DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz. 1348 OBWIESZCZENIE Ministra rodziny, Pracy i Polityki sPołecznej 1) z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 1. Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 296 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 1139) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych: 1) rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 944); 2) rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 952). 2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity rozporządzenia nie obejmuje: 1) § 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającego rozporzą- dzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 944), który stanowi: „§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.”; 2) § 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniającego rozporzą- dzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 952), który stanowi: „§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2016 r.”. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: E. Rafalska 1) Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – praca, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporzą- dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. poz. 1905).
42
Embed
AW - static1.money.pl · Dziennik Ustaw – 2 – Poz. 1348 Załącznik do obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2017 r.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
DZIENNIK USTAWRZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa dnia 7 lipca 2017 r
Poz 1348
OBWIESZCZENIEMinistra rodziny Pracy i Polityki sPołecznej1)
z dnia 7 czerwca 2017 r
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy
1 Na podstawie art 16 ust 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r o ogłaszaniu aktoacutew normatywnych i niektoacuterych innych aktoacutew prawnych (Dz U z 2016 r poz 296 i 1579 oraz z 2017 r poz 1139) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 817) z uwzględnieniem zmian wprowadzonych
1) rozporządzeniem Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającym rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944)
2) rozporządzeniem Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającym rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952)
2 Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity rozporządzenia nie obejmuje
1) sect 2 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporzą-dzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutery stanowi
bdquosect 2 Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszeniardquo
2) sect 2 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporzą-dzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutery stanowi
bdquosect 2 Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2016 rrdquo
Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej E Rafalska
1) Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej ndash praca na podstawie sect 1 ust 2 pkt 1 rozporzą-dzenia Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 17 listopada 2015 r w sprawie szczegoacutełowego zakresu działania Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (Dz U poz 1905)
Dziennik Ustaw ndash 2 ndash Poz 1348
Załącznik do obwieszczenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2017 r (poz 1348)
rozPorządzenie Ministra Pracy i Polityki sPołecznej1)
z dnia 6 czerwca 2014 r
w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Na podstawie art 228 sect 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r minus Kodeks pracy (Dz U z 2016 r poz 1666 2138 i 2255 oraz z 2017 r poz 60 i 962) zarządza się co następuje
sect 1 1 Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia
2 Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środo-wisku pracy określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia
sect 2 Wartości o ktoacuterych mowa w sect 1 ust 1 określają najwyższe dopuszczalne stężenia czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia ustalone jako
1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) minus wartość średnia ważona stężenia ktoacuterego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r minus Kodeks pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) minus wartość średnia stężenia ktoacutere nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częś-ciej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej w odstępie czasu nie kroacutetszym niż 1 godzina
3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) minus wartość stężenia ktoacutera ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie
sect 3 Wartości o ktoacuterych mowa w sect 1 ust 2 określają najwyższe dopuszczalne natężenia fizycznego czynnika szkodli-wego dla zdrowia ustalone jako poziomy ekspozycji odpowiednio do właściwości poszczegoacutelnych czynnikoacutew ktoacuterych od-działywanie na pracownika w okresie jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
sect 4 Traci moc rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 1833 z 2005 r poz 1769 z 2007 r poz 1142 z 2009 r poz 873 z 2010 r poz 950 oraz z 2011 r poz 1621)
sect 5 Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia2)
1) Obecnie działem administracji rządowej ndash praca kieruje Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej na podstawie sect 1 ust 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 17 listopada 2015 r w sprawie szczegoacutełowego zakresu działania Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (Dz U poz 1905)
2) Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 23 czerwca 2014 r
Dziennik Ustaw ndash 3 ndash Poz 1348
o z ze ia
A Substancje chemiczne
Lp
Nazwa i numer CAS1) substancji chemicznej
