EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005 AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ÖZET BELGELER ALMANYA I. Eğitim Sisteminin Tanımı 1. Eğitimdeki Nüfus ve Öğrenim dili 2002 yılında 29 yaşındaki ve 29 yaş altındaki insanların sayısı 26,761,235‟ti (nüfusun %32,5‟i) ve tam gün zorunlu eğitimde 8,962,815 genç insan vardı.Öğrenim dili ise genellikle Almanca‟dır. 2. Ġdari Denetim ve Kamu Finansmanlı Eğitimin Oranı 2003 yılında, öğrencilerin % 94‟ü devlet okullarına giderken geri kalan %6‟lık kesim özel okullara gitmekteydi. Almanya Federal Cumhuriyeti‟nde eğitim sisteminin sorumluluğu Devletin federal yapısı tarafından düzenlenmektedir. Anayasaya (Grundgesetz) göre eğitim mevzuatı ve yönetimi esasen Länder‟in (Milli Eğitim, Kültür İşleri ve Bilim Bakanlıkları‟nın bölge temsilciliklerini, bölgesel makamlar (Bezirksregierung / Oberschulamt) ve daha alt düzey okul denetleme makamlarını (Schulamt) içeren bir sistem) sorumluluğundadır. Bu sistem özellikle okul sistemine, yüksek öğrenim ve yetişkin eğitimi/ sürekli eğitim sektörüne uygulanmaktadır. Federal hükümetin eğitimdeki sorumlulukları Anayasa (Grundgesetz)‟da tanımlanmıştır. Bu sorumluluklar arasında yüksek öğrenim genel çerçevesi hakkında mevzuat, bireysel eğitim için mali destek, ve genç akademik personelin terfisi konuları da yer almaktadır. Ayrıca Anayasa, eğitim planlama ve araştırmanın teşviki sektöründe olduğu gibi Federasyon ve Länder arasında belirli şekillerde işbirliği de sağlamaktadır. Her Eyalette bulunan Okul denetleme makamları teftişten sorumludur ve okul sistemi içinde akademik, yasal ve personel denetimi görevini icra ederler. Her okulda eğitimle ilgili konulardan sorumlu olan bir öğretmenler kurulu ve okul yönetmeliklerine ve disiplin kurallarına karar veren bir okul konseyi (bu konsey öğretmenleri, aileleri ve öğrencileri kapsar) bulunmaktadır. Bu kurulların göreli yetkileri Länder içinde değişiklik göstermektedir. Tüm genç nüfusun üçte ikisinin katıldığı İkili Sistemde (duales system) (hem iş yerinde hem okulda sunulan Mesleki eğitimde İkili Sistem) başlangıç eğitimi söz konusu olduğunda iş yerlerindeki eğitim firmalar, okuldaki eğitim ise Länder tarafından finanse edilir. İş yeri etkinlikleri, eğitime yönelik düzenlenmiş ulusal seviyedeki kuralları izlerken, okul-bazlı çalışmalar için bu kurallara göre uyarlanmış ve Länder tarafından kurulmuş bir öğretim programı bulunmaktadır. İş yerinde mesleki eğitim kamu hukuku kurumları tarafından denetlenmektedir (örneğin; sanayi ve ticaret odaları, zanaatkarlar odaları, v.b.)
137
Embed
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ......sınav (Diplom sınavı, Magister sınavı), devlet sınavı, dini sınav (din biliminde) veya sanatsal sınav ile son bulur.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
ALMANYA
I. Eğitim Sisteminin Tanımı
1. Eğitimdeki Nüfus ve Öğrenim dili
2002 yılında 29 yaşındaki ve 29 yaş altındaki insanların sayısı 26,761,235‟ti (nüfusun
%32,5‟i) ve tam gün zorunlu eğitimde 8,962,815 genç insan vardı.Öğrenim dili ise
genellikle Almanca‟dır.
2. Ġdari Denetim ve Kamu Finansmanlı Eğitimin Oranı
2003 yılında, öğrencilerin % 94‟ü devlet okullarına giderken geri kalan %6‟lık kesim özel
okullara gitmekteydi.
Almanya Federal Cumhuriyeti‟nde eğitim sisteminin sorumluluğu Devletin federal yapısı
tarafından düzenlenmektedir. Anayasaya (Grundgesetz) göre eğitim mevzuatı ve yönetimi
esasen Länder‟in (Milli Eğitim, Kültür İşleri ve Bilim Bakanlıkları‟nın bölge
temsilciliklerini, bölgesel makamlar (Bezirksregierung / Oberschulamt) ve daha alt düzey
okul denetleme makamlarını (Schulamt) içeren bir sistem) sorumluluğundadır. Bu sistem
özellikle okul sistemine, yüksek öğrenim ve yetişkin eğitimi/ sürekli eğitim sektörüne
uygulanmaktadır. Federal hükümetin eğitimdeki sorumlulukları Anayasa
(Grundgesetz)‟da tanımlanmıştır. Bu sorumluluklar arasında yüksek öğrenim genel
çerçevesi hakkında mevzuat, bireysel eğitim için mali destek, ve genç akademik
personelin terfisi konuları da yer almaktadır. Ayrıca Anayasa, eğitim planlama ve
araştırmanın teşviki sektöründe olduğu gibi Federasyon ve Länder arasında belirli
şekillerde işbirliği de sağlamaktadır.
Her Eyalette bulunan Okul denetleme makamları teftişten sorumludur ve okul sistemi
içinde akademik, yasal ve personel denetimi görevini icra ederler. Her okulda eğitimle
ilgili konulardan sorumlu olan bir öğretmenler kurulu ve okul yönetmeliklerine ve disiplin
kurallarına karar veren bir okul konseyi (bu konsey öğretmenleri, aileleri ve öğrencileri
kapsar) bulunmaktadır. Bu kurulların göreli yetkileri Länder içinde değişiklik
göstermektedir.
Tüm genç nüfusun üçte ikisinin katıldığı İkili Sistemde (duales system) (hem iş yerinde
hem okulda sunulan Mesleki eğitimde İkili Sistem) başlangıç eğitimi söz konusu
olduğunda iş yerlerindeki eğitim firmalar, okuldaki eğitim ise Länder tarafından finanse
edilir. İş yeri etkinlikleri, eğitime yönelik düzenlenmiş ulusal seviyedeki kuralları
izlerken, okul-bazlı çalışmalar için bu kurallara göre uyarlanmış ve Länder tarafından
kurulmuş bir öğretim programı bulunmaktadır.
İş yerinde mesleki eğitim kamu hukuku kurumları tarafından denetlenmektedir (örneğin;
sanayi ve ticaret odaları, zanaatkarlar odaları, v.b.)
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
3. Okul öncesi Eğitim
Pek çok Länder‟de okul öncesi eğitim sorumluluğu sosyal bakanlıklarca üstlenilmiştir. 3
ila 6 yaş arasındaki çocuklar çoğunlukla özel kuruluşlar (esas olarak kiliseler ve sosyal
yardım dernekleri) tarafından idare edilen ana okullarına (Kindergärten) gidebilirler. Bu
okullar büyük kamu sübvansiyonlarından gelen ödeneklere ve diğer fonlara
dayanmalarına rağmen ailelerden okula yardımda bulunmaları talep edilmektedir.
2003 3 yaş 4 yaş 5 yaş
Okul Öncesi Eğitim % 58,9 % 83,8 % 89,8
4. Tam Gün Zorunlu Eğitim
(a) Evreler
Grundschule (ilk öğretim) 6 – 10 yaş
(6 – 12, Berlin & Brandenburg)
Orta Öğetim Birinci Devre
- Orientierungsstufe (farklı okul türleri içinde
veya ayrı örgütsel bir birim olarak
“oryantasyon” aşaması )
- Gymnasium/ Realschule/ Hauptschule/
Gesamtschule/ Mittelschule gibi çok çeşitli
eğitim dersleri sunan okul türleri
10 – 12 yaş
10/ 12 – 15/ 16 yaş
Orta öğretim İkinci Devre (bakınız Bölüm 5) 15/ 16 – 18/ 19 yaş
Tam gün eğitim 6 ve 15 veya 16 yaş (eyalete bağlı olarak) arasındaki herkes için
zorunludur ve yarı zamanlı eğitim ise 18 yaşını doldurmayanlar ve tam gün okula
gitmeyenler için zorunludur.
(b) Kabul Kriterleri
Genellikle, çocuklar 6 yaşından itibaren Grundschule‟a kabul edilirler. İlk aşamada
zorunlu eğitime tabi tutulan çocuklar bütün çocuklar için aynı olan yerel bir ilkokula
girerler. İlk okuldan orta öğretim düzeyindeki okul türlerinden birisine geçiş söz konusu
eyaletin mevzuatına bağlı olarak farklı yönetmeliklere tabi tutulur. Ortaöğretim birinci
devrede devam edilen okul türüne aileler, ilk okul tarafından yapılan bir değerlendirmeyi
esas alarak karar verirler. Çeşitli türlerdeki orta dereceli okullara kabul, öğrencilerin belli
performans kriterlerini yerine getirmelerine ve/ veya eğitim makamlarınca verilecek bir
karara tabi tutulabilir. Zorunlu eğitimin tamamı ücretsizdir.
(c) Okul Gününün/ Haftasının/ Yılının Süresi
Ders yılı, Ağustos‟tan Temmuza kadar uzanan sürede 188 (5 günlük okul haftası) ve 208
(6 günlük okul haftası) gün arasında bir süreyi kapsamaktadır. Okul günü ve haftasının
süresine her bir Länder kendisi karar verir. Okullar haftanın beş ya da altı günü açıktır
(çoğunlukla sabahları). Her bir haftada ilk okul düzeyinde 19 – 28 ders saati, orta okul
düzeyinde ise 28 – 30 ders saati bulunmaktadır. Bir ders 45 dakika sürer. 2002/ 2003
öğrenim yılında, yıllık minimum ortalama öğretim saati ilk öğretimde 698 saattir ve orta
öğretim birinci devrede okul türüne bağlı olarak bu süre 875 ila 987 saat arasında
değişmekteydi.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
(d) Sınıf Büyüklüğü/ Öğrencilerin Gruplandırılması
2002 yılında ilk öğretimde sınıf başına ortalama 22 öğrenci ve orta öğretim birinci
devrede eyalete ve okul türüne bağlı olarak ortalama 24.5 öğrenci vardı. Öğrenciler
genellikle yaşlarına göre gruplandırılmaktadır ve orta öğretim düzeyinde bazı derslerde
ayarlama yapılmaktadır. Orta okul öğrencileri ayrı ayrı ders öğretmenlerine sahipken ,
birinci sınıflarda tüm dersler için başlangıçta tek bir öğretmen vardır.
(e) Öğretim programı denetimi ve içeriği
Länder bakanları öğretim programına karar verir, öğretme yöntemlerini tavsiye eder ve
ders kitaplarını onaylarlar. İlk öğretimdeki temel dersler genellikle okuma, yazma,
aritmetik, doğa ve sosyal bilimlerine giriş olarak Sachunterricht, sanat, müzik, spor ve
dini eğitimi içermektedir. Ortaöğretim öğretim programı kurumun türüne bağlıdır. Ancak
genellikle ilk öğretimdeki temel derslere devam edilir ve en azından bir yabancı dil ve
doğa ve sosyal bilimler dersleri içerir.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Yazılı sınavlara ve sözlü katılımlara dayalı sürekli değerlendirme tüm seviyelerde
uygulanan evrensel bir uygulamadır. Öğrencilerden bir ders yılını tekrar etmesi istenebilir.
Orta öğretim birinci devrenin sonunda uygun standartlara ulaşan öğrenciler mezuniyet
belgesi alırlar. Pek çok durumda değerlendirme öğretmen tarafından yürütülür.
5. Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası öğretim
(a) Eğitim türleri
Aşağıdaki okul türlerinde Genel Orta öğretim
İkinci Devre (Gymnasiale Obrestufe):
Gymnasium/ Berufliches Gymnasium/
Fachgymnasium/ Gesamtschule
16 – 18/ 19 yaş
Mesleki eğitim
Berufsfachschule (tam zamanlı mesleki okul)
Fachoberschule (tam zamanlı mesleki okul)
Barufsoberschule (tam zamanlı mesleki okul)
Duales system (İkili sistem: yarı zamanlı
mesleki okul ve yarı zamanlı iş başı öğretim)
15/ 16 – 18 yaş
16 – 18 yaş
18 – 19 yaş
15/ 16 – 18/ 19 yaş
(b) Kabul Kriterleri
Gymnasiale Oberstufe‟a (Gymnasium‟un üst seviyesi) kabul belli başarı standartlarını
karşılayan orta öğretim birinci devre mezuniyet belgesi gerektirmektedir. Tam zamanlı
mesleki eğitime kabul koşulları seçilen okulun türüne bağlıdır.
İkili sistem, sonuçlarına bakılmaksızın orta öğretim birinci devre okulundan mezun olan
herkese açıktır.
(c) Öğretim Programının denetimi ve içeriği
Öğretim programı orta öğretim ikinci devre ve eğitim türüne uygun olarak çeşitlilik
göstermektedir. Gymnsiale Oberstufe‟taki öğrenciler şu 3 gruptaki derslerden seçim
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
yapmak zorundadırlar: dil/ edebiyat/ sanat; sosyal bilimler; ve matematik/ doğa bilimleri/
teknoloji. Berufsfachschulen‟deki mesleki programlar, mesleki derslerin yanı sıra
Almanca, sosyal çalışmalar, matematik, doğa bilimleri, bir yabancı dil ve spor
içermektedir.
İkili sistemdeki mesleki öğretim, ulusal seviyede düzenlenmiş öğretim kuralları (iş yeri
unsuru) ve tüm ekonomik alanlarda Länder (okul – bazlı etkinlik) tarafından oluşturulan
öğretim programı gereğince 350 meslek dalına yönelik olarak düzenlenmiştir.
(d) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Abiturprüfung‟u geçen öğrenciler yüksek öğretime girmelerine imkan sağlayan Zeugnis
der Allgemeinen Hochschulreife‟i alırlar. Tam gün mesleki okullardaki mesleki dersler
öğrencileri belirli bir mesleğe hazırlar ya da bir yüksek öğretime (Zeugnis der
Fachgebundenen Hochschulreife ve Fachhochschulreife) girmelerine imkan tanır. İkili
sistemdeki adaylar ilgili yetkili organların (zanaatkarlar odaları, sanayi ve ticaret odaları,
serbest meslek odaları veya diğer kamu hukuku kurumları) imtihan heyeti önünde bir final
sınavını geçer ve yetkili organlardan bir mezuniyet belgesi alırlar. Buna paralel olarak
Berufsschule, eğer öğrenci tüm derslerde asgari performansı gösterdiyse bir mezuniyet
belgesi alır.
6. Yüksek öğretim
(a) Kurum türleri
Üçüncü düzey eğitim, bir mesleğe giriş için gerekli çalışma derslerini sunan yüksek
öğretim kurumlarını ve diğer kuruluşları kapsamaktadır. Yüksek öğretim kurumları
Universitäten (üniversiteler), ve eş değerdeki yüksek öğretim kurumlarını (Technische
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Öğretmen Eğitimi Programları için Standartlar
Tanısal ve yöntemsel rekabetin geliştirilmesi hususunda öğretmen eğitimi için
standartların geliştirilmesi profesyonelliği hedefleyen bir öğretmen eğitimi için ek bir
temel sağlamaktadır. Eğitim Bakanları Daimi Konferansı, eğitim bilimleri ve konuyla
ilgili didaktikleri kapsayan mesleki teori (Bildungswissenschaften) ile ilgili standartları
geliştirmek için harici uzmanları içeren çalışma grubuna yetki vermiştir. Aralık 2004‟te
Eğitim Bakanları yüksek öğretim kurumlarındaki dersleri ve öğretmen eğitiminin 2. sınıfı
olarak bilinen hazırlık hizmetini (Vorbereitungsdienst) kapsayan öğretmen eğitimi
konusunda Länder tarafından uygulanacak olan standartları kabul etmiştir.
Kalite Güvencesi ve Yüksek Öğretimde öğretim ve araĢtırmanın değerlendirilmesi Öğretimin kalitesinin zorunlu olarak değerlendirilmesi sadece Yüksek öğretim Çerçeve
Kanunu‟nun 1998 yılında değiştirilmesinden bu yana sağlanmaktadır. Çeşitli yüksek
öğretim kurumlarını kapsayan ilk değerlendirme yapıları 1994‟ten beri belirmektedir.
Değerlendirmenin sonuçları, yüksek öğretimin finansmanı üzerinde doğrudan etkiye sahip
olabilir. Nicel performans göstergeleri giderek artan bir şekilde kaynakların tahsisi için bir
temel olarak kullanılmaktadır. Yeni lisans ve yüksek lisans derslerinin tanıtımına yönelik
bir akreditasyon prosedürü oluşturulmuştur. Bu prosedür akademik içerik bakımından
minimum standartları sağlamak ve derecelerin mesleki uygunluğunu kontrol etmek için
kurulmuştur. 2005 yılında Eğitim Bakanları Daimi Konferansı, yüksek öğretimde
araştırma ve öğretimde kalite güvencesi konulu genel kavramı tartışacaktır.
Eğitim Sisteminin GeliĢtirilmesi konulu Düzenli Raporlama
1999 yılında Federal hükümet ve Länder, Alman eğitim sisteminin kalitesini ve
gelecekteki yaşama kabiliyetini temin etmek için Forum Bildung‟u kurdular. 2001 yılında
Forum Bildung tarafından yayımlanan tavsiyeler hem Federal hükümeti hem de Länder’i
etkilemektedir ancak bu tavsiyeler kurumlarda çalışanlara ve eğitim sürecine doğrudan
katılanlara da yöneltilmiştir.
Federal hükümet ve Länder, eğitim sisteminin kalitesini temin etmeye ve geliştirmeye
yarayan tüm program ve önlemler için temel olarak eğitim konulu genel ulusal bir
raporlamanın gereği üzerinde anlaşmaya vardılar. Alman eğitim sisteminin gelişiminden
sonuç çıkarmak için okul eğitimi konusunda ilk rapor (Bildungsbericht für Deutschland:
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
5. “Okumaya hazır” Kampanyasını artırma – hedef erkek çocukları teşvik etmektir
her okul okuma yeteneğini artırmak için daimi bir kalite süreci yürütmelidir.
6. Matematik ve Fen bilgisini teşvik etme
7. Öğretmenlerin zorunlu ileri eğitimi
Talebe yönelik öğretmen eğitimi
Öğretmenlerin okul tabanlı ileri eğitimine verilen önem
Öğretim dışı süreçlere taşınan öğretmenlerin ileri eğitim ve öğretimi
8. Üniversite Eğitimi
50 kuruluşu aynı çatı altında toplamak
Eğitim üniversitesinde tüm öğretmenlerin hizmet için eğitimi ve ileri eğitimi
9. Yönetim düzeyindeki personelin becerilerinin geliştirilmesi – Liderlik Akademisi
10. Okul Müfettişliği‟nin daha fazla geliştirilmesi
Eğitim standartlarının kesinleşmesi eşit derecede önem taşıyan bir konudur. Avusturya‟da
eğitim standartları, öğrencilerin belli bir öğretim yılına (4. yıl (Almanca, Matematik)) ve
esas derslerde 8.yıla (Almanca, Matematik ve İngilizce) kadar kazanması gereken
becerileri tanımlayan normatif standartlar olarak tasarlanmaktadır. Bu standartlar bir
dersin temel alanları üzerinde odaklanmakta ve beklenilen akademik başarıları
tanımlamaktadır. Temel konu becerileri, ileri okul eğitimi ve mesleki eğitim için önemli
olarak tanımlanmaktadır. Eğitim standartları, normatif beklentilerin somut bir ifadesidir ve
kişi bu beklenitler doğrultusunda çalışmalıdır.
2. Yüksek Öğretim reformları
Üniversite Reformu
Üniversite Eğitimi Kanunu‟nda (Universitäts-Studiengesetz) yapılan 1999 değişikliği
üniversite eğitimine, sadece diploma programları şeklinde sunulan öğretmen eğitimi, tıp
ve dişçilik eğitimini dışarıda bırakan 3 – katlı bir sistem getirmiştir. Orta vadede, diploma
çalışmaları genellikle bakalorya ve Mastır eğitim programları ile değiştirilecektir. 2004 kış
döneminde 172 bakalorya ve 217 Mastır eğitimi programı zaten mevcuttu.
Ekim 2002‟de yürürlüğe giren ve tam olarak 1 Ocak 2004‟te uygulanan 2002
Üniversiteler Kanunu, üniversiteler tam bir yasal statü kazandırmaktadır. Böylece yeni işe
alınan üniversite personeli özel kanun sözleşmeleri çerçevesinde istihdam edilmektedir.
Üniversiteler, Federal bakanlık ve müzakereler yoluyla üniversiteler tarafından icra edilen
hizmetleri tanımlayan kamu hizmeti sözleşmelerine dayanan 3 yıllık bir süre için kurulan
küresel bir bütçe yoluyla finanse edilmektedir. Kamu hizmeti sözleşmeleri için ilk döenm
2007‟den 2009 yılına kadardır. Bu süreden sonra, her üniversite bilgi bilançosunun yanı
sıra kamu hizmeti sözleşmesinin uygulanması konusunda yıllık bir performans raporu
sunmalıdır. Bütçe raporlama, muhasebe ve ticari sisteme dayalı mali beyannameler
yoluyla yapılmaktadır. Tüm üniversite bütçe ödeneklerinin % 20‟si faturalıdır. Bu fatura,
sosyal hedeflerin yanı sıra öğretim, araştırma, geliştirme ve sanatın geliştirilmesi
konularındaki göstergeleri içermelidir.
Akreditasyon
Özel üniversitelerin akreditasyonu konulu kanun 1999‟dan beri yürürlüktedir. Bu amaçla,
Avrupa üniversite uzmanlarından oluşan bağımsız Akreditasyon Konseyi 2000 yılında
kurulmuştur. Üniversitelere maksimum 5 yıllık bir süre boyunca akreditasyon sağlanır.
Yeniden akreditasyon sağlanması, sona erme tarihinden önce yeniden başvuru yapılmasını
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
gerektirmektedir. Ayrıca Akreditasyon Konseyi, akkredite edilen özel üniversitelerin
daimi kalite kontrolünü sağlamaktan sorumludur.
Fachhochschulen
2002 yılından beri Fachhochschule eğitim programları bakalorya ve Mastır eğitim
programları olarak idare edilebilmektedir. Eğitim için gerekli zaman girdisi ECTS
kredileri ile belirlenmektedir. Giderek artan kullanım uzaktan eğitim unsurlarından
kaynaklanmaktadır.
