BAFTI I KRASNIQI DHE GJENEALOGJIA … I KRASNIQI DHE GJENEALOGJIA FAMILJARE (MONOGRAFI) PRISHTINË 2013 Botoi: ANDENA E përgatitën Arsim Krasniqi Gani Krasniqi, prof. Mr. sc. Bislim

BAFTI I KRASNIQIDHE

GJENEALOGJIA FAMILJARE

- 1 -

BAFTI I KRASNIQIDHE

GJENEALOGJIA FAMILJARE

(MONOGRAFI)

PRISHTINË2013

Botoi:ANDENA

E përgatitën Arsim Krasniqi Gani Krasniqi, prof.Mr. sc. Bislim Pireva

RedaktorAsllan Ismajli

LektorëHysen KadriuJonuz Fetahu

Realizimi kompjuterikHekuran Rexhepi

Tirazhi:1 000

Shtypi:DRUCKART

Botimin e librit e financoi Familja Krasniqi-Ismajli

- 3 -- 2 -

PARATHËNIE

Intuita e Bafti Krasniqit, si duket, ka qenë diçka e veçantë.Një, të thuash adoleshenti, që në moshën 17-vjeçare t’i shkojëmendja ta shkruajë historinë e familjes, sidomos në kohën që

sapo e kishte mbaruar semimaturën dhe kur libri shqip sapokishte hyrë në shtëpitë tona, vërtet është për t’u mahnitur.

Po ashtu, është e veçantë e këtij autori që ai nuk ishteinteresuar vetëm për historinë e botës mashkullore, por edhe përhistorinë e botës femërore. Pra, Baftiu donte gjithnjë ta dinte seku ndodheshin dhe gjallonin të gjithë njerëzit e gjakut të vet.

Lexuesi që nuk i di rrethanat dhe që, siç do të thoshte populli,ka qenë vështirë të kishe qenë në lëkurën e njerëzve të asaj treve,dukurinë e ndërrimit, e cila në këtë trevë haset shumë shpesh, dota shihnin si diçka shumë të shëmtuar. Mirëpo, pas vendosjes sëkufirit të dhunshëm më 1878, edhe ato pak fshatra shqiptare përshumëçka mbetën të ngujuara, prandaj nuk kishin rrugë tjetër,pos të vepronin ashtu. Kanë qenë detyruar që të lidhnin miqësi tëdyfishta për ta ruajtur pastërtinë e gjakut, kulturën, nderin dhetraditën kombëtare, të cilën vërtet e kanë ruajtur. Edhe përkundërvështirësive që kanë pasur, në asnjë fshat të kësaj treve nuk kapasur martesa të përziera, gjë që edhe i ka shpëtuar nga asimilimi.

Madje, një familje e madhe shqiptare deri më 1927 kishtejetuar në Bojnik dhe, mu për shkak të martesave, ishte larguarnga Bojniku e ishte vendosur në Gjylekreshtë. Pra, Baftiu që ngashtatori i vitit 1954 e deri më 1983, kur edhe ndërroi jetë, kishtegjurmuar dhe mbajtur shënime për paraardhësit dhe për rritën efamiljes së tij.

Në pjesën dytë kësaj monografie, Bafti Krasniqi përfshin dysegmente që lidhen me njëri-tjetrin. Segmenti i parë ka të bëjëme arsimimin e vet, me vuajtjet dhe mundimet që ka pasur gjatëshkollimit. Segmenti i dytë, që është me shumë rëndësi, e që kaqenë edhe qëllimi kryesor i Baftiut, ka qenë çështja e arsimimittë shqiptarëve të kësaj treve. Jo vetëm dëshmitë që ka lënë në

- 5 -- 4 -

dorëshkrim, por edhe dokumentet zyrtare që i ka ruajtur ai, janënjë kronikë e vërtetë e të gjitha peripecive që ka përjetuararsimimi i shqiptarëve në komunën e Medvegjës në vitet 1954-1983. Dorëshkrimet, por edhe dokumentet që ka lënë janë në mbi500 faqe, kurse dorëshkrimi i tij i fundit është i majit të vitit 1983,vetëm disa muaj para se të vdiste. Të gjitha ato, shkresa eregjistra, dokumente e dorëshkrime mund të quhen një arkiv, nëveçanti për shkollat shqipe në komunën e Medvegjës. Ndër tëtjera, në dokumentacion ndodhet edhe numri i parë i “Rilindjes”.Duke i lexuar ato dorëshkrime, kam parë diçka të veçantë, sepseshënimet ka filluar t’i mbajë nga shtatori i vitit 1954, kur ishte 17vjeç dhe e kishte të kryer vetëm semimaturën.

Baftiu, përveç që kishte shkrim aq të bukur dhe drejtshkrim,për kohën shumë të përsosur, kishte edhe një strukturë logjike tëfjalisë dhe të ndërtimit të tekstit. Nuk kam hasur kurrë më parëqë një person, me një nivel të tillë arsimi, të ketë një kulturëshkrimi si Bafti Krasniqi. Pas vdekjes së Baftiut, përdorëshkrimet dhe dëshmitë që ka lënë është kujdesur nipi i tij,Gani Krasniqi, ngase fëmijët e tij ishin shumë të vegjël. Punën qëe la pa e mbaruar Baftiu për shkak të vdekjes, e vazhduan të bijtëBekimi, Arsimi e Besimi dhe i nipi Ganiu, në mënyrë që kjomonografi, 30 vjet pas vdekjes së tij, ta shohë dritën. Meritë tëveçantë për ruajtjen e dorëshkrimeve kanë edhe e shoqja Naxhiadhe e bija Feridja.

- 7 -- 6 -

Dorëshkrime dhe dokumente

- 9 -- 8 -

Numri i parë i “Rilindjes”, i datës 12 fruer 1945

“Pionieri”, nr. 1, i vitit 1952

Në dosje të tij janë ruajtur të gjitha dëftesat e shkollimit,madje edhe libreza e nxënësit, kur ishte regjistruar në klasën eparë në Ramabanjë, më 1946. Janë ruajtur të gjitha vendimet seku ka punuar, procesverbale nga mbledhje të ndryshme, regjistratë nxënësve, ankesa, shkresa e vendime për largimin e tij ngapartia dhe nga banesa. Ai, në veçanti, çdo gjë që ka pasur të bëjëme arsimin në gjuhën shqipe, përveç që i ka ruajtur atodokumente e procesverbale në dorëshkrimet që ka lënë, kanxjerrë konkludime për kurthet që bëheshin, por edhe përmënyrat sesi mund të kapërceheshin.

Duke i lexuar të gjitha ato dokumente dhe dorëshkrime qëka lënë, duket qartë se çdo gjë që është bërë për shkollën shqipenë komunën e Medvegjës, jo vetëm që ishte iniciator, por ishte nëkrye të çdo aksioni. Baftiu ishte i pari në atë trevë që në Gërbac,më 1954, filloi ta zhvillojë mësimin në gjuhën shqipe, e po ashtui pari që në Banjë të Siarinës punoi me klasën e pestë në gjuhënshqipe.

Edhe në Medvegjë, klasa e parë, por edhe e pesta u hap mekëmbëngulësinë e tij. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se ishte vetëmmeritë e tij. Ai ishte iniciator dhe prijës i aksioneve, por kuptohetse pa e pasur përkrahjen e disa shokëve, e në radhë të parë tëprindërve, por dhe të popullit, nuk ka mundur t’i realizojë. Atëpërkrahje Baftiu e ka arritur në saje të punës dhe të sinqeritetit,prandaj edhe ka qenë njeri i besueshëm nga shumica, mepërjashtim të atyre që nuk e kanë kuptuar se interesi kombëtarështë edhe interes personal dhe se interesi personal, pa atëkombëtar, është vetëm mashtrim.

Prandaj, nga dorëshkrimet që ka lënë mund të kuptohet sebrenga e tij më e madhe ishte mosuniteti në mesin e shqiptarëvenë këtë trevë, mjerisht si kudo tjetër edhe gjatë historisë, por edhenë ditët e sotme. Njerëz që mendojnë sot për nesër, njerëz qëshiten për pak gjë, janë e zeza e kombit dhe e vetes. Në bazë tëtë dhënave statistikore të vitit 1838, njohësi më i madh irrethanave ballkanike, studiuesi Amie Bye, në veprën

- 11 -- 10 -

Dorëshkrim përkitazi me gjenealogjinë e familjes Aliu

PJESA E PARË

HISTORIA E FAMILJES ALIU NGA VLLASA E MEDVEGJËS

Sapo e mbarova semimaturën, më 1954, në shtator të po atijviti më lindi ideja që të di diçka më shumë për paraardhësit e mi,prandaj ia fillova hartimit të kësaj monografie. Kështu, ia nisa tëinteresohesha për prejardhjen e familjes sonë. Burimet e para imora nga ata që kishin mbajtur mend gjeneratat e mëhershme,që janë përcjellë gojë pas goje nga një gjeneratë në tjetrën.Informata të shumta mora nga Hasan Ismajl Ismajli, Ismajl JahëIsmajli dhe Zenel Jahë Ismajli, të cilët lindën dhe jetuan në Vllasë- lagje e Gërbacit, ngase burime të shkruara nuk ka pasur.Megjithatë, edhe sikur të kishte pasur, ato do të ishin zhdukur,apo edhe do të ishin shtrembëruar, ashtu sikur ndodh edhe nëditët e sotme me shumë gjëra që po ndodhin para syve tonë dhes’po mund të bëjmë thuaja asgjë.

Dihet se në Ballkan janë bërë lëvizje të shumta të popullatës.Në epokën parahistorike është banuar prej fiseve ilire, kurse prejdardanëve kjo trevë është pushtuar nga romakët, bizantinët, kursenga shekulli VII nga sllavët, pastaj nga turqit, austro-hungarezët,gjermanët, bullgarët etj.

Prania e shqiptarëve në këto treva dëshmohet që nëregjistrimin turk të vitit 1455. Të parët tanë janë të fisit Krasniqe.Ata një kohë kishin jetuar në trevën e Karadakut, pastaj nëCrepane afër Kamenicës, ndërsa në Klaiq të Lebanës thuhet sejanë vendosur kah fundi i shekullit XV, por nuk kishin qëndruargjatë kohë aty dhe ishin vendosur në Vllasë, lagje e Gërbacit, kuedhe jetojnë. Nga Klaiqi kanë dalë tre vëllezër. Aliu, që ishte mëi vogli, ishte ndalur në Vllasë, kurse dy të tjerët ishin vendosur nëPoliçkë, nga të cilët është formuar Lagjja e Shurdhanëve.

Balkanische Tyrkie (Turqia Balkanike), shkruan se në atë kohë nëBallkan jetonin një milion e gjashtëqind mijë shqiptarë, më pakse nëntëqind mijë serbë dhe se shqiptarë kishte më shumë segrekë. Mësimi i historisë nuk do të kishte asnjë vlerë, po të mosishte një çështje. Sikur ta pyesje një njeri prej nga vjen dhe po qese nuk di të tregojë, atëherë s’ke pse ta pyesësh për ku shkon,sepse ai që nuk e di prej nga vjen, nuk mund ta dijë se për kushkon. Bafti Krasniqit i ka interesuar që ta dijë prej nga vjen, nëmënyrë që ta dijë se çfarë drejtimi duhet ndjekur dhe në çfarërruge duhet shkuar. Rruga që ka synuar Bafti Krasniqi ka qenërruga e diturisë, rruga e arsimimit, e cila të dëfton të gjitha rrugëte tjera.

Ajo rrugë të cilën e synonte i ndjeri Bafti ishte me shumëvështirësi dhe me shumë kurthe e prapaskena. Të gjitha ato që ikërkonte dhe i synonte ishin të garantuara me kushtetutë dhe meligj, por shovinistët serbo-malazezë kurdisnin lloj-lloj kurtheshpër t’i penguar ato të drejta themelore njerëzore.

Mr. Bislim Pireva

- 13 -- 12 -

SHPËRNGULJA NGA KLAIQI DHEVENDOSJA NË VLLASË

Sipas gojëdhënave, i pari ynë paska qenë Selmani. Ai kishtetre djem. Dy djemtë e mëdhenj qenkan vendosur në Poliçkë tëkomunës së Kamenicës, kurse Selmani me djalin e vogël Aliunnë Vllasë, e cila në atë kohë kishte qenë e pabanuar. Kështu, ngaSinanova e Marocës e deri në Ramabanjë, e tërë ajo luginë metokë pjellore ishte pronë e familjes Aliu. Meqenëse kishte tokë tëmjaftueshme dhe me Kormanët ishin të një fisi, Selmani me tëbirin Aliun edhe ata i ftoi që të vendoseshin në Vllasë, kështu qëKormanët u bënë lagje në vete. Gjithashtu, nga dy vëllezërit eAliut, që u vendosën në Poliçkë, u formua Lagjja e Shurdhanëve.

Selmani, mbiemrin e të cilit nuk e dimë, ka vdekur në Vllasë.Në bazë të gojëdhënave thuhet se ka vdekur rreth vitit 1553 dheështë varrosur në varrezat e vjetra, në vendin e quajtur Livadhi iVarreve. Familja jonë e mori mbiemrin Aliu, sipas Aliut, të birittë Selmanit. Aliu vazhdimisht kishte mbajtur lidhje me dyvëllezërit që ishin vendosur në Poliçkë. Aliu kishte lënë tre djem:Hajdarin, Demën dhe Sylën, për të cilët supozohet se i përkasingjeneratës së parë të lindur në Vllasë. Djali më i madh i Aliut,Hajdari, e ka lënë pas Ismajlin, Dema nuk kishte lënë pasardhës,kurse Syla e kishte lënë Hysenin dhe dy vajza. Njëra vajzë ishtemartuar në Vrapcë, e cila në atë kohë ishte e banuar tërësisht meshqiptarë, kurse më 1878 u kolonizua nga malazezë të ardhur ngaPiva e Malit të Zi, kështu që për pasardhësit e saj nuk mund tëdimë gjë. Vajza tjetër ishte martuar në familjen Abazi të Sfircës.Nga ajo familje e dimë se janë Ymer Abazi, Muharrem Abazi,Ilmi Abazi, Skënder Abazi i gjeneratës më të re, i cili nga Sfircaështë vendosur në Matiçan të Prishtinës. Hyseni, djali i vetëm iSylës, ishte martuar me një vajzë nga familja Islami e Sfircës

- 15 -- 14 -

Të dhënat i mora nga Mehmet Shurdhani (1893-1980), në banesëntime në Medvegjë, më 30.8.1980, i cili vdiq pas 8 ditëve

- 17 -- 16 -

Panoramë nga Klaiqi, 2012 Panoramë nga Klaiqi, 2012

Gjenealogjia e pasardhësve të Jahë Ismajlit

- 19 -- 18 -

Objekt në Klaiq, 2012

Gani Krasniqi në Klaiq, 2012

vajza e Jahës, Hata, që e kishte me gruan e parë, ishte martuar përShaban Halitin. Mehmeti kishte lënë një djalë dhe një vajzë, porqë nuk arritëm ta dimë si i kishin emrat. Mehmeti, më 1912 ishtemarrë ushtar dhe ishte dërguar në frontin e luftës kundër Austro-Hungarisë në aradhen ’’Gvozdeni puk’’, ku edhe është zhdukurpa asnjë gjurmë. Gjithashtu, i vdes gruaja e mbetur në shtëpi dhedy fëmijët, kështu që familja e tij shuhet.

Hasan Ismajl Ismajli - Voca lindi më 1870, kurse vdiq më1959. Ai ishte i martuar me të bijën e Ali Selimit, nga Sfirca. Pasiqë babai u kishte vdekur herët dhe ky ishte më i vogli prejfëmijëve, nëna e vet i kishte dhënë gji deri në moshën 9-vjeçare.Gjatë jetës kishte pasur shumë vuajtje. Duke mos mun dur që tadurojë dhunën dhe padrejtësitë, disa vite kishte dalë në mal,kishte bërë jetë kaçaku. Shtëpia e familjes Aliu disa herë ishteatakuar nga çetniku Petar Harambashiq i Lipovicës.

Ushtar ishte marrë nga bullgarët dhe prej andej, pra ngaSofja, kishte ikur dhe këmbë kishte ardhur në Vllasë. Të parëttanë kishin pasur shumë telashe jo vetëm nga kolonistët që ishinvendosur në trojet tona më 1878, por edhe nga disa shqiptarë qëishin bërë vegël e tyre. Një herë dy kolonistë të armatosur ngaLipovica kishin ardhur para dyerve për të na plaçkitur, por ne içarmatosëm dhe i rrahëm. Për të na u hakmarrë, gjatë vitit 1943drazhistët, në krye me Petrin, edhe dy-tri herë na kanë sulmuar.

Sipas Ismajl Jahë Ismajlit, këto të këqija i kemi pasur edhe ngadisa shqiptarë të ligj, të cilët ishin të paguar për të na shfarosur. Atobiseda dhe kurthe ndaj familjes sonë ishin bërë në Ramabanjë. Atakishin bërë plan që në rastin e sulmit, të gjithë meshkujt të ndodhennë shtëpi, në mënyrë që t’i vrasin të gjithë. Me rastin e sulmit tështëpisë tonë nga 20 çetnikë të Lipovicës, të vetmin mashkull qëkishin hasur në shtëpi kishte qenë Hasan Ismajli, më i moshuari ifamiljes, plak 73 vjeç, të cilin e marrin me vete dhe në rrugëtim esipër talleshin me të. Hasani më vonë ka treguar se çetnikët errëzonin në tokë dhe ia vënin briskun në qafë, gjëja po e presin, porqë kinse brisku nuk priste, kurse në realitet, ata ia fërkonin për qafe

Hyseni kishte lënë tre djem: Limanin, Ramën e Demirin.Limani e Rama s’lanë pasardhës. Demiri la tre fëmijë: Sejdiun(1908), Fazliun (1912) dhe Fazën. Sejdiu ishte i martuar meMinën, të bijën e Ali Selimit-Radecit. Kjo familje nga Radeci ishtevendosur në Sfircë pas vitit 1900. Minja i kishte edhe dy motra tëmartuara në Vllasë dhe një në Gërbac. Kështu, e motra Hata ishtee martuar për Hasan Ismajlin, e cila një kohë të gjatë jetoi nëVllasë. Më 1970 u vendos në Fushë-Kosovë me gjithë familje, kuedhe vdiq dhe u varros më 10 qershor 1973. Garoshja, nëna ime,vdiq më 1961 dhe u varros në varrezat Te Livadhi i Varreve. Azaqe martuar për Miftar Hysenin në Gërbac. Minja në moshën 65-vjeçare vdiq në Vllasë në mars të vitit 1980 dhe u varros nëvarrezat Te Livadhi i Varreve, aty ku nëna ime ishte varrosur më1961. Sejdiu dhe Minja lanë pas katër vajza dhe tre djem. Vajza emadhe, Ramizja, u martua për Brahim Hajdar Ukën, në Sfircë,Hasimja, për Fetah Ajetin, në Tupallë, Bahtia, për SylejmanMehmetin, në Sfircë, dhe vajza më e vogël për Rushit Shaqirin, poashtu në Sfircë. Djemtë e Sejdiut dhe Minës ishin: Avdili, imartuar me Havën, të bijën e Bajram Mehmetit, nga Sfirca, Tahirii martuar me Hajrinë, të bijën e Ali Shahinit, nga Tupalla, familjemuhaxhiri, e ardhur nga Dërvodeli. Kameri qe martuar me Fatën,të bijën e Hysen Salihut, po ashtu nga Tupalla.

Ismajl Hajdar Aliu i kishte tre djem e tri vajza: Jahën,Mehmetin, Hasanin, Fahrën, Hatën dhe Fatën.

Jahë Ismajl Ismajli, gruan e parë e kishte nga familja Aliue Kapitit, pastaj u martua me Zarifen, nga familja Munishi, tëSiarinës. Jaha i pati dy djem, Ismajlin (1900) dhe Zenelin (1908).Jaha kishte qenë shtatgjatë dhe burrë shumë i ndershëm. Pasi i atiIsmajli kishte vdekur shumë i ri, Jahës i qe dashur që me të amën,një grua malësore dhe shumë fisnike, të kujdesej për familje. Gati10 vjet Jaha kishte qenë shërbëtor i komunës, siç i thoshin, teXhamia e Siarinës.

Mehmet Hajdar Ismajli ishte djali i dytë i Hajdarit. Ka qenëi martuar me të motrën e Shaban Halitit, nga Tupalla, ndërsa

- 21 -- 20 -

Jaha, të birin Ismajlin e martoi me Garoshen, të bijën e AliSelimit-Radecit, nga Sfirca. Po ashtu, motra e Garoshes, Hata,ka qenë e martuar për Hasanin, axhën e Ismajlit. Kjo familje nëSfircë kishte ardhur pas vitit 1900, kurse më parë, kur më 1878ishte dëbuar nga Radeci, kishte qenë e vendosur në Ramabanjë,por aty nuk kishte qëndruar shumë kohë. Arsyeja pse ishtevendosur në Ramabanjë, ishte se e shoqja, Sofia, ishte e familjessë Çallakëve të atij fshati. Në fillim ishte vendosur te miqtë, kursemë vonë kishte blerë tokë në Sfircë, ku edhe ishte vendosur.

E bija e Ismajl Hajdar Aliut, Fata, ka qenë e martuar për Ukën,në Sfircë. Nuk kemi të dhëna se kur ka lindur, po me gjasë paravitit 1880, mirëpo e dimë se ka vdekur në Sfircë, më 1932. Fataka lindur pesë fëmijë, dy djem dhe tri vajza: Demiri (u bë hoxhë),Malina, Tahiri, Hatemja dhe Metihja. Hatemja ka qenë e martuarpër Hajvaz Ajetin, nga Tupalla, kurse e motra e Hajvazit, përDemir Ukën. Vajza e dytë e Fatës, Metihja, u martua në Gërbac,për Avdullahin e Sherifit, kurse e motra e Fatës, Fahra, pa lejendhe pa dijen e familjes ishte martuar për Mustafë Hazirin-Kormanin, që ishte fqinj i familjes Aliu. Fahra e lindi vetëm njëdjalë, Aliun, i cili ka vdekur më 1979. Hata, e bija e Jahës, ka qenëmbesë e familjes Aliu, nga Kapiti. Pra, Jaha, gruan e parë e kapasur nga familja Aliu e Kapitit. Hata ishte e martuar për ShabanHalitin, nga Tupalla, mirëpo mjerisht ajo nuk ka lënë pasardhës.

Ismajl Jahë Ismajli, djali i madh i Jahës, lindi më 1900.Fëmijërinë si dhe rininë i kaloi në vendlindje. Ushtrinë e kreu nëShtip të Maqedonisë dhe ka jetuar në Vllasë. Nuk ka qenë ishkolluar. I ati i tij kishte dhënë 17 okë tëlyen për ta liruar ngashkolla. Ka pasur rol shumë të madh për shpëtimin e Zenelit dhetë Hajdarit derisa ata ishin në mal. Ai arriti që t’i dorëzojë nëorganet e pushtetit të atëhershëm dhe brenda ditës t’i lirojë që s’kaqenë punë e vogël, ngase shumë kush që ishte dorëzuar, nuk ishtekthyer i gjallë, madje as varri nuk u dihet. Më 17 maj 1941, Ismajliishte së bashku me 350 shqiptarë në burgun e Lebanës dhe megjasë prej aty u mobilizua dhe u dërgua në Stracin të Vrajës. Me

jo tehun, por anën e kundërt të briskut. Kështu, çetnikët duke u tallurme Hasanin përmes liva-dheve të Sahit Bislimit, e kishin dërguardrejt në Marocë, në oborr të Ristoviqe të Doderoviqve. Hasani ngathikat çetnike kishte shpëtuar falë Doderoviqve, të cilët nuk kishinlejuar që ta masakrojnë. Më vonë ka treguar edhe vetë Hasani porunë, Baftiu, kam biseduar me njerëz të familjes së Doderoviqve tëMarocës. Ata nuk i kishin lejuar që ta masakrojnë, duke ju thënë sekur e keni pasur ndërmend ta vrisni këtë plak, pse s’e keni vrarëdiku tjetër, por e keni sjellë në oborrin tonë, që të na mbetet neve.Po ashtu, u kishin thënë se ky plak ka djem e nipa dhe nesër mundtë kërkojnë hak prej nesh. Mua si sot më kujtohet ajo ditë tmerri. Ai,pasi e kishin liruar, kur kishte arritur në Breg të Kërshit e kishtelëshuar një zë për të na lajmëruar se kishte shpëtuar, kurse ne që tëgjithë ishim në ankth dhe vaj, por me të dëgjuar zërin e tij, ai ankthdhe ai vaj u kthye në gëzim.

Një nga vajzat e Ismajl Aliut ishte Hata, e cila ka qenë emartuar për Shaban Halitin, nga Tupalla. Ajo kishte pasur njëdjalë, por që në vegjëli i kishte vdekur, e më vonë edhe ajo vetë.E motra e Shaban Halitit, Hajkuna, ka qenë e martuar për MehmetIsmajlin, në Vllasë. Siç e kam cekur më parë, Mehmeti si ushtari Serbisë ishte vrarë nga ushtria austro-hungareze më 1912, e poashtu më vonë vdes edhe Hajkuna, si dhe djali dhe vajza që kishte.Kështu, familja e Mehmetit shuhet dhe miqësia ndërmjetHalitajve, të Tupallës, dhe familjes Ismajli, të Vllasës, u ndërpre,për t’u përtërirë më 1967, pas 50 vjetëve kur, unë, Bafti Krasniqi,u martova me Naxhien, të bijën e Bajram Halitit, nga Tupalla.

Në vijim, dua t’i sjell disa të dhëna për pasardhësit e Jahës dhetë Hasanit. Sikur e kam cekur, Ismajli kishte pasur tre djem e trivajza. Jaha kishte dy djem: Ismjalin, që e trashëgonte emrin e gjyshit,dhe Zenelin. Ismajl Jahë Ismajli dhe Zenel Jahë Ismajli ishin nipa tëSiarinës. E ëma e tyre, Zarifja, kishte qenë e martuar më parë edhenë një vend tjetër dhe atje e kishte lënë një djalë, të cilin e quanteKokë. Zarifja ishte e bija e Munishit, nga Siarina, i cili ështëshpërngulur ne Izmir të Turqisë. Ismajl Jahë Ismajli lindi në Vllasë.

- 23 -- 22 -

Ali Ismajl Ismajli është regjistruar të ketë lindur më 1929 nëVllasë, por viti i lindjes duhet të jetë 1927 apo 1926. Ishte djali imadh i Ismajlit. Nuk ka kryer shkollë fare, sepse kur kishte hyrënë klasën e parë, e kishte thyer njërën dorë, kështu që e kishtendërprerë shkollimin. Në shërbimin ushtarak ka shkuar më 1949në Dalmaci dhe ka shërbyer tre vjet të plota. Ka tetë fëmijë, pesëdjem dhe tri vajza; Ganiun, Razën, Fazën, Jahirin, Mehmetin,Ruhanin, Mindiren dhe Sinanin.

Aliu, më 1993 kishte pësuar një aksident të rëndë. Derisa ishteduke prerë dushk për kafshët, bie në tokë nga një lis në lartësi prej12 metrash, me ç’rast thyen njërën kofshë, njërën dorë dhe disabrinjë. I biri, Jahiri, që kishte shkuar për t’i dërguar bukë, kur arrinaty e sheh se çka kishte, me të shpejtë kthehet në shtëpi dhe medisa anëtarë të tjerë të familjes e ngarkojnë në saj dhe e sjellin nështëpi. Sapo kthehet nga puna, djali i madh, Ganiu, e dërgon nëspitalin e Leskocit, në të cilin qëndroi dy muaj dhe u operua dyherë, por nuk pati shërim. Pas lajmërimit të një dekubitusi nëshpinë, Ganiu e nxori nga spitali i Leskocit dhe e dërgoi në spitaline Prishtinës, te ortopedi i njohur dr. Bedri Bakalli, i cili për njëmuaj ia mbylli varrën dhe e shëroi. Pas disa kohësh, Ganiu e kishtetakuar ortopedin që e kishte mjekuar në spitalin e Leskocit dhekur kishte marrë vesh se Aliu ishte gjallë, Ganiut iu kishte drejtuarme fjalët: “Kush është ai mjek që e ka shëruar. Hallall i qoftë qëka arritur për një muaj ta mbyllë atë varrë në shpinë”. Aliu endejeton në Fushë-Kosovë.

Ganiu lindi më 1956 në Vllasë. Është shkolluar mepërkrahjen dhe në saje të përkujdesjes së xhaxhait, Baftiut. E kakryer Fakultetin Filologjik, Degën e Gjuhës dhe të LetërsisëRuse. Fillimisht punoi arsimtar në Banjë të Siarinës, e pastajprofesor në Medvegjë. Është i martuar me Nurien, nga familja eBaftiajve të Sfircës. Kanë këta fëmijë: Ilirin, Petritin dheEgzonën. Ende jeton, punon dhe vepron në Medvegjë. Është iangazhuar edhe në jetën politike të shqiptarëve në këtë trevë.

shpartallimin e ushtrisë serbe nga ushtria gjermane, nga Stracinierdhi këmbë në Vllasë. Më 1943, rrugës duke ardhur në Vllasë, nëvendin e quajtur Te Ligatat, çetnikët e Marocës me qëllim që tapresin, tri herë i kanë rënë në shpinë me thikë, por u ka shpëtuarduke ikur. Ashtu kishin vepruar ata gjakpirës për ta shfarosurshtëpinë tonë edhe më 1941 dhe më 1942. Ismajli kishte këtafëmijë: Aliun, Avdiun, Rabën, Zarifen-Xifën dhe Baftiun-Bastolin. Mua më quanin Bastol i madh e i vogël i familjes sonë.

Ismajl J. Ismajli ishte kujdesur jashtëzakonisht shumë përHajdarin dhe Zenelin, të cilët tre vjet kishin qëndruar të strehuarnë një zgafelle në vendin e quajtur Seqe, disa dhjetëra metra largshtëpisë. Ismalji shpesh rrëfente se si kishte arritur që plot tri vjett’ua sillte ushqimin në zgafelle dhe të mos e hetonte askush.Tregonte se afër zgafelles, ku ishin të strehuar i vëllai dhekushëriri, ishte një bigë dushku, në të cilën hipte dhe nga lart ualëshonte ushqimin afër zgafelles me qëllim që të mos lentegjurmë. Ishte dëshirë e flakët e tij që familja të shtohej sa mëshumë dhe që në familjen tonë të ketë sa më shumë meshkuj.Ishte shumë i interesuar për rritën e familjes dhe të ardhmen,kështu që në bazë të intuitës së tij prognozonte për secilin fëmijëse për çfarë kishte prirje. Ky fëmijë, thoshte, e ka kokën për mjek,ky për jurist, ky për profesor dhe ashtu me radhë. Në vitin 1943,pasi që kishte rënë në konflikt me çetnikët, të cilët i udhëhiqtePetri i Arambashiqëve nga Lipovica, duke iu falënderuar fuqisësë tij të jashtëzakonshme kishte arritur të shpëtonte megjithësedy herë e kishin goditur me thikë në shpinë. Ishte shumë ifuqishëm dhe në çdo garë dilte fitimtar qoftë në mundje, qoftënë hedhje të gurit. Kur kishte qenë ushtar të Shtip të Maqedonisë,ishte mbajtur një garë në hedhjen e gurit. Një malazias ngaVojvodina, me gradë oficeri, ishte lavdëruar se do ta mundte,duke i thënë se ti ke pirë ujë, kurse unë kam pirë vërë. Ismajli iishte përgjigjur: - Ti pi çka të duash, por unë kam thithur nëntëvjet në gji të nënës dhe tani pi ujë nga burimi, dhe e kishtemundur.

- 25 -- 24 -

derisa është pensionuar në miniera të ndry- shme të ish Jugosllavisë,së fundi në Sokobanjë. Avdiu, si i sëmurë kishte qëndruar dy muajnë një spital afër Nishit. Atë e kishin vizituar i biri, Fadili, dhe djalii vëllait, Gani Krasniqi. Ata kishin bërë një fotografi me Avdiun,por pas pak roja e spitalit i kishte marrë në pyetje se çka kishinfotografuar, duke i kërcënuar se do t’ua merrnin filmin nga aparati.Ishte diçka e pakuptimtë që të ndalohej ta bënin një fotografi me tësëmurin, për të cilin dihej se nuk kishte shërim.

Avdiu ishte i martuar me Qamilen, të bijën e Miftar-Tal Ukës,nga Tupalla. Kanë këta fëmijë: Shabanin, Fadilin, Qamilin,Mihanen, Sokolin, Bukurien dhe Agimin.

Shabani është martuar me Metihen e familjes Avdili, ngaGërbaci. Kanë këta fëmijë: Naimin, Ismajlin dhe Sanien. Paslufte jetojnë në Fushë-Kosovë.

Fadili është i martuar me Hatën, të bijën e Hamzit, ngafamilja Avdili e Gërbacit. Pas mbarimit të shërbimit ushtarakështë vendosur në Zvicër, ku edhe tash jeton. Ka këta fëmijë:Zylfien, Safetin, Lenditën dhe Lumturien.

Qamili po ashtu jeton dhe punon me familje në Zvicër. Ështëi martuar me Zejnien, të familjes Kurti, nga Gërbaci. Kanë dyfëmijë: Arbenin dhe Arbenitën.

Mihanja, e martuar për Ali Baftiun, ka katër fëmijë: Valdetin,Valbonën,Valentinën dhe Vetonin. Kanë jetuar në Fushë-Kosovë.Gjatë bombardimeve, kur mbi një milion shqiptarë paramilitarët,ushtria dhe policia serbe i dëbuan nga Kosova, ata u vendosën nëkamp në Bllacë të Maqedonisë. Aliun paramilitarët e kishinnxjerrë nga spitali i Prishtinës. Pas qëndrimit disa kohë në kamp,një delegacion zviceran, në krye me ministren e Ministrisë sëPunëve të Jashtme të Zvicrës, Ruth Dreifuss, i morën disa familjepër t’i strehuar në Zvicër. Në mesin e atyre familjeve ishte edheMihanja, me bashkëshortin Aliun dhe katër fëmijët.

Sokoli është i martuar me Rabishën. Pas dy vjet qëndrimi nëKosovë, ata më 2001 u kthyen, si e vetmja familje, të jetojnë nëatë lagje, pra në Vllasë, bashkë me tre fëmijë: Avniun, Avdiun

Raza është e martuar për Hajdar Arifin, nga Dukati. Atapërkohësisht jetojnë në Gjermani. Kanë këta fëmijë: Sevdien,Muhametin, Afërditën, Gazmendin, Rexhën dhe Dritonin.

Faza është e martuar për Hajdar Rushitin. Kanë dy dejm ekatër vajza: Luljetën, Feriden, Lushin, Shukrien, Hanifen dheHajdarin.

Jahiri është i martuar me Miniren, të bijën e Ramë Ru-shitit,nga Llapashtica. Kanë këta fëmijë: Selvien, Burimin dheBashkimin.

Mehmeti qe disa vjet jeton dhe punon në Austri. Është imartuar me Dije Eminin. Ata kanë dy fëmijë, djemtë Edin dheErionin.

Ruhani është i martuar me Sofien nga Kapiti. Që ngapaslufta e Kosovës jetojnë në Gjilan. Kanë dy vajza e një djalë:Adelinën, Marigonën dhe Eduardin.

Mindirja është e martuar për Bajram A. Hajrullahun, ngaSfirca. Jetojnë në Prishtinë. Kanë tre fëmijë: Kaltrinën, Krenarendhe Altinin.

Sinani, pas mbarimit të shkollës së mesme, disa kohë kapunuar në Beograd, prej nga është dërguar ushtar në Shtip tëMaqedonisë. Me fillimin e luftës, nga Shtipi, pa i treguar fare ekishin dërguar në Knin, ku zhvillohej luftë e ashpër në mes tëushtrisë së atëhershme jugosllave e serbëve të Kroacisë me po-pullin dhe ushtrinë e vogël kroate. Për fatin e Sinanit ishte ebrengosur e tërë familja. Më 1993, i vëllai Ganiu kishte udhëtuarpër në Knin. Ganiu, për të arritur nga Beogradi në Knin, kishteudhëtuar 14 orë, duke shkuar nëpër fshatra dhe qytete më tësigurta. Në Knin kishte qëndruar dy ditë për ta tërhequr Sinanin,por kishte qenë e kotë sepse ishte në përcjellje permanente ngaagjentët ushtarakë. Si edhe shumë shqiptarë të tjerë, edhe Sinanidisi kishte arritur të arratisej Gjermani, ku edhe tash jeton megjithë familje. Ka tre fëmijë: Armendin, Arianën dhe Arlindën.

Avdi Ismajl Ismajli ishte fëmija i dytë i Ismajlit dhe lindi më1933. S’ishte i shkolluar, por ka ditur shkrim-lexim. Ai ka punuar

- 27 -- 26 -

gjuhën shqipe. Shkollën e mesme për axhustator e kishte kryer nëMedvegjë. E vetmja gjeneratë që e mbaroi shkollimin në gjuhënshqipe. Është i martuar me Feriden, të bijën e Bilall Hajrullahut,nga Sfirca. Pas luftës në Kosovë, në vitin 2000 është larguar ngaMedvegja edhe është vendosur me shtëpi në Prishtine. Kanë trefëmijë: Albinën, Baftin dhe Artën.

Arsimi i ka kryer katër klasë të fillores në gjuhën shqipe nëMedvegjë. Pasi që serbomalazeztë arritën që të mos lejojnëvazhdimin e mësimit në gjuhën amtare, ciklin e lartë të fillores udetyrua ta vazhdojë në Banjë të Siarinës, duke udhëtuar ngaMedvegja në Banjë për çdo ditë nga nëntë kilometra vetëm nënjë drejtim. Shkollën e mesme e kreu në Medvegjë. Më 1986 uregjistrua në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, por u dërgua nëshërbimit ushtarak, kurse studimet i vazhdoi më 1989. Pas vitittë dytë të studimeve, më 1992 pushteti serbosllav e kërkoi për tamobilizuar rezervist në luftën e Kroacisë. Shkas për ta mobilizuarishte biografia e Baftiut, por edhe pjesëmarrja e Arsimit nëTubimin e Referendumit më 1992 për bashkim me Kosovën të trikomunave; Preshevës, Bujanocit e Medvegjës. Me keqësimin egjendjes së sigurisë gjithnjë e më shumë, por edhe për shkak tëgjendjes së rënduar ekonomike, detyrohet që t’i ndërpresëstudimet. Më 1993 del refugjat në Gjermani. Më 1997 kalon nëZvicër, ku martohet me Luljetën, të bijën e Bajram Ukës, ngaGërbaci. Kanë tre fëmijë: Arlindin, Ardianin dhe Atletin.

Feridja filloren dhe shkollën e mesme ekonomike i kreu nëMedvegjë, ku punoi disa vjet. Është e martuar me NazmiJasharin, të birin e Rrustem Jasharit, nga Dediqi. Paspërkeqësimit të situatës gjithnjë e më shumë në komunë, më 1994arratisen në Zvicër. Kanë dy fëmijë: Albertin dhe Rajmondin.

Besimi, djali më i vogël i Baftiut, ishte trevjeçar kur i vdiq iati. Filloren e kreu në Medvegjë, të mesmen para përfundimit endërpreu dhe u arratis te i vëllai, Arsimi, në Zvicër. Atje u martuame Vjollcën, të bijën e Nezir Ismajlit, nga Gërbaci. Besimi meVjollcën kanë dy fëmijë: Donatin e Donitën. Jetojnë në Zvicër.

dhe Liridonën. Përjetoi shumë presione për t’u larguar, mirëpoato e arritën kulminacionin më 2011, kur polici nga Leskoci errahu në oborr të shtëpisë atë dhe dy fëmijët e tij. Sokoli, i lënduarrëndë, ishte dërguar në spitalin e Leskocit. Duke mos pasurmundësi që të përballej edhe më tej me presionet e shumta, ai mefamilje u largua dhe u vendos në Zvicër.

Bukuria është e martuar për Osman Fetahun nga Siarina.Një kohë jetuan në Beograd. Pas luftës në Kosovë, janëshpërngulur nga Beogradi dhe janë vendosur në Fushë-Kosovë.Kanë tre fëmijë; Hajrinë, Agronin dhe Sinanin.

Agimi, në moshën 17-vjeçare u arratis në Gjermani. Paskthimit të shumë refugjatëve, është kthyer në Fushë-Kosovë, kuedhe jeton së bashku me vëllezër. Është martuar me Ibadeten,nga Majaci i Podujevës. Kanë fëmijë: Leonitën, Altinin e Leonën.

Raba Ismajl Ismajli ishte fëmija i tretë i Ismajlit. Qe emartuar për Ramë Bekën, në Siarinë. Vdiq më 1965 dhe ështëvarrosur në varrezat në Kodrinën e Siarinës. E ndjera ka lënë paspesë vajza; Zethanen, Fahrien, Zelën, Sabilen dhe Nazmien.

Zarife Ismajl Ismajli lindi më 1938 dhe e martuar për AjetMiftar Ukën, nga Tupalla. I kanë 10 fëmijë, 6 djem e 4 vajza:Rizahu, Rrustemi, Muharremi, Hatemi, Miftari, Hakiu, Mihria,Aza, Sofia dhe Zoja.

Bafti I. Ismajli - Krasniqi lindi në Vllasë, më 1937. Edhepse zyrtarisht në certifikatë kam qenë me mbiemrin Smajiloviq,që nga viti 1951, kur e kam kryer vitin e parë të gjimnazit nëPrishtinë, jam deklaruar dhe shkruar me mbiemrin Krasniqi. Njëkohë kam qenë i vetmi intelektual me shkollë normale në Gërbac,i pari mësues i këtij fshati dhe i pari mësues në trevën eJabllanicës që kam zhvilluar mësimin në gjuhën shqipe, pikërishtnë Gërbac, nga 6 shtatori i vitit 1954. Jam i martuar me Naxhien,të bijën e Bajram Halitit, nga Tupalla, Lagje e Halitajve. Kamkatër fëmijë: Bekimin, Arsimin, Feriden dhe Besimin.

Bekimi e ka kryer shkollën fillore në Medvegjë. Ishte nëgjeneratën e parë, por edhe të fundit ku mësimi zhvillohej në

- 29 -- 28 -

likuidoheshin ushtarët shqiptarë, e sidomos ata që kishin shërbyernë ushtrinë gjermane. Edhe prej aty vendosi që të ikë, kështuqënga Gjakova deri në Gërbac kanë ardhur këmbë në mënyrëilegale. Afro tri vjet kanë qëndruar në mal dhe më pas janëdorëzuar, pra u janë dorëzuar organeve të pushtetit. Ndërmjetëska qenë Milorad Kankarashi, nga Maroca. Zeneli e Hajdari i janëdorëzuar në Banjë të Siarinës Dragishës, që ishte farefis iMiloradit, dhe Avdi Jasharit, nga Sfirca, dhe po atë ditë janëliruar. Prej asaj kohe ka qëndruar në shtëpi në mesin e familjesdhe nuk është marrë me kurfarë aktiviteti politik. Zeneli ka qenëi martuar me Rahimen, të bijën e Brahim Zejnullahut, nga Sfirca.Nëna e Rahimes, Hanifja, ka qenë e bija e Rahim Tërstenës, iardhur në Gërbac. Zeneli e Rahimja në bashkëshortësi kanë pasurdy djem e një vajzë: Abedinin, Hajdinin dhe Salën.

