www.kimyafull.com www.kimyafull.com ASİTLERİN VE BAZLARIN ÖZELLİKLERİ KUVVETLİLİKLERİ
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
ASİTLERİN VE BAZLARIN
ÖZELLİKLERİ
KUVVETLİLİKLERİ
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Tatları ekşidir.
Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
Yakıcı- parçalayıcı tahriş edici özelliktedir.
Suda çözündüklerinde ortama H+ iyonu verir.
H+ İyon sayısı > OH
- iyon sayısı
Bazlarla nötrleşme tepkimeleri vererek tuz ve su oluşturur.
pH
0 7 14
ASİT BÖLGESİ
pH < 7
Siyah üzüm → Tartarik Asit
Limon → Sitrik Asit
Elma → Malik Asit
Sirke → Asetik Asit
Portakal Mandalina → Askorbik Asit
Yoğurt → Laktik Asit
Aspirin → Asetil salisilik Asit
Karınca Salgısı-------Formik asit
Tereyağı:Bütirik asit
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
BAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Tatları acıdır
Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
Ele kayganlık hissi verir
Suda çözündüklerinde ortama OH- iyonu verir.
OH- İyon sayısı > H
+ sayısı
Asitlerle nötrleşme tepkimeleri vererek tuz ve su oluşturur.
.
0 7 14
BAZ BÖLGESİ
pH > 7
Sabun → C17H35COONa
Deterjan → C12H25OSO3Na
Çamaşır Suyu → NaCIO
Çamaşır Sodası → Na2CO3
Sönmüş Kireç → Ca (OH)2
Kireç Taşı → CaCO3
Lavabo Açıcı → NaOH (sudkostik) → KOH (potaskostik)
Yemek Sodası → NaHCO3
Cam Temizleme Suyu → NH3
Bozuk Balık, Pis Kokular → (CH3)3N (trimetilamin)
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
ASİTLER VE BAZLARDA pH ve pOH KAVRAMI
pH → iyon derişimi gücünü gösterir.
pOH → iyon derişim gücünü gösterir.
pH + pOH= 14
= pH= 7 Nötr çözelti
> pH < 7 Asidik çözelti
> pOH < 7 Bazik Çözelti
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
13
14
10
11
12
pH = 14 Sıvı Temizleyici
pH = 13 Beyazlatıcı-Fırın Temizleyici
pH = 10,5- 11,5 Amonyak çözeltisi
pH = 8 Deniz Suyu
pH = 7,4 Kan
pH = 6,3- 6,6 Süt, idrar, tükürük
pH = 5 Siyah kahve
pH = 2,5- 3,5 Greyfurt suyu, soda,
domates suyu, limon suyu, sirke
pH = 0 Akü asidi Hidroklorik Asidi
BAZ
ASİT
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
BAZLARIN KUVVETLİLİĞİ
KUVVETLİ BAZLAR
NaOH
KOH
LiOH
Mg(OH)2
Suda yüzde yüz
iyonlaşır
Suda çözünme
denklemi tek yönlü ok
ile gösterilir
ZAYIF BAZLAR
NH3: Amonyak
C6H5NH2: Anilin
Suda kısmen iyonlaşır
Suda çözünme denklemi
çift ok ile gösterilir.
ASİTLERİN KUVVETLİLİĞİ
KUVVETLİ ASİTLER
H2SO4
HNO3
HCI
Suda yüzde yüz
iyonlaşır
Kuvvetli Asitler
suda çözünme
denklemi tek yönlü
ok ile gösterilir
ZAYIF ASİTLER
CH3COOH
HCOOH
HF → Cam asidi
H2CO3 → Kola asidi
HCN
HNO2
H3PO4
Suda kısmen iyonlaşır.
Zayıf Asitler suda
çözünme denklemleri
çift ok ile gösterilir.
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
İNORGANİK ASİTLER (SUDA ÇÖZÜNME DENKLEMLERİ)
HNO3 (s) →………………………….. Nitrik Asit (Kezzap)
H2SO4 (s) → ………………………… Sülfürik Asit (Zaç Yağı)
HCI (s) → ………………………….. Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu)
H3PO4 (s) →………………………….. Fosforik Asit
H2CO3 (s) → ……………………….. Karbonik Asit
HNO2 (s) →…………………………….. Nitröz Asit
HCN (s) →…………………………… Hidrosiyanik Asit
HCIO →…………………………… Hipokloröz Asit
ORGANİK ASİTLERİN SUDA ÇÖZÜNMELERİ
CH3 COOH → ……………………………………..
