Fausto Melotti, De dans (detail), z.d. - KMSKA - Lukas-Art in Flanders vzw, Foto: Hugo Maertens © SABAM Belgium 2017. Het Middelheimmuseum geniet de steun van Middelheim Promotors en Ackermans & van Haaren, Argo Law, BASF, BNP Paribas Fortis, CMB, Cordeel, Delen Private Bank, Deloitte, Deme, EY, Grant Thornton, Hubo, Hugo Ceusters, inno.com, KBC, Leasinvest Real Estate, Pamica, Port of Antwerp, SipWell, Soudal, Vanbreda Risk & Benefits www.middelheimmuseum.be +32 (0)3 288 33 60 Beelden uit de collectie van het KMSKA RECALL SCULPTURE In de tentoonstelling Recall Sculpture staan éénenveertig kleinsculpturen uit de jaren 1950 tot 1970 centraal. Werken die de voorbode zijn van de huidige hedendaagse kunst. Van 1953 tot 1973 verzamelde het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) beelden van eigen- tijdse kunstenaars werkzaam in België, Duitsland, Oostenrijk, Kroatië , Spanje, Italië, Honga- rije, Argentinië. Het actief verzamelen van beelden in deze jaren situeert zich in de veranderde houding in de Europese museumwe- reld tegenover actuele kunst. Diverse Europese musea, zoals het Stedelijk Museum van Amsterdam, het Van Abbe- museum in Eindhoven en het Musée National d’Art Moderne de la Ville de Paris opteerden na het eindigen van de Tweede Wereldoorlog in 1945 voor een werking rond actuele kunst. Eveneens richtten verscheidene Europese steden beelden- parken op die uitgroeiden tot musea voor beeldhouwkunst. Door hun recente oprichting waren de musea voor hun collectievorming op aankopen van hedendaagse kunst aange- wezen. De aandacht voor de individu- ele experimenten in de actuele kunst van het cultuurbeleid na 1945 stond lijnrecht tegenover de fascistische cultuurpolitiek van het Duitse nationaal socialisme (1933-1945) en de Italiaanse nationalistische partij (1922-1945) die officieel een ‘geïdealiseerd’ realisme uitriepen als enige aanvaard- bare plastische uitdrukkings- vorm voor de propaganda van hun gedachtengoed. Walther Vanbeselaere, in 1948 benoemd tot hoofdcon- servator van het KMSKA, werd onmiddellijk geconfronteerd met de vraag naar aankopen van actuele kunst voor zijn museum. Tot in de jaren 1960 streefde hij naar de oprichting van een ‘sectie actuele kunst’ met hiervoor een eigen muse- umzaal en een aparte aankoop- commissie (een commissie met voorstanders en kenners van de allernieuwste stromingen die zou instaan voor aankopen waarvan de historische waarde later zou blijken). Lode Craeybeckx, burge- meester van Antwerpen en voorzitter van de beheerraad van het KMSKA was hierin zijn grote medestander. In 1950 vond op de plek van het huidige Middelheimmuseum de “Internationale tentoonstelling in open lucht van beeldhouw- kunst 1900-1950” plaats, de eerste Biënnale van actuele beeldhouwkunst. Het succes ervan was de aanleiding tot de oprichting als museum in 1951. In 1953 werd de 2de Biënnale georganiseerd. Deze Biënnales betekenden voor het KMSKA een belangrijke informatiebron over de gangbare tendensen in de beeldhouwkunst op inter- nationaal niveau. De meeste van de hier getoonde beelden kocht het KMSKA dan ook aan na een bezoek aan deze Biënnales. NIEUWE FIGURATIE FIGURATIEVE EXPRESSIE De eerste aankopen door het KMSKA zijn figuratieve beelden van een generatie kunstenaars geboren rond 1900 die een volwaardige loopbaan tijdens het interbellum (periode tussen WOI en WO II, dus tussen 1918 en 1940) uitbouwden. In de eerste jaren na WOII kreeg hun werk opnieuw een volwaardige erkenning. Hiertoe droegen de Biënnales van Venetië en Sao Paulo en de Documenta Kassel, die in de naoorlogse jaren de Modernisten weer oppikten, in grote mate bij. Kenschetsend voor de eerste