baba bu kitap sana - şiir

8/3/2019 baba bu kitap sana - iir

1/327

baba, bu kitap sana

... rahmet dileyerek babamave babalarndan Hatice ile Aliye...


2/327

Metin

CEVAT AKKANAT

Grsel Ynetmen

NURULLAH ZBAY

Dizgi-Tashih

HATCE AKKANAT

Bask

DUMAT

ISBN975-6881-06-2

Odunpazar Belediyesi Yaynlar - 9

Kltr Yaynlar - 6

2005

Cevat AKKANAT:1964te Balkesir-Dursunbey-K.Iklar Kynde dodu. 1991

ylnda Dokuz Eyll niversitesi, Buca Eitim Fakltesi, Trk Dilive Edebiyat Eitimi Blmn bitirdi. 2000 ylnda Gelenek vekinci Yeni iiri balkl tezi ile Krkkale niversitesinde YeniTrk Edebiyat Yksek Lisansn tamamlad.nternet ortamnda yaymlanan www.dergibi.comun iireditrln ve Lik Edebiyat Dergisinin yayn danmanlnyapmtr.

Yaynlanm Kitaplar:

iir: Kara Oyun (Kra Yay., 1997), Gz Klsii (Beyan Yay.,1998), Sen Bir Sevda Aacsn Trkler Bytr Yzn (TaraEdebiyat Yay., 2000), Tan Tan Traska (Lik Kitapl, 2002).nceleme: Gelenek ve kinci Yeni (Kltr Bak. Yay., 2002).


3/327

baba, bu kitap sana(Babalar in iirler) nceleme-Antoloji

CEVAT AKKANAT

ODUNPAZARI BELEDYES


4/327

TAKDM 9NSZ 111873 MEHMET KF ERSOY 161890 ORHAN SEYF ORHON 171894 IK VEYSEL 221898 FARUK NAFZ AMLIBEL 241901 KEMALETTN KM KAMU 261902 NAZIM HKMET RAN 271903 ERCMEND BEHZAD LAV 301904 ARF NHAT ASYA 321904 MER BEDRETTN UAKLI 331905 NECP FAZIL KISAKREK 341907 ASAF HALET ELEB 351907 SABAHATTN AL 361908 AHMET MUHP DIRANAS 381910 CAHT SITKI TARANCI 391910 ZYA OSMAN SABA 401911 RIFAT ILGAZ 421914 FAZIL HSN DALARCA 441915 MELH CEVDET ANDAY 48

1915 MTAK ERENUS 491916 BEHET NECATGL 511916 CAHT IRGAT 521917 A. KADR (MERBOYU) 531917 CAHT KLEB 551918 LHAN BERK 561918 ORHAN MURAT ARIBURNU 581919 CEYHUN ATUF KANSU 591920 MEHMED KEMAL 601920 SABAHATTN KUDRET AKSAL 61

1923 ZDEMR ASAF 631925 ATTL LHAN 651926 CAN YCEL 661927 HASAN HSEYN 681927 KRAN KURDAKUL 731927 TURGUT UYAR 74

NDEKLER


5/327

1928 AL YCE 76

1928 EDP CANSEVER 781928 ERCMENT UARI 801928 MUHTEEM SNTER 821930 BAHAEDDN KARAKO 831931 CEMAL SREYA 861931 ECE AYHAN (ALAR) 871933 AHMET OKTAY (BRTECENE) 881933 SEZA KARAKO 901934 NUR PAKDL 1001935 AL PSKLLOLU 101

1935 ERDOAN ALKAN 1021935 KEMAL ZER 1041936 HLM YAVUZ 1061936 ZDEMR NCE 1071936 YAVUZ BLENT BAKLER 1091937 LK TAMER 1101938 DNER SMER 1111938 ERGN GNE 1131938 METN DEMRTA 1141939 ERDEM BAYAZIT 1151939 HSAN REN 1171940 ALAEDDN ZDENREN 1181940 CAHT ZARFOLU 1201940 M. AKF NAN 1241941 EGEMEN BERKZ 1251941 MELSA GRPINAR 1261942 ATAOL BEHRAMOLU 1271943 ABDLKADR BULUT 1291943 SENNUR SEZER 1311943 SREYYA BERFE 1321944 SMET ZEL 134

1944 ZKAN MERT 1401944 REFK DURBA 1411945 M. RAGIP KARCI 1441945 NURETTN DURMAN 1451946 AHMET TELL 1461946 HDAYET KARAKU 1471946 HSEYN PEKER 1491946 HSEYN YURTTA 1501946 NHAT BEHRAM 1521946 OSMAN SARI 154

1947 AHMET ADA 1561947 METN NAL MENGOLU 1571948 ARKADA ZEKA ZGER 1601949 ARZU K. AYEK 1621949 BEHET AYSAN 163


6/327

1949 CUMAL NALDI HASANNEBOLU 1641949 GLSM AKYZ 1661949 HULK AKTUN 1681949 MEHMET ATLLA MARA 1691950 EBUBEKR EROLU 1701950 SNA AKYOL 1721951 BARI PRHASAN 173

1951 HABB BEKTA 1741951 METN DEMRC 1761951 ZZET YASAR 1791952 ABDULKADR BUDAK 1801952 CAHT YELYURT 1821952 TURAN KO 1831953 BER AYVAZOLU 1841953 METN CENGZ 1851953 KR ERBA 1871953 TURUL TANYOL 188

1954 HLM HAAL 1891954 AL CENGZKAN 1901954 MUSTAFA ZELK 1921954 VEYSEL OLAK 1941955 MURATHAN MUNGAN 1951955 MUSTAFA RUH RN 1961955 RON MARGULES 1981956 AYHAN GLSOY 1991956 HAYDAR ERGLEN 2001956 SALH BOLAT 201

1956 TURGAY FEK 2021956 YAAR AKGL 2041956 YAAR BEDR (ZDEMR) 2061957 ADNAN ZER 2081958 AHMET ERHAN 2101958 HSEYN K. ECE 2161958 ORHAN ALKAYA 2171958 MER FARUK HATPOLU 2181959 CAFER TURA 2191960 ADEM TURAN 2201960 MUSTAFA SLAMOLU 2221960 LEVENT SUNAL 2241960 NEVZAT ELK 2251960 NURULLAH GEN 2261961 GKHAN AKEK 2271961 MEHMET ERDOAN 2291961 MEHMET EKER 2311961 TAHA ALAROLU 233


7/327

1962 AKGN AKOVA 2341962 AL ASKER BARUT 2371962 BETL TARIMAN 2381962 HSEYN ALEMDAR 2391962 HSEYN ATLANSOY 2401962 RASM DEMRTA 2421962 SEYHAN ERZELK 243

1962 SUNAY AKIN 2441962 TACETTN MEK 2451962 TAYYB ATMACA 2461963 ENVER TOPALOLU 2471963 MRSEL SNMEZ 2481963 NECAT POLAT 2491963 ABAN ABAK 2501964 CEVAT AKKANAT 2511964 ENS AKIN 2521964 MUSTAFA AYDOAN 254

1964 NAZR AKALIN 2561965 HSEYN AKIN 2591966 CENGZ COKUN 2601966 ESRA ZEYNEP 2621966 KEMAL SAYAR 2631966 MEVLNA DRS 2641966 AHN TA 2651967 DERYA OLPAN 2661967 DRS ZYOL 2671967 RFAN YILDIZ 2681968 BEJAN MATUR 2691968 MUSTAFA MUHARREM 2711968 MUSTAFA PINARBAI 2731969 AL AYL 2761969 MUSTAFA OUZ 2771970 FATMA ENGL SZER 2781970 BRAHM TENEKEC 2801970 M. HANF SPRL 2811970 MUSTAFA KELOLU 2831971 MEHMET AYCI 2841972 MUSTAFA BAK EFE 2861975 HSEYN KAYA 2871976 NLAY ZER 2901977 KADR AYDEMR 2971977 ONUR CAYMAZ 298EKLER 300KAYNAKA 318


8/327


9/327


10/327


11/327

NSZ

air-i mder-zd (anadan doma air), "has" airi tarif etmek iin kul-lanlan, dilimize ait gzel bir ifadedir. Babalar buna gnl krgnlile cevap vermemi olmallar ki, imdiye kadar herhangi bir tekziplekarlam deiliz...Tabi, babalardan herhangi bir itiraz gelmeyince ilgili airler "mder-zd"lk koltuuna kurulmular, en azndan "babadan olma air" terki-biyle birlikte anlmak gibi bir "kader" ile birlikte anlmamlardr.Siz yle zannedin, biz aksini syleyeceiz. Zira, bu kitaba girme fr-

satn elde edebilmi iir ve manzumeler de ayn kanaatte: air adlsz erbabnn kimlik ve kiiliinde, gizli veya aikr, bir babannmhr vuruludur.unu demek istiyorum: Baba, iirimizin gzbebeidir. airler, genelkanaatleri tersyz eden kiiler olarak, "iirimizde baba temas fazlailenmemitir" diyenleri de skt ile babaa brakmlardr. Bu al-mada da kolaylkla grlecei gibi baba temas, iirimizin nde gelentemalarndandr. Hatta bir miktar da mbala ederek, anne temasy-

la yarabilecek bir konumda olduunu syleyebiliriz.Peki, baba temasnn iirimizde yer al mahiyeti hakknda nelersylenebilir? Baba ile bir arada kullanlan kavramlar, sz konusumahiyetin ortaya serilmesini salamakla kalmayacak, pek oumuzuda heyecanlandracaktr. Bunlar bireysel ve toplumsal olularitibariyle snflandrabiliriz: Bireysel olanlar baba sevgisi, evltsevgisi, lm, yalnzlk, yaknma, babaya benzeme, cesurluk, oyun-cak, baba hasreti, yalanma, hastalk, evin direi olma, gzellikler,

nasihat, hatra, ak, ocuk hasreti, ocukluk hasreti, yetimlik, ailereisi olu, aile direi olu, unutkanlk...vb. Toplumsal olanlar ise,askerlik, sava, ehitlik, gazilik, iman, Kur'an- Kerim sevgisi, bayram,kltrel miras, bilim, siyas iktidar (rejim) ile mcadele, hapishane,isizlik, geim derdi, sokaa kma yasa, igl, g, hmanizm, inti-har, gayrimeruluk...vb olarak belirtilebilir.Biz burada, bu ksa dkmle yetineceiz. nk bu almamzla,geni bir incelemeyi gerekletirmi olmakla birlikte, elde ettiimizverileri yorumlama ve ayrntlara inme iini (bize ve bakalarna aitolabilir) baka almalara brakyoruz.

***Burada "Baba, bu kitap sana!" adl almamzn hazrlan hakkndada bilgi vermek istiyoruz:


12/327

"Baba, bu kitap sana!" uzun okuma, aratrma ve incelemeler sonucuhazrlanmtr.Bu almamz, bir nceki yzyln eitli dnemlerine ait (dolaysylaou bugn de yaayan) airleri, doum tarihi nceliine gredikkatlere sunmutur. Bu airler mmkn olduu oranda, btn iir-leri (iir kitaplar) ile incelenmeye alnmtr. Bunda yzde yz baargsterdiimiz sylenemeyebilir. Fakat, iyi bir mesafe katettiimiziiddia edebiliriz.Bununla birlikte, "asl kayna" tespit edilmeyen ve grlmeyen iir-leri bu almaya almamaya byk bir zen gsterdik. Bu anlamda

temel kaynaklarmz iir kitaplar ve dergiler oldu. Bunlarn dndakalan almalar, szgelimi, bir baka antoloji veya yll temel kay-nak kabul etmemeye altk. Bu konudaki titizliimizi, zellikle babatemal baka antolojik almalara kar gsterdik. Dolaysyla, aadazelliklerine deineceimiz bir antolojiden herhangi bir metniburaya aktarmadk. Sz konusu antoloji ile burada yer alan ortakmetinler ise, ancak bizim "asl kaynak" tespitimiz ile almamzagirebilmilerdir. Yine, internet ortamnda yer alan doruluu onay-

lanmam herhangi bir almay kitabmza almadk.Bir st paragrafa bal olarak, kitabmzda anlan ve yer alan iirlerinkaynak bilgileri ile dikkatlere sunulduunu belirtmemiz gerekmekte-dir. Bu durum, almada uyguladmz titizlii gstermek bir yana,baka edeb almalara hizmet etme gayesi ile de ilgilidir. Szgelimi,baba temasyla ilgili akademik bir alma yapacak edebiyatlar, ayntemay deneme tryle gndeme getirecek yazarlar...vb malzemeyeulama bakmndan byk bir imkna kavumu olacaklar ve bu

sayede daha baarl eserlere imza atabileceklerdir."Baba, bu kitap sana!"nn bir baka zellii, iiri alnan airler hakkn-da ok ksa da olsa bilgi verilmesidir. Bu bilgilerde, doum (ve lm)yeri ve tarihi, iir kitaplar, baba temal iirlerinin adlar ve kay-naklar, srasna gre dzenlenmitir. Bu blmde daha fazla bilgivermeyi, almamzn mahiyeti gerei uygun grmedik.Bu almann sonunda bir de kaynaka bulacaksnz. Bu kaynakadayer alan yaynlar, okuma ve aratrmalarmz srasnda baba temalmetinler bulduumuz yaynlardan olumaktadr. Burada anlan yayn-larn tamamndan almamz iin iir sememi olmakla birlikte,baba konulu metinleri ierdikleri iin nemlidirler.almamzn sonunda yer alan "Ek" blmnde ise, baz airlerimi-zin babalaryla ilgili yazdklar satrlar bulacaksnz. airlerin hatra,gnlk, mektup...vb edeb trlerde yazdklar bu almalar, "Baba,


13/327

bu kitap sana!"ya ayr bir renk katmtr.***Burada, bizden nce baba temasn btnlkl bir alma halindeele alan yaynlara da deinmek istiyoruz.Bunlardan ilki, Filiz Lelolu Oskay'n hazrlad Hep Babamin (Trk Edebiyatnda Baba iirleri, Alfa Yay., st., 2003) adlantolojidir. Oskay'n, babasnn lm akabinde hazrlamayabaladn belirttii bu alma, birok eksiklii ve metodolojikkusuru ihtiva etmektedir. Kitabn, balangta znel bir kaygdanyola klarak hazrlanmas, sonradan dnlen "Kaynak kitap

olacak dzeyde, 'baba' konulu bir aratrma kitab olma"sn engel-liyordu. Bu konudaki bir baka engel, Oskay'n iir/air tercihi ileilgilidir. Edebiyat d etkenlere bal olarak oluturulan ve kap-sama alan hayli dar olan kitabn "Trk iiri"ni temsil yetenein-den uzak olduu sylenebilir. Bu arada Oskay'n iirimizde babatemasyla ilgili olarak "O kadar sk ilenen bir konu deildi" ek-lindeki tespiti de ister istemez havada kalyordu. Filiz LeloluOskay'n, almasna ald iirlerin kaynaklarn herhangi bir e-

kilde sunmamas, sz konusu antolojinin niteliini zayflatan birbaka husus. Kitabn son sayfasnda yer alan "Kaynaka"nn bekalemden oluan kendinden menkul hali, Oskay'n almashakkndaki kanaatleri pekitirmeye yetecektir.Baba temal bir dier alma, Aye Kulin'in Babama (RemziYay., 2. Bas., 2002, 71 s.) adl manzum almasdr. Kulin'in, drtblmden oluan uzun manzum almas da Oskay'n almasgibi, znel bir hali anlatyor. Ayrca, Kulin'in almasn iirden

ziyade manzume ltleri iinde deerlendirmek gerekiyor.Abdlkadir Budak'n Ahap Anahtar (Can Yay., st., 2000, 85 s.)adl kitab ise, airin kendisine ait baba temal baarl iirlerindenolumas ile takdir edilmelidir.***"Baba, bu kitap sana!" adl bu derlemenin, iyi evlatlarla hasbabalar arasnda bir sevgi ve sayg kprs oluturmas dileiyle...

