Top Banner
April 2022 t AGAPE t 1 www.mizoramsynod.org
36

April, 2022 - Mizoram Synod

Apr 24, 2023

Download

Documents

Khang Minh
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 1

www.mizoramsynod.org

Page 2: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 2

www.mizoramsynod.org

Page 3: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 3

www.mizoramsynod.org

Editorial

THAWHLEHNA THILTIHTHEIHNA

Hripuiin khawvêl a tuam a, kan hunpui Good Friday lehEaster Sunday kan hman dân pawh a danglam ta viau mai.Hripuiin min la kiansan lo chungin kuminah pawh hri lêngkârah he hun hi kan lo thleng ve leh ta a. He hun min hruaithlengtu Pathian hnênah lâwm thu i sawi ang u.

Good Friday leh Easter-ah Lal Isuan nun min pêk leh ahniakhnung kan zui tûr a hnutchhiahte hre thar leh ila. Hekhawvêla a lên lai khân a hun leh theihna zawng zawng, anun nên lam kan chhandamna tûrin a pe ral vek a ni tih kanhria. |anpui ngaite \anpuiin, damlote tidamin, Pathian ramchanchin theihtâwpa tlângaupuiin a hun a hmang zo va. Fakhla siam tuin -

“Lalpa Isua ang tûrinKhawvêla dam chhûng hian;Pathian rawng chauh bâwl tûrinMahni inpe vekinVân a\angin a lo chhuk,Mihring min zawng tûrin:A nunna zawng zawng a peKan bat tlâkna tûrin,” a tih hi kan nun kaihruaitu ni

thar leh se.

Min hmangaih êm avângin thihna râpthlâk chu kan battlâkna tûrin a tuar a. A thihna leh thawhlehna chu kan tânhnehna leh thiltihtheihna a ni. Kohhran hmasa hun lai a\angavawiin thlengin Krista thihnaa thi vete leh a thawhlehna azâranun thar neitute hi ‘hneh theih loh nun’ neitute an ni a. Kristathawhlehna thiltihtheihna avângin kan khawvêl hun buai takahhian thlamuanna kan nei a, beiseina leh rinna kan nei a; chuchu khawvêl mite hriat thiam theih loh thurûk a ni.

Page 4: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 4

www.mizoramsynod.org

Kristian Chhûngkua

KRISTIAN CHHÛNGKUAAH - NUTETIH TÛR/MAWHPHURHNA

- VanlalruatiMissionary (Rtd)

Bungkawn

“Hmeichhe khawsak \ha chu a pasal tan lallukhum a ni.Zahpuiawm taka thil titu erawh chu, A ruh timawihtu a ni’(Thuf 12:4).

Hun rei tak Kristian chhungkaw beihpui kan lo thlak tawha. Kan tum ang chuan hma kan sawn chak lo a ni mai thei e;mahse, i beidawng lo ang u. He thupui kan thlan ve hi ‘Numawhphurhna - Chhungkuaah’ ka’n vuah ve ngawt mai a ni.

Kohhran upa/Pastor \hakan tih huai huai hi chu annupuite hi a tlangpuiinThlarau mi, nu \ha tak an nizel, anmahniin rawngbawlnaan nei \ha thei lo. Nu \ha hian va hlu em! Khawvelahhian \awngkam mawi leh sawinuam ber chu ‘Ka nu’ tih hia ni a. Khawvelah chhungkuazawng zawng hi ‘Ka nu’ tihaw ri hian a tinuamin a timawia ni.

Nu chu chhungkuaah hianzirtirtu, hmasa ber leh zirtirna

pe hmasa ber a ni a, nu \hatak pakhat chu zirtirtu 100 aiinan \ha zawkin an hluin anthiam zawk a ni. Kan Biblepawhin, Pathianin mihringmin hmangaihna hi nuhmangaihna nen a tehkhinhial a ni.

Nuin chhungkuaa Lalpadan a zirtir dan turDeuteronomy 11:19-ah khan asawi, \hut lai te, hnathawh laite, kawnga kal lai te, mut laite, thawh hun tein in zirtir \hintur a ni. Heng ka thute hi in

Page 5: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 5

www.mizoramsynod.org

zirtir chuan, he khawvelah indam chhung ni a sei ang a, kamalsawmnate in dawng bawkang. Lalpa hian kan hmaahhian malsawmna leh anchhiaa dah te hi keini nute hian kanzirtir ang a, theihtawpin \an lazel ila, i beidawng lo ang u.

DL Moody- a chuan“Khawvelah chuan ka nu anghi tam deuh se chuan jail awma ngai lo vang,” a ti a.Mizoramah hian DL Moody-a nu ang hi neih kan vamamawh tak em! DL Moody-a hian a nu hi a va chhuangem, a va hre chiang em. Anu ni tin awm dan a sawi

chhuahna a ni, a nu hi a vachawimawi em!

Mizoramah hian kanfaten ni tina kan tih \hin tehre chiang sela, mite hnenahkan chanchin hi an sawi vengam nan kan ni tin nun ifimkhur ang u. Krista lalnachhungkua tak tak kan ramaha lo tam theih nan Pathian kanbiak dan tur kawnga kan kallai te, kan mut lai te, kan \hutlai te, kan thawh hun tein kanchhungkuaah leh kohhranahte, Pathian ram a lo zauh zelnan nu zawng zawngtenbeidawng lovin \an i la zelang u. Lalpan a thu malsawmrawh se.

NUNu thinlung hi naupang sikul room a ni.

~ Henry Eard Beecher

Ka bat hi tlâk dâwn ila, ka nu laka ka bat hi ka tlâkhuphurh ber a ni. ~ Abraham Lincoln

Chhûngkaw hlimna leh muanna zawng zawng hinu ber ta a ni. ~ General Auchinleck

Chhûngkaw hlimna chabi kawltu chu nu hi a ni.~ William Carey

Page 6: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 6

www.mizoramsynod.org

Sermon

KRISTA THIHNAA HLAWKNA KANCHANTE (Jn 19:30)

- Rev. B. SangthangaRamhlun North

Kristiante tân mai ni lo, khawvêl pum tâna hun hlu lehpawimawh tak mai Good Friday leh Easter Sunday kan lohnaih leh ta hle mai. Ringtu hmasate leh vawiin thleng pawhinkohhran tam tak chuan Easter Sunday hma ni sawmli chhûnghi ‘Lenten Season’ an ti a, urhsûn takin an hmang \hîn.

Lent chu thlalera LalIsua chaw ngheia ni sawmlithlêma a awm hriat reng nânEaster Sunday hma nisawmli chhûng hi an serh\hîn. Easter Sunday a\angachhiar lêta ni sawmli in\annaNilaini chu Vut Nilaini (AshWednesday) an ti a. Hemi nihian sual vânga lungngaiin anrûm a, inchhîra an sim takzetzia entîr nân an lu-ahvaivut an phul \hîn. He hunhi khawvêl hmun hranghranga an hman dân a inangvek lo. A tlângpui thuin nikhatah chaw vawi khat chauhan ei a, sa lam chi rêng rêng,artui thlengin an ei ngai lo.Hlimna chi rêng rêng chu an

pumpelh a. Pathian pâwlnahun tam insiamin thlarau nunthûk lehzual nei tûrin aninserh \hîn.

He hun hlu leh pawimawhtakah hian ringtuten Kristathihna a\anga hlâwkna kanchante i lo thlîrho teh ang:

TLANNA (Redemtion)Hei hi a tîrah chuan

indonaa an man lung ina ankhungte chhuah zalên an nihdân sawina a ni. Intlanchhuahna atâna pawisa anphût chu pein tângho chuchhuah zalên an ni \hîn. Huna lo kal zêl a, bawih tlanchhuah sawi nân te leh Juda-

Page 7: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 7

www.mizoramsynod.org

ho zîngah chuan mitthi tûraan tih tawhte intlanna sum peaan intlan chhuah sawi nân tean hmang ta zêl a ni (Ex21:28-30). Mi sualte hi sualbawiha tâng kan ni a (Jn8:39), chu sual man chuthihna a ni (Rom 6:23). Hetizâwnga kraws kan thlîr chuankan sual man chu Kraws-ahkhân pêk a ni a, kan lo zalênta a ni. Bible chuan, “A thisenavângin amah chuan kantlanna kan nei a ni (Eph 1:7)tiin min hrilh. Hei vâng hian:

“Ka sual ata ka tlantuin,Ama thisen min peKeimah anga mi sualte tân,Khenbehin a awm a,” kanti thei ta a ni.

