Flightcases: Wie zijn “Fat Man” en “Little Boy” ? P. 69 IBC 2013 De nieuwe JVC HM650 Camcorder M A G A Z I N E HET BREDE VAKMAGAZINE VOOR ZAKEN EN TECHNIEK IN AV, THEATER, STAGE EN ENTERTAINMENT Maandblad - Jaargang 33, editie 10 2013 editie 13 2013 AV &STAGE
82
Embed
AV&Stage - oktober 2013 (geheel vernieuwde uitgave)
AV&Stage is al ruim 30 jaar het brede vakmagazine voor professionals in de totale AV, stage, theater en entertainmentbranche. Het eerste en meest toonaangevende vakblad in de sector. Het magazine informeert in de volle breedte over ontwikkelingen en achtergronden in AV en omroep, professioneel audio, theater, licht, P.A, events en showtechnieken. Door de logische clustering van vijf samenhangende vakbladen biedt het magazine een compleet medium voor de gehele professionele entertainment branche.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
AUDIO VIDEOD U I D E L I J K E T A A L I N T E C H N I E K
&
Flightcases: Wie zijn “Fat Man” en “Little Boy” ? P. 69
IBC 2013
De nieuwe
JVC HM650 Camcorder
M A G A Z I N E
M A G A Z I N E
HET BREDE VAKMAGAZINE VOOR ZAKEN EN TECHNIEK IN AV, THEATER, STAGE EN ENTERTAINMENT
Maandblad - Jaargang 33, editie 10 2013
editie
13 20
13AV
&STAGE
3Redactioneel
AV&STAGE
33
VOORWOORDInmiddels zit de R weer in de maand en dat is natuurlijk weer
duidelijk te merken aan de omslag van het weer. Een andere R is
van het inteRnet en juist dáár komt weer een nieuwe en interes-
sante ontwikkeling vandaan.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat componisten en tekstschrijvers
van muziek hun inkomsten in de toekomst voornamelijk van
het internet gaan halen. Dit verwachten de specialisten op het
gebied van auteursrecht die onlangs bij elkaar kwamen op
het congres “openbaarmakingsrecht in 2025” dat door Buma/
Stemra samen met de Vereniging voor Auteursrecht (VvA)
en deLex werd georganiseerd in het kader van haar 100 jarig
bestaan.
CD’s en andere dragers zullen nauwelijks nog worden verkocht.
Radio en TV gaan via het internet en het onderscheid in distribu-
tiekanalen zal verdwijnen. Het bezit van muziek wordt minder
relevant; het gaat in de toekomst vooral om de toegang hiertoe.
Op de vraag of het huidige onderscheid tussen auteurs- en na-
burig recht, vastlegging en openbaarmaking in de toekomst zal
blijven, zijn de experts verdeeld.
Meer dan de helft van de inkomsten van Buma/Stemra bestaat
op dit moment uit exploitatie van Radio en TV. De verwachting is
wel dat met het doorzetten van de online consumptie de uitgaven
van de consument op het internet zullen blijven stijgen. Daar-
naast zal het ook bij exploitatie op het internet zo blijven dat de
rechtenorganisatie de vergoedingen niet bij de consument
zal incasseren maar bij de partij die de dienst levert aan de
eindgebruiker.
De Buma Stemra CEO en moderator van de dag Hein van der
Ree zien de ontwikkelingen met vertrouwen tegemoet: “De con-
clusies sluiten aan bij het pad dat Buma/Stemra is ingeslagen.
Meer internationale samenwerking op het gebied van het ver-
werken van gegevens, focus op online en een organisatie die zich
constant blijft ontwikkelen om klaar te zijn voor de nieuwe kan-
sen die op ons pad komen. Daarnaast is het feit dat consumptie
van muziek niet zal afnemen ook voor onze leden (componisten,
tekstschrijvers en uitgevers) goed nieuws. Dit zorgt ervoor dat
zij ook in de toekomst kunnen blijven rekenen op een eerlijke
vergoeding voor het gebruik van hun muziek. Neemt niet weg
dat handhaving een belangrijk onderwerp blijft”.
Dat belooft dus een boeiende tijd te worden voor de Pro-
audiospecialisten en systeemintegratoren onder ons. Hoe gaan
we met deze ontwikkelingen om, wat zijn nieuwe kansen en
wat biedt de technologie? Eén ding staat in ieder geval vast:
AV&Stage zal u blijven informeren over nieuwste ontwikkelin-
gen. Blijf ons dus volgen, want dan volgt ook ú de laatste trends.
Riedel Communications, one of the leading providers of real-time
networks for video, audio and communications, and Red Bull Media
House, have been awarded with an SVG Award for the production of
the Red Bull Stratos project at this year’s IBC in Amsterdam.
As part of the Red Bull Stratos project Red Bull Media House &
Riedel Communications received the prestigious SVG “Production
Achievement Award “ from the Sports Video Group at this year’s
IBC.
Riedel furnished the fiber-based video and signal distribution as
well as the wireless video links from the capsule’s onboard came-
ras – enabling the stunning pictures delivered from the Red Bull
Stratos capsule. Additionally, Riedel provided the entire commu-
nications solution for this outstanding project, integrating both
wireless and wired digital intercom systems. More about Riedel’s
involvement with the Red Bull Stratos project can be found at the
Riedel multimedia press page: About Riedel.
Riedel Communications designs, manufactures, and distributes
pioneering real-time video, audio, data, and communications net-
works for broadcast, pro-audio, event, sports, theater and security
applications. The company also provides rental services for radio
and intercom systems, event IT solutions as well as fiber-based
and wireless audio & video transmission systems that can be
easily scaled to events of any size anywhere in the world. Foun-
ded in 1987, the company now employs more than 400 people at
11 locations in Europe, Asia, Australia and the Americas.
Riedel….And the SVG award goes to … Red Bull Stratos
A D V E R T E N T I E
AV&STAGE
38 IBC
MADE TO LAST100% aluminum body. Robust and rainproof IP54, made to endure
the tougher shooting conditions on any location or studio.
High quality OSRAM LED. THELIGHT electronics and the one-piece
aluminum heat sink keep the LED in the optimum temperature to
last beyond 50.000 hours.
NATURAL SOFT LIGHTIncredibly soft and wraparound quality light to easily get beauty
shots and natural portraits
MORE THAN BI-COLORVELVET is more than tungsten and daylight in the same unit: you
can adjust color temperature from 3000 to 6000K
QUALITY WHITE LIGHTCRI over 90 with no green deviation from tungsten to daylight to
get perfect skin tones and real colors with any HD or photo camera
Professional and consistent color rendition
Absolutely consistent lamp to lamp to mix as many units as you wish
and get exactly the same light quality and color reproduction.
AC/DC POWEREDVELVET light is always ready to operate worldwide:
Using any battery from 12 to 30 VDC
With Vlock or Gold battery mount
With universal AC power 90-264 VAC
LIGHTING HAS NEVER BEING SO EASYWith VELVET LIGHT there is no need to use correction gels due to the
digital variation of color temperature and light intensity.
