Bộ tài liệu cho cuộc thi Giáo án vì cuộc sốngunescobkk.org/fileadmin/user_upload/hiv_aids/Documents/...Bộ tài liệu cho cuộc thi Giáo án vì cuộc sống Bộ

Bộ tài liệu cho cuộc thi Giáo án vì cuộc sống

Bộ tài liệu về cuộc thi bao gồm:

1) Tờ bướm quảng cáo cuộc thi

2) Thư giới thiệu gửi Hiệu trưởng

3) Thông tin về cuộc thi

4) Hướng dẫn dành cho giáo viên

5) Thông tin về HIV/AIDS dành cho giáo viên

6) Phiếu đăng ký và giáo án mẫu

- 1 -

1) TỜ BƯỚM QUẢNG CÁO CUỘC THI

CUỘC THI GIÁO ÁN VÌ CUỘC SỐNG

2007

TẠO RA NHỮNG ẢNH HƯỞNG TÍCH CỰC

&

THẮNG NHỮNG GIẢI THƯỞNG HẤP DẪN

DÀNH CHO : Tất cả giáo viên

NỘI DUNG: Soạn một giáo án về HIV và AIDS

MỤC ĐÍCH: Giáo viên có vai trò quan trọng trong công cuộc phòng chống sự lan tràn của HIV và AIDS

• Hãy nắm lấy cơ hội được giảng những bài giảng vì cuộc sống

• Để nhận bằng khen của UNESCO dành cho giáo án về HIV và AIDS hay nhất.

THÔNG TIN CHI TIẾT VỀ CUỘC THI:

• Để có đầy đủ tài liệu và các thông tin chi tiết khác xin vui lòng liên hệ: ___Cán bộ chuyên trách: _________________

• www.unescobkk.org/hivaids

THỜI HẠN ĐẮNG KÝ ĐẾN HẾT NGÀY : ________ - 2 -

Giáo án vì cuộc sống

2) THƯ GIỚI THIỆU GỬI HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG Số __/ __ / __ Ngày: ________ Kính gửi _________, Về việc: Cuộc thi Giáo án vì cuộc sống Chúng tôi trân trọng kính mời Quý Trường tham dự cuộc thi về HIV và AIDS mang tên “Giáo án vì cuộc sống”. Cuộc thi này do Tổ chức Giáo dục – Khoa học – Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) tổ chức tại Nê pan, In đô nê xi a, Việt Nam và Trung Quốc với sự tài trợ của Quỹ ủy thác Nhật bản (Japanese Funds in Trust). Dự án này nhằm mục đích khuyến khích giáo viên soạn các giáo án về HIV và AIDS. Dự án sẽ tạo ra một nguồn tư liệu quý giá về HIV và AIDS trong khu vực bằng ngôn ngữ địa phương vừa thích hợp vừa khuyến khích được học sinh. Giáo dục là một yếu tố thiết yếu bảo vệ thanh thiếu niên không bị nhiễm HIV và nâng cao nhận thức của các em về tác động của đại dịch. Trong vòng một vài năm qua, đã có rất nhiều tiến bộ về các mặt khoa học kỹ thuật, điều trị và hỗ trợ những người đang sống với HIV và AIDS. Điều này đồng thời cũng có nghĩa là cần phải đổi mới và cập nhật các nguồn tư liệu bằng các thứ tiếng khác ngoài tiếng Anh. Cuộc thi này dựa trên những công việc của Ban Sức khỏe Trường học và Ban điều phối HIV và AIDS của UNESCO ở Bang cốc, bao gồm cả bộ tài liệu: Thông tin giáo dục dự phòng về HIV của UNESCO dành cho giáo viên phổ thông và một khóa học trực tuyến về HIV và AIDS dành cho giáo viên đang trong giai đoạn xây dựng. Cuộc thi “Giáo án vì cuộc sống” này là một cơ hội để giáo viên của Quý Trường cập nhật kiến thức và áp dụng một cách sáng tạo vào các bài giảng. Thông qua cuộc thi này, Quý Trường sẽ thể hiện được vai trò dấn đầu của giáo dục và nhận được những lời khen ngợi cùng phần thưởng xứng đáng. Cuộc thi này dành cho từng cá nhân hoặc từng nhóm giáo viên, và Quý Ngài cũng có thể tham gia. Chúng tôi hy vọng rằng Quý ngài sẽ trưng bày các biển quảng cáo cũng như phân phát bộ tài liệu về cuộc thi này tới toàn thể giáo viên trong trường. Chúng tôi xin kính chúc Quý Trường thành công trong cuộc thi. Nếu Quý Ngài cần biết thêm các thông tin khác, xin vui lòng liên hệ với

- 3 -

__________ Tên/Chuyên trách/ Nước Kính thư, Sheldon Shaeffer / Tên người thích hợp

3) THÔNG TIN VỀ CỤÔC THI KHẨU HIỆU: Giáo án vì Cuộc Sống CUỘC THI NÀY LÀ CÁI GÌ? Cuộc thi này nhằm xây dựng những bộ giáo án xung quanh chủ đề HIV và AIDS, giúp cho việc giảng dậy cho học sinh về tầm quan trọng của vấn đề và công nhận những công việc và các bạn đang làm. Mục đích

Cụôc thi này nhằm mục đích khuyến khích giáo viên soạn giáo án về HIV và AIDS, và biên soạn những giáo án này thành tư liệu cho giáo viên khác cũng có thể sử dụng.