Cevat AKKANAT

Bursa, 5 Mays 2004


14/327

MEHMET KF ERSOY ORHAN SEYF ORHON AIK VEYSEL FARUK NAF

BEHZAD LAV ARF NHAT ASYA MER BEDRETTN UAKLI NECP FAZIL K

CAHT SITKI TARANCI ZYA OSMAN SABA RIFAT ILGAZ FAZIL HSN D

CAHT IRGAT A. KADR (MERBOYU) CAHT KLEB LHAN BERK ORHA

KUDRET AKSAL ZDEMR ASAF ATTL LHAN CAN YCEL HASAN H

ERCMENT UARI MUHTEEM SNTER BAHAEDDN KARAKO CEM

KARAKO NUR PAKDL AL PSKLLOLU ERDOAN ALKAN KEMAL

DNER SMER ERGN GNE METN DEMRTA ERDEM BAYAZIT H

GRPINAR ATAOL BEHRAMOLU ABDLKADR BULUT SENNUR SEZER S

NURETTN DURMAN AHMET TELL HDAYET KARAKU HSEYN PEKER

MENGOLU ARKADA ZEKA ZGER ARZU K. AYEK BEHET AYS

MEHMET ATLLA MARA EBUBEKR EROLU SNA AKYOL BARI PRHA

CAHT YELYURT TURAN KO BER AYVAZOLU METN CENGZ

ZELK VEYSEL OLAK MURATHAN MUNGAN MUSTAFA RUH RN R

FEK YAAR AKGL YAAR BEDR (ZDEMR) ADNAN ZER AHMET E

TURA ADEM TURAN LEVENT SUNAL MUSTAFA SLAMOLU NEVZAT

EKER TAHA ALAROLU AKGN AKOVA AL ASKER BARUT BETL TAR

ERZELK SUNAY AKIN TACETTN MEK TAYYB ATMACA ENVER TOPA

AKIN MUSTAFA AYDOAN NAZR AKALIN HSEYN AKIN CENGZ COKU

DRS ZYOL RFAN YILDIZ BEJAN MATUR MUSTAFA MUHARREM MUST

TENEKEC M. HANF SPRL MUSTAFA KELOLU MEHMET AYCI MUST


15/327

AMLIBEL KEMALETTN KM KAMU NAZIM HKMET RAN ERCMEND

SAKREK ASAF HALET ELEB SABAHATTN AL AHMET MUHP DIRANAS

LARCA MELH CEVDET ANDAY MTAK ERENUS BEHET NECATGL

MURAT ARIBURNU CEYHUN ATUF KANSU MEHMED KEMAL SABAHATTN

SEYN KRAN KURDAKUL TURGUT UYAR AL YCE EDP CANSEVER

L SREYA ECE AYHAN (ALAR) AHMET OKTAY (BRTECENE) SEZA

ZER HLM YAVUZ ZDEMR NCE LK TAMER YAVUZ BLENT BAKLER

SAN REN CAHT ZARFOLU M. AKF NAN EGEMEN BERKZ MELSA

REYYA BERFE SMET ZEL ZKAN MERT REFK DURBA M. RAGIP KARCI

SEYN YURTTA NHAT BEHRAM OSMAN SARI AHMET ADA METN NAL

N CUMAL NALDI HASANNEBOLU GLSM AKYZ HULK AKTUN

AN HABB BEKTA ZZET YASAR METN DEMRC ABDULKADR BUDAK

R ERBA TURUL TANYOL AL CENGZKAN HLM HAAL MUSTAFA

N MARGULES AYHAN GLSOY HAYDAR ERGLEN SALH BOLAT TURGAY

RHAN HSEYN K. ECE ORHAN ALKAYA MER FARUK HATPOLU CAFER

LK NURULLAH GEN GKHAN AKEK MEHMET ERDOAN MEHMET

MAN HSEYN ALEMDAR HSEYN ATLANSOY RASM DEMRTA SEYHAN

OLU MRSEL SNMEZ NECAT POLAT ABAN ABAK CEVAT AKKANAT ENS

ESRA ZEYNEP KEMAL SAYAR MEVLNA DRS AHN TA DERYA OLPAN

FA PINARBAI AL AYL MUSTAFA OUZ FATMA ENGL SZER BRAHM

FA BAK EFE HSEYN KAYA NLAY ZER KADR AYDEMR ONUR CAYMAZ


16/327

Hakkn Seslerinden

beyinsiz kafann derdine, milyon halk,

Bak nasl doranyor? Kalk, baba, kabrinden kalk!1

Diriler komad imddna, sen bri yeti...Arnavutluk yanyor... Hem bu sefer pek mdhi!Tek kvlcm kabarp yle cehennem kustu:Ki hemen kol kol olup sard btn bir yurdu.O ne yangn ki: Ocak kalmad sndrmedii!O ne tfan ki: Yakp ykt btn vdiyi!in ehre arandm... O, meer, hi yokmu...Yalnz bir kuru l var ki, ne sorsan: Hm!in ehre de yok, hibirinin yd da yok;Yaklan bunca haytn, hani, ecsd da yok!Yoklasan klleri, altndan, emnim, ancak,

Kmr olmu iki para kemiktir kacak!Baba! En sevgili annen, o senin z vatannOlacak myd fed hrsna kaltabann?Dedemin srd, can ektii toprak gitti...yle bir gitti ki hem: bir daha gelmez ebedi!Ne olurdun bunu kalkp da greydin acaba?Mehedin beynine ha saplanacak myd baba!Ne felket: Dnversin de mescid ahra,

Hrvatn askeri tepsin kp stnde hora!Bri bir htra kalsayd u toprakta diri...Yer yarlm, yere gemi hed trbeleri!

MEHMET KF ERSOY (1873)

stanbul, 1873-27 Aralk 1936.Safahat (1911),Sleymaniye Krssnde (1912),Hakkn Sesleri(1913), Fatih Krssnde (1914), Hatralar(1917),Asm (1924),Glgeler(1933). Btn iirleriSafahat ad altnda toplanmtr.

Hakkn Seslerinin bir blmnde (Safahat, Haz: M. Erturul Dzda, Gonca Yay.,3. Bas., st., 1989, s. 184-185, 576 s.) babasndan sz eder. Babann nemliolduu bir dier iiri Kfe (Age. s. 20-23) dir.

16 | BABA BU KTAP SANA

1 Babam Fatih mderrislerinden pekli Hoca Tahir Efendi merhumdur ki,benim hem babam, hem hocamdr. Ne biliyorsam kendisinden rendim.irin daha iyi anlalmasna, merhmun da rahmetle anlmasna vesleolur, diye u hiyeyi yazmaya mecbur oldum.


17/327


ORHAN SEYF ORHON (1890)stanbul, 1890- 22 Austos 1972. iir kitaplar: Frtna ve Kar(1919), Peri Kz ileoban Hikyesi(1919), Gnlden Sesler(1922), O Beyaz Bir Kutu (1941), Kervan(1964), Hicviyeler(1951),iirler(Semeler, Nihat Sami Banarlnn nszyle,1970).Evimiz (iirler, MEB Yay., st., 1970, s. 110-115, 240 s.) iiriyle bu almamzdayerini ald.

Evimiz

Evimiz eski tarzda bir evdi:

Kaln duvarl temeller, kepenkli pencereler...Gzel deilse de pek,Metindi ok yaps.ekerdi dikkati kim grse, ilk bakta hemen,Yeil sokak kaps.nrdm onunla ben de birazlhilerle, dualarla geldi nk o yaz

Byk babam hacdan.Ama bayram olunca illllah,Usanrdm o sevdiim kapy,Gidip kapat, a!dan

Kapnn sallanrd stndeByke bir tokmak.Gelince mektepten,alardm kere, hem hzl hzl: Tak tak, takAlr. Girdiniz mi bir avlu.Sanda bir anbar,i her trl hrdavatla dolu.Solunda bir de bask, ok bask yemek odas.


18/327

Dokunurdum elimle hep tavana.verirdi her dokunuz,

Bym bir adam gururu bana!

Onun yannda da bir baka ayn tarzda odahtiyar Naki Kalfannd o da.Vard mutbakta bir derin kuyusu:Banda bir krk,Yannda bir de kova,

inde buz gibi su!

Bahemiz ok byk deildi ama,Yeterdi oynamama.Seyrederdim o baheden her gn,Bitiik komunun gzel kzn.Daha on yanda ktm.

O yata hissettim,Bu dertli, tatl ii.Hayalen k olup gizli gizli i ekii!

*knz merdivenle st katna:Genie bir sofa vardr, boyunca bir de sedir.

Sedirin en banda dettir,Gelir babam oturur.Elinde bir de kitap varsa anlarz ki hemen:Zavall Necdetdir.

Sert bir askerdi mesleinde ama,Onda ok hisli bir gnl vard.Hem okur, hem de bzen alard.Gzel adamd babam,Hafif kemerli kibar bir burun, geni bir aln,nce, kumral bykl ho bir az.T iinden glmseyen tatl,Ak el gzler...



19/327

Temiz ve k giyinir.Cuma, pazar gn tek atl bir spor araba.Elinde dizginler,Mesirelerde gezer...

Dolar evde ihtiyar vri:

Uzun bir entari,Yakasz hayderiyye srtnda,Belinde bir de kuak...Yz pek sertti, kalbi ok yumuak!

Byk annem Tekir peindeydi.Gz damlarda yoksa sevgilisi;

Beklemekten ikyet etmezdiGrnr, derdi, imdi nerdeyse!alr Aabeyim susup derse!

Annemin yoktu ayr bir kesi.Herzaman, herkesin iindeydi.Niye gelmiti sanki dnyaya?

Ne yapmak iin?Ne olmak iin?

Gznde bizden ibaretti kinat ancak,Yaratlmt anne olmak iin!Byk babam, sevmezNedense hi sediri.Oturur yerde kendi minderine.nnde seccade,Elinde tesbihi, yahut ta yasemin ubuu.Dayanp yle dinlenir sade.Dumanl gzleri sksk dalar gider derine...Konuur bz kendi kendine de!



20/327

Sokulurdum yavaack o zaman:

-Kuzum Byk baba, derdim, konutuun kimdi?-Haramiler, yavrum!-Ne yaptlar sana onlar?Glp bakar yzme:-aldlar en sonunda genliimi!

Keyiflenirse masal anlatr, fakat ne masal!

Yaratr durmadan muhayyelesiNe akla gelmedik iler, neler, neler artk...Yaratr baka trl bir dnya!Yok onun fark bizce ryadan,Daha bin kerre ho bu dnyadan;

Perilidir gller,

Sihirli rmaklar,Tekin deil dalar,Uuur gklerinde ankalar...

Murat reis alr orda Hint denizlerine.Grnr Zlfikar elde ali,Dr Kaf danda evlerle...

Balar artk masallarn revs:Sihirli elma, Kelolan, sihirli seccade,Hzrla lyas Ebali Sinan,Peri kzyla oban...Al kilit alr,Hazineler salr...

Hepimiz dinleriz kulak kesilip,Hepimiz dinleriz susup, t yok...

Hele ben bsbtn dalp giderimMasallar lemine!.Gece ryamda hep masal grrm:



21/327

Ya bir sihirli anahtar bulup hazineleriAar, aar, aarm.Ya olur bir sihirli seccade,Uar, uar, uarm!...

*Gece mehtap olunca pencereyi

Ap dalardm aya!Alr komunun da penceresi,Duyulur bir ipek hlt sesi...Sonra gevrek, srekli kahkahalar!...

im kla dolar,im sevinle dolar,

Hissederdim ki, ok kr ben de,Mutlu insanlarn iinde varm,Hissederdim ki ben de bahtiyarm!

Sana, ey eski tarzda, bir paraBask ve loa fakat,irin ve ho evimiz!Sana, ey ilk ocukluk, ilk genlik!Sana, ey ilk temiz, gzel akm!Ey uzak, mutlu, kaygsz gnler!Size benden yn, yn kran,Size benden yn, yn hasret,Size, ey imdi kaybolan cennet!..