Abedin Zenel Ismajli lindi më 1943 dhe ka vdekur nëmoshë shumë të re, më 1991. Kishte kryer katër klasë të shkollësfillore në Gërbac. Ishte i martuar me Ajeten, të bijën e MehmetBaftiut, nga Sfirca. Nëna e Ajetes ka qenë e bija e ShabanRadecit. Abedini dhe Ajetja në bashkëshortësi kishin pesë fëmijë,katër djem dhe një vajzë: Asllanin, Skënderin, Imerin, Naserindhe Hysnien.

Asllani lindi më 1968 në Vllasë. Është i martuar me Miniren,të bijën e Ramiz Selmanit, nga Kapiti. Pas vdekjes së të atit,Abedinit, më 1991, Asllani si më i madhi iu desh të kujdesej përtërë familjen. Një kohë qëndroi dhe u shkollua në Prishtinë,ndërsa banonte në Bardhodh, te xhaxhai Hajdini, kurse më vonëshkoi në Zvicër. Kohë pas kohe e tërhoqi tërë familjen. Asllani kadhënë kontribut shumë të çmueshëm në Shoqatën humanitare“Medvegja” në Fully të Zvicrës. Gjithashtu, kur më 1999shqiptarët e Kosovës u dëbuan në Maqedoni, në Shqipëri e gjetiu,për refugjatët në Shqipëri Asllani nga Zvicra dërgoi disa dhjetërakamionë me ndihma humanitare. Asllani e Minirja kanë trefëmijë: Astritin, Adelinën e Albinën.

Gjenealogjia e pasardhësve të Zenel J. Ismajlit

Zenel Jahë Ismajli është djali i dytë i Jahës, i cili lindi më1908. Ka vdekur më 1988. Fëmijërinë e kaloi në vendlindje.Shkollën fillore 4-klasëshe e kreu në shkollën, si quhej atëherë,Te xhamia e Siarinës, në vitin shkollor 1926/27. Mësues e kishteBoris Niskubinin, me kombësi ruse. Ushtrinë e kreu në Shtip, kukishte marrë gradë ushtarake. Më 1941 një kohë shërbeu nëushtrinë gjermane në Leskoc, por u largua dhe pak kohë qëndroinë shtëpi për të shkuar partizan në Gjakovë bashkë me HajdarHasan Ismajlin. Atje menjëherë e pati vërejtur se si përdit

- 31 -- 30 -

Nailja lindi më 1977. Ajo është e martuar në Gërdofc tëPodujevës për Gazmendin, të birin e Bajram Brahimit. Kanë njëvajzë, të cilën e kanë pagëzuar me emrin Gentiana.

Minirja, vajza e katërt, lindi më 1979.Haxherja lindi më 1986 në Bardhosh. Është e martuar me

Besnik Spancën dhe ka një djalë me emrin Drilon.Sala Zenel Ismajli lindi në Vllasë, më 1952. Është e martuar

për Ademin, të birin e Zenel Jasharit, nga Sfirca e Medvegjës.Sala dhe Ademi kanë pesë fëmijë: Besimin, Naimin, Bekimin,Sanien dhe Ramizen.

Besimi u martua me Hyrien, të bijën e Sylës, nga Siarina.Kanë tre fëmijë; Elizën, Eltonin e Sijonën. Jetojnë në Zvicër.

Naimi jeton me prindër në Francë dhe është i martuar meShqipen, nga Kopërnica.

Bekimi është i martuar me Valmiren e Humollëve. Jeton nëFrancë. Kanë tre fëmijë: Yllkën, Yllin dhe Oldën.

Sania është e martuar për Jetonin, të birin e Osman Ukës,nga Mitrovica. Jetojnë në Francë dhe kanë tre fëmijë: Aldonin,Osmanin dhe Albinën.

Ramizja është e martuar për Nezir Bllacën, nga Maqedonia.Jetojnë në Francë. Kanë tre fëmijë: Endritin, Edmondin dheEdonën.

Hajdar Hasan Ismajli lindi më 1919, në Vllasë, prej ngaështë larguar më 1970 dhe është vendosur në Fushë- Kosovë, nërrugën që shpie për Pejë. Ka vdekur më 1973. Për atë kohë, ivetmi ka qenë në familjen e gjerë që e kishte të kryer shkollënfillore në Ramabanjë dhe gjashtë vjet të shkollimit fetar nëPoliçkë. Që në fëmijëri kishte pasur shumë peripeci. Kur ishte18 vjeç, më 1938, një gjakatar nga Gërbaci, emrin e të cilit për hirtë kombit nuk po ia përmend, ia kishte vrarë vëllanë e madh,Halilin, kurse atë e kishte plagosur.

Për t’i ikur më të keqes, Hajdari më 1941 ishte larguar ngaVllasa, kishte shkuar në Leskoc dhe kishte hyrë në ushtrinëgjermane në shërbimin policor. Edhe atje dorasit nuk e lënë të

Skënderi lindi më 1969. Është duke punuar në Zvicër bashkëme vëllezër.

Hysnia lindi më 1971. Është e martuar për Skënder Ramën,të birin e Lamit të Seferakëve të Tupallës. Hysnia dhe Skënderipunojnë dhe jetojnë në Zvicër. Kanë tre fëmijë: Arbenitën,Arbenin dhe Armendin..

Imeri gjendet në Zvicër afër vëllezërve dhe nënës Ajetes.Është i martuar me një zvicerane. Kanë dy fëmijë: Adrianin dheMelindën.

Naseri ështe lindi më 1978, në Vllasë. Është i martuar meArbenitën, nga Sfirca e Dardanës - ish-Kamenica dhe kanë tredjem: Erionin, Albionin dhe Deonin.

Hajdin Zenel Ismajli, po ashtu lindi më 1948, në Vllasë. Katë kryer vetëm shkollën fillore. Është i martuar me Sabilen, tëbijën e Zenel Jasharit, nga Sfirca. Njëherësh, motra e Hajdinit,Sala, është martuar për Ademin, të birin e Zenel Jasharit. Më1975 Hajdini është vendosur në Bardhosh të Prishtinës. Hajdinie Sabilja deri më tash kanë lindur dy djem e pesë vajza: Selimin,Afrimin, Hatixhen, Zylën, Nailen, Miniren e Haxheren.

Selimi lindi në Vllasë, më 1975. Shkollën fillore e ka kryer nëBardhodh dhe është arratisur në Zvicër. Në Kosovë është kthyerpas shtatë vjetësh. Më 2004 është martuar me Meritën, të bijën eAhmet Sogojevës. Kanë tre fëmijë; Albertin, Anitën dhe Alinën.

Afrimi lindi më 1983. Është i martuar me Arbreshën, të bijëne Jakup Rifat Sylajt, nga Kopërnica. Kanë 2 vajza: Blertinën dheLeartën

Hatixhja lindi më 1971 dhe është e martuar për Bedriun, tëbirin e Sheqir Gubetinit. I kanë tre djem: Vegimin, Adhurimindhe Murlanin.

Zyla lindi më 1972 dhe është e martuar për Sokolin, të birine Rrahman Ademit, nga Sfirca. Jetojnë në Fushë-Kosovë. Sokolipunon në Gjermani. Ata i kanë dy djem e një vajzë: Arbrin,Agonin dhe Arbreshën.

- 33 -- 32 -

Disa kohë Zeneli e Hajdari janë strehuar bashkë, por më vonëpër shkaqe sigurie janë ndarë, sepse me kalimin e kohës OZNApërfitonte gjithnjë e më shumë njerëz, që edhe në ketë trevë, sikudo tjetër, nuk ishin pak ata që shiteshin për të fituar gradaboshe në dëm të kombit. Hajdari ishte inkuadruar edhe në njësitetvullnetare për ta mbrojtur kufirin shqiptar nga sulmet partizane-çetnike. Ka qenë edhe truproje e kapiten Shefqet Bylykbashit, icili ishte komandant i kompanive ushtarake të ushtrisë shqiptaredhe, mbi të gjitha, njeri, që me pietet përmendet emri i tij edhe nëditët e sotme. Hajdari kishte qenë ushtar i mulla Idrizit, kurse njëkohë kishte qëndruar në strehimoren e tij.

Mësuesi Miftar Mehmeti, dhëndër i Hajdarit, rrëfen: “Nëpranverën e vitit 1972 ishim nisur për në Gjyrishec. Hajdari hyrinë një shtëpi dhe trokiti në derë. Doli një grua e shtyrë në moshë,kurse Hajdari e thirri në emër. Gruaja në moshë e pyeti: - A je tiHajdari i zi, dhe u morën ngryk. Hymë brenda dhe pasi e pimënga një kafe, Hajdari tha: - Këtu kam ngrënë shumë bukë, kursegruaja në moshë filloi të qante. Hajdari pyeti se a ishte ende vendiku kishin qëndruar? - Po, i tha plaka. Hajdari u ngrit, e largoi njështrojë, e hapi kapakun dhe e pamë strehimoren ku disa kohëkishte qëndruar edhe Hajdari bashkë me mulla Idrizin”.

Në fillim të vitit 1946, babai im Ismajl Jahë Ismajli meshumë mund arriti që të kontaktojë me njerëzit e pushtetit tëatëhershëm Milorad Kankarashin, nga Maroca, dhe me AvdiJasharin nga Sfirca, në mënyrë që Zeneli e Hajdari t’u dorëzohenatyre. Ashtu ndodhi. Ata u dorëzuan dhe brenda ditës u liruan.Prej asaj kohe ata iu kthyen punëve të shtëpisë dhe nuk u morën

me kurrfarë aktiviteti politik. Pas disa kohësh Hajdari u shpërngul në Fushë-Kosovë, ku

vdiq më 1973. Pra, Hajdari, pasi u kthye në shtëpi, iu kthyepunëve të bujqësisë. Gjithashtu, u martua me Sofijen, të bijën eMalë Ajetit, të motrën e akadamik Idriz Ajetit, nga Tupalla. Nëbashkëshortësi patën tre djem dhe tri vajza: Dalukun, Hasanin,Osmanin, Fatimen, Nailen, Hysninë.

qetë dhe përmes njerëzve të shitur duan që ta likuidojnë. NëLeskoc e burgosin, por pas 5-6 ditëve, në saje të zotësisë qëkishte, ai arrin të lirohet nga burgu gjerman. Kështu, Hajdari,bashkë me Zenelin arrijnë që të ikin nga Leskoci dhe këmbë tëkthehen në Vllasë. Pas disa ditësh qëndrimi në Vllasë, vendosintë largohen për shkak të rrezikut që kishin nga njerëz të shiturdhe kalojnë në Kosovë për t’iu bashkuar ndonjë aradhe partizane,kështu që shkojnë në Gjakovë. Edhe aty nuk qëndruan gjatësepse, siç thotë populli, prej gojës së ujkut në gojë të ujkut.

Ja se çfarë më ka rrëfyer Hajdari: Një natë isha në rojë.Aty afër rojës ishte një ndërtesë ku i merrnin në pyetje ata qëishin të dyshimtë në sy të tyre. Në natën kur unë qëllova në rojë,aty kah ora 12 e natës i prunë dy të ri nga Drenica dhe unë juafrova dritares së ndërtesës, e cila ishte përdhese. I pyetën pakdhe nuk vonoi shumë kur e ndjeva britmën e tyre kur i therën methikë. Unë u largova prapë dhe nuk vonuan e shkuan për t’i marrëtë tjerët. Ashtu vazhduan gjithë natën. Si sot më rrinë para syveata dy djem të ri, si dy molla, të cilët kur këndonin së bashku, nakënaqshin.

Në mbrëmje kur ne ushtarët binim për të fjetur, veç ardhshindhe me gisht ua bënin - ty e ty po ju thërret komandanti dhe kurrëkush më s’i shihte me sy. Atë natë e mora vesh se çka ishte puna.Vendosa që nga ajo natë të largohem. I propozova Zenelit që tëikim. Njëherë nuk u pajtua, por dikur u bind. Me ne ikën edhedisa shokë, e njëri prej tyre ishte edhe Ramush Kërqeli, ngaLisocka. Udhëtimin e bënim vetëm natën, sepse ditën nukguxonim. Qëllimi ynë ishte të vinim në Vllasë pa na hetuaraskush. Nuk na hetoi askush as nga pushteti, as nga fshati. Tëvetmit që i treguam, ishte daja im Rexhepi i Ali Selimit, ngaSfirca. Kështu më ka rrëfyer Hajdari, mua Bafti Krasniqit, më 5maj 1960, në odën e tij në Vllasë. Në mal kanë qëndruar më sedy vjet. Ata strehoheshin në vendstrehimet që i përgatiste IsmajlJahë Ismaji, në vendet e quajtura Ahishta nën Breg të Dervishit,në Seq, por edhe në mure të odës.

- 35 -- 34 -

Gjenealogjia e pasardhësve tëHajdar Ismajlit

Daluk H. Ismajli, jeton në Fushë-Kosovë. Është i martuarme Hanifen. Kishin 7 fëmijë: Lumnien, Shukrien, Hanifen,Shkurten, Mejremen, Qendresën dhe Fahrien.

Fahrien, më 19.3.1994, rreth orës 19:20 minuta, afër stacionithekurudhor në Fushë-Kosovë e shkeli me veturë polici MiloradKeciq serbe dhe nga plagët që mori vdiq në vend. Ajo ishtematurante e shkollës ekonomike “Hoxhë Kadri Prishtina” nëFushë-Kosovë. Kriminelët serbë i shkelnin edhe fëmijët dhe nukjepnin përgjegjësi, kurse shqiptarët burgoseshin edhe për vepratqë nuk i kryenin.

Hasan H. Ismajli jeton në Fushë-Kosovë. Është i martuarme Fatimen. Kanë dy djem: Agonin dhe Jetonin.

Osman H. Ismajli lindi më 1968, ishte djalë korpulent, i cilishumë u ngjante të parëve. Gjatë shërbimit në ushtrinë jugosllave,ashtu si ishte fizikisht i zhvilluar, u mor me të gjitha disciplinat esportit e mundjes dhe i fitoi të gjitha trofetë e para. Si i tillë, u ra nësy nacionalistëve serbë dhe e mbyten në vitin 1988, gjatë shërbimitushtarak në Mal të Zi. Kufoma e tij është gjetur në lumin Moraqa.

- 37 -- 36 -

Fahrie D. Ismajl Osman - Man H. Ismajli

Gjenealogjia e pasardhësve të Sejdi Demir Hysenit

Familja e Sejdi Demir Hysenit

Sejdiu është i lindur më 1900 dhe ka vdekur në Vllasë, nëmoshën 94-vjeçare, pra më 1994. Sejdiu ishte i martuar meMinën, të bijën e Ali Selim-Radecit nga Sfirca. Kjo familje ishtevendosur në Sfircë më 1990, kurse nga Radeci (fshat në komunëne sotme të Lebanës) ishte shpërngulur pas dëbimit të shqiptarëvenga Sanxhaku i Nishit, më 1878. Minja i kishte edhe dy motra,të martuara në Vllasë dhe ne Gërbac.

Kështu në lagjen tonë ishin të martuara tri motra, të bijat e AliSelim-Radecit nga Sfirca.

Sejdiu dhe Mina kishin katër vajza e tre djem: Ramizen,Hasimen, Bahtien, Gjylën, Avdilin, Tahirin dhe Kamerin.

Ramize Sejdi Hyseni ishte vajza më e madhe e Sejdiutdhe Mines. Ramizja ka qenë e martuar në Sfircë, për BrahimHajdar Ukën.

Hasime Sejdi Hyseni ka qenë e martuar në Tupallë, përFetah Ajetin.

Bahtie Sejdi Hyseni ishte e martuar po ashtu në Sfircë, përSylejman Mehmetin.

Gjyla Sejdi Hyseni, vajza e vogël e Sejdut, ishte e martuargjithashtu në Sfircë, për Rushit Shaqirin.

Avdil Sejdi Hyseni, djali i madh i Sejdiut, ishte i martuarme Havën, të bijën e Bajram Mehmetit nga Sfirca.

Tahir Sejdi Hyseni ishte i martuar me Hajrijen, të bijën eAli Shahinit, nga Tupalla. Familja e Ali Shahinit në Tupallë ishtee vendosur nga fshati Dërvodel (i komunës së sotme të Lebanës),pas dëbimit të shqiptarëve, më 1878.

Kamer Sejdi Selimi ka qenë i martuar me Fatën, bijën eHysen Sahitit nga Tupalla.

Fëmijët e Hasanit, të Ismajlit dhe të Sejdiut për nga nënaishin kushërinj të parë.

- 39 -- 38 -

Fazli Hyseni lindi më 1909 dhe vdiq më 1949, në Vllasë.Ishte i martuar me Rahimen nga Gjeravica e Tupallës. Me të ipati 3 fëmijë: Ajeten, Mihanen dhe Demirin. Të dytën grua ekishte Razën, të bijën e Shaban Radecit, me të cilën e pati njëdjalë, Hysenin. Pas vdekjes së Fazliut, Raza e la djalin dhe umartua për Zenel Baftiun, nga Sfirca. Rahimja e mbetur me dyparë jetimë, më 1958 u largua nga Vllasa, dhe u vendos në Çojlitë Maqedonisë. Më vonë, i vëllai Demiri u nda vëllai Hyseni dheu vendos në Fushë-Kosovë.

Rahimja me të birin Demirin 16-vjeçar dhe me Hysenin15-vjeçar, më 1957 ishte nisur për në Turqi, bashkë me HalimHazirin, që po ashtu kishte vendosur të shpërngulej në Turqi. Nëatë kohë, Mihanja ishte e martuar, por i vëllai Demiri vendosi tandajë nga burri dhe ta marrë në Turqi. Kur nisen nga Vllasa, mevete e marrin edhe bagëtinë. Nëpërmjet Marocës arrijnë nëPoliçkë dhe e vazhdojnë rrugën. Kur arrijnë në Hodonoc, u humbbagëtia dhe mezi arrijnë ta gjejnë. Prej aty nisen për në Bujanoc.Deri aty i kishin përcjellë Hajdar Hasan Ismajli dhe Ali IsmajlIsmajli, kurse Rahimja dhe Halim Haziri e vazhdojnë rrugën ngaBujanoci drejt Kumanovës dhe Shkupit. Kur arrijnë në Çojli,fshat në afërsi të Aeroportit të Shkupit, vendosen përkohësisht,me qëllim që ta vazhdojnë rrugëtimin për në Turqi, por mbetenaty deri në vitin 2000.

MESHKUJT E FAMILJES ALIU - JAHA

Në vijim do t’i shënoj emrat e meshkujve të familjes Aliu-Jaha, aq sa kemi arritur t’i hulumtojmë. I pari ynë ishte Aliu, pornë popull njihemi më shumë si familja Jaha.

Historiku i zhvillimit të familjes sonë:1. Selmani, lindi në Klaiq, rreth vitit 14922. Aliu, lindi në Klaiq, rreth vitit 15603. Hajdar Aliu, lindi në Vllasë ...

Gjenealogjia e pasardhësve të Fazli Hysenit

- 41 -- 40 -

31. Hysen Fazli Hyseni, lindi në Vllasë, më 194232. Halil Hajdar Ismajli, lindi në Vllasë, më 195233. Osman Hajdar Ismajli, lindi në Vllasë, më 1955-196434. Hasan Hajdar Ismajli, lindi në Vllasë, më 196035. Osman Hajdar Ismajli, lindi në Vllasë, më 1968-198836. Gani Ali Krasniqi, lindi në Vllasë, më 1956

4. Demë Aliu, lindi në Vllasë, më 17145. Sylë Aliu, lindi në Vllasë, më ...6. Ismajl Hajdar Aliu, lindi në Vllasë, më...7. Hysen Sylë Aliu, lindi në Vllasë, më...8. Jahë Ismajl Aliu, lindi në Vllasë (1855-1941)9. Mehmet I. Ismajli, lindi në Vllasë (1867-1914)

1o. Hasan I. Ismajli, lindi në Vllasë (1882-1959)11. Liman Hysen Hyseni, lindi në Vllasë. më 18 ...12. Ramë Hysen Hyseni, lindi në Vllasë më 18 ...13. Demir Hysen Hyseni, lindi në Vllasë më 18 ...14. Ismajl Jahë Ismajli, lindi në Vllasë (1900-1987)15. Zenel Jahë Ismajli, lindi në Vllasë (1908-1988)16. Halil Hasan Ismajli, lindi në Vllasë më 19...., u vra më

193817. Hajdar Hasan Ismajli, lindi në Vllasë, më 1919, kurse

vdiq në Fushë-Kosovë, më 197318. Osman Hasan Ismajli, lindi në Vllasë, më 19..., kurse

vdiq më 193019. Mehmet Ismajli, lindi në Vllasë, më..., kurse vdiq më 191520. Sejdi Demir Hyseni, lindi në Vllasë, më 1900. Vdiq më 199421. Fazli Demir Hyseni, lindi në Vllasë, më 1908. Vdiq më

194822. Ali Ismajl Ismajli, lindi në Vllasë, më 192923. Avdi Ismajl Ismajli, lindi në Vllasë, më 1933. Vdiq më

199224. Bafti Ismajl Ismajli, lindi në Vllasë, më 1937. Vdiq më 198325. Abedin Zenel Ismajli, lindi në Vllasë, më 1943. Vdiq më

199126. Hajdin Zenel Ismajli, lindi në Vllasë, më 194827. Avdil Sejdi Hyseni, lindi në Vllasë, më 1944. Vdiq më

200728. Tahir Sejdi Hyseni, lindi në Vllasë, më 194629. Kamer Sejdi Hyseni, lindi në Vllasë, më 194930. Demir Fazli Hyseni, lindi në Vllasë, më 1941

- 43 -- 42 -

71. Erion Mehmet Ismajli, lindi në Austri, më 200672. Eduard Ruhan Ismajli, lindi në Gjilan, më 200573. Arben Qamil Ismajli, lindi në Vllasë, më 199274. Astrit Asllan Ismajli, lindi në Vllasë, më 199275. Valmir Rrahim Hyseni, lindi në Vllasë, më 199276. Bafti Bekim Krasniqi, lindi në Vllasë, më 199477. Avni Sokol Ismajli, lindi në Vllasë, më 199678. Avdi Sokol Ismajli, lindi në Vllasë, më 199879. Altin Agim Ismajli, lindi në Prishtinë, më 200980. Arlind Arsim Krasniqi, lindi në Zvicër, më 1998 81.Ardian Arsim Krasniqi, lindi në Zvicër, më 199982. Atlet Arsim Krasniqi, lindi në Zvicër, më 200183. Armend Sinan Ismajli, lindi në Gjermani, më 199884. Adrian Imer Ismajli, lindi në Zvicër, më 200385. Donat Besim Krasniqi, lindi në Zvicër, më 200486. Albert Selim Ismajli, lindi në Zvicër, më 200687. Erion Naser Ismajli, lindi në Zvicër, më 200688. Albion Naser Ismajli, lindi në Zvicër, më 200989. Agon Hasan Ismajli, lindi në Prishtinë, më 198990. Jeton Hasan Ismajli, lindi në Prishtinë, më 199191. Leart Arsim Krasniqi, lindi në Friburg, 2013

* Këto të dhëna gjithsesi nuk janë të plota, por megjithatë ikam shënuar aq sa kam arritur të marrë informata.

* Pas vdekjes së Baftiut, të dhënat janë plotësuar nga të bijtëe Baftiut dhe i nipi, Gani Krasniqi, prof.

37. Jahë Ali Ismajli, lindi në Vllasë, më 196138. Mehmet Ali Ismajli, lindi në Vllasë, më 196339. Ruhan Ali Ismajli, lindi në Vllasë, më 196640. Sinan Ali Ismajli, lindi në Vllasë, më 197141. Shaban Avdi Ismajli, lindi në Vllasë, më 195842. Fadil Avdi Ismajli, lindi në Vllasë, më 196043. Qamil Avdi Ismajli, lindi në Vllasë, më 196244. Sokol Avdi Ismajli, lindi në Vllasë, më 196945. Agim Avdi Ismajli, lindi në Vllasë, më 197646. Bekim Bafti Krasniqi, lindi në Vllasë, më 196847. Arsim Bafti Krasniqi, lindi në Vllasë, më 1969 48. Besim Bafti Krasniqi, lindi në Vllasë, më 198049. Asllan Abedin Ismajli, lindi në Vllasë, më 196850. Skënder Abedin Ismajli, lindi në Vllasë, më 196951. Imer Abedin Ismajli, lindi në Vllasë, më 197652. Naser Abedin Ismajli, lindi në Vllasë, më 1978 53. Selim Hajdin Ismajli, lindi në Vllasë, më 1975 54. Afrim Hajdin Ismajli, lindi në Prishtinë, më 198355. Rrahim Avdil Hyseni, lindi në Vllasë, më 196156. Fatmir Tahir Hyseni, lindi në Vllasë, më 197157. Bylbyl Tahit Hyseni, lindi në Vllasë, më 197558. Naman Kamer Hyseni, lindi në Vllasë, më 197959. Rrahman Kamer Hyseni, lindi në Vllasë, më 197660. Liman Kamer Hyseni, lindi në Vllasë, më198061. Florim Avdil Hyseni, lindi në Vllasëm më 197362. Fitim Avdil Hyseni, lindi në Vllasë, më 197663. Naim Shaban Ismajli, lindi në Vllasë, më 198364.Ismajl Shaban Ismajli, lind në Vllasë, më 1984 65. Safet Fadil Ismajli, lindi në Vllasë, më 198766. Burim Jahir Ismajli, lindi në Vllasë, më 1988 67. Bashkim Jahir Ismajli, lindi në Vllasë, më 199368. Ilir Gani Krasniqi, lindi në Prishtinë, më 199269. Petrit Gani Krasniqi, lindi në Vllasë, më 199470. Edi Mehemet Ismajli, lindi në Austri, më 2005

- 45 -- 44 -

dhe Feriden. Feridja ka qenë e martuar në familjen e RexhepDukatit, në Siarinë.

9. Halime Hasan Ismajli lindi në Vllasë, më 1929, ndërsa kavdekur më 2008. Ka qenë e martuar në Sfircë për Sinan Avdilin.Ka lënë pas: Muhamedinin, i cili jeton në Zvicër, Vebiun, i cilijeton në Gjermani, Lemen, e cila është martuar në Lisockë, përtë birin e Dan Huruglicës, dhe Bahtien, e martuar në Gjyryshectë Kamenicës.

10. Havisha-Hava Ismajli lindi në Vllasë, më 1931, ndërsaka vdekur në Hajvali, më 2009. Ka qenë e martuar në Tupallë përZejnullah Malë Ajetin, por njëkohësisht e motra e Zejnullahit,Sofia, ka qenë e martuar për Hajdarin, të vëllanë e Havës.Havisha ka lënë pas 5 djem e 2 vajza: Malokun, Dulahun,Avdiun, Hamdiun, Muzliun, Hajrijen dhe Ramizen. Kjo familjemë 1977 është vendosur në Hajvali të Prishtinës.

Maloku është martuar me Nazifen dhe kanë këta fëmijë:Florimin, Fitimin dhe Linditën. Florimi është martuar Linditëndhe kanë Tringën, Erisën dhe Diellzën. Fitimi është martuar meBesartën dhe kanë djalin Benetin, kurse Lindita është martuar meRushit Smajlin dhe kanë fëmijët:Violën dhe Jonin.

Avdullahu është martuar me Garoshen dhe kanë fëmijët:Dritonin, Agronin dhe Suzanën. Dritoni është martuar meMiradien dhe kanë Lejlën dhe Dionin. Agroni është martuar meValbonën dhe kanë Darisin, kurse Suzana është martuar meRobert Sylën dhe kanë fëmijët: Arbenin, Samirin dhe Neronin.

Avdiu është martuar me Mirishahen dhe kanë fëmijët: Nazlien,Bekimin, Lumnijen dhe Besartin. Nazlia është martuar me AgimMuriqin dhe kanë fëmijët: Leartin dhe Lorenën, Bekimi ështëmartuar me Havushen dhe kanë djalin Erionin, kurse Lumnija ështëmartuar me Driton Musën dhe kanë djemtë: Ardrin dhe Besartin.

Hamdiu me bashkëshorten Hanën kanë fëmijët: Valdetin,Ardianin dhe Edonën.

Musliu me bashkëshorten Nazlien kanë vajzat: Yllzën,Njomzën dhe Erzën. Yllza, e martuar me Burimin kanë fëmijët:

BIJAT E FAMILJES ALIU - JAHA

Më ka interesuar, gjithashtu, se ku janë martuar, sa fëmijëkanë dhe ku ndodhen bijat e familjes sonë dhe kam arritur që t’ishënoj këta emra:

1. Halime Aliu lindi në Vllasë, kurse ishte e martuar nëfamiljen e Jasharajve, në Sfircë. S’ka lënë pasardhës.

2. Nazife Aliu, lindi në Vllasë. Ishte e martuar në një fshat tëKaradakut. Është shpërngulur në Izmir të Turqisë dhe, mjerisht,më nuk dimë gjë për fatin e saj.

3. Fahra Ismajli, e motra e Jahës, lindi dhe u martua nëVllasë, në lagjën e Kormanëve, për Mustafë Hazirin. Fahra la njëdjalë me emrin Ali, i cili ka jetuar afër 90 vjet. Ka vdekur më1979, në Vllasë.

4. Fata Ismajl Ismajli lindi në Vllasë. Ishte e bija e IsmajlVocës dhe e motra e Jahës. Ka qenë e martuar në Sfircë për UkëUkën. Ajo ka pasur këta fëmijë: Demirin, Tahirin, Malinën dhenjë vajzë, e cila ka qenë e martuar për Hajvaz Ajetin, nga Tupalla,kurse e motra e Hajvazit, e martuar për Demirin. Fata ka vdekurmë 1932.

5. Hata Jahë Ismajli-Haliti lindi në Vllasë. Ishte e martuarpër Shaban Halitin, nga Tupalla. Nuk ka lënë pasardhës. Kishtenjë fëmijë, por edhe ai i vdiq. Ka vdekur në Fushë-Kosovë, më1973.

6. Hata Demë Ismajli lindi në Vllasë dhe ka qenë e martuarnë Sfircë. Ka lënë djemtë: Imerin, Arifin, Dulin dhe MuzliAbazin. Një motër e saj ka qenë e martuar në Kapit dhe e ka lënëdjalin Dalip Veselin, i cili jeton në Medvegjë.

7. Fazile Demë Ismajli lindi në Vllasë. Ishte e martuar nëElizare të Kumanovës. Ajo ka lënë dy djem: Hajrizin dheEkremin.

8. Faza D. Hyseni lindi në Vllasë, më 1913. Ka qenë emartuar në Sfircë për Rexhep Ali Selimin. Ka vdekur më 1963.Ka lënë pesë djem e një vajzë: Aliun, Deliun, Musliun, Fetiun

- 47 -- 46 -

këta djem; Rizahin, Muharremin, Rrustemin, Hatemin, Miftarindhe Hakiun, si dhe vajzat: Mihrien, Azën, Sofien dhe Zojën.Rizahi është i martuar me Ramizen e Rexhë Arifit, nga Dukati, ecila ka këta fëmijë: Safetin, Lirien, Florien, Sabitin dhe Dritën.Muharremi është i martuar me Fatime Arifin, nga Vllasa, dhe kakëta fëmijë: Selvien, Sevdien, Sadikun dhe Selveten. Rrustemiështë i martuar me Qamile Zymberin, nga Dukati. Ka fëmijët:Burimin, Vjollcën, Baftiun dhe Fatlumin. Hatemi është i martuarme Sadbere Lecin nga Gmica dhe ka këta fëmijë: Valentinën,Rinorën dhe dy djem. Miftari, i martuar me Shukrie Brahimin,nga Vllasa, dhe ka këta fëmijë: Arjetën, Luljetën, Albertin, si dheDonikën. Hakiu nuk është i martuar dhe jeton në Zvicër.

13. Sala Zenel Ismajli lindi më 1950, në Vllasë, ndërsa ështëe martuar në Sfircë për Adem Zenel Jasharin.

14. Fatime Hajdar Ismajli-Mehmeti lindi në Vllasë, më 1951,është e martuar në Sfircë për Miftar Bekë Mehmetin, me profesionarsimtar. Familja e saj është vendosur në Prishtinë. Kanë 6 fëmijë:Afrimin, Sevdien, Dritën, Naimin, Bashkimin dhe Mimozën.

15. Naile Hajdar Ismajli lindi në Vllasë. Është e martuarpër Sejdiun, djalin e Ajet Mehmetit të Sfircës dhe tash jeton nëMatiçan, afër Prishtinës. I kishin këta fëmijë: Salihin, Antonin,Sanien, Afërditën dhe Selvien. Selvia ishte vetëm 17 vjeçe kurështë vrarë nga kriminelët serbë në Matiçan, afër Prishtinës, më29 mars 1999.

16. Hikmie Hajdar Ismajli lindi në Vllasë, më 1965është emartuar me Ilmi Krasniqin nga Dabishevci dhe jetojnë në Suedi.I kanë 4 fëmijë: Blerta, Blerina, Pajtimi dhe Premtimi.

17. Raza Ali Ismajli-Arifi lindi në Vllasë, më 1953. Është emartuar në lagjen e Dukatit, në Siarinë, për Hajdar Rexhep Arifin.

18. Faza Ali Ismajli lindi në Vllasë, më 1954. Faza është emartuar në Llapashticë për Hajdar Ramë Rushitin, i cili ështëmbytur.

19. Ramize Sejdi Hyseni lindi në Vllasë. Është martuar nëSfircë për Brahim Ukën.

Rumesën dhe Erionin, kurse Njomza me Kadri Sijarinën kanëfëmijët: Adea dhe Diari.

Hajrija, e martuar me Skender Krasniqin, kanë fëmijët:Albertin, Rezartën, Fluturën dhe Yllin. Alberti me Besën kanëvazën Kiara,Rrezarta me Yll Miftarin kanë Reinën dhe Noarin,kurse Flutra me Deliun kanë Anesën.

Ramizja, e martuar me Fehmi Krasniqin, kanëfëmijët: Argëtimin, Arditën, Arlindin dhe Ermelindën. Arditaështë e martuar me Albertin.

11. Raba I. Ismajli, lindi në Vllasë, më 1934. Është e bija eIsmajlit dhe e Garoshes. Raba ishte e martuar në Siarinë, nëlagjen e Dukatit, për Ramë Behram Bekën. Ajo ka lënë pesëvajza: Zetëhanen, Fahrijen, Zahiden, Sabilen dhe Nazmijen. Kavdekur më 1964 dhe është varrosur në varrezat e Siarinës. Vajzae madhe e saj, Zetëhanja, është e martuar në Çojli të Maqedonisëpër Hasan Halim Hazirin. Fëmijët e tyre janë:

Alija, i martuar me Sevdije Mehmetin dhe kanë dy djem:Albinin dhe Leardin.

Sanija, e martuar me Ujk Prevlukajn, nga Martinaj, kanëdjalin Elion dhe jetojnë në Nju-Jork.

Fahrija, e martuar me Hysen Maliqin, i ka këta fëmijë:Hajrullahun, Shehiden, Vahiden, Fetahun dhe Haliden.

Hajrullahu është i martuar, s’ka fëmijë.Shehidja, e martuar për Sadikun, e kanë një vajzë me emrin

Eliza.Zahidja, e martuar me Azem Qerimin, i ka 4 fëmijë:

Qerimin, Bekimin, Imranin dhe Agimin. Jetojnë në Shkup.Ridvani është i martuar dhe ka dy fëmijë: Almesën dhe Almirin.

Sabilja është martuar në Desivojcë të Kamenicës kah viti1979. Nuk ka fëmijë.

Nazmija është e martuar për Malë Fejzën, nga Sfirca. Kanëdjalin Milazimin dhe vajzën Ganimeten.

12. Zarife Ismajl Ismajli-Uka lindi në Vllasë, më 1938.Zarifja ka qenë e martuar në Tupallë për Ajet Miftar Ukën. Ka

- 49 -- 48 -

33. Hanife Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Është emartuar për Arben Gojanin, nga Peja. Kanë tre fëmijë: Ronin,Gentin dhe Gresën. Jetojnë në Gjermani.

34. Mehreme Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Është emartuar për Agim Magjarajn, në Istog. Kanë një djalë dhe e kanëpagëzuar me emrin Leon.

35. Shkurte Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Ështëmartuar për Nadir Spahiun. Kanë djalin Arianin dhe jetojnë nëLypjan.

36. Qëndresa Halil Ismajli lindi në Fushë- Kosovë.37. Fahrie Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Ka vdekur

në aksident komunikacioni, më 19 mars 1994, rreth orës 19,20 nërrugën Prishtinë-Fushë-Kosovë, afër stacionit të trenit, nga njëveturë e policisë, e cila nuk ishte ndalur fare.

20. Hasime Sejdi Hyseni lindi në Vllasë. Është e martuarnë Tupallë për Fetah O. Ajetin.

21. Bahtie Sejdi Hyseni lindi në Vllasë. Është e martuar nëSfircë për Sylejman Mehmetin.

22. Xhyla Sejdi Hyseni lindi në Vllasë, ndërsa është emartuar në Sfircë për Rushit Shaqirin.

23. Hata Demir Hyseni është e martuar në Dobrevë të Prishtinës.24. Mihane Avdi Ismajli lindi në Vllasë, ndërsa është e

martuar për Ali Baftiun, në Sfircë. Deri para luftës kanë jetuarnë Fushë-Kosovë.

25. Bukurie Avdi Ismajli lindi në Vllasë, më 1973. Është emartuar për Osman Sinan Fetahun. Ka jetuar në Beograd deri pasluftës së Kosovës. Për shkak të rrezikut, tash janë vendosur nëFushë-Kosovë.

26. Mindire Ali Ismajli lindi në Vllasë, më 1968, ndërsaështë martuar për Bajram Hajrullahun, nga Sfirca. Jetojnë nëLagjen e Spitalit, në Prishtinë.

27. Hysnie Abedin Ismajli lindi në Vllasë, ndërsa është emartuar për Skënder Ramën, në Tupallë.

28. Feride Bafti Krasniqi lindi në Medvegjë, ndërsa ështëe martuar për Nazmi Jasharin, nga Dediqi, kurse tani janë dukejetuar në Zvicër.

29. Zylfije Fadil Ismajli lindi në Vllasë, ndërsa është emartuar me Argjend Gashin. Jetojnë në Zvicër dhe kanë një djalëme emrin Laurent.

30. Selvie Jahir Ismajli lindi në Vllasë. Është e martuar meArbenin, nga Rahoveci. Kanë një djalë, Diarin.

31. Lumnie Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Ajo ështëe martuar me Hasan Hasangjekaj, nga Martinaj, në Mal të Zi.Kanë vajzat Beltinën, Bleginën, Veronën dhe djalin Jonin, kursejetojnë në Prishtinë.

32. Shukrie Halil Ismajli lindi në Fushë-Kosovë. Është emartuar për Ramadan Mehmetin dhe kanë këta fëmijë: Fjollën,Gencin dhe Vesën. Jetojnë në Prishtinë.

- 51 -- 50 -

ALBUM FOTOGRAFISH FAMILJARE

Regjistri përmban të dhëna për bijat e familjes Aliu, si dhe përpasardhësit e tyre, me qëllim që të ruhen lidhjet familjare edheme nipa e mbesa

- 53 -- 52 -

Ismajl Ismajli, i vëllai Zeneli dhe të bijtë, Aliu e Avdiu

- 55 -- 54 -

Duke shkuar në dasmën e Miftar Sylës.Nga e majta: Bafti Krasniqi,Bajram Hajdari, Qazim Beha, Isa Murati, Nuredin Beka etj. Recital në vendin ku u vra Z. Hajdini. Nga e djathta, i treti Gani

Krasniqi. Gazdar, më 1.7.1973

- 57 -- 56 -

Nga e majta: Ganiu, Shabani, Fadili, Jahiri, Qamili, Mehmeti, Raza,Ruhani, Mihanja dhe Faza. Vllasë, më 1.6.1968

Komisioni për organizimin e garave të fshatrave. Nga e majta,Baftiu i pari ulur. Medvegjë, mars 1978

- 59 -- 58 -

Nga e majta: Gani Krasniqi, Bafti Krasniqi dhe Ahmet Sadiku, Banjë e Siarinës, 1981

Shaban Ismajli, me bashkëshorten Metihen

Duke vallëzuar në dasmën e Miftar Sylës. Aktiviteti i fundit i Baftiut në Vllasë, gusht 1982

- 61 -- 60 -

Naxhia me Bekimin e Arsimin dhe Drita Halitin. Tupallë, 1973 Naxhia me Baftiun, më 14 maj 1967

- 63 -- 62 -

Fatime Haliti, me bashkëshortin Dul Haliti, Tupallë

Nga e majta: një vajzë, Nazmie Abazi, Zelihjame një fëmijë dhe Ramizja. Vllasë, 1981

- 65 -- 64 -

Prapa Zoja e Ramize Sahiti, 1. Ganiu, Osman Ferati, Naxhia,Baftiu (Besimi në prehër) e Shabani, 2. Zog Sahiti e Jahir Ismajli,gjatë vizitës në Beograd, 1983

Nga e majta, Ramë Beka dhe Raba me një fëmijë

Baftiu, Ajet Uka, Raba me dy vajza, Ismajl I. Ismajli dhe Hajdin Ismajli

Bekim Krasniqi, Muharrem A. Uka, Baftiu dhe Arsimi, prapa Rizah A.Uka dhe GAni Krasniqi

- 67 -- 66 -

Nga e majta i pari ulur Baftiu në dasmën e Miftar Sylës

Nxënësit e Shkollës fillore “Zenel Hajdini” të Prishtinës në takimin e dytë tëshkollës fillore që mbajnë emrin e Zenel Hajdinit, Tupallë, 09.10.1976 Baftiu me familjen e ngushtë dhe të gjerë

- 69 -- 68 -

Nga e djathta, Bafti Krasniqi, Sarajevë, më 1957

Letër dërguar shokut të vet Muharremit, 20.11.1979

Veshja e femrave shqiptare në trevën e komunës sëMedvegjës është shumë karakteristike. Në këtë album fatografishshihet veshja kombëtare e femrave të trevës së Medvegjës,rregullimi i kokës dhe stoli të tjera.

Do të ishte me shumë interes që nga ndonjë ekspert i traditëssonë kombëtare të bëhet një studim i hollësishëm i veshjes sëgrave në këtë trevë.

