BADANIE GOTOWOŚCI BADANIE GOTOWOŚCI SZKOLNEJ SZKOLNEJ ROZWÓJ ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY EMOCJONALNO-SPOŁECZNY Opracowanie:PMI5 Z wykorzystaniem publikacji zamieszczonych w internecie
Dec 31, 2015
BADANIE BADANIE GOTOWOŚCI GOTOWOŚCI SZKOLNEJSZKOLNEJ
ROZWÓJ ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNYEMOCJONALNO-SPOŁECZNY
Opracowanie:PMI5Z wykorzystaniem publikacji zamieszczonych w internecie
Pojęcie gotowości szkolnejPojęcie gotowości szkolnej
Gotowość szkolną współcześnie rozpatruje się jako proces
i efekt współdziałania aktywności dziecka i aktywności dorosłych tworzących warunki do uczenia się, jako efekt interakcji „współgry” właściwości dziecka i właściwości szkoły.
B.Wilgocka - Okoń
ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY
Prawie do końca okresu przedszkolnego wskutek niepełnej dojrzałości układu nerwowego i niewykształconych jeszcze procesów hamowania – dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego też nawet słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i przyjemne stany emocjonalne. Emocje mają charakter przejściowy. Dziecko przechodzi bardzo łatwo z jednego nastroju emocjonalnego w drugi, diametralnie od niego różny. Zmartwione i zapłakane za chwilę śmieje się i cieszy (M.Przetacznik-Gierowska, G.Makiełło-Jarża, 1992, s.173).
Dopiero końcem okresu przedszkolnego dziecko zdobywa umiejętności powściągania afektów, co jest świadectwem stopniowego osiągania dojrzałości emocjonalnej. Obserwuje się w tym wieku wydatny rozwój uczuć wyższych – intelektualnych, społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania – wynik
U sześciolatków widać wyraźny postęp w zakresie zabaw zespołowych jakkolwiek grupy organizowane dla wspólnej zabawy tematycznej są zmienne: dziecko może porzucić grupę, w której się bawiło, i przyłączyć się do innego zespołu, a nikt nie zwróci na to specjalnej uwagi. Dziecko w tym wieku jest jeszcze bardzo egocentryczne i nie troszczy się w zabawie o wspólne dobro. Nie potrafi zabawy dobrze zorganizować i zdaje się chętnie na starsze dzieci lub wychowawczynię. Początki prawdziwe zespołowych zabaw przypadają dopiero na 7 r. życia, jakkolwiek i w tym wieku dziecko realizuje w zabawie przede wszystkim cechy indywidualne (M.Żebrowska, 1986, s.497).
Historia metody SGS Historia metody SGS
2004 r. Pierwsza wersja metody SGS konsultowana z pracownikami
CMPPP w Warszawie. 2005 r. (marzec) Pierwsze badanie pilotażowe w dziesięciu warszawskich
przedszkolach. 2006r.(styczeń) Drugie badanie pilotażowe w oddziałach
przedszkolnych w przedszkolach i szkołach podstawowych w Brodnicy, Czerwionce-Leszczynach,
Dęblinie, Gdańsku. 2006r. (maj) Standaryzacyjne badanie SGS, którym objęto 4tys.
dzieci w Polsce. 2006r. (grudzień) Upowszechnienie metody SGS – publikacja
„ Doradca Nauczyciela Sześciolatków” w ramach projektu EFS „Badanie gotowości szkolnej sześciolatków”.
Charakterystyka metody SGSCharakterystyka metody SGS
Skala Gotowości Szkolnej (SGS): jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków ma charakter skali szacunkowej składa się z 72 stwierdzeń zawartych w pięciu częściach.
Treścią metody są zachowania i umiejętności ważne dla poznania
osiągnięć, upodobań i zainteresowań oraz trudności dzieci
w związku z osiąganiem gotowości szkolnej.