2004/05 öğretim yılında toplam 136 Fachhochschule dersi sunulmaktadır (bunlardan 36
tanesi bakalorya eğitim programıdır). Aşağıda yer alan uzmanlık alanları mevcuttur:
disiplinler-arası programların yanı sıra ekonomi, turizm, teknik bilimler, bilgi ve bilişim
teknolojileri, medya ve tasarım. Dahası, sağlık ve sosyal bakım konulu eğitim programları
da mevcuttur.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
ÇEK CUMHURĠYETĠ
I. Eğitim sisteminin tanımı
1. Eğitim nüfusu ve öğrenim dili
2001 yılında (son nüfus sayımının yapıldığı yıl), 29 yaş veya altında olan kişilerin sayısı 4 047
026 olarak ortaya çıkmıştır (nüfusun %39,6‟sı). Zorunlu eğitim çağında olan çocukların sayısı 1
045 313 olarak saptanmıştır (nüfusun %10,2‟si). Resmi öğretim dili Çekçe‟dir. 2003 / 2004‟te
Polonya‟ca eğitim veren 21 ilköğretim okulu (bunlara ek olarak 29 anaokulu ve 1 tane de
gymnázium) bulunmaktadır.
2. Ġdari denetim ve kamu finansmanlı eğitimin kapsamı
2003 / 2004‟te, ilköğretim ve ortaöğretim alan öğrencilerin büyük bir kısmı devlet okullarına
gitmektedir.
1 Ocak 2003 tarihinden bu yana, Çek eğitim sistemi, kamu yönetimi reformunun getirdiği yeni
düzenlemelere dayanarak işlemektedir. Sektörel idare kaldırılmıştır; okullar genel idari sistem
çatısı altında yönetilmektedir. İdari sistem, merkezi hükümet, bölgeler (14 tane) ve iller
arasında paylaştırılmıştır. Bölgelere yüksek düzeyde özerklik verilmiştir. Reform, 2 yıl boyunca
pek çok aşamada uygulanmıştır.
Bu noktadan itibaren, Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı özellikle:
eğitim sisteminin tasarımı, içerisinde bulunduğu mevcut durum ve geliştirilmesi
konularında kararlar almakta;
eğitim standartlarını belirlemekte;
öğretim programına ilişkin belgelerini onaylamakta;
öğretmen maaşları ve öğretime yardımcı materyallerden sorumlu olmakta;
bölge eğitim şubelerine yapılan müdür atamalarını onaylamakta;
okul kayıtlarından sorumlu olmakta;
gençler için oluşturulacak pedagojik merkezlerin ve ıslahevlerini düzenleyen bir kurum
görevi icra etmektedir.
Bölgeler ortaöğretim ikinci devreden ve özel okullardan, temel sanat okullarından ve okul dışı
faaliyetlerden sorumludurlar (2001 yılından önce, bütün bunlar Bakanlığın sorumluluğu
altındaydı). Bölge valisi, eğitim şubesine bir müdür atar ve atadığı müdür o bölgede eğitimle
ilgili kararlarda en yetkili kişi konumundadır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
İller, zorunlu eğitimden sorumludur. Okul öncesi eğitim kurumlarını ve ilköğretim okullarını
kurar ve idare ederler. İl, genel olarak bu görevi Eğitim Komisyonu (Komise pro výchovu a
vzdělávání) aracılığı ile yerine getirir.
Okulların finansmanı iki kaynaktan sağlanır: sermaye ve işletme maliyetleri okulların
kuruluşundan sorumlu birim tarafından (örn. bölge veya il); maaşlar ve öğretim yardımları ise
bölge idareleri aracılığı ile Devlet tarafından finanse edilir. Kuruluştan sorumlu birim, okul
müdürlerini atar; il tarafından atanan müdürler bölgenin, bölge tarafından atanan müdürler ise
Bakanlığın onayına sunulur.
1 Ocak 2003 tarihinden itibaren tüm okullar tüzel kişi statüsüne kavuşmuştur. Eğitim sürecinin
kalitesi, okulun mali yönetimi, öğretmenlerin atanması ve görevden alınması ve il ve halkla
ilişkilerin yürütülmesi konularında tüm sorumluluk okul müdürlerine verilmiştir. Kanunen,
okulun kuruluşundan sorumlu birim bir Okul Kurulu (rada školy) oluşturabilir ve ailelerin,
öğrencilerin, personelin ve halkın okul yönetimine katılmasını sağlayabilir.
Özel okullar 1990 yılından itibaren kurulmaya başlanmıştır (üniversite düzeyinde 1999‟dan
beri). Okulların tamamına yakını belirli bir dinin öğretimini esas almayan okullardır; okulların
genel kanuni teşkilatlanması, kâr amacıyla kurulanlar veya kâr amacı gütmeyip devlet
yardımıyla kurulan okullar şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Özel yüksek öğretim kurumları, devlet
yardımı alabilmek için kâr amacı gütmeyen kurumlar olmak durumundadırlar. Özel okulların
finansmanı bölge tarafından sağlanmaktadır. Devlet okullarının işletme maliyetinin finansmanı
için kullanılan aynı formül, bu söz konusu özel okulların finansmanı için de geçerlidir. Eğer söz
konusu okul belirli kriterleri karşılıyorsa, temel sübvansiyonlar (türüne göre, benzer kamu
kurumlarının aldığı miktarın %50-80‟ine tekabül eder) (ilköğretim okulları ve özel okullar için)
%100‟e, (ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası teknik okullar için) %90‟a veya (diğer
türde kurumlar için) %80‟e kadar çıkabilir. Dini eğitim veren okullar devlet okullarıyla aynı
finansmanı almaktadırlar. 2003-2004 eğitim-öğretim yılı verilerine bakıldığında, hem özel
okullar hem de dini eğitim veren okullar, toplam ilköğretim okulları sayısının %3.46‟sını ve bu
ilköğretim okullarında okuyan toplam öğrenci sayısının %0,97‟ini oluşturmaktadır; ortaöğretim
ikinci devre okulları toplam ilköğretim okulları sayısının %22‟sini ve bu okullarda okuyan
toplam öğrenci sayısının %14,9‟unu temsil etmektedir; üniversiteler ise toplam eğitim kurumu
sayısının %53,8‟ine ve toplam öğrenci sayısının %3,2‟sine tekabül etmektedir.
Çek Cumhuriyeti Okul Müfettişliği (Česká školní inspekce), Bakanlığın doğrudan denetimi
altında olan merkezi bir denetleme organıdır. Yüksek öğretim kurumları dışında kalan tüm
seviyelerdeki eğitim-öğretim kurumları içerisinde verilen eğitimin sonuçlarını, yönetim
kalitesini, fonların etkin bir şekilde kullanılıp kullanılmadığını ve bağlayıcı yönetmeliklere
uyulup uyulmadığını denetlemekle görevlidir.
3. Okul öncesi eğitim
Anaokulu (mateřska škola), eğitim sisteminin bir parçasıdır. Temel yaş grubu, 3–6 yaş arası
çocukları kapsar. Okula devam mecburiyeti yoktur; yine de söz konusu yaş grubundaki
çocukların %88,7‟si anaokullarına gitmektedir; ilkokuldan hemen bir önceki sene ise söz
konusu yaş grubundaki çocukların neredeyse tamamı anaokullarına gitmektedir. Anaokulları,
iller tarafından idare edilmektedir. Okulların büyük çoğunluğu parasızdır; ancak ailelerden
okulun işletme maliyetinin en fazla %30‟u kadar bir para ödemeleri istenebilir.
4. Tam gün zorunlu eğitim
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Genel olarak 6 – 15 yaşlar arasında olmak üzere 9 yıl boyunca okula devam mecburiyeti vardır.
Bütün öğrenciler öğrenimlerine bir ilköğretim okulunda (základní škola) başlarlar; ikinci
aşamaya geçtiklerinde bir gymnázium‟a geçiş yapabilirler.
(a) Evreler
Kurum Tipik yaş grubu ISCED (Uluslararası Eğitim
Standardı Sınıflandırması)
düzeyi
Základní škola
(tek yapı; ilk ve ortaöğretim
birinci devre)
ilk aşama: 6-10
ikinci aşama: 11-15
1+2
Gymnázium(genel
ortaöğretim birinci devre)
11/13-15 2
(b) Kabul kriterleri Okulların hizmet verdikleri bölgeler belirlenmiştir; ancak, okul seçimi serbest bırakılmıştır.
Öğrenciler bir základní škola‟dan 5. yılın sonunda ayrılıp 8 yıl eğitim veren gymnázium‟a
geçebilirler; aynı şekilde yine 7. yılın sonunda bir základní škola‟dan ayrılıp 6 yıllık bir eğitim
almak için gymnázium‟a geçiş yapabilirler. Ancak öncelikle bu söz konusu okulun yaptığı giriş
sınavında başarılı olmaları gerekmektedir. Uygun yaş grubunda olup gymnázium‟da eğitim
gören öğrencilerin oranı %9,3‟tür.
(c) Okul gününün/haftasının/yılının süresi Okul yılının başlangıç tarihi 1 Eylül olup takip eden yılın 31 Ağustos tarihinde sona erer. 2003-
2004 eğitim-öğretim yılında, okul yılı 195 eğitim-öğretim günü olarak hesaplanmıştır. 45
dakikalık dersler haftada 5 güne yayılmış durumdadır. İlk aşamada 22-25, ikinci aşamada ise
27-30 ders okutulmaktadır (aşamalı olarak).
(d) Sınıf büyüklüğü/öğrencilerin gruplandırılması 2003-2004 eğitim-öğretim yılında, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 14,6 olarak
gerçekleşmiştir; ortalama sınıf büyüklüğü ise 21,3 olmuştur. Yasada, bir sınıfta bulunabilecek
öğrenci sayısı en az 17 ve en çok 30 olarak belirtilmiştir. Karma eğitim uygulayan sınıflar, aynı
yaşa sahip öğrencilerden oluşmaktadır. İlk aşamada, aynı öğretmen bütün konularda eğitim
verirken; ikinci aşamada öğretmenler genel olarak iki konuda uzmanlık dallarına ayrılmaktadır.
(e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği Ulusal öğretim standartları, hedefleri ve temel öğretim programı içeriğini belirler. Bu hedeflere
ulaşabilmek için onaylandığı takdirde çok çeşitli eğitim programları uygulanabilir. Üç tane
ulusal program bulunmaktadır. Her kurum, okul, vs., kendi tercih ettikleri öğretim metotlarını
ve ders kitaplarını kullanmakta serbesttir (Bakanlık tarafından onaylanan listeden seçmek
kaydıyla).
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler Öğrenciler, öğretmenleri tarafından yazılı ve sözlü çalışmaları ve ödevleri ile 5‟lik not sistemi
üzerinden değerlendirilirler. Sürekli olarak yapılan değerlendirmenin sonuçları, her dönemin
sonunda bir rapor içerisinde özet olarak sunulur. İlköğretim okullarının ilk aşamasında sözlü
değerlendirme yapılmasına izin verilmiştir ve öğretmenlerin %8‟i tarafından bu yöntem
uygulanmaktadır. Öğrencilerin gösterdikleri gelişimi görüşmek amacıyla öğrenci velileriyle
toplantılar düzenlenmektedir. Başarısız öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılabilir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
5. Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası eğitim
(a) Eğitim türleri
Kurum Eğitim türü Süre ISCED düzeyi Tipik yaş grubu
Gymnázium Genel
ortaöğretim
ikinci devre
4 3A 15-19
Středni odborná
škola (SOŠ)
Teknik
ortaöğretim
ikinci devre
4 3A 15-19
3 3C 15-18
Středni odborné
učiliště (SOU)
Mesleki
ortaöğretim
ikinci devre
2 3C 15-17
3 3C 15-18
4 3A 15-19
SOŠ + SOU Ortaokul sonrası
(nástavbové
studium)
2 4A 19-21
(b) Kabul kriterleri Zorunlu eğitimi tamamlamış olmak ve giriş koşullarını başarılı bir şekilde yerine getirmek,
ortaöğretim ikinci devreye kabul edilmek için gerekli olan önkoşullardır. Öğrenciler, kendi
tercih ettikleri bir ya da daha fazla okula başvurabilirler. Giriş sınavının (yazılı ve sözlü) içeriği
okul tarafından belirlenir. Bir nástavbové studium‟a kabul edilmek için yerine getirilmesi
gereken önkoşul, bir středni odborné učiliště‟de 3 yıllık eğitimi tamamlamış olmak ve giriş
koşullarını başarılı bir şekilde sağlamaktır.
(c) Öğretim programının kontrolü ve içeriği Bakanlık, amaçları ve içeriği belirleyen eğitim standartlarını ortaya koyar ve öğretim
programını oldukça esnek bir şekilde onaylar. Gymnázium‟da, toplam 31 ders içerisinden
okutulması öngörülmüş 21-29 ders vardır. Okul müdürü, geriye kalan dersleri okulun profiline
göre belirler. Teknik okullarda, toplam ders sayısı 33‟tür; ancak genel konu derslerinin mesleki
derslere oranı yaklaşık 40/60 şeklinde gerçekleşmektedir. Bazı dersler seçmeli ders
statüsündedir. Meslek okullarında da 33 ders bulunmaktadır; genel konu derslerinin, mesleki
derslerin ve uygulama derslerinin birbirlerine oranı çeşitlilik göstermektedir. 3 yıllık derslerdeki
(hakim bir ders türüdür) uygulama saatleri, söz konusu derslerin %30-45‟ini kapsayabilir. Bir
nástavbové studium, öğrencilere çalıştıkları alanla ilgili genel ve teorik konu derslerini verir.
Bireysel olarak seçilmiş derslerin içeriği, bütün sınıflar için %30‟a varan oranlarda
değiştirilebilir.
(d) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler Ortaöğretim kinci devrede eğitim veren tüm okullar final sınavlarını kendileri düzenler: 4 yıllık
dersler için (ISCED 3A düzeyi) ve bir nástavbové studium‟da maturitní zkouška adında bir
final sınavı; 3 ve 2 yıllık dersler (ISCED 3C düzeyi) için ise závĕrečná zkouška adında bir final
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
sınavı düzenlenir. Teknik okullarda ve meslek okullarında, sınavın bir kısmı uygulamaya
yöneliktir. Meslek liselerinden mezun olanlara bir výuční belgesi verilir.
6. Üçüncü düzey öğretim
(a) Kurum türleri
Kurum ISCED düzeyi Süre Tipik yaş grubu
Vyšší odborná škola
(Teknik meslek
yüksekokulu)
5B 2-3,5 19-21/22
Vysoká škola
(Yükseköğretim
kurumu)
5A 3/4/5/6 19-22/26
6 3 -
Üçüncü Düzey teknik okullar öğrencilere ileri düzey teknik bilgiler kazandırır. Öğretim
programları okul tarafından hazırlanır ve Bakanlığın onayına sunulur. Genel, temel mesleki ve
özel mesleki konu derslerinin birbirlerine oranı yaklaşık 20:40:30 şeklinde gerçekleşmektedir.
Yüksek öğretim kurumları ya üniversite şeklinde (2004 yılında 28 kurum – 24 kamu, 4 devlet)
ya da üniversitelerden farklı bir şekilde (28 özel kurum) teşkilatlanmıştır. Çalışma programları,
bireysel kurumlar/fakülteler tarafından hazırlanıp Akreditasyon Kurulu‟nun onayına sunulur.
(b) Giriş Maturitní zkouška sertifikası, tüm üçüncü düzey öğretim programlarına girmek için aranan
minimum yeterlilik belgesidir. Her kurum kabul kriterlerini kendisi belirler ve giriş sınavının
içeriğinin ne olacağına kendisi karar verir.
(c) Yeterlilikler Üçüncü düzey teknik okullar, verdikleri eğitimi absolutorium adı verilen bir final sınavı ile
tamamlar. Vyšší odborná škola‟dan mezun olmuş bir öğrenciye diplomovaný specialista – DĺS.
(diplomalı uzman) adı verilir.
Yüksek öğretim kurumlarındaki dersler ise devlet tarafından düzenlenen bir sınavla son bulur.
Lisans düzeyindeki dersleri başarıyla bitirenler bakalář – Bc. (üniversite mezunu) unvanı
alırlar; lisans düzeyinden bir sonraki seviyedeki dersleri başarıyla tamamlayanlar ise magistr –
Mgr. (Yüksek Lisans) unvanına kavuşurlar; bazı dallar için özel unvanlar bulunmaktadır:
magister uměni – MgA. (Yüksek Lisans Mezunu), inženýr – Ing. (teknik ve iktisatla ilgili dallar
için), tıp ve veterinerlik için (státní rigorózní zkouška sınavını geçtikten sonra) doktor – MUDr.,
MVDr. unvanı. Yüksek Lisans derecesine sahip olanlar için rigorózni zkouška sınavını başarıyla
geçmelerinin ardından JUDr., PhDr., RNDr., PharmDr., ThDr. unvanlarını alma olasılığı
bulunmaktadır. Doktora çalışmaları, bir doktora yeterlilik sınavı ve doktor - Ph.D. (İlahiyat
doktorası yapanlar için Th.D.) unvanı ile sona erer.
7. Özel ihtiyaçlar
Özel ihtiyaca cevap veren okullar, okul öncesi eğitim düzeyinden ortaöğretim ikinci devre
düzeyine kadar mevcuttur. Bu okulların öğretim programları ve yeterlilikleri, normal okulların
öğretim programları ve yeterliliklerine mümkün olduğu kadar yakın bir şekilde hazırlanmıştır;
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
nüfusun %3,6‟sı normal eğitimin dışında kalmaktadır. Özel ihtiyaca cevap veren bir okula kayıt
yaptırmak için yetkili bir makamın tavsiyesi ve ebeveynlerin rızası gerekmektedir.
8. Öğretmenler
Zorunlu eğitim öncesi eğitim-öğretimde görev alacak öğretmenlerin 4 yıllık eğitimi, genel
olarak ortaöğretim ikinci devre seviyesinde gerçekleştirilir; ayrıca üniversitelerde lisans veya
lisansüstü düzeylerde (3 veya 4 yıl) bu konuyla ilgili dersler mevcuttur. Diğer eğitim
seviyelerinde görev alacak öğretmen adayları, bir üniversite derecesi almak zorundadır; bu
derece de genel olarak Lisansüstü derecesidir (eğitim 4-5 yıl sürer). Öğretmenler, devlet
memuru statüsüne sahip değildir.
II. Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma Konuları
Çek Cumhuriyeti‟nde eğitim sisteminin gelişmesi ile ilgili olarak devam eden reformlar ve
yapılan tartışmalar; Çek Cumhuriyeti‟nde Eğitimin Geliştirilmesine Yönelik Ulusal Program-
Beyaz Kitap isimli ana belge, Avrupa düzeyinde ve uluslararası düzeyde çıkarılmış ve
yayınlanmış diğer ulusal tasarılar, stratejiler ve belgelere dayanmaktadır.
2002 Haziran ayında gerçekleşen Parlamento seçimlerinden ve yeni Hükümetin
kurulmasından sonra, eğitim alanında yeni kanunlar çıkartmak için yapılan
çalışmalar yeniden başlamıştır; 24 Eylül 2004 tarihinde bu konuda 3 yasa
çıkartılmıştır. Bu kanunlar, birkaç madde dışında 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe
girecektir. Eğitim Kanunu; okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ikinci
devre, üçüncü düzey teknik öğretim (teknik meslek yüksekokulları), öğretim
programı dışı eğitim ve eğitim sisteminden sorumlu idarelerle ilgili tüm mevcut
yasaların yerini alacaktır. Eğitim Personeli ve bu personelin Kariyer Gelişimi
Kanunu, eğitim personelini yüksek eğitim için teşvik etmeyi ve bu konuda gerekli
temeli oluşturmayı amaçlamaktadır. Teklif edilen usul ve yasaların uygulamaya
konulması, yeterliliklerine ve vermiş oldukları özel hizmetlere bağlı olarak
öğretmenlerin maaşlarında bir etki yaratacaktır. Çıkarılmış üçüncü kanun ise, ilgili
diğer 15 kanunda yapılan değişiklikleri devam ettirmektedir. Sonuç olarak,
uygulamayla ilgili yönetmelikler hazırlanmaktadır.
Yükseköğretim çerçevesinde tartışılan temel konular, Bologna ve Lizbon
süreçleri ve de Yükseköğretimin ekonomik durumu ile ilgilidir:
Çalışma programlarının yeniden yapılandırılması ve doktora çalışmaları için
destek sağlanması;
Eğitim sisteminden geçen yol:
-üçüncü düzey teknik okullar(Vyšší odborné školy) ve yüksek öğretim kurumları
arasında geçirgenlik sağlanması,
-Yükseköğretim çerçevesi dışında yüksek eğitim almak amacıyla daha önceden
alınmış olan eğitimin tanınması (Hayat boyu öğrenme ile ilgili hükümler);
Yükseköğretim kurumlarının eğitimle ve Ar&Ge ile ilgili faaliyetleri arasında daha
yakın ilişkiler kurulması;
Kalite güvencesi;
Yükseköğretim finansman sisteminin aşağıdaki amaçlar için değiştirilmesi:
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
-formüle dayalı bütçe finansmanında geçerli olan nitel kriterleri güçlendirmek,
-(formüle dayalı bütçe finansmanının yanı sıra) stratejik programlar ve Ar&Ge
programları için ayrılan ödenekleri desteklemek,
-özel kaynaklardan gelen finansmanı desteklemek,
-öğrencilerin yemek ve barınak ihtiyaçları için verilen mali desteğin kurumlardan
öğrencilere aktarılmasını sağlamak.
ISCED 1, 2 ve 3 düzeylerinde yapılan öğretim programı reformu devam
etmektedir: öğretim programı sistemi içinde merkezi bir düzeyi temsil eden ve
eğitimle ilgili hedeflerin ve en üst yeterlik seviyelerinin yanı sıra bu hedeflere ve
seviyelere ulaşabilmek için gerekli eğitim içeriğini belirleyen çerçeve eğitim
programı (FEP), farklı gelişim aşamalarından geçmiştir. FEP temelinde, okullar
kendi okul eğitim programlarını hazırlayacaktır.
-İlköğretim için FEP, Ağustos 2004 tarihinde kabul edilmiştir. Bu program, özel
eğitim ihtiyaçları için bir FEP içermektedir. Yeni Eğitim Kanunu, okulların 2007-
2008 eğitim-öğretim yılında FEP‟e göre eğitim vermeye başlamalarını
öngörmektedir.