- 71 -- 70 -

Nurie Krasniqi dhe Minire Ismajli Arsim Krasniqi dhe Bekim Krasniqi

- 73 -- 72 -

Nga e majta: Gani Krasniqi, Bekim e Arsim Krasniqi dhe OsmanFerati. Ulur, Bafti Krasniqi, Banjë e Siarinës, 1977 Baftiu me të birin Bekimin, Vllasë, 1978

Maturantët e gjeneratës së parë në Medvegjë, kl. IV/2, vitishkollor 2007/08. Nga e majta: Besart Muharremi, BukurieMurati, prof. Mirdita Ferati, Vjollca Salihu, Florie Haziri, prof.Teuta Kosumi, Valbona Murati, Adelina Kadriu, Driton Bejiqi,Pranvera Kosumi, Albert Salihu, prof. Gani Krasniqi, kujdestarklase, prof. Ferat Hyseni dhe Besnik Salihu

Nga e majta në këmbë: Gani Krasniqi dhe Ali Ismajli (i vëllai iBaftiut), Sokol Ismajli, Ramiz, Arifi e Safet Uka. Ulur: Halil Ismajli,Bafti Krasniqi me Besimin e Bekimin në prehër, Sinan Ismajli,Ramë Rushiti, Smajl Ismajli (i ati i Baftiut) dhe Sheqir Beka.Vllasë, më 2 prill 1983.Kjo ishte hera e fundit e qëndrimit të Baftiut në Vllasë, me rastine fjalënuses për Jahir Ismajlin dhe përcjelljes së Mehmet Ismajlitnë shërbim ushtarak

- 75 -- 74 -

- 77 -- 76 -

Ferat Hyseni, Bafti Krasniqi dhe Fazli Krasniqi

Ulur Naxhia, Shukria, Bekimi dhe Feridja; Prapa Arsimi, Hanifjadhe Mehmet Ismajli

Tupallë, 1967- Zeneli dhe Smajli, kur e kanë marrë Naxhien së pari

- 79 -- 78 -

1962 - Aksion punues te Guri i Keq, në rrugën Xhami e Siarinës-Ramabanjë Bafti Krasniqi duke e udhëhequr vallen në Banjë të Siarinës, më 13.5.1978

- 81 -- 80 -

Nga e majta, Ilir Krasniqi, Hatem Uka, Shaban Ismajli, MiftarUka dhe Florim Hyseni, në një dasmë në Vllasë, 1995

Profesorët, ulur Ahmet Ajeti dhe Januz Hoda, në këmbë M.Sharac dhe Gani Krasniqi

- 83 -- 82 -

1985 - Manifestim në shkollën e mesme në Medvegjë, duke eudhëhequr vallen Hata R. Jakupi dhe Feride B. Krasniqi

V. shkollor 1985-86, kl. II në shkollën e mesme në Medvegjë, ipari majtas prof. Januz Hoda, i fundit prof. Gani Krasniqi

- 85 -- 84 -

Agim Jakupi, Avni Shemsedini, Ahmet Ajeti, Januz Hoda dhe GaniKrasniqi, duke festuar mbrëmjen e vitit të dytë të shkollës sëmesme, 1986

Maturantët e shkollës teknike “N. Teslla” në Medvegjë, nëmbërmjen e maturës më 5.6.2009, gjenerata e parë. Nga edjathta i parafundit, prof. Gani Krasniqi

jo vetëm të gjithë nxënësit, por edhe mësuesi ishte shqiptar. Shkolla e Siarinës ishte hapur më 1932, për ta vazhduar

punën menjëherë pas lufte, por mësimi është zhvilluar në gjuhënserbe deri në vitin shkollor 1970/71. Mësuesi i parë, i cili e kishtezhvilluar mësimin në gjuhën shqipe ishte Hysen Kadriu, ngaTupalla.

Shkolla e Ramabanjës është hapur më 1943, mirëpo mësimiështë zhvilluar në gjuhën serbe deri në vitin shkollor 1970/71.Mësuesi i parë që ka zhvilluar mësimin në gjuhë shqipe ishteHarullah Latifi, nga Gërbaci. Atë vit mësimet i vijonin 42 nxënës,prej tyre femra ishin 23.

Shkolla e Tupallës është hapur më 1946, por mësimi nëgjuhën serbe është zhvilluar deri më 1959, edhe pse në atë fshatnuk kishte pasur kurrë asnjë familje serbo-malazeze. Kjo shtyrjeka ndodhur edhe me ndërkëmbëzat që disa mësues i bënin njëri-tjetrit.

Shkolla e Starabanjës është hapur më 1945, por mësimi ështëzhvilluar në gjuhën serbe deri më 1971, kurse mësuesi i parë kaqenë Rexhep Abazi, i cili ka punuar më 31 nxënës, prej tyre 14femra.

Në Banjë të Siarinës shkolla kishte punuar që nga viti 1927,por në gjuhën shqipe së pari është hapur klasa e pestë në shtatortë vitit 1965 dhe me atë klasë pata punuar unë, Bafti Krasniqi,me 32 nxënës, kurse prej tyre vetëm dy ishin femra. Dy vjet mëvonë, pra në shtator të vitit 1967 për herë të parë në gjuhën shqipenë Banjë të Siarinës është hapur klasa e parë, ndërsa mësuesja eparë ishte Aza Ferati-Hajdari, nga Tupalla, e cila ka punuar me 32nxënës, 19 vajza dhe 13 djem. Po ashtu, në shtator të vitit 1975në Medvegjë u hap klasa e parë, si paralele e ndarë e Shkollësfillore të Banjës së Siarinës, por jo në kuadër të Shkollës filloretë Medvegjës, gjë që ishte me prapavijë politike.

Shkolla e Kapitit është hapur më 1947, por mësimi në gjuhënshqipe ka filluar të zhvillohet pas 19 vjetëve, nga shtatori i vitit1966, ndërsa mësuesi i parë ishte Halim Hyseni, nga Kapiti, i cili

PJESA E DYTË

ARSIMIMI I SHQIPTARËVE NËTREVËN E MEDVEGJËS

Komuna e Medvegjës ka 44 vendbanime, prej tyre 4 janë tëbanuara vetëm me popullsi shqiptare, shtatë me popullatë tëpërzier, ndërsa të tjerat janë të banuara me popullatë serbo-malazeze. Para vitit 1878 të gjitha fshatra e komunës sëMedvegjës ishin të banuara me shqiptarë. Bazuar në regjistrimine popullsisë të vitit 1971, në komunën tonë 26% ishin shqiptarë.

Megjithëse këto fshatra më 1878 ishin të shkëputura ngavendbanimet shqiptare të Kosovës, në bazë të një punimi tëRadosh Trebeshnjaninit me titull: “Ditët e para të shkollës fillorepër fëmijët shqiptarë në Siarinë dhe mësuesi i parë HysejinIslami-Babiq 1898-1905” e që është botuar më 1977, kuptojmëse arsimimi i shqiptarëve të kësaj treve ka një traditë të gjatë. Nëatë punim Trebeshnjanin shkruan për historinë e shkollës texhamia e Siarinës, e cila e kishte filluar punën në shkurt të vitit1899.

Ajo shkollë, e cila edhe pse kishte punuar në kuadër tëxhamisë, kishte pasur rëndësi të madhe. Më shumë se 15 fëmijëqë kanë qenë nxënës te asaj shkolle, kanë vazhduar mësimet nëMedresenë e Madhe të Shkupit, për t’i vazhduar pastaj studimetnë qendra të ndryshme universitare, madje për ta arritur gradëne akademikut, siç është Idriz Ajeti, pastaj profesori me nam ZeqirBajrami, mjeku Hajdar Xhema, që të tre nga Tupalla, por edhe tëtjerë që kishin kryer nga disa vite në atë medrese dhe të cilët qenëpishtarë të arsimit jo vetëm në këtë trevë.

Pas Luftës së Dytë Botërore, si kudo tjetër, edhe në këtëtrevë, diku më herët dhe diku më vonë u hapën shkollat fillorekatërklasëshe, por mësimi zhvillohej në gjuhën serbe edhe aty ku

- 87 -- 86 -

JETA, ARSIMIMI DHE VEPRIMTARIA IME

Kam lindur më 12 qershor të vitit 1937 në Vllasë, lagje eGërbacit në komunën e Medvegjës. Meqenëse atëherë, por edheshumë më vonë nuk kishte shkollë në gjuhën shqipe, në moshënnëntëvjeçare në shtator të vitit 1946 u regjistrova në klasën e parënë shkollën katërklasëshe të Ramabanjës, ku mësimi zhvillohejnë gjuhën serbe. Mësimin e vijonim vetëm dy-tre shqiptarë dhenuk shiheshim në sy të mirë. Unë edhe pse mësoja në gjuhënjoamtare dhe nuk shihesha me sy të mirë, arrita që në qershor tëvitit 1950 ta mbaroja klasën e katërt me sukses shembullor. Pasie mbarova klasën e katërt, kisha dëshirë të flakët që ta vazhdojashkollimin, por sikurse edhe pothuaj të gjitha familjet e tjera,sidomos shqiptare, edhe familja ime kishte skamje të madhe. Evetmja mundësi për të jetuar ishin bujqësia dhe blegtoria.

E kisha shumë vështirë edhe unë, edhe familja dhe duhejvendosur të mbetesha bari ose ta vazhdoja shkollimin. Në shtatortë vitit 1950, edhe pse kishim skamje të madhe, vendosa që tëshkoj në Prishtinë për ta vazhduar shkollimin. Unë e LimanBaftiu, nga Sfirca, me prindërit tanë shkuam këmbë në Prishtinë.U regjistruam në Gjimnazin shtetëror të Prishtinës (ashtu quhejatëherë) dhe u vendosëm në konviktin e nxënësve. Alfabetinshqip e kisha mësuar nga xhaxhai im, Zeneli, dhe klasën e parëe kreva më sukses të shkëlqyeshëm, edhe pse filloren e kishakryer në gjuhën serbe. Në gjimnazin shtetëror, si quhej atëherë,qemë regjistruar 21 nxënës nga fshatrat e komunës së Medvegjës,kurse nga Gërbaci ishim unë dhe Maliq Hajdari.

gjatë katër vjetëve sa punoi në Kapit, i kreu studimet mëkorrespondencë në Fakultetin Filozofik të Prishtinës, në Degën ePedagogjisë, u largua nga Medvegja dhe u vendos në Kosovë.Në fillim ishte profesor, kurse më vonë këshilltar pedagogjik,drejtor i Entit Pedagogjik të Kosovës dhe një nga ekspertët më tëdalluar të arsimit në Kosovë, atëherë por edhe tash.

Në Gjylekreshtë shkolla është hapur më 1947, mirëpomësimi në gjuhën shqipe ka filluar të zhvillohet pas 20 vjetëve.Mësuesi i parë ishte Xhemë Osmani nga Llapashtica, i cili atë vitpunoi me 53 nxënës, prej tyre 24 ishin femra.

Shkolla e Sfircës është hapur më 1947, por mësimi ështëzhvilluar në gjuhën serbe deri në shtator të vitit 1955, kur mëinsistimin këmbëngulës të prindërve ka filluar të zhvillohej nëgjuhën shqipe, kurse mësues ishte Osman Murati, nga Sfirca, icili më parë kishte qenë hoxhë dhe në popull njihej me nofkënhoxha e Malës. Osman Murati ishte një personalitet shumë injohur dhe shumë i çmuar në trevën tonë.

Shkolla e Gërbacit është hapur më 1950, kurse mësuesi i parëka qenë Ramiz Muharremi, nga Tupalla, i cili ka qenë nxënës iMedresesë së Madhe të Shkupit. Në vitin shkollor 1951/52shkolla nuk ka punuar fare, me pretekstin për mungesë tëmësuesit, ndërsa në vitin shkollor 1952/53 kishte punuar RadisavSvilenkoviq, nga Slishani.

Në vitin vijues ka punuar Shaban Xhema, nga Tupalla, kursenë vitin shkollor 1954/55 kam punuar unë, Bafti Krasniqi. Deriatëherë mësimi ishte zhvilluar në gjuhën serbe, edhe pse në atëfshat kurrë nuk kishte pasur as serbë, as malazezë. Kështu, unëisha i pari që në gjithë trevën e Jabllanicës fillova ta zhvillojmësimin në gjuhën shqipe dhe që prej atëherë më ishte vënë njëpikë e zezë në biografinë time.

- 89 -- 88 -

Pasi e kisha mbaruar vitin e parë, u regjistrova në vitin e dytë.Ndodhi diçka e papritur për ne, por që më vonë e kam kuptuar sekishte qenë diçka e planifikuar që të mbylleshin gjimnazet, siquheshin atëherë, të ulëta. Kah mesi i shtatorit të vitit 1951,konvikti u bë me pagesë dhe na u desh që të ktheheshim nështëpi. Ruhan Osmani e vazhdoi mësimin në gjuhën serbe nëBanjë të Siarinës, Ajet Dalipi e ndërpreu shkollimin një vit, për

- 91 -- 90 -

Dëftesa e klasës së katërt në Ramabanjë, e lëshuar më 20.VI.1950

Libreza e regjistrimit në klasën II të GjimnazitShtetëror të Prishtinës, 1951

ta vazhduar më pas në Tygjec, kurse unë dhe Liman Baftiu evazhduam vitin e dytë në Hogosht, që atëherë ishte komunë dheqë aty ishte hapur Gjimnazi i ulët shtetëror, kurse nxënësit qëudhëtonin kishin banuar në konvikt, por edhe aty ishte mbyllur,kurse ne udhëtonim për çdo ditë këmbë. Pas një muaji që neudhëtonim bashkë, Limani u kthye në Tygjec, sepse e kishte mëafër. Duket e pabesueshme, por për çdo ditë nga Vllasa kamshkuar në Hogosht, e kam mbajtur mësimin dhe jam kthyer nështëpi, kurse mësimi mbahej gjashtë ditë në javë, pra edhe tështunën. Fare rrallë, kur ishte moti shumë i vështirë, ndonjëshpirtmirë apo shok i klasës më merrte mysafir në shtëpi të vet.Nuk ka mulli që nuk kam bujtur. Nisesha për në shtëpi, por kurlodhesha në shpirt, e sidomos kur ishte shumë ftohtë, strehoheshanë ndonjë mulli, aty e kaloja natën dhe në mëngjes kthehesha nëmësim. Ishte fat për mua kur në mulli ndodhej duke bluar dikushdhe me të e kaloja natën duke u nxehë pranë zjarrit. Tash edhemua më duket e pabesueshme, e lëre më dikujt tjetër që nuk e kapërjetuar.

Edhe pse në ato kushte shumë të vështira, sa nuk ka më,gjatë katër vjetëve të shkollimit në dëftesat e mia figuron vetëmnjë notë katërshe, në lëndën e gjuhës shqipe në klasën e katërt.Viti shkollor përfundoi më 13 qershor 1954. Aso kohe, paspërfundimit të klasës së katërt të Gjimnazit të ulët, i shtroheshimnjë provimi, i cili quhej provim i semimaturës. Ai provim zgjatinga 14 deri më 20 qershor të vitit 1954. Provimi organizohej nganjëmbëdhjetë lëndë mësimore dhe që në të gjitha lëndët moranotën pesë.

Pas mbarimit të semimaturës, dëgjova se organizoheshinkurse të mësuesisë në Prizren. Shkova dhe u regjistrova. Kursifilloi më 1 korrik dhe zgjati deri më 31 gusht të vitit 1954. Pasmbarimit të kursit me sukses të shkëlqyeshëm, mora dëftesën nëtë cilën shkruante Kursi për kualifikimin e mësuesve (ka kryersemestrin e parë të klasës së parë normale).

- 93 -- 92 -

Nxënësit e arsimtarët e Gjimnazit të Hogoshtit në v.shkollor 1952/53. Nga e majta, Baftiu (i vetmi me plis)

- 95 -- 94 -

Nxënësit e arsimtarët e Gjimnazit të Hogoshtit në v.shkollor 1953/54. Baftiu në radhën e fundit, me dorën engritur lart

Dëftesa e semimaturës në Gjimnazin e Hogoshtit, lëshuar më 20.VI.1954

Gjatë atyre dy muajve, sa ishim në seminarin e mësuesisë nëPrizren, nga 1 korriku deri më 31 gusht 1954, ne ishim shumë

të intresuar që të mësonim sa më shumë, kurse unëshoqërohesha me disa shokë që ishin nga rrethina e Lypjanit, ngatë cilët edhe e ruaj këtë fotografi.

- 97 -- 96 -

Dëftesa e kursit të mësuesisë në Prizren,lëshuar më 31.VIII.1954

Bafti Krasniqi (ulur nga e majta) me disa seminaristë tëMagurës së Lypjanit, Prizren, 1954

SI IA FILLOVA MËSIMIT NË GJUHËN SHQIPE

Pas mbarimit të kursit në Prizren, u ktheva në shtëpi dhe uparaqita në Sekretariatin për Arsim dhe Kulturë të rrethit tëJabllanicës. Titullari për arsim i rrethit të Jabllanicës, LubishaMariq, më tha se mund të shkosh dhe të punosh në Gërbac, porke kujdes se vetëm me klasën e parë mund ta zhvillosh mësiminnë gjuhën shqipe, kurse me klasat e tjera vetëm në gjuhën serbe.

Më 7 shtator 1954, dola te shkolla në Gërbac. Posa ekuptuan, oborri i shkollës u mbush përplot me nxënës dheprindër. Shkolla më parë kishte qenë në shtëpinë e RamëHajdarit, ku kishte punuar tri vjet, ndërsa atë vit kishte kaluar nështëpinë e Qazim Bekës. Para këtij viti shkollor, disa nxënës tëGërbacit mësimin e kishin vijuar në Ramabanjë, ndërsa një pjesëtjetër në Starabanjë. Me fillimin e mësimit në gjuhën shqipe, tëgjithë u kthyen në shkollën e Gërbacit. Fillova t’i regjistrojnxënësit dhe ishin gjithsej 104 nxënës. Vetëm në klasën e parë uregjistruan 43 nxënës. Disa ishin të rritur por, siç thotë populli,pasi që e kuptuan se mësimi do të zhvillohej në gjuhën shqipe,vrapuan të regjistrohen i madh e i vogël. Fillova që mësimin tazhvilloja në gjuhën shqipe në të gjitha klasat. Isha i pari jo vetëmnë Gërbac, por në gjithë atë trevë që fillova mësimin ta zhvillojanë gjuhën shqipe. Unë, si i ri që isha, më dukej se po e bëja njëpunë shumë të madhe, por vërtet edhe kishte qenë punë e madhe.Kisha problem edhe për sigurimin e teksteve. Prindërit dinin tavlerësonin mësimin që po zhvillohej në gjuhën amtare dhe ekonsideronin si realizim i një të drejte themelore, kështu që atavetë i tubuan të hollat për libra dhe m’i sollën në shkollë. Unënga Gërbaci, bashkë me Qazim Bekën që ishte pronar i shtëpisë,por edhe shërbëtor i shkollës, i morën dy kuaj dhe shkuam nëGjilan për t’i blerë librat për nxënës, mirëpo për t’i furnizuarnxënësit me tekste atëherë nuk ishte lehtë, ngase libraritë ishin

- 99 -- 98 -

Dëftesa e klasës së parë normale, lëshuar në Prizren, më31.VIII. 1955

në dy ndërrime. Që mësimin ta zhvilloja në gjuhën shqipe, iafillova pa e pyetur askënd dhe as që më ka shkuar mendja se dotë duhej ta pyesja dikë. Më dukej diçka që nuk mund ta merrja nëmend që me vëllezërit e mi dhe motrat e mia të flisja serbisht,edhe përkundër asaj që nga Sekretariati për Arsim dhe Kulturë irrethit të Jabllanicës pata marrë vërejtje pse mësimin e kishazhvilluar në gjuhën shqipe.

Unë isha shumë entuziast dhe mundohesha që mësimin tazhvilloja sa më mirë. Gjatë punës me nxënës përpiqesha që t’ízbatoja ato metoda të punës, të cilat i kishin zbatuarmësimdhënësit e mi në gjimnazin e Prishtinës dhe të Hogoshtit,por sidomos gjatë kohës sa e ndiqja kursin për mësuesisë nëPrizren, ku patëm fituar shumë njohuri se si duhej që tëorganizohej ora e mësimit. Gjatë atij viti shkollor edhe punojame nxënës, edhe përgatitesha për vete, kështu që në afatin egushtit të vitit 1955 e kreva klasën e parë të Normales, po ashtunë Prizren. Përveç lëndëve të tjera, në klasën e parë të Normalesi kishim mësuar edhe lëndët: Pedagogji e përgjithshme,Psikologji e përgjithshme, Psikologji fëmijërore dhe Psikologjipedagogjike, si dhe lëndën e Vizatimit me bukurshkrim.Përgatitja për provime për mua ishte ndihmesë shumë e madhepër të punuar me nxënës dhe për ta kuptuar botën e fëmijëve. Ishashumë i ri dhe fillestar, por arrita sukses shumë të mirë.

Edhe pse ishte viti i parë i punës sime, pata arritur shumësukses me nxënës. Ndihesha krenar që i pari në këtë trevë fillovatë zhvilloj mësimin në gjuhën shqipe dhe i pari që në këtë trevëe solla abetaren e parë. Punën time dhe suksesin tim e vlerësuangjatë hospitimit, që më bënë në maj të vitit 1955 inspektorët earsimit të rrethit të Kamenicës, Sejdi Hoxha e Osman Kërqeli, sidhe Hasan Vokshi nga Sekretariati Krahinor për Arsim, por qëme ta ishte edhe Dushan Joviqi, inspektor i arsimit nga rrethi iJabllanicës. Nga Sejdi Hoxha, Hasan Vokshi dhe Osman Kërqelimora lëvdata, kurse Dushan Joviqi më pati bërë vërejtje psemësimin e kisha zhvilluar në gjuhën shqipe.

shumë të varfra. Librat të cilat i solla, kryesisht ishin për klasë tëparë dhe të dytë, kurse te nxënësit u zgjua interesim i madh sa qëabetaret nuk i lëshonin nga dora. Për t’i furnizuar nxënësit eklasës së tretë dhe të katër, përsëri unë me Qazim Bekën, ngaGërbaci kemi shkuar në Prishtinë, me tre kuaj, dhe prej atje kemisjellë libra, por jo aq sa kishte nevojë. Ishte kënaqësi kur i shihjenxënësit me abetare e libra në dorë, jo vetën në klasë dhe në oborrtë shkollës, por edhe rrugës duke shkuar në shtëpi dhe duke iruajtur bagëtinë. Ishin aq entuziastë sa që 43 nxënës, sa ishin nëklasën e parë, deri në gjysmëvjetor e mësuan alfabetin.

As me klasën e tretë dhe të katër nuk e kisha vështirë, sepseata e kishin mësuar alfabetin latin dhe mua me duhej t’uashpjegoja vetëm dallimet. Disa prej tyre ishin të rritur, gati tëmoshës sime, por me respektonin shumë, kurse më vonë u bënëkolegë të mi në arsim. Atë vit shkollor klasën e katërt e kanëmbaruar 14 nxënës:

1. Ferat Hyseni2. Demë Fazliu3. Raba Fazliu 4. Zejn Murati 5. Sherif Kurti 6. Nazife Uka

7. Zylfi Hajdari 8. Sala Hajdari

9. Zarife Hajdari 10. Xhyla Syla 11. Ramize Syla12. Mine Syla 13. Tefik Beka dhe 14. Zethane Beka Ishte gjenerata e parë që e ka mbaruar klasën e katërt në

Gërbac. Në vitin shkollor 1951/52 shkolla s’kishte punuar fare.Më vështirë e kisha me klasën e dytë, sepse ata e kishin

mësuar vetëm alfabetin cirilik. Punoja pa u lodhur para e pas dite,

- 101 -- 100 -

- 103 -- 102 -

Mu për atë shkak, në vitin shkollor 1955/56 pata mbetur papunë, prandaj edhe m’u dashtë që të largohem nga komuna eMedvegjës dhe të kaloj në Kosovë. Në vitin shkollor 1955/56punova në shkollën fillore katërklasëshe të Lisokcës, në komunëne Kamenicës dhe në fund të vitit shkollor, për suksesin që kishaarritur mora lëvdatë me shkrim, kështu që mora kurajë që tëpunoja edhe më shumë dhe më me përkushtim. Atë vit punovabashkë me mësuesin Hasan Vokshi, nga Poliçka. Njëkohësishtmora edhe përvojë për zhvillimin e mësimit në gjuhën shqipe,sepse isha në kontakt me mësues që ishin më të kualifikuar seunë dhe që kishin më shumë përvojë në arsim.

Pleqësia për Arsim e Kulturë e Këshillit Popullor të komunëssë atëherëshme të Hogoshtit, më 27 tetor 1956 kishte vendosur qëta hapë një bibliotekë dhe ta formojë pleqësinë e saj.

Këshilli Popullor i komunës së Hogoshtit kishte marrëvendim që Pleqësia e bibliotekës të këtë përbërje prej shtatëanëtarëve:

Raif Latifi, mësues nga Hogoshti, drejtor bibliotekeMilena Aleksova, nëpunëse e Këshillit Popullor të komunës

së HogoshtitRamadan Latifi, mësues nga HogoshtiIbrahim Ahmeti, mësues nga HogoshtiBafti Krasniqi, mësues në LisockëRifat Klaiqi, mësues në Poliçkë dheIlija Markoviq, kontabilist Anëtarët e Pleqësisë së bibliotekës ishin zgjedhur me qëllim

që biblioteka të funksionojë sa më mirë. Biblioteka ishte emirëseardhur edhe për ne mësuesit, sepse furnizoheshim edhe neme literaturë, por edhe me Rilindjen dhe revistën Pionieri, ngatë cilat mësonim edhe ne.

Baftiu dhe Hasan Vokshi me nxënësit e shkollës sëLisockës, më 16.6.1956

artit figurativ. Lutjen e bëra për arsye se artin figurativ e kishanë shpirt dhe nga shkaku se familja ime ishte shumë e varfër dhenuk kishte mundësi që të më shkollonte. Megjithatë, përgjigjenuk mora, por më 28 shkurt të vitit 1957 më dërguan në shërbimushtarak në Sarajevë, kurse u ktheva më 16 shkurt 1959, pas dyvjetësh të plota.

Pas mbarimit të shërbimit ushtarak, përsëri u ktheva tëpunoja në shkollën e Gërbacit. Nga shtatori i vitit 1958, deri saunë u ktheva nga shërbimi ushtarak, në shkollën e Gërbacit kishtepunuar vetëm Fazli Krasniqi, nga Dajkoci i Kamenicës. Fazliuishte kushëri i atdhetarit Metush Krasniqi, të cilin e kisha njohurqysh kur isha nxënës në Gjimnazin e Hogoshtit, prandaj edhe nëFazliun kisha shumë besim, kështu që me të punova edhe në vitinshkollor 1959/60 dhe 1960/61.

Pasi Fazli Krasniqi u largua nga Gërbaci, unë në vitinshkollor 1961/62 punova me Rizah Kosumin, nga Kapiti, me tëcilin konsultoheshim dhe bashkëpunonim në çdo aspekt që tëarrinim rezultate sa më të mira. Pasi Riza u largua, vitit vijues iafilluam punës me Rexhep Bajramin, nga Prapashtica, por atij indodhi një fatkeqësi dhe u largua nga Gërbaci, kështu që unë evazhdova punën me të katër klasat. Gjatë atyre viteve, unë,Fazliu, Rizahi dhe Rexhepi kishim besim në mes vete dheangazhoheshim pa masë në punën edukative me nxënës, mirëpoedhe përgatiteshim për vete dhe në afatin e gushtit të vitit 1960 embarova klasën e dytë të Shkollës Normale në Pejë. Në atë kohë,në Pejë ishin hapur paralele të normales, të cilat punonin nëkuadër të gjimnazit.

Në vitin shkollor 1959/60 punova me klasën II dhe IV. Më 19maj 1960, inspektori i arsimit të rrethit të Jabllanicë më hospitoinë orët e mësimit për ta vlerësuar punën time dhe rezultatet qëkisha arritur.

Kryetar i Këshillit për Arsim dhe Kulturë ishte OsmanKërqeli, nga Lisocka, kurse sekretar Femi Isufi, nga Gjyrysheci,Gjatë atij viti, sa isha duke punuar në Lisockë i pata bërë një lutjePleqësisë për Arsim dhe Kulturë të Krahinës në Prishtinë që të mamundësojë regjistrimin dhe shkollimin në shkollën e mesme të

- 105 -- 104 -

Vendimi i Këshillit Popullor të komunës së Hogoshtit përformimin e Pleqësisë së bibliotekës, më 27 tetor 1956

muzikor. Me qëllim që mësimin ta lidhë me praktikë, i kaorganizuar edhe disa shëtitje. Përveç kësaj, ka shfrytëzuar edhemetoda të tjera për arsimimin dhe edukimin e nxënësve. Në orëne mësimit është i lirë dhe i natyrshëm. I rekomandohet që t’ikushtojë kujdes përgatitjes së vazhdueshme për mësim. Materiene shpjegon shkencërisht dhe për nxënës mjaft qartë. Me nxënësështë tepër i lirë. Si drejtor i shkollës, po ashtu detyrën e kryensipas rregullave. Administratën shkollore e mban në rregull. Ndajkolegut, me të cilin punon, ka qëndrim tejet korrekt. Ka mbajturmbledhje të prindërve.

Ndaj prindërve ka qëndrim korrekt dhe u ka ndihmuar nëaspektin edukativ të nxënësve. Ka autoritet në rrethin ku punon.Ka punuar në aktivitetet jashtëshkollore me të gjitha organizatatmasive. I rekomandohet që t’i përkushtohet ngritjes profesionale,në mënyrë që ta mbarojë sa më parë shkollën normale. Krahaspunës se rregullt në mësim, përcjell literaturën pedagogjike,revistën “Prosvetni pregled”, shtypin dhe përgatitet për provimenë shkollën normale.

Pas të gjitha atyre që shkruan për punën time, në raportin edatës 27 maj 1960 shkruan: “Mësimdhënësi në vitin shkollor1959/60 vlerësohet me notën e përgjithshme - kënaqshëm”.

Edhe i marri mund ta kuptojë se duket qartë urrejtja pato-logjike e inspektorit ndaj çdo suksesi që arrijmë ne shqiptarët.Përderisa në raport thotë çdo gjë të mirë, në fund punën time emohon duke më vlerësuar me notë të kënaqshme. Po, vërtet muaas që më brengoste një vlerësim i tillë, as që lodhesha për atëpunë se si do të më vlerësonte. Për mua ishte me rëndësi që tëarrija sukses sa më të mirë. Unë, përveç punës që bëja në klasë,merresha edhe me organizimin e aktiviteteve të lira si në sport,pastaj në valle, këngë dhe lojëra të ndryshme, në saje të të cilavenxënësit i frymëzoja edhe më shumë që ta vijonin mësimin merregull, madje edhe të qëndronin edhe më gjatë në shkollë. Nëvitin shkollor 1960/61, më 21 maj 1961 përsëri një tjetërinspektor më hospiton në orët e mësimit po në shkollën e

Në raport shkruan: Mësimdhënësi e ka të planifikuarmaterien dhe synon që ta realizojë plotësisht. Me angazhim tëveçantë përpiqet që nxënësit sa më lehtë ta përvetësojnë mësimin.E njeh materien që e shpjegon. Si mësues i pranon të gjitha risitëdhe me plot elan përpiqet t’i realizojë. Po ashtu, ndaj nxënësve kaqëndrim të drejtë. Ka punuar në zhvillimin e aktiviteteve të lirame nxënës dhe ka pasur sukses. Lehtë mund të kuptohet serezultatet më të mira i ka arritur në matematikë dhe në artin

- 107 -- 106 -

Nga e majta: Bafti Krasniqi dhe Fazli Krasniqi,Gërbac, 1959

Gërbacit, i cili më pati vlerësuar me notën e përgjithshme shumëtë lartë “shquhet”.

Me gjithë rezultatet që arrija në mësim, isha vetëm me klasëne dytë të Normales dhe kisha dëshirë që të kualifikohesha, nëmënyrë që të arrija sa më shumë sukses dhe të isha më i pavarur,prandaj edhe udhëtoja nëpër shkolla që t’i vizitoja shokët dhe tëkëmbeja mendime me ta. Pra, i vizitoja kolegët, merrja pjesë nëorët e mësimit, konsultohesha për zhvillimin e njësive mësimore,por edhe lidhur me shkoqitjen e plan-programeve.

- 109 -- 108 -

Bafti Krasniqi në oborrin e shkollës së Kapitit,duke e lexuar “Rilindjen”, 3.9.1960

Bafti Krasniqi e Fazli Krasniqi me nxënës, Gërbac, 30.5.1959

Osman Murati, i njohur në popull me nofkën Hoxha i Malës,kishte qenë hoxhë, por kishte kaluar në detyrën e mësuesit dheështë i pari që e ka hapur shkollën e Sfircës. Ishte trim dhe njeriqë gëzonte shumë autoritet.

- 111 -- 110 -

Baftiu me nxënësit e kl. I dhe III, Gërbac, 1960

Nga e majta në këmbë: I pari Osman Murati me plis, ifundit Gani Berisha. Ulur: I dyti Maliq Hajdari, pranëBaftiut me mandolinë, Sfircë, 20.6.1960

- 113 -- 112 -

Baftiu duke e komunikuar suksesin, Gërbac, 20.6.1961

Baftiu me nxënësit e shkollës së Gërbacit, 20.6.1961.Në shpinë të kësaj fotografie shkruan: “Kujtim nga ShkollaShqipe - e parë në rrethin e Jabllanicës”

mësimet i vazhdonin mësuesit e pakualifikuar nga shkolla të ndryshmetë Gjilanit, të Kamenicës dhe të Novobërdës dhe të gjithë ishim tëangazhuar që të kualifikoheshim sa më parë. Aty kishte mësues mepërvojë disavjeçare, kështu që pas mësimit ne këmbenim mendime,prandaj ne mësonim jo vetëm në orët e mësimit, por gjatë gjithë kohës.

Rexhep Bajramin, përveç që e kisha koleg pune, e kishaedhe shokë të mirë dhe të besueshëm, prandaj edhe vazhdimishtpër çdo gjë konsultoheshim, qoftë për mësim, qoftë për gjëra tëtjera që neve na mundonin.

Asokohe mësuesve të pakualifikuar ua mundësonte ligji që tëkualifikoheshin. Kuvendi komunal i Medvegjës, në bazë të vendimit nr.4772 të datës 10 tetor 1963, më dha bursë mujore prej 15 mijë dinarësh,deri më 20 qershor 1965, që ta vazhdoja Normalen, por isha i obliguarqë pas mbarimit të shkollimit të punoja katër vjet në komunën eMedvegjës, kurse unë as që mendoja të largohesha nga Medvegja. Aty

- 115 -- 114 -

Bafti Krasniqi pranë përmendores së Zeneli Hajdinitnë Banjë të Siarinës, më 3.11.1962 Rexhep Bajrami-Govori dhe Bafti Krasniqi,

Gërbac, 1963

HAPJA E PARALELEVE SHQIPE NËBANJË TË SIARINËS

Deri më 1965, në Banjë të Siarinës mësimi zhvillohej nëgjuhën serbe, ndonëse shumica e banorëve ishin shqiptarë. Edhenë ciklin e ulët mësimi zhvillohej në gjuhën serbe, me pretekstinkinse me mësimin në gjuhën shqipe nxënësit nuk do të kishinperspektivë për shkollimin e mëtejshëm. Ishte koha menjëherëpas Plenumit të Brioneve, prandaj ne merrnim frymë më lehtë,kurse kolonistëve u qe ndalur pak hovi. Klasa e parë me mësimnë gjuhë shqipe është hapur në shtator të vitit 1967, kursemësuesja e parë ka qenë Aza Ferati-Hajdari. Atë vit në klasën eparë janë regjistruar 32 nxënës, 13 djem dhe 19 vajza.

- 117 -- 116 -

Nga e majta në këmbë: Ramë Hajdini, Salih Salihu ngaMitrovica dhe Hajvaz Hajdini. Ulur, një shok i Salihut dheBafti Krasniqi pranë bustit të Zenel Hajdinit.Banjë e Siarinës, 4.7.1963

Nga e majta: Imer Abazi, Bafti Krasniqi dhe RamadanIbrahimi, Banjë e Siarinës

HAPJA E KLASËS SË PESTË NË BANJËTË SIARINËS

Pas shumë mundimeve, me përkrahjen edhe të prindërve tënxënësve, por edhe të popullit, arritëm që për herë të parë, më 6shtator të vitit 1965, ta hapim klasën e pestë me mësim në gjuhënshqipe. Unë, posa isha kthyer nga shkollimi, u caktova që tëpunoja me ata nxënës. Arsimtar të kualifikuar shqiptar as qëkishte. Isha i pari mësues që punova me klasën e pestë. Kishteedhe nxënës që katër klasë i kishin kryer në serbisht, por meangazhim tepër të madh arrita sukses shumë të mirë. Gjenerata eparë e simimaturantëve në gjuhën shqipe në Banjë të Siarinës qëdoli në vitin shkollor 1968/69:

1. Arif Demiri, 2. Ramiz Zeqiri, 3. Sefedin Haziri, 4. Hajdar Baftiu,5. Latif Latifi, 6. Fazli Fazliu, 7. Zana Latifi, 8. Ajshe Munishi, 9. Haki Mehmeti, 10.Fatime Beha, 11. Ferat Jashari, 12.Arif Salihu, 13.Zymer Aliu,14. Sejdi Bekteshi,15.Sadik Demiri, 16.Bajram Ismajli, 17.Abaz Abazi, 18.Sinan Shaqiri,19. Isuf Beha,

- 119 -- 118 -

Baftiu( prapa me syza) me normalistët e Gjilanit, prill 1965

20.Osman Ismajli, 21.Ramiz Kadriu,22. Januz Avdili,23. Ilmi Salihu, 24.Qazim Beha, 25.Adem Jashari, 26.Osman Selmani, 27.Durak Salihu 28.Zenel Islami dhe29.Ajet Duli.

Mësimdhënës ishin: Hysen Kadriu, Agim Jakupi, MaliqHajdari, Hysen Kërqeli dhe Ruhan Osmani, drejtor. Në shtatortë vitit 1966 u ktheva përsëri në shkollën e Gërbacit. Punova derinë shtator të vitit 1971 dhe pastaj kalova në administratënkomunale në Medvegjë.

- 121 -- 120 -

Bafti Krasniqi duke i rënë kavallit, Gërbac,1966 Kavalli, instrument frymor i preferuar i Baftiut

- 123 -- 122 -

Nga e majta ulur: Gani Berisha, Ruhan Osmani dhe BaftiKrasniqi, Banjë e Siarinës, maj 1966

Nga e majta: Alldyz Ismajli, Zeqir Imeri, Bafti Krasniqi dheNezir Rafuna, 1968

Baftiu e Ferat Hyseni me nxënësit e Gërbacit, 15.6.1967

- 125 -- 124 -

Baftiu me nxënësit e kl. II dhe IV, Gërbac, 1.6.1968 Bafti Krasniqi e Rrahman Jakupi, Gërbac, 1.6.1968

Në vitin shkollor 1966/67 kam punuar me ish nxënësin tim,Ferat Hyseni, kurse në vitin shkollor 1970/71 me ish nxënësin,Ramiz Avdili, që të dy nga Gërbaci. Nuk kishte gëzim më tëmadh se kur sheh që nxënësi të është bërë koleg-punon me të.

Në shkollën e Gërbacit punova pesë vjet. Gjatë atyre viteveisha shumë i qetë, punoja me fëmijët e fshatit tim, i njihjaprindërit dhe më njihnin, kisha sukses në punë dhe kisha kohë tëlirë më shumë për t’u përgatitur për vete dhe për t’u ngriturprofesionalisht.

Më herët isha njohur me dr. Idriz Ajetin dhe me dr. MarkKrasniqin, madje edhe kemi këmbyer panorama gjatë kremtevetë ndryshme. Gjithashtu, Zeqir Bajramin, nga Tupalla, e kishapasur profesor në gjimnazin e Prishtinës, i cili në Universitetin eZagrebit qysh më 1942 e kishte mbaruar fakultetin në Degën eGjeografisë.

Prej tyre isha frymëzuar që të interesohesha për traditën tonëkombëtare. Me qenë se shkollat kishin punuar në gjuhën serbedhe se çdo gjë ishte shkruar dhe shkruhej në gjuhën serbe, unënuk e kisha atë dije që të merresha me çështje të gjuhës, por kishakujdes që sa herë që nxënësit përdornin fjalë serbe, t’i këshillojadhe t’ua tregoja fjalët përkatëse shqipe, prandaj edhe u thosha -s’keni nevojë të përdorni fjalë serbe.

Me interesonte folklori dhe veshja kombëtare, ide që i kishamarrë nga dr. Mark Krasniqi. Që atëherë ia pata filluar të shënojakëngë të ndryshme popullore, tregime, përralla, fabula, fjalë tëurta dhe mahi të ndryshme që tregoheshin gjatë ndejave në oda.Kisha ndërmend që të gjithë atë material që e kisha mbledhur,t’ua dërgoja Anton Çettës dhe Lorenc Antonit. Më kanëinteresuar shumë edhe disa rite për festa të ndryshme, por edherreth familjes, e sidomos veshja e grave, e cila më dukej mëndryshe nga ajo e femrave të Kosovës, prandaj edhe dyshoja moskishte ndikim në veshjen tonë veshja e kolonistëve që kishinardhur nga vise të ndryshme.

- 127 -- 126 -

Baftiu e Rrahman Jakupi, Gërbac, qershor 1969

- 129 -- 128 -

Baftiu me nxënësit e shkollës së Gërbacit, 15.2.1971Bafti Krasniqi me nënën e Zenel Hajdnit, Zarifen, me rastine zbulimit të bustit të Zenelit në Gazdar, 1.7.1973

VESHJA E VAJZËS QË SHKON NUSE,E VEÇANTË

Ditën e parë, ditën që bëhet me vaj, vesh dimi, përparëse eanteri (triko) të zeza, çorapë lulekaçe dhe shami bojëgjake.

Ditën e dytë vesh dimi dhe shami xhyveze, çorapë me harqe,përparëse me kerqe vertikalisht (për dallim nga malazezet të cilatbartin përparëse, por me kerqe horizontalisht), këmishë me rruaza,shokë me rruaza, kushak me një tufë prapa, peshqirë me penezë,jelek me gajtanë, shami bojëgjake me një tufë të vënë përmbi

Ditën e tretë vesh këmishë të bardhë deri në fund tëkëmbëve, përparëse bojëgjak me lule, peshqirë me peneza, jelekme serm, shami bojëgjake me një radhë lule.

Ditën e fundit vesh dimi lahur, çorapë të bardha, peshqirë mepenezë, përparëse me vija të verdha, kapuç me rruaza dhe me para,një lirë në ballë, katër bistakë i lëshon për shpinë dhe nga tre blejflokë (në këtë trevë quhen shive) i lëshon për faqe. Vellon e vë përkryq me tri lule në majë. Kësaj renditjeje, sidomos te vesha e vajzësqë shkon nuse, i janë përmbajtur në mënyrë shumë rigoroze. Jami mendimit se me veshjen e femrës shqiptare në trevën e Mdevegjësdo të duhej të merrej ndonjë ekspert i etnografisë.

*Këtë tekst Baftiu e ka lënë në dorëshkrim nga viti 1960. Nekemi bërë vetëm ndërhyrje drejtshkrimore, kurse në përmbajtjene tekstit nuk kemi prekur asgjë. Është e qartë se ai kishte sens t’ikuptonte dhe avanconte vlerat tona kombëtare (Gani Krasniqi).