Najwyższe dopuszczalne stężenie (w mgm3)2) w zależności od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 2 ndash Poz 1348
Załącznik do obwieszczenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2017 r (poz 1348)
rozPorządzenie Ministra Pracy i Polityki sPołecznej1)
z dnia 6 czerwca 2014 r
w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Na podstawie art 228 sect 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r minus Kodeks pracy (Dz U z 2016 r poz 1666 2138 i 2255 oraz z 2017 r poz 60 i 962) zarządza się co następuje
sect 1 1 Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia
2 Ustala się wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środo-wisku pracy określone w wykazie stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia
sect 2 Wartości o ktoacuterych mowa w sect 1 ust 1 określają najwyższe dopuszczalne stężenia czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia ustalone jako
1) najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) minus wartość średnia ważona stężenia ktoacuterego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r minus Kodeks pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
2) najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) minus wartość średnia stężenia ktoacutere nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częś-ciej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej w odstępie czasu nie kroacutetszym niż 1 godzina
3) najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) minus wartość stężenia ktoacutera ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie
sect 3 Wartości o ktoacuterych mowa w sect 1 ust 2 określają najwyższe dopuszczalne natężenia fizycznego czynnika szkodli-wego dla zdrowia ustalone jako poziomy ekspozycji odpowiednio do właściwości poszczegoacutelnych czynnikoacutew ktoacuterych od-działywanie na pracownika w okresie jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
sect 4 Traci moc rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 1833 z 2005 r poz 1769 z 2007 r poz 1142 z 2009 r poz 873 z 2010 r poz 950 oraz z 2011 r poz 1621)
sect 5 Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia2)
1) Obecnie działem administracji rządowej ndash praca kieruje Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej na podstawie sect 1 ust 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministroacutew z dnia 17 listopada 2015 r w sprawie szczegoacutełowego zakresu działania Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (Dz U poz 1905)
2) Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 23 czerwca 2014 r
Dziennik Ustaw ndash 3 ndash Poz 1348
o z ze ia
A Substancje chemiczne
Lp
Nazwa i numer CAS1) substancji chemicznej
Najwyższe dopuszczalne stężenie (w mgm3)2) w zależności od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
1) CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) jest oznaczeniem numerycznym substancji pozwalającym jednoznacznie zidentyfikować substancję chemiczną
2) mgm3 - jednostka miligramy na metr sześcienny powietrza odnoszą się do pomiaru wykonywanego w temperaturze 200C i przy ciśnieniu 1013 KPa (760 mm słupa rtęci)
3) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia
4) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HHDN a produkt zawierający 85 HHDN nosi nazwę aldryna 5) Obowiązuje roacutewnoległe oznaczanie stężeń benzenu w powietrzu 6) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 12- i 14-dichlorobenzenu 7) Czysta substancja ma nazwę zwyczajową HEOD a produkt zawierający 85 HEOD nosi nazwę dieldryna
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 24 ndash Poz 1348
8) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej
9) NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny)
10) Frakcja torakalna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych w obrębie klatki piersiowej ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia po zdeponowaniu w obszarze tchawiczo-oskrzelowym i obszarze wymiany gazowej
11) NDS dotyczy roacutewnież mieszaniny izomeroacutew 3- i 4-nitrotoluenu 12) Oleje mineralne wysokorafinowane to oleje z nieistotną zawartością WWA ktoacutere nie są sklasyfikowane jako
rakotwoacutercze w UE 13) NDS dotyczy roacutewnież 3-metylobutan-1-olu (alkoholu izoamylowego) [123-51-3] oraz pozostałych izomerycznych
alkoholi 14) W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (nitroglikolu EGDN) związku o
takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związkoacutew do ich wartości NDS ktoacutera nie może przekroczyć wartości roacutewnej 1
UWAGI - Jeżeli NDS dotyczy mieszaniny izomeroacutew to w przypadku występowania w środowisku pracy jednego z
nich należy stosować tę samą wartość NDS (podany numer CAS dotyczy mieszaniny) - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
B3) Pyły
Lp
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla zdrowia
Najwyższe dopuszczalne stężenie
mgm3
włoacutekien w cm3
1
2
3
4
1
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
2 03
- -
2
Pyły zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2 do 50 [14808-60-7] [14464-46-1] [15468-32-3] a) frakcja wdychalna1) b) frakcja respirabilna2)
4 1
- -
3 Pyły zawierające azbest (jeden lub więcej rodzajoacutew azbestu wymienionych poniżej) - aktynolit [77536-66-4] - antofilit [77536-67-5] - chryzotyl [12001-29-5] - grueneryt (amozyt) [12172-73-5] - krokidolit [12001-28-4] - tremolit [77536-68-6] a) frakcja wdychalna1) b) włoacutekna respirabilne3)
3) Ze zmianami wprowadzonymi przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmie-
niającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 944) ktoacutere weszło w życie z dniem 15 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 25 ndash Poz 1348
5
