TIU LUN MN HC QTCL TS. Nguyn Thanh Lim
TIU LUNPHN TCH NGNH NG TU TI VIT NAM
I. TNG QUAN NGNH NG TU1.1 nh ngha ngnh ng tu
Ngnh ng tu l ngnh bao gm nhm cc doanh nghip sn xut v cung cp tu,
thuyn v cc cu kin ni khc dng cho vn ti v cc mc ch thng mi khc cng
nh cho mc ch th thao v gii tr. Hot ng ca ngnh ng tu c din ra mt a
im gi l nh my ng tu. 1.2 Nhng vn chung v ngnh tu Vit Nam
Vi ng b bin di trn 3.200 km v gi nhn cng thp, Vit Nam c mt tim
nng ln pht trin ngnh cng nghip ng tu. Tuy nhin, do c s h tng ngho
nn v cng ngh th s, ngnh ng tu vn trong giai on pht trin ban u. Vit
Nam c hn 115 nh my sa cha v ng tu trc thuc B Quc phng, B Thy sn v B
Giao thng Vn ti. B Giao thng Vn ti s hu s lng ln nht chim trn 70%
cng sut ng tu ca ngnh. Phn ln sn phm ca cc nh my ng tu trong nc l
cc tu hng v tu nh bt hi sn xa b. Cc nh my ng tu trong nc hin c kh
nng ng loi tu ch hng trng ti 6.500 DWT. S lng cc tu ch du loi nh,
tu no vt v tu ch khch cng ang tng ln. Nhng tu thuyn loi nh sn xut
trong nc c xut khu sang cc nc lng ging nh Lo, Cm-pu-chia v Trung
Quc. Cc nh my ng tu trong nc c kh nng sa cha tu thuyn trng ti ln ti
50.000 DWT. Ring cng ty tu bin Huyndai-Vinashin, mt lin doanh gia
Nh my ng tu Mipo Huyndai Hn Quc v Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam
(VINASHIN) c kh nng sa cha cc tu thuyn c trng ti ti 100.000 DWT.
Lin doanh ny hin ang l nh my sa cha tu thy ln nht vng ng Nam . Theo
tp ch Fairplay (ng Kim Anh) bu chn nm 2007, Vit Nam nm trong danh
sch 5
cng quc ng tu trn th gii do nhiu d n ng tu trng ti ln xut khu ra
nc ngoi khng nh c thng hiu ca ngnh ng tu Vit Nam trn trng Quc
t.
Bng xp hng cc Quc gia
Xp hngQuc gia
1Hn Quc
2Trung Quc
3Nht Bn
4Vit Nam
5Cc quc gia khc
S d, Vit Nam c ng trong hng ng nhng nh ng tu hng u th gii ch yu
nh voi ng cng nhn tr, nng ng, nhit tnh v c tay ngh k thut cao, ng
dng cng ngh thng tin v nhng cng ngh ng tu hin i ca th gii, u t theo
chiu su c v cng ngh ln yu t con ngi cng nh c chin lc pht trin hp l.
Trong nhng nm gn y, ngnh ng tu Vit Nam c nhng bc pht trin ln, tha
mn nhu cu trong nc v k c nhiu hp ng ng tu xut khu cho cc nc trong
khu vc Chu u, Nht Bn v Hn Quc. Vit Nam ch to c cc loi tu c cht lng,
t tiu chun quc t nh cc seri tu ch hng trng ti t 6.500 tn n 53.000
tn, v ang ng mi cc loi tu cao tc phc v cho an ninh, quc phng, cc
loi tu ch container, tu ch du kh 105.000 tn,II. PHN TCH M TRNG NGNH
NG TU TI VIT NAM
1.1. Mi trng v m
1.1.1 Mi trng kinh t
T nhng u nm 90, kinh t Vit nam trong qu trnh chuyn i t nn kinh t
bao cp sang nn kinh t th trng c nh hng x hi ch ngha. Trong nhng nm
u ca qu trnh i mi Vit nam thu c nhng thnh cng v kinh t ng k l t l
tng trng kinh t cao bnh qun 7,5%/nm v kim ngch xut khu tng mnh.