MARKU DHE ANTONI MË SUGJERUAN QË TË MBLIDHJA FOLKOLOR

Kisha rënë në kontakt me profesorët Mark Krasniqin dheAnton Çettën. Ata më patën sugjeruar që nga kjo trevë tëmblidhja lëndë folklorike, kështu që kohë pas kohe shënojakëngë, por edhe prozë popullore.

VESHJA E FEMRAVE SHIPTARE NË TREVËN TONË

Në fshatrat shqiptare të komunës së Medvegjës vajzat ve-shin shami, këmishë dhe çorapë të bardha, kurse dimitë dhemitanin me ngjyrë të zezë. Nuset dhe gratë e reja bartin shamime lule, dimi me lara, këmishë të qëndisur ose të bardhë,xhemper të kuq dhe çorapë me rrema. Gratë e moshuara bartinshami xhyveze, këmishë të bardhë, kurse dimitë, xhemperët dheçorapët me ngjyrë të zezë. Madje që në vegjëli vajzat e vogladëshironin që të vishnin veshjen kombëtare.

- 131 -- 130 -

Selvije Arifi, nga Vllasa e Medvegjës, dhe Kaltrina e FlorancaHajrullahu, nga Sfirca e Medvegjës, më 2007

E këndoi Ismajl Jahë Ismajli, nga Gërbaci. Lindi më 1900.E shënoi Bafti Krasniqi, mësues në Gërbac,1960

SINAN BINAKU

Sinan Binaki ra n’xhamiRa n’xhami me falë xhumanëQe nanë vjet n’ xhami s’ish kanëE kish ba njet-o n’dorë me raSall ta fali-o ni xhuma Sod ish ra-o me fal xhumanëErdh çaushi po don me m’zanTi çaush pash din e imanM’ep myhlet ta fali xhumanëKshyr çaushi çka m’i kish than-eE kam ba njet sod me t’zanHiq myhlet nuk muj me t’dhanëKur je kanë çaush aq azganPse s’je dal n’mal me m’zanPo del hoxha-o rixha po i banFalma Sinanin ta falë xhumanëAi çaushi fort qen m’ish kanë Hiq rusat-o s’po don mej dhanëKy Sinani fort trim m’ish kanëPo i thrret Sinani, o imamPrapoj xhematin n’njanën anëDo ta ngi kit çaush megdanKrisshin pushkt-o dan e danLuftë e madhe ish marueSikur vrellë gjaki ka shkuePesë zapti-o mi ka praptueEdhe vet-o m’ish plagueKur po ban Sinani me dekPo ja la hoxhës amanet

ISUF HAJDARI

Isuf Hajdari çka kish pas thanëS’kam lanë babë, s’kam lanë nanëVeç ni djal-o përmas po m’jetPo ja la-o bacit amanetMe ma kshyr-o si syt e vet

Se me sodën po nrroj jetëGoja jeme ma za nuk qetGoja jeme ma nuk qet zaShum e shkurt koka kjo dyja

ISA BEGU

N’ket hyrjet Isa nuk na hiniNuk na hini, as nuk na u çkrueHip maqins, o te shpia u shkueNanes t’ vet, o mi ka kallxueN’ket hyrjet tybe s’jam çkrueIsa begut nana e vet poj thrretPo t’vin topat djalem me pajtanaGjasht sahat larg po u nihet xhamaPo u nihet xhama loke tuj xhimueKeq po tutna loke kan me t’rrethueHajt moj nane, mos kije dertKurkush s’ka rrnue 300 vjetNiherë jam le, niherë kam me dekKam ba be mos me hi n’hyrjetIsa begu po ma za ni shtekSikur Muja t’madhe po bertetShpejt po qet trimi me mamzerkëLuft t’madhe trimi kish marueTe tri kullat Ises ja kishin rrxue

- 133 -- 132 -

Me t’u tut me kajt si fmi-eKtu çaush i thon Gallak-eLshona udhen se t’djegim flakëS’paske pa çaush kurr gollakaliT’i qes n’diell zorr e mushkriKa me t’mlue çaush dhev i ziMe Gollak-o nuk asht mahi

Këndoi: Avdi Hajvazi, nga Gërbaci. U shënua nga BaftiKrasniqi, mësues në Gërbac, në vitin 1962.

KERSITI PUSHKA

Kërsiti pushka Kërsiti pushkaUshtojke mali aman, amanDilni kush u vraBajram begu n’kaliBajram begu n’kaliNe syret ma i pari aman, amanAzgan ish kanë dalëBajram begu i ri-eBajram begu i ri-eLufton për liri aman, amanMbaroi jeta e tijBajram begu plak-eBajram begu plak-eLuftoi për vatan aman, amanLuftoi për merakOj Sherihe hanëmOj Sherife hanëmDjali po thrret babë aman, amanBabë nuk ka në dynjaHej aman, aman

E shënoi Bafti Krasniqi, Gërbac, 1978

Me m’shti n’dhe hoxhë si a adetSi n’ardht kush për mue me vetMos i thuej hoxhë Sinani ka dekPër shpirt t’vet i ka vra pesë vetëSe pesë vet-o i ka praptueBashkë me ta edhe çaushin palueGjaki i jem-o fal s’ka shkueGjashtë herë veten e kam pague

E këndoi Ismajl Jahë Ismajli, nga Gërbaci. Lindi më 1900. Eshënoi Bafti Krasniqi, mësues në Gërbac,1960

DY DJEM

Dy djemt t’ri janë shtërngueN’Bujanoc për pazar kan udhtueN’gjys te udhs-o kur janë shkueKokan nal djemt-o me pushueMe pushue, pak ujë me pi-eVjen çaushi me pesë zapti-eKah ju patem bre djem te ri-eNa i than jemi gollakali-eSe atje o rrim me shpi-eTy kah t’patem more zotni-eN’Bujanoc-o jam me shpi-eM’ka çue mreti pej Anadolli-eKrejt shiptart mej ba terbi-eJepni armët djem mos bani fjalëSe pej ktuhit s’mun lueni t’gjallëAh çaush, fort na ke ngushtueMej dhan armt na s’jemi msueFort po m’doket je tuj gabueS’ka mujt kush me na sunueKtu s’i thon çaush Bugari-e

- 135 -- 134 -

S’ka pas kush-o mej vajtueShum-e nanat-o jan shkrumue

E shënoi Bafti Krasniqi, 1963

HAJ MEDET ÇKA NA KA KAN

Haj medet-o çka na ka kan-eNaj ra dushmani-o n’kater an-eKun’ shiptar-o s’po don me lan-eN’katër ant e po haj medet-ePo naj presin fmin’ ne djep-eKshyr dushmani-o çka po ban-eNja mi nja fmin poj vnon-ePe nxjerr thikën po e provon-eTej n’sa fmi thika poj çpon-eVrasin gra-o po e pleq’e fmi-eNuk po ka kush as n’dhe mej shti-ePoj lan nanat-o me duer n’gji-eN’krah t’nans fmijen po e marrinPara syve o po m’ja vrasin

Po m’ja vrasin tuj pi raki-eNuk po i lan as n’dhe mej shti-eI lan mi tok me hanger qen e thi-eXhenazet e fmive thive po jau qesinKun shiptar mi tok mos t’jesinKshtu kan than, kushtu kan kallzueSe dushmani-o çka ka marueE shënoi Bafti Krasniqi, Gërbac, 1965

SHINGJERGJAT PO SILLEN

Shingjergjat po sillen, mor djalëShingjergjat po sillen, mor djalëVjeshtat po përcillen medet-oVjeshtat po përcillen medet-oQajo guja e gat, mor djalëQajo guja e gat, mor djalëM’i këputi dy kraht medet-oM’i këputi dy kraht medet-oQajo guja e shkurt, mor dajëQajo guja e shkurt, mor djalëM’i këputi dy gujt medet-oM’i këputi dy gujt medet-o

E shënoi Bafti Krasniqi, 1964

HAJ MEDET PËR KËT’ MUHAXHERI

Haj medet per ket muhaxheri-eKan lan plang, kan lan shpi-eBuk’ pa hanger, uj’ pa pi-eNeper bor’ e neper ngri-eDath e desh-o me pleq e fmi-eI ka mlue-o medet terri i ziFmija n’krah-o po ju kan ngiTan tuj ik-o pej dreqit t’ziTan tuj ik-o po haj medetFmija n’krah-o po ju kan dek Shum-e njeri-o udhs ka metKanë dek udhs-o pleq e fmiMet mi bor-o, xhenazet ngriNuk kan mujt-o n’dhe mej shtiS’ka pas kush-o n’dhe mej lshue

- 137 -- 136 -

Bukë t’lig e nuse t’keqe s’kaBane kmish per veti, toni qite ngjetiGrues t’krehne e udhes t’rrehne mos ju dajPej hajni rueje kuleten, pej shtiesit jetenI keshni t’keshNjerit mos ja kshyr gunën, po punënNjerit si kshyret doka, po barokaN’darzum pa thirr nuk shkohetSivjet merr n’thue e n’mot rrxoheshTuxhari as anrrat s’t’i kallxonÇka ban nata, kallxon ditaPeni kputet ku asht mas holliKur martohet fukaraja, edhe tupani çkyhetHarrna jemi, harrna s’kemiPa e dhanë t’pakten, s’e merr t’shumtenHa bukë, po le ven per ujëMe mik ha e pi, po pazar mos baMa mier me t’lyp veni ty, se ti veninÇka e bjen vera, e han dimniPazari e dimni han gjithçkaSyni asht i vllai detitHirra e kosi ni nanë e kanë, po njajt s’janëMusteqe ka edhe maqorriNana e tokes asht puntoriPika, pika mushet pusiGjumi asht gjysë dekeShit e ble, dekë e le s’nalen kurrSahati i fukarasë asht knuesiFtyra nuk asht ni ekter venI ngiti t’untit s’ja besonHajduki ta vjedh dhevn ner kamKur t’djeg tamli, i fryn edhe kositEdhe rrena don krypFjala ner sy asht hallall

FJALË TË URTA POPULLORE SHQIPENGA TREVA E MEDVEGJËS

Një lloj i veçantë i krijimtarisë gojore janë edhe fjalët e urtapopullore, të cilat me pak fjalë shprehin domethënie të ma-dhe. Tëtilla hasen edhe në trevën e Medvegjës, përmes së cilave janëshprehur të gjitha aspektet jetësore, si: puna e mospuna, shkathtësiae dembelia, besa e pabesia, miqësia e armiqësia, e drejta dhepadrejtësia dhe shumë e shumë aspekte jetësore që janë dëshmi emendjehollësisë dhe vigjilencës së popullatës së kësaj treve.

Duke e parë rëndësinë që kanë fjalët tona të urta, por edhekrijimtaria jonë gojore në tërësi, kohë pas kohe kam vjelë diçkanga e gjithë ajo pasuri, që na e kanë lënë trashëgimi të parët tanë:

Kamlamja, gojëthamjaMa mier laknuer per veti, se pite ngjetiDy t’game sa ni e pameQeni i keq ta bjen ukin n’shpiFjala e njerkes si dielli i vjeshtesMiku mikut i get 40 vjet perparaKanari nuk ka vllaHajduk aga s’i kan thanë kurkujMishi i fukaras asht bathaS’ka mish pa asht, as fjalë pa bishtSi t’martohesh t’zihet bishti me derëNusja ni ditë kshyret per dokëGjarpni s’ kapet per bishtiSa t’ken ujë n’deti s’nalet ryshfetiGrat e fisit si degt e lisitI meçmi sheh edhe mas kodreMe pas ba burr dika leshi, e kish ba dashinMe fmi s’un e ka shty as mretiPasqyrja e burrit asht gruejaPuna e mier flet vetBuka asht veç per t’untin

- 139 -- 138 -

5. Feti Jakupi, nga Dediqi, dhe Ukë Ismajli, nga Tupalla,punuan në vitin shkollor 1955/56.

6. Mehmet Masurica, nga Muçivërci, dhe Raif Shala, ngaTopanica, punuan në vitin shkollor 1956/57.

7. Mehmet Masurica e Sadri Spahiu, nga Muçivërci,punuan në vitin shkollor 1957/58.

8. Fazli Krasniqi, nga Dajkoci, punoi i vetëm nga shtatori ivitit 1958 deri në prill të vitit 1959, kur unë, Bafti Kraniqi, uktheva nga shërbimi ushtarak dhe punova bashkë me të.

9. Bafti Krasniqi dhe Fazli Krasniqi, punuan bashkë edhenë vitet shkollore 1959/60 dhe 1960/61.

10. Bafti Krasniqi e Rizah Kosumi, punuan në vitinshkollor 1961/62.

11. Bafti Krasniqi dhe Rexhep Bajrami, nga Prapashtica,punuan në vitin shkollor 1962/63 e filluan bashkë, por për shkaktë një fatkeqësie që i ndodhi Rexhepit, ai u largua dhe shkoi nëHajvali, kurse unë e vazhdova punën deri në fund të vitit shkollor.

12. Maliq Hajdari, nga Gërbaci, e Remzi Morina, ngaHodonoci, punuan në vitin shkollor 1963/64.

13. Maliq Hajdari. me bashkëshorten Aza Ferati, ngaSiarina. punuan në vitin shkollor 1964/65. Aza është e para femërshqiptare nga kjo trevë që ka marrë ditarin në dorë.

14. Maliq Hajdari e Aza Ferati-Hajdari, punuan në vitinshkollor 1965/66.

15. Bafti Krasniqi dhe Ferat Hyseni,punuan në vitinshkollor 1966/67.

16. Bafti Krasniqi dhe Hysen Kadriu, nga Tupalla, punuannë vitin shkollor 1967/68.

17. Bafti Krasniqi dhe Rrahman Jakupi, nga Dediqi,punuan në vitin shkollor 1968/69.

18. Bafti Krasniqi dhe Rexhep Abazi, nga Sfirca, punuannë vitin shkollor 1969/70

19. Bafti Krasniqi dhe Ramiz Avdili, punuan në vitinshkollor 1970/71.

Kur tutesh se po fikesh, koriteshGrueja sunin e ka pej babesMusafiri nuk t’fikI forti t’rreh e s’t’len me kajtMiku ta thot ner sy, armiku pas shpineMe zjerm e ujë lojë nuk kaLakna për laknuer, burrnia për burrQeizi i nuses asht qikniaTeshat s’t’bajn nuse, ori puseSkamja asht derë hekriE shënoi Bafti Krasniqi gjatë viteve 1956-1965

MËSIMDHËNËSIT QË PUNUAN NË GËRBAC

Gërbaci është terren malor dhe kushtet për mësues kanë qenëshumë të rënda. Sidomos e kanë pasur vështirë për sigurimin eushqimit dhe të udhëtimit, kështu që përveç meje që isha nga ai fshatdhe që dëshiroja të jetoja me njerëzit e mi, mësuesit punoninkryesisht nga një vit, më së tepërmi dy, dhe largoheshin për të gjeturkushte më të mira pune. Në vijim po e japim regjistrin e mësuesveqë kanë punuar në shkollën e Gërbacit që nga koha kur është hapur:

1. Ramiz Muharremi, nga Tupalla, nxënës i Medresesë tëMa-dhe të Shkupit, është i pari mësues që e ka hapur shkollën eGërbacit dhe që ka punuar në vitin shkollor 1950/51, ndërsa nëvitin shkollor 1951/52 shkolla nuk ka punuar fare.

2. Radisav Slivenkoviq, nga Slishani, i cili punoi prejshtatorit të vitit 1952 deri në prill të vitit 1953.

3. Shaban Xhema, nga Tupalla, punoi prej prillit të vitit1953 deri në shtator të vitit 1954.

4. Bafti Krasniqi, nga Vllasa, punova në vitin shkollor1954/55. Isha i pari që fillova ta zhvilloj mësimin në gjuhën shqipe.

- 141 -- 140 -

20. Miftar Syla, nga Gërbaci, dhe Fatime Jakupi, ngaDediqi, punuan në vitin shkollor 1971/72.

21.Fatime Jakupi dhe Ramiz Avdili, punuan në vitinshkollor 1972/73.

22. Ramiz Avdili, nga Gërbaci, dhe Ramiz Zeqiri, ngaSfirca, punuan në vitin shkollor 1973/74.

23. Ramiz Avdili, në vitin shkollor 1974/75 një kohë punoivetëm.

24. Ramiz Avdili dhe Haki Azemi, punuan në vitin shkollor1975/76.

25. Ramiz Avdili, nga Gërbaci, dhe Isuf Beha, ngaRamabaja, punuan në vitin shkollor 1976/77.

26. Haki Azemi, nga Gërbaci, dhe Latif Latifi, nga Vllasa,punuan në vitin shkollor 1977/78.

27. Haki Azemi dhe Latif Latifi, punuan edhe në vitinshkollor 1978/79.

Më vonë kanë punuar: Isa Syla, Sinan Syla, Isuf Bejiqi,Sylejman Azemi, Hamdi Halimi dhe Hisen Abazi. Në vitinshkollor 1998/99 kanë punuar Latif Latifi dhe Tahir Syla. Passhpërnguljes masive të popullatës shqiptare më 1999, shkolla nukpunoi dy vjet me radhë, ndërsa në vitin 2001 mësuesi Tahir Sylau kthye me familje në vendlindje dhe e rifilloi procesinedukativo-arsimor në shtëpinë e tij. Më vonë, më 2004, u ndërtuaobjekti i ri shkollor në Gërbac, ku pati nxënës deri në vitin 2008.

- 143 -- 142 -

Shkolla fillore katërklasëshe në Gërbac, e ndërtuar më 2004 001

MUNGESA E SHTYPIT DITOR DHEJAVOR NË KËTË TREVË

Si referent për Kulturë dhe Arsim i Komunës së Medve-gjës,Radaksisë së Rilindjes më 5.I.1979 iu drejtova me këtë letër: Nëkomunën e Medvegjës, shtypi në përgjithësi në gjuhën shqipeështë i mangët. Kalojnë dy-tre muaj dhe në kioskë të Medvegjësdhe të Banjës së Siarinës s’ka asnjë ekzemplar të gazetave nëgjuhën shqipe. Në këtë trevë mund të jenë 2500 lexues po tëekzistonte shtypi, por kalojnë muaj të tërë dhe asnjë ekzemplar iasnjë botimi në gjuhën shqipe në kioske nuk gjendet. Nga anatjetër, kur merret parasysh se në ketë trevë programi i TVP-sënuk mund të përcillet, atëherë vetiu kuptohet se çfarë janë pasojatpër ngritjen e vetëdijes kombëtare. Për të rriturit është mëndryshe, por për nxënësit e shkollave fillore dhe të mësimit tëorientuar, që këtë vit janë 1200 dhe, përveç librit, të kalojnë muajapo edhe një vit i tërë e të mos lexojnë asgjë prej shtypit nëgjuhën shqipe, është mëkat i madh, prandaj kanë të drejtë tëhidhërohen në mua dhe në shokët e gjeneratës sime, sepse ne jemitë detyruar t’u ndihmojmë. Pasi që edhe unë jam prind, por dhereferent për arsim dhe kulturë, mendoj se kjo çështje duhet tëpërmirësohet dhe kjo trevë duhet të furnizohet me shtyp nëgjuhën shqipe.

Medvegjë, 5.I.1979, Bafti KrasniqiReferent për Arsim e Kulturë në Kuvendin Komunal të

Medvegjës

Me një letër iu drejtova edhe kryeredaktorit, sepseintelektualët, në veçanti nxënësit, të mos lexonin asgjë në gjuhënamtare, përveç teksteve që edhe ashtu ishin të pakta dhe meziarrinim t’i siguronim, ishte e pafalshme. Për mungesën e shtypitdhe të literaturës në gjuhën shqipe, unë si referent i arsimit ndjeja

- 145 -- 144 -

përgjegjësi morale. Me ato dy letra, por edhe me kontakte tëdrejtpërdrejta që pata, gjendja u përmirësua, por nuk zgjatishumë.

Letër dërguar Redaksisë së “Rilindjes” më 5.1.1979

gjuhën amtare. Edhe pas kërkesës zyrtare, unë nuk kisha marrëpërgjigje nga drejtoria e shkollës.

Kështu, unë, Baftiu, kërkova nga kryeshefi për punë tëpërgjithshme të komunës, Milivoje Danilloviq, shpjegim zyrtar.Me insistimin tim, Danilloviq më 5.9.1975 i ishte drejtuarInspektoratit të Arsimit të Kuvendit komunal të Leskocit të japëshpjegime përkitazi me kushtet që janë të parapara me ligj përmundësinë e organizimit të mësimit në gjuhën shqipe në shkollënfillore të Medvegjës.

Ai, gjithashtu, kishte kërkuar që përgjigja të jepej deri më6.9.1975, ditën kur fillonte viti shkollor. Dy ditë më parë, mekëmbëngulësinë time, drejtori i shkollës kishte mbajtur një takimme prindërit e fëmijëve shqiptarë.

Prej 12 prindërve (1 kishte munguar) të gjithë ishin deklaruarqë fëmijët e tyre të mësonin në gjuhën amtare. Po ashtu, në klasëne dytë ishin 11, në të tretën 4 dhe në klasën e katërt 14 nxënës. Edija se nuk do të kundërshtonin që ta marrin si shkak numrin evogël të nxënësve, që ishin vetëm 14, sepse në fshatra të komunës

- 147 -- 146 -

HAPJA E PARALELEVE NË GJUHËNSHQIPE NË MEDVEGJË

Medvegja, si qytezë e vogël, kishte fare pak banorë, por dita-ditës, pasi ishte bërë qendër komunale, numri i shqiptarëve rritejgjithnjë. Në pranverë të vitit 1975 e bëra regjistrin e fëmijëve,familjet e të cilëve jetonin në Medvegjë, e që do të duhej tëregjistroheshin në klasën e parë. Ishin gjithsej 14 fëmijë.

Unë, Baftiu, si referent për arsim dhe kulturë pata kërkuarnga drejtoria e Shkollës fillore “B. Stojanoviq-Dreniçki” tëMedvegjës numrin e nxënësve shqiptarë që e vijonin mësimin nëatë shkollë. Pasi që s’ kisha marrë përgjigje, më 9.4.1975 u jamdrejtuar zyrtarisht, duke u bazuar në Vendimin nr. 685/1 të datës25.10.1974 dhe në nenin 10 e 11 të Ligjit mbi arsimimin dheedukim fillor, në bazë të cilit garantohej e drejta e arsimimit në

së Medvegjës në gjuhën serbe mësimi organizohej edhe për tre-katër nxënës. Isha i sigurt se do të gjenin ndonjë shkak për tapenguar hapjen e klasës së parë, prandaj përveç që e kisha bërëregjistrin e fëmijëve, kisha biseduar edhe me disa njerëz në tëcilët kisha besim dhe që do të ngulnin këmbë. Me gjithë

- 149 -- 148 -

kundërshtimet dhe dredhitë që u munduan t’i bënin, ne arritëm qënë shtator të vitit 1975, në Medvegjë ta hapim klasën e parë,sepse nuk kishin asnjë mundësi për të na penguar. U hap klasa eparë, por jo në kuadër të Shkollës fillore të Medvegjës, por siparalele e ndarë e Shkollës fillore të Banjës së Siarinës.

Për të punuar me klasën e parë, mësuese u caktua NurijeAjeti-Ferati, e cila që nga viti 1971 kishte punuar në Shkollënfillore të Tupallës. Prapavija për të mos e hapur këtë paralele nëkuadër të Shkollës fillore të Medvegjës ishte që në Medvegjë tëmos ketë mësim në gjuhën shqipe. Në vitin shkollor 1975/76, nëklasën e parë u regjistruan:

1. Ajshe Halimi2. Avdi Hajvazi3. Adem Rama, 4. Bekim Krasniqi,5. Drita Jashari, 6. Emine Ismajli,7. Hamit Zenullahu,8. Haki Hajdini, 9. Miradie Rama,10. Zog Abazi,11. Raza Bajrami,12. Remzie Hajvazi,13. Naile Ajeti dhe 14. Sahadie Zejnullahu.

Në vitin shkollor 1976/77 në klasën e parë ishin të regjistruarkëta nxënës:

1. Arsim Krasniqi,2. Nexhat Ismajli’ 3. Sahadie Jakupi,4. Fitm jashari dhe5. Safet ShahiniMe të dy klasat punonte Nurie Ferati. Në vitin shkollor

1977/78 në klasën e parë u regjistrua vetëm Selvie Hasani. Edhepse punonte me tri klasë, Nuria arrinte sukses shembullor dhe nearritëm që në qytezën e Medvegjës në vitin shkollor 1978/79 tëdalë gjenerata e parë e ciklit të ulët të fillores në gjuhën shqipe.

Në Medevegjë, sipas klasave, mësimin në gjuhën shqipe evijonin këta nxënës në vitin shkollor 1978/79:

Në klasën e parë:1. Emine Shahini 2. Fatime Ismajli

- 151 -- 150 -

Klasa I dhe II, me mësuesen Nurie, 15.11.1976

Baftiu me nxënësit shqiptarë të Medvegjës, qershor 1978

HAPJA E FAZËS SË PARË TË MËSIMIT TË ORIENTUAR NË

GJUHËN SHQIPE

Në vitin shkollor 1978/79 dhe 1979/80 arritëm që si paraleletë ndara të Shkollës së mesme “Nikolla Teslla” të Medvegjës, nëobjektin e Shkollës fillore “Zenel Hajdini” të Siarinës taorganizojmë në gjuhën shqipe mësimin e orientuar në fazën eparë të arsimimit të përgjithshëm, por pas dy vjetësh u shuan.

Mësimdhënësit që ishin të angazhuar për të punuar me atanxënës gjatë atyre dy vjetëve punuan pa asnjë kompensim.Punuan dr. Gani Jashari, Shefki Ajeti, Bajram Hamiti, ShefkiAdemi, Ramize Salihu, Ramiz Avdili, Ahmet Zymer Ajeti dheSylë Tahirsylaj, të cilët nga Prishtina dhe nga Orllani vinin ngady herë në javë për të mbajtur mësim.

Gjithashtu, me ata nxënës kanë punuar edhe Gani Kras-niqi,Ramadan Jakupi, Ferat Hyseni, Januz Hoda, Avni Shemsedini,Nuhi Selimi, Bafti Hajdini, Ibrahim Kadriu, Riza Kurti, HakiHoda dhe Kadrush Selmani e Isak Musliu, nga Podujeva.

Ata udhëtonin këmbë nga Tupalla, Gërbaci, Dediqi dheMedvegja pa asnjë ngurrim, sepse ishte një mundësi e mirë qëfëmijët tonë ta mbaronin arsimimin e përgjithshëm afër familjesdhe në gjuhën shqipe. Për fat të keq, ato u shuan, kuptohet meprapavijë politike.

Ishte shpëtim i madh për nxënësit të cilët më lehtë ivazhdonin dy vjet të tjera në shkolla të ndryshme profesionalenë Prishtinë ose në Gjilan. Gjithashtu, ishte shpëtim i madh edhepër prindërit, të cilët kishin shumë më pak shpenzime. Mjerisht,jo vetëm që u mbyll faza e parë e arsimimit të orientuar, por qënisi fushata për t’i mbyllur edhe filloret, sidomos pas ngjarjeve tëvitit 1981.

3. Halil Veseli4. Sanie Jakupi5. Osman Jashari6. Sefet Zenullahu dhe7. Ramë Uka

Në klasën e dytë:1. Selvie Hasani

Në klasën e tretë:1. Arsim Krasniqi2. Nexhat Ismajli3. Sahadie Jakupi4. Safet Shahini5. Fitim Jashari6. Bafti Kosumi (ka ardhur nga Kapiti)

Në klasën e katërt:1. Ajshe Halimi2. Avdi Hajvazi3. Adem Rama4. Bekim Krasniqi5. Drita Jashari6. Emine Ismajli7. Hamit Zenullahu8. Haki Hajdini9. Miradie Rama10. Zog Abazi11. Raza Bajrami12. Remzie Hajvazi13. Naile Ajeti14. Sahadie Zejnullahu

Me të katër klasat pati punuar mësuesja Nurije Ajeti-Ferati,ashtu sikurse kisha propozuar unë, por edhe me pëlqimin eprindërve.

- 153 -- 152 -

prindërve për ta diskutuar çështjen e hapjes së klasës së pestë nëMedvegjë. Atë vit 14 nxënës në Medvegjë e mbaronin klasën ekatërt, por për ta vazhduar klasën e pestë në Medvegjë kishinkërkuar edhe disa prindër të Kapitit që klasën e pestë tavazhdonin në Medvegjë, sepse shkollën e Tupallës e kishin mëlarg se atë të Medvegjës. Prindërit, përveç që i theksuan kushtete rënda ekonomike dhe skamjen, sepse disa familje jetonin ngandihma sociale, në veçanti e theksuan rrezikun e udhëtimit tëpërditshëm të nxënësve nga Medvegja në Banjë të Siarinës,sidomos rreziku në komunikacion, kurse udhëtimi nga Medvegjavetëm në njërin drejtim ishte 9 km. larg.

Kjo çështje ishte diskutuar edhe në mbledhje të prindërve tëklasave të ulëta në Medvegjë, kështu që në fund u vendos t’ibëhet kërkesë me shkrim Shkollës fillore “Z. Hajdini” në Banjëtë Siarinës. Bashkë me shkresë ua dërguam edhe numrin enxënësve, por edhe të familjeve shqiptare që jetojnë nëMedvegjë, si dhe të atyre familjeve nga Kapiti, fëmijët e të cilëvepas mbarimit të klasës së katër, për ta vazhduar klasën e pestëmë afër e kishin Medvegjën sesa shkollën e Tupallës. Lidhur mekëtë shkresë, më 17 janar 1979 mbajti mbledhje Këshilli iarsimtarëve, kurse një ditë më vonë edhe Tubimi i punëtorëve iShkollës fillore “Z. Hajdini” në Banjë të Siarinës dhe pas njëdiskutimi të gjatë vendosi që t’i drejtohet me shkrim Kuvenditkomunal dhe BVI-së Arsimit, me kërkesë që në Medvegjë tëhapet klasa e pestë me mësim në gjuhën shqipe, kurse merr përsipër sigurimin e kuadrit mësimor në gjuhën shqipe. Shkresa,bashkë me nënshkrimet e prindërve është dërguar më 28 shkurt1979, e nënshkruar nga drejtori i shkollës, Maliq Hajdari.

Gjithashtu, unë, si aktivist politik i komunës, e shfrytëzovarastin që në një tubim që ishte paraparë të mbahej me banorët efshatit në Gërbac, ta inicioja çështjen e hapjes së klasës së pestënë Medvegjë.

Mbledhja u mbajt më 31 mars të vitit 1979, në lokalet eshkollës së Gërbacit. Ishin paraparë pesë pika:

HAPJA E KLASËS SË PESTË NË MEDVEGJË

Pasi që gjenerata e parë e ciklit të ulët në gjuhën shqipe ekryente klasën e katërt dhe duke e ditur fare mirë se nacionalistëtserbo-malazezë, mjerisht kishte edhe ndonjë lojës shqiptar, nukdo të lënin gjë pa bërë për të na penguar për ta hapur klasën epestë. Atë vit bëheshin edhe zgjedhjet komunale, kështu që ishtepak a shumë një klimë tjetër, sepse më shumë shkonte syri tevotat. Unë bisedoja me ata njerëz që kisha besim për ta hapurklasën e pestë. Ka ndodhur që me njerëz që kisha biseduar, fjalëte mia i kishin bartur te serbo-malazezët, që të më etiketonin sinacionalist për t’i bërë vetës karrierë. Madje ka ndodhur që vetëserbo-malazezët para meje t’ua thonë ato që kishin thënë përmua. Ato gjëra më lëndonin shumë, kur për një karrige shiteshininteresat kombëtare. Edhe përkundër atyre ligësive që bëheshin,unë me ato mundësi që kisha, e vazhdoja punën. Si referent përarsim e kulturë që isha, në komunë i njihja mirë të gjitha rrjedhatpolitike, sidomos në arsim.

Sikur e kam cekur, klasat e ciklit të ulët me mësim në gjuhënshqipe, që punonin në shkollën e Medvegjës, nuk ishin paraleletë asaj shkolle, por ishin të evidencuara si paralele të ndara tëShkollës fillore “Zenel Hajdini” të Banjës së Siarinës.

Merreni me mend çfarë absurditeti. Shkolla fillore e qytetittë ketë paralele të ndara të një shkolle tjetër amë të fshatit.Thjesht, ishte diçka e kurdisur me prapavijë shumë të keqe. Unëisha kryetar i Këshillit të prindërve të paraleleve të ndara tëShkollës fillore të Banjës së Siarinës që punonin në Med- vegjëdhe, në kushte normale, nxënësit që e mbaronin klasën e katërdo të duhej ta vazhdonin klasën e pestë pa asnjë procedurë sepse,fundi i fundit, shkollimi fillor ishte i obligueshëm. Mirëpo, dukee ditur prapavijën e gjithë atyre prapaskenave që luheshin, unëmë 10 janar të vitit 1979 e thirra mbledhjen e Këshillit të

- 155 -- 154 -

Nxënësit që e kanë vijuar mësimin në gjuhën shqipe nëMedvegjë, në vitin shkollor 1979/80:Në klasën e parë:

1. Feride Krasniqi2. Hata Jakupi3.Fazli veseli4. Fatmire Mala5. Enver Shahini6. Zenel Shahini

Në klasën e dytë:1. Emine Shahini2. Fatime Ismajli3. Halil Veseli4. Sanie Jakupi5. Osman Jashari6. Safet Zenullahu7. Ramë Uka8. Azemine Kosumi9. H... Syla

Në klasën e tretë:1. Selvije Hasani2. Sahit Emini, ka ardhur nga Tupalla3. Tahir Hyseni, ka ardhur nga Kapiti

Në klasën e katërt:1. Arsim Krasniqi2. Bafti Kosumi3. Nexhat Ismajli4. Sahadije Jakupi5. Safet Shahini6. Fitim Jashari7. Safet Kosumi, ka ardhur nga Kapiti8. Hajdar Pajaziti, ka ardhur nga KapitiMe të katër klasat ka punuar Nurie Ajeti- Ferati

1. Propozimi i vendimit statutar për përbërjen dhe mënyrëne zgjedhjeve të delegatëve në Kuvend të bashkësisë lokale,

2. Propozimi i rrjetit dhe i rajonizimit të shkollave fillore nëkomunën e Medvegjës,

3. Propozimi i projektit të programit për aplikimin embrojtjes së plotë shëndetësore të bujqve në territorin e komunëssë Medvegjës,

4. Propozimi i vendimit mbi buxhetin e komunës sëMedvegjës për vitin 1979,

5. Pyetje dhe propozime. Me propozimin tim, u zgjodh kryesia e punës prej tre

anëtarëve: Zenel Hajvazi, Qerim Hyseni dhe Hysen Hyseni. Pikae dytë e rendit të ditës kishte të bënte me gjithë territorin ekomunës, por ajo që synonim ne, ishte hapja e klasës së pestë nëMedvegjë. Pasi e hapa diskutimin për këtë pikë, fjalën e moriFazli Hyseni, i cili ndër të tjera, tha: Ne, si tubim, japimmendimin tonë se duhet patjetër të hapet paralelja për nxënësit eklasës së pestë, të cilët e vijojnë mësimin në gjuhën shqipe, sepseështë e pamundur që të mos ketë lokal për 20 fëmijë. Ne të gjithëjapim propozimin që të hapet klasa e pestë në Medvegjë dhe jotë udhëtojnë në Banjë të Siarinës. Kur doli gjenerata e parë që ekishin mbaruar klasën e katërt, pra ciklin e ulët të fillores, serbo-malazezët insistonin me çdo kusht që nxënësit që e kishinmbaruar klasën e katërt në Medvegjë, klasën e pestë ta vijonin nëShkollën fillore të Banjës së Siarinës, me arsyetimin se nuk kishtelokal të mjaftueshëm, ndërsa qëllimi ishte që të mos hapej nëMedvegjë, ku çdo vjet vinin më shumë shqiptarë. Madje kur nëvitin shkollor 1975/76 ishte hapur në Medvegjë klasa e parë memësim në gjuhën shqipe, nuk ishte hapur si paralele në kuadër tëShkollës fillore të Medvegjës, por si paralele e ndarë e Shkollësfillore të Banjës së Siarinës. Pas shumë peripecive në shtator tëvitit 1979, me pesë ditë vonesë, edhe përkundër kundërshtimitsidomos të Luba Arsiqit e të Nikola Jovanoviqit, në saje tëkëmbënguljes së prindërve, klasa e pestë u hap në Medvegjë.

- 157 -- 156 -

Në klasën e pestë:1. Ajshe Halimi2. Adem Rama 3. Avdi Hajvazi4. Bekim Krasniqi5. Drita Jashari6. Emine Ismajli7. Haki Hajdini8. Hamit Zenullahu9. Miradije Rama10. Naile Ajeti11. Raza Bajrami12. Remzije Hajvazi13. Zog Abazi dhe14. Sahadie Zenullahu.Nga Kapiti erdhën në Medvegjë, sepse e kishin më afër se

shkollën e Tupallës, edhe: Shukrie Kosumi, Feti Kosumi, FatimeHyseni dhe Arif Bajrami.

Në Medvegjë klasën V e vijonin 18 nxënës. Në klasën VIerdhën edhe Sevdie Hajdini e Rahim Rama, por Shukrie Kosumiu kthye në shkollën e Tupallës, kështu që në klasën VI u bënë 19nxënës.

Me klasën V punonte Shaqir Shaqiri. Synimet për të mos uhapur cikli i lartë në Medvegjë s’kishin pushuar. Nxënës që nëvitin shkollor 1979/80 e kishin mbaruar klasën IV, që në vitinshkollor 1980/81 duhej ta vazhdonin klasën V, ishin: ArsimKrasniqi, Fitim Jashari, Nexhat Ismajli, Safet Shahini, SahadijeJakupi, Safet Kosumi, Hajdar Pajaziti e Bafti Kosumi.

Gjithashtu, erdhi nga Ramabaja Sokol Ismajli dhe ngaTupalla Sokol Haziri dhe kështu, më 5 shtator 1980, për tavazhduar klasën e pestë ishin 10 nxënës. Mjerisht, punoi nëntokaedhe shumë shpejt u shpartalluan, për të mos pasur klasë të pestënë Medvegjë.

Kështu, në shkollën e Tupallës u kthyen Safet Kosumi, Bafti

- 159 -- 158 -

Kosumi dhe Sokol Haziri, në Banjë të Siarinës u kthye ArsimKrasniqi, në Gjylekreshtë Hajdar Pajaziti, në Ramabanjë SokolIsmajli, në Gjakovë shkoi Sahadie Jakupi, kurse Fitim Jashari,Nexhat Ismajli dhe Safet Shahini e vazhduan klasën e pestë nëMedvegjë, por në gjuhën serbe.

Kështu, përsëri në Medvegjë u mbyll klasa V në gjuhënshqipe, edhe pse ishin edhe 17 nxënës shqiptarë, të cilët pa dashjemësimin e ndiqnin në gjuhën serbe në Shkollën fillore tëMedvegjës.

Po ashtu, edhe nga Kapiti vinin rreth 25 nxënës për tavazhduar ciklin e lartë të fillores, sepse Medvegjën e kishin mëafër se Tupallën, por edhe nxënës që pas mbarimit të klasës sëkatërt e kishin ndërprerë shkollimin nga pamundësia që tëarsimoheshin në gjuhën amtare.

Gjatë vitit shkollor 1978/79 me katër klasat e ciklit të ulëtpunonte mësuesja Nurie Ajeti-Ferati, kurse me klasën e pestëpunonte mësuesi Shaqir Shaqiri, nga Sfirca.

Në faqen në vijim, në fotografi shihen të gjithë nxënësitshqiptarë me mësuesen Nurie dhe me mësuesin Shaqir Shaqiri,që mësonin në Shkollën fillore të Medvegjës, por si paralele tëndara të Shkollës fillore “Zenel Hajdini” të Banjës së Siarinës.Moszyrtarizimi i tyre nga organet kompetente në kuadër tëShkollës fillore të Medvegjës, pra aty ku zhvillohej mësimi, bëhejme prapavijë, të cilën ne e kuptonim, por s’ kishim çka të bënin.

REGJISTRI I FAMILJEVE TË KOMBËSISËSHQIPTARE NË QYTEZËN E MEDVEGJËS

________________________________________________

Emri e mbiemri F. në shkollë F. parashk. Gjithsej------------------------------------------------------------------------1. Ramadan Jakupi 1 3 42. Sefedin Jashari 1 3 43. Skënder Jashari - 2 24. Ramadan Jakupi 2 1 35. Haradin Jashari 1 - 16. Sinan Jakupi - 1 17. Haki Jakupi 1 2 2 8. Osman Ferati 1 2 39. Muharrem Kadriu 1 1 2

10. Bafti Ismajli 3 1 411. Murat Hasani 1 1 212. Hysen Hyseni - - - 13. Rexhep Ajeti 2 1 314. Naman Zuka 4 - 4

15. Mehmet Hajdini 1 1 216. Liman Muharremi 1 3 417. Musli Jakupi 2 - 2 18. Ramë Bajrami 1 1 219. Ali Jakupi - - -20. Dul Miftari - 2 221. Osman Bajrami 1 - 122. Rrustem Jashari 2 - 223. Shahin Shahini 2 2 424. Zejnullah Shahini 1 2 325. Mehmet Hajdini 2 - 226. Bajram Jaholli 1 1 227. Zenel Uka 2 - 228. Zejnullah Jaha - 1 129. Dalip Veseli 1 1 2

- 161 -- 160 -

Nxënësit shqiptarë në Medvegjë kl. I-V, 28.11.1979

64. Halil Hiseni 1 2 365. Hasan Hiseni - - -======================================= Gjithsej 67 57 124=======================================

Ky regjistër i familjeve shqiptare në qytezën e Med-vegjësështë bërë gjatë verës, ndërsa është hartuar më 10 shtator 1980.Familjet shqiptare dhe fëmijët e atyre familjeve, qofshinshkollorë apo parashkollorë, i kam regjistruar me ndihmën e disanjerëzve që kisha besim, sepse serbo-malazezët të cilët që tëgjithë ishin kolonistë, me përcillnin në çdo hap dhe çdo veprimtimin. Babai im, por edhe disa të moshuar të familjes, të fshatit,por edhe të asaj treve shpesh me thoshin: “ Rueju o Bafti, se napo i niejmë do fjalë qe po thonë se Baftija n’Medvegjë po don mepru Allbaninë, tutna kije me ja u pa sherrin atyne fjalëve edhe ti,edhe na”. Unë i kisha dëgjuar ato fjalë dhe shumë gjëra të tjera,por e kisha vendosur që ta vazhdoja aktivitetin tim. Në shkollënfillore të Medvegjës në vitin shkollor 1979/80 mësimin e kishinvijuar 67 nxënës shqiptarë, kurse 57 ishin fëmijë parashkollorë,që do të thotë numri i fëmijëve shqiptarë për çdo vit ishte gjithnjëe më i madh dhe kishte arritur në 124, gjë të cilën serbo-malazezët e shihnin si rrezik të madh për ta.