aangekochte figuratieve beelden en ook de latere beelden, zijn de traditionele onderwerpen en de verbinding van stilistische kenmerken van archaïsche culturen met geïndividualiseer- de, eigentijdse en figuratieve uitdrukkingsvormen. De invloed van de archaïsche culturen ontstaat door de kennis over de archeologische vondsten uit Egypte en de gebieden rond de Middellandse zee, die sinds het einde van de 19de eeuw werden opgegraven. In deze tentoonstelling bevindt zich werk van kunstenaars die binnen deze tendens actief waren: de Duitsers Joseph Jaekel, Sebasti- aan; Bernhard Heiliger, De kleine veerman (1956); Toni Stadler, Masker (1953); Fritz Koenig, Camarque, VIII (1957); Gabriele Marwede, Moeder en kind; de Italianen Marcello Mascherini, Suzanna (1950), Marino Marini, Grote dan- seres (1952); de Oostenrijker Heinz Leinfellner, Vegetatief hoofd en de Kroaat Kosta Angeli Radovani, Zittende vrouw. EXISTENTIEEL EXPRESSIONISME In deze figuratieve beelden drukken de beeldhouwers impliciet hun ervaringen en reacties uit op de barbarij van de voorbije oorlogsvoering. Agenore Fabbri creëerde een expressionistische plastische taal waarmee hij expliciet de existentiële angsten beeldend aankloeg; angsten veroorzaakt door onder meer de atoombom- aanvallen door de Amerikaanse luchtmacht op Japan en de ontwikkeling van een kernarse- naal in het kader van de Koude Oorlog tussen de communisti- sche en kapitalistische wereld. ABSTRACTE BEELDHOUWKUNST In 1958 kocht het KMSKA voor het eerst een abstract beeld. Gesprek met de tijd (1957) van de Italiaanse beeldhouwer Pietro Consagra vertegen- woordigt de Informele beeld- houwkunst (een van de vele abstracte richtingen in de kunst van na 1945). Assemblage, inkepingen en kleur ontstaan door de verschillende bewer- kingen van het materiaal, zijn de uitdrukking van een abstract gedachtengoed. Grote Gewonde (1960) van de Italiaan Francesco Somaini is een uitgesproken informeel beeld. Het resultaat is ontstaan vanuit innerlijke impulsen, reso- nanties van een verscheurde naoorlogse wereld. De constructivistische beel- den van Arnaldo en Gio Pomodoro betekenen in Italië een reactie op het spontane karakter van de informele kunst. De beelden van Willy Anthoons en Luc Verlee zijn constructies van eenvou- dige quasi architectonische driedimensionale vormen. Zonder enige verwijzing naar de realiteit zijn het plastische synthesen van subjectieve waarnemingen en spirituele concepten. Tevens valt het op dat de opdeling van de kunstenaars in diverse kunststromingen niet zo rechtlijnig is, de kunste- naars laten zich niet opdelen in één beweging, allen maak- ten ze zowel figuratieve als abstracte werken. De werken in deze tentoon- stelling zullen vanaf eind 2019 een vaste plaats krijgen in het nieuwe KMSKA. PRAKTISCH: GRATIS toegang tot museum en tentoonstelling TOEGANKELIJKHEID gratis gebruik elektrisch wagentje na reservering. OPENINGSUREN Van oktober tot maart: 10 – 17 uur, Bezoekers worden tot een half uur voor sluitingstijd toegelaten. Wij vragen om het park tijdig te verlaten: de poorten sluiten stipt! SLUITINGSDAGEN Gesloten op maandag (wel open op Paasmaandag en Pinkstermaandag) Gesloten op 1 november, 25 december, 1 januari, 1 mei, Hemelvaartsdag Tentoonstelling ism het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen Curator: Greta Van Broeckhoven Conservatie en Restauratie: Cleo Cafmeyer in samenwerking met Derek Biront, Nicky Vergouwen, Elisabeth Am Zehnhoff en Ian Grosfeld Scenografie: Pieter Boons en Maurane Colson (www.heimat.be) Realisatie: SB/BOF/DECO o.l.v. Tom Huybrechts en Yelko Clemente Alonso V.U. Sara Weyns, Middelheimlaan 61, 2020 Antwerpen