ผลการศึกษา - NPIC-SURAT.com...ช อไทย: เข มแดง ชื่อท้องถิ่น : เข็มแดง (ยะลา) , จะปูโย

สมนไพรในอทยานแหงชาตแกงกรง

สถานศกษาการพฒนาการจดการอทยานแหงชาตทางบก จงหวดสราษฎรธาน 20

ผลการศกษา จากการส ารวจพชสมนไพรในแปลงตวอยางถาวรขนาด 120 x 120 เมตรส ารวจพบพชสมนไพรไดทงหมด 21 ชนด สรปไดดงน

ภาพท 1 แผนทแสดงจดทพบสมนไพรในแปลงตวอยางถาวร



1. ขมนเครอ



สวนทใช : ใบ/ดอก/เถา/ราก รสทางยา : รอนฝาดเฝอน สรรพคณ : ใบ ขบโลหตระดทเสย,ขบน าคาวปลา ดอก แกบดมกเลอด เถา แกดพการ ขบผายลม ท าใหเรอ แกไข แกรอนใน แกทองเสยเนองจากอาหารไมยอย ราก ขบลมอมพฤกษ บ ารงน าเหลอง แกรดสดวงตา วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : ขมนเครอ ชอทองถน : ขมนฤาษ , ฮบ , แฮม ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Arcangelisia flava (L.) Merr. ชอวงศ : Menispermaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถา ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมเถาเนอแขง เนอไมสเหลองเหมอนขมน สวนเนอในเถาและรากนนเมอตดออกจะมจดตรงกลางเปนเสนรศมแผออกไปโดยรอบ คลายกบธงญปน หรอเถาสะคาน ใบ ใบเดยว เรยงเวยน กลมและหนาตรงปลายใบแหลม มลกษณะคลายใบโพธ จะมสเขยวเปนมน ปลายใบของมนจะแหลม ดอกชอ สขาวแกมเหลองหรอขาวแกมเขยว ออกทล าตนหรองามใบ ผลสด รปกลม เมอสกสเหลอง ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน การขยายพนธ : โดยการตดเอาเถาตรงขอมาปกช าหรอเพาะเมลด



2. ขาตน สวนทใช : เนอไม รสทางยา : รอน สรรพคณ : ขบลมในล าไส ดบกลนคาวท าใหผายเรอ แกปสสาวะพการ ขบเลอด และน าเหลอง บ ารงธาต วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : ขาตน ชอทองถน : พลตน ชอสามญ : Citronella laurel, True laurel. ชอวทยาศาสตร : Cinnamomum parthenoxylon.



ชอวงศ : Lauraceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมยนตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมยนตนมขนาดกลางถง ขนาดใหญ ไมผลดใบ เรอนยอดเปนพมกลบทบ สเขยวเขม ล าตนเรยบไมมพพอน เปลอกตนสเทาอมเขยวหรออมน าตาล คอนขางเรยบ แตกเปนรองยาวตามล าตน เมอถากเปลอกออกจะมกลนหอม กงมลกษณะออนเรยว เกลยงและมกมคราบขาว ใบ เปนชนดใบเดยว ออกเรยงสลบกน เปนใบรปรแกมรปไข หรอรปไขแกมรปขอบขนาน เนอใบคอนขางหนา ผวใบเกลยง ทองใบมคราบขาว ปลายใบแหลม โคนใบแหลมและกลม ยาวประมาณ 7 - 20 ซม. กานใบเรยวเลก 2.5 - 3.5 ซม. ดอก ออกเปนชอ สขาวหรอเหลองออน มกลนหอม ออกดอกตามปลายกงเปนกระจกยาว 2.5 - 7.5 ซม. กานชอดอกจะเรยวยาวและเลกมาก ผล มขนาดเลกและกลม ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 7 มม. ผลออนมสเขยว ผลแกมสมวงด า กานผลเรยว ยาวประมาณ 3 - 5 ซม. ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน การขยายพนธ : เพาะเมลดและการปกช า



3. เขมแดง



สวนทใช : ราก รสทางยา : เยนหวาน สรรพคณ : ใชปรงเปนยาบ ารงไฟธาต บรรเทาอาการ บวม รกษาตาพการ รกษาก าเดา รกษาเสมหะ วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : เขมแดง ชอทองถน : เขมแดง (ยะลา) , จะปโย (มลาย-นรา) , เงาะ (สราษฎร) ,ตโดปโยบเกะ (มะลาย) ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Ixora Lobbii Loud. ชอวงศ : RUBIACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมพมขนาดเลกถงขนาดกลาง ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนพรรณไมพมขนาดเลกถงขนาดกลาง ลกษณะตนนนจะคลายเขมขาว ใบ ใบนนจะหนายาวและแขงมสเขยวสด ตรงปลายใบของมนจะแหลม ดอก ดอกนนจะออกรวมกนเปนชอใหญแบนมสแดงเขมดอกนนจะโตกวาเขมขาวมาก แตไมมกลนหอม ลกษณะทางนเวศวทยา : ขนเองตามปาราบ หรอปาเบญจพนธ พรรณไมนถาอยนานหลายปอาจจะโตเทาตนมะมวงได การขยายพนธ : ตอนกง ทาบกง หรอปกช า



4. คลม



สวนทใช : หว/เหงา รสทางยา : เยน สรรพคณ : แกไข แกประดง แกหด หด และอสกอใส ในอนเดยใชรกษาโรคทางเดนปสสาวะอกเสบ วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : คลม ชอทองถน : แหยง กานพรา คลา คลม คลม ชอสามญ : คลากนแหยง ชอวทยาศาสตร : Donax grandis (Miq.) Ridl. ชอวงศ : MARANTACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมพม ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมพม สง 2-4 ม.แตกเปนกอ ล าตนและกงกลม แขง สเขยวเขม ใบ รปขอบขนานกวางแกมร กวาง 10-20 ซม. ยาว 20-35 ซม. โคนใบมน ปลายแหลม ผวใบมนเลกนอย กานใบยาว 10-20 ซม. ดอก สขาว ออกเปนชอๆ ละ 2-3 ดอก ดอกบานขนาด 2-3 ซม. กลบรองดอก 4 กลบ กลบดอก 3 กลบ สวนโคนเชอมกนเปนหลอด ออกดอกชวงเดอนมถนายน-สงหาคม ผล คอนขางกลม ม 3 พ ขนาด 1.5-2 ซม. สเขยว เมอแกเปลยนเปนสเหลอง ม 1-3 เมลด ลกษณะทางนเวศวทยา : พบทกภาคตามรมหวย หรอหบเขาทมความชมชน การขยายพนธ : ใชเหงา



5. คอกวยาน สวนทใช : ล าตน รสทางยา : สรรพคณ : แกไข วธการใช : ตมกบสมนไพรตวอน ขอมลทางพฤกษศาสตร



ชอไทย : คอกวยาน ชอทองถน : คอกวยาน , ตะขาบเขยว , พลชาง , หวายตะมอย , ตองงม ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Pothos chinensis (Raf.) Merr. ชอวงศ : ARACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถาลมลก ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมเถาลมลก ล าตนเลอย เกาะสงไดประมาณ 10 ม. เปน เหลยมเลกนอย ใบ เรยงชดตดกนจ านวนมาก ออกในระนาบเดยวกน แผนใบรปร รปไข ขอบขนาน หรอรปใบหอก ยาว 3-21 ซม. ปลายใบตด กลม หรอเปนตง โคนใบเรยวสอบ กานใบแผกวางคลายแผนใบ ยาว 5-14 ซม. ยอดทมดอกมใบประดบยอยเลกๆ และเกลดหมยอด ชอดอกแบบชอเชงลดมกาบ ออกตามซอกใบ ม 1-2 ชอ กานชอยาวไดประมาณ 2.5 ซม. กาบรปไข เวา พบงอ ยาว 0.4-1.2 ซม. โคนเปนรปหวใจหมกานชอดอก ปลายแหลมมตง ตดทน ชอสวนปฏสนธรปไขรๆ หรอกลม สเหลองออน ยาว 0.4-1.3 ซม. ดอกมเสนผานศนยกลาง 1-2 มม. เกสรเพศผ 4 อน รงไขแบนรเปนเหลยม ชอผลมชอผลยอยหลายชอ แตละชอผลยอยม 1-5 ผล ผลแบบมเนอหลายเมลด ทรงรหรอรปไข ยาว 1-1.8 ซม. สกสแดงเขม ลกษณะทางนเวศวทยา : พบในปาดบแลงและปาดบชน ใกลล าธาร หรอตามเขาหนปน ระดบความสง 100-2000 เมตร การขยายพนธ :



6. คอนตหมา สวนทใช : เปลอกตน/ใบ/ใบออน/ราก รสทางยา : ฝาดเฝอน สรรพคณ : แกน าเหลองเสย แกเหนบชา แกบวม จากไตและหวใจพการ วธการใช : ตมน าอาบ



ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : คอนตหมา ชอทองถน : หางกวาง , คอนหมาแดง , คนทรง , ทองคนทรง , ยลง ชอวทยาศาสตร : Ancistrocladus tectorius (Lour.) Merr. ชอวงศ : Ancistrocladaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถาขนาดใหญ ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนพรรณไมเถาขนาดใหญ มกจะเลอยพาดพนไปตามตนไมอน ๆ สวนกงกานเลก ๆ นนจะเปนมอ มลกษณะเปนขอแขง ๆ ส าหรบเปนทยดเกาะ ใบ ใบจะออกเปนกระจกทปลายกงของมน ลกษณะของใบจะคลายรปหอกกลบ หรอรปร ตรงปลายใบของมนจะแหลมสวนโคนใบเรยวแหลม และจะคอย ๆ สอบเขาหากานใบตวใบนนแขงกระดางจะม เสนใบเชอมกนกอนถงขอบใบตวใบนนแขงกระดาง จะมเสนใบเชอมกนกอนถงขอบใบขอบใบจะเรยบหรอเปนคลน ใบมความกวางประมาณ 3.5-7 ซม. และความยาวประมาณ 12-19 ซม. ดอก จะออกทยอดเปนชอกระจาย แตละดอกจะมขนาดเลกสวนกลบรองกลบดอกนนจะตดกนสวนโคนนน จะเปนทอสน ๆ จะแยกออกเปน 5 กลบ มสแดงเขม ผล ผลจะโตประมาณ 0.5 ซม. และจะมปกอย 5 ปก ซงจะมความยาวไมเทากนรองรบ ลกษณะทางนเวศวทยา : ขนตามปาดบชนทวไป การขยายพนธ : โดยการใชเมลด



7. คอแลนเขา

ภาพลางจาก www.nongbonbird.thai-forum.net

สวนทใช : ผล รสทางยา : สรรพคณ : บ ารงเลอด วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา



ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : คอแลนเขา ชอทองถน : กระดกคาง , คอแลน , คอเหย , ชางนาว, ชาลวน , แลนบาน ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Xerospermum noronhianum (Blume) Blume ชอวงศ : Sapindaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมตนขนาดกลาง ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมตนขนาดกลาง สง 10-25 เมตร ผลดใบ เรอนยอดเปนพมกลมหรอรปไข โคนตนเปนพพอน เปลอกเรยบสน าตาลปนเทา มชองระบายอากาศหรอมสะเกด ใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายค ใบออนสแดง เรยงสลบ ใบยอย 1-3 ค เรยงตรงขาม ใบยอยรปรหรอรปรแกมรปขอบขนาน กวาง 3.5-10.5 ซม. ยาว 9.5-24 ซม. ปลายใบเรยวแหลมแลวมน โคนใบสอบแหลมหรอสอบมน ใบเกลยง เสนแขนงใบขางละ 7-8 เสน กานใบยาว 4-6 มม. ดอก สขาว กลางดอกสมวง มกลนหอม ออกเปนชอตามซอกใบใกลปลายกง ชอดอกยาว 5-25 ซม. ผล ผลสดแบบมเนอเมลดเดยว ทรงร กวาง 1.25-5 ซม. ยาว 1.8-5.6 ซม. เปลอกสเขยวสเหลอง จนถงสแดงแหงสน าตาลด า มหนามแหลมหรอเปนปมหนาม ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบ ปาพร ปาชายหาด ปาไผ ทโลงแจง การขยายพนธ: เพาะเมลด



8. ชะมวงชาง

ภาพลางจาก http://yalanama.blogspot.com/

สวนทใช : ผล รสทางยา : เปรยว สรรพคณ : ระบายทอง ลดไขมน แกพรรดก ตานการเกดมะเรง วธการใช : ตากแหงบดผง



ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : ชะมวงชาง ชอทองถน : สมแขก , มะขามแขก , สมมะวน , สมควาย , สมพะงน , อาแซกะลโก ชอสามญ : Malabar Tamarind ชอวทยาศาสตร : Garcinia atroviridis Griff. Ex T. Anderson ชอวงศ : GUTTIFERAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมยนตน ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมยนตน สง 6-12 เมตร ใบ เดยว เรยงตรงขามรปขอบขนานแคบ กวาง 3-5 ซม. ยาว 12-20 ซม. ปลายใบเรยวแหลม โคนใบรปลม สเขยวเขม ใบออนสแดง กานใบยาว 1.5-2 ซม. ดอก แยกเพศ ดอกตวผเปนชอกระจก 2-3 ดอก เสนผาศนยกลาง 3 ซม. กลบเลยงชนนอกรปขอบขนานหรอรปโล ชนในขอบกลบบาง ขนาดใหญกวา กลบดอกรปไขกลบแกมรปโล ขนาดใหญสแดงเลอดนก กานชอบเรณเรยวยาว เรยงเปนวงตดอยบนฐานรองดอกมเนออบเรณรปขอบขนานแคบ ดอกตวเมยเปนดอกเดยวทปลายกง กลบเลยงและกลบดอกลกษณะคลายในดอกตวผ แตกลบดอกมขนาดเลกกวา เกสรตวผทเปนหมนตดอยบนแอนนลส รงไขรปทรงกระบอก มสน ผลรปกลมแปน มสนและรองจ านวนมาก สเหลองแกมสมสด ฉ าน า รสเปรยวจด ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน การขยายพนธ : เพาะเมลดและทาบกง