Ata, aq sa i brengoste shtimi i shqiptarëve, po aq i brengostenataliteti i tyre i ulët, por edhe migrimi i tyre nga treva eMedvegjës. Sidomos largoheshin rinia, sepse kishin mundësimateriale për t’u shkolluar. Megjithatë, pas mbarimit tëstudimeve, në Medvegjë nuk kishin perspektivë, kështu qëshkonin drejt qendrave të mëdha, si në Leskoc, në Nish, nëBeograd e gjetiu.

30. Pajazit Veseli 1 - 131. Sahit Mala 1 2 332. Bajram Kosumi 2 1 333. Ramë Syla 2 1 334. Bafti Osmani 1 1 235. Nebi Mehmeti 2 - 236. Ajet Emini 1 1 237. Zeqir Hajvazi 2 - 238. Shaban Hajvazi - 3 339. Osman Rama 3 - 340. Ramë Rama 1 1 241. Hasan Abazi 1 - 142. Zukë Miftari 1 - 143. Hasan Sadiku - 3 344. Feti Miftari 1 2 345. Behlul-Rahime Bajrami - - -46. Hamzi Sahiti - - -

47. ? - - -48. Qamile Jakupi 1 - 149. Bilall Fazliu 1 1 250. Bafti Krasniqi 3 - 351. Osman Shahini 2 1 352. Hajdin Shahini - - -53. Tahir Jakupi - - -54. Hysen Jakupi - - -55. Azem Zenullahu 3 - 356. Hysen Zenullahu 2 1 357. Rexhep Abazi 2 2 458. Kadri Jashari - - -59. ... Jashari - 2 260. Afiz Jashari - - -61. Lutë Jakupi - - -62. Hajrie ... - - -63. Ruhan Jakupi - - -

- 163 -- 162 -

- 165 -- 164 -

Hartimi i këtij regjistri ishte njëri prej mëkateve që kisha bërë për“prishjen” e vëllazërim-bashkimit dhe të marrëdhënievendërnjerëzore

4. Arben J. Dabinoci5. Safet O. Rama6. Sami H. Hyseni dhe7. Safet J. Fazliu

Në klasën e katërt:1. Feride B. Krasniqi2. Hata R. Jakupi dhe3. Enver Sh. ShahiniKlasa V, VI dhe VII nuk ekzistonin fare, kështu dukej qartë

se të gjitha forcat destruktive vepronin me çdo mjet për tambyllur shkollën shqipe në qytezën e Medvegjës. Në krye tëatyre forcave ishin Lubombir Arsiq, kryetar i Komitetit komunaltë LKJ-së dhe Nikolla Jovanoviq, sekretar i Bashkësisë së arsimitnë komunën e Medvegjës. Në vitin shkollor 1982/83 doligjenerata e parë, por dhe e fundit që e mbaruan semimaturën nëshkollën fillore të Medvegjës.

GJENERATA E PARË ESEMIMATURANTËVE TË MEDVEGJËS

Në gjeneratën e parë të semimaturantëve në gjuhën shqipenë Shkollën fillore të Medvegjës ishin: Ajshe H. Halimi, AdemO. Rama, Bekim B. Krasniqi, Avdi Z. Hajvazi, Drita R. Jashari,Emine B. Ismajli, Haki M. Hajdini, Hamit A. Zenullahu, MiradieO. Rama, Zog H. Abazi, Naile R. Ajeti, Sahadie A. Zenullahu,Raza O. Bajrami, Skënder J. Fazliu, Safete S. Hyseni, Remzie Z.Hajvazi, Rahim Rama, nga Kapiti, dhe Sevdie S. Hyseni, ngaKapiti. Këto shënime i kam bërë unë, Bafti Krasniqi, nëMedvegjë, në maj të vitit 1983, ditën që këta sokola dhe këtosokolesha patën fatin që ta mbarojnë semimaturën në gjuhënshqipe. Edhe pse isha i sëmurë dhe më se një muaj më parë ishashtrirë në spitalin e Beogradit, nuk munda të duroja e të mos vijaqë t’i shoh me sytë e mi kah dalin nga shkolla, sepse kisha bërë

Edhe përkundër përpjekjeve dhe angazhimeve tona, serbo-malazezët ia arritën qëllimit që në Medvegjë të shuhet cikli i lartëi arsimit fillor në gjuhën shqipe. Mjerisht, u bën vegël e tyre edhedisa shqiptarë, qoftë për ndonjë interes të vogël personal, qoftëedhe nga naiviteti. Dëmin më të madh e kishim nga disadyfytyrësh, të cilët ndryshe flisnin e ndryshe vepronin. Madje kapasur raste kur dyfytyrësinë e tyre e kanë zbuluar edhe vetëserbo-malazeztë.

Që nga ngjarjet e marsit të vitit 1981, në Kosovë në forma tëndryshme bëhej presion ndaj shqiptarëve të komunës sëMedvegjës. Kështu, jo vetëm që nuk vendoseshin, por edhelargoheshin njerëzit nga Medvegja, prandaj edhe numri ifëmijëve pakësohej. Në bazë të regjistrimit të popullsisë të vitit1981, komuna e Medevegjës kishte 17.219 banorë, kurse prejtyre 5.514 ishin shqiptarë.

Kështu, nga 122 nxënës në shtator të vitit 1980, në vitinshkollor 1982/83 në ciklin e ulët të shkollës fillore të Medvegjësmbetën vetëm 21 nxënës:Në klasën e parë:

1. Elizabeta O. Ferati2. Leonora Z. Shahini dhe3. Naim Sadiku

Në klasën e dytë:1. Esad B. Ismajli2. Lumnije R. Jakupi3. Agron B. Jaholli4. Naile A. Arifi5. Sokol R. Bajrami6. Zarife S. Jashari dhe7. Bekim R. Rama

Në klasën e tretë:1. Besa O. Ferati2. Sanie B. Jaholli3. Bekim R. Bajrami

- 167 -- 166 -

- 169 -

shumë mund për ta. Ka qenë gëzim i madh për mua, sikur për tëgjithë ne shqiptarët e qytezës së Medvegjës.

- 168 -

Regjistri i nxënësve të klasës së parë në vitin shkollor1975/76 me mësim në gjuhën shqipe

Regjistri i nxënësve të klasës së dytë dhe të tretë në vitin shkollor1975-76 me mësim në gjuhën shqipe

- 171 -- 170 -

Faqja e parë regjistrit të nxënësve që në vitin shkollor 1974/75kishin kërkuar të mësonin në gjuhën shqipe. Ishin 32 nxënës qëi pata regjistruar

Faqja e parë e regjistrit me suksesin e nxënësve që mësonin nëgjuhën shqipe në Shkollën fillore të Medvegjës në vitin shkollor1976/77

- 173 -- 172 -

kurse në mbledhjen e 10 qershorit, OTH e LK më përjashtoi. Jopër shkak timin, por për ta kuptuar gjeneratat e mëvonshme se nëçfarë sistemi kemi jetuar dhe se çfarë ka qenë drejtësia e atijsistemi po i sjell disa argumente.

Drejtësia e atij sistemi mund të krahasohet me një tregimsatirik të prozatorit tonë shqiptar, Nonda Bulka, e që sipas atijtregimi një qen e kishte kapur një lepur dhe në njërën faqe eputhte, në tjetrën e kafshonte, prandaj edhe do t’i përkthej disapjesë të vendimit për kinse shkaqet e përjashtimit tim nga partia,që i ngjajnë veprimit të qenit me lepurin. Në arsyetimin evendimit shkruan:

Duke u nisur nga obligimet e anëtarëve të LK për zhvillimine vazhdueshëm revolucionar të LKJ-së dhe të shoqërisë socialisteqë të luftojnë kundër çdo forme të nacionalizmit, të shovinizmit,të unitarizmit dhe separatizmit, në rend të parë në radhët ekombit të vet dhe të mesit ku jeton, si dhe kundër liberalizmit dheoportunizmit, sepse sipas karakterit ideopolitik dhe psikologjiknë esencë fshihet apo edhe shfaqet në formë kundërrevolucioni,kështu që është obligim i anëtarëve të LK-së që në mënyrë aktivetë kontribuojnë për forcimin ideor të LK-së për kultivimin evëllazërim bashkimit ndërmjet kombeve e kombësive.

Gjithashtu, në vazhdim thuhet se në bazë të qëndrimeve tëKomitetit komunal të LK, shtrohet nevoja e diferencimit ideo-politik të anëtarëve të LK lidhur me ngjarjet kundërrevolucionarenë Kosovë, prandaj Organizata Themelore e LK e KK, nëmbledhjen e saj më 10 qershor e vë në rend të ditës çështjen ediferencimit ideopolitik. Në mbledhjen e Sekretariatit të OTH tëLK thuhet se qenka konstatuar se te disa anëtarë edhe nëperiudhat e mëhershme paska pasur dukuri të caktuara, kështuqë sekretariati ka konstatuar këto fakte:

-se Bafti Krasniqi e ka bërë regjistrin e shtëpive shqiptarenë Medvegjë,

-se e ka bërë regjistrin e fëmijëve të kombësisë shqiptare qënë vitin shkollor 1980/81 duhej ta vazhdonin mësimin në klasën

- 175 -

Ky është dorëshkrimi i fundit i të ndjerit Bafti Krasniqi, nëmaj të vitit 1983, në të cilin shkruan:

Në këtë vit shkollor, në klasat e larta të fillores po ndër- pritetshkollimi pranë Shkollës fillore “Bozhidar Stojanoviq-Dreniçki”në Medvegjë. Disa fytyra me ide të prapambetura ia arritënqëllimit për ta shpartalluar shkollimin fillor në klasa të larta, kume shigjeta po i godasin edhe klasat e ulëta. Kësaj më së shumtii kontribuuan Lubomir Arsiq, sekretar i KK të LK në Medvegjëdhe Nikolla Jovanoviq, sekretar i e Bashkësisë së Arsimit tëkomunës së Medvegjës.

NGJARJET E VITIT 1981 SHKAS PËRSULME KUNDËR MEJE

E kisha kuptuar se për disa isha bërë halë në sy, por nukbrengosesha aq shumë që më urrenin serbo-malazezët, por mëlëndonin në shpirt veprimet e disave kinse intelektualë, të cilëtbëheshin argatë të të huajve, kurse i vetmi qëllim imi ishte që neshqiptarët t’i realizonim ato të drejta, të cilat së pakugarantoheshim me ligjet që i kishin shkruar vetë.

Pasuan ngjarjet e vitit 1981 dhe për ta ishte rast i mirë për t’irealizuar të gjitha ato që kishin synuar. Ma kishin për-gatitur edhenjë kurth, që të kenë kinse sa më shumë argumente për të mëdenoncuar. Isha nënkryetar i Kuvendit komunal të Medvegjësdhe zyrtarisht më thanë që të shkoja në Prishtinë për të blerëflamuj kombëtar për festat e majit, kurse prapa m’i kishin vënëpolicinë, në mënyrë që kur të kthehem nga Prishtina të mëburgosin. Për fat, unë e kuptova atë kurth dhe në vend se të shkojadrejt Mutivodës, ku më ishte përgatitur kurthi, unë shkova drejtGjilanit dhe Kamenicës dhe këmbë arrita në Gërbac. Më 6qershor 1981, sekretariati i Organizatës themelore e LK eKuvendit komual të Medvegjës kishte propozuar përjashtimintim nga LKJ, anëtar i së cilës isha që nga 19 qershori i vitit 1956,

- 174 -

shqipe e që, sipas tyre, është dashur ta lë në Medvegjë për tëmësuar në gjuhën serbe. Sipas tyre, dërgimi i fëmijës tim për tëmësuar shqip qenka prishje e vëllazërim-bashkimit në meskombeve e kombësive, ndërsa po të kishte mësuar djali im nëgjuhën serbe, na paska qenë ndreqje e vëllazërim-bashkimit. Kësilloj poshtërsish shkruhen në vendimin që është nënshkruar ngadora e sekretarit të OTH të LK, Miodrag Angjelkoviq, i cili mëështë dorëzuar më 1 korrik 1981. Megjithëse isha i vetëdijshëmse ato gjëra moti më ishin kurdisur, por vetëm pritej rasti për tëmë linçuar, unë i bëra ankesë Komisionit statutar të LK tëkomunës së Medvegjës. Komisioni kishte mbajtur një mbledhje,pastaj edhe të dytën. Të parën, më 29.9.1981, kinse kishteshqyrtuar ankesën time, por ishte vendosur të mbahej edhe njëmbledhje e dytë, më 6 tetor 1981, në të cilën isha ftuar edhe unë,kinse për ta çuar “demokracinë” në vend, apo ndoshta edhe kanëmenduar se do t’u bie në gjunjë. Më 12 tetor 1981, moravendimin ashtu sikur edhe e kam pritur.

Një ditë pas përjashtimit tim nga LK, më 11 qershor 1981inspektorët e sigurimit nga Medvegja, Gjorgje Iliq, Aca Stojkoviqdhe Vllada Stankoviq erdhën në fshat dhe ma morën pushkën egjuetisë, të cilën e kisha me leje që nga viti 1960, si dhe njëpistoletë, që po ashtu e kisha me leje. Më 26 qershor 1981 i bëraankesë SPB-së të Leskocit për të m’i kthyer armët, sepse nukkisha bërë kurrfarë kundërvajtje dhe se pushkën e gjuetisë e kampërdorur vetëm për kreativitet kur kam dalë në gjah, ndërsapistoletën e kam bartur kur kam udhëtuar në fshat për siguripersonale, ngase është terren malor dhe kur udhëton natën mundtë jesh i rrezikuar prej bishave të egra.

Edhe pse serbët e malazeztë ishin plot me armë me leje e paleje, ankesa ime u refuzua. Më 28 tetor u ankova edhe në SR tëPMB të Serbisë në Beograd, por mora përgjigje negative më 13nëntor 1981, me arsyetimin se organi i shkallës së parë ka vepruardrejt dhe se në interes të sigurisë më jam marrë armët. Gjithashtu,përgjigja më është kthyer pa të drejtë ankese. Ky ishte vetëm

- 177 -

e pestë në Medvegjë,-se ka ndikuar te prindërit që fëmijët e tyre t’i dërgojnë në

Medvegjë, edhe pse e kanë pasur shkollën aty ku kanë banuarose më afër se Medvegjën, ku mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe,në gjuhën e tyre amtare,

-se ka marrë pjesë në paraqitjen e kërkesës për hapjen eklasës V në gjuhën shqipe në Medvegjë, në kundërshtim me afatinligjor, sepse kërkesa është bërë pasi kanë kaluar afatet eparapara më ligj,

-se më 7.9.1980 ka marrë pjesë në mbledhjen e një grupi nëlokalet e Ndërmarrjes komunale “Radan”, kurse lokalet janëshfrytëzuar pa autorizim dhe se gjatë mbajtjes së mbledhjes dyertkanë qenë të mbyllura,

-se sipas dëshmive të vërtetuara, më 6.6.1981, në vendin“Çokotanci” ka pasur një takim me tre persona të dyshimtë përveprimet e tyre nacionaliste dhe të cilët janë të njohur përprishjen e rendit. Këto fakte të vërtetuara shoku Bafti Krasniqinuk ka mundur t’i demantojë në mbledhjen e 6 qershorit të vitit1981, por konsideron se çdo gjë që ka bërë, e ka bërë në bazë tëkonkluzave të mbledhjeve të prindërve.

Në vendim gjithashtu shkruan se “Ka qenë këmbëngulës përta hapur klasën V me mësim në gjuhën shqipe në Medvegjë, edhepse nuk kanë qenë të plotësuara kushtet si për nga numri inxënësve, ashtu edhe kriteret tjera për arsimin fillor”. Sipas tyre,unë e paskam prishur vëllazërim-bashkimin dhe bashkëjetesënpse qenkam angazhuar për arsimimin e fëmijëve shqiptarë nëgjuhën amtare, gjoja se nuk paskan ekzistuar kushtet, si për nganumri i nxënësve, por edhe kriteret tjera, pa i përmendur se cilatjanë ato kritere, kur dihet se me mësim në gjuhën serbe nëterritorin e komunës kishte klasë edhe me dy nxënës. Është, pra,si loja e qenit me lepurin.

Më akuzojnë pse djalin tim, Arsim Krasniqin, i cili në vitinshkollor 1980/81, pasi që nuk ishte hapur klasa e pestë me mësimnë gjuhën shqipe, e kam dërguar në klasën e pestë në gjuhën

- 176 -

- 179 -- 178 -

fillimi i të gjitha intrigave dhe sulmeve që do të pasojnë ndajmeje.

Armët, të cilat i kisha me leje, pushkën e gjuetisë dhepistoletën, m’i morën kinse përkohësisht inspektorët Iliq Djordje,Stojkoviq Aca dhe Stamenkoviq Vlada. Një prej mëkateve qëkisha bërë, sipas tyre, ishte edhe albanizimi i mbiemrave, sepsetë gjithë mbiemrat tonë ishin me sufiksin “viq”. Megjithëse unëqë nga viti 1953, përveç në dëftesën e klasës së katërt të fillores,që e kisha kryer në serbishte në Ramabanjë dhe më figuronmbiemri Smajloviq, në të gjitha dëftesat e tjera, por edhe nëkontratat e punës dhe kudo tjetër më figuron mbiemri Krasniqi,ndërsa në certifikatën e lindjes isha me mbiemrin Smajloviq.

Vërtetimi që më janë marrë armët më 11.6.1981

Vendimi për përjashtim nga LK, i datës 1.7.1981

diçka më shumë për qëndrimin e organeve komunale, në radhë tëparë ndaj meje, por edhe më gjerë. Në fund të vitit 1977, nëMedvegjë u ndërtua një ndërtesë pesëkatëshe, me 26 banesa përpunëtorët e atëhershëm të Kuvendit komunal.

Me ndërtimin e kësaj banese, shpresoja se më në fundndoshta do t’ua siguroja një kulm mbi kokë fëmijëve të mi, tëcilët ishin shumë të vegjël, në mënyrë që ata së paku të mosvuajnë ashtu siç kisha vuajtur unë gjatë shkollimit, por edhe mëvonë. Bashkësia punuese e Kuvendit komunal të Medvegjës,duke i parë kushtet e vështira në të cilat banoja, por edhe dukeparë punën time të palodhshme, sepse njëkohësisht i kryeja tridetyra, isha përkthyes dhe referent për arsim e kulturë, por edhenënkryetar i Kuvendit komunal të Medevegjës (për këtë të funditnuk paguhesha fare) dhe, gjithashtu, duke pasur parasysh se fa-milja ime ishte 5-anëtarëshe, tre prej të cilëve ishin fëmijë, nëmbledhjen e mbajtur më 2.12.1977 vendosi që në katin e tretë tëatij objekti të ma ndajë një banesë prej 49 metrash katrorë.

Në mbledhjen e Bashkësisë morën pjesë 50 anëtarë dhe prejtyre 47 votuan “për”, ndërsa vetëm tre ishin kundër. Vlen tëpërmendet edhe kjo se detyrën e nënkryetarit të Komunës në atëkohë e kryeja si ‘volunter’, pra pa pagesë dhe sipas hierarkisëisha njeriu i dytë i Komunës. Kuptohet se gëzimi im dhe ifamiljes time ishte shumë i madh. Mjerisht, ai gëzim nuk zgjatishumë.

Filloi të punojë nëntoka, u kurdisën plane e ç’plane për të manxirë jetën, pra që të ma marrin banesën. Pas 10 muaj qëndriminë banesë, me vendim tërësisht valid dhe legal, e kishin kurdisurplanin dhe e kishin gjetur një të mjerë, me të cilin do tëmanipulonin më lehtë që të ma marrin banesën, SinanJakupoviqin, punëtor në mbrojtjen popullore të komunës.

Atë e kishin bindur që, si pjesëmarrës i konkursit për ndarjene banesave, t’i bëjë ankesë gjykatës. Ankesën ai e kishte bërë më14.8.1978, duke iu drejtuar Gjykatës së Punës së Bashkuar që taanulojë vendimin e Bashkësisë punuese të Medvegjës, me

- 181 -

Më 1968 i pata bërë kërkesë organit kompetent komunal tëMedvegjës për ndërrim të mbiemrit.

Më 10 maj 1968 mora vendimin se më është miratuarkërkesa për ndërrimin e mbiemrit. Ishte diçka si e papritur përmua, prandaj edhe po e shënoj arsyetimin e vendimit, në të cilintitullari, Milivoje Daniloviq, ndër të tjera shkruan:

“Smajlović Baftija, iz Grbavca, podneo je zahtev ovom ode-lenju, i tražio da se odobri promena prezimena od Smajilović naKrasnići. Promenu prezimena trazi zbog toga što je čitavoj oko-lini svog rodnog mesta poznat kao Krasnići, a takodje prezimeKrasnići više odgovara prezimenu pravog albanskog življa”(Smajloviq Baftija, nga Gërbaci, i ka bërë kërkesë kësaj drejtoriedhe ka kërkuar që t’i lejohet ndërrimi i mbiemrit nga Smajloviqnë Krasniqi. Ndërrimin e mbiemrit e kërkon nga fakti se në tërërrethinën e vendlindjes është i njohur me mbiemrin Krasniqi dhese më shumë i përgjigjet natyrës së mbiemrave shqiptar).

Ky titullar kërkesën time e miratoi dhe nga formulimi shihejse kishte pasur qëndrim korrekt. Megjithatë, më 1981 një ngamëkatet që, sipas tyre, unë kisha bërë kundër vëllazërim-bashkimit dhe bashkëjetesës, ishte edhe ndërrimi i mbiemrit që ekisha bërë.

SI M’U MOR BANESA?

Pasi kalova me punë në Kuvendin Komunal të Medvegjës,përkthyes dhe referent për arsim e kulturë, banoja në një shtëpiprivate, e cila nuk i plotësonte as kushtet minimale për banim.Dy herë iu pata drejtuar Kuvendit Komunal të Medvegjës që taketë parasysh në rast të ndarjes së ndonjë banese. Këtë e kishabërë së pari më 8 dhjetor të vitit 1975 dhe, herën e dytë, më 1qershor të vitit 1977. Në kërkesë i pata cekur kushtetjashtëzakonisht të vështira në të cilat banoja me gjithë familje. Asherën e parë, as herën e dytë, së paku nuk mora kurrfarë përgjigje.Mospërgjigja ndaj dy kërkesave të mia dhe injorimi fliste edhe

- 180 -

PJESA E TRETË

TË TJERËT PËR BAFTIUN

Mr. BISLIM PIREVA

VEPRA QË LA PAS SHUMË MË E MADHE SE VDEKJA

Bafti Krasniqi lindi në Gërbac më 1937, në një familje shumëtë varfër. Katër klasë i kreu në gjuhën serbe në Ramabanjë, pastaji vazhdoi mësimet në gjuhën shqipe në Prishtinë dhe pas një vitikthehet në Hogosht. Edhe pse në kushte shumë të vështira,semimaturën e kreu më 1954 me sukses të shkëlqyeshëm.

Po atë vit, pikërisht më 6 shtator, në Gërbac ia filloi punës,aty ku për herë të parë mësimi organizohet në gjuhën shqipe nëgjithë këtë trevë. Gjatë vitit shkollor 1956/57 punoi në Lisockë tëKamenicës. Pas mbarimit të shërbimit ushtarak, përsëri u kthyenë vendlindje.

Më 1963 u regjistrua në Shkollën dyvjeçare të Normales sëGjilanit dhe e kreu me sukses. Më 1965, përsëri për herë të parëishte i pari që e udhëhoqi klasën e pestë në gjuhën shqipe nëBanjë të Siarinës. Pas një viti u kthye në Gërbac dhe punoi derimë 1971. Prej aty kaloi në Medvegjë përkthyes dhe referent përçështje të arsimit.

Qe angazhuar edhe në Medvegjë ta hapë klasën e pestë,përkatësisht klasat e larta të fillores në gjuhën shqipe, por përkëtë gjetën shkas për ta përjashtuar nga Lidhja Komuniste. Vdiqnë Medvegjë më 1983. Vepra që la prapa është shumë më emadhe se vdekja e tij. Ishte një mësues, por pas vetës la shumëmësues, profesorë, inxhinierë, mjekë e të tjerë që janë vepër e tijdhe e shokëve të tij.

- 183 -

pretekst se i ishte bërë e pa drejtë, ndonëse edhe atij po në tënjëjtën mbledhje Bashkësia punuese ia kishte ndarë një banesëprej 29 metra katrorë, sipas anëtarëve të familjes që kishte.

Ashtu sikur edhe ishte kurdisur, pas ankesës së SinanJakupoviqit, Gjykata e Punës së Bashkuar e Serbisë e anuloivendimin e Bashkësisë punuese të Kuvendit komunal tëMedvegjës dhe mori vendim që banesën time, pas 10 muaj tëqëndrimit në atë banesë, me më shumë anëtarë të familjes, t’iajepte Sinan Jakupoviqit. Njeri pa moral, me karakter të ulët, poredhe i manipuluar nga pushteti, këtë e arriti me ndihmën e vëllaittë tij, Fetija Jakupoviqit, funksionar i lartë në Komitetin Qendrortë Lidhjes Komuniste të Serbisë.

Bashkëshortja e tij serbe, por dhe ai vetë kishin lidhje nëGjykatën e Punës së Bashkuar, kështu edhe i realizuan qëllimetdjallëzore, të kurdisura dhe të planifikuara nga serbo-malazezët,por si gjithmonë, të realizuara nga vetë shqiptarët e shitur për pakinteres personal.

E kuptova se kjo ishte tradhti shqiptaro-shqiptare, por u bërasikur s’ka ndodhur gjë dhe u mundova ta përmbaja veten,megjithëse ishte diçka shumë e rëndë për mua. Vazhdova tëpunoja me një entuziazëm dhe vullnet edhe më të madh se deriatëherë, për çka njerëzit mahniteshin prej nga ky vullnet imi nëato momente të vështira për mua dhe për familjen time. Ky akttradhtie ma lëndoi rëndë edhe shëndetin, por kështu e paska kjojetë.

- 182 -

nuk kisha aq shumë njohuri për veprimtarinë e plotë të tij, prandaji pata shënuar vetëm disa të dhëna biografike, ashtu sikur se ishtenatyra e veprës. Megjithatë, ma merr mendja se qysh atëherë, prapara 14 vjetësh e kisha kuptuar se Baftiu ka qenë njeri i madh, kurnë biografinë e tij pata shkruar: “Vepra që e la prapa, është shumëmë e madhe se vdekja e tij”.

Bafti Krasniqi ishte njëri që ishte interesuar për çdo gjëshqiptare. Në një dorëshkrim të tij të viteve të ‘60-ta kishteshënuar disa të dhëna për veshën e femrave shqiptare të asajtreve, e në veçanti për veshën e vajzave shqiptare, për dasmënshqiptare dhe për veshën e vajzës shqiptare natën e kanagjeqit.Në atë dorëshkrim, ndër të tjera shkruan: “Në këto vende kujetojnë shqiptarët janë mjaft të pasuna me doke shqiptare, esidomos me veshjen e vajzës. Vajza si veshje të zakonshme i kadimitë e zeza, çorapët e bardha, gjubletën e zezë të punueme prejleshit të deleve dhe shallin e bardhë. Si ditë e fundit për ta lanëjetën e qiknisë asht dita kur bahet me vaj. Ditën që bahet me vaj,ajo asht në tesha të qiknisë, kurse ditën e dytë ia veshin këmishëe pështjellak-përparëse. Tek veshja me këmishë e pështjellak,rrobat më karakteristike janë këmisha e gjatë deri në fund tëkambëve, pështjellaku i punuem në vek me ngjyrë të kuqe, shallii bardhë dhe çorapët e bardha. Në momentin e fundit, pra ditënqë shkon nuse, vesh dimi lahore dhe të gjitha rrobat e nusnisë”-pason nënshkrimi: Bafti Krasniqi, mësues në Gërbac.

Në një dorëshkrim tjetër të titulluar “Popullsia”, shkruan:“Qysh se në kohën parahistorike, lugina e Jabllanicës ka qenë ebanueme prej Dardanëve, disa fise të Ilirëve. Vendbanimet eDardanëve ishin në Llopatincë dhe Stubëll e në Pustarekë, poashtu edhe në Jabllanicë. Pas luftërave iliro-romake që u bënëedhe në këtë trevë, erdhën Romakët. Me qenë se ky vend ishtetërhjekës për romakë për kah pasuritë nëntokësore, kështu që ajoperiudhë ka vazhdue deri me ardhjen e bizantinëve, të sllavëvedhe të turqve”. Ky dorëshkrim është shumë me rëndësi për kohënkur ishte shkruar. Në një dorëshkrim të tij të vitit 1965, e hasim

- 185 -

*Marrë nga libri “Jabllanica e Epërme e Medvegjës -Voskopojë e dytë shqiptare”, i autorit mr. Bislim Pireva, botuarnë Prishtinë, më 1997.

Më 1985 për temë të magjistraturës e pata marrë “E folmjashqipe e Jabllanicës së Epërme të Medvegjës” dhe, kuptohet, nukmund ta studiosh gjuhën e një treve pa ia ditur edhe historinë.Nëse flasim, siç thotë populli, kah del shpirti, ne këndej kufirit,ata përtej kufirit (gardhit) fort nuk i kemi bërë “hesap”(llogaritur). Kur nisa ta hulumtoj historinë e tyre, e kuptova seata nuk është dashur të na bëjnë ne “hesap” dhe jo ne ata. Kaluandisa vite dhe më 1996, Hysen Kadriu, shok imi i shkollës, mësugjeroi që ta botoja studimin tim tashmë të përfunduar lidhurme të folmen shqipe të Jabllanicës së Epërme të Medvegjës dhetë shkruaja një monografi për arsimimin e shqiptarëve nga ajotrevë.

Kisha bukur shumë njohuri, por pa ndihmën e të vëllait të tij,Ramiz Kadriut, që atëherë ishte mësues në Banjë të Siarinës, nukkisha mundur ta kryej. Librin e titullova: “Jabllanica e Epërme eMedvegjës - Voskopojë e dytë shqiptare”. Ky titull për disandoshta ishte i pakuptueshëm, por vërtet i përgjigjej, sepse ngaato pak fshatra, që ne këtej gardhit nuk i bënim “hesap”, kishindalë njerëz që nga magjistri e doktori i shkencës, deri të piloti eakademiku e gjenerali. Kishin dalë të rinj nga kjo trevë, që paralufte kanë trokitur në dyer të universiteteve të ndryshme, si nëBeograd, në Zagreb, në Padovë, në Vjenë, në Bolonjë e gjetiu.

Gjatë hartimit të asaj monografie, emri i Bafti Krasniqitpërmendej për çdo të arritur në arsimin e pasluftës së asaj treve.Megjithëse unë nuk e kam njohur, e pata kuptuar se ky njerikishte merita të veçanta, sepse me cilindo që bisedoja, mi thoshtepo të njëjtat fjalë: “Mos me pas qenë Baftiu, vonë ishin hapshkollat në gjuhën shqipe në Jabllanicë”. Natyra e librit ishte etillë, pra jo të shkruhej për një individ, por për arsimimin eshqiptarëve në atë trevë, në njërën anë dhe, në anën tjetër, unë

- 184 -

bë mik i familjes time Abazi. Në jetën e Baftiut që nga rinia ehershme peshonte gjendja e rëndë sociale, çfarë ishtekarakteristikë imanente për shumicën e shqiptarëve tëJabllanicës, të cilët ia mësyn botës për t’u shkolluar. Morali i lartëpër shkollim dhe dëshira e flakët për të kontribuuar për zhvillimine arsimit në vendlindje, ishin mbi të gjitha. Fal Zotit dheangazhimit të tij gandist, Baftiu ia doli me sukses. Personaliteti iBaftiut gjithmonë reflektonte respekt ndaj të tjerëve, dashuriandaj nxënësve, mirëkuptimi ndaj bashkëpunëtorëve, modestia,humanizmi dhe optimizmi real për të ishin veprim pragmatik.Çdo takim me Baftiun ishte një për-jetim i veçantë. Baftiu menjë natyrë tejet karizmatike dhe elegancë në shpirt, por dhe mepamje krijonte atmosferë të këndshme për çdo ambient shoqëror.Baftiun me respekt e kujtojnë bashkëkohanikët e tij. Unë gjatëkarrierës time në komunën e Kamenicës kam pasur rast të dëgjojfjalë miradie për Baftiun. Malësia e Hogoshtit, ku Baftiu e kreusemimaturën, flasin me respekt për Baftiun, duke përkujtuar senuk ka mulli nga Hogoshti e deri në Gërbac që s’ka qenë “konak”për Baftiun. Ai detyrat e ndryshme shoqërore gjithë ikonsideronte si obligim për t’i shërbyer popullit dhe jo ndonjëprivilegj shoqëror, çfarë atij i atribuonte meritën e njeriut tëpopullit.

Kontributi i Baftiut për hapjen dhe zhvillimin e arsimit fillornë gjuhën shqipe në komunën e Medvegjës dhe harmonizimi imbiemrave familjarë shqiptarë konform gjuhës standarde shqipe,duke hequr prapashtesën “viq” në rrethana tepër të rëndashoqërore politike, sidomos në atë trevë, janë ndër veprat mëfisnike të tij. Statusin politik dhe shoqëror të kuadroveintelektuale shqiptare në komunën e Medvegjës, regjimi shtetërorpolitik serb gjithmonë e ndërlidhte me ngjarjet politike nëKosovë. Kështu ndodhi edhe pas demonstratave të vitit 1981 nëKosovë, kur shumë kuadro shqiptare u diferencuan politikisht nëmënyrën më drakonike. Ndër të parët, këtë “fat” e pati Baftiu, si“fajtor” për “albanizimin” e arsimit dhe të drejtave civile të

- 187 -

të përkthyer në serbisht poezinë e Esat Mekulit “Edhe ne jeminjerëz”. Motivi për ta përkthyer këtë poezi të Esat Mekulit rrjedhnga fakti se ardhacakët serbo-malazezë kishin qëndrim shumëposhtërues ndaj shqiptarëve sepse, sipas tyre, shqiptarët do tëmund të ishin vetëm punëtorë krahu, edhe pse bazuar në statistikatë kohës, shqiptarët në atë trevë ishin shumë më të arsimuar.

Se çfarë qëndrimi kishin ndaj shqiptarëve, dëshmon njërrëfim i Bafti Baftiut, nga Sfirca, profesor i matematikës nëGjilan. Ai rrëfen se më 1961 ishte nxënës i fillores në Banjë tëSiarinës. Mësuesja e serbishtes u kishte dhënë për hartim njëtemë që titullohej: “Moja buduća profesija” (Profesioni im iardhshëm). Baftiu, ndër të tjera, në hartimin e tij kishte shkruarse do të bëhej profesor. Kur pas disa ditësh mësuesja i sjellhartimet, me shumë habi i drejtohet Baftiut me fjalët: “Gde možešiptar da bude profesor?” (Ku mund të bëhet shqiptariprofesor?!). Atë vit, vëllai i Baftiut ishte duke e studiuarmjekësinë në Beograd, andaj pa e kuptuar fare habinë e saj, ipërgjigjet: “Moj brat studira medicinu u Beogradu”. I ishte dukure pabesueshme. Ky ishte vetëm një rast, prej shumë e shumërasteve poshtëruese ndaj shqiptarëve, kështu që Bafti Krasniqinë çdo mënyrë përpiqej ta demaskonte atë mentalitet të tyreantishqiptar.

OSMAN ABAZI

BAFTIU ISHTE NJERI I POPULLIT

Shoqërimi im me Bafti Krasniqin daton që në vitet e ‘60-ta.Ai atë kohë e vijonte shkollën normale në Gjilan, e njohur siNormalja dyvjeçare. Banonte me vëllanë tim të ndjerë, ImerAbazin, në ndërtesën e postës së vjetër në Gjilan. Karakteri ifuqishëm ishte bazë mbi të cilën Baftiu dhe Imeri ndërtuanmiqësi dhe respekt në jetën e tyre rinore. Nga ajo kohë, Baftiu u

- 186 -

në Gjimnazin e Hogoshtit, por edhe atje konvikti ishte mbyllur,kështu që tre vjet të shkollimit në Hogosht ka udhëtuar ngaGërbaci, por më shumë duke kaluar natën nëpër mullinj. MeBaftiun jemi njohur që në fëmijëri, pastaj një kohë të gjatë edheunë kam punuar roje pylli në atë trevë, e njoh mirë atë trevë dhenjerëzit e saj dhe fare mirë e di se çdo gjë që është bërë për mësimnë gjuhën shqipe në atë trevë, është bërë me iniciativën dheangazhimin e tij.

Gjilan, 20.12.2009

AJET VESEL DALIPI

SI E NJOHA TË MADHIN DHE TË PAVDEKSMINBAFTI KRASNIQI

Baftiun për herë të parë e njoha kur isha nxënës i klasës sëdytë në shkollën fillore të Ramabanjës, në vitin shkollor 1947/48.Ishim në orë të mësimit dhe dritaret ishin të hapura kur u ofrua njënjeri i moshuar më një fëmijë, i cili nën sqetull e mbante një libër.Ai i moshuar u përshëndet më mësuesin, i cili ishte serb. Pasi upërshëndetën, mësuesi e pyeti se për çka kishte ardhur, kurse imoshuari i tha se kishte ardhur për të regjistruar atë djalë nëshkollë. Mësuesi i tha se në fillim të shtatorit nxënësit regjistrohennë klasën e parë, por i moshuari ia ktheu duke i thënë mësuesit sedjali im ka dituri për klasë më të lartë dhe iu drejtua Baftiut, dukei thënë - hape librin dhe lexo. Baftiu e hapi librin që e mbante nënsqetull dhe lexonte më mirë se ne që ishim në klasën e dytë. Pa njëpa dy, mësuesi e regjistroi në klasën e dytë. Ne ishin të përzierserbë e shqiptarë, por mësimi zhvillohej në gjuhën serbe. Baftiundër të gjithë ka qenë nxënësi më i mirë. Të gjithëve na ndihmontenë mësime, nuk e nënçmonte askënd, i njihte të gjitha lëndët, ishtei disponuar për të ndihmuar, ishte human, kishte prirje për sport,për muzikë, por mbi të gjitha ishte shumë human.

- 189 -

shqiptarëve në komunën e Medvegjës. Vepra dhe emri i Baftiutobligon për respekt dhe shënim në kujtesën historike tëshqiptarëve të komunës së Medvegjës. Kujtimi për vëllanë tim tëndjerë, Imerin, është i pandashëm nga kujtimi për Baftiun emadh. Mua sinqerisht me gëzon fakti se miku im i madh, Baftiu,pas vete la tre djem, si tre luaj dhe një vajzë, të cilëve nga zemrau uroj jetë të lumtur.

Prishtinë, mars 2004

LIMAN BAFTIUish-koleg nga Sfirca

Unë dhe Bafti Krasniqi kemi qenë në një gjeneratë. Pasi embaruam klasën e katër në serbishte në shtator të vitit 1950,bashkë me prindërit tanë kemi shkuar këmbë në Prishtinë dhejemi regjistruar në vitin e parë në Gjimnazin shtetëror shqiptar“Sami Frashëri” në Prishtinë dhe jemi vendosur në konvikt, i cilika qenë pranë shkollës. Një prej profesorëve që na ka dhënëmësim ka qenë edhe Zeqir Bajrami, nga Tupalla. Me ne kanëqenë edhe Ruhan Osmani, Ajet Dalipi. Pasi e mbaruam vitin eparë, në shtator të vitit 1951 ia filluam vitit të dytë, por konviktiu mbyll. Gani Pula, vëlla i Ymer Pulës, atë vit e mbaroisemimaturën. Bisedova më të dhe pastaj shkova në zyrë të Ymeritqë të na bëjë ndonjë zgjidhje për ta vazhduar shkollimin ngase tene, i thashë, të gjitha shkollat janë në gjuhën serbe. Më pritishumë mirë, por më tha se nuk mund të bëjë asgjë. Më vonë ekam kuptuar se kishte qenë një plan sekret për mbylljen eshkollave shqipe, për t’i lënë vetëm katër klasë të fillores. U deshtë kthehemi në shtëpi. Për fatin tim, si ia kanë arritur nuk e di, pornjë grup nxënësish të disa fshatrave që e kishin kryer vitin e parënë Hogosht, kishin arritur që vitin e dytë ta vazhdojnë në Tygjec,kështu që unë iu bashkova atij grupi dhe semimaturën e kreva nëTygjec. Bafti Krasniqi, me shpresë se do të punojë konvikti, shkoi

- 188 -

nuk i vijova mësimet, kure në vitin shkollor 1952/53 vitin e dytëe vazhdova në Gjimnazin e Tygjecit. Pasi i kreva edhe tri klasënë Tygjec, e mbarova semimaturëm. Nga gushti i vitit 1955 derimë 1961 kam punuar në Beograd dhe gjatë atyre viteve sa kampunuar në Beograd, pas orarit të punës e kam kryer shkollën emesme të tregtisë, kurse në Zemun e kam kryer shërbiminushtarak.

Ashtu sikur edhe shumë familje shqiptare që nga dhuna eshtetit e lëshonin vendin dhe vendoseshin në Maqedoni që prejaty të shpërnguleshin në Turqi, edhe familja ime nga Ramabajaishte vendosur në Konjare të Mesme, afër Shkupit. Pas tre vjetëvetë qëndrimit në Konjare, kthehen e vendosen në Prishtinë ku edhetash jetojmë.

Në gusht të vitit 1961 unë u ktheva nga Beogradi nëPrishtinë, iu bashkova familjes dhe u punësova. Pra, kishin kaluargati 10 vjet që i kisha humbur lidhjet me Baftiun, mirëpo pasi qëu vendosa në Prishtinë, përsëri vura kontakt më të dhe që nga viti1961 deri sa ishte gjallë, kemi pasur kontakte të vazhdueshme. Aivinte shpesh në shtëpinë time në Prishtinë, por edhe unë kamshkuar te Baftiu në Vllasë, të cilën e ka dashur shumë, por edhenë banesën e tij në Medvegjë, të cilën mjerisht ia patën marrëshqipfolësit dhe e patën hedhur në tavan vetë të gjashtin.

Pasi që konvikti në Prishtinë qe bërë me pagesë, kuptohetme prapavi politike, sepse më vonë e kemi marrë vesh se kishteqenë qëllimi që të mbyllen shkollat shqipe dhe të hapen shkollaturke, ne qemë të detyruar të kthehemi në shtëpi. Dua ta theksoj

se krahasuar me numrin e popullatës, asnjë komunë nuk kapasur gjimnazistë sa komuna e Medvegjës. Siç e thashë, unë përnjë vit e pata ndërprerë shkollimin, kurse pas një viti e vazhdovanë Tygjec, duke udhëtuar çdo ditë nga Ramabaja. Kur ishte ngricëe madhe, shumë herë kam bujtur në shtëpinë e Halil Krivaçës,nga Gmica, i cili e kishte shtëpinë afër rrugës dhe jo shumë largshkollës së Tygjecit. Ai, edhe pse ishte skamje e madhe, më pristeme ngrohtësi, prandaj edhe pse nuk kam mundur të takohem më

- 191 -

Pasi i mbaruam katër klasë të fillores në Ramabanjë tëMedvegjës, në qershor të vitit shkollor 1949/50, në shtator të vitit1950 ishin 21 bashkëvendës të fshatrave të Medvegjës që uregjistruan në Gjimnazin ultë shtetëror (si quhej atëherë) tëPrishtinës, në objektin e Gjimnazit (të sotëm) “Sami Frashëri” tëPrishtinës dhe po ashtu u vendosëm në konvikt, që ishte pranëshkollës dhe pa pagesë. Mësimi zhvillohej në gjuhën shqipe,kurse i vetmi ishte Baftiu që e dinte alfabetin shqip.

