bank (51) (50) - zif.wzr.plzif.wzr.pl/pim/2013_2_1_49.pdf · Sposób, w jaki bank realizuje strategie œrodowiskowe, uzale¿niony jest od segmentów rynkowych i charakterystyki partnerów

Marek Szturo*

Marek Szturo

Realizacja strategii œrodowiskowych przez bankikomercyjne

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne

WstêpSpo³eczna odpowiedzialnoœæ biznesu (CSR, corporate social responsibi-

lity) jest koncepcj¹, która na trwa³e wpisuje siê w zasady funkcjonowaniawielu instytucji finansowych. Banki, bior¹c pod uwagê mnogoœæ i ró¿no-rodnoœæ powi¹zañ z interesariuszami, s¹ z jednej strony odpowiedzialneza w³asn¹ aktywnoœæ, z drugiej strony powinny kszta³towaæ i promowaæodpowiedzialne zachowania swoich partnerów biznesowych. W tymkontekœcie wa¿ne jest, aby dokonaæ oceny dzia³añ banków jako:– inwestorów, dostarczaj¹cych kapita³ inwestycjom kluczowym z punk-

tu widzenia zrównowa¿onego rozwoju,– innowatorów, wprowadzaj¹cych nowe produkty finansowe wspie-

raj¹ce ochronê œrodowiska naturalnego,– specjalistów wyceniaj¹cych ryzyko i okreœlaj¹cych zwrot z kapita³u

dla inwestycji œrodowiskowych,– udzia³owców i wierzycieli, kszta³tuj¹cych zachowania przedsiê-

biorstw w celu przyjêcia za³o¿eñ rozwoju zrównowa¿onego.Obecnie coraz wiêcej opracowañ analizuje ró¿norodne mechanizmy

finansowe, za pomoc¹ których banki mog¹ oddzia³ywaæ na œrodowiskonaturalne, ze szczególnym uwzglêdnieniem szans i ograniczeñ wp³ywa-j¹cych na mo¿liwoœæ ich wykorzystania. Wyniki w tym wypadku s¹ zró¿-nicowane, w zale¿noœci od uwarunkowañ wewnêtrznych (specyfika ban-ku, jego strategii i misji) oraz zewnêtrznych (kontekst geograficzny,regulacyjny itp.).

Przedmiotem artyku³u jest pog³êbiona analiza realizacji strategii œro-dowiskowych przez bank komercyjny. Celem artyku³u jest identyfikacjaelementów (narzêdzi, kryteriów, zasad), które s¹ brane pod uwagê przezbanki podczas realizacji tych strategii.

W artykule wykorzystano metodê analizy krytycznej piœmiennictwa,aby okreœliæ zasady, wed³ug których banki anga¿uj¹ siê w obszarze œro-* Dr, Katedra Finansów i Bankowoœci, Wydzia³ Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet War-miñsko-Mazurski w Olsztynie, e-mail: [email protected], ul. Oczapowskiego 4, 10-719Olsztyn

dowiska naturalnego. Przeanalizowano formê, jak¹ przyjmuje ta aktyw-noœæ banków ze wzglêdu na ró¿ne obszary dzia³alnoœci oraz docelowysegment klientów. Materia³y zaczerpniêto z zagranicznej literatury przed-miotu. Wykorzystano równie¿ dane udostêpnione na stronach interneto-wych banków.

Ponadto wykorzystano metodê analizy przypadków, w odniesieniudo miêdzynarodowej instytucji bankowej, dziêki której uda³o siê zebraædoœwiadczenia w zakresie dobrych praktyk, koncepcji, implementacjioraz narzêdzi kszta³towania interakcji ze œrodowiskiem przez bank ko-mercyjny. Rozpatrzono tê kwestiê w trzech ujêciach:– rozwój innowacyjnych produktów finansowych (pro œrodowisko-

wych), które promuj¹ klientów wykazuj¹cych siê w³aœciwymi roz-wi¹zaniami w kwestii œrodowiska naturalnego,

– tworzenie specyficznych zwi¹zków z kooperantami banku,– doskonalenie zaawansowanych form poœredniego oddzia³ywania na

aktywnoœæ gospodarcz¹ klientów banku, w zwi¹zku z zachêceniemich do stosowania kryteriów œrodowiskowych, w tym ograniczeniaemisji dwutlenku wêgla.