Inne nietrujące pyły przemysłowe - w tym zawierające wolną (krystaliczną) krzemionkę poniżej 2 [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
6
Pyły organiczne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego [-] a) zawierające 10 lub więcej wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) zawierające poniżej 10 wolnej krzemionki - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2)
2 1 4 2
- - - -
7
Pyły talku i talku zawierającego włoacutekna mineralne (w tym azbest) [14807-96-6] a) talk niezawierający włoacutekien mineralnych (w tym azbestu) - frakcja wdychalna1) - frakcja respirabilna2) b) talk zawierający włoacutekna mineralne (w tym azbest) - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
4 1 1 -
- - - 05
8
Pyły sztucznych włoacutekien mineralnych [-] a) pyły sztucznych włoacutekien mineralnych z wyjątkiem włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) b) pyły włoacutekien ceramicznych - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3) c) pyły włoacutekien ceramicznych w mieszaninie z innymi sztucznymi włoacuteknami mineralnymi - frakcja wdychalna1) - włoacutekna respirabilne3)
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
Pyły węglika krzemu niewłoacuteknistego o zawartości wolnej krystalicznej krzemionki poniżej 2 [409-20-2] - frakcja wdychalna1)
10
-
16
Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [7778-18-9] - frakcja wdychalna1)
10
-
17
Pyły dolomitu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [-] - frakcja wdychalna1)
10
-
18
Pyły kaolinu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [1332-58-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
19
Pyły ditlenku tytanu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2 i niezawierające azbestu [13463-67-7] - frakcja wdychalna1)
10
-
1) Frakcja wdychalna ndash frakcja aerozolu wnikająca przez nos i usta ktoacutera po zdeponowaniu w drogach
oddechowych stwarza zagrożenie dla zdrowia 2) Frakcja respirabilna ndash frakcja aerozolu wnikająca do droacuteg oddechowych ktoacutera stwarza zagrożenie dla zdrowia
po zdeponowaniu w obszarze wymiany gazowej 3) Włoacutekna respirabilne ndash włoacutekna o długości powyżej 5 microm o maksymalnej średnicy poniżej 3 microm i o stosunku
długości do średnicy gt 3 4) Dotyczy sadzy technicznej niezawierającej więcej benzo[a]pirenu niż 35 mg w 1 kg sadzy 5) Wartość tego NDS dotyczy roacutewnież pyłoacutew mieszanych zawierających pyły buku i dębu 6) Poddana obroacutebce termicznej powyżej 800degC
UWAGI - Definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego - Definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 27 ndash Poz 1348
A Hałas i hałas ultradźwiękowy
1 Hałas 11 Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez
a) poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalny poziom dźwięku A c) szczytowy poziom dźwięku C
12 Dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu wartości hałasu obowiązują jednocześnie i nie mogą przekraczać wartości podanych w pkt 13-15
13 Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 364 x 103 Pa2 x s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy nie może przekraczać wartości 85 dB a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 182 x 103 Pa2 x s
14 Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB 15 Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB 16 Wartości podane w pkt 13-15 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 17 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu określają Polskie Normy
2 Hałas ultradźwiękowy 21 Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez
a) roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz odniesione do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu ultradźwiękowego na organizm człowieka w sposoacuteb nieroacutewnomierny w poszczegoacutelnych dniach w tygodniu)
b) maksymalne poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych o częstotliwościach środkowych od 10 do 40 kHz
22 Roacutewnoważne poziomy ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy odniesione do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy oraz maksymalny poziom ciśnienia akustycznego nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli 1
Tabela 1
Częstotliwość środkowa pasm tercjowych
kHz
Roacutewnoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu
pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks
pracy dB
Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego
dB
10 125 16
80
100
20
90
110
25
105
125
315 40
110
130
23 Wartości podane w tabeli 1 obowiązują jednocześnie 24 Wartości podane w tabeli 1 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego określają Polskie Normy
załącznik nr 2
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKOacuteW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 28 ndash Poz 1348
B Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne i drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka
1 Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne 11 Drgania na stanowisku pracy działające na organizm człowieka przez kończyny goacuterne są charakteryzowane
przez a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnej energetycznie dla 8 godzin działania sumy
wektorowej skutecznych skorygowanych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci sumy wektorowej skutecznych ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych (ahwx ahwy ahwz)
12 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 28 ms2 13 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 112 ms2 14 Wartości podane w pkt 12 i 13 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 15 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań działających na organizm człowieka przez kończyny goacuterne określają