Nxënësit nga fshatrat e komunës së Medvegjës që në vitinshkollor 1950/51 janë regjistruar në Gjimnazin shtetëror tëPrishtinës, kanë qenë: nga Gërbaci Bafti Ismajl Ismajli dhe MaliqBajram Hajdari, nga Ramabaja Ajet Vesel Dalipi, Imer ArifDalipi dhe Halit Ahmet Sadiku. Nga Llapashtica ka qenë ZymerBrahim Fazliu, kurse nga Tupalla Azem Arif Ajeti. Nga Sfircakanë qenë të regjistruar 13 nxënës: Ali Naman Duli, Ali ZajmMurati, Ali Bislim Hajrullahu, Ali Raxhep Selimi, Ahmet AjetFerati, Abaz Fejzë Abazi, Hysen Shaban Rezhepi, Hasan SahitUka, Zenullah Zukë Demiri, Ruhan Osman Osmani, Emin RahimBaftiu, Liman Ruhan Bafttiu, Hazir Hajrullah Uka dhe UkëDemir Uka.

Në fillim kishim shumë vështirësi pasi që katër klasë tëfillores i kishim kryer në gjuhën serbe dhe e dinim vetëmalfabetin cirilik, kështu që në hartimin e parë të gjithë morëmnotë negative. Megjithatë, pas një periudhe shumë të shkurtërBaftiu u bë nxënësi më i mirë nga të gjitha paralelet e vitit të parëtë gjimnazistëve. Vitin e parë, të gjithë ne që ishim nga komunae Medvegjës e kryem me sukses, përveç Hasan Sahit Ukës, i cilipër shkak të sëmundjes nga tifoja e ndërpreu shkollimin pambaruar viti shkollor. Në vitin shkollor 1951/52 të gjithë e vijuammësimin në vitin e dytë, mirëpo pas një kohe na informuan sekonvikti ishte bërë me pagesë dhe ne, që të gjithë që ishim ngafshatrat e Medvegjës, u detyruam ta ndërpresim shkollimin dhetë kthehemi në shtëpi.

Unë një kohë i pata humbur lidhjet me Baftiun, sepse atë vit

- 190 -

- 193 -

me të, kurse ai ka vdekur që moti, të mirën e tij kurrë nuk e kamharruar as që do ta harroj.

Për të ndjerin Bafti po ashtu kam marrë vesh se me shumëvuajtje e ka mbaruar semimaturën në Hogosht në qershor të vitit1954, duke udhëtuar më shumë se nga 8 orë në ditë nga Vllasa nëHogosht dhe anasjelltas. Baftiu shumë herë kishte bujtur nëmullinj. Pas mbarimit të semimaturës, gjatë korrikut dhe gushtit ekishte pas vijuar një kurs të mësuesisë në Prizren dhe në shtator tëvitit 1954 ishte pranuar mësues në shkollën e Gërbacit dhe, në sajetë guximit të tij, për herë të parë në ko-munën e Medvegjës kishtefilluar të mbahej mësimi në gjuhën e nënës-gjuhën shqipe. Baftiundërkohë kishte kryer disa klasë të Normales në Prizren dhe nëPejë, por e kishte përfunduar në Normalen e Gjilanit më 1965.

Me angazhimin e Baftiut, në vitin shkollor 1965/66 për herëtë parë hapet klasa e pestë me mësim në gjuhën shqipe, me tëcilët ka punuar vetë Baftiu. Dy vjet më vonë hapet klasa e parëmë mësim në gjuhën shqipe, për t’u bërë më vonë shkollë e plotëfillore me mësim në gjuhën shqipe. Me iniciativën e Baftiut dheme përkrahjen e të tjerëve është hapur klasa e parë me mësim nëgjuhën shqipe edhe në Medvegjë, më vonë edhe klasa e pestë, epo ashtu ai ka qenë një ndër më të merituarit për hapjen e mësimittë mesëm të orientuar në gjuhën shqipe më 1978.

Çdo gjë që ka të bëjë me shqiptarët e komunës së Med-vegjës, lidhet me emrin e Bafti Krasniqit. Ai, përveç se ishte tepërpunëtor, ishte shumë i drejtë, shumë i sinqertë dhe e kishte nëshpirt dëshirën për t’i ndihmuar secilit që kishte mundësi, si nëshkollim, si në komunë për t’u dhënë ndihmë sociale të varfërve.

HALIL SH. MËSHICA

Ishte 24 dhjetori i vitit 2009. Ditë e bukur dhe me diell. Nëqendër të qytetit në Gjilan e takova Bislim Pirevën, i cili karespekt ndaj meje si veteran i arsimit. Shpesh më dhuron ndonjë

- 192 -

libër. Atë ditë, sapo u takuam e hapi çantën dhe ma dha librin mepoezi “Nuk mund të hesht” të autorit Bafti Krasniqi, të cilat aii kishte lënë në dorëshkrim, por që bashkëshortja dhe fëmijët e tiji kishin ruajtur dhe pas 27 vjetësh kishin arritur t’i botojnë. BislimPireva bukur do vite merret me çështje të arsimit. Ai ishte nëdijeni se semimaturën e kisha mbaruar në Hogosht, prandajsupozonte se unë e njihja Baftiun, pasi që edhe ai semimaturën ekishte mbaruar në Hogosht. M’i ka dhënë disa libra, por sidomosmë bëri nder me atë libër të një kolegu, i cili që moti ka vdekur,prandaj edhe m’i ngjalli shumë kujtime për të.

Me Baftiun jam njohur qysh kur ishte nxënës i Gjimnazit tëulët në Hogosht. Ai vitin e parë e kishte kryer në Prishtinë dhesapo ishte regjistruar në vitin e dytë, konvikti ishte mbyllur,kështu që kishte ardhur në Hogosht, me shpresë se do të vendosejnë konviktin e nxënësve, por nuk kaloi asnjë muaj dhe edhe nëHogosht konvikti qe mbyllur. Më vonë është kuptuar se kishteqenë plan sekret i Serbisë për t’i mbyllur të gjitha gjimnazet eulëta në të cilat mësonin shqiptarët. Baftiu ka qenë këmbëngulëspër ta vazhduar shkollimin dhe çdo ditë ka udhëtuar nga Gërbacinë Hogosht dhe është kthyer në Gërbac, kurse udhëtimi vetëmnë një drejtim ishte më shumë se 12 kilometra. Shpesh ka mbeturnë rrugë, prandaj shpesh herë ka bujtur në një plevicë tëBunjakëve në Hogosht, në të dalë të fshatit. Ndonjëherë ështëstrehuar te Ramadan Aliu, por edhe në odën e atdhetarit SalihFejza. Baftiut i ka ndihmuar shumë edhe një pronar i njëëmbëltoreje, mbiemrin e të cilit nuk e mbaj në mend, por emrine ka pasur Isuf. Ai shpesh i jepte Baftiut ndonjë copë bukë, poredhe e lejonte që të ngrohej në ëmbëltore.

Baftiu shumë herë natën e ka kaluar nëpër mullinj. Ishteshumë i zgjuar dhe pasi që më 1954 e kreu semimaturën, gjatëverës e kishte ndjekur një kurs të mësuesisë në Prizren dhe nështator të po atij viti qe pranuar mësues në fshatin e lindjes. Meqenë se krye në veti mësimin e kishte zhvilluar në gjuhën shqipenga klasa e parë e deri në klasën e katërt, vitin tjetër kishte mbeturpa punë, prandaj edhe iu desh që të largohet nga komuna eMedvegjës dhe të kërkojë punë në komunën e Kamenicës.

Në vitin shkollor 1956/57 ai u pranua mësues në shkollën eLisockës, kurse unë në Laçiq. Gjatë atij viti kishim kontakte tëshpeshta dhe jo vetëm që së bashku i shkoqisnim plan-programetmësimore, por edhe bisedonim për mënyrën e realizimit.

Me Baftiun gjatë korrikut dhe gushtit të vitit 1959 patëmvijuar një kurs pedagogjik në Pejë. Gjatë atyre dy muajve ishimtë pandashëm. Ishte shumë i sjellshëm dhe dallohej nga të gjithë,sidomos na ndihmonte në lëndën e serbishtes, sepse ai katër klasëi kishte kryer në serbisht. Na rrëfente ngjarje që kishte dëgjuarnga të moshuarit. Ne Mëshicët jemi nga një lagje e Gërbacit, nëkufi me Marocën, prej nga jemi dëbuar nga serbët më 1878.Informatat e para për familjen tonë i kam marrë nga Beftiu kurishim në seminar në Pejë. Prej atëherë i kam disa fotografi me tëdhe me disa shokë të tjerë. Me Baftiun kam pasur kontakte tëvazhdueshme edhe sa ka qenë mësues, edhe pasi që ka shkuar mepunë në Medvegjë. Kam shkuar shpesh te Baftiu dhe me kandihmuar shumë që të marrë informata për Mëshicët. Në një rastmë ka dërguar në Dukat, te familja e Bajram Elezit, me prejardhjenga Mëshica. Aty kam takuar një plakë 95 vjeçe me emrin Raza,e cila më ka dhënë shumë informata për Mëshicët. Me Baftiunkam qenë i pandashëm dhe gjithë në mahi i thosha edhe unë jamKrasniqe. Fare mirë e di se jo vetëm që është i pari që e ka filluarta zhvillojë mësimin në gjuhën shqipe në Gërbac, por edhe përhapjen e klasës së pestë në Banjë, e më vonë edhe në Medvegjë,meritën më të madhe e ka pasur Baftiu, megjithëse e di se ka pasuredhe shumë telashe me kolonët. Baftiu ishte atdhetar i madh, njeri

- 195 -- 194 -

Nga e majta: Hamdi Kastrati, Hasan Vokshi, Zukë Hajdini,Mustafë Ibrahimi dhe Halil Mëshica. Ulur Rifat Klaiqi dhe BaftiKrasniqi Pejë, 15.8.1959)

meritë e veçantë e Baftiut ishte hapja e ciklit të lartë të fillores nëBanjë të Siarinës dhe në Medvegjë. Ai qe angazhuar edhe në jetënpolitike, sidomos pas ndërrimeve kushtetuese të vitit 1974, që sëpaku t’i realizonim ato pak të drejta që na takonin. Ai bëri shumëqë në institucionet komunale të Medvegjës të valonte edheFlamuri shqiptar. Më kujtohet hapja e objektit të ri shkollor nëRamabanjë, ndërtimi i të cilit ishte arritur falë angazhimit të tij.Njerëzit që lënë vepra të mira, nuk vdesin. Baftiu ka lënë shumëvepra, prandaj emri dhe vepra e tij nuk vdesin kurrë.

RRUSTEM JASHARI, prind i një nxënësi tëgjeneratës së parë në Medvegjë

Në Medvegjë ishin vendosur disa, por edhe vazhdimishtvendoseshin familje shqiptare. Një ditë vere të vitit 1975 Baftiumë ndali dhe më pyeti se a jam i interesuar që vajzën time, Dritën,ta dërgoj në gjuhën shqipe në klasën e parë në shkollën fillore tëMedvegjës. Më erdhi shumë interesant, sepse as që më kishteshkuar mendja për diçka të tillë. Biseduan bukur gjatë për shumëgjëra dhe më në fund më tha se a dua dhe a mund të shkoja nëlagjen e Qokotanve, që të bisedoja me familjet shqiptare që ishinvendosur në atë lagje dhe që kishin fëmijë për t’u regjistruar nëklasën e parë, por që të mos tregoja se shkoja me porosinë e tij.E pranova me shumë dëshirë. Shkova në çdo shtëpi dhe shumicamë pritën shumë mirë, por për fat të keq kishte edhe të tillë që mëkanë përzënë duke më thënë se mos na sjell probleme. Baftiu ekishte planifikuar që kërkesa për hapjen e klasës së parë nëMedvegjë të jetë kërkesë e prindërve në mënyrë që me arritjen ekërkesës së prindërve nga pozita që kishte në komunë do të mundkërkonte realizimin e saj, gjë që ishte e garantuar edhe mekushtetutë. Ishte kënaqësi të bisedosh me Baftiun dhe mënyra sesi të drejtohej ai nuk kishe se si ta refuzosh. Tash, pas shumëviteve, po e shoh dhe po e kuptoj se çfarë ka qenë roli dhe

- 197 -

me kulturë dhe shumë i respektuar, por vdiq i ri. Megjithatë, përfat, ka lënë tre djem e një vajzë shumë të vyeshëm, prandaj unë megjithë familjen time fëmijët e Baftiut i përshëndes nga zemra qëtë jenë shumë krenarë me prindin që kanë pasur.

Gjilan, 26.12.2009

BAJRAM SELIM UKAish-nxënës nga Gërbaci

Bafti Krasniqin e kam pasur dy vjet mësues në shkollën eGërbacit. Gjatë atyre dy vjetëve, sa ka qenë mësues imi, nuk embaj në mend që ta ketë rrahur ndonjë nxënës, përpos ndonjëqortimi me gojë kur bënim ndonjë gabim, e sidomos kur nuk ikishim kryer detyrat dhe nuk e kishim mësuar mësimin. Më vonëai pati shkuar me punë në Medvegjë, por vinte shpesh në Gërbac.Unë isha fëmijë dhe e kujtoj se kur vinte Baftiu dhe si-domos tëmartave, të gjithë tuboheshim për të dëgjuar lajme dhe këngë ngaKosova nga një tranzistor që gjithë e mbante me vete. Mëkujtohet gjithashtu se më 1976, ditën që bëhej përurimi i ujit qëbanorët e kishin sjellë në shkollën e Gërbacit, mësuesi Bafti erdhinga Medvegja me plis të bardhë në kokë dhe shtiu tri herë mepistoletë. Jo vetëm në këtë rast, por mësuesin Bafti kudo në ndejanë solemnitete të ndryshme e shihje me plis të bardhë.

Zvicër, 15.12.2009

SABRI SADIKUIsh-nxënës në Ramabanjë

I ndjeri Bafti Krasniqi vërtet ishte njeri i madh dhe shumëdashamirës. Ishte mësuesi i parë në fshatin e tij të lindjes, nëGërbac, i cili e solli abetaren e parë, që për herë të parë nëshkollat e kësaj treve u dëgjua fjala shqipe për të vazhduar pastajedhe në shkollat e tjera të fshatrave të banuara me shqiptarë. Një

- 196 -

e tij e kanë parë dritën. Duke i lexuar ato poezi u entuziazmovashumë, kuptova se vërtet ai kishte qenë njeri i madh. Nga respektiqë kam për të gjithë veteranët e arsimit dhe në veçanti për njëpishtar të arsimit të asaj treve të ndarë dhe të përbuzur ngahordhitë çetnike, ia kushtova këto vargje.

PISHTARIT (Mësuesit tonë - Bafti Krasniqi)

Rruga jote shteg lirieTi e deshe prej fëmijërieTi poet mësues i kombitDo nderohesh para ZotitKur na ndiqte ne përbindëshiTi qëndroje i fortë si lisiMësuesi ynë Bafti KrasniqiIshe maja e dijes shqipeKudo barte burim driteKur na shembnin ne kulturënTi e mbaje ngrohët si furrënDo ndriçohesh nëpër brezaTi je fjala ne qëndresaMësuesi ynë i diturisëBrezat dije i ke pajisëVargu yt me porosiI frymëzon brezat e riBurim dijes të shkollave shqipeNdriçon brezatPishtar drite.

- 199 -

rëndësia e tij, jo vetëm për shkollimin e fëmijëve tanë në gjuhënshqipe, por për çështjen tonë kombëtare në përgjithësi. Mjerisht,shumë njerëz në atë kohë nuk e kanë kuptuar dhe nuk e kanë diturvlerën e Baftiut, sepse sikur ta kishim kuptuar dhe ta kishimpërkrahur, shumë gjëra do të kishin shkuar më mirë. BaftiKrasniqit treva jonë i ka borxh që ta çmojë dhe përkujtojë punën,angazhimin dhe veprën e tij shumë të madhe.

HYSEN ALIU

Kemi për obligim që t’i përkujtojmë njerëzit e mëdhenj dheme ide shumë të larta atdhetare të Kosovës Lindore. I ndjeri BaftiKrasniqi ishte një nga figurat më të ndritshme të çështjeskombëtare në këtë trevë. Kur në dhjetorin e vitit 1877 dhe nëjanarin e vitit 1878 nga Sanxhaku i Nishit qenë dëbuar me dhunë630 vendbanime shqiptare, këto pak fshatra mbetëm këtu falëSahit Pashës, kurse Bafti Krasniqi ishte njeriu që na shpëtoi ngaerrësira, sepse shkollat shqipe në këtë trevë pa angazhimin eBaftiut zor se do të ishin hapur. Ishte Bafti Krasniqi ai që ngulikëmbë që në Banjë të hapen në gjuhën shqipe paralelet e arsimimittë mesëm të orientuar. Për angazhimin e Baftiut unë kam biseduaredhe me axhën tim, akademik Idriz Ajetin, nga i cili kam dëgjuarshumë gjëra të mira për Baftiun. Emrin e tij njerëzit e kësaj trevedhe më gjerë e përmendin me respekt të veçantë.

SHABAN CAKOLLI

Bafti Krasniqin unë nuk e kam njohur, por nga disa tëmoshuar kam dëgjuar për të si një njeri i madh, atdhetar dhedashamir i arsimit. Tash frik më ka rënë në dorë një libër i tij mepoezi, disa nga të cilat i kishte shkruar para katër decenieve, porqë pasardhësit e tij i kishin ruajtur dhe pas 26 vjetëve nga vdekja

- 198 -

- Kallxom, Hajdin, kur munesh ti me ardhë me mue me ra nëLebanë, e po e provojmë edhe ni here bashkë, mos mujm me badiçka?!

- Besa kur t’jesh ti i lirë o Bafti, une me punt e katunit mujme ardh kur t’due.

Kështu, pas disa ditësh kishin shkuar në Lebanë dhe atje, megjithë argumentet mbi gjenezën e mbiemrit HAJDINI, që eprezantoi vëllai i Zenelit para gjykatësit serb, me gjithë sqarimetdhe thirrjen në ligj e kushtetutë, që kishte bërë Baftiu, nuk iaarritën të bëjnë shqipërimin (shkurtimin) e mbiemrit të heroit tëpopullit ZENEL HAJDINI. Hajdini edhe më parë e kishte njohurBaftiun, meqenëse ishte dhëndër i mëhallës, por temperamentine tij, zgjuarsinë, patriotizmin dhe gatishmërinë për t’u sakrifikuarpër të drejtat e liritë e popullit të vet, ia kishte njohur dhevlerësuar me këtë rast, kur ishin së bashku para gjykatës serbenë Lebanë. Me t’u kthyer në familje, Hajdini filloi ta përshkruajpersonalitetin e Bafti Krasniqt dhe ndër të tjera, tha: “Burrë siBafti Krasniqi në k’to katunet tona (kupto komunën eMedvegjës) len niher në niqin vjet”!

BAFTI KOSUMI, ish-nxënës

Kam qenë nxënës i gjeneratës së dytë që mësonim në gjuhënshqipe në Shkollën fillore të Medvegjës. Sa herë që jemi parëedhe jemi takuar me të, kemi mësuar diçka. Mjerisht, më duhetta pranoj se jo vetëm unë, por të gjithë ne nuk ia kemi ditur vlerënatij njeriu aq të madh të asaj treve.

E kujtoj me shumë respekt dhe tash po e kuptoj rëndësinë eangazhimit të tij për ne shqiptarët e komunës së Medvegjës që tëarsimohemi në gjuhën shqipe, të realizojmë të drejtën e përdorimittë flamurit kombëtar dhe të mbishkrimeve në gjuhën shqipe nëinstitucionet komunale. Baftiu ishte njeri që çdo njeri i asaj treveduhet ta kujtojë me respektin më të madh për punën që ka bërë.

- 201 -

ALI HAJDINI

BURRË SI BAFTI KRASNIQI N’KTO KATUNETTONA MUNET ME LE NIHER NE NIQIN VJET

Në vitin 1974, nën presionet e bëra nga demonstratatstudentore të vitit 1968 që ndodhën në Kosovë, në Kushtetutënjugosllave qenë bërë disa ndryshime pozitive me të cilat popullitshqiptar iu njoh e drejta e përdorimit të lirë të simbolevekombëtare, përdorimi i gjuhës dhe deklarimi i lirë i identitetitkombëtar. Duke përfituar nga këto ndryshime, Bafti Krasniqindërmori një fushatë sensibilizimi të kryefamiljarëve duke iinformuar ata me këto ndryshime dhe duke ju sugjeruar që tëshkojnë në gjykatën komunale në Lebanë dhe të kërkojnë“shkurtimin” e mbiemrave.

Siç dihet, deri në këtë periudhë në dokumentet eadministratës civile dhe të asaj pronësoro-juridike në komunën eMedvegjës, të gjithë shqiptarët pa përjashtim ishin regjistruar meprapashtesën sllave “viq”. Një ditë pazari në Medvegjë, Baftiukishte takuar vëllanë më të ri të Zenel Hajdinit, Hajdinin, i cilijetonte me familjen e tij 9-anëtarëshe në Tupallë dhe pasi ishinpërshëndetur, iu kishte drejtuar me këto fjalë:

- Hajdin, e kam pas nërmen me dal te ti n’katund, por masi tëtakova k’tu, po e çelim ni muhabet. Ma merr menja se ka ardhëkoha me provue me ja nrrue mbiemnin Zenelit, se me “viq” qyshja kanë shkrue kta, po m’doket si mos me kanë i joni.

- Po besa more Bafti, mire e kie, se une jam kanë n’Lebanë ekjametin e kam pa me ja u shkurtue mbiemnin thmive, e pêrZenelin besa e kemi provue edhe përpara, po k’ta shkiet po t’qesinkodër mas bregut, jo Zeneli tash asht i dekun e nuk munesh ti mee dit a kish desht ai me ndrrue mbiemnin a jo… jo ai vetë u shkrueqashtu edhe u njoft si hero i popllit me qat mbiemën e kështu nakanë thanë sa e sa herë qi kemi lyp me ja ba mbiemnin qysh e kapas emnin babgjyshi, Hajdin Hajdini, i pari ynë.

- 200 -

nuk ka pranuar të bëjë një shpifje të tillë, por dikush tjetër e kishtethënë. Një ditë herët në mëngjes, sapo shkuam në punë, na hynëpolicët në zyrë, na maltretuan psikikisht mua dhe Bafti Krasniqindhe na i morën revolet që i kishim me leje. Ishin ditë të vështirapër ne, por sidomos Baftiu i përjetonte shumë rënd, sa që njëherëbashkëshortja e të ndjerit, Naxhia, më pati thënë “Foli bre RamëBaftiut se maroi, krejt ka tri paqeta duhan n’dite po i pinë”.

Nuk shkoi gjatë kohë dhe të ndjerin e kapi sëmundja dhe vdiqshumë i ri, me gjithë atë emri dhe vepra e tij që ka bërë përnjerëzit e asaj treve, kurrë nuk kanë për t’u harruar. Një vit pasvdekjes së të ndjerit, edhe unë u largova nga Medvegja, sepsenuk munda të duroja.

MIRADIJE ZYMBERI-AVDULLAHU

Në çfarëdo takimi dhe ndeje është e pamundur që të mospërmendet emri i të ndjerit Bafti Krasniqi. Asnjë e arritur eshqiptarëve të komunës së Medvegjës, sidomos në sferën earsimit, nuk është bërë pa iniciativën dhe angazhimin e tij. Mekëtë nuk dua t’i hiperbolizoj gjërat se ishte i vetmi Baftiu, mirëpome këmbëngulësinë dhe sinqeritetin që kishte, arrinte që të krijojëmiq dhe shokë të cilët edhe e përkrahnin. Mjerisht, kishte edhe tëtillë që vetën e shpallnin maja e atdhetarizmit dhe e trimërisë,por në realitet ishin servilë dhe karrieristë. Përderisa pushtuesitsllavë të trojeve shqiptare botonin me dhjetëra e dhjetëra veprame plot gënjeshtra, duke e himnizuar historinë e tyre dhe duke epërdhosur emrin e popullit tonë, gjuhën, traditën dhe kulturëntonë, disa kinse intelektualë s’ia kishin ngenë t’i demantonin atogënjeshtra, por shtyheshim me bërryla për t’i etiketuar të tjerët qëvetës t’i sillnin përfitime. Bafti Krasniqi, të cilin me të drejtëmund ta quajmë mësues, por edhe poet i popullit, ishte i pari qëvihej në ballë të të gjitha të arriturave të shqiptarëve të kësajtreve, duke u përballur jo vetëm me serbo-malazezët, por edhe

- 203 -

ISMET FERATI

Jam biri i mësueses së parë Nurije Ferati, e cila mepropozimin e të ndjerit Bafti Krasniqi ishte caktuar të punojë meparalelen e sapohapur në gjuhën shqipe në Medvegjë, në shtatortë vitit 1975. Kur ai ndërroi jetë, unë isha fare i vogël, por mëvonë pata kuptuar se ai ishte njeri shumë i madh, se kishte bërëshumë për shqiptarët e Medvegjës. Jam shumë krenar që njihemme familjen e tij dhe që jam mik i ngushtë i asaj familjeje.

RAMË BAJRAMI-RADINOCI

Edhe pse në komunën e Medvegjës ishim mbi 35 për qindshqiptarë, ne ishim të shtypur në çdo aspekt. Unë qesh zgjedhurshef i kontabilitetit të të ardhurave shoqërore të komunës, porserbo-malazezët në pozita të larta i shtynin punëtorët që të mëbojkotonin.

Ne në Medvegjë kishim telashe edhe me shkollimin efëmijëve. Edhe për realizimin e një të drejte themelore që ishte egarantuar me kushtetutë dhe me çdo ligj, neve na duhej që jovetëm të bënim kërkesa, por edhe ankesa deri në Federatë. Nëkrye të atyre nismave gjithnjë ishte i ndjeri Bafti Krasniqi, kursee përkrahja unë, Ramadan Jakupi, Osman Ferati, Bafti Ismajli.Deri në vitin 1981 disi ishte më ndryshe, por pas demonstratavetë vitit 1981 në Prishtinë, situata ndryshoi krejtësisht. Nëshënjestër në radhë të parë ishte Baftiu, por edhe në të tjerët qësidokudo e kishim përkrahur. Kurdiseshin lloj-lloj prapaskenash.Djalin tim, Sokol Bajrami, e pata dërguar në çerdhe të fëmijëvenë serbisht, pasi që në gjuhën shqipe nuk kishte. Edukatore edjalit tim ishte gruaja e Miodrag Angjelkoviqit, sekretar i OTH tëLK. Angjelkoviqi i kishte thënë bashkëshortes që të deklarojë sekinse biri im, Sokoli, i kishte thënë “Kini me pa ju o shkije sat’vinë shqiptarët prej Prishtine”. Më sa kam marrë vesh unë, ajo

- 202 -

veprës së tij “Nuk mund të hesht’’ ngërthen në vete njësimbolikë shumë të thellë, që kërkon një studim shumë më tëthelluar. Një mësues, një poet dhe mbi të gjitha një njeri i madh,ashtu sikurse ishte Bafti Krasniqi, nuk duhet të lihet në pluhurine harresës, por të ndriçohet e tërë veprimtaria e tij në të gjithaaspektet, qoftë si pishtar i parë i arsimit, qoftë si njeri i fjalës dhei veprimit, qoftë si krijues. Baftiu donte të fliste shqip dhe folishqip, donte të jetonte shqip dhe jetoi shqip, donte të vdiste shqipdhe vdiq shqip.

Kishte karakter të fortë dhe nuk epej as para dashamirëve përtë mos i brengosur, por as para lajkatarëve që me lajkat dhendërkëmbëzat e tyre ia kishin nxirë jetën dhe ia kishin dëmtuaredhe shëndetin. Nga dorëshkrimet që ka lënë shihet se shkrimi itij i fundit është i majit të vitit 1983, që do të thotë se nuk i ështëndarë punës deri disa muaj para se të ndërrojë jetë. Ai ishte njerii madh, kurse mua më duket vetja ime shumë e vogël që tëshkruaj për një njeri aq të madh, siç ishte Baftiu.

Mr. sc. BISLIM PIREVA

Këto ditë doli nga shtypi libri me poezi “Nuk mund tëhesht” (Prishtinë 2009, faqe 48) i autorit Bafti Krasniqi, të cilatjanë shkruar që nga vitet e ‘60-ta dhe sidomos në vitet 1981 dhe1982, por kishin mbetur në dorëshkrim. Pas 26 viteve nga vdekjae autorit, në saje të përkujdesjes së pasardhësve të tij, ato panëdritën. Libri hapet me poezinë “A mund të heshtet”, kështu qëvetë titulli i veprës, por edhe i kësaj poezie paraqet dilemën emadhe të autorit për qenien e atyre pak banorëve shqiptarë qëgjallonin në atë trevë, sepse çdo gjë shqiptare kërcënohej,mohohej dhe ndalohej, madje edhe përbuzej e poshtërohej:

- 205 -

me disa servilë dhe të mjerë të sojit tonë. Për punën dheangazhimin e tij, unë do t’ia kushtoja këto vargje:

Kur retë e zeza na kishin mbuluarNë Kosovën Lindore të okupuarBarbarët loznin mbi qiellin shqiptarDonin të na zhbinin me fis e me farë

Një djep i shqipes diku u përkundKorbave endacakë që t’u jap fundIshte Vllasa e vogël, por kreshnikeAty ku lindi Baftiu, si një yll drite

Në këtë trevë, në këtë skëterrëAbetaren shqipe ai i pari e sjellTë mësojmë në gjuhën amtareJo me ‘bukvar’, por me abetare

Sapo më ra në dorë libri me poezi i Baftiut, fillova ta lexojame padurim. Vargjet e atij libri ishin vetë autori, i cili e kishtevjershëruar atë që e kishte ndjerë në shpirt, kurse në shpirtin e tijishte dëshira për të qenë të bashkuar, sepse i vetmi shpëtim përne ishte bashkimi por që, për fat të keq, kishte edhe të tillë që, siçthotë:

T’i rrahin krahët, të shtiren si miqAndej pas shpine gjithçka fëlliqKur e do puna për ndonjë aksionTreten si vesa, sikur toka i lëshon

Baftiu ishte i tillë që nuk mund të heshte ndaj të gjitha atyrepadrejtësive, që nën ombrellën kinse të një barazie dhe tëvëllazërim-bashkimit, bëheshin ndaj popullit shqiptar, e nëveçanti në komunën e Medvegjës, prandaj edhe vetë titulli i

- 204 -

Kështu ndodh edhe në çdo shoqëriGjithmonë i forti ka ndarë drejtësi(Buburreci, fq. 23 ) Ato padrejtësi dolën sheshazi, sidomos pas demonstratave të

rinisë studentore, por edhe të masave të gjera në mars të vitit1981 kudo në trevat shqiptare, por në veçanti në trevën ku jetontedhe vepronte autori. Kudo në media, në periodikun e kohës, nërevista, në shtypin e përditshëm dëgjoheshin dhe shkruheshinlloj-lloj shpifjesh që ishte shumë vështirë të duroheshin:

Pasi i dëgjoj bëj një analizëMe bëhet sikur bota s’lëvizQë t’i fundosë gënjeshtrat bizareKorbat e zi mbi tokat shqiptare(Tranzistori, fq. 20)Megjithatë, autori është optimist dhe nuk e humb shpresën se

një ditë do t’u vijë fundi atyre shpifjeve dhe të gjitha të këqijaveqë rëndojnë mbi supet e një populli autokton:

Shpirtin tim e mban një shpresëSe dikush turrin do t’ua ndërpresSa shkon gjatë askush s’e dinPor e keqja kurrë s’ka shpëtim(Po aty, fq. 20)Dilemë tjetër që edhe më shumë e preokupon autorin ishte

edhe mosuniteti, servilizmi, karrierizmi, patriotizmi i rremë:Sikur të ishim një, si një grushtS’ka ç’na bën as top as pushkëPër fatin tonë të zi, për fat të keqNuk mbetet pa mbirë ndonjë sojkeq(Sikur të ishim një, fq. 4)Në veçanti e brengoste pafytyrësia e disave kinse

intelektualë, e në realitet ishin njerëz të pa kurriz:

- 207 -

KurKorbat të krrokatinMbi kokë...A mund të heshtetKurEmrin ta mohojnëFjalën ta ndalojnëA mund të heshtetKur Duan veten ta mohoshABC-në të mos e mësosh

Për ta përmbyllur poezinë me vargjet:

E unë s’mund të heshtDua të flas shqipTë jetoj shqipTë vdes shqip...(A mund të heshtet, fq. 3)Ato padrejtësi vëreheshin në çdo segment të jetës, kështu që

edhe i përjetonte shumë rëndë:

Një Maji punëtorëve u sjell gëzimPër ne shqiptarët si duket mashtrimSi mund të jetë ndryshe mashtrimiNë gjuhën tënde s’lejohet kremtimiNjë Maji, fq. 28)Megjithëse shqiptarët ishin autokton dhe jetonin në troje të

veta dhe asnjëherë gjatë historisë nuk kishin qenë pushtues,mjerisht për fatin e tyre gjithmonë kishin vendosur të tjerët nëdëm të tyre:

Buburrecat gjithë kanë qenë punëtorëPor fatin e vet kurrë s’e kanë në dorë

- 206 -

Klasa e pestë në Banjë ma përtëriu gëzimin(Po aty, fq. 7)Baftiu ishte personalitet me karakter të fortë, ishte

këmbëngulës në atë që synonte, prandaj edhe nuk zmbrapsej edhepërkundër pasojave që mund të kishte:

Secilën punë që me vullnet e kryenAskush në jetë s’mund të të thyenMë ndodhte mua, të parëve të miDo t’u ndodhë edhe juve e bardha rini

(Jeta, fq. 10)Si dashamirë i flakët i arsimit që ishte, disa nga poezitë e tij

përshkohen nga ndjenja e dashurisë për arsimimin edhe edukimine gjeneratave të reja, prandaj edhe i porosit:

Të dashur librin mos e braktisniDitarin me pesa gjithë ta stolisniMë nderoni mua dhe prindërit e tuNeve na gëzoni, ne kënaqemi me ju(Mbarimi i vitit shkollor, fq. 11)Në veçanti për të ishte e rëndësishme që te nxënësit ta zgjojë

dashurinë ndaj gjuhës amtare:

Nuk kuptohet bota as teknikaPa u mësuar mirë matematikaPo matematika s’mësohet farePa e ditur mirë gjuhën amtare(Numëratorja, fq. 12 )Për të vazhduar me vargjet:

Kështu na ka thënë Naimi vetëEmri i tij s’do të harrohet për jetëDhe të tjerë të Rilindjes KombëtareQë u dolën zot tokave shqiptare(Po aty, fq. 12 )

- 209 -

T’i rrahin krahët, të shtiren si miqAndej pas shpine gjithçka fëlliqKur e do puna për ndonjë aksionTreten si vesa, sikur toka i lëshon(Po aty, fq. 4)

Në atë trevë mësimi gjatë kohë qe zhvilluar në gjuhënjoamtare, në të cilën gjuhë katër klasë të fillores i kishte kryeredhe vetë autori, por që fati e deshi dhe më shumë guximi i tij qënë atë trevë të jetë i pari që e solli abetaren shqipe dhe i pari tëzhvillojë mësimin në gjuhën shqipe:

Mund ta kuptojë ai që e ka provuarQë në gjuhën e nënës nuk ka mësuarKisha gëzim, sa s’mund ta kuptojaQë në shqipe ata nxënës i mësoja(Për herë të parë, fq. 5)Proklamohej barazi, por në vazhdimësi kurdiseshin

prapaskena për ta penguar arsimimin në gjuhën shqipe, dukegjetur edhe ndonjë injorant shqiptar që mashtrohej për asgjë:

Çdo gjë në rregull, shkruar në letërKrejt diçka tjetër na dilte në vepër......................................................Bëhen prapaskena, lojëra të ndyraEdhe disa tanëve po ua banë fytyra(Çdo gjë në rregull, fq. 7)Hapjen e klasës së pestë në gjuhë shqipe më 1965 në Banjë

të Siarinës e përjeton me gëzim shumë të madh, me ç’rast e kishteshkruar edhe këtë poezi:

Ndjeja shumë kënaqësi, fare nuk përtojaAta gojëbylbyla sa më mirë që t’i mësojaSi në Gërbac kur shqip zhvilloja mësimin

- 208 -

Ai gjithashtu i këndon thanës që është e parë e cila çel lulet,i këndon pranverës, shiut, bilbilit;

Kënga jote gjithkujt i sjell gëzimBujkut në arë, udhëtarit në shtegtimFëmijëve në lojë, në livadh kosëtaritZëri yt i butë ka shkëlqim të arit (O bilbil, fq. 15) Me nostalgji të madhe u këndon fshatrave që dikur ishin

shqiptare, por që me dhunë ishin përzënë nga trojet stërgjyshore;

Stubëll e Konjufc ishin shqiptareKu jetohej shqip, luheshin valleAs në Bojnik më fare s’ka shqiptarëMbi 600 fshatra me dhunë janë marrë(Jabllanica, fq. 17)Poezitë e tij përshkohen nga një ndjenë e thellë patriotike:

Po deshët rini porosinë ta jetësoniLapsa e libra nga dora mos i lëshoniPërvjetorët e tyre gjithë t’i kujtoniPra varrezat e heronjve t’i vizitoni(T’u këndojmë heronjve, fq. 27)Për të vazhduar me vargjet përmes të cilave shprehet ndjenja

e krenarisë për njerëzit e asaj treve që kanë lënë emër në fushëne betejës, por edhe të dijes:

Trimat si Zeneli për ne janë krenariEdhe Veli Dedi gjeneral në ShqipëriMësuesit e parë dhe shumë të tjerëQë kësaj treve i kanë bërë nder(Po aty fq. 27 )Autori ishte adhurues i flakët i natyrës, prandaj edhe u

këndon stinëve të vitit, ahishtës, lules së thanës, shiut, puplës. Në

- 211 -

Duke jetuar në rrethana shumë të hidhura, duke përjetuaredhe çaste të rënda në jetë, të vetmin shpëtim e shihte në dituri,punë dhe nder:

Lapsin, penën në dorë kush i mbanMe tinëzarë vetën s’e ngatërronKush ka dije është më i lirëTa thotë të vërtetën s’e ka vështirë(Lapsi, fq. 19)

Atë bindje që autori e kishte krijuar për vete, donte që tambjellë edhe te nxënësit e tij:

Pena e lapsi të bëjnë të vyeshëmMbi të gjitha të bëjnë të dijshëmPor atë dije përdore për të mirëJo për inate dhe atë që e ke smirë(Po aty, fq. 19)

Sipas tij, për formimin e personalitetit të shëndosh të fëmijësjanë dy faktorë të domosdoshëm, por dhe të pandashëm-prindidhe mësuesi:

Sa punë që bën, bëre me nderSi dimrit kurrë s’i thuhet verëPrindi e mësuesi janë si një letërIa hoqe një faqe, s’e ke faqen tjetër (Po aty, fq. 19 )

Autori e kishte në shpirt natyrën dhe fëmijët, prandaj edhe ikëshillon që t’i shijojnë bukuritë natyrore:

Ecja nëpër borë shëndetin s’e dëmtonTë bën më të shkathtë dhe të forcon..........................................................Kjo porosi nga unë që u është thënëAshtu do t’ua thoshte edhe çdo nënë(Nxënësi udhëtar, fq. 9)

- 210 -

Ai mbi 15 vjet kishte punuar me fëmijë, por edhe pasi që ekishte lënë ditarin, kënaqësinë e gjente me fëmijët, argëtimin etyre:

S’vonon shumë ylberi delRreze dielli më pas u sjellQesh natyra, gjithë bimësiaEdhe lojën e vazhdojnë fëmija(Shiu, fq. 13)Duket sikur e parandiente se nuk do të jetojë gjatë, prandaj

një nga poezitë ua kish kushtuar fëmijëve të vet:

Kam tre yje dhe një dritëQë më gëzojnë ditë për ditë...........................................Këta tre yje dhe kjo dritëSikur natën ma bëjnë ditë........................................Kur i shoh ata në përqafimNë shpirtin tim sjellin gëzim(Tre yje dhe një dritë, fq. 21)

Këtë vëllim me poezi të Baftiut e karakterizon stili irrjedhshëm, gjuha shumë e pasur, dashuria ndaj gjuhës shqipedhe arsimimit të kombit, urrejtja ndaj pushtuesit, i cili përveç qëna kishte okupuar, synonte të na poshtërojë. Në shumë vargje tëkëtij vëllimi autori nuk e lë pa i denoncuar edhe njerëzit lojës,por edhe nga naiviteti që për pak gjë dhe për interes personal edëmtonin interesin kombëtar.

*Marrë nga revista periodike e trevës së Gallapit “Ga -llapi”nr. 6, 2010, faqe 34-37.

- 213 -

poezinë kushtuar pranverës, sikur edhe në poezitë e tjera, mbi tëgjitha dominon dashuria që fëmijët të pajisen me dituri:

Erdhi 21 marsi, pranvera filloiMe shumë mund dimrin e largoiPor edhe dimri nuk ishte i keqShumë sëmundje si mjek i heq(Pranvera, fq. 24) Prandaj, edhe poezinë e përmbyll me vargjet:

Ashtu si bujku që punon në arëAshtu t’i rendisni pesat në ditarKur i kryeni detyrat jeni më të lirëDhe loja në lumë ju shkon më mirë(Po aty, fq. 24)Të ardhmen autori e sheh vetëm në unitet, sepse sado që

dikush të jetë i madh, si i vetëm e ka të kot:

Po sikur ahu të mbetej vetëS’ka gjallëri, s’ka as jetë........................................Ju të gjitha bimët drunoreQë kaloni jetë vëllazëroreBashkë me lule e çdo bimësiGjithë natyrës i jepni hijeshi(Ahishta, fq. 30)Madhështia e kësaj bote, sipas autorit, është liria, por atë

madhështi e shëmtojnë servilët dhe tinëzarët:

Në rrugëtimin tuaj s’keni kufi’Jeni të lira ua kam shumë lakmiS’ka atje tinëzarë as merimangaQë kënaqen kur të vënë në pranga(Pupla, fq. 25)

- 212 -

në Banjë të Siarinës, u regjistrova në Kamenicë. Pas katër vjetëshdiplomova me sukses të kënaqshëm, por kënaqësia ime shpejt ushndërrua në pikëllim. Buzëqeshja ime u pre në momentin kurlexova mbiemrin tim me sufiksin “iq”. Pra, Baftiq! Nuk dua tafsheh të vërtetën, dola prapa shkollës dhe qava si një fëmijë. Pse ivetmi unë dallohesha nga shokët dhe shoqet e mia të klasës mekëtë dreq sufiksi “iq”?! Vendosa t’i drejtohesha drejtorit të shkollëspër sqarim. Ai ma shpjegoi procedurën se të gjitha diplomatlëshohen në bazë të të dhënave nga certifikata e lindjes, gjë që unëmë herët nuk e kisha ditur se në shërbimin e ofiqarisë në Banjë tëSiarinës mbiemri i familjes sime ishte me “iq”! Me udhëzimin edrejtorit të shkollës, të nesërmen shkova në Komunën e Medvegjësbashkë me babanë. Personi i cili na priti me një buzëqeshje tëëmbël ishte Bafti Krasniqi. Nuk më kujtohet mirë posti i tij aty.Ishte vera e vitit 1977. Duke e vërejtur shqetësimin tim shpirtëror,më përqafoi shumë ngrohtë dhe më uroi diplomën. -A do tëvazhdosh në studime?, më pyeti. I thashë se do regjistrohem nëFakultetin Filozofik, në Degën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe. -Eh, tash më kënaqe, bravo bacit, na duhen kësi djemsh! Sikur eharroi për një moment hallin për çfarë isha aty. Po, Bacë, pordiploma ime, e sheh se me çfarë mbiemri është shkruar? Ku tëshkoj me këtë diplomë kështu, ia ktheva me një zë të përvajshëm.Me një buzëqeshje të ëmbël, ma hodhi dorën rreth qafe dhe mëtha: -Ti e ke kryer punën tënde, tani do e bëj unë timen. Kjo do tërregullohet që sot! Heu, thashë me vete, po si do ta rregullojë kyqë sot, kur drejtori i shkollës sime e vlerësoi si një problem mjafttë ndërlikuar. “Duhet të marrësh vendim nga gjyqi për ndryshimine mbiemrit”, më kishte thënë! Na ftoi në një zyrë. U ulëm pranë tij.Nxori letrën, e futi në makinën e shkrimit dhe iu drejtua babait tim,Zenelit, me këto fjalë: Sot po e bëjmë një ndryshim për krejtfamiljen tënde. Po i bëjmë kërkesë gjyqit për heqjen e ‘iq’-it dhe‘viq’-it. Viçat do t’i presim të gjithë, tha me shaka.