- genel orta öğretim ikinci devre eğitimi için FEP: ilk versiyon üzerinde yapılan
tartışmanın ardından, Eylül 2004 tarihinde 16 okulda pilot proje başlatılmıştır.
-Ortaöğretim ikinci devre teknik ve mesleki eğitimi için FEP: ana tartışma 2001 ve
2002 yıllarında gerçekleşmiştir. 8 dal için oluşturulan ilk FEPler, seçilmiş
okullarda hazırlanmış ve geçerlilikleri kanıtlanmıştır (Eylül 2002 – Haziran 2003).
Diğer dallar için oluşturulan FEPler, 2004 yılında hazırlanmıştır.
Kamu yönetimi reformu, 1 Ocak 2001 ve 31 Aralık 2002 tarihleri arasında
eğitimde önemli değişiklikler yaşanmıştır. 2003 yılında kamu kesimindeki
tartışma, bölgeler ve merkezi kurumlar arasında yetkiler ve sorumlulukların
paylaşılması ve de finansman konuları üzerinde yoğunlaşmaya devam etmektedir.
Bölgeler daha fazla özerklik talep etmektedir ve bu özerklik de mali olarak belirli
şartlara bağlıdır. Bu nedenden dolayı bölgeler, vergilerden ve okulların finansmanı
ile ilgili sorumluluklarla ilgili olarak Bakanlığın sahip olduğundan daha fazla pay
talep etmektedir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ÖZET
BELGELERĠ
DANĠMARKA
I. Eğitim Sisteminin Tanımı
1. Eğitim nüfusu ve öğretim dili
2001 yılında zorunlu okul çağında 677,880 çocuk ve 15 ila 34 yaş arası grubun yaklaşık
olarak %35.5‟i eğitim alıyordu. Bu oran 15-19 yaş grubu çocuklarda %82.8‟dir. Eğitim dili
Dancadır.
2. Ġdari Kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin kapsamı
2001 yılında öğrencilerin %85,1‟i kamu tarafından finanse edilen ilköğretim ve ortaokul
birinci devre okullarında öğrenim görmekteyken, %14.9 kadarı ise işletme
finansmanlarının yaklaşık %85‟ini Devletten alan özel kurumlarda okumaktaydı.
İlköğretim ve ortaöğretim birinci devre eğitiminin büyük kısmı Eğitim Bakanlığı‟nın
sorumluluğundadır bununla birlikte Sosyal İşler Bakanlığı da okul öncesine ait bazı
alanlardan sorumludur. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimden sorumludur.
Uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitimi, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı
bünyesinde idare edilmekte iken, Eğitim Bakanlığı ise kısa ve orta uzunluktaki üçüncü
düzey eğitimlerden sorumludur.
Mevzuat, eğitim, finansman ve bazı durumlarda da öğretim programı, sınav ve personele
ilişkin amaçları ve çerçeveyi kapsamaktadır. Eğitim Bakanlığı, belediye konseyleri ile
birlikte okul öncesi sınıfının ve folkeskole‟nin bir yılını idare etmektedir. Eğitim
Bakanlığı gymnasium ve Hojere Forberedelseseksamen‟in kontrolünü ilçe konseyleri ve
okul ya da kurs kurullarıyla paylaşmaktadır. Eğitim Bakanlığı mesleki eğitim ve öğretimi
kontrol etmektedir. Yüksek öğretim Eğitim Bakanlığı, Kültürel İşler Bakanlığı ve
Araştırma Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı
araştırma programlarının yanı sıra uzun süreli üçüncü düzey üniversite eğitiminden de
sorumludur. Kısa ve orta uzunluktaki üçüncü düzey eğitim ise Eğitim Bakanlığı‟nın
sorumluluğu altındadır. Kültür Bakanlığı üçüncü düzey sanatsal eğitimi kontrol
etmektedir.
Konu danışmanlarının ulusal bir teşkilatı bulunmasına rağmen, ulusal bir müfettişlik
yoktur. Denetim, aynı zamanda öğretim desteği merkezleri sağlamakla da görevli olan
belediye ya da ilçe makamlarının sorumluluğundadır.
3. Zorunlu eğitim öncesi eğitim
Okul öncesi eğitimi veren dört farklı tipte kurum vardır. Bunlar yuvalar (3 yaşına kadar),
ana okulları (3-7 yaş arası), ilkokul öncesi sınıflar (6-7 yaş grubu) ve 3 ay - 14 yaş arası
çocuklar için hizmet veren entegre edilmiş kurumlardır. Belediye okul öncesi sınıfları
ücretsizdir ancak özel (desteklenen) okullar para almaktadır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
2002 0-2 yaş grubu 3-5 yaş grubu 6 yaş grubu*
Zorunlu eğitim
öncesi eğitim
%57.6 %93.6 %98
* okul öncesi sınıfı
4. Zorunlu eğitim
(a) Safhaları
Folkeskole İlköğretim ve ortaöğretim birinci
devre eğitimi
7-16/17 yaş grubu
7 ila 16 yaşları arasında eğitim zorunludur. Folkeskole kurumlarının çoğu gönüllü bir
okul öncesi sınıfı sunarken, birçoğu da gönüllü bir 10. yıl sunmaktadırlar.
(b) Kabul kriterleri
Çocuklar 7 yaşını doldurdukları yılın Ağustos ayında zorunlu eğitime başlarlar. Aileler
kendi belediyeleri içinde yer alan herhangi bir okulu seçme konusunda özgürdürler.
Folkeskole‟de eğitim ücretsizdir.
(c) Okul gününün / haftasının/ yılının uzunluğu
Okul yılı Ağustos ayında başlar ve Haziran ayında sona erer. Okullar haftanın beş günü
açıktır. Belediyeler ders uzunluğunu değiştirebilirler ancak genelde her ders 45 dakika
sürer. Yıllık asgari ders saati (60 dakika) sayısı 600 (okul öncesi ve 1. ve 2. form), 660 (3
ila 9. form) ve folkeskole‟nin 10. formunda 840 saattir.
(d) Sınıf boyutu/ öğrencilerin gruplandırılması
Azami sınıf boyutu 28 öğrencidir. Öğrenciler yaşlarına göre gruplandırılmaktadır.
Folkeskole genelinde, farklı konular farklı öğretmenler tarafından öğretilmektedir.
(e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Eğitim Bakanlığı genel öğretim programı amaçlarını ve seçmeli kılavuz ilkeleri ortaya
koymaktadır. Zorunlu bir ders kitabı yoktur. Müfredat 3 konu bloğundan oluşmaktadır:
insani bilimler, uygulamalı/ sanat konuları ve Bilim. İnsani bilimler Danca (tüm
sınıflarda), İngilizce (3 ila 9. sınıf arasında), Hıristiyanlık çalışmaları (onay hazırlığının
gerçekleştiği sınıf hariç tüm sınıflarda), tarih (3 ila 9. sınıf arasında), sosyal bilimler (8. ve
9. sınıflarda) konularından oluşmaktadır. Uygulama/ sanat konuları beden eğitimi ve spor
(tüm), müzik (1 ila 6. sınıflarda), sanat (1 ila 5. sınıflarda), tekstil tasarımı, ahşap/metal
çalışmaları ve ev ekonomisinden (4. ila 7 sınıflarda- bir ya da daha fazla form)
oluşmaktadır. Son olarak bilim; matematik (tüm sınıflar), bilim/ teknoloji (1 ila 6. sınıf),
coğrafya (7. ve 8. sınıf), biyoloji (7 ila 9. sınıf) ve fizik/ kimya (7 ila 9. sınıf) konularından
oluşmaktadır. 13 yaşından itibaren öğrenciler bir dizi seçmeli ders arasından seçim
yapabilmektedirler. Öğretmenler, karışık yetenek gruplarından olan tüm bireylerin
ihtiyaçlarını karşılamalıdırlar. Bu da farklılaştırılmış öğretim yoluyla gerçekleştirilir.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Zorunlu öğretim sonunda öğrenciler on kadar konudan resmi sınavlara girebilirler. Eğitim
Bakanlığı yazılı sınavları belirlerken, sözlü sınavları öğretmenler gerçekleştirir.
Folkeskole boyunca değerlendirme sürekli olarak yapılmaktadır ve bir sonraki yıla geçiş
otomatiktir. Her konuda genel ilerleme (notsuz) 7 sınıfa kadar yılda en az iki kere ailelere
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
bildirilmektedir. 8. sınıftan itibaren, bitirme sınavına girilebilen derslerde bir not
verilmektedir. Tüm öğrenciler okulda işlenen konuları ve eğer varsa yıl içinde
gerçekleştirilen çalışma ve sınav sonuçları için alınan notları listeleyen bir bitirme
sertifikası alırlar.
5. Zorunlu eğitim sonrası eğitim: ortaöğretim ikinci devre ve ortaöğretim sonrası
eğitim
(a) Eğitim türleri
Genel ortaöğretim ikinci devre
Almengymnasiale uddannelser (Gymnasium
and HF)
Erhvervsgymnasiale uddannelser (HTX ve
HHX)
16-19 yaş grubu
17-19 yaş grubu
Ortaöğretim ikinci devre mesleki eğitim
Mesleki eğitim ve öğretim (EUD)
Temel sosyal ve sağlık eğitimi (Sosu)
Tarım, denizcilik vb. eğitimi
16-19 yaş grubu
Gymnasium folkeskole‟nin 9. ya da 10. yılından sonra alınan, üç yıllık, akademik olarak
yönlendirilmiş bir kurstur. HF ise Folkeskole‟nin 10. sınıfından sonra yüksek öğrenime
hazırlanmak için alınan iki yıllık genel bir kurstur. HTX ve HHX adındaki daha meslek
yönelimli kurslar 3 yıllıktır ve folkeskole‟nin 9. ya da 10. yılından sonra alınırlar ve kişiyi
yüksek öğrenime ve iş hayatına hazırlarlar. Mesleki eğitim ve öğretim, iş başında eğitim
ile bir meslek okulunda verilen genel ve mesleki eğitimi birleştirir. Temel sosyal ve sağlık
eğitimi ve tarım ve denizcilik ve diğer karşılaştırılabilir eğitim türleri uzmanlaşmış
okullarda verilmektedir.
(b) Kabul kriterleri
Genellikle 16 yaş ve üzerindeki öğrenciler ve 9 yıllık zorunlu öğretimi tamamlamış olan
kişiler 9 yıllık zorunlu öğretimin tamamlanmasının ardından öğrenci gymnasium‟a kabul
için uygun durumdadır. Bununla birlikte öğrencinin folkeskole‟si gymansium‟a
öğrencinin bir kabul sınavına girmesini tavsiye edebilir. Ücret söz konusu değildir.
(c) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Eğitim Bakanlığı‟na bağlı Genel Ortaöğretim İkinci Devre Dairesi gymnasium‟da ve
HF‟de öğretmenlik için öğretim programı yönetmelikleri yayınlamaktadır bununla birlikte
öğretmenler ders kitaplarına ve öğretim metotlarına kendileri karar vermektedirler.
Gymnasium‟daki iki öğrenim “yolu” diller ya da matematiktir. Üç yılın farklı
aşamalarında öğretilen temel konular Danca, ilk ve ikinci yabancı diller, coğrafya, tarih,
biyoloji, müzik, din bilimleri, sanat, klasik çalışmalar ve beden eğitimini içermektedir.
Temel mesleki eğitim ve öğretim için öğretim programı okullar ve ticaret komiteleri
tarafından belirlenmekte ve temel ana konuları, seçmeli konuları ve uzmanlık konularını
içermektedir.
(d) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler
Folkekole‟de 10. sınıf için gönüllü olarak kalan öğrenciler beş konuda sınav
alabilmektedirler. Son gymnasium sınavları 10 konuda yapılmaktadır. Bakanlığa bağlı
Genel Ortaöğretim İkinci Devre Eğitimi Dairesi yazılı sınavlar düzenlemektedir. Final
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
notları için değerlendirmeler büyük bir yazılı ödeve dayanmaktadır. Başarılı adaylar her
konuda alınan notların yanı sıra yıllık çalışmanın notlarını da içeren bir sertifika alırlar.
Dersin içeriğinin takip edildiği, derse tam olarak gelindiği ve sınavlara girildiği takdirde
sınıf geçme otomatik olarak gerçekleşmektedir . Öğrenciler bir sınıfı tekrarlayabilirler.
Meslek derslerinin bir final sınavı vardır ve final notları hem yazılı, hem de sözlü
değerlendirmeyi yansıtmaktadır. Yazılı ve sözlü sınavlara ek olarak HTX ve HHX
kurslarına devam eden öğrenciler büyük bir yazılı ödev yapmaktadırlar.
6. Yüksek Öğretim
(a) Kurum türleri
Yüksek öğretim daha genel akademik konularda araştırma tabanlı eğitim sunan
üniversitelerde ve belli meslekler için eğitim sunan üniversite dışı yüksek öğretim
kurumlarında gerçekleştirilmektedir. 2003 tarihli yeni Üniversite Yasası‟nın ardından
12 üniversitenin tamamı, kendi kendilerini yöneten kurumlar haline gelmişlerdir.
(b) Erişim
Yüksek öğrenime kayıt ücretsizdir ve sadece tıp ve eğitim gibi özel konu
alanlarında sınırlı kabul söz konusudur. Bir üniversiteye ya da orta-dönemli
üniversite dışı eğitim veren bir eğitim kurumuna girmek için öğrencilerin
gymnasium sınavını (Stıdenteressamen), Hf sınavını, HHX sınavını ya da HTX
sınavını başarıyla tamamlamış olmaları gerekmektedir. Diğer akademik olmayan
kurumlar bu sınavları gerektirmemektedir ancak bunların da kendi giriş
gereklilikleri bulunmaktadır.
(c) Yeterlilikler
Üniversiteler üç yıllık lisans dereceleri sunmaktadır. Üniversite haricindeki yüksek
öğretimi tamamlayan öğrenciler bir ila dört yılın sonunda bir diploma almaktadır.
3 ila 4 yıl süren ve uzmanlık gerektiren mesleğe özgü yeterlilikler kazandıran bir
dizi orta üçüncü derece eğitim (üniversite dışı) bulunmaktadır. Üniversite Reformu
2 yıl lisansüstü programların izlediği 3 yıllık lisans derecelerinin 3 + 2 şeklindeki
yapısı tıp ve veterinerlik programları haricindeki tüm üniversite derecelerinde
uygulanmaya başlamıştır.
7. Özel ihtiyaçlar
Özel eğitimsel ihtiyaçları olan çocukları normal eğitim kurumlarında eğitme eğilimi
mevcuttur. Özel olarak eğitilmiş öğretmenler ek destek sağlamaktadırlar. 2000 yılında
ilköğretim ve ortaöğretim birinci devre öğrencilerinin %0.6‟sından daha azı özel bir okula
gitmekteydi.
8. Öğretmenler
Okul öncesi öğretmenleri sosyal eğitimci eğitimi veren bir kolejde (paedagogseminarium)
üç buçuk yıllık bir eğitim görmektedirler. Folkeskole öğretmenleri 4 yıllık bir üniversite
dışı kursu, bir eğitim kolejinde (laererseminarium) tamamlarlar. Gymnasium öğretmenleri
bir ya da daha fazla konuda uzmanlaşırlar ve Candidatus- derecesine (Mastır) sahiptirler.
Bunlar özel olarak düzenlenmiş lisansüstü öğretmen eğitimi kursuna gitmektedirler.
Meslek okullarındaki öğretmenler ise bir ya da daha fazla sayıda konuda öğretmenlik
yapma konusunda yeterlilik sahibi olmak durumundadırlar. Konuya ilişkin yeterlilikler ya
bir Candidatus derecesine (Mastır düzeyi) sahip olma ya da mesleki bir kolej, üniversite
ya da uygun profesyonel deneyimin söz konusu olduğu bir mühendislik derecesine sahip
olma şeklindedir. Mesleki konu öğretmenlerinin iki yıllık ilgili bir iş deneyimi olması
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
gerekmektedir. Meslek okullarındaki öğretmenler eğitimlerini, atanmalarından sonraki iki
yıl içerisinde uzmanlaşmış bir kurumda tamamlarlar. Okul öncesi, folkeskole, gymnasium
ve meslek okulu öğretmenleri bir grup kontratı temelinde, memurlarınkine benzeyen
koşullar altında istihdam edilmektedirler.
II. Eğitim Alanında Sürmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
Danimarka Eğitim Bakanı aşağıdaki konuların 2005-2006 döneminde Danimarka eğitim
politikasının odak noktaları olmasına karar vermiştir:
1. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi (Gymnasium reformu)
Gymnasium reformunun amacı öğrencinin gerçek öğrenim yeterliğini geliştirmek ve
böylece de bir yüksek öğrenim programını bitirme olasılığını güçlendirmektir. 3 yıllık
gymnasium öğretimi boyunca öğrencilerin küçük öğrencilerden büyük öğrencilere
dönmeleri gerekmektedir. Yeterlilikleri ve yeterlikleri daha iyi özümseme olanakları ile
güçlendirilecektir. Daha seçmeli konular öğrenci için daha özgür bir seçimi ve final
sınavını gelecek eğitimi ve istihdama doğru yönlendirme konusunda daha iyi olasılıkları
temin etmek için vardır. Matematik, bilim ya da dil alanlarındaki mevcut ayrım ortadan
kaldırılacaktır. Bunun yerine, öğrenci kendi konu kombinasyonunu seçmeden önce 6 aylık
bir tanıtım süresi olacaktır.
2. Genel ortaöğretim ikinci devre düzeyi - HF Programının reformu (Yüksek
Hazırlık Sınavı)
HF programı uzmanlık ve yeterliğe dayalı olacaktır ve öğrencinin ileri düzey öğretim için
yeterlilik kazanmasına ve ileri eğitim ve bir meslek seçimi için iyi bir temel oluşturmasına
imkan verecektir. Yeterlilikler ve yeterlikler konular arasında daha büyük bir tutarlılık
oluşturulması ile güçlendirilecektir. HF seviyesi okulların eğitimi öğrencilerin farklı ön
gerekliliklerine göre düzenleyebilmeleri için daha esnek olmalıdır. Öğrencinin bireysel
konu ve seviye seçimine bağlı olarak, HF seviyesi tüm yüksek öğretim programlarına
erişim sağlayabilir.
3. Mesleki ortaöğretim ikinci devre - Mesleki eğitim ve öğretim programlarının
yenilenmesi (EUD)
Ticari mesleki eğitim ve öğretim programları iş sektörünün bir dizi yeterliğe ilişkin
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenecektir.
Programlar hedef odaklı olacak ve böylelikle öğrencilerin bunları daha çabuk
tamamlaması ve bir iş bulması olanaklı olacaktır. Uygulamalı eğitim daha esnek bir
şekilde düzenlenecek ve okul tabanlı uygulamalı eğitim planının değiştirilmesi içim yeni
çözümler geliştirilecektir.
Teknik mesleki eğitim ve öğretim programlarında, hükümet uygulamalı eğitim yer
durumu (okul tabanlı uygulamalı eğitim de dahil olmak üzere), elde edilen yeterlilikler ve
yeterlikler ve bunlar neticesinde ortaya çıkan istihdam olasılıklarının değerlendirmesini
gerçekleştirecektir.
Kazanılan yeterliliklerin daha sonra güncellenmesi olanağı ile, tanınan bir mesleki yeterlik
sağlanması için daha esnek eğitim kursları oluşturulması amaçlanmaktadır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ VE SÜRDÜRÜLMEKTE
OLAN REFORMLAR ÜZERĠNE ULUSAL ÖZET BELGELERĠ
FĠNLANDĠYA
III. Eğitim Sisteminin Tanımı
9. Eğitim nüfusu ve öğretim dili
2003 yılı itibariyle zorunlu eğitimde 580.000 çocuk bulunmaktadır. Finlandiya‟nın iki ana
dili vardır: Fince ve İsveççe. Temel öğretimde ve ortaöğretim ikinci devrede öğrenim
gören öğrencilerin yaklaşık olarak yüzde beşi öğrenim dilinin İsveççe olduğu okullarda
okumaktadırlar. Her iki dil grubunun da yüksek öğrenim düzeyinde de öğretim kurumları
bulunmaktadır. Buna ek olarak, tüm öğretimin ya da öğretimin bir kısmının yabancı bir
dilde verildiği bazı eğitim kurumları da mevcuttur (genel olarak İngilizce). Laponya‟nın
Saami dili konuşulan bölgelerinde yerel merciler aynı zamanda Saami dilinde eğitim de
düzenlemektedirler. Çingeneler ve diğer azınlıklara mensup olanların yanı sıra işaret dilini
kullanan kişiler için de eğitim olanakları sunulmasına özen gösterilmektedir.
10. İdari kontrol ve kamu sektörü tarafından finanse edilen eğitimin oranı
Finlandiya‟da eğitim, Eğitim Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır. Ulusal Eğitim Kurulu
Bakanlıkla birlikte ilk, orta ve yetişkin eğitimi için eğitim hedeflerini, içeriklerini ve
metotlarını geliştirmek için çalışmaktadır. Buna ek olarak, altı Finlandiya Eyaleti‟nin her
biri bu konularla ilgilenen bir Eğitim ve Kültür Bakanlığı‟na sahiptir. Yerel yönetim,
eğitim verme hususunda çok önemli roller üstlenen yerel yetkililerin (belediyeler)
sorumluluğu altındadır.
İlköğretim ve ortaöğretim ikinci devrede öğretim sunan kurumların bir çoğu yerel
yetkililer ya da ortak belediye kurulları (belediye birlikleri) tarafından idare edilmektedir.
2003 yılında öğrencilerin %98‟i kamu tarafından finanse edilen ilköğretim okullarında
öğrenim görmekte iken kamu tarafından finanse edilen Ortaöğretim ikinci devre
okullarına devam edenlerin oranı %97 , kamu tarafından finanse edilen ortaöğretim ikinci
devre okullarına devam edenlerin oranı ise 87% oranında idi. Finlandiya‟da özel
kurumlar devlet gözetimi altında bulundurulmaktadır. Bu kurumlar da Ulusal Eğitim
Kurulu tarafından onaylanan ana ulusal öğretim programı ve yeterlilik tüzüklerini takip
etmektedirler. Bu kurumlar aynı zamanda kamu tarafından finanse edilen okulların aldığı
mali destekle aynı düzeyde kamusal mali destek almaktadırlar. Eğitimi finanse etme
sorumluluğu Devlet ile yerel yetkililer arasında bölünmüştür. İlk ve orta öğretim için
kullanılan fonlarda devlet masrafların %57‟sini karşılarken belediyelerin sağladığı katkı
ortalama olarak %43 civarında seyretmektedir.