Ai có thể dự thi?

• Giáo viên và hiệu trưởng các trường phổ thông, cá nhân hoặc theo nhóm Mục đích dự thi?

Góp phần ngăng chặn sự lan truyền của HIV o “Các nghiên cứu ở ở nhiều nước cho thấy rằng những thanh thiếu niên được

tiếp cận đầy đủ với các thông tin sẽ quan hệ tình dục lần đầu tiên ở lứa tuổi lớn hơn và có khả năng tự bảo vệ mình khi bắt đầu có quan hệ tình dục” (Tài liệu vận động chính sách của UNESCO và UNAIDS)

Rất nhiều người trong số các bạn chưa bao giờ giảng dạy về HIV nhưng đây là một cơ hội cho các bạn nâng cao kỹ năng, tính sáng tạo và đóng góp vào công cuộc ngăn chặn sự lan tràn của HIV thông qua giáo dục. Đây cũng là một cơ hội để các bạn và trường các bạn dành những phần thưởng xứng đáng.

Những giáo án này sẽ được sử dụng như thế nào? Những giáo án tốt nhất sẽ được đưa vào một ngân hàng giáo án về HIV trên mạng để các giáo viên khác cũng có thể sử dụng. Các giáo án này sẽ được đưa lên mạng với ngôn ngữ gốc do đó giáo viên ở nước các bạn có thể sử dụng được. Các giáo án cũng sẽ được dịch sang tiếng Anh để chúng có thể sử dụng nhu một nguồn tư liệu trực tuyến.

- 4 -

Tiêu chuẩn lựa chọn

Những điều chúng tôi mong đợi ở một bộ giáo án đoạt giải là gì? o Thông tin chính xác về HIV và AIDS o Sáng tạo o Không sao chép o Thông tin phù hợp với từng lứa tuổi học sinh o Mang tính giáo dục

- 5 -

PHƯƠNG THỨC THAM GIA:

o Chuẩn bị một bài giảng o Điền vào Mẫu giáo án o Đính kèm các tài liệu giảng dạy phụ trợ khác (những tài liệu, giáo cụ mà các giáo

viên khác có thể cần đến khi sử dụng giáo án của bạn) o Điền vào mẫu dự thi o Gửi bài dự thi qua thư điện tử đến: ________________ o Gửi bằng đường bưu điện đến: ________________

Hoặc Fax bài dự thi đến: ____________________

Chú ý: 1. Bạn có thể gửi số lượng bài dự thi không hạn chế, nhưng mỗi bài dự thi phải điền

vào Mẫu giáo án riêng và Đơn dự thi riêng. Nếu bạn gửi nhiều giáo án dự thi, mỗi giáo án sẽ được chấm điểm một cách riêng rẽ.

2. Nếu bạn soạn giáo án bằng một thứ tiếng khác với tiếng phổ thông, bạn nên nộp cả hai giáo án: một giáo án bằng tiếng phổ thông và một giáo án bằng tiếng địa phương.

Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo?

Các giám khảo sẽ đánh giá các giáo án dự thi và người chiến thắng sẽ được mời tham dự buổi lễ trao giải thưởng

Để biết thêm thông tin về cuộc thi và các hoạt động trong lĩnh vực HIV và AIDS của UNESCO, xin vui lòng truy cập vào địa chỉ: www.unescobkk.org/hivaids

- 6 -

4) HƯỚNG DẪN DÀNH CHO GIÁO VIÊN SOẠN GIÁO ÁN VỀ HIV VÀ AIDS Rất nhiều người trong số các bạn tham gia cuộc thi này là lần đầu tiên soạn tài liệu giảng dạy về HIV và AIDS. Sau đây là một số hướng dẫn khi bắt đầu:

Tìm hiểu thông tin và khách quan: Việc đầu tiên trước khi bắt đầu là phải tìm hiểu về kiến thức và thái độ về HIV và AIDS của chính mình. Bạn cần phải học những gì trước khi bắt đầu? Những thiên lệch gì của bạn có thể làm ảnh hưởng đến việc giảng dạy? Các bạn không nhất thiết phải là chuyên gia trong một lĩnh vực để giảng dạy cho học sinh của mình. Tuy nhiên, các bạn cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng và có những kiến thức chính xác, cập nhật về thực tế cũng như các vấn đề liên quan đến HIV và AIDS trước khi bắt đầu. Những thông tin cơ bản về HIV và AIDS dành cho giáo viên trong bộ tài liệu này có thể cung cấp cho các bạn những thông tin cơ bản và cả những kết nối với các nguồn tài liệu và các tổ chức khác.