Kërkesën e shkroi Baftiu, kurse unë dhe babai e nënshkruam.Me shkathtësinë dhe me guximin që kishte, na tha të presim në

- 215 -

SYLË Z. BAFTIU, prof.

BAFTI KRASNIQI - MEDALJON I ARTË ISHKOLLËS SHQIPE NË RAJONIN E MEDVEGJËS

Kur dhe si u njoha me Bafti Krasniqin?

Si fëmijë, jo rrallë kisha dëgjuar që të flisnin për BaftiKrasniqin. Kur isha nxënës i klasës së dytë, sipas kalendarit tëshkollimit tim në vitin 1965, mësova se pas klasës së katërt, domund t’i vazhdoj mësimet në klasën e pestë në Banjë të Siarinësnë gjuhën shqipe, që deri këtë vit pararendësit e mi kishin qenëtë detyruar të shkollohen në gjuhën joamtare, pra në gjuhën serbe.

Ishte lajm shumë i gëzuar, jo vetëm për ne fëmijët, porsidomos për mësimdhënësit e fshatit dhe për prindërit tanë. Asajvere, temë qendrore në të gjitha takimet, dasma, kremte apoqofshin edhe takime pune, ishte hapja e ciklit të lartë shkollësfillore në gjuhë shqipe në Banjë të Siarinës. Drejtor shkolle ishteemëruar një shqiptar, i cili nuk e kursente asnjë prind nga dënimipër mosdërgimin e fëmijës së tij në shkollim të mëtejshëm. Çdofamiljeje, pas mbarimit të klasës së katërt të fëmijës, i dërgohejnjë ftesë e posaçme nga drejtoria.

I vogël isha atëherë, por mbaj mend mirë se emri i Baftiutishte ai i cili përmendej më së shumti, si:“Hallall i koftë t’birit tëSmajlit, e nxori shkollën shype me zor në Banjë... Kësi djali trimnuk ba ma nana jo... Besa edhe djalë mentar e shkollar i madh...”

Këto lëvdata janë fragmente bisedash që më kujtohen ngavera e ‘65-tës në livadhin tonë mes burrave që kositnin bashkëme vëllanë tim të madh. Nuk ia dija aq shumë rëndësinë kësajpune, por nga entuziazmi që vëreja në fytyrat e kosarëve, ndjejase diçka e mirë po vinte për ne fëmijët shkollarë.

Rrugëtimi i shkollimit tim dhe shokëve të mi ishte me plotvështirësi, por sukseset nuk më munguan. Pas mbarimit të fillores

- 214 -

e shkollës, bëmë ndërrimin e vendeve me kolegun, i cili ishtebanor i këtij fshati, kështu unë kalova në shkollën amë në Banjëtë Siarinës. Me të arritur, mësova për disa telashe të mëdhapërkitazi me ciklin e lartë të shkollës fillore në Medvegjë.Paraprakisht, një vit përpara, me këmbëngulësinë e BaftiKrasniqit ishte hapur cikli i lartë i fillores nga klasa e pestë që deriatë vit ishte penguar brutalisht nga shovinistët. Në vitin shkollor1980/81, kur fillova punën në Banjë të Siarinës, klasa paraprakee pestë vijonte në klasën e gjashtë me mbi 25 nxënës. Klasa ekatërt, e cila atë vit do të kalonte në të pestën, ishte vënë nëshënjestër të shovinistëve serbë të Medvegjës. Pas dy ditësh,shkova në Komunë, gjoja për punë personale, e në realitet dojata takoja Baftiun. Ishte një takim i përzemërt. Kërkoi nga unë taprisja deri sa të mbarojë orari i punës. Takimin e lamë në njërestorant përballë Kuvendit të Komunës. Në fillim të bisedës mëpyeti për studimet e mia. I tregova se jam në vitin e fundit dhe setë gjitha provimet pararendëse i kam mbaruar. U gëzua shumë.Gëzimi i tij ishte i përzier me dozë dyshimi. Ke ardhur pikërishtkur kemi nevojë. Të lumtë, por mos lejo që kjo të bëhet shkakpër ngecje në rrugën tënde të mëtejshme. I premtova se nuk dotë ngec në asnjë mënyrë. Ai më foli gjerë e gjatë për problemetaktuale. Temë qendrore qe tendenca e mbylljes së ciklit të lartëtë fillores në Medvegjë. Baftiu m’i shpjegoi të gjitha peripecitëdhe vuajtjet e tij për ngritjen e shkollimit të lartë fillor nëMedvegjë dhe për zhgënjimin e tij në disa bashkëkombës, të cilëtnuk e vrisnin fort mendjen për pasojat e mëvonshme. Ishte fillimii vitit shkollor, shovinistët e komunës nuk kishin lejuar hapjen eklasës së pestë. Duke u arsyetuar për mungesë lokali, e tjera.Mjerisht, ata kishin arritur t’i bindin disa shqiptarë që fëmijët etyre t’i regjistrojnë në klasën e pestë në gjuhën serbe. Kishtefilluar të plasaritej vendosmëria e organizimit të prindërveshqiptarë. Kjo plasaritje e kishte shqetësuar në shpirt Baftiun.

Dëgjo, mësues, më tha. I gjallë, nuk e dërgoj djalin tim nëgjuhën serbe. Nëse vërtet tulaten të gjithë prindërit e kësaj klase,

- 217 -

zyrë. Shkoi personalisht te gjykatësi për ta shqyrtuar menjëherë,sepse koha për regjistrim në fakultet nuk priste. Pas disa nazeveqë i kishte bërë gjykatësi (serb), Baftiu e kishte detyruar atë që talëshonte vendimin në favor të kërkesës sonë. Pas pak u kthye nëzyrë me vendim në dorë dhe m’u drejtua: “Ja, u bë djalosh, urimembiemri, merre këtë vendim dhe shko menjëherë në zyrën eofiqarisë në Banjë të Siarinës. Ofiqari i di procedurat e tjera, pastajme certifikatën e re shko në drejtorinë e shkollës që ta lëshojnëdiplomën e re, me mbiemrin pa ‘iq’. Kur të regjistrohesh nëfakultet, merre indeksin dhe eja përsëri këtu tek unë, kam për tëndihmuar që të përfitosh bursë apo kredi për studime”. Mëkujtohet kur babai im ia shtrëngoi fort dorën dhe i tha: “Rrnofsh,o Bafti!” Unë e përqafova ngrohtësisht dhe iu falënderova deri nëqiell. Procedura tani ishte shumë e thjeshtë. Bëra ashtu siç mëkëshilloi Baftiu dhe më në fund e mora diplomën me mbiemër tëshkurtuar. Asaj vere, më 1977 u regjistrova në Degën e Gjuhësdhe Letërsisë Shqipe në Universitetin e Prishtinës. Siç më kishteporositur Baftiu, me indeksin tim u paraqita në zyrën e tij. U gëzuashumë. Të gjithë formularët dhe kërkesën për kredi studentëshm’i solli, kurse i plotësuam bashkë. Duheshin dy garantues tëpunësuar. Njëri nga ata ishte vetë Baftiu. Me kënaqësi tha, porkam një porosi për ty. Pas mbarimit të studimeve të pres të vishkëtu, na duhesh të gjithëve, i duhesh këtij vendi! I premtova sekëtë kërkesë kam për t’ia plotësuar. Kredia m’u dha. Falë kësajmbështetjeje financiare, unë i mbarova studimet në afat rekorddhe pa asnjë vështirësi ekonomike. Erdhën vitet e nxehta.

Në vitin shkollor 1980/81 e kisha likuiduar vitin e tretë dheisha regjistruar në vitin e katërt. Konkurrova për mësues të gjuhësshqipe në Shkollën fillore në Banjë të Siarinës. Nuk më pritejedhe një vit. Paraprakisht kisha bërë ekuivalencën në Shkollën eLartë Pedagogjike. Ligjëratat e obliguara të vitit të katërt, dy herënë javë, mund t’i përcillja pa asnjë problem. Në bazë të konkursit,unë i plotësoja kushtet. Më emëruan mësues i Gjuhës shqipe nëRamabanjë të Medvegjës. Pas dy javësh, në pajtim me drejtorinë

- 216 -

mos ia ndalnin para shkollës, edhe pse ishte nënstacion i obliguarpër udhëtarët. Shumë herë e dërgonin deri në stacionin kryesor,kurse Arsimi detyrohej të kthehej mbrapa në këmbë dhe për këtëshkak vonohej deri në 15 minuta. Nuk e qortonim, sepse edhe neshihnim se çfarë padrejtësie po i bëhej. Kjo nuk e demoralizoiArsimin dhe as babanë e tij, Baftiun. Arsimi u bë shkas që lidhjandërmjet meje dhe Baftiut të forcohej edhe më shumë. Takimettona ishin më të shpeshta, së paku një herë në javë.

Klasa e gjashtë në Medvegjë vazhdoi me plot vështirësi.Ishim ne arsimtarët e shkollës fillore “Zenel Hajdini” të Banjëssë Siarinës që i mbanin orët e mësimit. Disa herë më kishte rënëmua që të punoja me këta nxënës. Ishte klasa më e suksesshmendër të gjitha klasat e gjashta. Këta nxënës, për katër vjetparaprake ishin përgatitur nga mësuesja Nurie Ferati, e dalluarndër më të suksesshmet e asaj kohe. Në një mbledhje të Këshillittë Arsimtarëve në Banjë të Siarinës, unë publikisht e lavdërovapunën e mësueses Nurie, e cila kishte qenë e pranishme, por qëunë nuk e kisha njohur më parë. Vërtet ishte një ndjenjë e veçantëtë punohej me ata nxënës aq të zgjuar dhe të përgatitur.

Çdo të enjte zakonisht takoheshim me Baftiun. Për çdo gjëmë mbante në rrjedhë. Në çdo situatë më jepte këshilla se si duhetvepruar. Ishte një mësues imi, për të cilin kisha respekt të pafund.Kaluan disa muaj. Situata sa vinte e acarohej. Baftiut po ibëheshin shantazhe nga më të ndryshmet. I pathyer në bindjet etij kombëtare, Baftiu vazhdonte të punonte me zell të madh,çdoherë në shërbim të popullatës shqiptare të kësaj treve. Ky njerim’u bë shumë i afërt. Ditë më vonë, akademik Idriz Ajeti, ientuziazmuar nga një artikull i botuar për një nxënës timinatëherë, Jonuz Fetahu, sot mësues i gjuhës shqipe në Prishtinë, nakishte dërguar një pako me libra. Në mesin e atyre librave përJonuzin, e kishte futur një libër të mbështjellë me një mbishkrim:“Për arsimtarin tënd të gjuhës shqipe”. Pra, më përkiste mua. Ehapa me kujdes në bibliotekë, të cilën e udhëhiqja unë. Ishteromani “Qielli i përflakur” i Sylejman Krasniqit, në të cilin flitej

- 219 -

i vetmi unë kam për ta dërguar djalin tim Arsimin në klasën epestë në gjuhën shqipe në Banjë të Siarinës, po çka edhe nëse epaguaj këtë me çmimin më të lartë?! Ke të drejtë Bacë, (kështue thërrisnim shumica e mësuesve të rinj për respekt), edhe unë potë isha në vendin tënd, kështu do bëja - i thashë! Ndodhi ajo mëe keqja, të gjithë nxënësit e klasës së pestë i shpërndan në klasajo shqipe në Medvegjë, por jo djalin e Baftiut, Arsim Krasniqin.Një të hënë në mëngjes, para se të shkoja në orë të mësimit, nësallën e arsimtarëve hyri Bafti Krasniqi me të birin Arsiminpërdore. Pasi kishte marrë pëlqimin për regjistrim në drejtori, aimë kërkonte mua, sepse unë isha kujdestar përgjegjës për klasëne pestë. Hyri brenda me një krenari dhe një kulturë intelektuali.Pasi na përshëndeti të gjithëve, u ndal tek unë dhe u ulëm përballënë tryezë. Më tregoi për rrjedhat e fundit të klasës së pestë nëMedvegjë dhe pasi shprehu edhe njëherë këmbëngulësinë e tij,më tha: Mësues, ky është Arsimi im. Merre! Të lutem, mësojaNaim Frashërin dhe Luigj Gurakuqin, Ndre Mjedën e KonstantinKristoforidhin, sepse nuk dua që t’ia jap Laziqit që t’ia mësojëAndriqin, Qopiqin, Isakoviqin e Qosiqin (Laziqi ishte atëherë njëfunksionar komunal i shquar për ndjenja antishqiptare). Nukmund ta përshkruaj dot atë ndjenjë. Isha i ri, 24-vjeçar dhe kishafrikë për mospërmbushjen e misionit, të cilin Baca Bafti po majepte. Mos ke merak, i thashë! Djali do të jetë në përkujdesjentime, e sa për mësim, varet nga Arsimi, nëse nuk më dëgjon,atëherë do ia shkulim veshët, njërin unë, e tjetrin ti! Qeshëm qëtë dytë dhe dolëm bashkë deri në korridorin ku gjendej dhoma emësimit për klasën e pestë. E mora Arsimin përdore dhe u futëmnë klasë. Më ngjante sikur një zog i vogël, që ishte sulmuar ngasorrëshkinat dhe po kërkonte shpëtim. Ashtu ndieja dridhjet edorës së tij derisa po e mbaja përdore. Në klasë, e bëraprezantimin e tij. Ishte fëmijë i zgjuar. Me kujdesin më të madhdëgjonte çdo fjalë të mësuesit. Ishte i zellshëm dhe i disiplinuar.Shovinistët e komunës vunë çdo mekanizëm në lëvizje për tademoralizuar. I kishin porositur edhe shoferët e autobusit që të

- 218 -

Diskriminim i hapur kundër shqiptarëve

Dy apo tri javë më pas, në prag të festës së 1 Majit - Ditës sëPunëtorëve, në pasditen e 30 prillit 1981 u takuam pranëKomunës, unë Baftiu e Musa Fazliu, ofiqar në komunë. Përdallim nga vitet e mëparshme, kësaj radhe s’ishte ngritur Flamurishqiptar në mesin e flamujve si zakonisht pranë objekteveshoqërore. Kjo gjë na habiti të treve. Si u bë e kush dha urdhër,askush nuk dinte gjë! Ata, që të dytë punëtorë në administratënkomunale, as që kishin dëgjuar ndonjë diskutim lidhur me këtëçështje. Bafti Krasniqi dhe Musa Fazliu pa hamendje e hapënderën. Meqë Musa i kishte çelësat, u futëm në Komunë. S’e di përsa minuta, por shumë shpejt Musa doli në ballkon dhe e vuriFlamurin tonë kombëtar. Ishte ky një akt shumë i guximshëm.Nga ajo ditë filluan të shpeshtohen shantazhet dhe të bëhen edhemë të egra kundër Bafti Krasniqit. Pas pak ditësh, atij i merretlibreza e Lidhjes Komuniste, gjoja si njeri “i padëshiruar dhenacionalist”. Edhe vendin e punës ia kishin ndërruar, duke upërpjekur kështu që ta poshtëronin dhe demoralizoninshpirtërisht. Ishte e pamundur. Baftiun kjo e forconte edhe mëshumë. “Edhe punë pastruesi do bëj dhe nuk do u hiqem ngakëtu”, më kishte thënë në një rast. Vendosmëria e tij e madhe përtë mos u gjunjëzuar para asnjë situate çfarëdo qoftë, shprehej nëdisa poezi që i kishte në dorëshkrim që nga vitet e ‘60-ta, dhe nëveçanti në poezinë “A mund të heshtet”, ku thotë:

E ne jemi ata që jemiTokë tjetër s’kemi

Dimrit s’i thuhet verëKush hesht s’ka nder...

Shovinistët e Medvegjës s’u ndalën me kaq. Ata, për fat tëkeq, kishin arritur t’i yshtin disa shqipfolës apo, thënë më drejt,disa të mjerë kundër Baftiut. Ia morën banesën, për t’ia dhënënjë punëtori shqiptar të Komunës. Si gjithnjë shovinistët, sikurthotë populli “me nji t’rame, dy t’vrame”. Edhe i kryenin punët

- 221 -

kryesisht për dëbimin e shqiptarëve të Toplicës në vitin 1878.Pasi e lexova brenda natës, të nesërmen vendosa t’ia jepja Baftiutpër lexim. Me kënaqësinë më të madhe e mori, e lexoi dhe pas njëjave ma ktheu që t’ia jepja dikujt tjetër për lexim. Kjo vepër duhettë qarkullojë sa më shumë që është e mundur, më porositi Baftiu.Kishte dëshirë të më ftonte në shtëpi për drekë apo darkë, mirëpopër mos të rënë në sy të shovinistëve, takimet tona i bënim mekujdes, pra në vend publik, zakonisht të enjteve, sepse ishte ditëtregu dhe kishte më shumë njerëz se zakonisht.

Pranvera e vitit ‘81, saktësisht demonstratat e studentëve më11 mars dhe ato gjithëpopullore më 1 e 2 prill u reflektuan shumëthellë në komunën e Medvegjës. Unë, meqë mbeta për tri ditë nëPrishtinë, si pasojë e shkëputjes së linjës së transportit publik, utakova me Baftiun më 6 prill në Medvegjë. Ishte shumë kureshtartë mësojë diçka më konkrete për situatën. I fola gjatë. Bacë, ithashë, a të kujtohet kënga “Dalëngadalë po vjen behari”? Po sinuk më kujtohet, o vëlla, më tha dhe ia filloi me një zë të butë takëndonte strofën e parë. Më pas, vazhdoi t’i recitojë vargjet eNdre Mjedës:

Bylbyl ky shekull orë e çast ndërrohet,Bien poshtë të naltit e i vogli qohet!Edhe natyra po do me ndërrue,Fillon me gëzue...”Ishte një kushtrim nga shpirti i Baftiut, ishte një ndjenjë dhe

shpresë e madhe se ditë të mira po ofrojnë për kombin tonë. Ngaxhepi i brendshëm i setrës nxori një bllok shënimesh, ku i kishteshkruar vargje të tij. Aty më tregoi se ka disa dorëshkrimepoezish, të cilat po prisnin ditë më të mira për botim. Filloi talexojë njërën, atë më të fundit titulluar “A mund të heshtet”. Ngavargjet e kësaj poezie të fuqishme, për një çast m’u duk sikur podridheshin malet përreth, m’u duk sikur e tërë Medvegja, por dherajoni i saj po thërrisnin A mund të durohet më kështu?! Eurova shumë për shkrimet.

- 220 -

u ofruam, i pari ma priti: “Të gjitha i di, aferim të qoftë! Mirë uakishe bërë”! Nuk e pyeta nga e mori vesh aq shpejt, por sigurishtnga ndonjëri prej kolegëve të mi që kishin raporte miqësore metë.

Pas disa ditësh, polici shovinist, Vlada, i cili ia kishte vënësyrin njërit prej arsimtarëve të shkollës sonë, Osman Ismailit, përgjoja disa dënime të papaguara, të cilat vetë polici i kishtemontuar, kishte ardhur në shkollë dhe e kishte vënë në pranga.Derisa po e merrte vendimin te gjykatësi i Komunës, Baftiu ekishte hetuar mësuesin Osman të prangosur në korridor. Shpejt ekishte pyetur për arsyen e arrestimit dhe ishte futur në zyrë. Metë dalë nga zyra e gjykatësit, polici merr rrugë për në burgun eLebanës për ta dërguar mësuesin në vuajtje të dënimit. Baftiuishte futur në zyrë të gjykatësit për t’i kërkuar sqarime. Mekërkesën e tij, gjykatësi kishte pranuar që Baftiu ta shlyejëborxhin në emër të Osman Ismailit dhe ai të kthehej prapa. Ashtuedhe u bë. Bafti Krasniqi si vetëtima kishte shkuar në shtëpi dhei kishte sjellë paratë. Ishte një shumë e konsiderueshme, afërsishtdy paga mujore të arsimtarit Osman Ismaili. Siç na ka rrëfyerkolegu Osman, gjatë tërë rrugës për në Lebanë, polici Vlada ekishte provokuar shumë rëndë. Me të hyrë në Lebanë, një patrullëe policisë i ndalon ata. Ia komunikojnë vendimin dhe urdhrin eGjykatës se Osman Ismaili është i lirë, sepse pagesën e ka bërëBafti Krasniqi. Vlada, i fyer dhe i mundur, u detyrua ta kthejëOsmanin në vendin ku e kishte arrestuar, ndërsa paratë që Baftiui kishte paguar ia kompensoi Osmani të nesërmen me ndihmën ekolegëve.

Për njerëz si Baftiu ka nevojë edhe toka, lëre më njerëzit.Pushimet verore na larguan pak nga gjithë ai shantazh dhepresion psikik. Por, jo edhe Baftiun. Ai kishte përjetuar shumëgjatë kësaj vere. Në shtator të vitit 1981, unë nuk kisha paraqiturkërkesë pune, meqë isha aty dhe nuk isha në dijeni për shpalljene vendit të lirë. Pa ndonjë procedurë, komisioni disiplinor, ipërbërë nga 5 arsimtarë, tre serbë e dy shqiptarë (që për çështje

- 223 -

e veta, edhe e shtinin thikën në mes shqiptarëve. Baftiu, sivizionar që ishte, e hetoi këtë mjeshtri të shovinistëve. Ata kishinpër qëllim futjen e belasë dhe të vëllavrasjes ndërmjetshqiptarëve. Baftiu nuk ra në këtë grackë, duke i bërë ballë edhekëtij diskriminimi brutal.

Në qershor po të këtij viti, tre inspektorë të UDB-së ia kishinmësyrë shkollës sonë në Banjë së Siarinës. Ata ishin prezantuarsi inspektorë të arsimit. Habia jonë ishte se shkolla jonë deri atëditë ishte në mbikëqyrje të Ministrisë së Arsimit të Kosovës. Nekishim pritur disa herë inspektorë shqiptarë nga Prishtina. Ata tre“inspektorë të arsimit” kishin kërkuar nga drejtori të takohen mepërgjegjësin e bibliotekës, për një kontroll rutinë. Drejtori iatëhershëm, F. H. i kishte pranuar në zyrë dhe e kishte dërguarpunëtorin teknik në klasë që të më tregonte. Meqë e mora memend se çfarë donin, i thashë le të presin deri të mbarojë ora emësimit. Si duket, kjo i kishte vënë bukur në siklet. Takimi nëfillim qe shumë i “përzemërt” dhe me tone të ulëta. Doli se atas’ishin inspektorë të arsimit, e kjo i bezdisi edhe më shumë.Kërkuan nga unë regjistrin e të gjitha librave që kishim nëbibliotekë. Pasi ua solla, ata më pyetën se sa vepra i kemi prejautorëve nga Shqipëria. U thashë se kemi shumë dhe se pjesakryesore e letërsisë shqipe përbëhet nga autorë shqiptarë ngaShqipëria. Më thanë që shumica prej atyre veprave, si të IsmailKadaresë, Dritëro Agollit, Adelina Mamaçit, Eqrem Çabejt dhetë tjerëve duhet të hiqen “përkohësisht” dhe të mos jepen nëlexim.

Unë këmbëngula. Në asnjë mënyrë, pa vendim të Ministrisësë Arsimit të Kosovës dhe pa vendim të këshillit pedagogjik tëshkollës nuk do hiqet asnjë nga këto. Ata më kërcënuan hapur sekështu do ta vë në dyshim vendin tim të punës. Të nesërmen dojata njoftoja Baftiun për këtë risi. Si zakonisht, me elegancën e tijprej njeriu të qytetëruar, hoqi kapelën në shenjë respekti. Kështubënte edhe në rrugë, kur përshëndetej me dikë, me njërën dorë elëvizte kapelën dhe me tjetrën bënte përshëndetjen nga larg. Sapo

- 222 -

koncerte e ndeshje sportive. I kemi borxh këtij burri të madh qëemrin e tij në shenjë nderimi t’ia vëmë ndonjë shkolle, për tëcilën ai u sakrifikua dhe punoi aq shumë. Njerëz si Bafti Krasniqilindin shumë rrallë dhe janë të pavdekshëm. Ai rron bashkë meveprën e tij, me kujtimet që ka lënë në mesin tonë. Vepra e tij ebën atë Medaljon të artë të shkollës shqipe.

Monthey, tetor 2010

REXHEP ABAZI, prof.

Treva e Medvegjës ka dhënë shumë kuadro. Të kujtojmëgjeneralin Veli Dedi, nga Dediqi, akademik Idriz Ajetin, ngaTupalla, doktorin e parë shqiptar në ish-Jugosllavi, prof. ZeqirBajramin, po ashtu nga Tupalla, profesor i gjeografisë, i diplo-muar në Zagreb më 1942, dr. Hajdar Xhemën, po nga Tupalla, idiplomuar më 1948 në Fakultetin e Mjekësisë në Bolonjë, pordhe shumë kuadro të tjera. Megjithatë, sa i takon arsimimit tëshqiptarëve në komunën e Medvegjës, njeriu më i merituar ështëBafti Krasniqi, të cilit edhe ia kushtova këto vargje.

FUQI VIGANI(Mësuesit të popullit Bafti Krasniqi)

Njeri i thjeshtë,Me derte e halle,Me fuqi vigani,Pa mendje të madhe.

Ishte mësues,Në fshatin e vet,Kontribuues e bamirës,Për një vilajet.

- 225 -

etike nuk po i cek me emra), kishin marrë vendim që unë tëlargohem nga detyra e arsimtarit, gjoja se nuk isha i diplomuar.Ironia ishte aq më e madhe, kur në vendin tim e kishin pranuarnjë të padiplomuar. Ç’është e vërteta, unë gjatë atij viti i kishambaruar gati të gjitha provimet e vitit të katërt. Në ditën e parëtë shkollës m’u komunikua ky vendim, për të cilin nuk jamankuar asnjëherë në “instancat shtetërore”. Ky vendim i patiprekur në shpirt shumicën e kolegëve, por më së shumti e prekumikun dhe mësuesin tim, Bafti Krasniqi. Më këshilloi që të mosndalem së punuari. Ti ke ardhur me dinjitet dhe me dinjitet do tëshkosh, më tha. Vazhdoje punën dhe kurrë mos thuaj se ke bërëshumë për vatan! U ndamë duke i shtrënguar duart dhe duke iuruar njëri-tjetrit gjithë të mirat. Mos na harro, ishte fjala e tij efundit! Koha kalonte. Gjatë tërë kësaj kohe unë u përkushtovapër provimet e mbetura dhe temën e diplomës. Kryesisht isha nëPrishtinë. Nuk patëm mundësi të takoheshim shpesh me Baftiun.

Në janar të vitit 1983, papritur më erdhi ftesa për shërbimushtarak. Si duket, as kjo nuk qe e rastit, sepse kisha vetëm 15ditë për të shkuar. S’bëra përpjekje për ndonjë shtyrje tëmundshme. Gjatë kohës sa isha në shërbim ushtarak, Baftiut iishte përkeqësuar shumë gjendja shëndetësore. Kishte përjetuarshumë maltretime dhe provokime ndër më të rëndat. Familja ekishte dërguar në spital. Gjendja shëndetësore e Baftiutpërkeqësohej edhe më shumë. Ndërroi jetë po këtë vit në moshëshumë të re. Është misterioze si mund t’i përkeqësohej gjendjanjeriut në një spital aq prestigjioz, siç ishte ai i Beogradit.

Bafti Krasniqi pa dyshim se ishte dhe mbetet njëra ndërfigurat më të ndritura të arsimit shqip në këtë trevë shqiptare.Deri më sot është thënë pak ose fare pak për këtë atdhetar të madhmedvegjas. I kemi borxh emrit dhe figurës së tij. S’duhet harruaratë njeri të madh. Kemi obligim ta kujtojnë emrin dhe veprën etij të madhe. Kemi për obligim që së paku një herë në vit tëorganizojmë akademi përkujtimore për nder të emrit dhe tëveprës së tij, akademi e cila do të duhet të përcillej edhe me

- 224 -

shqiptar që dhunshëm ishte vendosur pas Kongresit të Berlinit më1878. Pikniku ishte caktuar të mbahej në vendin e quajtur te Kapiae Sfircës, në lartësinë mbidetare rreth 1100 m, pikërisht mu nëpikën kufitare ku Sfirca ishte ndarë në dysh. Edhe pse ishte 7-8kilometra larg dhe se duhej udhëtuar gati dy orë në atë piknik,morën pjesë nxënësit e shkollës katërvjeçare të Gërbacit memësuesit Bafti Krasniqi dhe Mehmet Masurica dhe nxënësit eshkollës fillore katërvjeçare të Sfirës, me mësuesit Rexhep Bajramie Osman Murati. Në vendin e quajtur te Kapia arritëm pak paramesdite. Baftiun aty e kam takuar për herë të parë. Në atë takimkanë marrë pjesë edhe nxënësit e shkollës fillore katërvjeçare tëTygjecit, të Sfircës, të Zajçecit dhe të Gmicës.

Në atë takim u organizuan gara të ndryshme, si: vrapim,kërcim së largu, top këmbe, vallëzim, këndim e të tjera. Kësotakime janë organizuar edhe herëve të tjera, por që për regjiminserb ato nuk ishin parë me sy të mirë, kështu që këto takimekishin qenë pika e dytë e zezë në biografinë e të ndjerit Bafti,kurse pika e parë e zezë kishte qenë kur më 1954 në shkollën eGërbacit kishte zhvilluar mësimin në gjuhën shqipe. Ideja eBaftiut s’kishte qenë vetëm që të bëhen takime sa për të thënë,por që te nxënësit të kultivohet ndjenja e lidhjes drejt Kosovës.Ndonëse shumëkush s’e ka kuptuar, por serbët gjithë kanë punuarpër mbjelljen e farës së ndasisë në mes shqiptarëve edhe pseSfirca dikur ishte një. Kanë shkuar aq larg sa s’mund ta kapëmendja e njeriut. Në Gallap kultivohet në lloj molle që quhet‘Molla prishtinçe’. Kam dëgjuar se serbo-malazezët t’u kenëthënë njerëzve se ju “moti po kshyrni kah Prishtina. Pse s’pothoni Molla lebançe apo Molla leskovçe, por Molla prishtinçe”.

Bafti Krasniqi ishte i pari në trevën e Medvegjës që ka filluartë zhvillojë mësimin në gjuhën shqipe, pikërisht në fshatin e tij tëlindjes në Gërbac nga 6 shtatori i vitit 1954 dhe mu për atë shkakvitin tjetër nuk e kishin pranuar, kështu që ai vitin shkollor1955/56 kishte punuar në shkollën e Lisockës. Nga ata 14 nxënësqë në vitin shkollor 1954/55 e kishin kryer klasën e katërt, disa

- 227 -

Bëri punë të çmuar,Që s’harrohet kurrë,Pa ndalë, pa ngurruar,Asnjëherë ky burrë.

Siç thoshte i ndjeri,Me fjalë pa pushuar,Puna të bën njeri,Duhet respektuar.Edhe sot e mot,Ai kurrë s’harrohet,Nga ata që e njohën,Gjithë me nder kujtohet.Revista “QËNDRESA” nr. I, fq. 87, Preshevë, 2011

MIFTAR MEHMETI

Të shkruash për veteranin-pishtarin e arsimit shqip në trevëne komunës së Medvegjës, për të ndjerin dhe të pavdekshmin BaftiKrasniqi, është jo vetëm obligim moral e njerëzor, por edhekrenari.

Të ndjerin Bafti Krasniqi e kam njohur që në ditët e hershmetë fëmijërisë, që kur isha në klasën e tretë fillore në vitin shkollor1958/59 në shkollën e Sfircës. Mësuesi im ishte i ndjeri RexhepBajrami-Govori, nga Prapashtica, fshat i komunës së Prishtinës, icili ishte shok i Baftiut. Në shkollën e Sfircës atë vit ishte mësuesedhe Osman M. Murati, nga Sfirca, njeri me shumë autoritet.

Ishte maji i vitit 1959. Mësues në shkollën e Gërbacit kishinqenë Bafti Krasniqi dhe Mehmet Masurica, nga Muçivërci ikomunës së Kamenicës. Në muajin maj gjithë organizoheshinshëtitje me nxënës të shkollave fillore të fshatrave. Kishte qenë idedhe iniciativë e Baftiut që të organizohej një shëtitje me shkollatfillore të fshatrave të Kosovës që ishin përreth kufirit shqiptaro-

- 226 -

e pestë. Në saje të angazhimit të Baftiut, dy vjet është organizuarnë gjuhën shqipe edhe arsimimi i mesëm i orientuar. Për atëqëllim, përveç kuadrove të atyshme, si Miftar Sylën, tash i ndjerë,Ferat Hysenin e Mehmet Jasharin, ai kishte siguruar edhe kuadrotë tjera nga Besiana e Prishtina.

Lirisht mund të konstatojmë se ideator kryesor, por edhethemelues i arsimit në gjuhën shqipe në komunën e Medvegjësështë i ndjeri Bafti Krasniqi, kështu që kontributi i tij është ipakontestueshëm, pa e mohuar edhe ndihmën dhe përkrahjen ekolegëve dhe të bashkëpunëtorëve të tij nga komuna eMedvegjës, por edhe e Kamenicës dhe e Prishtinës. Baftiu kakontribuuar edhe për heqjen e sufiksit sllav “viq” apo “iq” tekmbiemrat. Po ashtu, ka punuar me të madhe për ruajtjen etrashëgimisë dhe të traditës sonë kombëtare, duke i organizuarshoqatat e pionierëve dhe të rinisë, duke organizuar nëpër shkollagrupe të recitatorëve, të vallëtarëve dhe të këngëtarëve të veshurme kostume kombëtare, por duke përdorur edhe veglat tonamuzikore. Baftiu organizonte gara komunale, ndërkomunale erajonale dhe shumë herë fëmijët dhe të rinjtë tonë kanë zënëvendin e parë. Ishte muzikant i mirë, por në veçanti valltar ipasionuar. I luante mrekullueshëm Vallen e Rugovës, Shotën dhevalle të tjera. Edhe sot e përfytyroj vallëzimin e tij në dasma tëtrevës tonë, i cili gjithnjë ishte i veshur me kostume kombëtare.

Bafti Krasniqi ishte njeri që me gjithë qenien e vet ështëangazhuar për çështjen kombëtare, për arsimin, kulturën, traditatkombëtare dhe ai angazhim i tij, edhe pse ka vdekur i ri, nuk i kashkuar huq, sepse ato ndjenja i ka mbjellë te gjeneratat e reja,prandaj jo vetëm që i jemi mirënjohës, por Baftiun ne gjene- ratate mëvonshme e konsiderojmë krenari tonën.

Baftiu vazhdimisht ishte në kontakt me intelektualë të shquarnga Kosova si me akademikët Idriz Ajeti e Mark Kras- niqin,Zeqir Bajramin, Anton Çettën, Lorenc Antonin e të tjerë nga tëcilët ishte frymëzuar për të punuar për çështjen kombëtare.

- 229 -

prej tyre e kanë vazhduar shkollimin, madje edhe shkollënnormale. Për problemet dhe peripecitë që kishte pasur, me tëndjerin kam biseduar shumë herë. Ai vazhdimisht kishte pasurprobleme me eprorët e arsimit të Lebanës, të cilët në çdo mënyrëishin kundër arsimit në gjuhën shqipe, me pretekstin se megjuhën shqipe kinse nxënësit nuk do të kishin perspektivë. Edhepse dokumentacioni shkollor ishte në gjuhën serbe, madje nëçirilicë, ai gjithë dokumentacionin dhe dëftesat i plotësonte nëgjuhën shqipe, të cilat shkëlqenin nga shkrimi i bukur që kishte.

Ideator dhe kreator i hapjes së klasës së pestë në Banjëtë Siarinës në gjuhën shqipe në vitin shkollor 1965/66 ishteBaftiu. Edhe pse shumica e banorëve në Banjë të Siarinës ishinshqiptarë, mësimi zhvillohej në gjuhën serbe. Atë vit shkollor nëklasën V ishin regjistruar 29 nxënës, të cilët semimaturën e kanëkryer në vitin shkollor 1968/69, shumica e të cilëve e kanë vazh-duar shkollimin e mesëm, ndërsa gati gjysma prej tyre shkollënnormale, të cilët janë kthyer në vendlindje dhe janë bërë mësuespër të dhënë kontribut për arsimimin e gjeneratave të reja. Meata nxënës ka punuar vetë Baftiu dhe i ka dhënë të gjitha lëndëtmësimore. Po ashtu, me iniciativën dhe këmbëngulësinë e Baftiutnë shtator të vitit 1967 në Banjë të Siarinës për herë të parë hapetklasa e parë me mësim në gjuhën shqipe. Atë vit në klasën e parëjanë regjistruar 32 nxënës, prej tyre vajza 19.

Siç thoshte i ndjeri Bafti Krasniqi, serbo-malazeztë përta penguar arsimin në gjuhën shqipe gjithë e gjenin ndonjë shkas,jo mosperspektiva e mësimit në gjuhën shqipe, jo mungesa ekuadrit, jo mungesa e lokalit, jo numri i vogël i nxënësve, kurdihej se në komunën e Medvegjës qysh atëherë kishte paraleleserbe që punonte me 7-8 nxënës, madje për ta paguheshin dymësues.

Baftiu nuk ishte ndalur me aq. Me angazhimin e tij dhe tëprindërve kishte arritur që në shtator të viti 1975 në Medvegjë tëhapet klasa e parë më mësim në gjuhën shqipe, ku ishinregjistruar 14 nxënës, kurse në shtator të vitit 1979 edhe klasën

- 228 -

HYSEN KADRIU

BAFTIU MË PREZANTOI NË ORËN E PARË TËMËSIMIT

Gërbac, 6 shtator 1968, dita ime e parë e punës në detyrën emësuesit. Në oborrin e shkollës ishin tubuar mbi 100 nxënës dheshumë prindër që i kishin sjellë fëmijët e tyre në klasën e parë. Nëhyrje të shkollës më priti mësuesi Bafti Krasniqi. Më përqafoifort dhe më dëshiroi mirëseardhje dhe fat e suksese në punën eshenjtë të mësuesit, siç e cilësoi ai. Edhe pse me gjatësi trupi ishapër një kokë më i lartë, e ndieja veten shumë të vogël para atijnjeriu të madh.

Isha përgatitur për pesë vjet për misionin e mësuesit. Mevëmendje i kisha ndjekur mësimet e pedagogëve të Normales sëGjilanit për rolin e mësuesit në fshat, për përgjegjësitë e shumtaqë i ka, por në atë çast më dukej sikur e kisha gabuar tërësishtprofesionin dhe ndihesha i pafuqishëm për përballjen e parë meditarin, nxënësit dhe prindërit e tyre.

Në zyrë vinin shumë prindër për t’u përshëndetur me nedhe për të na uruar punë të mbarë. Shumica ishin kureshtarë tëdinin se kush ishte mësuesi i ri, prej nga kishte ardhur. Kishinedhe këshilla për fëmijët e tyre që i kishin sjellë për herë të parë.

Erdhi çasti i shumëpritur i shkuarjes në orën e parë tëmësimit. Më shoqëroi në klasë mësuesi Bafti, më prezantoi paranxënësve, më uroi punë të mbarë mua dhe nxënësve dhe doli.Atë çast sikur pafuqia dhe pasiguria që i ndieja, u zhdukënpërnjëherë, ndërkaq në sytë e shumë nxënësve vërejta brengënqë Baftiu nuk do të jetë këtë vit mësuesi i tyre.

Në Gërbac nuk do të punoja gjatë, sepse më kërkontedetyra në shkollën qendrore të Banjës së Siarinës, por ato ditë tëpunës atje do të lënë mbresa të thella në jetën time dhe do të mëlidhin përjetësisht dhe miqësisht me banorët e atjeshëm.

- 231 -

REXHEP NAMAN OSMANI

Bafti Krasniqi ka qenë zemra e shqiptarisë. Ai përditë ngaGërbaci ka shkuar në shkollë në Hogosht. Shumë herë ka bujturnëpër mullinj. Një ditë dimri duke u kthyer nga Hogoshti kishteqenë ftoftë i madh edhe kur arrin te shtëpia jonë, sepse ne kemiqenë në krye të fshatit, nga të ftohtit e madh gati ishte ngrirë dhethërret te shtëpia jonë. Babai im, Namani, e shti brenda dhe kishteqenë thuaj i ngrirë. E ndez koftorin, ia sjell një palë rroba edhe njëkusi me rasoj, në të cilin ia fut këmbët. Atë natë bun në shtëpinëtonë dhe të nesërmen përsëri kthehet në Hogosht. I ndjeri sa herëqë jam takuar, sepse ishim të një moshe, gjithnjë më thoshte sebabai yt më ka shpëtuar nga vdekja.

Pas shumë kohesh kisha nevojë që ta nxjerr letrën e njoftimitnë Medvegjë. Disa herë pata shkuar në Medvegjë, por nuk majepnin, duke më thënë “eja nesër”. Kur shkova herën e fundit,mora po të njëjtën përgjigje. Duke u sjellë në korridor, e pash senga zyra e vet doli komandiri i policisë. Edhe atij iu drejtova, pormë tha “bëhet, bëhet” (biće, biće) dhe shkoi. E dija se Baftiuatëherë punonte në komunë dhe shkova atje, por një shërbëtornuk më linte të hyja. Dikur iu përvodha dhe hyra në zyrë tëBaftiut. Aty kishin qenë edhe dy serbë. Sa po u përshëndeta mëtë, atyre dy serbëve u tha që ta lironin zyrën, sepse kishte punë memua. Ata dolën menjëherë, kurse unë ia tregova hallin që kisha.Ishte ftohtë i madh. I ndjeri më tha - a ke ku rri nja 15 minutadhe dolëm jashtë që të dy. Pas 15 minutave u kthye dhe ma solliletrën e njoftimit.