THUPHA CHÂWINA(Propitiation)

Hemi awmzia chuthinrimna la bo tihna a ni, atlângpui thuin thilpêk engemaw hmanga tihbo a ni\hîn. Pathian thinrimna chumi sualte chungah a awmreng a (Sam 7:11; Kol 3:6),hrem hmabâk reng a ni.Krista thihna chuan Pathianthinurna chu la boin mi sual

hremna tûr râpthlâk tak chua pumpelhtîr ta a ni. Biblechuan, “Ani chu kan sualtethupha chawina a ni,keimahni sual chauh ni lovin,khawvêl zawng zawng sualthupha chawina pawh a ni”tiin min hrilh (1 Jn 2:2; 4:10;Rom 3:25). Mi sual hremhmabâk lo zalên ta chuanlâwm êm êmin, “Thiam chanloh ka hlau tawh lo vang, kapa lung a awi ta” a lo ti theita a ni.

I N R E M L E H N A(Reconciliation)

Hei hi buaina chin feldân \ha tak a ni. Innghir-nghona a awm rêng rêngininrem lohna bul kha chin fela nih loh chuan inremnatluantling a awm tak tak theingai ngai lo. Pathian lehmihring kâra inrem lohnabulpui chu sual a ni (Rom5:10), chu sual chu Kristahmangin chin ral a lo ni taa; tichuan, Pathian lehmihring kârah inremna a loawm thei ta. “Amah chu kaninremna a ni si a; ani chuanintaina (thil t ih tûrahtethupêk dân awm chu) a tisaa

Page 8: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 8

www.mizoramsynod.org

tibovin, pâwl hnihte chupumkhatah a siam a,” tiin(Eph 2:14-15).

THUTHLUNG (Covenant)Thuthlung Hlui lamah

thuthlung chi hrang hrangkan hmu, chûngte chuPathian leh a mite kârathuthlung a ni \hîn.Vânduaithlâk takin chûngthuthlung chu mihringin anbawhchhe chamchi a. Lalpachuan, “Chûng ni-ah techuan Israel chhûngte lehJuda chhûngte hnênah chuanthuthlung thar ka s iamang”(Jer 31:31-34). Tin,chu thuthlung thar chu adanglam hle tawh dâwn a nitih pawh a sawi nghal a. LalIsuan zanriah hnuhnung akilpui khân a thisen chu,“He no hi ka thisenathuthlung thar chu a ni,” arawn ti ta a ni (Lk 22:20).Mi sualte chuan Lal Isuathisen an hmuh chuan,“Thisen hlu, thisen hlu,thing kraws chunga luangkhân, sual lakah min tlanin,mi sual thiam min chantîr,mi sual dum ber a varna chu

Kalvari thisen hlu a ni,” tiinan chhuang ta êm êm a ni.

T H I A M C H A N T I R N A(Justification)

Hei hi dan lam \awng ani. Rorêlnaah chuan mi sualchu hrem emaw, mi dik chuthiamchantîr emaw an ni\hîn (Deut 25:1). Hei hiPaula chuan mitthlaa hmureng chungin mi sual chuthiam loh chang leh hremhmabâk a ni. Mahse, Pathianchuan a fapa Isua Kristaahchuan chu sual hremna chupuin dânin a phût hremnazawng zawng chu Kristathihnaah khân hlen chhuaha ni. Chuvângin, “Thu makka sawi nin theih loh chu,Kalvari chanchin a ni, engtinnge Pathian Fa mal chu, misual ka tân a lo thih?” an tita hial a ni.

He hunpui pawimawhtak kan hman mêkah hian kantâna tuartu hre rengin, athihna avânga hlâwkna kanchante chhût thar lehinthlarau nun thûk zâwk neih itum \heuh ang u.

Page 9: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 9

www.mizoramsynod.org

Sermon

HAWH U, I NGAIHTUAH TLÂNGTEH ANG U

- C. LalbiaknguriTuikhuahtlang

Kan dam em? ‘Kan hnam a dam lo, Kohhran kan damlo, chhûng tin kan dam lo, mi tin kan dam lo...’ tiin hlaphuahtu Pu Zam L. Simte chuan kan ram leh hnam, kankhawtlâng, kan kohhran, kan chhûngkaw nun leh mi malnun dam loh thu târ langin a rawn au chhuak a. Ni e, kandam lo a ni. Mi mal kan dam lo va, chhûngkua kan dam lo a,khawtlâng kan dam lo a, kohhran kan dam lo a, kan ram lehhnam a dam lo a ni. Kan dam loh thu hi ni tin chanchinbuahte, chanchin tharah te leh social media chi hrang hrangah techhiar peih leh hriat peih athuin chhiar tûr a awmin hriat tûra awm ni tin ta chu a nih hi!

Tûn hmaa kan khawtlângnun, taihmakna te, dikna te,rinawmna te leh huaisennaten an chawi vêl kâratlawmngaihna leh aia upazâwkte zahna pâr vulna \hinZoramah hian khawvêl ramdang chauhva thleng \hîn niakan hriat, sualna chi hranghrangte chuan inthlahrunghauh lova kan khawlaia rawnlêngin kan leikapuiah minrawn \hut chilh a, chu chuduh tâwk zo lovin kan in

chhûngkhur ngeiah min rawnluhchilh ta a. Hei hian mi malnun a tidam lo a, kanchhûngkaw nun a tibuai a,kan tualzal nun leh kankohhran nun thlengin anghawng pawi a, kan ram lehhnam a tihmelhem zo ta a ni.

Kan dam leh nân engnge kan tih tak ang? Kandam lehna tûr chuan kandam lo a ni tih hi kan inhriat/pawm hmasak a \ûl. Kan

Page 10: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 10

www.mizoramsynod.org

taksaah natna a awm chuankan pângngai lo a, kan damlo a ni tih hriain doctor-tepan nachâng kan hriain kanrâwn \hîn a, kan dam \haleh thei \hîn. Chutiangchiah chuan kan mi malnun, kan chhûngkaw nun,kan khawtlâng nun, kankohhran nun leh kan ramleh hnam nun hi ngun takleh chîk tak hian inbih ila.India State zînga HIV+ zazêla chhûta a tam fâl filawrkan ni te, cancer natna veitamna state kan ni te, ei lehbara intodelh lo - châwmhlâwm state kan ni te, eirûkna leh hlemhlêtnain achên chilh tlat state kan nite, sum thianghlim lovasumdâwnna ch i hranghranga kan inhnamhnawihnasatzia leh kan inhnim-phûm thûkzia a\angte hiankan mi mal nun a dam loa, kan chhûngkua kan damlo a, kan khawtlâng a damlo a, kan kohhran a damlo a, kan ram leh hnam nunhi na taka dam lovin a rûma ni tih hi hriain pawm ila;kan dam leh theihna tûr hi

nau vei tak hian i vei taktak teh ang u.

Hawh u, i ngaihtuahtlâng teh ang u. Kan Pathianhian nun dân dik leh \ha hia ngai pawimawh êm êm a,kan ni tin nuna a taka nunpuitûrin min duh a. Mosia’nAigupta sal a\anga Israel fatea hruai chhuah pawh khânan ni tin nuna an nunpui tûrThusawm pêk a pêk kha mimal nun kaihruaia chhûng-kua leh khawtlâng nunduhawm leh nuam leh mawisiam theitu tûr a ni. Hei hiankan Pathianin nun dân \haleh dik a duhzia a tichianghle âwm e.

Keini Mizote hi hnammâwl tak ni \hîn mah ila,nun dân dik leh \ha ngaisânghnam kan ni \hîn a.Kristianna meichher kanrama chhit a nih hma pawhkhân nun ho dân \ha khaziakin nei fel ve khip kheplo mah ila, \awngkaa inhlânchhâwngin vântlâng tânahnawksak lo tûr zâwnga nundân \ha tam tak, serh lehsâng hnutchhiah kan ni a, a

Page 11: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 11

www.mizoramsynod.org

zawm pawh mipui nâwlpuichuan kan zawm \ha hle \hînniin a lang. Amaherawhchu,tûnah Kristian zirtîrna \ha\ha dawng chung leh Mizo,nun ze dik leh \ha ngaisânghnam ni bawk si hi engvângin nge heti taka kan nundân \ha hlamchhiaha kan mimal, chhûngkua, khawtlâng,kohhran leh kan hnam nunhi a dam loh tâk le?

