Top Banner

of 24

Bài tiểu luận xương rồng

Oct 30, 2015

Download

Documents

Tien My
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

TM TT:

MC LCNi dung Trang PHN I: TNG QUAN21) Gii thiu i tng nghin cu 31.1 Ngun gc3

1.2 Hnh thi v c im 31.3 Cng dng ca xng rng41.4 Cch chm sc xng rng5

2) Cc nghin cu c tin hnh trn xng rng72.1 Dng nha cy xng rng loi b thch tn72.2 Nhn ging xng rng Nopal (xng rng l gai)82.3 To nng lng t cy xng rng9

PHN II: CNG NGH101) Tm tt 11

2) Li m u11

3) Vt liu v phng php12

3.1 Nh my vt liu12

3.2 Kh trng b mt v s c lp mu cy123.3 S thp cy123.4 R ca chi trong ng nghim123.5 Thch nghi mi trng123.6 Phn tch thng k12 4) Kt qu v tho lun 154.1 Thi k v tc chi tng sinh154.2 Hm lng sc t164.3 Cc giai on pht trin v cc phn ng trong qu trnh pht

trin ca r18

4.4 S lng ca r20

4.5 Giai on thch nghi vi kh hu20

PHN III: KT LUN22

TI LIU THAM KHO24

PHN I:

TNG QUAN

1. Gii thiu i tng nghin cu:1.1 Ngun gc:_ Xng rng thuc nhm cy mng nc gm 2 h khc nhau:

+ H Cactaceae (gm cc loi xng rng c trn, xg rng tr hng ro, thanh long, xng rng l Dip Long).

+ H Euphorbiaceae (h i kch) gm cc loi cy nh xng rng bt tin, Ngc k Ln, Xng rng 3 cnh hng ro cy cnh giao)

H Xng rng (tn khoa hoc: Cactaceae) thng l cc loi cy mng nc hai l mm v c hoa. H Cactaceae c t 24 n 220 chi, ty theo ngun (90 chi ph bin nht), trong c t 1.500 n 1.800 loi. Nhng cy xng rng c bit n nh l c ngun gc t chu M, nht l nhng vng sa mc. Cng c mt s loi biu sinh trong rng nhit i, nhng loi mc trn nhng cnh cy, v ma ri xung t nhanh, cho nn thng xuyn b kh.Cy xng rng c gai v thn cha nc d tr.

Xng rng gn nh l loi thc vt ca Tn th gii, ngoi tr duy nht l Rhipsalis baccifera, sinh trng ch yu vng nhit i ca Cu th gii, ch yu vng nhit i chu Phi, Madagascar v Sri Lanka cng nh vng nhit i chu M. Loi ny c cho l mi nh c gn y Cu th gii (trong vi nghn nm gn y), c th l do cc loi chim di c mang theo di dng ht khng tiu ha c. Nhiu loi xng rng khc thch hp vi mi trng sng mi trn cc phn khc nhau ca th gii do s em theo ca con ngi.1.2. Hnh thi v c im:

_ Xng rng l mt loi thc vt mng nc, c nhiu dng pht trin: thnh cy ln, thnh bi hoc ph st mt t. a s cc loi xng rng u mc v pht trin t t, nhng cng c rt nhiu loi k sinh trn cc loi cy khc pht trin. Phn ln xng rng, c l tiu bin rt ng k. _ Cnh hoa phn b ng u v ng tm, hoa a phn l lng tnh, n vo c sng v ti tu theo loi. Hnh dng thay i t dng phu qua dng chung v ti dng trn phng, kch thc trong khong t 0,2 n 15-30cm. Phn ln c i hoa (t 5-50 ci hoc hn), thay i dng t ngoi vo trong. S lng nh rt ln, t 50 n 1.500 (him khi t hn). Gn nh tt c cc loi xng rng c v ng, thi thong bn trong cn c nha c. Mt tri xng rng cha khong 3.000 ht, mi ht di 0,4-12mm._ Trung bnh, mt cy xng rng sng rt lu, ti hn 300 nm. ng knh hoa xng rng khong 5-30 cm, mu sc rt sc s v lng ly.

Phn loi khoa hc:

Gii: Plantae

B : Caryophyllales

H : Cactaceae

1.3. Cng dng ca xng rng:

_ Con ngi trng xng rng khp ni trn th gii, nhc n n ai cng lin tng vi mt loi cy trng chu, mt loi cy cnh quen thuc trong nh hay trong nhng vn king c kh hu nhit i. N cn hnh thnh cnh quan kh cn trong nhng hoang mc, hay lm nn nhng hn non b. nhiu quc gia, c bit l Australia, lng nc s dng rt thiu thn, nn loi thc vt chu hn chim u th.

_ Ngi ta thng trng xng rng thnh hng ro, nhng vng su vng xa thiu iu kin kinh t hoc thiu thn ngun nguyn liu t nhin. Nh khu bo tn Masai Mara, Kenya l mt v d. Xng rng c dng trang tr, to cnh quan thin nhin cho ngi nh v chng trm, nhiu mc ch khc na. Gai nhn ca xng rng gy au but cho k trm, khin chng phi thoi lui v b nh ban u ca mnh. Tu loi, m s kt hp hnh dng xng rng v hnh dng hng ro sao cho thm m nht._ Nh cc loi cy trng khc, xng rng cng c s dng vi mc ch thng mi, nhiu cy cho tri n c nh ging: xng rng l gai, thanh long. Cn l ging d loi rp son ( hay cn gi l b dip chi, dng cho cng nghip nhum Trung M).

