Analiza SHQIP FINALkomunat-ks.net/wp-content/uploads/downloads/2013/05...ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI I SHËRBIMEVE PUBLIKE KOMUNALE 8 ndërsjellë, që transferohen tek komunat tjera

ANALIZË Organizimi dhe funksionimi i

shërbimeve publike komunale Menaxhimi i Mbeturinave & Efiçienca e Energjisë

ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI I SHËRBIMEVE PUBLIKE KOMUNALE

2


3

BOTON Asociacioni i Komunave të Kosovës

ANALIZË Organizimi dhe funksionimi i shërbimeve publike komunale

Menaxhimi i Mbeturinave & Efiçienca e Energjisë

Ky botim është mundësuar nga GIZ *

* GIZ nga 1 janari 2011 është emërtimi i ri i organizatës gjermane GTZ


4

SHKURTESAT

AKK Asociacioni i Komunave të Kosovës AKM Agjensioni Kosovar i Mirëbesimit AER Agjensioni Evropian për Rindërtim BNK Bashkëpunimi ndër-komunal BE Bashkimi Evropian DSHP Drejtoria e Shërbimeve Publike DSHPA Drejtoria për Shërbime Publike dhe Ambient DSHPE Drejtoria për Shërbime Publike dhe Emergjencë EE Efiçienca e Energjisë FSK Forca e Sigurisë së Kosovës GTZ Organizata Gjermane për Bashkëpunim Teknik IMP Instituti për Marrëdhënie me Publikun IPVQ Institucionet e Përkohshme Vetëqeverisëse KRM Kompania Regjionale e Mbeturinave KMDK Kompaninë për Menaxhimin e Deponive të Kosovës KK Kuvendi Komunal KRU Kompania Regjionale e Ujit KEK Korporata Elektroenergjetike e Kosovës LNP Ligji për Ndërmarrjet Publike LVL Ligji për Vetëqeverisje Lokale LPPP Ligji për Partneritet Publiko-Privat MAPL Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal MEM Ministria e Energjisë dhe Minierave MMPH Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor MMS Modernizimi i Shërbimeve Komunale NP Ndërmarrja Publike NPK Ndërmarrja Publike Komunale PK Policia e Kosovës PPP Partneriteti Publiko-Privat PTK Posta dhe Telekomunikacioni i Kosovës OJQ Organizata Jo Qeveritare QMF Qendra e Mjekësisë Familjare QKMF Qendra Kryesore e Mjekësisë Familjare ShF Shkolla Fillore SHZSH Shërbimi i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit SHPK Shërbimet Publike Komunale SHA Shoqëria Aksionare USAID Agjensoni për Zhvillim Ndërkombëtar i Shteteve të Bashkuara UNDP Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara UNMIK Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë ZRRUM Zyra e Rregullatorit për Ujë dhe Mbeturina


5

PËRMBAJTJA

1. HYRJE.................................................................................................................................................................................

1.1. Sfondi .................................................................................................................................................................... 1.2. Kontributi i GTZ-së në modernizimin e shërbimeve komunale...................................................

1.2.1. Fondi i Projekteve Komunale të Shkallës së Ultë për Efiçiencë të Energjisë............ 1.2.2. Mësimet e nxjerra................................................................................................................................

1.3. Konteksti i përgjithshëm ............................................................................................................................ 1.4. Shërbimet komunale publike nën administrimin e UNMIK-ut – IPVQ-ve............................. 1.5. Shërbimet Komunale Publike pas hyrjes në fuqi të Kushtetutës

së Republikës së Kosovës........................................................................................................................... 1.6. Pronësia mbi ndërmarrjet publike......................................................................................................... 1.7. Organet e ndërmarrjeve publike ............................................................................................................ 1.8. Raporti midis Ligjit për Ndërmarrjet Publike dhe LVL-së ..........................................................

2. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE .............................................................................................................................. 3. QËLLIMI ........................................................................................................................................................................ 4. METODOLOGJIA ........................................................................................................................................................

4.1. Mostra .................................................................................................................................................................... 4.2. Dinamika e Realizimit .....................................................................................................................................

5. INTERPRETIMI I PËRGJITHSHËM I REZULTATEVE ..................................................................................

5.1. Gjendja aktuale në drejtoritë e shërbimeve publike- organizimi dhe funksionimi i tyre .........................................................................................................................................................................

5.1.1. Çështja e emërtimit të drejtorive ............................................................................................... 5.1.2. Organizimi i drejtorive dhe funksionet apo përgjegjësitë kryesore .......................... 5.1.3. Struktura gjinore dhe moshore e të punësuarve në drejtori ........................................ 5.1.4. Përvoja e punës dhe përgatitja arsimore e të punësuarve ............................................ 5.1.5. Numri i të punësuarve në drejtori dhe niveli i të ardhurave mesatare .................... 5.1.6. Problemet më të mëdha me të cilat ballafaqohen Komunat-Drejtoritë e Shërbimeve Publike .........................................................................................................................

5.2. Çështjet specifike.............................................................................................................................................. 5.2.1. Gjendja ekzistuese në menaxhimin e mbeturinave ............................................................ 5.2.2. Efiçienca e Energjisë.........................................................................................................................

5.3. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve ..................................................... 5.3.1. Burime njerëzore ............................................................................................................................. 5.3.2. Trajnimet dhe kurset e ndryshme ............................................................................................. 5.3.3. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse ............................................ 5.3.4. Planet e punës – Aspekti financiar .............................................................................................

5.4. Legjislacioni dhe kompetencat që kanë të bëjnë me shërbimet publike ..................................

6. KËNDVËSHTRIMET E EKSPERTËVE DHE PËRFAQËSUESVE TË NIVELIT QENDROR ................ 6.2. Agron Maxhuni - Drejtor i Departamentit Ligjor të MAPL-së ........................................................ 6.3. Avni Sfishta - Ekspert për Efiçiencë të Energjisë ................................................................................. 6.4. Avni Ramadani - Kryeshef Ekzekutiv i Kompanisë për Menaxhimin e Deponive të

Kosovës (KMDK) ................................................................................................................................................

7 7 7 8 8

10 11

12 12 13 14

15

18

19 19 20

21

21 21 22 23 23 24

24 26 26 27 30 30 31 31 32 32

35 36 39

43


6

7. KONKLUZIONET DHE REKOMANDIMET ...........................................................................................................45

ANEX..........................................................................................................................................................................................48

8. PËRSHKRIMI I REZULTATEVE PËR KOMUNA .................................................................................................49 8.1. Deçan .......................................................................................................................................................................50 8.2. Dragash....................................................................................................................................................................57 8.3. Ferizaj ......................................................................................................................................................................64 8.4. Drenas ......................................................................................................................................................................71 8.5. Gjakovë ....................................................................................................................................................................78 8.6. Gjilan .........................................................................................................................................................................85 8.7. Hani i Elezit.............................................................................................................................................................92 8.8. Istog ..........................................................................................................................................................................99 8.9. Junik .......................................................................................................................................................................107 8.10. Kaçanik ..............................................................................................................................................................114 8.11. Kamenicë ..........................................................................................................................................................121 8.12. Klinë ....................................................................................................................................................................129 8.13. Lipjan ..................................................................................................................................................................136 8.14. Malishevë ..........................................................................................................................................................143 8.15. Mamushë ...........................................................................................................................................................150 8.16. Mitrovicë ...........................................................................................................................................................156 8.17. Novobërdë ........................................................................................................................................................162 8.18. Obiliq ...................................................................................................................................................................169 8.19. Parteshi ..............................................................................................................................................................176 8.20. Pejë .......................................................................................................................................................................177 8.21. Podujevë ............................................................................................................................................................183 8.22. Prishtinë ............................................................................................................................................................190 8.23. Prizren ................................................................................................................................................................197 8.24. Skenderaj ...........................................................................................................................................................204 8.25. Suharekë ............................................................................................................................................................211 8.26. Shtime .................................................................................................................................................................218 8.27. Viti.........................................................................................................................................................................225 8.28. Vushtrri ..............................................................................................................................................................232


7

1. HYRJE

1.1. Sfondi

Asociacioni i Komunave të Kosovës në partneritet me GTZ-në tashmë disa vite me radhë është duke punuar në fushën e Modernizimit të Shërbimeve Publike Komunale. Në këtë kontekst një rëndësi e madhe i është dhënë Kolegjiumit të Drejtorëve të Shërbimeve Publike i cili ka shërbyer si një forum profesional, ku janë nxjerr rekomandime të shumta lidhur më zgjidhjen e çështjeve konkrete. Poashtu janë hartuar edhe dokumente të rëndësishme, si Deklarata Parimore mbi Shërbimet Publike, udhëzues të ndryshëm, etj. Megjithatë problemet në fushën e shërbimeve publike kanë vazhduar dhe si shkaktar i tyre mund të jenë një numër i madh faktorësh. Për të pasur më të qartë gjendjen në funksionimin dhe organizimin e shërbimeve publike, AKK më mbështetje të GTZ-së nxjerrë analizën lidhur me gjendjen aktuale në shërbimet publike, me theks të veçantë në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë.

1.2. Kontributi i GTZ-së në modernizimin e shërbimeve komunale

Projekti i GTZ “Modernizimi i Shërbimeve Komunale” (MShK) ka filluar më 2006 dhe planifikon të vazhdojë deri në fund të vitit 2013. Synimi kryesor i Projektit GTZ-MShK është që të ndihmojë Asociacionin e Komunave të Kosovës (AKK), institucionet publike në fushën e qeverisjes lokale dhe organizatat e shoqërisë civile për të përmirësuar kornizën politike dhe institucionale për ofrimin e shërbimeve komunale. GTZ-MShK përkrah fuqishëm aktivitetet e AKK-së, gjegjësisht Kolegjiumin e Drejtorëve të Shërbimeve Publike (KDShP), një trup profesionale brenda strukturave të AKK-së. Për më tepër projekti përkrahë NALAS-in (Rrjeta e Asociacioneve të Autoriteteve Lokale në Evropën Juglindore) në Task-Forcën për Menaxhimin e Mbeturinave të Ngurta dhe atë për Efiçiencë të Energjisë. Fokus kryesor i projektit ka qenë programi i investimeve të vogla komunale në fushën e efiçiencës së energjisë – të financuara bashkërisht ndërmjet GTZ-s dhe komunave të selektuara – si dhe një program për përmirësimin e situatës së menaxhimit lokal të mbeturinave të ngurta. Projekti ofron përkrahje metodologjike dhe teknike për proceset e planifikimit dhe vendim-marrjes si dhe ofron përkrahjen e qasjeve strategjike të ministrive përkatëse. Në fazën e tretë dhe të fundit të projektit në periudhën prej 2011 – 2013 fokusi do të jetë vetëm në menaxhimin e mbeturinave në kontekstin e procesit të decentralizimit që është në zhvillim e sipër. Synimi kryesor është që të ndihmohen komunat e selektuara në ngritjen e performancës së kompetencave të tyre në menaxhimin e mbeturinave në një mënyrë kompetente dhe të përshtatshme për qytetarët. AKK-ja luan rolin kryesor në themelimin e një sistemi efektiv të shpërndarjes së informatave ku mund të diskutohen mësimet e nxjerra gjatë procesit të mësimit të


8

ndërsjellë, që transferohen tek komunat tjera dhe futen në procesin politik në nivelin kombëtar.

1.2.1. Fondi i Projekteve Komunale të Shkallës së Ultë për Efiçiencë të Energjisë Në vitin 2006 Asociacioni i Komunave të Kosovës (AKK), në bashkëpunim me GTZ-MMS kanë krijuar një fond për të adresuar në veçanti nevojat e komunave të Kosovës. Fondi ka ofruar kontribute financiare (subvencione mirë të planifikuara) për projektet komunale të shkallës së ultë në fushën e efiçiencës së energjisë dhe në të njëjtën kohë, duke ekzaminuar kontekstin strategjik të investimit për t’u siguruar se investimet janë plotësisht të harmonizuara me objektivat e përgjithshme të zhvillimit komunal. Synimi kryesor i Fondit ka qenë ndihma komunave të Kosovës në përpjekjet e tyre për të ngritur kualitetin dhe efiçiencën e shërbimeve bazë komunale, si dhe për të zhvilluar dhe zbatuar zgjidhjet që kanë të bëjnë me ofrimin e shërbimeve komunale, që janë pjesë e një qasje strategjike afatgjate. Në bashkëpunim me ekspertin e AKK/GTZ, komunat kanë qenë përgjegjëse për identifikimin dhe rekomandimin e projekteve komunale të shkallës së ultë, zhvillimin e projekt propozimeve, punimin (apo kontraktimin) e dizajneve të projekteve, procesin e kontraktimit dhe mbikëqyrjes, si dhe elaborimin e koncepteve se si të përfshihet fokusi i Efiçiencës së Energjisë në strategjitë e ardhshme zhvillimore komunale. Selektimi i projekteve ka qenë i bazuar në disa kërkesa bazë që komunat është dashur t’i plotësojnë, siç janë: të dhënat për konsumin e energjisë, kontributi në përmirësimin e shërbimeve komunale, zotimi për planifikimin strategjik, qëndrueshmëria, pjesëmarrja e shoqërisë civile, niveli i bashkëpunimit ndërkomunal me komunat fqinje, niveli i urgjencës, implementimi dhe përfundimi me kohë i projektit. Aplikacionet e projekteve janë vlerësuar nga një komision i përbashkët i përfaqësuesve të AKK-së dhe GTZ-MShK-së. Në periudhën 2006-2010, janë ndihmuar 18 komuna në bashkëfinancimin dhe implementimin e 51 projekteve të shkallës së ultë me rreth 50 % të fondit investiv. Vlera maksimale e një projekti nuk ka tejkaluar 40,000 Euro. Investimet kanë përfshirë: modernizimin e ndriçimit publik, renovimin e objekteve publike në rreth 48,412 m2 (zëvendësimi i zdrukthtarisë, termo-izolimi dhe / ose instalimi i ngrohjes qendrore), përmirësimi i sistemeve të ngrohjes, duke përfshirë edhe instalimet e reja. Vlera e përgjithshme e investimeve ka qenë 2.4 milion euro me energji të kursyer prej 0.39 ktoe.

1.2.2. Mësimet e nxjerra Pilot projektet që janë implementuar gjatë pesë viteve të fundit tregojnë qartë ndikimin që kanë pasur këto masa. Mirëpo krahas suksesit dhe progresit ende ekzistojnë sfidat: Menaxhimi i efiçiencës së energjisë në komuna: Janë të qarta përfitimet e prekshme ekonomike të efiçiencës së energjisë. Zvogëlimi i konsumit të energjisë do të ndikojë drejtpërsëdrejti në zvogëlimin e shpenzimeve publike. Kjo siguron mjete financiare që mund të ndahen për pjesë tjera prioritare. Për më tepër, përmes implementimit të


9

efiçiencës së energjisë komunat do të japin një shembull të shkëlqyeshëm te qytetarët. Por edhe pse komunat mund të kursejnë shuma të mëdha financiare, ende ka mungesë të vëmendjes për një qasje strategjike. Vetëm një numër i komunave i merr parasysh deri në një shkallë masat e efiçiencës së energjisë në planifikimin e tyre të mesëm dhe afatgjatë. Strategjitë, planet dhe legjislacioni: Sa i përket energjisë dhe efiçiencës së energjisë janë përgatitur një seri e dokumenteve ligjore dhe strategjike, por që ende është në pritje projektligji për efiçiencë të energjisë – duke përfshirë edhe dispozitat për themelimin e Agjencisë për Efiçiencë të Energjisë dhe emërimit të Menaxherëve të Energjisë në nivelin lokal. Mirëpo ky ligj është një parakusht i rëndësishëm për implementimin e masave në nivelin lokal. Përderisa komunat nuk do të kenë resurse njerëzore për t’u marrë në mënyrë të duhur me implementimin e efiçiencës së energjisë ndikimi do të jetë i ultë. Është më se e qartë se personat kompetent (menaxherët e energjisë) janë të nevojshëm në nivelin komunal për të bashkëpunuar me të gjithë aktorët e brendshëm dhe të jashtëm për të mbikëqyrë projektet e efiçiencës së energjisë, për t’u dhënë këshilla kryetarit të komunës dhe udhëheqësve të drejtorive se si të përfshihet efiçienca e energjisë në të gjitha masat dhe së fundi por jo më pak e rëndësishme për të ndihmuar në zhvillimin e strategjive. Ngritja e kapaciteteve: Ngritja e kapaciteteve është një nga elementet themelor i zhvillimit dhe për këtë arsye ka qenë në qendër të aktiviteteve. Një numër i njerëzve është trajnuar në efiçiencë të energjisë dhe temat e ndërlidhura (p.sh. auditimi energjetik) dhe si rezultat tash në vend ekziston një numër i njerëzve të trajnuar mirë. Mirëpo përvoja nga pilot projektet tregon se nuk është e mjaftueshme që njerëzit të trajnohen vetëm në efiçiencë të energjisë, sepse përveç njohurive teknike ekziston nevoja për aftësi siç janë planifikimi, menaxhimi i projekteve, formulimi i politikave dhe strategjisë si dhe në fasilitim dhe moderim. Mësimi dhe shkëmbimi i përvojave: Praktikat e suksesshme në projektet e efiçiencës së energjisë në një komunë mund të përdoren për të inspiruar praktika të mira në komunat tjera. Mësimi, përsëritja dhe përshtatja si dhe shkëmbimi i njohurive mund të sigurojë se iniciativat inovative nuk janë shembuj të izoluar, por fillojnë të miratohen në praktikën e përditshme. Bashkëpunimi, komunikimi dhe dialogu: Një nga mësimet kyçe është nevoja për bashkëpunim dhe komunikim të vazhdueshëm ndërmjet aktorëve relevant në nivelin lokal dhe nacional, ndërmjet sektorit publik dhe atij privat dhe OJQ-ve / shoqërisë civile. Përfundimet dhe rezultatet e pilot projekteve – mësimet e nxjerra dhe praktikat e mira – nevojitet që t‘i komunikohen nivelit nacional kur rezultatet mund të çojnë në aktivitete përkatëse të politikave. Mirëpo për momentin fare nuk ekzistojnë struktura për bashkëpunim, komunikim dhe dialog të institucionalizuar.


10

1.3. Konteksti i përgjithshëm

Shërbimet Publike Komunale janë një ndër shtyllat kryesore më të cilat identifikohet pushteti lokal. Komunat, në bazë të Ligjit për Vetëqeverisje Lokale kanë kompetenca duke përfshirë këto fusha: ofrimin dhe mirëmbajtjen e shërbimeve publike dhe shërbimeve komunale, përfshirë furnizimin më ujë, kanalizimin dhe drenazhin, trajtimin e ujërave të zeza, menaxhimin e mbeturinave, rrugëve lokale, transportit lokal dhe skemave të ngrohjes lokale. Të gjitha këto paraqesin aspekte të rëndësishme të cilat reflektojnë në jetën e qytetarëve si dhe në cilësinë e jetesës së tyre. Kjo nga fakti se qytetarët janë ata të cilët ballafaqohen në përditshmëri më çështje të cilat kanë të bëjnë më shërbime publike. Në këtë kontekst menaxhimi i mirë ose jo i mirë i shërbimeve publike afekton direkt qytetarët e një lokaliteti. Që nga koha e pasluftës, përkatësisht në dhjetë vitet e funksionimit të pushtetit lokal komunat janë ballafaquar më probleme të shumta në menaxhimin e shërbimeve publike komunale. Lidhur më këtë gjendje kanë ndikuar një numër i madh faktorësh, si: Mungesa e një legjislacioni adekuat që është reflektuar më ekzistimin e një numri të madh ligjeve, rregulloreve dhe akteve të tjera nënligjore të cilat kanë formuar kështu një konglomerat ligjesh duke mos arritur që të këtë një definim të qartë të kompetencave në fushën e shërbimeve publike. Një tjetër faktorë ka qenë edhe përzierja e kompetencave në mes të institucioneve të ndryshme dhe në këtë kontekst kanë kontribuar sidomos roli i AKM-së (Agjensioni Kosovar i Mirëbesimit) i cili ka qenë funksional deri pas pavarësimit të Kosovës, i shndërruar më pas në Agjensionin Kosovar të Privatizimit. Faktori tjetër ka të bëjë me kompanitë regjionale të menaxhimit të shërbimeve publike të cilat janë ende funksionale. Të gjithë këta faktorë dhe të tjerë kanë ndikuar që të shkaktohet një konfuzion i madhe në lidhje më obligimet dhe përgjegjësitë në fushën e shërbimeve publike. Kjo gjendje e përshkruar më sipër ka ndikuar edhe në perceptimin e qytetarëve lidhur me ofrimin e shërbimeve si dhe identifikimin e përgjegjësive për menaxhimin e shërbimeve publike. Në këtë kontekst janë zhvilluar një numër i madh hulumtimesh në të cilat është pasqyruar perceptimi i qytetarëve lidhur me atë së sa janë të kënaqur ata për ofrimin e shërbimeve publike. Rezultatet e këtyre hulumtimeve kanë nxjerrë pakënaqësi të mëdha të qytetarëve në raport më komunat, në veçanti rezultatet e dala nga UNDP (MOZAIK-u 2003-2006-2009). Duhet theksuar se janë bërë edhe analiza të ndryshme ligjore në kontekstin e sqarimit të kompetencave lidhur më përgjegjësitë mbi menaxhimin e shërbimeve publike si dhe decentralizimit të këtyre shërbimeve në komuna, por ka munguar një analizë e mirëfilltë mbi organizimin dhe funksionimin e shërbimeve publike që është një komponentë tjetër shumë e rëndësishme Në vazhdim paraqiten disa pika të rëndësishme të cilat shpjegojnë në mënyrë më të qartë kontekstin e përgjithshëm me të cilin janë organizuar shërbimet publike në Komunat e Kosovës.


11

1.4. Shërbimet komunale publike nën administrimin e UNMIK-ut – IPVQ-ve

Në bazë të Rregullores 2000/45 Mbi Vetëqeverisjen e Komunave nenin 3 ka përcaktuar se komunat janë përgjegjëse për ofrimin e shërbimeve publike lokale dhe të infrastrukturës duke përfshirë furnizimin me ujë, ujësjellësin dhe kanalizimin, përpunimin e ujërave të zeza, mirëmbajtjen e rrugëve lokale, transportin lokal dhe planet për ngrohtoret lokale. PSSP, 10 ditë pas nxjerrjes së Rregullores 2000/45 Mbi Vetëqeverisjen e Komunave ka nxjerr Rregulloren 2000/49 Për Themelimin e Departamentit Administrativ të Shërbimeve Komunale Publike, i cili departament është përcaktuar përgjegjës për mbikëqyrjen e udhëheqjes dhe rregullimit e çështjeve që kanë të bëjnë me shërbimet komunale publike në Kosovë të cilat përfshijnë edhe përgjegjësit që janë përcaktuar për komuna në bazë të Rregullores 2000/45 Mbi Vetëqeverisjen e Komunave të Kosovës. Rregullorja 2001/9 Për Kornizën Kushtetuese të Vetëqeverisjes së Përkohshme në Kosovë në nenin 11.2 ka përcaktuar se Organet dhe zyrat e përcaktuara me Kornizën Kushtetuese dhe organe dhe zyrat e tjera të pavarura që mund të vendosen me ligj, kanë autorizimet, detyrimet dhe përbërjen e përcaktuar me instrumentet ligjore prej të cilave ato janë themeluar. Në qershor të vitit 2002 u aprovua Rregullorja 2002/12 mbi Themelimin e Agjencisë së Mirëbesimit të Kosovës. Rregullorja ka përcaktuara se Agjencia është themeluar si një organi i pavarur në pajtim me nenin 11.2 të Kornizës Kushtetuese. Agjencia ka zotësi të plotë juridike, e në veçanti, aftësi për të bërë kontrata, për të marrë, ruajtur dhe për të shitur pasurinë, si dhe kompetencat e vetëkuptueshme për përmbushjen në tërësi të detyrave dhe kompetencave të dhëna me këtë Rregullore, si dhe padisë e të paditet në emër të saj. Kapitulli II - Detyrat dhe Kompetencat e Agjencisë, neni 5 Ndërmarrjet nën administrimin e Agjencisë ka përcaktuar se Agjencia ka kompetenca që të administrojë ndërmarrjet në pronësi shoqërore dhe publike të regjistruara ose që veprojnë në territorin e Kosovës si dhe pasurinë e këtyre ndërmarrjeve. Përveç kësaj neni 5.5 pika c ka përcaktuar që AKM është përgjegjëse edhe për shërbimet komunale publike që ofrohen nga Departamenti Administrativ i Shërbimeve Komunale Publike siç është themeluar me Rregulloren 2000/49. Poashtu të gjitha ndërmarrjet që kanë qenë pronë shoqërore në të kaluarën gjithashtu menaxhohen nga AKM. Me themelimin e AKM-së, kemi një autoritet tjetër që zëvendësoi Departamentin Administrativ të Shërbimeve Komunale. Detyrë themelore e këtij institucioni (AKM-së) për ndërmarrjet publike ishte reformimi i sektorit nëpërmjet konsolidimit dhe korporatizimit. Për të filluar procesin reformues të këtij sektori, duhej të merreshin hapat si në vijim: 1). Konsolidimi i ndërmarrjeve publike shoqërore si dhe rajonalizimi i tyre; 2). Korporatizimi i kompanive rajonale, po ashtu i shtatë kompanive rajonale, që do t’u jep atyre status të qartë ligjor dhe do t’i shndërrojë ato në shoqëri aksionare (SHA) apo në shoqëri me përgjegjësi të kufizuara (SHPK), ku aksionet do të ishin në pronësi të qeverisë qendrore, të komunave apo të të dyjave së bashku”. Komunat edhe pse me ndërhyrje të shpeshta nga niveli qendror kanë ushtruar kompetencat e tyre vetanake në ofrimin e shërbimeve publike lokale dhe të infrastrukturës duke përfshirë furnizimin me ujë, ujësjellësin dhe kanalizimin, përpunimin e ujërave të zeza, të cilat ashtu siç është përcaktuar edhe më lartë kanë qenë të centralizuara.


12

1.5. Shërbimet Komunale Publike pas hyrjes në fuqi të Kushtetutës së Republikës së Kosovës

Nga hyrja në fuqi e Kushtetutës së Kosovës me datën 15 qershor 2008, pronësia mbi ndërmarrjet publike, që deri me këtë datë kanë qenë të administruara nga Agjencia Kosovare e Mirëbesimit, ka kaluar te Republika e Kosovës. Sipas nenit 160, paragrafi 1, të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, Republika e Kosovës i ka në pronësi të vet të gjitha ndërmarrjet në Republikën e Kosovës që janë ndërmarrje në pronësi publike. Të gjitha obligimet që kanë të bëjnë me këto të drejta pronësore janë obligime të Republikës së Kosovës. Qeveria e Kosovës mund të privatizojë, të japë me koncesion ose të japë me qira ndërmarrjet në pronësi publike në mënyrën e rregulluar me ligj. Neni 160, paragrafi 2, përcakton se të drejtat e pronësisë, që kanë të bëjnë me një ndërmarrje në pronësi publike e cila ofron shërbime vetëm në një komunë specifike ose në një numër të kufizuar të komunave, do të jenë të drejta pronësore të komunës ose komunave përkatëse. Obligimet në lidhje me të drejtat e tilla pronësore do të jenë obligime të komunës ose komunave përkatëse. Kuvendi mundet me ligj të identifikojë një ndërmarrje të tillë dhe komunën a komunat, që kanë të drejta pronësore dhe obligimet lidhur me to. Nëse përcaktohet me ligj, komuna a komunat përkatëse, ndërmarrjet në pronësi shoqërore mund t’i privatizojnë, t’i japin me koncesion ose t’i lëshojnë me qira. Kuvendi i Kosovës e ka miratuar dhe Presidenti i Kosovës e ka shpallur Ligjin për Ndërmarrjet Publike (LNP) i cili është publikuar në gazetën zyrtare të Kosovës me datën 15 qershor 2008 kur edhe ka hyrë në fuqi. Ligji në fjalë konkretizon dispozitat e nenit 160 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës dhe përcakton se cilat ndërmarrje publike janë në pronësi të një ose më shumë komunave.

1.6. Pronësia mbi ndërmarrjet publike Sipas nenit 3.2 të LNP, të gjitha ndërmarrjet e radhitura në Listën 2 e cila i është bashkangjitur ligjit janë ndërmarrje publike lokale. Të gjitha ndërmarrjet publike lokale janë në pronësi të komunës ose komunave të përcaktuara në Listën 2, dhe përqindja e pronësisë së secilës komunë do të jetë siç është përcaktuar në Listën 2. Të gjitha ndërmarrjet tjera publike dhe të radhitura në Listën 1 të LNP janë ndërmarrje publike qendrore dhe si të tilla janë në pronësi të Republikës së Kosovës. Ligji për Ndërmarrjet Publike është i bazuar në konceptin se ndërmarrjet publike janë shoqëri aksionare dhe se administrimi i tyre bëhet sipas parimeve dhe rregullave të qeverisjes së korporatave. Neni 4 i LNP shprehimisht thekson se ndërmarrjet publike organizohen si shoqëri aksionare në pajtim me Ligjin për Shoqëritë Tregtare, ligj ky i cili zbatohet në mënyrë subsidiare ndaj Ligjit për Ndërmarrjet Publike. Pronësia mbi ndërmarrjen publike shprehet në formë të pronësisë mbi aksionet e ndërmarrjes publike. Sipas kësaj, kur flitet për pronësinë e komunës mbi ndërmarrjen publike kjo do të thotë se komuna është pronare e aksioneve të ndërmarrjes publike lokale, apo me fjalë të tjera, komuna është aksionare. Sipas nenit 5.2 të LNP, kur një komunë është


13

aksionar në një NP Lokale, të drejtat e saj të aksionarit ushtrohen nga një Komision Komunal i Aksionarëve, i cili përbëhet nga a). një anëtar i emëruar nga Kryetari i Komunës dhe b). dy anëtarë të tjerë të emëruar nga Kuvendi Komunal. Po ashtu sipas nenit 5.2 të LNP, Komisioni Komunal i Aksionarëve ka të drejtë të veprojë në emër të Komunës përkatëse dhe duhet të veprojë në përputhje me Ligjin për Shoqëritë Tregtare. Çdo Komision Komunal i Aksionarëve duhet, me shumicë të thjeshtë votash, të vendosë se si do t’i ushtrojë të drejtat e aksionarit të komunës në një çështje të caktuar. Nëse dy ose më shumë komuna janë aksionare të ndërmarrjes publike lokale, sikur Ligji për Ndërmarrjet Publike ashtu edhe Ligji për Vetëqeverisje Lokale (neni 25.2) kërkon nga komunat aksionare që të gjejnë një platformë të përbashkët dhe të bashkërenditur për menaxhimin e ndërmarrjes publike lokale. Në rast se kjo nuk mund të ndodh, atëherë vendimet merren nga organet e ndërmarrjes publike lokale me shumicë të votave si në mbledhjen e aksionarëve ashtu edhe në bordin e drejtorëve. Me rëndësi është të theksohet se komunat administrojnë me ndërmarrjet publike të cilat janë në pronësi të tyre vetëm përmes mekanizmave të parapara në Ligjin për Ndërmarrjet Publike dhe Ligjit për Shoqëritë Tregtare. Komunat nuk kanë të drejtë të ndërhyjnë në punën dhe pasurinë e një ndërmarrje publike përmes akteve komunale të nxjerra nga Kuvendi Komunal apo Kryetari i Komunës, sepse atëherë komuna vepron jashtë kompetencave të saja si aksionare e ndërmarrjes publike.

1.7. Organet e ndërmarrjeve publike Si shoqëri aksionare, të gjitha ndërmarrjet publike, pa marrë parasysh se a janë qendrore apo lokale, drejtohen nga dy organe: mbledhja e aksionarëve dhe bordi i drejtorëve. Kompetencat e mbledhjes së aksionarëve, të cilat i ushtron Komisioni Komunal i Aksionarëve, janë të përcaktuara në Ligjin për Shoqëritë Tregtare, neni 192, dhe janë si vijon:

a) Ndryshimi dhe plotësimi i statutit dhe rregulloreve të ndërmarrjes; b) Zgjedhja ose shkarkimi i drejtorëve; c) Autorizimi për bashkim të ndërmarrjes ose transaksione të mëdha; d) Shpërbërjen e ndërmarrjes; e) Emërimin e auditorëve të pavarur të ndërmarrjes; f) Miratimin e deklaratave financiare të ndërmarrjes.

Përveç kësaj, kompetenca të veçanta të Komisionit Komunal të Aksionarëve janë të përcaktuara në Ligjin për Ndërmarrjet Publike. Ndër këto duhet veçuar detyrimin për nxjerrjen e një “politike të pronësisë” përmes së cilës komunat aksionare paraqesin objektivat e tyre lidhur me ndërmarrjen publike (neni 6.2 i LNP) si dhe për mbikëqyrjen rigoroze të punës së Bordit të Drejtorëve dhe të Komisionit të Auditimit (neni 7 i LNP). Kompetencat e bordit të drejtorëve janë të përcaktuara në Ligjin për Shoqëritë Tregtare, neni 169, si dhe në vetë Ligjin për Ndërmarrjet Publike. Duhet theksuar se drejtorët e ndërmarrjeve publike ndër të tjera kanë për detyrë të veprojnë në pajtim me strategjitë


14

afariste dhe financiare të miratuara në planin e biznesit, t’i trajtojnë aksionarët në mënyrë të barabartë dhe të mbikëqyrin punën e zyrtarëve të ndërmarrjes. Organ i veçantë i ndërmarrjes publike është Komisioni i Auditimit, i cili përbëhet prej tre drejtorëve të caktuar nga aksionarët (Komisioni Komunal i Aksionarëve). Detyrë e këtij komisioni është mbikëqyrja e punës së ndërmarrjes publike dhe vërtetimi se a është duke vepruar ndërmarrja publike në mënyrë të ligjshme dhe në interes të aksionarëve (neni 24 i LNP). Përveç këtij komisioni, ndërmarrja publike i nënshtrohet një auditimi të jashtëm vjetor nga një auditor i jashtëm dhe i pavarur (neni 33 i LNP).

1.8. Raporti midis Ligjit për Ndërmarrjet Publike dhe LVL-së

Ligji për Vetëqeverisje Lokale është ligj themelor dhe i përgjithshëm që rregullon dhe vendos sistemin normativ të vetëqeverisjes lokale si një të drejtë të garantuar me Kushtetutë. Në anën tjetër, Ligji për Ndërmarrjet Publike është një ligj special, sepse rregullon një materie specifike, d.m.th. atë të drejtave dhe detyrimeve të komunave në raport me ndërmarrjet publike lokale. Si ligj special, Ligji për Ndërmarrjet Publike ka përparësi para Ligjit për Vetëqeverisje Lokale aty ku ka mospajtim të normave midis dy ligjeve. Neni 17, pika f, u jep komunave të drejtën e plotë dhe ekskluzive për ofrimin dhe menaxhimin e shërbimeve publike për aq sa kjo është në interesin lokal. Kjo i jep mundësi komunës të zgjedh mënyrën e ofrimit të shërbimeve publike, si p.sh. përmes shërbimeve të drejtpërdrejta nga një drejtori e komunës, shërbime publike të ofruara nga kompani private të kontraktuar nga komuna, apo edhe përmes ndërmarrjeve publike. Nëse komuna zgjedh këtë të fundit për ofrimin e shërbimeve publike, atëherë komuna duhet të veprojë në pajtim me Ligjin për Ndërmarrjet Publike dhe të veprojë vetëm si aksionare e ndërmarrjes publike përkatëse. Një problem paraqet neni 25, pika 1, e Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale, sipas të cilit ndërmarrjet publike lokale ia paraqesin Kuvendit Komunal buxhetin për miratim. Kjo dispozitë nuk është në pajtim me konceptin e qeverisjes së korporatave i cili është përfshirë në Ligjin për Ndërmarrjet Publike, sepse sipas këtij koncepti për buxhetin dhe aspektet tjera financiare të ndërmarrjes vendosin organet e saj, ku edhe është e përfaqësuar komuna si aksionare1.

1. Organizimi dhe funksionimi i pushtetit lokal në Kosovë (1999-2009), Botues: Asociacioni i Komunave të Kosovës, Prishtinë 2009.


15

2. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Analiza është përqendruar në tre segmente kryesore që kanë të bëjnë më shërbimet publike komunale. Segmenti i parë trajton çështjet që kanë të bëjnë me organizimin dhe funksionimin e drejtorive për shërbime publike, ku janë përfshirë tema, si: profili i drejtorisë (organizimi, struktura, përgjegjësitë, etj; Funksionimi i drejtorive dhe gjendja aktuale në shërbimet publike - Të arriturat dhe sfidat; Gjendja aktuale në fushën e shërbimeve publike, me theks në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë – të arriturat dhe sfidat; opinionet e komunave lidhur me atë se çfarë mund të bëjnë komunat dhe aktorët tjerë në mënyrë që të përmirësohet puna e drejtorisë së shërbimeve publike si dhe cilat janë strategjitë të cilat mund të ndikojnë në ngritjen e efikasitetit të shërbimeve publike. Pjesa e dytë e analizës trajton çështjet që kanë të bëjnë më kapacitetet ekzistuese dhe nevojën për ngritje të këtyre kapaciteteve. Në këtë pjesë janë përfshira çështje që kanë të bëjnë me burimet njerëzore; trajnimet dhe kurset e ndryshme; gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse; planet e punës dhe aspekti financiar. Ndërkaq pjesa e tretë dhe e fundit ka trajtuar çështje të cilat kanë të bëjnë me legjislacionin bazik i cili rregullon fushën e shërbimeve publike, apo ndikon në aspekte të ndryshme në organizmin dhe funksionimin e shërbimeve publike. Ligjet e trajtuar në këtë analizë ishin: Ligji për Vetëqeverisje Lokale, Ligji për Ndërmarrjet Publike, Ligji për Partneritet Publiko – Privat dhe Projekt Ligji për Menaxhimin e Mbeturinave. Poashtu në këtë pjesë janë trajtuar edhe temat që kanë të bëjnë me raportin e komunave me ndërmarrjet regjionale të mbeturinave si dhe çështja e bashkëpunimit ndër-komunal. Të dhënat e mbledhura lidhur me pjesën e parë të analizës tregojnë për ekzistimin e një laramanie sa i përket mënyrës se organizmit dhe funksionimit të drejtorive për shërbime publike. Laramani të tilla vërehen që nga emërtimet e drejtorisë dhe përgjegjësive të tyre. Disa drejtori janë të emëruar si “Drejtoria për Shërbime Publike”, disa të tjera si “Drejtoria për Shërbime Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim”, “Drejtoria për Shërbime Publike, Siguri dhe Emergjencë”, “Drejtoria për Shërbime Publike dhe Infrastrukturë”, “Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Inspeksion”, etj. Në bazë të emërtimeve të drejtorive reflektohen edhe përgjegjësitë e secilës drejtori. Kur jemi të përgjegjësitë e drejtorive edhe në këtë aspekt vërehen dallime nga komuna në komunë që mund të konsiderohet ndoshta si e natyrshme bazuar në të drejtën e komunës në organizim të brendshëm. Ajo që është shqetësuese në këtë aspekt, bazuar në të dhënat e mbledhura, është që disa drejtori nuk i kanë shumë të qarta kompetencat e tyre, ose në disa raste ka përzierje kompetencash nga drejtoritë e tjera. Përzierje të tilla të kompetencave janë vërejtur në mes Drejtorisë për Shërbime Publike dhe Drejtorisë për Planifikim dhe Zhvillim, ku kjo e fundit sipas të dhënave të mbledhura ndërhynë në kompetencat e të parës.