It’s incredibly soft beam is very easy to use, produce no shadows on
the actor’s faces and does not disturb their eyes. The velvety quality
light wraps around the objects and actors getting beauty and natu-
ral look images.
The light evenness and power make it the right choice on lighting
backgrounds and invaluable as studio or location all-purpose light.
THELIGHT VELVET panels are compatible with any kind of light sour-
ce and their built-in and DMX digital controls lets you adapt on the
fly to the changing light conditions or desired light effect.
QUICK SETUPAdjustable color temperature from 3000K to 6000K
Smooth flicker-free dimming 0 to 100 with no color shift
Digital on-board control
The color temperature and light intensity levels are digitally
displayed and can be precisely adjusted through shock resistant
buttons.
ADVANCED DMXDMX remote control even without a controller!
Master-slave function to link several units together and operate
without a console.
The Master unit will be the controller and the others will react.
THELIGHT introduces VELVET LIGHT 1:
the most robust and advanced LED panel producing velvety soft light rainproof IP 54 rated
AV&STAGE
39IBC
Bi-directional DMX RDM is the perfect solution on studio simpli-
fying the assignment and channel addressing of every fixture.
ALL-IN-ONE: POWERFUL, ROBUST AND EFFICIENTForget about gels or lamps replacement, save time on adjustments
and money on servicing labour.
THELIGHT fixtures clearly drop operation cost with no mainte nance,
instant ignition and adjustment, CRI 90 flicker-free light, heat and
noise free operation with no fans to service.
ADVANTAGES• Rainproof and shock resistant aluminum body
• More than bi-color 3000K to 6000K
• Best quality Osram LED
• Natural shadow less light
• High output 320 Lux at 3m
• Worldwide AC & DC powered
• On-board and DMX control
• Thin and portable
• Modular design for multipanel
• Flicker free up to 3000 fps
• Silent fan-free operation
• 100% Made in Barcelona (Spain)
• Two years warranty
100% Maintenance free: you will never spend on bulbs, gels or funs
to replace.
THELIGHT proprietary technology provides CRI over 90 and no green
deviation light calibrated for HD, film and photo professional came-
ras to achieve perfect skin tones, vivid colors and real images.
MODULAR LIGHTING SYSTEMVELVET light has been designed to easily get wide light sources by
mechanically and electronically linking several panels together.
The master-slave function is made to control a group of VELVET
panels from the one assigned as master.
The slender and solid design with its modular system allow
quick set up with a wide range of rigging options: ball head ra-
pid mounts, yokes for ceiling grids installations or rigging on lo-
cation, multipanel yokes of various sizes to mount several panels
together and get big LED sources without investing on bulky
fixtures.
The compactness and lightness of the panels made them perfect
for limited spaces, low ceilings, transportation and storage. U
www.thelight.com.es
www.tvconnections.eu
COLOUR TEMPERATURE adjustable from 3000K to 6000K
LIGHT INTENSITY dimmable 0 to 100 (smooth and flicker-free)
DIMENSIONS 369 x 308 x 68mm
WEIGHT 3,1 kg
POWER DRAW 85 W (5,9 Amps at 14,4 VDC - 0,37 Amps at 230VAC)
POWER SUPPLY 12-30V DC via XLR414,4V DC Vlock or Gold mount battery plate90-264V AC 50/60Hz
PHOTOMETRICS 1700 Lux / 158 fc at 1m / 3 feet 320 Lux / 30 fc at 3m / 10 feet
BEAM ANGLE 60º (80º and 30º available)
LED RATED LIFE more than 50.000 hours
COOLING no-noise, fan-free passive cooling
CONSTRUCTION & FINISH rainproof IP54 rated. Made of black anodized extruded aluminum and black powder coated sheet aluminum
VELVET LED TECHNOLOGY OSRAM selected BIN LED+ CPU software control
QUICK MOUNTING ACCESSORIES AC power supply, Vlock or Gold adapter, swivel-ball head,adjustable yoke, multipanel yokes, removable barn doors, soft grid, DMX 512 cable, waterproof case, softcase
AV&STAGE
Mostra internationale d’arte cinematografica Venetië 2013
Na het wat voorzichtige eerste jaar als directeur heeft Alberto Barbera met dit festival duidelijk
eigen contouren uitgezet voor de komende jaren. In alle onderdelen van het programma is
aandacht voor de auteursfilm. Hierbij biedt hij bekende (onder ander Stephen Frears, Terry
Gilliame, Philip Garrel) maar ook nieuwe regisseurs (Emma Dante, Peter Landsman) zelfs in de
competitie voor de Gouden Leeuw een kans. Het festival is een platvorm voor de Europese
filmmakers waarbij de Italiaanse filmmakers sinds jaren niet alleen zo veelvuldig in het
programma werden geplaatst, Italiaanse filmmakers waren bij 21 films betrokken, maar ook
prijzen wonnen met de Gouden Leeuw voor de documentaire Sacra Gra van Gianfranco Rosi en
de Copa Volpi voor de actrice Elena Cotta van Emma Dante’s film Via Castellana Bandiera.
40 Filmfestival ! Dorothee Verdaasdonk
AV&STAGE
Volgens Barbera waren 53 van de 55 films
wereldpremières. Dat veel Italiaanse film-
makers met buitenlandse co-producenten
werken, geeft aan dat de financiering nog
steeds moeilijk is. Aan de drie nieuwe pijlers
van het festival: de markt, Venezia Classici
en het Biënnale College Cinema werd dit
jaar Final Cut aan de markt toegevoegd met
vier projecten uit Afrikaanse landen in post-
productiestadium op zoek naar financiers.
Om het 70jarige jubileum te vieren had het
festival 70 regisseurs gevraagd, die ten min-
ste een keer in de laatste twintig jaar voor
een festival waren uitgenodigd, een film
tussen 60 en 90 seconden te maken. Som-
migen, zoals Walter Salles en Claire Denis,
gingen er met 157 en 154 seconden ruim-
schoots overheen. De films zijn inmiddels
op de website van het festival te streamen.
Daarnaast werden er 40 korte reportages
van oud materiaal samengesteld over eer-
dere festivals. Met twee nieuwe zalen in het
Casino gebouw en drie kleine zalen voor de
markt in Hotel Excelsior probeert het festival het negatieve besluit over de nieuwbouw te com-
penseren. De huidige stoelencapaciteit van 5000 zal met nieuwe verbouwingen in twee jaar
5500 belopen. Na de discussie in Cannes over vrouwelijke regisseurs is nog te vermelden dat
deze in de programma’s alleen sporadisch aanwezig waren: één in het onderdeel competitie,
drie in buiten competitie en twee in Orizzonti lange films. Het thema was in Venetië, anders
dan in Cannes, echter geen issue.
De FilmsVoor de competitie waren 20 films uitgenodigd. Bij 12 films waren Europese producenten be-
trokken. Vs producenten realiseerden de meeste films (vier) zonder coproducent. Zoals al ver-
meld kregen twee films van Italiaanse regisseurs prijzen. Italië was ook nog bij een derde film
betrokken. Franse producenten waren bij zeven films betrokken, waarvan vijf in coproductie.
