1 Yaayalm yaayarkana y, 2010 yl Kyn administrativ merkezi
Avdarma kurulmu 1811-ci ylda. Halklegendalarnagr,anglar
kaavilenerarhivdokumentlerinnn, Avdarmaykurmulargmennr,
anglarilkinerlemilrOrakkynd (indiLvarayonu,Moldova)rus-trk
cenginvakdnda1787-1791-ciyllarda. 1820-ciyldaAvdarmakoloniyasnda
ansorayaayarm54ayl,anglar gelmilrBulgariyadakklerdn: Goriane,
Befanovo, Orak. Avdarmannteritoriyaskaplr6608,3
ektar.Buradayar3747kii:1896 adam,1851kar,onnarniindhepsi gagauzlar
3571 kii (95,3%).
kincisozvansoraprimarlKarayani.G.yapr.Avdarmadavar1264ev,gazgeirili400-dn
zeedev(30%),telefonvar888evd.kolaya,uakbaasnadagazgeirili,herbirevgeirili
su, gec 5 sokakta avk yanr. Kd var 4297 ektar toprak, ama ilener
3669 ektar. Kd 3 artezian pnar
var.TopraanbirpayveriliarendayaNB-groyahemkollektivorbaclnaVornikSimion,
anglar taa ok zanaatlarlar ekin btm.2009-cu yln eketmesin gr
Avdarmada var: 1 un
mainas,2oloynia.1ortakola,neredrener357renici,1uakbaas97uaa,Saalk
merkezi, Kultura evi, 2 bibllioteka.
Avdarmadatatanklisyaplddaayozlandrld1863-cyldakrmayn27-d(eskiyc).Aan
ald enidn klis Arhangil Mihayln adna, kddirildi ruh yaamas.Klised
bn izmet eder
protoiyereyKonstantinBoba(Kambur).KynanlminsanTodurMarinoglu-gagauz
yazcs.Yazdokpeethemannatma.Onunpeetleriilkinktlarlkyaztrksalmanahnda
(1989),onunardsorarekdalgas(1990)kiyadnda.1997-ciyldaktuaklaradeynikiyad
Tatl dlr h. b. T. Marinoglunun iirlerin gr dzl ok trk. Kyn kultura
merkezi
AvdarmadaKulturaevikaldrldgemiasirin60ciyllarndakkolhozunparasnnan.Buevinvar
bk rol k kulturasnn kaldrlmasnda. Diil bir evlat boyu geirdi kendi
dinnenmk vakdn hem pay
aldtrlolulardahemklraraskonkurstabuokaydnnkulturamerkezind.90ciyllarda,nic
hererd, bizim d kultura evin kapular kapand.O balad km, vaktsz
eskim. Kuvet tyoktu k ndericilerind diriltm onda kultura uurunda
almalar. Sansn kn gne bu zor vaktta peydaland
kardaKazmal,anglarnhertaraflyardmnarnnanbizimkymzatilkyazzn.Kulturaevind
yapld tamandan remont, koyuldu en sek kalited kinoaparatura. Bn
kultura evind yaamak dirildi. Uaklarn hem bklerin var kolaylklar
hergn parasz siiretm
trldokumentalhemartistikfilmnerini.Yapnnodalarndabtnylscak.Oldukolaylkbtnyln
uzunnuundailesinderneklr,gsterilsinartistikfilmneri.Birdyortugemeer,aniKulturasalonunda
gsterilmesinbirsiir,yadaolmasnnesoysakonkurs.stenilerannatmaa,anienpekbizimkdanld
dramaturgiyablm.Uakaktrgrupasbizimhembakaklerinsenalarndakoyrmerakl,halk
yaamasnnanbaalminipyesalarhemuaklaradeyniklasiklerinyaratmalarnparalarn.Kulturaevin
mdrln Yazadji M.K. yapr. Onun calmalarnnan ald hem ileer resim hem
dramtaturgiya dern.
Kalmadseilmedikonunalmalar.BuylonaverildiMoldovaKulturaMinisterliinadndanan
gramotas.
Fotolarda:AvdarmannKultura evi. 2-ci ,3 cfotolarda
rediciM.K.Yazadji inczanaat dernnge-irilmesind. Kazmal kardalar
kynmeenatlar Zorekonomikahemsotialdurumnaroktanezer
Gagauziyaklernid.Avdarmaydaonnar kapladlar.