Hawh u, i ngaihtuahtlâng teh ang u. Sawrkâr lehtlawmngai pâwl hranghrangin theihtâwp chhuahinkan khawtlâng nun \hatna tûrhian bei reng mah se sualnachi hrang hrang hian bukhuarin kua a hreuh thar zêlmai si a. Hawh u, keiniKristian chhûngkaw nu\heuhte hi i pên chhuak veteh ang u hmiang. Samarikhawpui kulh hualtu Suriasipaihote tlânchhiat thu pharpalite’n “Keini hi kan ngawireng mai a, khawvâr kannghah chuan hrem kan tâwkmai ang; chutichuan, hawh u,lal chhûngte i va hrilh ang u”an ti ang khân he kandamlohna hi ngawi renga vei

lovin i pên chhuak ve ang u,chuti a nih loh chuan kanhnam a boral takngial dâwn.“Keini nu mâwl tê tête hiansawrkâr leh tlawmngai pâwlchak tak takte hlawhchham-naah hian eng nge kan tih vetheih tehlul ang?” kan ti a nimai thei. Mahse, chhûng tinanute \heuh kan \an ruala hmakan lâk chuan kan tithei ngeiang tih hi kei chuan ka ringtlat. |iau vaivut nawi tê têinbelh khâwmin khawmualpuia siam thei ang leh tui malfar tê têin tuifinriat a siam theiang hian chhûng tina nute’nmahni in chhûngkhur\heuhva theihtâwp kanchhuah \heuh na na na chuanhe kan natna a\ang hiandamna a awm a ni.

Pathianin min siam dâna\ang rêng hian keini nutehi min ring tâwk êm êm ani tih leh theihna sâng êmêm min pe t ih hi kanngaihtuah ngai em? Mipasiam hmasa zâwkin chakzâwk, huaisen zâwk, remhre zâwk leh fing zâwkinsiam mah sela hmeichhiatehi hmangaihna ngah zâwk,

Page 12: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 12

www.mizoramsynod.org

khawngaihna ngah zâwk,la inatna ngah zâwk,dawhtheihna ngah zâwk lehhriat thiamna ngah zâwkamin siam avângin a laka kanro chan kan fate, thisenhlâwm an nih a\anga thlakaw chhûng teh meuh maikan pum chhûnga paipuitling tûrin min ruat a, chumai chu ni lovin an pianhnua a enkawl puitlin hna,hna azawnga hna ropui berleh hna hautak ber kankovah a nghat bawk a.Siamtu meuhin chut ikhawpa min rin tâwk sichuan tûna kan dam lohnaa\ang pawh hian tidam lehtheitu chu tu dang ni lovinkeimahni ngei hi kan ni ngeiang. ‘Mahni in\anpui chuPathianin a \anpui \hîn’ antih angin Pathianin min\anpui theih nân hetianghian bul \anin hma la tharleh ila: Chhûngkaw nu berhian mahni in chhûngkhur\heuhah hian tlâwmngaihnate, aia upa zahna te,taimakna te, dikna te lehrinawmna chite tuhin sualnahaw tak tak i l a, kan

chhûngkaw sum lâk luhmila khawsak dân thiam zirila, duh zâwng leh mamawhthliar thiam tum ila, mahnita ni lo rûk duhna/awhnasual lak a\angin inthiarfihlîm tum ila, a \ûlah lochuan mahni in chhuahsanchhên lo ila, kan pasal lehkan tu leh fate hmangaih êmêm ila, kan tih theih phâkbâkah Pathian a chuang angtih ring tlatin a hnênah thlen\hîn i l a. Het iangachhûngkaw tin nu berinhma kan lâk \heuh chuanPathianin mal min sâwmang a, kan ram leh hnam hia dam leh ngei ang tih kabeisei tlat a ni.

“Hawh teh u, i ngaihtuahtlâng teh ang u! In sualte chusenlâr angin awm tawh mahsela, vûr angin a vâr ang;senduk angin sen tawh mahsela, beram hmul angin aawm ang. Tih nuam tak lehthu âwih taka in awm chuan,in rama thil \hate in ei ang;nimahsela, in duh lohva inhel chuan, khandaihin a eizo ang che u.”

Page 13: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 13

www.mizoramsynod.org

Article

HUN

- Rev. PC. PachhungaMission Vengthlang

Pathian khawngaihna avângin kum 2022 kan lo chuangkaita, chhiartu zawng zawngte kum thar chibai ka bûk a che u.He kum thar, 2022 hi chhûngkua hlim tlâng taka Krista nênhmang tûrin duhsakna sâng ber ka hlân bawk che u a, in tânkum \hat kum lo ni mawlh rawh se.

Hun hi tui luang anga kalliam zêl a ni a, he thu ka ziaklai ngei pawh hian ka ziah \anlai hun chu ka ziah tâwplamah chuan a lo liam hmantawh, chelh din theih a ni lo.Chuvângin, kum 2022 pawhhian nakin lawkah min kalliamsan leh dâwn a ni.

Hun pawimawhzia hriat angai

Mi hlawhtling ni tûra itâna pawimawh hmasa berchu hun pawimawhzia i hriatthiamna hi a ni. Hun tel lovinhlawhtlinna kawng i zawhthei lo. Tûna i thiltih lai mêkti tûr khân hun i mamawh a,chaw ei tûrin hun i mamawha, mu tûrin hun i mamawh a,

hna thawk tûrin hun imamawh a, inkhâwm tûrinhun i mamawh a, engkim kantih hi hun hnuaiah vek a ni.Chuvângin, tûna i hun hmanmêk kha i tân a hlu teh mai ania, i hun hman mêk i hman\angkai leh kai loh khân i hmalam hun a hril thui teh a nia;i hlawhtlin leh hlawhtlin lohpawh khatah khân a innghata ni.

I hun i hmang \ha em?William Penn chuan,

“Hun hi kan thil mamawh berni si, kan hman duhdah ber ani,” a ti. Ni tinin i hun hmankha dârkâr tin han chhût kauhkauh chhin teh, i dârkâr tinhun hman kha eng ang taka

Page 14: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 14

www.mizoramsynod.org

\angkaiin nge i hman le?Dârkâr eng emaw zât chu\angkaipui lova, duhdah takahman liam mai mai i nei lomaw? Napolean-a chuan,“Austrian-ho ka hneh chhanchu minute nga hlutzia zirnachâng an hriat loh vâng maia ni,” a ti. Sam ziaktu chuan,“Kan dam chhûng nite chhiardân tûr min zirtîr ang che,finna thinlung kan neih phahhialna tûrin,” a ti a (Sam90:12); hun hlutzia a hriatthiama a hun chu \angkai takaa hman thiam nân Pathianhnênah a dîl a ni.

‘I hun tithianghlim la,Lalpa pâwl fo rawh’ tih hlaphuahtu hian mi zawngzawngin kan hun neih hi athianghlim leh thianghlim lohdân a inang vek tih chu a hrengei ang; tin, hun kha ahranpaa kan tihthianghlimtheih lah a ni hek lo, ahmangtuin thianghlim takakan hman hian kan hun khaa thianghlim mai a ni zâwktih a hriat avângin i hun hmankha Lalpa pâwlna thinlungnei chungin hmang la aduhpui che a nih hi.

Pathianin duhsak bik a neilo

Pathianin mi zawngzawng hnênah ni tin dârkâr24 \heuh min pe. Lal leh milian hnênah a pe tam chuanglo va, mi rethei lehhnuaihnungte a pe tlêmchuang nahek lo. Chutiangininang lo zungin min pe selachuan kan khawvêl hi a buaizo vek ngei ang. Hun inang\heuh kan neih hi kan hman\angkai dân erawh a inanglo hle a, a hmang \angkaitam apiangin hlawhtlinna annei a, an ding chhuak maichu a nih hi.

Kum 2022 kan hman lehtûrah pawh hian ni zât inang\heuh, dârkâr zât inang \heuhmin pe leh dâwn a ni. He kumthar hian i tâna rah \ha lehduhawm tak a rawn chhuahve theih nân ni tin, dârkâr tinai hun hman kha rah \hachhuah thei tûrin, \angkaitakin hman han tum teh le.