Okullara ne kadar özerklik verileceğine yerel yetkililer karar vermektedirler. Okullar,
kanunun gerektirdiği temel işlevleri yere getirdikleri sürece kendi idari düzenlemelerine
göre eğitim hizmeti sunma hakkına sahiptirler.
Teknik okulların çoğu belediyeye bağlı ya da özel okullardır. Tüm üniversiteler Devlet
tarafından idare edilmektedirler ve büyük oranda özerkliğe sahiptirler.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Ayrı bir okul denetimi mevcut değildir ve okullara yapılan ve devlet yetkilileri tarafından
düzenlenen denetim ziyaretleri artık gerçekleştirilmemektedir. Eğitim verenlerin
etkinlikleri yönetmelikler ve ana ulusal öğretim programında belirtilen hedefler tarafından
idare edilmektedir. Sistem öğretim programında ortaya konulan hedeflerin karşılanması
hususunda eğitimcilerin gösterdiği uzmanlığa dayanmaktadır. İç değerlendirme ve dış
değerlendirme konularının her ikisine de önemli oranda odaklanılmıştır. Ayrı bir Eğitim
ve Öğretim Değerlendirme Konseyi 2003 yılının Nisan ayından beri Eğitim Bakanlığı ile
ortaklaşa bir şekilde çalışmalarını sürdürmektedir. Bu kurul temel ve ortaöğretim ikinci
devre eğitim ve öğretimin planlanması, idare edilmesi, yönetilmesi ve geliştirilmesinden
sorumludur. Teknik Ortaöğretim ikinci devreler ve üniversiteler kendi etkinliklerinin ve
çıktılarının değerlendirilmesinden kendileri sorumludurlar. Bu bağlamda, bunlar Yüksek
Öğretim Değerlendirme Konseyi‟nden destek almaktadırlar.
11. İlk öğretim öncesi
Doğumlarından 6 yaşına kadar olan süre boyunca çocuklar kreşlere (kindersartenler) ya da
her biri ailenin gelirine göre makul fiyatlar talep eden özel yuvalarda bulunan daha küçük
boyuttaki aile kreş gruplarına gidebilmektedirler. 2001 yılından bu yana 6 yaşındaki tüm
çocuklar ücretsiz okul öncesi eğitim alma hakkına sahiptirler. Her yerel idare okul öncesi
eğitimi okullarda, kreşlerde ya da Çocukların Gündüz Bakımına ilişkin (36/1973) sayılı
kanununda belirtilmiş olan aile kreşlerine ya da diğer uygun başka yerlerde vermeye karar
verebilir. 2002 yılında 6 yaşındaki çocukların %98‟i okul öncesi eğitime katılmıştır.
12. Zorunlu tam zamanlı öğretim
(a) Safhaları
Peruskoulu/Grundskola (kapsamlı okul)
Form 1-6 7-12 Yaş
Form 7-9 13-16 Yaş
1 Ocak 1999 tarihinden beri yürürlükte olan Temel Eğitim Kanunu (628/1998) artık kapsamlı
okulları birinci devre ve ikinci devre olmak üzere iki aşamaya ayırmamaktadır. Bu kanun,
yalnızca eğitimin 9 yıl sürdüğünü ve ilk 6 yılda eğitimin sınıf öğretmeni tarafından verilirken
son üç yılda ise konu öğretmenleri tarafından verilmesi gerektiğini belirtmektedir.
(b) Kabul Kriterleri
Çocuklar yedinci yaşlarını doldurdukları yıl içerisinde zorunlu öğretime başlamak
zorundadırlar. Yaklaşık %1 oranında çocuk öğretime bir yıl erken başlamaktadır ancak bunun
gerçekleştirilebilmesi için çocuğun okula başlamaya hazır olduğunu kanıtlayan bir belge
gerekmektedir. Tüm temel öğretim ücretsizdir.Yerel yönetim her çocuğa yaşadıklara yere
yakın bir okul yeri tayin etmektedir ancak belli kısıtlamalar uygulanmasına karşın aileler
kendi tercih ettikleri kapsamlı okulu seçme konusunda özgürdürler.
(c) Okul gününün/haftasının/yılının uzunluğu
Okul yılı Ağustos ortasından başlayan ve Haziran‟ın başına kadar devam eden dönemde 190
gün içermektedir. Okullar haftanın beş günü açıktır ve haftalık alınan ders sayısı düzeye ve
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
alınan seçmeli derslerin sayısına bağlı olarak asgari 19 saatten azami 30 saate kadar
değişmektedir. Buna ek olarak, fazladan tatillerle ilgili yerel özerklik söz konusudur.
(d) Sınıf büyüklüğü/ öğrencilerin gruplandırılması
Sınıf büyüklüğüne ilişkin bir yönetmelik bulunmamaktadır. Gruplar normalde aynı yaştaki
çocuklardan oluşmaktadır. Ancak uygun görüldüğü durumlarda farklı yaş grubundaki
çocuklara özellikle küçük okullarda birlikte öğretim verilebilir. İlk altı yılda öğrenciler
genelde konuların çoğu için aynı öğretmene bağlıdırlar ancak özellikle görsel sanatlar, müzik
ve beden eğitimi gibi konularda konu öğretmenleri de kullanılmaktadır. 7 ila 9 sınıflardaki
çocuklar neredeyse her konu için ayrı öğretmenden eğitim almaktadırlar.
(e) Öğretim programı kontrolü ve içerik
Ana ulusal öğretim programı Ulusal Eğitim Kurulu tarafından belirlenmiştir ve hedefleri ve
değerlendirme kriterlerini içermektedir. Bu çerçevede okullar ve yerel yönetim kendi yerel
kapsamlarına uygun kendi öğretim programını yönetmelikleri oluştururlar. Öğretmenler kendi
öğretim metotlarını seçerler ve yine kendi eğitim malzemelerini belirleme konusunda
özgürdürler. Temel eğitimde zorunlu ana konular ana dil (Fince ya da İsveççe) ve edebiyat,
ikinci ulusal dil, yabancı diller, çevre çalışmaları, sağlık eğitimi, din ya da ahlak bilimi, tarih,
sosyal bilgiler, matematik, fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, beden eğitimi, müzik, görsel
sanatlar, el sanatları, ev ekonomisi ve rehberlik dersleridir.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğretmenler öğretim programında yazılı olan hedefler temelinde kendi ayrı konularında
değerlendirmeler gerçekleştirirler. Değerlendirme günlük okul hayatının sürekli bir parçasıdır
ve her öğrenci yılda en az bir kez bir rapor almaktadır. Buna ek olarak bir okul yılı içerisinde
en az bir kez bir ara rapor verilebilir. Başarı hem sürekli olarak hem de öğretmenlerin
uyguladığı sınavlarla değerlendirilmektedir. Kapsamlı okul hayatının 9 yılını başarıyla
tamamlayan öğrenciye bir belge verilmektedir. Seçmeli olan 10. yılı tamamlayan öğrencilere
ek bir belge sunulmaktadır.
13. Ortaöğretim ikinci devre eğitimi ve Ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitim
(a) Öğretim Türleri
Lukio/Gymnasium (Genel Ortaöğretim ikinci devre)
Ammatillnen oppolaitos /Yrkeslaroanstalt (mesleki
Ortaöğretim ikinci devre)
16-19 Yaş
(b) Kabul kriterleri
Zorunlu öğretimi başarıyla tamamlayan öğrenciler genel ve mesleki eğitim ve öğretim için
uygundurlar. Başvuru süreci esasen ortak ulusal başvuru sistemi vasıtasıyla
gerçekleşmektedir. Öğrenciler Ortaöğretim ikinci devre öğrenimi sunan herhangi bir
öğrenim kurumuna ulusal kapsamda başvuru yapma hakkına sahiptirler. Ortaöğretim
ikinci devrelere öğrenci seçimi esasen daha önceki okul çalışması kayıtlarına göre
gerçekleşirken mesleki Ortaöğretim ikinci devreler tarafından kullanılan seçme kriterleri
iş deneyimi ve diğer karşılaştırılabilir faktörleri ve muhtemelen de giriş ve yetenek
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
sınavlarını da kapsayabilir. Okul ücreti olmamasına rağmen, öğrenim ekipmanı vasıtasıyla
katkı yapılması gerekebilir. Öğrencilerin %90‟ından fazlası temel eğitimin hemen
ardından eğitimlerine devam etmektedirler. Bu öğrencilerin yaklaşık %54‟ü genel
Ortaöğretim ikinci devreye devam etmeyi seçerken %36‟sı ise mesleki eğitim veren
Ortaöğretim ikinci devreleri tercih etmektedir. Hem genel Ortaöğretim ikinci devre
eğitiminin hem de mesleki Ortaöğretim ikinci devre eğitimin tamamlanması öğrencilere
yüksek öğrenime devam etmeleri açısından seçilebilirlik sağlamaktadır.
(c) Öğretim programı kontrolü ve içeriği
Ulusal Eğitim Kurulu hem genel Ortaöğretim ikinci devre eğitiminin hem de mesleki
Ortaöğretim ikinci devre eğitim ve öğretiminin konu ve çalışma modüllerinin hedeflerini
ve temel içeriklerine karar vermektedir. İlgili ulusal temel öğretim programına dayalı
olarak her eğitim veren kişi yerel öğretim programını oluşturur.
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimindeki zorunlu konular ana dil ve edebiyat, ikinci
ulusal dil, yabancı diller, matematik ve doğal bilim çalışmaları, insani bilimler ve sosyal
bilimler, din ya da ahlak bilgisi, fiziksel ya da sağlık eğitiminin yanı sıra sanat ve
uygulamalı konuları içermektedir. Buna ek olarak, öğretim programı hükümleri okullar
tarafından belirlenen uzmanlaşma ve uygulamalı dersleri içermektedir. Öğrenciye aynı
zamanda danışmanlık hizmeti de sunulmalıdır.
Bir mesleki eğitim kurumuna devam eden bir öğrenci için temel öğretim programı ana dil,
ikinci ulusal dil, yabancı diller, matematik, fizik, kimya, sosyal bilimler ve çalışma hayatı,
fiziksel ya da sağlık eğitiminin yanı sıra sanat ve kültür derslerini içermektedir.
Mesleki Ortaöğretim ikinci devre eğitimi yeterlilikleri okul tabanlı eğitimde ya da
stajyerlik eğitiminde edinilebilir. Öğrencinin bireysel çalışma planları kendi seçimlerini ve
çalışmalarının ilerleyişini belirlemektedir.
(d) Değerlendirme, sınıf geçme ve yeterlilikler
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitiminin öğretim programı üç sene olarak belirlenmiştir
ancak öğrenciler bu eğitimi 2 ya da 4 yılda da tamamlayabilmektedirler. Eğitim yıllık
derslere göre organize edilmiş değildir. Her ders, dersin tamamlanmasına göre
değerlendirmeye tabi tutulur ve bir öğrenci gerekli sayıda dersi tamamladığı zaman okul
diplomasını alır.
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimi iki ulusal ana dili, bir yabancı dili ve matematik ya
da genel dersleri (insani bilimler ve doğal bilimler) içeren dört zorunlu testten oluşan
ulusal bir üniversite giriş sınavı ile sona ermektedir. Öğrenciler sınavda seçmeli testler de
alabilmektedirler. Üniversite giriş sınavının ve tüm Ortaöğretim ikinci devre eğitimi
öğretim programının başarılı bir şekilde geçilmesinin ardından öğrenciler geçilen testlerin
ayrıntılarını, elde edilen derece ve notları gösteren ayrı bir sertifika almaktadırlar. Mesleki
Ortaöğretim ikinci devre eğitim ve öğretimi gören öğrenciler de üniversite giriş sınavına
girebilmektedirler.
Mesleki eğitim ve öğretim yedi farklı eğitim alanını, 112 farklı çalışma programını içeren
52 mesleki yeterliliği kapsamaktadır. Çalışmaların kapsamı üç yıldır (120 kredi). Her
mesleki yeterlilik en az 20 kredilik kısmı şirketlerde işi öğrenme olmak üzere, diller ve
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
bilimle gibi temel konular ve seçmeli konuları içermektedir. Çalışmalar öğrenci
danışmanlığını ve bir final projesini de içermektedir. Bazı çalışmalar zorunludur, bazıları
ise seçmelidir.
Öğrenci becerileri ve bilgisi her çalışma modülünü tamamlanmasının ardından
değerlendirilmektedir. Bir yeterlilik sertifikası bireysel çalışma planına dahil edilmiş olan
tüm çalışmaların tamamlanmasının ardından verilmektedir.
14. Yüksek öğrenim
(a) Kurum tipleri
Yüksek öğrenim, profesyonel hayata yönelik yüksek öğrenim kurumları olan üniversiteler
ve teknik okullarda sunulmaktadır. Her ikisinin de kendi profilleri bulunmaktadır;
üniversiteler bilimsel araştırma ve öğretimi vurgularken teknik okullar daha uygulamaya
yönelik bir yaklaşım benimsemişlerdir.
(b) Erişim
Finlandiya‟daki üniversite giriş sınavı yüksek öğrenim için genel seçilebilirlik olanağı
sunmaktadır. Buna ek olarak, Finlandiya teknik okul derecesine sahip olanlar, Ortaöğretim
ikinci devre sonrası mesleki yeterliliklere sahip olanlar ya da en azından üç yıllık bir
mesleki yeterliliğe sahip olanlar da üniversite eğitimi için seçilebilirliğe sahip olarak
addedilmektedirler. Üniversiteler aynı zamanda alakalı üniversite tarafından gerekli olarak
addedilen açık üniversite çalışmalarını tamamlamış olan ya da üniversitenin çalışmaları
tamamlamak için gerekli beceri ve bilgiye sahip olduğuna inandığı kişileri de kabul
edebilir.
Tüm çalışma alanlarına kısıtlanmış giriş, “numerus clausus” bulunmaktadır. Başvuru
yapan kişi sayısı mevcut kapasiteyi geçtiği için üniversiteler değişik öğrenci seçme
kriterlerine başvurmaktadırlar.
Kabul için genel şart genel ortaöğretim ikinci devre eğitiminin ya da mesleki ortaöğretim
ikinci devre eğitim ve öğretiminin tamamlanmış olmasıdır. Diğer bir deyişle, aşağıda
belirtilen adaylar teknik okul çalışmaları gerçekleştirme hususunda yeterlilik sahibi olarak
kabul edilmektedirler: üniversite giriş sınavına girmiş olanlar ya da ortaöğretim ikinci
devre eğitimini tamamlamış olanlar ya da mesleki yeterliliğe sahip olanlar (ya da
Ortaöğretim ikinci devre sonrası bir yeterliliğe sahip olanlar) veya eşdeğer bir uluslararası
ya da yabancı yeterliliğe sahip olanlar.
Teknik okullara öğrenci seçimi ana olarak okul başarısına ve iş deneyimine ve genelde de
giriş sınavlarına dayanmaktadır.
(c) Yeterlilikler
Üniversitelerdeki derece sistemine göre düşük ya da daha yüksek seviyede akademik
derece almak mümkündür. Daha düşük seviyedeki ya da lisans seviyesindeki derece (120
kredi) 3 yılda ve yüksek ya da mastır derecesi (160-180 kredi) 5-6 yılda tamamlanabilir.
Buna ek olarak, üniversiteler bilimsel lisans üstü derecesi olan licentiate ve doktora
dereceleri vermektedirler.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Bir teknik okul derecesi almak için gerekli çalışmalar 3,5-4 yıl ya da 140-160 kredi
gerektirmektedir bu da teknik okulların öğrenciye bir derece sertifikası verdiği çalışma
alanına göre değişmektedir. Bazı teknik okullar 1 Ağustos 2002 tarihinden itibaren bir
sınav sistemine göre lisans üstü derecesi çalışmaları önermektedir. (Cf 2. bölüm)
15. Yetişkin eğitim ve öğretimi
Gençler için ortaya konulan ve yaygın okullardan üniversite öğrenimine kadar değişen
tüm eğitim ve öğretim şekilleri yetişkinler için de sunulmaktadır. Bazı eğitim kurumları
yalnızca yetişkin eğitim ve öğretimine odaklanmışlardır. Yetişkin eğitim ve öğretimi
firmalar içerisinde hizmet içi eğitim şeklinde de verilmektedir.
Yetişkinler için ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitimde, yetişkinler tıpkı gençler gibi
üniversite giriş sınavı için eğitim görebilir ve aynı sınava katılabilirler. Yetişkinler aynı
zamanda gençlerle aynı ortaöğretim ikinci devre sonrası mesleki yeterliliklere de sahip
olabilirler.
Yetişkinlerin özellikle yetişkinler için tasarlanmış olan yeterlik tabanlı yeterlilikler sistemi
vasıtasıyla mesleki yeterlilikler için eğitim görmeleri ve bunları kazanmaları esnek bir
yoldur. Sistem kişilere kendi mesleki becerilerini bu becerileri işte, okul çalışmalarında ya
da kendi boş zaman etkinlikleri esnasında kazanmış olmalarından bağımsız bir biçimde
yeterlik testlerinde gösterme şansı tanımaktadır. Çalışmalar her öğrenci için ayrı olarak
hazırlanan bireysel öğrenme programlarına dayanmaktadır. Yeterlik tabanlı üç yeterlilik
bulunmaktadır: ortaöğretim ikinci devre sonrası , ileri mesleki yeterlilikler ve özel mesleki
yeterlilikler. Yeterlik tabanlı yeterlilikler Ulusal Eğitim Kurulu tarafından saptanmaktadır.
Diğer yandan sistemin kurulumu ve denetlenmesi iş veren, çalışan ve öğretmen
temsilcilerinden oluşan üç taraflı yeterlilik komitesinin sorumluluğu altındadır.
Yeterlik tabanlı yeterlilik sistemi hayat boyu öğrenmenin ilkelerini yansıtmaktadır. Devlet
aynı zamanda hayat boyu öğrenme ilkesini liberal yetişkin eğitim kurumlarını finanse
ederek de desteklemektedir. Bu eğitim kurumlarının geniş bir özerkliğinin yanı sıra
verilen eğitimin hedeflerine, hedef kitlesine ve metotlarına karar verme özgürlüğü de
bulunmaktadır.
16. Özel ihtiyaçlar
Temel eğitimde, özel ihtiyaç eğitimi ana olarak normal okul eğitimiyle bağlantılı bir
şekilde sağlanmaktadır. Eğer bir öğrenciye engelli ya da hasta olması, geç gelişme
gösterme, ruhsal bozukluklar ya da benzer diğer nedenlerden ötürü normal bir öğrenme
grubu içerisinde eğitim sağlanamıyorsa, bu öğrencinin özel ihtiyaç sahibi kişiler için
sağlanan eğitime kabul edilmesi ya da transfer edilmesi gerekmektedir. Bu tür
durumlarda, özel ihtiyaç eğitimi özel bir sınıfta ya da uygun başka bir yerde de verilebilir.
Eğitim özel sınıf öğretmeni vasıtasıyla verilir. Özel ihtiyaç eğitimine kabul edilen ya da
transfer edilen her öğrenci için bireysel bir öğretim programı hazırlanması zorunludur.
Buna ek olarak, özel desteğe ihtiyacı olan öğrencilere uygun olan durumlarda normal
kurumlar tarafından ilkokul öncesi ve mesleki eğitim ve öğretim sunulmaktadır.
17. Öğretmenler
Kreşlerdeki öğretmenler ve rehber elemanlar ya bir üniversiteden veya teknik okuldan
lisans derecesine sahiptirler ya da ortaöğretim ikinci devre sonrası mesleki yeterlilikler
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
olarak bilinmekte olan yeterliliklere sahiptirler. Buna ek olarak, ortaöğretim ikinci devre
düzeyinde ilgili mesleki yeterliliklere sahip olan diğer çocuk bakımı profesyonelleri
tarafından desteklenmektedirler.
Temel eğitimin ilk altı yılında görev yapan öğretmenler genelde tüm derslere
girmektedirler (sınıf öğretmenleri), buna karşılık son üç yıllık dönemde ve ortaöğretim
ikinci devre düzeyinde konu uzmanı öğretmenler (konu öğretmenleri) görev yapmaktadır.
Sınıf öğretmenleri Eğitim Mastırı yapmış kişiler iken konu öğretmenleri pedagojik
derslerin yanı sıra ders verdikleri konuda Mastır derecesine sahip kişilerdir.
Sınıf öğretmenliği eğitimine başvuran kişilerin üniversite giriş sınavını başarıyla
tamamlamış olmaları gerekmektedir. Sınıf öğretmenliği eğitimi için giriş sınavı yazılı bir
sınav, bir yetenek testi ve mülakat içermektedir. Bazı üniversiteler aynı zamanda bir grup
durum çalışması ve seçmeli olarak kendi sınavlarına girilmesini talep etmektedirler.
Konu öğretmenliği için başvuruda bulunan kişiler her zamanki prosedürü takip ederek ayrı
ayrı üniversite fakültelerine ve kendi ana konularından sorumlu olan bölümlere (örneğin
matematik) başvuru yapmaktadırlar. Konu öğretmeni olmayı arzu eden kişiler bundan
başka ayrıca konu öğretmenliği eğitimi için başvuruda bulunacaklardır. Bazı üniversite
fakültelerinde öğrenciler doğrudan konu öğretmenliği eğitimine başvuru
yapabilmektedirler.
Kuruma ve konuya bağlı olarak, mesleki ve teknik okul öğretmenlerinin ya 1) uygun bir
lisans (ya da lisansüstü) akademik derece 2) uygun bir teknik okul derecesi ya da 3) kendi
mesleki alanlarında mümkün olan en üst düzeyde yeterliliğe, alanda en az 3 yıllık
deneyime ve en az 35 kredilik (52.5 ECTS) pedagojik çalışmaya sahip olmaları
gerekmektedir. Üniversite öğretim görevlilerinin genel olarak bir doktora ya da diğer
lisansüstü derecelere sahip olmaları gereklidir.
IV. Eğitim Alanında Sürdürülmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
Temel Eğitim
Temel eğitim için temel ulusal öğretim programı yenilenmiştir ve kademeli olarak kabul
edilecektir. Aralık 2001 tarihinde Hükümet tarafından onaylanmış olan yeni bir zaman
dağılımı, yeni temel ulusal öğretim programı ile birlikte kabul edilecektir. Tüm eğitim
verenlerin yeni öğretim programını en geç Ağustos 2006 tarihinde uygulamaya koyması
gerekmektedir. 1994 yılından kalma temel ulusal öğretim programı ile karşılaştırıldığında
en büyük şans daha açık ve net yönergeler ve bağlamsal çerçeve olacaktır. Haftalık toplam
ders sayısı sağlık eğitimi adında yeni bir ders koyulmuş olmasına rağmen
değiştirilmemiştir.