Cy xng rng l gai 1.4. Cch chm sc xng rng:

_ Cy Xng rng ni chung l nhng cy tng i d trng v d chm sc hn cc loi cy king khc v bn thn chng l nhng loi thc vt d thch nghi, chu kh hn, khng i hi nhiu dng cht trong t v t b su bnh. Tuy nhin, duy tr cho cy sng kho, pht trin mnh v c th cho hoa p th cn phi ch vic chm sc cy.

1.4.1. Nc:

_ Cy xng rng khng cn nhiu nc. iu quan trng nht l khng chng b ngp hoc ng nc. t trng cy xng rng phi l loi t xp (t ct pha tht), nn t cn thot nc d dng. Trng hp trng cy trong chu, di y phi c lp sn si v c l thot nc rng nc trong chu khng b ng. B ng nc lu, cy d b thi ra t r dn ln thn cy.

_ Ma ma, nht l vng tp trung ma nh ng bng sng Cu Long (t thng 5 n thng 10), cn lu che chn v lm rnh thot nc cho cy xng rng. Nu c iu kin, nn xng rng trong nh king hoc che chn bng mi nylon d kim sot lng nc ti. Ti xng rng mi m ht vo chiu mt th tt hn l ti vo bui sng hoc lc tri nng.

_ t ti nc hoc cy xng rng kh hn ko di s lm cy teo tp, khng pht trin, sc khng ca cy tr nn km lm cy d b nhim bnh hn. Ma nng, t thng 11 n cui thng 4, cch khong 2-3 ngy nn ti cy mt ln, c th ti phun hoc ti ngp va t trn mt t.

Cy trong chu cn ti thng xuyn hn cy trng trc tip trong nn t. Chu cng nh th cn ti nhiu hn chu ln. H thy mt t bt u kh th c th ti.

Cy trng trc tip di t ngoi vn th ti 1 ln/tun vo ma ng v chng 2 ln/tun vo ma h (i vi nhng ni c 4 ma trong nm). Cc ma khc th ty bin i ca thi tit th c th ti 1-2 ln/tun.

1.4.2. nh sng v khng kh :

_ Cy xng rng l nhng cy a nh sng, c bit l nh sng trc tip vo bui sng. Ni chung, cy Xng rng cn nhn t nht chng 50% lng nh sng mt tri trc tip chiu vo mi ngy (khong 6 gi/ngy).

_ i vi cy Xng rng con, ht mi ny mm hoc mi m ra hoc c thp ghp th trnh nh sng trc tip, mi ngy ch cn phi ra nng bui sng khong 1-2 gi l . Nhng cy xng rng trong nh lu ngy, khi em ra phi nng trc tip trn 6 gi ng h c th b hin tng "chy da cy", thn b nm vng nu hoc en. Cy xung rng trong trong chu bn ca s hoc bn lm vic th khong 2-3 ngy th nn a ra nng mt ln.

_ Cy xng rng a s thng thong. V vy, cy pht trin tt trong iu kin thong ng ca hoang mc, ng c, sn thng. Cy trng trong nh king, i lc cng cn c m ca n gi hoc phi dng qut thi gi. C ni ngi ta gn ng thng kh trn cc mi nh king.

1.4.3. Nhit :

_ Trong t nhin hoang d, cy xng rng c th tn ti, chu ng trong khong nhit ln, chng 10C - 50C. Tuy nhin, nhit thch hp cy pht trin vo khong 15C - 28C. Nhit qu cao hoc qu thp c th lm cho cy ngng pht trin v suy yu.

1.4.1. Dinh dng :

_ Mc du, cy xng rng c ngun gc t nhng vng kh cn, ngho dinh dng nhng c mt cy xng rng kho p v pht trin tt, cy cng cn cung cp dinh dng t t.

_ Trong ma pht trin, cy xng rng u cn cht m (N) gip s tng trng thn, cht potassium (P) cho s pht trin ca hoa v tri v cht phosphorus (P) cho s pht trin b r. Ngoi ra, cy cng cn mt s cht vi lng khc.

_ Cng thc N, P, K tng qut cho cy xng rng l 15 - 15 - 30.

Trong thc t, ta nn bn phn theo thi k sinh trng ca cy nh sau:

Thi k sinh trngCng thc phn bn N - P2O5 - K2O

Thi k cy con16 - 16 - 8 hoc 20 - 20 - 0

Thi k tng trng18 - 19 - 30 hoc 20 - 30 - 20

Kch thch ra hoa 10 - 60 - 10

Thi k ra hoa 6 - 30 - 30

_ Hin nay, trn th trng c nhiu bnh phn bn pha sn cho ngi trng xng rng, trong c cng thc v hng dn cch pha ti. Liu lng pha ti thng vo khong 1 - 1.5 g/lt nc.

2. Cc nghin cu c tin hnh trn cy xng rng:

2.1. Dng nha cy xng rng loi b thch tn:_ Theo nghin cu mi y ca H Nam Florida, Tampa, khng ch l ngun nc di do cho thc vt trn sa mc, nha ca cy xng rng l gai cn c th loi b thch tn, dit vi khun v cht vn c trong nc ung.