22/327

Sazma

Ben gidersem sazm sen kal dnyadaGizli srlarm aikr etme

Ll olsun dillerin syleme ydaGarip blbl gibi h zr etme

Gizli derdlerimi sana anlattmaltm sesini sesime kattmBebe gibi kollarmda yaylattmHayali hatr et beni unutma

Bahede dut iken bilmezdim sazBlbl konar myd dalna bzHangi kutan aldn sen bu vzSyle dorusunu gel inkr etme

IK VEYSEL (1894)

Sivas - arkla, 1894-21 Mart 1973. Eserleri: Deyiler(1944),Sazmdan Sesler(1949),k Veysel Hayat ve iirleri(1963), Dostlar Beni Hatrlasn (Toplu iirleri, Haz: mitYaar Ouzcan, 1970-71).

Sazma iirinin son dizesinde k Veysel babasn ve btn babalar talandrr.(k Veysel, Hayat ve iirleri, Haz: Yavuz Blent Bkiler, Tercman Aile ve KltrKitapl, st., 1986, s. 60)



23/327

Benim her derdime ortak sen oldunAlarsam aladn glersem gldn

Sazm bu sesleri turnadan maldnPene vurup sar teli szlatma

Ay geer yl geer uzarsa araGiyin kara libas yaslan duvaraYanndan gsnden alr yaraYr gelmezse yaralarn elletme

Sen petek misali Veysel de arnleir beraber yapardk balBen bir insanolu sen bir dut dalBen babam sen ustan unutma.



24/327

Oluma

Biliyorsun ki, olum, ortada ne sen varsn,Ne seni yeryzne getirecek bir anne:Bir gn cihna gelmen mukadderse, anlarsn,Bu geliten gzm, gynm yldran ne?

Her gn saban banda topladn kederlerSeni yorgun karr sabahn altsna

alkan ellerine bakanlar kirli derler,Leke derler alnnda gne karaltsna.

nce belin bklmez zamann dizlerinde,plen eteklere ayan silersin.Yoksulluun yzerek sonsuz denizlerindeGrdn her ktaya aktan di bilersin.

Ayandan arklar dklr para para,Gzyalarn rtr gmleinin kolunu.Bir lokmann ardnda dolar haftalarca,Srgn gibi gezersin kendi Anadolunu!

FARUK NAFZ AMLIBEL (1898)

stanbul, 1898- Akdeniz, 8 Kasm 1973. iirleri:arkn Sultanlar (1919), GnldenGnle (1919), oban emesi(1919), Dinle Neyden (1919),Suda Halkalar(1928), Bir mr Byle Geti(Seme iirleri, 1933), Elimle Setiklerim (1934),Akarsu (1937),Aknc Trkleri(1938), Heyecan ve Skun (Seme iirleri, 1959),Zindan Duvarlar (1967), Han Duvarlar (Seme iirleri, 1969).

Oluma (Han Duvarlar, MEB Yay., st., 1995, s. 165-166) isimli iiri, air birbabann muhayyel bir oula yazd ilgin bir iir olmas sebebiyle ve al-mamza farkl bir tat katmas amacyla alnd.



25/327

Fazlet arkadan, hakkat yoldanla

Seyredersin yabanc bir ufkun bahrn,

Bulutlar delsen de ykselen dik banla

Sonunda bir diiye maledersin varn.

Akamlar bir camn nnde, seni deil,

Elindeki kn gzetliyen karndr.

Hakkn nnde deil, zulmn nnde eil!

Talar bile cihanda eilen balarndr...

Derdim, omuzlarna yk olmasn bu varlk,

Derdim, olum ne Haktan, ne kuldan bir ey umsun

Nasip olmaz kimseye bu kadar bahtiyarlk

Ki sen benim domam, domayacak olumsun!



26/327

Bir ocuk

Dediler ki: - Yok baban,Baban ald vatan!Meer burada yatanSenmisin, babacm!

Davullar ala ala,Kyl dkld yola...Ne gzeldi alaylaGidiin... babacm!

Kaldn diye askerdeAnam urad derde...Bu tenha tepelerdeNe iin... babacm?

KEMALETTN KM KAMU (1901)Bayburt, 15 Eyll 1901-Ankara 6 Mart 1948. iirleri lmnden sonra KemalettinKamu, Hayat, ahsiyeti ve iirleri(Haz: Rfat Necdet Evrimer, 1949) adl kitapta biraraya getirilmitir.Bir ocuk (Kemlettin Kmi Kamu, Haz: Gltekin Smanolu, Kltr ve TurizmBak. Yay., Ank., 1986, s. 113) balkl aadaki iirinde, babas savata len birocuun duygular yanstlmaktadr.



27/327

Saat 21-22 iirleri'nden...21 Eyll 1945

Olumuz hasta,babas hapiste,senin yorgun ellerinde ar ban,dnyann hali gibi halimiz...

nsanlar, daha gzel gnlere insanlar tar,olumuz iyileir,babas kar hapisten,gler senin altn gzlerinin ii,dnyann hali gibi halimiz...

NAZIM HKMET RAN (1902)

Selnik, 15 Ocak 1902-Moskova, 3 Haziran 1963. 835 Satr(1929),Jokond ile Siya-u(1929), Varan 3 (1920), 1+1=1 (1930),Sesini Kaybeden ehir(1931), Gece GelenTelgraf(1932) Benerci Kendini Niin ldrd? (1932), Taranta Babuya Mektuplar(1935), Portreler(1935),Simavna Kads Olu eyh Bedrettin Destan (1936), KurtuluSava Destan (1965, Kuvay- Milliye adyla, 1968),Saat 21-22 iirleri(1966), DrtHapishaneden (1966), Rubailer(1966), Yeni iirleri(1966), Memleketimden nsanManzaralar (5 cilt, 1966-1967),Son iirleri(1970).

Nazm Hikmetin baba ifadesini kulland iirleri arasnda dikkatimizi ekenler un-lar: Bir Provokatr stnde Hiciv Denemeleri (Benerci Kendini Niin ldrd? Adam

Yay., 12. Bas., st., 1995, s. 150-155; 276 s.), Saat 21-22 iirlerinden 21 Eyll1945 (Kuvyi Milliye, Adam Yay., 13. Bas., st. 1996, 229 s., s. 98), (***), (YatarBursa Kalesinde, Adam Yay., 10. Bas., st., 1996, s. 12, 215 s.), Memleketimdennsan Manzaralar (Memleketimden nsan Manzaralar, Adam Yay., 14. Bas., st.,1996, 534 s., s. 11-12; ayrca s. 478-480; Halile, kars Ayenin yazd mektubunba ksm. C.A.), Genlik (lk iirler, Adam Yay., 13. bas., st., 1995, s. 62, 223 s.),Ocak Ba (Age., s. 87-90, 223 s.), Fantezi Ky Hikyesindeki Merak blm(Age., s. 94-98).



28/327

Memleketimden nsan ManzaralarBeinci Kitap'tan...

(Halile, kars Ayenin yazd mektubun ba ksm- C.A.)

1.Bu mektubu yatakta hasta yazyorum sana.Burda olsaydn bana ne iyi bakardn.Leyl bast altsna.Yana gre zayf:uyutuyorum gndzleri.imdi uyandrdm:yanaklar pembe pembe

adeta byk insanlarnki gibi ela gzleri.(Farknda msn

yalnz gzlerimiz deimiyor,ve kalyor hatralamadan orda

iyi ve kt ocukluumuz.)Babaya mektup yazyorum, Leyl, dedim.Baba m? dedi,

esnedi.Pek uyku sersemi oluyor bu kz.Ev halk selam eder

Leyl ve ben ellerinden periz.

2.yiletim.Buralar pek gzelleti.Bahar.Yemi aalar en gzel eyi topran.Hapisanede var m?Ordakiler de burdakiler gibi bahar aarak

senin dnyan gzelletirebiliyorlar m?Leyl ile hep seni konuuyoruz:

Babam mektubu ne zaman alacak? diye soruyor hep...Bu gece yatacaz, sonra alacak, deil mi? diyor.Peynirli pide yaptk,

hatrladk seni,bahede yedik.

Babamz, sizi zledik.



29/327

imdi Leylnn bir sr yaramazln sylediler.Onu bir temiz dvmek iin mektubu kesiyorum.

Geldi Leyl.Azarladm.Alamaya balad.Dvemedim.Koca narn altna, iskemleye oturttum,bir de batan hrkas vardr

hi sevmezgiydirdim onu da.

Oturacak minicik burnuyla akama kadar ordayapyalnz.

imdi sen fena halde acmsndr.Ne yapalm fakat,

adam olmas iin byle lazm, babamz.Bam aryor.

En iyisi hi ocuu olmamak,bunu diyemiyorum bir trl.Seviyorum ocuklar btn eziyetleriyle.On iki ocuum olsayd

dnyann en bahtiyar ben olurdum,dn:birinin eksii tekinde tamam,kusurlu ayr ayr

ama on ikisi birleince mkemmel bir tek adamve onun annesi ben.

Hesabettim:bugn tam

sen ieri gireli sene oluyorve ben aabeyimin evindeyim iki senedir.Hapiste gnler ar geer

seneler abuk, derdin,

hapiste insan olan iin de yle:gnler ar

seneler abuk.

Ellerinden perim kocacmbabacmz ellerinizden periz.



30/327

ERCMEND BEHZAD LAV (1903)

stanbul, 1903-stanbul, 16 Mays 1983. iir kitaplar:S.o.S. (1931), Kaos (1934),AlKilidim Al(1940), Mau Mau (1962), Anadolu (1964).

airin Baba Evi (Ercmend Behzad Lav, Btn Eserleri, Haz: Doan Hzlan, YKY, st.,1996, s. 231-232) ve Mavi Boyal Ev (Age., s. 233) balkl metinlerinde babanemli bir unsur olarak karmza kar.


Baba Evi

IYlda bir yzm grrd ev halkHatrlarm beniUykumda sevdiini anneminHele byk annemAldrmazdm yoldan geerdi deBeni gzleriyle perdi bakp arkamdan

KnCama burnunu dayayarak uyuduu gecelerSayszd kz kardeimin beni beklerken

IIKe minderinde okur

Mevlnay HayyamVe yalnz dnrd byk babamByk annem deTersler azarlar halayklarnAllah kandrrd be vakit namaznda


31/327

III

Nile resmini gsterecekler bir gn

O hatrlamyacak

Yanan yanana dayad adam bebekken

Nitekim ben de

Hi tanmam kucandaki ocuu u adamn

Derler ki o ocuk benmiim

O beyaz sakall asker de bykbabam

IV

Babam Hasan Stk

Hem asker

Hem airdi

912de topraa girdi

V

Ne mutlu babama ki

Beni grmeden ld

Geceleri yldzlar sayan

Uykusunda msralar

Sayklayan beni



32/327

Dler

Ana, eski gnlerindenGelen, tadl bir d grd...

Baba,dilediinden okAltn grd, gm grd.

Engelleri yene yene,Yol olmutu ayla sene:Delikanl, lksne

Giden bir yry grd.

Gecelerin ortasndaNeler yoktu aynasnda:

Kck kz, rysndaKendini bym grd.

ARF NHAT ASYA (1904)

atalca, 7 ubat 1904-Ankara, 5 Ocak 1975. iir kitaplar: Heykeltra (1924),Yastmn Ryas (1930),Ayetler(1936), Bir Bayrak Rzgar Bekliyor(1946), Kubbe-iHadra (1956), Rubaiyyat- Arif(1956), Kovada Kalan (1962), Kkler ve Dallar(1964),Emzikler(1964), Dualar ve Aminler(1967), Kova Burcu (1967),Aynalarda Kalan(1969),Avrupadan Rubailer(1969),iirler(1971).

airin Dler (Bir Bayrak Rzgr Bekliyor, tken Yay., 8. Bask, st., 1997, s.103.) balkl iirinde; iyi eyler mit eden bir ailenin bireyleri anlatlrken babayada yer verilir.



33/327

O Ses

tn kular, esin rzgrlar esin,

Aksi bende baba! diyen her sesin..

Gzlerim snsn ki ocuk grmesin;Grmesin beikler ve salncaklar...

Gzyam banda kaynak olsayd;

Kalbim, fidanna yaprak olsayd;

Seninle birlikte toprak olsayd,

Baharlar, meyveler ve oyuncaklar...

stiyorum ki o ses baba! desin,

Yeniden dirilip ruhum titresin.

stiyorum ki o ses baba! desin,

Mesut penceremden grsn afaklar...

Gnl yine mezar istiyor, mezar!

ocuksuz ovalar, ocuksuz balar!

ocuk arklar duyulmaz dalar!

ocuk arabas gemez sokaklar!..

MER BEDRETTN UAKLI (1904)

Uak, 1904-stanbul, 24 ubat 1946. iir kitaplar: Deniz Sarholar (1926,Deitirilmi 2. bask 1929), Yayla Duman (1934),Sarkz Mermerleri(1940), BtnEserleri(Haz: nci Enginn, 1988).

Babasnn lm iin yazd Slaya Giderken (mer Bedrettin Uakl, BtnEserleri, Haz: nci Enginn, TDK Yay., Ank., 1988, s. 21) iirinde annesine seslenen air,O Ses (Age, s. 77) iirinde kendisine doru yaplacak baba eklindeki bir seslen-menin hasretini ekmektedir.



34/327

"Zindandan Mehmed'e Mektup"tan...

Zindan iki hece, Mehmedim lfta!Baba katiliyle baban bir safta!Bir de, geri adam, boynunda yafta...

Halimi dnp yanma Mehmedim!

Kavumak m?.. Belki... Daha lmedim!(...)

Babadan Oula

Eve dnmez bir akam;Ve gn yzl ocuu,

Sorar: Nerede babam?

Bakarlar, oldu, bitti;Gelir, derler ocua,Baban attya gitti.