Hükümet Temel Eğitim Yasasının okul çağındaki çocuklar için öğretim programı dışı
sabah ve öğleden sonra etkinliklerine ilişkin tüzüklerine bazı eklemelerde bulunmuştur.
Belediyeler Ağustos 2004 tarihi itibariyle Devletten temel eğitim 1. ve 2. sınıf öğrencileri
ve özel ihtiyaç sahibi öğrenciler için düzenlenen bu tür etkinlikleri düzenlemek için destek
alma yetkisine sahiptirler. Bununla birlikte, belediyeler sabah ve öğleden sonra etkinlikleri
sunmaya zorunlu değildirler, ancak eğer bunu yaparlarsa ailelerden para
toplayabilmektedirler. Bu etkinliklerin hedefleri ve ana içerikleri 2004 yılının başlarında
Ulusal Eğitim Kurulu tarafından ortaya konulmuştur. Hükümet aynı zamanda bu etkinliğe
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
dahil olan personelin sahip olması gereken yeterliliklere ilişkin bir kararname
yayınlamıştır. Hükümet sabah ve öğleden sonra etkinliklerinin gelişimini denetleyecek ve
2006 yılında raporunu sunacaktır.
Genel Ortaöğretim Ġkinci Devre Eğitimi
Genel Ortaöğretim ikinci devre eğitimi için öğretim programı reformu da yoldadır. Yeni
bir temel öğretim programı oluşturulmuş ve temel öğretim programı tabanlı yeni yerel
öğretim programları okullarda Ağustos 2005 tarihinde kullanılacaktır.
Üniversite giriş sınavında reform gerçekleştirme konusu oldukça tartışılan bir konudur.
Burada amaç öğrencilere adayların kendi ana dillerinin yanı sıra aralarında ikinci ulusal
dil, yabancı dil, matematik ve genel bilimlerin olduğu sınavlardan üçünü seçmek
durumunda oldukları daha fazla seçenek sunmaktır. Genel bilimlerde sınavın yapısında
reform gerçekleştirilmiştir. (2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.) Amaçlardan bir
tanesi bu testi yüksek öğrenim için öğrenci seçmede daha uygulanabilir hale getirmektir.
YetiĢkin Eğitim ve Öğretimi
İnsanların Finlandiya‟da ortalama olarak 59 yaşında emekli olmalarının en önemli
nedenlerinden bir tanesi yetersiz mesleki beceriler olarak gösterilmektedir. Araştırma
sonuçları göstermektedir ki düşük seviyede bilgisayar bilgisi ve okuma bilgisi
katılımsızlığa ya da yetişkin eğitimine katılmamaya bilinçli bir şekilde karar alınmasına
katkıda bulunmaktadır. İş gücündeki yaklaşık yarım milyon kişi yalnızca Ortaöğretim
birinci devre mezunudur. Bu kişilerin mesleki yeterliğini geliştirmek ve istihdamlarını
garanti altına almak için 2003-2007 dönemi için ayrı bir Hükümet programı
oluşturulmuştur. Programın amacı Ortaöğretim ikinci devre eğitimine sahip olmayan
mümkün olduğunca çok yetişkinin mesleki yeterlilik, ileri mesleki yeterlilik ya da uzman
mesleki yeterliliği sahibi olmasını sağlamaktır. Çalışan grup kaynakların büyük
çoğunluğunun mesleki ortaöğretim ikinci devre yeterliliklerine yönelten ya da bunları
destekleyen çalışmalara ayrılacağını düşünmektedir. Çalışmaların hedefi bir girişim
gerçekleştirmek ve tüm yetişkin nüfusun eğitime katılımını artırmak, uzun bir süreden beri
eğitim ya da öğretime katılmamış olan kişilerin çalışma becerilerini geliştirmek ve daha
ileri düzey eğitim almak için olanaklar tahsis edilmesini garanti altına almaktır. Bu
program için tahsis edilen kaynakların bir kısmı bilgi toplumunun ihtiyaç duyduğu
becerilerin eğitimine ayrılacaktır. Program 30-59 yaş grubunu hedeflemektedir.
Yüksek Öğretim
1997 yılında teknik okullarda lisansüstü derecelere duyulan ihtiyaç sorunu ortaya çıkmış
ve iki yıl sonra lisansüstü derecelere ilişkin karar 2000 yılının başında alınmıştır. Teknik
okullarda lisansüstü derecelere ilişkin yasa 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir ve
Eğitim Bakanlığı 20 teknik okula üçlü derece programları başlatmaları için izin vermiştir.
2003 yılında daha fazla teknik okul bu kapsama girmiştir. Bu denemeye 2005 yılında son
verilecektir.
Teknik okul lisansüstü derecesi, yeni bir üniversite derecesi ve bir teknik okul derecesini
ya da diğer alakalı yüksek öğrenim derecelerini tamamlamış olan ve derecenin
tamamlanmasının ardından bu derecenin tamamlandığı alanda en az 3 yıllık iş deneyimi
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
olan kişileri hedeflemektedir. Yeni yüksek öğretim derecesi çalışma hayatı ihtiyaçlarına
göre belirlenmiştir ve yetişkin eğitimi hedefleri doğrultusunda uygulanmaktadır.
Bologna süreciyle ilişkili olarak yüksek öğrenimde iki kademeli derece sisteminin kabulü
planı Finlandiya‟da uygulamaya konulmaktadır. Değişikliğe uğramış bir Üniversiteler
Yasası 1 Ağustos 2005 tarihinde yürürlüğe girecektir ve iki kademeli derece yapısını
başlatacaktır. İki kademeli derece yapısında, Mastır derecesi lisans derecesine ya da
karşılaştırılabilir eğitime bağlı olacaktır. Bu derece yapısı tıp ve dişçilik hariç tüm alanlar
için geçerli olacaktır. Finlandiya ders kredi sisteminin yerini Avrupa ECTS kredi sistemi
alacak ve bu da Fin üniversite derecelerini uluslararası çapta karşılaştırmak için kolaylık
sağlayacaktır.
Yüksek öğrenim derecesini tamamlamak için gereken sürenin kısaltılması için de çaba
gösterilmektedir: Üzerinde değişiklik yapılmış Üniversiteler Yasası üniversite ve teknik
okul derecesi öğrencilerinin eğitim haklarına ilişkin yönetmelikleri içerecektir.
Üniversiteler öğrencilere ortaya koyulan zaman sınırları içerisinde derecelerini
alabilmeleri için rehberlik ve eğitim sağlamakla görevli olacaklardır.
İyileştirilmiş rehberliğe ek olarak, öğrencilere, tabi oldukları vergiler üzerinden bir
öğrenci kredisi indirimi hakkı tanınarak, bu öğrencilerin okul çalışmalarını ortaya
konulmuş olan zaman sınırları içerisinde tamamlamaları teşvik edilecektir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
FRANSA
III. Eğitim sisteminin tanımı
9. Eğitim nüfusu ve öğrenim dili
2002-2003 eğitim-öğretim yılında Fransa‟da ve kendisine bağlı denizaşırı bölgelerdeki (DOM)
öğrenci nüfusu 14 940 900 olarak kaydedilmiştir – toplam nüfus 60 milyonun biraz üzerindedir
– öğrenci nüfusu şu şekilde bölümlere ayrılmıştır: 6 529 000 ilköğretim öğrencisi (“okul
öncesi” eğitim ve “ilköğretim”), 5 596 000 ortaöğretim öğrencisi ve 2 209 000 yükseköğretim
öğrencisi. Öğretim dili Fransızca‟dır. Bölgesel dillerde eğitim ise modern diller çalışma dalının
bir parçası olarak verilmektedir.
10. Ġdari denetim ve kamu finansmanlı eğitimin kapsamı
Fransa‟da okul eğitimi, bütün ülkedeki eğitimden sorumlu bakanın yetkisi altındadır (Gençlik,
Eğitim ve Araştırma Bakanı). İlköğretimde öğrenim gören öğrencilerin %86,5‟ini ve
ortaöğretimde öğrenim gören öğrencilerin %79,9‟unu kapsayan kamu sektörüne ait parasız
okulların yanı sıra yine aynı düzeylerde eğitim veren özel okullar da mevcuttur; bu özel
okulların büyük çoğunluğu Devletle bir sözleşme imzalamıştır ve bu sözleşme sayesinde
Devlet, öğretmen ücretlerinin ödenmesiyle ilgili sorumluluğu üstlenebilmekte ve contrats
d’association (“birlik/ortaklık sözleşmeleri”) adı verilen sözleşmeler sayesinde de söz konusu
okulun işleyişini kontrol altında tutabilmektedir.
Her ne kadar merkeziyetçilikten uzaklaşmaya yönelik alınan bazı önlemler dahilinde devlet
okullarının binalarının inşası ve bakımı ile ilgili sorumluluk yerel bölge yetkililerine
devredilmiş olsa da, merkezi hükümet, eğitim politikası konusunda sahip olduğu belirleyici rolü
korumayı başarmıştır. Eğitimden sorumlu bakanlık, tüm eğitim konuları ve düzeyleri ile ilgili
detaylı bir öğretim programı hazırlar ve öğretmenleri belli bir yöntemi kullanmaya kesinlikle
zorlamadan eğitim ve öğretim için yol gösterici ilkeleri belirler. Eğitim personelinin işe alımını,
eğitimini ve yönetimini idare eder; okullara uygun personel kotalarını tahsis etmek suretiyle
okulların statüsünü ve yönetmeliklerini belirler. Bakanlık aynı zamanda sınavları düzenler ve
ulusal yeterlilik derecelerini verir; bunlar içinde özellikle orta öğretimin yeterli bir başarıyla
tamamlandığını tasdik eden Bakalorya (olgunluk) sınavı bulunmaktadır.
Bu politikayı uygulayabilmek ve yürüttüğü pek çok idari görevi başarıyla tamamlayabilmek
için, bakanlık, académies (akademiler) olarak bilinen “dış” idari bölgelere sahiptir. Dolayısıyla
Fransa, 30 académies‟ye ayrılmıştır ve her bir akademi doğrudan bakan adına hareket eden bir
rektör tarafından yönetilmektedir. Tek bir académie pek çok départements‟ı kapsar -
département, Fransız İhtilali‟nden bu yana devletin geleneksel alt idari yapısını teşkil
etmektedir – her bir département kendisine bakanlık tarafından sağlanan ulusal eğitim
hizmetlerini yöneten bir inspecteur d’académie (akademi müfettişi) tarafından idare edilir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Ulusal düzeyde kurulmuş olan sistemin bütününde, okullar, idari ve öğretimle ilgili faaliyetleri
açısından belli bir dereceye kadar bağımsızdır ve ortaöğretim düzeyinde (collèges (kolejler) ve
liselerde) mali işleri açısından da bağımsız bir statüdedir. Uygulamada, bu nispi bağımsızlık her
okul için ayrı ayrı hazırlanan bir planda ifade edilir; bu plan, ilköğretim ve ortaöğretim
düzeyleri için sırasıyla projet d’école (okul projesi) ve projet d’établissement ( kurum projesi)
isimleriyle bilinir.
Sistem, pek çok müfettişlik tarafından denetlenmektedir. İki genel müfettişlik, değerlendirme
için çok geniş sorumluluklarla donatılmıştır. Ayrıca, “ulusal eğitim müfettişleri” ilkokullara
giderek öğretmenlerin performansını izlerler; ortaöğretimde ise, diğer müfettişler, “bölgesel
öğretim müfettişleri”, okul öğretmenlerini kendi özel konularında izlemek ve değerlendirmekle
görevlidirler.
11. Okul öncesi eğitim
Fransa, “okul öncesi” eğitimle ilgili uzun bir geleneğe sahiptir. Zorunlu olmamasına rağmen,
bütün çocuklar 3 yaşından itibaren école maternelle‟e (anaokulu) giderler. 2002 okul yılının
başında, 2 yaşındaki çocukların %32‟si de bu okullara kayıt yaptırmışlardır.
Kamu kesimine ait “okul öncesi” eğitim veren okullar ya da “kreşler”, eğitim bakanlığının
sorumluluğu altındadır ve bu okullar ücretsizdir. Çocukların %1,5‟unun kayıtlı olduğu özel
okullarda ise, ebeveynler okul ücretlerinin kendi paylarına düşen kısmını öderler. Aslında
anaokulları öğretme ve öğrenme faaliyetlerini içeren programlarıyla tam anlamıyla gerçek bir
okul statüsündedir. Söz konusu bu okullar, “ilk öğrenim” düzeyine tekabül eder. Kural olarak,
çocuklar yaşlarına göre 3 gruba ayrılır: “küçük” grup (3 yaş için), orta grup (4 yaş için) ve
“temel” grup (5 yaş için). Anaokullarındaki temel eğitim faaliyet alanları, çocukların genel
gelişimine katkıda bulunur ve çocukları “ilkokula” hazırlar.
Okul öncesi eğitimde görev alan öğretmenler, “ilkokullarda” çalışan diğer öğretmenler gibi
professeurs des écoles (okul öğretmenleri) adı verilen aynı mesleki kategori içerisinde yer
alırlar. Ortaöğretimde çalışan ve professeurs certifiées (lisanslı öğretmen) adı verilen
öğretmenlerin aldığı aynı eğitimi alırlar (5 yıllık üçüncü düzey eğitimin ardından alınan
bakalorya (olgunluk) derecesi) (bkz. blm. 8).
12. Zorunlu eğitim
(a) Evreler
6-16 yaşlar arasında eğitim zorunludur ve 3 safhaya ayrılmıştır:
- ilkokul eğitimi: 6-11 yaşlar arasındaki bütün öğrenciler école élementaire (ilkokul)‟e giderler;
- Orta Öğretim Birinci Devre: 11-15 yaşlar arasındaki bütün öğrenciler collège (kolej)‟e
giderler;
- Orta Öğretim İkinci Devre: öğrenciler, normalde 15 yaşında, classe de seconde‟a (ilkokuldan
sonraki beşinci yıl) başlamak için bir lycée d’enseignement général et technologique (genel ve
teknolojik lise) veya bir lycée professionnel (meslek lisesi)‟ne kayıt yaptırırlar; bu eğitimlerini
tamamladıklarında zorunlu eğitimin sonuna denk gelen yaşa ulaşmış olurlar.
(b) Kabul kriterleri
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Öğrencilerin devlet okullarına kayıt yaptırmaları, bir “bölgesel” ilke üzerine oturtulmuştur:
öğrenciler normalde ailelerinin ikamet ettiği coğrafi alan içerisinde bulunan ilkokul, collège
(kolej) ya da lycée (lise)‟ye kayıt yaptırırlar (bu coğrafi alan, collège (kolej) söz konusu
olduğunda secteur (bölge), lycée (lise) söz konusu olduğunda ise district (ilçe) olarak
adlandırılır). Devlet eğitimi parasızdır. İsteyen aileler çocuklarını okullarda yer olduğu takdirde
istedikleri okulu seçmek suretiyle özel okullara da gönderebilirler. Devletle sözleşme imzalamış
olan okulların ücretleri genel olarak çok yüksek değildir; bu durum da söz konusu bu
kurumların devletten aldıkları önemli miktarlarda finansmandan kaynaklanmaktadır.
(c) Okul gününün/haftasının/yılının süresi
Okul yılı, Eylül ve Haziran ayları arasında 180 günü kapsamaktadır. Okullar haftada 6 gün
açıktır; ancak, Çarşamba ve Cumartesi öğleden sonraları ders yapılmamaktadır. İlköğretim
düzeyinde her hafta 26 saat ders (1 saat süreli); ortaöğretim düzeyinde ise 25,5-30 saat ders (55
dakika süreli) yapılmaktadır (arkadaşlarından geride olan ya da seçmeli ders alan öğrenciler için
fazladan 3 saat dersle birlikte). İlköğretimde yıllık minimum ders saati 846; Ortaöğretim Birinci
Devrede ise 842 saattir.
(d) Sınıf büyüklüğü/öğrencilerin gruplandırılması Sınıflar için önceden tavsiye edilen bir büyüklük mevcut değildir; sınıf büyüklüğü, recteur veya
inspecteur d’académie‟nin izlediği politikalara göre çeşitlilik gösterebilir; bu sorumlu kişiler,
yerel şartları göz önünde bulundurmak durumundadır (dezavantajlı ya da kırsal alanlar gibi).
Ulusal ortalama, sınıf başına ilkokullarda 25 öğrenci, kolejlerde 24, genel ve teknolojik
liselerde 28 ve meslek liselerinde 20‟dir. Öğrenciler genel olarak yaşlarına göre gruplara
ayrılırlar. İlkokul sınıfları bütün konular ve dersler için tek bir öğretmene sahipken, ortaokul
sınıflarında her bir ders ve konu için farklı bir öğretmen görev yapmaktadır.
(e) Öğretim programı denetimi ve içeriği Eğitim bakanlığı, okul öğretim programını ve öğrenciler tarafından kazanılan bilgi ve
becerilerin temelini oluşturan amaçları belirler. Öğretmenler kendi öğretim yöntemlerini ve
okul ders kitaplarını seçerler. “İlkokul” öğretim programını, temel okuma, yazma, aritmetik
hesaplar, beden eğitimi (normal kas becerileri, vs.) becerilerini kazandırmanın yanı sıra bilinç
ve hassasiyet düzeyini artırmaya odaklanır. Orta Öğretim Birinci Devre öğretim programı ise,
kaçıncı sınıfta okunduğuna bağlı olarak sekiz ya da dokuz zorunlu dersi içerir ve seçmeli
derslerin de eklenmesiyle sürekli artış gösteren bir çeşitlilik kazanır.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğrenciler bütün ilköğretim ve ortaöğretim hayatları boyunca öğretmenleri tarafından sürekli
olarak değerlendirilirler. 1989 yılından bu yana, zorunlu eğitimin üçüncü ve altıncı yıllarının
başında öğrencilere uygulanan “tanı değerlendirmesi”, öğretmenlerin, öğrencilerinin Fransızca
ve matematik alanlarındaki ilerlemelerini ve zayıf yönlerini belirleyebilmelerini mümkün hale
getirmiştir. İlkokulların ve kolejlerin işleyişi, aşağıda görülen ve birbirini takip eden öğretim
aşamaları şeklinde düzenlenmiştir:
- ilkokul iki aşamadan oluşmaktadır: anaokulunun “temel” grubunda başlayan ve “ilkokulun”
ilk iki yılı boyunca devam eden temel öğrenim aşaması (hazırlık sınıfları, veya CP, ve
hazırlık sınıflarını takip eden ilk yıl “başlangıç” sınıfları, veya CE 1), ve sonrasında koleje
geçmeden önceki son üç yıllık süreyi kapsayan ileri öğrenim aşaması (CE 2, akabinde
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
sırasıyla CM 1 ve CM 2 olarak bilinen birinci ve ikinci yıl ara sınıfları). Bireysel öğrenme
hızını dikkate alabilmek amacıyla, öğrencinin söz konusu aşamaların her birinde geçirdiği
zaman bir yıl artırılabilir ya da azaltılabilir; bu konudaki karar conseil des professeurs
(öğretmenler kurulu) tarafından alınır;
- kolej eğitimi 4 yıl sürer (sırasıyla altıncı, beşinci, dördüncü ve üçüncü sınıflar olarak bilinen
sisteme tekabül eder). Üç aşamaya ayrılmıştır:
- “uyum” aşaması, altıncı sınıfa denk gelir;
- sağlamlaştırma aşaması beşinci ve dördüncü sınıflardan oluşur;
- “yönlendirme” aşaması üçüncü sınıfa tekabül eder, bir “teknoloji” bölümü seçeneğinin de
yapılabildiği sınıfları kapsar.
Sınıf tekrarı, ancak bütün bir aşamanın sonunda yaptırılabilir; ebeveynlerin bu karara itiraz
hakları saklıdır.
İlkokul eğitiminin sonunda okulda ve/veya sosyal hayatlarında büyük zorluk çektiği saptanan
öğrenciler, kolejlerde, özel olarak uyarlanmış genel ve mesleki öğretim bölümlerine alınırlar
(SECPA). Ayrıca “dördüncü” sınıftan itibaren dönüşümlü olarak öğrencilere sağlanan
okul/işyeri imkanı, zorluk çeken öğrencilerin iş dünyasını doğrudan tanıyabilmelerini ve farklı
mesleklerle ilgili daha fazla şey keşfetmelerini mümkün kılmaktadır. Son olarak, “üçüncü”
sınıfla ilgili hazırlanan ve 2006-2006 eğitim-öğretim yılının başında yürürlüğe girecek bir
reform paketi, iş dünyasını keşfetme ile ilgili seçmeli bir ders getirmeyi amaçlamaktadır.
Kolej eğitimlerini tamamlayan öğrenciler, son iki yıllarında (dördüncü ve üçüncü sınıf) aldıkları
notlara ve girecekleri ulusal bir sınavda gösterdikleri başarıya göre bir brevet (ulusal sertifika)
almaya hak kazanırlar. Brevet, sahip olunması gereken zorunlu bir yeterlilik derecesi değildir ve
ayrıca, öğrencilerin bir liseye kayıt yaptırıp eğitimlerine devam etmeleri yukarıda bahsi geçen
ulusal sınavı geçip geçememelerine de bağlı değildir.
13. Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası eğitim
(a) Eğitim türleri Kolej eğitiminin tamamlanmasının ardından, öğrencilere 3 eğitim seçeneği sunulur:
- üç yıllık eğitimin ardından (“ikinci”, “birinci” ve “son” sınıflar) genel bakalorya (olgunluk
sınavı) ile sonuçlanan genel eğitim;
- yine üç yıl süren ve teknolojik bakalorya ile sonuçlanan teknolojik eğitim; - certificat d’aptitude professionelle (mesleki yeterlik sertifikası) (CAP) veya brevet d’études
professionnelles (mesleki eğitim diploması) (BEP) ile sonuçlanan iki yıllık mesleki eğitim
ve ardından baccalauréat professionnel (mesleki bakalorya) derecesine ulaşılmasını
sağlayan iki yıllık ek eğitim.
İlk iki seçenekten herhangi birini seçmiş olan öğrencilere eğitim hizmeti veren genel ve
teknolojik eğitim lisesinde, eğitim-öğretim üç yıl sürer ve “ikinci”, “birinci” ve “son”
sınıflardan oluşur; eğitim, bakalorya sınavı ile sonuçlanır.