Polskie Normy 2 Drgania o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka 21 Drgania na stanowisku pracy o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka są charakteryzowane przez
a) ekspozycję dzienną wyrażoną w postaci roacutewnoważnego energetycznie dla 8 godzin działania skutecznego skorygowanego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
b) ekspozycję trwającą 30 minut i kroacutecej wyrażoną w postaci skutecznego ważonego częstotliwościowo przyspieszenia drgań dominującego wśroacuted przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych z uwzględnieniem właściwych wspoacutełczynnikoacutew (14awx 14awy awz)
22 Wartość ekspozycji dziennej nie może przekraczać 08 ms2 23 Wartość ekspozycji trwającej 30 minut i kroacutecej nie może przekraczać 32 ms2 24 Wartości podane w pkt 22 i 23 stosuje się jeżeli inne szczegoacutełowe przepisy nie określają wartości niższych 25 Definicje pojęć i metody pomiaru drgań o ogoacutelnym działaniu na organizm człowieka określają Polskie Normy
C Mikroklimat
1 Mikroklimat gorący 11 Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu gorącego jest wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) w zakresie powyżej +20 12 Obciążenie termiczne w mikroklimacie gorącym określa się za pomocą wskaźnika WBGT wyrażonego w
stopniach Celsjusza (degC) 13 Wartości WBGT nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wartości
dopuszczalnych podanych w tabeli 2 Tabela 2 Tempo metabolizmu Wartości dopuszczalne WBGT
Klasa tempa metabolizmu
Odniesienie do jednostki
powierzchni skoacutery Wm2
Ca kowite (przy średniej
powierzchni skoacutery 18m2)
W
Osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
Osoba niezaaklimatyzowana w środowisku gorącym
degC
0 (spoczynek)
M le 65 M le 117 33 32
1 (praca lekka)
65 ltM le 130 117 lt M le 234 30 29
2 (praca średnio
ciężka)
130 lt M le 200 234 lt M le 360 28 26
3 (praca ciężka) 200ltMle260 360ltMle468
nieodczuwalny ruch powietrza
25
odczuwalny ruch powietrza
26
nieodczuwalny ruch powietrza
22
odczuwalny ruch powietrza
23
4
(praca bardzo ciężka)
Mgt260 Mgt468 23 25 18 20
14 Definicje pojęć i metody pomiaru mikroklimatu gorącego określają Polskie Normy
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 29 ndash Poz 1348
2 Mikroklimat zimny 21 Mikroklimat zimny odnosi się do warunkoacutew środowiska termicznego dla ktoacuterych wartość wskaźnika PMV
(przewidywana ocena średnia) wynosi -20 lub mniej 22 Dopuszczalne wychłodzenie ogoacutelne organizmu określa wartość wskaźnika IREQmin (m2middotKmiddotW-1) ktoacutera
zależy od warunkoacutew środowiska termicznego metabolizmu (wydatku energetycznego) oraz parametroacutew odzieży (izolacyjności i przepuszczalności powietrza)
23 Dopuszczalne wychłodzenie miejscowe organizmu określa wskaźnik tWC (oC) Wartości dopuszczalne czasu narażenia w zależności od wskaźnika tWC określono w tabeli 3
Tabela 3Wartości dopuszczalne wskaźnika tWC w zależności od czasu narażenia
24 Definicje pojęć oraz metody pomiaru i oceny mikroklimatu zimnego określają Polskie Normy
D Promieniowanie optyczne
1 Promieniowanie nielaserowe
11 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania na ktoacutery w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew dla zdrowia wartości MDE wyrażane są wielkościami wymienionymi w pkt 14
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 30 ndash Poz 1348
12 Wartości MDE zależą od
a) długości fali promieniowania b) czasu trwania ekspozycji c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300 - 1400
nm)
13 Wartości MDE na nielaserowe promieniowanie optyczne określa tabela 4
14 Wielkości przyjęte do określania wartości MDE
Hs - skuteczne napromienienie (dla oka i skoacutery w zakresie długości fali 180-400 nm) HUVA - napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315-400 nm) LB - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) EB - skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300-700 nm) LR - skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380-1400 nm) EIR - natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780-3000 nm) Hskoacutera - napromienienie (dla skoacutery w zakresie długości fali 380-3000 nm)
Definicje wyżej wymienionych pojęć oraz wzory przeliczeniowe wielkości występujących w tabeli 4 określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
15 Określenie czasu trwania ekspozycji
a) w przypadku zagrożenia fotochemicznego (Lp 1-6 w tabeli 4) należy określić całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej bez względu na długość jej trwania
b) w przypadku zagrożenia termicznego (Lp 7-15 w tabeli 4) należy określić czas jednorazowej ekspozycji
Definicje pojęć i metody wyznaczania czasu trwania ekspozycji na promieniowanie nielaserowe określają przepisy rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z ekspozycją na promieniowanie optyczne
Tabela 4 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) na nielaserowe promieniowanie optyczne
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
1 180divide400 (UVA UVB i UVC)
Hs = 30 [J m-2]
całkowity czas
ekspozycji
ndash
Oko (rogoacutewka spojoacutewka soczewka) Skoacutera
[W m-2] dla t le 10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
α lt 112)
6 EB = 001 [W m-2] dla t gt10 000 t - ca kowity czas ekspozycji
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 31 ndash Poz 1348
Lp
Długość fali λ[nm]
Wartości MDE
Czas ekspozycji do wyznaczania wartości MDE
t[s]
Kąt widzenia α[mrad]
albo wspoacutełcz Cα
[bezwymiarowy]
Narząd Rozpatrywane
zagrożenie
7
380divide1 400 (VIS i IRA)
αCLR
71082 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 17 dla α le 17 Cα = α dla 17 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100
Oko (siatkoacutewka)