I thiltihah hlawhtlinnaduhawm tak i neih theih nânduhsakna ka hlân a che, Lalpanên kum thar hman nuam le.

Page 15: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 15

www.mizoramsynod.org

Article

DAM LAI KAWNG CHHUK CHHO

- Upa Dr. L N TluangaMission Veng

“I kalna tûr kawng chu ka entîr ang chia; …rem ka ruatsakzêl ang che” (Sam 32:8).

Mizo zîngah chuan tara chhiar tûr ka lo ni ve ta rengmai. He ka thuziak hi chhiar theiha a chhuah hunah chuankum 88 ka pumhlûm hman tawh ang.

Ka nun kawng ka thlîr kîr a, Bible châng ka han târ lanbehchhan khian, ka dam lai kawng chhuk chho, a nih angangin ka han sawi thuak thuak teh ang, Pathian zârah tuteemaw tân a lo \angkai takin.

Chawr chhuahna & zirnaKa pianna chu Bukpui

khua a ni a; ka pa chuChalkunga, Primary zirtîrtu ani. Kum thum ka pumhlûmhnu lawkah min thihsan a;Pathian khawngaihna azârahzirna lamah ka kal tluang hlea; Primary (1942), Middle(1946), High school/Matric(1951), I.Sc. (1953), B.Sc.(1955) leh M.Sc. (1959)thlengin First Class/Distinction-ah ka pass tluanparh a ni. M.Sc. phei hi chu

Mizo zîngah a hmasa ber kanih avângin mi rêng rênginmin lâwmpui vek emaw tihhial tûr a ni.

Ka kal tluang hle ka’n ti taknaa, Pawl 4 chu Sialsukahdaih, ka pu bêlin ka va zir a;dai thlang huana hna kanthawhnaah ka kiu ka sawhpelh avângin ka khaihlakdeuh naa, tluang takin ka zothei a. A bâk leh High sikulaka kal chhûng zawng chuan,ka ute in, Mission Veng,

Page 16: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 16

www.mizoramsynod.org

Aizawlah awmin ka zir chhova. Kan harsa hle a; inchhûng khawsak thil engkimka tih ve a ngai a – nau awm(nau paw mu chunginAlgebra ka chawk mawlhmawlh \hîn), puan sûk, thingphurh, tui chawi leh a \ûlapiangah ka inhmang chho ve\hîn. Ka hrisêl vak lo bawka; ka hnar te a thi \hîn a;damdawi inah pawh ka lûtnual bawk. Hun thâwl \haneiha duh tâwka lehkha zirka châk \hîn. Kohhraninkhâwm ka \hulh ngai lo.Pawl 9 kan zir kum taka, PuZairema hova AdditionalMathematics \an a ni te khaPathian remruatna mak lehlâwmawm tak a ni a; achhawr \angkai ber ka ni hialâwm e. College kal theih kabeisei tawh loh hnuah pawisapûk chawpin ka liam ve tahlawl kha a ni a. B.Sc ka zirlaia ‘piantharna’ ka chang vekhân nun thar min pe a,kawng thar min zawhtîr ta ani. Damlai kawng chhuk chhozawhin ka zir ve zêl a, achâng chuan TB vei muta hanmut rên râwn châng pawh kanei. Pathian khawngaihna

zârah \ha takin ka zirlai chuka hlen chhuak ve zêl a. B.Sc.hnuah kum khat han chawlhlailâwk te a ngai bawk a –M.Sc. zir nâna han intuaknaa ni ber a. Chu chu tluangtakin Lalpan min hlenchhuahtîr a; hlawhtlinna ropuitak min pe a ni. Kum 15 laihnu, kum 1974-a Ph.D ka hanhmu ve te pawh kha Pathianrem mi ruatsakna a ni chiangêm êm bawk a ni.

Kawppui & Eizawnna HnaKum 1960-ah nupui ka

nei a; chutih lai chuan Govt.Multi-Purpose HigherSecondary School-ah Multi-Purpose Science Teacher kani a. Tichuan, 1961-63Lecturer in Mathematics andLushai,UCC (Union ChristianCollege, Barapani, Megha-laya; 1963-66 ResearchOfficer, ExaminationResearch Unit, GauhatiUniversity; 1966-67 Lecturerin Mathematics, St. Edmund’sCollege, Shillong; 1967-1973Lecturer in Mathematics,Gauhati University; 1973-76Jt. Director of Education,1976-82 Director of

Page 17: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 17

www.mizoramsynod.org

Education, Govt. of Mizoram.Pathian hruaina mak takavângin, kum 15 chhûnginShillong leh Gauhati vêla zuktei kualin, kan suangtuah phâkloh hna ropui tak mai,Director hna chu Pathianin minthawhtîr ta a ni.

A kawng chhuk chhopawh sawi tûr a awm thomai. Tlêm tal han sawi ila.March 1959-ah M.Sc.,Calcutta University a\anginFirst class-ah ka pass tih kanhan hriat chuan lâwmnain kakhat a; mi zawng zawng khânmin lâwmpui vek emaw tihmai tûr a ni. Mission Venga\anga rawn alh chhuakPianthar Harhna vanglai chhoa ni a; kei pawh nasa takinka inhmang ve a – zaipawlhruaitu, K|P Bial Leader lehCentral K|P GeneralSecretary ka nih chhoh mêklaiin, Biak in hawng lovinnupui ka han nei ta kha a nia, tlâkna a sângin, ahrilhhaithlâkin, a zahthlâkin ana vang vang kher mai. Sawithiam a har. Ka nupui pawhpiangthar hmasa zînga mi,rawngbâwlna kawng tinrênga

inhmang ve mêk, KohhranUpa fanu a ni. He thu hi sawichâkawm lo tak ni mah se,han sawi chhuah hian kawngchhuk chho a tichiang a;Pathian lâwm zâwng a nihringin zahthlâk hle mah se,ka han sawi a ni. Han sawitel âwm tak dang chu, hetiathunun kan nih lai hian, IASPre-Examination Centre,Allahabad lama ka zuk teikual zar zar thu kha a ni.January 1961 chawhnu lamdeuhvah ka chhuk thla a;mahse, kan châng thlan angdeuh khian hei hi i kawngtûr a ni lo min titu awm tlatinka hria a; thla khat pawh aral hmain ka rawn hawsan lehta a ni (Ti tlang ta ila, kum1962 kha ka exam hun tûr ani a; khami kum khân IAS &Allied Services-ah Mizo tlingan \hahnem hle a ni).

Chu lo lam han sawi lehila. UCC-a thawk tûra minsâwmtu kha Dr. H J Taylor,Principal, Scottish ChurchCollege, Calcutta – kan kalve laia mi – a ni a. Ani hiPathianin mak takin a hmanga; Gauhati University Vice

Page 18: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 18

www.mizoramsynod.org

Chancellor atân an rawnsâwm a. A pawm tâk hnukhân, ka tâna kawnghawngtu, Pathian mi ruat ani ta a ni. Ama zârah GauhatiUniversity-a ResearchOfficer leh Lecturer hna teka hmu thei a; Ph.D pawhama kaihhruaina azâra hmuthei ka ni. UCC-a kum hnihka awm lai hian, Pathian hlaeng emaw zât ka letling a. Ahmasa chu kan nupatestimony kan ti mai a.Khawngaihna thûk, ngai-dama thinlung tithianghlim-tu, …kan sual zawng aianasa zâwk chu tih hi a ni a.A dang leh chu Pathianhmangaihna ropuizia (KHB43) hi a ni.

Sawi tûr pawimawh takdang leh chu, kan nun kawnghun laklawh leh natnain mintihbuai lai leh kan harsat laitakin July 11, 1967 zâna kanin luah, Shillong-a mipa hlangzaipawl, A HmangaihnaFaktute, mi 11-in kan din khaa ni; he zaipawlah hian midang \ha tak tak an rawn telzêl a; kum 50 chuangPathianin mak takin a hmang

zui a ni. He laia sawi tel lohtheih loh dang leh chu hei hia ni. Director-a kaisâng tûrchuan Jt. Director kum 5 talthawh a ngai a; keima dîl lehnawr ni miah lovin, kum thumleh a chanveah Director minkâitîr a ni. Chutih laiaMizoram Chief Secretary,Surendra Nath, Hindu pachalchuan, “Kan kâisântîr lo theilo che a ni; Pathian hnathawha ni!” zuk ti ve tawp a.|henkhat chuan ka kâisânghma lutuk a, DE ka ni reidâwn lutuk kha an sawisêldeuh va; mahse Pathianremruatna hi a lo mak leh zêlkhawp mai, kum 5 vêl chauhka thawk hman a; ka bâng taa nih kha.