Bütün öğrencilerin ortak olarak aldıkları “ikinci” sınıf eğitiminin ardından öğrenciler, girmek
istedikleri bakalorya sınavının türünü seçer, buna göre gruplara ayrılır ve çalışmalarını o yönde
sürdürürler: bakalorya sınavının türü üç genel kategoriden (ekonomik ve sosyal, edebi, veya
bilimsel) veya yedi teknolojik kategoriden biri olabilir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Mesleki lise, öğrencileri verdiği iki yıllık eğitim süresince mesleki yeterlik sertifikası (CAP)
veya mesleki eğitim diploması (BEP)‟e tekabül eden mesleki yeterlilik derecesine hazırlar. Bu
yeterlilik dereceleri, öğrencilerin mezun olur olmaz iş bulabilmelerini sağlamaya yönelik olarak
hazırlanmıştır. Ancak, isteyen öğrenciler bu iki yıla ilaveten iki yıl daha eğitim almak suretiyle
(“birinci” ve “son” mesleki sınıflar) sunulan 48 uzmanlık alanı içerisinden birini seçerek
mesleki bakalorya sınavına girebilirler.
(b) Kabul kriterleri
Bkz. 4(b) (yukarıda)
(c) Öğretim programı denetimi ve içeriği Orta Öğretim İkinci Devre eğitimin başlangıcından itibaren, birbirinden olgukça belirgin
çizgilerle ayrılmış eğitim alanı ve kategorilerinin varlığı, öğretim programının içeriğinde belli
bir çeşitliliğe ve her şeyden önemlisi, öğrencilerin yaptıkları seçime bağlı olarak konu
alanlarında verilen göreceli eğitimin birbirinden büyük ölçüde farklı olmasına yol açmaktadır.
Ancak, öğretim programının içeriği tamamıyla Devletin yetkisi altında kalmaya devam
etmektedir. Genel ve teknolojik liselerin ilk yılında okutulan ana dersler Fransızca, matematik,
fizik/kimya, hayat ve yeryüzü bilimleri, yabancı dil 1, tarih/coğrafya, beden eğitimi ve spor
derslerinden oluşmaktadır; bunlara ek olarak öğrenciler tarafından seçilmesi zorunlu 2 seçmeli
ders ve bir de serbest seçmeli ders bulunmaktadır. Sondan bir önceki ve son sınıflarda, zorunlu
derslerin listesi ve bu derslere ayrılacak zaman, bu derslerin ne şekilde gruplandırıldığına
bağlıdır (üç genel veya yedi teknolojik konu kombinasyonunun herhangi biri seçilerek gruplar
oluşturulabilir). Meslek liseleri, hem genel eğitim hem de teorik ve pratik mesleki eğitim
vermektedir; bu mesleki eğitimin içerisine öğrencilerin şirketlere yerleştirilmesi de girmektedir.
Eğitim bakanlığı tarafından verilen mesleki yeterlilik dereceleri için uygulanan referans sistemi
(bkz. d) (aşağıda), her zaman istişari mesleki kurullar (commissions professionnelles
consultatives, veya CPC) içerisinde yer alan ilgili ekonomik sektörle ortaklık içerisinde
yürütülmektedir.
(d) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Genel ve teknolojik eğitim lisesine kabul edilen öğrenciler ilk yılları boyunca (“ikinci” sınıf
olarak bilinir) değerlendirilirler ve bu öğrenciler bu ilk yıllarında becerilerine ve ilgilerine en
uygun olduğunu düşündükleri bakalorya sınav türünü seçerler. Yıl sonunda ve yapılan
değerlendirmelere uygun olarak, öğretmenler kurulu öğrencilerin yaptıkları seçimi kabul ya da
reddeder. Reddetme durumunda, ebeveynlerin itiraz hakları saklıdır.
Bakalorya sınavı son sınıfın tamamlanmasının ardından yapılır; ancak, bazı konu alanlarında,
öğrenciler birinci sınıfın (ikinci yıl) sonunda bu sınava girerler.
Meslek liseleri öğrencileri iki düzeyde yeterlilik almaya hazırlar: bunlardan birincisi (düzey V),
iki tür ulusal yeterlilik belgesiyle sonuçlanır: mesleki yeterlik sertifikası ve mesleki eğitim
diploması; ikinci düzeyin (düzey VI) yeterli başarıyla tamamlanması halinde öğrenciler mesleki
bakalorya derecesini almaya hak kazanırlar. Bu yeterlilik belgeleri için yapılan çalışmalar
içerisinde her zaman bir şirket stajı bölümü bulunmaktadır. Belli durumlarda, öğrencilerin
mesleki yeterlilik ve deneyim düzeylerini onaylayan bir gelişmenin ortaya çıkması halinde
öğrenciler, normal olarak girmeleri gereken sınavların bazılarından muaf tutulabilirler. İster
genel ister teknolojik veya mesleki olsun, bakalorya sınavı öğrencilerin yükseköğretime geçiş
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
yapabilmelerini sağlar. Ancak, genel ve teknolojik bakalorya sınavları yüksek eğitime devam
yolunu açmak için tasarlanmışken, mesleki bakalorya temelde öğrencilerin mezun olur olmaz iş
bulabilmelerini sağlamaya yönelik olarak oluşturulmuştur.
14. Yükseköğretim
(a) Kurum türleri
Yükseköğretim, beş Katolik kurumu hariç tamamı devlete ait üniversitelerde ya da yüksek
kamu kesimi okullarında veya bazıları grandes écoles (büyük okullar) olarak bilinen özel
“okullarda”verilmektedir. Enstitüler ve okullar üniversitelere bağlı olabilir. Bunlar içerisinde
kısa teknolojik dersler veren instituts universitaires de technologie (teknoloji enstitüleri)
(IUTs), mühendislik alanında yeterlilik almak için çalışan öğrencilere yönelik instituts
universitaires professionnalisés (mesleki enstitüler) ve öğrencileri öğretmen alımı sınavlarına
hazırlayan ve öğretmenlik eğitimi, vs. sağlayan instituts universitaires de formation des maîtres
(öğretmen eğitim enstitüleri) (IUFMs) bulunmaktadır.
Bazı liseler yükseköğretime katkıda bulunur; çünkü, grandes écoles (büyük okullar)‟e kayıt
yaptırmak isteyen öğrencilere classes préparatoires aux grandes écoles (büyük okullara hazırlık
sınıfları) (CPGE) içerisinde hazırlık eğitimi verirler veya bünyelerinde kısa teknik eğitim
dersleri veren sections de techniciens supérieurs (STS, ya da yüksek teknisyen bölümleri)
barındırırlar.
(b) Giriş 1) Üniversiteler; bakalorya, diplôme d’accès aux études universitaires (DAEU, veya
“üniversite çalışmalarına kabul diploması) ya da bunlara eşdeğer bir yeterlilik belgesi sahibi
öğrencileri kabul eder; tıp, dişçilik ve eczacılık alanları ve de IUT‟ler hariç başka herhangi
bir seçim prosedürü uygulanmaz.
Büyük okullar olarak bilinen en prestijli yükseköğretim “okulları”na kabul, yapılan bir sınav
sonucunda alınan başarıya göre gerçekleşir; öğrenciler bu sınava hazırlanmak için CGPE‟de iki
yıl süren bir hazırlık eğitimi alırlar. Genel olarak, üniversite sektörü dışında yer alan oldukça
büyük bir çeşitliliğe sahip kurumlara kabul süreci, katı seçim prosedürleri üzerine
oturtulmuştur.
(c) Yeterlilikler Uzun üniversite dersleri, geleneksel olarak, ulusal derecelerin alınmasının sağlayan ve birbiri
ardına gelen üç eğitim aşaması halinde yapılandırılmıştır: bakaloryadan sonraki iki yıllık
dönemi kapsayan diplôme d’études universitaires générales (DEUG, veya “genel üniversite
çalışmaları diploması”); licence (lisans) (üçüncü yılı kapsar ve kısmen bir Üniversite
diplomasına eşdeğerdir) ve mastır (bakaloryadan sonraki dördüncü yıla tekabül eder ve kısmen
bir Mastır derecesine eşdeğerdir), ve sonrasında da üçüncü aşama yeterlilik dereceleri olan
diplôme d‟études supérieures specialisées (DESS, veya “yükseköğretimde uzmanlık çalışmaları
diploması”), diplôme d‟études approfondies (DEA, veya “ileri yükseköğretim çalışmaları
diploması) ve doktora.
Ancak, 2002 Nisan ayından bu yana ve bir Avrupa Yüksek Öğretim Alanı geliştirmek için
hazırlanan Bologna Süreci‟nin uygulanma safhasına uygun olarak, Fransız yükseköğretiminin
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
yapısını Avrupa 3-5-8 sistemine (bakalorya (lise bitirme) sınavını takip eden üç yıl, beş yıl ve
sekiz yıl) veya lisans, mastır ve doktora anlamına gelen LMD sistemine aşamalı olarak
uydurmaya yönelik bir bakış açısıyla bir dizi yönetmelik çıkarılmış ve yayınlanmıştır.
Dolayısıyla, yükseköğretimden sorumlu bakanlık, derslerini dönemler ve modüller halinde
yeniden yapılandırmak ve bu sayede Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS)‟ne uygun olarak
öğrencilerin kredi toplamasını sağlamak amacıyla içerisinde bulundukları dört yıllık
sözleşmelerini yenileme sürecinde üniversiteleri teşvik etmekte ve desteklemektedir. Genel
olarak üç yıllık bir süre içinde 180 krediyi toplamayı başarabilen öğrenciler lisans diploması
almaya hak kazanırlar; mastır derecesi alabilmek içinse 300 kredi toplamak gerekmektedir
(lisans diplomasının ardından 120 krediye daha ihtiyaç vardır; bu da iki yıl daha eğitim görmek
anlamına gelmektedir). Ayrıca, iş piyasasına uygun olarak hazırlanmış bir master professionnel
(mesleki mastır yeterlilik derecesi) ve master recherche (araştırma amaçlı mastır yeterlilik
derecesi) mevcuttur; master recherche için yapılan hazırlık amaçlı çalışmalar, DEA için
yapılanlarla büyük ölçüde benzeşir ve doktora derecesi alana kadar yapılması gereken üç yıl
süreli doktora çalışmalarının birinci aşamasını oluşturur.
İki yıl süreli kısa teknolojik yükseköğretim dersleri, IUT‟lerin bünyesinde hazırlanan diplôme
universitaire de technologie (teknoloji diploması) (DUT) veya bazı liselerin yüksek
teknisyenlik bölümlerinde kayıtlı öğrencilerin alabilmek için çalıştıkları brevet de technicien
supérieur (BTS, veya yüksek teknisyen diploması) ile sona erer.
Ecoles supérieures (yüksekokullar) kendi diploma derecelerini verirler. Kamu kesimine ait ya
da özel mühendislik okulları, mühendislik alanında yeterlilik derecesinin onaylanabilmesi için
kurul tarafından tanınması gereken bir diploma verirler. İşletme okulları ise, belli şartlar altında
Devlet tarafından tanınabilecek bir diploma verirler.
15. Özel ihtiyaçlar
Özel eğitim ihtiyaçlarına sahip öğrenciler, genel olarak normal okullara devam ederler.
İlkokulda classes d’intégration scolaire (CLIS, veya okulla bütünleşme sınıfları); zihinsel,
işitsel, görmeyle ilgili ve normal vücut hareketleriyle alakalı sorunlar yaşayan; yine de
geleneksel okul ortamı içerisinde kendi yaşlarına, becerilerine ve yaşamakta oldukları
kendilerine özel sorunların doğasına ve ciddiyetine göre uyarlanmış eğitim hizmetinden
yaralanabilecek kapasitede çocuklara eğitim sunmaktadır. Ortaöğretimde ise kolejlerin
bünyesinde bulunan sections d’enseignement général et professionnel adapté (SEGPA, veya
özel olarak uyarlanmış genel ve mesleki eğitim bölümleri), ilköğretimi bitirirken okulda ciddi
sorunlar yaşamış öğrencilere eğitim hizmeti vermektedir. Ayrıca, son yıllarda bazı kolejlerde
unités pédagogiques d’intégration (UPI, veya eğitimle bütünleşme birimleri) kurulmuştur. Bu
birimler özellikle zorluk çeken öğrencilere yardım için kurulmuştur ve CLIS programına katılan
öğrencilerin ilkokuldan ortaokula yumuşak bir şekilde geçiş yapmalarını sağlamayı
amaçlamaktadır. Dolayısıyla bu öğrenciler, normal bir okul ortamı içerisinde özel olarak
uyarlanmış eğitim hizmeti almaya devam edebilirler. Bakan, bu tür birimlerin sayısını büyük
ölçüde artırma konusunda bir karar almıştır.
Daha ciddi zorluklar içerisinde olan öğrenciler için kurulmuş uzman kurumlar, ya eğitim
bakanlığının (bakanlığın sorumluluğu altında bulunan diğer okullarda aldıkları eğitimden
oldukça az bir seviyede yararlanabilen 11-18 yaş arası öğrencilere hizmet veren établissements
régionaux d’enseignement adapté (bölgesel uyarlanmış eğitim kurumları) söz konusu
olduğunda) ya da Sağlık, Aile ve Engelliler Bakanlığı‟nın sorumluluğu altındadır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
16. Öğretmenler
Kamu kesimine ait ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenler, bir lisans diplomasına
(bakalorya sınavının ardından alınan üç yıllık üniversite eğitimi sonucunda hak kazanılır) ya da
agrégation (uzman öğretmenlik) söz konusu olduğunda bir mastır derecesine (bakaloryadan
sonra dört yıllık üniversite eğitimi sonucunda hak kazanılır) ya da eşdeğer olarak nitelendirilen
başka herhangi bir yeterlilik derecesine sahip adayların katılımına açık bir sınav sonucunda işe
alınan devlet memurlarıdır. Bu sınavlara hazırlık eğitimi, bu eğitimi almak isteyenlere
IUFM‟ler (öğretmen eğitim enstitüleri) tarafından sağlanır. Sınavda başarı gösterilmesinin
ardından öğretmenlik mesleği için bir yıllık zorunlu bir eğitim süreci içerisine girilir ve bu
süreç, bir IUFM‟de verilen teorik bilgileri uygulamaya dönük çalışmalarla birleştirir.
Özel okullarda görev yapan öğretmenler ise özel sınavlar yoluyla işe girerler ve ayrıca, ya kamu
hukuku sözleşmelerine – bir contrat d’association‟un (ortaklık sözleşmesi) parçası olarak – ya
da ücretleri Devlet tarafından ödeniyor olsa bile özel hukuka uygun bir şekilde bireysel olarak
işe alınırlar.
IV. Yapılan son reformlar ve mevcut öncelikler
François Fillon, 2004 yılının Haziran ayında Eğitim, Yükseköğretim ve Araştırma Bakanı
olarak atanmıştır.
2004-2005 eğitim öğretim yılı için yapılacak faaliyetlerle ilgili dört öncelik belirlenmiştir:
- ilkokul ve kolejlerde Fransızca dilini yeterli seviyede bilme ve öğrenme konusunda atılım
yapmak ve okuma-yazma bilmemeyi önlemek için cours préparatoires (hazırlık dersleri)
seviyesinden itibaren mevcut düzenlemeleri geliştirmek;
- özellikle ortaöğretime entegrasyonlarını sağlamak için öğretim birimleri geliştirmek
suretiyle engelli öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki kabul ve eğitim şartlarını
iyileştirmek;
- bilgi ve iletişim teknolojisinin geliştirilmesi (ICT);
- Avrupa okul perspektifini genişletmek; bu perspektif çerçevesinde atılması gereken temel
adımlardan birisi Avrupa ve doğu dilleri bölümlerini geliştirmek ve ortaöğretime kayıtlı
öğrencilere daha fazla yabancı dil eğitimi sağlayabilmektir.
Ayrıca, 2003-2004 eğitim-öğretim yılında okulların geleceği üzerine oldukça büyük bir ulusal
tartışma platformu düzenlenmiştir ve bu platform, bütün okullarda öğretmenleri, personeli ve
öğrenci velilerini bir araya getirmiştir. Sn. Claude Thélot‟nun başkanlığını yaptığı ulusal bir
kurul, eğitimle ilgili olarak hazırlanan ve 2005 ilkbaharında Parlamentoya sevk edilmesi
beklenen oldukça önemli bir yasa tasarısının hazırlanmasına bir katkıda bulunmak amacıyla
getirilen teklifleri düzenlemiş ve 2004 Ekim ayında Bakana bir rapor olarak sunmuştur. Bu yeni
Yasanın amacı, şu anda yürürlükte olan 10 Temmuz 1989 tarihli yasayı değiştirmek ve
genişletmek olacaktır.
2005 yılının Ocak ayında sunulan yasa taslağı, Cumhuriyet değerlerini aktarma konusunda
okulların sahip olduğu temel rolün altını yeniden çizmektedir. Aşağıdaki hususları
gerçekleştirmeyi planlamaktadır:
- bir Eğitim Yüksek Konseyi‟nin kurulması;
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
- 2010 yılına kadar yerine getirilecek 10 somut hedefin belirlenmesi. Bunlar: dezavantajlı
sosyo-profesyonel kategorilerden gelen bakalorya sahiplerinin oranını yaklaşık %20
artırmak; yükseköğretimde bilimsel dersler alan öğrencilerin oranını yaklaşık %15 artırmak;
genel bilimsel ve teknolojik bölümlerdeki kızların oranını yaklaşık %20 artırmak; birinci
yabancı dilleri, diller için ortak Avrupa referans çerçevesinin belirlediği B1 düzeyinde olan
öğrencilerin sayısını yaklaşık %20 artırmak; Almanca öğrenen öğrencilerin oranını yaklaşık
%20 artırmak; kolej ve liselerdeki Avrupa bölümlerinin sayısını yaklaşık %20 artırmak; eski
bir dil öğrenen lise öğrencilerinin oranını %10 artırmak; her bir eğitim düzeyindeki (ilkokul,
kolej ve lise) öğrencilerin %80‟inin bilgi ve iletişim teknolojilerinde yeterli becerilerinin
bulunduğunu gösterir bir sertifikaya sahip olmalarını sağlamak; meslek okullarının öğretim
programında yer alan lise stajlarına katılan stajyerlerin sayısını yaklaşık %50 artırmak;
hizmet-içi eğitime katılan öğretmenlerin sayısını yaklaşık %20 artırmak.
- Zorunlu eğitimlerini tamamladıklarında bütün öğrencilerin kazanmış olmaları gereken temel
bilgi ve becerileri belirlemek.
Fransa‟nın Bilgi ve Kültür Avrupası‟na ait olduğu gerçeği, “Lizbon Süreci”nin uygulama
safhasının net bir parçası olan söz konusu Yasa taslağı içerisinde kesin bir dille vurgulanmıştır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
YUNANĠSTAN
V. Eğitim sisteminin tanımı
17. Eğitim nüfusu ve öğrenim dili
2003 yılında 29 yaş veya altındakilerin %75 i eğitim görüyordu. Zorunlu eğitim gören genç
nüfusun sayısı 1.135.151 olarak belirtilmiştir. Öğretim dili Yunancadır.
18. Ġdari denetim ve kamu finansmanlı eğitimin kapsamı
2002 ve 2003 yıllarında öğrencilerin %93.55‟i devlet okullarında, %6.45‟i ise özel vakıf
okullarında eğitim görmüştür. Özel ilk ve orta okullar devlet okullarına muadil olarak kabul
görmüş ve Milli Eğitim ve Din İşleri bakanlığının idare ve denetiminde kalmıştır. Bu okullar
tamamen kendi kendini finanse etmektedir.Bununla beraber, Yunanistan‟da ikamet eden
yabancı milletlerin fertlerine de eğitim sunan özel okullarda mevcuttur.Özel eğitim veren
yüksek öğretim kurumları ise bulunmamaktadır.
Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı mevzuatı düzenler ve uygular, bölgesel hizmetleri koordine
eder ve değerlendirir, mali desteği yönetir. İlk ve orta okulların öğretim programını onaylar ve
eğitici kadroyu tayin eder. Valilikler (veya büyük valilikler ve eğitim büroları)okulları idare
eder , okullar arası eşgüdümü kolaylaştırır, okul binaları ve ekipmanlarından da sorumludurlar.
Baş öğretmen okul aktivitelerini düzenler ve okulun yasal gerekliliklere uymasını sağlar.
Öğretmenler konseyi öğretim programı denetimini ve yönetimini düzenler, öğrencinin
devamsızlığını ve disiplinini gözlemler. Okul kurulunun yönetim sorumlulukları vardır ve
ısınma,aydınlatma, okulun onarım işlerini ve ekipmanlarını sağlar.Yüksek öğrenim kurumları
Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı himayesinde kendi kendini yönetir.
Valilikler ve eğitim büroları denetlemeden sorumludur. Okul danışmanları öğretmenlere
rehberlik sağlar.2525/97 PEKESES-Bölgesel Merkezlerin Eğitim Planını Desteklemesi- ve
2986/02 sayılı kanuna göre yeni bir değerlendirme sistemi oluşturulmuştur. Bu yasaya göre
okulların eğitim çalışmalarının değerlendirilmesinden Eğitim Araştırma Merkezi (KEE) ve
Pedagoji Enstitüsü sorumludur (PI).
19. Okul öncesi eğitim
Okul öncesi eğitim 3 yaşından 4 yaşına ya da 5 yaşından 6 yaşına kadar olmak üzere 2 sene
sürer ve anaokullarında sağlanır, bunlar ya bağımsız okullardır ya da bir ilkokula bağlıdırlar.
Eyalet anaokulları ücretsizdir; özel anaokulları ise ücretlidir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
2003 3 Yaş 4 Yaş 5 Yaş
Zorunlu okul öncesi
eyalet okulları
eğitimi
%13 %54 %78
20. Tam gün zorunlu eğitim
(a) Evreler
Dimotiko scholeio (İlkokul) 6-12 yaş
Gymnasio (Orta Öğretim Birinci Devre) 12-15 yaş
6 ila 15 yaş arası eğitim zorunludur
(b) Kabul Kriterleri
İlk ve orta okul eyalet okullarına girebilmek için öğrencilerin okulun bulunduğu bölgede
ikamet etmeleri gereklidir.İlk okula girecek öğrencilerin kayıt yılının sonunda en az 6 yaşında
olmaları zorunludur.Lise-Ortaöğretim Birinci Devreye giriş ise otomatikman ilkokulu
bitirdikten sonra gerçekleşir. Tüm eyalet İlk ve Ortaokulları ücretsizdir.