1. Oddzia³ywanie banków na œrodowisko naturalneBadania realizowane w tym zakresie skupiaj¹ siê w g³ównej mierze

na œrodowiskowym aspekcie rozwoju zrównowa¿onego. Banki mog¹ od-dzia³ywaæ na œrodowisko na dwa sposoby: bezpoœrednio – poprzez swoj¹codzienn¹ aktywnoœæ operacyjn¹, oraz poœrednio – poprzez swoj¹ ofertêproduktow¹ [Hugenschmidt i inni, 2001; Jeucken, 2001; Kahlenborn, DalMaso, 2001]. Drugi element wydaje siê jednak bardziej istotny, bior¹c poduwagê potencja³ jego wp³ywu na œrodowisko i cele przedsiêbiorstw.

Szczególne znaczenie przypisuje siê polityce kredytowej, a tak¿ezasadom oceny ryzyka kredytowego z uwzglêdnieniem komponentuœrodowiskowego [Weber i inni, 2001; Coulson, 2002, 2009]. Nale¿y pod-kreœliæ, ¿e czynniki œrodowiskowe mog¹ mieæ w tym wypadku okreœlonywp³yw na wycenê kredytu i inne jego warunki. Takie podejœcie mo¿e wy-nikaæ z wielu celów banku (np. ochrona wizerunku itp.), jednak g³ównymjest minimalizacja ryzyka niewyp³acalnoœci zarówno po stronie banku,jak i klienta. Procedury uwzglêdniaj¹ce aspekty œrodowiskowe, zw³asz-cza w odniesieniu do oceny ryzyka, stosowane s¹ w coraz wiêkszym za-kresie dzia³alnoœci kredytowej, obejmuj¹c tak¿e segmenty ma³ych firmi klientów indywidualnych.

602 Marek Szturo

Sposób, w jaki bank realizuje strategie œrodowiskowe, uzale¿nionyjest od segmentów rynkowych i charakterystyki partnerów rynkowych,którzy stanowi¹ przedmiot jego zainteresowania. W przypadku, kiedybank kredytuje ma³e przedsiêbiorstwa, nie powinien traktowaæ nazbytrygorystycznie kwestii œrodowiskowych podczas oceny ryzyka kredyto-wego. Ma³a firma czêsto nie jest w stanie ograniczyæ w³asnego wp³ywu naœrodowisko. Ocena ryzyka w tym zakresie jest za to przedmiotem od-powiedzialnoœci analityków bankowych, którzy czêsto nie posiadaj¹ od-powiedniej wiedzy na temat czynników œrodowiskowych, nawet je¿eliwykorzystuj¹ w swojej pracy ró¿nego rodzajów pomoce (kwestionariu-sze, przewodniki itp.) [Coulson, 2002].

Z drugiej strony, wœród ma³ych przedsiêbiorców jest wielu takich,którzy chcieliby wykorzystaæ innowacje lub szanse rynkowe zwi¹zanez ochron¹ œrodowiska naturalnego (np. wprowadzenie przyjaznego dlaœrodowiska produktu, rozwijanie wspó³pracy z kontrahentami zapew-niaj¹cymi dostawy ekosurowców i materia³ów itp.). G³ówn¹ przeszkod¹,jak¹ napotykaj¹ w tym przypadku, jest brak dostatecznych zasobów eko-nomicznych i ludzkich do realizacji tego typu przedsiêwziêæ. Efektywnymnarzêdziem bêdzie wówczas promocja przez bank okreœlonych produk-tów bankowych, zachêcaj¹cych do podejmowania innowacji œrodowis-kowych w postaci przyjaznych warunków kredytowych.

Kiedy jednak bank pragnie realizowaæ strategiê œrodowiskow¹w wy¿szym segmencie rynku (np. w odniesieniu do du¿ych przedsiê-biorstw), odpowiednimi narzêdziami bêd¹ te, które pozwalaj¹ na ocenêryzyka œrodowiskowego w odniesieniu do podejmowanych projektówinwestycyjnych, zw³aszcza infrastrukturalnych. Finansowanie du¿ychprojektów inwestycyjnych jest jednym z g³ównych sposobów, w jaki ban-ki komercyjne mog¹ wp³ywaæ na œrodowisko naturalne [Ganzi i inni,1998; Thompson 1998; Thompson, Cowton, 2004].