Tình phù hợp: Khi suy nghĩ về chủ đề và phương pháp, các bạn cần phải chú ý đến ngữ cảnh của lớp học: o Học sinh của các bạn là ai? Bạn nghĩ là các em ấy đã biết những gì? Bạn cần phải

xem xét đến lứa tuổi, giới tính và bối cảnh văn hóa của các em học sinh. o Địa bàn của bạn ở đâu? Những tác động của HIV ở khu vực của bạn là gì? Những

vấn đề về HIV và AIDS mà học sinh của bạn có thể đã trải qua? Phải nghĩ đến việc có thể các em học sinh, hoặc bạn bè hay gia đình của họ có thể đang sống với HIV.

o Bạn cần những nguồn tài liệu nào cho giảng dạy? Những tài liệu này sẵn có trong môi trường giảng dạy của bạn không?

o Tiếp theo là gì? Bài giảng này sẽ kết nối với các hoạt động học tập trong tương lai như thế nào (Ví dụ, bài giảng này có phải là bước đầu tiên trong một dự án đang tiếp diễn hay không?)

Hãy thể hiện sự sáng tạo trong phương pháp của bạn: Các mục tiêu giảng dạy của bạn là gì và bạn hy vọng như thế nào về việc sẽ đạt được những mực tiêu này thông qua giáo án của bạn? Chúng tôi khuyến khích các bạn vận dụng các phương pháp sáng tạo trong giảng dạy về HIV và AIDS. Mục tiêu xây dựng một môi trường học tập thân thiện, hỗ trợ học sinh và quá trình học tập là một quá trình tương tác giữa tất cả mọi người. Điều này có nghĩa là phương pháp giảng dạy có thể khác với các phương pháp giảng dạy truyền thống (giáo viên làm trung tâm) mà trong đó giáo viên trình bày tất cả các thông tin và là người duy nhất được quyền nói. Thiết kế một bài giảng dài khoảng 1 đến 3 giờ. Chúng tôi khuyến khích các giáo án sử dụng nhiều phương pháp, nhiều cơ cấu và nhiều hoạt động khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý khi các bạn bắt đầu:

• Bạn có thể soạn một giáo án bao gồm một loạt các hoạt động có cấu trúc chặt chẽ hoặc có cấu trúc bán mở, với sự kết hợp giữa sự chuẩn bị của giáo viên với các hoạt động của học sinh. Các hoạt động có thể bao gồm làm việc nhóm, thảo luận miệng, câu đố, bài tập đọc và viết, chơi đóng vai, v.v.v có thể dùng bảng đen hoặc giấy viết khổ lớn để hỗ trợ.

• Hoặc là bạn có thể soạn một bài học dựa trên một bài tập nhóm, ví dụ như một sản phẩm sáng tạo (ví dụ: vở kịch, âm nhạc, tác phẩm nghệ thuật, tác phẩm viết) hoặc một

- 7 -

dự án nghiên cứu nhỏ cho lớp của bạn nếu như trường bạn có kết nối mạng internet hoặc tiếp cận được với các nguồn tài liệu giáo dục khác.

• Nếu như khả thi, giáo án của bạn có thể dựa trên chuyến thăm lớp học của bạn

của một người từng tham gia vào công việc phòng chống HIV hoặc phải chịu ảnh hưởng của HIV, hoặc là có thể tổ chức một buổi đi dã ngoại thăm cộng đồng hoặc thăm một dự án nào đó.

• Nếu như các trường học có nối mạng hoặc có quan hệ với một mạng lưới các trường

học khác, bài giảng của bạn có thể hướng tới việc trở thành bước đầu tiên của một dự án thanh niên vươn rộng ra những người trẻ tuổi khác trong khu vực.

Hãy can đảm Chúng tôi đón nhận các giáo án với bất cứ chủ đề nào liên quan đến HIV và AIDS. Bạn có thể cân nhắc tới việc dạy một bài giảng xung quanh một chủ đề nào đó. Dưới đây là một số chủ đề có thể được lựa chọn:

o Sinh học và khoa học về HIV o HIV được lây truyền hoạc không lây truyền thế nào o Làm thế nào để dự phòng sự lây truyền của HIV o Kim tiêm và tiêm chích với HIV và AIDS o Các kỹ năng sống và đưa ra các quyết định an toàn o Sức khỏe tình dục cho thanh thiếu niên o Tác động xã hội của HIV o Xét nghiệm HIV và AIDS o Các ứng phó của địa phương và Quốc gia với HIV và AIDS o Các lựa chọn trong điều trị và chăm sóc HIV và AIDS o Kỳ thị và phân biệt đối xử với người sống với HIV