Zachowania i umiejętności pogrupowano w sześć podskal odzwierciedlających różne aspekty gotowości dzieci do nauki w szkole.
Przyjęto, że gotowość szkolna sześciolatka powinna być rozpatrywana
poprzez działania dziecka w środowisku przedszkola lub szkoły.
Autorką SGS jest Elżbieta Koźniewska.
Budowa skaliBudowa skaliSkala Gotowości Szkolnej składa się
z pięciu części:
A. Wymienione są zachowania i umiejętności
związane z poznawczą aktywnością dziecka.
B. Dotyczy zachowania dziecka w grupie rówieśników.
C. Przedstawione są przejawy samodzielności dzieci
i ich umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
D. Dotyczy aktywności zadaniowej dziecka, podejmowanej
samodzielnie lub w przebiegu zajęć pod kierunkiem
nauczyciela.
E. Dotyczy przygotowania dziecka do nauki czytania,
pisania i matematyki.
SGS ma 6 podskal
USZ - Umiejętności Szkolne (20)
KP - Kompetencje Poznawcze (12)
SM - Sprawność Motoryczna (8)
SA - Samodzielność (12)
NK - Niekonfliktowość (12)
AS - Aktywność Społeczna (9)
Zestawienie zadań rozwojowych ze strukturą SGS i sferami rozwoju dzieckaZadania rozwojowe
związane z młodszym wiekiem szkolnym
Części SGS Podskale SGS Sfery rozwoju
Zdobywanie wiedzy i umiejętności poznawczych
A – poznawanie środowiska i siebie, rozumienie świata (15)
Kompetencje Poznawcze (6)
Poznawcza
Umiejętności Szkolne (9)
Współdziałanie z rówieśnikami
B – zabawa i nauka w grupie rówieśników, zdobywanie umiejętności społecznych (21)
Sprawność motoryczna (4)
Fizyczna
Aktywność Społeczna (6) Emocjonalno - - społeczna
Niekonfliktowość (11)Osiąganie samodzielności C – samodzielność
w trudnych sytuacjach (8)Samodzielność (8) Emocjonalno - społeczna
Realizowanie nowych form aktywności – nauki i pracy
D – aktywne podejmowanie zadań i praca pod kierunkiem nauczyciela (7)
Samodzielność (4) Emocjonalno - społeczna
Niekonfliktowość (1)Aktywność społeczna (3)
Opanowanie czytania i pisania
E – przygotowanie do nauki czytania, pisania, matematyki (21)
Umiejętności Szkolne (11) Poznawcza
Kompetencje Poznawcze (6)Sprawność Motoryczna (4)
Fizyczna
Przykładowe pytania do badania poziomu rozwoju emocjonalno-społecznego:Czy dziecko przejawia poniższe zachowania i umiejętności ?
tak nie jego próby nawiąkontaktu są rozumiane przez dzieci mówi o ważnych dla siebie sprawach zaprasza dzieci do rozmów i zabaw sprząta zabawki i pomoce staje w obronie innych dzieci unika sytuacji konfliktowych próbuje radzić sobie w pokojowy sposób skarży, w sytuacji konfliktu obwinia inne dzieci uwzględnia prawa innych, np. czeka na swoją kolej wymaga przypominania umowy często wywołuje konflikty reaguje gniewem, obraża się, odwraca, odchodzi łatwo wybucha złścią, płacze
Zastosowanie metodyZastosowanie metody
Obserwacja wstępna Obserwacja końcowa
Czas - prowadzona przez nauczyciela pod koniec pierwszego lub na początku drugiego semestru rocznego przygotowania przedszkolnego.
Czas - prowadzona przez nauczyciela na zakończenie roku obowiązkowego przygotowania przedszkolnego.
Cel - udzielenie przez nauczyciela odpowiedzi na pytanie, co ułatwi, a co utrudni dziecku przygotowanie do nauki w szkole?