Z regu³y w takich przypadkach znaczne œrodki s¹ przeznaczane naopracowanie planów projektowych, wœród których znajduj¹ siê kwestieodnosz¹ce siê do czynników œrodowiskowych. Opracowania œrodowis-kowe stworzone na etapie planowania s¹ potem wykorzystywane przezdecydentów na ró¿nych szczeblach w³adz do akceptacji projektu (np. napodstawie oceny wp³ywu skutków projektu na œrodowisko naturalne)lub sk³onienia zainteresowanych stron do wprowadzenia, zmian zanimrozpocznie siê faza realizacyjna [Banhalmi-Zakar, 2009].

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne 603

W takich przypadkach kryteria œrodowiskowe w ocenie ryzyka od-nosz¹ siê do zapewnienia gwarancji pokrycia strat przez klienta. Straty tewynikaj¹ z prawnego niedopasowania projektu i powstaj¹cych zobo-wi¹zañ zwi¹zanych z niekorzystnym wp³ywem na œrodowisko.

Jak wskazuj¹ doœwiadczenia rynkowe, sposoby postêpowania ban-ków w tym segmencie rynku s¹ dalece zró¿nicowane. Do podstawowychregu³ zalicza siê stosowanie na bie¿¹co dopasowywanych metod oceny,mo¿liwoœæ negocjowania wszystkich warunków danego kontraktu, wy-maganie od klienta ubezpieczeñ i innych form ograniczania ryzyka œro-dowiskowego.

Odrêbnym przypadkiem jest okolicznoœæ, w której priorytetem ban-ku jest oddzia³ywanie na w³asnych kooperantów i pracowników w kon-tekœcie œrodowiskowym. Wymaga to zastosowania narzêdzi zarz¹dczych,takich jak: procedury zamówieñ pozwalaj¹ce wy³oniæ dostawców spe³nia-j¹cych kryteria œrodowiskowe lub systemy certyfikuj¹ce (np. EMAS lubISO 14001) wspomagaj¹ce wprowadzenie do sfery operacyjnej bankuza³o¿eñ œrodowiskowych. Mimo ¿e banki nie s¹ postrzegane jako pod-mioty zatruwaj¹ce œrodowisko, to skala, w jakiej wykorzystuj¹ zasoby(zw³aszcza energie i papier), sk³ania do podjêcia dzia³añ racjonalizu-j¹cych te procesy. Innymi s³owy – poprzez takie podejœcie banków zostaj¹osi¹gniête znaczne korzyœci finansowe i œrodowiskowe. Realizuj¹c tak¹politykê, banki wywieraj¹ wp³yw zarówno na standardy oferowanychproduktów, jak i na podejœcie œrodowiskowe swoich dostawców [Coul-son, Monks, 1999]. Polityka i procedury zamówieñ banków realizowanewed³ug kryteriów œrodowiskowych nie by³y do tej pory przedmiotemszczegó³owych badañ. W tablicy 1 przedstawiono wyniki analizy ra-portów spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu przygotowywanych przezbanki wchodz¹ce w sk³ad indeksu Dow Jones Sustainability Index.

Wiêkszoœæ instytucji bankowych ujêtych w tym indeksie posiadasformalizowan¹ politykê dostaw. Zawarte s¹ w niej oczekiwania, którepowinny zostaæ spe³nione w wyniku realizacji procedury zamówieñ pro-duktów i us³ug dla ca³ej grupy kapita³owej. W ramach tych oczekiwañformu³owane s¹ okreœlone kryteria i standardy œrodowiskowe. Panujeprzekonanie, ¿e takie wytyczne s¹ najczêœciej formu³owane bez aktyw-nego anga¿owania dostawców oraz bez uwzglêdnienia lokalnych uwa-runkowañ rynkowych. W niektórych przypadkach s¹ nawet podpisywaneodrêbne klauzule œrodowiskowe w zawieranych kontraktach, upraw-niaj¹ce do ich zerwania w przypadku niewystarczaj¹cej, z punktu widze-