Oddziaływanie termiczne
8
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
9
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
10
780divide1 400 (IRA)
αCLR
6106 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t gt 10 s t-jednorazowy czas ekspozycji
Cα = 11 dla α le 11 Cα = α dla 11 le α le 100 Cα = 100 dla α gt 100 (pomiarowe pole widzenia 11 mrad)3)
11
250
7
105
tCLR
α
sdot= [W m-2 sr-1]
dla 10-6 le t le 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
12
αCLR
810898 sdot= [W m-2 sr-1]
dla t lt 10-6 t-jednorazowy czas ekspozycji
13
780divide3 000 (IRA i IRB)
EIR = 18 000 t-075 [W m-2]
dla t le 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji ndash Oko (rogoacutewka
soczewka) 14 EIR = 100 [W m-2]
dla t gt 1 000 t-jednorazowy czas ekspozycji
15 380divide3 000 (VIS IRA i IRB)
Hskoacutera = 20 000 t025 [J m-2]
dla t lt 10 t-jednorazowy czas ekspozycji
ndash Skoacutera
1) Zakres od 300 do 700 nm obejmuje część promieniowania UVB całe promieniowanie UVA i większość promieniowania widzialnego
jednakże związane z nim zagrożenie określa się powszechnie mianem zagrożenia bdquoświatłem niebieskimrdquo Światło niebieskie w wąskim znaczeniu obejmuje jedynie zakres w przybliżeniu od 400 do 490 nm
2) W odniesieniu do stałej obserwacji bardzo małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia lt 11 mrad można przekształcić skuteczną luminację energetyczną LB na skuteczne natężenie napromienienia EB Zwykle dotyczy to jedynie sytuacji stosowania narzędzi okulistycznych lub unieruchomienia oka podczas znieczulenia Maksymalny bdquoczas patrzeniardquo oblicza się za pomocą wzoru tmax = 100 EB gdzie EB wyrażone jest w W m-2 Ze względu na ruch oczu podczas wykonywania zwykłych zadań wzrokowych wartość ta nie przekracza 100 s
3) Pomiarowe pole widzenia - kąt przestrzenny widziany przez detektor (kąt odbioru) taki jak radiometrspektroradiometr z ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie wyrażany w steradianach [sr] ktoacuterego nie należy mylić z kątem widzenia α (rozmiarem kątowym źroacutedła obserwowalnego) Do opisu kąta przestrzennego pola widzenia o symetrii kołowej stosuje się nieraz kąt płaski [mrad]
2 Promieniowanie laserowe
21 Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) - poziom promieniowania laserowego na ktoacutery w normalnych warunkach pracy urządzenia laserowego mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutkoacutew wartości MDE wyrażane są jako natężenie napromienienia (E) albo napromienienie (H)
22 Wartości MDE zależą od a) długości fali promieniowania laserowego b) czasu trwania ekspozycji lub impulsu
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 32 ndash Poz 1348
c) rodzaju narażonego narządu (oko skoacutera) d) kąta widzenia źroacutedła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 400-1400
nm) 23 Wartości MDE dla
a) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 180 divide 400 nm określa tabela 5 b) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji lt 10 s określa
tabela 6 c) oka na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm dla czasoacutew trwania ekspozycji ge 10 s określa
tabela 7 d) skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 divide 1400 nm określa tabela 8 e) oka i skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 1400 divide 106 nm określa tabela 9
24 Jeżeli dla danej długości fali promieniowania laserowego istnieje więcej niż jedna wartość MDE stosuje się wartość bardziej restrykcyjną
25 Określenie czasu trwania ekspozycji W zależności od analizowanego zagrożenia i trybu pracy lasera jest to czas trwania impulsu czas jednorazowej ekspozycji (dla zagrożenia termicznego) lub całkowity czas ekspozycji w ciągu zmiany roboczej (dla zagrożenia fotochemicznego)
26 Mierzone wartości napromienienia lub natężenia napromienienia powinny być uśredniane w kołowej aperturze ograniczającej zgodnie z aperturami ograniczającymi określonymi w tabeli 10 Definicje pojęć i metody pomiaru określają odpowiednie Polskie Normy
27 Wartości stosowanych wspoacutełczynnikoacutew korekcyjnych i innych parametroacutew obliczeniowych określa tabela 11 28 W przypadku źroacutedeł laserowych emitujących promieniowanie impulsowe powtarzalne niezależnie od długości
fali należy określić wartości MDE oka i skoacutery dla każdego z poniższych warunkoacutew a) zagrożenie pojedynczym impulsem należy określić MDE na pojedynczy impuls promieniowania (MDEpoj)
Ekspozycja na dowolny pojedynczy impuls w ciągu impulsoacutew nie może przekraczać MDEpoj o tym czasie trwania impulsu
b) zagrożenie ciągiem impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji należy określić MDE na ciąg impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji Ekspozycja na dowolną grupę (lub podgrupę impulsoacutew w ciągu impulsoacutew) dostarczonych w czasie trwania ekspozycji nie może przekraczać MDE dla tego czasu trwania ekspozycji
c) zagrożenie termiczne ciągiem impulsoacutew ktoacuterych oddziaływanie ma charakter addytywny - należy określić wartość skumulowanego termicznego wspoacutełczynnika korekcyjnego Cp = Nminus025 gdzie N
oznacza liczbę impulsoacutew w czasie trwania ekspozycji a następnie przemnożyć przez wyznaczoną wartość MDE dla pojedynczego impulsu MDEpoj i do analizy przyjąć wartość wynikową nowego MDET
MDET = Cp middot MDEpoj - dla danej długości fali rozpatrywanego promieniowania laserowego gdy czas trwania pojedynczego
impulsu jest kroacutetszy od czasu Tmin określonego w tabeli 12 należy do obliczeń MDE przyjąć czas trwania impulsu roacutewny Tmin natomiast gdy czas trwania pojedynczego impulsu jest dłuższy od Tmin należy do obliczeń przyjąć rzeczywisty czas trwania impulsu
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 33 ndash Poz 1348