Cel - określenie przez nauczycielastopnia gotowości szkolnej dziecka dla poszczególnych typów umiejętności i zachowań, które złożyły się na SGS i zostały wyodrębnionejako podskale.
Praktyczne oznaczenie stopni gotowości szkolnej Podskale: Kompetencje Poznawcze, Samodzielność, Niekonfliktowość, Aktywność Społeczna
wyniki niskie — niski stopień gotowości szkolnej — 1 wyniki średnie — średni stopień gotowości szkolnej — 2 wyniki wysokie — wysoki stopień gotowości szkolnej — 3
Podskale: Umiejętności Szkolne, Sprawność Motoryczna
wyniki niższe od oczekiwanych — niższy od oczekiwanego stopień
gotowości — N wyniki zgodne z oczekiwanymi — zgodny z oczekiwanym stopień
gotowości — Z
Warunki obserwacjiWarunki obserwacji
prowadzona podczas realizacji zaplanowanych zajęć
czas trwania obserwacji - dwa tygodnie
obserwacja jednorazowa - nie więcej niż dziesiącioro dzieci
nie należy na potrzeby obserwacji specjalnie stwarzać sytuacji trudnych dla dziecka, ani nakłaniać je do działań, których wykonania odmawia.
Obliczanie wynikówObliczanie wynikówW celu obliczenia wyników SGS nauczyciel powinien:
− oznaczyć wybraną odpowiedź na arkuszu zapisu SGS,
− wpisać w tabeli zbiorczej Podsumowanie wyników obserwacji
punkty odpowiadające poszczególnym odpowiedziom: tak — 1 punkt raczej tak — 2 punkty raczej nie — 3 punkty nie — 4 punkty
− obliczyć wyniki surowe dla każdej podskali poprzez dodanie punktów
− obliczyć wyniki przeliczone poprzez odjęcie wyniku surowego od podanej stałej
− określić stopień gotowości szkolnej dziecka w każdej podskali.
Uwaga. Etap przeliczania wyników wprowadzono, aby ostateczne wyniki były dodatnie (niektóre pozycje SGS mówią o braku umiejętności, a uzyskiwane
w nich wyniki mogą być ujemne) i aby wyższy wynik odpowiadał wyższej gotowości szkolnej dziecka. Wynik przeliczony uzyskuje się przez odjęcie wyniku surowego od ustalonej wartości liczbowej.
Sposób obliczania wynikówSposób obliczania wyników
USZ KP SM SA NK AS
Wyniki surowe
S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6
Wyniki przeliczone
75-S1 48-S2 32-S3 23-S4 13-S5 36-S6
Stopień gotowości
.
Umiejętności Szkolne (USZ)
Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Umiejętności Szkolne (0-60 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)
0-440-450-500-410-420-48NNiższy
od oczekiwanego
45-6046-6051-6042-6043-6049-60ZZgodny
z oczekiwanym
Chłopcy młodsi
Chłopcy starsi
DziewczętaChłopcy młodsi
Chłopcy starsi
Dziewczęta
PrzedszkoleSzkoła
Przedziały wyników przeliczonych
Stopień gotowości
Sprawność Motoryczna (SM)Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Sprawność Motoryczna (0 24 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)
0-190-20NNiższy od oczekiwanego
20-2421-24ZZgodny z oczekiwanym
ChłopcyDziewczęta
Przedziały wyników przeliczonych
Stopień gotowości
Kompetencje Poznawcze (KP)Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Kompetencje Poznawcze (0-36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)
0-100-110-80-91Niski
11-2612-259-2410-242Średni
27-3626-3625-3625-363Wysoki
ChłopcyDziewczętaChłopcyDziewczęta
PrzedszkoleSzkoła
Przedziały wyników przeliczonych
Stopień gotowości
Samodzielność (SA)Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Samodzielność (0-36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)
0-150-160-210-140-150-191Niski
16-3217-3322-3415-3116-3220-332Średni
33-3634-3635-3632-3633-3634-363Wysoki
Chłopcy młodsi*
Chłopcy starsi*
DziewczętaChłopcy młodsi*
Chłopcy starsi*Dziewczęta
PrzedszkoleSzkoła
Przedziały wyników przeliczonych
Stopień gotowości
Niekonfliktowość (NK)
Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Niekonfliktowość (0-36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)
0-180-241Niski
19-3425-352Średni
35-36363Wysoki
ChłopcyDziewczęta
Przedziały wyników liczbowychStopień gotowości
Aktywność Społeczna (AS) Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Aktywność Społeczna (0-27 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)
0-140-130-161Niski
15-2414-2317-242Średni
25-2724-2725-273Wysoki
PrzedszkoleSzkoła
ChłopcyDziewczęta
Przedziały wyników liczbowych
Stopień gotowości
Interpretacja wynikówInterpretacja wyników
Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się do odpowiednich grup profili (podręcznik SGS str.45-60).