604 Marek Szturo

nia banku, realizacji za³o¿eñ œrodowiskowych. Mo¿na zatem stwierdziæ,¿e wiêkszoœæ badanych instytucji zak³ada mo¿liwoœæ istnienia dostaw-ców, którzy nie dopasuj¹ siê do stawianych wymogów. Tylko kilka ban-ków zak³ada mo¿liwoœæ podjêcia wspólnych dzia³añ z dostawcami w celudoskonalenia za³o¿eñ polityk i ich realizacji. Banki, zazwyczaj na pod-stawie szczegó³owej informacji dostarczanej przez dostawców, monitoru-j¹ ich formaln¹ zgodnoœæ z za³o¿eniami. Tylko kilka instytucji monitorujeswoich dostawców w kontekœcie efektów wdro¿eñ zasad œrodowisko-wych przed nimi stawianych. Nawet jeœli ukierunkowanie siê banków nakszta³towanie ³añcucha dostaw w zgodzie z zasadami œrodowiskowymiwydaje siê realizowane tylko przez ich w³asny proces zarz¹dzania ryzy-kiem, to takie inicjatywy promuj¹ tak¿e ekologiczne, œrodowiskowe i spo-³eczne zachowania wœród kooperantów. Nale¿¹ do nich takie programy,jak: nagrody dla dostawców, okreœlone zachêty finansowe oraz specjalneprogramy grupowe.

Na rysunku 1 zawarto podsumowanie rozwa¿añ zwi¹zanych z ob-szarami aktywnoœci banków komercyjnych w kontekœcie realizacji stra-tegii œrodowiskowych. Sukces we wdra¿aniu strategii tkwi w sposobiereagowania na specyficzne warunki. W dalszej czêœci artyku³u przed-stawiono przyk³adow¹ implementacjê za³o¿eñ strategii œrodowiskowejwprowadzan¹ przez miêdzynarodow¹ instytucjê bankow¹.

Rysunek 1. Formy oddzia³ywania banku na œrodowisko

�ród³o: Opracowanie w³asne.

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne 605

Tablica 1. Realizacja polityki zamówieñ zgodnej z wymogami œrodowis-kowymi przez banki wchodz¹ce w sk³ad Dow Jones Sustainability Index

Bank

Dostêpnoœæinformacjina temat

CSR

Ogólnezaanga¿o-

waniew kwestieœrodowis-

kowe

Sformalizo-wana

politykadostaw

uwzglêdnia-j¹ca wymogi

œrodowis-kowe

Specjalneprogramy

skierowanedo

dostawców

Australia & NewZealand BankingGroup Ltd.

+ + + +

Banco Bilbao VizcayaArgentina

+ + + +

BNP Paribas + + + +

Monte dei Paschi diSiena

+ + + +

Banco Bradesco S.A. + + + +

Banco Santander + + + –

Bank of Montreal + + – –

Bank of Nova Scotia + + – –

Barclays PLC + + + +

Canadian ImperialBank of

Commerce

+ + + +

Citigroup + + + +

Credit Agricole + + + +

Credit Suisse GroupAG

+ + + –

Deutsche Bank AG + + + –

DnB NOR ASA + + + –

HSBC Holdings plc + + + +

Itau UnibancoHolding S.A.

+ + – +

J.P. Morgan Chase & Co + + + +

KB Financial GroupInc.

+ + – +

606 Marek Szturo

Bank

Dostêpnoœæinformacjina temat

CSR

Ogólnezaanga¿o-

waniew kwestieœrodowis-

kowe

Sformalizo-wana

politykadostaw

uwzglêdnia-j¹ca wymogi

œrodowis-kowe

Specjalneprogramy

skierowanedo

dostawców

Lloyds BankingGroup PLC

– – – –

National AustraliaBank Ltd.

+ + – +

National Bank ofCanada

+ + + +

Nedbank Group Ltd. + + – –

Royal Bank ofScotland Group

+ + + –

Royal Bank of Canada + + + –

Shinhan FinancialGroup Co. Ltd.

– – – –

Shinsei Bank Ltd. – – – –

Sumitomo MitsuiFinancial Group Inc.

– – – –

Sumitomo Trust &Banking Co.

+ + + +

Suncorp Metway

Limited

– – – –

The Toronto--Dominion Bank

+ + + –

UBS Group + + + +

UniCredit Group + + + –

Westpac BankingCorp

+ + + +

CSP (corporate social responsibility) – spo³eczna odpowiedzialnoœæ biznesu; + jest, – brak.�ród³o: Opracowanie w³asne.

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne 607

Tablica 1. (cd.)