_ Loi xng rng ny ph bin min Bc Mexico, nic nhng ngun nc ngm b nhim thch tn. Thy van ca xng rng l gai c s dng lm sch nc trc khi a vo nu n v ung.

Cy xng rng l gai.

_ Theo nhm nghin cu ca k s ha Alcantar, H Nam Florida, khi un si loi

xng rng ny, phn b tch ra chnh l nha. Phn nha l cht lng trong, hi sn st, dnh. y l phn gip cy tch nc c th tn ti trong iu kin kh ca sa mc. _ Nha cy cng c th tiu dit vi khun trong nc, khng ch ghm vi khun li m cn ly ht thc n khng cho chng pht trin, hoc kt dnh chng li vi nhau, loi b khi nc. Trong nha cy ny c hydrat-cacbon v ng. Nhmnghin cu ang xem xt s tc ng ca cc thnh phn ny ti vi khun, thch tn v cc cht khc.2.2. Nhn ging xng rng Nopal ( xng rng l gai): Cy xng rng Nopal c ngun gc t chu M, sinh trng nhanh v rt thch hp vi iu kin ca vng t kh hn.Ngoi u im c che ph cao, ci to t, chng xi mn, cy cn c gi tr s dng cao. Cy c th lm thc n cho ngi nh rau ti, qu ti, ch bin cc loi thc n kh, hp v thc n chc nng; lm thc n cho gia sc nh d, cu, b; lm nguyn liu ch bin ra cc loi dc phm, m phm, phng nga v iu tr cc bnh v tiu ha, bo ph, tim mch

Ngoi ra, cy cn c th lm nguyn liu sn xut cc loi thc phm cng nghip nh cao su, nha latex, cht chng thm, n mn.

Cy xng rng Nopal c nhp ni v nghin cu ti Trung tm Sinh hc thc nghim (Vin ng dng cng ngh). Trung tm nh gi c kh nng sinh trng v pht trin ca cy Nopal trn mt s loi t kh hn ngho dinh dng; lm ch c cng ngh nhn ging, p ng nhu cu v ging, trin khai nhn rng trn vng t ct kh hn. nhn nhanh ging cy xng rng Nopal, cc chuyn gia Trung tm Sinh hc thc nghim cy m loi cy ny.Sau thi gian 3 thng, m sinh trng v pht trin vi kch c 3 - 5 cm ri chuyn vo trng trong vn m. Sau , a ra trng ngoi t nhin.

2.3. To nng lng t cy xng rng:

_ tng: Cy xng rng to ra in nng t qu trnh quang hp.

_ Thc hin: Cc nh nghin c ti Trung tm nghin cu khoa hc (CNRS), Php pht trin mt pin nhin liu sinh hc c nht c th cy vo cy xng rng to ra nng lng t hai sn phm chnh ca qu trnh quang hp -xy v ng. Qua qu trnh th nghim, nhm nghin cu c th to ra dng in cng sut 9W trong mt n v cm2.

PHN II:CNG NGH

1. Tm tt:_ Hiu qu ca vic nghin cu khc nhau v cc giai on nui cy xng rng trong ng nghim lin tc c nghin cu. Cc phn tch thng k d liu cho thy s pht trin chi non, ti ch nui cy trong ng nghim ca chi non khong 6 ln trong 1 thng trn mi trng MS sa i vi BAP 5mg/l cng NAA nng 0,1mg/l lm tng nhanh ng k t l to chi non n 5,12 ln cao hn so vi mi trng MS ca hormone bnh thng. Ngoi ra, s lng ln cht dip a v b v carotenoids c tm ra trong chi non, m pht trin trong mi trng MS cung cp vi c 2 nng NAA 0,1 mg/l cng BAP 3, 4 hoc 5 mg/l hoc NAA 0,2 mg/l cng BAP 3 mg/l trn chung li. i vi r pht trin, s dng y hoc mt na hoc mt phn t nng ca mi trng MS c hoc khng c 1g/l than hot tnh (AC) cho t l trng cao nht (100%) v chiu di r di nht. Trong khi p dng mi trng MS y khng c AC dn n s lng ln r c to thnh t mi chi non. Trong giai on thch nghi kh hu, nui cy trong ng nghim thu c trn bi than bn, bi ct hoc hn hp c than bn v ct theo t l 1: 1 cho kh nng sng cao nht (100%), nhng s dng ch mt mnh bi ru than bn cho php thn ca cy trong ng nghim thch nghi ln ln cao nht. Sau cng, n l li ch s dng thnh cng cho cy xng rng peruvianus nui cy ghp ging, sinh khi.2. Li m u:_ Cc h Cactaceae bao gm khong 130 v 1.500 loi .Cy xng rng peruvianus (thuc h Cactaceae) l loi xng rng thn leo c ngun gc nhit i v c nhiu nhnh biu tng cho nh cao. N ch yu l ging nh cy hoc nh bi cy nh to thnh hnh ging nh ci ct xng rng v kh hp dn, n pht trin nhanh, d dng v c th c s dng vi mc ch lm king. Nhiu ngi bit l nhiu cy xng rng rt kh ph bin nhn ging hoc tnh bng cch s dng phng php thng thng so vi k thut nui cy trong ng nghim (Bustamante and Heras, 1990)._ R rng nui cy trong ng nghim c u th nhiu hn, mt trong s l sinh sn thc vt c th tip tc trong chu k ngn, lin tc sut nm bt k ma v v vy s lng cy thu c c th gia tng vi s lng hm s logarit khi pht hin do Nephrolepis exaltata (Gonzalez and Serpa, 1992) and Melaluca armillaris (Youssef, 1996)._ N c khng nh vic nui cy trong ng nghim, cc giai on lin tip nhiu loi thc vt c kim sot phn ln bi nhiu yu t. Trong giai on tng nhanh ca chi non, khi ti ch nui cy m ly t sinh vt nui nhn to, chi non tng nhanh t l v ni sc t ca chi non thu c m r rng b nh hng bi cytokinin v auxin. Trong nui cy, phng thc bo co bi Youssef (1994) for Acacia salicina; Mohamed-Yasseen et al.(1995) for Stapela semota; Feng-Feng et al.(2000) for Aloe barbebsis; and Mata-Rosas etal. (2001) for Turbinicapus laui. giai on r khi u, nng v m v vi m ca mi trng nui cy c hoc khng c than hot tnh nhn thy nh hng n t l r, s lng r v chiu di r ca vic bt ngun t chi non nh tit l ca Agrawal etal. (1992) on Vanilla walkeriae, Raghuveer-Polisetty et al. (1996) on Cicer arietinum, Leet al. (1998) on Arnica montana, Sakr et al.(1999) on Yucca elelphantipes. Do thch nghi kh hu trong cc giai on , loi nui cy cht nn nh hng r rng v s tng trng ca thn m ly t sinh vt d nui nhn to khi pht hin Populus nigra (Youssef-Aboueash, 1997)._ V vy, hin ti cng vic t c nghin cu phn ng ca nui cy m trong ng nghim, trong giai on lin tip ca xng rng peruvianus ngha l chi non tng nhanh khi ang ti ch nui cy, m cy t sinh vt nui cy nhn to b nh hng bi cytokinin v auxin, r cy quen v thch nghi vi mi trng MS v cc kiu nui cy cht nn tng ng.3. Vt liu v phng php:3.1 Nh my vt liu:_ Cy con thu c t cc n in trng cy xng rng ca Cc Lm vn, Lin bangB Nng nghip, Khartoum, Sudan.Cy c gi trong iu kin nh mu xanh l cy v c s dng nh mt nguncy trong th nghim.