Uzar, gider bu att;

Ve neler neler olmaz!Ve kimbilir ne hatt:

Bir maher gerisinde;Babas dner birgn,Olunun derisinde...

NECP FAZIL KISAKREK (1905)

stanbul, 26 Mays 1905-25 Mays 1983. iir kitaplar: rmcek A (1925),Kaldrmlar(1928), Ben ve tesi(1932), ile (1962),iirlerim (1969), Es-Selam (1973).

Necip Fazl Ksakrekin baba temasna atf yapt iki iiri vardr: ZindandanMemede Mektup (ile, Byk Dou Yay., 12. Bas., st., 1987, s. 420) ve BabadanOula (Age., s. 416). Bunlardan ilkinde politik bir tespite gnderme yapan air, ikin-cisinde vefat eden bir baba ile olu arasndaki srra temas eder.



35/327

Nurusiyah

bir vardmbir yoktum

ben dodumselimi slisin kknde

sebepsiz hzn hocamdlo odalar mektebindeharem aalar lalaydkara sevdmauyudumbydmve nrusiyha aladm

nrusiyha aladm zamanannem szudilra idi

ve babam bir tamburannem sustubabam kstama ben niin hl nrusiyha alarmnrusiyaah

nrusiyaahhh

ASAF HALET ELEB (1907)

stanbul, 29 Aralk 1907-stanbul, 15 Ekim 1958. iirlerini He (1942), Lmelif(1945),Om Mani Padme Hum (1953, ilk iki kitab ve yeni iirlerini bir araya getirdi.) isimli ki-taplarda toplad.

airin babaya yer verdii iirleri unlardr: Nurusiyah (Btn iirleri, (Haz:Selahattin zpalabyklar), YKY, 1998, s. 23) amandra Baba (Age., s. 56),Memleketim (Age, s. 82), stanbulumun Dili (Age., s. 83)



36/327

Babam in

Allahm!.. te bugn,

u zavall mrmn

En matemli bir gn.

Elim brmde kaldm,

Ben bugn haber aldm:

Babamn ldn.

Bitti hayatn tad,

Bu haber brakmad,

Dudamda tebessm.

Kalbim oyuldu yer yer,

Aman Yarabbi, meer

Ne ackl imi lm

SABAHATTN AL (1907)

Gmlcine, 25 ubat 1907-Krklareli, 2 Nisan 1948. iir kitab: Dalar ve Rzgr(1935).

Babam in (Dalar ve Rzgr, Cem Yay., st.,1993, s.123) balkl iirinde babasnnlmn konu edinir. Babasnn lm onun ruhunda derin kederler oluturur.



37/327

Daha birka gn evvel,

Yzm okayan el,

imdi toprak oluyor.

Kendi vcudum kadar

Bana yakn olanlar,

Birden, uzak oluyor.

Ah Baba!..Daha dne

Kadar senin gsne

Saklyordum bam.

nan babacm, inan,

Bu ate, menbandan

Kuruttu gzyam...



38/327

Atlkarnca

Ne ektik byle glnceyedek

Eh, eniz ite hep bu dnde!Karm en bir deliler evinde,

Yirmisindeki hemirem Vanda,

Babam tahta tezghnn stnde,

Ben bir hayal atnn srtnda,

Ve anam mahzun... lnceyedek.

AHMET MUHP DIRANAS (1908)

stanbul, 1908- Ankara, 21 Haziran 1980. Btn iirleriniiirleradl kitapta toplad. (1974)

Atlkarnca (iirler, Adam Yay., 2. Bas. st., 1995, s. 72) iirinde babasna deinir.



39/327

Gariplik

Babam krd beni ilknce babam

Dosttan grdm kahrn daniskasn

Nankr kt iyilik ettiim adam

Sevdiim kz da savd srasn

Bendim hayal stne hayal kuranGzm kapal olduu zamanlar

Benim ban tatan taa vuran

Sandm gibi deilmi insanlar

Garibim dnyada garip nafileGelse boynuma dolansa da bahar

Kendi ho kendi msum sesinizle

Siz syleyin garipliimi kular

CAHT SITKI TARANCI (1910)

Diyarbakr, 4 Ekim 1910-Viyana, 12 Ekim 1956. iir kitaplar: mrmde Skut (1933),Otuz Be Ya (1946), Dten Gzel(1952),Sonras (1957), Btn iirleri(Haz. AsmBezirci, 1983)

Cahit Stk Taranc, 8-9 yalarnda avluda alamas zerine babasnn, Seni alr,atarm diyerek onu kucana alp bolua doru yneltmesi, Tarancnn sonraki yllar-da kulland karanla doldum ifadesiyle sze dkld. iirlerinde oka kullandlm temas bu sahneyle yakndan ilintiliydi. (Yeni afak Gazetesi, 16.10.2003).Gariplik (Otuz Be Ya, Can Yay., 12. Bas., st., 1997, s. 210, 245 s.) onun babasn-dan aka yaknd bir msrayla balar:



40/327

mknsz Tesadfler

-Cahit Stk Tarancya-

imdi kverecek karma arkadam,Mektebe gitmek iin getiimiz u yoldan.

Babam tok sesiyle birden aracak: Ziya!Kalbimde eski sevin, dallarda eski bahar.

Gzlerimi kapatp: Bil? diyecek birisi.Bir maher ortasnda arp kalacam.

Ve girecek koluma bir melek gibi karm.Saracak etrafn domam ocuklarm...

ZYA OSMAN SABA (1910)

stanbul, 1910-stanbul, 1957. iir kitaplar:Sebil ve Gvercinler(1943), GeenZaman (1947), Nefes Almak (1957), Geen Zaman-Nefes Almak ( kitabndakibtn iirleri, 1974).

airin u iirlerinde baba kelimesiyle karlarz: mknsz Tesadfler (GeenZaman Nefes Almak, Varlk Yay., st., 1991, 160 s., s. 26), Bir Oda, Bir Saat Sesi(Age., s. 27.), Ben De (Age., s. 29), Nasl Anmazsn (Age., s. 30), Evim, Karm,ocuum (Age., 37) Btn Saadetler Mmkndr (Age., s. 39) , SizleriGryorum (Age., s. 68), Ana, Baba, Evlt (Age., 82-83), ocuk Glleri (Age.,s. 87), Sevgiler (Age., s. 68), stanbul (Age., s. 108-109), Denizler Ar (Age., s.

110-111), Bir Yer Dnyorum (Age., s. 113), Hayal lke (Age., s. 114),lmek Konusunda (Age., s. 133), Herkes Bir Trl (Age., s. 141.), Herkesin Eviin (Age., s. 154-155).



41/327

Bir Oda, Bir Saat Sesi

Bir oda, iinde bir saat sesi.

Hayatn srtndan giden penesi,

Ve beni maziye gtren bir el,

Eski gnlerimiz, sessiz ve gzel...Bulduum kayplar, her gnk yerin,

te konsol, ayna, ke minderin,

Seccaden, tesbihin, namaz bartn.

Bir ey deimemi, sanki daha dn.

Yine ortancalar alt camnn,Darda sknu yaz akamnn,

Bahemiz sulanm, slak her iek.

-Kap alnacak, babam gelecek...



42/327

Baba

Kk iler peinde harcadnaltm yln;mum sattn, krek ektin,kul oldun sonunda bir kapya.kar olduu halde iinin

kaplarn doldurmadn vaktinde,sessiz sedasz gtn aramzdan;

ne lmn geti gazeteyene dokuz gbek soyun.Kt m olurdu,be on para ayrsaydn bir kenara

kara gnler iin,hi olmazsa bamz sokacakiki gz bir ev braksaydn.Sokakta kalm deiliz,adn herkese hatrlatacak

RIFAT ILGAZ (1911)

Cide-Kastamonu, 1911-stanbul, 1993. iir kitaplar: Yarenlik (1943),Snf(1944),Yaadka (1947), Devam (1953), skdarda Sabah Oldu (1954),Soluk Solua(1962), Karaklk (1960), Uzak Deil(Toplu iirleri, 1971), Gvercinim Uyur mu?(1974), Kulamz Kirite (1983), Ocak Katr Alagz(1987).

u iirlerinde baba nemli yer tutar: Baba (Yarenlik, nar Yay., 7. Bas., st., 1997,s. 28-30), ilolan (Snf, nar Yay., 6. Bas., st., 1996, s. 77-78), nsek Mi?(Ocak Katr Alagz, nar Yay., 5. Bas., st., 1997, s. 62-64), Saltanat (Age., s. 71-74), Benim Gzel Yavrum (Kulamz Kirite, nar Yay., 6. Bas., st., 1997, s. 69-70), Bilmeyecekler (Kulamz Kirite, nar Yay., 6. Bas., st., 1997, s. 76-77).



43/327

bir dikili pn bile yok yeryznde

mezar tandan gayr.

Bsbtn unutulup gideceksin

seni aydan aya hatrlatan

elimizdeki czdan da olmasa...

Bizi yukardan konuturacak

ne han braktn, ne hamam,

iki karlk arsa da kalmad

yangn yerinde;

borcun bile yoktu denmiyecek kadar,

neyinle vneyim!

yle byle bir memurdun

kolculuktan yetime

kimlerin yannda lfn edeyim!



44/327

Siyah ve Karanlk

Kuran okurdu babam bazen,

Galiba kadir gecelerinde.

Onun inanm sesiyle biz ocuklar

Daha klrdk odann en uzak bir yerinde.

Mteessir olurduk k gren krlanglar gibi,

Garip sedalarda hibir ey anlamadan.

Henz mektebe giden ablam, bilgi bilgi:

Arapa derdi, nefesiyle o zaman.

FAZIL HSN DALARCA (1914)

stanbul, 1914. Otuzu akn iir kitabyla son dnemin en retken airlerinden olanDalarcann baz manzum kitaplar unlardr: Havaya izilen Dnya (1935), ocuk veAllah (1940), Daha (1943), akrn Destan (1945),Sivasl Karnca (1951),As (1955),Delice Bcek (1957), Mevlnda Olmak (1958), Hoolar (1960), Cezayir Trks(1961), Dardan Gazel (1965), anakkale Destan (1965), Haydi (1968), 19 MaysDestan (1969), Hiroima (1970), Malazgirt Ululamas (1971), Horoz (1977), KaanUykular lkesinde (1981), Diiboy (1985), Takma Yaamalar a (1986), UzaklarlaGiyinmek (1990),Sevitilerken (1999).

Dalarca, baba temasn ok kullanan bir airdir. Bunlardan bazlarn, incelediimiz iki

kitabndan yle sralayabiliriz: ocuk, Gece, Ayakkablar (ocuk ve Allah, Kitap Yay.,3.Bas., st., 1966, s.15, 318 s.), Byk Azat (Age., s. 22-24), Siyah ve Karanlk(Age., s.85-87.), ocuuma Sylediim Herhangi Bir Akam Serenadi (Age., s. 93.),Susan Dnya (Age., s. 141.), Nedamet (Age., s. 222-223.), Bahe inde Ev, Evinde Dnmek (Age., s. 269.), Mehul ocuklarn El i Vazifesi (Age., s. 270-272.), stifade (Age, s. 281), Soluk-Yurt Uruna lenler (Bamszlk Sava, Cem

Yay., c. 8-9, st., 1973, Sakarya Kylar blm, s. 37), Ses (Age., 30 Austosblm, s. 87), Balang (Age., 30 Austos blm s.108-109), plakKrmz (Age., zmir Yollarnda blm, s. 41.), zmire (Age., zmir Yollarndablm, s. 90.).



45/327

Arapa. Uzak karanlklarda,Siyah ve lmba snm gibi... uzar.Ve ocuk kalblerimizi matemiyle kaplard

Mehul llere ait mezarlar.

Arapadan nefret ederdik, lkin,Okard babamn okuduu ey, muhayyilemizi.Korkudan ve hayretten bir yeni dnya iindeMuhakkak ki iman zaptederdi bizi.

Bir sesten sonra muhakkak baka bir ses gelirdi,Ama nasl baka, anlatlmaz.Babamn sonsuz ahengi arasndaOkurdu yaamalar daha az.

Ve olurdu vcudumuzdaki tarif edilmez ocukluk,Nedense, daha uzun.Uyanrd karanlk hcrelerde,Btn yadigrl, ruhumuzun.

Ve babamn nefesleri yavalard, hep ayni seslerle,Tevekkl ve akl dolu gelirdi bize, her taraf.Babamn elleri byrd ve byrd babamn ellerinde



46/327

Mushaf

... Ve nelerden sonra ben hatrlyorum,Baz geceler, yani her gece.Babamn ve baka sevgililerin arapasnTesellisiz eyler dndke.

Mehul ocuklarn El i Vazifesi

Oturmu byk masann etrafna,Babam gazete okuyordu, biz ders alyordukHesap vazifesini aceleyle yapyordum,Vard benim iimde baka yolculuk.

Nihayet sra geldi babamdan ekinerekkardm el ii defterimi antamdan.Mektebe baladm bir i vard nur gibiKi nur kesiliyordum aklma geldii an.

Masallar ve ryalar gibi kalpler kesmitim,El ii katlarnn bir ok rengiyle.Renklerin arasndaki sevgiyi arayarakYapacaktm onlardan bir aile.

Birbirlerinden sonra ok gzel oldular,Ellerim yanyordu dedike onlara.Kalpler, parlak, gzel ve bin hlyalara doru,Kalpler, yaar gibi, rabbim ne manzara.

Ve nihayet tembel dirseimle drttm,ardm kardeimi saadetime kadar.O bakt ve hepsi bakt hayretle,Kitaplar terkedip hlyama kartlar.



47/327

Artk elii katlar fazla m parlyordu,Kalplerin zarif ekli daha m incelmiti ne.Annem bile evirmiti ban.Ilk odamzn bu tuhaf sessizliine.

Mavi damarlar km kocaman elini,Uzatt babam, bize doru glerek.

Ald defterimi ve seyretti tatlca,Ban sallarken dedi: gzel gerek.