9. ถอบแถบ



สวนทใช : ทง 5 รสทางยา : รสเมาเบอ สรรพคณ : เปนยาระบาย รกษาพษตานซาง ตดราก ตานขโมย ถายเสมหะ วธการใช : ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : ถอบแถบ ชอทองถน : แฉลบ, น ารอย, หมาวอ สบกาเยาะ ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Connarus cochinchinesis ชอวงศ : CONNARACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถา ไมพมรอเลอย ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมเถา ไมพมรอเลอยหรอไมตนขนาดเลก ใบ เปนใบประกอบ ใบยอยนนจะมอยประมาณ 3 ใบ รปรแกมรปไข หรอรปหอก ลกษณะกลมและโต ตรงปลายใบของมนแหลม ดอก ออกเปนชอแผกระจายทปลายยอดกลบดอกรปหอก หรอรปขอบขนานแคบ ผลรปรเรยวทงสองดาน มจะงอยแหลม สเหลองสดหรอสมเปลอกบาง เมลดมเนอสเหลองหมทโคน ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบชน การขยายพนธ : เพาะเมลด



10. บก

ภาพลางจาก www.bansuanporpeang.com

สวนทใช : หว รสทางยา : จด สรรพคณ : ขบเสมหะ วธการใช : ใชสวนหวตมดมน า ขอมลทางพฤกษศาสตร



ชอไทย : บก ชอทองถน : บกคางคก , เบย , เบอ , มนซรน , หวบก , บกหนาม , บกหลวง ชอสามญ : Elephant yam, Stanley's water-tub ชอวทยาศาสตร : Amorphophallus campanulatus Bl.ex Dence.(A.paeoniifolius (Dennst.) Nicolson ชอวงศ : ARACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมลมลกเนอออน ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมลมลกเนอออน ล าตนอวบ สเขยวเขม ตามตนมรอยดางเปนดวงๆ เขยวสลบขาว ใบเปนชนดใบเดยว แตกใบทยอด กลมใบแผเปนแผงคลายรมกาง กานใบตอเนองกนเปนกลม กลมละ 5 – 7 ใบ รปใบยาวปลายใบแหลม ขนาดใบยาว 12 – 15 ซม. ส าตนสง 1 – 2 เมตร ดอก บกเปนสเหลอง บานในตอนเยนมกลนเหมนคลายหนาวว ประกอบดวยปล และจานรองดอก จานรองดอกมเสนผานศนยกลาง 12 – 15 ซม. เกสรตวผและตวเมยรวมอยในดอกเดยวกนแตแยกกนอยคนละชน เมอบานจานรองดอกจะโรย เหลออยแตปลดอก ซงจะกลายเปนผล กอนออกดอกตนจะตายเหลอแตหว ซงเปนกอนกลมสขาว ขนาด 6 – 10 ซม. เจรญเตบโตอยใตดน ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชนทวไป การขยายพนธ : เพาะเมลด/แตกหนอจากหวเดม/ใชเหงาปลก



11. เปลานาเงน สวนทใช : ใบ เปลอกตนและราก เปลอกตนและแกน รสทางยา : รสรอนเฝอน สรรพคณ : ใบใชสบแทนบหร แกไอ แกอาเจยน บ ารงโลหตสตรใหสมบรณ



วธการใช : รากตมน าดมแกไข แกอาเจยน ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : เปลาน าเงน ชอทองถน : เปลาเงน , เสปอต ชอสามญ : เปลาน าเงน ชอวทยาศาสตร : Croton kongensis Gagnep. ชอวงศ : EUPHORBIACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมตนขนาดเลก หรอไมพม ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมตนขนาดเลกไมผลดใบ สง 3-6 เมตร เรอนยอดรปกรวย แตกกงต า เปลอกสเทาปนน าตาลออน แตกเปนรองตนยาวตามล าตน ใบ ใบเดยว เรยงสลบ ใบรปหอกขอบขนานแกมรปไข รปหอกกลบ หรอรปขาวหลามตด โคนใบสอบแคบโคนสดมน ดานลางปกคลมดวยเกรดหนาแนนเกรดสน าเงน มสน าตาลสลบบางประปราย ดานบนเมอยงออนอยมเกรด ตอมาจะรวงไปจนเกลยง ดอกสขาวออกเปนชอสนๆทยอด มกออกทละ 2 ชอ ดอกเพศผและเพศเมยอยบนชอเดยวกน ดอกเพศผรปกลม ดอกเพศเมยใหญกวาเพศผผลกลมแกมสามเหลยม เมลดรปรดานหนงแบน ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบชน และปาดบแลง การขยายพนธ :