3.2 Kh trng b mt v s c lp ca mu cy:_ Cy con xng rng c ct thnh ming v kh trng b mt bng cch ra di vi nc chy v ngm thuc ty cho 20 pht.Nhng mnh bn cladodes c phun vi ethanol 70%, lm sch bng khn sch vchuyn giao cho mt dng chy laminar.Theo dng chy laminar cc mnh ct c m mnh trong 15 hypochlorite natri% cho20 pht, v sau ra trong nc ct v trng cho ba ln.

3.3 S thp cy:_ Cy c nui cy trong mi trng MS (Murashige v Skoog, 1962), b sungvi benzyladenine (BA) (0,5, 1,0, 1,5, 3,0 v 5,0 mg L-1) hoc Kinetin (Kin) (0,5, 1,0, 1,5, 3,0 v 5,0 mg L-1) mt mnhhoc kt hp vi acid naphthaleneacetic (NAA) (0,5 mg L-1).Tt c c chun b chunv nui cy c tng trng vi mt photoperiod ca 16 gi nh sng v 8 gi ca bng ti 25 C 2 C v trong 3 thng.

3.4 R ca chi trong ng nghim:_ R (3,0 cm) c ngun gc t chm r v bt ngun t mi trng MSb sung NAA, indole acetic acid (IAA) hoc indole Butric Acid (IBA) mi lc 0,25, 0,5 hoc 1,0 mg / l.Tt ccc cht m gii c s dng trong nghin cu ny c b sung vi 3% (w / v) sucrose, c nh vi 0,8% (w / v) agar v pHc iu chnh 5,8 0,1 trc khi autoclaving ti 1210C v psi 15 cho 15 pht.

3.5 Thch nghi vi mi trng:_ Trong ng nghim cy bt r c g b t r trung bnh v ra loi b gel v cy ghp trong chu nha c cha autoclaved t vn v ct t l 3:1.Cy c gi trong iu kin phng nui cy15 ngy sau chuyn giao cho nh knh v c t di bng mt cho n khi tng trng quan st.

3.6 Phn tch thng k:_ Kt qu v s lng chi v dn xut mu cy, r t l phn trm v s lng r pht trin trong mi ln x l v quan st nh k.D liu c thu thp t ba th nghim c lpv phn tch khc nhau. Hnh nh v qu trnh nui cy xng rng:

Cc th nghim khc v xng rng peruvianus:_ Th nghim ca nghin cu ny c thc hin nui cy m v Phng th nghim nghin cu bo tn, Vin nghin cu rau qu, Trung tm nghin cu nng nghip iu tra phn ng ca nui cy m trong ng nghim cc giai on lin tip nhau ca cy xng rng peruvianus di nh hng ca nng khc nhau ca cytokinin (BAP) v auxin (NAA), nng khc nhau ca cc yu t v m v vi m trong mi trng MS v cc kiu nui cy cht nn cho chi non, r v cc giai on tng nhanh khi ngun v giai on thch nghi vi mi trng tng ng. Th nghim c lp i, lp li 2 ln trong nhng nm 2003 v 2004. _ Cy con (3 thng tui) vi chiu cao 5-7 cm bt ngun t nng tri xng rng quc t (Tahanoub-Shebien El-Kanater-Qulubia) c dng lm ngun nguyn liu thc vt.