De enige Taiwanees/Chinese film Jiao You van Tsai Ming Jiang over het lot van een gezin aan
de zelfkant ontving de Grand Jury prijs. Tsai Ming Jiang maakte bekend dat hij zich in de toe-
komst wil concentreren op zijn installaties, korte films en televisie. Azië was nog met een film
uit Hongkong en een uit Japan vertegenwoordigd. De laatste, de animatiefilm Kaze tachinu
van Hayao Miyazaki, is volgens de studio de laatste film van Miyazaki (72) die met pensioen wil.
De film staat in Japan al weken in de top tien ondanks het negatieve commentaar over de
weinig patriotische achtergrond van het liefdesverhaal uit de tweede wereldoorlog. Drama-
tische gebeurtenissen in families worden in verschillende films uitgewerkt en krijgen in de
met de Zilveren Leeuw voor de Griekse regisseur Alexandros Avranas en de Copa Volpi voor
de acteur Theunis Panon bekroonde Miss Violence een brute en gewelddadige uitwerking.
Philomena, een adoptiedrama van Stephen Frears kreeg de scenarioprijs terwijl de Speci-
Filmfestival 41
43
AV&STAGE
ale Jury prijs werd toegekend aan de enige
Duitse bijdrage Die Frau des Polizisten van
Philip Gröning, waarin geweld in de relatie
tussen man en vrouw de familie lijken ka-
pot te maken. Joe van de Amerikaan David
Gordon Green werd bekroond met de Mar-
cello Mastroiani prijs voor de beste jonge
acteur Tyl Sheridan. Voor het eerst waren er
twee documentaires in de competitie opge-
nomen waarvan Sacra Gra over de Romein-
se ringweg en zijn omgeving de hoofdprijs
kreeg. Twee jaar lang verzamelde Rosi zeer
divers materiaal. De tweede The Unknown
Known van Errol Morris waarin de carrière
van Donald Rumsfeld aan de hand van me-
mo’s, interviews en eigen vraaggesprekken
wordt ontvouwt, is zodanig opgezet dat de
kijker telkens weer zijn menig dient aan te
passen. De film Ana Arabia van Amos Gitai
is niet alleen door de productiewijze -een
enkele shot zonder cut van 81 minuten-
duidelijk documentaire achtig. Het verhaal
versterkt de aanpak. Een Israëlische journa-
liste onderzoekt de precaire situatie van een
Palestijnse enclave in Jaffa, waarbij op de
achtergrond ook de dode vrouw en moeder,
een Holocaust overlevende, een belangrijke
rol speelt. Zoals altijd bij Gitai speelt de ge-
schiedenis van Palestina een grote rol.
In het onderdeel buiten competitie en spe-
ciale voorstellingen waren 22 films opgeno-
men. Twee daarvan waren premières van
films van de laureaten: Ettore Scola voor de
Jaeger-Le Coultre Glory prijs met Scola rac-
conta Fellini en Andrzej Wajda voor de Pre-
mio Persol prijs met Walesa, Man of Hope,
een speelfilm over het leven van de Poolse
activist en politicus Walesa. In dit onderdeel
overheersten ook de Amerikaanse films
met vijf bijdragen. Extra aandacht was er
voor de nieuwe serie film van Edgar Reitz,
Die andere Heimat wiens eerdere Heimat
films (uit 1984 en 1992) ook in Venetië wer-
den gedraaid. Nu gaat het over de voorge-
schiedenis van het dorpje in de Hunsrück rond 1850. Femen van de Australische Kitty Green
verraste vooral door het onverbloemd portret over de ontstaansgeschiedenis van deze vrou-
welijke protestbeweging. Femen is opgezet door een man die ook de topless dames uitzocht
voor deelname aan demonstraties. Hoewel hij nu geen rol meer speelt, is dit feit volgens de
activistes best illustratief voor de onvolwassen en benarde positie van vrouwen in de Oekraine.
Moebius van de Zuidkoreaanse Kim Ki-duk was in het nieuws omdat het geweld en de seks in
familierelaties voor de Zuidkoreaanse censuur twee keer tot afwijzing van de film leidde. Pas
na grote coupures werd de film uiteindelijk goedgekeurd.
Producenten uit 13 landen waren bij de 17 lange films in de sectie Orizzonti betrokken. Er waren
slechts twee coproducties. Dit wijst er op dat deze films waarschijnlijk kleinere films met min-
der budget door producenten zelf te financieren zijn. Italiaanse en Amerikaanse producenten
tekenen voor drie films terwijl Italië ook nog bij een coproductie met de UK betrokken is. De
Australische bijdrage Ruin van Michael Codi en Amiel Courtin-Wilson heeft een voor een fictie-
film ongebruikelijke aanpak. De film is gedraaid zonder dat er van tevoren een script, verhaal
of financiering waren. Net als in een documentaire worden de ontwikkelingen gevolgd aan de
hand van interviews met verschillende personen uit de Cambodjaanse maatschappij. Met be-
hulp van een inheemse producent werd de film in twee keer 14 dagen gedraaid. De film kreeg
de Jury prijs. Eastern Boys van de Franse Robin Campillo ontving de hoofdprijs terwijl Uberto
Pasolini’s Still Lives de Italiaans/Britse coproductie de prijs voor de beste regie werd toegekend.
De film vertelt het verhaal van een ambtenaar die op zoek gaat naar familieleden van alleen
overleden personen. De prijs voor het meest innovatieve concept, het verhaal van een aantal
45Filmfestival
AV&STAGE
studenten werd in een shot verteld, was voor de film Mahi van gorbeh van de Iraanse Shaham
Mokri. Het debuut Palo Alto van Gia Coppola kreeg aandacht omdat hier de derde genera-
tie Coppola voor het eerst een film presenteerde die qua verhaal, losgeslagen en wilde rijke
jongeren lijkt op dat van haar tante Sofia waarbij rollen worden vertolkt door Emma Roberts,
Jack Kilmer en vader Val Kilmer. In dit onderdeel werden ook nog 14 korte films vertoond.
De Internationale Critic Week presenteerde negen films waarvan zeven debuutfilms in compe-
titie. De Leeuw van de Toekomst won White Shadow de Italiaans/Duits/Tanzanikaase copro-
ductie over de gruwelijke uitwassen tegenover Albino’s in Afrika.
Voor de sectie van jonge makers, Giornate degli Autori/Venice Days waren 13 films uitgenodigd
waarvan zes debuten. De prijs van het Europees Cinema Label was voor de Franse film La belle
vie het debuut van Mik Lazarov. De Nederlandse Wilko Schuringa, directeur van het theater/
filmtheater De Lieve Vrouw in Amersfoort zat in de jury.
In Venezia Classici werden 28 gerestaureerde speelfilms en 11 gerestaureerde documentaires
vertoond.