Ta
bela
5 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
atęż
enia
nap
rom
ieni
enia
E lu
b na
prom
ieni
enia
H) o
ka o
raz
skoacuter
y na
pro
mie
niow
anie
lase
row
e z
zakr
esu
180divide
400
nm
) War
tośc
i nap
rom
ieni
enia
okr
eślo
ne d
la p
ojed
yncz
ych
impu
lsoacutew
lase
row
ych
W p
rzyp
adku
cią
gu im
pulsoacute
w z
ktoacute
rych
każ
dy c
hara
kter
yzuj
e się
cza
sem
trw
ania
im
pulsu
mni
ejsz
ym o
d T
min
(wym
ieni
one
w ta
beli
12)
przy
wyz
nacz
aniu
MDE
nal
eży
doda
ć w
arto
ści c
zasoacute
w tr
wan
ia im
pulsoacute
w a
będ
ącą
wyn
ikie
m w
arto
ść c
zasu
na
leży
pod
staw
ić w
mie
jsce
t we
wzo
rze
56
middot 103 t0
25
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 10
-9
lt 2
6middot10
-9
lt 1
3 middot 1
0-8
lt 1
0 middot 1
0-7
lt 6
7 middot 1
0-7
lt 4
0 middot 1
0-6
lt 2
6 middot 1
0-5
lt16
middot 10
-4
lt10
middot 10
-3
lt 6
7 middot 1
0-3
lt 4
0 middot 1
0-2
lt 2
6 middot 1
0-1
lt 1
6 middot 1
00 le
10
10 divide
3 middot
104
UVC
18
0 divide
280
E= 3
middot1010
[Wm
-2]
H =
30 [J
m-2
]
UVB
280
divide 30
2
303
H
= 40
[J m
-2]
304
H
= 60
[J m
-2]
305
H
= 10
0 [J
m-2
]
306
H
= 16
0 [J
m-2
]
307
H
= 25
0 [J
m-2
]
308
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
])
H =
400
[J m
-2]
309
H
= 63
0 [J
m-2
]
310
H
= 10
3 [J m
-2]
311
H
= 1
6middot10
3 [J m
-2]
312
H
= 2
5middot10
3 [J m
-2]
313
H
= 4
0middot10
3 [J m
-2]
314
H
= 6
3middot10
3 [J m
-2]
UVA
31
5 divide
400
H =
56
middot 103 t0
25 [J
m-2
] H
= 10
4 [J m
-2]
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 34 ndash Poz 1348
Ta
bela
6 W
arto
ści m
aksy
mal
nych
dop
uszc
zaln
ych
eksp
ozyc
ji (n
apro
mie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji lt
10
s
Dług
ość
fali [n
m]
Cza
s trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
10-1
3 divide 1
0-11
10-1
1 divide 1
0-9
10-9
divide 1
8
10-5
1
8 1
0-5 divide
5
10-5
5
10-5
divide 1
01
Wid
zialn
e
i IRA
400
divide 1
050
H =
15
middot 10-4
CA C
E [J m
-2]
H=2
7 middot 1
04 t 0
75 C
A CE [
J m-2
] H
= 5
middot 10-3
CA C
E [J m
-2]
H =
18 middot
t 075
CA C
E [J m
-2]
1 05
0 divide
1 40
0 H
= 1
5 middot 1
0-3 C
C CE [
J m-2
] H
=27
middot 10
5 t 07
5 CC C
E [J m
-2]
H =
5 middot 1
0-2 C
C CE [
J m-2
] H
= 90
middot t 0
75 C
C CE [
J m-2
]
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
C C
E po
dano
w ta
beli
11
Tabe
la 7
War
tośc
i mak
sym
alny
ch d
opus
zcza
lnyc
h ek
spoz
ycji
(nat
ężen
ia n
apro
mie
nien
ia E
lub
napr
omie
nien
ia H
) oka
na
prom
ieni
owan
ie la
sero
we
- cza
s trw
ania
eks
pozy
cji ge
10
s
Dług
ość
fali
[nm
]
Czas
trw
ania
eks
pozy
cji t
[s]
101 divide
102
102 divide
104
104 divide
3 middot
104
Wid
zialn
e
400
divide 70
01)
400
divide 60
0 Fo
toch
emic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki3)
H =
100
C B [J
m-2
]
(γ =
11
mra
d)3)
E =
1 C B
[W
m-2
]
(γ =
11
t05 m
rad)
3)
E =
1 C B
[W m
-2]
(γ =
110
mra
d)3)
400
divide700
Ter
mic
zne us
zkod
zeni
e sia
tkoacutew
ki
jeże
li α
lt 1
5 m
rad
to E
= 1
0 [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8CE t
075
[J m
-2 ]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t gt
T2
to E
= 1
8CE T
2-02
5 [W m
-2]
IRA2)
70
0 divide
1 40
0 je
żeli
α lt
15
mra
d to
E =
10
C A C
C [W
m-2
]
jeże
li α
gt 1
5 m
rad
i t le
T2
to H
= 1
8 C A
CC
C E t0
75 [J
m-2
] je
żeli
α gt
15
mra
d i t
gt T
2 to
E =
18
C A C
C C E
T2-0
25 [W
m-2
] (m
aksy
mal
nie
1 00
0 W
m-2
)
War
tośc
i wsp
oacutełcz
ynni
koacutew
kor
ekcy
jnyc
h C
A C
B C
C C
E p
aram
etru
T2
kąta
wid
zeni
a źr
oacutedła
pro
mie
niow
ania
α o
raz
kąta
odb
ioru
γ p
odan
o w
tabe
li 11
U
wag
a
MDE
dla
zagr
ożen
ia fo
toch
emic
zneg
o sia
tkoacutew
ki o
ka m
oże
być
wyr
ażon
e roacute
wni
eż p
oprz
ez zi
nteg
row
aną
lum
inan
cję
ener
gety
czną
G =
106 C
B [J m
- sup2 sr-1
] dla
t gt
10 s
do t
= 10
000
s ora
z
popr
zez l
umin
ancj
ę en
erge
tycz
ną L
= 1
00 C
B [W
m- sup2 s
r-1] d
la t
gt 10
000
s
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 35 ndash Poz 1348
1) Dla małych źroacutedeł ktoacuterych kąt widzenia wynosi co najwyżej 15 mrad podwoacutejne wartości MDE od 400 nm do 600 nm ograniczają się do termicznych wartości granicznych dla 10 s le t lt T1 oraz do fotochemicznych wartości granicznych dla dłuższych czasoacutew
2) Oficjalna granica między promieniowaniem widzialnym a podczerwonym wynosi 780 nm jak określa CIE (Międzynarodowy Komitet Oświetleniowy) Kolumna zawierająca nazwy zakresoacutew długości fali ma jedynie zapewnić użytkownikowi lepszy ogoacutelny przegląd
3) Dla pomiaru wartości ekspozycji uwzględnienie γ określone jest w następujący sposoacuteb Jeżeli α (kąt widzenia źroacutedła) gt γ (stożkowy kąt ograniczający pomiarowe pole widzenia wskazany w nawiasie w odpowiedniej kolumnie) to pomiarowe pole widzenia γm powinno przyjmować wartość γ Przy użyciu większego pomiarowego pola widzenia zagrożenie byłoby przeszacowane Jeżeli α lt γ to pomiarowe pole widzenia γm musi być wystarczająco duże by całkowicie obejmować źroacutedło ale nie jest ograniczone w żaden inny sposoacuteb i może być większe niż γ
Tabela 8 Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (natężenia napromienienia E lub napromienienia H)
skoacutery na promieniowanie laserowe z zakresu 400 ndash 1400 nm
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 37 ndash Poz 1348
Parametr Obowiązujący zakres czasu trwania ekspozycji (s) Wartość
γ
t le 100 γ = 11 [mrad]
100 lt t lt 104 γ = 11 t 0 5 [mrad]
t gt 104 γ = 110 [mrad]
gdzie
CA - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania w melaninie (uwzględnia zmianę wartości widmowego wspoacutełczynnika absorpcji promieniowania z zakresu 400 divide 1400 nm w melaninie) ndash zwiększa wartość MDE oka i skoacutery wraz ze wzrostem długości fali