2. Realizacja za³o¿eñ strategii œrodowiskowej przez UniCreditGroup

Grupa UniCredit jest jednym z najwiêkszych europejskich holdingówbankowych. Dzia³a w 22 pañstwach Europy, zatrudniaj¹c 165 tys. pra-cowników w 9800 oddzia³ach. Studium przypadku oparto na aktualnierealizowanym scenariuszu strategicznym, w zakresie bezpoœredniegoi poœredniego zaanga¿owania w sprawy œrodowiska. Zamierzeniem ban-ku jest œciœlejsze powi¹zanie tych form oddzia³ywania, co pozwoli na zin-tegrowanie dzia³añ œrodowiskowych w ramach biznesu. Z punktu wi-dzenia analizy wewnêtrznych uwarunkowañ stwierdzono, ¿e bankowysystem zarz¹dzania œrodowiskowego jest w pe³ni certyfikowany zgodniez regulacj¹ EMAS oraz standardami ISO 14001 ju¿ od roku 2002. Jest tow pe³ni rozwiniêty i dojrza³y system, który z jednej strony pozwala spra-wowaæ kontrole nad wszystkimi aspektami œrodowiskowymi dzia³al-noœci bankowej (zarówno bezpoœrednimi, jak i poœrednimi), z drugiej zaœ– u³atwia podejmowanie inicjatyw w tym obszarze.

Bior¹c pod uwagê uwarunkowania zewnêtrzne, grupa UniCreditmodyfikuje swoje zaanga¿owanie w problematykê rozwoju zrównowa-¿onego poprzez zwiêkszenie wsparcia dla ochrony klimatu. W ci¹guostatniej dekady zmiany klimatyczne by³y przedmiotem szerokiej debatyna forum miêdzynarodowym, co wp³ynê³o na zmianê œrodowiska bizne-sowego banku. Regulatorzy rynku w coraz wiêkszym zakresie zaczêliwywieraæ presjê na podmioty gospodarcze, by te ostatnie przyjê³y ob-ci¹¿enia wynikaj¹ce z zanieczyszczeñ wprowadzanych do œrodowiska.Istotne by³o przy tym ujawnianie informacji na ten temat do publicznejwiadomoœci. Pomimo tak daleko id¹cych trendów zmian w œrodowiskuregulacyjnym, reakcja sektora banków jest doœæ powœci¹gliwa. Polega onaw g³ównej mierze na doraŸnych dzia³aniach sprowadzaj¹cych siê do:ograniczenia w³asnej emisji dwutlenku wêgla, finansowania okazjonal-nych projektów z zakresu ochrony klimatycznej czy odpowiadania nazapotrzebowanie na doradztwo œrodowiskowe.

Na tym tle zarz¹dzaj¹cy grup¹ UniCredit zrozumieli znaczenieutworzenia takiego systemu zarz¹dzania œrodowiskowego, który wspo-maga³by jej zdolnoœæ do w³aœciwej identyfikacji wszystkich czynnikówœrodowiskowych w celu ich zakwalifikowania i skwantyfikowania w kie-runku w³aœciwej oceny ich wp³ywu na œrodowisko. Konsekwencj¹ by³orozró¿nienie dwóch typów uwarunkowañ emisji dwutlenku wêgla: bez-poœredniego i poœredniego. Uwarunkowanie bezpoœrednie (na które bank

608 Marek Szturo

posiada bezpoœredni wp³yw) dotyczy dzia³añ w obszarze operacyjnymi zwi¹zane jest z d¹¿eniem do obni¿enia poziomu emisji gazów cieplar-nianych poprzez zmniejszenie zu¿ycia energii elektrycznej i cieplnej prze-z bank. W 2009 r. przedstawiciele grupy UniCredit z³o¿yli publiczneoœwiadczenie, w którym zobowi¹zali siê do redukcji œladu wêglowegogrupy poprzez zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 30% do 2020 r.Ponadto grupa UniCredit udostêpnia publicznie kalkulacje wykorzysta-nia energii elektrycznej i cieplnej.

Uwarunkowanie poœrednie zwi¹zane jest z emisj¹ dwutlenku wêgla,za któr¹ odpowiedzialne s¹ podmioty przez bank finansowane. W tymprzypadku brak jest szczegó³owych informacji na temat wielkoœci emisjioraz niemo¿liwa jest bezpoœrednia ingerencja w dzia³alnoœæ tych podmio-tów. Jako sygnatariusz United Nations Environment Programme FinanceInitiative Declaration on Climate Change grupa UniCredit zobowi¹za³asiê do propagowania wiedzy na temat ryzyka zwiêkszonej emisji gazówcieplarnianych do atmosfery. Bank jest dziêki temu predestynowany (wy-korzystuj¹c wp³yw na dŸwigniê finansow¹ projektów) do udzia³u w eko-logicznej transformacji gospodarki. Sprawuje swoist¹ kontrolê nad przed-siêwziêciami wysokoemisyjnymi, poprzez kszta³towanie strumienizasilania finansowego (zob. rys. 2).