- 230 -

rrotullimet marramendëse që i bënte në hekur, na bëri të stepemidhe të na ndalej fryma. Disa nxënës të shkollës sonë kur e morënveten, thanë se ky ishte mësuesi Bafti Krasniqi, që kishte ardhurme nxënësit e Gërbacit. Ai kishte arritur rezultate fantastike nëveglën më të rrezikshme të gjimnastikës - në hekur.

Kjo ngjarje pa dyshim pati lënë mbresa të fuqishme nëmua. Më vonë, si nxënës i Normales, unë do ta bëja në një skutëtë oborrit tim të shtëpisë një vegël të tillë nga druri i shkozës,sepse hekur nuk kisha, do të ushtroja në të për shumë vite, madjejo vetëm unë, por edhe fëmijët e mëhallës i matnin në të forcëndhe aftësitë e tyre gjimnastikore, për çka më qortonte shpeshherëbabai im i ndjerë.

Tanimë e dija se kush kishte qenë Herkulesi, kisha lexuarshumë për të nga letërsia antike greke, madje e kisha parë edhefilmin e tij. E kisha të qartë se Baftiu me trupin e tij të zhvilluari ngjasonte Herkulesit, kishte diçka mitike në qenien e tij, nëmënyrë që me veprën e vet të bëhej legjendë.

RAMIZ KADRIU

BAFTI KRASNIQI - PISHTAR I ARSIMIT

Gëzim i madh malësinë përshkoiMësuesi i ri në shkollë kur shkoi

Ishte i dashur për fshatarëPër të rinj dhe shkollarë

Në shkollat tona ai punoiGëzim hare e dritë dhuroi

I pari mësoi me abetareFatosat tanë në gjuhë amtare

- 233 -

Bashkëpunimin me mësuesin Bafti do ta vazhdoja gjatëgjithë kohës, deri në vdekjen e tij të hershme.

Ky nuk ishte takimi im i parë me mësuesin Bafti. E kishatakuar shumë vite më parë në takimet e rinisë që mbaheshin më25 Maj në Medvegjë. Kishin zbritur në stadiumin e Medvegjësnxënësit e të gjitha shkollave të komunës së Medvegjës nëmanifestimin e rinisë së mbarë Jugosllavisë që mbahej për ndertë ditëlindjes së J. B. Titos, kryetar i përjetshëm i ish-Jugosllavisë.Përveç programit të pasur të mijëra nxënësve dhe dorëzimit tëstafetës me urimet për ditëlindjen e Titos, për të pranishmit uprezantua me ushtrime gjimnastikore në hekur një njeri izhvilluar muskulor. Herkulesi, thoshin, po ushtron. Të them tëdrejtën, nuk e dija se kush ishte Herkulesi, por me ushtrimet dhe

- 232 -

Bafti Krasniqi, duke ushtruar në mënyrën e tij

bilbilit, ai u dobësua nga shëndeti. Me gjithë dëshirën e madhepër jetën, ai mbylli sytë përgjithmonë, mirëpo pas vetes la veprënmadhështore të mësuesisë, që nuk do ta harrojmë kurrë. Jemimirënjohës për gjithë atë që bëri për të mirën tonë.

JONUZ FETAHU

LEGJENDË PËRJETËSIE (Mësuesit Bafti Krasniqi)

Nga veriu u dynd një stuhiI zhdavariti retë tejpërtej, Juga iu përgjigj fuqishëmSolli freski në djepin arbëror.

Dhuna, shkopi, kërbaçiRënduan mbi kurrizin e lodhur,ABC-ja shqip jehoi fuqishëm Në trevat tona ilire.

Rreze drite në kodrinat tonaNgrohtësi në mendjet e njoma, Helm për gjakatarët Engjëll shpëtimtar.

I dashur, i afërt, i butëHijerëndë e i sertë,I çeliktë e i kaliturI paepur, i pamposhtur.

Germat shqipe sa të bukuraSa të lira e sa të dashura, Posi zonja të rëndaMe vello nusërie.

- 235 -

Mësues i popullit veprimtarPrind i mirë humanitar

Me këto vargje të mia kushtuar mësuesit Bafti Krasniqi, tëbotuara në librin “Vendlindja në mua”, më 1994, po e niskujtimin tim për mësuesin tonë të paharruar. Të flasësh përmësuesin Bafti, është krenari, obligim dhe borxh, se ai na kaobliguar me veprat e tija të shumta dhe të shenjta që nuk guxojmët i harrojmë. Rrëfimet e mia për Baftiun janë ndjenjat e miashumë të sinqerta për njeriun që e kam respektuar.

Bafti Krasniqi kishte virtyte të larta njerëzore. Ishte njeri qëu takonte të gjithëve, por më së tepërmi fëmijëve. I rritej zemrakur takohej me ta. U dhuronte përralla të ëmbla, mësime tevlefshme, këngë dhe dëfrim. Baftiu ishte njeri i popullit. Meëndjen më të madhe e dëgjonte çdo këshillë. Ishte i gatshëm të tëndihmonte edhe në rrugë. Modestia ishte ajo që e veçonte më sëshumti nga të tjerët. Nga zemra i gëzohej çdo suksesi të të tjerëve.

Baftiu ishte ndër intelektualët e rrallë të kësaj treve, për tëcilin mund të thuhet lirisht se ishte i gjithanshëm. Merrej memuzikë, me veprimtari humanitare, me vjeljen e traditës, tëdokeve e të zakoneve popullore, shkruante edhe poezi. Pasvdekjes së tij, është botuar libri i parë “Nuk mund të hesht”.

Në dasmat që bëheshin dikur në këtë trevë, Baftiu nderohejduke e vënë në krye të kolonës së dasmorëve, para flamurit. Iadinte rendin si rrallëkush muhabetit të odave. Këndonte bukur,luante në fyell e kavall, por ishte edhe valltar i mrekullueshëm.Fytyra gëzimplote e tij mbillte gjithmonë optimizëm.

Baftiu ishte edhe dhurues vullnetar i gjakut. Me gjakun e tijshumëkujt ia shpëtonte jetën. Ndihmonte të varfrit dhe e luftontepadrejtësinë, sepse dikur ishte vetë i varfër dhe në jetë përjetoishumë padrejtësi.

Atëherë kur pritej më së tepërmi nga ky pishtar i vyeshëm iarsimit, kur më së tepërmi nevojitej fjala e tij e ëmbël si kënga e

- 234 -

- 237 -

Motet ikën e shkuanShtrëngata e arriti kulmin, Acari ngriu e shkriuMësuesi mbeti legjendë.

Nga legjenda doliNë legjendë hyri,E tëra legjendë Legjendë përjetësie.

KADRI FERATI, arsimtar

Duke i lexuar poezitë e Mësuesit të Popullit dhe të at-dhetarit Bafti I. Krasniqi, vetëm sa u binda edhe një herë përshpirtin e madh të tij, për dashurinë e madhe të tij ndaj fëmijëve,që nuk ishte thjeshtë vetëm dashuri e mësuesit ndaj nxënësit, porishte edhe shumë më tepër. Ishte dashuri dhe përkushtimin ndajpopullit të vet, të cilit i shërbeu me devotshmërinë më të madhederi në çastet e fundit të jetës, për dashurinë ndaj vendit të vet,por edhe për brengën për gjendjen në të cilën ndodhej populliynë, në përgjithësi, dhe popullata e Medvegjës, në veçanti.

Të nderuarin Bafti Krasniqi e kam njohur personalisht,por edhe kisha dëgjuar nga shumë të tjerët për madhështinë,atdhedashurinë dhe sinqeritetin e tij, kështu që puna e tij dheangazhimi i tij ishin frymëzim jo vetëm për mua, por për të gjithëneve që punonim në arsim.

I ndjeri ishte njeri i hareshëm, i edukuar dhe i brumosur mendjenja kombëtare në odat e burrave, që ishin vend në të cilatkuvednohej për çështje kombëtare.

Në jetën e përditshme ishte njeri që rrezatonte shpresëdhe optimizëm, kurse në poezitë e tij shprehet brenga e madhepër fatin e popullit.

Vepra letrare është pasqyrim i një realiteti kohor, është

- 236 -

pasqyrim shpirtëror i krijuesit. Baftiu vuante shpirtërisht bashkëme popullin për padrejtësitë që përjetonte. Ato vuajte, padrejtësidhe brenga për fatin e popullit reflektohen në poezitë që Baftiu ikishte shkruar kohë pas kohe, të cilat gati pas tri decenieve, falëkujdesit të pasardhësve të tij, e panë dritën.

E tërë ajo dhunë shtetërore, gjithë e kamufluar në emër tëlirive të njeriut, Baftiun e kishin munduar shpirtërisht aq sa edhejetën ia kishin shkurtuar, prandaj edhe nuk jetoi gjatë.

Megjithatë, vepra e tij dhe kujtimi për Baftiun do të jetojnëpër jetë e mot. Qoftë e bekuar familja e Baftiut!

RUHAN ISMAJLI

Axha im, Baftiu, ishte i flakët për shkollim. E di se vëllanëtim, Gani Krasniqi, ai e ka shkolluar. Po ashtu, që të mosmbylleshin klasat në gjuhën shqipe, e mori motrën time,Mindiren, dhe djalin e të vëllait, Sokol Ismajlin, në banesë të vetnë Medvegjë.

GANI KRASNIQI, prof.

TASH E 30 VJET TË KUJTOJ ME MALL

Bafti Krasniqi ishte, por edhe do të mbetet një emër, njëpersonalitet i respektuar dhe përherë i freskët në zemrat tona. Aime dijen, kulturën, edukatën dhe mënyrën e komunikimit menjerëz përvetësonte çdo njeri, pa marrë parasysh shkallën e për-gatitjes dhe profesionin që kishte. Baftiu, mbi të gjitha ishte igjallë dhe i këndshëm si me nxënës dhe kolegë, ashtu edhe menjerëz të moshave dhe profesioneve të ndryshme dhe në veçantime shtresën e varfër të shoqërisë, që ishte me përqindje bukur tëmadhe në atë kohë në Medvegjë.

Xhaxhai im, mësuesi i popullit, Bafti Krasniqi, ishtepersonalitet që rrezatonte në shumë drejtime. Kishte afinitet,prirje dhe përgatitje në shumë fusha të jetës, si në mësimdhënie,ndërmarrjen e aksioneve në të mirë të të rinjve, dhënien ekëshillave, ndihmën e të varfërve, ruajtjen dhe kultivimin etraditave kombëtare shqiptare.

Si mësues dhe nënkryetar i komunës në Medvegjë kishtekrijuar autoritet të madh. Me aftësitë njohëse, me sjelljet prej njëpedagogu të zgjuar dhe të profilizuar, prej një punëtori shumë tëmadh dhe korrekt, i kishte bërë për vete pothuaj të gjithëshqiptarët e Medvegjës dhe më gjerë. Aftësi të veçanta kishtetreguar në edukimin dhe arsimimin e gjeneratave të shumta, sidhe në ndërmarrjen e aksione që ishin në interes të banorëve tëkësaj treve. Si njeri i dalë nga malësia, Vllasa e Medvegjës, atjeku tradita kombëtare dhe zakonet ishin gjithnjë të shenjta përmalësorët, të cilët shquheshin për respektin, bujarinë,zemërgjerësinë, ndjenjën e fortë të atdhetarizmit dhe të çdo gjëjefisnike e të ndershme. Baftiu si fëmijë ishte ushqyer me vlerat ekrijimtarisë sonë gojore, të eposit të kreshnikëve, me tingujt eçiftelisë, të kavallit e të fyellit, të lojërave tradicionale, tëkallëzimeve dhe të filozofisë të pasur popullore. I formuar në atë

- 239 -- 238 -

Ruhan Ismajli me kushëririn Bekim Krasniqi,Banjë e Siarinës

- 241 -- 240 -

frymë, ai i besonte fuqisë së kohës dhe ndryshimeve që do t’isjellë koha në jetë. Ai gjithnjë ishte i gatshëm që të përballej mevështirësitë që e goditnin popullin dhe shoqërinë dhe, si i tillë qëishte, ai nuk shmangej nga ato vlime dhe batica që e godisninshoqërinë, në përgjithësi, dhe popullatën shqiptare të Medvegjës,në veçanti.

Xhaxhai im, Baftiu, tërë jetën e vuri në shërbim të edukimitdhe të arsimimit të gjeneratave të reja. Dashuria dhe respekti qëe gëzonte Baftiu kishte ndikuar që breza të tërë, jo vetëm që nukdo ta harrojnë, por që mburren me punën dhe dijen që kanë marrënga ai dhe me emrin e tij. Gjithashtu, Vllasa, vendlindja e xhaxhittim dhe vendi ku prehen eshtrat e tij, do të identifikohen meemrin e tij tash dhe në të ardhmen. Ai qe shembull i devotshëmsi duhej sakrifikuar për t’i ndihmuar të tjerët. Ishte pjesë epandashme e njerëzve të asaj treve dhe e problemeve që kishin nëjetën e përditshme.

Hallet e njerëzve të kësaj treve i përjetonte sikur të ishin tëtijat. I njihte të gjithë njerëzit e trevës, kështu që i njoftonte metë drejtat që u takonin, qoftë për ndihma sociale, për bursë osekredi për shkollim. Edhe në ditët e sotme njerëzit e kësaj treve evejnë në dukje angazhimin e tij për zgjidhjen e halleve të shumtatë njerëzve të kësaj treve.

Nga e majta: Bafti Krasniqi, Bajram Arifi, Shaban Ismajli.Ulur: Muharrem Uka dhe Jahir Ismajli,Beograd, 24.4.1983

Baftiu kishte besim në kthesat historike. Kishte besim se eardhmja do të jetë ndryshe nga e djeshmja dhe e sotmja. BaftiKrasniqi, me punën që ka bërë për shkollën shqipe të kësaj treve,edhe pse kanë kaluar 27 vjet nga vdekja e tij, do të mbetet njëmendje e ndritur e dijes. Gjithë energjinë dhe potencialinintelektual që kishte, Baftiu e vuri në shërbim të së mirës, të sëardhmes të lumtur të brezave të reja, por edhe të popullit në tërësi.Edhe pse, mjerisht, s’jetoi gjatë, për punën që ka bërë morimirënjohje dhe lëvdata të shumta.

Ndoshta pse ishte i tillë, Perëndia e mori në vitet kur më sëshumti na duhej dhe kishim nevojë për të. Vuajti shumë. La pasvetës katër jetimë. Më të voglit prej tyre, Besimit, pothuaj se nuki kujtohet fare, sepse ishte vetëm dy vjeç kur Baftiu vdiq. Megjithë vuajtjet, ata u rritën dhe u bënë të zotët e vetvetes. Për jetën

- 243 -- 242 -

Shabani, Arsimi, Baftiu, Ganiu dhe Bekimi (ulur)

Nga e majta: Shaban Ismajli, Fadil Ismajli, Gani Krasniqi,Baftiu dhe e bija Feridja, në spitalin e Beogradit, më29.5.1983

Nga e majta: Gani Krasniqi, Arsim Krasniqi dhe Baftiu. PrapaShaban Ismajli gjatë vizitës në spitalin e Beogradit, më 19.6.1983

ARSIM KRASNIQI, i biri i Baftiut

Është vështirë të bëhet një përshkrim i gjithanshëm i jetës sëbabait tim për një periudhë të shkurtër. Për një periudhë aq tëshkurtër kohore të përjetosh aq shumë gjëra të mira mepopullatën shqiptare të Medvegjës, ishte zotësi e tij vetë. Po nëtë njëjtën periudhë, edhe të kesh aq shumë probleme politikishttë motivuara, nacionalisht të drejtuara, ishte fat i tij i zi. Andaj,mendoj se kjo ishte më të vërtetë një jetë, por dyfish e përjetuar.Ishte kënaqësi ta dëgjosh duke folur për shoqërinë e vet.Gjithmonë fjalë të mira, gjithmonë fjalë miradije. Në anën tjetër,të mos e dëgjosh duke folur hapur për problemet që kishte mepushtetin, në radhë të parë, pastaj me dyfytyrësh shqipfolës, ishtepak çudi. Është shumë e habitshme ndjenja që ta humbasësh dikëaq herët, që të mungon tërë jetën, por edhe të ndjehesh krenar ei lumtur që ishe, edhe pse shkurt me të. Kaluan aq shumë vitedhe në të gjitha këto vite të dëgjosh gjithmonë diçka të re, diçkatë mirë, diçka zemërbardhë për të, është thjeshtë ndjenjë që tërrëqeth trupin, të bën ta duash çdo herë shumë e më shumë, tëbën të ndjehesh shumë i vogël ndaj emrit të tij. Kam shumëkujtime kur është fjala bamirësia e tij, nderimi që kishin ndaj tij,por edhe ai që kishte pasur ndaj njerëzve. I kujtoj shumë raste,kur në emër të tij më hapeshin rrugët pa pritur.

Isha njëherë në gara të biçiklistëve në nivel republikan. Garatmbaheshin në Leskoc. Aty qëndruam tri ditë rresht. Pas emërimittë përfaqësuesve në gara, mu ofrua një burrë i veshur mirë. Mëpyeti se mos e njihja Bafti Krasniqin, pasi që edhe unë kishambiemrin e njëjtë. I tregova se unë jam i biri i tij. Nga ai moment,për mua ndryshoi çdo gjë, si në vendbanim, ku ishim të vendosurnë një hotel, ashtu edhe për shumë privilegje të tjera. Ai kishteqenë drejtori, një shok i babait tim. Në Prishtinë, duke shëtitur, nënjë rast takuam shkrimtarin Rifat Kukaj. Aty mbetëm disa orëme të dhe e kuptoi se unë isha djali i Baftiut. Prej atëherë nashkruante panorama për Vitin e Ri, me vite të tëra. Në një nga

- 245 -

e babait të tyre po mësojnë nga xhaxhallarët, nga dokumentet,dorëshkrimet dhe fotografitë që i ka lënë. Po mësojnë nga miqtë,shokët e ish-nxënësit e tij për veprat e mira që ka bërë.

Mua, që atëherë isha i ri, më kujtohet dita kur e bëmë varrimine xhaxhait tim të dashur. Ankth dhe dhimbje e madhe ishte për tëgjithë neve. Kufomën e kishim rregulluar si ishte më së miri. Mëdukej aq i ëmbël dhe i buzëqeshur në botën e vet, por vetëmheshte. E luta që ta thoshte një fjalë, por ishte e kot. Kaluan 27 vjetqë varri i tij qëndron me plot kurora. Aty pushon shpirti i tij ibardhë dhe i dëlirë. Sa herë kaloj pranë varrit të tij, e thërras nëheshtje, por ai nuk flet. A thua pse hesht? Pse o Zot e more njeriunmë të mirë? Pse e more më të dashurin tonë? Pse? Edhe në ditëte sotme, kur dielli rrezon, e urrej, sepse kufomën nuk mund t’iashihja mirë nga rrezet e diellit që më binin në sy të përlotur.

Ende në ëndërr e takoj shpesh, por sapo fillon të më flas, mëhumb zëri i tij aq i ëmbël, kurse unë i hap sytë që ta kërkoj nëpërdhomë, por nuk e gjej dot. Shpirti im vajton për të, sepse më kadashur dhe e kam dashur shumë. E kujtoj kur më thoshte se tradhtiamë e dhembshme është tradhtia që vjen nga vëllezërit shqiptarë, senë ato raste arma më e fortë është heshtja. Kur më kujtohet ajoporosi e tij, përpiqem t’i përmbahem aq sa mundem. Nga ai kammësuar shumë që të jem i përmbajtur, i sjellshëm, ta mbaj fjalën,t’i respektoj të tjerët. Tash e sa vite që shkuan, më kanë mbeturvetëm kujtimet për të dhe fotografitë e tij me të cilat çmallen.

Ti, axha im, jeto nën shtatë palët e qiejve, kurse unë për jetëtë kujtoj me mall!

NAXHIJE KRASNIQI, bashkëshortja e Baftiut

Ishte një kohë shumë e shkurtër jetese me të, por kohë emjaftueshme për ta kuptuar se Baftiu ishte një njeri, njëbashkëshort, një baba dhe një edukator i pazëvendësueshëm. Ifalënderohem Zotit të madh që më dha rastin ta kem pasur burrë,ta kem pasur baba të fëmijëve të mi.

- 244 -

plotësonte shënimet e trungut familjar dhe degëzimin eparaardhësve tanë, pastaj kohën kur u ndanë vëllezërit, rritën efamiljeve tona deri në atë kohë. Ato fletë të shkruara nga ai, e mëpas nga ne, janë të ruajtura me shumë kujdes. Kujtimet e bukurapër atë kohë të shkurtër ndaj babait, na lehtësojnë mungesën etij. Fjalët e përditshme të dëgjuara nga dashamirët e tij të bëjnëta kuptosh se edhe një kohë e shkurtër jetese mund të jetë shumëe vlefshme, e pazëvendësueshme. Kur ka dalë numri i parë egazetës “Rilindja”, më 12.2.1945, babai im ishte 8 vjeç. Se si i karënë në dorë nuk e dimë, por në bibliotekën e tij ishte numri iparë, të cilin për të gjallë të tij e ka ruajtur vetë. Pas vdekjes sëtij, e ka ruajtur nëna ime, Naxhia, dhe sot e kemi në bibliotekëdhe e ruajmë si kujtim të gazetës së parë në gjuhën shqipe nëKosovë dhe si kujtim të babait tonë. Nuk e di a e ka lexuar dikuapo e ka thënë vetë, por gjithë na thoshte: “ Një njeri që nuk elexon një libër në muaj dhe nuk e mbjell një pemë në vit, ai nukështë dashur të dalë fare në këtë botë”. Ka edhe shumë thënie dhekujtime prej tij.

Isha në praktikë në Spitalin e Prishtinës në vitin 1988. Dukebiseduar me pacientët gjatë marrjes së anamnezës, nga të folurittim e vërejti një nga pacientët dhe më pyeti se prej nga isha. Itregova se isha nga Medvegja. Menjëherë më pyeti mos e njohBafti Krasniqin. Me erdhi shumë mirë që t’i tregoj se isha biri itij, por më erdhi shumë rëndë t’i tregoja se im atë kishte vdekur.Kur ia kumtova se kishte vdekur, atij burri filluan t’i rridhninlotët sikur një fëmije. Të gjithë të habitur u kthyen nga ne, edheprofesoresha që na udhëhiqte. U ndjeva shumë keq që i shtovadhembje atij burri të sëmurë, por njëherësh isha shumë krenarme emrin e babait tim të ndjerë.

Një ndjenjë madhështore ishte edhe kur në një rast, në Takimettradicionale të medvegjasve në Fully të Zvicrës, m’u ofrua një njerideri diku në moshë, duke me thënë: “A ka mundësi t’ia shtrëngojdorën djalit të mikut tim të madh, të nderuarit Bafti”? Në kësorastesh, është shumë vështirë kur përzihen ndjenjat e dhembjes, të

- 247 -

panoramat e para që e ruaj edhe sot, e që është e vitit 1977,shkruante:

Ai Zog që prej jush fluturoiSa ëmbël Vitin e Ri ma uroiLe të cicërojnë mija Zogj duke fluturuarTy Arsim e BekimVitin e Ri Gëzuar!Isha duke konkurruar për banim në konviktin e Normales së

Prishtinës. Aty afër, tek bëhej regjistrimi, qëndronte edukatoriHivzi Krasniqi, tash i ndjerë. Pasi e vërejti se isha nga Medvegja,më pyeti për Bafti Krasniqin. I tregova se ai ishte babai im. Mëpyeti shumë për të dhe u përmallua aq shumë kur i tregova se kandërruar jetë. Hivziu kishte qenë mik shumë i ngushtë i babaittim.

Babait i interesonte shumë që t’i vizitojë farefisin, kudo qëndodheshin. Sidomos ai me dëshirë i vizitonte bijat tona. Ishteshumë i shoqërueshëm. I donte shokët dhe e respektonte çdokënd. Kurrë s’e kam dëgjuar të ketë thënë ndonjë fjalë të rëndëpër dikë. Edhe kur dikush e meritonte, ai vetëm thoshte “Ai nëseka fat që me kohë ta kuptojë, se s’e ka pasur mendjen e kthjellëtdhe se ka gabuar. Është fat shumë i madh kur njerëzit dinë takorrigjojnë vetën, ta pranojnë se kanë gabuar, ta marrin kritikënsi diçka pozitive e mirëprurëse”. Na thoshte shumë herë: “Ështëdëm shumë i madh të mësosh gjithmonë vetëm nga gabimet dhetë mos kesh aftësi për t’iu shmangur. Është fat shumë më i madhnëse e kupton dhe e pranon se ke gabuar dhe se nga ai gabim kemësuar diçka të re”.

Më kujtohet kur një vere erdhën mysafirë disa kushëri- njënga Gjilani. Me ta ishte edhe plaku tejet në moshë, MehmetShurdhani. Atë ditë të bukur vere në ballkon e shtruangjithanshëm bisedën rreth degëzimit të familjeve tona. Babai im,qysh kur ishte 20 vjeç, më 1957 kishte filluar të shkruante përfamiljen dhe farefisin tonë, por me ndihmën e plakut Mehmet i

- 246 -

është ta lësh vatanin, mjerim është ta tradhtosh të afërmin, mjerimështë çdo gjë që lëndon njeriun. Mjerimi më i madh është kur,siç e thotë populli, njeriu e humb shpirtin, e shpirtin e humbinata që bëjnë tradhti ndaj kombit, ndaj atyre që punojnë për komb.E unë një lloj mjerimi e shoh kështu:

POEMA E MJERIMIT(jo si e Migjenit)

ISi kudo në botën mbarëKa njerëz të mirë atdhetarëPor ka edhe shumë tinëzarëE që duan të bëhen të parë

Edhe te ne, në trevën tonëTë tillë ka pasur gjithmonëNga lakmia dhe për interesShtiren mik, presin në besë

Para sysh fjalë të mëdhaPas shpine bëjnë hataTë përshëndesin buzagazLangonjtë t’i lëshojnë pas

Shikimin s’e kanë si të tjerëPara syve engjëll, prapa vrerKur flet, bëhet sikur s’dëgjonPas shpine gjithçka trillon

Kur trillimi s’i dështonElanin për kurthe ia shtonKur dikush sukses arrinNë shpirt e ka xhelozinë

- 249 -

mallit dhe të krenarisë. Është aq bukur të shohësh fëmijën tënd që,edhe pse nuk e ka njohur gjyshin e vet, përpos që ka dëgjuar rrëfimepër të, fotografinë e gjyshit e mban pranë librave të tij. Është shumëmadhështore kur të shohësh se si rinia medvegjase, të cilët as që ekanë njohur Baftiun, krenohen për veprimtarinë e tij të dikurshme,për mundin që ka bërë për njerëzit e saj treve, për shkollën, gjuhën,rrugët si dhe ndihmën për skamnorët. Të lexosh komentet në ueb-faqen www.Medvegja.net për librin me poezi, me titull: “Nuk mund tëhesht” të babait tim, të cilat i ka lënë në dorëshkrim dhe të cilat mexhelozi janë ruajtur nga nëna ime, Naxhia, dhe nga ne, e sheh se sirinia jonë krenohet që ajo trevë ka pasur një njeri që ia ka kushtuartërë mundin e tij vendlindjes se vet. Dëshira e rinisë medvegjaseishte që emri i tij të kujtohet, prandaj edhe Grupi letrar i krijuesvetë rinj të emërtohet me emrin babait tim “Bafti Krasniqi”, që tëkujtohet vepra e tij, por edhe ajo trevë, që dikur kishte gjallëri,ndërsa tash pothuaj se ka mbetur shkret.

Me kujtohen raste kur i bëheshin oferta nga strukturapolitike të asaj kohe që të merrte poste të ndryshme në Prishtinë,por ai ishte i përkushtuar të jetë aty, të punojë aty, të mbetej menjerëzit e dashamirët e vet, që sot e kujtojnë me aq krenari. Sotmë mundon shumë kur e dija se nuk e urrente askënd, por qëkishte të tillë shqipfolës që ia përgatisnin gropën pas shpine. Tëtillët bënin çmos që ta eliminonin nga skena politike. Të bëheshargat i armikut tonë shekullor, kundër atij që punon për kombin,që ta shpëtojë emrin tënd si Shqiptar, ishte më shumë se ligësi. T’ithurësh kurthe pas shpine atij me të cilin flisje lirshëm shqip papasur frikë se të tradhton, ishte poshtërsi. Megjithatë, siç thoshteedhe babai, po këta njerëz nëse sot e kanë kuptuar se çka kanëbërë, do të jetë një fat i madh për ta.

Kujtimet më lidhin me shumë dëshira, por tash e kuptoj sefjala e mirë shëron plagët, prandaj nuk është e kotë kjo thënie.Kam dëshirë që njerëzit të mos kenë plagë për t’ia shëruar njëfjalë e mirë, por të kenë një rrëfim të mirë për nipër dhe breza tërinj. Mjerimi është i rëndë. Mjerimi është shumë llojesh. Mjerim

- 248 -

E shqiptari për fjalë e besëS’ka përtuar kurrë të vdesëPër kombin tonë, për ShqiptarFjala besë është fjalë e parë

Për mjeranë e për urithtarëTradhtia ishte fjalë e parëFjalë e dytë prerja në besëKomb e atdhe që t’i shesë

Besëprerëve e smirëziEdhe dheu ua ka mërziE ka rënd t’i pranojë dotNjerëz servilë e idiotë

III

Sa më shumë vitet shkoninDëshirat ia përgjysmoninSillej mjerani rreth e rrotullLigësitë vinin duke iu boshur

Në pafundësi kishte dëshirëTë keqen ta quaj të mirëAsnjë hap s’shkonte paraPunët i shkonin prapa

Dikur i krisi ai nami i ziTreti larg nga vatani i ti’Sa më larg të largohejI dukej sikur shpëtohej

Shpëtimi i tij fat i ziKish humb shpirt-njerëziHumbi nder e çdo vlerëAi smirëzi dhe i mjerë

- 251 -

Nga mëria kurrë s’është i qetëDitën të lavdëron, natën të vretShpirtin e ka plot helm e vrerMe ligësitë që bën ai i mjerë

Me sy urithi dhe turi derrNjë histori të tërë mbjellëQë herët nga mëria e smiraSyurithi merrej me lagësira

II

Fytyrënjeriu turiderrSi urithi nëpër terrNdyrësi gjithkah vjellKudo shkel vrer sjell

S’është i mjerë ai i pashtëpiËshtë i mjerë ai që s’ka njerëziS’është i mjerë i urituriPo faqeziu dhe shpirtshituri

S’je i mjerë pse s’je malltarJe i mjerë kur je tradhtarS’je i mjerë kur je desh e dathPo kur të keqen dikujt i mbath

S’je i mjerë kur s’ke për të ngrënëAs kur s’ke për të dhënëJe i mjerë për të ligat që bënKur s’e mban fjalën e dhënë

- 250 -

pasur fatin të jem bija e tij, nxënësja e tij, e një babai tëshkëlqyeshëm, trim dhe guximtar, sepse në atë kohë guximtarëtishin shumë të rrallë. Çdo njeri që e ka njohur babanë, ka thënëse ai ka pasur zemër të madhe, ka qenë shumë i dashur dhemiqësor.

Babai im e ka pasur një biografi të shkëlqyer, engjëll përkombin e vet, tamam model i patriotëve shqiptarë, njeri me lapsinsi një shigjetë kundër kundërshtarëve të tij.

Ka qenë një baba i përkryer, patriot, mësues i popullit, njerihuman dhe atdhetar për vendlindjen e vet. Vlerat e Tij kanë hyrënë historinë e Medvegjës dhe në shqiptari. Njeri human dheatdhetar për vendlindjen e vet dhe me zemër të madhe përkombin shqiptar.

Mua dhe vëllezërit e mi na edukoi në frymën e patriotizmit,por jo vetëm ne. Ata që e kanë pasur rastin ta njohin, të gjithëkanë mësuar diçka nga Ai. Familja kurrë nuk u lodh meaktivitetet e tij të shumta. Gjithmonë ishte në përkrahje të tij, nërend të parë nëna ime fisnike, së cilës i përkulem çdo ditë merespektin më të madh.

Ne si fëmijë, unë dhe tre vëllezërit e mi, axhallarët, nipat embesat, të gjithë kemi qenë përkrahës të babait për ta arriturkontributin e tij kolosal, meqë kurrë nuk ka ndier lodhje përçështjen kombëtare.

Babai im e ka pasur një vendosmëri të çelikosur. Këtë dhuntie kanë vetëm njerëzit e rrallë dhe ata në çdo komb janë të paktë.Ai komunikonte shumë qetë me ne fëmijët, na këshillonte, namësonte dhe në fjalorin e tij s’ka pasur kurrë urrejtje ndaj dikujt.Asnjëherë! Na mësoi të jemi gjithmonë të drejtë dhe të mos ketëhile. Nuk i toleronte padrejtësitë.

- 253 -

S’tregonte ai, tregonte kohaDitë për ditë i dilnin njollaNjolla të zeza si ai vetëPa e ditur se s’janë dy jetë

Kokëboshit e shpirtshituritMjeranit dhe të padituritEdhe fytyra i ishte ndyrëS’i shikohej as në pasqyrë

Nuk është thënë kot e kotAsgjë s’mbetet për atë botëSe çka bën nata, e pjell ditaÇka bën terri, tregon dritaBabait tim i qoftë dheu i lehtë në atë botë. U shpërbleftë për

të bërat e tij në këtë botë. Vargjet e mia “Jam krenar se jam gjakuyt/Se jam shqiptar” në librin me poezi “Nuk mund të hesht” maplotësojnë mungesën e tij.

FERIDE KRASNIQI

BABAIT TIM TË DASHUR

Të shkruash për prindin është pakëz e vështirë për secilinfëmijë, sepse ndien shumë mall dhe nuk mund të përshkruhengjithë sakrificat që ata bëjnë për të mirën tonë, duke u përpjekurpër një jetë më të mirë se ata. Asnjë fëmijë nuk është i aftë tëshkruajë për prindin e vet, aq sa me të vërtet e meriton, sepse tëgjithë jemi borxhlinj të tyre.

Nuk thuhet kot: Po ta nderosh prindin, e ke nderuar veten.

Të shkruash për babanë duhet të jesh shumë i matur. E kam

- 252 -

Kam lexuar diku të thuhet: “Prindërit tanë jetojnë brendainstinktit dhe personalitetit tonë që kur lindim e derisa të vdesim,

pavarësisht nëse e kuptojmë, ose jo”.

SHUMË KUJTIME PËR VUAJTJET E PRINDIT TONË, POR EDHE SHUMË

KRENARI

Prindi ynë, Bafti Krasniqi, në jetë ka pasur shumëperipeci. Ai pasi në Prishtinë e kishte mbaruar klasën e parë tëgjimnazit të ulët, si quhej atëherë, dhe pasi që ishte mbyllurkonvikti, bashkë me medvegjasit e tjerë ishte kthyer në shtëpi,por dëshira e flakët për ta vazhduar shkollimin nuk e kishte lënëtë qetë. Baftiu, bashkë me Liman Baftiun, nga Sfirca, e kishinvazhduar klasën e dytë në Hogosht dhe banonin në konvikt. Pasnjë muaji, edhe në Hogosht mbyllet konvikti. Pasi mbylletkonvikti, Limani kalon në shkollën e Tygjecit, sepse e kishte mëafër, e po ashtu edhe Ajet Duli, nga Sfirca, kurse Ajet Dalipi atëvit kishte mbetur në shtëpi për ta vazhduar vitin tjetër në Tygjec.Baftiu mbetet i vetëm, por kishte vendosur që të mos e ndërpristeshkollimin, edhe pse i duhej të udhëtonte këmbë 4 orë vetëm njënjërin drejtim. Gjatë atyre tre vjetëve, me përjashtim kur e merrtenë konak ndonjë shok apo ndonjë shpirtmirë, vazhdimisht kaudhëtuar prej Gërbaci në Hogosht, mirëpo sidomos dimrit konaki tij ishim mullinjtë nga Hogoshti e gjatë gjithë lumit që shpienëpër Gjyrishec. Ishte fat për të kur në mulli ndodhej ndonjëmullis, me të cilin e kalonte natën, i cili përveç që ndizte zjarr nënjë kënd të mullirit, kishte edhe ndonjë shtrat për t’u shtrirë, anipse ishte i shtruar me fier.

Meqenëse për vuajtjet dhe peripecitë e tij kishim dëgjuarshpesh, jo nga babai i ndjerë, por nga gjyshi e gjyshja dhe anëtarëtë tjerë të familjes tonë, madje edhe nga shokët dhe dashamirët etij, në gusht të vitit 2011 ne bijtë e tij: Bekimi, Arsimi dhe Besimi

- 255 -

Kjo është dhurata më e mirë që na la ne si trashëgimtarë të tij.

Babi ishte një prind si të gjithë të tjerët. Ai punoi përfamiljen, që të mos na mungonte asgjë. Kurrë nuk i harrojshëtitjet buzë lumit në Medvegjë, ose kukullën time që ma bleurrugës, duke u kthyer nga spitali, kur lindi vëllai im i tretë. Mëgëzoi pa masë dhe harrova që e doja një motërz të vogël, ose

kur isha në spital dhe gjithë kohën ndenji me mua, ose kurkishim gara të matematikës tërë natën ushtronim...

Babai e donte shumë muzikën dhe i binte kavallit. Më duket seende e kam në veshë atë melodi. Ishte qetësia dhe frymëzimi im.

Jemi krenare që e patëm një baba të tillë dhe sadopak ipërngjajmë Atij.

Gjithmonë krenare me Ty, atëherë dhe sot!

Kurrë nuk kam menduar se një njeri si babai im, me karakteraq të fortë dhe burrëror, një dit do të sëmuret! E mbaj mend senjëherë kur ishte i sëmurë, ia pata fshehur në ballkon një pakonga cigaret e tij. Mendoja që kështu do ta shpëtoja nga sëmundjaqë e kishte dhe se një ditë do t’i kalojë e tëra.

Dhe, duke u rritur, secilën herë e më shumë, si dhe duke iparë veprat e mira të babait, për ne dyert kanë qenë të hapura dheplot respekt. Më bënte krenare thënia që e dëgjoja shpesh: NjëBafti e ka rritur nëna!

Prandaj, Ai është i pavdekshëm për mua, për familjen time,por edhe për të gjithë ne që e kemi njohur, sepse e kemi humburnjë njeri të butë, të lezetshëm, të qeshur. Kur e mendoj babanë,dhimbja fshihet thellë në kujtimet e mia. Më shfaqet një imazh injë babai që e donte jetën. Babai mungon, por dashuria ështëgjithmonë e pranishme.

- 254 -

- 257 -

vendosëm që t’i vizitonim ata mullinj të cilët dikur i kishin bërëkonak prindit tonë për tre vjet me radhë në ditët më të vështira tëdimrit. Bashkë me ne erdhi mr. Bislim Pireva, nga Tygjeci, i cilii njeh shumë mirë ato treva, dhe kushëriri ynë, profesori GaniKrasniqi, i cili për katër vjet e kishte rrahur atë rrugë, ngasegjimnazin e kishte kryer në Hogosht por, për fat atij, nuk i kishtendodhur të buj nëpër mullinj sikurse prindi ynë. Ganiu i dinte tëgjithë ata mullinj ku kishte bujtur prindi ynë dhe xhaxhai i tij,pra Baftiu Krasniqi-Bastoli, siç quanim e gjithë familja jonë.Mjerisht, edhe ata mullinj pothuajse nuk ekzistonin më, sikurseedhe prindi ynë Baftiu. Edhe atyre u kishin mbetur vetëmrrënojat.

Atë ditë ne i bëmë disa fotografi në shenj kujtimi dhekrenarie për prindin tonë Baftiun, të cilit edhe përkundërvuajtjeve që ka përjetuar, mundi i tij nuk ka shkuar kot, sepse kalënë vepra me të cilat krenohet e gjithë treva jonë.

- 256 -

Panoramë nga fshati Poliçkë, ku jetojnë disa nga kushërinjtëtanë të familjes Shurdhani

Bekimi, Bislim Pireva dhe Arsimi, gusht 2011

- 259 -- 258 -

Bekim Krasniqi, Bislim Pireva, Arsimi Krasniqi, GaniKrasniqi dhe Besim Krasniqi

Arsimi para mullirit, ku shpesh ka bujtur i ati, Bafti Krasniqi

Arsim Krasniqi para një mulliri tjetër, ku shumë herë ka bujtur iati, Bafti Krasniqi-Bastoli

Gjurmë të një mulliri tjetër, ku ka bujtur Bafti Krasniqi

- 261 -- 260 -

Vendstrehimi i Zenelit dhe Hajdarit në Poliçkë, te kushërinjtë

Zeneli e Hajdari u strehuan gjatë viteve 1944/45, ngase ngapushteti konsideroheshin si ballistë, prandaj ndiqeshin për t’iburgosur - likuiduar si shumë të tjerë

Mulliri ku shpesh kishte fjetur Bafti Krasniqi-Bastoli

Rrënoja të mullirit ku ka fjetur Bafti Krasniqi-Bastoli

PËRMBAJTJA

PJESA E PARË

Parathënie.................................................................................. 5Historia e familjes Aliu nga Vllasa e Medvegjës...................... 13Shpërngulja nga Klaiqi dhe vendosja në Vllasë........................ 13Meshkujt e Familjes Aliu.......................................................... 41Bijat e familjes Aliu.................................................................. 46Album fotorafish familjare........................................................ 43

PJESA E DYTË

Arsimimi i shqiptarëve në trevën e Medvegjës........................86 Jeta, arsimimi dhe veprimtaria ime.......................................... 89Si ia fillova mësimit në Gjuhën shqipe..................................... 99Hapja e klasës së pestë në Banjë të Siarinës............................ 117Veshja e femrave shqiptare në trevën tonë............................. 130Është e veçantë veshja e vajzës që shkon nuse...................... 131Mbledhja e folklorit................................................................. 131Mësuesit që punuan në Gërbac............................................... 140Mungesa e shtypit ditor........................................................... 144Hapja e paraleleve në gjuhën shqipe në Medvegjë................. 146Hapja e klasës së pestë në Medvegjë...................................... 154Regjistri i familjeve shqiptare në Medvegjë.......................... 161Gjenerata e parë e semimaturantëve në Medvegjë................. 167Ngjarjet e vitit 1981................................................................ 174Si m’u mor banesa.................................................................. 180

PJESA E TRETË

Të tjerët për Baftiun................................................................ 183

- 263 -- 262 -

Gani Krasniqi para rrënojave të një mulliri ku ka bujtur Baftiu

Shtëpi e vjetër e kushëririt tonë, në Poliçkë

- 264 -

Katalogimi në botim - (CIP)Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

BAFTI I KRASNIQIDHE

GJENEALOGJIA FAMILJARE

(MONOGRAFI)