Như các bạn đã biết, giảng về HIV và AIDS có thể bao gồm những vấn đề và chủ đề rất khó. Khi giảng dạy về các vấn đề này các bạn có thể thấy không quen thuộc và thậm chí còn thấy xấu hổ và lúng túng, nhung những chủ đề này rất quan trọng (Xem thêm phần những thông tin cơ bản dành cho giáo viên trong bộ tài liệu này). Hãy chủ động Sau khi soạn giáo án, các bạn nên giảng thử với một lớp học hoặc một nhóm học sinh điển hình trước khi nộp bài dự thi. Điều này sẽ giúp cho các bạn thấy điều gì không cần phải sửa, và những sửa đổi cần thiết về mặt dàn bài, nội dung, thời gian và các hướng dẫn. Điều này cũng giúp các bạn đưa ra những lời khuyên về mặt giảng dạy cho những giáo viên khác trong phần “Mẫu giáo án”. Nếu như các bạn đang ở trong những môi trường giảng dạy khó có thể dạy thử cho một lớp học điển hình, các bạn có thể lấy ý kiến phản hồi của các đồng nghiệp hoặc bạn bè, đặc biệt trong trường hợp bạn soạn giáo án một mình. Các bạn cũng có thể đề nghị với đồng nghiệp để bạn giảng thử toàn bộ bài giảng trong khi họ đóng vai học sinh và đưa ra ý kiến phản hồi.

- 8 -

Giảng dạy về HIV và AIDS trong trường học

Giảng dạy về HIV và AIDS trong các trường học không làm cho học sinh có quan hệ tình dục sớm hơn hay nhiều lên1. Điều quan trọng là nó phòng chống sự lây truyền của HIV và AIDS thông qua:

• Nâng cao kiến thức và hiểu biết của học sinh về HIV; • Thông báo tình hình sức khỏe của học sinh; • Làm giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử;

1 Nghiên cứu của UNAIDS

- 9 -

NHỮNG THÔNG TIN CƠ BẢN VỀ HIV VÀ AIDS DÀNH CHO GIÁO VIÊN

Có thể rất nhiều người trong số các bạn muốn có thêm các thông tin về HIV và AIDS trước khi giảng dạy vì đây là một chủ đề rất phức tạp. Các thông tin sau đây có thể sẽ giúp ích cho các bạn.

HIV là gì? HIV hoạt động trong cơ thể người như thế nào?

HIV là chữ viết tắt của Human Immunodeficiency Virus – Vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người. Giống như tên gọi của nó, HIV là một vi rút, điều đó có nghĩa là nó rất nhỏ và không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Dưới kính hiển vi điện tử, nó có hình dạng tương tự như trong bức tranh dưới đây.

HIV tấn công vào hệ thống miễn dịch trong cơ thể người. Nó thực hiện việc này bằng cách tấn công vào các tế bào bạch cầu có tên là CD4 hay Tế bào giúp T. Điều này làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, ví dụ làm giảm khả năng chống lại bệnh tật. HIV xâm nhập vào các tế bào CD4 và sử dụng các tế bào này để nhân lên. Ở người có hệ thống miễn dịch bình thường, số lượng tế bào CD4 từ khoảng 500 – 1500 /mm3 (HIV âm tính). Khi một người nhiễm HIV (HIV dương tính), số lượng CD4 của họ thường giảm xuống dưới 500. Đây là một dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch bị suy yếu. Họ sẽ dễ có khả năng bị mắc các bệnh khác. Đó là cơ chế dẫn tới AIDS.

Hình 1: HIV Được chỉnh sửa từ: www.howstuffworks.com Bởi vì nó là một vi rút ở người, nói chung, nó chỉ lây nhiễm ở người và không gây nhiễm trên sinh vật khác ví dụ như muỗi hay chó. Nó sống trong các tế bào, máu, tinh dịch, dịch âm đạo và sữa mẹ. HIV cũng giống như các vi rút khác ở điểm có nhiều chủng khác nhau. Một số người có thể nhiễm nhiều chủng vi rút cùng lúc. Bởi vậy, hai người sống với vi rút không nên tiếp xúc với máu, tinh dịch, dịch tiết trước khi xuất tinh, dịch âm đạo hay sữa của nhau. Như vậy sẽ tránh được việc tạo điều kiện cho sự xuất hiện của các chủng vi rút phức tạp hơn. Hình 2: Tế bào bạch cầu T và đếm CD4

- 10 -

AIDS là gì? Bạn có thể biết một người nhiễm HIV

hay không thông qua vẻ bên ngoài không?