Fakat dm bir tanesi, diye devam etti,O zaman biz gldk yaramaz ve lgn.Beyaz kalbi grmemiti ne tuhaf,Hayretimiz ve neemiz stndeydi hayatn.

Ve bir gn bana baban ld dediler,Hissederken renkleriyle nasibim olan yurdu;O el iini hatrladm, alayarak,Acaba onlar da m beyaz kalbi grmyordu!



48/327

Evld- heda

Duvardaki atk kal resimHer yana ayn anda bakar

Sanda dur veya solunda.Duvardaki atk kal resimKardeti, babayd eskiden,Bu yl bykbaba, kaynpeder.Klc sandk odasnda durur,Samur krk satldehit babamzdan kalan ne?1600 kuru ayda

Ve be paralk posta pullarEvld- hedaya mahsustur.

lmsz

Babam grdm dmde, diye anlatt,

ylesine aladm, yalvardm da,Anlamad, belki de hi tanmad.

Elbet olum, dedi retmen Kirina,Ruh lmszse eer,lml duygular anlatr m?

MELH CEVDET ANDAY (1915)

stanbul, 1915. iir kitaplar: Garip (Orhan Veli Kank ve Oktay Rfatla, 1941), RahatKaan Aa (1946), Telgrafhane (1952), Yan Yana (1956), Kollar Bal Odysseus(1963), Gebe Denizin stnde (1970), Teknenin lm (1975),Szckler(1978ekadarki btn iirleri, 1978), lmszlk Ardnda Glgam (1981), Tandk Dnya(1984), Gnete (1989), Yamurun Altnda (1995).

Andayn Evld heda (Rahat Kaan Aa, Adam Yay., 2. Bas., st., 1997, 343 s.s. 43), lmsz (Age., s. 288) gibi iirlerinde babaya yer verilmektedir.



49/327

Kaybolan Ky

Kimbilir ka kiiydinizGzleriniz karanlkla oyuk.

Kanz boncuk boncuk ocuktuVe prsk memeli analarKa gndr konumuyorlard.

Saynz saymadlarKomadlar haritaya yerinizi.Aslanlar aslan Selsiye

satarken elin efendisiyle kahveniziYaban yiyordu topladnz kara gzl zeytinleriimparatorun kpekleri iin.

Kpekleri kpekti.ri semiz ve baklakVe altn kaplarda doymuyordu

krolas gzleri.Ve sen yalanm bir tabak gibi kendi memleketinde

gkten yaacak a bekliyordun.

Bubam benim,Ne de az akl brakmlar sana anlamak iin.

MTAK ERENUS (1915)

am-Suriye, 1915. iir kitaplar:iirler(1965), lmeye Vakit Yok (1976), Duyuru(1979), arn Gidenleri(1987),Sermaye Destan (1989), Kalk Gelecee Oturdun(1991), nce Umut Vard (1995), Tal Yazlar(Btn iirleri, 1995).

Erenusun baba ya yer verdii metinleri unlardr: Kaybolan Ky (Tal Yaz, BroyYay., st., 1995, s. 29-30), Gelincik Bayraklarn Trks (Age., s. 93.)



50/327

Ve niin nasl kime inanmak iin.

Nasl alabilmiler o gc elindenkendini insan bilmeyiYemeyi imeyi yatmay kalkmay.

Hakkn olan bu yaamnasl kurumu gzlerinin iinde.

Anam benim, kardeim

O sabahO son sabah

Hl bekleyen llerin iindensa kalanlarn iin

Dal bacaklarnla imparatorun kadar acmaszSenin kadar a ve plak le dtnde...Kader yoktu

nsan kendi elleriyle yapard kendi kaderisin.Ve nitekim dal bacaklarn daha telere gtremeden seniSana a olan bu l iindeBirer birer ve teker tekerUtanmayanlarn yz karas olaraklmn stne gittin.



51/327

Korku

Tanr onlar drt gzden ayrmasn

Hibiri anne baba yokluu bilmesin.

Bykler gidince ocuklar kkse onlar da lmeli

nk kendi evlerinden gayr evler el evleriHele o k aylar korkulu akam zerleri...

Bizler ki bykken bu kadar yalnzz da

Ya onlar kck kalrsa ardmzda?

Hem onlar ge byrler, sonra ne g byrlerDaha yavru dnyann farknda deiller

m souklarda yatamza gelirler

Bizler ki bykken bu kadar ylmz da

Ya onlar kck kalrsa ardmzda?

BEHET NECATGL (1916)

stanbul, 16 Nisan 1916-13 Aralk 1979. iir kitaplar: Kapal ar (1945), evre(1951), Evler(1953), Eski Toprak (1956),Arada (1958), Dar a (1960), Yaz Dnemi(1963), Divane (1965), ki Bana Yrmek (1968), En/Cam (1970),Zebra (1973),Kareler Aklar(1975),Sevgilerde (Semeler, 1976), Beyler(1978),Syleriz(1980).

Korku (Btn Eserleri 2 (iirler 2), Cem Yay., st., 1982, s. 148-149.) ve Yaknlar(Btn Eserleri 3 (iirler 3), Cem Yay., st., 1982, s. 262.) iirlerinde babaya yer verir.



52/327

Olum Mustafa'nn Dnd eye Bak

Alar mym ben de babaBir gn olur senin gibi?Senin gibi kalr mymAlnyazs altnda?

Ta delip frladn bilirim,Bilirim ot yediini,lmediini bilirim,Yaadn bilirim,Dnyann ac hali tatllam tadnda.

Sen kendi derdinde deilsin babaNe de gze srad yeil kurbaaNe gzelde demi air dostun Orhan VeliBenim lokmam aslan aznda.

-Sevin Mustafam sevin

Ben insann fakiriyimAnan UrganBaban IrgatKorkma olum Mustafa IrgatBin atna, dnya seninDilediin gibi oynat.

CAHT IRGAT (1916)

Lleburgaz, 1916-stanbul-5 Haziran 1971. iir kitaplar: Bu ehrin ocuklar (1945),Rzgrm Konuuyor(1947), Ortalk (1952), Irgatn Trks (Toplu iirleri, 1969).

Cahit Irgatn u iirlerinde baba temas bulunmaktadr: Rzgrlarm Konuuyor(Irgatn Trks, Adam Yay., st., 1991, 223 s., s. 74-77), Olum Mustafann BuNe?leri (Age., s. 118), Olum Mustafann Dnd eye Bak (Age., s. 119).



53/327

Gnein Altnda

ki saatlik yoldan geldiler.Otlar kuru ve saryd.Ter iinde ihtiyar kzmz,arabada ocuumuz yatyor,otuz dokuz var harareti.

Kaskat ayaklar stne bast Esma.Dnd yzn hastaneden taraf.Bakt kocaman, tatan kapya.Krld cesareti.

A. KADR (MERBOYU) (1917)

stanbul, 1917-stanbul, 1 Mart 1985. iir kitaplar: Tebli (1943), Ho Geldin Halilbrahim (1959), Drt Pencere (1962), Mutlu Olmak Varken (Toplu iirleri, 1968).

Yaantm (Mutlu Olmak Varken, Can Yay., 4. Bas., st., 1994, s. 19), Darendeli(Age., s. 33), Siperde (Age., s. 47), Gnein Altnda (Age., s. 125), Sokaa kma

Yasa (Age., s. 179), Diyemiyorum (Age., s. 265).



54/327

Yr sen, Esma,

bir tek ocuundur bu yatan.Yr sen,babas onun onbadr Karsta.

Gene yollarda scak.Gene otlar kuru ve sar.Gene ter iinde ihtiyar kzmz.

Ve gnein altndabir gzel oldu yanaklar Esmann.

ocuumuz Allaha emanetmi ite, Esma.te, otlar kuru ve sar.te, Esma durdu ve bakt otlara.te, kzmz de pek itahl.

te, Esma balad toplamaya.

Arabann iinde,yatanda usul usul,ocuumuzun iiyor ayaklar.



55/327


56/327

Kayp Olunu Arayan Bir Baba in iir

Bu olan, dedi, daha ne kadar kaacak?On ikisinde kat, on altsnda kayor.Byle deyip sustu. Aznn sol yakasndaToplayp uzun mu uzun byklarn.Erzurumdan m Tunceliden mi geliyordu?Ve dnya imdi ne kadar bykt,ilk anlyordu

Havada dnp duran bir kua evirdi,sonra gzleriniekilip iine.Sustuk biz de,

kapanp her birimiz iine.

LHAN BERK (1918)Manisa, 1918. Manzum eserleri: Gnei Yakanlarn Selam (1935), stanbul(1947),Gnaydn Yeryz (1952), Trkiye arks (1953), Krolu (1955), Galile Denizi(1958), ivi Yazs (1960), Ota (1961), Msrkalyonine (1962),Akane (1968),enlikname (1972),iirler(1975), Ta Basks (1975),Atlas (1975), Kl(1978), stan-bul Kitab (stanbul adl kitaba girmeyen eski iirleriyle stanbul(1947)daki iirler,1979), Kitaplar Kitab (1981), Deniz Eskisi(iirin Gizli Tarihiile, 1982), GnaydnYeryz (1982), Galata (1983), Delta ve ocuk (1984), Gzel Irmak (airin Kan ilebirlikte, 1988), Pera (1990), Dn Dalarda Dolatm Evde Yoktum (1993),eylerKitab (1997),Avluya Den Glge (1988), ok Yaasn Saylar(1998), Klt Kitap(1999).

Berkin Kayp Olunu Arayan Baba in iir (Deniz Eskisi, Adam Yay., 2. Bas., st.,1993, s. 17), bni Hacer Heytemiye Gre Bir Ulusun Hayat stne Konumalar(Age., s. 39), Tahta Tabut (Delta ve ocuk, Adam Yay., st., 1984, s. 71.) adlmetinlerinde baba temas grlr.



57/327

Tahta Tabut

yi bir marangoz, bu Cash. Addie Bundren daha iyi bir sandk

isteyemezdi, iinde yatmak iin.

Ona gven ve rahatlk verecek bu sandk. Eve gidiyorum,

ardmda, keserin

Tak Tak Tak

laryla.(Deimde lrken, William Faulkner, s. 8, eviren: Murat Belge.)

1

iviler byk geldi

Annemin yzne deiyor.

Syledim onlaraGkyz bu yzden darda kald.

2

- Ceset, onun iin sklyor, diyor babam.

3Annemi gmdk eve dnyoruz

Bir sszlk, bir sszlk.

-ld, ruhu konuuyor, diyor babam.



58/327

Yal Gzeli

Kalarn eski sekize benzer yal gzeliGzlerin yeni elife

Ellerinden msralar dklrKvrm kvrmDuruundan gn doar ifter ifter

Sere parmanMuzip bir harikadrKalbimi okar

LakinSana k olduumu syleyemem

BABANDAN KORKULUR.

ORHAN MURAT ARIBURNU (1918)

stanbul, 12 Aralk 1918-stanbul, 11 Nisan 1989. iir kitaplar: Kovan (1940), Bu YrekSizin (1982), Buruk Dnya (Toplu iirleri, 1985).

Yal Gzeli (Buruk Dnya, Adam Yay., st., 1985, s. 30), ecere ( Age., s. 35),imdilik Almanyadayz (Age., s. 82).



59/327

Krk Desti

Bir sabah babamla erkenden uyandk,

Aln aktmal atmz eerli,nmzde taze aylar serili,

z topramza yol alp uzandk.

te topramz! ekin baak tutmu,

Snrda knal talardan bir yn,

Kk glgesinde ahlat aacnn,

Bir desti grdm, bir desti unutulmu.

Syle bana baba, kimindir bu desti,

Baharda alan yarc rgatlar,

Belki bu destiyi onlar braktlar!

Gn biter, dneriz eve akamst.

Gnlmde uyur hep bu desti, boalm,

Oradan oraya gp giden ksz,

Anasz, topraksz, yorgansz, rtsz,

Tarla kysnda yle susuz kalm.

CEYHUN ATUF KANSU (1919)

stanbul, 7 Aralk 1919-Ankara, 17 Mart 1978. Manzum kitaplar: Bir ocukBahesinde (1941), Babozumu Sofras (1944), ocuklar Gemisi(1946), Yank Hava(1951), Haziran Defteri(1955), Yurdumdan (1960), Bamszlk Gl (1965),SakaryaMeydan Sava (1970), Buday, Kadn, Gl ve Gkyz (1979).

Kansunun Krk Desti (Krlangcn Kanat Vuruu/ocuklara Gnmz iirindenrnekler, Haz: Ali Pskllolu, Kltr Bakanl Yay., Ank., 1979, s. 136.) iirindebaba ile yaanan bir kr ortamndan, kk bir kesit anlatlr.



60/327

Mahalle

Bu mahalle beni bilir

Babam adm iimi

Sabah kalkm akam geliimi

En gzel kzn bana vermitir

MEHMED KEMAL (1920)

Ankara, 11 Nisan 1920-stanbul, 14 Eyll 1998. iir kitaplar: Birinci Kilometre (1945),Dnya Gzel Olmal (1954),Sz Gibi(1977), le Raklar (1986), Tkenmez(Btniirleri, 1990).

Mahalle (Sz Gibi, Karacan Yay., st., 1982, s. 38.) balkl metniyle almamzdayerini ald.



61/327


Aile

Saatin onbiri almasndan sonraydGrdm ev halknn daldn birer birerBilmem soyunmaya m gittilerBir zaman sonra hepsi uykudayd

Baba yaamadayd gemi zamanBir pencere ak dururdu dncesindeBir kadn esiz elbisesinin iindeNe uzun zaman sevmiti onu

ocuklarnn derdindeydi anneBiricik umudu ocuklarnnekirdei deil mi onlar dnyannDalmt bir derin uykuya ylesine

Yaanacak bir ann sevincinde gen kz

SABAHATTN KUDRET AKSAL (1920)

stanbul, 25 Nisan 1920-stanbul, 19 Nisan 1993.arkl Kahve (1944), Gn I(1953), Duru Gk (1958), Elinle (1962), Bir Sabah Uyanmak (lk iki kitab ile birlikte,1962), Eik (1970), izgi(1976),iirler(Toplu iirleri, 1979; ayn adla btn iirleri1988),Zamanlar(1982), Bir Zaman D (1984), Buluma (1990), Batk Kent (Soniirleri, 1993).