CB - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na zagrożenie fotochemiczne siatkoacutewki oka światłem niebieskim ndash zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie z zakresu 400 divide 700 nm W praktyce wspoacutełczynnik CB stosowany jest w zakresie 400 divide 600 nm
CC - wspoacutełczynnik korekcyjny ze względu na absorpcję promieniowania z zakresu długości fal 700 divide 1400 nm w rogoacutewce - zwiększa wartość MDE oka na promieniowanie o długości fali powyżej 1150 nm
CE - wspoacutełczynnik korekcyjny dla źroacutedeł rozciągłych emitujących promieniowanie z zakresu długości fal 400 divide 1400 nm ndash zwiększa wartość MDE oka dla kątoacutew widzenia źroacutedła promieniowania α gt 15 mrad
T1 - parametr określający wartości czasoacutew trwania ekspozycji powyżej ktoacuterych MDE dla zagrożenia fotochemicznego oka jest bardziej restrykcyjne (mniejsze wartości MDE) od MDE dla zagrożenia termicznego oka stosowany jest w zakresie długości fal 400 divide 600 nm Dotyczy czasoacutew trwania ekspozycji t ge 10 s i punktowych źroacutedeł promieniowania laserowego
T2 - parametr decydujący o wyborze MDE oka dla źroacutedeł rozciągłych (stosowany dla zakresu długości fal 400 divide 1400 nm) w zależności od spełnienia warunku t gt T2 w przypadku spełnienia warunku należy przy wyznaczaniu MDE korzystać z wartości czasu T2 natomiast w przypadku niespełnienia (t le T2) należy korzystać z czasu trwania ekspozycji t
γ - kąt płaski zazwyczaj liczony w radianach w obrębie ktoacuterego detektor odbiera promieniowanie optyczne
Tabela 12 Wartości czasu Tmin dla poszczegoacutelnych zakresoacutew widmowych
Zakres widmowy (nm) Wartość Tmin
315 lt λ le 400 10 -9 s (= 1 ns)
400 lt λ le 1 050 18 middot 10 -6 s (= 18 micros)
1 050 lt λ le 1 400 50 middot 10 -6 s (= 50 micros)
1 400 lt λ le 1 500 10 -3 s (= 1 ms)
1 500 lt λ le 1 800 10 s
1 800 lt λ le 2 600 10 -3 s (= 1 ms)
2 600 lt λ le 10 6 10 -7 s (= 100 ns)
Tmin ndash minimalny czas trwania impulsu przyjmowany do obliczeń
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia
4 W przestrzeni limity IPN dotyczą miar narażenia na pole-EM strefy bliskiej
określonych jako maksymalne miejscowe wartości natężenia pola-E i natężenia pola-M
uśrednionego w przestrzeni o kształcie sześcianu o długości krawędzi 10 cm jako ekwiwalent
wyniku pomiaru bezkierunkowego
5W dziedzinie czasu limity IPN dotyczą zroacuteżnicowanych miar narażenia określonych
jako
ndash wartość szczytowa (P) minus maksymalna wartość chwilowa wybranego parametru
charakteryzującej pole-EM w określonym miejscu w ciągu określonego
przedziału czasu (T) w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM o częstotliwości f=1T wartość szczytowa natężenia
pola E(P) lub H(P) jest roacutewna amplitudzie odpowiednio natężenia pola-E (Ef)
lub pola-M (Hf)
ndash wartość roacutewnoważna (WR) minus wartość międzyszczytowa wybranego parametru
charakteryzującego pole-EM czyli roacuteżnica między maksymalną a minimalną
wartością chwilową tego parametru w ciągu określonego przedziału czasu (T)
podzielona przez 2radic2 w szczegoacutelności dla jednego okresu zmian
harmonicznego pola-EM wartość roacutewnoważna natężenia pola E(WR) lub
H(WR) jest roacutewna jego wartości skutecznej (RMS)
ndash wartość skuteczna (RMS) minus wartość wybranego parametru charakteryzującego
pole-EM definiowana zgodnie z uśrednioną w czasie zależnością całkową
reprezentującą ekwiwalent ciepła wydzielonego podczas przepływu prądu
wyrażana liczbowo zależnością
Dziennik Ustaw ndash 40 ndash Poz 1348
XRMS = 1TRMS
x2
TRMS
0
tdt gdzie
x(t) minus wartość chwilowa wybranego parametru charakteryzującego pole-EM w
rozpatrywanym momencie czasu t
TRMS minus przedział czasu w ktoacuterym obliczana jest wartość skuteczna jeżeli TRMS=1f to
jest to okres zmian w czasie wartości chwilowej wybranego parametru dla poacutel
harmonicznych wartość skuteczna (RMS) roacutewna jest wartości szczytowej (P)
podzielonej przezradic2 podczas oceny zagrożeń wynikających ze skutkoacutew
termicznych oddziaływania pola-EM o częstotliwości z zakresu 100times103Hzltflt
6times109Hz przyjmuje się TRMS = 6 minut
61 Pole-EM stref ochronnych na podstawie wartości E i H w danym miejscu
określono następująco
a) pole-EM strefy niebezpiecznej występuje jeżeli
E geIPNog-E lub H geIPNog-H albo
E geIPNm-E lub H geIPNm-H w przypadku pola-EM modulowanego
b) pole-EM strefy zagrożenia występuje jeżeli
E geIPNod-E lub H geIPNod-H i E ltIPNog-E i H ltIPNog-H
c) pole-EM strefy pośredniej występuje jeżeli
E geIPNp-E lub H geIPNp-H i E ltIPNod-E i H ltIPNod-H
62 Pole-EM poza strefami ochronnymi występujące jeżeli w danym miejscu E ltIPNp-
E i H ltIPNp-H określono jako pole-EM strefy bezpiecznej
7 Wartości ładunku elektrycznego Q o ktoacuterych mowa w objaśnieniu nr 2 do tabeli 13
nie dotyczą oceny zagrożenia wynikającego z zapłonu atmosfer wybuchowych w rozumieniu
przepisoacutew rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r w sprawie minimalnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością
wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz U poz 931)
8 Definicje pojęć stosowanych w odniesieniu do pola-EM oraz wymagania dotyczące
oceny pola-EM i środkoacutew ochronnych w przypadku narażenia na pola-EM stref ochronnych
określają przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27
czerwca 2016 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z
narażeniem na pole elektromagnetyczne (Dz U poz 950 i 2284)
Dziennik Ustaw ndash 41 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 13
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-E
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enia
pol
a-E1)
2)
3)
f IP
Nog
-E1)
IP
Nob
-E1)
IP
Nod
-E1)
IP
Np-
E1)
IPN
m-E
3)
Hz
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(WR