AIDS là chữ viết tắt của Acquired Immune Deficiency Syndrome, đôi khi được viết là Acquired Immunodeficiency Syndrome – có nghĩa là Hội chứng Suy giảm Miễn dịch Mắc phải ở người. AIDS là giai đoạn nghiêm trọng nhất một khi đã nhiễm HIV, khi mà hệ thống miễn dịch của cơ thể đã bị yếu. Một người bị AIDS thường có số lượng CD4 dưới 200 tế bào/mm3. Khi đó cơ thể không thể chống lại các nhiễm trùng và bệnh tật. Một người có AIDS có thể bị ốm bởi những tác nhân mà một người không bị AIDS có thể không bị ốm. Những tác nhân này bao gồm cả những nhiễm trùng cơ hội (OI), như là nhiễm trùng da.

Bạn không thể biết một người nhiễm HIV hay không nếu chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài. Một người có vẻ ngoài hoàn toàn khỏe mạnh vẫn có thể nhiễm HIV. Một người nhiễm HIV có thể không có biểu hiện triệu chứng gì trong thời gian dài. Những người đã sống với HIV trong một thời gian dài có thể có biểu hiện các triệu chứng khác nhau. Muốn biết một người nhiễm HIV cần phải tiến hành các xét nghiệm cận lâm sàng. TÓM TẮT

• HIV không có nghĩa là AIDS HIV không có nghĩa là AIDS. • HIV là vi rút gây ra AIDS Không phải cứ một người nhiễm HIV thì có nghĩa là người đó bị AIDS. Nhưng HIV là vi rút gây ra AIDS, bởi vậy một người có AIDS không thể không có HIV.

• Bạn không biết một người bị nhiễm HIV hay không nếu chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài.

• Thời gian tiến triển từ lúc nhiễm HIV đến AIDS khác nhau ở mỗi người

Thời gian tiến triển từ khi nhiễm HIV đến AIDS khác nhau tùy từng người. Thông thường từ khi nhiễm HIV đến khi phát triển AIDS là 9 đến 10 năm (xem hình minh họa bên dưới)

• Một người sống với HIV nếu được tiếp cận với thuốc điều trị có thể sống rất nhiều năm.

Tiến triển từ HIV đến AIDS

Khi một người có AIDS không được điều trị thì người đó sẽ bị tử vong trong vòng một năm. Nhưng nếu được tiếp cận với điều trị, một người sống với HIV dưới sự giám sát của bác sĩ có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh trong nhiều năm. AIDS được gọi là một hội chứng vì bao gồm nhiều triệu chứng khác nhau (ví dụ như các lọai nhiễm trùng khác nhau, các bệnh hoặc rối loạn về da) ở những người khác nhau. Bởi vậy AIDS cần được bác sĩ chẩn đoán xác định.

Hình 3: Tiến triển từ nhiễm HIV đến khi có AIDS (không có ARV)

- 11 -

HIV lây truyền như thế nào?

- 12 -

HIV có thể lây truyền khi dịch thể chứa HIV truyền từ một người này sang một người khác. Các dịch thể bao gồm máu, tinh dịch, dịch tiết trước khi xuất tinh, dịch âm đạo và sữa mẹ. HIV trong các dịch thể này có thể lây lan theo nhiều cách khác nhau. Bảng bên phải cho biết một số nguy cơ lây nhiễm. Những người có các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs) có nguy cơ làm lây lan và dễ bị nhiễm HIV cao hơn. Làm thế nào để bạn có thể ngăn chặn sự lây lan của HIV? Hiện nay chưa có vắc xin phòng chống HIV và AIDS. Không có phương pháp nào có thể chữa khỏi được HIV và AIDS. Điều này có nghĩa là phương pháp tốt nhất để ngăn chặn sự lây lan của HIV là sử dụng các phương pháp dự phòng. Giáo dục là một phương pháp dự phòng mang tính then chốt. Hàng triệu người đã bị nhiễm HIV vì họ không biết hoặc biết không đầy đủ về các phương pháp dự phòng. Một vài phương pháp dự phòng: • Sử dụng bao cao su đúng cách để

ngăn chặn sự lây lan HIV trong khi quan hệ tình dục (qua âm đạo, đường miệng hay hậu môn). Nên sử dụng chất bôi trơn có nguồn gốc từ nước để tránh làm bao cao su bị hủy hoại.

• Quan hệ tình dục với một bạn tình khi cả hai người đã xét nghiệm và có kết quả HIV âm tính

• Không quan hệ tình dục nếu điều thấy quan hệ tình dục đó không an toàn

• Sử dụng màng che lợi để ngăn chặn sự lây truyền HIV khi quan hệ tình dục qua đường miệng

• Điều trị các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI)

• Sử dụng bơm kim tiêm sạch và vô trùng khi tiêm chích, xăm mình hay nhận máu truyền.

• Sử dụng găng tay khi phải làm việc liên quan với máu (ví dụ trong các trường hợp tai nạn).

