MGA NILALAMAN: • MALETA • PASAPORTE • FIGHTING OR NO FIGHTING • KONTRATA • HARASSMENT ASYA Ang Buhay Domestic Helper:
MGA NILALAMAN:
• MALETA• PASAPORTE• FIGHTING OR NO FIGHTING• KONTRATA
• HARASSMENT
ASYA
Ang BuhayDomestic Helper:
Ang Buhay Domestic Helper (ASYA)
Mga Manunulat: Andrea Bianca Gamboa de Vera, atRaya Pauline Symaco Josonmula sa De La Salle University-Manila
Layout and Design: Andrea Bianca Gamboa de Vera, Raya Pauline Symaco Joson, atGianina Santiago
Mga Imahe:Joselito Bulaclac
Para sa: MIGRANTE INTERNATIONAL
PAALALA:Ang mga storya dito ay maaaring base sa totoong buhay kaya’t kinakailangan na palitan ang panggalan ng mga tauhan.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
MALETA
2
Hindi ko na alam. Sawang sawa
na talaga ako sa ganitong klase ng
buhay. Wala na tayong patutunguhan
kung lagi na lamang tayong ganito.
Kung wala kang pangarap para sa
ating mga anak, puwes ako meron at
gagawa ako ng paraan.
Leksyon: Kumuha ng maayos at legal na recruiter, mag-ingat, manigurado,maging mapanatyag. Huwag hahayaang maging biktima ng iligal na sindikato o gawain.
Anong oras na? Umuwi ka
ng alas 10 ng gabi tas ito
lang ang dala mo? Paano
tayo bukas? Paano ang
pang bili ng gatas ni Anna?
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
MALETA
3
Opo, handa na kung
paglilinis lang ba ng bahay
at pag-aalaga ng bata eh,
sanay ako dyan!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
MALETA
4
Sa huli, ang kanyang mga anak ay naiwan na sa kanyang mga magulang dahil si Hilario, ay hindi kinaya ang sinapit ng kanyang pamilya at umalis kasabay ng pagkakahuli ni Sandra, limang taon na ang nakakaraan. Nakatakdang bitayin si Sandra limang buwan mula ngayon. Ang kanyang buong pamilya ay patuloy na nanawagan at humihingi ng tulong sa mga kinauukulan ngunit sa kawalan ng sagot, lumapit sila sa Migrante, kung saan patuloy na bumubuo ng mga kampanya upang mapagpaliban ang pagbitay at mabuhay pa ng mas matagal si Sandra, sa ngalan ng kanyang mga anak at magulang...
WAKAS.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
PASAPORTE
6
Leksyon: Alamin ang iyong mga karapatan, Ipaglaban ito. Huwag hayaan maltratuhin ng amo, mayroon kang mga karapatan bilang kasambahay, alamin at gamitin ito!
Bakit ko ba kailangan maghirap ng ganito?
Makuha ko lang ang passport ko
panigurado makakaalis ako sa impyernong
napasukan ko! Mahigit tatlong buwan na
akong hindi pinpasweldo, at ako naman
pagod na pagod na.
Hey! What did you do? Do you know how
much that costs? I am deducting that
from your salary! You can’t eat anything
the whole day, do you understand that?
Or else I will lock you inside that room!
Stop it!! Your reasoning
is not helping. That will
only piss me off more!
You are useless, stop
talking and work!
WAAKE UP!!! You stupid Filipina! I told
you that you always have to wake up
before me! What kind of a maid are
you? You really never learn! Stupid!!
I am sorry ma’am but it’s only 4AM
and we were up late last night
because the visitors left late already!
I will prepare your breakfast now. I
sincerely apologize, madam!
Yes madam, I understand
you, please stop hitting me.
I am sorry!!!
Puyat at pagod na pagod mann, bumangon na
si Jenny at nagpunta sa kusina.
Dumating si Jenny sa Taiwan nang siya
ay 26 na taong gulang, dahil sa hirap
ng buhay at kawalan ng opoturnidad sa
Pilipinas, napilitan siyang ipagpaliban
ang kanyang personal na buhay sa
Pilipinas at lumipat ng Taiwan upang
matulungan ang kanyang pamilya.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
PASAPORTE
7
Oo, kung pwede lang talaga ko
makatakas dito! Kaya lang nakapad-
lock nanaman ang pinto dahil pumasok
nanaman siya sa trabaho, ni hindi pa
nga ako kumakain dahil nakabasag ako
ng plato habag naghuhugas kanina!
Naiwan si Jenny sa kusina, pinilit niyang
tumayo at iligpit ang kanyang nabasag. Si Mrs.
Liu naman ay naghanda na upang pumasok
sa trabaho.
Sa pintuan, sinusubukan mag-usap nila Anna
at Jenny...
Pagkasara ng pintuan, nakita ni Anna, isa
pang Pilipinang kasambahay na kapitbahay
nila Jenny na umalis na ang amo. Si Anna
ang madalas na tumutulong at nagpapahiram
kay Jenny ng cellphone Agad na pumunta ito
sa tapat ng pintuan at pinilit na tawagin si Jenny...
Kinabukasan...
Mayroon nga pala akong nakausap
kahapon, isang Pilipina rin sinabi niya
sa akin na mayroon daw pwedeng
makatulong sa mga OFW na minamaltrato
at naaabuso, hayaan mo ako ang tatawag.
Konting tiis nalang Jenny, tutulangan kita
makaalis dito, pangako!
Salamat ng marami Anna, hindi ko talaga
alam ang gagawin ko kung wala ka! Siya
nga pala Anna, pwede bang paki text si Inay
ko at sabihin na maayos naman ang lagay
ko dito at mahuhuli lang ako ng padala ng
pera dahil nasa bakasyon pa ang amo ko?
Hay Jenny, bakit di mo pa
kasi sabihin sa pamilya mo sa
Pilipinas para kahit papaano ay
makahingi sila ng tulong doon?
Huwag Anna, ayoko silang mag-aala,
pinasok ko itong ganitong buhay
malalampasan ko din ito. Sige, papasok
na ako, baka dumating pa ang amo ko
at madagdagan pa ung mga pasa ko sa
katawan kapag nahuli niya tayo. Bukas ulit
ah, parehong oras!
O Jenny! Puro pasa ka
nanaman! Sinaktan ka
nanaman niyang walang puso
mong amo!
Okay leave the room. I will be out the
whole day, make sure you just stay
here. I will leave bread and water for
you. Make sure to be productive so
what I’m paying won’t go to waste!
Yes madam.
Psst Jenny! Nandiyan ka na ba?
Anna?! Ano na may
napagtanungan ka na ba?
Good morning madam,
here is your breakfast.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
PASAPORTE
8
Pagkalipas ng tatlong araw....
Oo, may nakausap ako si “Atong” daw
mula Migrante International? Marami na
siyang natulungan, natawagan ko na siya
kahapon at itetext daw niya ko kung may
balita na!
Salamat naman sa Diyos, sana naman may
magawa nga sila, hindi ko na kaya ang ganitong
buhay. Mas gugustuhin ko pa atang mamatay
nalang kaysa naman naghihirap ako dito ng ganito.
Para akong hayop kung tratuhin. Buti pa ang mga
amo madami nga sila pero mababait naman sa’yo.
Alam ko Jenny, konti nalang kaya natin ito. *Nagring
ang cellphone* Hello? Opo si Anna po ito kayo po
ba si “Atong”? Itetetxt ko po ang address sa inyo
pagkatapos.Sana po matulungan niyo siya ng agaran,
nananakit po kasi ang amo niya at ilang buwan na
rin siyang di napapasuweldo. Sige po, maraming
salamat po.
Oo Jenny! Siya yun sabi niya
gumagawa na sila ng paraan
para makuha ka diyan at iligtas
ng maayos!
Good morning Mrs. Liu, we received
a complaint with regard to Jenny
Santos, your housmaid, we just have
a few questions, may we come in?
Please let us in, we received some
reports about you and we want to
clarify if it is true before we take
some action.
Okay please please come
in. Can I get you anything?
Okay, is Ms. Jenny Ortega
here, is she working for you?
Yes, she is my helper. She is inside
her room resting as she is feeling a
liitle sick today so I allowed her to
sleep and rest for this day.
Help me, I am here inside
Sir please help me!!!!
I am sorry but she is sick,
she as resting as I said.
Can we see her? It
will not take long.
Anna! Iyon na ba si “Atong”?
Salamat po Panginoon!
Why? What can I do
for you?
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
PASAPORTE
9
Tulungan ninyo po ako... Please help
me!! I have never experienced such
things before! Maawa po kayo! Pauwiin
ninyo lang ako okay na... Please let me
go home, sir!!
Sa huling araw ng kaso sa korte, naipanalo ni Jenny at ng Pilipinas ang kanilang kaso. Nakuha niyang muli ang kanyang pasaporte, nabayaran sa kanya ang isang taong suweldo na hindi naibigay sa kanya noon at danyos para sa mga hirap na dinanas niya. Sinagot din ng dating amo ang pamasahe niya pabalik sa Pilipinas. Sa kasong ito, nagtagumpay si Jenny, ang kanyang pamilya, ang Migrante International, at buong sambyanan.
She’s there inside the padlocked room,
madam can you please open that door
or else we will have to force you to go
with us. Please cooperate.
Madam, please pay
me what I deserve!!
I will do anything. I will pay.
Just dont press charges
against me!
We’ll see madam. For now,
you have to come with us for
further investigation.
WAKAS.
Si Jenny ay dinala sa Embahada ng Pilipinas sa Taiwan. Si Mrs. Liu naman ay idinemanda ni Jenny
sa tulong ng Embahada ng Pilipinas sa Taiwan at Migrante International.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
FIGHTING OR NO FIGHTING
11
Leksyon: Kapag dating sa bansang pagtratrabahuan piliting alamin ang mga basic at simpleng salita na makakatulong sa araw-araw na pag-uusap.
PAALALA: Ang pag-uusap sa comics na ito ay nasa wikang Phasa Thai, ang opisyal na wika ng Thailand isinalin lang sa Ingles upang mas maunawaan.
Vikki, you stay here inside and don’t go
out okay? I will look for your little brother
outside. Wait for me here.
What Rosa? How can you be so
irresponsible? How can that happen? Wait
for us at home, we’re on our way!
If anything happens to
my only son. I swear
you will pay!
Yes Sir, I will continue looking for him. I am
sorry!! “sia-jai” sir! “sia-jai”!! I am truly sorry!
Ilang oras na ang nakalipas ay hindi pa din mahanap ni
Rosa si Tong. Naisipan niyang sabihin na sa kanyang
mga amo ang nangyari at tumawag ito sa opisina.
Sa Thailand... Nakakilala siya ng mabait
na amo maayos ang naging relasyon nila
hanggang isang araw...
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
FIGHTING OR NO FIGHTING
12
Sa labas ay lahat silang tatlo ay nag-ikot upang
maghanap. May isang kahina-hinalang lalaki ang
lumapit sa amo ni Rosa at sinabing nakita daw niya ang
mga kumuha sa batang lalaki.
What? I saw you stop lying? Did
they pay you? How much is your
share?
Why are you saying that? I am
innocent!
Rosa! Stop answering! Let’s wait to the
police and explain then who really is saying
the truth! Mr. Witness, can you come with us
and help us out. Help me save my son!
I heard the testimony given by the
witness. It makes sense and seems
like he was really at the scene when it
happened, sir.
We are doing our best, sir. We will
investigate thoroughly. For now,
we have to detain Ms. Rosa de los
Santos for questions and observation.
Sir and Madam! You know me! I love
your family very much! I treat your
children, my “alagas” as my own. I can
never put them in danger!!
Of course, I will be glad to be
of help to you and your family!
Yes oficer.
Okay, what I am concerned now
is my son’s safety. Please help
me oficer.I can’t beleive that Rosa can
do this to our son. We treated
her like family!
Ms. de los Santos, please calm down and remain
silent. We are giving you one phone call and
contact your lawyer or whoever you know that
can help you. You don’t know how big of an issue
this is. You will get into jail, I am telling you.
Dumating na din ang mga pulis at isinama
sa istasyon sina Rosa, ang kanyang
mga amo at ang nagpakilalang testigo sa
pangyayari...
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
13
Hirap na hirap naman makipag-usap sa mga pulis
si Rosa dahil kaunting lokal na salita lamang ang
alam niya at di gaanong marunong mag-ingles
ang pulis na kausap niya.
Sa Thailand, ilang araw ang lumipas at wala pa
ring nagyayari sa kaso. Walang bagong testigo at
lalo lamang nadidiin si Rosa habang tumatagal.
Kinabukasan, mayroong tatlong lalaki ang
dumating para kausapin sa Rosa mula sa
kulungan.
Sa mga pandinig ay hirap sumagot si
Rosa, hindi niya lubusang maipahayag ang
sarili dahil sa lenguahe ng Thailand ang
pag-uusap.
Minsan hindi niya alam kung ang pag
translate ng kanyang salaysay ay tama at
may basehan ba.
Sa isang araw ng paglilitis ng kaso... Katabi
ni Rosa ang interpreter niyang Thailander
habang nagbibigay ng pahayag.
Bawat salita ay kailangan pa niyang itanong
at ikonsulta sa interpreter.
Sa Pilipinas, agad na pinuntahan ng inay
ni Rosa ang kaibigang nagtratrabaho sa
Migrante International.
Agad namang tumawag si Mr. Gary, ang
founder ng Migrante sa kanilang chapter sa
Thailand at ipinagbilin ang agarang pag ligtas
at pagtulong sa kaso ni Rosa.
Hello? Inay? Si Rosa po ito!
Huwag po kayong mabibigla pero
nasangkot po ako sa isang kasong
wala naman po akong kinalaman.
Anak, wag kang mag-alala. May awa
ang Diyos. Wala kang kasalanan.
Inosente ka at mapapalaya ka!
Naitawag ko na. Huwag kang mag-alala
magpapadala tayo ng abogado at kukulitin
ang embahada uapang hindi mapabayaan
ang anak ninyo doon.
Maraming Salamat Gary. Sana nga ay
matulungan ninyo si Rosa. Mabait ang
anak ko hindi niya kayang gawin sa alaga
niya yun para lamang sa pera.
Mayroon akong kaibigan na nagtratrabaho sa
Migrante International, tinutulungan nila ang
mga OFW na naghahanap ng hustisya sa
ibang bansa!
May pakiramdam po ako
na isang sindikato ang
nagsangkot sa kin upang
hindi madamay ang
pangalan nila. Mabigat na
kaso ang ibinibintang sa
akin. Litong-lito na ako inay,
hindi ko na po alam ang
gagawin ko!
Tulungan ninyo po ako at ipaalam
sa gobyerno jan para maipaabot
sa embahada dito sa Thailand.
Pasenya na po.
Rosa, kami ang mga tutulong sa iyo. Narinig
namin ang kaso mo dahil dito kay Sarah mula sa
Migrante dito sa Thailand. May kasama kaming
abogado upang gabayan ka sa pagsagot at pag
hawak ng kinasasangkutan mo.
Nako, salamat po. Akala ko po ay
wala nang magtatanggol sa akin.
Inosente ako at ipaglalaban ko ang
pagkatao ko.
Ms. de los Santos, we have heard your
side of the story. Having heard of your
background and current status, in dire need
of money to send your children to school, we
beleive that this was your only way out.
Gary, nangangailangan ako ng malaking tulong.
Nasa kulungan ngayon si Rosa ung anak kong
nagtratrabaho sa Thailand. Napagbintangan kasi
siyang sangkot sa pagkawala ng alaga niya doon.
Tukungan mo naman kami parang awa ninyo na.
Sana nga po inay!
FIGHTING OR NO FIGHTING
Not true, sir!!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
FIGHTING OR NO FIGHTING
14
You joined the syndicate
to earn money, right?
You joined the syndicate
to earn money, right?
Rosa, let me ask for the last time,
“FIGHTING OR NO FIGHTING?!”
FIGHTING!!!
Itinanong ng abogado kung “GUILTY OR NOT GUILTY” ba si Rosa ngunit
sa pagsasalin ng interpreter ito ang lumabas..
Agad na umingay at nagkagulo sa korte... Nagulat naman si Rosa sa mga reaksyon ng tao. Ipinagtanggol ng abogado ni Rosa ang kanyang nasabi. Ipinaliwanag na isang miskomunikasyon ang sagot na “ighting” ni Rosa. Naging mahirap para sa kaso ang pagkakamaling ito. Patuloy na kinakalampag ng Migrante International na palayain si Rosa dahil hindi naman mapatunayan hanggang ngayon kung tunay nga ba ang pahayag ng nag-iisang testigo. Na naghihirap ang isang Pilipino kahit wala naman itong kasalanan...
WAKAS.
Not true, sir!!
Yes I am sir!!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
KONTRATA
16
Leksyon: Mag-ingat sa mga kontratang pinipirmahan, alamin ang bawat salita at siguraduhing tama at patas ang lahat ng nilalaman.
PAALALA: Ang pag-uusap sa comics na ito ay nasa wikang Hangul, ang opisyal na wika ng South Korea isinalin lang sa Ingles upang mas maunawaan.
Si Angie ay isang dalaga na mayroon sanang
maliwanag na kinabukasan. Isa siya sa mga
pinaka matalino at magandang mga babae sa
kanilang barrio. Kakatapos lang niya ng high
school nang mabuntis. Ang kanyang kasintahan
noon ay hindi pinagutan ang naging anak nila.
Anak! Malapit nang mag-aral
yang si Junior. Hindi na kaya ng
Itay mo na sagutin ang iba pang
gastusin. Pambili nga lang ng
pagkain e, kulang na kulang na!
Alam ko naman po yun inay. Ang laking
pasasalamat ko po sa inyo na hinayaan
ninyo kami ng anak ko na tumira dito sa
kabila ng laki ng kasalanan na gawa ko
ilang taon na ang nakakaraan.
Nako salamat naman sa Diyos
anak! Giginhawa na rin ang buhay
natin lalo na si Junior. May pag-asa
na tayong makaahon sa hirap.!
Talaga po inay! Sekretarya na po
ata ang anak ninyo. Sa Korea pa!
Hayaan ninyo pagka suweldo ko
ay ipadadala ko sa inyo agad!
Inay! Inay! Pumirma na po ako ng
kontrata kanina! Tuloy na tuloy na ang
pag-alis ko sa isang linggo patungong
Korea. Sabi po magiging sekretarya
daw ako eh!
Huwag mo isipin iyon anak, basta
alagaan mo ang sarili mo pagdating
doon. Huwag mong hayaang api-apihin
ka doon ah! Nakatapos ka ata ng
kolehiyo no!
Tama yan anak, bakit di mo subukang
mag-abroad? Nandito naman ako para
alagaan si Junior. Walang mangyayari sa
atin lahat dito kung puro aasa nalang tayo
sa kulang na kita natin araw-araw
Ano ka ba anak ka namin at apo
namin si Junior. Lahat gagawin
namin para matulungan kayo.
Salamat po, hulog po talaga
kayo ng langit sa akin Tita Mae.
Huhulugan ko po kayo buwan-
buwan kapag nakuha ko na ang
suweldo ko.
Huwag mong isipin yun. Basta
ba maggawa mo ng maayos ang
trabaho mo. Siya, mauna nako
sa’yo alam mo na naman ung
mga detalye ng pag-alis mo.
Opo inay, nagbabalak nga po ako na
mag resign na sa trabaho ko dahil
napaka liit talaga ng sahod. Ni pang
baon at pangkain ni Junior hindi
kakasya yun kapag nag-aral na siya.
Makalipas ang ilang linggo, nakakilala si Angie
ng isang recruiter na willing pa hulugan ang
kanyang placement fee at pamasahe abroad.
Dito, agad na pumirma ng kontrata si Angie sa
pag-aakalang malaking hakbang ito para sa
pangarap nilang buong pamilya.
Lingid sa kaalaman ni Angie na kabaliktaran ng
mga pangako ng recruiter ang mga nakasulat
sa papeles dahil hindi naman siya nakaiintindi
ng salita at sulat na Hangul or Korean...
Sa bahay nila Angie....
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
KONTRATA
17
Pagkalipas ng isang linggo, sinundo na ni Tita
Mae si Angie sa kanilang tahanan, nahirapan
man magpaalam sa anak at pamilya masaya pa
din si Angie dahil alam niyang para sa ikabubuti
nilang lahat ito.
Nagtaka si Angie kung bakit siya dinala sa isang
malaking bahay. Ang sabi sa kanya ni Tita Mae
noong nasa Pilipinas ay sa loob ng building ng
kumpanya ay mayroong mga kwarto para sa
empleyado nila.
Nagulat man si Angie sa klase ng trabahong
kanyang inabutan ay wala na rin siyang
nagawa. Inisip niya ang mga utang na
kailangan niyang bayaran kay Tita Mae, ang
mga pinangako niya sa kanyang pamilya
sa Pilipinas.
Sa loob ng bahay...
Padating sa Korea ay mayroong lalaking
sumundo kay Angie, hawak ang panagalan
niya sa isang board...
Nay, Tay, at Junior, ‘wag niyo kong
aalalahanin kayang-kaya ko ang buhay
doon. Tatawag at susulat pa din ako!
Pag nagkapera na eh makapag internet
para magkita tayo sa bidyo kahit papano!
Mahal na mahal ko kayo!
Excuse me sir, what are we
doing here? I was told that I
will be given a room inside the
building I will be working at?
I will pay you 200,000 KRW as my
helper. Your job is to work from
3:30am until the time we sleep. Just
do whatever we ask you to and we will
be okay. Clean, cook and the usual.
200,000 KRW, sir? Are you sure?
Thank you, I will do my best sir!
What? Maid? Secretary sir
not housekeeper.
Yes please come with me
and follow me. I will take you
to your workplace.
No, no, no.
Excuse me sir, I am Angie
Bautista from the Philippines.
That’s my name on the board.
What? Sorry no English.
Only little. Korean please.
Housekeeper you?
Yes Sir, I am.
*In Korean* Okay thank
you, Kim. You are Angie?
*In Korean* Sir, your new
housekeeper is here already.
Ready for your instructions.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
KONTRATA
18
Sa kwarto ni Anna habang nag-aayos ng mga
gamit mula sa maleta ay tuwang-tuwa si Angie...
Maayos naman ang naging trabaho at
pakikitungo ni Angie sa kanyang pinagsisilbihan
na among lalake at anak nito, maliban lamang sa
mahigpit, mataas ang tingin sa sarili at masungit
na among babae ni Angie.
Ilang araw na, napapansin ni Angie na lalaong
humigpit at lumupit ang kanyang among babae sa
kanya. Laging mainit ang dugo nito pag nakikita siya.
Sa sobrang pagod at pagkainis sa kanyang among
babe dahil sa mga pinaggawa nito napalakas ang
boses ng pagsagot.
Sa unang pagtanggap niya ng suweldo, agad
niyang pinapalit ang 200,000 KRW sa Money
Changer at doon ay nagulat siya nang...
Pagbalik sa bahay ni Angie...
Nako 200,000 KRW? Mas malaki siguro
yun sa 500 na dolyares na ipinangako
nu Tita Mae sa akin. Magkano kaya sa
Peso iyon? Marami pa sigurong sosobra
doon pag nabyaran ko ng 10,000 buwan
buwan si Tita Mae! Salamat naman! 200,ooo KRW e 200 US Dollars lamang
pala ibig sabihin kulang Php 8,000 lang
ang maipapadala ko. Mga gastusin ko pa.
Wala pa sa kalahati nito ang ipinagako
sa akin. Paano ko mababayaran aking
mga utang!
Excuse me Madam, I work for 20
Hours a day here at home and I am
only paid half of what I was promised.
Can I ask for an increase? My family
in the Philippines needs it badly.
What are you saying? You have not
even been here for over a month and
you’re asking me for an increase?
Work harder and I will pay you better!
You monkey! We feed you for free!
Angie!
Angie!!
Angie!!!
Angie!!!
Yeeeeesssss madam!Okay madam, I am sorry.
I will continue working.
Angie! You stupid woman! Clean
the kitchen it’s very messy!!
Angie! You illiterate woman! What
is this dust on top of the table?
have visitors later! Stupid really!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
KONTRATA
19
Tinawagan ni Angie ang kanyang Pilipinang kaibigan na
nagtratarabaho rin malapit sa kanila. Agad naman itong
dumating at dinala si Angie sa isang bahay na puno ng
miyembro ng Migrante sa Korea.
Sa tulong ng mga Pilpino, nag-ambag sila para makauwi
sa kanyang pamilya si Angie at doon nalang manirahan
muli kasama ng kanyang Pamilya.
How dare you shout at me? I will ire you, just wait and see. Even my husband
who likes you will allow me to do so and
punish you!
Do not do that madam! I did not
mean to raise my voice I was just
tired!
Umalis nalang kayo ako dito? Hindi
ko na kaya tiisin si Madam. Paano
na ang malaki kong utang? Ano ang
ibabayad ko kay Tita Mae? Sa tuition
ni Junior? Anong mukhang ihaharap
ko sa aking pamilya?
Angie! Have you seen my ring and
necklace? I asked you to clean my
room earlier and now I cannot ind them anymore!
Madam, you always keep your
things nefore I enter your room.
That cannot be me!
You thief! Leave this house or
else I will call the police and
deport you!! Leave!
Do not do this to me Madam. I
have no money and nowhere
to go here!
Leave! Before I report
you! You thief!
WAKAS.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
HARASSMENT
21
Leksyon: Maging mapanuri sa bansang pagtratrabahuan. Alamin kung sino at saan pupunta kung sakaling may mangyari o mapaalis sa trabaho ng wala sa oras.
Si Marian ay dating guro sa Pilipinas. Nang
magtanggal ng tauhan ang eskwelahang
pinagtratrabahuhan ay nasama siya sa mga
nawalan ng trabaho. Kinailangan niyang
maghanap agad ng ibang propesyon para sa
kanyang amang may sakit.
Kinabukasan sa Malate ay nakipagkita siya
sa kanyang recruiter na nakilala habang
naghahanap sa mga sunod sunod na traveling
at recruitment agencies.
Itay, huwag po kayong mag-alala,
nakahanap na ako ng recruiter sa
Malate na makakatulong sa akin
na makaalis ng bansa agad upang
magtrabaho sa Singapore.
Napakainit nanaman ng sikat ng
araw! Hay buhay nga naman. Guro
ka nga, may pinag-aralan wala
namang opurtunidad dito sa bansa
natin!
Tama ka diyan, kung hindi ko lang
kailangan pag-aralin ang dalawa kong
nakababatang kapatid di sana dito
nalang ako nagsilbi bilang nurse. Mga
kababayan pa natin ang natutulungan ko.
Konting tiis nga lang kung hindi
kailangan ng pampagamot sa tatay
ko e di naman ako aalis dito. Ang
hirap kaya mamuhay ng mag-isa!
Nako salamat naman po kung
ganun! Sana ay maganda ang
puntahan ng mga ito! Sarah sa’yo
din makakahanp ka din sa madaling
panahon.
O siya Marian, ideposito mo nalang
ang down mo sa akin at ang mga
susunod e sa suweldo mo na?
Napag-usapan na naman natin yan.
Sarah, ikaw naman sobrang higpit
ngayon at mahirap maghanap sa
gusto mong pasukan. Huwag kang
mag-aalala makakahanp din tayo.
O Marian at Sarah ang aga ninyo naman!
Marian may good news ako sayo nahanap
na kita ng trabaho sa Singapore, dalawang
taong kontrata bilang guro kaya lang ang
papeles mo e panandaliang “Visit Pass”
lamang pwede mo naman ayusin yun
pagdating doon!
Sayang nga. O, ayan na pala si Tita
Martha sana may mabuti siyang
balita sa atin.
Huwag niyo po sabihin yan Itay. Kung
di po dahil sa pagsisikap ninyong
mairaos ang pag-aaral ko hindi po
ako nakapag-aral at naging guro.
Siyempre naman po! Kayo pa! Basta ba
magpagaling kayo e, kakayanin ko ano
mang trabaho ang ibigay sa akin doon!
Basta kung may kailangan kayo isang
tawag lang at pipilitan ko pong tugunan.
Sige siya, gumgabi na maaga ka
pang pupunta ng Malate bukas diba?
Matulog na tayo! Mag almusal ka
muna bago ka umalis bukas para
hindi ka mahilo sa init ng panahon
habang naghihintay.
Tungkulin ko iyon sa iyo bilang ama mo. Ang
inay mo ay nawala ng maaga kaya kayong
mga magkakapatid nalang ang meron ako.
Pagpunta mo sa Singapore ay wag mong
kakalimutang tumawag at sumulat dito sa amin
para ‘di ka naman namin masyadongma miss!Maraming Salamat anak, lahat na ng
problema ng ating pamilya ay pasan
mo na. Hindi ko talaga alam ang
gagawin ko kung wala ka.
Oo nga naman, ako nakapagtapos
ng nurse pero ang uwi naman e
caregiver!
Marian, ang alis mo pala e dalawang
linggo na magmula ngayon.
Alam ko yun, good luck ah! Kayang
kaya mo yan!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
HARASSMENT
22
Itay!! Boy! Bea! Nabigyan na ako
ng trabaho sa Singapore! Malapit
na akong umalis! Mabibili ko na ang
mga gusto ninyo basta alagan ninyo
ang itay mabuti ah!
Itay, magpagaling po kayo para sa
akin. Kapag nakaipon na po ako e
dadalhin ko kayo doon para ipasyal
sa Universal Studios kasama yung
dalawang bata! Pangako yan!
Wala tayong panahon para maging
maselan sa hirap ng buhay! Eto na
ung address ng bahay sumakay
ka nalang ng taxi pagdating mo at
ang amo mo na ang bahala sa’yo
pagkatapos.
How was your light? I am Mrs. Elaine Chan, your employer, my husband Gary is
at work. Your job will be very easy because
we are only two in this big condominium.
You just cook food, clean, do the grocery
and some errands. You can do that right?
Housekeeper sa isang bahay ng mag-
asawa. Payag ka pa doon? Malaki din
naman ang sahod, isang taong kontrata at
madali lang ang trabaho dahil mag-asawa
lang. Alalahanin mo ang laki ng inutang
mo para sa pamasahe at placement fee,
wala ka din pagpipilian, ito na ang pinaka
madaling solusyon.
O Marian, biglang may tumawag sakin mula
Singapore at sinabi na napakahigpit ngayon
bago tumanggap ng mga guro. Ang dami
pang mga test at permit na kailangan kunin.
Pero naisip ko, dahil ngayon na ang alis mo
wala tayong magagawa kung hindi pumayag
sa isa pang alok ng ahensya doon.
Pag-uwi ni Marian sa bahay nila sa Tondo,
ay agad niyang binalita na may nakuha na
siyang tranaho at aalis na dalawang linggo
mula ngayon.
Sa NAIA 1, nagkita si Tita Martha at
Marian.
Pagdating ni Marian sa Sinagapore... Binayaran ni Mrs. Chan ang taxi at
sinama na niya paaakyat ng malaki at
mamahaling condominium si Marian.
Siyempre naman po ate! Itay!
Aalagaan ka namin ng mabuti!
Nako naman anak, mag-inagt ka
doon at saka na natin isipin yan.
Salamat at mahal kita, anak.
Mahal ko din po kayo! Baka mahuli
ako at mauuna na po ako. Bye Itay,
Boy at Bea! Magpakabait kayo ah!
Nako, talaga po? Ang hirap naman
noon! Ano naman po yung isa
pang inaalok?
Tita Martha, guro po ako, hindi
ako nag-aral para maging
housekeeper! Pero tama kayo
baon na baon na ako sa utang.
O sige ho, mukhang wala na rin
naman akong magagawa dahil
kailangan ko kayang bayaran pati
na ang mga inutangan ko para sa
pamasahe at placement fee. Sige
po, babalitaan ko nalang kayo!
Mr. Driver, here is the address I
want to go. Please bring me there.
Okay madam, please fasten your
seatbelt and I will bring you there.
Really? Okay sir I just need to
wait for someone to pay you , I
am sorry wait a minute.
Marian Cruz from the Philippines?
We are here already.
Yes madam.
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
HARASSMENT
23
Here is your employment contract you
will be paid 300 US Dollars monthly.
Your stay and and food will be free.