Missionary HnaJanuary 6, 1982 Nilaini

tukah Synod Moderator-inSynod office kawtah\awng\aiin min thlah a; kanupui leh kan fanu tlum bernên, Council for WorldMission (CWM) leh kanKohhran (PCNEI) thawhhona hnuaiah, tuipui ralmissionary hmasa ber tûrinmin tîr chhuak a ni. Synod

Page 19: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 19

www.mizoramsynod.org

Senior Executive Secretarychuan Commissioning Lettermin hlân bawk a. |awiawmtutlêm-a-zâwng an awm a;chibai inbûk kual laiin mittuia luang nual a ni ang –Mission Veng nu pakhat sawidân chuan, “Tear gas ankap” a ti. Tichuan, term hnihaia sei deuh, kum 5 chhûng,December 1986 thleng,Hiram Bingham High School(HBHS ), Beru Island,Republic of Kiribati-ah ka zukthawk a ni. Tichuan, 1987-97, kum 10 chhûng chuInternational ServiceFellowship (INTERSERVE)lamah thawkin Delhi-ah kanawm a; September 1989a\angin pension thlenginInterserve (India) ExecutiveSecretary ka ni a, India mi-ah a hmasa ber ka ni; StaffConsultant, EvangelicalTeachers’ Fellowship of India(ETFI ) kum 10 chhûng kani tel bawk. January 1997khân, Synod Service-a kum15 chiah thawkin ka pensionta a ni. (Ka pension hun diktak chu January 1994 a ninaa, kum 15 tal ka thawh lohchuan, pension hlawh ka la

ve thei dâwn lo va; Synod-inkum 3 chhûng ka thawh hunmin pawh seisak a ni – heipawh hi Pathian remruatnaleh khawngaihna mak takbawk a ni.) Han sawi kimlaw law ila. Ka pension tihan lo hriat khân, KiribatiProtestant Church (KPC )hian 1999 kum bul a\anginmin rawn bepawp leh a;CWM leh kan Kohhranremruatnain kum 2 chhûng,1999-2001 khân, Secretaryfor Education hna chelhinmissionary pângngai angthlapin, kan nupa leh katupate pahnih nên kan zukthawk leh a. October 8,2001 Thawh\aniin Aizawl kanrawn thleng leh a ni.

Hetah hian sawi belh tûra va tam êm! Director a\angaJunior High School zirtîrtu nitûra ram hriat ngai lohlehnghala thawk tûra han bântawp mai kha chu a namên lokhawp mai. Engtin nge mawkan han sawi dâwn le? A bulchu kan châng thlan bawk khia ni – Lalpan rem minruatsak a ni tawp mai. Hetihian ka’n sawi ang e. Hun

Page 20: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 20

www.mizoramsynod.org

puma rawngbâwl tûra inkaureng kha tling lovin kan pêngkâwi ta a; mahse, thinlungah athi thei lo va, kan nupa pawhinkan sawi dûn fo va. Kum 20(1960-80) a lo liam hnu chuan,Lalpan min la pawm duh tihhriatna neiin, a mi kohna chuchhâng tûrin, khawiah pawhkala, eng hna pawh thawktûrin – tûn dam chhûng la lahian – kan inpe ta tawp mai ani. Bible châng ka han târ landuh chu Matthaia 9:37-38 &Luka 5:1-11 te hi a ni.

A chhuk chho lai t lêmazâwng han sawi ila

Chhuak tûra kaninbuatsaih laiin kan fapa chuMZP hmalâkna CM duh lopâwla tel vein man te a tâwka, a hnuah phei chuan policehotuten a passport anchhuhsak/impound a; amahpawh a bibo/underground veta hial a; a chanchin hre theilovin kan awm ta reng a ni.Ram pâwn/foreign-a kal tûrkan nih avângin damdawi inlama inentîr a ngai a, nu berchu tonsil zai a ngai a; kanzuam ang ngawt a lo ni lo va,a chauh phah dâwn hial ta mai

a, kan chhuah ni thlengin damkawr chak lo a ni chho ta a.

Han sawi ta zêl ila – Beruthliarkâr, tuifinriat zâwla hanawm chu a dân a lo dang hlea, ka zunthlum vângin ka kezungpui pân chu a rawn zualzêl a, penicillin-a min chiu tûrnurse chuan min chiu ngamleh loh vângin buaipui zuideuh fe a ngai a ni. Kan termkhatna zawh dâwn \epahbuaina kan tâwk a, min hêka, sawi fel mai theih a nih lohavângin, bângin kan lo hawta hial a nih kha. Hotute inbetawnin kal leh tûra min tihavâng leh keini pawhin kanduh avângin term hnihna chupawt seiin kum hnih leh achanve kan zuk thawk leh ani. Hetih chhûng hian kakâwng nâ, ka neih sa chu arawn zual ta a; kan lo hawkawngah phei chuan ke-a thuipawh kal thei lovin in kanrawn thleng hrâm a; kumtharah Vellore-ah zaipui katâwk ta nghe nghe a; kumchanve dâwn lai damkawrinka awm a ni.

A lâwmawm lam vethungah chuan Kohhran leh a

Page 21: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 21

www.mizoramsynod.org

ram miten min duh der hle a– Beru thliarkâra Biak inzawng zawngah thu min sawichhuahtîr vek a; a hnuah KPCAssembly (Inkhawmpui sângber)-ah thu min sawitîr ve hiala; Dr. Tluanga ‘thiam loh neilo’ tih te, ‘Kristian tak tak ani’ tih te chu min sawi dân ani tih kan hria a. Hêng thu hika pension hnua an KohhranPuipa zînga mi ni tûra minrawn auh leh vang vang khâna nemnghet a ni – Junior HighSchool zirtîrtu a\angin

Secretary for Education-ahmin hlâng chho a nih chu!Hetia a hmâwr zuk bâwknaahpawh, chhuk chho lai chu kanpumpelh lo – ka term hmangzova lo haw tûra ka intihfeltûk chiahin – kan fapa neihchhun thih thuin min rawnnang ta a ni. Manganthlâk vetak chu a ni! Lalpa minhnemna thu chu, “Pathianin rêlsual palh a nei ve lo!” tih hi ani. “Lalpa rorêlnate chu a taka, a fel vêl vek a ni” (Sam19:9b). Sawi sên a ni lo ve.

RAWNGBÂWLNAKhawvêlah hian tihtûr pakhat chauh i nei, chu chuThlarau bo vei a ni. ~ Johna Wesley

Inkhâwm kan bân chiah hian rawngbâwlna a in\an chiaha ni. ~ This day

Mihring ropuina chu Pathian rawngbâwl hi a ni mai.~ St. Irenaeus

Leighton Ford-a \hianpa chuan Ford-a hnênah,“Rawngbâwlna chu Isua zuia kan ke hniak kalsan hi ani,” a ti a.Pathian mi ropui rêng rêng hi mi chak lo, Pathian tânathil ropui tak ti \hînte an ni. A chhan chu amahah aninnghat a, a rinawmna an \âwm avângin.

~ J. Hudson Taylor

Page 22: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 22

www.mizoramsynod.org

LAL ISUA ZUITU HMEICHHIATE

- Upa R. Rochungnunga

1. Tute nge maw kan Lalpa hring chan laia zuitu,Lei lalte leh sakhaw hruaitute dodalna nasa tak kara,Rinawm taka zuia rawngbawlsak \hintute khaAn ni lo’m ni hmeichhe rinawm hming\hate.

2. Ngai teh, Bethani khua Lalpa thlen in Mari leh Marthi,Duhsak leh zah taka rawng bawlsak \hintute,A ke bula chung lam thuchah zirtirna dawngtute,Sakhming dai ngai lo tur hmeichhe \ha Mari leh Marthi.’