16

Bazuar në rezultatet e hulumtimit gjendja aktuale në menaxhimin e mbeturinave në përgjithësi nuk është e mirë. Në këtë kontekst, sfidë për komunat mbetet përfshirja më e madhe e vendbanimeve në ofrimin e shërbimeve. Gjendja ekzistuese flet për një përqindje jo të kënaqshme të mbulueshmerisë së vendbanimeve në ofrimin e shërbimeve publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave dhe për deponi të cilat nuk janë në gjendje të mirë. Një element tjetër sfidues është edhe kapacitetet jo të mjaftueshme të kompanive të cilat merren me menaxhimin të mbeturinave, ndërkaq është një komunë e cila nuk ka fare kompani për menaxhim të mbeturinave dhe këtë punë e kryen vetë drejtoria. Poashtu ka vështirësi në koordinimin e punëve në mes komunës dhe kompanive regjionale të mbeturinave të cilat nuk menaxhohen nga Komuna. Megjithëkëtë ekzistojnë disa komuna të cilat kanë shënuar progres në aspektin e menaxhimit të mbeturinave. Një element kontribues në këtë drejtim ka qenë futja e kompanive private në menaxhimin e mbeturinave. Në shumicën e komunave deri më tani nuk ka pasur ndonjë projekt konkret për riciklimin e mbeturinave, dhe poashtu nuk ka ndonjë plan konkret as për të ardhmen. Në bazë të të dhënave të mbledhura rezulton se ndër problemet, apo sfidat kryesore me të cilat ballafaqohen drejtoritë komunale për shërbime publike, janë: Transferimi i kompetencave nga niveli qendror, mungesa e kapaciteteve brenda personelit, mospagesa e shërbimeve nga qytetarët, si dhe pengesat në rekrutimin e stafit të ri. Ndërkaq gjendja ekzistuese në segmentin që ka të bëjë me efiçiencë të energjisë paraqitet ende në fazën e afirmimit të rëndësisë së saj, ngase ka disa komuna të cilat asnjëherë deri me tani nuk janë marrë me këtë çështje. Në bazë të të dhënave të analizës rezulton se disa komuna kanë qenë shumë aktive në këtë drejtim dhe kanë realizuar deri më tani një serë projektesh që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë. Një kontribut të madh në këtë drejtim kanë dhënë edhe donatorët e ndryshëm, si GTZ dhe Komisioni Evropian, MEM por edhe vetë komunat përkatëse. Në pjesën që ka të bëjë me kapacitetet ekzistuese dhe nevojën për ngritjen e këtyre kapaciteteve konstatohen nevoja të shumta në këtë drejtim duke filluar nga mungesat e stafit. Mungesa me e madhe e stafit paraqitet në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë, por mungesa të tilla vërehen edhe në sektorë tjerë. Nga të dhënat e mbledhura rezulton se drejtoritë, por edhe kompanitë që merren me menaxhimin e mbeturinave kanë nevojë për trajnime shtesë dhe për pajisje të reja. Ndërkaq në pjesën që ka të bëjë me planet e punës drejtoritë në bazë të të dhënave të ofruar nga ato qëndrojnë më mirë, derisa sfidë për realizimin e këtyre planeve paraqet mungesa e buxhetit. Sfiduese dhe problematike për komunat, përkatësisht për drejtoritë komunale mbetet ende mos harmonizimi i ligjeve që kanë të bëjnë më menaxhimin e mbeturinave. Nga të dhënat e mbledhura konstatohet se ka pasur konfuzion të madh në kompetencat mbi menaxhimin e


17

mbeturinave që janë shkaktuar nga mos harmonizimi i ligjeve të ndryshme që nga themelimi i institucioneve demokratike të pas luftës. Këtij konfuzioni i ka ndihmuar fillimisht Agjensioni Kosovar i Mirëbesimit si dhe së fundi Ligji për Ndërmarrjet Publik. Ka shumë komuna të cilat nuk janë të kënaqura aspak me ndërmarrjet regjionale të mbeturinave dhe insistojnë që kompanitë për menaxhimin e mbeturinave të jenë komunale, madje ka edhe komuna të tilla të cilat kanë marrë vendim në Kuvendet Komunale për themelimin e ndërmarrjeve komunale për menaxhimin e mbeturinave edhe pse një gjë e tillë nuk është e lejuar me Ligjin për Ndërmarrjet Publike. Të dhënat flasin se ekziston një qasje pozitive në raport me Ligjin për Partneritet Publiko – Privat. Edhe pse ka komuna të cilat nuk kanë pasur asnjë rast konkret të aplikimit të këtij ligji, megjithatë Partneriteti Publiko – Privat shihet si një komponentë shumë e rëndësishme e cila mund të këtë një impakt pozitiv në menaxhimin më efikas të mbeturinave, por edhe në fusha të tjera të shërbimeve publike. Në anën tjetër me më shpresë të madhe pritet nxjerrja e Ligjit të ri për Menaxhimin e Mbeturinave i cili tashmë është në procedim e sipër. Komunat, përkatësisht drejtoritë përgjithësisht janë të informuara lidhur me ketë projekt ligj të cilin e vlerësojnë të një rëndësie të veçantë për komunat duke shpresuar që ky ligj më në fund do të sjellë qartësi me të madhe në kompetencat e komunave që kanë të bëjnë më menaxhimin e mbeturinave si dhe do të ndikoj dukshëm në menaxhimin më efikas të mbeturinave. Bazuar në të dhënat e mbledhura konstatohet se raporti në mes komunave, përkatësisht drejtorive komunale për shërbime publike dhe ndërmarrjeve regjionale nuk është në nivel të duhur. Problematike në këtë drejtim paraqitet mungesa e raportimit të këtyre ndërmarrjeve në komunat përkatëse. Një përmirësim në këtë drejtim vërehet me themelimin e Komisioni të Aksionarëve dhe Bordit të Drejtorive të Ndërmarrjeve Regjionale ku kemi pjesëmarrje dhe involvim me të madh të komunës në vendimmarrje, por edhe në këtë drejtim ka pakënaqësi të komunave. Një segment tjetër shumë i rëndësishëm në të cilin është punuar shumë pak, ka të bëjë më bashkëpunimin ndër-komunal. Bazuar në të dhënat nga komunat mund të konstatohet se deri më tani rastet e bashkëpunimit ndër-komunal kanë qenë të rralla dhe edhe në rastet kur ka ekzistuar ndonjë bashkëpunim ai është bërë më shumë në shkëmbimin e përvojave dhe jo në projekte konkrete. Në këtë kontekst pozitive mbetet angazhimi dhe përkushtimi i komunave që të punojnë më shumë në këtë drejtim në të ardhmen ngase bashkëpunimi ndër-komunal vlerësohet si shumë i rëndësishëm dhe me ndikim pozitiv edhe në fushën e shërbimeve publike.


18

3. QËLLIMI

Kjo analizë ka për qëllim të pasqyrojë gjendjen reale në shërbimet publike komunale, me theks në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë si dhe dhënien e rekomandimeve se si mund të përmirësohet gjendja në të ardhmen në këtë segment të pushtetit lokal. Analiza ka në fokus organizimin dhe funksionimin e drejtorive për shërbime publike të cilat përbëjnë një nga sektorët kyç në fushë veprimtarinë e administratës shtetërore në nivelin e pushtetit lokal ngase ato mbulojnë një sërë funksionesh që adresojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë nevojat e përditshme vitale të qytetarëve. Për rrjedhojë prej funksionimit dhe efikasitetit të tyre varet në masë të madhe edhe perceptimi i qytetarëve për nivelin e përgjegjshmërisë në qeverisje të të zgjedhurve të tyre. Analiza do t’i shërbejë komunës, por edhe donatorëve të ndryshëm, në këtë rast edhe GTZ-së për të pasur më të qartë gjendjen në menaxhimin e mbeturinave si dhe në efiçiencë të energjisë. Ajo do të paraqesë korniza orientimi për të gjithë ata të cilët janë të interesuar të investojnë në këto dy segmente të shërbimeve publike. Kjo analizë është fokusuar në gjetjen e disa përgjigjeve të rëndësishme lidhur me çështjet e shumta të organizimit, funksionimit dhe efikasitetit të shërbimeve publike komunale. Projekti ka si objektiv të ndihmojë komunat në ngritjen e kapaciteteve organizative dhe profesionale në fushën e shërbimeve publike, të forcoj rolin e Drejtorive të Shërbimeve Publike dhe të rris përgjegjshmërinë e atyre që janë në shërbim të qytetarëve si dhe të krijoj ura lidhëse bashkëpunimi në mes komunave dhe donatorëve më qëllim të koordinimit të veprimeve në përmirësimin e shërbimeve publike komunale.


19

4. METODOLOGJIA

Metodologjia e realizimit të kësaj analize është konceptuar në atë mënyrë që të jetë e përshtatshme me natyrën e temës e cila hulumtohet. Metodat e përdoruara në këtë hulumtim, janë: Metoda e pyetësorit, intervista e thellë dhe metoda e të vërejturit. Pyetësori ka qenë gjysmë i strukturuar, çka nënkupton që pyetjet në të kanë qenë të mbyllura (me përgjigje opcionale) dhe të hapura (me përgjigje të zgjeruara). Në anën tjetër intervistat e thella janë bërë me njohës të lëmisë së shërbimeve publike dhe përfaqësues të nivelit qendror. Poashtu në këtë hulumtim është aplikuar edhe metoda e të vërejturit. Kjo metodë ka shërbyer që anketuesi të fitojë përshtypje direkte nga terreni për temën e hulumtuar. Gjithashtu analiza është ndërtuar duke iu referuar edhe hulumtimeve dhe analizave të ndryshme të bërë në fushën e shërbimeve publike komunale, ligjeve dhe dokumenteve tjera të rëndësishme që ndihmojnë në nxjerrjen e përfundimeve dhe rekomandimeve përkatëse për të ardhmen që është edhe qëllimi i kësaj analizë.

4.1. Mostra Natyra e hulumtimit determinon edhe zgjedhjen e mostrës se realizimit të hulumtimit përkatës. Në këtë kontekst, kjo ka qenë edhe qasja jonë lidhur me përzgjedhjen e mostrës. Prandaj, në këtë hulumtim është aplikuar e ashtuquajtura mostër e qëllimshme, e cila nënkupton faktin se në këtë hulumtim janë përfshirë respondentë aq sa ka qenë e nevojshme për të realizuar me sukses hulumtimin. Kjo mostër, përveç respondetëve bazë që ishin drejtorët komunal për shërbime publike, ka përfshirë edhe kategorinë e ekspertëve të jashtëm dhe përfaqësues të nivelit qendror. Aplikimi i kësaj mostre të qëllimshme është bërë nga fakti se hulumtimi në fjalë ka qenë në shërbim të hartimit të një analizë dhe nuk ka pasur të bëjë më hulumtime të zakonshme të cilat më shumë fokusohen në percepcion të respondentit. Në këtë hulumtim janë përfshirë 28 komuna nga 37 sa janë gjithsej. Komunat të cilat nuk janë përfshirë në këtë hulumtim janë: Zveçani, Leposaviçi, Zubin Potoku, Graçanica, Ranillugu, Kllokoti, Shtërpca, Fushë Kosova dhe Rahoveci. Me përjashtim të komunave Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok të gjitha komunave tjera iu është dërguar pyetësori me kohë dhe janë vizituar nga intervistuesit tanë. Megjithëkëtë këto komuna nuk ju kanë përgjigjur ftesës sonë për të marrë pjesë në hulumtim, jo duke na refuzuar por duke prolonguar dhe duke mos kthyer deri në fund përgjigjet e tyre në raport me analizën.


20

4.2. Dinamika e Realizimit

Dinamika e realizimit të analizës ka përfshirë një sërë aktivitetesh të cilat i kanë paraprirë hartimit të analizës. Fillimisht është mbajtur një takim i përbashkët me Kolegjiumin e Drejtorëve të Shërbimeve Publike ku është prezantuar qëllimi i analizës dhe detajet tjera të hulumtimit. Ky takim ka qenë si një takim konsultativ i cili ka shërbyer për informimin e drejtorive të shërbimeve publike lidhur me analizën, si dhe për marrjen e sugjerimeve eventuale. Faza e dytë e realizimit të analizës ka përfshirë procesin e shpërndarjes së pyetësorit tek drejtoritë e shërbimeve publike të cilat kanë pasur kohë të mjaftueshme për ta plotësuar pyetësorin. Ndërkaq faza e tretë përfshinë kohën kur anketuesit kanë dalë në terren dhe kanë realizuar intervistat si dhe kanë kompletuar pyetësorin me drejtorët e drejtorive të shërbimeve publike. Faza e katërtë përfshinë pjesën e intervistave të realizuar me njohës të shërbimeve publike komunale dhe përfaqësues të nivelit qendror, kurse në fazën e gjashtë dhe të fundit është bërë përpunimi i të dhënave dhe përpilimin e analizës në bazë të të dhënave të mbledhura.


21

5. INTERPRETIMI I PËRGJITHSHËM I REZULTATEVE

Në këtë kapitull bëhet interpretimi i përgjithshëm i rezultateve të hulumtimit i cili ka në fokus organizimin e shërbimeve publike në komuna, funksionimin e drejtorive për shërbime publike si mekanizma përgjegjës për ofrimin e këtyre shërbimeve duke vënë theksin në mënyrë të veçantë në dy segmente të këtyre shërbimeve, në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencën e energjisë. Ky interpretimi i të dhënave do të bëhet duke bërë një lloj analizë krahasuese të dhënave nga komunat e ndryshme, përgjithësimin e rezultateve, por edhe duke paraqitur specifikat e komunave si shembuj qoftë për të mirë qoftë për të keq.

5.1. Gjendja aktuale në drejtoritë e shërbimeve publike- organizimi dhe funksionimi i tyre

Drejtoritë e shërbimeve publike përbëjnë një nga sektorët më të rëndësishëm në kuadrin e administratës në nivelin komunal të qeverisjes. Kjo për shkak se ato përfshijnë një gamë funksionesh të cilat influencojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë nevojat dhe interesat më vitale që kanë të bëjnë me jetën e përditshme të qytetarëve. Në vazhdim paraqitet një profil i drejtorive duke filluar nga emërtimet e tyre, mënyra e organizimit dhe përgjegjësitë e drejtorive për shërbime publike, numrin e të punësuarve, strukturën moshore dhe gjinore të tyre, nivelin arsimor dhe përvojën e punës, si dhe nivelin e të ardhurave.

5.1.1. Çështja e emërtimit të drejtorive

Edhe pse Republika e Kosovës përbën një shtet unitar, me një sistem rregullash standarde dhe unike të administratës publike shihet se në realitet kemi një variacion të theksuar në emërtimin e drejtorive që mbulojnë shërbimet publike nëpër komunat e ndryshme. Ky emërtim i ndryshëm logjikisht shpie në faktin se kemi edhe një konceptim dhe përkufizim të ndryshëm të funksioneve apo përgjegjësive që duhet ti përmbushin këto drejtori nëpër komuna të ndryshme. Kështu në një numër të caktuar komunash shohim se këto drejtori përkufizohen apo emërtohen si “Drejtoria për Shërbime Publike”, disa të tjera si “Drejtoria për Shërbime Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim”, “Drejtoria për Shërbime Publike, Siguri dhe Emergjencë”, “Drejtoria për Shërbime Publike dhe Infrastrukturë”, “Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Inspeksion”, etj. Kjo diferencë në emërtime duket të jetë kushtëzuar nga prioritetet e projektuara të këtyre drejtorive në kohën e themelimit të tyre, në kuadër të administratës komunale apo për arsye të tjera që lidhen me të drejtën e komunës për të bërë organizimin e brendshëm siç ajo e sheh të nevojshme.


22

5.1.2. Organizimi i drejtorive dhe funksionet apo përgjegjësitë kryesore

Përveç emërtimit, i cili e përkufizon fushëveprimtarinë e drejtorive në fjalë, çështja tjetër shumë e rëndësishme ka të bëjë me strukturimin e brendshëm të tyre, vendosjen e hierarkive të domosdoshme organizative dhe funksionalizimin e tyre. Kjo zakonisht paraqitet në atë që njihet si “organogram i organizatës”, ku përcaktohen ndarja teknike e punëve dhe përgjegjësive të stafit. Hulumtimi ka gjetur se numri kryesor i drejtorive të shërbimeve publike në komunat përkatëse posedojnë një oroganogram të tillë, ndërsa pesë prej tyre nuk posedojnë fare. Ky problem evidencon faktin dhe nevojën që komunat duhet t’i jepin më shumë rëndësi fushëveprimtarisë së drejtorive të shërbimeve publike, ngase mungesa e një organogrami funksional shpie në situatën e një burokracie publike ku adresa e përgjegjësisë zyrtare është e paqartë. Sikurse e përmendëm edhe në fillim, drejtoritë e shërbimeve publike mbulojnë një shumë funksionesh që kanë të bëjnë direkt me nevojat vitale të qytetarëve në jetën e tyre të përditshme, sikurse janë furnizimi me ujë, mirëmbajtja e rrugëve lokale, shesheve, trotuareve, menaxhimin e transportit lokal, shërbimet emergjente sikurse janë ato të zjarrfikjes, pastaj mirëmbajtjen e ambientit dhe hapësirave publike. Hulumtimi evidencon se të gjitha këto funksione i gjejmë në kuadrin e fushëveprimtarisë së drejtorive të shërbimeve publike në disa komuna, por edhe në këtë segment konstatohen dallime në mes të komunave të ndryshme si dhe në raste të caktuar mos definim i qartë i kompetencave në kuadër të drejtorisë. Ka raste të tilla ku drejtoria e caktuar, në këtë rast ajo për Zhvillim dhe Planifikim ndërhynë në kompetencat apo funksionet e Drejtorisë për Shërbime Publike. Madje disa komuna në përgjigjet e tyre lidhur me përgjegjësitë kryesore të drejtorisë, i kanë numëruar vetëm disa nga to, duke mos listuar në mënyrë të plotë përgjegjësitë kryesore të tyre. Një çështje e veçantë në organizimin e drejtorive del të jetë edhe çështja e shërbimit të zjarrfikjes e cila në disa komuna është përfshirë në kuadër të Drejtorisë për Shërbime Publike dhe në disa të tjera jo. Siç u cek edhe me lartë këto diferenca në funksione të drejtorive burojnë nga emërtimet dhe konceptimet e ndryshme që u janë bërë këtyre drejtorive në komuna të caktuar. Në këtë kontekst, mund të konstatohet se jo vetëm që nuk ka sistem unik të emërtimit të drejtorive, por ky unifikim mungon edhe në funksionet e këtyre drejtorive edhe pse këto funksione janë të përshkruara qartë në Ligjin për Vetëqeverisje Lokale.


23

5.1.3. Struktura gjinore dhe moshore e të punësuarve në drejtori

Sa i përket dimensionit të strukturës gjinore të stafit të drejtorive të shërbimeve publike hulumtimi evidencon një dominim absolute të meshkujve. Në disa komuna në drejtoritë në fjalë i gjithë stafi përbëhet nga meshkuj, në disa janë të punësuara nga një femër ose dy. Përjashtim bën vetëm Mitrovica ku në stafin e drejtorisë së shërbimeve publike kemi një raport gjinor gati të barabartë pasi në stafin prej 11 personash 6 janë meshkuj e 5 femra. Në këtë rrafsh një dallim vërehet edhe në komunën e Prizrenit ku në stafin e Drejtorisë së Shërbimeve Publike të përbërë nga 17 persona, 5 janë femra, ndërsa Prishtina paraqet një rast të dominimit të meshkujve në raport me femrat ku nga 148 persona sa janë në Drejtorinë e Shërbimeve Publike vetëm 8 prej tyre janë femra. Kjo shkallë e lartë e pabarazisë gjinore shpjegohet kryesisht me faktorë social e kulturor të cilët punët e mbuluara nga drejtoritë e shërbimeve publike rëndom i perceptojnë si punë “joadekuate për femrat”. Një arsye tjetër është edhe fakti se këtë disbalanacë gjinore e ka shkaktuar edhe përfshirja e shërbimit të zjarrfikjes në kuadër të drejtorisë kur dihet fakti se në këtë shërbim dominon gjinia mashkullore.

5.1.4. Përvoja e punës dhe përgatitja arsimore e të punësuarve

Lidhur me përgatitjen arsimore të stafeve të drejtorive të shërbimeve publike hulumtimi evidencon se brenda këtyre stafeve në të gjitha komunat e vendit shumica e punëtorëve kanë të mbaruar vetëm shkollimin e mesëm, ndërsa pothuajse të gjithë drejtuesit e këtyre drejtorive janë me arsim superior. Kjo strukturë profesionale duket të jetë konform kërkesave dhe natyrës së funksioneve publike që kryhen në kuadër të drejtorive në fjalë.

6.69%

30.86%36.80%

25.65%

93.48%

6.52%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

80.00%

90.00%

100.00%

18 - 28 v

jet

28 - 38 v

jet

38 - 48 v

jet

48 - 58 v

jet

Mesh

kuj

Fem

ra


24

Një indikator i rëndësishëm në matjen e përformancës stafit të një organizate të caktuar është edhe përvoja e tij. Hulumtimi evidencon se në shumicën e komunave të vendit stafet e drejtorive të shërbimeve publike kanë përvojë të gjatë shumë vjeçare në punën e tyre. Si shembull ilustrues mund të merret rasti i Komunës së Vushtrrisë ku drejtori i drejtorisë së shërbimeve publike ka një përvojë 40 vjeçare të punës në këtë sektorë, ose rasti i Suharekës ku drejtori ka një përvojë 25 vjeçare. Këto të dhëna tregojnë se përkundër ndryshimeve të mëdha që kanë ndodhur në Kosovë gjatë dekadës së fundit në sektorin e shërbimeve publike komunale është ruajtur njëlloj kontinuiteti në kapacitetet njerëzore. Por kjo nuk vlen edhe për komuna të krijuara se voni të cilave u mungon përvoja, por edhe kapacitetet teknike dhe organizative.

5.1.5. Numri i të punësuarve në drejtori dhe niveli i të ardhurave mesatare

Sikurse mund të shihet kemi të bëjmë me një mori shërbimesh që kërkojnë kapacitete të konsiderueshme njerëzore dhe teknike në mënyrë që të arrihet efikasiteti i kërkuar. Gjetjet e hulumtimit tregojnë se në këtë segment ka probleme të theksuara në mungesën e stafit dhe mospërputhje në mes madhësisë së komunave dhe numrit të stafit të drejtorive të shërbimeve publike që funksionojnë brenda tyre. Kështu p.sh. derisa në komuna të tilla të mëdha si Gjilani dhe Mitrovica stafi i drejtorive të shërbimeve publike është 9 veta për të parën dhe 11 për të dytën, në komuna shumë herë më të vogla se sa Gjilani dhe Mitrovica kemi një staf dyfish më të madh që punojnë në drejtoritë e shërbimeve publike. Ndërsa Prishtina posedon me stafin më të madh të punëtorëve te drejtorisë së shërbimeve publike që arrin në shifrën prej 148 personash. Kjo shpjegohet me faktin se Prishtina është shumëfish më e madhe se sa komunat tjera të Kosovës dhe përfshinë edhe shërbimin e zjarrëfikjes. Pra kjo disbalancë në mes madhësisë së stafit të drejtorive të shërbimeve publike dhe madhësisë së komunave mund të arsyetohet me përfshirjen ose mos përfshirjen e shërbimit të zjarrfikjes në kuadër të drejtorisë.

Ndërkaq niveli i të ardhurave për të punësuarit në drejtori varion nga komuna në komunë dhe ndahet në dy nivele, të ardhurat për nivelin politik të drejtorisë që përfshinë drejtorët e drejtorive si të emëruar politik dhe niveli tjetër që përfshinë zyrtarët tjerë të drejtorisë që konsiderohen si shërbyes civil. Të ardhurat mesatare për kategorinë e parë janë rreth 525 euro në muaj. Ndërsa të ardhurat për kategorinë e dytë të të punësuarve në drejtori variojnë nga 180 euro deri në 300 euro për muaj.

5.1.6. Problemet më të mëdha me të cilat ballafaqohen Komunat- Drejtoritë e Shërbimeve Publike

Si çdo organizatë tjetër, në kontekstin aktual të shoqërisë kosovare e që është konteksti i një shoqërie në tranzicion sistematik institucional, edhe Drejtoritë e Shërbimeve Publike ballafaqohen me probleme të ndryshme gjatë kryerjes së funksioneve të tyre të përditshme publike.


25

Në këtë rrafsh hulumtimi ka evidencuar një mori problemesh, të cilat janë paraqitur si më poshtë në mënyrë grafike.

Sikurse mund të shihet ekziston një mori e theksuar e problemeve në funksionimin e Drejtorive të Shërbimeve Publike nëpër komunat e Kosovës. 85.19 % e respondentëve mendojnë se një ndër problemet kryesore me të cilat ballafaqohen Drejtoritë e Shërbimeve Publike është mospagesa e shërbimeve publike nga qytetarët. Ndërkaq 66.67 % e të intervistuarve mendojnë se problem kryesor paraqet transferimi i kompetencave nga niveli qendror dhe mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e vjetër, pagat e ulëta. 51.85 % e respondentëve e shohin si problem për drejtoritë pengesat në rekrutimin e stafit të ri, kurse 44.44 % e tyre mendojnë se një ndër problemet e drejtorisë është mungesa e kapaciteteve brenda personelit. Ndërkaq 29.63 % e të intervistuarve kanë qenë të përcaktuar në identifikimin e problemeve tjera, si: mosrespektimi i marrëveshjes nga kompania e mbeturinave; buxhet i pa mjaftueshëm; mos definimi i kompetencave; mungesa e pajisjeve për menaxhim të mbeturinave; mungesa e kompanive komunale; mungesa e stimulimit dhe kompetencat e centralizuara.


26

5.2. Çështjet specifike

5.2.1. Gjendja ekzistuese në menaxhimin e mbeturinave Përveç vëzhgimit të mënyrës se si janë organizuar dhe funksionojnë drejtoritë e shërbimeve publike në komunat e Kosovës, hulumtimi është fokusuar edhe në segmente specifike të këtij funksionimi. Një prej këtyre segmenteve është ai i menaxhimit të mbeturinave, përkatësisht si paraqitet gjendja ekzistuese në këtë segment. Hulumtimi ka evidencuar se gjendja në menaxhimin e mbeturinave në komunë, në përgjithësi nuk është e mirë dhe përcillet me probleme të ndryshme që implikojnë faktorët e jashtëm por edhe ata të brendshëm. Problemet fillojnë që nga kompanitë për menaxhimin e mbeturinave, problem ky i cili ka qenë konstant në nivelin lokal. Të dhënat tregojnë se forma më e zakonshme e organizimit dhe funksionimi të këtyre kompanive është regjionale dhe në shumicën e rasteve është treguar jo e suksesshme dhe shumë e kritikueshme nga komunat. Të gjitha këto kompani regjionale të mbeturinave kanë njësitë e tyre në komunat e regjionit të caktuar, por ka komuna siç është rasti i Novobërdës i cila nuk ka asnjë kompani për menaxhimin e mbeturinave, as regjionale dhe as lokale dhe si rezultat të gjitha punët kryhen nga drejtoria për shërbime publike. Në anën tjetër ka komuna të cilat kanë themeluar apo janë në proces të themelimit të kompanive publike komunale për menaxhim të mbeturinave edhe pse një gjë e tillë nuk është e lejuar me legjislacionin ekzistues. Komunat të cilat e kanë ndërmarrë një hap të tillë arsyetohen me injorimin e autoriteteve lokale nga kompanitë regjionale, mos menaxhimin e mirë të mbeturinave nga këto kompani, mos raportimin për punën e bërë, etj. Hulumtimi evidencon se në shumë komuna nuk është i përfshirë fare sektori privat në ofrimin e shërbimeve publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave, megjithëkëtë shumica e komunave shprehen në favor të përfshirjes se sektorit privat të cilin e vlerësojnë si të rëndësishëm për rritjen e konkurrencës dhe ngritjen e cilësisë në ofrimin e shërbimeve. Të dhënat e mbledhura nga komunat tregojnë për një gjendje jo të mirë edhe të deponive të mbeturinave dhe për ekzistimin e shumë deponive të egra. Sikurse kompanitë për menaxhimin e mbeturinave edhe deponitë janë regjionale dhe nuk menaxhohen nga komuna edhe pse ato fizikisht gjenden në komunat përkatëse. Hulumtimi evidencon se në të gjitha komunat e vendit drejtoritë e shërbimeve publike nuk mbulojnë tërësinë e territorit të komunës me shërbimet e tyre të menaxhimit të mbeturinave, madje shumica prej tyre këtë e bëjnë vetëm me një përqindje relativisht të ulët. Në bazë të dhënave të ofruara nga komunat më se miri në këtë aspekt qëndrojnë komuna e Novobërdës e cila ofron shërbimet e menaxhimit të mbeturinave në 90 për qind të territorit administrativ të komunës dhe komunat e Hanit të Elezit, Dragashit, Gjilanit dhe Gjakovës me 70 për qind të territorit të tyre.


27

Këto të dhëna flasin për një mungesë të theksuar të kapaciteteve të drejtorive të shërbimeve publike në ofrimin e shërbimeve ndaj qytetarëve, në këtë rast ato që kanë të bëjnë me mirëmbajtjen apo menaxhimin e mbeturinave. Disa nga komunat kanë ofruar rekomandimet e tyre se çka duhet të bëjë komuna, përkatësisht drejtoria që të këtë një menaxhim më të mirë të mbeturinave. Ndër rekomandimet kryesore janë: rritja e numrit të vendbanimeve të cilave u ofrohet shërbimi; ndërmarrja e masave për rritjen e përqindjes së pagesës për këto shërbime nga ana e qytetarëve, aplikimi i masave kushtetuese lidhur me pagesën e taksës për mbeturina; të ndryshohet forma e grumbullimit në qytet nga kontejnerët në grumbullim me qese të plastikës; të bëhet ndarja apo klasifikimi i mbeturinave; hartimi i planeve konkrete për menaxhim të mbeturinave, etj.

Hulumtimi ka evidencuar faktin se pothuajse asnjë nga komunat nuk ka realizuar ndonjë projekt konkret që ka të bëjë me riciklimin e mbeturinave. Të dhënat tregojnë se deri me tani ka vetëm ide lidhur me këtë çështje, por ende jo diçka konkrete. Disa komuna janë deklaruar se janë në proces e sipër të projektit për riciklimin, ndarjen e mbeturinave, rast konkret është komuna e Prishtinës e cila është deklaruar se ky projekt do të jetë një model i mirë edhe për komunat tjera.

Rrugëzgjidhjet e mundshme që janë evidencuar nga hulumtimi gjatë intervistimit me personat kompetent përfshijnë një mori alternativash si shtimi i kapaciteteve teknologjike dhe njerëzore të drejtorive të shërbimeve publike, ndërmarrja e masave për ngritjen e shkallës së inkasimit të pagesës së faturës së mbeturinave nga ana e qytetarëve dhe një prej mënyrave për të arritur këtë përmenden fushatat e vetëdijesimit të qytetarëve për përvetësimin e standardeve të kulturës ekologjike. Gjithashtu përmendet edhe faktori i mungesës së planeve dhe strategjive të qarta komunale në fushën e menaxhimit të mbeturinave si një faktor që ngadalëson përmirësimin e gjendjes në këtë fushë. Si strategji të tjera që mund të aplikoheshin në funksion të këtij përmirësimi janë edhe strategjitë që parashikojnë ndërtimin e mekanizmave për riciklimin e mbeturinave, i cili do të eliminonte problemin e madh të deponive, si dhe strategjitë për zhvillimin e konkurrencës së operatorëve të ndryshëm në fushën e menaxhimit të mbeturinave. Por të gjitha këto kërkojnë investime të konsiderueshme financiare dhe vendosjen e këtij problemi në prioritete më të rëndësishme të qeverisjes komunale.

5.2.2. Efiçienca e Energjisë.

Energjia dhe efiçienca e saj është një pjesë tjetër e rëndësishme e fushë veprimtarisë së Drejtorive të Shërbimeve Publike në komunat e Kosovës.

Në këtë segment problemet e drejtorive të shërbimeve publike janë shumë më të mëdha se sa në segmentet tjera. Hulumtimi ka evidencuar probleme të mëdha strukturore dhe


28

mungesë angazhimi nga strukturat e qeverisjes qendrore dhe atyre lokale për të ndryshuar gjendjen.

Deri më tani janë realizuar një numër i projekteve që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë, megjithëkëtë numri i projekteve të realizuara në këtë segment është shumë i vogël në krahasim me nevojat e investimit në këtë drejtim. Hulumtimi evidencon gjithsej 18 komuna në të cilat janë realizuar projekte të ndryshme që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë, ndërsa në pjesën tjetër të komunave nuk është realizuar asnjë projekt i tillë. Shumica nga këto projekte janë realizuar në bashkëfinancim me komunën duke përfshirë donatorët si GTZ e cila ka investuar në numrin më të madh të rasteve, pastaj Komisioni Evropian, USAID, MEM, etj. Ndërkaq në shumicën e komunave të Kosovës nuk ekziston fare as detyra e zyrtarit komunal për efiçiencën e energjisë në kuadër të organogramit të burokracisë administrative komunale. Vetëm Prishtina, Gjilani, Mitrovica dhe Istogu kanë zyrtarë për efiçiencën e energjisë. Ky problem gjeneron probleme tjera sikurse janë mungesa e bashkëpunimit në mes komunave dhe Ministrisë së Energjisë, si dhe mungesa e projekteve serioze në këtë fushë, duke krijuar një gjendje ku çështjet e efiçiencës së energjisë janë çështje që trajtohen në mënyrë ad hoc, dhe si pjesë apo aneks i sektorëve tjerë të qeverisjes komunale. Pavarësisht investimeve të vogla në këtë segment, shumica absolute e komunave e shohin si shumë të rëndësishëm angazhimin e komunës në punët që kanë të bëjnë efiçiencën e energjisë. Si sfidë për komunat është buxheti i vogël dhe interesimi jo i madh për të investuar në këtë sektorë nga kompani të ndryshme. Planet dhe rekomandimet e komunës në këtë drejtim janë: Të punohet më shumë në kërkimin e fondeve për të investuar në fushën e efiçiencës së

energjisë. Të bëhet kushtëzimi i lejes së ndërtimit për ndërtimet e reja (nëse për këtë çështje

krijohet baza ligjore), me kritere për efiçiencë të energjisë. Të promovohet shfrytëzimi i burimeve alternative të energjisë per ngritje te efiçiences. Organizimi i fushatave të ndryshme vetëdijesuese lidhur me efiçencën e energjisë. Zbatimi i projekteve në fushën e efiçiencës se energjisë në objektet publike dhe ato të

banimit kolektiv. Të caktohet zyrtari për efiçiencë të energjisë. Të implementohen ligjet dhe rregulloret që kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë. Të fillojnë auditimet nga auditorët për energji në institucione publike dhe objekte

banimi.


29

Çfarë mund të bëjnë komunat në mënyrë që të përmirësohet puna e DSHP në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë?

Në pyetjen se çfarë mund të bëjnë komunat në mënyrë që të përmirësohet puna e DSHP në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë, të intervistuarit janë përgjigjur si në vijim: Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë 96.30 %, të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat 96.30 %, të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike 85.19 %, të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave 85.19 %, të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë 62.96 %, të tjera 40.74 %.

Perceptimi mbi ndikimin e strategjive të ndryshme në ngritjen e efikasitetit të shërbimeve publike.

Është e qartë se për tejkalimin e problemeve me të cilat ballafaqohen komunat, përkatësisht drejtoritë e shërbimeve publike kërkohen investime të reja dhe strategji të reja organizative. Në këtë kontekst janë pyetur stafet e drejtorive të shërbimeve publike


30

mbi mënyrat se si ato e shohin zgjidhjen e këtyre problemeve. Nga përgjigjet e marra rezulton se ekziston një shumësi perceptimesh mbi mënyrat apo strategjitë që duhet ndjekur në përmirësimin e gjendjes së shërbimeve publike komunale. Nga strategjitë e mundshme që më së shumti janë vlerësuar si strategji efikase për arritjen e qëllimit të lartpërmendur janë këto si më poshtë:

5.3. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve

Kapacitetet organizative të një organizate përbëjnë një ndër aspektet e rëndësishme të funksionimit të institucioneve në përgjithësi. Në kuadër të kësaj pjesë të hulumtimit analiza është fokusuar në çështjet që kanë të bëjnë më burimet njerëzore, trajnimet dhe kurset e ndryshme, gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme, planet e punës si dhe aspekti financiar.

5.3.1. Burime njerëzore

Bazuar në të dhënat nga komunat del që shumica e komunave kanë mungesë të stafit në disa sektorë të rëndësishëm. Një nga këta sektorë është sektori i efiçiencës së energjisë ku mungon zyrtari komunal përkatës, mandej ka mungesa edhe në shumë sektorë të tjerë të cilët janë të rëndësishëm për funksionimin efikas të drejtorisë.


31

Hulumtimi evidencon që pengesat lidhur me rritjen e stafit janë të lidhur me kufizimet buxhetore dhe kufizimin e numrit të punëtorëve nga niveli qendror.

Të dhënat e mbledhura nga komunat tregojnë se në kuadër të drejtorive për shërbime publike ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës për secilin të punësuar në drejtori dhe pokështu ekziston edhe vlerësimi i përformancës së të punësuarve në drejtori. Ndërsa sa i përket motivimit të personelit, në shumë komuna mungon ky motivim prandaj rekomandimi i komunës është që motivimi personelit mund të bëhet duke rritur pagat, dhënia e shpërblimeve të ndryshme, përmirësimin e kushteve të punës, etj.

5.3.2. Trajnimet dhe kurset e ndryshme Që nga themelimi i institucioneve demokratike të pas luftës në Kosovë e deri më tani ka pasur trajnime të shumta të cilat janë organizuar nga organizata të ndryshme vendore dhe të huaja. Marrë parasysh këtë numër të madh të këtyre trajnimeve dhe bazuar edhe në vlerësimet e shfrytëzuesve të tyre rezulton se në shumë raste këto trajnime nuk kanë qenë aspak efektive. Megjithëkëtë trajnimet e deritashme në drejtoritë për shërbime publike rezultojnë të kenë qenë të suksesshme dhe të nevojshme edhe më tutje. Hulumtimi evidencon nevojën për trajnime në kuadër të drejtorive për shërbime publike ku shumica e komunave të përfshira në hulumtim kanë paraqitur nevojat e tyre për trajnim. Në këtë kontekst janë evidentuar një sërë fushash ku do të kishte nevojë për trajnime, si:

Menaxhimin e mbeturinave (formën e riciklimit të mbeturinave, etj). Efiçiencë të energjisë. Planifikim dhe menaxhim (hartimi i planeve të ndryshme për menaxhim të

mbeturinave, etj). Teknologji informative dhe kurse të gjuhëve të gjuhës angleze. Menaxhim të emergjencave, Inspeksion, etj.

5.3.3. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse Të dhënat e mbledhura nga hulumtimi tregojnë se pajisjet ekzistuese nuk janë në gjendje shumë të mirë në veçanti pajisjet e kompanive që merren me menaxhimin e mbeturinave. Ndërkaq pajisjet ekzistuese brenda drejtorive duket të jenë në gjendje më të mirë.

Përveç gjendjes jo të mirë të këtyre pajisjeve, ato edhe nuk janë të mjaftueshme. Hulumtimi evidencon nevojën për pajisje të reja në disa drejtori dhe në shumicën e kompanive të mbeturinave. Në këtë kontekst përmenden pajisje të ndryshme, si kompjuter dhe pajisje të tjera teknologjike për drejtoritë, ndërkaq për kompanitë përmenden pajisje si, kamion për mbeturina, autocisterna, kompaktorë të vegjël, kontejner, etj.


32

5.3.4. Planet e punës – Aspekti financiar Bazuar në atë që kanë deklaruar të intervistuarit tanë, shumica e drejtorive posedon me strategji shumëvjeçare dhe plane të punës për zbatimin e kësaj strategjie. Ndërkaq ka edhe komuna të cilat janë deklaruar që nuk kanë plane konkrete sa i përket menaxhimit të mbeturinave dhe ata janë në pritje të ndihmës edhe nga organizata të ndryshme që ti hartojnë këto plane. Nga të dhënat e hulumtimit rezulton që GTZ tashmë ka filluar t’i ndihmojë komunat e regjionit të Prishtinës në hartimin e strategjive lokale për menaxhim të mbeturinave. Nevojat e drejtorive në këtë drejtim kanë të bëjnë kryesisht me buxhetin, ndërkaq sipas tyre mënyra më e mirë për të krijuar strategji dhe plane të punës do të ishte, si në grafikonin më poshtë.

Hulumtimi evidencon faktin se buxheti i caktuar për drejtorinë e shërbimeve publike nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme për shpenzime dhe investimet e nevojshme. Ndërkaq shumica e drejtorive kanë pohuar se ato kanë planifikim të sigurisë financiare për vitin vijues.

5.4. Legjislacioni dhe kompetencat që kanë të bëjnë me shërbimet publike

Fushëveprimtaria e drejtorive të shërbimeve publike mbulohet nga një legjislacion, në të cilin është punuar për një kohë të gjatë. Mirëpo edhe përkundër kësaj edhe në këtë segment paraqiten një mori problemesh, probleme që influencojnë në mënyrë direkte performancën e drejtorive të shërbimeve publike në komunat e Kosovës.

37.04%

44.44%

22.22%

0.00%0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

45.00%


33

Një ndër këto probleme i cili vërehet nga të dhënat e hulumtimit është konfuzioni tek komunat sa i përket legjislacionit bazë për organizimin dhe funksionimin e shërbimeve publike. Konfuzionin më të madh në këtë drejtim e kanë shkaktuar ekzistimi i kompanive regjionale të mbeturinave apo regjionalizimi i mbeturinave i cili ka ra ndesh me ligjin themelor të organizimit të pushtetit lokal e që është LVL-ja. Sipas këtij ligji komunat janë përgjegjëse për ofrimin e shërbimeve publike, mirëpo në realitet komunat nuk mund t’i ofrojnë këto shërbime si të vetme por vetëm në formën regjionale të organizmit. Është e nevojshme që niveli qendror të del me udhëzime administrative apo informime shtesë në mënyrë që komunat ta kenë më të qartë rolin dhe ndikimin e ligjeve specifike siç është LNP.

Hulumtimi ka evidencuar edhe një problem tjetër në këtë drejtim që lidhet me pengesat formale në implementimin e Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale. Shkaktarët e këtyre pengesave formale lidhen me faktin se nuk është kryer në tërësi procesi i bartjes së kompetencave ekzekutive tek drejtoritë e shërbimeve publike, si dhe nga fakti se shpeshherë ka mospërputhje në mes ligjeve, dispozitat e të cilave në shumë raste e përjashtojnë njëra tjetrën. Kjo mospërputhje vërehet sidomos në raportin e Ligjit për Ndërmarrjet Publike (LNP ) me Ligjin e Vetëqeverisjes Lokale (LVL).

Pasojë e këtij fakti është përzierja e kompetencave, me çka vie deri tek rënia e nivelit të përgjegjësisë dhe efikasitetit si dhe adresimi jo i saktë i përgjegjësisë, ngase qytetarët janë të prirur që këtë përgjegjësi të kërkojnë tek autoritetet lokale pavarësisht a është kompetent komuna për një çështje apo jo. Në mënyrë që të kapërcehet ky problem komunat duhet të ushtrojnë presionin e nevojshëm për ndryshimet e nevojshme në bazën ligjore që mbulon fushën e drejtorive të shërbimeve publike. Kjo sidomos duhet të bëhet më fuqishëm në fushën e menaxhimit të mbeturinave, ngase Ligji për Menaxhimin e Mbeturinave ende nuk i ka kaluar procedurat ligjore të hartimit, për të hyrë pastaj në fuqi dhe për t’u zbatuar.

Komunat kanë qenë të obliguar me ligjin për ndërmarrje publike që t’i themelojnë bordet e drejtorëve si dhe komisionin e aksionarëve të ndërmarrjeve publike. Në këtë kontekst disa komuna e kanë kryer një obligim të tillë, ndërsa disa të tjera ende nuk e kanë bërë një gjë të tillë. Në bazë të rezultateve të hulumtimit vërehet që themelimi i këtyre bordeve dhe komisioneve të aksionarëve me te cilat komunat marrin pjesë në raste të caktuara është treguar i suksesshëm. Kjo vërehet sidomos në pjesëmarrjen në vendimmarrje të komunës si dhe raportimit të ndërmarrjes tek bordit pjesë e të cilit është komuna.

Të dhënat nga hulumtimi tregojnë së komunat janë shumë optimiste që projekt ligji i ri për menaxhimin e mbeturinave do të ndikoj pozitivisht në sqarimin përfundimtar të kompetencave në menaxhimin e mbeturinave


34

Përmes plotësimit dhe harmonizimit të bazës ligjore drejtoritë e shërbimeve publike mund të tejkalojnë edhe problemet që shfaqen në fushën e bashkëpunimit të tyre me ndërmarrjet regjionale.

Hulumtimi evidencon se ky bashkëpunim nuk është në nivelin e duhur dhe në përputhje me nevojat e qytetarëve.

E njëjta gjendje, sikurse gjen hulumtimi, paraqitet edhe në fushën e bashkëpunimit ndërkomunal të drejtorive të shërbimeve publike. Ky bashkëpunim paraqitet si fragmentar dhe stihik.

Gjendja e njëjtë paraqitet pak a shumë edhe sa i përket aplikimit të ligjit për partneritet publik-privat. Edhe pse ky ligj dhe aplikimi i partneritetit publik-privat paraqitet si një nga alternativat e suksesshme megjithëkëtë deri më tani ky lloj partneriteti me përjashtim të disa komunave nuk ka gjetur zbatim. Vlen të theksohet se në komunat ku është aplikuar një partneritet i tillë është treguar i suksesshëm.


35

6. KËNDVËSHTRIMET E EKSPERTËVE DHE PËRFAQËSUESVE TË NIVELIT QENDROR Kësaj analize i bashkëngjiten edhe mendimet e ekspertëve të cilët njëkohësisht kanë qenë edhe në cilësinë e personave përgjegjës në institucionet relevante që merren me sektorët që ka trajtuar vetë kjo analizë. Në fakt, përfshirja e opinioneve në pjesën e mëposhtme është e ndarë në aspektet ligjore të kësaj fushe, pastaj në fushën e efiçiencës së energjisë dhe në fushën e menaxhimit të mbeturinave. Rëndësia e pasqyrimit të opinioneve të ndryshme konsiston edhe në nevojën dhe praktikën e funksionimit të këtyre tre sektorëve, e të cilët, në të shumtën e rasteve, janë aq fort të ndërlidhura mes vete saqë pengesat dhe ngecjet, por edhe sukseset e njërit sektor interferojnë pashmangshëm edhe në sektorët tjerë, e të cilat janë të përfshirë në këtë pjesë të kësaj analize. Në vijim të analizës janë të paraqitura opinionet e z.Agron Maxhuni – Drejtor i Departamentit Ligjor në kuadër të Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal, z. Avni Sfishta - Ekspert për Efiçiencë të Energjisë dhe Koordinator për Efiçiencë të Energjisë në GTZ-MMS (MMS - Modernizimi i Shërbimeve Komunale) dhe z. Avni Ramadani, Kryeshef Ekzekutiv në Kompaninë për Menaxhimin e Deponive të Kosovës (KMDK) si dhe njohës i mirë çështjeve që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave.


36

6.1. Agron MAXHUNI - Drejtor i Departamentit Ligjor të MAPL-së Menaxhimi i mbeturinave në nivelin lokal në aspektin ligjor Menaxhimin e mbeturinave në nivelin lokal e rregullojnë dy ligje, d.m.th. është ligji për Ndërmarrjet Publike, i cili përcakton që në disa komuna ka vendimmarrje publike regjionale si dhe Ligji për Mbeturina. Ligji për Mbeturina është një ligj specifik që Kosovës i është nevojitur, e në veçanti çështjeve të pushtetit lokal, ngase përcakton qartë përgjegjësitë dhe procedurat e komunave karshi menaxhimit të mbeturinave, poashtu përcakton standardet, kriteret dhe çështjet tjera të kësaj fushe. Derisa Ligji për Ndërmarrje Publike, në bazë të një udhëzimi administrativ, e pasqyron, respektivisht e qartëson edhe përqindjen e aksioneve të së cilës komunë në atë ndërmarrje. Me këtë akt ligjor këto ndërmarrje publike ofrojnë shërbime për tri apo pesë komuna, varësisht prej komunave. Është pra një udhëzim administrativ i cili ka përcaktuar edhe përqindjen e aksioneve bazuar në specifikat e komunave të cilat participojnë në atë ndërmarrje. Harmonizimi mes ligjeve të ndryshme dhe ndikimi i tyre Grupi për reformë dhe Legjislacion në kuadër të grupit të madh për Decentralizimin, ka identifikuar ligjet që bien në kundërshtim me Ligjin për Vetëqeverisjen Lokale. MAPL-ja ka hartuar një qarkore e cila pasqyron mospërputhjen e Ligjit për Vetëqeverisje Lokale dhe Ligjit për Ndërmarrje Publike si dhe ligjeve të tjera. Në atë qarkore në mënyrë të hollësishme mund të shihen ato dispozita që bien në kundërshtim me legjislacion për LVL-në. Pikërisht te këto ligje janë identifikuar ndeshjet apo mospërputhjet e tyre me LVL-në dhe pastaj këto edhe janë adresuar tek institucionet përkatëse. Në anën tjetër nga puna e Nëngrupit për Reformë të Legjislacionit, ka mundësi që të vjen deri te harmonizimi i LVL-së me LNP-në, edhe pse është ligj specifik dhe rregullon fushën specifike. Por ka një problem këtu, që përderisa u është dhënë kompetenca komunave, pse të mos u jepet edhe e drejta që komunat të menaxhojnë vetë me këto ndërmarrje. Gjithsesi se duhet të ketë një harmonizim në mes të këtyre ligjeve, në mënyrë që LVL të jetë i efektshëm. Për këtë edhe ka pasur iniciativa edhe nga Kolegjiumet Profesionale të AKK-së e të cilët me ngulm kanë kërkuar sa më shpejtë të bëhet harmonizimi i këtyre dy ligjeve, që në pjesën e fushës së shërbimeve publike, kanë përplasje mes vete.

Raporti mes kompetencave të nivelit qendror dhe nivelit lokal Legjislacioni për vetëqeverisje lokale është një legjislacion shumë i pasur. Është një legjislacion që është në frymën e Kartës Evropiane për Vetëqeverisje Lokale, është një legjislacion që u jep kompetenca të konsiderueshme komunave. Po ashtu legjislacioni ju mundëson komunave që gjatë ushtrimit të mandatit të respektojnë të drejtat e qytetarëve dhe njëkohësisht të kenë rol autonom në ushtrimin e këtyre kompetencave. Në anën tjetër mbikëqyrja që bëhet nga autoriteti qendror, ka për qëllim që qytetarëve t’u ofrohen shërbime të qëndrueshme.


37

Roli i MAPL-së dhe niveli i zbatimit të ligjeve përkatëse nga ana e komunave Rolin e MAPL-së në këtë drejtim e kanë përshkuar dy faza. Fusha e parë përfshin aktet që nxirren për zbatimin e Legjislacionit. Pothuajse shumica e komunave të Kosovës kanë hartuar aktet bazë që kërkohen për Vetëqeverisjen Lokale siç është Rregullorja e Komunës, Rregullorja për transparencë, Rregullorja për bashkësitë lokale, Ligji për përdorimin e gjuhëve etj. Njëkohësisht MAPL-ja ka identifikuar aktet të cilat komunat domosdoshmërisht duhet t’i nxjerrin. Faza e dytë është implementimi i këtyre akteve, respektivisht legjislacionit që pasqyrohet në pika të shkurtra në raportin e përgjithshëm që ka të bëjë me funksionimin e komunave të Kosovës, përkatësisht të Kuvendeve Komunale. Komunat nxjerrin akte të ndryshme komunale, por nganjëherë aktet janë jo të zbatueshme të tërësinë dhe intensitetin e tyre. Dhe kjo ndodh për disa shkaqe si për shkak të mungesës së vullnetit, për shkak të mungesës financiare, mungesës së resurseve etj. Problemet konkrete nëpër komuna në zbatimin e ligjeve Problemet kryesore të komunave, e që ne kemi dhënë shpjegimin, është se formimi i Drejtorateve Komunale është bërë pa u ndryshuar statuti i tyre, që për ne ka qenë e kundërligjshme, dhe po ashtu tejkalimi i kompetencave në disa raste, të disa komunave. Disa komuna p.sh. kanë dhënë pronën e cila është nën menaxhimin e një autoriteti tjetër. Në lidhje me këto, MAPL-ja si institucion qeveritar dhe që merret me mbikëqyrjen dhe administrimin e pushtetit lokal ka shprehur vlerësimin e vetë institucional. MAPL i ka paraqitur kërkesat e saja për zbatimin e ligjshmërisë. Ka pasur raste kur për përdorimin ose zhvillimin e krijimit të logove të komunave apo formimin e Bordeve, komunat i kanë tejkaluar kompetencat apo nuk e kanë zbatuar ligjin në formën e duhur. Informimi i komunave për hartimin e Ligjit për Mbeturina Të dhënat nga komunat sipas MAPL-së tregojnë se ato nuk janë sa duhet të informuara sa duhet lidhur me projekt Ligjin e ri mbi Menaxhimin e Mbeturinave. Informimi dhe konsultimi lidhur me draftimin e ligjeve të reja duhet të bëhet nga sponsoruesit e këtyre ligjeve. Në këtë kontekst sponsorues i Ligjit për Mbeturina është Ministria e Ambientit dhe Planifikimit Hapësinor e cila duhet të zhvilloj konsultime me grupet e interesuara. MAPL nuk ka qenë sponsorues i këtij Ligji, ndërsa për ligjet tjera ku kjo ministri është sponsoruese merr përsipër që t’i informoj komunat dhe palët tjera të interesuara. Një rol kyç në këtë drejtim kanë luajtur Kolegjiumet Profesionale të cilat kanë qenë edhe të përfaqësuara në grupet punues për hartimin e këtij ligji. Këto kolegjiume janë një mekanizëm i cili u mundëson komunave të jenë më të informuara lidhur me aspekte të ndryshme dhe në këtë rast edhe për hartimin e ligjeve të reja.


38

Rekomandimet për komunat: Përqendrimi më i madh i komunave në zbatimin e akteve ligjore varësisht nga cili niveli

dalin ngase zbatueshmëria e ligjit ndikon në funksionimin efektiv të një komune. Ofrimi i shërbimeve të qëndrueshme dhe efikase për qytetarët e komunave varet edhe

nga zbatimi me përpikëri i legjislacionit.


39

6.2. Avni SFISHTA - Ekspert për Efiçiencë të Energjisë Rëndësia e efiçiencës së energjisë në përgjithësi Efiçienca e Energjisë (EE) është përdorimi më i vogël i energjisë për të siguruar nivelin optimal të shërbimit apo prodhimit me ndikim minimal në mjedis. Përdorimi efiçient i energjisë krahas ndryshimeve në sjelljet individuale arrihet me përdorimin e teknologjisë së re që kanë rendiment të lartë të punës. Në këtë kuadër, Efiçienca e Energjisë vlerësohet se është jashtëzakonisht e rëndësishme për faktin që energjia është njëra prej produkteve më të shtrenjta dhe më të kërkuara në Evropë. Madje jo vetëm për shkak të çmimit, por për shkak të konsumit, meqë niveli i tij është rritur tej mase viteve të fundit si dhe për shkak të ndikimit në mjedis. Tashmë dihet që Bashkimi Evropian (BE) në këtë drejtim ka vendosur caqet 20-20-20, e cila mund të përkthehet në formulën 20 % kursim të energjisë, 20 % burime të ripërtritshme dhe 20 % zvogëlim të C02 (dioksid karbonit). Në kuadër të kësaj edhe Kosova ka obligime në përmbushjen e disa prej këtyre standardeve pavarësisht se nuk është anëtar i BE-së, por është anëtar i Traktatit të Komunitetit për Energji. Detyra e këtij Traktati është përgatitja e shteteve anëtare në harmonizimin e plotë të legjislacionit për Energji me direktivat e BE-së si dhe zbatimin e tij. Rëndësia e EE për nivelin lokal Niveli lokal është niveli i parë më të cilin ballafaqohen qytetarët në lidhje me këtë çështje dhe komuna është vendi ku qytetarët kanë qasjen e parë me pushtetin. Komunat janë ndër konsumatorët më të mëdhenj të energjisë në sektorin publik. Ato operojnë më shumicën e objekteve publike: objekte komunale, shkollat, ambulancat, çerdhet, etj., dhe përdorimi efiçient i energjise në nivelin komunal është e domosdoshme pikërisht për shkak të këtij fakti. Po në këtë kontekst në sektorin privat, objektet në të cilat ne jetojmë kanë një konsum të lartë energjisë dhe atë krahasuar me cilindo vend të Bashkimit Evropian. Komunat deri më tani nuk kanë pasur ndonjë sistem të monitorimit të konsumit të energjisë. Në fakt komunat paguajnë për konsum të energjisë pa e bërë një analizë se a ekziston ndonjë mundësi që të investohet në një sektor të caktuar, me qëllim të zvogëlimit të konsumit. Në njëfarë forme EE-ja nuk është vetëm shërbim komunal, por më shumë është një çështje që ndërlidhet me të gjithë sektorët. Pra ka të bëjë me shërbimet publike, ka të bëjë me investime kapitale, ka të bëjë me planifikimin komunal. Dhe pikërisht këto paraqesin idenë se kjo fushë është jashtëzakonisht e rëndësishme për arsye që komunat përpos që arrijnë të krijojnë një një sistem të konsumit efiçiente, ato do t’iu shërbejnë si një shembull i mirë në promovimin dhe ngritjen e vetëdijesimit të qytetarëve në potencialin e shfrytëzimit efiçient të energjisë si dhe ngritjen e mirëqenies së tyre.


40

Benefitet e komunave në këtë drejtim Në nivelin lokal GTZ-ja me AKK-në është duke punuar që nga viti 2006, dhe janë realizuar 52 projekte që kanë të bëjnë me modernizimin e ndriçimit publik, termoizolim, ndërrim të dyerve dhe dritareve, përmirësimin e instalimeve të ngrohjes qendrore apo edhe instalime të reja të sistemit të ngrohjes qendrore. Në këtë proces, dhe në bazë të një analize, është vërejtur se vetëm për sektorin e energjisë disa komunat paguajnë deri në 500.000 euro në vit. Dhe në bazë të projekteve që janë realizuar është konstatuar se është jashtëzakonisht e lehtë të vihet deri te vlera 20% e kursimit të energjisë. Çka do të thotë se në qoftë se në 500.000 euro ju arrini të zvogëloni konsumin për 20%, do të thotë për një vit keni kursyer nga 100.000 euro. Dhe këto mjete të kursyera mund të investohen në projekte të tjera komunale qoftë të natyrës së njëjtë , qoftë rrugë, ujësjellës, kanalizim, apo shërbime tjera. Pra me një planifikim e menaxhim më të mirë, mjetet e kursyera mund destinohen për një qëllim tjetër dhe ky qëllim reflektohet drejtpërsëdrejti te qytetarët dhe mirëqenia e tyre. Arritjet e deritashme në këtë drejtim Nuk është bërë shumë në këtë drejtim, në realizimin e projekteve që kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë. 52 projekte në nivel të Kosovës nuk mund të thuhet që janë shumë. Komunat, por edhe niveli qendror bëjnë investime nëpër objektet publike. Ka raste kur bëhet rregullimi i fasadës së objekteve banesore, shkollave apo objekteve tjera publike por jo edhe masa për kursim të energjisë siç është p.sh. termoizolimi. Në qoftë se kalkulohet termoizolimi si kosto shtesë, në raport me investimin fillestar kjo vlerë nuk e kalon vlerën e 30% të investimit fillestar. Në fakt në raport me koston e gjithëmbarshme kjo kosto nuk është e madhe. Në këtë mënyrë bëhet një investim në një objekt ku do të zvogëlohej minimumi 30 deri 40% e konsumit të energjisë, do të rritej shumë mirëqenia e qytetarëve dhe e banorëve të cilët jetojnë në këto objekte. Nëse nuk këto masa nuk implementohen nëpër këto objekte, atëherë qytetarët do të jenë të obliguar të paguajnë shumë më tepër për konsumin e energjisë në rastin konkret për ngrohje. Kjo është e tëra çështje e nivelit komunal, pra mënyra e planifikimit si dhe qasja ndaj kësaj problematike. Në rast se planifikohet mirë, atëherë duhet patjetër që komponenta e energjisë të jetë pjesë e planifikimit. Në anën tjetër nuk ekziston një strukturë e qëndrueshme nëpër komuna e cila duhej të punonte në kontinuitet brenda komunës në këtë fushë dhe në këtë kontekst do të përmendja themelimin e zyrave komunale për energji apo emërimin e zyrtarëve komunal. Pengesat dhe sfidat rreth EE Ka mjaft pengesa në lidhje me EE. Pengesa kryesore është që korniza ligjore jo e plotë. Ligji për Efiçiencë të Energjisë akoma nuk është aprovuar. Në fakt e ka kaluar leximin e parë në Kuvend dhe mbase pritet që në fillim të vitit 2011 ky ligj të rishqyrtohet edhe një herë, dhe shpresohet në aprovimin e tij. Sikurse të kishte ekzistuar ky ligj, atëherë do të hapte rrugën e krijimit të strukturave si dhe instrumenteve që ka të bëjë me menaxhim të e konsumit efiçient të energjisë. Në kuadër të ligjit është e paraparë të themelohet edhe Agjencioni për


41

Efiçiencë të Energjisë. Dhe ky agjencion do të ishte promotori kryesor në mbështetje të komunave në fushën e efiçiencës. Ne jemi dëshmitar të asaj që kapacitetet njerëzore brenda komunës mbase nuk i takojnë nivelit profesional në shkallën në të cilën do duhej të ishin. Aty kërkohen njerëz që kanë njohuri të mira të kësaj fushe, të dinë saktë çka përmban brenda një pakete që ka të bëjë me kursimin e energjisë, planifikimin si dhe promovimin e saj. Aktivitetet dhe prioritetet e komunave në këtë drejtim Marrë parasysh konsumin kaq të lartë të energjisë, ne duhet patjetër të marrim masa, qoftë me planifikim komunal, investime konkrete në masat për efiçiencë dhe konservim të energjisë si dhe përdorimi i burimeve të ripërtritshme. Të gjitha këto janë masa të cilat ndikojnë në zvogëlimin e konsumit te energjisë. Me aplikimin e një kompleksiteti të tërë masash, faktikisht do të shkarkohet sektori i gjenerimit të energjisë, dhe kjo do të ndihmonte në furnizim më të qëndrueshëm me energji në kushtet te cilat sektori i prodhimit të energjisë në Kosovë është duke operuar, kur kemi parasysh edhe mungesën e furnizimit me energji si dhe ne ruajtjen e mjedisit – zvogëlimin e ndotjes. Nëse arrijmë të zvoglojmë konsumin atëherë do e lehtësojmë KEK-un që ta furnizojë popullatën me energji. Kjo është njëra ane e medaljes derisa në anën tjetër sa më pak energji e konsumuar aq më pak CO2 të emituar në atmosferë dhe që ndikon edhe në ngrohjen globale dhe në ndotjen e ambientit. Dhe treta do të ishte sa më pak energji e konsumuar do të thotë më pak mjete materiale të shpenzuara nga ana e konsumatorit. Në anën tjetër për të zbatuar të gjitha këto masa të cekura më lartë është e domosdoshme që çdo komunë ta ketë zyrtarin e vet për efiçiencë të energjisë. Në të njëjtën kohë pushteti lokal duhet të merr hapin e parë dhe të jetë shembull dhe padyshim se atëherë do të ndihmoj në ngritjen e vetëdijesimit te popullata për kursimin e energjisë, qoftë edhe përmes fushatave të ndryshme. Njëkohësisht ne po hyjmë në një fazë ku duhet të krijohet lidhshmëria në mes te nivelit qendror dhe atij lokal dhe e koordinimit të aktiviteteve dhe projekteve edhe në fushën e efiçiencës së energjisë. Kosova është e obliguar të zvogëloj konsumin e energjisë për 9 % deri në vitin 2017, për vetë faktin se Kosova është anëtare e Traktatit të Komunitetit të Energjisë. Kjo i bie për çdo vit duhet të zvogëlohet konsumi nga 1%. MEM-i e ka përgatitur planin e veprimit për kursim të energjisë për vitin 2010-2017. Në bazë të këtij plani janë vendosur caqet të cilat Kosova planifikohet t’i arrijë për çdo vit. Traktati i Komunitetit për Energji do t’i monitorojë këto zotime si dhe ata njëkohësisht kërkojnë që Kosova duhet t’iu përmbahet direktivave të BE-së që kanë të bëjnë me EE-në si dhe harmonizimin e legjislacionit me këto direktiva. Hapi tjetër do të jenë veprimet që duhet t’i marrë qeveria e Kosovës, respektivisht MEM-i në implementimin e këtyre direktivave ku një nga këto është procesi i trajnimit të auditorëve për energji. Po ashtu menaxhimi komunal në këtë drejtim duhet dhe mund të përmirësohet edhe përmes planifikimit afatshkurtër dhe afatgjatë, projektimit urban, transportin publik dhe individual, përmes mobilizimit të shoqërisë civile, OJQ-ve lokale, ndërgjegjësimin e publikut të gjerë.


42

Disa nga llojet e investimeve të komunës në efiçiencën e energjisë mund të jenë si modernizimi i ndriçimit publik të rrugëve, renovimi i ndërtesave publike duke zbatuar masat për kursim të energjisë, promovimi i transportit urban, krijimin e shtigjeve për biçiklist, blerja dhe furnizimi me pajisje elektrike që përmbajnë etiketat për konsume të energjisë për nevoja të zyrave të tyre. Rekomandime:

Komunat do duhej të krijonin bazën e të dhënave nëpërmes të të cilave ata janë në gjendje t’i identifikojnë sektorët që për ta janë konsumatorët më të mëdhenj të energjisë dhe ti monitorojnë vazhdimisht.

Komunat gjatë planifikimit të investimeve kapitale për ndërtimin apo renovim objekteve të ndryshme duhet të inkorporojnë edhe “kodin energjetik te ndërtesave” apo rregulloren teknike për mbrojtje termike të objekteve në mënyrë që konsumi i energjisë të jetë më i vogël.

Të investohet në objektet ekzistuese komunale për zvogëlimin e humbjeve të energjisë, kostoja e së cilave është shumë më e vogël ne raport me përftimet në kursimin e energjisë gjatë viteve në vijim.


43

6.3. Avni RAMADANI - Kryeshef Ekzekutiv i Kompanisë për Menaxhimin e Deponive të Kosovës (KMDK)

Gjendja aktuale e menaxhimit të mbeturinave në komuna Menaxhimi i mbeturinave në Kosovë është i rregulluar në dy aspekte, respektivisht në nivelin lokal dhe në nivelin qendror. Niveli lokal bën grumbullimin e mbeturinave, ndërkaq niveli qendror bën deponimin e mbeturinave. Çështja e mbeturinave dhe menaxhimi i tyre është interes nacional, prandaj meqenëse konsiderohet si interes nacional, atëherë me këtë problematikë merret qeveria qendrore përkatësisht ministritë e saj. Në anën tjetër, gjendja aktuale rreth menaxhimit të mbeturinave në komuna jo që nuk është e mirë por është shumë e rëndë. Një ndër shkaqet kryesore për një gjendje të tillë është niveli shumë i ultë i inkasimit. Asnjëra nga ndërmarrjet publike nuk ka ndonjë performancë pozitive, rol të rëndësishëm në këtë drejtim ka dhënë edhe menaxhimi tejet i dobët i tyre, përkundër që ka persona adekuat e që janë të trajnuar qe dy vite për çështjen e menaxhimit të mbeturinave, prapëseprapë menaxhimi mbetet tejet i dobët. Kësaj gjendje jo të mirë i kanë ndihmuar të gjithë, si niveli qendror ashtu edhe ai lokal. Problemet dhe sfidat me të cilat përballën komunat në menaxhimin e mbeturinave Me ligj, me çdo Kompani Regjionale të Mbeturinave (KRM) duhet të menaxhoj komuna. KRM-ja është aset i nivelit lokal dhe komunat kanë përgjegjësi për formimin e bordeve, caktimin e tarifave etj. Në anën tjetër, sa i përket çështjes se licencimit, ekziston një ambicie nga ana e Ministrisë së Ambientit dhe Planifikimit Hapësinor që ta merr nën kompetencë të veten licencimin. Mendimi, përvoja dhe eksperienca ime në këtë drejtim, vlerësojnë se licencimin duhet ta bëjë ZRRUM-i, dhe ky institucion duhet t’i ketë disa kompetenca tjera. ZRRUM-i duhet ta bëjë vlerësimin e përformancës së kompanive për menaxhimin e mbeturinave. Vlerësimi ynë është që regjionalizimi i këtyre shërbimeve duhet të vazhdoj në formën e tashme se regjionalizmi ka shpenzime më të vogla, menaxhimin më efikas, punët kryhen më shpejtë, më mirë dhe është nën kontroll të regjionit dhe shihet si një formë më e qëlluar e menaxhimit të mbeturinave. Ndikimi legjislativ në menaxhimin e mbeturinave nga aspekti i kompetencave komunale dhe ndërhyrjet nga nivelet tjera Ligji për menaxhimin e mbeturinave që është në procedim e sipër nuk guxon asesi të bie ndesh me ligjin paraprak. Ligji për ndërmarrjet publike shumë mirë i definon asetet e secilës komunë të asaj ndërmarrjeje në nivel komunal. Komunat kanë drejtë të formojnë Bordin Mbikëqyrës, ata e krijojnë vlerën e aseteve, i kanë njësitet e veta operuese, dhe këto çështje janë të definuar mirë. Edhe me Pakon e Ahtisarit janë të definuar këto ligje shumë qartë. Përfundimisht LVL-ja dhe LNP-ja i kanë të rregulluara shumë qartë kompetencat dhe janë tërësisht të harmonizuara në mes veti. Me Ligjin për Ndërmarrjet Publike bartet përgjegjësia tek niveli komunal. Prej qershorit të vitit 2008 realisht këto kompani është


44

dashur të barten tek nivelet komunale. E pse kjo nuk është bërë, vlerësimi ynë është se kjo kryesisht ka të bëjë me çështje teknike. Gatishmëria e komunave për marrjen e kompetencave të reja në menaxhimin e mbeturinave Disa komuna kanë kërkuar që të themelojnë Kompani Komunale për Mbeturina dhe t’i menaxhojnë ato, por kjo shihet si jo shumë reale dhe jo e mundshme marrë parasysh legjislacionin ekzsitues. KRM-ja sipas Ligjit i përgjigjet aksionarit dhe Bordit të Drejtorëve, respektivisht Kuvendeve Komunale. Fatkeqësisht akoma ka mjaft komuna që nuk i kanë formuar këto borde. Në këtë kontekst sa i përket funksionimit të KRM-ve (Kompanive Regjionale të Mbeturinave) dhe KMDK-ve (Kompanive për Menaxhimin e Deponive të Kosovës), një ndër problemet kryesor në këtë drejtim ka paraqitur çështja e inkasimit dhe paqartësitë që janë shkaktuar në këtë drejtim në mes të aktorëve të ndryshëm, duke bërë që të këtë mos-adresim adekuat të kësaj çështje. Aktivitetet e komunave për një menaxhim me të suksesshëm të mbeturinave Në këtë drejtim, aplikimi i projekteve përmes PPP-së do të ndikonte shumë pozitivisht në aspektin e menaxhimit të mbeturinave. Duhet t’u ofrohet mundësia shërbimeve të kontraktuara nga sektori privat në mënyrë që të ipet mundësia se çka mund të bëhet me mirë në drejtimin e menaxhimit të mbeturinave. Kjo mund të arrihej përmes marrëveshjeve të veçanta ku do të përcaktoheshin kushtet, përgjegjësitë dhe përfitimeve mes komunës dhe operatorit privat . Sa i përket Bashkëpunimi Ndër-komunal nuk ka ndonjë tregim të suksesshëm në këtë sektor. Kryesorja mendojmë se është ndryshimi i qasjes për bashkëpunimin ndër-komunal dhe avancimit të funksionalitetit të përmbajtjes së këtij bashkëpunimi. Komuna përfundimisht duhet ta ketë rolin kryesor në caktimin i tarifave për grumbullimin e mbeturinave. Kjo edhe për faktin se komunat për dallim nga ZRRUM-i janë shumë më afër problemeve dhe nevojave të qytetarëve të tyre dhe përfundimisht janë më afër realitetit që ekziston atje. Rekomandime:

Komunat duhet të kenë rol vendimtar në caktimin e tarifave për grumbullimin e mbeturinave.

Marrëveshjet mes komunave në kuadër të bashkëpunimit ndër-komunal sa i përket fushës së menaxhimit të mbeturinave duhet të avancohet më shumë në përmbajtje dhe në qasje për dallim deri më tani.

Aplikimi i projekteve përmes PPP-së do të ndikonte shumë pozitivisht në aspektin e menaxhimit të mbeturinave.


45

7. KONKLUZIONET (K) DHE REKOMANDIMET (R)

K- Ky hulumtim ka evidencuar një mori problemesh më të cilat ballafaqohen drejtoritë e shërbimeve publike në Kosovë. Këto probleme shtrihen që nga strukturimi organizativ i këtyre drejtorive duke filluar me emërtimin dhe përgjegjësitë e këtyre drejtorive.

R- Komunat, përkatësisht drejtoritë për shërbime publike duhet që përmes Kolegjiumit të AKK-së, pjesë e të cilit janë, të iniciojnë diskutimet lidhur me nevojën për unifikimin e çështjes se emërtimit dhe përgjegjësive të drejtorive. Ky lloj unifikimi do të ishte i dobishëm për një organizimin më funksional dhe më efektiv të shërbimeve publike duke bërë më të qarta adresimin e përgjegjësive si dhe duke krijuar një orientim më të mirë të investimeve dhe donacioneve në sektorin e shërbimeve publike komunale, investime këto të cilat deri më tani rezultojnë të pakta.

K- Gjetjet e hulumtimit tregojnë për një gjendje jo të mirë në aspektin e menaxhimit të mbeturinave, gjendje kjo e cila ka ardhur si rezultat i faktorëve të ndryshëm. Organizimi i shërbimeve publike komunale aktualisht bëhet në baza regjionale. Një organizim i tillë deri më tani nuk është treguar i suksesshëm, por në anën tjetër ka munguar një sistem alternativ i cili do të paraqiste një zgjidhje afatgjate. Iniciativat dhe propozimet e një sistemi alternativ për menaxhimin e mbeturinave janë penguar nga legjislacioni në fuqi i cili është mjaftë konfuz në këtë drejtim. Alternativat për të dalë nga kjo gjendje dhe për të provuar një qasje ndryshe në raport me menaxhimin e mbeturinave deri më tani kanë qenë individuale dhe u ka munguar baza ligjore. Në anën tjetër disa komuna ende nuk e kanë themeluar Komisionin e Aksionarëve si dhe Bordin e Drejtorëve të Ndërmarrjeve Publike Regjionale ashtu siç është e paraparë me Ligjin për Ndërmarrjet Publike. Në këtë kontekst ka komuna, siç është rasti i Novobërdës e cila nuk ka as kompani komunale dhe as regjionale për menaxhim të mbeturinave dhe as kompani private që mund të kontraktohej për këto shërbime. Hulumtimi evidencon kërkesën e komunave që ato të jenë të pavarura në menaxhimin e mbeturinave ashtu siç është e paraparë në Ligjin për Vetëqeverisje Lokale.

R- AKK duhet të vazhdojë lobimin dhe të shtyjë përpara kërkesën për amendamentim të Ligjit për Ndërmarrje Publike, të loboj poashtu edhe në përfshirjen e mendimit dhe sugjerimeve të komunave në draftimin e projekt ligjit për menaxhimin e mbeturinave i cili është në procedim e sipër.

K- Rezultatet e hulumtimit tregojnë për një gjendje jo të mirë edhe në segmentin e efiçiencës së energjisë. Një ndër sfidat kryesore më të cilat ballafaqohen komunat ka të bëjë më mungesën e Zyrave Komunale për Efiçiencë të Energjisë, përkatësisht mungesa e Zyrtarit Komunal për Energjisë. Deri më tani vetëm Prishtina, Gjilani, Mitrovica dhe Istogu kanë Zyrtarë Komunal për Energjisë. Një sfidë tjetër paraqet edhe mungesa e informimit


46

apo vetëdijesimit lidhur me rëndësinë e efiçiencës së energjisë dhe benifiteve të saj qoftë për sektorin publik ashtu edhe atë privat. Hulumtimi evidencon se investimet në këtë segment mbesin ende shumë të pakta dhe janë të varura shumë nga donacionet e organizatave të ndryshme ndërkombëtare. Në anën tjetër roli i komunës në çështjet që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë vlerësohet si krucial.

R- Komunat duhet të angazhohen më shumë në gjetjen e mënyrave për krijimin e pozitës së zyrtarit komunal për efiçiencë të energjisë. Si praktika të mira në këtë drejtim mund të shfrytëzohen rasti i Prishtinës, Gjilanit dhe Mitrovicës. Komunat duhet të krijojnë bazën e të dhënave nëpërmes të cilës ata janë në gjendje t’i identifikojnë sektorët që për ta janë konsumatorët më të mëdhenj të energjisë dhe të krijojnë instrumentin e monitorimit. Ky është një nga rekomandimet e ekspertëve të efiçiencës së energjisë. Niveli qendror, komunat, organizatat e ndryshme, etj., duhet të punojnë akoma më shumë në informimin dhe vetëdijesimin e komunave por edhe të qytetarëve lidhur me rëndësinë e efiçiencës së energjisë. Kjo mund të bëhet përmes organizimit të seminareve, fushatave të ndryshme duke përfshirë edhe ato mediale, etj. K- Pjesë e rëndësishme e funksionimit të drejtorive për shërbime publike, por edhe kompanive për menaxhimin e mbeturinave janë edhe kapacitete e tyre ekzistuese dhe nevoja për ngritjen e këtyre kapaciteteve. Hulumtimi evidencon se gjendja aktuale në pjesën që ka të bëjë me kapacitetet funksionale të drejtorive nuk është edhe aq e mirë. Të dhënat flasin për mungesë të stafit dhe kuadrit profesional në disa sektorë të rëndësishëm të drejtorisë, pajisjet ekzistuese nuk janë të mjaftueshme, kjo vlen sidomos për kompanitë që merren me menaxhimin e mbeturinave. Disa nga komunat nuk kanë strategji dhe plane të punës, buxheti është i pamjaftueshëm dhe nuk i mbulon kërkesat për shpenzime dhe nevojat për investime në fushën e shërbimeve publike. Të dhënat nga komunat tregojnë se ka pasur një numër të konsiderueshëm të trajnimeve deri më tani, por edhe kërkesën për organizimin e trajnimeve të reja.

R- Komunat duhet që të angazhohen më shumë në çështjen e ristrukturimit dhe organizimit të brendshëm të drejtorisë, përkatësisht komunës në mënyrë që të krijohen hapësirat e nevojshme për punësimin e kuadrove deficitare. Në këtë kontekst AKK-ja duhet të loboj në eliminimin e pengesave të ndryshme që vijnë nga niveli qendror dhe që janë të paarsyeshme.

R- Duhet të punohet më shumë në rritjen e buxhetit duke bërë një planifikim më të mirë buxhetor që nënkupton rritjen e të hyrave vetjake, kërkimin e fondeve nga organizata të ndryshme të cilat janë të interesuara të investojnë në shërbimet publike, përkatësisht në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë.

R- Drejtoritë për shërbime publike duhet që të kenë plane konkrete të punës, në veçanti plane që ndërlidhen më dy segmentet e trajtuar në këtë analizë, si menaxhimi i


47

mbeturinave dhe efiçienca e energjisë. Kolegjiumi i Drejtorëve për Shërbime Publike duhet të shfrytëzohet si forum për shkëmbimin e përvojave të mira në këtë drejtim. Rast konkret mund të jenë komunat e regjionit të Prishtinës të cilat me ndihmën e GTZ-së janë duke hartuar planet e tyre për menaxhimin e mbeturinave.

R- Donatorët e ndryshëm por edhe qeveria qendrore, duhet të ndihmojnë komunat në ofrimin e pajisjeve të nevojshme për funksionimin e drejtorive e sidomos për kompanitë që merren më menaxhimin e mbeturinave. Është shumë e nevojshme që të organizohen trajnime të reja në fushat profesionale, si në menaxhim të mbeturinave, efiçiencë të energjisë, menaxhim dhe planifikim të projekteve, si dhe trajnime dhe kurse të tjera profesionale të kërkuara nga komunat. K- Një nga pikat kyçe në organizimin dhe funksionimin e shërbimeve publike komunale është legjislacioni i cili rregullon këtë fushë duke përfshirë ligjet dhe aktet tjera nënligjore. Në këtë kontekst hulumtimi evidencon një gjendje konfuze sa i përket ligjeve të ndryshme si dhe implementimit të tyre. Paqartësi të dukshme në këtë drejtim ka sjellë Ligji për Ndërmarrjet Publike i cili interferon në Ligjin për Vetëqeverisje Lokale duke ndikuar negativisht në zbatimin e ligjeve në përgjithësi. R- Në mënyrë që të tejkalohet kjo situatë konfuze lidhur me kompetencat në menaxhimin e mbeturinave, niveli qendror, përkatësisht ministritë e ndryshme duhet të dalin me udhëzime administrative, instruksione konkrete dhe dokumente tjera suplementare të cilat do të qartësonin dis-harmoninë e ligjeve të ndryshme si dhe do të ndihmonin në implementimin e duhur të ligjeve. K- Hulumtimi evidencon se në dy nga segmentet e rëndësishme të cilat ndihmojnë organizimin dhe funksionimin më të mirë të shërbimeve publike komunal, si bashkëpunimi ndër-komunal dhe partneriteti publiko-privat deri më tani është punuar shumë pak. Rastet e pakta në të cilat është aplikuar bashkëpunimi ndër-komunal ose partneriteti publiko-privat kanë rezultuar të suksesshme, por tek partneriteti publiko-privat ka edhe raste mossuksesi. R- Duhet të këtë një angazhim të gjithanshëm në avancimin e bashkëpunimit ndër-komunal dhe partneritetit publiko-privat si një mundësi e mirë për komunat. Asociacioni i Komunave së bashku me partnerët duhet të vazhdojë në promovimin e bashkëpunimit ndër-komunal si dhe në ofrimin e shërbimeve konkrete në këtë drejtim, duke përfshirë ofrimin e lehtësirave dhe qasjen në fondet e ndryshme për këtë qëllim.


48

A N E X


49

8. PËRSHKRIMI I REZULTATEVE PËR KOMUNA Përshkrimi i rezultateve sipas komunave vjen në formën tabelore për secilën komunë ndaras, e të cilat si të tilla në formën bazike ishin plotësuar nga vetë komunat. Pra, këto forma janë plotësuar nga Drejtoritë Komunale për Shërbime Publike, konkretisht dhe kryesisht nga drejtorët e tyre por duke pasur edhe raste kur një numër i caktuar i përgjegjësve të saj kanë marrë pjesë në plotësimin e tyre, varësisht nga sektori. Si të tilla, këto forma më pastaj janë përpunuar, në mënyrë që, paraqitja e tyre në këtë pjesë, të jetë uniforme por në asnjë variant pa iu ndryshuar thelbi dhe përmbajtja e saj, dhe e cila si e tillë është paraqitur në këtë analizë duke pasqyruar tërësisht gjendjen reale të sektorëve në komunat përkatëse e të cilat i ka trajtuar analiza në përmbajtjen e saj. Po ashtu, paraqitja e rezultateve sipas komunave, është bërë me qëllim të identifikimit të të dhënave, më lehtë dhe krahasimit mes komunave në rastet e kërkuara por edhe të paraqitjes më të mirë edhe teknike të të dhënave nga tereni. Shkëmbimi i përvojave mes komunave dhe nxjerrja e praktikave të mira mes komunave ishte po ashtu njëri ndër qëllimet e paraqitjes së këtyre përshkrimeve në formën e tillë. Paraqitjet e mëposhtme po ashtu kanë ruajtur edhe trajtën e tyre sasiore dhe kualitative gjithnjë duke marrë parasysh edhe specifikat e komunave në kontekstin e tyre.


50

8.1. DEÇAN KOMUNA DEÇAN

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Mbrojtje Shpëtim dhe Shërbime Publike

I INTERVISTUARI Admir Hasanaj – Drejtor i Shërbimeve Publike Xhevat Luaj - Përgjegjës në Sektorin e Shërbimeve Publike

1. Organizimi dhe funksionimi i Drejtorisë për Shërbime Publike – Profili i Drejtorisë

Organizimi i drejtorisë?

Organizimi i drejtorisë: Drejtori i DSHP Shefi i shërbimeve publike Shefi i njësisë së zjarrfikësve Shefi i kontrollit të katastrofave Zyrtari për parandalim ndaj zjarrit Zyrtari për komunikacion Zyrtari për transport publik.

Organogrami? Drejtoria ka organogram.

Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë?

Përgjegjësitë e drejtorisë janë: Ofrimi i të gjitha shërbimeve publike, duke përfshi furnizimin me ujë, kanalizimin, mirëmbajtjen e rrugëve lokale, shesheve, trotuareve, transportin lokal, shërbimin e zjarrfikësve dhe emergjencës, mirëmbajtjen e parqeve dhe hapësirave tjera publike, mbledhjen e mbeturinave, etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? 21.

Struktura moshore dhe gjinore e tyre?

18-28 vjet 28-38 vjet 38-48 vjet 48-58 vjet Meshkuj Femra

Sektorët e drejtorisë?

Drejtoria ka dy sektorë:

Sektori i Mbrojtjes dhe Shpëtimit

Sektori i shërbimeve publike Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Personeli i drejtorisë është me kualifikimi të mesëm, të lartë dhe superior.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës në drejtori është tri vite e më shumë. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Koeficientet e pagave në drejtori janë prej 5, 6, 7, 7.5 dhe drejtori staf politik. Paga mesatare rreth 250 €.

10 5 6

21


51

1.1. Funksionimi i drejtorive dhe gjendja aktuale në shërbimet publike -Të arriturat dhe sfidat

Problemi më i madh i drejtorive të shërbimeve publike është?

Mungesa e kapaciteteve brenda personelit.

Transferimi i kompetencave nga niveli qendror.

Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e vjetër, pagat e ulëta.

Pengesa në rekrutimin e stafit të ri. Mospagesa e shërbimeve nga qytetarët.

Të tjera (shëno ______________________________)

Arsyetimi i përgjigjeve të selektuara?

Ka mungesë të stafit, transferimi i kompetencave nga niveli qendror është shumë i ngadalshëm dhe pengesë shumë e madhe. Për çfarëdo kërkese për ofrimin e shërbimeve qytetarët nuk shkojnë në regjion po i drejtohen komunës dhe kërkojnë përgjegjësi prej saj. Në anën tjetër edhe pagat janë të ulëta, dhe mos pagesa e shërbimeve nga qytetarët sepse çdo shërbim kushton.

1.2. Gjendja ekzistuese në menaxhimin e mbeturinave

Kompanitë që punojnë në menaxhimin e mbeturinave -Gjendja e deponive në komunë?

N.P. ”HIGJIENA”dhe një Ndërmarrje private. Para dy vitesh me vendim të Kuvendit Komunal është krijuar kompania për menaxhimin e mbeturinave nën kompetencë të komunës. Tani faktikisht kompania për menaxhimin e mbeturinave funksionon si e pavarur nga Regjioni. Edhe komunat tjera të rajonit të Dukagjinit janë në përfundim e sipër të këtij procesi, pra të bartjes së kompetencave nën menaxhimin e komunave sa iu përket ndërmarrjeve për menaxhimin e mbeturinave. Deponia regjionale CVERKA është e zbrazët dhe gjendet në komunën e Klinës.

Përgjegjësitë e komunës / drejtorisë në raport me kompanitë publike të mbeturinave?

Në komunë funksionon një kompani e pavarur e cila nuk e ka të definuar ende statusin e saj, si komunale apo private. Shërbimet e kryera nga ana e kësaj kompanie paguhen nga ana e komunës në bazë të kontratës.

Kapaciteti menaxhues i shërbimeve publike komunale në sektorin e mbeturinave?

Vlerësohet si relativisht i mirë.

Përfshirja vendbanimeve në ofrimin e shërbimeve publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave dhe deponive?

Qyteti dhe 11 njëmbëdhjetë fshatra. Rreth 25% të territorit.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë aspekt? Mos pagesa e shërbimeve nga ana e qytetarëve.

Planet dhe rekomandimet e komunës?

Gjetja e mundësive për vetëdijesimin e qytetarëve që të ju përgjigjen pagesave për shërbimet e kryera nga ana e kompanisë. Rekomandimi e drejtorisë është që të aplikohen masat e kushtëzimit dhe ndëshkimit për ata që nuk i kryejnë obligimet e tyre.

x x

x

x


52

E ekziston strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave?

Nuk ka strategji lokale për menaxhim të mbeturinave.

Çka duhet të bëjë komuna për të pasur një menaxhim më të mirë të mbeturinave?

Gjetja e mundësive buxhetore më të mëdha, vetëdijesimi i qytetarëve, kushtëzimi etj.

Planet e komunës për rritjen e vetëdijes tek aktorët e ndryshëm?

Nëpërmjet njoftimeve, reklamave, seminareve, kushtëzimeve, etj.

Planet apo idetë lidhur me ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave?

Komuna, përkatësisht drejtoria është në negociata për angazhimin e një kompanie private për hapjen e një fabrike për përpunimin e mbeturinave njëkohësisht edhe riciklimin e tyre.

Cilat janë mënyrat e përkra-hjes nga ana e qeverisë dhe donatorëve potencial?

Me pajisje moderne si dhe me donacione direkte, etj.

Roli i komunës në krijimin e tarifave tatimore, përkatësisht taksen e mbeturinave?

Me shndërrimin e kompanisë në NPK (Ndërmarrje Publike Komunale) atëherë edhe komuna duhet të inkuadrohet në caktimin e tarifave së bashku me kompaninë.

1.3. Gjendja aktuale në komunë në lëmin e efiçiencës së energjisë

Projektet e realizuar në fu-shën e efiçiencës se energjisë në komunë - Financuesit e këtyre projekteve?

Deri me tani nuk ka pasur ndonjë projekt të realizuar në komunën tonë e që ka pasur të bëjë me efiçiencë të energjisë.

Rëndësia e angazhimit të komunës / drejtorisë në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë?

Vlerësohet si shumë i rëndësishme angazhimi i komunës në këtë drejtim.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë.

Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Nuk ka pasur ndonjë bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave deri me tani në këtë drejtim.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë drejtim? Mungesat buxhetore dhe mungesa e stafit adekuat. Planet dhe rekomandimet e komunës?

Gjetja e mundësive për angazhimin e një zyrtari për efiçiencë të energjisë.

Çfarë mund të bëjë komuna në mënyrë që të përmirësohet puna e drejtorisë së shërbimeve publike në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencën e energjisë?

Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (shëno _________________________).

x

x

x

x

x


53

Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.

Perceptimi mbi ndikimin e strategjive të ndryshme në ngritjen e efikasitetit të shërbimeve publike?

a. Partneriteti publiko-privat. shumë pjesërisht pak aspak

b. Fondet shtesë nga qeveria qendrore. shumë pjesërisht pak aspak

c. Blerja e pajisjeve të reja. shumë pjesërisht pak aspak

d. Bashkëpunimi ndër-komunal. shumë pjesërisht pak aspak

e. Qartësimi i kompetencave në mes nivelit lokal dhe atij qendror lidhur më ndërmarrjet publike. shumë pjesërisht pak aspak

f. Binjakëzimet me qytetet e zhvilluara të shteteve tjera. shumë pjesërisht pak aspak

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Drejtoria ka pjesërisht kuadro të mjaftueshme.

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale?

Deficit të kuadrove ka në sektorin e shërbimeve publike, ku mungojnë: një zyrtar për shërbime publike, një zyrtar për efiçiencë të energjisë, një zyrtar për ujëra, si dhe një zyrtarë për menaxhimin e projekteve.

Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Si pengesë për angazhimin e stafit të ri janë mungesat buxhetore.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekziston përshkrimi i vendeve të punës.

Vlerësimi i përformancës së personelit?

Vlerësimi i përformancës se personelit bëhet në mënyrë të rregullt.

Motivimi i personelit? Motivi ekziston dhe është shumë i madh në kryerjen e punëve dhe detyrave që janë të parapara sipas rregullores komunale.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur disa trajnime deri me tani. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Aftësimi në kompjuter, menaxhimi i projekteve etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Vlerësohen si të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të reja. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Trajnime në lëmi profesionale.

x

x

x

x

x

x

x


54

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse:

Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese i plotësojnë nevojat pjesërisht. Sa janë të mjaftueshme? Pajisjet ekzistues nuk janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevoja për pajisje të reja është shumë e madhe. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Teknologjia ma e re.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Nuk ka strategji shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e mjeteve financiare dhe stafit. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria ka plan vjetor të punës.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.

Cila do të ishte mënyra më e mirë për të krijuar strategji dhe plane të punës?

Duke shfrytëzuar ndihmën e organizatave të ndryshme.

Duke shfrytëzuar modelet suksesshme të komunave tjera.

Vetorganizimi dhe iniciativa e drejtorisë.

Tjetër (shëno _____________________________). 2.4. Aspekti financiar: A i mbulon buxheti i komunës të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet?

Buxheti i komunës nuk i mbulon të gjitha shpenzimet dhe investimet në segmentin e shërbimeve publike.

A ka planifikim të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm?

Ka planifikim të sigurisë financiare për vitin vijues.

Nëse buxheti komunal është i përbërë kryesisht nga granti qeveritar, si do të bëhet ai financiarisht i qëndrueshëm?

Përmes rritjes se të hyrave vetjake dhe duke bërë shfrytëzimin efikas të tyre.

Donacionet për projekte të ndryshme në shërbimet publike të fituara nga komuna?

Deri më tani nuk ka pasur donacione në projekte që kanë të bëjnë më shërbimet publike në komunën tonë.

Donatorët? Asnjë donatorë nuk ka investuar deri me tani në këtë segment.

3. Legjislacioni dhe kompetencat që kanë të bëjnë më shërbimet publike

3.1. Ligji për Vetëqeverisje Lokale

Niveli i implementimit të Ligjit për Vetëqeverisje Lokale?

Vlerësohet se zbatimi i LVL është në nivel të kënaqshëm.

x

x

x


55

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Relativisht i mirë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Paqartësitë nga ana e nivelit qendror për Ndërmarrjet Publike Komunale.

A ka komuna rregullore loka-le që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Nuk ka rregullore komunale.

3.2. Ligji për ndërmarrjet publike (LNP) A ka sjellë LNP ndonjë kompetencë shtesë komunale, që nuk është e paraparë në LVL?

LNP nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë.

A janë të qarta kompetencat komunale sipas LNP, dhe deri në çfarë mase është LNP e harmonizuar me LVL?

LNP dhe LVL nuk janë të harmonizuara mes veti.

A është krijuar komisioni i aksionarëve, respektivisht Bordi i Drejtorëve siç është e paraparë me LNP?

Komisioni i aksionarëve nuk është krijuar, ndërsa bordet ekzistojnë.

A ka komuna kompani private që kryen shërbime publike?

Në komunë ka kompani private që kryen shërbime publike.

Baza ligjore për funksionimin dhe kontraktimin e kompanive private?

Kompania funksionon në bazë të kontratës.

Sa është e nevojshme funksionimi i një kompanie komunale private?

Është e nevojshme ngase e rritë konkurrencën dhe i përgjigjet direkt komunës.

A ka komuna kompani komunale publike për menaxhimin e mbeturinave?

Komuna ka kompani publike komunale për menaxhim të mbeturinave.

Baza ligjore për formimin e kompanisë publike komunale?

Është e regjistruar dhe licencuar dhe vepron si e pavarur, pa status të definuar ligjor.

3.3. Ligji për Partneritet Publiko-Privat (LPPP) Përparësitë dhe jo përparësitë në aplikimin e Ligjit mbi PPP?

Përparësitë e aplikimit të PPP janë shumë të mëdha dhe të mirëseardhura për komunën.

Përvojat e komunës në marrëveshjet e partneritetit publiko-privat për ofrimin e shërbimeve publike?

Përvojat e komunës në aplikimin e rasteve të PPP janë të mira.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Rast konkret i PPP në komunë është mirëmbajtja e një sheshi. Sa janë të suksesshme ato? Ky projekt është treguar i suksesshëm. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Drejtoria është e pa informuar për procedimin e ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave. Vlerësohet se ky ligj do të jetë shumë i nevojshëm nëse i specifikon kompetencat në mënyrë të qartë.


56

4. Raporti më Ndërmarrjet Regjionale:

Pjesëmarrja dhe vendimmarrja e komunave në ndërmarrjet regjionale?

Pjesëmarrja dhe vendimmarrja në ndërmarrjet regjionale bëhet nëpërmes anëtarit i cili përfaqëson komunën në Bordin e ndërmarrjes regjionale.

A menaxhon komuna me ndonjë ndërmarrje regjionale, konkretisht atë të mbeturinave?

Komuna nuk menaxhon me asnjë ndërmarrje regjionale.

Kush duhet ta bëjë licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave, ZRRUM, apo kjo duhet të kalojë në kompetencë të dikujt tjetër?

Duhet të kalojë në kompetencë të komunës.

Roli i komunës në caktimin dhe mbledhjen e tarifave për shërbimet publike (menaxhi-min e mbeturinave)?

Aktualisht komuna nuk ka ndonjë rol në këtë drejtim, por shpresohet që në një të ardhme të shkurtër komunë të këtë rol kryesor në këtë drejtim.

Mënyra e raportimit të ndërmarrjeve regjionale në raport më komunën, përkatësisht drejtorinë e shërbimeve publike?

Nuk ka fare raportime nga ana e ndërmarrjeve regjionale.

5. Bashkëpunimi ndër-komunal (BNK):

Raste konkrete të BNK? Kryesisht në fushën e emergjencave. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Është bërë shkëmbimi i përvojave me komunat fqinje.


57

8.2. DRAGASH

KOMUNA DRAGASH

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Mbrojtje, Shpëtim dhe Shërbime Publike

I INTERVISTUARI Tafil Krasniqi - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: - Drejtori i drejtorisë - Sektori për Mbrojtje dhe Shpëtim, - Sektori i Ndërlidhjes, - Shërbimi i Zjarrëfikjes dhe i Shpëtimit. - Sektori i Shërbimeve Publike



Përgjegjësitë e drejtorisë janë: Ofrimi i shërbimeve publike të cilat përfshijnë furnizimin me ujë, kanalizimin, mirëmbajtjen e rrugëve lokale, shesheve, trotuareve, transportin lokal, shërbimin e zjarrfikësve dhe emergjencës, mirëmbajtjen e parqeve dhe hapësirave tjera publike, mbledhjen e mbeturinave, etj

Numri i të punësuarve në drejtori?

Totali i të punësuarve në drejtori është 21, prej tyre katër janë të punësuar në sektorë të planifikimit dhe ndërlidhjes, ndërsa në Shërbimin e Zjarrfikësve dhe Shpëtimit janë të punësuar 17 persona.




Drejtoria ka këta sektorë: - Sektori i planifikimit. - Sektori i ndërlidhjes. - Shërbimi i Zjarrëfikjes dhe i Shpëtimit.

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Niveli i arsimimit të të punësuarve në drejtori:

Nga numri i total i të punësuarve në drejtori, tre të punësuar janë me fakultet dhe shkollim të lartë, ndërsa 18 prej tyre janë më shkollim të mesëm.

Përvoja e punës e personelit në drejtori?

Përvoja e punës se personelit: - Katër punëtorë, mbi 20 vite përvojë pune, - Një punëtor, mbi 10 vite - Pesëmbëdhjetë punëtor, mbi 7 vite - Një punëtor, mbi 2 vite.

Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori është 369.43 euro.

8 4 6 3 - 21


58





Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e vjetër, pagat e ulëta. Pengesa në rekrutimin e stafit të ri,

Mospagesa e shërbimeve nga qytetarët

Të tjera (shëno mosrespektimi i marrëveshjes me kompaninë e mbeturinave)


Të gjitha përgjigjet e selektuara ndikojnë direkt në funksionimin e shërbimeve publike në komunë.



Kompania ‘’EKO-REGJIONI’’ nga Prizreni e cila ka njësinë e vet në Dragash dhe një deponi standarde por e cila nuk i përmbush të gjitha kërkesat.


Komuna është aksionarë në kompaninë regjionale të mbeturinave „EKO-REGJIONI“, ku merr pjesë me 11% të aseteve. Poashtu është pjesëmarrëse edhe në Bordin e përbashkët të kësaj kompanie.


Jo në nivel të duhur, duhet angazhim më i shtuar në këtë drejtim.


Rreth 70 % e vendbanimeve janë të përfshira në menaxhimin e mirëfilltë të shërbimeve publike.

Sfidat me të cilat ballafaqohet komuna në këtë aspekt?

- Vetëdijesimi i qytetarëve për kyçje në sistem.

- Gjetja e lokacionit për një deponi të re. Planet dhe rekomandimet e komunës? Gjetja e mundësive për një deponi të re si dhe puna me qytetarë.


Komuna ka strategji lokale për menaxhim të mbeturinave, por zbatimi i saj kërkon investime nga qeveria qendrore dhe lokale si dhe nga donatorë të ndryshëm.


Komuna duhet të punojë më shumë rreth ndërtimit të një deponie të re, kërkimit të fondeve nga qeveria dhe donatorët si dhe të punoj më shumë në ngritjen e vetëdijes te qytetarët lidhur me kyçjen e tyre në sistemin e mbeturinave.


Vetëdijesimi i qytetarëve përmes organizimit të fushatave të ndryshme vetëdijesuese në TV dhe radio si dhe shtypja e fletushkave.


Drejtoria ka plane ideore të cilat kërkojnë angazhim të ekspertëve që merren me këtë problematikë.

x

x

x x


59

Cilat janë mënyrat e përkrahjes nga ana e qeverisë dhe donatorëve potencial?

- Të sigurohen mjete transportuese.

- Ndërtimi deponisë së re moderne.

- Shfrytëzimi i mbeturinave për energji apo ngrohje alternative.


Komuna duhet të caktoj taksa të cilat mund t’i përballojnë qytetarët.


Projektet e realizuar në fushën e efiçiencës se energjisë në komunë - Financuesit e këtyre projekteve?

Projekti i realizuar në fushën e Efiçiencën e Energjisë ka qenë riparimi i ngrohjes qendrore të Qendrës së Mjekësisë Familjare në bashkëfinancim mes GTZ-së dhe komunës.


Rëndësia e angazhimit të komunës në këtë drejtim duhet të jetë edhe më i madh në kërkim të mundësive për projektet në lëmin e efiçiencës së energjisë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtar komunal që merret me këtë fushë.


Nuk është në nivel të duhur, duhet të këtë angazhimi të dyanshme për t’u arritur bashkëpunimi në këtë drejtim.

Sfidat me të cilat ballafaqohet komuna në këtë drejtim?

Kostoja e madhe financiare për eksploatim të mbeturinave në dobi të efiçiencës së energjisë.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Bashkëpunimi i mirëfilltë me të interesuarit.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (shëno bashkëpunimi më të interesuarit nga lëmia përkatëse ).

Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo?

- Përmes takimeve me qytetarë.

- Emisione në TV dhe radio.

- Publikimit të fletushkave dhe broshurave.

x

x

x

x

x

x


60








2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit.

A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale?

Kuadrot profesionale ekzistuese në drejtori janë pjesërisht të mjaftueshëm.


- Sektori i preventivës nga zjarri.

- Sektori i menaxhimit të emergjencave.

- Sektori i menaxhimit të mbeturinave. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Tejkalimi i numrit të lejuar të punëtorëve në komunë.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Bëhet vlerësimi i performancës së personelit. Motivimi i personelit? Pagat solide – angazhimi konform.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme deri me tani. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Të gjitha llojet e kurseve sipas profesionit.

Sa kanë qenë të suksesshme? Mjaft të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja.

Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme?

Në kontinuitet për të gjitha llojet e profesioneve në fushën e shërbimeve publike.

x

x

x

x

x

x


61

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse: Pajisjet disponuese? Pajisjet ekzistuese janë funksionale, por nuk mjaftojnë. Sa janë të mjaftueshme? Të pa mjaftueshme.

Nevojat për pajisje të reja? Pajisjet e reja janë të nevojshme në sektorin e ndërlidhjes, për funksionimin e mirëfilltë të shërbimit të zjarrfikësve.

Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

‘Motorola’ mjete dore për shuarje të zjarreve me pluhur, automjete dhe mjete të tjera për menaxhim të mbeturinave.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji shumëvjeçare.

Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë?

Problemet janë të natyrës subjektive dhe financa të pa mjaftueshme.

A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria ka plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit dhe angazhimi me i madh.


Duke shfrytëzuar ndihmën e organizatave të ndryshme. Duke shfrytëzuar modelet suksesshme të komunave tjera. Vetorganizimi dhe iniciativa e drejtorisë. Tjetër (shëno _____________________________).

2.4. Aspekti financiar: A i mbulon buxheti i komu-nës të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet?

Buxheti i komunës nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme.


Komuna ka planifikim të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Qëndrueshmëria dhe pavarësia financiare është e vështirë për t’u arritur, por me një angazhim të aktorëve të ndryshëm vendimmarrës mund të arrihet.


Donacionet e fituara nga komuna në segmentin e shërbimeve publike kanë qenë të pakta.

Donatorët? Organizata të ndryshme ndërkombëtare.




I kënaqshëm.


62

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL?

Organizimi i shërbimeve publike bëhet sipas LVL as sa lejojnë mundësitë ligjore edhe të ligjeve tjera.

Pengesat për zbatimin e LVL? Janë disa pengesa në zbatimin e këtij ligji. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Rregullorja mbi rregullimin e qytezës, rrugëve, trotuareve, veprimtarit komunale si dhe mbrojtja e ambientit në territorin e komunës së Dragashit 01 nr.6-64/06/1 të datës 12.07.2007 dhe në pritje është aprovimi në Kuvend i draft propozimit për deponi dhe mjedis.


Disa kompetenca të vogla.


Kompetencat sipas LNP janë të qarta. Ligji për Vetëqeverisjen Lokale nuk është i harmonizuar me Ligjin për Ndërmarrjet Publike. P.sh. stacioni i autobusëve edhe është kompetencë edhe nuk është kompetencë e komunës. Thjeshtë këto ligje nuk janë shumë të qarta dhe bien ndesh njëri me tjetrin.


Është krijuar komisioni i aksionarëve dhe komuna është aksionarë në këtë komision me 11% të aseteve. është formuar edhe bordi i drejtorëve, anëtarë i të cilit është vet drejtori i drejtorisë.


Komuna nuk ka kompani private.



Nuk vlerësohet si e nevojshme.


Në komunë vepron njësia komunale e kompanisë regjionale “EKO-REGJIONI”.


3.3. Ligji për Partneritet Publiko-Privat (LPPP)

Përparësitë dhe jo përparësitë në aplikimin e Ligjit mbi PPP?

Përparësitë e komunës në aplikimin e PPP do të ishin me të mëdha ngase aplikimi i PPP bashkon palët e interesuar dhe rritë efikasitetin në menaxhimin e mbeturinave dhe efiçiencë të energjisë.


Deri më tani nuk ka pasur raste të aplikimit të PPP.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat?

Sa janë të suksesshme ato?


63

3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Ligji për Menaxhim të Mbeturinave dhe hyrja në fuqi e tij vlerësohet si shumë i rëndësishëm dhe shumë i nevojshëm për një menaxhim më të mirë të mbeturinave.



Pjesëmarrja dhe vendimmarrja e komunës në ndërmarrjet regjionale bëhet përmes Bordit të drejtorëve, ku komuna përfaqësohet nga drejtori i drejtorisë.


Komuna nuk menaxhon me ndonjë ndërmarrje regjionale.


Licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet ta bëjë ZRRUM.


Komuna duhet të këtë rol sugjerues, por duhet menduar edhe për aplikimin e formave të kushtëzimit në mënyrë që të rritet vetëdija e qytetarëve që të paguajnë obligimet e tyre.


Bashkëpunimi i drejtorisë me kompaninë regjionale publike për menaxhimin e mbeturinave është shumë i mirë. Komuna është aksionare në këtë kompani, ku merr pjesë me 11% të aseteve. Është formuar Bordi i Drejtorëve ku merr pjesë edhe drejtori i drejtorisë i cili tani ka një pasqyrë të qartë sesi menaxhohet me ketë kompani, cili është numri i punëtorëve dhe cilat janë kapacitetet e menaxhimit.


Raste konkrete të BNK? Deri me tani ka pasur disa raste të bashkëpunimit ndër-komunal në fusha të ndryshme.

Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Bashkëpunimi i tillë mundëson përcjelljen më të mirë të zbatimit të projekteve përkatëse. BNK ka pasur me komunën e Prizrenit.


64

8.3. FERIZAJ

KOMUNA FERIZAJ

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike dhe Emergjencë

I INTERVISTUARI Ibrahim Hyseni - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: Drejtori, Sektori i Shërbimeve Publike, Sektori i Emergjencës, Sektori i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit.

Organogrami? Drejtoria ka organogram. Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë?

Të menaxhoj me drejtorinë si dhe të koordinoj punët rreth ofrimit të shërbimeve publike.


Në njësinë e Shërbimeve Publike dhe Emergjencë janë 6 punëtorë pa e përfshirë Brigadën e Zjarrfikjes.




Drejtoria ka tre sektorë: Sektori i Shërbimeve Publike, Sektori i Emergjencës, Sektori i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit.


Një është me kualifikim superior, dy janë me kualifikim të lartë dhe tre me kualifikim të mesëm.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Kanë punuar në punë organizative dhe me përvojë të gjatë. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

270 euro është paga mesatare.







Të tjera (shëno: Mos definimi i kompetencave)

5 1

1 5

X X

X

X

X


65


Mos definimi i kompetencave dhe punëve të drejtorive në nivel komune, si dhe stafi i vogël i të punësuarve janë ndër problemet kryesore.



Kompania kryesore që menaxhon mbeturinat është Kompania Regjionale e Mbeturinave ,,PASTËRTIA’’, si dhe Ndërmarrja Private ,,MBROJTJA E AMBIENTIT”. Në anën tjetër është një deponi tranzite e mbeturinave.


Komuna ka 78% të aksioneve në kompaninë regjionale të mbeturinave dhe poashtu është kontraktuese e kompanive private që operojnë në komunë, prandaj këto kompani duhet të raportojnë lidhur me gjendjen në teren, si dhe nivelin e pastërtisë.


Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.


Në zonat rurale ofrimi i shërbimeve publike përfshin 50 – 60 % të territorit ndërsa në qytet kjo përfshirje është 100 %.


Numri i vogël i të punësuarve.


Të plotësohet numri i stafit punues si dhe të barten të gjitha kompetencat në nivel komune.


Komuna ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Duhet që të rritet shkalla e inkasimit si dhe të forcohet kontrolli nga ana e inspektorëve komunal në parandalimin e hedhjes së mbeturinave në vende jo adekuate.


Me anë të fushatave dhe takimeve me qytetarë si dhe me ndërmarrjet tregtare dhe prodhuese.


Të vendosen kontejnerë të posaçëm për llojet e ndryshme të mbeturinave.


Të rriten kapacitetet teknike në makineri dhe aparaturë të nevojshme.

Roli i komunës në krijimin e tarifave tatimore, përkatë-sisht taksen e mbeturinave?

Të ketë rol konsultativ në trekëndëshin qytetarë – komunë –kompani.



Në kuadër të Efiçiencës së Energjisë është realizuar projekti në bashkë-financim me GTZ-në në vitin 2006, ku është bërë ndërrimi i dritareve në shkollën e mesme “Pjetër Bogdani”.


66


Komuna duhet të ketë rol konsultativ dhe propozues për format dhe vendet ku duhet të investohet.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk kemi Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Jo mjaftueshëm, me përjashtim të disa takimeve dhe premtimeve për investime.






Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (shëno të bëjmë takime me qytetarë dhe të ju shpjegojmë për shfrytëzimin e energjisë).


Përmes angazhimit të aktorëve vendimmarrës, organizimi i debateve me qytetarë dhe zyrtarë përgjegjës.







f. Binjakëzimet me qytetet e zhvilluara të shteteve tjera. shumë pjesërisht pak aspak.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x


67

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Drejtoria nuk ka kuadro të mjaftueshme profesionale. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në sektorin e Shërbimeve Publike. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Numri i kufizuar i të punësuarve në komunë.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Vazhdimisht bëhet vlerësimi i përformancës.

Motivimi i personelit? Rritja e pagave dhe stimulimi tjetër në forma të ndryshme. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme:

A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme.

Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Në sferën e emergjencës rreth vlerësimit të rrezikshmërisë.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë mjaft të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të reja në drejtori.


- Në menaxhimin e mirë të mbeturinave.

- Në menaxhimin e mirë të emergjencave.


Pajisjet disponuese? Pajisjet ekzistuese janë të pakta. Sa janë të mjaftueshme? Nuk mjaftojnë. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë mjaftë të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Automjetet, veshmbathjet, veglat e punës, tenda për strehim.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Ekziston strategjia katër vjeçare.

Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Numri i vogël i të punësuarve si dhe rritja e buxhetit.


Drejtoria ka plan vjetor për zbatimin e strategjisë.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim?

Rritja e numrit të të punësuarve si dhe rritja e mjeteve buxhetore dhe subvencioneve.


68



2.4. Aspekti financiar: A i mbulon buxheti i komunës të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet?

Buxheti i komunës nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe as investimet.


Drejtoria ka planifikim të sigurisë financiare për vitin vijues.


Buxheti komunal mund të bëhet më i qëndrueshëm me shpërndarje të drejtë në vija buxhetore si dhe me donacione të ndryshme apo grante tjera qeveritare.


Drejtoria jonë nuk ka fituar asnjë donacion deri me tani, ndërsa Ndërmarrja Publike ,,PASTËRTIA” ’ka fituar një grant qeveritar, për pajisje teknike (automjete për bartjen e mbeturinave).

Donatorët?




Jo mjaftueshëm, pasi që ka përzierje kompetencash.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Përafërsisht mirë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Mos harmonizimi i kompetencave. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Ekziston rregullorja lokale si dhe organogrami i Drejtorisë së Shërbimeve Publike dhe Emergjencës i miratuar nga Kuvendi Komunal, por nuk është i zbatuar në tërësi për arsyet e përmendura më lartë.

3.2. Ligji për ndërmarrjet publike (LNP)

A ka sjellë LNP ndonjë kompetencë shtesë komunale, që nuk është e paraparë në LVL?

LNP sjellë kompetencë për zgjedhjen e Bordit të Drejtorëve për menaxhimin e ndërmarrjeve regjionale.


Kompetencat sipas LNP janë të qarta, por LNP dhe LVL nuk janë tërësisht të harmonizuar dhe ka përzierje kompetencash.

x

x

x


69


Është formuar komisioni i aksionarëve, ku pjesëmarrja e komunës së Ferizajt është 78%. Poashtu komuna është pjesëmarrëse edhe në Bordin e Drejtorëve të kompanisë.


Ekzistojnë tri kompani private veprojnë në komunë.


Kompanitë private operojnë të pa licencuara.


Operimi i kompanive private është i nevojshëm.


Kompania Regjionale e Mbeturinave KRM ,,PASTËRTIA” SH.A.


E licencuar nga ZRRUM, ku 78% të aksioneve i ka komuna e Ferizajt.


Partneriteti publiko-privat është shumë më rëndësi. Përparësitë e aplikimit të PPP janë të mëdha. Kjo mund të bëhet duke realizuar projekte të ndryshme me interes publik.


Deri më tani nuk ka pasur asnjë marrëveshje të nënshkruar të partneritetit publiko-privat për ofrimin e shërbimeve publike. Drejtoria është në bisedime më disa kompani gjermane dhe zvicerane lidhur me investimet në lëmin e riciklimit të mbeturinave dhe përpunimit të tyre.


Sa janë të suksesshme ato?

3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave

Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Sa i përket procedimit të ligjit për Menaxhimin e Mbeturinave, informimi lidhur me këtë ligj është bërë nëpërmjet OJQ-ve lokale. Por projekt-propozimi na është dërguar me vonesë duke mos lenë kohë të mjaftueshme për shqyrtimin dhe kontributin lidhur me këtë ligj. Megjithëkëtë ky ligj është më i mirë sesa ligji që ka qenë në funksion deri më tani. Mirëpo si do të kalojë mbetet të shihet. Komuna i ka dhënë disa vërejtje që janë dërguar në formë elektronike.

4. Raporti më Ndërmarrjet Regjionale: Pjesëmarrja dhe vendimmarrja e komunave në ndërmarrjet regjionale?

Pjesëmarrja dhe vendimmarrja e komunës bëhet përmes Bordit të Drejtorëve.


Komuna jonë bashkë-menaxhon nëpërmes Bordit Drejtues me Ndërmarrjen ,, PASTËRTIA”.


70


Praktika e deritanishme duhet të ndryshoi. Licencimi i ndërmarrjeve të mbeturinave duhet të kalojë në kompetencë të komunave.


Roli i komunës është më tepër konsultativ.


Bashkëpunimi është i rregulluar në formë të konsultave, pasi që ndërmarrja “PASTËRTIA” është fituese e tenderit për pastrimin e rrugëve, shesheve, si dhe ka stafin e vet drejtues dhe Bordin për menaxhim. Kjo ndërmarrje raporton për punët që i kryen.


Raste konkrete të BNK? BNK konkretisht deri tash nuk ka pasur, por ka takime konsultative, që vlerësohet se do të japin rezultate në të ardhmen.


Përfitimet mund të jenë të mëdha ngase mund të aplikohet bashkë-financimi për projekte me rëndësi. Komuna është punuar që të këtë BNK në segmentin e lumenjve, në mes komunës së Ferizajt me komunën e Shtimes dhe të Lipjanit.


71

8.4. DRENAS

KOMUNA DRENAS

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Emergjencë

I INTERVISTUARI Ragip Gjoshi - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë: Drejtori, Shefi i DSHPE-së, Zyrtarët, Shefi i SHZSH.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë janë: Ofrimi i shërbimeve Publike Lokale, të infrastrukturës, ujit, kanalizimit, mbeturinave, transportit lokal, mirëmbajtja e rrugëve, parqeve publike, shërbimi i SHZSH-së.

Numri i të punësuarve në drejtori? Numri i të punësuarve në drejtori është 21.




Drejtoria ka tre sektorë: - Sektori i Shërbimeve Publike. - Sektori i Planifikimit Emergjent. - Sektori i SHZHSH-së.


Niveli i arsimimit të personelit është superior dhe me nivel të shkollës së mesme.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës se personelit është nga 7 deri në 10 vite. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Mesatarja e të ardhurave është 240 euro.






Pengesa në rekrutimin e stafit të ri,


Të tjera (shëno _buxhet i pa mjaftueshëm)

2 10 5 4

- 21

x

x

x x


72


Nuk është bërë transferi i kompetencave nga niveli qendror në atë lokal, për shkak të mos harmonizimit të ligjeve për Qeverisje Lokale dhe Ligjit për Ndërmarrje Publike dhe mungesa e buxhetit, mos kryerja e obligimeve të qytetarëve për shërbime publike (uji,kanalizim,mbeturina etj.).



Mbeturinat menaxhohen nga kompania regjionale “PASTRIMI, përkatësisht njësia e kësaj kompanie në Drenas.

Gjendja e deponisë kryesore legale është duke u mirëmbajtur. Ndërsa ekzistojnë edhe deponitë e egra të cilat janë në gjendje të keqe.


Nuk janë harmonizuar ligji për LVL dhe LNP.


Kompania “PASTRIMI” nuk ka makineri të mjaftueshme (Kamion adekuat dhe traktor) për menaxhimin e mbeturinave.


Në programin e grumbullimit të mbeturinave janë të përfshira 6 vendbanime apo shprehur në numër të ekonomive familjare 1245, e shprehur në përqindje 12% e territorit.


- Mos pagesa e rregullt e qytetarëve.

- Kontejnerë të pa mjaftueshëm.

- Kapacitetet e pa mjaftueshme për grumbullim.


- Zgjerimi i kapaciteteve të makinerisë.

- Rekomandim, zgjerimi i vendbanimeve.

- Përfshirjen e grumbullimit të mbeturinave.


Aktualisht komuna nuk ka një strategji të tillë, mirëpo është duke u hartuar një draftplan për menaxhimin e mbeturinave për komunën e Prishtinës i mbështetur nga GTZ. Ky plan pastaj mund të përdoret nga ana e komunës sonë si model.


- Hartimi i planit për menaxhimin e mbeturinave. - Vetëdijesimi i qytetarëve. - Futja e konkurrencës në menaxhimin e mbeturinave.


Përmes shpërndarjes së broshurave për mos hedhjen e mbeturinave jashtë vendeve të përcaktuara si dhe fushatë me nxënësit e shkollave fillore e të mesme.


Aktualisht nuk ka ndonjë ide apo plan për riciklimin e mbeturinave.


- Blerja e makinerive.

- Rritja e buxhetit për këtë qëllim.


73


Duhet të bëhet harmonizimi në mes të tarifës që cakton komuna dhe tarifës që cakton ZRRUM.



Është realizuar një projekt për efiçiencë të energjisë dhe atë në dy pjesë: - Realizimi i projektit të ndriçimit publik, është bërë ndërrimi i poçeve elektrik nga ai i zhivës me fuqi 400ë në atë me natrium me fuqi 150ë, në gjatësi 5 km. - Mbulesa në hapësirën e hapur në QMF në Drenas. Këto projekte janë realizuar në bashkëfinancim në mes GTZ-së dhe Komunës.


- Vlerësohen si të rëndësishme angazhimet e Komunës (Drejtorisë) që kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë, me faktin se mund të bëhen shumë kursime të energjisë në fushat e ndriçimit, ngrohjes dhe ventilimit.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Ende nuk është caktuar.


Bashkëpunimi në mes MEM dhe Komunës nuk ekziston.


- Mungesa e Zyrtarit për Efiçiencë të Energjisë. - Trajnimi i stafit në komunë. - Informimi i pa mjaftueshëm i qytetarëve.


- Të caktohet zyrtari për energji. - Miratimi i ligjit për efiçiencë të energjisë. - Rekomandojmë të fillojnë auditimet nga auditorët për energji në institucione publike, objekte banimi.




- Rritja e cilësisë së Shërbimeve Publike për qytetarin. - Ndarja e buxhetit komunal për blerjen e makinerive. - Trajnimi i stafit të Drejtorisë për këtë fushë. - Të informohen qytetarët rreth pajisjeve për efiçiencë të energjisë duke filluar me ndërrimin e poçeve indikashent me ato efiçient. - Ndërrimi i pajisjeve me koeficient të ulët me atë të lartë. - Ndërrimi i kalldajave për ngrohje.

x

x

x

x

x


74









A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Pjesërisht ka kuadro të mjaftueshme profesionale.

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në sektorin për transport lokal.


- Buxheti i pamjaftueshëm; - Kufizimi i numrit të punëtorëve nga Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e sakta të punëve për stafin e Drejtorisë.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Vlerësimi i përformancës bëhet çdo 6 muaj.

Motivimi i personelit? Motivimi i personelit mund të bëhet duke bërë ngritjen e Pagave, ngritja e standardit në vendin e punës, si dhe stimulimi për punë jashtë orarit.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme:

A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë?

Ka pasur trajnime për menaxhim të shërbimeve Publike (ujë, kanalizim, mbeturina, transport publik, ndriçim, menaxhim të hapësirave publike,etj).

Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Trajnimet dy-tri ditësh në fushat e sipërpërmendura.

Sa kanë qenë të suksesshme? Mjaft të suksesshme por jo të mjaftueshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori?

Ka nevojë për trajnime për shërbime Publike (uji, kanalizim, mbeturina etj.)


- Për efiçiencë të energjisë. - Për menaxhimin e shërbimeve publike. - Për planifikim.

x

x

x

x


75

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse: Pajisjet disponuese? Pajisjet ekzistuese janë të deri diku të mjaftueshme. Sa janë të mjaftueshme? Mjaftojnë deri në një shkallë. Nevojat për pajisje të reja? Në Shërbimin e zjarrëfikjes ka nevojë për pajisje të reja.


- Kamion –Auto-cisternë me kapacitet 6000 l. - Automjet komandues. - Automjet për stafin e Drejtorisë.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria disponon me strategji afatmesme.


- Mungesa e buxhetit; - Ngritja e kapaciteteve njerëzore.


Ka plan të detajizuar për zbatimin e strategjisë.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Kërkesë për rritjen e buxhetit.





Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti aktual nuk i mbulon shpenzimet e nevojshme.


Planifikimi buxhetor ekziston. Por nuk i mbulon nevojat për kryerjen e shërbimeve publike (ujë, kanalizim, mbeturina, ndriçim, pastrim të rrugëve etj.)


Projektet e komunës bëhen financiarisht të qëndrueshme nëse ndahen grante nga Qeveria dhe njëherit nëse rriten të hyrat vetanake si dhe të ketë përkrahje politike nga legjislativi komunal.


DSHPE-ja nuk ka fituar ndonjë donacion për projektet e shërbimeve publike, me përjashtim të projekteve në efiçiencë të energjisë.

Donatorët? GTZ




Niveli i implementimit të LVL-së është i kënaqshëm.


Shërbimet Publike në bazë të këtij ligji nuk janë të organizuara në masën e duhur.


76

Pengesat për zbatimin e LVL? Pengesat në zbatimin e LVL-së dalin për shkak të mos harmonizimit të këtij ligji dhe ligjit për ndërmarrje publike.

A ka komuna rregullore lok-ale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Është hartuar projekt rregullorja për mirëmbajtjen e pastërtisë në Komunë.


Jo nuk ka sjellë.


I kemi të qarta, LNP dhe LVL janë të harmonizuara deri në një masë.


Nuk është krijuar Bordi i Drejtorëve dhe arsyet nuk dihen.

A ka komuna kompani private që kryen shërbime publike? Në komunë nuk ka kompani private që kryen shërbime publike.



Është e nevojshme që të hyjë konkurrenca e kompanive private për Shërbime Publike.


Ekziston njësia e ndërmarrjes publike “Pastrimi”.


Ligji për Ndërmarrje Publike.


Deri më tani nuk ka pasur ndonjë rast të PPP.


Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Sa janë të suksesshme ato? 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


Drejtoria është e informuar për procedimin e Ligjit për Menaxhim të Mbeturinave. Nxjerrja dhe hyrja në fuqi e këtij ligji konsiderohet si shumë më rëndësi për rregullimin e kompetencave dhe aspekteve tjera që kanë të bëjnë më menaxhimin e mbeturinave.


77


Komuna, përkatësisht drejtoria nuk është pjesëmarrëse në vendimmarrje në ndërmarrjet regjionale.




Licencimi i ndërmarrjeve duhet të bëhet nga MTI, ndërsa tarifat të përcaktohen nga ZRRUM.


Komuna mund të jep rekomandime për tarifat për shërbime publike.


Nuk është rregulluar ende mënyra e raportimit, ndërmjet ndërmarrjeve Regjionale dhe Komunës (DSHPE-së).


Raste konkrete të BNK? Deri më tani nuk ka pasur ndonjë rast të bashkëpunimit ndër-komunal.



78

8.5. GJAKOVË

KOMUNA GJAKOVË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike

I INTERVISTUARI Bernard Frrokaj - Drejtor



Organizimi i drejtorisë është bërë në këtë mënyrë: - Drejtori i drejtorisë - Shefat e sektorëve - Bashkëpunëtorët profesional - Administratorja.



Përgjegjësitë e drejtorisë janë: - Planifikimi i projekteve për infrastrukturë, - Përcjellja e punimeve në infrastrukturë në tërë territorin

e komunës, - Përcjellja e mirëmbajtjes së gjelbërimit, menaxhimin e

tregjeve, mirëmbajtjen e varrezave etj, - Ndriçimi publik, - Sinjalizimi i rrugëve, - Organizimi i komunikacionit, - Mirëmbajtja verore dhe dimërore e rrugëve urbane dhe

rurale, - Furnizimi me ujë të pijshëm për banorët e komunës,

kanalizimet e ujërave të zeza, - Sanimin e rrugëve me zhavorr dhe rrugëve të asfaltuara.

Numri i të punësuarve në drejtori? 8 punëtorë.




Drejtoria ka 4 sektorë: - Sektori i komunikacionit - Sektori për punë komunale dhe higjienë - Sektori për elektrikë, ngrohje dhe telekomunikacion dhe - Sektori për parqe, tregje dhe varreza.


Niveli i arsimimit të personelit: - Niveli superior 3 punëtorë - Niveli i lartë 4 punëtorë - Niveli i mesëm 1 punëtorë.


Përvoja e punës së personelit: - Drejtori 21 vjet - Dy bashkëpunëtorë nga 32 vjet - Dy bashkëpunëtorë nga 25 vjet - Dy bashkëpunëtorë nga 8 vjet - Një bashkëpunëtore 28 vjet.

7 1

2 6


79


Niveli i të ardhurave në drejtori: - Drejtori i drejtorisë 525 euro (Staf politik) - Shefi i sektorit të komunikacionit 280 euro - Bashkëpunëtorët profesional nga 220 euro - Administratorja 180 euro.







Të tjera (shëno ______________________________)


Mjedisi i përshtatshëm i punës si dhe pagat në nivel të mjaftueshëm për mbajtjen e familjes janë parakusht për punë të suksesshme.

Moskryerja e obligimeve nga qytetarët vështirëson kryerjen efikase të punëve në vijim të cilat i ka për obligim drejtoria.



Kompania e cila merret me menaxhimin e mbeturinave është “ÇABRATI”

Është e mirë (aktualisht në komunën e Gjakovës ka vetëm deponi transferuese).


Komuna është aksionare e vetme kompanisë për mbeturina. Mirëpo megjithatë komuna e paguan ende kompaninë për shërbimet që i kryen.


Mendojmë që këto kapacitete janë të mjaftueshme.


Afër 70 % e territorit të komunës (qyteti dhe fshatrat), vetëm fshatrat afër 15 %.


Vetëdijesimi i qytetarëve se mbeturinat duhet të menaxhohen dhe për tu bërë kjo punë duhet të kryhen obligimet nga qytetarët.


Rritja e vetëdijes së qytetarëve përmes bashkëbisedimeve, edukimit të të rinjve etj.


Po, kemi strategji lokale.

x

x


80


- Të rritet niveli i pagesës nga ana e qytetarëve, - Rritja e numrit të vendbanimeve që u ofrohet shërbimi i

mbledhjes së mbeturinave, - Të ndryshohet forma e grumbullimit të mbeturinave nga

kontejnerët në grumbullim me qese të plastikës. Planet e komunës për rritjen e vetëdijes tek aktorët e ndryshëm?

Përmes ofrimit të shërbimeve më cilësore, largimit të mbeturinave me kohë si dhe ndikimi në vetëdijesimin e qytetarëve.


Kemi plane ideore e të cilat janë konsultuar me qytetarë.


Në ofrimin e pajisjeve të reja për hedhjen e mbeturinave si dhe për riciklimin e tyre.


Caktimi i tarifave tatimore në mes të ndërmarrjeve publike dhe Komunës.



Deri më tani janë realizuar këto projekte: - Ndërrimi i poçeve të ndriçimit publik (projekt i financuar nga GTZ). - Ndërrimi i dyerve dhe dritareve në disa shkolla (projekt i financuar nga GTZ). - Renovimi i ngrohjes qendrore dhe Instalimi i saldatores. - Renovimi i Sallës së Kuvendit Komunal.


Angazhimi i komunës në efiçiencën e energjisë mendojmë se është vendimtar dhe i pazëvendësueshëm.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë?

Nuk kemi zyrtar për efiçiencë të energjisë. Këtë punë në mungesë të zyrtarit e kryen zyrtarja për ndriçim publik.


Kemi bashkëpunim më tepër në shkëmbimin e përvojave, se sa në ndonjë projekt konkret.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë drejtim?

Mungesa e buxhetit dhe stafit adekuat që të realizojmë projekte të ndryshme.


Që të rrisim buxhetin e komunës nga të hyrat vetanake dhe donatorët e ndryshëm.



x

x

x

x

x


81









2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Drejtoria ka mungesë të stafit dhe jo mbingarkesë.


Mungojnë kuadrot profesionale në lëmin e inxhinierisë dhe të hidrës.


Në efiçiencë të energjisë, të ujit të pijes dhe të ndërtimit të rrugëve.


Mjetet buxhetore.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Ekziston përformanca e personelit.

Motivimi i personelit? Motivimi i personelit lidhet me përmirësimin e kushteve të punës, harmonisë në kolektiv si dhe ngritja e të ardhurave personale.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Po kemi pasur

Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani?

Kemi pasur trajnime për, menaxhim, ofrim të shërbimeve me ujë të pijes, për kanalizime, për menaxhimin e mbeturinave, për ndriçim publik, planifikim urban etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Po gjithsesi. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Sigurisht që ka.

Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Trajnime profesionale, informatikë dhe gjuhë të huaja.

x

x


82


Pajisjet disponuese? Drejtoria posedon pajisje të cilat janë të nevojshme në masë të madhe për kryerjen e punëve.

Sa janë të mjaftueshme? Vazhdimisht kërkesat janë në rritje për pajisje edhe më të avancuara.

Nevojat për pajisje të reja? Sa i përket kompanisë e cila merret me mbledhjen e mbeturinave ka nevojë që të furnizohet me pajisje më të avancuara për pastrimin e rrugëve, parqeve dhe pjesëve të tjera të hapësirave publike si dhe për makineri për bartjen e mbeturinave.


Drejtoria ka nevojë për pajisje si: kompjuter, printer, laptop, kamerë, aparat digjital si dhe inventar për zyre.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Buxheti i limituar A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Po kemi planin vjetor

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit





Tjetër (shëno _____________________________).


Jo nuk i mbulon të gjitha.


Po kemi.


Përmes grantit qeveritar, të hyrave vetanake dhe donacioneve.


Deri me tani komuna ka fituar disa donacione për projekte të ndryshme në fushën e shërbimeve publike, si: Kanalizimi i ujërave të zeza në fshatin Skivjan, vendosja e pengesave në rrugë dhe shportave për mbeturina të disa fshatrave.

Donatorët? Komisioni Evropian, KFOR-i Hungarez.


83




Implementimi i LVL në komunën tonë është në nivel shumë të lartë.


I tërë organizimi i shërbimeve publike në komunën tonë është i bazuar në LVL.

Pengesat për zbatimin e LVL? Kryesisht nuk ka pengesa të theksuara. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Komuna posedon rregulloret për të gjitha shërbimet publike që i ofron.

3.2. Ligji për ndërmarrjet publike (LNP) A ka sjellë LNP ndonjë komp-etencë shtesë komunale, që nuk është e paraparë në LVL?

Jo nuk ka sjellë ndonjë kompetencë të veçantë.


Kompetencat komunale sipas LNP janë të qarta dhe janë në harmonizim me LVL.


Po është i formuar ky komision dhe në bazë të Ligjit Komuna ka caktuar anëtarët e vetë të Bordit të drejtorëve.


Po ka kompani private të angazhuara në shërbimet publike komunale.


Në bazë të kontratave sipas Ligjit të prokurimit publik.


Konsiderojmë se është e nevojshme në mënyrë që të futet konkurrenca e cila do të rriste cilësinë dhe do të zvogëlonte çmimet.


Ndërmarrja komunale “ÇABRATI” e cila vepron vetëm brenda territorit të komunës.


Kjo kompani i përgjigjet komunës, dhe komuna tash me ligjin e ri është 100 % aksionare.



Përparësitë e aplikimit të Partneritetit Publiko-Privat janë të mëdha sepse rritet potenciali ekonomik i komunës dhe investimet në të.


Përvojat e komunës në këtë drejtim janë pozitive.


84

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Dhënia e dy tregjeve dhe një parkingu. Sa janë të suksesshme ato? Këto raste kanë qenë shumë të suksesshme.



Ne kemi pas disa takime me kolegjiumin e drejtorëve të shërbimeve publike, ku edhe jemi njoftuar për draft-propozimin e ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave. Ndryshe menaxhimi i mbeturinave paraqet problem mjaftë të madh dhe hyrja në fuqi e këtij ligji është më se i nevojshëm


Komuna në ndërmarrjet regjionale ka tepër pak pjesëmarrje në vendimmarrje në kompanitë regjionale .


Jo nuk menaxhon me ndonjë ndërmarrje regjionale.


Mendojmë se tash për tash vetëm ZRRUM ka kapacitete të mjaftueshme për licencimin e ndërmarrjeve për mbeturina.


Rroli i komunës në caktimin dhe mbledhjen e tarifave për shërbime publike është shumë i vogël.


Ndërmarrjet publike regjionale nuk i raportojnë komunës apo drejtorisë për shërbime publike për punët që i kryejnë.


Raste konkrete të BNK? Në komunën tonë ka pasur raste të BNK.


Shkëmbimi i përvojave të ndryshme si dhe kryerja e përbashkët e disa projekteve si rrugë, ujësjellës etj. Komunat me të cilat bashkëpunojmë janë: Prizreni, Deçani, Juniku, Peja.


85

8.6. GJILAN

KOMUNA GJILAN


I INTERVISTUARI Behar Mehmeti - Drejtori i Drejtorisë


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë: - Drejtori, -Shefi i DSHP-së dhe Zyrtarët e Drejtorisë (7)

Organogrami? Drejtoria ka organogram funksional. Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë?

Infrastruktura publike, shërbimet dhe nevojat.

Numri i të punësuarve në drejtori? Nëntë (9)



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria nuk është e ndarë në sektorë. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit është i lartë.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës është e kënaqshme. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Të ardhurat mesatare sillen nga koeficienti 6 deri në nivelin 9.5.







Të tjera (shëno ______________________________)


Këto janë probleme konkrete sepse një numër i vogël i njerëzve arrijnë të kuptojnë nevojat e DSHP, ndërsa kërkesat janë të mëdha. Shërbimi më i mirë për qytetarët mund të bëhet nëse ndërmarrja për menaxhimin e mbeturinave qëndron mirë në aspektin financiar. Vërtet është problem inkasimi i mjeteve nga ana e qytetarëve. Ne e kemi problem t’a bëjmë këtë inkasim ngase komuna nuk menaxhon direkt me kompaninë. Edhe pse ajo operon brenda komunës sonë prapëseprapë është kompani regjionale dhe ne aty jemi të pafuqishëm.

- 3 3 2

2 6

x x

x

x


86



- Kompania Regjionale e Mbeturinave “HIGJIENA” , Shoqëri Aksionare. - Gjendja e deponive është e rëndë, deponitë i monitoron niveli qendror, ndërsa monitorimi i tyre duhet të bëhet nga komuna.


Përgjegjësitë e komunës në këtë drejtim janë të kufizuara.


Ky kapacitet është i kufizuar dhe duhet të lejohen investimet përmes Partneritetit Publiko - Privat.


Rreth 70 % të vendbanimeve janë të përfshira në ofrimin e shërbimeve publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave dhe deponive. Komuna në fillim të këtij viti edhe është shpërblyer për pastërtinë e qytetit, në lidhje me menaxhimin e mbeturinave.


Sfidë është inkasimi i ulët.


Duhet të bëhet një lloj kushtëzimi lidhur me pagesat, në mënyrë që të këtë pastaj edhe ngritje të nivelit të shërbimeve




Futja e konkurrencës në menaxhimin e mbeturinave duke aplikuar edhe projekte të Partneritetit Publiko-Privat.


Kjo duhet të bëhet përmes njoftimeve dhe fushatave si dhe përmes inspektimit.


Synimet e drejtorisë janë që idetë për riciklim të mbeturinave të konkretizohen duke aplikuar Partneritetin Publiko-Privat.


Përmes granteve apo edhe subvencionimeve.


Roli i komunës duhet të jetë vendimtar.



Komuna ka realizuar disa projekte që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë, si: Investimet në shkollën fillore “Rexhep Elmazi” Investimet në shkollën fillore “Musa Zajmi” - komplet Investimet në shkollën e muzikës – dyer dritare Investimet në shkollën fillore “Selami Hallaqi” - komplet Financues të këtyre projekteve kanë qenë GTZ, Komuna dhe MEM.


87


Angazhimi i Komunës (Drejtorisë) është në nivelin e nevojave të bashkëpunimit me organizata të ndryshme qeveritare dhe jo qeveritare.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Komuna ka zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Për fillim ky bashkëpunim është i mirë, por ka vend edhe për më tepër bashkëpunim.


Implementimi i ligjeve për efiçiencë të energjisë.


Zbatimi i projekteve në fushën e efiçiencës së energjisë në objektet publike dhe ato të banimit kolektiv.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (shëno: kushtëzimi i ofrimit të shërbimit.)




b. Fondet shtesë nga qeveria qendrore. shumë . pjesërisht pak aspak

c. Blerja e pajisjeve të reja. shumë . pjesërisht pak aspak




X

X

X

X

X

X

x

X

X


88

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore

Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Në drejtori ka mungesë të stafit.

A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Disponon, por është e nevojshme rritja e numrit. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në infrastrukturë publike. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Numri i kufizuar i shërbyesve civil.

Përshkrimet e vendeve të punës?

Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës për secilin të punësuar në drejtori.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Ka vlerësim të përformancës.

Motivimi i personelit? Punëtorëve të dalluar në fund të vitit u jepen mirënjohje dhe një shumë simbolike 150 euro si motivim shtesë.


A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme.


Trajnimet kanë pasur të bëjnë me legjislacion, poashtu janë organizuar edhe punëtori të ndryshme.

Sa kanë qenë të suksesshme? Vlerësohen si të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Trajnimet e reja janë të nevojshme.


Në fushat profesionale. Shkëmbim përvojash me vendet e rajonit. Etj.


Pajisjet disponuese? Gjendja me pajisjet ekzistuese është e kënaqshme. Sa janë të mjaftueshme? Relativisht janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevoja të vogla për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Nevojiten video-projektor, shtypës A3 kolor etj.

2.3. Planet e punës:

A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji shumëvjeçare.

Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Problem janë mjetet financiare.



Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Projeksionet buxhetore me kohë.


89



Duke shfrytëzuar modelet suksesshme të komunave tjera. Vetorganizimi dhe iniciativa e drejtorisë.

Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti ekzistues nuk është i mjaftueshëm në raport më nevojat e drejtorisë.


Nuk ka planifikim të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Përmes granti dhe të hyrave vetanake.


Komuna ka fituar disa donacione lidhur me projekte të ndryshme në shërbimet publike.

Donatorët? GTZ dhe USAID.




Niveli i implementimit të LVL është i kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Në shkallë të mirë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Paqartësitë në mes të LVL dhe LNP. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore të tillë komunale.


Po, por ka sjellë edhe dualizëm.


Paqartësitë vijnë si rezultat i mos harmonizimit të Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale në raport me Ligjin për Ndërmarrjet Publike. Ky ligj është mjaftë konfuz në disa nene


Është krijuar Komisioni i Aksionarëve si dhe Bordi i Drejtorëve, komuna e Gjilanit merr pjesë me 74% të aksioneve, ndërkaq komuna e Kamenicës me rreth 13% .


90


Nuk ka kompani private.



Shumë është e nevojshme.


Komuna është aksionare kryesore në Kompaninë Regjionale të Mbeturinave “HIGJIENA”


KRM “HIGJIENA” është formuar sipas Ligjit për Ndërmarrje Publike.


Aplikimi i ligjit të partneritetit Publiko-Privat do të jetë një komponentë shumë e rëndësishme për një ofrim të shërbimeve sa më cilësore.


Përvojat e para janë pozitive.


Komuna ka filluar me një pilot projekt me kompaninë regjionale të menaxhimit të mbeturinave’’Higjiena’’. Investitor në këtë pilot projekt është një kompani nga Austria që ka filluar me menaxhimin e mbeturinave në lagjen Dardania. Kjo do të shërbejë si një mostër sesi po funksionon komponenta e partneritetit Publiko-Privat.

Sa janë të suksesshme ato? Deri më tani ka rezultate të mira. Synimi i komunës është që të thellohet ky lloj bashkëpunimi.



Drejtoria është e informuar lidhur me procedimin e Ligjit të ri për Menaxhimin e Mbeturinave dhe së bashku me GTZ ka organizuar debat në disa zona të Gjilanit dhe me Kompaninë Regjionale të Mbeturinave “HIGJIENA”. (GTZ ka vizituar komunën e Gjilanit, lidhur me marrjen e më shumë informacioneve për pilot projektin në menaxhimin e mbeturinave të kompanisë publike “Higjiena” në partneritet me kompaninë private “Mozer” e që implementohet nga “Ecovision” në disa lagje të Komunës se Gjilanit). Hyrja në fuqi dhe aplikimi i ligjit për menaxhimin e mbeturinave do të paraqes një komponentë shumë të rëndësishme dhe të mirëseardhur për komunën, sepse do ti qartësonte kompetencat. Do të krijonte një bazë të mirë ligjore për një proces të menaxhimit të mirë të mbeturinave.


91



Pjesëmarrja dhe vendimmarrja në ndërmarrjet regjionale më përjashtim të asaj të mbeturinave është shumë e vogël.

Sa i përket pjesëmarrjes në ndërmarrjen regjionale të mbeturinave, komuna është aksionare në këtë ndërmarrje me 74% të aksioneve dhe prandaj vendimmarrja është më e fuqishme.


Komuna bashkë menaxhon me ndërmarrjen regjionale të mbeturinave, por nuk menaxhon me ndonjë ndërmarrje regjionale.


Ndoshta duhet ta bëj ZRRUM-i , por ndikimi i komunave duhet të jetë esencial.


Komuna nuk ka fare rol në këtë drejtim, vlerësimi i drejtorisë është që roli i komunës duhet të jetë kyç.


Kompania Regjionale e Mbeturinave ’’HIGJIENA’’ është me lokacion dhe operon në komunën e Gjilanit dhe në njëfarë mënyre komuna e ka mbikëqyrjen e kësaj kompanie, dhe në një mënyrë edhe i përgjigjet komunës.


Raste konkrete të BNK?

Deri më tani nuk ka pasur ndonjë rast konkret të bashkëpunimit ndërkomunal. Më shumë ka pasur shkëmbim të ideve, të përvojave të ndryshme, sidomos me komunat fqinje. Më tepër kanë qenë takime informale, takime jozyrtare. Takimet kanë qenë kryesisht kolegjiale, rreth problemeve me të cilat ballafaqohen komunat përkatëse. Synimet e komunës janë që së shpejti të bëhen edhe marrëveshje konkrete të bashkëpunimit ndër-komunal me komunat fqinjë të cilat do të zyrtarizoheshin përmes ndonjë memorandumi mirëkuptimi.


Deri me tani ka pasur vetëm shkëmbim të përvojave dhe jo ndonjë përfitim konkret.


92

8.7. HANI I ELEZIT

KOMUNA HANI I ELEZIT

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Emergjencës

I INTERVISTUARI Rufat Shkreta - Drejtor i Shërbimeve Publike dhe Emergjencës


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë është bërë në këtë mënyrë:

Drejtori i Drejtorisë, Shërbimi i Zjarrfikësve.

Organogrami? Drejtoria nuk ka organogram.


Përgjegjësitë e drejtorisë: - Është përgjegjëse për transportin lokal në komunë dhe

bashkëpunimin ndër komunal, - Mbikëqyrë dhe bashkëpunon me kompanitë shërbyese

komunale të higjienës dhe furnizimit me ujë, - Harton planin lokal për administrimin e mbeturinave, - Mbikëqyrë procedurën e pastrimit të ujërave dhe sipërfaqeve

publike, - Bën menaxhimin dhe mirëmbajtjen e të gjitha shesheve

publike që i përkasin komunës si dhe përkujdesjen për mirëmbajtjen e varrezave,

- Kujdeset për mirëmbajtjen e rrugëve lokale, - Harton planin e mbrojtjes nga zjarri, bënë vlerësimin e

rrezikut, - Organizon mbrojtjen nga zjarri,kujdeset për zbatimin dhe

përparimin e masave mbrojtëse nga zjarri. - Organizon punën me organet e sigurisë në Komunë në

bashkëpunim me PK-së (Policinë e Kosovës), FSK ( Forcën e Sigurisë së Kosovës) dhe organet e sigurisë ndërkombëtare,

- Bashkëpunon me institucionet, organizatat joqeveritare dhe të gjithë mekanizmat tjerë në raste të fatkeqësive elementare,

- Në raste të jashtëzakonshme i propozon Kryetarit të Komunës për shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme si dhe propozon urdhëresa dhe masa tjera administrative,

- Kujdeset për trajtimin e ujërave të zeza dhe mbeturinave të ngurta,

- Kryen dhe detyra tjera të caktuara nga Kryetari i Komunës dhe të përcaktuara me ligj.

Numri i të punësuarve në drejtori? 7



Sektorët e drejtorisë? Një sektor: Shërbimi i Zjarrfikësve. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Drejtori ka kualifikim superior, ndërsa zjarrfikësit që të gjithë kanë kualifikim të mesëm.

- - - 7

- 7


93

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës është shumë e vogël.


Mesatarja e të ardhurave mesatare në drejtori është rreth 280€.







Të tjera (shëno ______________________________)


Arsyeja kryesore është ngase neve si komunë nuk posedojmë me kapacitetet e duhura, në mënyrë që të mund ti kryejmë shërbimet ashtu si duhet. Pa transferim te kompetencave ne nuk mundë të menaxhojmë me disa shërbime publike.



Menaxhimi i mbeturinave bëhet nga një kompani private por pa kontratë me Komunën. Ne nuk kemi deponi te mbeturinave.


Përderisa nuk kemi menaxhim nga Kompanitë regjionale dhe nuk kemi kompani komunale, rrjedhimisht nga kjo nuk kemi as ndonjë përgjegjësi.

Kapaciteti menaxhues i shër-bimeve publike komunale në sektorin e mbeturinave?

Kapaciteti menaxhues është i pamjaftueshëm. Vlerësohet si i dobët.


Janë të përfshira përafërsisht rreth 70% e vendbanimeve.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë aspekt?

Sfidë në vete paraqet mosekzistimi i një kompanie komunale e cila do të menaxhohej tërësisht nga komuna.


Planet janë që të bëhet sa më parë formimi i një kompanie komunale për menaxhimin e mbeturinave.


Nuk ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Komuna duhet ti ketë kompetencat e plota në mënyrë që menaxhimi i mbeturinave të jetë shumë më i mirë.

x x

x

x


94


Nëpërmes reklamave, fushatave të ndryshme senzibilizuese etj.


Nuk kemi ndonjë ide apo plan konkret.


Qeveria duhet të harmonizoj ligjet të cilat janë në fuqi, dhe donatorët të përqendrohen në investime komunale e jo regjionale.


Komuna nuk ka fare rol në caktimin e tarifave. Ne mendojmë se komuna duhet t’i caktojë tarifat.



Nuk kemi realizuar asnjë projekt në këtë fushë.


E vlerësojmë shumë të rëndësishëm angazhimin e komunës në këtë drejtim.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk kemi.


Deri më tani nuk kemi pasur bashkëpunim me MEM.


Kryesisht kufizimet buxhetore.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Komuna duhet ta ketë zyrtarin për efiçiencë të energjisë.



Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur më këtë çështje.

x

x

x

x

x


95









Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori?

Ka mungesë të theksuar të stafit. Në ketë Drejtori janë vetëm Drejtori dhe Shërbimi i Zjarrfikësve.

A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Pothuajse në të gjithë sektorët. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Pengesë kryesore paraqet niveli qendror, ngase na kufizon buxhetin.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e sakta të vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Ekziston edhe vlerësimi i përformancës.

Motivimi i personelit? Nuk ka ndonjë motivim te veçantë. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Po, kemi pas trajnime me USAID- in dhe trajnim me IMP-në.


Rreth menaxhimit te mbeturinave, ndriçimit publik, menaxhimi i ujësjellësit. Trajnim tjetër ka qenë me IMP rreth Marrëdhënieve me Publikun.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë te suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime tjera.


Trajnime rreth menaxhimit te mbeturinave, ujësjellësit si dhe trajnime rreth menaxhimit te fatkeqësive natyrore.

x

x

x


96


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë të pamjaftueshme. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë aspak të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë shumë të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Kamion, që do të thotë autocisternë për SHZSH-në, kamion të mbeturinave, etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Jo, nuk kemi strategji shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Po, kemi planin vjetor të punës.





Jo nuk mbulohen të gjitha sepse kërkesa për shpenzime dhe investime është më e madhe sesa buxheti.


Kemi planifikim të sigurisë financiare.


Me të hyrat vetanake dhe eventualisht përmes donacioneve të ndryshme.


Kemi realizuar disa projekte të ndryshme.

Donatorët?




Jo shumë i kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Deri në një masë të caktuar. Jo tërësisht.


97

Pengesat për zbatimin e LVL? Paqartësia e ligjeve. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Po kemi rregullore për shërbime publike komunale.



Nuk ka sjellë asnjë kompetencë shtesë.


Janë të qarta deri diku, ndërsa ligjet nuk janë të harmonizuara.


Jo. Jemi komunë e re dhe nuk kemi arritur ende të bëjmë një gjë të tillë.





Do të ishte shumë e nevojshme.


Jo, nuk ka.



Nuk mund ti dimë përparësitë ose jo përparësitë, ngase nuk kemi ndonjë aplikim të ligjit mbi PPP.


Nuk ka pasur raste të aplikimit të PPP.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur raste të aplikimit të PPP.

Sa janë të suksesshme ato? Nuk mund ti dimë përparësitë ose jo përparësitë, ngase nuk kemi ndonjë aplikim të ligjit mbi PPP.



Nuk jemi në dijeni për ekzistimin e ligjit për menaxhimin e mbeturinave. Gjithsesi shpresojmë të miratohet sa më parë. Besojmë që do të ishte në të mirë të komunave.


98


Nuk kemi asnjë kompetencë për vendimmarrje. Së paku deri me tani.


Nuk menaxhojmë më ndonjë ndërmarrje regjionale.


Ne mendojmë se licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet ta bëjë Qeveria, respektivisht ministria përkatëse apo ZRRUM.


Komuna duhet të jetë ajo e cila i cakton tarifat. Tërë menaxhimin e mbeturinave duhet ta bëjë direkt komuna. Kjo nuk është duke ndodhur tani.


Nuk ka fare raportim. Ndërmarrjet regjionale nuk na raportojnë neve si Komunë.


Raste konkrete të BNK? Po, kemi raste të BNK. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Me komunën e Kaçanikut, në fushën e shërbimeve publike.


99

8.8. ISTOG

KOMUNA ISTOG

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim

I INTERVISTUARI Bedri Hasanaj - Drejtor



Organizmi i drejtorisë: Drejtori Sektori i Shërbimeve Publike Sektori i Mbrojtjes dhe Shpëtimit.



Përgjegjësit kryesore të drejtorisë janë në ofrimin e shërbimeve publike komunale dhe atë: Komunikacioni dhe rrugët lokale, hapësirat publike, ujësjellësi, kanalizimi, menaxhimi i mbeturinave, mbrojtja dhe shpëtimi, brigada e zjarrfikësve, etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? 8 punëtor në administratë dhe 12 në Brigadën e Zjarrfikës.



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria ka dy sektorë:

Sektori për Shërbime Publike. Sektori për Mbrojtje dhe Shpëtim.


Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit: Me kualifikim Superior janë 7 punëtorë. Me kualifikim të lartë 2 punëtorë. Me kualifikim të mesëm 11 punëtorë.


Përvoja e punës e personelit është e mirë, të gjithë punëtorët kanë përvojë pune nga 8-20 vjet përvojë pune, ndërsa një zyrtarë ka 2 vite përvojë.


Të ardhurat mesatare sillen nga 200-300 euro, ndërsa të ardhurat e drejtorit rreth 470 euro.





Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e vjetër, pagat e ulëta. Pengesa në rekrutimin e stafit të ri.

Mospagesa e shërbimeve nga qytetarët.

Të tjera (shëno ______________________________)

4 5 10 1

- 20

x x

x

x


100


Të gjitha këto paraqesin pengesa objektive në funksionimin e drejtorisë. P.sh. një zyrtar i angazhuar në disa detyra njëkohësisht, si menaxhimi i transportit publik, rrugët dhe trotuaret, efiçiencën e energjisë etj. Kompetenca jo të plota në menaxhimin e Kompanive Publike të Ujësjellësit-kanalizimit, menaxhimit të mbeturinave etj. si dhe pagat e ulëta të zyrtarëve.



Kompania që menaxhon mbeturinat është Kompania Regjionale ”AMBIENTI. Deponia aktuale nuk përmbush kriteret e nevojshme, (është vetëm gropë e hapur për hedhje të mbeturina).


Kompania Publike "AMBIENTI" deri tani ka qenë nën menaxhimin e Regjionit të Pejës, por tani komuna është duke bërë përpjekje që menaxhimin e kësaj ndërmarrje ta bëjë komuna, (ta themeloj si Ndërmarrje Publike Komunale), ku shërbimet ndaj qytetarëve në këtë drejtim do të jenë më cilësore, do të rritet shkalla e inkasimit për kryerjen e shërbimeve.


Njësia Komunale e Kompanisë Publike Regjionale "AMBIENTI" ka staf menaxhues profesional, por ka mungesë në mjete të punës.


Tri qendra urbane: Istogu, Gurrakoci dhe Banja si dhe institucionet si shkolla, spitali etj. Në viset rurale përfshinë rreth 20% të fshatrave. Përqindja e mbulueshmërisë në total është 30%.


Mungesa e deponisë e cila i plotëson standardet e parapara, (Qendra e transferit të Mbeturinave) si dhe automjetet e vjetruara (të amortizuara) dhe mungesa e tyre për përfshirjen e territorit më të gjerë të shërbimit.


Planet dhe rekomandimet e komunës janë: Krijimi i Ndërmarrjes Komunale Publike, Rritja e shkallës së inkasimit, Ndërtimi i mini-deponisë, qendrës së transferit, Përmirësimi i kushteve të punës, automjeteve, pajisjeve, etj


Komuna nuk ka strategji lokale për menaxhim të mbeturinave sepse menaxhimi i mbeturinave është regjional.


Të rritet shkalla së inkasimit, të ndërtohen kapacitete të reja, sidomos deponi të mirëfillta, të punoi në përmirësimin e kushteve të punës, automjeteve, pajisjeve, etj.


Me shërbim më cilësor, me fushatë periodike në institucionet shkollore dhe me aksione me përfshirje të gjerë etj,


Aktualisht nuk ka plane apo ide lidhur me ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave.


Fillimisht niveli qendror duhet të krijoj mundësi dhe bazë ligjore për themelimin e ndërmarrjeve publike komunale, ndërsa ndihma e donatorëve duhet të orientohet në krijimin e kushteve të punës, me investime në riciklimin e mbeturinave, etj.


101


Mund të shfrytëzohen tarifat e Organit Rregullativ për Ujë dhe Mbeturina (ZRRUM), megjithatë komuna i ka specifikat e veta ashtu që duhet të merren parasysh.



Ndërrimi i dyerve dhe dritareve në KK - Istog. Ndërrimi dyerve dhe dritareve në QKMF - Istog. Ndërrimi i dritareve në shkollën e mesme “Haxhi Zeka” - Istog. Ndërtimi i rrjetit të ndriçimit publik në Qendrën Urbane të Istogut. Këto projekte janë realizuar me bashkëfinancim, 50 % komuna dhe 50 % GTZ.

Ndërsa të financuar ekskluzivisht nga buxheti komunal kanë qenë këto projekte: ndërrimi i dyerve dhe dritareve në Shkollën Fillore "Ndre Mjeda" në Rakosh, ndërrimi i dyerve dhe dritareve dhe instalimi i ngrohjes qendrore në Shkollën Fillore "Avni Rrustemi" në Zallq.


Angazhimi i komunës është i rëndësisë së veçantë në këtë drejtim.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Janë dy zyrtar të angazhuar me detyra shtesë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Bashkëpunimi deri tani nuk ka qenë në nivel të duhur, më shumë punohet në këtë drejtim përmes Asociacionit të Komunave të Kosovës në Komisionin për Efiçiencë të Energjisë.


Sfidat që ballafaqohemi në ketë aspekt janë: Interesimi të punohet në ketë drejtim është i vogël edhe nga kompanitë e mëdha ndërkombëtare edhe pse kjo lëmi tani është aktuale në krejt regjionin dhe Evropën, andaj sfidë për ne paraqet gjetja e fondeve për investim në këtë fushë. Komuna e Istogut është shumë e interesuar të punojë në ketë drejtim.


Kushtëzimi i lejes së ndërtimit për ndërrimet e reja (nëse për këtë çështje krijohet baza ligjore), me kritere për efiçiencë të energjisë. Shfrytëzimi i burimeve alternative të energjisë efiçiente si dhe fushatat në këtë drejtim, etj.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër ( Të investoj në objektet e institucioneve komunale në drejtim të ruajtjes së energjisë, të rris shkallën e vetëdijesimit në këtë drejtim,etj.).

x

x

x

x

x

x


102


Me përcjellje periodike të energjisë së shfrytëzuar në institucione, rritjen e shkallës së menaxhimit dhe përgjegjësisë në drejtim të shpenzimit të energjisë, etj.




c. Blerja e pajisjeve të reja. shumë pjesërisht pak aspak.




2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë te stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro te mjaftueshme profesionale. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Deficit të kuadrove ka në Sektorin e Shërbimeve Publike. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Kufizimet për punësim të stafit nga niveli qendror.


Ekzistojnë por stafi është i mbingarkuar. P.sh Zyrtari për Efiçiencë të Energjisë ketë përshkrim të detyrës e ka si prioritet të dytë e njëkohësisht është edhe për Zyrtarin për Hapësirë Publike. Ndërsa mungon Inspektori Komunal dhe Inspektori i komunikacionit etj.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Vazhdimisht bëhet vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Mundësia e përcjelljes të seminareve në ngritje profesionale, i vetmi stimulim.


A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë?

Trajnimet nuk kanë munguar. Stafi është relativisht i trajnuar sa i përket Sektorëve në Drejtori.


Trajnimet kanë qenë kryesisht rreth menaxhimit të mbeturinave, mbrojtjes së ambientit, efiçiencës së energjisë etj.

x

x


103

Sa kanë qenë të suksesshme? Mendojmë se kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori?

Trajnimet në secilin moment janë të mirëseardhura dhe të nevojshme.


Kemi nevojë për trajnime në të gjitha lëmit që i përfshin sektori i Shërbimeve Publike e sidomos në Efiçiencë të Energjisë dhe atë jashtë vendi në mënyrë që të mësojmë me shumë nga përvojat e shteteve që kanë sukses në këtë drejtim.


Pajisjet disponuese?

Zyrtarët janë të pajisur me kompjuter, një veturë në shfrytëzim për terren kurse me inventar jemi pjesërisht komod.

Brigada e Zjarrfikjes me automjete të mjaftueshme por shumë të amortizuara (të vjetra, kosto e madhe për mirëmbajtje).

Sa janë të mjaftueshme? Të pamjaftueshme . Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Automjete të reja për Brigadën e Zjarrfikjes, automjet për nevojat të terrenit, etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji afatmesme (trevjeçare). Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Fondet e kufizuara, mungesa e stafit, etj A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?


Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Fondet, kompetencat në menaxhim të Ndërmarrjeve Publike, etj.



Duke shfrytëzuar modelet suksesshme të komunave tjera. Vetorganizimi dhe iniciativa e drejtorisë. Tjetër (shëno _____________________________).

2.4. Aspekti financiar:

A i mbulon buxheti i komu-nës të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet?

Buxheti i komunës nuk është i mjaftueshëm për shpenzimet e nevojshme.


Bazuar në fonde të sigurta dhe donacione të mundshme bëhet edhe plani vjetor i punës.


Decentralizimi i buxhetit nga niveli qendror (Ministritë e Linjës), për shpenzime kapitale do të ndihmonte në këtë drejtim.

x


104


Deri më tani ka pasur disa projekte në këtë fushë.

Donatorët? Kryesisht nga GTZ-ja.




Ligji për Vetëqeverisjen Lokale nuk është tërësisht i implementueshëm, ngase bie ndesh me Ligjin për Ndërmarrjet Publike.


Organizimi i mirëfilltë i shërbimeve publike sipas LVL nuk mund të bëhet për shkak të ndërhyrjes që bënë LNP.

Pengesat për zbatimin e LVL?

LVL-ja i jep kompetencë komunës për themelimin dhe menaxhimin e ndërmarrjeve Publike, në anën tjetër LNP-ja kufizon këtë të drejtë. Komunat nuk janë të kënaqura aspak me këtë funksionim të tanishëm dhe me këtë mosharmonizim të ligjeve.

A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Ekzistojnë disa rregullore të tilla që mbulojnë disa fusha në këtë lëmi.


Përkundrazi i kufizon kompetencat komunale në këtë drejtim.


Mungojnë udhëzimet administrative të zbatueshmërisë. Ekziston një dis-harmoni në mes të LVL dhe LNP ngase ka përzierje kompetencash në këtë drejtim.


Është themeluar Bordi i Aksionarëve. Janë ndërmarr aktivitete për fillimin e procedurave për ndarje të Ndërmarrjeve Publike Regjionale, në harmonizim me komunat në regjion.


Nuk ka kompani private që kryen shërbime publike.



Ekzistimi i kompanive private do ta rriste konkurrencën dhe ngritjen e nivelit të shërbimit.


Deri më tani jo por jemi në përpjekje të themelimit të një kompanie publike komunale në menaxhimin e mbeturinave.


105


Komuna e Istogut ka marrë vendim në Kuvendin Komunal për shkëputje nga ndërmarrja regjionale „Ambienti“ dhe themelimi i ndërmarrjes publike komunale. Këtë akt e kanë bërë të gjitha komunat e rajonit të Dukagjinit të cilat kanë qenë të përfshira në ndërmarrjen regjionale’’Ambienti’’. Besohet se edhe komuna e Klinës dhe Peja e kanë kaluar nëpër Kuvendet Komunale një vendim të tillë, ndërsa komuna e Deçanit e ka përfunduar këtë punë më herët. Komuna është duke punuar në drejtimin e asaj që të përpilojmë statutin e ndërmarrjes, bordin dhe regjistrimin. Në Istog deri në vitin 2006 ka funksionuar kompania publike komunale për menaxhimin e mbeturinave. Çdo gjë ka shkuar shumë më mirë deri në atë kohë. Edhe inkasimi ka qenë shumë më i mirë. Por fatkeqësisht në vitin 2006 është regjionalizuar dhe menaxhimi tani nuk po bëhet në formën e duhur. Komuna asnjëherë nuk ka pranuar, respektivisht nënshkruar dokumentin që kompania të kthehet si regjionale, por ka qenë e pafuqishme sepse ligji mbi ndërmarrjet publike e ka marrë nën kontroll pa e pyetur komunën fare.


Deri më tani nuk ka pasur raste konkrete të aplikimit të Ligjit mbi Partneritetin Publiko-Privat.



Sa janë të suksesshme ato? 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


Informimi lidhur me Ligjin për Menaxhim të Mbeturinave është bërë aga ana e Asociacionit të Komunave të Kosovës. Janë mbajtur disa takime ku komuna ka dhënë sugjerimet dhe vërejtjet e veta në lidhje me këtë ligj. Vlerësohet se ky ligj do të jetë shumë i nevojshëm për komunat dhe shpresohet se një herë e mirë do të qartësohen dhe rregullohen çështjet që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave.


Shumë e vogël pothuajse e papërfillshme.


Komuna është në procedurë të ndarjes apo shkëputjes nga ndërmarrja regjionale për mbeturina dhe krijimit të kompanisë komunale si të pavarur nga regjioni.


Licencimi i ndërmarrjeve të mbeturinave duhet të kaloj në kompetencë të komunës.


106


Komuna nuk ka ndonjë qasje në këtë drejtim.


Raportimi bëhet në baza vullnetare.


Raste konkrete të BNK? Nuk ka pasur raste të bashkëpunimit ndër-komunal deri me tani. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?


107

8.9. JUNIK

KOMUNA JUNIK

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Inspeksion

I INTERVISTUARI Zenel Kuqi - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizmi i drejtorisë:

Drejtori Shefi i zjarrfikësve Shefi i inspektorëve.



Përgjegjësitë e drejtorisë janë:

Mbikëqyrja e punës së inspektorëve dhe punët tjera ne shërbim të qytetarëve si dhe menaxhimi i buxhetit të Drejtorisë.

Numri i të punësuarve në drejtori? Janë gjithsej nëntë (9) punëtor në Drejtori.




Sektori i Zjarrfikjes Sektori i Inspeksionit.

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Niveli i arsimimit është superiore. Përvoja e punës e personelit në drejtori?

Përvoja e punës e personelit në drejtori është e mirë, shumica nga të punësuarit kanë nga 5 vite përvojë pune.


Mesatarisht është koeficienti gjashtë (6), ose rreth 220 euro.







Të tjera (shëno ______________________________)


Kërkohet një vetëdijesim më i madh i qytetarëve për kryerjen e obligimeve të tyre.

2 2 2

3

8 1

x


108



Kompania’’ Higjiena” nga Deçani.

Nuk ka deponi.


Të bëj kontrollimin e menaxhimit të mbeturinave nga Kompania e Kontraktuar.


Kapacitetet menaxhuese duhet të rriten.


Rreth 10 % të territorit të komunës është e mbuluar në ofrimin e shërbimeve publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave. Vetëm qyteza është e mbuluar në ofrimin e këtyre shërbimeve, ndërsa fshatrat jo.


Sfidë kryesore për komunën është mungesa e një kompanie komunal publike.


Planet e komunës janë që të themelohet kompania publike komunale e cila do të menaxhohej nga komuna.


Drejtoria ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Të themelohet kompania për riciklimin dhe mbledhjen e mbeturinave.


Nuk janë ofruar të dhëna për këtë çështje.


Drejtoria ka plane për ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave.


Me investime direkte si dhe me donacione të ndryshme.


Ky rol i komunës duhet të përcaktohet në bazë të Rregulloreve Komunale.



Deri me tani nuk ka pasur projekte të realizuara në fushën e efiçiencës së energjisë.


Komuna i vlerëson si shumë të rëndësishme projektet që kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë.


109

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Jo nuk ka zyrtarë të tillë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Nuk ka pasur kuruar bashkëpunimi me MEM deri me tani në këtë drejtim.


Infrastruktura e dobët, mungesa e fondeve, vetëdijesimi i qytetarëve, etj.


Bashkëpunimi më i mirë i komunës me Ministrinë e Energjisë dhe të Minierave dhe me donatorët potencial për t’i nxitur për të investuar në efiçiencë të energjisë.



Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Nuk janë ofruar të dhëna për këtë çështje.





d. Bashkëpunimi ndër-komunal.

shumë pjesërisht pak aspak



2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Pjesërisht.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x


110

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në sektorin e Inspeksionit. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Kufizimi i buxhetit.


Përshkrimet e vendeve të punës ekzistojnë për secilin të punësuar.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Po bëhet vlerësimi i përformancës së personelit Motivimi i personelit? Është i mirë.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Po ka pasur disa trajnime deri me tani. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Kryesisht vizita studimore.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të tjera. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Për inspektorët komunalë (sanitar, të tregut, etj).


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë në gjendje të mirë. Sa janë të mjaftueshme? Këto pajisje janë pjesërisht të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Në sektorin e Zjarrfikjes. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Pajisjet për mbrojtje dhe shpëtim.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria disponon me strategji shumë vjeçare.


Ligjet në fuqi të cilat nuk lejojnë themelimin e ndërmarrjeve publik për menaxhimin e mbeturinave dhe ujërave.



Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit për implementimin e strategjisë së Drejtorisë.





Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti i komunës nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet.

x

x

x


111


Drejtoria ka planifikim të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Në bazë të punës dhe planifikimit më të mirë të buxhetit, duke rritur të hyrat vetanake.


Komuna nuk ka fituar asnjë donacion lidhur me shërbimet publike.

Donatorët?




I mirë.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Në masë të konsiderueshme.

Pengesat për zbatimin e LVL? Nuk ka pengesa. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Po në shumë lëmi.


LNP nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë për komunat.


Kompetencat komunale sipas LNP janë të qarta. Ligji për vetëqeverisjen lokale është në një masë i harmonizuar me ligjin për ndërmarrjet publike. Vetëm të menaxhimi i mbeturinave është paksa konfuz dhe jo tërësisht i harmonizuar.


Është krijuar Komisioni i Aksionarëve dhe Bordi i Drejtorëve.


Komuna nuk ka kompani private për shërbime të tilla.



Për menaxhimin më të mirë të mbeturinave do të ishte më së e nevojshme funksionimi i ndonjë kompanie private komunale. Ajo do t’i përgjigjej tërësisht komunës dhe do të ishte e obliguar t’i kryej punët me përpikëri.


112


Komuna nuk ka kompani komunale publike për menaxhimin e mbeturinave.




Edhe pse komuna nuk ka pasur ndonjë rast konkret të PPP. Vlerësohet së përparësitë e aplikimit të Partneritetit Publiko-Privat do të ishin të mëdha për komunat.


Nuk ka pasur raste të PPP.




Komuna është e informuar për procedimin e Ligjit të ri për Menaxhimin e Mbeturinave. Ky do të jetë shumë i nevojshëm sepse ky ligj do të qartëson se çdo komunë do të ketë drejtë t’a ketë kompaninë e vet komunale për menaxhimin e mbeturinave


Në komunë funksionon vetëm Kompania “HIGJIENA” nga Deçani e cila është e kontraktuar nga komuna për kryerjen e shërbimeve.


Menaxhimi i kompanisë së sipër cekura bëhet në bazë të kontratës.


Duhet të kaloj në kompetencat e Komunës.


Hartimi i rregulloreve për tarifa dhe gjoba.


Në bazë të kontratës.


113


Raste konkrete të BNK? Deri me tani ka pasur disa raste të bashkëpunimit ndër-komunal në fusha të ndryshme.


Bashkëpunim të tillë ka pasur me komunën e Deçanit dhe komunën e Gjakovës në fushën e zjarrfikjes. Përfitimet nga ky bashkëpunim kanë qenë të mira.


114

8.10. KAÇANIK

KOMUNA KAÇANIK


I INTERVISTUARI Rushan Ceka - Drejtor i Drejtorisë



Organizimi i drejtorisë: Drejtori

Shefat e sektorëve

Zyrtarët që janë të sistemuar nëpër sektorët përkatës.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë:

Transporti lokal, mbikëqyrë kompanitë komunale shërbyese për menaxhim të mbeturinave dhe furnizim me ujë, harton plane lokale për administrim të mbeturinave, mirëmbajtja e rrugëve lokale, shesheve publike, harton planin e mbrojtjes nga zjarri, bën vlerësimin e rrezikut, organizon mbrojtjen nga zjarri, kujdeset për zbatimin dhe përparimin e masave mbrojtëse nga zjarri, bashkëpunon me institucionet relevante të sigurisë dhe organizata joqeveritare dhe të gjithë mekanizmat tjerë në raste të fatkeqësive elementare, në raste të jashtëzakonshme i propozon kryetarit të komunës të shpall gjendjen e jashtë zakonshme, si dhe propozon urdhëresa dhe masa tjera administrative.





Drejtoria ka dy sektorë: Sektori i Shërbimeve Publike Sektori i Emergjencës.


Drejtori, shefat e sektorëve, zyrtari i infrastrukturës dhe inspektorët kanë përgatitje universitare, ndërsa personeli tjetër është me përgatitje të mesme shkollore.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Shumica e punëtoreve në drejtori kanë përvojë punë mbi 8 vite. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori është 346.40 euro.

26

26


115






Mos pagesa e shërbimeve nga qytetarët.

Të tjera (shëno ______________________________)


Paga e ultë, motivi i ulët për punë, pengesat në shtimin e numrit të punëtorëve, mungesa e plotë e kompetencave. Sidomos pengesat që po i bëhen komunave në organizimin e ndërmarrjeve publike komunale nga ana e qeverisë, sepse qytetari kërkon zgjedhjen e problemeve nga komuna e jo nga ndërmarrja publike.



Menaxhimi i mbeturinave bëhet nga Kompania Regjionale ”PASTËRTIA SH.A”, përkatësisht nga njësia e saj që vepron në Kaçanik. Ekziston deponia regjionale, e cila menaxhohet nga KLMC-ja, dhe që nuk është shume funksionale.


Drejtoria në bazë të kompetencave që ka, dhe të drejtave që ja jep ligji, përmes komisioneve të aksionarëve dhe bordeve të ndërmarrjeve publike, mundohet ti ushtroj përgjegjësit mbi këto ndërmarrje, mirëpo funksionimin e plotë dhe normal po e pengon regjionalizimi i këtyre ndërmarrjeve.


KR “Pastërtia”SHA, përkatësisht njësia “Pastërtia” e cila operon në komunën e Kaçanikut, për momentin ka: 16 punëtor, një Kamion IVECO, dhe një traktor, për bartjen e mbeturinave.


Njësia e ndërmarrjes regjionale “Pastërtia” në menaxhimin e saj përshinë këto vendbanime: qendrën komunale e cila e përbën 1/3 e popullatës së komunës tonë, fshatin Glloboçicë, Duraj, Elezaj, Kovaçec, pjesërisht Doganaj dhe pjesërisht Kovaçec i vjetër.


Krijimi i deponive të egra, si shkak për t’ju shmangur pagesës, resurset teknike të vjetërsuara,etj.


Rekomandimet e komunës janë që njësia “Pastërtia” të shkëputet nga KR “Pastërtia” sha, dhe të shndërrohet në ndërmarrje publike komunale për menaxhimin e mbeturinave. Ndërkaq, planet e komunës janë që të shtohen kapacitetet menaxhuese të ndërmarrjes në mënyrë që të rritet mbulueshmëria e ofrimit të shërbimeve në të gjithë territorin e komunës.




Të shtohen kapacitetet e resurseve njerëzore dhe teknike të njësisë për mbeturina, dhe të jetë nën menaxhim të plotë të komunës.

X

X

X

X


116


Komuna ka hartuar një rregullore për mbrojtjen e ambientit, dhe krahas kësaj rregullore ka paraparë edhe dënime mandatorë për ndotje të ambientit, por njëkohësisht ka pasur në radio lokale edhe programe për vetëdijesim të qytetareve. Po ashtu krijimi i kushteve për qytetarët duke vendosur shporta nëpër vende publike.


Deri më tani ka vetëm ide, por nuk asgjë konkrete.


Duhet që të ndihmohet me mjete financiare dhe me mjete teknike.


Komuna duhet ta ketë rolin kryesor në përcaktimin tarifave, e jo siç është vepruar deri me tani që tarifat i përcakton dikush tjetër për qytetaret e komunës tonë.



Deri më tani është bërë shumë pak. Drejtoria në këtë vit ka realizuar një projekt të vogël lidhur me efiçiencën e energjisë. Ky projekt ka përfshirë objektin e Kuvendit Komunal dhe objektin e zjarrfikësve, ku janë ndërruar llambat elektrike prej atyre të thjeshta në ato fluroshente. Projekti është financuar nga komuna.


Ky segment është mjaft me rëndësi për komunën, por edhe për Kosovën në përgjithësi, por nuk po gjen përkrahje të mjaftueshëm nga politika komunale dhe shtetërore.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë.


Komuna, përkatësisht drejtoria është e gatshme për bashkëpunim, por MEM nuk ka shfaqur shumë interes për të bashkëpunuar.


Mungesa e Zyrës për Efiçiencë të Energjisë, përkatësisht Zyrtarit për Efiçiencë të Energjisë dhe mbi të gjitha mungesa e mjeteve financiare.


Të themelohet Zyra për Efiçiencë të Energjisë, të kërkohen fonde për realizimin e projekteve të kësaj natyre.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (Të ndërrohet legjislacioni lidhur me ndërmarrjet publike, duke ju dhënë kompetenca më shumë komunave.)

x

X

X

x


117


Duke respektuar ligjet në fuqi, duke paraqitur projekte konkrete për vetëdijesimin e qytetareve dhe duke marr hapa konkret me projekte konkrete për lëmit e caktuara.








2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Drejtoria ka kuadro profesionale, por ka nevojë për shtim të tyre.


Mungesa të kuadrove profesionale ka në dy sektorë drejtorisë, në pozitat: Zyrtari për Energji, Zyrtari për ndërmarrjet publike komunale, si dhe Zyrtari për planifikim emergjent.


Pengesat janë nga niveli qendror të cilët nuk lejojnë rritjen e numrit të të punësuarve dhe rritjen e fondeve për pagat dhe mëditjet.


Ekziston përshkrimi i vendeve të punës për secilin të punësuar në drejtori.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Vlerësimi i përformancës bëhet për çdo vjet.

Motivimi i personelit?

Motivi është i ulët duke pasur parasysh pagën e ultë të shërbyesve civil.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime të ndryshme deri me tani.


Efiçiencë të energjisë, për ndërmarrjet publike dhe për menaxhimin emergjent.

Sa kanë qenë të suksesshme? Mjaftë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të reja.

x

x

x

x

x

x

x


118

Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Trajnime në fushat profesionale të shërbimeve publike.


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese për drejtori aktualisht janë të mjaftueshme, ndërsa kompania që menaxhon mbeturinat nuk ka pajisje të mjaftueshme.

Sa janë të mjaftueshme? Për drejtorinë janë të mjaftueshme, ndërsa për kompaninë pjesërisht.

Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja varen nga shtimi i stafit, pajisje të reja do të jenë të nevojshmen në rast të punësimit të stafit të ri.


Shërbimit teknik të kompanisë i nevojitet fshesë elektrike për pastrimin e hapësirave publike, trotuareve, shesheve etj.


A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare?

Drejtoria nuk ka strategji shumëvjeçare për menaxhimin e mbeturinave.


Për të pasur një strategji shumë vjeçare, duhet që menaxheri i drejtorisë të jetë me mandat shumë vjeçar.


Drejtoria përpilon plane vjetor për çdo vjet.


Ne si drejtori i kemi të identifikuar problemet dhe përpilimi i planit vjetor nuk paraqet problem për ne.





Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti komunal është i pamjaftueshëm në këtë drejtim.


Ka planifikim të sigurisë financiare për vitin vijues.


Duke ngritur të hyrat vetanake.


Nuk ka pasur ndonjë projekt të fituar në fushën e shërbimeve publike.

Donatorët?


119




Implementimi i LVL në komunën tonë është në nivel.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Jo në masën e duhur, pasi që kemi pengesa nga ligjet speciale.

Pengesat për zbatimin e LVL? Pengesë kryesore është ligji për ndërmarrjet publike. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Komuna ka disa rregullore që rregullojnë segmente të caktuara të shërbimeve publike, si: rregullorja për transportin publik, për hapësirat publike, për mbrojtje te ambientit, dhe për shërbime publike.



Ligji për ndërmarrjet publike, në bazë të nenit 11 pengon themelimin ndërmarrjeve publike komunale, ndërsa neni 17 i ligjit për vetëqeverisje lokale, i obligon komunat që të ju ofrojnë qytetarëve shërbime publike, si: kanalizim, ujësjellës, menaxhim të mbeturinave, transport publik etj.


Kompetencat e LNP, janë të qarta mirëpo ky ligj nuk është i harmonizuar sa duhet me LVL.


Është themeluar komisionet e aksionarëve, përkatësisht Bordi i Drejtorëve.





Do të ishte mirë për shkak të konkurrencës, mirëpo sa mund të jetë funksionale ajo mbetet të shihet.


Nuk ka kompani komunale publike.



Përparësitë në aplikimin e partneritet publiko – privat janë në bashkimin e përvojave, kapaciteteve njerëzore dhe financiare, etj.


Nuk ka pasur raste të partneritetit publiko – private deri më tani.


120


Sa janë të suksesshme ato? 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Përmes takimeve të ndryshme zyrtare. Ky ligj do të jetë shumë i favorshëm për komuna.



Në KR “Pastërtia” SHA, komuna jonë në Bordin e Drejtorëve të kësaj ndërmarrje përfaqësohet vetëm me një anëtarë dhe ndikimi në vendimmarrje është shumë i vogël apo më mirë të themi aspak.


Nuk menaxhon me asnjë ndërmarrje regjionale.


Licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet ta bëjë Qeveria e Kosovës.


Sipas akteve normative në fuqi komunat nuk kanë kompetencë në caktimin dhe mbledhjen e tarifave për shërbimet publike, përkatësisht në menaxhimin e mbeturinave.


Ndërmarrjet regjionale nuk i raportojnë fare komunës. Forma e vetme e raportimit apo informimit është nëpërmes pjesëmarrjes se anëtarit të komunës në Bordin e Drejtues të Ndërmarrjes Regjionale.


Raste konkrete të BNK? Raste konkrete të bashkëpunimit ndër-komunal ka pasur në fushën e emergjencave.


Përfitimet nga ky bashkëpunim ndër-komunal kanë qenë të njëanshme, ngase nga ky bashkëpunim përfiton vetëm Komuna e Hanit të Elezit të cilës i ofrohet ndihmë në fushën e emergjencave.


121

8.11. KAMENICË

KOMUNA KAMENICË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Ambientit

I INTERVISTUARI Hysen Jerliu - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i Drejtorisë sonë përbëhet nga Drejtori i Drejtorisë, Përgjegjësi, Zyrtarët si dhe nga Stafi teknik.

Organogrami? Drejtoria ka organogram funksional.


Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë sonë janë: - Planifikimi i projekteve në infrastrukturë, - Planifikimi i buxhetit për drejtorin përkatëse, - Rregullimi dhe mirëmbajtja e hapësirave publike, shesheve, dhe hapësirave tjera të gjelbëruara, - Ndriçimi Publik, - Sinjalizimi i rrugëve, - Harmonizimi i linjave, - Mirëmbajtja verore dhe dimërore të rrugëve lokale. - Bashkëpunimi me KRM ”Higjiena” dhe KRU” Hidromorava”.

Numri i të punësuarve në drejtori? Gjithsej janë 8 (tetë) punëtorë.



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria jonë ka një sektor dhe përgjegjësin e tij. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Me përgatitje superior janë katër zyrtarë dhe me shkollë të mesme janë katër të tjerë.


Përvoja e punës në Drejtorin tonë është: Drejtori – 25 vite përvojë pune, Përgjegjësi – 35 vite, Zyrtari për KEK&PTK – 10 vite, Zyrtari juridik - shtatë vite, Zyrtarja administrative – 18 vite, Mirëmbajtësi i Ambientit – nëntë vite, Mirëmbajtësi i Ambientit – tetë vite dhe Mirëmbajtësi i Ambientit – tre vite përvojë pune.


Niveli i të ardhurave në Drejtorinë tonë është: Drejtori – 525 euro, Përgjegjësi – 244 euro, Zyrtari për KEK&PTK, dhe zyrtari juridik – 214.5 euro dhe Zyrtarja administrative e Mirëmbajtësit e ambientit nga 163 euro.






Pengesa në rekrutimin e stafit të ri.


Të tjera (Mungesa e një kamioni cisternë për larjen e rrugëve).

- 2 4 2

7 1

x

x

x

x


122


Pikat e selektuara më lartë paraqesin problem dhe sfida për neve meqë Kompanitë regjionale për mbeturina dhe ujësjellës menaxhohen në nivel regjioni, e jo nga komuna, derisa qytetari gjithmonë kërkon përgjegjësi nga komuna e jo nga Regjioni si dhe është mungesa e mekanizmave të lartcekura.



Kompania për menaxhimin e mbeturinave në komunën tonë është KRM “Higjiena” ShA Gjilan. Ndërsa në komunën tonë nuk ka deponi për mbeturina, edhe pse kohë pas kohe krijohen deponi ilegale ku mandej pastrohen nga DSHPA.


Sipas Ligjit për NP këto kompani nuk menaxhohen nga Komuna dhe rrjedhimisht nuk kemi ndonjë përgjegjësi direkte. Në KRM “Higjiena” komuna ka përfaqësuesit në Bordin e Drejtorëve dhe në Komisionin e Aksionarëve, ndërsa në KRU “Hidromorava”, komuna nuk është e përfaqësuar në asnjë pozicion edhe pse komuna është aksionare në të dy kompanitë.


Në sektorin e mbeturinave, menaxhues i shërbimeve publike është kompania Rajonale “Higjiena” ShA Gjilan. Ne mendojmë se kapaciteti menaxhues nuk është i kënaqshëm për të cilin mungojnë rezultatet konkrete.


Përveç katër lagjeve të qytetit pjesërisht janë të përfshira edhe fshatrat: Ruboc, Berivojcë, Koretin, Topanicë dhe Rogaqicë. Sipas përqindjes qyteti është i përfshirë 100% ndërsa lokalitetet tjera janë 9% të përfshira ndërsa në 91% nuk ofrohen shërbime publike që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave.


Sfidat më të cilat ballafaqohet komuna aktualisht janë: - Krijimi i vazhdueshëm i deponive ilegale për mbeturina. - Mungesa e kamionëve special për bartjen e mbeturinave. - Mungesa e kontejnerëve për mbeturina. - Mos klasifikimi i mbeturinave. - Mungesa e një kamioni për larjen e rrugëve të qytetit. - Inkasimi i ulët për shërbimet nga ana e qytetarëve.


Planet dhe rekomandimet e komunës janë: - Zgjerimi i rrjetit nëpër të gjitha lokalitetet e komunës. - Sigurimi i dy kamionëve special për bartjen e mbeturinave. - Sigurimi i 2000 kontejnerëve familjar 100 deri 200 litra. - Të bëhet klasifikimi i mbeturinave. - Sigurimi i një kamioni për larjen e rrugëve. - Bashkëpunimi më i madh me kompanitë përkatëse për inkasim më të mirë.


Komuna jonë ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Ne për momentin e kemi vetëm kompaninë regjionale për menaxhimin e mbeturinave. Vazhdimisht kemi kërkuar që kompania për menaxhimin e mbeturinave të kalojë nën kompetencat e komunës, por kjo deri më tani nuk është arritur dhe ne nuk jemi të kënaqur me këtë. Do të ishte shumë më mirë që të kemi kompani komunale për mbeturina sepse edhe inkasimi do të ishte pastaj shumë më i mirë sepse këtë punë do ta kryente komuna me mekanizmat e vetë. Andaj bartja e kësaj kompetence do të ndikonte shumë pozitivisht në një menaxhim më të mirë të mbeturinave.


123


Planet e komunës në këtë drejtim janë: të ofrojmë shërbime më të mira, t’i largojmë mbeturinat me kohë, të organizojmë një fushatë përmes shkollave, medieve, si dhe të organizohen takime më të shpeshta me këshillat lokale.


Komuna e jonë ka plane për ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave.


Njëra nga mënyrat më të mira është bartja e kompetencave nëpër komuna dhe të ndihmoj financiarisht në blerjen e teknologjisë më të re për bartjen dhe menaxhimin e mbeturinave.


Roli i Komunës duhet të jetë në koordinim të plotë me Kompanitë menaxhuese edhe në fazën e përcaktimit të tarifave tatimore mbi mbeturinat..

1.3. Gjendja aktuale në komunë në lëmin e efiçiencës se energjisë


Si komunë kemi realizuar disa projekte në fushën e efiçiencës së energjisë si: ndërrimi i dritareve në gjimnazin “Ismail Qemali” në Kamenicë, ndërrimi i dritareve në Sh.F. “Abdullah Krashnica” në Koretin, ndërrimi i dritareve në Sh.F. “Asllan Thaqi” në Karaçevë të Poshtme. Vlen të ceket se këto projekte janë realizuar nga GTZ në bashkëpunim me Komunën me 50% pjesëmarrje secila.


Angazhimi i Komunës/Drejtorisë është shumë i rëndësishëm dhe i pazëvendësueshëm edhe në projektet që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë dhe kjo është vërejtur edhe në këto projektet e realizuara deri më tani në këtë fushë.


Nuk kemi ende zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë dhe një pozitë e tillë ende nuk është themeluar, ndërsa për këtë synim janë trajnuar dy persona.


Nuk kemi bashkëpunim, shpresojmë në të ardhmen që të kemi një bashkëpunim të ndërsjellët.


Sfida kryesore me të cilën ballafaqohet komuna është mungesa e buxhetit për projekte të kësaj natyre.


Hulumtimi i vazhdueshëm i donatorëve apo subvencioneve nga qeveria qendrore dhe për këtë ne jemi të angazhuar.



x

x

x

x


124


Përmes një fushatë për vetëdijesimin e qytetarëve në forma të ndryshme, të organizohen ligjërata nëpër shkolla për ruajtjen e ambientit, të organizohen takime nëpër të gjitha lokalitetet, si dhe të stimulohen me ndonjë projekt ato lokalitete që janë më të mira.








2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Drejtoria jonë ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Drejtoria jonë nuk disponon kuadro të mjaftueshme.


Në tre sektorë të Drejtorisë sonë kemi deficit të kuadrove profesionale, dhe atë në sektorin e Ambientit, në sektorin e komunikacionit dhe në sektorin sanitar.


Kryesisht janë mjetet buxhetore dhe numri i kufizuar i punëtorëve.

Përshkrimet e vendeve të punës? Drejtoria jonë i ka përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Bëhet vazhdimisht vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Ne vlerësojmë se motivimi i personelit duhet të bëhet me anë të rritjes së pagës dhe krijimit të kushteve më të mira në punë.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme.


- Menaxhimi i përformancës për shërbimet e furnizimit me ujë,ujëra të zeza dhe menaxhimi i mbeturinave. - Menaxhimi i përformancës për shërbimet e transportit publik, parkingjet, ndriçimi publik,planifikimi urban dhe inspektimet. - Trajnimi për efiçiencën e energjisë, etj.

x

x

x

x

x

x


125

Sa kanë qenë të suksesshme? Vlerësimet tona janë se kanë qenë mjaft të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja.


Vlerësojmë se kemi nevojë për trajnime në teknologji informative dhe në trajnime tjera profesionale. Ndërsa po ashtu janë të nevojshme edhe kurset në gjuhën angleze.



Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe Ambientit posedon disa pajisje të nevojshme për punë dhe një ngarkues CAT 966, ndërsa kompania rajonale e mbeturinave “Higjiena” ShA Gjilan posedon dy kamion special për bartjen e mbeturinave, një traktor për mbeturina, 329 kontejner të tipit 1.1 m/3.

Sa janë të mjaftueshme? Këto nuk janë të mjaftueshëm sepse kërkesat e qytetarëve dhe nevojat e tyre për shërbime janë shumë më të mëdha.

Nevojat për pajisje të reja? Kompanisë i nevojiten edhe së paku dy kamion special për bartjen e mbeturinave, një kamion cisternë për larjen e rrugëve, 2000 kontejner familjar 100 deri 200 litra.


Janë të nevojshme edhe së paku dy makina për pastrimin e borës dhe hedhjen e kripës, një makinë për fshirjen e trotuareve dhe rrugëve në qytet. Për stafin e drejtorisë është i nevojshëm edhe një fotokopjues, pesë kompjuter pasi janë të stërvjetëruar, tre printer, një laptop, një kamerë digjitale dhe një aparat digjital.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji shumëvjeçare në këtë fushë. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e buxhetit të mjaftueshëm për të zbatuar strategjinë. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria jonë ka edhe plan vjetor për zbatimin e strategjisë.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit është kryesorja.


Duke shfrytëzuar ndihmën e organizatave të ndryshme. Duke shfrytëzuar modelet suksesshme të komunave tjera. Vetëorganizimi dhe iniciativa e drejtorisë. Tjetër (shëno _____________________________).




Kemi plan të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


126


Për të pasur buxhet financiarisht të qëndrueshëm vlerësojmë se duhet të bazohemi edhe në të hyrat vetanake si dhe donacionet e ndryshme.


Deri më tani kemi pasur disa projekte të ndryshme.

Donatorët? AER, LOGOS/INTERCORPERATION, USAID-i, GTZ.




LVL në Komunën tonë është i implementueshëm, përveç te Kompanitë Publike si në KRM ”Higjiena” po ashtu edhe në KRU ”Hidromorava” ku nuk mund të zbatohet pasi këtë e pamundëson LNP i cili është në kundërshtim me LVL.


Organizimi i ShP bëhet sipas LVL, përveç tek kompanitë Regjionale.

Pengesat për zbatimin e LVL? Në zbatimin e LVL pengesa e vetme është LNP i cili është në kundërshtim me LVL.


Po kemi disa rregullore në disa sektorë.



LNP nuk i ka sjellë kurrfarë kompetence Komunës, përkundrazi i ka centralizuar kompetencat e Komunës. LNP-ja bie ndesh me LVL-në. Edhe pse LNP-ja është miratuar disa muaj pas LVL-së, ai ia cenon kompetencat komunave. Ne kemi kërkuar edhe në takimet që i kemi mbajtur me Asociacionin e Komunave të Kosovës që të bëhet bartja sa më e shpejtë e kompetencave, ashtu si e përcakton edhe Ligji për Vetëqeverisjen Lokale, por fatkeqësisht akoma nuk ka ndodhur kjo bartje.


I kemi të qarta kompetencat Komunale sipas LNP dhe ne mendojmë se LNP nuk është i harmonizuar sa u përket kompetencave Komunale të NP.


Po në KRM ”Higjiena” kemi përfaqësuesit e Komunës në komisionin e Aksionarëve dhe Bordin e Drejtorëve, ndërsa në KRU “Hidromorava” komuna e jonë nuk është e përfaqësuar në asnjë pozitë. Arsyet janë sipas tyre se zgjedhja e kandidatëve është bërë me konkurs.


Në komunën tonë nuk ka kompani private për këto shërbime.



127


Është e nevojshme për shkak të konkurrencës ku shërbimet me siguri do të jenë më cilësore dhe më të lira.


Jo, nuk kemi kompani publike për menaxhimin e mbeturinave. Qytetarët neve si komunë na drejtohen për hallet e tyre e ne nuk kemi fuqi t’u dalim në ndihmë ngase nuk kemi qasje në këto kompani. Kemi raste që disa komuna i kanë kaluar kompetencat në mënyrë të njëanshme. Vitia dhe Kaçaniku me vendime të Kuvendeve Komunale përkatëse i kanë kaluar nën menaxhim të tyre kompanitë për menaxhimin e mbeturinave. Tani Kaçaniku e bën inkasimin e mjeteve në masën mbi 80% dhe e kanë shumë më të lehtë funksionimin edhe ofrimin e shërbimeve të duhura për qytetarët e vet.



Nuk kanë dhënë përgjigje në këtë çështje.


Kemi disa raste, por ato kanë dështuar pasi investitorët privat janë tërhequr.


Janë dhënë në shfrytëzim objektet komunale në dy raste me kusht që kompania t’i punësoj një numër të caktuar të punëtorëve por investitorët janë tërhequr.

Sa janë të suksesshme ato? Aspak sepse kanë dështuar gjitha rastet deri më tani. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


Ne vlerësojmë se është një mangësi e madhe që deri më tani nuk ka ekzistuar ligji për menaxhimin e mbeturinave. Mendoj se miratimi i këtij ligji do t’u ndihmoj shumë komunave. Ne si komunë kemi dhënë sugjerimet tona në një debat për këtë ligj.


Në KRM”Higjiena” kemi përfaqësuesit komunal, ndërsa në KRU ”Hidromorava”nuk kemi asnjë përfaqësues nga komuna.


Jo nuk menaxhon komuna me asnjë ndërmarrje regjionale.


Mendojmë se kjo kompetencë duhet të kaloj në kompetenca të komunave.


128


Roli i Komunës nuk është i kënaqshëm në këtë lëmi.


Kemi bashkëpunim me kompanitë regjionale, edhe raportimi bëhet me kërkesë të Komunës përkatësisht të Drejtorisë së Shërbimeve Publike dhe Ambientit.


Raste konkrete të BNK? Po kemi raste konkrete të BNK-së. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Përfitimet janë të përbashkëta, kemi BNK me Komunën e Gjilanit dhe të Ranillukut.


129

8.12. KLINË

KOMUNA KLINË


I INTERVISTUARI Esat Rraci - Drejtor



Organizimi i drejtorisë:

-Drejtori

-Zyrtari i alarmimit dhe koordinimit

-Zyrtari i planifikimit

-Zyrtari i parandalimit

-Shërbimi i zjarrfikësve Organogrami? Drejtoria ka organogram.


Përgjegjësitë kryesore të Drejtorisë, janë:

Rregullimi dhe mirëmbajtja e sipërfaqeve publike, largimi i hedhurinave, ndriçimi publik, kanalizimi, organizimi i transportit lokal etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? Drejtoria ka 19 të punësuar.


18-28 vjet 28-38 vjet 38-48 vjet 48-58 vjet

Meshkuj Femra


-Sektori i Shërbimeve Publike.

-Sektori të Zjarrfikësve.


Niveli i arsimimit të të punësuarve:

-Me arsimim superior - 3 të punësuar.

-Me arsimim të lartë - 2 të punësuar.

-Me arsimim të mesëm - 14 të punësuar. Përvoja e punës e personelit në drejtori?

Përvoja e punës të të punësuarve në drejtori është mbi 20 vjeçare.


Drejtori i Drejtorisë ka pagën 525 euro, ndërkaq të punësuarit tjerë duke filluar nga koeficienti 8 e deri në koeficientin 5.5 (varësisht nga postet që mbajnë).

2 8 4 5

18 1


130







Të tjera (shëno ______________________________)


Shërbimet Publike janë drejtpërdrejt të lidhura me furnizimin me ujë, largimin e ujërave të zeza, mirëmbajtjen e ambientit etj. prandaj mospagesa e shërbimeve nga qytetarët vështirëson punën e kompanive publike dhe punës e drejtorisë së shërbimeve publike.



Kompania që menaxhon mbeturinat në komunë është kompania ‘’AMBIENTI’’, ndërsa nuk ka deponi lokale (komunale) . Deponia është regjionale.


Komuna është bashkë-aksionare, dhe raporti (bashkëpunimi) në mes të komunës dhe kompanisë është i nivelit të duhur.


Kjo çështje është e definuar në nivel të sektorit për shërbime komunale, në bashkëpunim të ngushtë me drejtuesit e kompanisë.


Rreth 20% e territorit, apo 13 vendbanime, prej gjithsejtë 64 vendbanimeve sa ka komuna si tërësi.


Mungesa e gatishmërisë së qytetarëve për pagesë të shërbimeve si dhe hedhja e mbeturinave vend e pa vend, respektivisht krijimi i deponive ilegale.


Rritja e numrit të vendbanimeve të cilave do tu ofrohet shërbimi, marrja e masave te duhura për rritjen e përqindjes së pagesës për shërbime.


Ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Rritja e nivelit të pagesës nga qytetarët, të ndryshohet forma e grumbullimit të mbeturinave. Nga grumbullimi me kontejner të kalohet te grumbullimi me anë të qeseve të plastikës, si dhe të bëhet ndarja dhe klasifikimi i mbeturinave.



x


131


Ka vetëm plane ideore.


Me donacione për pajisje të reja për ndërmarrjet publike, sidomos për kompaktorë të vegjël.


Caktimi i tarifave duhet të bëhet në koordinim të plotë në mes të komunës dhe ndërmarrjes.





Roli i Drejtorisë, respektivisht Komunës për këtë çështje duhet të jetë i pazëvendësueshëm.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë.


Ka bashkëpunim të mjaftueshëm me MEM-in, dhe ky bashkëpunim do të vazhdojë edhe më tej lidhur me implementimin e strategjisë për efiçiencë të energjisë.


Komuna ballafaqohet kryesisht me mungesën e fondeve për realizimin e projekteve të ndryshme të cilat kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë.


Të kërkohen fonde lidhur me implementimin e projekteve të ndryshme lidhur me efiçiencë të energjisë.

Të rritet angazhimi i komunës në këtë drejtim.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (aty ku ka ngrohje me naftë të kalohet në thëngjill).


x

x

x

x


132








2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Ka mungesë të zyrtarit për efiçiencë të energjisë. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Mjetet buxhetore dhe numri i kufizuar i punëtorëve.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e sakta për secilin të punësuar. Vlerësimi i përformancës së personelit? Vlerësimi i përformancës së personelit bëhet rregullisht.

Motivimi i personelit? Nuk ka ndonjë formë të veçantë të motivimit. Ngritja e pagës do të ishte motiv shtesë për të punësuarit.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë edhe për trajnime tjera të reja. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Trajnimet në fushat profesionale.


Pajisjet disponuese? Drejtoria nuk posedon me pajisje të mjaftueshme.

x

x

x

x

x

x


133

Sa janë të mjaftueshme? Pjesërisht, ngase ka shtim të nevojave dhe kërkesave. Nevojat për pajisje të reja? Ka nevojë mjaftë të madhe për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Komuna disponon me strategji shumë vjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e buxhetit( limitet buxhetore). A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?


Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e vazhdueshme e buxhetit.




Buxheti komunal nuk i mbulon shpenzimet e nevojshme.


Ka plan të sigurisë financiare për vitin ne vazhdim.


Nga granti qeveritar dhe nga donacionet e ndryshme.


Komuna ka përfituar një kamion malor për shërbimin e zjarrfikësve dhe disa mjete të tjera për shuarjen e zjarrit.

Donatorët? KFOR-i Slloven.




Niveli i implementimi të LVL është në masën e duhur.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? I tërë organizimi i shërbimeve publike bëhet sipas LVL-së.


134

Pengesat për zbatimin e LVL? Kryesisht nuk ka pengesa. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore të tilla.


Nuk ka sjellë asnjë kompetencë shtesë të veçantë.


LNP-ja me LVL-në nuk janë të harmonizuara në masën e duhur.


Është krijuar komisioni i aksionareve, dhe ashtu siç e parasheh ligji komuna ka caktuar anëtarët e vet në bordin e drejtorëve.


Nuk ka kompani private që kryen këto shërbime.



Funksionimi i ndonjë kompanie komunale private do të ishte e nevojshme, ngase në këtë mënyrë do të futej konkurrenca dhe shërbimet do të kryheshin në mënyrë më efikase.


Nuk ka kompani komunale publike. Kompania që bën menaxhimin e mbeturinave është regjionale. Ndërkaq komuna e ka vetëm njësinë e vetë.



Nuk ka pasur ndonjë rast të aplikimit të PPP deri me tani prandaj nuk dihen përparësitë dhe jo përparësitë në aplikimin e këtij ligji.


Komuna nuk ka pasur përvoja të tilla deri më tani.




Komuna është e njoftuar nëpërmes kompanisë ‘’AMBIENTI’’ për draftimin e ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave. Konsiderohet që është më së i nevojshëm aplikimi i këtij ligji.


135



Komuna i ka anëtarët e vet në bord të ndërmarrjes. Poashtu i ka edhe aksionet e veta. Vendimet merren në kuadër të bordit të kompanisë, ndërkaq anëtari i bordit e njofton komunën për vendimet.






Komuna së bashku me ndërmarrjen do duhej të përcaktonin tarifat. Pra duhet pasur një koordinim në mes të komunës dhe kompanisë për menaxhimin e mbeturinave.




Raste konkrete të BNK? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?



136

8.13. LIPJAN

KOMUNA LIPJAN


I INTERVISTUARI Avni Limani - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: - Drejtori. - Sektori për shërbime publike. - Sektori për menaxhim të projekteve. - Zyrtarët e tjerë.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë: - Kujdeset dhe monitoron funksionimin e furnizimit me ujë të pijshëm, me rrymë elektrike, funksionim të kanalizimit dhe ndriçimit publike. - Kujdeset dhe monitoron funksionimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve, trotuareve, sipërfaqeve të gjelbëruara, shfrytëzimit të sipërfaqes së lirë publike në pronësi të Komunës, vendosjes së panove dhe reklamave, parkingjeve dhe varrezave. - Kujdeset dhe monitoron mirëmbajtjen e pastërtisë dhe rregullimit të qytetit dhe vendbanimeve. - Propozon çështje përkitazi me rregullimin e transportit urban dhe autotaxi të udhëtarëve. - Kujdeset dhe monitoron funksionimin e tregjeve. - Menaxhon projektet komunale.

Numri i të punësuarve në drejtori? Drejtoria ka 9 punëtor.



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria ka dy sektor:

- Sektori i shërbimeve publike. - Sektori për menaxhim të projekteve.


- Dy punëtor kanë përgatitje universitare. - Dy punëtor kanë përgatitje të lartë profesionale. - Katër punëtor kanë përgatitje të mesme.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës është mbi 5 vjeçare. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Niveli i të ardhurave mesatare është 250 euro.

3 6

8 1


137







Të tjera (shëno __________________)


- Nuk janë të plotësuara të gjitha vendet e punës. - Nuk janë bartur të gjitha kompetencat nga niveli qendror në atë lokal. - Menaxhimi i kompanive të mbeturinave dhe ujësjellësit menaxhohen nga Kompanitë Regjionale.



Kompania regjionale për menaxhimin e mbeturinave “PASTRIMI” Prishtinë, njësia në Lipjan dhe kjo kompani mbeturinat i bartë në deponinë regjionale në Mirash. Komuna e Lipjanit ka numër të shumtë të deponive ilegale posaçërisht në ato vendbanime ku nuk kryhen shërbime nga kompania. Deponia e qytetit financohet nga Zyra e Bashkësisë Evropiane.


Kompania për menaxhimin e mbeturinave nuk i përgjigjet komunës, respektivisht nuk i jep llogari për punën që kryen.


Nuk është ofruar përgjigje lidhur me këtë çështje.


Gjashtë vendbanime janë të përfshira, por nuk janë të përfshira të gjitha ekonomitë familjare në vendbanim. Rreth 50 % e ekonomive familjare në këto vendbanime janë jashtë sistemit të menaxhimit të mbeturinave.


Përfshirje e vogël e vendbanimeve në menaxhim të mbeturinave, ndotje enorme e hapësirës publike nga deponitë ilegale që krijohen nga ana e qytetarëve.


Zgjerimi i kapaciteteve të kompanisë, krijimin e kushteve për përfshirje të gjitha vendbanimeve në ofrim të shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave.




Kompania regjionale për menaxhimin e mbeturinave “PASTRIMI” Prishtinë, njësia në Lipjan duhet të rrisë kapacitetet në pajisje teknike dhe të rrisë numrin e të punësuarve për ofrim të shërbimeve sa më efikase dhe gjithëpërfshirëse.

x

X

X

X

x


138


Të njoftohen vazhdimisht banorët e vendbanimeve të komunës përmes njoftimeve dhe fushatave të ndryshme për shërbimet që i ofron kompania regjionale “PASTRIMI” Prishtinë, njësia në Lipjan.


Komuna, respektivisht drejtoria është në bisedime me OJQ-në “LULEBORA“ me seli në Prishtinë për vendosjen e një numri të konsideruar të kontejnerëve për riciklim të mbeturinave.


Me ndarje të fondeve të posaçme nga niveli qeveritar dhe niveli lokal.


Komuna nuk ka ndonjë rol në caktimin e këtyre tarifave.



Komuna është në bisedime me një kompani zvicerane dhe me një kompani norvegjeze në lidhje me disa projekte që kanë të bëjnë me efiçencën e energjisë. Kryetari i komunës është duke i zhvilluar këto bisedime (konsultime). Investimet do të bëhen në shkollën e mesme dhe në shkollën bujqësore.


Angazhimi i komunës është i rëndësishëm lidhur me këtë çështje.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtarë komunal për efiçiencë të energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Mungon bashkëpunimi mes këtyre dy institucioneve.




Planet janë që së shpejti në bashkëpunim me disa kompani të huaja të bëhet diçka konkrete në këtë drejtim.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave për shërbime e kryera Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (shëno _________________________).

Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Nuk kanë dhënë përgjigje për këtë çështje.

x

x

x


139








2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit në drejtorinë për shërbime publike. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Kuadrot janë pjesërisht të mjaftueshme. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në sektorin e menaxhimit të projekteve. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Kufizimet buxhetore nga niveli qendror.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Bëhet vazhdimisht vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Përmirësimi i të ardhurave personale të stafit, ku me përmirësim ka mundësi të përzgjedhjes së kuadrit adekuat në shërbimet të caktuara.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur disa trajnime deri më tani. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Trajnime që janë organizuar nga USAID, EPTISA, GTZ etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Pjesërisht kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja.


Të natyrave përkatëse që ju përket shërbimeve publike në nivel komune si p.sh: hartim të planeve menaxhuese të mbeturinave dhe planeve të tjera të rëndësishme për nivelin komunal.

x

x

x

x

x

x


140


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë relativisht në gjendje të mirë. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Ka nevojë për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Nuk ka strategji të tillë. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Nuk ka plan vjetor të punës.






Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme.


Ka plan të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Nga grantet dhe të hyrat vetanake.


Komuna nuk ka përfituar ndonjë donacion që ka të bëjë me shërbimet publike.

Donatorët?




Niveli i implementimit të Ligjit për Vetëqeverisje lokale është relativisht i mirë.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Pjesërisht bëhet organizimi i shërbimeve sipas LVL-së.

Pengesat për zbatimin e LVL? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje..

x

x


141


Komuna nuk ka rregullore të tillë.


Ligji për Ndërmarrjet Publike nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë.


Nuk janë krejtësisht të qarta, dhe nuk janë tërësisht të harmonizuara.


Është krijuar komisioni i aksionarëve, respektivisht Bordi i Drejtorëve.


Komuna nuk ka kompani private për shërbime të tilla.





Nuk ka kompani komunale publike për menaxhimin mbeturinave.



Deri më tani nuk ka pasur ndonjë rast të aplikimit të Partneritetit Publiko-Privat


Nuk ka pasur raste të PPP.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur raste të PPP.



Aplikimi i këtij ligji konsiderohet si i dobishëm, i leverdishëm dhe i domosdoshëm për komunat në mënyrë që menaxhimi i mbeturinave të jetë sa më efikas.


142


Komuna përfaqësohet me një anëtar në Bordin e Kompanisë Regjionale për mbeturina.




Licencimi i këtyre ndërmarrjeve duhet të kalojë në kompetencë të komunave.


Komuna nuk ka rol në caktimin dhe mbledhjen e tarifave. Vetë fakti që kërkesat pranohen nga niveli lokal, komuna do duhej ta kishte rolin kryesor në caktimin e tarifave.


Mënyra e raportimit bëhet nëpërmjet Anëtarit të Bordit.


Raste konkrete të BNK? Ka pasur disa raste konkrete të BNK deri me tani.


Bashkëpunim të tillë komuna ka pasur me komunat fqinje, Ferizajn dhe Gjilanin, në fushën profesionale, e që ka të bëjë me shërbimet publike. Konkretisht është duke u bërë një planifikim për trajtimin e ujërave të zeza.


143

8.14. MALISHEVË

KOMUNA MALISHEVË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike

I INTERVISTUARI Alban Kastrati - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Drejtoria është e organizuar në këtë mënyrë: Drejtori, shefi, zyrtarët dhe punëtorët tjerë.

Organogrami? Nuk kemi organogram.


Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë, sipas të dhënave të marra nga drejtoria janë këto:

- Vijat urbane, - Strehimi kategorisë sociale, - Ambienti, - Parqet, - Varrezat, - Sinjalizimi etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? 7 (shtatë).



Sektorët e drejtorisë? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me sektorët e drejtorisë, përkatësisht për ekzistencën e tyre, ose jo.


Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit përfshinë nivele të ndryshme nga ata të cilët kanë të kryer fakultetin, me shkollim të lartë dhe të mesëm.


Përvoja e personelit është relativisht e mirë. Kjo përvojë varion varësisht nga pozitat, në administratë arrin deri në dhjetë vjet.


Niveli i të ardhurave mesatare nuk është i mjaftueshëm. Këto të ardhura sillen rreth 200 euro për mesatare.







Të tjera (shëno ______________________________)

1 2 3 1 6 1

x

x


144


Mospagesa e qytetarëve është një ndër problemet më të mëdha me të cilat përballen shërbimet publike. Mandej mungesa e kapaciteteve dhe numri i vogël i stafit të drejtorisë, si dhe mungesa e kushteve brenda zyrës.



Kompania që menaxhon mbeturinat në komunën tonë është kompania “LUMI”. Ndërsa sa i përket deponive, në komunën tonë nuk ka deponi të mbeturinave por shfrytëzojmë deponinë regjionale e cila ndodhet në Prizren.


Komuna nuk ka përgjegjësi në raport më ndërmarrjet publike sepse ato janë regjionale. Ndërsa njësisë komunale u ndihmojmë në baza vullnetare.


Kapacitetet menaxhuese në kuadër të drejtorisë së shërbimeve publike nuk janë të mjaftueshme dhe kemi nevojë për ngritjen e tyre.


Sipas të dhënave tona në komunën tonë rreth 30 % e vendbanimeve janë të përfshira në ofrimin e shërbimeve publike.


Komuna ballafaqohet me sfida të ndryshme, si: mungesa e kompetencave të cilat janë të regjionalizuara, mungesa e kapaciteteve brenda drejtorisë, mosgatishmëria e qytetarëve për të paguar obligimet e tyre, etj.


Duhet të lobohet me shumë që kompetencat në këtë fushë të barten në nivelin lokal. Poashtu duhet të organizohen fushata për vetëdijesimin e qytetarëve lidhur me kryerjen e pagesave të tyre dhe t’u bëhet me dijë atyre që kjo është në të mirë të tyre. Të bëhet përmirësimi i performancës së kompanive në ofrimin më të mirë të shërbimeve publike dhe të rritet mbulueshmëria e vendbanimeve


Ekziston strategjia lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Përveç atyre që u ceken më lartë, komuna duhet të angazhohet më shumë rreth krijimit të një deponie komunale ngase është shumë e nevojshme për komunën.


Organizimi i fushatave të ndryshme, bisedat me palët e interesuara, koordinimi më i mirë i punëve më aktorë të tjerë, etj.


Deri me tani në komunën tonë planet për riciklimin e mbeturinave kanë qenë në nivel të ideve, ende nuk ka asgjë konkrete në këtë drejtim.


Ofrimi i ndihmës në pajisje teknike për kompanitë, ndihmë direkte në forcimin e kapaciteteve të drejtorive, etj.


Komuna, përkatësisht drejtoria jonë nuk ka ndonjë rol në caktimin e tarifave tatimore për shërbimet publike. Caktimi i tarifave vazhdon të bëhet nga kompania regjionale.


145



Në komunën tonë deri me tani projekte që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë kanë qenë termoizolimi në shkollën fillore “Emin Duraku” Dragobil dhe ndërrimi i dritareve në shkollën fillore “Ramadan Morina”, projekte të realizuara në bashkëfinancim mes komunës dhe GTZ-së.


Ne e shohim si të rëndësishëm angazhimin e komunës në projektet dhe punët që kanë të bëjnë më efiçiencë të energjisë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Komuna jonë nuk ka zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë.


Në mungesë të projekteve në këtë lëmi deri me tani nuk kemi pasur ndonjë bashkëpunim as me MEM. Shpresojmë që në të ardhmen të kemi bashkëpunim me MEM dhe me organizata të tjera në realizimin e projekteve në fushën e efiçiencës së energjisë.


Mungesa e informatave të nevojshme, mungesa e personelit përkatës si dhe përgatitja e projekt propozimeve.


Të rritet komunikimi dhe bashkëpunimi me MEM dhe organizata të tjera që janë të fokusuara në çështjet që kanë të bëjnë më efiçiencën e energjisë.











x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x


146

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Drejtoria jonë ballafaqohet me mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme profesionale Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Legjislacion, ambient, infrastrukturë, efiçiencë të energjisë. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Mungesat buxhetore.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekziston përshkrimi i vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Ekziston vlerësimi i përformancës se personelit.

Motivimi i personelit? Nuk ka motivim të mjaftueshëm. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Deri me tani shumë pak. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Në fushën e ambientit dhe në sistemin e ujësjellësit.

Sa kanë qenë të suksesshme? Deri diku. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Drejtoria jonë ka nevojë për trajnime shtesë. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme?

Trajnimet janë të nevojshme në fushat që kanë të bëjnë me Menaxhimin e mbeturinave dhe menaxhimin e ujërave, etj.


Pajisjet disponuese? Pajisjet aktuale janë të pakta.

Sa janë të mjaftueshme? Pajisjet aktuale nuk janë aspak të mjaftueshme dhe nevojat e drejtorisë në këtë drejtim janë të mëdha.

Nevojat për pajisje të reja? Kemi nevojë për kompjuterë, printerë, interneti,veturat për teren, etj. Këto pajisje do të ndihmojnë për një funksionim më të mirë të drejtorisë.

Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Kompjuterë, printerë, interneti,veturat për teren, etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria nuk posedon me strategji shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Nuk kemi strategji shumëvjeçare. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?



Drejtoria ka nevojë për ndihmë nga organizata të ndryshme në formë të trajnimeve për krijimin e strategjisë shumëvjeçare si dhe planeve përkatëse në fushën e menaxhimit të mbeturinave.


147




Buxheti komunal është i pamjaftueshëm.


Nuk ka planifikim të sigurisë.




Deri më tani nuk ka pasur ndonjë projekt të fituar në shërbimet publike.

Donatorët?




Niveli i zbatimit të LVL në pjesën që i takon komunës është i mirë.


Shërbimet publike janë të organizuar sipas LVL në një masë të caktuar.

Pengesat për zbatimin e LVL? Pengesat janë kryesisht nga mos-harmonizimi i LVL me LNP. A ka komuna rregullore loka-le që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Ekziston rregullore e tillë.

3.2. Ligji për ndërmarrjet publike (LNP) A ka sjellë LNP ndonjë kom-petencë shtesë komunale, që nuk është e paraparë në LVL?

Në disa pika të caktuara po.


LNP dhe LVL nuk janë sa duhet të harmonizuara dhe kjo ka sjellë paqartësi në kompetenca.


Për shkak të paqartësive, respektivisht mosharmonizimit të ligjeve ende nuk është krijuar Bordi i Drejtorëve i paraparë me LNP.

x

x


148





Është shumë e nevojshme ekzistimi i kompanive private, sepse kjo rritë konkurrencën dhe ndikon në përmirësimin e shërbimeve publike.


Jo, vetëm regjionale.



Përparësitë e aplikimit të PPP do të ishin të mëdha dhe kjo do të shkonte në të mirën e qytetarëve.


Deri më tani nuk kemi pasur ndonjë projekt që ka të bëjë me partneritetin publiko privat.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur ndonjë rast konkret deri me tani.


Nuk jemi të informuar sa duhet.



Bashkëpunimi me ndërmarrjet regjionale ekziston, ndërsa sa i përket vendimmarrjes, komuna përkatësisht drejtoria nuk merr pjesë në procesin e vendimmarrjes.


Komuna jonë nuk menaxhon me asnjë ndërmarrje regjionale të mbeturinave.


Mendojmë se kjo duhet të kaloj në kompetencë të komunës.


Nuk kemi qasje në këtë drejtim.


149


Ekziston një bashkëpunim por jo në formën e shkruar, në bazë vullnetare.


Raste konkrete të BNK? Nuk kemi pasur raste konkrete të BNK vetëm në rrafshin konsultativ.


Shkëmbimi i përvojave.


150

8.15. MAMUSHË

KOMUNA MAMUSHË


I INTERVISTUARI Agim Morina - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: - Drejtori. - Shefi i sektorit. - Njësia e zjarrfikësve. - Njësia e inspeksionit.

Organogrami? Drejtoria ka organogram. Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë?

Menaxhimi si dhe ofrimi i shërbimeve për qytetarët.

Numri i të punësuarve në drejtori? Drejtoria ka 12 të punësuar.




Drejtoria ka tre sektorë:

- Sektori i Inspeksionit.

- Sektori i Zjarrfikësve.

- - Sektori i Bujqësisë. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Niveli fillon nga fillore (tre zjarrfikësit) e pastaj niveli i mesëm dhe superior.


Shumica e personelit kanë përvojë mjaftë të madhe, 10 vite pune është mesatarja.


Mesatarja e të ardhurave është 300 euro.







Të tjera (shëno ______________________________)

12

12

x


151


Për shkak të pamundësisë për të shtuar numrin e stafit për të ofruar shërbime (shkaku i kufizimit të buxhetit, mungojnë mjetet).



Menaxhimin e mbeturinave në komunë e bën kompania regjionale’’ISA COMPANY’’, nga Prizreni.


Komuna nuk ka përgjegjësi në raport me këtë kompani.




Shërbimet ofrohen në tërë territorin e komunës nga Kompania Regjionale nga Prizreni ”ISA COMPANY”. Janë të përfshira shumica e vendbanimeve.


Mos pagesa e faturave – inkasimi jo i mirë.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Shtimi i numrit të punëtorëve. E ekziston strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave?



Vetëdijesimin e qytetarëve.


Përmes fushatave mediale dhe mënyrave tjera për vetëdijesim.


Nuk ka plane apo ide konkrete për ndarjen dhe riciklimin e mbeturinave.


Vendosja e kontejnerëve për riciklim.


Komuna nuk ka asnjë rol në caktimin e tarifave, por mendohet se komuna duhet të menaxhoj me këtë.



Deri më tani nuk ka pasur ndonjë projekt të realizuara në fushën e efiçiencës së energjisë.


152


Vlerësohet si shumë i rëndësishëm angazhimi i komunës.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Bashkëpunimi është në nivel mjaft të ulët.



Planet dhe rekomandimet e komunës? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.











2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Deri diku janë të mjaftueshme.

x

x

x

x

x

x

x

X


153

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Sidomos në sektorin e menaxhimit të mbeturinave. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Numri i limituar i punësuarve nga niveli qendror.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Po, bëhet vlerësimi i përformancës.

Motivimi i personelit? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime dhe kurse të ndryshme. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Për zjarrëfikje dhe për bujqësi nga IOM.

Sa kanë qenë të suksesshme? Deri diku kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Në lidhje me menaxhimin e mbeturinave.


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë deri diku në gjendje të mirë. Sa janë të mjaftueshme? Ka nevojë për pajisje tjera. Nevojat për pajisje të reja? Ka nevojë për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Sistem për kontrollimin e pagesave, si dhe ka nevojë për pajisje të reja si kamion, veturë për zjarrfikës etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Nuk ka strategji shumë vjeçare të Drejtorisë. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e stafit për të përpiluar strategji. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Nuk ka plan vjetor, meqë nuk e ekziston strategjia.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Staf dhe pajisje.





Tjetër (shëno _____________________________).


Jo, nuk i mbulon buxheti i komunës të gjitha shpenzimet e nevojshme.

x


154


Ekziston një planifikim i tillë.


Nëpërmjet të hyrave vetanake dhe donacioneve.

Donacionet për projekte të ndryshme në shërbimet pu-blike të fituara nga komuna?

Ka pasur disa donacione të ndryshme të fituara nga komuna.

Donatorët? MAPL, USAID, Shteti i Turqisë, UNDP etj.




Është i kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Është mjaftë i mirë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Nuk ka rregullore të tilla.



Jo, përkundrazi i ka kufizuar kompetencat.


Nuk janë krejtësisht të qarta.


Nuk është krijuar komisioni i aksionareve, respektivisht Bordi i drejtorëve.


Në komunë nuk ka asnjë kompani private që merret me shërbimet publike.



Është e nevojshme.


Nuk ka kompani komunale publike që merret me menaxhimin e mbeturinave.


155



Nuk dihen përparësitë e aplikimit të Ligjit për Partneritet Publiko-Privat ngase nuk ka pasur ndonjë projekt të tillë.


Nuk ka pasur raste konkrete të PPP.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur raste konkrete të PPP.



Drejtoria është e informuar lidhur me ligjin për menaxhimin e mbeturinave dhe vlerësohet se ky ligj do të ndihmojë shumë në organizmit më të mirë të shërbimeve publike sa i përket menaxhimit të mbeturinave.


Pjesëmarrja dhe vendimmarrja e komunës në raport me ndërmarrjet regjionale nuk është ende e rregulluar.


Nuk menaxhon komuna me asnjë ndërmarrje regjionale.


Do të ishte mirë ta bëjë komuna sepse do të ishte shumë më e efektshme.


Nuk ka rol ngase me kompaninë menaxhon dikush tjetër meqë është ndërmarrje regjionale.


Nuk ka raportim, ngase nuk ka përfaqësues në Bord.


Raste konkrete të BNK? Kryesisht me Prizrenin, Suharekën dhe Rahovecin. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Përfitimi i përvojave në aspektin e shërbimeve publike.


156

8.16. MITROVICË

KOMUNA MITROVICË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike dhe Infrastrukturë

I INTERVISTUARI Rasim Veseli - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë:

Drejtori. Shefat e sektorëve. Bashkëpunëtorët për fusha të ndryshme.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë janë:

Ndërtimi i infrastrukturës në përgjithësi dhe kryerja e të gjitha Shërbimeve Publike të cilat janë të përcaktuara me ligj.





Sektori për Shërbime Publike. Sektori për Infrastrukturë.


Niveli i arsimimit të personelit: Shtatë të punësuar me arsimim superior, Dy të punësuar me arsimim të lartë, Dy të punësuar me arsimim të mesëm.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës e personelit në mesatare është rreth 18 vite. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Paga mesatare në drejtori është rreth 230.00 €.







Të tjera (Mungesa e stimulimit).

1 2 4 4

6 5

X

X

X


157


Të gjitha këto paraqesin pengesa objektive gjatë procesit të kryerjes së punëve.



KRM “UNITETI” SH.A. Gjendja e deponive është relativisht e mirë.


Kompania bashkë menaxhohet nga Komuna e Mitrovicës.


Kapacitete relativisht të kënaqshme.


Janë të përfshira gjithsejtë 5 vendbanime.


Mospagesa e shërbimeve nga ana e qytetarëve.


Ngritja e nivelit në punë dhe mundësia e gjetjes së formës më adekuate të pagesave të shërbimeve nga ana e qytetarëve.


Komuna ka strategji lokale.


Mbështetje më të madhe institucionale.


Me anë të fushatës për vetëdijesim të popullatës. Ky është plani ynë për rritjen e vetëdijes.


Kemi ide për riciklimin e mbeturinave.


Me mjete financiare dhe avancim të mjeteve të punës.


Komuna duhet të ketë rol vendimtar. Natyrisht duhet t’a ketë përkrahjen ligjore në këtë aspekt.



Deri më tani nuk është realizuar asnjë projekt që ka të bëjë me efiçiencën e energjisë. Ka premtime nga ana e GTZ-së, se do të bëhet së shpejti diçka në këtë drejtim.


158


Komuna angazhohet maksimalisht rreth çështjes së efiçiencës së energjisë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Drejtoria ka Zyrtarë Komunal për Efiçiencë të Energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Bashkëpunimi i komunës sonë me MEM-in është mjaft i mirë.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë drejtim? Rrjeti elektrik i vjetruar, si dhe vjetërsia e objekteve publike.


Planet e drejtorisë janë që të punoi në përgatitjen e projekt propozimeve në fushën e efiçiencës se energjisë.




Komuna duhet të ketë buxhetin shumë më të madh në mënyrë që të arriheshin këto objektiva.










Aktualisht drejtoria disponon me staf të mjaftueshëm, prandaj nuk ka as mungesë dhe as mbingarkesë të stafit.

X

X

X

X

x

X

X

X

X

X

X


159

A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Drejtoria ka staf të kualifikuar dhe të kompletuar. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Nuk ka deficit. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Nuk ka ndonjë pengesë në këtë aspekt.

Përshkrimet e vendeve të punës? Po, ekzistojnë përshkrimet e sakta të vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Bëhet vlerësimi i përformancës. Motivimi i personelit? Nuk ka ndonjë motivim të veçantë.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur, por nuk kanë qenë të mjaftueshme.


Trajnime një ditore të organizuara nga USAID, trajnime këto që kanë të bëjnë me shërbimet publike.

Sa kanë qenë të suksesshme? Nuk kane qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori?

Nevojat për trajnime të reja janë shumë të mëdha dhe të mirëseardhura.


Në fushën e shërbimeve publike, në ngritjen e cilësisë së deponive, formën e riciklimit të mbeturinave, etj.

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse: Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë të pakta. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Kompjuter të ri dhe mjete tjera përcjellëse.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Ekziston strategjia shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mbështetja e pamjaftueshme nga niveli qendror. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria e ka planin vjetor të punës.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Shtimi (rritja) i buxhetit.





Tjetër (shëno _____________________________).


Nuk i mbulon të gjitha.

X

X

X


160


Nuk ka.


Me mbështetje të donacioneve të ndryshme, si dhe me shtimin e të hyrave vetanake.


Komuna ka fituar disa projekte.

Donatorët? USAID.




Niveli i implementimit të LVL është mjaftë i mirë.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Organizimi i shërbimeve bëhet tërësisht duke u bazuar në LVL.

Pengesat për zbatimin e LVL? Mungesa e mjeteve financiare. A ka komuna rregullore loka-le që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore specifike që rregullon segmente të veçanta të shërbimeve publike.


Nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë.


Kompetencat sipas LNP janë qarta, ndërsa LVL me LNP janë të harmonizuara deri një masë, jo tërësisht.


Është krijuar komisioni i aksionarëve ashtu siç është paraparë me LNP.





Deri diku e nevojshme.


Nuk ka kompani publike komunale.


161



Nuk ka raste të aplikimit të Partneriteti Publiko Privat deri me tani.




Drejtoria është e informuar për ligjin e ri dhe e sheh si shumë të rëndësishëm nxjerrjen dhe miratimin e këtij ligji.



Drejtori i bordit të ndërmarrjes është nga komuna jonë, dhe në këtë mënyrë edhe vendimmarrja dhe pjesëmarrja e komunës është e madhe.


Bashkë menaxhon me ndërmarrjen regjionale për mbeturina.


Licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet t’a bëjë Qeveria, respektivisht Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.


Nuk ka pasur rol deri më tani. Komuna duhet t’a ketë rolin e vet në caktimin e tarifave, ngase komuna është më afër qytetarit.


Mënyra e raportimit është e rregulluar në bazë të Ligjit mbi Ndërmarrjet Publike.


Raste konkrete të BNK? Ka pasur raste të BNK kryesisht në shkëmbimin e përvojave. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Komunat me të cilat ka pasur BNK janë Skenderaj dhe Vushtrria. Përfitimi i përvojave në fushën e menaxhimit të mbeturinave.


162

8.17. NOVOBËRDË

KOMUNA NOVOBËRDË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim

I INTERVISTUARI Sami Vllasaliu - Drejtor



Organizimi i Drejtorisë: Drejtori, Zyrtari i lartë, Zyrtari për mbrojtje dhe shpëtim, Zyrtari për shërbime publike, Përgjegjësi i njësitit zjarrfikës, Zjarrfikësit.

Organogrami? Nuk ka organogram.



Ofrimi i shërbimeve publike, duke përfshi furnizimin me ujë, kanalizimin, mirëmbajtjen e rrugëve lokale, shesheve, trotuareve, transportin lokal, shërbimin e zjarrfikësve dhe emergjencës, mirëmbajtjen e parqeve dhe hapësirave tjera publike, mbledhjen e mbeturinave, etj.


Janë të punësuar gjithsejtë nëntë punëtorë, ndërkaq me rregullore janë të paraparë të jenë 13.



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria ka dy sektor: -Sektori i Shërbimeve Publike. -Sektori për Mbrojtje dhe Shpëtim.


Me përgatitje superiore - 1 punëtor.

Me përgatitje të lartë - 2 punëtorë.

Me përgatitje të mesme - 6 punëtorë.


Përvoja e punës së personelit është prej 1 deri në10 vjet. - Drejtori – 10 vite. - Zjarrfikësit -7 vite. Personeli tjetër ende nuk është angazhuar.


- Drejtori i Drejtorisë - 525 euro. - Zyrtarë të lartë - 298.40 euro. - Zjarrfikësit - 307.00 euro.

7 2

9 0


163



Mungesa e kapaciteteve brenda personelit. Transferimi i kompetencave nga niveli qendror. Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e vjetër, pagat e ulëta. Pengesa në rekrutimin e stafit të ri, Mospagesa e shërbimeve nga qytetarët Të tjera (Mungesa e kompanive komunale.)


Si çështje kryesore në komunë është mungesa e kompanisë publike për t’u marrë me këto shërbime, çka do të thotë se drejtoria është e angazhuar në këtë drejtim ta bëjë menaxhimin sa më të mirë deri në një zgjidhje tjetër.



Nuk ka kompani që bën menaxhimin e mbeturinave por këtë e bën vet Drejtoria (Komuna), ndërsa deponia është regjionale në Gjilan.


Aktualisht nuk ka kompani publike që kryen shërbime brenda për brenda Komunës. Kompania Regjionale “HIGJIENA” përmes projektit të USAID-it është përgjegjëse për menaxhimin e mbeturinave.


Kapaciteti menaxhues është shumë i dobët pasi që me këtë veprimtari merret vetë Drejtoria e Komunës duke mos harruar edhe të gjitha angazhimet tjera që i ka, por është e detyruar të bëj këtë duke shfrytëzuar punëtorët brenda komunës sa për t’u dalë në ndihmë qytetarëve të kësaj komune.


Diku rreth 90 % e vendbanimeve janë të përfshirë me kontejnerë dhe ekzistojnë dy kamion për pastrimin e kontejnerëve që janë pronë e Komunës.


Mungesa e Kompanisë Publike Komunale për t’u marrë me menaxhimin e këtyre shërbimeve.


Planet preliminare janë që të bëhet e mundur që në bashkëpunim me Kompaninë Regjionale të formohet një njësit në kuadër të kësaj kompanie i cili do të vepronte në territorin e komunës deri sa të bëhet formimi i Kompanive Komunale në të ardhmen.


Kohëve të fundit janë duke u punuar dy dokumente shumë të rëndësishme: Plani Zhvillimor Komunal dhe Hapësinor ku në këto plane është duke u bërë edhe trajtimi i këtyre problemeve.


- Të bëhet formimi i kompanive publike komunale. - Të rritet niveli i pagesës së qytetarëve. - Mbulimi edhe i vendbanimeve të fundit me kontejnerë. - Bashkëpunimi me Kompaninë Regjionale deri në arritjen e një zgjidhje tjetër.


Përmes ofrimit të shërbimeve cilësore, bartje të mbeturinave më kohë si dhe pagesa e ofrimit të këtyre shërbimeve. Ndikimi në vetëdijesimin e qytetarëve përmes mjeteve të informimit dhe fushatave të ndryshme.

x

x

x


164


Aktualisht nuk ka ndonjë plan, pasi pa një plan gjeneral është vështirë të mendohet një plan i riciklimit të mbeturinave.


Së pari qeveria qendrore duhet ta përkrah Komunën me infrastrukturë ligjore të përshtatshme për një funksionim sa më të mirë, pastaj me donacione e pajisje të reja.


Caktimi i tarifave tatimore duhet të bëhet në koordinim të plotë në mes të komunave dhe zyrës së rregullatorit për caktimin e çmimeve dhe në bashkëpunim edhe me njësinë për monitorim në kuadër të Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë.



- Ndërtimi i ngrohjes qendrore në shtëpinë e shëndetit / Novobërdë. - Ndërtimi i ngrohjes qendrore në shkollën fillore “Milladin Popoviq” / Bostan. - Ndërrimi i dritareve në shkollën fillore “Minatori” / Novobërdë. - Izolimi dhe ndërrimi i dritareve në shkollën fillore “Asdreni” / Llabjan. - Instalimi i ngrohjes qendrore në shkollën Koznic. - Instalimi i ngrohjes qendrore në shkollën fillore në Vllasali. - Instalimi i ngrohjes qendrore në shkollën “Sveti Sava” / Prekovc. - Instalimi i ngrohjes qendrore në shtëpinë e kulturës në Llabjan. Financues ka qenë komuna me bashkëfinancim të GTZ-së


Komuna ka pas trajnime të ndryshme me GTZ-në, AKK-në dhe donatorë tjerë ndërsa çështja e Efiçiencës së Energjisë është marrë shumë seriozisht për çka dëshmojnë projekte që janë cekur më lartë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Komuna nuk e ka Zyrtarin Komunal për efiçiencë të energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Bashkëpunimi i Komunës me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me Efiçiencën e Energjisë konsiderohet shumë i rëndësishëm.


Sfida kryesore në këtë drejtim është mungesa e donacioneve për implementimin e projekteve.


Planet në të ardhmen janë fushata në rend të parë për rëndësinë e efiçiencës së energjisë në nivelin komunal dhe për përfshirjen e këtyre projekteve në të ardhmen në investime kapitale.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (Të bëhet kushtëzimi i qytetarëve që nuk paguajnë shërbimet e veta në nxjerrjen e dokumenteve siç është regjistrimi i automjeteve etj.).


x x

x

x

x


165







Binjakëzimet me qytetet e zhvilluara të shteteve tjera. shumë pjesërisht pak aspak



Drejtoria ka mungesë të stafit për tre punonjës që pritet në të ardhmen e afërt të plotësohen.


Drejtoria ka nevojë për kuadro profesionale mirëpo pritet që me plotësimin e numrit të punëtorëve të bëhet edhe plotësimi i kuadrove profesionale.


Në mbulimin e pozitës për Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë.


Mjetet buxhetore dhe numri i kufizuar i punëtorëve në administratën komunale.


Janë të përshkruara vendet e punës për secilin të punësuar në Drejtori.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Vazhdimisht bëhet vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Mundësitë e komunës për motivim shtesë përveç atyre që janë të parapara me akte ligjore janë të vogla.



- Menaxhimi i Përformancës. - Efiçienca e Energjisë. - ECDL, etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë mjaft të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të reja. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Informatikë, planifikim, menaxhim etj.

x

x

x

x

x

x


166



Pajisjet që posedon Drejtoria janë: - 2 kamionë për transport të mbeturinave. - 245 kontejnerë. - Zyra për përgatitjen e faturave.

Sa janë të mjaftueshme? Pjesërisht, pasi që gjithmonë ka nevojë për shtim dhe avancim të pajisjeve.

Nevojat për pajisje të reja?

Komuna gjithmonë ka nevojë për pajisje të reja, duke pasur parasysh që momentalisht nuk ka fare kompani që merret me menaxhimin e mbeturinave. Në rast se formohet një kompani komunale, atëherë është e domosdoshme edhe sigurimi i aparaturës komplete.


Ka nevojë edhe për kontejnerë standard, pastaj kontejnerë për amvisëri, makinë për fotokopje, kompjuter, aparat digjital dhe një ekskavator, etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Ka strategji të tillë. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e buxhetit dhe limitet e shumta buxhetore. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria posedon me planin vjetor.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit.





Tjetër (shëno _____________________________).


Nuk i mbulon të gjitha. Nevojat për investime janë shumë të mëdha.


Ka planifikim të sigurisë financiare.


- Granti Qeveritar. - Të hyrat vetanake. - Donacionet.


Ka përfituar kontejnerë, kamion të mbeturinave dy copë dhe programin për përgatitjen e faturave.

Donatorët? USAID, KFOR, etj.


167




Implementimi i LVL në komunë është i mangët.


I tërë organizimi i shërbimeve publike kryhet nga Drejtoria. LVL aktualisht nuk është i zbatueshëm.

Pengesat për zbatimin e LVL? Moslejimi i formimit të kompanive komunale. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Nuk ka rregullore lokale që i rregullojnë këto aspekte.


Nuk ka sjellë ndonjë kompetencë të veçantë, veç sa e ka penguar edhe Ligjin për Vetëqeverisje Lokale që të punohet në bazë të tij.


Kompetencat janë të qarta në bazë të ligjeve, mirëpo e kundërshtojnë njeri-tjetrin dhe duhet të bëhet harmonizimi i tyre.


Nuk është krijuar Bordi i Drejtorëve. Arsyeja kryesore për mos krijimin e Bordit është që komuna nuk participon fare në kompaninë regjionale për menaxhimin e mbeturinave.


Nuk ka kompani private që merret me shërbime publike.



Nuk konsiderohet se është shumë e domosdoshme.


Komuna nuk ka kompani komunale publike që merret me menaxhimin e mbeturinave. Ekzistimi i një kompanie të tillë konsiderohet si shumë e nevojshme.




Përparësitë janë ngase mund të vijë me lehtë deri të ndihma për qytetarët. Në anën tjetër nuk dëmtohet as komuna, e as investitori.


Kuvendi Komunal në kuadër të marrëveshjes së Ligjit për Partneritetin Publiko-Privat, ka dhënë në shfrytëzim një objekt (hapësirë të caktuar) të vetin, i cili më pastaj është shfrytëzuar për qëllime te investitorit.


168

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Tregu i kafshëve në fshatin Llabjan.

Sa janë të suksesshme ato? Rasti në fjalë është treguar mjaftë i suksesshëm. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Ky ligj duhet aplikuar sa më parë. Është shumë i nevojshëm.


Komuna nuk ka fare pjesëmarrje në kompanitë regjionale.


Nuk menaxhon me asnjë ndërmarrje regjionale.


Licencimi mund të bëhet nga ZRRUM-i, ndërsa duhet të lejohen komunat të formojnë ato kompani komunale.


Komuna nuk ka ndonjë rol të veçantë, pasi që nuk ka as Kompani Regjionale që operon në komunë.


Nuk ka raportime të tilla ngase komuna nuk merr pjesë në ndërmarrjet regjionale.


Raste konkrete të BNK? Ka raste të veçanta të BNK që është bërë me komunën e Gjilanit. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Kryerja e shërbimeve të përbashkëta në pastrimin e ambientit.


169

8.18. OBILIQ

KOMUNA OBILIQ


I INTERVISTUARI Imer Berisha - Drejtor



Organizimi i drejtorisë përbëhet nga: - Drejtori, - Shefi i Sektorit të SHP, - Sektori i Emergjencës, - Bashkëpunëtorët, - Sektori i Infrastrukturës, - Inspeksioni Komunal dhe i Komunikimit, - Zyrtari i automjeteve, - Recepcioni, - Porta, -Siguria dhe - Zyrtarët kundër zjarrit.

Organogrami? Drejtoria komunale ka organogram. Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë?

Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë janë: rrugët lokale, kanalizimi, ujësjellësi, ndriçimi publik, panot dhe reklamat, mbeturinat, rastet emergjente, hapësira etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? Drejtoria ka 13 (trembëdhjetë) të punësuar.




- Sektori për Shërbime Publike. - Sektori për Emergjencë .

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Niveli i arsimimit fillon nga niveli i mesëm, i lartë dhe ai superior. Përvoja e punës e personelit në drejtori? Mesatarja e përvojës së punës së personelit është 17 vjet. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Mesatarja e të ardhurave të punëtorëve është 233 euro.







Të tjera (shëno ______________________________)


Të gjitha problemet e cekura më lartë pengojnë funksionimin normal të Drejtorisë për Shërbime Publike dhe Emergjencë.

/ 3 6 4

11 2

x

x

x

x


170



Njësia e ndërmarrjes regjionale “PASTRIMI”bën menaxhimin e mbeturinave. Ndërsa në anën tjetër deponia regjionale është në gjendje shumë të keqe.


Komuna nuk ka përgjegjësi direkte sepse nuk menaxhon me ndërmarrjet publike.


Nuk janë ofruar të dhëna në këtë çështje meqë komuna nuk menaxhon me ndonjë ndërmarrje publike komunale në këtë fushë.


Qyteti i Obiliqit është komplet i përfshirë në ofrimin e shërbimeve publike ndërsa nga 20 fshatra sa ka komuna vetëm në gjashtë fshatra ofrohet shërbimi publik.


Sfidat me të cilat ballafaqohet komuna jonë në këtë drejtim është: - Çmimi i lartë i tarifave. - Inkasimi i dobët nga qytetarët për shërbimet që u ofrohen.


Rekomandimi i komunës është që të filloj të bëhet riciklimi i mbeturinave.


Është në përfundim plani komunal për menaxhimin e mbeturinave.


Ndërmarrjet Publike duhet të jenë në menaxhim komunal, pra Ndërmarrje Publike Komunale e jo të jetë Regjionale.


Aktorët e ndryshëm duhet të vetëdijesohen me anë të takimeve publike dhe me nëpërmjet fushatave të ndryshme edhe mediale.


Komuna është në kontakt (në bisedime) me një kompani për ndërtimin e një fabrike për riciklimin e mbeturinave.


Kryesisht me anë të mjeteve financiare.


Komuna duhet të ketë rol kryesor në krijimin e tarifave tatimore lidhur me mbeturinat.



Kemi pasur vetëm një projekt në këtë drejtim dhe atë të kalimi prej sistemit me naftë në atë me thëngjill të ngrohjes qendrore në shkollën fillore “Pandeli Sotiri”. Financues i këtij projekti është GTZ-ja dhe komuna në bashkëfinancim.


Ne vlerësojmë se është shumë i rëndësishëm angazhimi i komunës në këtë fushë.


171


Zyrtar për efiçiencë të energjisë komuna e as drejtoria nuk ka por kemi punëtorë të certifikuar për këtë sferë.


Për neve ky bashkëpunim është në nivel mjaft të kënaqshëm.


Sfida jonë kryesore është mungesa e fondeve.


Plani ynë është të caktohet zyrtari komunal për efiçiencë të energjisë.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (aty ku ka ngrohje me naftë të kalohet në thëngjill).









2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Në drejtori ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme drejtoria jonë.

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x


172

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Deficit të kuadrove profesionale ka në Sektorin e Zjarrfikjes. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Pengesa kryesore është se nuk lejohen mjete nga qeveria qendrore për punësimin e stafit të ri.

Përshkrimet e vendeve të punës? Janë të përshkruara saktësisht vendet e punës.


Vlerësimi i përformancës së personelit bëhet ashtu siç është e paraparë me rregulloren e komunës.

Motivimi i personelit? Aktualisht motivimi i personelit bëhet vetëm me anë të falënderimeve dhe nuk ka ndonjë formë tjetër.



Trajnimet i kemi pasur për Efiçiencë të Energjisë, Mbeturina dhe Emergjencë.

Sa kanë qenë të suksesshme? Ne vlerësojmë se kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja edhe për trajnime tjera të reja.


Trajnimet e fushave të ndryshme, që kanë të bëjnë me shërbimet publike komunale.


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë shumë të pakta. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë aspak të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Ka nevojë shumë të madhe për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Pajisjet për zjarrëfikje, sistemi për radiolidhjeve. Po ashtu ekziston nevoja për kontejnerë të vëllimit 1,5.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Komuna disponon vetëm me strategji një vjeçare.


Mungojnë mjete financiare për zbatimin e suksesshëm të kësaj strategjie.




Drejtoria ka nevojë për më shumë buxhet dhe profesionalizim të stafit.



x


173


Buxheti komunal nuk i mbulon shpenzimet e nevojshme.


Ka plan të sigurisë financiare për vitin vijues.


Buxheti qeveritar dhe komunal duhet të përplotësohet me donacionet e donatorëve.


Ka pasur disa donacione në fushën e shërbimeve publike të cilat i ka përfituar komuna.

Donatorët? Zyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropian.




Është pengesë implementimi i plotë ngase në disa raste bie ndesh me Ligjin për Ndërmarrje Publike.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Organizimi i shërbimeve sipas LVL-së është i nivelit mesatar.

Pengesat për zbatimin e LVL? Disa ligje dhe disa Udhëzime Administrative janë pengesë e të cilat shpesh pengojnë edhe njëra tjetrën në zbatim pasi janë në kundërshtim të madh mes vete.


Komuna ka rregullore që në mënyrë specifike rregullon këtë fushë.


Nuk ka sjellë asnjë kompetencë shtesë.


Të qarta janë, por nuk janë të harmonizuara në mes veti dhe kundërshtojnë njëri tjetrin në shumë pjesë të tyre andaj edhe zbatimi i plotë i tyre është i vështirë.


Bordi i Drejtorëve është Regjional ndërsa komuna e ka përfaqësuesin e vet në atë Bord.


Nuk ka kompani private që kryen këto shërbime.


174



Nuk është i nevojshëm funksionimi i ndonjë kompanie komunale private. Do të mjaftonte funksionimi i një kompanie publike komunale.


Nuk ka kompani komunale publike. Kompania që bën menaxhimin e mbeturinave është e nivelit regjional.



Nuk kanë ofruar të dhëna për këtë çështje.


Komuna ka një përvojë të hidhur (jo të mirë) lidhur me marrëveshjet e partneritetit publiko-privat.


Komuna ka lidhur një kontratë me kompaninë’’ELITA’’, kompani kjo e cila ka qenë e obliguar në bazë të marrëveshjes(kontratës) që të bëjë vendosjen e panove, reklamave, bilbordeve etj. Kjo kompani nuk e ka përfillur marrëveshjen (kontratën) që e ka pas me komunën, dhe komuna është detyruar me ndërprerë atë kontratë.

Sa janë të suksesshme ato? Nuk janë treguar aspak të suksesshme. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Komuna ka njohuri për draftin, respektivisht procedimin e këtij ligji. Ndryshe, menaxhimi i mbeturinave është një segment jashtëzakonisht i rëndësishëm për jetën e qytetarëve.



Komuna nuk ka vendimmarrje direkte. Anëtari i Bordit të ndërmarrjes regjionale e informon Kuvendin Komunal për funksionim e kësaj ndërmarrjeje. Ndërkaq komuna merr pjesë me 3.6% të aksioneve në këtë ndërmarrje.




Licencimi i ndërmarrjeve për mbeturina duhet të kaloj në kompetencë të komunës.


Komuna nuk ka qasje në mbledhjen dhe caktimin e tarifave. Këtë punë e kryen menaxhmenti i ndërmarrjes.


175


Me ligjin për Ndërmarrjet Publike është e përcaktuar forma e raportimit, por ajo nuk zbatohet plotësisht. Konkretisht ndërmarrja nuk i raporton komunës, ashtu siç thotë ligji.


Raste konkrete të BNK? Bashkëpunimi ndër-komunal është bërë kryesisht me komunat fqinje dhe kemi pasur disa raste të BNK-së.


Janë përfituar përvoja të reja në fushën e trafikut-urban, pyjeve, ambientit etj. Ky bashkëpunim ka ndodh me komunat e Prishtinës dhe të Fushë-Kosovës.


176

8.19. PARTESH / PARTES

Miodrag Guzvic, Drejtor i Shërbimeve Publike

Nuk dihet organizimi i mirëfilltë i Drejtorisë, ngase ende Parteshi nuk është konsoliduar si komunë.

Ndryshe Drejtoria ka gjithsej 3 të punësuar. Drejtoria nuk ka organogram. Janë të planifikuar 3 sektorë në kuadër të DSHP-së, dhe atë sektori i Shërbimeve Publike, ai i

Sigurisë dhe Sektori i Inspeksionit. Vlen të theksohet së e tërë ka komuna ka të punësuar vetëm 31 persona, ndërkaq do duhej

të punësoheshin 59 vetë. Komuna nuk ka as kompani publike e as kompani private për menaxhimin e mbeturinave.

Drejtoria nuk asnjë punëtor të punësuar në menaxhimin e mbeturinave. Nuk ka as kamion apo ndonjë pajisje tjetër që do të përkujdesej për këtë çështje.

Menaxhimi i mbeturinave nuk është në kompetencë të komunës. Menaxhimi i mbeturinave aktualisht bëhet nga Gjilani, respektivisht nga ndërmarrja regjionale e Gjilanit.

Nuk dihet cila është mbulueshmëria, respektivisht cila është përqindja e territorin që mbulohet me menaxhim të mbeturinave. Drejtoria (komuna e Parteshit), nuk ka qasje në atë ndërmarrje.

Konsiderohet nevojë imediate krijimi (themelimi) i një kompanie publike komunale. Komuna nuk ka asnjë lloj pjesëmarrje apo vendimmarrje në ndonjë nga kompanitë

regjionale. Nuk është themeluar Bordi i drejtorëve dhe as nuk janë ndarë asetet. Drejtoria nuk ka zyrtar për efiçiencë të energjisë. Nuk ka pasur ndonjë projekt të realizuar

që ka të bëjë me efiçiencën e energjisë. Caktimi i zyrtarit për efiçiencë të energjisë do të kontribuonte shumë lidhur me fushën e caktuar.

Nuk është i zbatueshëm në mënyrën e duhur Ligji për Vetëqeverisjen Lokale, ngase kompetencat ende nuk janë transferuar te niveli lokal pasi që ne jemi komunë e posa krijuar.

Zyrtarët e komunës nuk kanë njohuri për procedimin e ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave. Vlerësohet se aplikimi i këtij ligji do të ishte në të mirë të komunës, dhe kështu komuna do të kishte kompetenca, pra do t’a kishte nën menaxhim direkt menaxhimin e mbeturinave.

Komuna nuk ka aplikuar asnjë rast të Ligjit për Partneritetin Publik-Privat. Sa i përket bashkëpunimit ndër-komunal, ka vetëm konsultime me komunat fqinje, por nuk

ka ndonjë bashkëpunim të mirëfilltë. Për fund është me rëndësi te theksohet që Parteshi është një komunë e re, e posa themeluar

(e dalë nga decentralizimi), dhe resurset, kapacitetet njerëzore i ka të pamjaftueshme (të mangëta). Është një komunë në konsolidim e sipër.


177

8.20. PEJË

KOMUNA PEJË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Punë Komunale dhe Shërbime Publike

I INTERVISTUARI Naim Sahiti - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë është bërë në këtë mënyrë:

- Drejtori i drejtorisë - Shefat e sektorëve - Bashkëpunëtorët profesional




Menaxhimi i investimeve kapitale në infrastrukturën rrugore dhe ofrimi i shërbimeve tjera publike.





