This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Balita mula sa Pambansang Komisyon para sa Kababaihan
ng mga balita at patalastas ay sadyang mahalaga sa ating buhay sapagkat ito ay
naglalaman ng mga napapanahong pangyayari sa ating lipunan na nararapat maiparating sa ating kaalaman. Ito ay maaaring nakikita, naririnig o nababasa natin sa pahayagan, telebisyon, radyo, at maging sa Internet. Sa pamamagitan nito, nalalaman natin ang mga nangyayari sa ating paligid araw-araw, at higit sa lahat, ang pagkakaroon ng kabatiran sa mga patalastas at balita ay nagiging dahilan upang matuto tayong magtimbang at magsuri sa mga nagagananap sa ating lipunan. Sa kabilang dako, ang mga datos na maaaring makuha mula sa mga balita ay maari mong bigyan ng representasyon sa pamamagitan ng mga graphs kaya naman nais kong malaman kung nasubukan mo na ba itong gamitin? Nagamit mo na rin ba ito para sa pagtalakay ng isang datos at impormasyon? Malaki ba ang naitulong ng paggamit ng graphsat talahanayan sa iyong paksang tinalakay? O kaya naman napansin mo ba na mayroong mga di-pamilyar na salita sa datos at impormasyong iyong tinalakay? Paano mo natukoy ang kahulugan ng mga salitang di-pamilyar? Sa iyong pagpapaliwanag, naging paulit-ulit ba ang paggamit mo sa mga salita, gaya ng pangngalan? Paano mo ito maiiiwasan? Maisusulat mo ba ng isang maikling patalastas ang paksa ng datos at impormasyong nagawan mo ng graph o talahanayan? Paano mo ito gagawin?
Sa pamamagitan ng yunit na ito mabibigyang kasagutan natin ang katanungan sa itaas at matatalakay natin ang pagbibigay kahulugan sa bar graph, pie graph, at talahanayan; ang pagtukoy ng kasalungat na kahulugan ng isang salita; ang tamang paggamit ng panghalip, at ang pagsulat ng patalastas.
Basahin Natin
Balita mula sa Pambansang Komisyon para sa Kababaihan
Maynila - Ang Pambansang Komisyon para sa Kababaihan na nagpapatuloy sa kaniyang misyon na maging pangunahing tagapagtaguyod ng mga gawain para sa ikauunlad ng estado ng kababaihan sa buong bansa ay nag-anunsyo kamakailan ng pagkabakante ng mga posisyon ng miyembro ng lupon (board member) nito.Ang lupon ng komisyon ay ang pangunahing tagapagdesisyon at
tagapag-apruba ng mga hakbang at gawaing patuloy na magtataguyod at magpapaunlad sa papel ng mga kababaihan sa pag-angat ng bansa. Ang komisyon ngayon ay tumatanggap ng mga nominasyon mula sa publiko, iba-ibang indibidwal, samahan, at sektor ng lipunan upang mapunan ang mga bakanteng posisyon na kakatawan para sa mga sumusunod na sektor:
• Paggawa
• Sining • Kalusugan • Pagnenegosyo • Edukasyon • Kultura • Kabataan • Maralitang Taga-lungsod • Katutubo
Ang hinahanap na kakatawan sa bawat sektor ay kailangang nagtataglay ng mga sumusunod na kwalipikasyon:
• May edad na 18 hanggang 60. • Nakatapos ng sekondarya o higit pa. • May hindi bababa sa tatlong taon na pakikibahagi sa mga gawain,
programa, at organisasyong pangkababaihan. • May hindi matatawarang dedikasyon para sa pagtataguyod ng
kapakanan ng kababaihan. Ang punong-tanggapan ng komisyon ay bukas para sa lahat ng magsusumite ng mga liham ng rekomendasyon at nominasyon hanggang ika-30 ng Hunyo, 2017.