_ Cc cy ging c kh trng b mt vi cn 70% trong mt pht ri sau ra li vi Clorox 15% vi vi git tween- 20 trong 10 pht (ti thiu), tip theo ra li vi 3 ln nc ct kh trng. Sau , lc u trong 0,1 % thy phn clorua vi mt vi git tween 20 trong 10 pht. Cui cng, ra li mu 3 ln vi nc ct v trng.

_ Cc mi trng nui cy di th nghim bao gm v m v vi m cht v cc vitamin ca mi trng MS (Murashige vSkoog, 1962) lm phong ph vi 25g/l sucrose v 0,7% thch Anachemia._ Trong phng php iu tr s tng nhanh chi non, phn chnh chi non ca cy ging nh c kh trng c phn ra vo u chi non v phn cn li cn bn ca chi tip tc c chia nh vo m ly t sinh vt nui cy nhn to on chi non. Tng loi cy bao gm mt chi nch. Vic cy c v trng t trn mi trng MS cht dinh dng y b sung BAP ti 0, 3 ,4 hoc 5mg/l hoc vi NAA 0,1 hoc 0,2 mg/l tp trung._ Mt thng sau khi nui cy, cc cm ca chi non to thnh c cy li trn mi trng mi ca cng thnh phn ging nhau. Th nghim ny lp i lp li nhiu ln trong chi non tng nhanh, chu k t c trong khong thi gian hng thng.

_ Do , trong 6 chu k lin tip chi non tng nhanh, 9 thnh phn mi trng nui cy c thc hin v 20 chi non ca cc mu cy trong nm c ti s dng.

_ Cc chi non thu c t 6 chu k ca s nui cy c trnh ha hc phn tch cho cc ni sinh cht dip lc -a v-b v carotenoids theo th tc c m t bi Saric et al. (1967)

_ Trong phng php x l r, cy chi non (2-4 cm), kt qu t chi non th su c s ny n theo chu k, c ct b v trng trn mi trng MS ca hormon y , mt na hoc mt phn t nng ca cc yu t v m v vi m c hoc khng c 1g /l than hot tnh.

_ V vy, su cht m gii nui cy c th nghim v 25 chi non c s dng trong nm cch sinh sn.

_ Vo cui tun th t ca nui trng, cc sn phm bt ngun t chi non (mu cy) c trnh thm d vi s thch nghi kh hu.

_ Trong mi s ny n ca chi non v s x l ca r, tt c cc cht m gii nui cy c iu chnh pH 5,7 0,1 vi KOH/H2PO4 v autoclaved ti 1210C v 1.2kg/cm2 cho 20 pht trc khi s dng.Cc chi non c cy t theo chiu dc trong l thy tinh sc cha 200 ml trung bnh cha 25 ml.Mi trng nui cy c 24 10C di n hunh quang vi cng nh sng l 3.000 lux ti mc nui cy v 16-gi photoperiod.

_ Vi s thch nghi kh hu, cc chi non bn r (vitroplants), kt qu t vic x l r c chuyn giao cho chu nha (0,2lt) c cha ru than bn, ct ra, hoc hn hp ru than bn ct theo t l 1: 1. C cht nn c s dng c iu chnh pH 6,2; ti bng dung dch 0,2% Topsin-M70 thuc dit nm v bao ph bi trasprent ti polyethylene.Vic di thc mu cy c gi trong nh knh di thc cho bn tun trc khi cy outof-door. Do , ba cch nui cy cht nn c kim tra v nm mu cy c s dng trong ba ln lp li. D liu ghi li:_ Trong su chu k k tip ca chi non, tng nhanh s lng chi non tch ly hnh thnh ca mi mu cy c tnh theo chu k hng thng.Nhng hm lng biu m ca cht dip lc-b-v a v carotenoids c xc nh trong (mg/100gfw) cui ca chu k th su.Vo cui vic x l r, cc phn ng r (%); s lng r hnh thnh mi chi non v chiu di ca r trong cm c ghi nhn.i vi vic thch nghi kh hu, t l sng st ca cc mu cy thch nghi v di ca mu cy gc cm c o sau bn tun v bn thng ln lt t cch quen vi kh hu.

_ Cch phn tch d liu cho mi th nghim c thc hin cho mt d n hon ton ngu nhin. D liu ca t hai trong s cc th nghim c kt hp v thng k phn tch th nghim s khc bit gia cc phng tin s dng L.S.D theo Stell v Torrie, (1980).4. Kt qu v tho lun:

4.1 Thi k v tc chi tng sinh:

_ D liu trong bng (1) tit l rng nng khc nhau ca cytokinin BAP v auxin NAA c kim tra trong s thm d ny c mt ngha nh hng t tc tng sinh m cy chi trong s tng sinh ca chu k k tip._ Mi trng phc hi ca chi non cy khong su ln hng thng c tng ln rt nhiu s lng tch ly ca hnh thnh chi. S lng cao nht cc chi (47,3) c trng by cy sang mi trng trn MS-va c cung cp vi BAP (5 mg / l) cng vi NAA (0,1 mg / l), v gi tr ny tng trng 6,22 ln so vi cc mt hng cy trn mi trng kim sot (freehormons)._ Cc kt qu ny cho thy hu ht cc mi trng thu c y cc tc nhn m gii t c s ln nht ca mi mu cy chi sau su chu k gia tng c mi trng MS vi cc yu t ph ca BAP ti 5 mg / l NAA cng 0,1 mg / l.iu ny c ngha rng bng cch s dng BAP cytokinin nng cao (5 mg / l) kt hp vi NAA ti nng thp (0,1 mg / l) trong nghin cu ny cho thy s nh hng iu phi tng cao nht trn cc quy trnh trao i cht dn n hnh thnh s lng chi ln nht.Nhng pht hin ny nm trong tha thun vi cc bo co ca Bustamante v Heras (1990) trn H Xng rng (Pelecyphora aselliformis) v Nealolydia lophophoroides; Feng Feng-et al.(2000) trn Aloe barbebsis v Mata-Rosas (2001) trn Turbinicapus laui.H kt lun rng vic p dng mt s kt hp ca BAP v NAA nng khc nhau l mt hn ch yu t hnh thnh chi.

Bng (1): nh hng nng khc nhau ca cytokinin BAP ring bit hoc kt hp vi NAA auxin v s lng shootlets tng nhanh t mu cy cy xng rng kh peruvianus trong ng nghim trong su chu k tng sinh lin tip

X l v nng (mg/l)Chu k tng sinh

Chu k 1Chu k 2Chu k 3Chu k 4Chu k 5Chu k 6

Control1.052.153.34.505.957.60

BAP (3)1.155.6510.8518.229.643.85

BAP (4)1.155.5510.717.3530.3545.6

BAP (5)1.55.3510.316.928.1543.45

BAP (3)+NAA (0.1)1.354.157.713.726.643.05

BAP (4)+NAA (0.1)1.55.609.716.529.842.7

BAP (5)+NAA (0.1)2.1611.919.3532.9547.3

BAP (3)+NAA (0.2)1.655.7510.918.7531.4545.4

BAP (4)+NAA (0.2)1.65.7511.518.6541.9541.95

BAP (5)+NAA (0.2)2.156.0511.319.9543.6543.65

L.S.D at 5%0.3561.3121.9982.2814.3754.856

4.2 Hm lng sc t:_ Cc phng php iu tr khc nhau ca cytokinin BAP v NAA auxin gy ra mt ngha c hiu lc trn sc t ni sinh nh: cht dip lc-a &-b v carotenoids trong shootlet m vo chu trnh th 6 ca s tng sinh (Bng 2).

_ Trong trng hp ca cht dip lc-a; s dng MSmedium b sung vi BAP (3 mg / l) cng NAA (0,1 mg / l); BAP (5 mg / l) cng vi NAA (0,1 mg / l) v BAP (3 mg / l) cng vi NAA (0,2 mg / l) m sn xut shootlet c tng lng cht dip lc-a cao nht (63,51, 64,48 v 69,93 mg/100g FW, tng ng), trong khi tng lng thp nht (29,36, 30,96, 30,14 v 34,83 FW mg/100g) c xc nh trong shootlet m ngy cng tng trn MS-va kim sot m khng cn hormons, cung cp cng vi BAP ti 3 v 4 mg / l BAP ring bit hoc 4 mg / l NAA cng ti 0,2 mg / l, tng ng.Cc th nghim khc BAP NAA v mi trng gy ra cht dip lc-mt trong tng lng dao ng 44,53-56,43 mg/100g FW m khng c s khc bit ng k gia cc gi tr ny.

_ V cht dip lc-b; cc kt qu ca r t mi trng MS c b sung BAP ti 4 mg / l NAA puls ti 0,1 mg / l c mc ln nht ca cht dip lc-b (46,60 mg/100g FW), trong khi s pht (21,77 mg/100g FW) l pht hin trong cc m shootlet pht trin trn MSmedium cung cp BAP ti 4 mg / l cng NAA 0,2 mg / l.Cc th nghim khc v BAP NAA phng php nui cy gy ra cht dip lc-b trong tng lng dao ng 26,35 - 45,01 mg/100gfw m ko c s khc bit gia cc gi tr ny._i vi carotenoids, gi tr cao nht (46,03 mg/100g FW) c pht hin trong m chi t mi trng MS giu cht BAP ti 3mg/l NAA cng vi 0,2 mg/l, i din cho 2 ln ghi li kim sot mi trng MS

_ M cuc kho st rng ca d liu thu c r rang cho thy, mi trng MS c cung cp BAP ti 3mg/l NAA cng vi 0,2 mg/l c th tng cc hot ng sinh thng hp ca cht dip lc a v carotennoids cao hn s tin cht. Trong khi cht dip lc b cha hm lng cao nht trong trng hp s dng mi trng MS giu cht BAP ti 4mg/l cng NAA 0,1 mg/l. Cc kt qu ny trng khp vi d liu trc c tm thy bi Tung Ming Sung (1997) Cucumis sativus v Gao et al.(2000) trn Carthamus tinctorius.H tit l rng nng khc nhau ca cytokinin v auxin c nh hng ng k n cht dip lc v caroteniods hnh thnh nng lc.Bng (2): nh hng nng khc nhau ca cytikinin BAP mt mnh hoc kt hp vi cc NAA auxin v ni dung sc t (mg/100g FW) ca m chi cy xng rng kh peruvianus trong ng nghim.X l v nng (mg/l)Cht dip lc (A) (mg/100g)Cht dip lc (B)