De MarktVan 29 augustus tot 3 september werd voor het tweede jaar de markt (VFM) in het hotel Excel-
sior gehouden met bijna dubbel zo veel stands vooral van landen die films in het festival had-
den zoals Israël, Griekenland of Brazilië of coproducties wilden promoten zoals Gran Canaria,
Wallimage, en de Taipei Film Commission. Er waren 246 belangrijke distributeurs aanwezig
zoals The Weinstein Company, Hopscotch/Eone, Wild Bunch, Concorde, Lumiere Publishing,
Cineplex, Angel Films, MK2 en 86 belangrijke sales agenten zoals Focus Feature, The Match
Factory, Wide Management en Fortissimo. 1400 professionals uit 58 landen waren voor de
markt geaccrediteerd met een grote aantal uit Italië (849) Frankrijk (212), Duitsland (62) VS
(61), UK (60) en Rusland (24). Met name Frankrijk, de VS en UK hadden een groter contingent
van 30 tot 45% meer deelnemers. Er werden 121 films gepresenteerd met 956 voorstellingen
door ongeveer 80 distributeurs. Tijdens de markt waren er 27 bijeenkomsten soms in samen-
werking met Venice Days. De directeur van de markt Pascal Diot ziet Venetië ook als een soort
extra promotie voor Toronto vooral voor die films die voor beide festivals zijn geselecteerd.
Veel contracten zullen dan ook pas in Toronto worden getekend. Het nieuwe marktonder-
deel Final Cut met de vier Afrikaanse films
in post productie uit Egypte, Tunesië,
Madagascar en Zuid-Afrika zou volgens
Diot kunnen worden uitgebreid naar films
uit het Midden Oosten.
Biënnale College Cinema433 projecten uit 77 landen waren inge-
diend waarvan na een eerste ronde met de
uitwerking van 15 projecten aan drie een
realiseringsbijdrage van 150 duizend euro
werden toegekend. De drie films het de-
buut van de Italiaan Alessio Fava met Yuri
Esposito, de tweede film van de Amerikaan
Tim Sutton Memphis en de tweede film van
Navapol Thamrongrattanarit uit Thailand
Mary is Happy, Mary is Happy hebben alle
drie op het festival gedraaid. Met de krappe
financiering en het korte tijdsbestek was
het voor de filmmakers niet gemakkelijk
om binnen het budget te blijven. Zij waren
zeer positief over de hulp en begeleiding
van deskundigen in workshops en individu-
ele sessies.
Het festival van Venetië krijgt onder de
nieuwe directeur duidelijk een eigen ge-
zicht. De uitbreiding met een markt heeft
extra professionele bezoekers aangetrok-
ken. De kwaliteit van de films was goed ook
al sprong er niet echt een film qua aanpak,
verhaal of acteursstijl boven uit. De keuze
om net als andere festivals documentaires
in de competitie te vertonen geeft het festi-
val een grotere focus. U
Special
HIJS- EN HEFTECHNIEKEN UITREIKING GOUDEN KALF 2013 SpecialTheatertextiel
®
Vaktijdschrift voor management en techniek van theaters in alle categorieën
‘Exclusief voor alle beslissers in elke theatercategorie’
J a a r g a n g 5 / e d i t i e 5 2 0 1 3
AV&STAGE
Hijs- en HeftechniekenJe zou het op het eerste oog niet zeggen, maar een rigger is iemand met een beroep waar
een enorme geschiedenis aan hangt. Rigging verwijst oorspronkelijk naar de tijd van de
zeilschepen. Riggers waren de matrozen die het “tuigage” van het schip in orde maakten.
Denk daarbij aan de zeilen, de touwen, masten en de dwarsverbindingen. Een beroep met een
roemruchte geschiedenis dus, want zowel koopmannen als piraten maakten dankbaar gebruik
van de diensten en kunde van een rigger. En waar bestond deze kennis en kunde dan uit?
Uit hijsen en heffen!
48 Special
Een rigger kan een aantal verschillende din-
gen doen, afhankelijk van in welke branche
hij of zij werkzaam is. Tal van sectoren ma-
ken inmiddels gebruik van de kunde en het
vakmanschap van deze personen: enter-
tainment, industrie en productie, en de mi-
litaire sector hebben vacatures die bekend
staan onder naam “rigger”.
Tegenwoordig is een entertainment rigger
iemand die werkt met , takels, trussen en
lieren. Meestal doen ze dit voor een podi-
umproductie, een film, een theatervoor-
stelling, of voor live muziek.
Eén ding hebben de verschillende sectoren
echter gemeen. Alle betekenissen van het
woord rigger hebben hun oorsprong in de
dagen van het zeilvaren. De riggers waren
de matrozen die verantwoordelijk waren
voor het instellen en handhaven van de
zeilen.
Ze werden vernoemd naar het tuigage dat
werd gebruikt om de zeilen omhoog hou-
den en te beheersen. Deze unieke kennis
leverde zeilers met een reeks vaardigheden
die erg nuttig bleken; ook op het land. Als
deze zeelieden niet op de vaart zaten ge-
bruikten ze hun kennis en ambacht op tal
van andere plaatsen op het land.
Hijsen en heffen zijn twee aparte handelingen, die daarom ook apart benoemd worden.
Bij hijsen hebben we het over het verplaatsen van ‘vrij hangende lasten’. Bij heffen hebben we
het over het verplaatsen van ‘geleide lasten’. Een voorbeeld van hijsen is dus het door middel
van een takel omhoog brengen van een last en een voorbeeld van heffen is een last die op een
heftruck wordt opgepakt en verplaatst, of een last die op een materiaallift naar boven wordt
getild.
Het hijsen in de entertainmentindustrie afwijkt aanzienlijk af van de in de industrie gebrui-
kelijke manier van werken; met name vanwege de hogere veiligheidseisen. Bij het heffen in
de entertainmentindustrie zijn overigens geen belangrijke afwijkingen.
Bij rigging praten we over veilig hijsen en veilig bevestigen van materialen aan ophangpun-
ten en/of dakconstructies. Bij het technisch realiseren van theaterproducties en evenementen
kan veelvuldig sprake zijn van rigging; denk aan het ophangen/hijsen van decorstukken, van
lichtapparatuur, geluidsapparatuur of doeken.
Door materialen op te hangen komen ze vaak beter tot hun recht. Geluid kan beter op men-
AV&STAGE
sen worden gericht als het boven het publiek hangt, licht kan beter op bijvoorbeeld de band
worden gericht als het wordt opgehangen op een zodanige plaats dat de lichtbundels het
best tot hun recht komen. Vaak is hijsen ook veiliger dan neerzetten: de gehesen materialen
nemen geen vloeroppervlak in en de gehesen constructie kan niet omvallen of omvergelopen
worden. Een gehesen constructie is veelal stabieler dan een neergezette constructie.
Omdat er sprake is van het ophangen van materialen op plaatsen waarbij vaak mensen in de
buurt of onder opgehesen lasten komen, dient men goed te kijken naar de veiligheidsaspec-
ten van het ophangen.
Hijsen boven personen = hijsen met verhoogd risico Juist omdat er in de entertainmentbran-
che, in tegenstelling tot industrieel gebruik zoals de offshore techniek, de bouw of in fabrie-
ken, boven personen wordt gehesen moet er extra aandacht besteed worden aan werkpro-
cedures en acties die ondernomen moeten worden om risico’s te verkleinen. Hijsen boven
personen is hijsen met verhoogd risico. Alle hijsmaterialen behoren te zijn voorzien van in-
formatie met betrekking tot de te hijsen last. Vaak zal de veilige werklast (VWL), in het En-
gels wel Safe Working Load (SWL) geheten, op het materiaal aangegeven staan. Veelal is deze
aangegeven veilige werklast gebaseerd op hijsen binnen industriële toepassingen en niet
Special 49
In Nederland bestaat een belangenvereniging voor riggers en grounders: Argh! De vereniging werd in maart 2000 officieel opgericht door een aantal vaklui.