Thng mi chim ti 51% ca GDP 5,44%.
Nm 2009, khng khong kinh t ton cu bt u c nh hng mnh n kinh t nc
ta v cho n tn nm 2012 nn kinh t vn gp bt li bi s bt n ca kinh t th
gii do khng hong ti chnh v khng hong n cng chu u cha c gii quyt.
Nhng bt li t th trng th gii nh hng xu n hot ng sn xut kinh doanh v
i sng dn c trong nc, th hin vic th trng tiu th hng ha b thu hp, hng
tn kho mc cao, sc mua trong dn gim, t l n xu ngn hng mc ng lo ngi.
c bit, nhiu doanh nghip, nht l doanh nghip nh v va phi thu hp sn
xut, dng hot ng hoc gii th. V ngnh ng tu cng nh cc ngnh cng nghip
ti Vit Nam chu rt nhiu kh khn t s bt n ca nn kinh t lc ny. Nhiu
doanh nghip ng mi v sa cha tu thy phi i mt vi vic th trng b thu hp,
kh khn v ti chnh Bn cnh , a phn thit b s dng lc hu, cha ng b, mc t
ng ha thp, hao ph vt t ln, nng sut rt thp. Thm na, cc ngnh cng
nghip ph tr nh luyn kim, thp, ch to my hu nh cha c; vt t, my mc
thit b vn phi nhp khu, dn n gi thnh sn phm cao, gim tnh ch ng v kh
nng cnh tranh ca ngnh ng tu.1.1.2. Mi trng cng ngh
ng dng cng ngh mi nhm nng cao nng sut, cht lng trong ngnh ng mi
v sa cha tu bin lun c quan tm hng u. Cng vi s tin b ca khoa hc cng
ngh, th ngnh ng tu lun cp nht nhng cng ngh tin tin nht.Hin nay, Vit
Nam s dng mt s vt liu nh thp, nhm v composite lm v tu thay cho g.
Tuy mi loi vt liu u c u v nhc im ring, nhng cha c loi no c sc hp dn
i vi ng dn. V nhm t, khng thch hp cho tu c. V st nhanh chng b thy
sinh vt bm v han g, buc phi tn chi ph co h, sn ln thng xuyn. Ngoi
ra, tu v st nng, ma st ln, vn hnh rt tn nhin liu. Vt liu composite
c nhng u im so vi st, thp nhng kh nng rch, v cao, khng th ti ch nn
l mi e da tim n i vi mi trng. Hn na, thi cng ng tu composite mang
tnh n chic rt t, phi ng hng lot ln mi chi ph lm khun mu.
1.1.3. Mi trng vn ha, x hi, nhn khu hc
Cc gi tr vn ho v thi x hi to nn nn tng x hi nn n thng dn dt cc
thay i v cc iu kin cng ngh, chnh tr php lut, kinh t v nhn khu.
i vi mi trng nhn khu ti Vit Nam, Hin nay nc ta c 87,8 triu ngi,
tng gp ba ln so vi nm 1960 ( 28.3 triu). n nm 2025, dn s Vit Nam s
t con s 100 triu, v s t s ti a vo nm 2050 vi 104 triu. D bo cho thy
sau nm 2050, dn s s gim dn n nm 2100 l khong 83 triu, tc tng ng vi
dn s nm 2005 ( biu 1).
1.1.4 Mi trng chnh tr - Php lut
Mi trng chnh tr ca nc ta l n nh, to iu kin thun li cho s pht
trin ca doanh nghip. Vic Lut Doanh nghip 2005 to mi trng php l thun
li ln cho s ra i v pht trin ca cc doanh nghip vi tinh thn doanh
nghip c th lm nhng g php lut khng cm. Chnh v th, ngnh cng nghip ng
tu khng ch l s hu ca nh nc m n c th c cc doanh nghip t nhn lm
ch.1.2. Mi trng ton cu
Th trng ng tu ton cu d kin s tng trng gn 23% mi nm cho n nm
2013, theo Koncept Analytics. Ngnh cng nghip c lin quan trong vic
xy dng cc tu v tu ni bao gm cc tu ch du v tu ch hng ri. iu khin s
tng trng trong th trng ny bao gm nhu cu v du v kh hu kinh t ngy cng
thun li. Mc d th trng b suy gim nhu cu trong nm 2008 v 2009, tuy
nhin ngnh cng nghip c phc hi t nm 2010, vi mc tng ca th trng trong
n t hng mi. Th trng ng tu th gii l tch cc, c li th cnh tranh ginh
ca cc cng ty cho thy mc cao nht ca s pht trin k thut, nng sut v lc
lng lao ng c tay ngh cao. c bit ti th trng Chu , Cc i biu tham d Hi
ngh quc t v cng bin ln th 24 va qua ti Thng Hi (Trung Quc) cho rng,
ngnh cng nghip ng tu chu ang pht trin mnh nht th gii. Trong s 20
hng ng tu cng-ten-n hng u, c ti 13 hng ti chu , chim ti 70% tng cng
sut ng tu cng-ten-n trn th gii. Hn Quc vn ang chim u th tuyt i trn
th trng ng tu th gii vi 43% th phn, trong khi Lin minh chu u ch
chim 8,7% th phn. Nm 2005, Hn Quc c lng n t hng cho 3 nm ri. Tt c
cc xng ng tu ti Hn Quc cho rng, s d h c nhiu n t hng nh vy l do s
phc hi ca nn kinh t ton cu v nhu cu v ng mi cc tu du an ton hn. Quy
nh mi yu cu cc tu du phi c v kp, bt buc cc hng tu phi loi b cc tu v
n. Nm 2005, ba tp on ng tu ln nht th gii ca Hn Quc, gm Huyndai
Heavy Industries Co., Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering
Co., v Samsung Heavy Industries Co. Ltd ginh c mt s lng k lc v cc n
t hng, vi doanh thu 12 t USD. Ngoi ra, cc cng ty ng tu Hn Quc ang n
lc tng cng sn xut cc loi tu gi tr cao nh tu ch kh thin nhin ha lng
v m rng vo cc khu vc kinh doanh mi nh ngnh robot sn xut tu.Nhn
chung, trong mt thi gian di, ngnh cng nghip ng tu cc nc c cc Chnh
ph coi l ngnh mi nhn mang tnh chin lc, nhy cm nn b ng ca i vi bn nc
ngoi. Hin nay, xu th ton cu ha thay i ngnh ny v ngy cng xut hin
nhiu cc tp on xuyn quc gia, khng loi tr c cc hp ng hp tc k thut,
cng ngh gia cc nh sn xut. Cc hp tc ny bao gm cc lnh vc: t cng ngh
v, ng c, phng tin lin lc n vic trang b sinh hot thit yu cho thy th
on. Cao hn na l mua bn giy php sn xut, chuyn giao cng ngh ng tu hon
chnh. y l xu th tt yu gim chi ph ng tu, tng li nhun ti a. Tuy nhin,
cng ngh ng c v cc nghi kh hng hi tinh xo, n v tiu ph nng lng thp, c
bit dng cho tu chuyn dng vn mi l c quyn ca cc nh sn xut, cc cng quc
sn xut tu thy trc y.
III. PHN TCH TNH HP DN NGNH NG TU3.1 Phn tch 5 yu t cnh
tranh
3.1.1. i th mi gia nhp ngnh mc thpHin nay, Vit Nam c 115 nh my
sa cha v ng tu trc thuc B Quc Phng, B Thy sn v B Giao thng Vn ti. B
Giao thng Vn ti s hu s lng ln nht chim trn 70% cng sut ng tu ca
ngnh. Vic thnh lp mt doanh nghip trong ngnh khng phi l kh nhng cc
doanh nghip mi s khng d dng pht trin nh mong i v a s cc trong nghip
trong ngnh hin nay u thuc cc b ngnh ca nh nc vi th phn p o, c bit c
s gp mt ca VINASHIN c b dy nhiu nm hot ng s l nguy c thch thc rt ln
iv i cc doanh nghip mi thnh lp. y l mi e da mc thp ivi cc doanh
nghip trong ngnh hin nay3.1.2 Sn phm thay th mc thp
Phn ln din tch tri t l bin, thng thng ng bin pht trin xuyn chu
lc t rt sm.Ngy nay, mc d cc phng tin vn ti nh tu, xe, my bay, nhng
vn chuyn hng ha nh xng du, du kh th kh c phng tin no thay th c vn
ti c v tnh an ton, tin li cng nh tit kim v mt chi ph. Do , ngnh ng
tu vn l ngnh tr ct trong vic gipvn ti trn bin trong vic vn chuyn
hng ha trn bin v cha c phng tin no gip vn chuyn hng thay th tu ch
hng trn bin v mc thay th l thp.
3.1.3 Sc mnh ca khch hng mc trung bnh
Ngnh ng tu pht trin mnh nh s trao i v thng thng gia cc nc vi
nhau, c bit khi Trung Quc, ng Nam v ng ang tr thnh quc gia thu ht c
nhiu ngun vn u t, l a im u t hp dn vi cc quc gia khc nn vic trao i
hng ha ngy cng pht trin. Hin nay, khch hng dng tu vn chuyn hng ha
ch yu l cc doanh nghip nh nc hoc c c phn ha trc thuc cc Tng Cng ty.
Trong khi , cc doanh nghip ng tu u thuc doanh nghip nh nc v cc Tng
Cng ty Nh nc nn mi quan h c sn t lu v vic p gi trong vic ng tu hoc
chuyn sang n v khc hu nh l rt t, mt khc nng lc ng tu c
trng ti ln ca Vit Nam cn hn ch v a s cc tu vn chuyn c trng ti ln
u c ng nc ngoi. Do , sc mnh ca khch hng mc trung bnh.
3.1.4 Nh cung cp mc cao
Ton b my mc, vt t ng tu u phi nhp khu gi tr gia tng trong sn phm
ng tu l khng ln v Vit Nam rt yu trong lnh vc cng nghip ph tr phc v
cho cng nghip ng tu hin trn 90% vt liu, my mc v trang thit b dng
cho ng v sa cha tu bin trong nc phi nhp t cc nc Trung Quc, Nht Bn,
Hn Quc v Ty u. iu ny cho thy, ngnh ng tu Vit Nam hin nay mi ang mc
cng nghip lp rp. Nh cung cp c th s kim sot gi cc mt hng ny v s nh
hng ti chi ph ng tu ca cc doanh nghip trong nc. Do vy, sc mnh ca nh
cung cp mc cao.
3.1.5 Mc cnh tranh trong ngnh trung bnh
Tng ha cc yu t trn cho thy mc cnh tranh trong ngnh ng tu mc
trung bnh, cc doanh nghip trong ngnh pht trin t lu v a s u trc thuc
cc B v Tng Cng ty Nh nc v c nhiu khch truyn thng cng nh lu nm.
Trong khi , Chnh ph cng c chin lc pht trin ngnh ng tu nhm tng nng
lc nh v cng ngh, lao ng, o to,a ngnh ng tu tr thnh mt trong nhng
ngnh mi nhn ca Vit Nam.
IV. PHN TCH NG THI CNH TRANH
Vit Nam co hn 60 nha may sa cha va ong tau trc thuc B Quc phong,
B Thuy san va B Giao thng Vn tai. B Giao thng Vn tai s hu s lng ln
nht chim trn 70% cng sut ong tau cua nganh.
Phn ln san phm cua cac nha may ong tau trong nc la cac tau hang
va tau anh bt hai san xa b. Cac nha may ong tau trong nc hin co kha
nng ong loai tau ch hang trong tai 6.500 DWT. S lng cac tau ch du
loai nho, tau nao vet va tau ch khach cung ang tng ln. Nhng tau
thuyn loai nho san xut trong nc a c xut khu sang cac nc lang ging
nh Lao, Cm-pu-chia va Trung Quc. Cac nha may ong tau trong nc co
kha nng sa cha tau thuyn trong tai ln ti 50.000 DWT.Ring cng ty tau
bin Huyndai-Vinashin, mt lin doanh gia Nha may ong tau Mipo Huyndai
Han Quc va Tng Cng ty Cng nghip Tau thuy Vit Nam (VINASHIN) co kha
nng sa cha cac tau thuyn co trong tai ti 100.000 DWT. Lin doanh hin
ang la nha may sa cha tau thuy ln nht vung ng Nam A.
Nm 1999, Lin doanh Huyndai-Vinashin xy dng mt nh my ng tu hin i
nht ng nam (26), vi 2 kh. Mt c kch thc (di-rng-su) 380x65x13m, cn
kia l 260x45x13m, c th sa tu 400.000 dwt v ng mi tu 100.000 dwt,
tng mc u t 150 triu USD.
Hin nay, Vinashin ang khn trng thc hin hp ng ng 17 tu ch hng
trng ti 53.000 tn, giao hng t u tin vo nm 2006. ng thi Vinashin cng
ang vay vn u t vo Nh my ng tu Dung Qut, ng tu ch du trng ti 100.000
tn, nh my ng tu ln nht nc. Vinashin cng ang tp trung u t vo cc d n
sn xut ch to lp rp thit b in tu thy, vt liu trang tr ni tht, xch
neo, hp v chn vt, ni hi, sn , que hn, thp ng tu, ng c diesel n 6000
sc nga.Ni chung, th phn ca ngnh ng tu Vit Nam yu l ca Vinashin, v
th cha c s cnh tranh mnh m gia cc hng ng tu trong nc.
V. CC NHN T THEN CHT THNH CNG5.1. i mi cng ngh: Cha kha gip ngnh
ng tu pht trin
pht trin ngnh ng tu th khng th khng ni n yu t cng ngh. Doanh
nghip no nm vng cc cng ngh v lp rp tu tin tin th s to ra mt s sn
phm v thit b hin i, c nh th mi khng nh c v tr ca mnh trong ngnh.
Hin nay, trong quy trnh cng ngh ng tu, dy chuyn hn tm phng v hn gn
cng vng hon ton t ng ca ALWcng dng trong nhiu nh myng tu hini. Tuy
nhin vn cn nhiu soanh nghip s dng thit b cng ngh sn xut, cng ngh sa
cha, ng mi tu ch yu dng cng ngh n bng phng php lp rp thay th chi
tit,cm chi tit v ph bin l th cng.
5.2 S h tr v tr cp ca chnh ph y l mt trong nhng yu t quan trng i
vi ngnh ng tu. Phi khng nh rng ngnh ng tu Vit Nam bc vo giai on pht
trin mi l nh s h tr ca Chnh ph. Bi l y l mt ngnh vi s u t ln, v cn
c ngun u ra khng ch trong nc m cn cn n th trng th gii.
VI. CC LC LNG DN DT NGNH
6.1. Ci tin sn phm, thay i cng nghng tu khng ch l nhu cu v tu
chuyn ch hay nhng con tu c th chy nhng vng lnh, tu ph bng m cn l
nhng con tu tit kim nhin liu v thn thin vi mi trng bi cnh th trng
hin nay, cn c nhng thit k mi nht, tng tnh cnh tranh.
6.2.Cc thay i v ch ph hiu qu
Hin ti th gii ang i mt vi 3 him ha: khng nng lng, mc gi t v hy
hoi mi trng do tiu th nng lng pht trin. Cng vi , c 3 vn ln ang l mi
quan tm ca ngnh cng nghip ng tu trong phm vi ton cu, l mi th gi c u
tng ln, ch tu kh khn v ngy cng gia tng sc p i vi mi trng.
Gii php tt yu chnh l lm sao tit kim nng lng, thn thin mi trng.
Kinh nghim ca mt s cng ty ng tu ln trn th gii cho thy, h s dng nng
lng mi nh nng lng mt tri, nng lng ti to tit kim nhin liu tit kim
chi ph th c th tit kim trong sn xut, tp trung vo vic kim sot k
hoch. Cui cng l lm sao cho gi tu thp hn. Th 2 l tit kim ngay t vic
thit k sao cho khi khch hng s dng sn phm tu ca mnh h c th tit kim c
cc chi ph. C nh vy mi to ra s hp dn cho khch hng khi mua sn phm ca
mnh, nng cao tnh cnh tranh ca sn phm
KT LUN* C hi
ng Young-Bock You, Gim c iu hnh Komac cho rng, vi bi cnh th trng
hin nay, cn c nhng thit k mi nht, tng tnh cnh tranh. Mt s tu
container ca ngnh ng tu Vit Nam c thit k kh hin i. Quan trng l nhn
thc ca lnh o. Liu cc bn c dm ng u tung ra nhng thit k hin i
khng?
ng Nguyn Quc nh - Ph Tng Gim c Tp on Cng nghip tu thy Vit Nam -
Vinashin cng cho rng, cc ch tu, i tc, nh ng tu nc ngoi nh gi cao v
k thut ng tu ca Vit Nam v rt quan tm ti vic pht trin bn vng ca ngnh
ng tu Vit Nam.
S phc hi ca ngnh ng tu s ch n khi c ti cu trc, c bit l ti cu trc
qun tr trong sn xut. ng thi, phi c s hp tc a ra c nhng dng sn phm
mi hin i nhng li phi kinh t v thn thin vi mi trng.
Tng lai ngnh ng tu Vit Nam l tt p. Tt nhin n khng n vi ai ch n m
phi c s c gng rt l ln. V cnh tranh trong ngnh ng tu l mt s cnh
tranh khc lit nht. Tuy nhin, nu chng ta c chin lc marketing ph hp v
c ti cu trc ph hp khai thc tt c cc th mnh ca ta. V d, nu chng ta i
vo dng tu Hitech, dng tu kh.. bi lao ng ca chng ta khng ch tr, c o
to m c bit l rt kho tay. iu ny c cc ch tu nc ngoi nh gi cao. Tm li
ngnh ng tu Vit Nam s c tng lai nu t u tin ph hp cho n, c nh hng th
trng ng. y, theo ti nn i vo th phn m c sc cnh tranh t hn. V d nh tp
trung vo dng tu cng ngh cao nh tu RORO, tu ch du sn phm, tu ch ha
cht loi nh - ng nh nhn nh.
* Thch thc
Bn cnh , cng c nhng thch thc ang ch ngnh ng tu pha trc, gi vn
chuyn hng ha bng ng bin gim; Gi tu ng mi gim, hin tng hy hp ng, gin
thi gian giao tu vn l hin tng ph bin; S lng n t hng ng mi, nht l cc
loi tu thng dng nh tu ch hng ri, tu ch du, tu ch container tip tc
suy gim; Cc hng ng tu phi i mt vi tnh hnh cnh tranh rt gay gt, i mt
vi cc p lc ti cu trc v s thay i thn thin vi mi trng ca cc cng c hng
hi th gii.
Xu hng vn ng ca th trng th gii, vi s mt cn bng cung - cu cng to
ra nhng thch thc nhng ng thi cng a ra nhng c hi mi cho ngnh ng
tu.
Theo ng Andrew Westwood - Ph Ch tch, Gim c pht trin kinh doanh
khu vc chu - Thi Bnh Dng (DNV), tnh trng d tha s vn cn tip din
khong 3-4 nm na bi khi lng tu ca mt s nc qu ti (nh Trung Quc); Cc n
hng t Hn Quc, Trung Quc tip tc gim; Mt s nc tip tc ng tu phc v nhu
cu trong nc nh Brazil l nhng thch thc khng nh ti s pht trin ca ngnh
ng tu th gii, v Vit Nam khng l ngoi l
SVTH: Phan Th Thy Dung QTr. K25 Trang:11