(mg/100g)Carotenoids

(mg/100g)

Control29.3628.1823.18

BAP (3)30.9636.8627.97

BAP (4)30.1426.3522.43

BAP (5)55.631.0834.17

BAP (3)+NAA (0.1)63.5145.0138.32

BAP (4)+NAA (0.1)56.4346.637.04

BAP (5)+NAA (0.1)64.4840.2643.11

BAP (3)+NAA (0.2)69.9335.1646.03

BAP (4)+NAA (0.2)34.8321.7725.99

BAP (5)+NAA (0.2)44.5343.1234.77

L.S.D at 5%18.712010.76

4.3 Cc giai on pht trin v cc phn ng trong qu trnh pht trin ca r cy:_D liu trnh by trong Bng (3) cho thy tt c cc nng khc nhau (y , v mt na, nng ) ca cc yu t v m v vi m ca mi trng MS c hoc khng c them 1g/l than hot tnh thc y mm, chi cy t gc r nh nhau v t l (100%). iu ny c ngha rng chi cy xng rng kh peruvianus c nng lc sn xut khng phn bit ngun gc t pht da vo mi trng MS.iu ny dn n mt kt lun rng nc th gim thiu cc yu t nng ca mi trng MS n nng cho vic thu nhp cc phn ng ca r vi t l 100%. Trong vn ny, Raghuveer-Polisetty etal.(1996) thy rng ti a r ca Cicer arietnum c quan st thy khi nui cy trong nng mi trng MS. Ngoi ra George v Ravishankar (1997) ch ra rng r m mm ca Vanilla planifolia c quan st trong mt na nng mi trng MS c cha than hot tnh.

Chu k 3

2 tun

4.4 S lng ca r:_ S lng r hnh thnh trn mi m chi c ly t sinh vt nui nhn to nh hng ng k bi cc nng khc nhau ca mi trng MS c s dng trong bng iu tra ny (bng 3)

_S lng ln nht ca r/ m ly t sinh vt nui cy (2,73) c trng by dnh cho m chi ly t sinh vt nui cy trong mi trng MS, trong khi c 1 pht

(1,07 r/m ly t sinh vt nui nhn cy nhn to) c ghi li dnh cho m chi tng trng trong mi trng c nng MS cung cp vi 1g/l than hot tnh.

_ Cc kt qu khng nh rng vic s dng y cc yu t v m v vi m ca mi trng MS cho php m chi ly t sinh vt nui cy nhn to to ra mu r s ln nht. V phng din ny Sakr (1999)trn elephantipes Yucca, bo co rngr pht trin nhiu hn m c ly t r pht trin nhiu hn m c ly t sinh vt nui cy nhn to c lin quan n nng ca mi trng MS. 4.5 Giai on thch nghi vi kh hu: Kh nng sng st:_ D liu trong bng (4) cho thykh nng tn ti ca mu cy khng b nh hng bi mi trng khc nhau c kim tra cht nn trong cc cuc th nghim hin ti. Tt c cc mu cy cho thy mt kh nng sng st cao hn(100%) khi mi trng cy trn than bn, ct hoc s kt hp gia chng t l 1:1. Nhng d liu ny dn n ngh rng s nui cy cht nn th r hn nh l ct c dng sn xut 100% ca s sng cn ca mu cy trong thi gian quen vi kh hu. Chiu di ca gc r:_ Cc d liu trong bng (3) ch ra rng tt ccc th nghim mi trng MS trong vic iu tra cho php r cy pht trin (ln ln) trongchiu di tm khong gia 2,06-2,89 cmkhng c s khc bit ng k gia ccgi tr.Do , chiu di gc r hnh thnh khngb nh hng bi nng mi trng,m c th nghim.Ngc li, Sakret al.(1999)lu rng khi chi cy ca elephantipes Yuccac chuyn giao cho mi trng MS g r,r di hn c pht trin trn nng y hn v nng mi trng MS

Chiu di ca thn cy:

_ Nh th hin trong Bng (4) chiu di gc cacy thch nghi vi kh huvitroplants c nh hng ng k bi cc loi mi trng cht nn khc.S dng mt mnh ru than bn v kt hp vi ct t l 1:1 cho php cc gc mu cy ca di thcvitroplants ln ln trong gi tr cao nht (10,6v 9,0 cm, tng ng).Ngc li,bng cch s dng mt mnh ct sn xut ca thn (6,1 cm).iu ny c th c quy chogi tr dinh dng cao ca ru than bn m c th cho php gc ca mu cy ln ln trong chiu di dinh dng so vi cc gi tr dinh dng km ca ct.Theo , Youssef-Aboueash (1977) v vic ct Populus nigrathy rng bng cch s dng bn sng Nile mt mnh hockt hp vi ct theo t l 1:1kt qu l chiu di chi ln nht, trong khis dng mt mnh ct cho th chiu di ca chi th nh nht.Bng (3): Hiu lc cc yu t v m v vi m ca nng mi trng MS c hoc khng c kch hotthan (AC) trn tp tnh r ca m cy chi xng rng kh peruvianus trong ng nghim.Nng ca mi trng MSPhn ng trong qu trnh pht trin r (%)S lng ca r/ m chiChiu di ca r cy (cm)