Ksmetimiza,bkyardmcanakynoldular
kardalarlyaMihaylovi,gnatMihaylovihem Dmitriy Mihaylovi Kazmal.
Bitkiyllardaonnaryardmettilrsoialhemruh
obyektlerineniyaamakverm.Yapldremont
kulturaevn,koyulduenikinoaparatura,trl
incazaanatderneklerigtrmkiin,dzld aydnnk, uygun odalar.
Yapld4artizanpnar,herbirevverildisistemal
su.BtnGagarinmaaalesingazkoyuldu.5sokakta
direklerasldgeclaklar.Kaldrldeniyap,
angsndaaldSaalkmerkezi,baladilemeni
tezeldnmedikyardmmainas.Tatokatlarnnan
dolaylanduakbaashemmezarlkaullar.
Donaklandklishemklisenindolay.Verilditrl yardmnar kolaya hem uak
baasna. Buyldaonnarbrakmrlarkyyardmsz:
ekedilditamandanremontkolayapsna,ystmak sistemasna, temeldn yaplr
mini-futbol stadionu. Lafbulamrz,nickretmbucanayakn
insan,amaislbileriz,herbiravdarmalduaeder
onnarauzunmrhemsaalk.Btnkolamzn
redicileri,bakaiilerihemrenicileribtn rektn: ok saa olunuz!-
deerlr.
Kyn ruh merkezi. Klis kd yapld 1863 ylda. Nic d taa oyu kliselr,
o kapand Hrucovunvakdnda,amabizimihtiarlaretintutmularkendilerini
dabrakmamlarnedaatsnnar,nedmuzeyyapserinonu
kullansnnar.KllerinaklndansilinmeerihtiarMaibabunun sreti, angs
kendi cann kurban koyarak o kuvetlerin nnd, 40 yl elindn karmam
klis kapularnn anatarlarn. Gen asirin 80 ci diiilmk yllarnda
avdarmallar hzl duydular,
anivarnicbuenivakdkullanmaadakliseyiatrtmaa.nsann
adndanyazlddanmaklar,toplandimzalar,verilsinizinkliseyi
amaa.lentarafndaAvdarmaklisesiilklerdnbiri1988ylda enidn at
kapularn hristiannara. Klised bu eni zamannarda izmeti
ekettirdiAy-BobaMihail.Diilbirylaltkliseyrestavraiya
yaplsn.Onunizmetetmkvakdndaklistamanndandolduruldu
atributikatarafndankanonnaragr.Kliseninihemdtarafndan duvarlarna,
tavannarna hem kplelerin geirildi freskalar.Kllr
tutraklndaprotoiyereyAy-BobaGeorgiyid.Onunizmetiliind
okiyapldnicklisenininnda,lddannda,bolaybu ayozlu yap kaplasn insann
gzn-cann, hristian ruhunu diriltm,
kaaviletm.Kdinsanderininann,hatrl,kliseyduaetm havezln gider.
BnkgndklisemizdizmetederAyBobaprotoiyerey Konstantin. O slujbay
birka dild gtrer. Ne ekiler ondan , nic
dileriizmettbulunanpopazlar,oyapr,bolayHristosunnasaatlar,
Bibliykanonnarhepsiinsannarnyaamasnakurallargibigirsin, rnek gibi
kalsn..
Arhangil Mihayln adnaAvdarma kynklisesi
KazmalkardalarnyardmnnanAvdarmaklisesioldudonakl
indikizamanycasna.Bubkhayriinherbirduacsaalkiin
duasndaunutmrbirkerettduaetmbuhristianrekliinsannar iin. Kyn saalk
merkezi. 20 ci asirin 50 ci yllarnda Avdarmada ald hasta evi bir
eski yapnn iind.Buhastaevioyununsaalndndrd,ayaakaldrd,lmdn
kurtard.Bldradanansoraheptnyufkayapiindhepallard kuvedingr insan
doorutmaa. Gidrdi laf heptn kapamaaonu. Dagen Avdarmann kaavi ayozu
geldi yardma. BnkgndAvdarmadaonnarnzaametinnnaldbireniSaalk
merkezi,angslentarafndabulunrensekuurda.Oldukolaylk
kullanmaamodernkalitedmediktertiplerini.Saalkmerkezinbaaleni
tezeldn yardm mainas, angs gen baa olarak, verildi kller. Herbir
medik odasna koyulu kendi profilingr bnk gnd en kaliteli
tertiplr.Diilalamahemkoymakabinetinderletirilidnnedenii
markalardanaparat,angsndaalrdiuzmanKruka.P.Buuurdao
alrokyllar.Zanaatndankaarobkpayalrkyncmn ilerind. O k Sovetin
daymal deputat. Bnk gnd o HalkTopluunAvdarmadan deputat.
SaalkmerkezinndericisiKaramitN.P.,angstaailkgndnbecerikli kurdu ii
Merkezd, ani insana olsun kolay hem ilin kabletm konsultaiya hem
ilalanmaa. Hastalar ok teekkrederlr Saalk merkezin personaln,
anglarbecererlr,kullanpenimediktertiplerini,onnarnsaaln doorutmaa.
Kyn renmk merkezi.
Sovetlrkdkurulduynan,ekettirildilikbez.Bundankaaraldeni
kolalar.Hepsiuaklaryazldkolayagezmkiin,baladrenm.Yl-yldanrenmk
uurukard taa s. Avdarmada ald edi klasl kola, birazdana sekiz
klasl.lkredicilerinarasndabulunardbizimkllrd:PopazGrgi,elengir
Petri,Kazmalvanna,kzkardalarGmlTatyanahemEvdokiya.Avdarmallar
birzamandaunutmrlaroredicileri,anglargeldilryabancerbakadild
lafednhalkkarmaakarannktanaydnnaa.Onnarnadlaranlrsrasycabnd.
oksevrmikllerimiz,nicuroklargtrrmilrkar-kocaMihailMatveevi
hemAnnaDanilovnaGrikani,kar-kocaMariyaAlekseevnaPiyakin.Sovet
VaktlarndailkkolamdrydGorodnienkoGrigoryFdorovi.Amabaknca baka
kler, Avdarmada onklasl okul balad ge. lk on klasllar Avdarma kolas
kolverdi 1967 ylda. Onnar kyn yaamasnda kapladlar sek bir er.
Onnarn biri
KarayaniM.G.,angsdiilbirylolduKomratdolaynhalkdaavacs.Gagauziyann
bakan onun almaklar iin verdi an gramotas.
1991yldaAvdarmadakuruldu2kola:dokuzyllkhemorta.Zorsoialhemekonomikatarafndan90cyllardademografiyadurumukdbaladyufkalamaa.Nezamansa1300renicisaysndanbnenikolabinasnagezersade354uak.Dokuzyllkkolaazuakolmaszerkapand.Enikola
binas da tamannr irmi yln. Sovet Birliin daalmak vaktlarnda o yapld
halatlan, kabledildi izmet bk kusurlarlan, anglarn ayn ak gsterdi
bu yln
suuk,yalks.YardmngenuzattKazmalaylesi.ekettirilditamandanremontbtnkolaya.Varumudumuz,enirenmkylnbalamaaenilenmi,
kaavilenmi yaplar iind.
BnkgndAvdarmaortaokulunda39redicialr,354uak
rener.Kkklaslardarennnerinsays138uak,ortahembk klaslarda 216
renici.kolannmdrKaramitE.F.Kolektivd20redici2-cididaktika
kategoriyasn kazand, 1 pedagog- Marinov F.. 1-ci kategoriyaya
seldi. Buyltaaredicibkalmalaryapt,deynitaasekuura
karmaakendimetodikahempraktikabecermeklerinida2-ci kategoriyaya
kmaa.
Bitkiylniindaktivkullanmayagirdiuroklar,anglarnda
kullanlrprezentaiyalarkompyuterd,onnarhazrlrnic
redicilr,ldrenicilrkendileri.Buitokbaarlbl
redicilr:Gml.F.,SarandiO.K.,KaramitE.F.,GrekL.V., Serova S.D.,
Marinova M.., Grek T.M., Manastrl Z.P.
Uroklardansorauaklarhavezlngiderlraki,ahmat,futbol,
tenis,voleybolderneklerin,anglarndaiibaarlar gstererlr.kolamzda trl
merakl yortular, sabaalklar, gsterilr,
karlamalarolr.renicilrgstererlrbuklastandar meropriyatiyalarda
kendi hertarafl becermeklerini, talantlarn.
BuylbaladkmaakolagazetamzPeremenka,angsnn
sayfalarndaannadlrokuldayaamamziin,verilertrlfaydal tekliflr
reniciler hem onnarn analarna bobalarna.
kolamzdabalankklaslarakoyulrsofralarascakimek,orta
hembkklaslaraprimariyabuldukolaylkherginayhembirr
bulkackverm.Bupeklzmnbnkgnd,aanoyun
uaklarnanalar-bobalarbulunrlarkazanlardadauaklar
etitirmediklerizerin sabaalen imeerlr.
kolapedsovedinoturuundakabledildibirproektamaa
erindekiistoriya-krayevedmuzeyini.Herbirklasa,rediciy
verildimuzeyingelecekekspoziiyakurulularnagrtoplamaa
eksponatmateriallarn,dokumentleri.ansoratoplandmerakl
materiallar,anglarnayapldklasifikaiya.Pekumutlanrz,ani
gelecekrenmkyliinkolamznolacekatralrts,da
olacekkolaylkayrmaaikiklasodasdabalamaayava-yava trl temalarda
ekspoziiyalar kurmaa. Bitki yln iindSport-kllerin yaamasnda
Avdarmallar,nicdabakagagauzlar,eveldnseverlrsport
yarmaklarn.Amaherzamanenpeksevrdilrhemseverlrbnd serbestgrei. Sovet
Birlii vaktlarnda kola programalarn d saatlarnda
ayrlardsaatretmuaklargremprofesionalkanonnarnagr.
kolamzdaseftaldblbirsekiy1969ylda,angsngtrrdi
fizkulturadaredicitrener.N.Kakoval.Obksevgiatuaklarda
profesionaluurundagre.Uaklarnoyudgdrdianltmaakendini
hemkysekuurdagrelerd.Birboyundgtmekleriktaslya.
Onnarniindnanlttkendiniblavdarmallar,nickllerdnilk
serbestgretSportMasteriSarandiYuriivanovi,MasterSportta,
UkrainannannTreneriGrekgnatGeorgievi,SportMasterliin
kandidat,AvdarmaortakolannredicisiMarinovH.S.,MarinivP.S.,
Gaydarc.V.,Tezek.A.hembakalar.lyaNikolaevicinhatal lmndn sora onun
lzmn iini ilerletti Marinov H.S.,angs 25yldan
zeedserbestgrettrenerliigtrd.ObaardKiinvKreangadna
nstitudunfizkulturafakultetini.Kendiiindustalolduuiin,sleerbir
srasporttaanlmonunrenicilerinadlar.Oterbiettizdnzeed
sportsmen,anglarnarasndandiilbirioldukandidatSportMasterliin,
Sportta Master. Bei bnk gnd alrlar trener olarak. En pek anlm
onnarniindnsportmasteri,UkrainannannTreneriPetkovGeorgiy Sergeevi,
angsnn sportsmenneri oldular Evropa hem Dnn empionu.
2009cuyldaonunsportsmennerioldularprizrPekindDevletlraras
paraolimpiada oyunnarnda.
BnkgndAvdarmadatrenerliiserbestgreindgtrerMarinov
H.S.-cinrenicisiSportMasterliinkandidatavdar.P.,angsbitirdi Sport
nstitudu Nikolaevda.
Kendikuvedinihemruhunuavdarmallardenedilrbakasport
soylarndada.Genasirin60ciyllarndaoksevilrdibizdtangada aarlk
kaldrlmas. Bu uurda Sport Masteri Guna Nikolay, angs pay alard
hemprizrolardtrlturnirlerd.AmaensekuuraktKristov
DmitriyPetrovi,angsbusportsoyundaMasterliikazandhembk
baarlariinkablettiadMoldovannaaratletikadaannTreneri.Onun
sportsmenneripayaldlarhemoldularempiontrlempionatlardahem Dnnaras
yarmaklarda.
Sevilnsportsoylarnarasndabulunrfutbolhemvoleybol.Busevgiyi
okyllarterbiederuaklardaSarandiK.P.Onunterbiedennerioksra
taradlarilkerleriBesarabkarayonunda.Odzdkvoleybol
komandasn,angsherzamansaylardeniikomandaBesarabka
dolaynda.1990ciyldabukomandayaverildihakkorusunBesarabka
rayonunadnrespublikayarndaDFSOPKkomandalarnarasnda.
Buradaonnar1cierikazandlar.KonstantinPetrovibndhazrlr kolamzn
futbol hem voleybol komandalarn.