12. พญาเทาสะเอว



สวนทใช : เถา รสทางยา : จด สรรพคณ : แกพษแมลงสตวกดตอย แกปวดฟน แกพษง วธการใช : ฝนกบน ามะนาวหรอน าซาวขาวทาเหงอกหรอบรเวณทโดนแมลงสตวกนตอย ถาแกพษงใชทงกนและทา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : พญาเทาเอว ชอทองถน : คดเคาดง , ขบเขยว , สลกเขยว ชอสามญ : คดเคา ชอวทยาศาสตร : Oxyceros bispinosus ชอวงศ : RUBIACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมพมรอเลอย ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมพมรอเลอยหรอไมพมขนาดกลาง ปลายกงกาน มสเขยว มหนามโคงแขงเปนคตามขอ ใบ เปนใบเดยว รปร แกมขอบขนาน กวาง 4-5 ซม. ยาว 6-12 ซม. โคนใบสอบ ปลายใบแหลม ดอก สขาวนวลแกมเหลอง กลนหอมแรงในตอนกลางคน ออกเปนกระจกตามซอกใบและปลายกง กลบดอกสวนโคนเชอมกนเปนหลอดสน ปลายแยกเปน 5 กลบ เมอบานขนาดผาศนยกลาง 1.5-2 ซม. เกสรผ 5 อน เกสรเมยรปกระสวย สขาว ผล กลมร สเขยว เมอแกสด า ขนาดผาศนยกลาง 1-1.5 ซม. สวนกนนนเปนวง เมลดขนาดเลก มจ านวนมาก ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบชนและปาดบแลง การขยายพนธ : เพาะเมลด



13. พรกหาง สวนทใช : ราก/ผล รสทางยา : เผดรอน สรรพคณ : บ ารงธาต ถอนพษฟกบวม แกหนองใน แกปสสาวะพการ/ขบปสสาวะฆาเชอในระบบปสสาวะและระบบสบพนธ ขบ



เสมหะ ชวยเจรญอาหาร ขบลม เปนยาขบประจ าเดอน แกไข บ ารงโลหต แกบาดแผลสด หรอเรอรง แกโรคกาฬเลอด ขบลมในล าไส ท าใหหาวเรอ ถอนพษฟกบวม วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : พรกหาง ชอทองถน : พรกหาง ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Piper cubeba L.f. ชอวงศ : Piperaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถา ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมเถาเนอแขง ใบ เดยว เรยงสลบ รปวงรปลายใบแหลม โคนใบรปหวใจเบยว ดอก ชอเชงลดออกทซอกใบ ดอกยอยสขาว ไมมกลบเลยงและกลบดอก ผล รปทรงกลมสน าตาล ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบชนและปาดบแลง การขยายพนธ: เมลด



14. มะปรงปา

ภาพลางจาก http://scratchpad.wikia.com

สวนทใช : ราก/ผล รสทางยา : จดเยน/เปรยว



สรรพคณ : ราก ถอนพษผดส าแดงแกไขกลบไขซ า แกไขตวรอน ผล แกเสมหะ กดเสมหะในล าคอแกเสลด หางวว แกน าลายเหนยว ฟอกโลหต ขนาดทใช/วธการใช : ราก ตมดมน า ผล รบประทานสด ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : มะปรงปา ชอทองถน : มะยง , โคง , มะผาง , สะตา ชอสามญ : Plum mango, Marian fruit tree ชอวทยาศาสตร : Bouea oppositifolia (Roxb.) Meisn. ชอวงศ : ANACARDIACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมตน ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมตนขนาดเลกถงขนาดกลาง สง 8-20 เมตร ไมผลดใบ เรอนยอดเปนพมกลมกวาง หรอบางทเปนรปกรวย เปลอกเรยบสน าตาลปนเทา ใบ ใบเดยวเรยงตรงกนขามสลบตงฉาก ใบรปขอบขนานหรอรปใบหอก กวาง 2-6 ซม.ยาว 10-20 ซม. โคนใบมนหรอสอบเขาเลกนอย ใบแกมกมคราบขาวๆ กานใบยาว 1-2 ซม. ดอก ดอกสเหลองออนหรอปนเขยวออน ออกเปนชอตามงามใบและปลายกง มทงดอกแยกเพศและสมบรณเพศ โคนกลบรองกลบดอกเชอมตดกนเปนรปถวย เกสรตวผม 4-5 อน กานอบเรณสนมาก ผล ลกษณะกลมรๆ ผวผลบางมเนอเยอหม ผลแกสเหลองมรสเปรยวหรอหวาน เมลดแขงมเสยนมาก เมลดในสมวง ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบภาคตะวนออกเฉยงใตและภาคใต การขยายพนธ : เมลด



15. มากระทบโรง



สวนทใช : เถา รสทางยา : เยนขน สรรพคณ : ขบลม บ ารงก าลง ขนาดทใช/วธการใช : ใชล าตน ดองเหลาดม ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : มากระทบโรง ชอทองถน : เดอเครอ มาทะลายโรง มาคอกแตก มนฤๅษ ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Ficus pubigera Wall ชอวงศ : MORACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมพมรอเลอย ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนไมพมรอเลอย เลอยเกาะไปตามพรรณไมอนมน ายางขาว สงถง 25 เมตร กงออน กานใบผวใบดานลาง และฐานรองดอกออนมขน ใบ เดยว เรองสลบ รปใบหอก รปไขหรอรปของขนานแกมวงร กวาง 7-9 ซม. ยาว 12-18 ซม. เปลอกสน าตาล มปมขนคลายหนาม ดอก ลกษณะทรงกลมคลายผลออกเดยวๆ ทซอกใบ แยกเพศ อยในชอเดยวกน ฐานรองดอกรปทรงกลม ผลสด รปทรงกลม ภายในสแดง ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน การขยายพนธ:ตดเถามากระทบโรงยาวประมาณ 1 คบ น ามาปกช าได



16. ระกาปา

ภาพลางจาก http://album.sanook.com

สวนทใช : ผล/ราก

รสทางยา : ผลเปรยว/รากจด สรรพคณ : ผลแกโรคลกปดลกเปด เลอดออกตามไรฟน/รากแกพไข ขนาดทใช/วธการใช : ผลกนสด/รากตมดมน า



ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : ระก าปา ชอทองถน : สะละ , สะลก , สละ , ซาเลา , ระก ากอก , ก า ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Salacca rumphii, S. edulis ชอวงศ : PALMAE ลกษณะวสย/ประเภท : พชตระกลปาลม ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนพชตระกลปาลมชนดหนง ทแตก หนอออกมาเปนกอ มล าตนอยใตดน นอกจากตนทแก ๆ เทานนจะม ล าตนสงขนมาเหนอผวดน และโดยทวไปแลวจะสงไมเกน 2 เมตรตามล าตน และกงกานจะเตมไปดวยหนามยาว และแขงปกคลม ใบ แตกออกเปนกอใหญ เปนสเขยวแก ทางใบนนจะยาวมลกษณะคลายกบใบขนนก กานใบจะมหนาม ใบยอยจะเรยกกนตามกานชอ ซงใบยอยนจะมความยาวประมาณ 2 ฟต และกวางประมาณ 2 นว ดอก สมบรณเพศ แตกดอกตรงระหวางโคนกานใบ เมอดอกรวงโรย จะกลายเปนผลรวมกนเปนกระจก แบบทะลาย ผล ลกษณะของกลมโต ตรงปลายผลแหลม เปลอกผลจะเปนเกลด ผลออนจะมสน าตาล ผลแกหรอสกกจะเปนสแดงสด ผลจะมรสเปรยว ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนทวไปในปาดบชน การขยายพนธ:โดยการเพาะเมลด



17. สะคาน



สวนทใช : ใชทง 5 รสทางยา : เผดรอน สรรพคณ : ขบลมในล าไส แกแนนจกเสยด แกธาตพการ แกลมอมพฤกษ แกลมในทรวงอก ขบลมในล าไส แกจกเสยด บ ารงธาต แกธาตพการ บ ารงก าลง แกไข แกหด แกจกเสยด รกษาธาต วธการใช : โดยใชเถาสดความยาว 1 คบ หรอประมาณ 50-70 กรม ฝานเปนแวนตากแดดใหแหง น ามาตมในน าประมาณ 500 ซซ ประมาณ 10-15 นาท กรองเอาน าดมวนละ 2-3 เวลา กอนอาหาร ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : สะคาน ชอทองถน : ตะคานเลก,ตะคานหยวก ชอสามญ : สะคาน ชอวทยาศาสตร : Piper ribesioides Wall. ชอวงศ : PIPERACEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถา เลอย ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมเถา เลอยเกาะองอาศย ใบ เดยว เรยงสลบ รปไขแกมขอบขนาน โคนใบรปหวใจหรอมน ปลายใบแหลม กวาง 7.5 – 10 ซม. ยาว 15 – 20 ซม. เสนใบ 8 – 9 ค ดอก ชอเชงลด แยกเพศ ดอกชอตวผรปขอบขนาน ดอกชอตวเมย ยาวประมาณ 7.5ซม. ยอดเกสรตวเมย 3 อน ผล เมลดเดยวแขง รปทรงกลม สแดง ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน การขยายพนธ : เมลด