• Dùng các thuốc khác vi rút nhóm ri –trô (xem thêm về ARV bên dưới) cuối kỳ mang thai để phòng chống lây truyền từ mẹ sang con (PMTCT). Nếu không được

điều trị, tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con vào khoảng 25%2.

• Nuôi con bằng các phương pháp thay thế sữa mẹ khi có thể, nếu như mẹ nhiễm HIV.

CÁC NGUY CƠ LÂY TRUYỀN

2 Coovadia, H. (2004). "Antiretroviral agents—how best to protect infants from HIV and save their mothers from AIDS". N. Engl. J. Med. 351 (3): 289-292.

• Nước bọt, nứơc mắt và mồ

hôi • Uống nước chung • Dùng chung nhà vệ sinh • Ngồi gần ai đó • Ôm hoặc xờ • Muỗi hoặc côn trùng • Dùng chung nhà tắm, nhà

vệ sinh

Nguy cơ cao

• Truyền máu – nếu như máu chưa được xét nghiệm HIV hoặc kim tiêm không được vô trùng

• Tình dục không được bảo vệ (qua đường hậu môn, âm đạo hoặc bị hãm hiếp)

• Dùng chung bơm kim tiêm khi tiêm chích

• Lây truyền từ mẹ sang cong- Khi một người nhiễm HIV sinh con mà không được điều trị bằng thuốc dự phòng

Nguy cơ thấp và trung bình

• Quan hệ tình dục qua đường miệng (Người tiếp nhận dịch thể sẽ có nguy cơ cao hơn)

• Sửa móng tay – nếu như các dụng cụ không được khử trùng đúng cách

• Nuôi con bằng sữa mẹ ở phụ nữ nhiễm HIV không được dùng thuốc điều trị dự phòng

• Xăm mình (nếu như kim không được vô trùng và mực không được thay mới)

Nguy cơ cao

Nguy cơ thấp và trung bình

Không có nguy cơ

Có phương pháp điều trị hoặc chữa khỏi

nhiễm HIV và AIDS không? HIV được xét nghiệm như thế nào? Không có phương pháp nào chữa khỏi nhiễm

HIV hoặc AIDS. Không có có vắc xin để phòng AIDS. Điều đó làm cho việc dự phòng (không để nhiễm vi rút) là hết sức quan trọng.

Nếu một người nghĩ mình bị nhiễm HIV thì người đó nên đi khám bác sĩ và xét nghiệm ngay. Có rất nhiều phương pháp xét nghiệm HIV khác nhau. Phần lớn trong số này là các xét nghiệm máu tìm kháng thể. Người ta khuyến nghị rằng nên xét nghiệm ít nhất 2 lần để đảm bảo chính xác. Một số xét nghiệm mới được phát minh, trong đó có

Có phương pháp điều trị HIV nhưng không thể chữa khỏi nhiễm HIV. Phương pháp điều trị này sử dụng các thuốc gọi là các thuốc kháng vi rút nhóm ri –trô (ARV). Các thuốc ngày được sử dụng cùng với các thuốc khác để làm giảm sự phát triển của HIV. ARV có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của những người sống với HIV. Các thuốc này cũng làm thời gian từ khi nhiễm HIV đến khi tiến triển thành AIDS được kéo dài một cách đáng kể. Tuy nhiên, ARV đắt tiền và nhiều khi không thể tiếp cận được do những lý do về xã hội, chính trị và kinh tế.

Xét nghiệm HIV nhanh OraSure chỉ cần khoảng 20 – 40 phút. Xét nghiệm nhanh Ora Sure phát hiện các men trong miệng (không phải nước bọt). Các xét nghiệm phổ biến khác bao gồm ELISA và Western Blot. Nhiều phương pháp xét nghiệm mới vẫn đang được nghiên cứu. Xét nghiệm và thời gian cửa sổ

Sau một thời gian, HIV có thể kháng lại một số thuốc cụ thể, điều đó có nghĩa là một người có thể phải thay sang một ARV khác. Số lượng viên thuốc ARV phải uống cũng giảm một cách đáng kể trong thời gian vài năm trở lại đây. Điều này làm cho việc điều trị dễ dàng hơn mặc dù những người sống với HIV vẫn cần phải uống thuốc mỗi ngày vào những thời gian nhất định. ARV cũng có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ.

Khoảng thời gian ngay sau khi nhiễm HIV đươc gọi là thời gian cửa sổ. Khoảng thời gian cửa sổ kéo dài từ 2 tuần tới 3 tháng. Trong thời gian cửa sổ, các xét nghiệm không phát hiện được các dấu hiệu chỉ điểm của HIV. Tuy nhiên, trong thời gian cửa sổ, HIV lại lây rất dễ dàng. Tư vấn và Xét nghiệm Trước và sau khi một người được xét nghiệm HIV rất cần có một ai đó ví dụ như nhân viên y tế để giúp đỡ. Người được xét nghiệm HIV có thể nhận được những lời khuyên từ nhân viên đó về xét nghiệm HIV và ý nghĩa của các kết quả xét nghiệm.