BitkiyllarniindAvdarmauaklarpekderindnulatlarfikirsport
yarmalarnnan.koladaileerakiahmatblmneri,anglarn
gtrerSarandiV.H.hemMarinovH.S.Ustalnnanakioynusunda
paylasrGagauziyannakilerdempionu,klmz,redici Trandagilov .. .
T.Marinoglu
Y. Tezek
. Kazmal
D. Marinov
D. Gml
F. elengir
M. Mavrodi
Yazc, air, aara-trc. kard ti-pardan 3 artistik
kiyad,renmk-okumak kiyadn, Diktant toplmu-nu, bir sra aara- trmak
ilerini.Nannand Mol- dovann Meritul ivik medalisi- nnn.
.Avdarma okulunu altn medaliyln bi-tirdi, tehnika bilim- nerind
doktor. Bnk gnd nji- nering hem menej- ment kafedrann do- enti.
Tiparland bir sra bilgi statyalarn, an glarn iindekilerigirdi
praktikayahem retmk kiyatlarna.
storik, doktorant. Disertaiyasnn temas: Gagauz- larnen eni
isto-riyas. kardbir sra bilim-aara trmak statyala- rn. KavalerKra
snaya Zvezdaor denna. Tiraspol kasabas tipar evin mdr.
Otliniknaro dnogoobra-zovaniya, Mol- daviya redi- cilrsyezdn
delegat(1968 y).1967-ci ylda ona veril- diOrden Tru-dovogo Kras-
nogo Znameni
Tehnika bilim- nerind doktor, 70-tn zeed renmk-me-todika hem
bi-lim-aaratrc statyalarnav-toru. Nan-nand Mos-kvann 850-ci yldn-
mn baal medaliyln.
sek katego- riyadagagauz dili hem litera-tura redici- si. ok
yllar Gagauz Erinin retmk M- drlnd gagauz dili ba uzman oldu.
BitirdiMoskva-dakPoligrafiya nstitutunu,oldu Komrat rayon ga
zetasnnLe-ninskoyeslovoredaktoru. Bnkgnd Moldovajurna-listlrBirliin
mdrlraza-larn biri.
Kristov Dmitriy Moldovann ann Trener, Sport Masteri aar
atletikada.
Grek gnat Ukrainann ann Treneri, Sport Masteri serbest gret.
Petkov Georgiy Ukrainann ann Trener serbest gret, Sport Master
(saa taraftan ilk) hem onun sportsmen, avdarmal Tezek Mihail 3-c
erd Ukraina respublikann kadet yarlarnda.
Sarandi Vasiliy .MR-nn retmk sistemasna baal iilerin
spor-takiadasnn ahmata oyununda empionu (1998-ciyl).Gagauziyann
ahmatalarda empionu: 2003 yl bronza prizru (3-c er) ; 2001 yl altn
prizru(1-ci er); 2005 yl gm prizru (2-ci er) .MR-nn profsoz iilerin
ahmata empionatnda gm prizru (2 er) 2010 yl, may.
Sarandi Konstandin Dzdkvoleybolkomandasn, angs 1990ci ylda
Besarabka rayonun adndanrespublikayarnda1cieri
kazand.Bnhazrlrkolamzn futbol hem voleybol komandalarn.
Trandafilov van Kyn hem Komrat dolayn diil bir sradak empionu
akilerd, talantl muzkant.
Marinov Harlampiy 25yldanzeedserbestgrettrenerliigtrd.
renicilerinoyuolduSportMasterliinkandidat,
SporttaMaster.Beibnkgndalrlartrener olarak. En pek anlm onnarn
iindn Sport Masteri, Ukrainann ann Trener.
Grek rina Kabletti Ukraina Kuboonu (5-ci er) Ald ilk eri Odesa
studentlerin ara-snda 2002-ci ylda serbest gret. Tumba P.N. Moldova
Respublikasnn empionu genlr arasnda serbest gret, 2006ci yl.RM
empionu 2008- ci ylda kadetlerin arasnda. Dnnaras empionatlarn diil
bir sra prizru. GunaNikolay Guna Semn 3 sra Moldovann empionu
oldular regata yarlarnda. DevletlrarasMoskvada hem Hersonda gen
regatalarn empionnar, altn medalistleri. Kolverimin redaktoru: T.
Marinoglo Redaktor yardmcs: E. Karamit Kompyutor ilemneri:
V.akusta(11-ci klas) Avdarma orta okulu, 2010 yl