Op de website staat het volgende te lezen: “Het verenigen van een ieder die werkzaam
is binnen of nauw betrokken is bij het vakgebied van rigging in Nederland,
het behartigen van en opkomen voor hun belangen, het standaardiseren van werk-
wijzen en methoden, het bevorderen van veiligheid en veilige werkomstandigheden,
het verkrijgen van erkenning voor de beroepsgroep, en voorts al hetgeen met één
of ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn,
alles in de ruimste zin des woords”.
Wat is rigging?Rigging is door ons geformuleerd als: “het plaatsen van tijdelijke (hangende)
hijs- of hefinstallaties ten behoeve van de entertainment industrie”. In zijn
oorspronkelijke betekenis omvat het woord “rigging” veel meer, maar Argh! beperkt
zich tot hijswerkzaamheden in de entertainment- industrie, die zich uitstrekt van
theater, televisie, concerten en evenementen tot beurzen, productpresentaties en
amusementsparken.
Meestal betekent dit dat we in een bestaand gebouw (stadion, theater of beursge-
bouw) aan het dak van dat gebouw een installatie van aluminium trussen hijsen,
waar verlichting, speakers of videoapparatuur aan gehangen kan worden.
Daarnaast kan het voorkomen dat het voor de show nodig is om een artiest
boven publiek te hijsen en te bewegen. Rigging betekent daarmee een degelijke
voorbereiding, en nauwgezette uitvoering van de plannen.
Kijk voor meer informatie op de site: www.argh.nl
op hijsen binnen de entertainmentindus-
trie met verhoogd risico. Deze aangegeven
belasting zal voor het hijsen binnen de en-
tertainmentindustrie in de regel door twee
gedeeld moeten worden om zodoende de
veiligheid te vergroten.
IndustrieIn de industrie is een rigger iemand zware
lasten verhuist of verplaatst met behulp
van hijs- of heftechnieken. De werkterrei-
nen omvatten bouwplaatsen en alle an-
dere mogelijke takken van industrie. Zelf
zeer gespecialiseerde omgevingen zoals
ziekenhuizen. Denk aan het plaatsen van
gevoelige medische apparatuur zoals MRI-
machines. Het werk vereist fysieke fitheid,
een hoge mate van motorieke vaardigheid,
inzicht en het vermogen om samen te
werken.
IntertainmentDe entertainmentindustrie heeft ook een
plek voor riggers. Hier werken ze aan hijs-
en hefinstallaties benodigd voor het betref-
fende evenement. Zowel voor als tijdens,
als na een voorstelling. Riggers kunnen
deel uitmaken van de crew die reist met
een productie, maar ze kunnen ook een
vaste standplaats hebben.
DefensieIn het leger, staan de riggers onder andere
GEAVANCEERDE LICHTSTURINGEN M1 Licht en Media console met 512 Ch.
Nu A 795,- excl. BTW
S1 Licht en Media console met 4096 Ch. Nu A 2995,- excl. BTW.
EEN LICHTSHOW PROGRAMMEREN WAS NOG NOOIT ZO SIMPEL.. .
Download de gratis software voor Windows of MAC via www.jandsvista.com/download
Kijk naar de onbegrensde mogelijkheden via www.jandsvista.com/support/training/
Voor meer informatie: www.jandslighting.nl
“Programmeren op een tijdlijn is een geniale vondst”
51
AV&STAGE
51Special
Rigging boxRigging Box BV bestaat sinds 2004. Inmiddels is het bedrijf
uitgegroeid tot een informeel, dynamisch dry-hire bedrijf dat
werkzaam is in de entertainment business.
Janneke Dormans licht toe: “We zijn gespecialiseerd in het verhuren van riggingmaterialen
voor diverse doeleinden zoals (pop)concerten, festivals, theaters, tours van diverse artiesten en
televisieprogramma’s. Om enkele voorbeelden te geven: Lowlands, feesten die georganiseerd
worden door ID&T , The Voice , en vele andere producties van groot tot klein . Daarnaast verhu-
ren wij een heel assortiment aan motortakels, truss en andere riggingmaterialen van diverse
merken. Dit doen we zowel voor de Nederlandse markt als voor de markt over de landgrenzen.”
“Hier zit ook onze kracht in,” valt Ton Smale bij. We hebben een adviserende rol voor bedrijven
en zeker niet te vergeten voor de bedrijven in het buitenland. Daar gelden andere regels, of
zijn er andere richtlijnen met betrekking tot het te gebruiken materiaal. Neem bijvoorbeeld
maateenheden; iedereen kent natuurlijk het voorbeeld dat Engelse maten anders zijn dan de
Nederlandse. Wij maken de vertaalslag naar het te gebruiken Nederlandse materiaal en zor-
gen dat alles kloppend en veilig verloopt.”
“Hoewel onze service vooral bestaat uit het verhuren van riggingmaterialen denken we graag
met onze klanten mee,” gaat Dormans verder. Dit doen we ook voor onze ‘çoncullega’s’ zoals
ze dat noemen, of anderen met een probleem ,of tekort zitten of toevallig een paar trussen,
takels , steels e.d. tekort komen, is dat geen enkel probleem. We helpen elkaar er gewoon
doorheen. Daarnaast denken we ook mee
met de kleinere producenten. Denk aan de
organisatie van een plaatselijke braderie/
dorpsfeest bijvoorbeeld. Vaak weet een
organisator niet precies wat voor eisen er
gesteld worden of wat er überhaupt aan
materiaal nodig is. Met goed doortimmerd
advies zorgen wij er dan voor dat ook deze
relatief kleine feesten een groot succes
worden.”
“Een andere meerwaarde van ons bedrijf”,
aldus Ton Smale, “is dat we ons eigen mate-
riaal keuren én dat van anderen. We hebben
daartoe natuurlijk de benodigde certifica-
ten en daarbij gaan we ook op locatie. Voor
een theater, of een zaal als de Heineken
Music Hall of de Ziggo Dome,maar zeker
ook de kleinere locaties welke minstens zo
belangrijk zijn en waar men het jaarlijke
onderhoud/keuringen weleens “vergeet”.
Zo inspecteren wij volgens de regels en
voorschriften zoals die staan beschreven in
de norm voor “evenementen hijs- en hef-
techniek, onderhoud en inspectie’ (de NPR
8020-14). Omdat in de evenementensec-
tor de riggingmaterialen minder intensief
gebruikt worden en de veiligheidsfactor
wel 2x zo hoog ligt dan in de gebruikelijke
hijs- en heftoepassingen in bijvoorbeeld de
bouw, stelt deze norm een specifiek kader
voor het toepassen controleren en inspec-
teren in onze branche. Om dit goed te kun-
nen doen blijven we te allen tijde op de
hoogte van mogelijke veranderingen in de
regelgeving en staan we zelfs aan de basis
van nieuwe richtlijnen. Dit doen we door
overleg te plegen met gemeenten, bouwers
en riggers en natuurlijk de evenementen-
brache.”
