Aristotel 12 Knjiga Metafizike [1069α] [18] πεξὶ ηῆο νὐζίαο ἡ ζεσξία: ηλ γὰξ νὐζηλ αἱ ἀξραὶ θαὶ ηὰ αἴηηα δεηνῦληαη. θαὶ γὰξ εἰ ὡο ὅινλ ηη ηὸ πᾶλ, [20] ἡ νὐζία πξηνλ κέξνο: θαὶ εἰ ηῶ ἐθεμῆο, θἂλ νὕησο πξηνλ ἡ νὐζία, εἶηα ηὸ πνηόλ, εἶηα ηὸ πνζόλ. ἅκα δὲ νὐδ᾽ ὄληα ὡο εἰπεῖλ ἁπιο ηαῦηα, ἀιιὰ πνηόηεηεο θαὶ θηλήζεηο, ἢ θαὶ ηὸ νὐ ιεπθὸλ θαὶ ηὸ νὐθ εὐζύ: ιέγνκελ γνῦλ εἶλαη θαὶ ηαῦηα, νἷνλ ἔζηηλ νὐ ιεπθόλ. ἔηη νὐδὲλ ηλ ἄιισλ ρσξηζηόλ. [25] καξηπξνῦζη δὲ θαὶ νἱ ἀξραῖνη ἔξγῳ: ηῆο γὰξ νὐζίαο ἐδήηνπλ ἀξρὰο θαὶ ζηνηρεῖα θαὶ αἴηηα. νἱ κὲλ νὖλ λῦλ ηὰ θαζόινπ νὐζίαο κᾶιινλ ηηζέαζηλ (ηὰ γὰξ γέλε θαζόινπ, ἅ θαζηλ ἀξρὰο θαὶ νὐζίαο εἶλαη κᾶιινλ δηὰ ηὸ ινγηθο δεηεῖλ): νἱ δὲ πάιαη ηὰ θαζ᾽ ἕθαζηα, νἷνλ πῦξ θαὶ γῆλ, ἀιι᾽ νὐ ηὸ [30] θνηλόλ, ζκα. νὐζίαη δὲ ηξεῖο, κία κὲλ αἰζζεηή—ἧο ἡ κὲλ ἀΐδηνο ἡ δὲ θζαξηή, ἣλ πάληεο ὁκνινγνῦζηλ, νἷνλ ηὰ θπηὰ θαὶ ηὰ δῶα [ἡ δ᾽ ἀΐδηνο]—ἧο ἀλάγθε ηὰ ζηνηρεῖα ιαβεῖλ, εἴηε ἓλ εἴηε πνιιά: ἄιιε δὲ ἀθίλεηνο, θαὶ ηαύηελ θαζί ηηλεο εἶλαη ρσξηζηήλ, νἱ κὲλ εἰο δύν δηαηξνῦληεο, [35] νἱ δὲ εἰο κίαλ θύζηλ ηηζέληεο ηὰ εἴδε θαὶ ηὰ καζεκαηηθά, νἱ δὲ ηὰ καζεκαηηθὰ κόλνλ ηνύησλ. ἐθεῖλαη κὲλ δὴ θπζηθῆο (κεηὰ θηλήζεσο γάξ), [1069β] [1] αὕηε δὲ ἑηέξαο, εἰ κεδεκία αὐηνῖο ἀξρὴ θνηλή. ἡ δ᾽ αἰζζεηὴ νὐζία κεηαβιεηή. εἰ δ᾽ ἡ κεηαβνιὴ ἐθ ηλ ἀληηθεηκέλσλ ἢ ηλ κεηαμύ, ἀληηθεηκέλσλ δὲ κὴ [5] πάλησλ (νὐ ιεπθὸλ γὰξ ἡ θσλή) ἀιι᾽ ἐθ ηνῦ ἐλαληίνπ, ἀλάγθε ὑπεῖλαί ηη ηὸ κεηαβάιινλ εἰο ηὴλ ἐλαληίσζηλ: νὐ γὰξ ηὰ ἐλαληία κεηαβάιιεη. ἔηη ηὸ κὲλ ὑπνκέλεη, ηὸ δ᾽ ἐλαληίνλ νὐρ ὑπνκέλεη: ἔζηηλ ἄξα ηη ηξίηνλ παξὰ ηὰ ἐλαληία, ἡ ὕιε. εἰ δὴ αἱ κεηαβνιαὶ ηέηηαξεο, ἢ θαηὰ ηὸ ηί [10] ἢ θαηὰ ηὸ πνῖνλ ἢ πόζνλ ἢ πνῦ, θαὶ γέλεζηο κὲλ ἡ ἁπιῆ θαὶ θζνξὰ ἡ θαηὰ <ηὸ> ηόδε, αὔμεζηο δὲ θαὶ θζίζηο ἡ θαηὰ ηὸ πνζόλ, ἀιινίσζηο δὲ ἡ θαηὰ ηὸ πάζνο, θνξὰ δὲ ἡ θαηὰ ηόπνλ, εἰο ἐλαληηώζεηο ἂλ εἶελ ηὰο θαζ᾽ ἕθαζηνλ αἱ κεηαβνιαί. ἀλάγθε δὴ κεηαβάιιεηλ ηὴλ ὕιελ δπλακέλελ [15] ἄκθσ: ἐπεὶ δὲ δηηηὸλ ηὸ ὄλ, κεηαβάιιεη πᾶλ ἐθ ηνῦ δπλάκεη ὄληνο εἰο ηὸ ἐλεξγείᾳ ὄλ (νἷνλ ἐθ ιεπθνῦ δπλάκεη εἰο ηὸ ἐλεξγείᾳ ιεπθόλ, ὁκνίσο δὲ θαὶ ἐπ᾽ αὐμήζεσο θαὶ θζίζεσο), ὥζηε νὐ κόλνλ θαηὰ ζπκβεβεθὸο ἐλδέρεηαη γίγλεζζαη ἐθ κὴ ὄληνο, ἀιιὰ θαὶ ἐμ ὄληνο γίγλεηαη πάληα, δπλάκεη [20] κέληνη ὄληνο, ἐθ κὴ ὄληνο δὲ ἐλεξγείᾳ. θαὶ ηνῦη᾽ ἔζηη ηὸ Ἀλαμαγόξνπ ἕλ: βέιηηνλ γὰξ ἢ "ὁκνῦ πάληα"—θαὶ κπεδνθιένπο ηὸ κῖγκα θαὶ Ἀλαμηκάλδξνπ, θαὶ ὡο Γεκόθξηηόο θεζηλ—"ἦλ ὁκνῦ πάληα δπλάκεη, ἐλεξγείᾳ δ᾽ νὔ": ὥζηε ηῆο ὕιεο ἂλ εἶελ ἡκκέλνη: πάληα δ᾽ ὕιελ ἔρεη ὅζα κεηαβάιιεη, [25] ἀιι᾽ ἑηέξαλ: θαὶ ηλ ἀτδίσλ ὅζα κὴ γελεηὰ θηλεηὰ δὲ θνξᾷ, ἀιι᾽ νὐ γελεηὴλ ἀιιὰ πνζὲλ πνί. ἀπνξήζεηε δ᾽ ἄλ ηηο ἐθ πνίνπ κὴ ὄληνο ἡ γέλεζηο: ηξηρο γὰξ ηὸ κὴ ὄλ. εἰ δή ηη ἔζηη δπλάκεη, ἀιι᾽ ὅκσο νὐ ηνῦ ηπρόληνο ἀιι᾽ ἕηεξνλ ἐμ ἑηέξνπ: νὐδ᾽ ἱθαλὸλ ὅηη ὁκνῦ πάληα [30] ρξήκαηα: δηαθέξεη γὰξ ηῇ ὕιῃ, ἐπεὶ δηὰ ηί ἄπεηξα ἐγέλεην ἀιι᾽ νὐρ ἕλ; ὁ γὰξ λνῦο εἷο, ὥζη᾽ εἰ θαὶ ἡ ὕιε κία, ἐθεῖλν ἐγέλεην ἐλεξγείᾳ νὗ ἡ ὕιε ἦλ δπλάκεη. ηξία δὴ ηὰ αἴηηα θαὶ ηξεῖο αἱ ἀξραί, δύν κὲλ ἡ ἐλαληίσζηο, ἧο ηὸ κὲλ ιόγνο θαὶ εἶδνο ηὸ δὲ ζηέξεζηο, ηὸ δὲ ηξίηνλ ἡ ὕιε. [35] κεηὰ ηαῦηα ὅηη νὐ γίγλεηαη νὔηε ἡ ὕιε νὔηε ηὸ εἶδνο, ιέγσ δὲ ηὰ ἔζραηα. πᾶλ γὰξ κεηαβάιιεη ηὶ θαὶ ὑπό ηηλνο θαὶ εἴο ηη: [1070α] [1] ὑθ᾽ νὗ κέλ, ηνῦ πξώηνπ θηλνῦληνο: ὃ δέ, ἡ ὕιε: εἰο ὃ δέ, ηὸ εἶδνο. εἰο ἄπεηξνλ νὖλ εἶζηλ, εἰ κὴ κόλνλ ὁ ραιθὸο γίγλεηαη ζηξνγγύινο ἀιιὰ θαὶ ηὸ ζηξνγγύινλ ἢ ὁ ραιθόο: ἀλάγθε δὴ ζηῆλαη.