Từ quan điểm về quyền con người, một người nên có quyền lựa chọn hoặc từ chối được xét nghiệm HIV. Kết quả xét nghiệm HIV cũng phải được giữ bí mật. Điều đó có nghĩa là khi một người xét nghiệm HIV thì nhân viên y tế không được thông báo kết quả của người ấy cho bất kỳ ai nếu không có sự đồng ý của người ấy.

Hình 4: Thuốc ARV

- 13 -

Điều trị khẩn cấp Có một phương pháp gọi là điều trị dự phòng sau khi phơi nhiễm (PEP) dùng để điều trị khản cấp cho cho những người có phơi nhiễm với HIV trong vòng 72 giờ đầu tiên. PEP tương tự như phương pháp áp dụng cho những người bị chó dại cắn. PEP đắt tiền và yêu cầu phải sử dụng các loại thuốc đặc biệt

TÓM TẮT

• Có nhiều phương pháp xét nghiệm HIV • Có một khoảng thời gian cửa sổ khi các chỉ

điểm của HIV chưa thể được phát hiện bằng các xét nghiệm

• Không có cách chữa khỏi nhiễm HIV và AIDS

• Liệu pháp điều trị kháng vi rút nhóm ri-trô (ARV) giúp đỡ cơ thể chống lại HIV

trong vòng một tháng. Chỉ có bác sĩ mới được phép kê đơn các thuốc này, và PEP có thể ngăn chặn sự lây nhiễm nhưng nó không phải là một cách để chữa khỏi bệnh.

Bất kể là một người bị nhiễm HIV do lý do gì thì điều quan trọng nhất vẫn là người đó được hỗ trợ và chăm sóc khi cần thiết.

Chăm sóc và hỗ trợ những người sống cùng với HIV và AIDS

Ảnh hưởng của HIV như thế nào?

25 năm trước, gần như không ai biết đến HIV và AIDS. Nhưng trong những năm gần đây HIV đã lan truyền nhanh chóng, như các thông tin trong bảng dưới đây. Hơn 20 triệu người đã tử vong vì AIDS.

Những người đang sống với HIV cần phải được điều trị và hỗ trợ, đặc biệt là khi bệnh tiến triển thành AIDS. Có nhiều tổ chức phi Chính phủ (NGOs) và các nhóm hỗ trợ những người sống với HIV. Sự hỗ trợ hết sức quan trọng bởi vì những người sống với HIV có thể cần sự khuyến khích để tiếp tục sử dụng các thuốc kháng vi rút nhóm ri –trô kể cả khi thuốc đắt hoặc có những tác dụng phụ.

Tình hình HIV và AIDS (2007) Ước tính trên toàn cầu:

• 33,2 Triệu người đang sống với HIV Kỳ thị và phân biệt đối xử • 2,4 Triệu trong số đó là trẻ em • 28 Triệu người đã tử vong do AIDS Kỳ thị và phân biệt đối xử là khi một người đối xử với một người khác theo hướng tiêu cực vì những lý do như giới tính, vị thế xã hội hoặc tình trạng sức khỏe.

• 15,2 Triệu trẻ em mồ côi do AIDS Ước tính ở châu Á: • 4,9 Triệu người đang sống với HIV ở châu Á

• Khoảng 300 000 người đã tử vong vì AIDS ở châu Á trong năm 2007 Kỳ thị có thể bị sử dụng để xua đuổi hoặc bỏ

rơi một người có những đặc điểm nhất định nào đó. Thông thường có rất nhiều sự kỳ thị liên quan đến HIV và AIDS do những hiểu biết không đầy đủ.

Ước tính ở một số Quốc gia: Số những người đang sống với HIV (Người lớn và trẻ em)

Cam Pu Chia 130 000 Nhiều người có thể kỳ thị những người đang

sống với HIV vì họ sợ bị nhiễm vi rút. Nhiều người đang sống với HIV có thể đã bị xếp vào những nhóm bên lề xã hội như quan hệ tình dục đồng giới hoặc sử dụng ma túy. Những niềm tin vào tôn giáo và giá trị đạo đức có theer đóng vai trò trong việc một số người nghĩ rằng chỉ có một số người nhất định có thể bị nhiễm HIV. Điều này hoàn toàn không đúng.