18. สงเกยด สวนทใช : ปมเปลอก รสทางยา : ผาดเฝอนเมา สรรพคณ : ถอนพษทงปวง แกพษเสมหะ แกหอบเนองจากปอด



พการ แกไอ แกพษสนขบา วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : สงเกยด ชอทองถน : ประยงคปา, สงเครยด , สงเครยดเลอด , สงเกยด , สงเครยดหลงขาว ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Aglaia odoratissima Blume ชอวงศ : Meliaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมตนขนาดใหญ ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมขนาดใหญ สง 8-25 เมตร ไมผลดใบ เรอนยอดเปนพมสงถงคอนขางกลม เปลอกสเขยว เทาปนน าตาลถงน าตาลแดง ใบ ใบประกอบแบบขนนก ปลายค เรยงตรงขาม 2-3 ค เรยงจากเลกไปหาใหญ ใบรปรแกมรปขอบขนาน กวาง 4-7 ซม. ยาว 10-20 ซม. ปลายใบเรยวแหลม โคนสอบถงกลมมน ผวใบดานบนเกลยง ดานลางมสขาวมแผนสะเกดรปดาวสน าตาลเทาประปราย ดอก สเหลอง มขนาดเลกมาก ออกเปนชอตามซอกใบใกลปลายกง ชอดอกยาว 15-20 ซม. กลบเลยงรปถวยปลายแยก 3 แฉก กลบดอก 3-7 กลบ ผล ผลสดแบบมเนอ ทรงกลมรถงไขกลบ กวาง 1-1.5 ซม. ยาว 1.5-2 ซม. ผลแกสกสสมแกมชมพแตกทางดานขางม 2 เมลด เมลดมเยอหนานมสชมพแกมเหลอง ลกษณะทางนเวศวทยา : พบขนในปาดบชน และปาดบแลง การขยายพนธ : เมลด



19. หลมพอ สวนทใช : เปลอกตน รสทางยา : ฝาด



สรรพคณ : สมานแผล วธการใช : น าเปลอกตนมาฝนกบน ามนมะพราว ทาบรเวณแผล ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : หลมพอ ชอทองถน : กะลมพอ , หลมพอ , มอบา , เมอเมา , สลมพอ ชอสามญ : Malacca Teak, ชอวทยาศาสตร : Intsia palembanica Miq. ชอวงศ : Caesalpiniaceae ลกษณะวสย/ประเภท : ไมยนตนผลดใบขนาดใหญ ลกษณะทางพฤกษศาสตร : ไมหลมพอเปนไมยนตนผลดใบขนาดใหญ สงประมาณ 25 – 40 เมตร โคนตนมกจะเปนพพอนสงใหญ ล าตนเปลาตรง เปลอกเรยบหรอตกสะเกดเปนแผนกลมบาง ๆ เนอหยาบ แขง เหนยว แขงแรง และทนทานมาก เพรยงไมคอยกน ไสกบตบแตงไมคอยยาก ขดชกเงาไดด ใบ ออกเปนชอ มใบยอย 4 ค ลกษณะใบรปหอกแกมรปไข กวาง 5 ซม. ยาว 9 ซม. ปลายสอบแหลมเวาตน ๆ ตรงปลายสดเลกนอย โคนกลม เนอเกลยงเปนมน ดอก ส เหลองออนออกบนชอส เชยวออนอมเทา ยาว 5 – 10 ซม. ผล เปนฝก กวาง 6 – 8 ซม. ยาว 15 – 40 ซม. เมลด รปกลมแบน ลกษณะคลายลกสะบา เสนผาศนยกลางประมาณ 3 ซม. ความยาวเฉลย 5 ซม. ลกษณะทางนเวศวทยา : ขนในปาดบชนพบมากในภาคใต การขยายพนธ : ปลกโดยใชเมลด