Aile (iirler, 1938-1993, YKY, st., 1995, s. 58) balkl iirinde babaya yer verir.


62/327

Balkonundan uzanr gibi sarkt yatandan

Glmsedi durdu yar karanlk dnyasndan

Bana gelecek cmle aktan habersiz

Evin erkek oluna gelince

Bir emberin iinde buldum onu

Gelmez zannederek bu komann sonu

Yaad bir oyunu kaderince

Hepsi iyiydi iyi ve rahat

Bir aileydiler koynunda gecenin

Kalplerinde asl duran bir bilmecenin

Anahtarnn alm gtryordu bir at.



63/327


Diyalog

Bir gn, bir evde, bir kediVard.O gn, bir evde, o kediBenden scakln esirgemedi.

O gn, o evdeki o kediBeni bana gtrd getirdi.Ona arklarm syledim;Uyudu, bakyordum, benimleydi.

Bir ikilem oldu beklenmedik;Gemi gnlerin yumaklarn didikledi.Var myd, yok, var gibi,Kucamdayd kedi.

ZDEMR ASAF (1923)

Ankara, 11 Haziran 1923-stanbul, 28 Ocak 1981. Dnya Kat Gzme (1955),SenSen Sen (1956), Bir Kap nnde (1957), Yumuaklklar Deil(1962), Naslsn (1970),iekleri Yemeyin (1975), Yalnzlk Paylalmaz(1978), Benden Sonra Mutluluk(lmnden sonra, 1983).

Diyalog (Yalnzlk Paylalmaz, Adam Yay., 3. Bas., st., 1985, s. 17-18) iirindebabasnn lmyle kendi ocukluk ana vurgu yapar.


64/327

Gzlerindeydi gzlerim,

Gzleri gzlerimdeydi.Ellerimi trmalyordu elleri...

rperdim, birden iim titredi.

Bir gn, bir evde, bir kedi

Vard.

O gn, bir evde, o kediBeni taa ocukluumdan ald.

O gn, o evdeki, o kedi,

Bak-ite, neler olmu der gibi,

Getirdi beni genliime brakt.

An bahelerinde mek scakt.

Babamn ldnde aylardan Hazirand,

O elli drdndeydi, ben yedi.

Bir k sndnde yol yand.

O kedi bunlar nasl da bildi.

Bir gnd, bir evdi, o kedi

Ta att btn kuyularma.

Durup dururken dikenli uykularma

Ninniler syledi.

Bu bir yk idi;

Ben mi anlattm, o mu dinledi.

Saklamal myd, ya da sylemeli mi;

Ne o ev vard, ne o gn, ne de o kedi.



65/327


Tarz- Kadim

- babam air bedri ilhana...-

olmuyor neyleyim

olmuyor velinimetim efendimolmuyor yirminci asrdatarz- kadim zre gazeller sylemekbeiktaa yakn hnesi yerle yeksan oldu nediminbki o enis-i dildenbir yahya kemal kald hl-i hzrdaayptr efendim i bde gzel sev demekvar ise akl- uurunayptr bu zamanda yr deyip yr iitmek

kvlcmlar kaymalinsanlarm dedike air kalemindenzaten mrmz rzgarl sular gibi dalgalkimseler baalamaz medar- maiet derdindenkim okur kim dinler siham- kazay?yalnz alp verilr bir selam kalmtrnbi efendiden

sen benim velinimetim efendimben senin hayr-l-halefsen vakt-i zamanndauyan derdin uyan ey mest-i hbinazuyan artk uyan artkbense uyandm hb- gaflettenuyan derim uyan ey esirler dnyas!

ATTL LHAN (1925)

zmir/Menemen, 1975. iir kitaplar: Divan (1948),Sisler Bulvar (1954), Yamur Kaa(1955), Ben Sana Mecburum (1960), Bel iei(1962), Yasak Sevimek (1968),Tutuklunun Gnl (1973), Byle Bir Sevmek (1977), Elde Var Hzn (1982), KorkununKrall (1987),Ayrlk Sevdaya Dahil(1993).

air, Tarz- Kadim (Sisler Bulvar, Bankas Kltr Yay., st., 2003, s. 97) adl iirinibabasna ithaf etmitir.


66/327

Hayatta Ben En ok Babam Sevdim.

Hayatta ben en ok babam sevdimKaraallar gibi yardan bitme bir ocukarpk bacaklaryla -ha dt, ha decek-Nasl koarsa ardndan bir devin,O apkn babam ben yle sevdim.

Bilmezdi ki oturduumuz semti,Geldi mi de gidici -hep, hepp acele ii! an en gzel gzl maarif mfettii.Atlastan bakardm nereye gitti,yle yle ezberledim gurbeti.

CAN YCEL (1926)

stanbul, 1926-Data 12 Austos 1999. iir kitaplar: Yazma (1950),Sevgi Duvar(1973), Bir Siyasinin iirleri(1974), lm ve Olum (1976),iir Alay (1981),Renghenk (1982), Gkyoku (1984), Beibiryerde (Toplu iirleri, 1985), Canfeda(1987), ok Bi ocuk (1988),Alts Bir Yerde (1988), Ksa Devre (1990), KuzgununYavrusu (1990), Gece Vardiyas (1991), Gle Gle-Seslerin Sessizlii(1993), Gezintiler(1994), Maile (1995),Seke Seke (1997),Alavara (1999).

Kurt Ahmedin Azndan (Renghenk, Yazko Yay., st., 1982, s. s. 69), almazSaat (Altsbiyerde, Adam Yay., 2. Bas., st., 1988, s. 27), Babalk (Age., s. 78),Drt Drtlk (Age., s. 101-102), Hayatta Ben En ok Babam Sevdim (Age., s.

132, Bir Siyasinin iirleri, Papirs Yay., 12. Bas., st., 1997, s. 31), lm ve Olum(Altsbiyerde, s. 218-220; lm ve Olum, Gk Yoku, Papirs Yay., 10. Bask, st.,1991, s. 38-40), Dostum air Necati Balad Madem Anlatmaya, Krld Bu Sansr,Ben De Konumaya Balayabilirim Nihayet (Age, s. 47), Avcoluna (Age., s. 68),Su Kasidesi (Age., s. 86), tiraf (Age., 91.), neli (Altsbiyerde, s. 383; lm veOlum, Gk Yoku, s. 105), tah (Seke Seke, Papirs Yay., st., 1997, s. 59), Rya(Age., s. 95), Rza (Age., s. 160).



67/327

Sevinten uardm hasta oldum mu,

40 geerse ate, arrlar stanbula,Bir helallemek ister elbet, dimi, oluyla!

Tifoyken baardm bu ak oynunu,

Ohh dedim, gsne gmdm burnumu.

En son teftiine kana dein

Kotururken ardndan o umaktaki devin,

Daha baka tr aklar, geni sevdalar iin

Ald nefesim, fikrim, canevim.

Hayatta ben en ok babam sevdim.



68/327

Alamalar

grdm babalarn alamasndallar dm dmgvdesi kahve fal

bir zeytin aacn kklemek var ya

skmek yar ya sarp yamatan ardckazma vurmak beyz yllk meeye

acsn duymak var ya kopmannbabalarn alamas ite obabalarn alamas yle zor

HASAN

HSEYN

(1927)Grn, 1927-Ankara, 26 ubat 1984. iir kitaplar: Kavel(1963), Temmuz Bildirisi(1965), Kzlrmak (1966), Kzlkuu (1971),Alasun Ayafa (1972), Olak (1972),Acy Bal Eyledik (1973), Kelepemin Karasnda Bir Ak Gvercin (1974), Koero Vatanairi(1976), Haziranda lmek Zor(1977), Filizkran Frtnas (1981),Aclara Tutunmak(1981), Iklarla Oynamayn (1982), Kandan Kna Yaklmaz(1985), Tohumlar Tuzinde (1988).

airin baba temal iirlerini u ekilde sralayabiliriz: kr Baba Aklamas (AcyBal Eyledik, Bilgi Yay., 11. Bas., Ank., 1995, s. 95-102), Sen Ne Zaman Bydn?

(Kelepemin Karasnda Bir Ak Gvercin, Bilgi Yay., 6. Bas., Ank., 1996, s. 86-89),Yalnz Deilim (Age., s. 144-145), Gelsene Kollarma! (Age., s. 147-150), Sevgili (Age., s. 86-89), Alasun Ayafa (Alusun Ayafa, Bilgi Yay., 5. Bas., Ank.,1994, s. 120, 199, 212, 330), Soyadm zerine Bir eitleme (Koero Vatan iiri,Bilgi Yay., 5. Bas., Ank., 1998, s. 69-74), Olum Bana Kart Yollam Ankaralardan(Age., s. 183-184), Baba Olmak (Filiz Kran Frtnas, Bilgi Yay. 2. Bas., Ank., 1983, s.125-126), Alamalar (Aclara Tutunmak, Bilgi Yay., 5. Bas., Ank., 1994, s. 25-28),Sonusuz Bir Telefon Konumas (Age, s. 47-58), te zm te Szm (IklarlaOynamayn, Bilgi Yay., 4. Bas., Ank., 1994, s. 59), kr Babann Bahesi iirinin4/tahta beik (Age., s. 112-114), 13/kr babann bahesi (Age., s. 133-137),14/bir baka boyut (Age., s. 138-142) ve 15/Ayrlk (Age., 140-142) balkl blm-leri; Bir Babay Gtrmek (Kzlkuu, Bilgi Yay., 6. Bas., Ank., 1994, s. 141-144),Acmasz Orant (Kandan Kna Yaklmaz, Bilgi Yay., Ank., 1985, s. 72-73), GzelCoku (Tohumlar Tuz inde, Bilgi Yay., 2. Bas., Ank., 1995, s. 46-48).



69/327

grdm babalarn alamasnanalarn alamas bir bakaanalarn alamas bir ayr

analarn alamas bir beterdvlen dyolunan salar damlayan bir lk

austosta am orman yangn

sokaklar alanlar evler kaplarmutfaklar kilerler ocaklar alarzbnlar beikler uykusuzluklar alar

alarken analarda ta toprak aa su yldzyeeren buday alar savrulan saman alar

alarken analarkann umudun hakkstn ekmein hakkne sylersin bre ozan

durur tek tel stnde inceden szlamaa

btn bir evren alaralarken analar

grdm babalarn alamasnanalarn alamas bir bakaanalarn alamas bir beter(23 temmuz 1980)



70/327

Bir Babay Gtrmekekmek dilim dilimorba duman dumanoda scack

koca bir gnsoluksolua

ite ellerite yzlerite gzler

sofradasofra scack

bu savalar

diyor babakahrolsunlar

diyor anabakyor ocuklarondan onaondan ona

gezinerek gzleri

ocakta gazsobada kmr varsabulunmasn isterse vazoda iekdnya scack



71/327

bir kap amak karanlarktmek gzlerde gvercinlerive koparp bir emeki babay namuslu sofrasndan

alp gtrmek bilinmezesyleyin ey akamn renklerisyleyin evlerine filelerle dnenlerbir tek babamdr bu gidenbir babay gtrmek mi yalnz bu?

u dilim dilim ekmeku duman duman orbaduvardaki u resimradyodaki u mziku alnlar u ellersedirdeki u kitapyarda kalm dikifsl fsl u sobapencereden u dalarbalkondan u akasya

u koltuk u oyuncaku mektup u dilekehangi bir hangi iki hangi beite amcaite day



72/327

ve ite karde

belki de en kts/en acs belki deu incecik kadnn karnndaki u ocuk

syleyin ey akamn renkleri

sanatlar dnrler yneticiler

syleyin

sayr/yorgun/ ve kimsesiz sokaklar sevgili kentimizinbir tek baba mdr bu evden giden

bir tek baba mdr alnp gtrlen belirsizlie

syleyin ltfen!



73/327

ocuklar

II.

Dn babasn bekledi

ocuklardan gizlenerek.

Bu gn gene bekliyor,

Gzne uyku girmedi.

Duraklarda, kaplarn nnde

Krlm kolu kanad...

i yand beklemekten

Gelen olmad.

Grrsek sabrlar tkenmeyenleri,

Babalar yaarken ksz kalanlar.


KRAN KURDAKUL (1927)

stanbul, 1927. Manzum kitaplar: Tomurcuk (1943),Zevklerin ve Hlyalarn iirleri(1944), Giderayak (1956), Nice Kayglardan Sonra (1963), zmirin inde AmerikanNeferi(1965), Halk Ordular (1969),Aclar Dnemi(1977), Bir Yrekten Bir Yaamdan(1982), kselerin Yresinde (1984), lmszlerle (1985), htiyar Yzyla (1997).

ocuklar (kselerin Yresinde, zlem Yay., 1984, s.23) iirinde gz yollarda,baba bekleyen bir ocuk anlatlr.


74/327

Anneler Kaar Gibidir

syle ben salarm kestirirsem ne olurbir bakaldrma ancak salarndan tutulur

herkes annesi sanr bir ksr yalnzloysa herkesin annesi aslnda bir baruttur

eyllden rken temmuz afaktan korkan gecedalar blmleyen o babadan kaan sudur

hatrla her gn bir alar saatle oynadnalar saatler bir ocuun uyanlacak uykusudur

souk iklimler, krmlar akar gider derisindenalp syledii renip oynad bir tabuttur

TURGUT UYAR (1927)

Ankara, 1927-stanbul 22 Austos 1985. iir kitaplar:Arz- Hal(1949), Trkiyem(1952), Dnyann En Gzel Arabistan (1959), Ttnler Islak (1962), Her Pazartesi(1968), Divan (1970), Toplandlar(1974), Kayay Delen ncir(1981), Byk Saat(Btn iirleri, 1981), Dn Yok mu? (1984).

