This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Autisme: een sociale stoornis?Autisme: een sociale stoornis?
Peter VermeulenAutisme Centraal
Standaard paradigma
Autisme is primair een stoornis in het sociaal contact
Primair in de behandeling isSOVA‐training
Volgens bestaande, vaste protocollen
Nog veel stoutere bewering:
Om mensen met autisme sociaal te helpen overleven is SOVA‐training niet het beste antwoord!En ToM‐training al evenmin!En een klassieke emotieherkennings‐training helpt ook niet zo veel…
Daarom niet:
• Sociaal overleven en sociaal succes zijn van meer afhankelijk dan alleen sociale vaardigheden en sociale cognities
• In autisme is de sociale stoornis niet primair• In autisme is de sociale stoornis niet primair• Autisme is niet synoniem aan een tekort in sociale vaardigheden of een tekort aan ToM
• sociale cognitiesbegrijpen van een sociale realiteit
• sociale attitudesbegrijpen en volgen van de gangbare waardenbegrijpen en volgen van de gangbare waarden
• sociale vaardighedenbeheersen van bepaald sociaal gedrag
• sociale performantiecognities, vaardigheden en attitudes in verschillende situaties toepassen, op een aangepaste manier
Sociale competentie vs sociale vaardigheden
Sociale competentie betekent:
Sociale kennis (situaties, mensen en waarden begrijpen) en sociale vaardigheden hebben en in staat zijn om deze aangepast en flexibel te gebruiken.
Sociale competentie: klassiek model
kunnen
doen
sociale vaardigheden
sociale performantie
kennen en weten
kunnen
sociale cognities
g
Maar er is meer nodig dan dit!!
Kijkgedrag is essentieel!
visuele fixatiepatronen tijdens het kijken naar naturalistische sociale situaties voorspellen niveau van sociale competentieKlin et al (2002)Klin et al. (2002)
Klin A. et al. (2002). Visual fixation patterns during viewing of naturalistic social situations as predictors of social competence in individuals with autism. Archives of General Psychiatry, 59, 809‐815.
• Mensen met autisme kunnen heel wat sociale scripts leren…M h bb h t ilijk t d• Maar hebben het moeilijk met de ontelbare contextuele veranderingen in die scripts (Loth a.o., 2008; 2010)
Context en sociale competentie
• Het grootste probleem in autisme is niet de sociale vaardigheden (weten wat en hoe)– Ze kunnen heel wat scripts en vaardigheden aanlerenaanleren
• Het grootste probleem is weten waar en wanneer je die vaardigheden (beter niet) toepast– Soepelheid in het toepassen van regels en scripts
• Een goed evenwicht tussen sociale competentie ‘training’ en het aanpassen van de sociale situatie
• Realistische verwachtingen over de effecten• Realistische verwachtingen over de effecten van allerlei interventies bedoeld om hun sociale mogelijkheden te verbeteren
Aanpassen van de omgeving
• Visualiseren en voorspelbaar maken van sociale verwachtingen
• De sociale situatie zo aanpassen dat ze kunnen overleven en vooral (bijna) nietkunnen overleven en vooral (bijna) niet kunnen falen
• Doseren van het sociaal moeten zijn– WAT‐principe (Working Apart Together)– Ontsnappingsscenario’s
• Leer contexten aan:– Wat kan er in die context gebeuren?– Wat kan je doen?Wat kan je zeggen?– Wat kan je zeggen?
• Gecontextualiseerde scripts
Gecontextualiseerde scripts
Iemand bij jou thuis verwelkomen:• Als de persoon een jas draagt, vraag je “mag ik uw jas aannemen?”.
• Zegt de persoon “neen” vraag hem/haar danZegt de persoon neen , vraag hem/haar dan verder binnen te komen.
• Zegt de persoon “ja”, wacht dan tot hij/zij jou de jas geeft en hang de jas aan de kapstok. Heb je geen kapstok, hang de jas dan netjes over een stoel.
Werkt niet omdat• Sociale vaardigheden / cognities aanleren een onbegonnen werk isS i l di h d i d• Sociale vaardigheden niet een voorwaarde maar het resultaat zijn
Functionele doelen
• Vertrek van realistische en herkenbare situaties
• Leer hen dingen aan die ze morgen al kunnen gebruikengebruiken
• Leer hen dingen aan die morgen winst opleveren ( motivatie!)
• Concrete doelen
Concrete doelen met winst
• Een balpen vragen aan iemand anders• Vriendjes uitnodigen voor een verjaardagsfeestje
l i d i d j i• Neen zeggen als iemand iets vraagt dat je niet graag wil (a.d.h.v. concrete voorvallen)
• Kerstkaartjes maken• Iets kunnen wat anderen niet kunnen