(c) Okul gününün/haftasının/yılının süresi
Okul yılı Eylül ve Haziran arası 195 gündür. Okullar normalde haftada 5 gün açıktır, ve
öğrencinin yaşına göre artarak haftada 23 ila 35 saat arası ders vardır. Her ders 40 ila 50
dakika arası sürer.1996 yılında (7 yaş için) senelik öğrenim saati minimum 629 saat, 10 yaş
için 761 saat, Orta Öğretim Birinci Devre seviyesi içinse 923 saattir.
(d) Sınıf büyüklüğü,öğrencilerin gruplandırılması
İlk okul sınıflarının 15 ila 30 öğrenci arası alması zorunludur. Öğrenciler yaşları itibariyle
gruplandırılmıştır. Ortaokul seviyesinde ise sınıflar 30 öğrenci almak zorundadır. İlkokul
derslerinde tüm konular için tek bir öğretmen vardır, fakat, beden eğitimi, yabancı dil ve sanat
dersleri dersin uygun olduğu uzman öğretmenler tarafından uygulanır. Ortaokul öğrencilerinin
her ders için ayrı öğretmenleri bulunmaktadır.
(e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Öğretim programı Pedagoji Enstitüsü tarafından hazırlanır ve Bakanlık tarafından onaylanır.
2003 yılından itibaren bilgi teknolojisi bütünsel model yoluyla İlkokul seviyesinde
tanıtılmıştır.İlkokul seviyesindeki zorunlu dersler din, Yunanca, Matematik, Tarih, Çevresel
Çalışmalar, coğrafya, Fen, Sosyal Bilgiler,Sanat dersleri,bir adet yabancı dil ve beden
eğitiminden oluşur.Tüm bu dersler (Çevre ve Sanat dersleri hariç) Orta Öğretim Birinci Devre
boyunca zorunludur.Lise seviyesindeki ek zorunlu dersler, bilgi teknolojisi/teknoloji, Grek
edebiyatı, politik ve sosyal dersler, mesleki rehberlik ve ev ekonomisini içerir.
Pedagoji Enstitüsü öğretmen rehberliğini sağlar fakat öğretmenler kendi metotlarını da
seçebilirler. Öğretim materyalleri ve kitaplar. Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı‟nın
onayladığı öğretim programına uymalıdır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
(f) Değerlendirme,ilerleme ve yeterlilikler
İlkokullarda değerlendirmeler kesintisizdir ve daha büyük öğrenciler için kısmen ödev
merkezlidir. Yetersiz devamsızlık gibi durumlar haricinde bir üst sınıfa geçmek otomatik
olarak gerçekleşir; öğrenciler her senenin sonunda bir sertifika alırlar, ve ilkokul bitirme
sertifikası da (Apolytrio Dimotikou) Ortaöğretim Birinci Devreye geçmeyi sağlar.
Ortaöğretim Birinci Devrede değerlendirme kesintisizdir ve yazılı testler, ödevler ve sene
sonu sınavlarıyla yapılır.Sınıf geçme başarıya bağlıdır. Ortaöğretim Birinci Devrenin sonunda
sınavı geçen öğrenciler okul bitirme sertifikası alırlar. (Apolytrio Gymnasiou) bu belge Liseye
geçişi sağlar. Bu sertifika için yapılan sınav öğretmenler tarafından hazırlanır ve dersleri
tekrar etme zorunluluğu bulunmadan bu sınava tekrar ve tekrar girilebilir.
21. Ortaöğretim ikinci devre ve ortaokul sonrası eğitim
(a) Eğitim türleri
Eniaio LYKEIO yada E.L. Kapsamlı Lise 15-18 yaş
Technica Epaggelmatica Ekpaideftria yada
T.E.E. (Teknik Meslek Okulları)
15-18 yaş
İnstituto Epaggelmatikis Katartissis yada
I.E.K. (Ortaokul sonrası Mesleki Eğitim
Enstitüleri)
19-20 yaş
Dersler gündüz yada akşam olabilir.1998 yılından beri eğitimde olan birleştirilmiş, yeni bir
Lise (Eniaio Lykeio) ve Teknik Okulları (T.E.E.) şu şekilde değişmiştir; EPL (Eniaio
Polyklaido Lykeio) ve TEL ( Techniko Epaggelmatiko lykeio)
(b) Kabul Kriterleri Başvuranların Ortaöğretim Birinci Devre bitirme sertifikasına sahip olması gerekir. Herhangi
bir ücret alınmaz. Okul seçimi oturulan yerin hangi okulun kapsama alanı içinde olduğuna
bağlı olarak yapılır.IEK ye giriş Ortaöğretim Birinci Devreden, teknik veya mesleki bir
okuldan, liseden, ya da bir çıraklık okulundan bitirme sertifikası almış olmayı gerektirir. Özel
ders gerekliliği bulunabilir. Tüm eyalet ortaöğretim öncesi okullar ücretsizdir.
(c) Öğretim programı denetimi ve içeriği Pedagoji Enstitüsü tüm Liselerin öğretim programını hazırlar. Genel öğretim programı şunları
içerir; Modern ve Eski Grek Dili ve Edebiyatı, Tarih, Matematik, Fen, bir adet Yabancı Dil,
Beden eğitimi,Vatandaşlık Bilgisi, Sanat,Müzik ve Mesleki Rehberlik.Uzmanlık ve Mesleki
konular dersine göre çeşitlilik gösterir.
(d) Değerlendirme,ilerleme ve yeterlilikler Öğrenciler notları sene sonu sınavlarına eklenecek olan, öğretmenler tarafından hazırlanan
düzenli sözlü ve yazılı testlere tabi tutulurlar. Sınıf geçme performansa bağlıdır.Bu safhayı
başarıyla tamamlayan öğrenci Lise bitirme sertifikası alır (Apolitriou Lykeiou). Teknik veya
Mesleki Liselerdeki başarılı öğrenciler okul bitirme sertifikası veya uzman diploması alırlar.
IEK derslerini bitiren öğrenciler sertifika alırlar, sınavı geçenler ise diploma alırlar.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
22. Yükseköğretim
(a) Enstitü türleri Yüksek Öğretim genelde üniversitelerde verilir, bunlar genelde genel akademik eğitim veya
Teknolojik Eğitim Enstitülerinde verilir(TEI). (b) Giriş Eğitim reformunun yeni yasa çerçevesine göre Üniversitelere ve Teknoloji Eğitim Enstitülerine
giriş, şu anda, Lise 3. sınıfın sonunda yapılan ulusal sınavda alınan sonuçla lise tarafından
verilmiş bitirme sertifikasındaki (Okul seviyesindeki yazılı sözlü performans) ı gösteren
sertifikanın bir birleşiminden meydana gelen not ile uygulanır. (c) Yeterlilikler Üniversitedeki ve TEI enstitülerindeki dersler Pytchio derecesini getirir. Ulusal Eğitim
Konseyinin (ESYP) kuruluşuyla ve Değerlendirme ve Setifika Biriminin çalışmalarıyla, ölçütler
ve prosedürler değerlendirme ve sertifika çalışmaları için her üniversite departmanında
değerlendirileceklerdir.
23. YetiĢkin Eğitimi
Şu alanlarda kapsayıcı yeniden yapılandırmalar ve iyileştirmeler yapılmıştır; Yapısal(Yetişkin
Eğitim Merkezleri).Öğretim programı metodolojisi, yöntemleri(Özel grupların yeni anahtar
becerileri, metotları hakkında tavsiyeleri) Hedef kitlelerin genişletilmesi, (genel nüfus özel
gruplar, aileler).Değerlendirme (alternatif şekiller) Yetişkin eğitimi eğiticileri bölümü.
Uzaktan eğitim. Çok kültürlü eğitim(ülkede ikamet eden göçmenlere Yunan dilini öğretme)
Üniversitelerdeki ve T.E.I.‟ daki yetişkin eğitimi eğiticilerinin hem içte hem de dışta nitelik ve
nicelik metotlarına dayanarak gözlemlerini ve değerlendirmelerini yapmaları.
24. Özel ihtiyaçlar
Öğrenim güçlüğü çeken öğrenciler ortak okullardaki özel sınıflarda veya tamamen özel
okullarda eğitim görebilirler.
25. Öğretmenler
Okul öncesi ve ilkokul öğretmenleri dört senelik üniversite seviyesinde bir eğitim sonunda
üniversiteden mezun olurlar (ptychio). Ortaokul ve lise öğretmenleri uzmanlık alanları üstüne
bir üniversite derecesine sahip olurlar ve üç aylık eğitim ve tanıtım kursu alırlar. Tüm okul
öncesi, ilkokul ve orta okul öğretmenleri devlet memurudur.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
VI. Yunanistan’da Eğitimle Ġlgili Devam Eden Reformlar ve TartıĢma
Konuları
Yunanistan da yürürlükteki veya planlanan eğitim reformları tarafından kapsanan ana
konular Ģunlardır:
1) Zorunlu Öğretim ve Orta Öğretim İkinci Devre:
▪ İki çeşit Lykeion un tanımı:
a) Genel Lykeion (Lise) (Müzik,atletizm, teolojik klasik okulları ve sanat
okullarını kapsar): İlk iki sınıf ta genel öğretim programı verilir.Üçüncü sınıfta
öğrenciler şu önerilen bölümlerden birini seçerler:
-Teorik dersler.
-Fizik(fen) ve Teknoloji dersleri.
-Ekonomik ve sosyal dersler.
b) Meslek Liseleri (Lykeion)
▪ Eğitim sisteminin okulların, öğretmenlerin ve öğrencilerin denetlenmesi.
▪ Öğretmenlerin eğitimi: Zorunlu(İlk ve belirli aralıklarla) Gönüllü(yıllık, kendi kendini
eğitme,geçmiş eğitimler)
▪ BİT‟in eğitimle bütünleşmesi:Okul birimlerindeki bilgisayar laboratuarlarının ıslahı ve
genişletilmesi.Öğrenimde bilgisayar desteği.Tüm ilk okulların Panellenic Okul Ağı
yoluyla bağlanıp,genişletilmesi.
▪ Öğretim programı:Birleştirilmiş çapraz öğretim programı yaklaşımı. (DEPPS) Tüm
gündüz okullarında esnek ders saatleri. Öğretim metotları (ekstra öğretim programı
öğretim desteği). Ek dersler: sağlık eğitimi,trafik ve tüketim eğitimi, küçük öğrenciler
için girişimcilik dersleri, çevre eğitimi, BİT‟in sanat, müzik, drama ve dans dersleri.
▪ Okul birimlerinin denetlenmesi, öğretim pratikleri, öğretim ve yönetim kadrosu.
(Kariyer oryantasyon Büroları) yeniden yapılandırılması.
▪ Eğitim toplumu ile ilgili iş gücü piyasasına yönelik meslek yüksek okulları (Meslek
Eğitim Okulları TEE,Meslek Eğitim Enstitüleri IEK).
▪ Ebeveyn Okulları.
2) Yüksek Öğretim:
▪ Araştırma gruplarını finanse etmek.
▪ Nitelikli güvenilir ve değerlendirme için kurulan ulusal sistem.
▪ Üniversitelerde ve TEIlarda hayat boyu öğrenimin uygulanması.
▪ Mezuniyet sonrası çalışmalar.Yunan ve yabancı üniversiteler arasında mezuniyet
sonrası birleştirilmiş dersler,(mastır imkanı sağlar).Doktora için ise birleştirilmiş
denetim imkanı da mevcuttur,(PhD)
▪ Yabancı üniversiteler tarafından verilen vasıfların,unvanların tanınması için ilgili
yasalarda değişiklikler yapmak.
▪ Yunan açık öğretim üniversitesini ve uzak öğretimi güçlendirmek.
3) Kültürler arası eğitim-Yurt dışında yaşayan yunan vatandaşlarının eğitimi.
4) Yabancı dil öğretiminin geliştirilmesi;yabancı dilde başarı sağlayanlara ulusal bir
sertifika verilmesi.
5) Yetişkin eğitimi
6) Özel ihtiyaç gerektirenlerin eğitimi:KDAY‟IN (Teşhis Destek ve Değerlendirme
merkezleri) ve EEEEK‟nin (Özel Eğitim ve Mesleki Öğretim Laboratuarları) personel
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
alımı ve operasyonları. Özellikle bir den fazla sakatlığı olan çocuklar için okul içinde
özel bir bölüm oluşturulması. Bu alanda BİT‟in BİT uzmanları ile işbirliği içinde
entegre edilmesi.
7) Lizbon stratejisi, Bologna ve Kopenhag sürecinin amaçlarına erişmesini hedefleyen
eğitimin Avrupa‟da ve uluslararası boyutta her seviyede gerçekleştirilmesi.
Bu Reformların Nitel Hedefleri ġunlardır:
1) Öğrencinin kritik yeteneğini kuvvetle güçlendirmek, kendine güvenini sağlamak, ve
kendi yapacağı bağımsız araştırmalara imkan vermek için yeni öğretim metotları
bulmak.
2) Göçmenlerin eğitim sistemine yumuşak geçişlerini sağlamak ve çok kültürlü resmi
adaptasyon yoluyla Yunan toplumuna geçişlerini sağlamak.
3) Yeni değerlendirme metotları.
4) Zayıf öğrencilerin performansını ek ders vererek sağlamak.(ek ders desteği)
5) Yurt dışındaki Yunan üniversitelerinde ve yurt içindeki okullarda verilen eğitimin
kalitesini arttırmak için öğretmenlerin eğitimleri ve öğretim pratikleri.
6) Ortaokulu bitiren öğrencilere ek olarak toplumdaki diğer grup öğrencilere yüksek
öğretime geçme imkanı vermek.
7) Yüksek öğretim kurumlarının kalitelerini arttırmak
8) Öğrencilerin ve öğretmenlerin erişimini kolaylaştırmak.
9) Yurtdışındaki üniversiteler tarafından verilen unvanların basit ve objektif kriterlere
göre tanınması.
10) Sosyal ayrımcılığa karşı savaşma.
Bu Reformların Nicel Hedefleri ġunlardır:
1) Öğretim programının genişletilmesi
2) Öğrencilerin gelişimi-okullardaki bilgisayar sayısının arttırılması:bilgisayar başına
düşen öğrenci sayısının azaltılması.
3) IEK ve TEE sayılarının mesleki eğitimin gelişimi ve buna bağlı olarak üretim sürecine
olan bağıntısını arttırmak.
4) TEIlara (Teknik Yüksek Eğitim Enstitüsü) ve üniversitelere verilen yerlerin sayılarının
arttırılması.Lise(Lykeio) sertifikası ile yüksek öğrenime geçiş.
5) İçlerindeki bölümlerle beraber yeni üniversitelerin ve TEIların (Teknik Yüksek
Öğretim Enstitüsü) kurulması.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ ÜZERĠNE ÖZET
BELGELER
MACARĠSTAN
I. Eğitim sisteminin tanımı
1. Eğitim nüfusu ve öğretim dili
Macaristan Cumhuriyeti‟nin nüfusu 2001 yılında 10,198,000 idi. Nüfusun büyük
çoğunluğu (%97‟den fazlası) Macardır. (Magyar, resmi dil Macar‟cadır. 2001/2002 okul
yılında, 0 ila 29 yaş arası kişilerin sayısı 4,036,000 (nüfusun %39.9‟u) idi.) Zorunlu eğitim
çağındaki çocukların sayısı 1.360.000 idi. Resmi eğitim dili Macar‟cadır ancak bir dizi
etnik ve ulusal azınlık (örneğin Alman, Romanyalı, Slovenyalı, Sırp ve Hırvat) kendi
dillerinin birinci ya da ikinci eğitim dili olarak ilk ve orta düzey eğitimde kullanıldığı
azınlık eğitim kurumlarına sahiptirler. Azınlık eğitiminin verilmesi- normal eğitime
benzer olarak- idarenin sorumluluğundadır bu da genelde yerel hükümettir.
2. İdari kontrol ve kamu finansmanlı eğitimin oranı
Yatay olarak, idari sorumluluklar Eğitim Bakanlığı ve diğer bakanlıklar (öncelikle
İstihdam ve Sosyal İlişkiler, Maliye Bakanlığı ve İç İşleri Bakanlığı) arasında
paylaştırılmıştır. Dikey olarak ise, idari kontrol yerelleştirilmiş ve idare sorumluluğu
merkezi (ulusal), yerel (bölgesel) ve kurumsal düzeylerde paylaşılmıştır.
Yerel hükümetler ilkokul öncesi, ilkokul ve ortaöğretim birinci devre öğretimlerini
yönetmektedir. Farklı yapılanmalar yalnızca organizasyon ve işleyiş bazında değil
bütçeleri konusunda da adil seviyede bir karar alma özerkliğine sahiptirler.
Bir çok öğrenci devlet makamları ve öncelikle yerel hükümetler tarafından idare ve
organize edilen ve kamu tarafından finanse edilen okullara gitmektedirler. Eğitim
kurumlarının finansmanı sektör açısından tarafsızdır. Kamu ve özel kurumlar aynı
kriterlere göre finansman almaktadırlar.
3. İlkokul öncesi eğitim
Bu eğitim seviyesi okul sisteminin hayati derecede önem arz eden bir parçası
addedilmektedir. Bu seviye 3 ila 7 yaş arası çocuklar için hizmet vermektedir. İlkokul
öncesi eğitime bu düzeyde (ovoda) katılım sadece son sınıf hariç olmak üzere (5 yaş üstü)
zorunlu değildir, katılım bu sınıfta zorunludur. Kamu sektörü kurumları örneğin öğretim
programı dışı etkinlikler, yemekler, geziler vb. Dahil olmak üzere kendi temel görevleri
dışındaki hizmetler için ücret alabilirler. Şu anda, 3-5 yaş grubu için katılım oranı
%86‟nın hemen üstündedir. 3-7 yaş arası çocukların ilkokul öncesi eğitime katılım
sürelerinin ortalaması 3 yılın biraz üstündedir (3.3) bu da Avrupa‟daki en yüksek
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
ortalamadır ve Macaristan halkının bu alandaki eğitim hizmetlerinden ne kadar tatmin
olduğunu göstermektedir.
4. Zorunlu tam zamanlı eğitim
(a) Safhalar
Ovoda (ilkokul öncesi)- bir yıl hazırlık, zorunlu (ISCED) 5-6/7 yaş
Altalanos iskola (ilkokul- tek yapı) (ISCED 1+2) 6/7-14 Yaş( 1. devre:yaş 6-
10;2. devre. Yaş 10-14
Gimnazium ( genel ortaöğretim birinci ve ikinci devre)
(ISCED 2+3)
10/12/14-18/19 yaş
Szakközepiskola- mesleki ortaöğretim ikinci devre (ISCED
3)
14-18/19/20 yaş (genel olarak:
4 yıl)
Szakiskola 1) (C dersi) – mesleki eğitim okulu (ISCED 3) 14-18 yaş (2+2 yıl)
Szakiskola (2) (A dersi/ B Dersi(
3))- yardımcı (ISCED 2)+
mesleki eğitim okulu (ISCED3)
15/16-18/19 (1-2+2 yıl)
Szakiskola (4) (D dersi)- orta öğretim sonrası mesleki ders
(ISCED 4)
18-19/20 yaş (1-2 yıl)
18 yaşına kadar eğitim zorunludur. Mesleki eğitime çocukların temel eğitim almak
zorunda oldukları 16 yaştan önce başlanamaz.
(b) Kabul kriterleri
Yasa ücretsiz zorunlu eğitim verilmesini gerektirmektedir. Buna rağmen, özel sektör
okulları ücret alabilirler. İlkokula kabul edilmek için bir okula hazırlık belgesi
gerekmektedir. Okullar kendi bölgelerinde yaşayan tüm uygun çocukları kabul etmek
zorundadırlar ancak aileler çocuklarının herhangi bir kuruma kabul edilmesini talep
edebilirler. Orta öğretim sonrası okullara kabul okullar tarafından düzenlenen giriş
koşullarına ve Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan yönergeye dayanmaktadır.
(c) Okul gününün/ haftasının/ yılının uzunluğu
Geleneksel olarak okul yılı 185 günü kapsamaktadır ve yıl Ağustos sonu / Eylül başından
başlayarak gelecek yılın 31 Ağustos tarihine kadar devam etmektedir. 2004 yılı itibariyle
sonbahar, kış ve bahar döneminde 3 okul arası (yaklaşık olarak bir haftalık dönem) ve 10-
11 haftalık ek bir yaz tatili bulunmaktadır. Her haftanın beş çalışma günü vardır. Her ders
genelde 45 dakika sürmektedir. Yasa çeşitli sınıf düzeyleri için azami ders saatini
belirlemiştir.
1 Bu yeni tip Szakiskola önceki Szakmunkaskepzo Iskola adlı okulun yerine geçmektedir. 2 yıl genel öğretim ve
iki yıllık bir mesleki eğitimi içermektedir. (Ders “C”)
2 Bu yeni tip yardımcı Szakiskola 1-2 yıllık genel (temel) yardımcı dersleri ve 2 yıllık bir mesleki dersi
içermektedir. Bu okullar çoğunlukla Altalanos Iskola okullarını bitirememiş ya da temel becerilerle (okuma/
yazma/hesap) ilgili zorluklar yaşayan öğrencileri kabul etmektedir. 3 Ders “A” ve “B” sadece yardımcı eğitime başladıkları seviye konusunda farklılık arz etmektedir. (ekstra temel
eğitim ihtiyaçları olan farklı seviye öğrencileri için)
4 Szakiskola‟da düzenlenen 1 ya da 2 yıllık Ek, orta öğretim sonrası mesleki ders (ders D)
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
(d) Sınıf boyutu/ öğrencilerin gruplandırılması
2001-2002 okul yılında, öğrenci/öğretmen oranı okul eğitiminin çeşitli düzeylerinde şu
şekilde gerçekleşmiştir: 10.6 anaokulu (Ovoda), ilkokul ve ortaöğretim birinci
ve 15.0 mesleki orta okullarda (szakköpiskola) ortalama sınıf boyutu ana okullarda
(ovoda) 22.1 iken genel okullarda (altanos iskola) 19.8 idi. Mevzuata göre bir sınıftaki
azami öğrenci sayısı sınıf başına 26 (sınıf 1-4), 30(5-8) ve 35 (sınıf 9-13) olabilir. Sınıflar
karmadır ve aynı yaştaki öğrencilerden oluşmaktadır. 2003 yılının Eylül ayı itibariyle
toplu eğitim tüm kamu eğitim kurumlarında zorunludur ve karma yetenek grupları tüm
okullarda kurulmuştur.