Rigging Box BV verzorgd de volgende onderhoudsdiensten:
• Reparatie, inspectie en keuringen van CM en Verlinde motortakels, inclusief
keuringsrapport.
• Inspectie van Prolyte truss, inclusief inspectierapport.
• Inspectie van hijsgereedschappen o.a. staalkabels, rondstroppen en balkenklem-
men, inclusief inspectierapport.
Hoistbox.nl , een online data base waar onze klanten hun eigen onderhouds/
keuring gegevens in kunnen zien.
Bij de Rigging Box kunt u nu ook uw hijs- en rigging materialen voor onderhoud
en inspectie aanbieden!!! Als gebruiker van hijs- en hefmiddelen is het van belang
dat uw materiaal voldoet aan alle regels die gesteld zijn voor de evenementen
sector.
53Special
Hijs- hefwerk op zeeWerkpakket: hijsen van twee accom-
modatie-units ter uitbreiding van
de slaapplaatsen op de K6-P.
Gewicht per unit: 44 Ton
Hijsconstructie bestaat uit alumini-
um trusscomponenten aangedreven
door 2 15 Ton hijslieren. Een hijslier-
kabel gaat door het helideck en de
ander wordt door de hijsconstructie
over de rand van het helideck.
De accommodatie-units worden
rechtstreeks vanaf een bevoor-
radingsboot gehesen.
Deze operatie is uiterst complex,
omdat er rekening gehouden dient
te worden met de golfbewegingen.
Abseilers worden regelmatig door
offshore platform operators ingezet,
zo ook voor deze klus. Dit biedt ruime
bespaarmogelijkheden ten opzichte
van traditioneel steigerwerk.
Nadat er een betrouwbare periode
voor beter weer was vastgesteld is er
begonnen met de hijswerkzaamhe-
den. Deze zijn in juni 2012 uitgevoerd.
De voorbereiding voor dit project
heeft ongeveer 9 maanden
in beslag genomen.
Deze hijsoplossing was niet alleen
een mijlpaal in de geschiedenis van
het bedrijf Conbit, maar ook voor de
offshore industrie. Het hijsen met
tijdelijke aluminium constructies
werd als niet mogelijk beschouwd. U
AV&STAGE
AV&STAGE
54 Theatertextiel
Brandgedrag van textielTheatertextiel. Niet alleen mooi, maar ook functioneel en
in vele varianten. Het spreekwoordelijke rood fluwele
gordijn dat iedere theaterzaal helemaal afmaakt spreekt
natuurlijk voor zich. Maar ook de geluidsdempende doeken,
stoelbekleding, podiumbedekking, projectieschermen en
pipes and drapes vallen onder theatertextiel. Wat het
meeste opvalt is dat de veiligheid enorm is toegenomen.
Ook geluidsoptimalisatie wordt alsmaar belangrijker,
gezien de nieuwe geluidsnormen en reglementering.
Met name rondom de brandveiligheid van het theater-
textiel is veel veranderd.
Textiel bestaat uit geweven of gebreide
vezels. Die vezels kunnen bestaan uit na-
tuurlijk materiaal, zoals katoen, wol, linnen
of hennep. Of uit synthetisch materiaal zo-
als acryl, polyester of polyamide. Ook een
combinatie van natuurlijk en synthetisch
materiaal is mogelijk. Viscose behoort tot
deze laatste categorie. Textiel vliegt over
het algemeen snel in brand. Brand kan
zich via textiel makkelijk uitbreiden. Brand
gaat veelal gepaard met de ontwikkeling
van (giftige) rook. Sommige textielsoorten
smelten of ontleden bij brand. De zeer hete
smeltdruppels kunnen ernstige brandwon-
den veroorzaken. Zeker op plaatsen, zoals
theaters, waar zich veel mensen in een
relatief kleine ruimte bevinden is dit zeer
gevaarlijk.
Brand in bijvoorbeeld een theaterzaal kan
zich snel uitbreiden omdat er veel textiel
in zo’n zaal aanwezig is. Denk aan gordij-
nen, vloerbedekking, tafelkleden, bekleding
van meubilair en de vulling van dit meu-
bilair: schuim. De meeste schuimen vatten
gemakkelijk vlam. In sommige schuimen
zijn brandvertragende middelen verwerkt
waardoor dit minder snel gebeurt. Behalve
voor een snelle branduitbreiding zorgen
schuimen in het algemeen ook voor de
ontwikkeling van een grote hoeveelheid
giftige rook. Het is vooral deze rook die ver-
antwoordelijk is voor de vele slachtoffers
bij brand in woningen: de doodsoorzaak is
vaak verstikking door rook, volgend op be-
dwelming.
Behalve brandbare textiele producten, en
natuurlijk zuurstof, is een ontstekingsbron
nodig voor het ontstaan van brand. Naast
open vuur zoals de vlam van een kaars of
aansteker, of een vonk uit een open haard,
zijn er vaak nog andere, minder bekende ontstekingsbronnen. Zo kunnen gordijnen die
boven een hete verwarming hangen, erg droog worden en daardoor makkelijker vlam vatten.
Door de luchtcirculatie in de buurt van de verwarming wordt een eenmaal ontstane brand
door de toestromende lucht extra aangewakkerd. Een extra gevaar is natuurlijk het feit dat
er veel mensen in een relatief kleine ruimte aanwezig zijn.
Wat maakt textiel brandgevaarlijk?1. De soort vezel speelt een rol:
• nagenoeg niet ontvlambaar,
• moeilijk ontvlambaar,
• gemakkelijk ontvlambaar.
2. De samenstelling van een stof speelt een rol:
Ook de samenstelling van het weefsel (de verschillende vezelsoorten die erin verwerkt zijn)
isvan invloed op het brandgedrag. Mengvezels van polyester met wol, polyester met ka-
toen, ofnylon met wol, zijn vaak makkelijker ontvlambaar dan alleen polyester, of alleen
nylon. Zwarewollen weefsels waarin een bepaald percentage synthetische vezels verwerkt
is, zijn in de regel gemakkelijker ontvlambaar dan wanneer ze voor 100% uit wol bestaan.
3. De structuur van het weefsel speelt een rol:
Voor brand is zuurstof nodig. Een opengeweven (brandbaar) weefsel, waar de zuurstof
uit de lucht makkelijk bij kan, zal daarom eerder ontvlammen en blijven branden dan een
dichtgeweven weefsel. Zware wollen weefsels zijn doorgaans zo dicht geweven dat vuur
geen kans krijgt: de vlammen doven al snel. Dat betekent niet dat wol niet brandbaar
AV&STAGE
is! Open en vooral harige weefsels van wol branden als de beste. In het algemeen zullen
weefsels met een 'harige' oppervlak (met een lange pool) eerder ontvlammen dan dichte,
gladde weefsels.
4. De behandeling van het weefseloppervlak is belangrijk.
In de fabriek of tijdens het gebruik kunnen allerlei stoffen op het weefseloppervlak terecht-
komen die invloed hebben op het brandgedrag:
Brandvertragers: dit zijn stoffen die textiel minder brandbaar maken. Dat kan door toepas-
sing op het oppervlak van het weefsel, maar ook door verwerking in de vezel. Deze laatste
bewerking is in de regel duurzamer.
Restanten en wasmiddelen: In sommige gevallen kunnen deze restanten de stoffen brand-
baarder maken.
Vuil: een weefsel kan door vuil aanzienlijk brandbaarder worden, zeker als het benzine, olie
of vet betreft.
5. De vormgeving van het product kan ook een rol spelen:
Grote plooien in gordijnen en tafelkleden werken als schoorstenen daardoor kan het vuur
zich razendsnel naar boven verspreiden.
6. De ouderdom van het product is belangrijk.
Vuil, waspoederresten en uitdroging kun nen de ontvlambaarheid van oude stoffen ver-
groten. Ook kunnen aan het oppervlak van het weefsel aangebrachte brandvertragende
stoffen door wasbehandelingen verdwijnen.
Actieve en Passieve veiligheidPassieve veiligheid houdt in dat men organisa-
torische maatregelen neemt met betrekking tot
infrastructuur, installaties en design, waarbij de
organisator zorgt dat deze maatregelen worden
toegepast, zodat men voldoende garanties op
veiligheid kan bieden.
Actieve veiligheid houdt in dat er bijkomend per-
soneel wordt ingezet dat actief toezicht houdt
om de veiligheid te garanderen. Tevens zorgen ze
voor een goed verloop van het evenement. Onder
bijkomend personeel worden voornamelijk se-
curity agenten bedoeld. De taken van de security
worden door de organisator bepaald. Vaak staan
ze in voor toegangscontrole en controle van
front – en backstage. Het luik actieve veiligheid
komt zeer miniem aan bod in het praktijkge-
deelte. Ik heb bewust gekozen voor het thema
brandveiligheid, omdat de private veiligheid een
zeer uitgebreid thema is De actieve veiligheid kan
worden gerelateerd aan de wet van de private
veiligheid. Er zal vooral dieper worden ingegaan
op de informatieve, infrastructurele en tech-
nische maatregelen die tijdens evenementen in
gesloten inrichtingen worden genomen.
“Brand is een scheikundig proces waarbij een
brandbare stof zich bij een bepaalde temperatuur
verbindt met zuurstof onder afgifte van warmte
en vorming van nieuwe stoffen.” Uit de definitie
blijkt dat een brand drie essentiële factoren no-
dig heeft. Een brandbare stof, zuurstof en tempe-
ratuur of warmte. Een brandbare stof bestaat uit
verschillende samenstellingen: vast, vloeibaar, of
gasvormig.Gassen branden met hoge vlammen en
extreme hitte, maar bestaan in het algemeen uit
weinig rook. Een tweede factor is zuurstof.
De lucht die ons omringt bestaat uit 21% zuur-
stof, 78% stikstof en 1% uit overige gassen.
Een brand heeft minimaal 17% zuurstof nodig.
Bij het toevoegen van extra zuurstof gaat de
brand groter worden en zich sneller versprei-
den. Vandaar dat bij een brand alle ramen en
deuren moeten gesloten blijven. Een derde factor
is de ontbrandingstemperatuur. De ontbran-
dingstemperatuur is de temperatuur die een stof
nodig heeft om te branden.
Professioneel Podiumverhuur voor elk evenement
Bolero Podiumverhuur> Van der Waalsstraat 16, 2665 JK Bleiswijk - Tel.: +31 (0) 10 5216619
Professionele podiumverhuur:Wij verzorgen voor onze klanten de op- en afbouw van de podia.
Bij ons is het een pré dat de podia schoon zijn en op tijd gebouwd worden.
Wij hebben verschillende podia in ons assortiment:> podiumtrailers > rolling risers> opbouwpodia > tribunebouw> ronde podia > aggregaat> binnenpodia > F.O.H.
Maar kijk ook eens op onze site voor een uitgebreide impressie:
www.bolero-podium.nl
AV&STAGE
Theatertextiel 57
Ron de Groot Theatertextiel BV
Ron de Groot Theatertextiel bv is opgericht in 1976 en
heeft dus een ruim aantal jaren ervaring met het leveren
van theatergordijnen, vervaardigen van lichtgrids,
produceren van railmaterialen alsmede het maken van
CE gekeurde podiumdelen en het leveren van balletvloer.
Kortom Ron de Groot Theatertextiel is hét bedrijf voor
de inrichting van welke culturele ruimte dan ook.
TrendsBinnen ons bedrijf merken wij vooral dat men behoefte heeft aan en specifiek vraagt naar
de uitvoer van eigen ontwerp, bijvoorbeeld bij doeken, ballet- en opslagkarren. Men kiest niet
meer voor enkel de standaardproducten uit ons assortiment. Omdat wij een eigen werkplaats
hebben en alles zelf produceren kunnen wij goed aan deze vraag voldoen. Ook merken wij dat
de trends naast de altijd aanwezige eis van brandwerendheid en veiligheid nu ook betrekking
heeft op de balletvloer. Vooral de laatste periode is hier zeer veel vraag naar. Daarnaast is het
verpersoonlijken van doek heel gewild, daarop inspelend heeft Ron de Groot Theatertextiel bv
extra kleuren toegevoegd aan haar standaardkleuren Theatervelours en is het uiteraard moge-
lijk om de stof in te verven naar elke gewenste kleur. Ook veel vraag is er naar bedrukte doeken
met bijvoorbeeld logo’s e.d., ook aan deze vraag kunnen wij goed voldoen.
VeiligheidAls VCA gecertificeerd bedrijf staat veilig-
De Samenwerkende Theaterspecialisten vormen een onafhankelijk centrum voor advies op het gebied van theatertechniek, elektrotechniek en gebouwbeheersingssystemen. Wij begeleiden met passie uw nieuwbouw of verbouwing van the-ater, studio of poppodium. Wij verzorgen cursus-sen en trainingen voor technici en commercieel medewerkers.
De Grote Prijzen van de Nederlandse Film Winnaars Gouden Kalveren 2013
Onlangs zijn de Gouden Kalveren, de Grote Prijzen van de Nederlandse Film 2013, uitgereikt
tijdens het Gala van de Nederlandse Film. De uitreiking werd live uitgezonden door de VPRO
van 20.55-22.00 uur op Nederland 2 en integraal uitgezonden op het internet via filmfestival.nl
en Cultura24. De presentatie was in handen van Anna Drijver. Het Gala van de Nederlandse Film
is de afsluiting van het 33e Nederlands Film Festival. Deze editie had een bezoekersbereik van
ruim 150.000 (2012: 140.000) en de website filmfestival.nl kende een bereik van ruim 660.000
(2012: 382.500).
De jury van de Gouden Kalf Competitie 2013
onder leiding van Emile Fallaux heeft de
Gouden Kalveren toegekend in de volgende
categorieën: Beste Korte Film, Beste Tele-
visiedrama, Beste Actrice Televisiedrama,
Beste Acteur Televisiedrama, Beste Korte
Documentaire, Beste Lange Documentaire,
Beste Geluid, Beste Muziek, Beste Produc-
tion Design, Beste Montage, Beste Camera,
Beste Vrouwelijke Bijrol, Beste Mannelijke
Bijrol, Beste Actrice, Beste Acteur, Beste Sce-
nario, Beste Regie en Beste Film.
Het Gouden Kalf voor de UPC Publieksprijs
is uitgereikt aan de speelfilm met de mees-
te stemmen van het Nederlandse publiek.
De films die kans maakten op dit Gouden
Kalf zijn de zestien films die de status van
Gouden Film (100.000 betaalde bioscoop-
bezoeken) hebben behaald in de periode
van 26 september 2012 tot 1 september 2013.
Ook is die avond de Prijs van de Nederlandse
Filmkritiek uitgereikt. Deze persprijs wordt
toegekend door de Kring van Nederlandse
Filmjournalisten. De jury bestond dit jaar
uit juryvoorzitter Nico van den Berg (Movie-
Scene.nl), Quirijn Foeken (Biosagenda.nl),
Jochem Geerdink (Filmpjekijken.com), Maar-
ten van der Meer (TrosKompas/TVkrant) en
Jill Waas (Mikro Gids/Cosmopolitan).
Kijk voor alle winnaars en het juryrapport
op: www.filmfestival.nl/publiek/festival/
films/competities-jaarselectie/gouden-kalf-
competitie/gouden-kalf-winnaars
Over de Gouden Kalf CompetitieDit jaar dongen 88 titels uit de NFF Jaar-
selectie mee naar de Gouden Kalveren, de
Grote Prijzen van de Nederlandse Film. Een
jury van filmprofessionals kent de Gouden
Kalveren toe in negentien categorieën:
Beste Lange Speelfilm, Beste Regie, Beste
Acteur, Beste Actrice, Beste Mannelijke Bij-
rol, Beste Vrouwelijke Bijrol, Beste Acteur in
Televisiedrama, Beste Actrice in Televisie-
drama, Beste Lange Documentaire, Beste
Korte Documentaire, Beste Korte Film en
Beste Televisiedrama. Daarnaast kent de
jury Gouden Kalveren toe voor vakprijzen:
Beste Scenario, Beste Camera, Beste Geluid,
Beste Production Design, Beste Muziek en
Beste Montage.
Bovendien heeft de jury de mogelijkheid om
een Gouden Kalf te vergeven als Speciale
Juryprijsvoor een bekroning die niet onder
een van eerder genoemde categorieën valt.
Niet de jury maar het bestuur van het fes-
tival en het publiek wijzen de winnaars aan
van twee Gouden Kalveren. Het bestuur
van het festival kan het Gouden Kalf voor
de Cultuurprijs toekennen, dat is bestemd
voor een persoon of organisatie die een
belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de
Nederlandse filmcultuur. Het publiek zelf
ten slotte wijst een favoriete speelfilm aan.
Het krijgt de keuze uit de films die sinds het
vorige festival meer dan 100.000 bezoeken
kregen en daarvoor bekroond werden met
een Gouden Film. De regisseur van die film
krijgt het Gouden Kalf voor de Publieksprijs
uitgereikt. U
61Gouden Kalf
AV&STAGE
VAN HAPPEN AGGREGATENUw partner voor (tijdelijke) stroomvoorziening
• Aggregaten van 1 tot 1000kVA met geluiddemping• Brandstoftanks, verdeelkasten en bekabeling• Synchroon / parallelsystemen / loadsharing• Noodverlichting, terreinverlichting,• Bouwlampen en prikfitting• Rubbermatten en kabelgoten
Van Happen AggregatenKapelweg 10 | 5731 VJ Mierlo | T 0492 432 007 | F 0492 432 415
HET BREDE VAKMAGAZINE VOOR ZAKEN EN TECHNIEK IN AV, THEATER, STAGE EN ENTERTAINMENT
Het vernieuwde vaktijdschrift AV & Stage, bereikt nu de beslissers in alle sectoren van entertainmentbusiness en –techniek.
Omroep en pro-audio/video, theater en podiumtechniek. film en tv faciliteiten, showbizz en festivals, cinema en filmtheater. Een combinatie van maar liefst 6 sterke vakbladen biedt de adverteerders nu een ideaal bereik!Vraag meer informatie op www.avstage.nl
ONE-STOP-SHOPPING VOOR ADVERTEERDERS
vaktijdschrift voor professionals en bedrijven in omroep en film
jaargang 1 // editie 1
FilmFestival RotteRdamopleiding cameRaman opname stUdio UitgelicHt
1-1 AV&Stage Okt13.indd 1 23-10-13 11:37
79Bedrijven overzicht
AV&STAGE
5
19
24
9
12
15
16
8
25
22
7
18 23
26
1 13
6
11
3
102
20
21
17
24
14
3
M A G A Z I N E
M A G A Z I N E
HET BREDE VAKMAGAZINE VOOR ZAKEN EN TECHNIEK IN AV, THEATER, STAGE EN ENTERTAINMENT
Het vernieuwde vaktijdschrift AV & Stage, bereikt nu de beslissers in alle sectoren van entertainmentbusiness en –techniek.
Omroep en pro-audio/video, theater en podiumtechniek. film en tv faciliteiten, showbizz en festivals, cinema en filmtheater. Een combinatie van maar liefst 6 sterke vakbladen biedt de adverteerders nu een ideaal bereik!Vraag meer informatie op www.avstage.nl
ONE-STOP-SHOPPING VOOR ADVERTEERDERS
vaktijdschrift voor professionals en bedrijven in omroep en film
jaargang 1 // editie 1
FilmFestival RotteRdamopleiding cameRaman opname stUdio UitgelicHt
1-1 AV&Stage Okt13.indd 1 23-10-13 11:37
AV&STAGE
80 Bedrijven overzicht
8
81Bedrijven overzicht
AV&STAGE
25
AV&STAGE
82 Product
ESP Engineered Sound Processors
Bose® Introduces New Line of ControlSpace
®
Three models offer high-quality analog and digital audio
with advanced open-architecture processing, control and
networking options – all in one rack-space.
The new line of ControlSpace® ESP engineered sound processors from Bose® Professional Sys-
tems Division consists of three models of networkable digital signal processors, each confi-
gured, controlled, and monitored using Bose’s acclaimed ControlSpace Designer™ software.
With over 115 dB dynamic range and ultra-low noise/distortion, single-rack ControlSpace ESP
engineered sound processors deliver studio-quality analog and digital audio to the installed
sound marketplace.
The Bose ControlSpace ESP-880 (a fixed 8x8 analog I/O configuration), ESP-1240 (12x4 analog
I/O) and ESP-4120 (4x12 analog I/O) engineered sound processors all include a rear-panel ex-
pansion slot that accommodates optional networking cards including Dante™ and AVB net-
work audio. Networking cards support combined audio and control connectivity with third-
party products, other Bose ESP processors, and Bose PowerMatch® amplifiers. In addition, an