Asetik Asit
Sirke Asidi
Etanoik Asit
HCOOH → …………………………………..
Formik Asit
Metanoik Asit
ASİTLERİN TESİR DEĞERLİĞİ → Ortama verdikleri H+ sayısıdır.
+d
HCI 1
H2SO4 2
H3PO4 3
CH3COOH 1
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
BAZLAR SUDA ÇÖZÜNME DENKLEMLERİ
NaOH (k) → …………………………………..
KOH (k) → …………………………………..
Ca(OH)2 (k) → ………………………………..
NH3 + H2O →…………………………………
UYARI: Yapısında H olmasına rağmen baz karakterli?
BAZLARIN TESİR DEĞERLİĞİ: Ortama verdikleri OH- sayısıdır.
BİLEŞİK +d
NaOH 1
Mg(OH)2 2
Al(OH)3 3
NH3 1
C6H5NH2 1
İNORGANİK MADDELER
BAZ
OKSİT
?
TUZ
? ASİT
OKSİTLİ BİLEŞİKLER
METAL OKSİT
(BAZİK)
NÖTR OKSİT AMFOTER OKSİT AMETAL OKSİT
(ASİDİK)
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
Ametallerin oksijenli bileşiğidir.
Örnek: CO2 – SO2 – SO3 – NO2 – N2O5 Asidik oksitler
Asitlerle tepkime vermez.
Bazlarla tepkime verir.
Su ile tepkime verir (Asit çözeltileri oluşur).
Yapılarında H yoktur.
Örnek:
SU İLE
o CO2 (g) + H2O (s) → ……….. (suda) (Karbonik Asit, Gazlı İçecek)
o SO2 (g) + H2O (s) → …………. (suda) (Sülfüröz Asit)
o SO3 (g) + H2O (s) →………….. (suda) (Sülfürik Asit)
o N2O5 (g) + H2O (s) →…………… (suda) (Nitrik Asit)
o 3NO2 + H2O (s) → …………… (suda) + NO (g)
CO2, SO2, N2O5 → Asit arihidritide denir.
Metallerin oksijenli bileşiğidir.
Bazlarla tepkime vermez.
Asitlerle tepkime verir.
Suyla tepkime verir → Bazik çözelti oluşur.
Yapılarında OH- iyonu yok.
Örnek: Na2O, Li2O, MgO, CaO …..
BAZ İLE
CO2 + 2NaOH → ……….. + H2O
NOT: Atmosfere karışan CO2,
SO2, NO2 gibi oksitler yağmur
suyu, kar, çiğ gibi partiküllerle
yeryüzüne düşmesine ASİT
YAĞMURLARI denir.
ASİT İLE
Na2O + 2HCI → ………..…………+ H2O
CaO + H2SO4 → ………………….. + H2O
Fe2O3 + HCI → ………….. + 3H2O (s) (Pas ve tuz ruhu )
temizlenir.)
SU İLE
CaO + H2O → ………………. + ısı
Sönmemiş Kireç Sönmüş Kireç
Na2O + H2O → ………………….
ASİDİK
OKSİT
BAZİK
OKSİT
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
Ametallerin oksijence fakir bileşiğidir.
Örnek: N2O, CO, NO
Suyla tepkime vermez.
Asitle tepkime vermez.
Bazla tepkime vermez.
Sadece Yanma tepkimesi verir. CO + ½ O2 → CO2
Amfoter metallerin oksijenli bileşiğidir.
Örnek: ZnO, Al2O3, PbO, SnO, PbO
Asitlerle tepkime verir.
Bazlarla tepkime verir.
Suyla tepkime vermez.
EK BİLGİ:
ASİT İLE
BAZLA
ZnO + 2HCI → ZnCI2 + H2O
Al2O3 + 6NaOH → 2Na3AlO3 + 3H2O
NÖTR
OKSİT
AMFOTER
OKSİT
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
İNDİKATÖRLER
İndikatörler: zayıf asit veya baz özelliği gösteren renkli maddeler olup, renkleri ortamın
pH’ına göre değişiklik gösteren organik boyalardır.