You have one year with us and if my
husband and I are contented with your
work we will extend and increase your
employment here.
Naging maganda ang pakikitungo ng amo ni
Marian sa kanya. Lalo na ang babaeng amo,
hindi sila mahigpit at pinapayagan siyang mag
day-off kapag linggo.
Ang lalaking amo na si Gary simula palang
noong unang pagkakita kay Marian ay
lagi na niyang tinitignan ng matagal,
sinusubakang bolahin at sabihan ng
matatamis na salita kapag hindi nakatingin
o wala ang asawa. Hindi naman ito
pinapansin ni Marian dahil napalapit na ito
kay Mrs. Chan.
Habang naglalakad palabas ay inabutan
ng Migrante International Flyer si Marian
at iniligay ito sa bag nang hindi tinitignan.
Pagkauwi ni Marian ay inayos niya na
nag mga pinamili sa kusina. Napansin
niyang walang tao sa bahay.
Narinig ng dalawa na may nag door bell at
biglang umalis at pumasok na si Mr. Chan.
Takot na takot naman si Marian na inayos
ang sarili at binuksan ang pinto.
Sa pagtratrabaho ni Marian, may ilang Pilipino
na siyang nakilala sa Singapore. Nagkikita
sila tuwing linggo para magsimba sa isang
Katalikong Siabahan na puro Pinoy ang
pumupunta. Dito namimigay ng lyers at cards ang iba’t ibang grupo para makakuha ng mga
miyembro.Sir and Madam, I will just attend mass
and then go the grocery right after.
Sure Marian, it’s a Sunday take
your time, right Gary? She can relax
hahaha!
Yes, there’s no problem with that.
Thank you very much
and see you later!
Hay, ang sarap makinig ng misa.
Para ka lang nasa Pilipinas!
Oo nga eh, nakakamiss tuloy sa
atin!
Tiis lang atleast kahit papaano
maayos ang kita natin dito!
Sir! What are you doing?
You wanna do something? My wife
isn’t here?! It will be fast and no one
will know!
Boo!
How dare you Sir? You have a very
loyal and beautiful wife! Stop it!
Don’t touch me!
You’re home already? How early!
Have you eaten? What about Gary?
Yes madam.
Come on! Don’t be too shy
it’s just us here!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
HARASSMENT
24
Sa kinagabihan, nang tulog na si Mrs.
Chan, pumasok si Gary sa kwarto ni
Marian.
Sa takot sa nakitang galit ni Mrs. Chan
ay nagmadaling umalis si Marian, dala
lamang ang isang maliit na bag. Wala
siayng cellphone, at walang pera.
Tinawagan ni Marian ang numero
niyang nakita gamit ang cellphone
ng isang dumaang hindi naman niya
kilala.
Sa lakas ng sigaw ni Marian, nagisng
si Mrs. Chan at narinig lalo ang ingay
sa kwarto ni Marian.
Sa kwarto ni Marian...
Marian, let’s do it my wife is
sleeping!
How dare you do this to me?
After everything I have showed
you? I was very good to you!
Hello? Sa Migrante ba ito? Maari
ninyo ba akong tulungan? Napalayas
ako ng amo ko sa mali pong bintang.
Wala po akong matuluyan. Hindi ko po
talaga alam kung saan ako pupunta.
No sir, please don’t do it! No sir!
No sir, please stop it! You are
married. I cannot do it your
wife has been very good to
me. NO! NO! STOP IT SIR!
It’s ine let’s do it!
QUIET!
Marian! My wife is just near this
room. I can’t do it, I lover her too
much!
Stop it! Leave this place before I
report you to the police! Before I do
something bad to you
Ano ba itong nagyari sa akin?
Saan ako pupunta, wala akong
kapera pera!
Excuse me sir, can I borrow your
cellphone I just need to make a call,
it will be very quick.
Are you okay miss? Sure, here it is.
Nasaan ka? Anong
pangalan mo?
Tutulungan ka namin.
Huwag kang mag-aalala.
No madam! You are
misunderstanding
the situation!
BUMALIK SA MGA NILALAMAN
HARASSMENT
25
Sinundo si Marian ng dalawang tao mula sa Migrante at kinupkop ito. Pinatira sa
bahay at pinakain hanggang macontact ang pamilya sa Pilipinas at mapawi na sa
bayanMasakit man ang naging kapalaran ay tinanggap na lamang ni Marian ang nagyari. Hindi man niya natupad ang pangako sa pamilya ay mas kontento na siya ngayon na kasama sila at nabubuhay sa pang-araw araw na sapat na kita. Hindi nga naman lahat ay nadadaan sa pera, aanhin mo ang pera kung ang dangal at pagkatao mo naman ay tinatapakan at pinipilit na sirain ng ibang tao.
WAKAS.