(Luka 10:38-42)

3. Tute nge maw mahni neih senga rawngbawlsaktute,Khaw lian leh khaw têa amah zuitu rinawmte kha,An ni lo’m ni a tihdamna changin,Mari Magdalini, Johani, Susani leh mi dang tam taktekha. (Luka 8:1-8)

4. Spiknard hriak rimtui man tam tak hawnga,Inngaitlawm taka Lalpa kea hnawiha, a sama hrutu;Chanchin |ha hrilna apianga sakhming dai ngai lo tur kha,A ni lo’m ni Bethani khaw hmeichhia a hming Mari.

(Johana 12:1-3)

5. Tute nge maw Galili rama zuitu leh rawng bawlsaktu,Jerusalam rawn zui thlenga, a tuar lai hmel mittui

nena thlirtute kha;An ni lo’m ni Mari Magdalini, Mari Jakoba lehJosea nu, Salomi leh hmeichhe dang tam takte kha?

(Marka 15:40)

Page 23: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 23

www.mizoramsynod.org

6. A in tunnun nana a neih chhun te dar tangka dere pahnih,Phal taka thawhlawm bawma thlaktu hmeithai kha;“An neih liama thawh tam te aiin a thawh tam zawk,”

Lalpa’n a ti,Entawn tlak a va ni em! Hmeithai riangte.

(Luka 21:1-4

7. A tuar lai thlira âwm chûma \apte hnenah,Lungmuan biahthu Lalpa’n a hlan a,“Jerusalem fanute u, mi \ah suh u,Nangmahni leh in fate tan \ap zawk rawh u,” tiin

(Luka 23:28)

8. Aw, khawiah nge an awm tak a zirtirte kha,An zui ngam lo, an phatsan, an darh zo ta maw?An zam ve lo hmeichhe rinawm huaisente,A nu leh a nu laizawn, Mari Klopa nupui leh MariMagdalini. (Johnaa 19:25)

9. Tute nge maw rimtui kenga Lalpa thlan tlawh hmasa ber,A thawhlehna leh a inlarna hmu hmasatute kha?An ni ngei e hmeichhe rinawm leh huaisente,Magdalini Mari, Joani leh Jakoba nu Mari te an ni.

(Luka 21:10)

10. Keini Zoram Kohhran Hmeichhiate pawh hianAn tih dante zira an hniakhnung zui vein;Kan zam lo vang, kan kal zel dawn Lal ram din turinHei hi kan hria Lalpa’n a hmang duh Hmeichhiate hi.

______

Page 24: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 24

www.mizoramsynod.org

Article

SUNHLU KUNGAH THEI DANGA RAH LO

- C. LalneihkimiZarkawt

‘Sunhlu kungah thei dang a rah lo’ tih hi \awngkam lâr taka ni a. Awmze thûk tak nei a ni a, sunhlu kungah thei dang arah lo ang bawkin, nu leh pate hian keimahni ang bawk lo chufa kan hring lo tihna a ni âwm e. Hemi tlukpui \awngkamdang pawh a la awm nual a: ‘Sial rângin sial râng a hring,sakâwlin sakâwl a hring,’ tihte, ‘nu siar, nu siar’ tihte pawh hiawmze thuhmun vek niin a lang. Hmanlai Juda-hote pawhin,‘Pate’n Grep thûr an ei a, fate ha a \im’ an lo ti \hîn a, nu lehpate sual chu fateah a lang \hîn tihna tho a ni âwm e.

Mizo zînga kan ngaih dântlângpuiah chuan mizia hi kannu leh pate a\anga inthlahchhâwna kan neih niin a lang.Nupui pasal inzawn nikhuapawhin thlahtute kan inchhui\hîn. Nu leh pa \ha leh zaidama\ang chuan chutiang bawkchu an lo chhuakin an ring a,dik pawh a dik rêng a.Amaherawhchu, tûnlai mithiamten an ngaih anga kanmiziate hi chhûngkua,khawtlâng leh School a\angtea kan zir chhoh zêl niin anngai lo. Chuvângin, naupangtehi an thlahthlam a, puitling

zînga tal ve fo tûrah an ngailo. ‘Uite rim in nam’ tihte,‘Aite fûn sual in ang a’ tih hinaupang zînga \awng hmanfo \hin a ni.

Tûnlai mi thiamte ngaihdânah chuan nausen lo seilian tûr nunah hianchhûngkuaa kan inenkawlnahi a pawimawh êm êm a, nuhi a pawm seiliantu an nihavângin an pawimawh zualêm êm a ni. Nuin naute apawm laia hnute a pêk dânleh a ngheitîr dân te, zun êkthiar dân te chenin naupang

Page 25: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 25

www.mizoramsynod.org

an lo len huna an mizia tûrahawmzia neiin an ngai a ni.Tin, chhûngkua chên hopuimi dangte pawh an pawi-mawh ve tho bawk a, nupawimawh ang êma pawi-mawh leh naupang nuna thusawi thei chu an awm lo a ni.

Tûnlai mi thiamte ngaihdân chuan mipain a pa nun azir ang a, hmeichhiain a nu azirin a chhun mai dâwn a ni.Naupangte hian an nu lehpate hi an ngaisâng êm êm a,engkim titheiah an ngai a. Abîk takin an têt zual laiin nuan ngaisâng bîk a. Nu duhzâwng chu an duh ve nghalmai a, a duh loh zâwng pawhan duh lo ve mai \hîn. Hmêl\ha ber niin an ngai a, mizîngah pawh hmuh châk lehhmuhnawm an tih ber an ni\hîn. Nu chêt dân an thlîr râna, an zir chho ve zêl a, nuchîn \han chu an rawn chîngve mai \hîn. Nu ân cheh fachuan ân a cheh ve a, nu mirêl chîng chuan a fate a zirtîrve zêl a ni. |awng\ai \hîn nufate chuan Pathian zah an zirve nghal zêl a ni. Chuvângin,i fa chu eng ang mi ni tûrin

nge i duh ngaihtuah la, i duhang chuan nun tum la, i faaha lo la lang ngei dâwn a ni.Fa sual neih kan duh lo \heuha, kan fate mizia tûrah mawhkan phurh si chuan fa \ha neihi han tum teh ang. Kan theihtâwk bâkah Pathianin min\anpui thei a ni tih pawh kanring tûr a ni. Thufingte bung22-ah chuan, “Naupang chua kalna âwm kawngah chuanzirtîr la, a upat hun pawhin athlah lo vang” tih kan hmu a,an kalna tûra kan duh kawngchu kan kawhhmuh tûr a ni.

Naupang enkawlnachungchângah chuan hêngtehi hriat a \ha :

(1) Naupang sei lennachhûngkaw boruak \ha,hlim leh inrem leh hlima \ha. Chhûngkaw \haa\angin naupang \ha anchhuak nge nge.

(2) Nu leh pa an in\hen a,naupangin tlan tauhnaan neihin duat sual lehtihkhawloh an awl a,nupa in\hen kâra fanausei liante an sual duhina lang.

Page 26: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 26

www.mizoramsynod.org

(3) Naupangte hianhmangaihtu, duattu lehchhantu an ngai a, nutehian kan fate hi kanhmangaih a ni tih hriattîrfo tûr a ni.

(4) Nu leh pate hian kan duhzâwng leh duh lohzâwngte hi naupanghnênah kan hrilh \hîn tûra ni. Kan hrilh hmaa thilan lo tihsual palh pawhinhriat thiamna nei a \ha.

(5) Rilru lam zir mite chuannaupangin thil an tihsualin hrem ngai an nihchuan hrem nghala,hrem chhan pawhhriattîr ngei tûr a ni anti \hîn. Pa awm loh hlânapawi an khawih pawhinpa lo haw nghak lova, a\ûl anga hrem mai a \haan ti.

(6) Naupangte hnêna thukan tiam chu kan hlenngei tûr a ni. Thu tiamzeta hlen leh loh chuannaupang rilruah nu lehpa rin tâwk lohna a thlen\hîn.

(7) Naupang hriatah nu lehpa inhauh chîn loh a \ha.

(8) Naupang hauh laia\henkhatina lo chhanhian naupang a tihlu-hlang a, a tiluhlul \hîn.

(9) Naupangte hi \ha takabiak chîn hi a \ha a ni.Mizo zîngah hiannaupangte kan chhawn-chhaih dân a \ha vak lo\hîn, dâwt kan hrilh a,kan tihder a, kan fiam\hîn. Fiamthu an hrethiam rih lo va, an âwihzêl a; puitling rin tâwklohna an nei \hîn.

(10) Naupangte hi kanngaihsak tûr a ni. Inlêngneih laiin min mamawhtlat châng a awm \hîn.Chûng hunah pawhchuan theih angangahsak hrâm a \ha, anharsatna pawh hriatpuive \hin a \ûl.

(11) Khauh taka thunun hi a\ha ber fo lo, naupangnuar \hînte hi thlêmthlêm chuan an chîng zuizêl zâwk \hîn.

Page 27: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 27

www.mizoramsynod.org

(12) Naupang an nih laia\anga inkhâwmpui \hinan nih chuan Pathian zahawmzia an hriain an zirve nghal zêl a ni.

(13) A tâwp berah chuannaupangte hian thil \halo chîn dawklak an neihtawh chuan zirtîr leh ahar \hin avângin

PATHIAN THU ZIR DUH TANPresbyterian Bible School, Mission Veng, Aizawlah C.Th(Certificate in Theology) zir tur lak a ni leh dawn a, dilduh chuan heng hi hriat tur a ni e.

1. Admission Form Office-ah Rs.10/- (cheng sawm)-a leitur a ni a, April 26, 2022 (Thawhlehni) tlai dar 3:00thleng PBS Office-ah thehluh theih a ni. Diltu chu ClassVII pass/Middle School exam pass, kum 16 aia naupanglo, Kohhran dan chhunga awm a ni tur a ni.

2. Interview: April 28, 2022 (Ningani) zing dar 10:00-ah PBS Lecture Hall-ah neih a ni ang. May ni 3, 2022(Thawhlehni)-ah Class \an a ni ang.

3. Zir hun chhung thla li i.e May – August, 2022 a ni.Hre chiang duh tan Phone No.2317343/8296035491-ahzawh fiah theih a ni.

Sd/- Rev. LalrinsangaPrincipal

Presbyterian Bible School

chhûngkuaa kan enkawl-naah fîmkhur a \ûl êmêm a ni. Kan kalnaapianga min zuia, minthlîra, min zir zêltu anawm a ni tih hre rengin‘sunhlu kungah theidang a rah lo’ tih hriainkan fate nuna kanmawhphurhna i hrereng ang u.

Page 28: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 28

www.mizoramsynod.org

Hriselna Huang

HMEICHHIA NIH HI

- Dr. LianzamaDurtlang

Hmeichhiate hian kan lo \han chhohnaah leh tar kan nihthleng hian mipaten an pianphunga an tawn ve loh thil tamtak an tawng a. Naupang kal thei tîr an nih a\ang rêngin anngainat zâwngte a danglam nghal a. An rilru put dân adanglam chho hret hret a, an pianzia pawh chutiang mil chuana lo danglam ve zêl a. Hmeichhe naupang chu nausen pianghlim a nih lai a\anga thil danglam lo awm nghal mai te pawha awm fo \hîn. Hmeichhe nausen \henkhat chu an pian hnu nirei lo têah thi te an nei a, an hnute te pawh a lo um \hîn a. Heihi piansualna a ni lo va, thil awm ve thei a ni. Nu taksathununtu Hormone an tih khân, chhûl kal tlangin naute thisenaha lo lût a, chu chu naute taksaah a châmbâng ve ta reng a.Hei hian thi nei anga hun rei lo tê awmna leh hnute lenna te asiam \hîn a, chu chu amahin a reh veleh mai a, hun dangah alan belh leh tawh ngai lo.

Hmeichhe naupang chu alo \hang lian chho zêl a, kum14-16 an lo thlen chuan thian lo nei \an a, an hnute a lolian a, an rilru put dân tepawh a lo danglam \an ta \hîna. Hmaiah te arngêngte pawha lo awm \an \hîn. Thi an neih\an hun hi a inang vek lo. Ahmate chu kum 8 lekah pawhthi an nei \an mai \hîn a ni.

Dân narânin thi neih \an tirhkum 1 chhûng hi a mumal tehchiam ngai lo. Chumi hnuaherawh chuan tluang takin thlatin an lo nei zui ta a. Tleirâwlkum 18 an pelh pawha thi anla neih loh erawh chuan thilfel lo eng emaw vâng a niduh hle a, doctor râwn thuaitûr a ni. Amaherawhchu,kum 18 thlenga thi nei lote

Page 29: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 29

www.mizoramsynod.org

chu a awm dân tûr pângngaiala ngaih theih a ni.

Thi neih dâwn leh thineih lai vêl hian kâwng lehtai nâ a awm duh hle a. Hnutea \ang a, hmai a chhah a, ritdeuh nulh/nualha inhriatna tea lo awm \hîn. |henkhattechu an lute a nâ a, luak pawhan luak thei a, êk khal lehdâikal \hat theih loh hi a awmduh hle bawk a ni. Thi neihavâng hian kâwng nâ leh tainâ hi a awm fo \hîn rêng a,amaherawhchu, hei hi a tûrrêngah ngaiha, hnathawh laileh infiamnate \hulh phah nânhman loh tûr a ni. Chuti anih loh chuan rilru lamin natûra ngaiin thi neih kawng nâhi a zual zêl duh hle. Dânnarânin hnarim thawk ngailote hian thi neih ‘kâwng nâ’hi an vei duh bîk a ni. Annuten thi neih kawng nat ansawi fo chuan a faten thineih kawng nat an nei duhbîk bawk.

Thi neih hun chhûng hidân narânin ni 3 a\anga ni 5chhûng a ni ber a, a rei leh atam hian kawngro a su lo.

Thla tin thi vawi khat tal neihhi a dân tlângpui a ni. Thineih hi ni 1 lek emaw, ni 7lai emaw hian danglamna anei vak lo va, ngaih \hat lohnân hman loh tûr a ni. Thineih lai hian intihfai apawimawh zual a, ni tin vawithum tal chu insil fai \hin tûra ni. Hmeichhe tleirâwl niha\anga puitling nih hunchhûng rêng rêng hianbawlhhlawh chhuak a awmfo \hîn a, bawlhhlawh chhuaknazawng hi natna vâng a nilo. Natna vâng ni lovabawlhhlawh a chhuah tam hunte chu hêng hunah te hian ani bik a ni.

(1) Thi neih dâwn hnaih(2) Thi neih zawh hlim(3) Tui/Chi tuibawm a\anga

a chhuah lai hun te(4) Mipat hmeichhiatna thila

zauthauna a awm hun laite hian a ni

Natna avânga bawlh-hlawh chhuakte a awm leh a,chu chu engtin nge kan thliarhran theih ang. Natna avângabawlhhlawh chhuak chuanrim danglam a siam a, serh

Page 30: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 30

www.mizoramsynod.org

vêl a tithakin a tisa a, kawngleh tai nâ te a siam \hîn bawk.Hetiang a nih chuan doctorrâwn thuai a \ha.

Hmeichhia chu a lopuitlin \an tirha thi te a lo neih\an leh, hnute te a lo len \antirh hian an zakin hrehawman ti duh hle a. Amaherawh-chu, hei hi thil zahthlâk a nilo va, mihring kal dân tûr ani tih hriattîr hi a pawimawhhle. India hnam tam ber chuanthi neih \an tirh hi ruai siamin\henrualte nên an lâwm \hîn.A dawt lehah chuan hetiangaan lo puitlin a\ang hian nauan lo pai thei nghal tawh a,chuvângin, mipa lakafîmkhurpui dân te zirtîr apawimawh \an a ni. Tleirâwlan lo nih a\angin an unaupianpui pawh ni sela mipapuitling nên chuan khumkhatah muttîr loh tûr. Khawilozinnaah pawh a theih chuanmipa zuitîr loh hi a him ber.

Hmeichhe puit l ingchuan pasal a lo neiha, fa alo pai \an tirh hian luakchhuak te, chaw ei tui lohte a awm \hîn a. Hei hi naupai thla khat leh a chanve

vêlah a reh fel leh mai a.Hetih hun lai hian hriak lehthau lam ei tlêm a \ha. Naupai lai hian bawlhhlawhchhuak a tam bawk a;chuvângin, int ihfai apawimawh hle. Tin, nau pai\an tirhna berah chuan hnutehmûr hi a tlum thei a ni tihhriata, thla 5 a ral a\angchuan ni tin hnute hmûr hipawh chhuah ziah tûr a ni.Nau pai la i hian ruhchuktuah phuartute a dul\hin avângin rit lâk leh ritchâwi te tih lo hrâm hrâm a\ha. Nau pai lai hian inentîr\hin a \ha. Nau awm dân a\hat leh \hat loh hriat nânthla 8-ah inentîr leh ngeingei tûr a ni. Hetih hunahhian nau awm dân a dik lohchuan a siam theih hun \haber a ni bawk. Hemi hmahi chuan a siam a la \ûl lova, a hnuah chuan nau alian lutuk a, siam theih a nilo fo. Pawnfen kawng tâwtlutuk fên loh tûr a ni a,pheikhawk ke artui sâng bunloh tûr a ni bawk.

Nau pai lai hian hmaiduk a awm duh hle a, hei

Page 31: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 31

www.mizoramsynod.org

hi thil pângngai a ni a, nauneih hnuah a reh ve leh mai\hîn. Nau pai thla 5 hnuahchuan ni tin zânah darkâr 8tal khumah mut hahchawlhtûr a ni. Ke vungte a awmerawh chuan doctor inentîrtûr. Zûk leh hmuam hiannaute pai lai a tihchhiattheih avângin nau pai laichuan tih loh tûr a ni.

Nau pai lai hian dul alo lianin a lo dul hle \hîn a,hei hi exercise laka tihtêt lehtheih a ni a. Exercise lâk dânpawh mâwl tê tê a awm a,chûng zînga pakhat lo sawiila - a zangthalin i mu anga, i ke chu inches 6 vêlasângin tikang \hîn la, vawi100 chhiar chhûng i tikângang a, vawi 30 chhiarchhûng i dah thla leh ang a.Hetiang hian vawi 20 zing

leh tlaiah tih \hin tûr a ni.Hetianga tih \hin hian nulatlai angin dul a ti tê leh theia ni. Hemi tih hun hi nauneih a\anga thla khat leh achanve chhûng hi a hunpawimawh ber lai a ni. Nauneih zawh hian bawlhhlawhchhuak a tamin, inhliamtepawh a awm duh a.Chuvângin, insil fai ngun a\ûl hle a ni. Hliamte a damhma chuan nupa inpâwl loha him ber a ni. Nau neiha\anga thla khat leh a chanvehun lai taksa insiam \hat lehhun pawimawh ber a nihavângin chawlh hahdam tama pawimawh hle a ni. Nauhnute pêk dâwn leh pêk zawhapiangin hnute hmûr chu tuithianghlimin sil fai \hîn angche. Exercise hi vawi 10a\anga \ana, vawi 100 thlengtih chhoh leh tûr a ni.

AGAPE LAKNA MAN CHUNGCHÂNG

Agape chanchinbu lâkna man Bank/Gpay/YONO, etchmanga Agape Account-a lo thun, Kohhran Hmeichhe Of-fice lama hriattîr lo kan awm thei a. Chutiang kan lo awm anih chuan Circulation Manager, Phone no. 9862306787-ahinhriattîr ni se a lâwmawm hle ang.

Page 32: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 32

www.mizoramsynod.org

THINGFANGHMA HEL SALAD

Bawlhlo:* Purun vâr lian chi, hmun 3-4 \heuha chan - 6-8* Hmarcha sen - 8-15* Behlawi rah 1½ incha chan - No 1* Kaikuang ro - 2 tsp* Ai-um (a duh tan) - 2 tsp* Chini - 1 tsp* Nimbu tui* Thingfanghma hel sin te tea chan - No 4* Fish sauce - 2-3 tbs.* Tomato te chi a chanve chiah a zai - 6-8* Badam - 2 tbs

Siam dan: Bowl lian \ha takah purun vâr leh hmarcha sen,vaihmarchate han deng sawm phawt la, chutah kaikuang khadeng leh sak sak la, ai-um telh leh la. Hemi hnuah behlawirah kha telh lehin deng hliamsak chauh la (a pherh tur a nilo). I duh chuan chini telh leh la (a nih ang tak chuan telhngei a \ha) chawk reng chungin tem zeuh zeuh chungin-a altawk em, a thak dan a \ha tawk em, leh a thur tawk em tihleh thlum leh hret se i tih chuan adjust zel chungin. Tichuan,thingfanghma kha telh la chawk kualin \ha taka mix tur.Chawk reng chungin tomato te chi thlak la, nimbu leh fishsauce pawlh ang che. A tawp berah rawt sawm (sawm lutuktur a ni lo) phul la, a hlui theih a ni mai.

Ei siam dân

Page 33: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 33

www.mizoramsynod.org

REV. V.L. LUAIA HRANLEHExecutive Secretary, i/c Kohhran Hmeichhia

Rev. V.L. Luaia Hranleh hi Vaphai Vengthara Pu Kalkhama(fam) leh Pi Biakliani (fam) te fapa naupang ber a ni a. MiddleSchool thleng Vaphaiah kalin High School a\angin Aizawlah akal \an a. Aizawl College-a P.U. a zir laiin kum 1985-ah B.Th.zir tûrin Aizawl Theological College a zawm ta a. B.Th a zawhkum (1988) vêk hian Aizawl College a\ang bawkin B.A a zo lehnghal bawk a ni. B.D leh M.Th chu United Theological College,Bangalore-ah zirin kum 1994 khân M.Th (Christian Ethics) a zova, hemi kum vêk hian Pro. Pastor atân lâk a ni a. Kum thumchhûng Vairengte Pastor Bialah Pro. Pastor hna thawkin 1997-ah nemngheh (ordained) a ni.

Kum 1998 – 2004 thleng Mamit Pastor Bial a vawn hnuinkum 2005-2009 thleng Hnahthial Pastor Bial a vawng leh a.Kum 2010 – 2012 May thleng Union Christian College (UCC)Barapani, Shillong-ah Chaplain hna a thawk a. Kum 2012 Junea\angin Presbyterian Church of India (PCI) General Assembly-ah Administrative Secretary hna, term hnih thawkin Shillong-aha awm a. Kum 2016 -2018 May thleng Sr. AdministrativeSecretary niin, a term tâwp thleng a thawk a. Kum 2018 Junea\angin Sihphir Vengthar Pastor Bial a vawng a. Kum 2021Synod Inkhâwmpuiin Executive Secretary atân a thlan angin,kum 2022 a\angin Synod Executive Secretary hna thawk \aninKohhran Hmeichhe rawngbâwlna lam changtu a ni ta a ni.

Page 34: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 34

www.mizoramsynod.org

MISSIONARY TANA AGAPECHANCHINBU LÂKSAKTUTE

Bial, Kohhran leh mimal eng emaw zâtin Missionaryte tân AGAPE Chanchinbu in lâksak \hin avângin kanlâwm hle a. Kum 2022 chhûng atâna lâksaktute rawntihchhuah a ni e.Sl. No. Bial/Kohhran/Mi mal hming Lak sak zat

61. Riangtlei Kohhran Hmeichhia 2062. Chhinga Veng Kohhran Hmeichhia 5063. Armed Veng ‘S’ Kohhran Hmeichhia 2564. Pi Zochungnungi, Armed Veng ‘S’ 565. Pi Chalchhingpuii, Armed Veng ‘S’ 566. Pi Lalremchhungi, Armed Veng ‘S’ 267. Pi C. Lalmuankimi, Armed Veng ‘S’ 268. Pi Zoliansangi, Armed Veng ‘S’ 269. Pi S.B. Lalramnghaki, Armed Veng ‘S’ 170. Champhai Bethel Kohhran Hmeichhia 1071. Champhai Bethel Kohhran Hmeichhia (mi mal) 372. Chaltlang Kohhran Hmeichhia 3073. E. Lungdar Kohhran Hmeichhia 4474. Samthang Kohhran Hmeichhia 675. Pi Zakailiani, Samthang 176. Pi Lalengruali, Samthang 177. Pi Lalthawmmawii, Samthang 178. Pi Vanluti, Samthang 179. Pi Lalruatdiki, Samthang 180. Pi C. Zokhumi, Samthang 181. Pi Chhiarkungi, Samthang 182. Pi Chalthanzauvi, Samthang 1

Chhunzawm tûr....

Page 35: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 35

www.mizoramsynod.org

Page 36: April, 2022 - Mizoram Synod

April 2022 t AGAPE t 36

www.mizoramsynod.org