Ang graphs at talahanayan ay ginagamit upang maipakita nang may kaayusan ang isa o mga pangkat ng datos o impormasyon upang mas madali itong maintindihan ng mga mambabasa. Sa pamamagitan din nito, magiging
Layunin Natin
Pagkatapos ng araling ito, nabibigyang kahulugan ang bar graph, pie graph, at talahanayan at nagagamit sa pagtalakay ng mga datos o impormasyon.
Sagutin Natin
1. Ano ang malaking gampanin ng Pambansang Komisyon Para sa Kababaihan sa ating lipunan?
2. Ano ang balitang nais iparating ng Pamabansang komisyon Para sa Kababaihan?
3. Isa-isahin ang kwalipikasyon para sa mga bakanteng posisyon sa bawat sektor.
madali ang paghahambing, pagtukoy ng pagtaas o pagbaba, paghahati-hati ng kabuuan ng isang datos.
Ito ay ginagamit kapag ang datos o impormasyong gagamitin ay kailangang paghambingin ang mga sukat o bilang. Pinaghahambing nito ang mga ideya o magkakaugnay na mga ideyang mayroon ang mga datos. Halimbawa:
Ito ay ginagamit upang maipakita sa maayos na paraan at madaling maunawaan ang isang pangkat ng datos na naghahati-hati sa isang kabuuan. Sa pamamagitan ng paggamit ng pie graph, madaling nakikita ng mambabasa ang pagkakaparte-parte ng datos na siyang bumubuo sa isang sakto at ganap na sukat.
Pie Graph
Ang bar graph sa itaas ay nagpapakita ng paghahambing sa bilang ng
mga estudyante na nag-aaral sa mga mababang paaralan sa bayan ng
San Matias.
Mapapansin sa bar graph na ang Mababang Paaralan ng Maligaya ang
may pinakamababang populasyon ng estudyante, samantalang sa
Mababang Paaralan ng Matulungin ang may pinakamaraming nag-aaral.
Dahil sa paggamit ng bar graph, ating mapaghahambing o
maikukumpara nang mabilis ang bilang ng mga estudyante sa mga
Pagkatapos ng araling ito, ang mga mag-aaral ay inaaasahang naibibigay ang kahulugan ng salitang pamilyar at di-pamilyar sa pamamagitan ng kasalungat na kahulugan nito.
• Ito ay tumutukoy sa kabaliktaran na o taliwas na kahulugan nito.
• Maaring tumingin o sumangguni sa tesawro kung nais malaman omatukoy ang kasalungat na kahulugan ng isang salita.
Pamilyar na salita ang mga salitang palagi nating naririnig kaya naman atin na ring ginagamit sa tuwing tayo ay nakikipagtalastasan o nakikipag-usap. Higit nating mauunawaan ang kahulugan ng mga salitang ito sa isang pahayag sa pamamagitan ng pagtukoy ng kasalungat na kahulugan nito. Mga Halimbawa:
• Binalot ng saya ang kaniyang buhay sa nakamit, kahit siya ay namighati dulot ng kamatayan ng kaniyang asawa.
Pamilyar na Salita
Ang salitang saya ay ay isang pamilyar na salita. Ito ay nangangahulugang tuwa o galak. Ang namighati naman ay nangangahulugang pagdadalamhati o matinding pagkalungkot. Batay sa kontekstong kahulugan, matutukoy nating ang salitang namighati ay kasalungat na kahulugan ng pamilyar na salitang saya.
• Mas pipiliin niya pang mamatay nang isang dukha lamang kaysa ang maging mayaman na nakakatapak ng pagkatao ng iba.
• Lumaki siyang mabait na bata kahit na ang kaniyang mga magulang ay naging suwail na anak sa kaniyang mga lolo at lola.
Ito ay mga salitang bihira nating marinig kaya naman hindi natin madalas ginagamit sa pakikipagtalastasan o pakikipag-usap. Kaya naman upang
Ang salitang mayaman ay nangangahulugang may kaya o nakaaangat sa buhay, ito ay isang pamilyar na salita. Samantalang ang salitang dukha naman ay nangangahulugang maralita o mahirap lamang. Batay sa kontekstong kahulugan mula sa pangungusap, matutukoy nating ang salitang dukha ay kasalungat na kahulugan ng pamilyar na salitang mayaman.
Ang salitang mabait ay isang pamilyar na salita nangangahulugang mabuti o hindi gumagawa ng masama. Samantalang ang salitang suwail naman ay nangangahulugang matigas ang ulo o pasaway. Batay sa kontekstong kahulugan mula sa pangungusap, matutukoy nating ang salitang suwail ay kasalungat na kahulugan ng pamilyar na salitang mabait.
madaling matukoy ang kahulugan ng mga di-pamilyar na salita ay maaari nating gamitin ang kasalungat na kahulugan ng mga ito. Mga Halimbawa:
• Sa gitna ng kasalatan sa buhay, ang mga anak niya ang itinuring niyang kayamanan.
• Ang kababaang loob na kaniyang ipinakita ang higit na nag-angat sa kaniya sa tagumpay, sa kabila ng paghila sa kaniya ng mayayabang na nanlait sa kaniyang pagkatao.
Ang salitang kasalatan ay nangangahulugang kahirapan. Maaari natin itong maituring na di-pamilyar na salita, sapagkat ang madalas nating ginagamit ay kahirapan o kaya ay kakulangan. Batay sa pangungusap, kunin natin ang kasalungat nitong kahulugan. Ang salitang kayamanan ay nangangahulugang kasaganaan. Kung gayon, magkasalungat ang kahulugan ng salitang kasalatan at kayamanan.
Ang salitang kababaang loob ay nangangahulugang mapagkumbaba. Ito ay di-pamilyar na salita sapagkat hindi natin madalas gamitin, subalit kung pagbabatayan natin ang pangungusap, matutukoy natin ang kahulugan nito sa pamamagitan ng kasalungat na salita. Makikita sa pangungusap na ang salitang mayabang ay nangangahulugang mapagmataas. Kung gayon, magkasalungat ang kahulugan ng salitang kababaang loob at mayabang.
• Lubos siyang minamahal at hinahangaan ng lahat sapagkat bukas-palad
siya sa lahat ng nangangailangan ng tulong, higit sa lahat hindi siya naging sakimsa kayamanan at kapangyarihang mayroon siya.
Sagutin Natin
1. Ano ang kasalungat na kahulugan? 2. Paano natin natutukoy ang kahulugan ng pamilyar at di-
pamilyar na kahulugan gamit ang kasalungat nito? 3. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang kasalungat na kahulugan
ng mga salita?
Ang salitang bukas-palad ay nangangahulugang mapagbigay o matulungin. Ito ay di-pamilyar na salita sapagkat hindi natin madalas marinig at ginagamit sa pagpapahayag subalit kung pagbabatayan natin ang pangungusap, matutukoy natin ang kahulugan nito sa pamamagitan ng kasalungat na salita. Makikita sa pangungusap na ang salitang sakim ay nangangahulugang makasarili o maramot. Kung gayon, magkasalungat ang kahulugan ng salitang bukas palad at sakim.
_____3. Napakamahalimuyak ng mga kaniyang amoy na tila isang bulaklak.
c. Ang pangmamaliit sa kakayahan ng mga kababaihan ay isang maling gawain noong sinaunang panahon.
_____4. Marapat bigyan ng pantay na pagtingin ang mga kababaihan.
d. Hindi man kagandahan ang kaniyang ipinakitang pag-uugali ay maari niya pa rin itong baguhin.
_____5. Lubos na kahanga-hanga ang mga kapita-pitagang kababaihan.
e. Ang mabahong amoy na iyon ay nakahihilo.
Aralin 3 Panghalip: Panaklaw at Pamatlig
Layunin Natin
Pagkatapos ng araling ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang nagagamit ang iba-ibang uri ng panghalip sa pakikipagtalastasan gaya ng pagbabahagi ng sariling karanasan.
A. Bilugan ang panghalip at itiman ang bilog kung panaklaw o pamatlig.
1. Anuman ang mangyari, kailangan nating maging mabuti sa ating kapwa. O Panaklaw O Pamatlig 2. Doon ko lamang iniwan ang ating proyekto. O Panaklaw O Pamatlig 3. Ang buhay ay sadyang ganyan, minsan nasa ibabaw ngunit minsan ay nasa
ilalim. O Panaklaw O Pamatlig 4. Ang lahat ng hirap na aking dinanas sa buhay ay nag-iwan ng aral sa akin. O Panaklaw O Pamatlig
B. Sumulat ng tig-dalawang pangungusap sa bawat panauhan ng Panghalip pamatlig.
Pagkatapos ng araling ito, ang mga mag-aaral ay inaaasahang nauunawaan ang mga hakbang tungo sa pagsulat ng isang epektibong patalastas at nagagamit ito upang makabuo ng isang patalastas.
Patalastas o Anunsyo
• Isang maikling babasahing layuning magbigay ng impormasyon. • Ito ay karaniwang sumasagot sa tanong na:
✓ Ano ✓ Sino ✓ Saan ✓ Kailan
• Tandaan, upang maging epektibo ang patalastas, gawin lamang itong maliwanag at maikli ang impormasyon.
Balikan natin ang tekstong ating binasa sa unang bahagi ng aralin. Ayon sa teksto, tumatanggap ng mga nominasyon upang mapunan ang mga bakanteng posisyon. Basahin ang siniping bahagi ng teksto.
Ang komisyon ngayon ay tumatanggap ng mga nominasyon mula sa publiko, iba-ibang indibiduwal, samahan, at sektor ng lipunan upang mapunan ang mga bakanteng posisyon na kakatawan para sa mga sumusunod na sektor:
• Paggawa • Sining • Kalusugan • Pagnenegosyo • Edukasyon • Kultura • Kabataan • Maralitang Taga-Lungsod • Katutubo
Ang hinahanap na kakatawan sa bawat sektor ay kailangang nagtataglay ng mga sumusunod na kwalipikasyon:
• May edad na 18 hanggang 60. • Nakatapos ng sekondarya o higit pa.
• May hindi bababa sa tatlong taon na pakikibahagi sa mga gawain, programa, at organisasyong pangkababaihan.
• May hindi matatawarang dedikasyon para sa pagtataguyod ng kapakanan ng kababaihan.
Ang punong-tanggapan ng komisyon ay bukas para sa lahat ng magsusumite ng mga liham ng rekomendasyon at nominasyon hanggang ika-tatlumpu ng Hunyo, 2017.
Kung ang bahaging ito ng teksto ang mismong gagamitin bilang patalastas o anunsyo ay maaaring hindi ito gaanong makatatawag ng pansin ng publiko, dahil sa mga sumusunod:
Bagaman maikli lamang ang isang patalastas, hindi ito madaling gawin. Marapat tandaan na kinakailangang pag-isipan kung paano ito makatatawag ng pansin ng publiko. Kaya naman mahalagang maisagawa ang mga sumusunod na hakbang sa paggawa ng patalastas, upang masigurong maging matagumpay ang layunin ng pagbuo nito.
Mga Hakbang sa Pagbuo ng Patalastas
Alamin kung ano paksa ng gagawin na patalastas.
Pag-aralan kung ano ang patalastas na nababagay ayon sa pangangailangan.
Bumuo ng draftpara sa gagawing patalastas.
Basahin ang nabuong draft at siguraduhing kumpleto ang detalye para sa patalastas, kailangang nilalaman ang sumusunod: - Ano ang kailangan - Kailan magaganap - Sino ang kailangan - Anong oras magaganap - Saan magtutungo - Sinong kakausapin - Ano ang numero ng telepono ng taong mapagtatanungan
Kung kumpleto na ang detalye, pag-isipan kung paano gagawin ang presentasyon, tandaan na kailangan ito ay maikli at simple lamang ngunit maganda at kaakit-akit.