A) TURNUSOL KAĞITLARI
İndikatör Asit Rengi Baz Rengi
Metil Oranj Kırmızı Sarı
Turnusol Kırmızı Mavi
Fenolftalein Renksiz Kırmızı
Alizarın Sarısı Sarı Eflatun
Metil Sarısı Kırmızı Sarı
Brom Krezol Yeşili Sarı Mavi
Nötral Kırmızısı Kırmızı Sarı
B) DOĞAL ASİT- BAZ İNDİKATÖRÜ
Böğürtlen- kiraz- kırmızı lahana- yaban mersini- lale- gelincik- üzüm.
Örnek: Kırmızı Lahana Suyu
pH = 1-2 Kırmızı
pH = 7 Lavanta
pH = 12 Yeşil renk
Çilek suyu
Asidik ortamda: pembe
Bazik ortamda: açık yeşil renk verir.
C) ÜNİVERSAL İNDİKATÖR
Tekli şeritlerin üzerine özel kağıtlardan yapılmış organik boyar maddelerle renklendirilmiş.
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
1.TEST:
1.SORU: Asit ve bazlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Asit ve bazların sulu çözeltileri elektriği iletmez. B) Bazlar kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir. C) Asitlerin pH değeri 7’den küçüktür. D) Bazlar ele kayganlık hissi verir.
E) Asitlerin tadları ekşidir.
3.soru:
Asit Bulunduğu madde I- Laktik asit Çilek II. Malik asit Elma III. Folik asit Yoğurt IV. Asetik asit Sirke V. Tartarik asit Üzüm Hangi iki asidin yerini değiştirilirse bütün asitler doğru eşleştirilmiş olur? A) I. ve II. B) I. ve IV. C) IV. ve V. D) I. ve III. E) II. ve III.
2.soru:
Aşağıdaki maddelerden hangisine turnusol kağıdı batırıldığında gözlenecek renk karşısında yanlış verilmiştir? Madde Renk A) Sirkeli su Kırmızı B) Çamaşır suyu Kırmızı C) Elma suyu Kırmızı D) Sabunlu su Mavi
E) Amonyak Mavi
4.soru:
Kırmızı lahana asit çözeltisine atıldığında pembe, baz çözeltisine atıldığında yeşil renk verir. Aşağıdaki maddelerin sulu çözeltilerine kırmızı lahana parçaları atıldığında hangisinde karşısında verilen renk gözlenmez? Madde Renk A) Sabunlu su Yeşil B) Limon suyu Pembe C) Sirkeli su Yeşil D) Amonyak Yeşil
E) Tuz ruhu Pembe
5.soru:
Oda koşullarında pH’ı 8 olan çözelti için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirir. B) Asidiktir. C) Sulu çözeltisi elektriği iletmez. D) OH– iyonları sayısı H+ iyonları sayısından azdır.
E) Su eklenirse pH değeri azalır.
6.soru:
www.kimyafull.com
www.kimyafull.com
7.soru:
Madde : Limon suyu Amonyak
Çay : Açık kahverengi Koyu kahverengi Kırmızılahana Pembe Yeşil Patlıcan Renksiz Yeşilimsi Bazı maddelerin limon suyu ve amonyak çözeltilerinde verdiği renkler yukarıda belirtilmiştir. Buna göre bu maddelerle ilgili;
I. Asit ve bazları ayırt etmede kullanılamazlar. II. Doğal indikatördürler. III. Asidik ve bazik ortamda renk değişimine uğrarlar. yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
8.soru:
C) Aşağıdaki bileşiklerin iyonlaşma
denklemlerini yazınız:
1-HCl +H2O……………………
2-SO3(g) + H2O………………..
3-Be(OH)2(k) +H2O………………..
4-MgO(k) + H2O …………………..
AÇIK UÇLU SORU:
A)Aşağıdaki maddeleri asit/baz olarak
belirleyiniz
1. N2O3 ………………..
2. K2O :…………………..
3. Cl2O:……………………
4. Li2O:………………………
5. CuO:………………………….
B) Aşağıdaki bileşikleri kuvvetli
asit/zayıf Asit-Asidk oksit ve bazik oksit
olarak sınıflandırınınız.
1- Nitrik asit:……………..
2- Formik asit:………………..
3- Amonyak:……………………
4- Magnezyum oksit:……………..
5- Tartarik asit:…………………….
6- Diazotpentaoksit:………………..
7- Lityumoksit:…………………
D) Aşağıda verilen besinlerin pH
değerlerini 7 den büyük veya küçük
olarak belirtiniz.
Kahve:
Maden suyu:
Süt:
Kırmızı biber
Çikolata:
Kabartma tozu: