www.supermed.at 15.11.2018 10:38
ww
w.s
up
erm
ed
.at
15.1
1.2
018 1
0:3
8
ANTIBIOTIKA BASICS
Aktuelle Situation
ECDC 2018
/ww
w.f
ors
ch
un
g-u
nd
-leh
re.d
e/f
ors
ch
un
g/w
elt
weit
-700-0
00-t
ote
-im
-jah
r-d
urc
h-a
nti
bio
tika-r
esis
ten
z-9
78/ 18.1
1.2
018 1
1:0
1
ANTIBIOTIKA BASICS
Überblick Substanzklassen
htt
p:/
/bio
tech
lern
cen
ter.
inte
rph
arm
a.c
h/l
ern
cen
ter/
4738
-3-e
inte
ilu
ng
-de
r-an
tib
ioti
ka 1
4.0
3.2
015 1
3:3
0
HEMMUNG DER
ZELLWANDSYSNTHESE
Bacitracin
Betalaktamantibiotika
Cycloserine
Fosfomycin
Lipoglykopeptide
HEMMUNG DER
30S-PROTEINSYNTHESE
Aminoglykoside
Nitrofurantine
Tetracycline
Glycycycline
HEMMUNG DER DNA GYRASE
Chinolone
HEMMUNG DER FOLSÄURESYNTHESE
Cotrimoxazol
Sulfonamide
Trimethoprim
ZERSTÖRUNG DER ZELLMEMBRAN
Daptomycin
Polymyxine
HEMMUNG DER
50S-PROTEINSYNTHESE
Chloramphenicol
Clindamycin
Makrolide
Oxazolidinone
HEMMUNG DER RNA
REPLIKATION
Ansamycine
ANTIBIOTIKA BASICS
Angriffspunkte
ANTIBIOTIKA BASICS
MHK & Aktivität
Beck, Anästhesist 2014
Meropenem
ANTIBIOTIKA BASICS
Die giftigen Antibiotika I
Rote Handbriefe
Ibanez, Arch Int Med 2005 – Graulich, Swiss Med Forum 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Die giftigen Antibiotika II
Tamma, JAMA Int Med 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Penicilline
Benzylpenicillin Meningitis
- Penicillin G ambulant erw. Pneumonie 3 x 15 IU i.v.
- Benzathin-Penicillin (Retarpen®) Erysipel 1 x 2.4 IU i.m.
Phenoxymethylpenicillin Borreliose
- Penicillin V (Ospen®) Bißwunden 3 x 1.5 IU p.o.
Aminopenicillin Enterokokkeninfektionen
- Amoxicillin (Gonoform®, Augmentin®) ambulant erw. Pneumonie 3 x 4.4 g i.v.
- Ampicillin (Standacillin®, Unasysn®) Harnwegsinfektion 3 x 5 g i.v.
Otitis media
Amidinopenicillin
- Pivmecillinam (Selexid®) Harnwegsinfektion 3 x 0.4 g p.o.
Isoxazolylpenicillin
- Flucloxacillin (Floxapen®) Staphylokokkeninfektion 3 x 4 g i.v.
Carboxypenicillin
- Temocillin (Negaban®) Enterobakterien (inkl. ESBL) 2 x 2 g i.v.
Ureidopenicillin
- Piperacillin (Pipril®, Tazonam®) Pseudomonasinfektion 3 x 4.5 g i.v.
schw. nosokomiale Infektion
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
PRO
Amoxicillin/Clavulansäure Ampicillin/Sulbactam
ANTIBIOTIKA BASICS
Amoxi/Clav vs Ampi/Sulb
CONTRA
Erfahrung mit hohen Dosen BLI stabiler Kindersaft
Hepatoxizität unterschiedliche PK BLI-Verhältnis sehr variabel Infusion nur 30 min stabil
Dosis 3 x 2.2 – 4.4 g i.v. 2 – 4 x 1000 mg p.o. = max. 3500 mg Amoxi
Ampi&Sulbac-PK ähnlich keine BL-Induktion BLI gut verträglich höhere BLI-Dosis (4 g) mögl Infusion länger (8 h) stabil orale Dosierung ?
Dosis 3 x 3.0 – 6.0 g i.v. 2 – 3 x 375 – 750 mg p.o. = max. 1320 mg Ampi
ANTIBIOTIKA BASICS
Pivmecillinam
Pinart, Int J Infect Dis 2017
N e t z w e r k m e t a a n a l y s e
EMPFEHLUNG
ANTIBIOTIKA BASICS
Penicillinallergie
SOFORTREAKTION
- innerhalb einer Stunde nach Verabreichung
- IgE-mediierte Hypersensitivität
- Urtikaria, Angioödem, Rhinitis, Konjunktivitis,
Bronchospasmus, Anaphylaxie
VERZÖGERET REAKTION
- nach einer Stunde nach Verabreichung
- makulopapulöses Exanthem, verzögerte Urtikaria
Johansson, J Allergy Clin Immunol 2004
ANTIBIOTIKA BASICS
Penicillinallergie
Wantke, clinicum pneumo 2008
BETALAKTAMRING
ALLERGIE
20% bei Penicillin-Allergie
• Cephalosporin bei 80% sicher*
80% bei Cephalosporin-Allergie
• > 60% Kreuzreaktionen zu erwarten
Kreuzreaktionen auch bei
Carbapenem und Monobactam
möglich
THIAZOLIDINRING
ALLERGIE
Penicillin und Aminopenicillin betroffen
Negativer Hauttest auf Betalaktamring
• KEINE Kreuzallergie auf andere Betalaktame
R-SEITENKETTEN
ALLERGIE
Allergie nur auf
spezifische Seitenkette
KEINE Kreuzallergie zu
anderen Penicillinen
oder Betalaktamen
R-SEITENKETTEN
ALLERGIE
Allergie nur auf spezifische Seitenkette
KEINE Kreuzallergie zu anderen
Cephalosporinenoder Betalaktamen
* "Bed-side-Test"
Cephalosporin 2.0g/100 mL > Intrakutantest
KEINE Reaktion binnen 20 Minuten
Verträglichkeit > 97%
ANTIBIOTIKA BASICS
Penicillinallergie
Penicillinallergie massiv überdiagnostiziert
90% Pat mit PenAllergie tolerieren Penicilline - ca. 50% verlieren innerhalb von 05 Jahren PenAllergie
- ca. 80% verlieren innerhalb von 10 Jahren PenAllergie
30 – 50% Pat mit pos PenAllergie-Hauttest reagieren
auf eine Penicillingabe
0.1% Kreuzreaktionen zw Pen und Ceph
99% Pat mit pos PenAllergie-Hauttest tolerieren Ceph
Ceph-Expositionstest im OP empfohlen
Anaphylaxie: Vancomycin, Teicoplanin, Clindamycin Sogn, Arch Int Med 1992 – Sullivan, J Allergy Clin Immunol 1999 – Solensky, Arch Int Med 2002 – Campagna, J Emerg Med 2012
Albin, Allergy Asthma Proc 2014 – Mirakian, Clin Exp Allergy 2015 – Bondarenko, J Arthroplasty 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Hemmung der Betalaktamasen
Jacoby, NEJM 2005 – Theuretzbacher, PuZ 2006 – Shahid, CRM 2009 – Drawz, CMR 2010 – Livermore, JAC 2010 – Titelman, DMID 2011
Zhanel, Drugs 2013 – Hecker, J Med Chem 2015 – Wright, Trends Microbiol 2016 – Miller, Superbugs & Superdrugs 2016 ww
w.e
nta
sis
tx.c
om
03.0
9.2
017 1
4:5
8
ANTIBIOTIKA BASICS
Piperacillin/Tazobactam
Harris, JAMA 2018
MERINO
STUDIE
ANTIBIOTIKA BASICS
Cephalosporine
Cephalosporine I
- Cefazolin (Kefzol®) Staphylokokkeninfektion 3 x 2 g i.v.
Cephalosporine II Perioperative Prophylaxe
- Cefamandol (Mandokef®) ambulant erw. Pneumonie 3 x 2 g i.v.
- Cefotiam (Spizef®) Erysipel 3 x 2 g i.v.
- Cefuroxim (Curocef®) Tonsillitis 3 x 3 g i.v.
Cephalosporine IIIa Urosepsis, CAP
- Cefotaxim (Claforan®) Haut- & Weichteilinfektionen 3 x 2 g i.v.
- Ceftriaxon (Rocephin®) Meningitis, Neuroborreliose 1 x 4 g i.v.
Cephalosporine IIIb
- Ceftazidim (Fortum®) Pseudomonasinfektion 3 x 2 g i.v.
- Ceftazidim/Avibactam (Zavicefta®) MR-Enterobakterien 3 x 2.5 g i.v.
- Ceftolozan/Tazobactam (Zerbaxa®) Pseudomonasinfektion 3 x 3.0 g i.v.
Cephalosporine IV
- Cefepim (Maxipime®) schw. nosokomiale Infektion 3 x 2 g i.v.
Cephalosporine V
- Ceftarolin (Zinforo®) Haut- & Weichteilinfektionen 3 x 1.2 g i.v.
- Cetobiprol (Zevtera®) Pneumonie 3 x 1.0 g i.v.
ANTIBIOTIKA BASICS
Oralcephalosporine
Cephalosporine I
- Cefalexin (Ospexin®) Staphylokokkeninfektion 3 x 1 g p.o.
- Cefadroxil (Duracef®) Tonsillitis 2 x 2 g p.o.
- Cefaclor (Ceclor®) 3 x 1 g p.o.
Cephalosporine II
- Cefuroxim-Axetil (Zinnat®) Atemwegsinfektion 2 x 0.5 g p.o.
Cephalosporine III
- Cefixim (Tricef®) Atemwegsinfektion 1 x 0.4 g p.o.
- Cefetamet-Pivoxil (Globocef®) Harnwegsinfektion 2 x 0.5 g p.o.
- Cefpodoxim-Proxetil (Biocef®) Hautinfektion 2 x 0.2 g p.o.
- Ceftibuten (Caedax®) 1 x 0.4 g p.o.
BIOVERFÜGBARKEIT !!
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
ANTIBIOTIKA BASICS
Cefoxitin
Guet-Revillet, Antimicrob Agents Chemother 2014
ANTIBIOTIKA BASICS
Ceftolozan/Taz – Cefta/Avibactam
Ceftolozan/Tazobactam
Ceftazidim/Avibactam
inkl. MR PSAE
inkl. MR PSAE
S T A P H Y L O K O K K E N L Ü C K E B E A C H T E N ! !
ANTIBIOTIKA BASICS
Ceftazidim/Avibactam
Kaushik, Future Microbiol 2017 – Monogue, Antimicrob Agents Chemother 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Ceftazidim/Avibactam
Resistenzentwicklung unter laufender Therapie
- 10 – 19 Tage mikrobiologische Kontrolle notwendig
- kein Hinweis im Tiermodell oder Phase-II-Studien
- variable AVI-Konzentration in klinischer Realanwendung
CAZ-AVI eher resistent als CPT-AVI
- Resistenzentwicklung nicht AVI-bedingt, eher CAZ-bedingt
CPT-AVI-Mutanten geringerer MHK-Anstieg
MHK anderer Betalaktame fallend bis sensibel
- Ertapenem
- Meropenem
- Cefepim
- Ceftriaxon
Vazquez, Curr Med Res Opin 2012 – Lucasti, J Antimicrob Chemother 2013 – Livermore, Antimicrob Agents Chemother 2015
Winkler, JAC 2015 – Shields, Antimicrob Agents Chemother 2017 – Shields, Open Forum Infect Dis 2017 – Gaibani, Int J Infect Dis 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Ceftolozan/Taz – Cefta/Avibactam
Einsatz nur nach Antibiogramm
- Staphylokokken & Streptokokkenlücke beachten
Ceftazidim/Avibactam
- MR Escherichia coli
- MR Klebsiella pneumoniae
Ceftolozan/Tazobactam
- MR Pseudomonas aeruginosa
ww
w.s
tud
ioe
nn
s.e
u 1
8.1
1.2
018 1
3:0
2
ANTIBIOTIKA BASICS
Ceftarolin – Ceftobiprol
Biedenbach, Antimicrob Agents Chemother 2009 – Keel, Antimicrob Agents Chemother 2011 – Flamm, Clin Microbiol Infect 2012
Farrell, Clin Microbiol Infect 2012 – Boucher, N Engl J Med 2014 – Chan, AAC 2015 – Lahiri, JAC 2016 – Crotty, J Clin Microbiol 2016
ANTIBIOTIKA BASICS
Clavulansäure & Oralcephalosporine
Cefixime plus Amoxi/Clav
- Aktivität gegen ESBL (CTX-M-15) • E. coli, Klebsiella spp.
- KEINE Aktivität gegen AmpC
- immer mikrobiolog Testung
Cefalexin plus Amoxi/Clav
- CDI-Risiko geringer, da Cefalexin
nicht fäkal ausgeschieden
Amoxi/Clav plus
- Cefdinir, Cefpodoxim
- Ceftibuten
Livermore, Int J Antimicrob Chemother 2011 – Bingen, Antimicrob Agents Chemother 2013 – Jubb, Achaogen 2017
Hawkey, J Antimicrob Chemother 2018
Ceftibuten plus Amoxi/Clav
ANTIBIOTIKA BASICS
Cefiderocol
Ito, Antimicrob Agents Chemother 2016 – Portsmouth, ECCMID 2017 – Yamano, Shionogi 2017 – Hsueh, J Antimicrob Chemother 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Carbapeneme – Monobactame
Carbapeneme – Gruppe 1
- Imipenem/Cilastatin (Zienam®) schw. nosokomiale Infektion 3 x 2 g i.v.
- Meropenem (Optinem®) Pseudomonasinfektion 3 x 2 g i.v.
- Doripenem (Doribax®) Neutropenisches FUO 3 x 1 g i.v.
Meningitis (Meropenem)
Carbapeneme – Gruppe 2
- Ertapenem (Invanz®) ambulant erw. Pneumonie 1 x 2 g i.v.
gynäkologische Infektion
intraabdominelle Infektionen
diabetisches Fussyndrom
Carbapeneme/BLI
- Imipenem/Cilastatin/Relebactam MR Enterobakterien 3 x 0.5 g i.v.
- Meropenem/Vaborbactam MR Enterobakterien 3 x 2/2 g i.v.
Monobactame
- Aztreonam (Azactam®) Gram-negative Infektionen 3 x 2 g i.v.
- Aztreonam/Avibactam MBL Enterobakterien
ANTIBIOTIKA BASICS
Carbapeneme
direkte
Hemmung der
GABAA
Rezeptor-
bindung
Seitenkette
Position 2
Dosis-
abhängig
Lister, Expert Rev Anti Infect Ther 2007
Mausmodell
Ertapenem
ANTIBIOTIKA BASICS
Imi/Relebactam – Mero/Vaborbactam
Imipenem/Relebactam
Meropenem/Vaborbactam
ANTIBIOTIKA BASICS
Imi/Relebactam – Mero/Vaborbactam
Stintzi, PNAS 2000 – Mendes, ICAAC 2010 – Drawz, Rev Clin Microbiol Rev 2010 – Page, Ann NY Acad Sci 2013 – Lapuebla, AAC 2015
Toussaint, Ann Pharmacother 2015 – Chellat, Angew Chemie 2016 – Sun, AAC 2017 – Lob, ECCMID 2018 – Karlowsky, JAC 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Aztreonam/Avibactam
Wenzler, Diagn Microbiol Infect Dis 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Betalaktam/Betalaktamasehemmer
Probst-Kepper, Anästhesiol Intensivmed Notfallmed Schmerzther 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Aminoglykoside
ältere Aminoglykoside pro AG: Dosis mg/kg
- Streptomycin gute Wirksamkeit gegen 1 x 15 mg i.v.
- Neomycin Enterobakterien per os
- Paromomycin P.aeruginosa per os
Tuberkulose
neuere Aminoglykoside Tularämie
- Amikacin (Biklin®) Endokarditis 1 x 15 mg i.v.
- Gentamicin (Refobacin®) Sepsis, Urosepsis 1 x 05 mg i.v.
- Isepamicin (Isepacin®) neutropenisches FUO
- Netilmicin (Certomycin®) 1 x 05 mg i.v.
- Tobramycin (Tobrasix®) contra AG: 1 x 05 mg i.v.
schlechte Wirksamkeit gegen
Entero- & Streptokokken
keine Gewebepenetration
nur in Kombination
RISIKOFAKTROEN
Therapiedauer > 7 - 10 d
Dosierungsintervall & Gesamtdosis
vorbestehende Nierenerkrankung
Elektrolytmangel (K, Mg), Volumenmangel
weitere nephrotoxische Medikation
TALSPIEGEL
Amikacin 5–10 mg/l
Gentamicin bis 1 mg/l
Netilmicin bis 1 mg/l
Tobramycin bis 1 mg/l
ANTIBIOTIKA BASICS
Aminoglykoside
AG nur einmal täglich
AG kurzzeitig verabreichen
AG-Normdosis am Tg1 auch bei Niereninsuffizienz
Talspiegel bestimmen
ANTIBIOTIKA BASICS
Chinolone
1. Generation
- Norfloxacin (Zoroxin®) Harnwegsinfektion 2 x 0.4 g p.o.
- Prulifloxacin (Unidrox®) AECB (nur Prulifloxacin !) 1 x 0.6 g p.o.
2. Generation
- Ciprofloxacin (Ciproxin®) Gram-negative Infektion 2 x 0.6 g i.v.
- Ofloxacin (Tarivid®) 2 x 0.4 g i.v
3. Generation
- Levofloxacin (Tavanic®) bessere Aktivität gegen 1 x 1.0 g i.v.
Gram-positive und
"atypische" Erreger
4. Generation
- Gatifloxacin (Bonoq®) ambulant erw. Pneumonie 1 x 0.4 g i.v.
- Moxifloxacin (Avelox®) breite Aktivität 1 x 0.4 g i.v.
5. Generation
- Delafloxacin (Baxdela®) MRSA 1 x 0.3 g i.v.
1 x 0.45 g p.o.
Einteilung nach Paul-Ehrlich-Gesellschaft
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
Fluorchinolone
(gesamt)
Ciprofloxacin Levofloxacin Moxifloxacin Norfloxacin Ofloxacin
UA
W-M
eldungen (n)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
UA
W M
uskel/S
kelett (%
)
ANTIBIOTIKA BASICS
Chinolone
Deutsche UAW-Datenbank des BfArM und AkdÄ, Stichtag 10.12.2001
adj. OR 95% CI
Alter 18 - 39 1,0
Alter 40 - 59 1,5 1,3 - 1,7
Alter 60 - 79 2,5 2,1 - 3,0
Alter ≥ 80 3,0 2,4 - 3,8
Chinolontherapie laufend 4,3 2,4 - 7,8
Chinolontherapie abgesetzt 2,4 1,5 - 3,7
Chinolontherapie zurückliegend 1,4 0,9 - 2,1
Ofloxacin 28,4 7,0 - 115,3
Ciprofloxacin 3,6 1,4 - 9,1
Norfloxacin 14,2 1,6 - 128,6
0.01 - 0.75 DDD 1,7 0,7 - 4,1
0.76 - 1.25 DDD 6,7 3,8 - 11,7
> 1.25 DDD 12,5 2,3 - 68,3
KEIN Chinolon + KEIN Cortison 1,0
Chinolon + KEIN Cortison 5,3 1,8 - 15,2
Chinolon + Cortison 17,5 5,0 - 60,9
Tendinitis 0.1 – 0.01%
Sehnenruptur 0.01%
ANTIBIOTIKA BASICS
Makrolide – Ketolide – Lincosamide
Makrolide
- Azithromycin (Zithromax®) ambulant erw. Pneumonie 1 x 1.5 g i.v.
- Clarithromycin (Klacid®) Helicobacter pylori 2 x 0.5 g p.o.
- Erythromycin akute Otitis media
- Josamycin (Josalid®) Legionellose 3 x 0.75 g p.o.
- Roxithromycin (Rulide®) Erysipel 2 x 0.3 g p.o.
- Spiramycin (Rovamycin®) Toxoplasmose in Schwangerschaft
- Fidaxomicin (Dificlir®) C. difficile-Infektion 2 x 0.2 g p.o.
Ketolide
- Telithromycin (Ketek®) ambulant erw. Pneumonie 1 x 0.8 g p.o.
Sinusitis
Lincosamide
- Clindamycin (Dalacin C®) Haut- & Weichteilinfektion 3 x 1.2 g i.v.
Streptogramine
- Dalfopristin/Quinupristin (Synercid®) MRSA-Infektion 3 x 7.5 mg/kg
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
PRÄE oder POST Bezlotoxumab 1 x 10 mg/kg KG i.v. ED
Fidaxomicin 2 x 200 mg p.o.
Fusidinsäure 3 x 500 mg p.o.
Metronidazol 3 x 500 mg p.o.
1 x 1.5 g i.v.
Rifaximin 3 x 400 mg p.o.
Teicoplanin 4 x 100 mg p.o.
Tigecyclin 2 x 050 mg i.v.
Vancomycin 4 x 250 mg p.o.
10
T
A
G
E
ANTIBIOTIKA BASICS
Clostridium difficile
ANTIBIOTIKA BASICS
Clostridium difficile
Beinortas, Lancet Infect Dis 2018
TEIC = teicoplanin
RID = ridinidazole
FID = fidaxomicin
CAD = cadazolid
SUR = surotomycin
NIT = nitazoxanide
VAN = vancomycin
RFX = rifaximin
FUA = fusidic acid
MET = metronidazole
BAC = bacitracin
TOL = tolevamer
ANTIBIOTIKA BASICS
Clostridium difficile
Therapieoptionen
KEIN Colidimin
KEIN Metronidazol
Vancomycin BESSER Fidaxomicin
AM BESTEN Teicoplanin
Fragen
Tigecyclin?
Bezlotoxumab?
Beinortas, Lancet Infect Dis 2018
/pt.
de
po
sit
ph
oto
s.c
om
/37777623/s
toc
k-i
llu
str
ati
on
-sm
iley-d
oll
ar-
mo
ne
y.h
tml
10.1
0.2
018 1
3:3
9
ANTIBIOTIKA BASICS
Fidaxomicin
Fidaxomicin 200 mg tapered
- Tg1 – 05 2 x 1 Tbl.
- Tg7 – 25 1 x 1 Tbl. jd. 2. Tag
Vancomycin 125 mg
- Tg1 – 10 4 x 1 Tbl.
adaptiert nach Biehl, 26. PEG JT 2018 – Guery, Lancet Infect Dis 2018
20 Tbl.!
humaner IgG1 monoklonaler Ak
- Bindung an C. difficile Toxin B
- Äquilibriumdissoziationskonstante <1x10-9M
Dosis (ab 18. Lj) 10 mg/kg KG i.v.
- Infusionsdauer 60 min
Pharmakologie (HWZ 19 Tage) - KEINE Interaktionen
- Elimination katabolisch
Schwangerschaft FDA C
ANTIBIOTIKA BASICS
Bezlotoxumab
ANTIBIOTIKA BASICS
Tetracycline – Glycylcycline
Tetracycline
- Doxycyclin ambulant erw. Pneumonie 1 x 0.3 g p.o.
- Minocyclin (Minocin®) Akne vulgaris 1 x 0.3 g p.o.
- Oxytetracyclin Chlamydieninfektion
- Tetracyclin (Mystecyclin®) Lymphogranuloma inguinale
Adnexitis
Brucellose
Leptospirose
Tularämie
Borreliose
Rickettsiose
Malaria
Melioidose
Aktinomykose
Glycylcycline
- Tigecyclin (Tygacil®) Haut- & Weichteilinfektion 1 x 300 mg i.v.
NAP, VAP
ANTIBIOTIKA BASICS
Staphylokokkentherapieoptionen
ALT, BILLIG, GUT – MSSA
Cefazolin
Clindamycin
Cotrimoxazol
Doxycyclin
Flucloxacillin
Fusidinsäure
Minocyclin
Moxifloxacin
Trimethoprim
NEU, TEUER, BESSER – MRSA
Ceftobiprol
Ceftarolin
Dalbavancin
Daptomycin
◄Linezolid
Oritavancin
Quinupristin
◄Teicoplanin
Tedizolid
Telavancin
Tigecyclin
◄Vancomycin
KOMBINATIONSPARTNER
Fosfomycin
Rifampicin
BAKTERIZID
BIOFILMAKTIV
HOHE AKTIVITÄT
ANTIBIOTIKA BASICS
Lipoglykopeptide
Glykopeptide (1. Generation) - Teicoplanin (Targocid®) MRSA-Infektion 1 x 15 mg/kg
Enterokokkeninfektion ab Tg4 3x/Wo
- Vancomycin 2 x 15 mg/kg
Antibiotika-assoziierte Colitis nur per os !
Lipoglykopeptide (2. Generation) - Dalbavancin (Xydalba®) Haut- & Weichteilinfektionen 1 x 1.5 g/Tg1
(Teico-Analogon) MRSA-Infektion 1 x 1.0 g/Tg15
- Oritavancin (Orbactiv®) MRSA-Infektion 1 x 1.2 g i.v. ED
- Telavancin (Vibativ®) MRSA-Infektion 1 x 10 mg/kg
Boucher, N Engl J Med 2014 – Gilchrist, J Antimicrob Chemother 2015 – Thalhammer, Österreichische Ärztezeitung 2016
ANTIBIOTIKA BASICS
Dalbavancin
ANTIBIOTIKA BASICS
Daptomycin
Lipopeptide
- Daptomycin (Cubicin®) Haut- & Weichteilinfektion 1 x 10 mg/kg
Endokarditis
Mortin, ICAAC 2001 – LaPlante, Exp Opin Pharmakother 2004 – Arbeit, Clin Infect Dis 2004
Lee, Expert Opin Pharmacother 2006 – Bhavnani, ICAAC 2006
Pharmakokinetik- bakterizid
- Eiweißbindung 92%
- HWZ 8 – 9 h
Nebenwirkungen- Rhabdomyolyse !
Dosierung- NI (<30ml): 4 mg/kg q48h
- HD: 4 mg/kg pHD
- LI (Child B): keine Anpassung
Indikationen- Haut- & Weichteilinfektion
- (Endokarditis)
- KONTRAINDIZIERT: Pneumonie
ANTIBIOTIKA BASICS
Daptomycin
Sakoulas, Clin Ther 2014 – Yim, J Antimicrob Chemother 2017
ANTIBIOTIKA BASICS
Oxazolidinone
Oxazolidinone
- Linezolid (Zyvoxid®) Haut- & Weichteilinfektion 3 x 0.6 g i.v.
- Tedizolid (Sivextro®) Endokarditis 1 x 0.2 g i.v./p.o.
MDR-Tuberkulose (Reserve)
Graziani, Antimicrobial Agents Chemother 1988 – Daschner, EJCMID 1995 – Noskin, AAC 1999 – Zhanel, Drugs 2015 – Layer, Bad Honnef Symposium 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Fosfomycin
Wirkspektrum
- Staphylo-, Streptokokken
- Pseudomonas aeroginosa
- MR-Enterobakterien
- Anaerobier (o. Bacteroides)
Pharmakokinetik
- KEINE Plasmabindung
- hoher Natriumgehalt
Indikationen
- Weichteilinfektionen
- Osteomyelitis
- Harnwegsinfektion (Monuril®)
Dosierung:
• 2 – 3 x 4 – 8 g i.v.
KOMBINATIONS-ANTIBIOTIKUM
Meissner, Infection 1989 – Mihailescu, ECCMID 2012 P 2062 – Thalhammer, CS S. aureus-Infektionen, Clinicum 2013 – www.oegit.eu
ANTIBIOTIKA BASICS
Fosfomycin-Trometamol
Abbott, J Antimicrob Chemother 2017 – Huttner, JAMA 2018
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
ANTIBIOTIKA BASICS
Folsäureantagonisten
Cotrimoxazol
- Cotrimoxazol (Bactrim®) Pneumocystis-Pneumonie 3 x 960 mg p.o.
Nokardiose 3 x 960 mg i.v.
Toxoplasmose
Isospora belli
Brucellose
MRSA-Protheseninfektion
Trimethoprim
- Trimethoprim (Motrim®) Harnwegsinfektion 1 x 400 mg p.o.
Staphylokokken-Infektion
AURES 2013
ANTIBIOTIKA BASICS
Trimethoprim
April 1997 – Sept 2015
1.191.905 Patienten 65+ - 178.238 HWI-Patienten
- 422.514 HWI's
- median 3 (2 – 7) HWI's
Crellin, BMJ 2018
ANTIBIOTIKA BASICS
Rifamycine (Ansamycine)
Rifamycine
- Rifampicin (Rifoldin®) Tuberkulose 1 x 600 mg p.o.
Staphylokokken 2 x 300 mg p.o.
- Rifabutin (Naxogin®) Meningitisprophylaxe 1 x 5 mg/kg
- Rifapentin (Priftin®) 1 x 10 mg/kg
- Rifaximin (Colidimin®) Reisediarrhoe 3 x 0.4 g p.o.
Diverticulitis
htt
p:/
/jo
urn
ald
un
en
atu
rop
ath
e.c
om
/cate
go
ry/l
e-p
eti
t-tr
eso
r/p
ag
e/5
/ 1
5.0
3.2
015 1
6:1
1
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
ANTIBIOTIKA BASICS
Rifampicin
Nijland, Clin Infect Dis 2007 – Gebhart, Pharmacotherapy 2007 – Pushkin, CID 2016 – Wouthuyzen-Bakker, Int J Antimicrob Agents 2017
TEP:
ANTIBIOTIKA BASICS
Rifaximin (Colidimin®)
Wirkspektrum
- nicht-invasive E. coli (Reisedurchfall)
- Salmonellen, Shigellen, Campylobacter jejuni, Cholera
- Clostridium difficile – KI bei schweren CDAD
Pharmakokinetik
- nicht-resorbierbares (<0.4%) Derivat von Rifampicin
- keine Beeinflussung der Empfindlichkeit von Mykobakterien
- keine Interaktionen mit CYP P450
Indikationen
- Bakterielles Überwucherungssyndrom
- Durchfallserkrankungen, CDAD
- Reisedurchfall
- Divertikulose
- Hepatische Enzephalopathie
- Präoperative Darmdekontamination
Dosierung:
• Erw.: 2 – 3 x 200 – 400 mg p.o.
• Kinder (2.-12.Lj.): 2 x 200 mg p.o.
10 – 40 mg/kg KG 2 – 3 ED
ANTIBIOTIKA BASICS
Fusidinsäure (Fucidin®)
Wirkspektrum
- Staphylokokken
- C. difficile, Bacteroides
- Streptokokken nur schwach empfindlich
Dosierung NEU
Dosierung:
• 3 – 4 x 0.5 g p.o./i.v.
Hautpenetration
Howden, Clin Infect Dis 2006 – Brodt, Stille Antibiotikatherapie 2013 – Fernandes, Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine 2016
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
ANTIBIOTIKA BASICS
Nitroimidazole
Nitroimidazole
- Metronidazol (Anaerobex®) Anaerobier 3 x 500 mg p.o.
H. pylori-Gastritis 1 x 1.5 g i.v.
- Nimorazol (Naxogin®) Amöbiasis 4 x 500 mg p.o.
- Ornidazol Lambliasis 3 x 500 mg p.o.
- Tinidazol (Fasigyn®) Trichomonaden 1 x 2.0 g p.o.
Clostridium difficile Infektion
Version 2015_03_14
PEN G AMPI CLINDA METRO CEFOX CARBA PIP/TAZ MOXI
B. fragilis M M C CC C CC CC CC
Prevotella CC CC CC CC CC CC CC CC
Fusobakt. CC CC CC CC CC CC CC C
Clostridien CC CC K CC C CC CC CC
Anaerobe Kokken CC CC CC CC C CC CC CC
Actinomyces CC CC CC M CC CC CC CC
Stille, 11. Aufl. 2005 – Schultz, Infect Control Hospital Epidemiol 2014
A n t i b i o t i k a f ü r e i n e s i n n v o l l e o r a l e A n w e n d u n g .
ANTIBIOTIKA BASICS
Nitrofurantoin (Furadantin®)
Wirkspektrum
- E. coli
Indikationen
- Harnwegsinfektion
Nebenwirkungen
- Hemmung der Spermatogenese
- Akute & chron. Lungenreaktionen • Nitrofurantoin-Pneumonie
• Lungenfibrose bei Langzeittherapie > 6 Mo
- Polyneuropathie • Langzeittherapie
• CNI, DM Dosierung:
• 3 x 100 mg p.o., max 2 Wochen
• Prophylaxe: 2 – 3 x 50 mg p.o.
ANTIBIOTIKA BASICS
Nitrofurantoin
längere ABT(5 – 7 Tage) bei HWI bessere Ergebnisse
bei jeder Art einer Niereninsuffizienz kontraindiziert
kontraindiziert bei Schwangeren im 6. – 9. SSMo - wegen hämolytischer Anämie bei Neugeborenen
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed, 20.08.2013 20:31 – Oplinger, Ann Pharmacother 2013
PubMed: "adverse" & "toxicity"
ANTIBIOTIKA BASICS
Mein persönliches Fazit
co
rrecti
v.o
rg/a
ktu
ell
es/g
esu
nd
heit
/ge
faeh
rlic
he-k
eim
e/2
016/1
1/2
4/j
e-m
eh
r-an
tib
ioti
ka-d
esto
-meh
r-re
sis
ten
te-k
eim
e 1
8.1
1.2
018 1
1:1
6
PUNKTGENAU ist ELEGANT
BREIT ist DUMM
KURZ ist besser als LANG
KLOTZEN nicht KLECKERN
VIRUS ist kein BAKTERIUM
WENIG ist MEHR
MUT zur ENTSCHEIDUNG
UNWISSEN kein SCHUTZ
ERHÄLTLICH
App Store
www.antibiotika-app.eu
ERHÄLTLICH
Google Play Store