(e) Öğretim programının kontrolü ve içeriği
Temel Ulusal Öğretim Programı (1995), Çerçeve Öğretim Programı‟nı (2000) ve yerel
öğretim programını (kurumsal düzeyde) içeren 3 seviyeli bir yapı ders programlarını
geliştirmeleri için öğretmenlere yasal bir çerçeve sunmaktadır. Her disiplinin merkezi bir
tanımına dayalı olarak, okullar ve yerel eğitim personeli yerel bir öğretim programı ve her
sınıf ve konu için bir ders programı tanımlayabilir ve kabul edebilir. Temel Ulusal
Öğretim Programı şu anda gözden geçirilmektedir. Yeniden gözden geçirilmiş Temel
Ulusal Öğretim Programı becerilerin ve yeteneklerin geliştirilmesine öncelik verme
konusunda özel bir öneme sahip olacaktır. Öğretme metotları seçimi öğretmenler, aileler
ve her eğitim kurumundaki paydaşlar tarafından tartışılacaktır. Ders kitaplarının seçimi
eğitim personelinin sorumluluğundadır ancak Eğitim Bakanlığı uygun ders kitapları
listesini onaylamaktadır.
Öğretim Programı sisteminde geçtiğimiz dönemde meydana gelen değişikliklerin henüz
tam olarak uygulanmadığının altını çizmek önemlidir. Şu anda Macaristan‟da 3 Öğretim
Programı sistemi (farklı eğitim seviyeleri ve türler için paralel bir şekilde) bulunmaktadır:
1978 tarihli eski merkezi Öğretim Programı sistemi (1995 yılına kadar birçok kez
değiştirilmiştir), sadece Temel Ulusal Öğretim Programına dayanan sistem ve Çerçeve
Öğretim Programı sistemi.
(f) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğrenciler öğretmenleri tarafından okul yılı boyunca (yazılı ve sözlü sınavlarla)
değerlendirilmektedir. 1. sınıfta, başarısız olan çocuklar aynı yılı tekrar okumaya
zorlanamazlar. 2004 yılının Eylül ayı itibariyle, kamu eğitimine ilişkin yeniden gözden
geçirilmiş olan kanun tüm çocukların bireysel bazda ve geleneksel numaralandırmaya dayalı (
1-5 baremi) notlandırma çerçevesini genişleten yazılı sınavlarla değerlendirilmesini zorunlu
kılmaktadır. Bir çocuğun aynı yılı tekrar okumasını zorunlu kılmak her sınıfta mümkündür
ancak ilk üç yıl içerisinde bu ancak ailenin rızasıyla gerçekleşir ve sayısal bir notlandırma
yapılmaz. Tüm okulların öğretmenlerin, eğitim verenlerin ve ailelerin ortak görüşüne dayanan
kapsamlı bir ölçme ve değerlendirme mevzuatı belirlemeleri gerekmektedir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
5. Zorunlu eğitim sonrası eğitim; ortaöğretim ikinci devre ve ortaöğretim ikinci devre
sonrası eğitim
(a) Eğitim türleri
Gimnazium (genel ortaöğretim birinci devre ve
ortaöğretim ikinci devre) (ISCED 2+3)
10/12/14-18/19/20 yaş
Szakközepiskola- mesleki ortaöğretim ikinci devre
(ISCED 3)
14-18/19/20 yaş (genellikle: 4 yıl)
Szakiskola (5) (C dersi)- mesleki eğitim okulu
(ISCED 3)
14-18 yaş (2+2 yıl)
Szakiskola (6) (A dersi/ B dersi) (
7)) – yardımcı
(ISCED 2)+ mesleki eğitim okulu (ISCED 3)
15/16- 18/19 (1-2+ 2 yıl)
Szakiskola (8) (D dersi)- ortaöğretim ikinci devre
sonrası mesleki eğitim
18-19/20 (1-2 yıl)
(b) Kabul kriterleri
Ortaöğretim ikinci devre sonrası eğitim veren okulların çoğu giriş sınavları
düzenlemektedir. Yasa ortaöğretim ikinci devre düzeyinde ücretsiz eğitim verilmesini
gerektirmektedir. Eğer bir okul kabul kriterlerinde sınava yer vermek isterse
Gimnazium‟un 6. ve 8. sınıflarında okuyan öğrenciler merkezi olarak düzenlenmiş bir
sınava girmek zorundadırlar diğer okullarda ise sınav tarihleri mevzuatla düzenlenmiştir.
(c) Öğretim Programının kontrolü ve içeriği
Gimnazium, Szakközepiskola ve Szakiskola için üç farol öğretim programı seti
bulunmaktadır. Erettsegi Vizsga (olgunluk sınavı) için gereklilikler Gimnazium‟dan
mezun olmak için gerekli olan kriterleri ve söz konusu meslek(ler) için kriterler ise
mesleki okulların mezuniyet kriterlerini tanımlamaktadır. Mesleki okul derslerinde ise,
sadece Szakközepiskola (fazladan yıl olmadan) Erettsegi‟ye (ve sonunda da üçüncü düzey
eğitim okullarına) varılmasını sağlayacaktır.
(d) Değerlendirme, ilerleme ve yeterlilikler
Öğrencilerin değerlendirilmesi için gerekli düzenlemeler ilkokuldaki düzenlemelere
benzemektedirler. Lise sonrası eğitim derslerinin sonunda Gimnazium ve
Szakközepiskola‟da öğrenciler ulusal lise bitirme sınavını (erettsegi) geçebilirler. Bu
sertifika yüksek öğrenime kabul edilmek için bir ön koşuldur. Mesleki okullar
(szakközepiskola) mesleki yeterlilik sertifikası da verebilmektedirler.
6. Yüksek Öğrenim
(a) Kurum türleri
5 Bu yeni tip Szakiskola önceki Szakmunkaskepzo Iskola adlı okulun yerine geçmektedir. 2 yıl genel çalışma ve
iki yıllık bir mesleki eğitimi içermektedir. 6 Bu yeni tip yardımcı Szakiskola 1-2 yıllık genel (temel) yardımcı dersleri ve 2 yıllık kısa bir mesleki dersi
içermektedir. Bu okullar çoğunlukla Altalanos Iskola okullarını bitirememiş ya da temel becerilerle (okuma/
yazma/hesap) ilgili zorluklar yaşayan öğrencileri kabul etmektedir.
7 Ders “A” ve “B” sadece yardımcı eğitime başladıkları seviye konusunda farklılık arz etmektedir. ( ekstra temel
eğitim ihtiyaçları olan farklı seviye öğrenileri için)
8 Szakiskola‟da düzenlenen 1 ya da 2 yıllık Ek, orta öğretim sonrası mesleki ders (ders D)
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Macaristan‟da yüksek öğretim kurumları devlet tarafından akredite edilmiş ve resmen
tanınmış olan kamu üniversiteleri ve özel/dini üniversiteler (egyetemek) ve kolejlerden
(foiskolak) oluşmaktadır. Bu kurumlar uzmanlaşmış kurumlardır ve kendi özel uzmanlık
alanlarında dersler düzenlemektedirler. Yüksek öğrenim kurumlarının kapsamı üniversite
dışı kurumları (foiskola) ve üniversite düzeyinde enstitüleri kapsamaktadır ve bazı
kurumlar yüksek mesleki eğitim kursları vermektedirler.
(b) Erişim
Lise bitirme diploması (erettsegi bizonyitvany) yüksek öğrenime kabul için tüm kurumlar
tarafından istenmektedir. Bazı yüksek öğrenim kursları kabul için daha sıkı seçme
kriterlerine sahiptir. Ek kriterler (örneğin bir yabancı dil sertifikası, bir uzmanlaşma, bir
yeterlilik vb.) gerekebilmektedir.
(c) Yeterlilikler
Diplomaların iki türlü işlevi bulunmaktadır ve akademik ve mesleki yeterlilikleri bir araya
getirmektedirler. Üniversite dışı eğitimini fioskola‟da (3 ya da 4 yılda) başarıyla
tamamlayan öğrencilere fioskola diploması verilmektedir. Üniversiteler ve diğer üniversite
düzeyindeki enstitüler 4 ila 6 yıllık kursları başarıyla tamamlayan öğrencilere egyetemi
diploması vermektedirler. Yüksek mesleki bir yeterlilik (felsofoku szakkepesites) 2 yıllık
üniversite dışı mesleki yüksek öğrenimin sonunda yüksek profesyonellik sınavını geçen
öğrencilere verilmektedir.
7. Özel ihtiyaçlar
Macaristan özel eğitim hizmetleri uzun zaman önce kurumlaşmış bir geleneğe sahip
olduğundan (19. yüzyılın ortasından bu yana) görme özürlüler ve duyma zorluğu olan,
fiziksel ve zihinsel yetersizlikleri olan çocukların ilkokul ve ortaöğretim birinci devre
esnasında eğitim aldıkları ayrı kurumlar bulunmaktadır. Bu kurumlar en son özel eğitim
metodolojileri için çok yönlü eğitim merkezleri gibi işlemektedir ve uzmanları entegre
edilmiş eğitim ve öğretim modüllerini uygulama konusunda hazırlamaktadırlar. Son
zamanlarda gerçekleşen değişimlerin ışığında, entegre edilmiş eğitim, tamamen SA, kör
ya da yarı ciddi ve ciddi zihinsel geriliği olan öğrenciler hariç, tüm okul düzeylerinde
zorunludur. Bir dizi özel eğitim öğretmeni eğitim programı düzenlenmiştir. Genel okulları
bitirdikten sonra, özel ihtiyaç sahibi öğrenciler öğrenimlerine özel mesleki eğitim
okullarında da devam edebilirler.
8. Öğretmenler
2001/2002 okul yılında, tam zamanlı öğretmenlerin sayısı kamu sektöründe 162.149 idi.
İlkokullarda çalışan öğretmenler yeterliliklerini 4-5 yıl süren üniversite dışı yüksek
öğrenim kursları vasıtasıyla elde ederler. Ortaöğretim birinci devrede öğretmenlik yapan
öğretmenler dört (beş) yıllık bir eğitim kursuna devam ederler. Ortaöğretim ikinci devre
düzeyindeki öğretmenler yeterliliklerini 4-5 yıl süren genel bir üniversite kursuna ek
olarak bir yıllık ek genel ve profesyonel eğitim alarak elde ederler. Öğretmenlerin
çoğunun devlet memuru statüsü bulunmaktadır.
II. Eğitim Alanında Sürdürülmekte Olan Reformlar ve TartıĢma Konuları
I. Macaristan’da eğitim politikasının genel amaçları
Eğitim politikası Hükümetin programında öncelikli bir alan olmayı sürdürmektedir.
Hükümet eğitim politikasına ekonomik gelişme, sosyal kaynaşma ve refah için gerekli bir
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
araç gözüyle bakmaktadır. Macaristan gelecekte, çağdaş bilgi sahibi ve ileriye gitme
yeteneğine sahip, rekabetçi ve yüksek oranda kalifiye iş gücü ekonomide olursa ancak
başarılı olabilir.
Hükümetin eğitim politikasının öncelikleri
Gelecekteki gelişmenin başarısı büyük oranda Hükümetin farklı alt sektörlerdeki çeşitli
gelişme çizgilerini birbirleri ile uyumlulaştırmayı ve sistemde eğitim politikasının temel
taşlarını oluşturan ilkelerin üzerinde durabilmeyi nasıl başaracağına dayanmaktadır.
Temel öncelikler şunlardır:
Kalitenin geliştirilmesi Macaristan eğitimi için bir temel taş haline gelmelidir.
Eğitim esnasında herkese eşit fırsat sağlanmalıdır.
Bilgi tabanlı bir ekonomide eğitim ana varlıktır ve bu nedenle de ekonomik
gelişimin en önemli ön gerekliliklerinden biridir.
II./1. Kamu eğitimi
Taban istihkakını 2002 yılında %50 oranında artırmak (devlet okulu olmayan
okullarda çalışan öğretmenler ve din öğretmenleri de dahil olmak üzere) 2004 yılı
itibariyle kar paylarıyla ilgilenmek
Ödenek sisteminde daha fazla iyileşme (örnek olarak hizmet içi eğitim ve kitap
maliyetlerine yapılan destek, memurlar için %50 oranında bir seyahat indirimi, 13. ay
maaşı, özel terfi sistemi, ödüller, indirimli fiyata bilgisayar alımı hibeleri).
Zorunlu saatlerin sayısını azaltmak (2002 tarihi itibariyle önceki artışın geri çekilmesi
vasıtasıyla)
Öğretmenler için yeni hizmet içi eğitim sisteminin daha da geliştirilmesi
Eğitim İşletmesinin daha da geliştirilmesi
- Yerel kararların rolünü artırmak ve yönetimin farklı seviyesindeki planlama
eğitim hizmetlerinin uyumunu sağlamak
- Eğitim politikası kararlarının hazırlığında sosyal ve profesyonel kontrolün
rolünü güçlendirmek (Ulusal Kamu Eğitimi Konseyi)
- Mesleki eğitimi çağdaşlaştırmak ve Ulusal Eğitim Kaydını yükseltmek
- Okul sisteminde şeffaflığı ve istikrarı sağlamak
Temel Ulusal Öğretim Programını yeniden gözden geçirme ve temel becerileri ve
öğretim programı arası eğitim alanlarını güçlendirme
Yeni, iki aşamalı bir ortaöğretim ikinci devre bitirme sınavı için kurallar geliştirmek
Kamu Eğitiminde Kaliteyi Geliştirmek için Programı ilerletmek
- Küçük bölgelerde eğitim kaynakları merkezleri ve çalıştayları kurmak
- Okulların kendi değerlendirmeleri için destek hizmetleri sağlamak
Temel becerileri ilkokul eğitimi safhasını uzatarak ve ilkokul öğretmenlerini ilkokul 5
ya da 6. sınıfa kadar kullanma olanağını genişleterek güçlendirmek (2003 yılı
itibariyle)
Öğretim Programı odaklı bir yaklaşım yerine öğrenci odaklı bir yaklaşımı
güçlendirmek (ders yükünü ve dilbilimsel bilgiyi azaltıp kişisel gelişimi ve beceri
gelişimini artırarak)
Eğitim sisteminin ve özel ihtiyaç sahibi çocukların entegrasyonunu kolaylaştıran özel
eğitim hizmetlerinin kurumsal sistemlerini güçlendirmek
Özürlü çocukları kamu kurumlarından harekette söz konusu olan engelleri kaldırarak
desteklemek (kamu vakıfları, hizmet içi eğitim)
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Genç Roman insanlarının sosyal entegrasyona ve okula gitmesine yardım etmek için
hedeflenmiş programlar (burslar, hizmet içi eğitimler, hibe yardım programları)
Mesleki okullardaki dezavantaja sahip çocukların okul bırakma oranını düşürmek,
onlara ticaret öğrenmeleri konusunda yardımcı olmak (2000 ila 2006 yılları arası
mesleki okul geliştirme programı, mesleki ortaöğretim ikinci devre geliştirme, iş
piyasası odaklı eğitim programları)
Toplumda bulunan bilgi teknolojilerine erişim konusundaki eşitsizliği gidermek ve
tüm seviyelerde ICT tabanlı eğitim için bir çerçeve oluşturmak (SULINET programı)
Yabancı dil öğretimi programına ve ilgili öğretmen eğitimine verilecek güçlü destekle
birlikte daha fazla zaman ve ek fon ayırmak (VILAG-Nylev (Dünya- Dil)
Bilgi teknolojilerine erişim konusundaki eşitsizliği gidermek ve tüm öğretmenlik
mesleğini desteklemek için açık kaynak girişimi
II/2. Mesleki eğitim
2003 yılının Haziran ayında Mesleki eğitime ilişkin bir Kanun Parlamento tarafından
kabul edildi. Önce olduğu gibi okullar tarafından verilecek olan mesleki eğitim kamu
eğitiminin bir parçasıdır. Mevcut politika önlemleri ve hedefleri şunları içermektedir:
Mesleki Eğitim ve Öğretimin geliştirilmesi pek çok hedefi içermektedir: mesleki
öğretim programının çağdaşlaştırılması, kurumsal yapılanma programları,
öğretmen kadrosunun eğitimi, birden fazla dezavantaja sahip çocuklar için destek,
mevcut mesleki ve kariyer hedefinin, rehberlik ve danışma sisteminin etkinliğini
artırma.
İş piyasasının mevcut ihtiyaçlarına göre yeterlilik ve içerik gerekliliklerini
çağdaşlaştırma. Mesleki eğitim altyapısının geliştirilmesi
o Mesleki eğitimin araç gereç şartlarını, çağdaş eğitim teknolojilerinin
edinimini geliştirmek, uygulamalı eğitimi kolaylaştırmak için öğrenci
çalıştaylarını ve bürolarını kurmak
Kariyer hedefinin, rehberlik ve danışma sisteminin gelişimi
o Hedef kariyer hedefine, rehberlik ve danışmaya dahil olan personelin
profesyonel eğitimini devam ettirerek ulusal bir kurum sistemi ve IT tabanı
yaratmak
Dezavantaja sahip çocuklar için hizmet veren mesleki eğitim kurumları ağının
gelişimi
o Okulu bırakanlar için ikinci bir şans için kurumsal çerçeve yaratarak
dezavantaja sahip çocuklar ve diğer genç insanlar arasındaki farkı
kapatmak önem taşımaktadır.
II/3. Yüksek Öğrenim
2004 yılında AB‟ye girişin yarattığı zorluklarla başa çıkma
Avrupa‟ya giriş bağlamında bir bilgi toplumu yaratmanın oluşturduğu zorluk Macaristan
yüksek öğrenim alanına sürekli olarak bir dizi yeni işlev ve ilgili gereklilikler paketi
oluşturma hususunda ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, Macaristan yüksek öğrenimi idaresinin
gerçekleştirdiği reform girişimleri Bologna sürecinin ilkeleriyle ayrılmaz bir bütündür:
mevcut reformların esas hedefi AB uyumu ve bütün yüksek öğrenim kurumlarındaki öğrenci
ve öğretmenlere AB ile uyumlu yüksek öğrenim hizmetleri vasıtasıyla Avrupa Yüksek
Öğrenim Alanı‟na erişimdir.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
Ana politika amaçları şunları içermektedir:
Yüksek eğitim kurumsal çerçevesinde ve finansmanında şeffaflık
AB diploma tanıma ilkelerinin sağlanması
ECTS tabanlı akademik programlama ve her yüksek eğitim kursundaki bu iş için
uygun olan kredi sisteminin sağlanması
Öğrenci mobilitesi için girişimlerin güçlendirilmesi (hem uluslararası hem de ulusal
olarak, coğrafi ve akademik boyutlarda)
Avrupa yüksek öğrenim işbirliği çerçevesinde kalite yönetimi politikalarını
desteklemek
Sosyal ortaklar ve iş piyasası temsilcileri (işverenler) ile geliştirilmiş işbirliği
Eğitim, araştırma ve ekonomi ilişkilerine daha fazla odaklanarak eğitim içeriğinin
çağdaşlaştırılması
Yüksek öğrenim kurumlarının bütünleşmesinin bir sonucu olarak üniversiteler ve çok
sayıda fakülte sahibi olan kolejler önceki dağıtılmış kurumsal sistemin yarini
almışlardır. Kurumsal bütünleşmenin bu niyetlenilen amaçlarından bir tanesi ile,
örneğin öğrenciler için geniş kapsamda bir dizi akademik branş sunma başarılmıştır.
İleriki bir hedef de eğitime katılma hususunda sahip olunan şansta bölgesel
farklılıkları azaltmaktır.
Eğitim sisteminin yapısına şeffaflığı ve yüksek öğrenime standart bir sistem getirmek.
Daha iyi planlanabilen öğrenme yollarının yanı sıra bir kurumdan diğerine geçişte hem
yatay hem de dikey geçiş olasılığı sağlayan ECTS- uyumlu kredi sisteminin
gelişiminin tamamlanması vasıtasıyla esnek bir uzmanlaşma seçimini garanti altına
almak.
Yüksek öğrenimde gerçek bir kuralcı finansman sistemi yaratmak. Bir IT geçmişi
yaratarak kurumlar içerisinde yönetim ve idarenin standartlaştırılması.
Çok sayıda vade tarihine ve geri ödeme metoduna sahip düşük faizli ulusal öğrenci
kredi sistemi için çerçeveyi genişletmek.
II/4. Yetişkin eğitim ve öğretimi
Yeni hükümet yapısı içerisinde İstihdam ve İş İlişkileri Bakanlığı Eğitim Bakanlığı‟ndan
okul sektörü dışında yetişkin eğitimi ve öğretimi için sorumluluğu üzerine almıştır. İki
bakanlık hayat boyu öğrenme alanında birlikte hareket etmektedirler. Amaçları herkes için
hayat boyu öğrenmeyi bir gerçek haline getirmek için farklı eğitim önlemlerine ilişkin
kapsamlı bir politika çerçevesi yaratmaktır.
EURYDICE, Avrupa Eğitim Bilgi Ağı‟dır. (Socrates Programı) Son Güncelleme: Mayıs 2005
AVRUPA’DAKĠ EĞĠTĠM SĠSTEMLERĠ
ÜZERĠNE ÖZET BELGELER
ĠTALYA
VII. Eğitim sisteminin tanımı
26. Eğitim nüfusu ve öğrenim dili
1 Ocak 2001 tarihinde, 29 yaş ve altı nüfus 15.987.236 (toplam nüfusun %27,6‟sı) olarak
saptanmıştır. Bazı alanlarda eğitim için yerel dilin kullanımına resmi olarak izin verilmiş olsa
da, öğretim dili İtalyan‟cadır.
27. Ġdari denetim ve kamu finansmanlı eğitimin kapsamı
Tüm sorumluluk Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı‟na (Ministero dell’Istruzione,
dell’Università e della Ricerca – MIUR) aittir. Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı yerel
düzeyde bölge ve il eğitim daireleri tarafından temsil edilir. Bölgeler, illere ve belediyelere belli
sorumluluklar verebilir. 2000-2001 eğitim-öğretim yılından itibaren tüm okullar idare,
teşkilatlanma, eğitim, araştırma, deneyler ve gelişme konularında özerkliğe kavuşmuştur.
Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanlığı‟nın yeniden yapılandırılması ve idare ve yönetimle
ilgili yetki ve sorumlulukların merkeziyetçilikten uzaklaştırmak suretiyle Devletten bölgesel ve
yerel (bölgeler, iller ve belediyeler) yetkililere devredilmesinin amacı, daha etkin ve yetkin bir
okul idaresi sağlamak için hem merkezi idarenin (Eğitim Bakanlığı) hem de merkezi idarenin
etrafında toplanan çevresel bileşenlerin – bölgesel okul idareleri ve il eğitim müdürlükleri