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne 609

�ród³o: Opracowanie w³asne.

Rysunek 2. Dzia³alnoœæ grupy UniCredit na rzecz ochrony klimatu

Grupa UniCredit opracowa³a innowacyjny model pomiaru oddzia³y-wania na œrodowisko przez podmioty wchodz¹ce w sk³ad portfela kre-dytowego grupy. Pozwoli to w przysz³oœci na stworzenie mechanizmówsteruj¹cych emisj¹ gazów cieplarnianych za pomoc¹ warunków kredyto-wania (ekologiczna polityka kredytowa). Zosta³a równie¿ powo³ana gru-pa ekspercka w celu wyjaœnienia wp³ywu przysz³ych zmian klimatu nadzia³alnoœæ bankow¹. Chodzi w tym wypadku zarówno o zasady pra-wid³owej oceny ryzyka kredytowego w warunkach zmian klimatycz-nych, jak i wprowadzanie na rynek odpowiednio przygotowanych pro-duktów bankowych, wykorzystuj¹cych uwarunkowania zachodz¹cychzmian klimatycznych i œrodowiskowych. Idea projektu zwi¹zana jestz faktem, ¿e o ile bank jako emitent gazów cieplarnianych jest w nie-znaczny sposób zagro¿ony przekroczeniem ustalonych w przysz³oœcinorm emisyjnych, to w przypadku du¿ej grupy klientów istnieje bardzorealna mo¿liwoœæ wyst¹pienia tego typu niedopasowañ. Powoduje to po-wstanie wielu szans i zagro¿eñ dla dzia³alnoœci bankowej. Na przyk³adrosn¹ce ceny energii i spadaj¹ce limity emisji dwutlenku wêgla wp³ywaj¹na strukturê kosztów firm-klientów banku. To z kolei bêdzie mia³owp³yw na portfel kredytowy banku poprzez zmianê sytuacji w zakresiezdolnoœci kredytowej tych przedsiêbiorstw. Generalnie najbardziejnara¿one na ryzyko s¹ firmy posiadaj¹ce najwiêkszy œlad wêglowy.

Mo¿na zatem stwierdziæ, ¿e realizowany przez grupê UniCredit pro-jekt ma na celu okreœliæ wp³yw zmian klimatycznych na portfel kredy-towy banku, dziêki uwzglêdnieniu œladu wêglowego klientów banku.Umo¿liwi to równie¿ identyfikacjê tych podmiotów, które relatywnie naj-szybciej dostosuj¹ siê do warunków nowej gospodarki niskoemisyjnej.Jednoczeœnie opracowywane s¹ za³o¿enia do nowych ekologicznychproduktów grupy, które bêd¹ wspomaga³y transformacjê podmiotóww kierunku obni¿enia emisji.

ZakoñczenieW toku analizy stwierdzono rosn¹ce zaanga¿owanie banków komer-

cyjnych w zagadnienia zwi¹zane z ochron¹ œrodowiska. Przejawia siê tow zapisach strategii bankowych. Jednak kluczowym aspektem pozostajeskuteczna ich realizacja.

Realizacja strategii œrodowiskowych wymaga zastosowania wielunarzêdzi, zasad, regu³, procedur, które powinny zostañ wbudowanew system zarz¹dzania banku. Sposób ich implementacji zale¿y od uwarun-

610 Marek Szturo

kowañ œrodowiskowych: bezpoœredniego (odnosz¹cego siê do samej in-stytucji bankowej) i poœredniego (odnosz¹cego siê do klientów banku).

System oceny ryzyka kredytowego, uwzglêdniaj¹cy aspekt œrodo-wiskowy powinien elastycznie reagowaæ na czynniki zwi¹zane z charak-terystyk¹ klienta banku. G³ównym elementem oceny jest dopasowanieklienta do norm ochrony œrodowiska, przy czym kwestia ta ma istotneznaczenie dla przysz³ej wyp³acalnoœci klienta i projektu.

Banki uwzglêdniaj¹ uwarunkowanie bezpoœrednie, podejmuj¹cdzia³ania w kierunku stworzenia ³añcucha kooperantów, którzy spe³niaj¹okreœlone wymogi w zakresie ochrony œrodowiska. Kolej¹ kwesti¹ w tymzakresie jest ograniczanie œladu wêglowego samego banku poprzezzmniejszenie emisji gazów cieplarnianych (ograniczanie zu¿ycia energiielektrycznej i cieplnej przez bank).

Jak wskazuje studium przypadku miêdzynarodowej grupy banko-wej, istotnym staje siê zintegrowanie dzia³añ w ramach powy¿szychuwarunkowañ i stworzenie efektywnego systemu zarz¹dzania œrodowis-kowego, który pozwoli na dostosowanie siê instytucji bankowych dorealiów nowej gospodarki niskoemisyjnej.

Literatura1. Banhalmi-Zakar Z. (2009), Environment in the project financing practices

of banks, 2009 Annual Conference of the Asia Pacific Academy of Busi-ness in Society Proceedings, Brisbane.

2. Coulson A.B. (2002), A Benchmarking Study: Environmental Credit RiskFactors in the Pan-European Banking Sector, ISIS, London.

3. Coulson A.B. (2009), How Should Banks Govern the Environment? Chal-lenging the Construction of Action Versus Veto, „Business Strategy andthe Environment”, vol. 18, s. 149-161.

4. Coulson A.B., Monks V. (1999), Corporate Environmental Performanceconsiderations within Bank Lending Decisions, „Eco-Management andAuditing”, vol. 6, s. 1-10.

5. Ganzi J., Seymour F.B. i inni, (1998), Leverage for the Environment A Gui-de to the private financial services industry, World Resources Institute,Washington D.C.

6. Hugenschmidt H., Janssen J. i inni, (2001), Sustainable Banking at UBS,w: Sustainable Banking The Greening of Finance, Bouma J., Klinkers M.,Sheffield L. (red.), UK Greenleaf Publishing in Association with Delo-itte & Touche, Sheffield.

Realizacja strategii œrodowiskowych przez banki komercyjne 611

7. Jeucken M. (2001), Sustainable Finance and Banking London, EarthscanPublications Ltd., London.

8. Kahlenborn W., Dal Maso D. (2001), The Eco-Management and AuditScheme: A New Opportunity for Financial Institutions, Brussels.

9. Thompson P. (1998), Bank lending and the environment: policies andopportunities, „The International Journal of Bank Marketing”, vol. 16 (6).

10. Thompson P., Cowton C.J. (2004), Bringing the environment into banklending: implications for environmental reporting, „The British Account-ing Review”, vol. 36.

11. UniCredit Group (2011), Sustainability Report 2011, http://www.uni-creditgroup.eu, dostêp dnia 03.12.2012.

StreszczenieW czêœci pierwszej artyku³u dokonano przegl¹du zagadnieñ teoretycznych

dotycz¹cych zaanga¿owania banków w ochronê œrodowiska. Przedstawionorównie¿ wyniki badania banków wchodz¹cych w sk³ad indeksu DJSI. W drugiejczêœci przedstawiono studium przypadku miêdzynarodowej instytucji bankowejodnosz¹ce siê do zastosowanych rozwi¹zañ w zakresie ochrony œrodowiska i kli-matu. W toku analizy stwierdzono rosn¹ce zaanga¿owanie banków komercyj-nych w zagadnienia zwi¹zane z ochron¹ œrodowiska. Przejawia siê to w zapisachstrategii bankowych. Jednak kluczowym aspektem pozostaje skuteczna ich re-alizacja.

S³owa kluczowestrategie œrodowiskowe banków, rozwój zrównowa¿ony, dzia³alnoœæ banków

The implementation of environmental strategies by commercial banks(Summary)

The first part of the article reviews the theoretical issues on banks’ involve-ment in the environment protection. There are also results of the study of thebanks which are included in the DJSI index. The second part includes a case studyof the international banking institution, relating to the solutions for environmentand climate protection. During the analysis it was found growing involvement ofcommercial banks in issues related to environmental protection. This is reflectedin the records of bank strategy. However, it is effectiveness which is a key aspectof their implementation.

Keywordsbank environmental strategies, sustainable development, bank activities

612 Marek Szturo