)
Vm
(P)
1 2
3 4
5 6
7
1 flt
5 (w
tym
pol
e el
ektro
stat
yczn
e)2)
6times
104
6times10
4 2times
104
15times
104
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
25
2times10
4 2times
104
2times10
4 3
103
3 25
le f
lt 50
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 10
3
4 50
le flt
100
2times
104
5times10
5 f
5times10
5 (3times
f) 5times
104
f
5 10
0 le
f lt 2
5times1
03 2times
106
f 5times
105
f 5times
105 (
3timesf)
5times10
4 f
6 2
5times10
3 le flt
3times1
06 8times
102
2times10
2 2times
102 3
20
7 3times
106 le
flt 1
0times10
6 2
4times10
9 f
6times10
8 f
2times10
8 f
7 2times
102
8 10
times106 le
flt 1
00times1
06 2
4times10
2 60
20
7
Nie
okr
eślo
no
9 10
0times10
6 le flt
3times1
09 2
4times10
2 60
20
7
45times
103
10
3times10
9 le flt
10times
109
24times
102
60
20
7 (3
2+4
3timesf
1010
)times10
3
11
10times1
09 le flt
300
times109
24times
102
60
20
7 7
5times10
3
Dziennik Ustaw ndash 42 ndash Poz 1348
TAB
EL
A 14
Lim
ity in
terw
ency
jnyc
h po
ziom
oacutew n
araż
enia
na
pole
-M
Lp
Czę
stot
liwoś
ć Li
mity
IPN
dot
yczą
ce n
atęż
enie
pol
a-M
1) 3
) 4)
f IP
Nog
-H1)
IP
Nob
-H1)
IP
Nod
-H1)
IP
Np-
H1)
IP
Nk-
H1)
IP
Nm
-H3)
Hz
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(WR
)
Am
(P)
1 2
3 4
5 6
7 8
1 f lt
5 (w
tym
pol
e m
agne
tost
atyc
zne)
4)
32times
105
16times
105
24times
103
4times10
2 8times
105
Nie
okr
eślo
no
2 5
le flt
50
32times
103
16times
103
16times
103 3
60
8times
103
3 50
le flt
103
16times
105
f 0
8times10
5 f
0
8times10
5 (3times
f) 3times
103
f 4times
105
f
4 10
3 le flt
20times
103
16times
102
80
803
3
4times10
2
5 20
times103 le
flt 3
times106
32times
106
f 1
6times10
6 f
16times
106 (
3timesf)
6times10
4 f
8times10
6 f
80
6 3times
106 le
flt 1
0times10
6 3
2times10
6 f
1
6times10
6 f
1
6times10
6 (3
timesf)
2times10
-2
8times10
6 f
80
7 10
times106
le flt
300
times109
032
0
16
016
3
2times10
-2
Nie
okr
eślo
no
Nie
okr
eślo
no
Obj
aśni
enia
do
tabe
l 13
i 14
1)
W
arto
ści I
PNob
IPN
og I
PNod
IPN
p IP
Nk
ozna
czaj
ą w
arto
ści r
oacutewno
waż
ne (W
R) o
dnos
zące
się
do p
rzed
ział
u cz
asu
T=1
f 2)
A
ltern
atyw
nie
stos
uje
się
IP
Nob
-E
= IP
Nog
-E
= 6times
104 V
m
i IP
Nob
-Q
= IP
Nog
-Q
= 7times
10-7
C
IPN
od-E
=
2times10
4 V
m
i IP
Nod
-Q
= 2
3times10
-7C
or
az IP
Np-
E =
15
times 10
4 Vm
i IP
Np-
Q =
16
times10-7
C
3)
War
tośc
i IP
Nm
-E i
IPN
m-H
okr
eślo
ne d
la p
ola-
EM m
odul
owan
ego
ozna
czaj
ą w
arto
ści
szcz
ytow
e (P
) na
tęże
nia
pola
-E i
nat
ężen
ia p
ola-
M
odno
sząc
e si
ę do
pr
zedz
iału
cza
su T
=1f
dla
częs
totli
woś
ci flt
10times
106 H
z a
odn
oszą
ce si
ę do
prz
edzi
ału
czas
u T=
dow
olne
6 m
inut
dla
czę
stot
liwoś
ci fgt
100
times106 H
z
4)
Alte
rnat
ywni
e st
osuj
e si
ę m
in
IPN
og-H
= 3
2times1
05 Am
i I
PNog
-B =
400
mT
IPN
ob-H
= 1
6times1
05 Am
i I
PNob
-B =
200
mT
IPN
od-H
= 2
4times1
03 Am
i I
PNod
-B =
3 m
T IP
Np-
H =
4times1
02 Am
i IP
Np-
B =
05
mT
oraz
IPN
k-H
= 8
times105 A
m i
IPN
k-B
= 1
T
Dziennik Ustaw ndash 38 ndash Poz 1348
E4) Pole elektromagnetyczne
11Pole elektromagnetyczne zwane dalej bdquopolem-EMrdquo ktoacuterego składowymi są pole
elektryczne i pole magnetyczne zwane dalej odpowiednio bdquopolem-Erdquo i bdquopolem-Mrdquo oznacza
czynnik fizyczny w środowisku pracy w postaci pola lub promieniowania
elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ndash 300x109Hz
12Wielkościami charakteryzującymi pole-EM na potrzeby oceny ekspozycji lub
narażenia w przestrzeni są
E minus natężenie pola-E ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-E w określonym
miejscu wyrażona w woltach na metr [Vm] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-E o częstotliwości flt 5 Hz jest ładunek elektryczny
indukowany na ciele Q wyrażony w kulombach [C]
H minus natężenie pola-M ndash wielkość wektorowa charakteryzująca pole-M w określonym
miejscu wyrażona w amperach na metr [Am] alternatywną wielkością
charakteryzującą pole-M jest indukcja magnetyczna B wyrażona w teslach [T]
f minus częstotliwość ndash wielkość skalarna charakteryzująca okresową zmienność pola-EM w
czasie wyrażona w hercach [Hz]
2Ustala się limity Interwencyjnych Poziomoacutew Narażenia zwane dalej bdquolimitami IPNrdquo
obowiązujące łącznie i podane w tabelach 13 i 14 jako
minus limity operacyjne bazowe (IPNob) goacuterne (IPNog) i dolne (IPNod)
minus limity uzupełniające pomocnicze (IPNp) szczytowe (IPNm) i miejscowe (IPNk)
3 Do limitoacutew narażenia na pole-EM określonych w tabelach 13 i 14 zastosowano
oznaczenia
IPNob-E IPNob-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych bazowych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M
IPNog-E IPNog-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych goacuternych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający goacuterny limit pola-
EM strefy zagrożenia
4) W brzmieniu ustalonym przez sect 1 rozporządzenia Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2016 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikoacutew szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz U poz 952) ktoacutere weszło w życie z dniem 1 lipca 2016 r
Dziennik Ustaw ndash 39 ndash Poz 1348
IPNod-E IPNod-H minus odnoszące się do limitoacutew operacyjnych dolnych rozumianych
jako poziom natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-
EM strefy zagrożenia
IPNp-E IPNp-H minus odnoszące się do limitoacutew pomocniczych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający dolny limit pola-EM strefy
pośredniej
IPNm-E IPNm-H minus odnoszące się do limitoacutew szczytowych rozumianych jako poziom
natężenia odpowiednio pola-E i pola-M określający limit dotyczący pola-EM
modulowanego
IPNk-H minus odnoszące się do limitoacutew miejscowych rozumianych jako poziom natężenia