Turgut Uyarn u iirlerinde baba kavramndan yararlanlr: Bahar BalangcndaDnceler (Byk Saat, Can Yay., st. 1984, 508 s., s. 20.), Atlar Seven Bir ocuk(Age., s. 180), Aklamalar (Age., s. 211), Anneler Kaar Gibidir (Age., s. 301),Bozkr Tayfasdr (Age., s. 303), Kydaki Elmaya Bir Ses (Age., s. 304),Uzunuzak (Age., s. 391).



75/327

anne saklanr, baba koar, gnleri mnleri blerler

anne de baba da para para bir geyik yavrusudur

birinin srt ince, birinin elleri kaln

ikisi de bir gln saygdeer komusudur

ey hayalin sonsuz alt glleri blmek dnemi

o zaman artk her yerlerde hazin mevltlar okunur

dersin ki ay kimin babas kimin olu o zaman

sanki herkesin ii bir blmedir, uzun uzun solunur

senin arkn bir avc borusudur ormanlar tutar

byr, yanklanr, bir kale ykntsnda saygyla durur

ey en bilge sesi gelip duran sonra akan sularn

bilirsin her akam nasl ksz, nasl glkle olur

her akam nerden baksan yine de bir eksii doldurur

babalar geri ekilir, anneler onlara teslim olur

salarm hep kestim tutacak kadar kalmasn dedimnk bir bakaldrma ancak salarndan tutulur

glleri blmlediler ve sonra suya gittiler ou

babalar hep perembe, anneler hep cuma olur



76/327

Babalarmz

1Benim babam Hisarcktananm bir iftiydi

Toprak gndz TanrsGece kars gibiydiEkinler aalar otlarOlu kz gibiydi

Benim babamTopraksz bir iftiydiGece Aslyla ypGndz Keremle yanardEkinler yeerdii zamanLeylay brakpMecnunu kucaklardimdi Hisarckta babamDm elden ayaktanSabah namazndan sonra

Tutar kracn yolunuDeneine dayana dayanaSrye srye ayaklarnGider eski karsnaKafdana bakar gibiUzaktan bakar ocuklarna

AL YCE (1928)

Yaylada, 1928. Manzum kitaplar: Boyundan Utan Daraac (1976), Halk a(1980), Ortadou iirleri(1983),iir Sca (1984),Antakya arlar (1985),iir Tufan(1989), Ta Tanrlar(1990),Aslacak Kitap (1991), Yunuslama (1991), Haval Meryem(1994),Sevgim Servetimdir(1997).

Ali Ycenin Babalarmz (Halk a, 2. Basm, Yazko Yay., st., 1982, s. 16-17; 79 s.)Grg Tan (Age., s. 70-71) Osmanl Cumhuriyeti (Varlk dergisi, S. 1057, Ekim1995) iirlerinde baba ya atfta bulunulmaktadr.



77/327

2Memedin babaszmir AlsancaktaDemiryolu iisiydiAlad emekli olurkeninin delisiydi

Balovada oturur imdiNe zaman bir kampana alsaBir kula krmzBir kula yeil nlarKalabalklara bata kane bine dolmulara taksilere

Alsancaka gider ustamDemiryolunu sevmeye

Bir ay doar ycedenDerken bir lokomotif kinemesiKan ter iinde bir trenYorgun argn girer istasyona

Biryan krmzBir yan yeil zonklarAzna kmr tatls verir ustamelikten dek serer altna

Bakar ustamKeman telleri gibi gerilmi raylara

Anlar indirir eski vagonlardanBindirir yeni vagonlaraBir sigara yakar ustamSavurur dumannGemite kalan yllara



78/327

Bir Dn Gn ve Sonras

Ksack bir gnd, bir iki dakikalk bir gndocuklarn gn gibi bir gndKahverengi fotoraflar vard, bulanktHibir ey ak seik grnmyorduKocaman bir bahe olmalyd, orda burdaTavuskular olmalyd, herbiri

yle bir bana hi kmldamadan duruyorduSaniyeler smbller gibiydiSaniyeler smbller gibiydi dokunsam iki parmam arasndaakyorduKsack bir gnd.

Bir kii bile yoktuHayrnnisa ile ben vardmSeylan talar ile ilenmi bir ine vardYansyan krmzlk taranyordu gneteKan gibi parlyorduyle byle hatrlyorumBeni lme uurlayan bir dn gnBabam hatrlyorumBabamn lmn

EDP CANSEVER (1928)

stanbul, 9 Austos 1928-stanbul, 28 Mays 1986. Manzum kitaplar: kindi st(1947), Dirlik-Dzenlik (1954), Yerekimli Karanfil(1957; Daha sonra, Toplu iirleri, I.Cilt, 1982), Umutsuzlar Park (1958), Petrol(1959), Nerde Antigone (1961),Tragedyalar(1964), arlmayan Yakup (1969), Kirli Austos (1970),Sonras Kalr(1974), Ben Ruhi Bey Naslm (1976),Sevda ile Sevi(1977),airin Seyir Defteri(1980;Daha sonra, Toplu iirleri, 2. cilt, 1982), Yeniden (Toplu iirleri, 1981, Bu kitap dahasonra Yerekimli Karanfilveairin Seyir Defteriolmak zere iki cilt halinde yaynlan-mtr, 1982), Bezik Oynayan Kadnlar(1982), lkyaz ikayetileri(1982), Oteller Kenti(1985), Gn Dnyor Avucumda (1987).

Canseverin Umutsuzlar Park (Yerekimli Karanfil, Adam Yay., 5. Bas., st., 1995, s.68-69), Salncak (Age., s. 137), Ruhi Bey Anlatyor: Bir Dn Gn Ve Sonras(airin Seyir Defteri, Adam Yay., 7. Bas., st., 1997, s. 37-39), Bir iek Sergicisi Derki (Age., s. 24), Sera Oteli (Age, s. 396) gibi iirlerinde baba kavramna rastlanr.



79/327

Krbacyla birlikte bir am aacna gmlAnnemse odasnda babamnHasta yatandaKmldamadan yatyorPencerede sapsar bir limon grntsDuvarda rengarenk bir krba koleksiyonuHatrlyorumDileri vard HayrnnisannHatrlyorum

Bir eyler vard, ortasndan kesilir gibiydiDileri bembeyazdKesilen her ey bembeyazdO dileriyle vard, ben yoktumSeylan tal inenin altndaydm, ben yoktumHayrnnisa vard, ben yoktum gn gece geti, ben yoktumOn gn daha geti, sonra ben gnleri unuttum

Bir kuluk vaktini iyi hatrlyorumerenkydeki tozlu bir yoluPostacyTerziyiOyanm limonluuiek satan adamBir otobs duran iyice hatrlyorumO yoktu.

Ve bir sabah ben vardmKoskoca bir kona bir bama soydumYer hallarn kardm, kaln kadife perdeleriMaun konsolu, in porselenlerini, gm takmlarnHatrlyorumMineli pandantifleri kardm, altn zincirleri, prlanta yzkleriByk kristal avizeleri, sedefli koltuklarBursa atmalarn, Beykoz koleksiyonlarn, minyatrleri

Hepsini, hepsini bir bir kardmTutkuyla kardm, ehvetle kardmfkeyleKann aktaraktan konanHatrlyorumKonakta o gece konakla kaldm.



80/327

Pilottu Babam

canm sklyordupilottu babamgnm iri

terzi makaslarna sevdirdimoyun oynuyordumlacivert okul apkamdanlm izgilerini izdiirkin sanclarn zamanac uykusuz grntlerininaynalarnn defterlerini

plak zrlakcrlakt denizlerdenizanalar yzen yzndetavlalarn tahtalndansilinen de ve dubaralar

ERCMENT UARI (1928)

stanbul, 1928-21 Ocak 1996. iir kitaplar: Cmbba (1958), Et (1960), KuyudaYusuf(1962),Avlanrken Bir Korku (1967),Albatros Ad Bir Gn Gelecek (1971),Gemi Zaman Tevelld (1988),Ziba Soka (1991),Ay Batarken Kancama(1994),Yrtksz Szler(1996).

Ercment Uar, Pilottu Babam (Adam Sanat dergisi, S. 121, Aralk 1995) ile al-mamzda yer ald.



81/327

pullar ve zarlar ortada

uzun gemilere doyasyabulanp km pembean defterlerinindoyumsuz gz yalarndan1943 ylndan grntlernazi almanyasnn kentlerinineitli cephe oyunlarmiferler izmeler llerkaz adm yrylerher yerde gamal hanazi toplama kamplarnnfotoraflar sgnaldergisinde mi

yaymlanrd yar yeillesiyah karm amura yaknbaslm saman kdndaaklmda byle kalm tifdruk basks mtoros dolarnn gneyucunun stndenaskeri uakla uuyordum

pilottu babambuzulda aadaikinci dnya harbisavandan karkurdutopluyor souk kapkarascak toros gllerindeceplerimin astarlarna

akan tren ddklerinintnellerinden kpvapurlarnuskur sesleriniua babamn



82/327

Cezalym

Hep byle kt gnlerimde

ocukluum aklma gelirEskisi gibi kaar evlerin

Kayalarn iine gizlenir

Rzgr vurur seslenir karanlk

Evdekiler bilir gizlendiimi

Babam aramaya kar

Kouk kouk

Artk gcm kalmad

Kollarma arlk astlar

Baladlar ayaklarm

Kamlayp braktlar

yle gzel gnlerim olmasayd

Alr giderdim

im yanmazd

Artk bydm

MUHTEEM SNTER (1928)

stanbul, 1928 - stanbul, 9 Temmuz 1985. iir kitaplar: Gerilerde Brakmak (1980),Sen ile Sen (1981), Polanyadan Kadnlar(1983), Omalar(1985).

Cezalym (Polonyadan Kadnlar, Yazko Yay., st., 1983, s. 22-23) iirinde babasnadeinir.



83/327

nsan Para Para

Bir cenk havasdr alan tekmil

Sokaklar bir nehrin anaforundaTedirginlikleri konuturur her dilnsan ki dayanmak, yaamak zorundaHele de inancn yitirmemiseHem geree sarlr, hem dePeinden ne at yetiir, ne deveHer sabah taze bir umutla gider iine

Her akam umutsuz ve yorgun adamPara para dner eve

Kadn kap aar erkein geliineocuklar yze bakarlar, ele bakarlarAylar olur ki et demez hi birinin diineSofra hergn ayn serilir, ayn kalkarBirazck kara zeytin, bir para zeytin ekmekYrekler zehirlenir aclar emerekOrtam yle bir l ki ne at sker, ne deveHer sabah taze bir umutla gider iineHer akam umutsuz ve yorgun adamPara para dklr eve

BAHAEDDN KARAKO (1930)

K.Mara-Elbistan, 5 Mart 1930. Halk iiri ile modern tarz birletiren Karako, kendi-sine zg bir slup kurdu. iir kitaplar: Mevsimler ve tesi(1962),Seyran (1973),Sevgi Turnalar (1975), Kar Sesi(1982),Ay afa ok iek (1983),Zaman Bir BeyazTrkdr(1984), lkyazda (1984), Bir ift Beyaz Kartal(1986), Menzil(1991),Uzaklara Trk (1991), Gnee Umak stiyorum (1993), Gneten te (1995), Leyl Nehar Ak (1997),Ak Mektuplar (1999),Srgn Vezirin Ak Neideleri(2004).

Bahaeddin Karakoun nsan Para Para (Ay afa ok iek, Beyan Yay., st.,1998, s. 39-41) iirindeki kl inanm adam bir baba deil midir?



84/327

Yaz-k ayn kunduralar, ayn elbiseler

Bir iplii ekilince bin yamas dklenOlann ad Mutlu, kznkiyse GlmserGel gr ki tm dleri her zaman bir ac lenAna kan tkrr de kimseye belli etmezBelkili, yarnl hlyalar bitmezyle bir allk ki ne at geer ne deveHer sabah taze bir umutla gider iineHer akam umutsuz ve yorgun adamPara para serilir eve

Kar kapya bast m evin ii bir yaylaYel her yandan frrZaman mezar kazarken yokluk denen kamaylaNerde satan zengin eden slak ve isli kmrBir kuru maaa talim eden bir aileDirenir sabr iei akyla, ibadetiyleBu yle bir sabr ki ne at tar ne deveHer sabah taze bir umutla gider iineHer akam umutsuz ve yorgun adamBir torba et-kemik ylr eve

Ev dedikse bu ev kendi evleri deilEyalar ireti, kaderleri gebeEvsiz, toprakszdrlar, otururlar kiradaBir aynalar var ki srdan soyunmu tekmil



85/327

Gnee ksvermi bir mutfakla bir odaVe ehrin sokaklar uuldarken selliceVitrinler gz krparken arsz arsz ve il ilBir da dikiliverir, ne at aar, ne deveHer akam umutsuz ve yorgun adamPara para yklr eve

Bir cenk havasdr alan tekmilKuanan kazancn anaforundaTedirginlikleri konuturur her zilnsan ki yaamak ve yaatmak zorundaHele de son kurununu atmamsaAllah ve Resl unutmamsa

Ne alnt at ister ne bahi deveHer sabah taze bir umutla gider iineHer akam kl inanm adamPara para diriltirVe para para gnei tar eve



86/327

Camdan

kievinden kncaCamdandemin oturduum yerebaktm

Sigara paketimimasada unutmuum.SandalyedeTpk benim gibiOturuyor boluum.

Bir eli alnndabenim gibi.Amabiraz daha m hznl?Otururken deBiraz daha m karyorkamburunu?

Biraz daha m benziyorbabama?

Bir ya bym babamdanve rzgrbir trendeki gibiekitirir dururyamurluumu.