MS y 1002.732.06

MS y thm 1g/l AC1002.672.89

MS10022.68

MS thm 1g/l AC1001.673.11

MS1001.82.87

MS thm 1g/l AC1001.072.43

L.S.A at 5%N.S0.906N.S

Bng (4): nh hng ca s nui cy cht nn khc nhau n tp tnh quen vi kh hu ca xng rng kh peruvianus vitroplants.Nui cy trn cht nnKh nng sng stChiu di ca than cy (cm)

Than bn10010.6

Ct1006.1

Than bn: Ct (1:1)1009

L.S.D at 5%NS2.686

PHN III:

KT LUN

_ Trn th gii c khong 10.000 loi cy mng nc, trong s c 1.500 loi c phn loi thuc h cy xng rng. c nhiu nghin cu khoa hc bo ng v tnh trng tiu dit ca 2/3 cc loi ng thc vt trn th gii t nay n cui th k 21. Kt qu ca qu trnh ny l do nh hng ca vic tri t m dn ln qua tng ngy qua, cn tr s pht trin ca mt s loi trn ton th gii, t bit nh hng dn s pht trin ca nng nghip. Tuy nhin, hin nay cc nh khoa hc cho c th gii mt tng lai ti sng hn. Khi cng vic nhn ging cc loi cy qu him trong phng th nghim khng cn qu kh khn.

_ Cy xng rng Nopal c ngun gc t Chu M, sinh trng nhanh v rt thch hp vi iu kin vng t kh hn. Ngoi u im c che ph cao, ci to t tt, chng xi mn, cy cn c gi tr s dng cao. Cy c th lm thc n cho ngi nh: rau ti, qu ti, ch bin cc loi thc n cho gia sc nh: d, cu, b., dng lm nguyn liu ch bin cc loi dc phm, m phm, phng nga cc bnh tiu ha, bo ph, tim mch. Ngoi ra, cy cn c th lm nguyn liu sn xut cc loi sn phm cng nghip nh :caosu, nha latex, cht chng thm n mn.

_ Vi nhng li ch kinh t nh vy, do thin tai, do b ng r v do b con ngi khai thc nhiu nn cc loi xng rng Chu M hin ang c nguy c b tuyt chng, c bit l ging xng rng ca Mxic. Chnh vi vy , cc nh khoa hc ang c gng tm mi trng dinh dng thch hp nhn ging cc loi mi v bo tn cc loi qu him c sn trong t nhin.

_ Cc nh khoa hc Mxico c nhng nghin cu c th t nhiu nm qua v cc nghin cu nhn ging trong ng nghim. Tuy nhin, vi Vit Nam hin nay, cc loi xng rng hin vn cha c nghin cu bng cch nhn ging trong ng nghim nhiu, cha c nhng nghin cu c th c trnh by. Nhng vin sinh hc Vit Nam ang nghin cu nhn ging d to ra mt s loi mi c ch cho kinh t v cho x hi.

TI LIU THAM KHO1. Bustamante, M.A. v Heras, M.G.(1990).S nui cy m ca cc loi H Xng rng.XXIIIrdHorticultural quc t Quc hi, Firenze(Italy) thng tm-27-Thng Chn-1, nm 19902. Feng-Feng, Li-Hongbo, Lu-QingFang, Xie-Jianying, Fen, F., Li, H.B., Lu, Q.F.vXie, J.Y.(2000).S nui cy m nn ca Aloe spp.Tp ch Nng nghip Ty Nami hc, 22 (2): 157-159.3. Gao, W.Y., c ng, L. v Paek, K.Y.(2000).T bo thc vt, m & mi trng Organ, 60 (2): 95-100.4. George, P.S.v Ravishankar, G.A.(1997).Nhn ging trong ng nghim ca Vanilla planifolias dng cy chi nch.T bo thc vt,16 (7): 490-494..5. Mata-Rosas, M., Monroy-de-la-Rosa, M.A.,Goldammer, K.M., Chavez-Avilla, V.M.v Monroy-de-la-Rosa, M.A. (2001).Vi nhn ca Tubinicapus, mt loi c hu v nguy c tuyt chngloi.T bo v pht trinSinh hc thc vt, 37 (3): 400-404.6. Mohamed-Yasseen, Y., Barringer, S.A. vSplittstoesser, W.E.(1995).Vi nhnmng nc nguy c tuyt chng ca Stapeliasemota bi s tng nhanh nch.Xng Rng vTp ch mng nc, 67 (6): 366-368.7. Murashige, T. v Skoog, F. (1962). S pht trin nhanh chng vcc sinh trc nghim nui cy m. 8. Youssef-Aboueash, E.M.A.(1997).Mt snghin cu v cng tc thc vt ca

Populus alba L. v Tamarix articulata Vobl.M.Sc.Lun n Fac.Agric., Cairo Univ.Trang 90.9. Youssef, E.M.S.(1994).Hiu lc ca cytokinin v bo co cc mi trng nui cy trong ng nghim vi nhn tim nng ca Acacia salicina Lindll.Phng th nghim m nui cy.

Chu k 2

12 tun

Chu k 1

Chu k 4

2 tun

Chu k 5

8 tun

Ferocactus pilosus

pha nam Saltillo, Coahuila, ng bc Mexico

PAGE 11