20. หวายนง สวนทใช : ราก รสทางยา : จด สรรพคณ : แกพษไขปา วธการใช : ใชหวตมดมน า



ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : หวายนง ชอทองถน : หวายนง , หวายขม (อสาน) ชอสามญ : Rattan ชอวทยาศาสตร : Calamus acanthophyllus Becc. ชอวงศ : PALMAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถา ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนหวายขนเปนกอ กาบหมล ามสเขยวเขมเมอสด และสน าตาลเมอแหง มหนามรปสามเหลยมแบนหลายขนาด ขนกระจายเดยวๆ และเรยงเปนแถบขวางหรอเฉยงล า กระจายอยางสม าเสมอ ปากกาบหมล ามหนามหนาแนน ดานบนของกานใบเกลยง สวนดานลางมหนามเรยงเปนแถวหางกนเปนระยะๆ ทขอบมหนามขนกระจายหางกน ทางใบดานบนเกลยง ดานลางมหนามสน าตาลแกมเหลอง หนามเกดเดยวๆ ทโคนทางใบและเปนกลมๆ ทปลายทางใบ สวนทขอบมหนามขนกระจายหางกน ม cirrus -ใบยอยรปยาวเรยวมสเขยวหรอสเขยวแกมเหลอง หลงใบมหนามรปขนสด าบนเสนใบทกใบ ทองใบมหนามรปขนเฉพาะทเสนกลางใบ ใบยอยแตละขางของทางใบเรยงตวแบบตรงขาม เยองหรอสลบ - ผลกลมแบน มสเหลองเมอแหง สนเกลดหมผลเปนรอง ลกษณะทางนเวศวทยา : หวายสามารถปลกไดในททม ความชน หรอมแหลงน า ชายเขา ปาดบ การขยายพนธ : ปลกดวยเมลด



21. หางไหลขาว



สวนทใช : ยางจากตน รสทางยา : เมาเบอ สรรพคณ : ถายเสนเอน (ท าใหเสนออน) ถายผายลม ถายเสมหะและโลหต ใชปรงเปนยาขบระด แกระดเปนลมเปนกอนเนาเหมน ใชผสมกบสบและน าส าหรบฆาสตว เชน หดและเหาไดด วธการใช : เปนสวนประกอบในต ารบยา ขอมลทางพฤกษศาสตร ชอไทย : หางไหลขาว ชอทองถน : ยานาเละ ชอสามญ : ชอวทยาศาสตร : Derris malaccensis Prain ชอวงศ : LEGUMINOSAE - PAPILIONOIDEAE ลกษณะวสย/ประเภท : ไมเถาขนาดกลางถงใหญ ลกษณะทางพฤกษศาสตร : เปนไมเถาขนาดกลางถงใหญ ใบ ประกอบรปหอก ปลายกวางแหลม โคนสอบแคบใบยอยราว 7 ใบ ใบออนสเหลองออนออกเขยว ใบแกสเขยว ดอก เลกสชมพเปนชอฝกแบนไมยาวนก มยางขาวขน ลกษณะทางนเวศวทยา : ปาดบชน ปาเบญจพรรณทวไป การขยายพนธ : เพาะเมลด



สรปผลการศกษาสมนไพร จากการลงพนทส ารวจในแปลงตวอยางถาวร พนทอทยานแหงชาตแกงกรง พบพชสมนไพรทงหมด 21 ชนด แยกสมนไพรตามรสยาไดดงน 1. ยารสฝาด ไดแก คอนตหมา , เมาเหลก , สงเกยด และหลมพอ 2. ยารสเมาเบอ ไดแก ถอบแถบ และหางไหลขาว 3. ยารสเผดรอน ไดแก ขมนเครอ , ขาตน , เปลาน าเงน , พรกหาง และสะคาน 4. ยารสหอมเยน ไดแก เขมแดง , คลม และมากระทบโรง 5. ยารสเปรยว ไดแก ชะมวงชาง , ผลมะปรงปา และผลระก าปา 6. ยารสจด ไดแก บก , พญาเทาสะเอว , รากมะปรงปา , รากระก าปา และหวายนง ผนปาบรเวณแปลงส ารวจยง มความอดมสมบรณมาก ส ารวจพบพชสมนไพรมากกวา 20 ชนด บางชนดมการกระจายพนธครอบคลมทงแปลงตวอยางถาวร เชน ถอบแถบ หรอบางชนดเปนไมยนตนทมมลคาทางเศรษฐกจ เชน หลมพอซงพบกระจายอยทวทงแปลงตวอยางถาวร ในอนาคตแนวโนมการใชพชสมนไพรเพอการรกษาโรคนนมมากขนเรอย ๆ การสงเสรมใหราษฎรทมพนทท ากนตดกบแนวเขตอทยานแหงชาตปลกพชสมนไพรเปนอาชพเสรมกเปนอกวธการหนงทจะชวยสงเสรมแนวคดคนอยกบปา ทงยงชวยเพมรายไดใหกบราษฎรอกทางหนงดวย



นอกจากนการทส ารวจพบพชสมนไพรหลากหลายชนดในแปลงตวอยางถาวร ยงสามารถใชแปลงตวอยางถาวรเปนแหลงผลตเมลดพนธสมนไพรเพอสงเสรมใหมการขยายพนธสมนไพรอยางแพรหลายอกดวย

ผลการศึกษา - NPIC-SURAT.com...ช อไทย: เข มแดง ชื่อท้องถิ่น : เข็มแดง (ยะลา) , จะปูโย

Documents