Określamy mocne i słabe strony dziecka sześcioletniego.
Uzyskane informacje wykorzystamy do ustalenia kierunków pracy z dzieckiem w klasie pierwszej - ciągłość procesu
edukacyjnego.
Niezbędna przy wspieraniu dalszego rozwoju dziecka jest współpraca nauczycieli przedszkola i szkoły oraz rodziców.
Podsumowanie metody SGS jest zgodna z praktyką pedagogiczną.
Została zweryfikowana w badaniach pilotażowych i standaryzacyjnych oraz upowszechniona.
Jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków.
Celem obserwacji gotowości dzieci do edukacji szkolnejjest określenie przez nauczyciela stopnia gotowości szkolnej
dziecka dla poszczególnych typów umiejętności i zachowań.
Zawiera zachowania i umiejętności dzieci jako osiągnięcia wieku przedszkolnego (aspekt poznawczy, motoryczny i emocjonalno-społeczny).
Wprowadzono (w większym zakresie niż do tej pory) do oceny gotowości szkolnej umiejętności społeczne i samodzielność dzieci.
Do oceny gotowości szkolnej dziecka wprowadzono także osiągnięcia poznawcze, których nie można wymagać od wszystkich dzieci sześcioletnich.
Podsumowanie-ciąg dalszy SGS pozwala na sformułowanie wniosków na temat obserwowanego sześciolatka, odnoszących się do: - dojrzałości umysłowej - percepcji wzrokowej - poczucia kontroli (wewnętrznej i zewnętrznej), od którego zależy
sukces lub porażka - umiejętności matematycznych - umiejętności czytania - umiejętności językowych, w tym przede wszystkim komunikatywności i spójności wypowiedzi.
Sposób interpretowania SGS oparty jest na profilach wyników w sześciu podskalach, co pozwala uwzględnić wiele aspektów rozwoju dzieci i zależności między nimi.
SGS wymaga zachowania określonych warunków i procedur.
Ważnym elementem procedury stosowania SGS jest współpraca z rodzicami (informacje o metodzie i o wynikach obserwacji ich dzieci).
Wnioski Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się
do odpowiednich grup profili. Określamy mocne i słabe strony dziecka sześcioletniego. Uzyskane informacje posłużą do ustalenia kierunków pracy
z dzieckiem. Dla dobra dalszego rozwoju dziecka, należy
pogłębiać współpracę nauczycieli
przedszkola i szkoły.
Dzieci z zaobserwowanymi trudnościami
wymagają pogłębionej diagnozy
i konsultacji ze specjalistami.
Wyniki badania są traktowane jako wyniki przesiewowe.
Dogłębna diagnoza wykorzystuje dane z badań psychologicznych np.:
1.Test TAT2.Test „Dom, drzewo, człowiek”3.Test „Rysunek rodziny”4. Test „Rysunek człowieka”Oraz: Obserwacje pedagogiczne Analiza wytworów dzieci Eksperyment diagnostyczny Wywiad z rodzicami Test niedokończonych zdań