Bilang isang kabataan, ikaw ay naatasan na gumawa ng isang patalastas ukol sa pagkakaroon ng programa para sa pagsagip ng kalikasan. Tandaan na ito ay sumasagot sa mga tanong na ano, sino, saan, kailan, at maaaring kung paano ito isasagawa. Maging malikhain sa paggawa!
Subukan Natin 4. Ang iba-ibang graph at talahanayan ay ginagamit upang maipakita nang may
kaayusan ang isa o mga pangkat ng datos o impormasyon upang mas madali itong maintindihan ng mga mambabasa.
5. Magkakaiba ang gamit ng bar graph, pie graph, at talahanayan. Kung paghahambing ng dami o bilang, ginagamit ang bar graph, samantalang upang maipakita ang paghahati-hati ng isang kabuuan kinakailangan ang pie graph. Kung nais naman na maipakita ang pagkakaparehas ng mga datos, ginagamit ang talahanayan.
Isaisip Natin Malaki ang naitutulong ng paggamit ng mga graph at talahanayan sa pagtalakay o presentasyon ng mga datos o impormasyon sapagkat mas madaling naipapakita nito ang mga paghahambing ng bilang o dami,mas nauunawaan din ang paghahati-hati ng kabuuan batay sa representasyon nito sa isang graph na sadyang ginagamit upang sa kabuuan ay maayos at malinaw na maipakita ito.
Aralin 2 Sagutin Natin 1. Ang kasalungat na kahulugan ay tumutukoy sa kabaligtaran o taliwas na kahulugan ng
isang salita.
2. Maaring sumangguni sa tesawro upang matukoy ang pormal na kahulugan ng mga
salitang pamilyar o di-pamilyar kung saan maaaring matukoy ang kasalungat na
kahulugan nito.
6. Mahalaga ang kasalungat na kahulugan ng isang salita lalo na sa isang pahayag
sapagkat mas madaling matutukoy ang kahulugan ng mga salita.
Subukan Natin 1. Sa pakikipagtalastasan o pakikipag-usap maaari tayong gumamit ng mga kasalungat na
kahulugan ng salita upang mabigyang kahulugan ang mga pamilyar o di-pamilyar na
salitang ating bibigkasin.
2. Mahalagang alam natin ang kasalungat na kahulugan ng isang salita sapagkat maaari
natin itong magamit sa pagbibigay ng kahulugan ng mga salita. Higit sa lahat mas
1. Ang patalastas o anunsyo ay isang maikling babasahing layuning magbigay ng mahalagang impormasyon.
2. Kailangang ang patalastas ay maikli at maliwanag
3. Sumasagot sa tanong na ano, sino, saan, kailan
Subukan Natin
1. Mahalaga ang patalastas sa isang lipunan sapagkat sa pamamagitan nito nabibigyan ng impormasyon ang mga mamamayan sa mga pangyayari o maaaring anunsyo na sagot sa kanilang pang-araw-araw na gawain sa buhay.
2. Nagiging epektibo ang isang patalastas kung siguradong ito ay nag-iwan ng kaalaman sa mambabasa o sa tagapakinig na maaaring nahikayat siyang makilahok o gawin kung ano ang sinasabi ng anunsyo. Tandaan din na sa mga gagawa ng patalastas, epektibo ito kung maliwanag na naipahayag ang paksang inaanunsyo sa simple at maikling pagpapahayag lamang.
Isaisip Natin Maipararating nang epektibo ang mahahalagang pangyayari sa ating lipunan sa
pamamagitan ng patalastas kung susundin ang wastong mga hakbang sa pagbuo nito.
Tiyaking alam ang paksa ng bubuoing patalastas, pumili ng angkop na patalastas, bumuo
ng draft at siguraduhing sa pagbasa nito ay nilalaman ang mga pahayag na sumasagot sa
katanungang ano, sino, saan at kailan, higit sa lahat gawin itong nakahihikayat sa maikli at
simpleng paraan lamang.
Sanggunian
Arevalo, Miguel Victor. Tekstong Patnubay sa Pag-aaral ng Gramatika. Quezon City: C & E Publishing Inc., 2002.