Trung Quốc 650 000 Indonesia 170 000 Nepal 75 000 Thái Lan 580 000 Việt Nam 260 000

(Nguồn: UN - 2007 AIDS Epidemic update http://www.unaids.org/en/HIV_data/2007EpiUpdate/default.a

Ai cũng có thể bị nhiễm HIV bất kể tính cách, lứa tuổi, nghề nghiệp hay nguồn gốc. Tuy nhiên, với kiến thức để tự bảo vệ mình và mong muốn áp dụng những kiến thức đó thì việc HIV sẽ khó có thể lây truyền được. Cũng có một số ít trường hợp những người bị nhiễm HIV do tai nạn, hãm hiếp hoặc do tai nạn nghề nghiệp.

sp)

- 14 -

Tài liệu trên mạng

TIẾNG ANH www.engenderhealth.org/res/onc/hiv/index.htmlwww.thebody.com www.youandaids.org www.plwha.org www.kff.org/hivaidswww.howstuffworks.com/aids1.htm www.avert.org http://www.unaids.org/en/HIV_data/2007EpiUpdate/default.asp

TIẾNG TRUNG QUỐC: Bộ Giáo dục: www.moe.edu.cnMạng lưới thông tin HIV/AIDS ở Trung Quốc: www.chain.net.cn

TiẾNG BAHASA INDONESIA:

Komunitas AIDS Indonesia: www.aids-ina.org

TIẾNG THÁI: http://www.aidsthai.org/www.kaewdiary.com

TIẾNG NEPAL:

TIẾNG VIỆT: www.tamsubantre.org

ĐƠN ĐĂNG KÝ DỰ THI GIÁO ÁN VÌ CUỘC SỐNG

2007 Tên: ____________________________

ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC (Người liên lạc) Email: ________________________________ Địa chỉ: ________________________________ ________________________________ Điện thoại: ________________________________ Trường: ________________________________ ________________________________

Bộ giáo án này đã được đưa vào giảng dạy chưa? Đã / Chưa Nếu chưa, xin vui lòng giải thích tại sao chưa: _________________

_________________________________________ _________________________________________ Điều kiện tham gia Tôi/ chúng tôi cam kết rằng:

• Bộ giáo án này là không sao chép, và được xây dựng bởi những người có tên ở trên; • Tôi/ chúng tôi hiểu rằng nếu bộ giáo án này dành được giải thưởng thì giải thưởng sẽ

được chia đều cho tất cả những người có tên trong đơn đăng ký dự thi này; • Tôi/ chúng tôi hiểu rằng một khi bộ giáo án được đưa đi dự thi, nó sẽ trở thành tài sản

trí tuệ của UNESCO; • Tôi/ chúng tôi đồng ý để UNESCO có quyền sửa chữa và xuất bản bộ giáo án này;

CHỮ KÝ NGÀY ______________________ ___________________ ______________________ ___________________ ______________________ ___________________ ______________________ ___________________

Xin vui lòng gửi bưu điện/fax/email đơn này kèm theo bộ giáo án tới to: _______ (Người phụ trách / Tên và địa chỉ Bộ giáo dục) ____

ơn quý vị đã tham dự cuộc thi Giáo án vì cuộc sốngXin cám . ười đoạt giải sẽ được công bố vào ngàyNg __________

www.unescobkk.org/hivaids

ENTRY: LESSON PLAN TEMPLATE

ĐĂNG KÝ DỰ THI DÀN BÀI CỦA GIÁO ÁN PHẦN A

Tên giáo viên: ___________________________________ Tiêu đề bài giảng : ___________________________________ Các mục tiêu của bài giảng

Các mục tiêu chung: ________________________________ ______________________________________________ Các mục tiêu cụ thể: ________________________________

______________________________________________ Mô tả độ tuổi, đối tượng và số người cho mỗi lớp học cho bài giảng này

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Độ dài của bài giảng(ví dụ 1 giờ, 2 giờ, 3 giờ) ____________ Danh sách tài liệu cần thiết cho bài giảng này (ví dụ: gíấy, tài liệu minh họa,nối mạng internet )

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Tóm tắt bài giảng (ví dụ bài giảng có thảo luận, trình bày, có phần đố hay biểu diễn của học sinh vvv)

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Gợi ý cho giáo viên khác khi giảng bài này (ví dụ: các vấn đề cần quan tâm khi có số lượng lớn học sinh, lớp học có cả nam và nữ, v.v.v…)

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

ĐĂNG KÝ DỰ THI MẪU GIÁO ÁN PHẦN B

Tên (nhóm) giáo viên: ___________________________________ Giáo án chi tiết

Xin vui lòng điền giáo án vào phần dưới đây. Nếu bài giảng có nhiều phần, bạn hãy gợi ý thời gian dành cho từng phần. Xin vui lòng gửi kèm bản sao các tài liệu giảng dạy khác nếu như chúng là một phần của bài giảng (ví dụ: bảng biểu)

Kết thúc mẫu giáo án Các bạn có thể đính kèm các trang khác nếu cần thiết để trình bày giáo án. Đề nghị ghim chặt các trang lại với nhau và ghi rõ họ tên của bạn lên tất cả các trang giáo án.