CEMAL SREYA (1931)

Erzincan, 1931-stanbul, 9 Ocak 1990. iir kitaplar: vercinka (1958), Gebe(1965), Beni p Sonra Dour Beni(1973),Sevda Szleri(Toplu iirleri, nce ilavelerleilk kitabndaki iirleri, 1984, daha sonra kitaplara girmeyenlerle birlikte btn iir-leri, 1990), Gz Bitii(1988),Scak Nal(1988).

Baba temasn Sizin Hi Babanz ld m? (Sevda Szleri, YKY, 2. Bas. st., 1996, s.26), le st (Age, s. 50), Gebe (Age, s. 63), Yunus ki StdileriyleTrkenin (Age, s. 95), Camdan (Age, s. 188) gibi iirlerinde yer vermitir.



87/327

Gkyznde Bir Cenaze Treni

Dmemi Hezarfen Efendiyle karlar m acaba?

Bir bakmm baloncusu umu kan mavisi balonlar

Kularn vurulduu mevsim skdar iskele alannda

Bir bakmm gkyznde gmlmez bir cenaze treni

Ve aada, ykanm balonlar demetinin banda

Kurun ayakl bir parmak ocuk, krlr alamaz

lm ustaca oyalayan babam ldrlm ben satarm

Kopmu bir kocakarnn da eteklerinde azat kular

Olum ldrlm ben satarm skdar iskele alannda

ECE AYHAN (ALAR) (1931)

Mula, 1931-2002. Manzum kitaplar: Knar Hanmn Denizleri(1959), Baksz BirKedi Kara (1965), Ortadoksluklar(1968), Devlet ve Tabiat ya da Orta kiden Ayrlanocuklar in iirler(1973), Yort Savul(1977),Zambakl Padiah (1981), ok EskiAdyladr(1982), anakkaleli Melahata ki El Mektup ya da zel Bir Fuhu Tarihi(1991),Sivil iirler(1993),Son iirler(1993), Btn Yort Savullar(Toplu iirler, 1994).

u metinlerinde baba yer alr: Yalnayak iirdir (Yort Savul, Adam Yay., st., 1982,s. 27), Gkyznde Bir Cenaze Treni (Age., s. 34), ocuklarn lm arklar(Age., s. 127).



88/327

Dr. Kaligari'nin Dn'nden...(...)

Ve babamkumda bir akrep gibi kvranarak

nk herkes bir yank brakacakkendi dehetinden.Belki de iindedir herkes ayn dehetinve blyordur ayn cinayetilokanta duvarnda grlen acemice bir resminiindeki dondurulmu figrler gibi.

Ben yitirmekten korkuyorum nedensebir dosya kapana ounlukla miras davalarna aitdkknlara ve otobs duraklarna yamur tanecii gibiusulca damlattm laciverdi kederi.Yllardr acyla kullanyorum

AHMET OKTAY (BRTECENE) (1933)

Ankara, 1933. iir kitaplar: Glgeleri Kullanmak (1963), Her Yz Bir yk Yazar(1964), Dr. Kaligarinin Dn (1966),Srgn (1979),Srdrlen Bir arknn Tarihi(1981), Kara Bir Zamana Alnlk (1983), Yol stndeki Semender(1987),Atlar vevgler(1991), Bir Sanr in Gece Mzii(1993), Toplu iirler(1995),Sz AcdaSnand (1996), Gzm Seirdi Vakitten (1996),Az Kald Ka (1996).

airin Dr. Kaligarinin Dn (Toplu iirler(1963-1991), YKY, st., 1995, 341 s., s.121-122, 129), Denizle kardm Yanlmn Hesabn (Age. , s. 163-164), lmnBykl Bir Resmi (Srdrlen Bir arkn Tarihi, Tan Yay., Ank., 1981, s. 21-23; Topluiirler, s. 170-172), Pazarlar Kyda (Bir Yeni Biem dergisi, S. 38, Haziran 1996),

Yaln Tura in On Kederli ark (Kitap-lk dergisi, S. 62, Haziran 2003) balklmetinlerinde baba konulu dizeler bulunmaktadr.



89/327

onu aile andac bir pantantif gibi.

Andalar:nde bando erlerisakslar dizili bir pencere;yazyorum bana kalan eyleri

aynal konsolceviz dolap

pirin karyolamehtapl gece resmiKuran- kerimne doru sallanarakbabam okurdu geceleri

(...)

Yaln Tura in On Kederli ark'dan

6.Babam grdm dn gece;tipi vard, yryordum

bir saa bir sola, sarho,bekliyordu pencerede.

Neyi vehmeder bu insandikilir camn nnde?Mjde gibidir her yalpa,grr ve ekilir bekleyen.

Olum grecek mi beni,doum gnne gelirkenyola ylmadan nceelimde bir demet iek?



90/327

Masal

Douda bir baba vardBat gelmeden nce

Onun oullar Batya vard

Birinci oul Bat kaplarndaByk trenlerle karlandSonra onuruna byk len verdilerSylevler sylediler babann onurunaGece olup kuty yastklar arasnda

Oul masmavi afan ryasndaBir karalt yavaa ty gibi dald ierildrdler onu ve gmdler kimsenin bilmedii bir yereBaba bunu havann anszn kabaran gzyandan anladcn alsn diye kardeini yollad

SEZA KARAKO (1933)

Ergani-Diyarbakr, 1933. iir kitaplar: Krfez(1959),ahdamar(1962), Hzrla KrkSaat (1967),Sesler(1968), Tahann Kitab (1968), Gl Mutusu (1969),iirler I(Hzrla Krk Saat, 1974),iirler II (Tahann Kitab-Gl Mutusu birlikte 1974), iirler III(Krfez-ahdamar-Seslerbirlikte, 1974),iirler IV(Zamana Adanm Szler, 1975),iirler V(Ayinler, 1977),iirler VI (Leyla ile Mecnun, 1980),iirler VII (Ate Dans,1987),iirler VIII (Alnyazs Saati, 1989),iirler IX(Monna Rosa, 1998), GnDomadan (2000).

airin u iirlerinde baba nemli yer tutar: Tahann Kitab (iirler II, Dirili Yay. 5.Bas., st., 1990, s. 29), Gl Mutusu (Age., s. 92-96), pin Ucunu Karan nsanlar

(iirler III, Dirili Yay., 5. Bas., st., 1990, s. 108-109), Masal (iirler IV, Dirili Yay., 4.Bas., st., 1995, s. 15-19), ocukluumuz (Age., s. 57-58), Leyla ile Mecnun(iirler VI, Dirili Yay., 3. Bas., st., 1995, s. 7-10).



91/327

kinci oul Bat lkesinde

Gezerken bir rmak kysndaBir kza rastlad dalarn tazeliindeBal arlarnn tad tozlardanAyna hamurundan ay yanksndanSamanyolu aydnlndan inci korkusundanGl ttnnden domu sankiAnne dourmam da gk dourmu onuSalarn gne destelemiYllarca peinden kotu onunKavuamad ama onaBat bir uurum gibi girdi aralarnaSonra bir k gn souk bir rzgrAlp gtrd onuVe ikinci ouluSivri uurumlarn ucunda

Buldular onulmaz lgnlklarn avucundaBaba yamurlardan anlad bunuYamur sular ac ve buruktuin knhne varsn diyeYollad nc olunu

nc oul Batda

ok a kald ezildi ykldAma bir i buldu bir gn bir maazadaAl gidince kardelerini arayacaktFakat Batnn bys ar bast oktu kardelerini aramaya vakit bulamadSonra bsbtn unuttu onlaref oldu buyruunda birok kii

Kravat balamasn rendi geceleriGn geldi maazas oldu onu parmakla gsterdilerPatron oldu ama hl uaktRuhunda uaklk yuva yapmt nkBir gn bir hemehrisi onu tand bir gazinoda



92/327

Ondan hesap sordu o da

Srf utantan babasnaBir ek gnderdi onunlaBaba bu kadn neye yarayacan bilemediYrtt ve oynasnlar diye kpek yavrularna attBu ykl ekiyice yalanmt amaVazgemedi koyduundan kafasna

Drdnc olunu gnderdi Batya

Drdnc oul okudu bilgin olduKendi oymak ve lkesiniKendi grenek ve lksnGn gemi bir uygarla yorduKendisi bulmutu gerek uygarl

Bat bilginleri bunu kutladO da silindi gitti binlercesi gibiBaba bunu da rendi sihirli tabiat diliyleKara bir st akmt bir gn evin kutlu koyunundan

Beinci oul bir airdiBabann git demesine gerek kalmadanGeldi ve Batnn ruhunu sezdiByk iirler tasarlad trajik ve ar



93/327

Batnn uarlna ve dounun kaderine dairToplad tomarlarn geri dnmek istedillerde tekrar ede ede iirleriniKum gibi eridi gitti yollarda

Sra altnc ouldaO da daha Bat kaplarnda grnr grnmez

Altrdlar tatl zehirli sularaIkiler itiKaldrm talarn saymaya kalktEv sokak ayrmadGeceyi gndzle kartrdKendisi de bir gn kart karanlklara

Baba lmt acsndan bu ara

Yedinci oul bymt baka baka aalaraBaharn yazn gzn kn srrna ermiti aalardaBir alnyazs gibiydi kuruyan yapraklar ondaBir de o talihini denemek istediBir afak vakti Batya erdi

En byk Bat kentinin en byk meydanndaDurdu ve tanrya yakard nceKendisini deitiremesinler diyeSonra anszn ona bir ilham geldiVe balad oymaya olduu yeriBana topland ve baktlar BatllarO aldrmad baklaraKazd durmadan kazdSonra yar beline kadar girdi ukuraKalabalk bym ok bymtO zaman dnp konutu :Batllar!Bilmeden



94/327

Alt olunu yuttuunuz

Bir babann yedinci oluyum benGmlmek istiyorum buraya hi deimedenBabam ld aclarndan kardeleriminRuhunu zmek istemem babamnGmn beni deitirmedenDoulu olarak lmek istiyorum benSizin bir tek ama byk bir gcnz var :Karnzdakini deitirmek

Beni ldrseniz de kmam buradanKemiklerim deiecek toz ve toprak olacak belkiFakat deimeyecek ruhumOnu kandrmak iin bouna dil dktlerAlktan dolay kar diye gnlerce bekledilerO gn gn eridi ama kmad dayandBu acdan yer yarld gk yarld

O nurdan bir stuna dnd ge uzandBat bu stunu ortadan kaldrmaktan aciz kaldHl onu ziyaret ederler ifa bulurlarEn onulmaz yaras olanlarTa kalblerinden vurulmu olanlarYreinde insanlktan bir iz tayanlar



95/327

Leyla le Mecnun'dan...

Yollarn Getirdii

(l.Gece. Ay. adr. Sofrada Baba ve misafiri bir yolcu)

Baba:htiyar bize bir ey de.

Yolcu:Size ne diyeyimEkmeinizi yedimHep iyiliinizi isterim.

Baba:Anlamak istiyoruz bir para geleceiok gn grdnzByk kentlerden getiniz



96/327

Bir para aralayabilir misiniz

Bizim iinZamann rtt perdeleri?

Yolcu:Bana gveniyorsunuz, teekkr ederimok lkeler grdm,ok ehirlerden getim.ok karanlk szler iittim.ok aydnlk yzler grdmAma hibir yerdeKaplamad iimiBir duyguBuralardan geerkenBeni kavrayan duygular gibiUfukta bir toz var bir kyamet sankiAlan bir gln kzllndaki etkiDoumla lmn bylesine bartGrlmemi masallarda bile belkiBir ders, meleklerdeki bilgiBir konuma, ku dili.Bir glmseme, ieklerin rpermesiBir alay, ta gstekiKemiin eriyii.e akan gzyalarKan damlalar



97/327

Bir sava, zafer saymak yenilmeyiNe ileri gidilebilirNe geri dnlebilirBir yry, ln en derin yeteneiNe mutlu size, anlacaksnzYeryz zaman yzndeKurumu bir yemie dnnceye kadarBatncaya kadar insanln aln yazs gneiAma ne yazk size siz ekeceksinizBelki btn insanlnekmesi gereken ileyiok az bir vakit iindeAy dner, siz yatakta dnersiniz.Baharlar gelir, siz lmsnz dirilmesizAtlarnzn stnde uan hangi kaderin perileriDou gnderiyor imekten cinleriniBatnn gn ateinde pimi devleriSizin stnzden geecek gk grltleri gibiAma her yerde zebercet, yakut alyorKum altn gibi yayor gnlleretiiniz kevserdir, yediiniz bal ve ekerdir

Btn bu sreHerey dolupVakit oluncaDerin derebildiinizceEbedilik ieklerini



98/327

Baba:

Saolun. Bize gzel szler sylediniz.Anlalmaz garip haberler verdiniz.Bir yk dinlettinizYakc gneten daha yakc belkiAmaAnladm kadarylaSonu iyi

Yolcu:Evet sonu iyiKararm ocak talaradr paavralarKrm alnlarBir keye snm meczuplarSonsuzlua eilmi hurmalar

Kartallarn ald alglarBaty yklenen kargalarVe gelecek zamann kentlerindeln saf zlemininsan aan sevgi sesiniDuyan iiten airlerin



99/327

Baba:

yleyse biz de

elim llerin kevseri

Koyunlarn scak stlerini

yknz haberleriniz

Ve gelecek zamanda

Bizi antlatrmak iin

Gzyalarn ve terlerini

lerine aktan airler iin

Gnllerinin menekelerini

Artk sade bir ses uuldayan

Bizden unutulmaz yanklarla nlayan

Boalm sszlam llere doru frlatanairler iin



100/327

Babam Ziyaiolu (*) Hoca Emin Efendi[*]

Yaama cesaretimi artran

Ar ac oturuunuz vard

(*): Dayzadeler diye anlrsa da Ziyaiolular diye de bilinir ilemiz Marada. Babam da mani-

faturacyken, ticaretevinin faturasn Ziyaiolu Emin Pakdil diye doru; Hocayd; Kuran-

Kerimi, Trke melini okur gibi, anlard, Hadis-i erifleri de; enli, uzun, kaln Arap

baba bu kitap sana - şiir

Documents