- Sektori për Punë Komunale.

- Sektori për Shërbime Publike. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Kualifikim i lartë dhe superior. Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvojë rreth 11 vjeçare.


Niveli i të ardhurave mujore në drejtori është afërisht 280 € mesatarja.





Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e

vjetër, pagat e ulëta.



Të tjera (shëno ______________________________)

5 7

9 3

X

X

X

X

X


178


Mos pagesa e shërbimeve nga qytetarët ndikon drejtpërdrejt në këtë drejtim. Në anën tjetër edhe pagat shumë të vogla të të punësuarve dhe mos motivimi i duhur i tyre. Të gjitha këto ndikojnë që shërbimet publike të mos jenë mjaftë efikase



KRM. “Ambienti” është kompania e cila i menaxhon mbeturinat në komunën tonë. Sa i përket deponisë, deponia është momentalisht në një gjendje mjaftë të mirë, por ka nevojë për investime shtesë.


Komuna jonë, respektivisht drejtoria ka përgjegjësi që në bashkëpunim me KRM “Ambienti” ta bëjë organizimin sa më të mirë të mundshëm në lidhje me pastrimin qytetit, e veçanërisht në mirëmbajtjen e sipërfaqeve të gjelbra dhe pastrimin e sipërfaqeve publike.


Relativisht i kënaqshëm.


Është e përfshirë vetëm pjesa urbane, ndërkaq në pjesën rurale shërbimet ofrohen vetëm për 4 fshatra

Sfidat me të cilat ballafaqohet komuna në këtë aspekt? Mungesa e pajisjeve, inkasimi i dobët.


Vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me pagesën e shërbimeve të ofruara. Zgjerimi i ofrimit të shërbimeve për të gjitha amvisëritë dhe të gjitha bizneset.

E ekziston strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave? Nuk ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave. Çka duhet të bëjë komuna për të pasur një menaxhim më të mirë të mbeturinave?

Rritja kapaciteteve të ndërmarrjes, rritja e inkasimit si dhe hartimi i strategjisë dhe planeve operative.


Duke kushtëzuar pagesën e taksës së mbeturinave me nxjerrjen e dokumenteve të ndryshme (p.sh. regjistrimin e automjeteve), me fushata vetëdijesuese etj.


Ka iniciativa konkrete, por mbeten të precizohen hapat ligjor.


Me investime në ripërtëritjen e mekanizimit, i cili është në gjendje të vështirë dhe me ngritjen e kapaciteteve në të gjitha aspektet.


Jemi të mendimit që komuna duhet ta ketë rolin kryesor në caktimin e tarifës.


Projektet e realizuar në fushën e efiçiencës se energjisë në komunë - Financuesit e këtyre

Deri më tani projekte në fushën e efiçiencës së energjisë të realizuara janë ndërrimi i dritareve në Sh.F. "Skenderbeu" në Treboviq dhe ndërrimi i dyerve dhe dritareve në Sh.F. “Rilindja” në Tërstenik, projekte të bashkëfinancuara nga GTZ-ja dhe komuna.


179

projekteve? Rëndësia e angazhimit të komunës / drejtorisë në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë?

Angazhimi i komunës është i patjetërsueshëm në këtë drejtim.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtar komunal për Efiçiencë të Energjisë Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Nuk ka pasur ndonjë bashkëpunim konkret lidhur me efiçiencën e energjisë.


Mungesa e bashkëpunimit me nivelin qendror dhe mungesa e fondeve.


Të arrihen standardet dhe afatet e parapara me efiçiencën e energjisë.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (Të shtohen kompetencat në nivel komunal).

Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur më këtë çështje.


a. Partneriteti publiko-privat. shumë pjesërisht pak aspak.

b. Fondet shtesë nga qeveria qendrore. shumë pjesërisht pak aspak.


d. Bashkëpunimi ndër-komunal. shumë pjesërisht pak aspak.

e. Qartësimi i kompetencave në mes nivelit lokal dhe atij qendror lidhur më ndërmarrjet publike. shumë pjesërisht pak aspak.


2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Ka kuadro në nivel relativisht të kënaqshëm.

X X

X

X

X

X

x

X

X

X

X

X

X X


180

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Deficit ka kryesisht në sektorin e trafikut urban. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Pengesë kryesore paraqet kufizimi, respektivisht mungesa e buxhetit.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Ekziston përformanca e personelit.

Motivimi i personelit? Ka një motivim mjaftë të lartë në kryerjen e obligimeve. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur disa trajnime deri me tani.


Trajnimet për kompjuter, trajnimet për punimin e PIP-ve dhe trajnime të ndryshme profesionale.

Sa kanë qenë të suksesshme? Konsiderojmë që kanë qenë mjaftë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori?

Kemi nevojë sidomos për aftësimin e programeve të reja kompjuterike.


Trajnime që kanë të bëjnë me riciklimin e mbeturinave, autocad-in etj.


Pajisjet disponuese? I plotësojnë pjesërisht nevojat. Sa janë të mjaftueshme? Pjesërisht. Nevojat për pajisje të reja? Nevoja për pajisje të reja është mjaftë e madhe. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Janë të nevojshme sidomos pajisjet e teknologjisë informative.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Ekziston strategjia shumëvjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Buxheti i pa mjaftueshëm. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Ekziston plani vjetor i punës.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Nevojat janë sidomos për mjete financiare.





Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti i komunës është i pamjaftueshëm për t’i mbuluar të gjitha shpenzimet e nevojshme dhe investimet.


181


Ka siguri financiare.


Duke u stimuluar edhe me mjete vetanake.

Donacionet për projekte të ndryshme në shërbimet pu-blike të fituara nga komuna?

Po, kemi realizuar disa projekte të ndryshme.

Donatorët? Donator ka qenë “COOPI” italian.




Implementimi i LVL është në një nivel mjaftë të kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Pjesërisht i mirë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Të natyrave të ndryshme. Sidomos mungesa e buxhetit dhe koordinimi me ndërmarrjet publike.

A ka komuna rregullore loka-le që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore te ndryshme komunale që rregullojnë pjesë të ndryshme të shërbimeve publike.


Jo, nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë.


Ka zbrazëtira dhe kundërthënie. Nuk janë të harmonizuara.


Jemi në fazën e krijimit të bordit.





Nuk është e nevojshme.




182



Konsiderojmë se aplikimi i këtij ligji do të kishte përparësi të mëdha.


Nuk kemi përvojë në këtë drejtim.


Nuk kemi ndonjë rast konkret të aplikimit të Partneritetit Publiko – Privat.


Jemi të informuar për procedimin e ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave. Mendojmë se ky ligj do të jetë shumë i nevojshëm ngase do ti rregullojë shumë gjëra në aspektin ligjor.


I kemi aksionet e tona në ndërmarrjet regjionale, ndryshe vendimmarrja bëhet nëpërmjet anëtarit të bordit.


Po.


Duhet të kalojë në kompetencë të komunës.


Komuna nuk ka ndonjë rol të veçantë në këtë drejtim. Caktimin e tarifave e bënë menaxhmenti i ndërmarrjes.


Raportimi bëhet vetëm nëpërmjet anëtarit të bordit. Komuna është në procedurë e sipër për kalimin e kompetencave të ndërmarrjes tek niveli lokal.


Raste konkrete të BNK? Kemi pas disa raste të bashkëpunimit ndër-komunal. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Shkëmbimi i përvojave të ndryshme.


183

8.21. PODUJEVË

KOMUNA PODUJEVË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim

I INTERVISTUARI Faik Muqiqi - Drejtor Rasim Fejza - Shef i Sektorit Ramadan Zymeri - Shef i Sektorit



Organizimi i drejtorisë është bërë në këtë mënyrë: Drejtori, Sektori i Shërbimeve Publike, Sektori i Transportit, Komunikacionit dhe Energjetikës, Sektori për Mbrojtje dhe Shpëtim.

Organogrami? Nuk kemi organogram.


Përgjegjësitë e drejtorisë: Të ndërtoj dhe të realizoj strategjitë për programimin, planifikimin dhe implementimin e investimeve në shërbimet publike si dhe të harmonizoj gjithë veprimtarinë e enteve të ndryshme të cilat kanë të bëjnë direkt ose indirekt me shërbimet publike. Mbikëqyrja në zbatimin e ligjeve, rregulloreve dhe urdhëresave me të cilat rregullohen shërbimet publike, rregullimi i qytetit, mirëmbajtja e ambientit dhe infrastrukturës.

Numri i të punësuarve në drejtori? Numri i të punësuarve në drejtori është 26.



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria ka tre sektorë. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Nga 26 punëtorë sa ka drejtoria, tre janë me arsimim superior, pesë me arsimim të lartë dhe 18 me arsimim të mesëm.


Përvoja e punës së personelit të drejtorisë varion nga pesë vjet përvojë punë deri në dhjetë vjet.


Niveli i të ardhurave mesatare në drejtori është diku rreth 270.00 €.







Të tjera (shëno ______________________________)

26

x

x

x

x

x


184


Të gjitha përgjigjet e dhëna më sipër janë shumë të rëndësishme dhe ndikojnë në funksionimin e shërbimeve publike.



Kompania Regjionale e Mbeturinave ”PASTRIMI”- Njësia në Podujevë.

Ekziston deponia e mbeturinave e cila është në gjendje relativisht të mirë. Menaxhimi i kësaj deponie bëhet nga kompania regjionale “KMLC”.


Komuna merr pjesë në kompaninë regjionale të mbeturinave në formë të aksioneve në bordin e përbashkët. 17 % e aksioneve të kësaj kompanie janë të komunës sonë.


Kompania regjionale për menaxhimin e mbeturinave, përkatësisht njësia e kësaj kompanie në Podujevë nuk ka kapacitete të mjaftueshme në mjete dhe në njerëz. Si rezultat i kësaj edhe menaxhimi nuk është i mirë.


Qyteti dhe 7 vendbanime: Perani, Obrança, Llapashtica e Poshtme, Surkishi, Shtedimi, Dumnica, Letanci.


Mungesa e kapaciteteve të nevojshme në mjete dhe njerëz si dhe mos koordinimi dhe menaxhimin i mirë i deponisë së qytetit.


Të decentralizohen kompetencat e kompanisë KRM “Pastrimi” në komunë do të ndikojë në rritjen e kapaciteteve dhe në një funksionalizim dhe menaxhim më të mirë të mbeturinave.


Drejtoria nuk ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Të loboj për kthimin e kompetencave në menaxhimin e mbeturinave dhe në menaxhimin e deponisë, kjo do ta përmirësonte gjendjen në menaxhimin e mbeturinave në komunë.


Me anë të fletushkave, reklamave televizive, e të tilla të ngjashme.


Kemi ide, por akoma jo ndonjë plan konkret.


Me donacione të ndryshme.


Komuna duhet ta ketë rolin kryesor në caktimin e tarifave.


185



Në komunën tonë deri me tani kemi pasur disa projekte që kanë pasur të bëjnë më efiçiencë të energjisë. Financues i këtyre projekteve ka qenë GTZ.


Jemi shumë të përkushtuar dhe si drejtori edhe si komunë për formimin e zyrës që ka të bëjë me energjinë në përgjithësi ,dhe për efiqencën në veçanti.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Komuna nuk ka Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Jo aq i mirë.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë drejtim? Mungesa e stafit, mungesa e buxhetit, kompetencat, etj.


Të kërkohen fonde dhe të bëhet presion më shumë në nivel qendror për staf dhe buxhet.











x

x

x

x

x

x

x


186

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Kemi kuadro, por nevojiten plotësime.


Sektori i Shërbimeve Publike,

Sektori i Transportit dhe Telekomunikacionit dhe energjetikes.


Pengesat vijnë nga Ministria e Ekonomisë dhe Financave sipas të cilëve Fondi Monetar Ndërkombëtar nuk lejon rritjen e numrit të punëtorëve.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekziston përshkrimi i vendeve të punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Në drejtori bëhet vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Deri me tani ka pasur disa trajnime.


Ngritja e kapaciteteve për auditim të energjisë dhe menaxhim të energjisë (RIINVEST).

Përformanca në menaxhimin e shërbimeve publike në transport, parkingje, ndriçim, etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Në përgjithësi kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevoja për trajnime shtesë. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Në fusha të ndryshme që kanë të bëjnë më shërbimet publike.


Pajisjet disponuese? Pajisjet ekzistuese janë të pakta. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë mjaft të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Kryesisht kamion të rinj ngase ata ekzistues janë shumë të vjetër.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Kemi strategji shumëvjeçare.


Problemet për zbatimin e strategjisë lidhen kryesisht me mungesën e buxhetit dhe stafit.




187





Buxheti i komunës është i pamjaftueshëm.


Ekziston planifikimi i sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Përmes të hyrave vetanake, taksave, donacioneve, etj.


Komuna në bashkëpunim me USAID-in e ka bërë ndriçimin publik të qytetit. Me GTZ-në kemi realizuar projektin e termoizolimit të ndërtesave shkollore dhe shëndetësore, si dhe ndërtesën e ish Komitetit Komunal.

Donatorët? GTZ, USAID.



Niveli i implementimit të Li-gjit për Vetëqeverisje Lokale? I mirë. Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Në nivel mesatar.

Pengesat për zbatimin e LVL? Mos-harmonizimi i ligjeve. A ka komuna rregullore lo-kale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore komunale për shërbimet publike.

3.2. Ligji për ndërmarrjet publike (LNP) A ka sjellë LNP ndonjë kom-petencë shtesë komunale, që nuk është e paraparë në LVL?

Nuk ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë, më shumë ka krijuar paqartësi.


Harmonizimi i ligjeve nuk është në masën e duhur. Duhet të punohet më shumë në këtë drejtim. Ne edhe në takimet që i kemi pasur me Kolegjiumet përkatëse në kuadër të Asociacionit të Komunave të Kosovës, shpesh kemi dhënë vërejtjet tona parimore në këtë drejtim dhe mendojmë se ende ka punë për t’u bërë.


188


Është krijuar komisioni i aksionarëve ashtu siç është paraparë me LNP. Ne si komunë i kemi 3 përfaqësues nga komuna jonë si aksionar, ndërsa një anëtar i bordit është nga komuna jonë.


Komuna nuk ka kompani private që merret me menaxhimin e mbeturinave.



Do të ishte mjaftë e nevojshme funksionimi i ndonjë kompanie komunale private. Kjo më së shumti shkaku i konkurrencës. Punët do të kryheshin shumë më mirë sikur të funksiononte ndonjë kompani komunale private. Do të rritej cilësia e shërbimeve.


Në komunën tonë nuk ka kompani komunale publike për menaxhimin e mbeturinave.



Përparësitë e Ligjit për Partneritet Publiko Privat janë të mëdha.


Deri me tani nuk ka pasur ndonjë projekt konkret në këtë drejtim, ende gjithçka mbetet në nivelin e ideve.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur raste konkrete të PPP.

Sa janë të suksesshme ato? Nuk ka pasur raste të tilla. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


Kemi pasur një takim me Asociacionin e Komunave të Kosovës, ku edhe jemi njoftuar për ligjin mbi menaxhimin e mbeturinave. Ndryshe mendojmë se aprovimi këtij ligji do të jetë shumë i nevojshëm për funksionimin sa më të mirë të menaxhimit të mbeturinave.



Komuna jonë participon me rreth 17% të aksioneve në ndërmarrjen publike për menaxhimin e mbeturinave. Pra kjo është pjesëmarrja, ndërkaq vendimmarrja bëhet nëpërmes bordit të drejtorëve. Ndryshe, ne si komunë i kemi 3 përfaqësues nga komuna jonë si aksionar, ndërsa një anëtar i bordit është nga komuna jonë.


Komuna jonë nuk menaxhon më asnjë ndërmarrje regjionale.


189


Përcaktimin e tarifave si dhe licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet t’a bëjë komuna, e jo ZRRUM.


Komuna nuk ka ndonjë rol në caktimin e tarifave, në të ardhmen kjo kompetencë duhet t’i takoi komunës.


Ndërmarrja nuk i raporton drejtpërdrejt komunës, vetëm në baza vullnetare.


Raste konkrete të BNK? Në fushën e komunikacionit dhe riciklimit të mbeturinave. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Me komunën e Prishtinës.


190

8.22. PRISHTINË

KOMUNA PRISHTINË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria e Shërbimeve Publike, Mbrojtje dhe Shpëtim

I INTERVISTUARI Agim Gashi - Drejtor Habib Qorri - Shef i Sektorit


Organizimi i drejtorisë? Drejtori- shefat e sektorëve- udhëheqësit e shërbimeve-zyrtarët profesional.



Menaxhon shërbimet publike lokale, mbikëqyr furnizimin me ujë, mirëmbajtjen verore dhe dimërore të rrugëve, trotuareve dhe hapësirat publike, rregullimi i transportit, komunikacionit, parkingjet publike, sinjalizimi i rrugëve, shfrytëzimi i hapësirave publike, ndriçimi publik, rregullimi i hapësirave gjelbëruese, semaforët. Kujdeset për masat parandaluese nga zjarri, Brigada e zjarrfikësve menaxhon me fatkeqësitë (zjarri, tërmeti, vërshimet etj), përgatitja e elaborateve për mbrojtje nga zjarri për të gjitha objektet.




Sektorët e drejtorisë? -Sektori për Shërbime Publike. -Sektori për Mbrojtje dhe Shpëtim.


Kualifikim superior - 16 punëtorë. Kualifikim i lartë - 7 punëtorë. Me shkollim të mesëm - 125 punëtorë.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?








Të tjera (shëno ________________________)

3 76 21 48

140 08

X

X

X

X


191


Pengesat e lartcekura ndikojnë në ngritjen e përformancës së drejtorisë si dhe realizimin e planeve dhe projekteve.



NP “Pastrimi”, deponia e qytetit deri në këtë vit ka qenë në gjendje funksionale.


Mbikëqyrja e punës së ndërmarrjes përmes Bordit mbikëqyrës.


Kapaciteti jo i duhur ngase kompetencat janë ende në nivelin qendror.


Qyteti komplet dhe 5 fshatra ne periferi të qytetit.


-Ngritja e nivelit të pagesës për shërbime nga ana e qytetarëve, -Riciklimi i mbeturinave, -Pajisja me mjete për bartjen e kontejnerëve, - Sistemi i kontejnerëve, -Bartja e kompetencave nga niveli qendror në atë lokal.


-Përgatitja e rregulloreve për menaxhimin e mbeturinave,

-Përgatitja e planit për menaxhimin e mbeturinave. E ekziston strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave?

Jemi duke e hartuar këtë strategji.


Menaxhimi i Komunës me ndërmarrjet që merren me menaxhim të mbeturinave, ngritja e kapaciteteve në ndërmarrje, riciklimi i mbeturinave.


-Vetëdijesimi përmes fushatave të ndryshme me qytetarë, nxënës, -Bashkëpunimi me mediat elektronike dhe të shkruara, -Ngritja e cilësisë së shërbimeve.


Projekti për riciklim të mbeturinave është në përfundim e sipër.


Donacione për furnizim me kontejner të llojeve të ndryshme sipas llojit të mbeturinave.

Pajisja me automjete speciale për bartjen e kontejnerëve.


Taksa për menaxhimin e mbeturinave duhet të kalojë nën kompetencë të komunës. Ndryshe deri më tani komuna nuk ka ndonjë rol në caktimin e tarifave. Mbase në të ardhmen me ndryshimin e ligjit edhe kompetencat për caktimin e tarifave do t’ju barten komunave.


192



Jemi në realizim të projektit në ndriçim publik me efiçiencë

Bashkë financues:

-Komuna, Ministria e Energjisë dhe Minierave, GTZ, USAID. Rëndësia e angazhimit të komunës / drejtorisë në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë?

Ka një rëndësi të veçantë sepse ndikon, në zvogëlimin e shpenzimit të energjisë dhe po ashtu në zvogëlimin e pagesave të faturave të energjisë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Po. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Bashkëpunimi me MEM është në nivel.


Kërkohen investime të larta për ndërrimin e shpenzuesve të energjisë për ti kthyer në shpenzues efiçient .


Investimet në ndriçim efiçient. Përfitimi në donacione.




Nuk janë ofruar të dhëna për mënyrën se si planifikohet të bëhet kjo.








X

X

X

X

X

X

x

X

X

X

X

X


193

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Sektori i Shërbimeve Publike duhet të plotësohet me staf. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Ka nevojë të plotësohet. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Sektori për Shërbime Publike. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Numri i kufizuar për shërbyes civil.


Ekziston përshkrimi i vendeve të punës për personelin e drejtorisë.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Ekziston vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Në shkallë të kënaqshme.


A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur trajnime të ndryshme deri më tani.


Puna me kompjuter, shërbime komunale, efiçiencë, mbrojtja nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitë tjera, menaxhimi i situatave në zjarrfikje.

Sa kanë qenë të suksesshme? Trajnimet në përgjithësi kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja.


Në menaxhimin e mbeturinave dhe riciklimin e tyre. Efiçiencë të energjisë. Menaxhimi i situatave në rast fatkeqësie.


Pajisjet disponuese? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Nevojat për pajisje të reja? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje.


A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria disponon me strategji shumë vjeçare. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?




194




Është i mjaftueshëm.


Ekziston planifikimi i sigurisë financiare.


Përmes të hyrave vetanake.


Komuna, përkatësisht Drejtoria jonë ka pranuar donacione në fusha të ndryshme në kuadër të shërbimeve publike.

Donatorët?

Komisioni Evropian

USAID dhe GTZ

Ministria e Energjisë dhe Minierave

Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale




Në nivel.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Në nivelin e kompetencave të Komunës.

Pengesat për zbatimin e LVL?

Ka pengesa formale në implementimin e ligjit mbi vetëqeverisjen lokale. Këto pengesa vijnë ngase nuk është kryer komplet bartja e kompetencave dhe disa ligje bien ndesh njëra me tjetrën dhe nuk janë të harmonizuara. Sidomos në menaxhimin e mbeturinave ka pengesa të mëdha ngase ka konfuzitet dhe mos-harmonizim të LNP me LVL.


Ekziston rregullorja specifike për menaxhimin e shërbimeve publike.

x

x


195


LNP ka sjellë paqartësi dhe në disa pika ka ra ndesh me LVL.


Ligji për ndërmarrjet publike nuk i ka qartësuar kompetencat për disa kompani siç është p.sh. ndërmarrja për menaxhimin e mbeturinave dhe pastrimin’’Pastrimi’’. Poashtu ka edhe ndërmarrje të tjera të cilat nuk e kanë të definuar qartë statusin, siç janë ‘’ Trafiku Urban’’ dhe ‘’Sport Marketingu’’. Ato ndërmarrje nuk janë as komunale, as regjionale, as shoqërore.


Ne kemi 75% të aksioneve (aseteve) në ndërmarrjen regjionale ’’Pastrimi’’, ndërsa participojmë vetëm me një anëtar të bordit dhe me 3 aksionar. Njëjtë participojmë sikurse ato komuna që kanë nga 5% apo 7% të aksioneve. Kjo mendoj se është shumë e padrejtë. Nuk është reale që komuna e Podujevës të menaxhojë me aksionet e Prishtinës. Këtë fatkeqësisht LNP e ka mundësuar. Këto janë gjëra që nuk funksionojnë si duhet. Dhe për këtë arsye deri tash vonë nuk ka pasur fare bord ndërmarrja. Ne kemi arritur një mirëkuptim me komunat tjera. Kemi arritur të respektojmë anën ligjore.


Në komunë ekzistojnë kompani private që merren me kryerjen e shërbimeve publike.


Përmes procedurave të tenderimit publik.


Ka nevojë të madhe ngase shërbimet mund të kryhen në çdo kohë që është e nevojshme.






Partneriteti publiko-privat është një formë shumë e garantuar e funksionimit të suksesshëm.


Deri me tani nuk ka pasur raste të PPP.


Nuk ka pasur raste konkret të PPP partneriteti por do të punojmë në këtë drejtim.

Sa janë të suksesshme ato? Deri me tani nuk ka pasur raste të PPP. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


E dimë se është në procedurë e sipër procedimi i ligjit mbi menaxhimin e mbeturinave, mirëpo ende ne nuk e kemi parë draftin. Hyrja në fuqi e këtij ligji do të jetë më se i nevojshëm nëse i favorizon komunat.


196


Në nivel jo të mirë.


Komuna e Prishtinës është pjesë e menaxhimit të ndërmarrjes ‘’Pastrimi’’. Menaxhojmë në fakt aq sa menaxhojnë edhe komunat tjera që janë pjesë e ndërmarrjes ’’Pastrimi’’.


Me ndërmarrje të menaxhojë komuna.


Taksa për menaxhimin e mbeturinave duhet të kalojë nën kompetencë të komunës. Ndryshe deri më tani komuna nuk ka ndonjë rol në caktimin e tarifave. Mbase në të ardhmen me ndryshimin e ligjit edhe kompetencat për caktimin e tarifave do t’ju barten komunave.


Përmes bordit të drejtorëve.


Raste konkrete të BNK? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?



197

8.23. PRIZREN

KOMUNA PRIZREN


I INTERVISTUARI Ramadan Tafallari – Koordinator për Shërbime Publike Sadik Tahiri – Bashkëpunëtor profesional - DSHMP



Organizimi i drejtorisë: Drejtori Koordinatorët Bashkëpunëtorët profesional Shërbimi profesional



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë: Ndërtimi dhe mirëmbajtja e rrugëve, kanalizimit, shesheve. Pastaj mbrojtja e mjedisit dhe shërbimi i mbeturinave, mirëmbajtja e ndriçimit publik, kryerja e shërbimit administrativ në këtë drejtori.

Numri i të punësuarve në drejtori? Drejtoria ka17 të punësuar.




Sektorët e drejtorisë: Infrastruktura Mjedisi dhe shërbimet komunale Trafiku dhe ndriçimi publik.

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Niveli i arsimimit të personelit është superior dhe i mesëm.


Përvoja e punës të të punësuarve në drejtori është rreth 11 vjet mesatarja.


Niveli i të ardhurave mesatare mujore në drejtori është rreth 226.00 €.







Të tjera (shëno ______________________________)

3 7 7

12 5

x

x

x


198


Ka konfuzion të madhe sa i përket kompetencave, që ka ardhur si rezultat i mosharmonizimit të ligjeve të ndryshme, si LVL, LNP, etj. Problem tjetër është edhe niveli i ulët i pagesës nga ana e qytetarëve dhe kjo vështirëson punën e drejtorisë.



Kompanitë që punojnë në menaxhimin e mbeturinave: Kompania Regjionale e Mbeturinave “EKOREGJIONI”, SHPK “ISA KOMPANI” NSH “Shërbimi”, NP “XHAFERI”.

Gjendja e doponisë është jo e mirë. Përgjegjësitë e komunës / drejtorisë në raport me kompanitë publike të mbeturinave?

Monitorimi dhe mbikëqyrja është përgjegjësia kryesore e komunës në raport me kompanitë publike.


Relativisht i mirë.


Nga gjithsejtë 74 vendbanime sa ka komuna, në ofrimin e shërbimeve publike (menaxhimin e mbeturinave) janë 44 vendbanime.


Efikasiteti i shërbimeve dhe asetet e amortizuara.


Planet e drejtorisë janë që të punohet në ngritjen e cilësisë se shërbimeve të ofruara.


Strategjia lokale për menaxhimin e mbeturinave është duke u hartuar.


Të hartohen plane konkrete dhe të veprohet sipas tyre.


Të organizohen aktivitete të ndryshme: propagandim mediatik, vënie të gjobave etj.


Nuk ka plane konkrete, deri me tani është në nivel të planeve ideore.


Me anë të granteve dhe donacioneve në pajisje.


Komuna do duhej ta kishte rolin primar në caktimin e tarifave.


199



Projektet e realizuar kanë qenë kryesisht në aplikimin e masave për efiçiencë të energjisë në ndriçimin publik të Prizrenit. Këto projekte janë bashkëfinancuar nga komuna, GTZ-ja dhe MEM-i

- Ndërrimi i dyerve dhe dritareve në brigadën e zjarrfikësve. - Renovimi i Sh.F. “Zenel Hajdini” në Piranë. - Renovimi i Aneksit të Sh.F. “Zenel Hajdini” në Piranë.


Angazhimi i komunës, përkatësisht i drejtorisë në këtë drejtim është shumë i rëndësishëm.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka Zyrtarë Komunal për Efiçiencë të Energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Ekziston një bashkëpunim i mirë më MEM lidhur me efiçiencën e energjisë.


Vetëdijesimi i të gjithë faktorëve vendimmarrës sa i përket rëndësisë së efiçiencës se energjisë.


Planet e drejtorisë janë që të punohet në bindjen e aktorëve të ndryshëm rreth rëndësisë së angazhimit dhe aplikimit të masave që shkojnë në favor të efiçiencës se energjisë.



Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Përmes fushatave vetëdijësuese në media, broshura etj.








X

X

X

x

x

x

x

X

x

x


200

2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme profesionale. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Kryesisht në sektorin e energjetikës. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Buxheti i limituar.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekziston përshkrimi i vendeve të punës për secilin të punësuar. Vlerësimi i përformancës së personelit? Vlerësimi i përformancës së personelit bëhet çdo 6 muaj.

Motivimi i personelit? Motivimi i është i ulët ngase pagat janë shumë të ulëta. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Deri me tani ka pasur trajnime të ndryshme.


Kurse që kanë pasur të bëjnë me menaxhim dhe efiçiencë të energjisë.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Nevojat për trajnime të reja janë të mëdha.

Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Kryesisht të fushave profesionale.

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse: Pajisjet disponuese? Pajisjet ekzistuese janë të pakta. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Kemi nevojë për pajisje të reja. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme? Softueri për llogaritje të ndryshme të efiçiencës, etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria ka strategji shumëvjeçare.


Mungesa e kuadrit profesional i dedikuar për efiçiencë të energjisë.




Punësimi i kuadrit profesional dhe ndarja e buxhetit për efiçiencë të energjisë.





Tjetër (shëno _____________________________).

x

x


201


Pjesërisht i mbulon shpenzimet e nevojshme dhe investimet.


Ka planifikim të sigurisë financiare.


Planifikimi i buxhetit vetanak me kohë.


Komuna ka fituar disa projekte që kanë të bëjnë më shërbimet publike.

Donatorët? USAID




I kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Deri në një masë.

Pengesat për zbatimin e LVL? Përzierje kompetencash me ligjet tjera. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Ka rregullore komunale.


Nuk ka sjellë kompetenca të reja, por i ka kufizuar kompetencat ekzistuese.


LVL me LNP nuk janë fare të harmonizuara.


Është i formuar dhe po vepron Bordi i Drejtorëve në KRM “EKOREGJIONI” në Prizren.


Komuna ka tri kompani private.


Nuk janë të licencuara, por funksionojnë sipas vendimit të komunës.


202


Është e nevojshme, për thyerje të monopolit dhe për shërbime më efikase.


Nuk ka kompanie publike komunale. Ekziston vetëm njësia e Kompanisë Regjionale të Mbeturinave “EKOREGJIONI” njësia në Prizren.



Përparësitë e aplikimit të Ligjit për Partneritet Publiko – Privat do të ishin shumë të mëdha.


Deri me tani nuk ka pasur ndonjë rast të Partneritetit Publiko – Privat.




Informimi për Ligjin për Menaxhim të Mbeturinave është bërë përmes OJQ-ve. Ky ligj do të jetë shumë i nevojshëm për të gjitha komunat.


Vendimmarrja e komunës bëhet nëpërmes anëtarëve të cilët marrin pjesë në Bordin e përbashkët menaxhues të ndërmarrjes.


Komuna është aksionare në kompaninë regjionale të mbeturinave “EKOREGJIONI”.


Licencimin e ndërmarrjeve për menaxhimin e mbeturinave duhet ta bëjë Ministria e Mjedisit, eventualisht komuna, por jo kurrsesi ZRRUM-i. Bile ZRRUM as që duhet të ekzistojë më.


Komuna ka kryesisht rol monitorues.


Ndërmarrjet regjionale nuk raportojnë në Komunë, ato raportojnë në ZRRUM.


203


Raste konkrete të BNK? Ka pasur raste të BNK kryesisht në shkëmbim të përvojave.


Komuna ka pasur bashkëpunim ndër-komunal me komunat fqinjë, si: Dragashi, Suhareka, Malisheva dhe Rahoveci.

Në kuadër të këtyre projekteve janë fituar përvoja të ndryshme në fushën e shërbimeve publike.


204

8.24. SKËNDERAJ

KOMUNA SKENDERAJ


I INTERVISTUARI Shemsi Maksuti - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë është bërë në këtë mënyrë: - Drejtori i Drejtorisë, - Shefat e sektorëve, - Zyrtari juridik, - Zyrtari teknik, - Punëtorët.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë: Mirëmbajtja e infrastrukturës komunale, Menaxhimi i ujërave, Mirëmbajtja e rrugëve, Mirëmbajtja e kanalizimit, Menaxhimi i mbeturinave, Emergjenca dhe shpëtimi.





Drejtoria ka tre sektorë: Inspeksioni, Sektori për mbrojtje dhe shpëtim, Sektori i shërbimeve publike.

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? I lartë dhe i mesëm. Përvoja e punës e personelit në drejtori? Rreth 14 vite. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Të ardhurat mujore mesatare janë rreth 260 euro.







Të tjera (shëno ______________________________)

2 7 26 8

37 1

X

X X

X


205


Mungesa e kompetencave të plota për menaxhimin e ndërmarrjeve publike ndikon shumë në efikasitetin e ofrimit të shërbimeve publike. Poashtu edhe mungesa e trajnimit të stafit paraqet problem te theksueshëm.



Kompania që bënë menaxhimin e mbeturinave në komunën tonë është KUR”UNITETI” nga Mitrovica.

Nuk ka fare deponi. Përgjegjësitë e komunës / drejtorisë në raport me kompanitë publike të mbeturinave?

Monitorimi i punës së kompanisë përmes një anëtari në bordin e drejtorëve.


Relativisht i mirë.


Janë të përfshira gjithsej 11 vendbanime në ofrimin e këtyre shërbimeve.


Mbulueshmëria më e madhe vendbanimeve me ofrimin e shërbimeve.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Ta shtojmë numrin e kontejnerëve në të gjitha vendbanimet. E ekziston strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave?

Po, e kemi strategjinë lokale.


Mbulueshmëria e tërë territorit si dhe ndarja dhe klasifikimi i mbeturinave.


Përmes fushatave vetëdijësuese, me pamflete të ndryshme etj.


Kemi disa plane sesi të bëhet riciklimi i mbeturinave.


Me anë të pajisjeve të ndryshme si: kontejnerë dhe kamion transportues të mbeturinave.


Komuna do duhej ta kishte rolin vendimtar në përcaktimin e taksës për mbeturina.


Projektet e realizuar në fushën e efiçiencës se energjisë në komunë -

Kemi realizuar projekte të tilla. Njëri ndër ta është edhe projekti ku është bërë ndriçimi publik i qytetit. Financues është komuna në bashkëfinancim më GTZ-në dhe USAID-in.


206

Financuesit e këtyre projekteve? Rëndësia e angazhimit të komunës / drejtorisë në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë?

E vlerësojmë shumë të rëndësishëm.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Jo, nuk ka. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Deri me tani nuk kemi pasur një bashkëpunim të tillë.


Kompletimi i stafit edhe më një zyrtar për efiçiencë të energjisë.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Formimi i zyrës komunale për efiçiencë.



Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Përmes fushatave vetëdijësuese.








X

X

X

X

x

X

X

X

X

X

X


207


A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme profesionale.

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në sektorin e infrastrukturës rrugore, për ujë, mbeturina etj.


Mungesa e buxhetit.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekzistojnë përshkrimet e sakta të vendeve të punës.

Vlerësimi i përformancës së personelit? Po, bëhet vlerësimi i përformancës së personelit.

Motivimi i personelit? Mundohemi në forma të ndryshme ta bëjmë motivimin e personelit.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Po, kemi pasur disa sosh.

Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Menaxhimi me mbeturinat, menaxhimi me hapësirat publike etj.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Kemi nevojë për trajnime të vazhdueshme.

Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Për efiçiencë të energjisë, ujërave, mbeturinave etj.

2.2. Gjendja ekzistuese rreth pajisjeve të ndryshme përkatëse: Pajisjet disponuese? Të pamjaftueshme. Sa janë të mjaftueshme? Aspak të mjaftueshme. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë shumë të mëdha.


Mjete për kontroll të infrastrukturës rrugore, aparate kontrolluese të skadencave, kamion për mbeturina, autofshisë për trotuare dhe sheshe etj.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Po, disponojmë me strategji të tillë. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mjetet teknike. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Po, ka.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Mjetet teknike.





Tjetër (shëno _____________________________).

x

x


208


Jo, nuk i mbulon.


Po, ka planifikim të sigurisë financiare.


Rritja e grantit qeveritar në përqindje, pasi kriteret aktuale nuk kanë dhënë rezultate në këtë drejtim. Infrastruktura vazhdimisht po rregullohet dhe në këtë mënyrë edhe po rritet kostoja e mirëmbajtjes.


Po, kemi përfituar disa projekte të ndryshme.

Donatorët? USAID, GTZ.




Jo në masën e kënaqshme.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Në një masë të caktuar.

Pengesat për zbatimin e LVL? Pengesat më të mëdha i paraqet LNP-ja. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Posedojmë me rregullore të tillë.


Jo nuk ka sjellë.


Deri diku- mesatarisht.


Është themeluar bordi i drejtorëve dhe komisioni i aksionareve.




209



Për momentin nuk konsiderojmë se është e nevojshme.






Njëra ndër përparësitë është që puna rreth shërbimeve publike mund të jetë më efikase. Por në anën tjetër edhe shërbimet mund të jenë më të shtrenjta.


Nuk kemi përvojë në aplikimin e PPP

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk kemi raste konkrete të aplikimit të PPP.



Jemi në njohuri se është duke u draftuar ligji mbi menaxhimin e mbeturinave. Nga AKK- jemi njoftuar. Konsiderojmë se do të jetë shumë i mirëseardhur.


Përmes bordit të drejtorëve dhe nëpërmes aksioneve.


Jo, nuk menaxhon me asnjë ndërmarrje regjionale.


Licencimi i ndërmarrjeve publike duhet të bëhet nga Qeveria.


Deri më tani nuk ka pasur asnjë rol.


Përmes anëtarit në bordin e drejtorëve.


210


Raste konkrete të BNK? Po, kemi raste të këtij bashkëpunimi. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Kryesisht në fushën e inspeksionit, dhe atë më komunat fqinje, me Mitrovicën dhe me Vushtrrinë.


211

8.25. SUHAREKË

KOMUNA SUHAREKË

EMRI I DREJTORISË Drejtoria për Shërbime Publike, Siguri dhe Emergjencë

I INTERVISTUARI Muhamet Bajraktari - Drejtor


Organizimi i drejtorisë? Organizimi i drejtorisë:

Drejtori i Drejtorisë Shefat e Sektorëve Zyrtarët e Drejtorisë.



Përgjegjësitë e drejtorisë:

Shërbim të mirë për komunitetin, parandalimi i fatkeqësive dhe menaxhimi i situatave emergjente, planifikimi i projekteve në infrastrukturë, furnizimi me ujë të pijes, menaxhimi i ujërave të zeza dhe atmosferik, rregullimi dhe mirëmbajtja e sipërfaqeve publike, dhe hapësirave te gjelbëruara, menaxhimi i mbeturinave, organizimi i transportit lokal dhe sinjalizimi i rrugëve.

Numri i të punësuarve në drejtori? 23 punëtor përfshirë edhe njësitin e zjarrfikësve.




Drejtoria e Shërbimeve Publike ka 2 sektorë:

Sektorin për Shërbime Komunale.

Sektorin për Siguri dhe Emergjencë. Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit?

Me kualifikim të mesëm 19 të punësuar, me kualifikim të lartë 2 dhe kualifikim superior 2.


Përvoja e punës së personelit është nga një deri në 30 vite. Drejtori 25 vite, Shefat e sektorëve 25 vite dhe Punëtoret tjerë rreth 18 vite.


Drejtori i Drejtorisë 525 euro, Shefat e sektorëve me koeficientin 7, Zyrtarët me koeficientin 7 dhe Zjarrfikësit me koeficientin 5.

5 7 6 5

23


212







Të tjera ( mungesa e buxhetit dhe mjeteve adekuate

teknike).


Shërbimet Publike janë të lidhura me qytetarin dhe me masë të madhe varet nga kryerja e obligimeve ndaj komunës, mirëpo papunësia e madhe, standardi i ulët i qytetarëve e vështirëson punën e kompanive publike për një shërbim sa më cilësor.



Komuna e Suharekës aktualisht ka 2 kompani që merren me menaxhimin e mbeturinave.’’EKOREGJIONI’’ që është kompani publike dhe ‘’ISA COMPANI’’ që është private. Ndërkaq deponia është në nivelin regjional, në gjendje relativisht të mirë.


Përgjegjësi kryesore e komunës është që të bashkëpunoj sa më ngushtë me kompanitë publike, në mënyrë që ofrimi i shërbimeve të jetë sa më cilësor dhe të apeloj tek qytetarët që t’i paguajnë faturat e shërbimeve. Ne si komunë herë pas here e kemi ndihmuar ‘’EKOREGJIONIN’’ me mjete financiare dhe gjithashtu i kemi dhënë edhe punë shtesë.


Komuna e Suharekës e ka prioritet menaxhimin e mbeturinave dhe deri më tani 42 fshatra i kemi futur në sistem. Për shërbim sa më të mirë, komuna ka futur edhe ‘’ISA COMPANI’’ në partneritet Publiko-Privat me çka edhe është rritur niveli i menaxhimit të mbeturinave në komunën tonë.


Në sistemin e shërbimeve dhe menaxhimin e mbeturinave janë të përfshira të gjitha vendbanimet e Suharekës. Në një masë te madhe janë pastruar lumenjtë dhe janë eliminuar një pjesë e deponimeve ilegale.


Inkasimi jo i kënaqshëm nga qytetarët, si dhe eliminimi i të gjitha deponive ilegale, poashtu edhe ngritjen e vetëdijes qytetare për një ambient të pastër.


Eliminimi i deponive të krijuara qe 10 vite vend e pa vend. Rritja e hapësirave të gjelbëruara dhe mbjellja e fidanëve të ndryshme për një ambient sa më të pastër në komunën tonë, si dhe rritja e përqindjes së pagesës nga qytetarët.


Po kemi,dhe kjo strategji është ndarë në këto faza: në fillim kemi zbatuar pilot-projektin në fshatrat që kanë lumenj për pastrimin e tyre, futja në sistemin menaxhues i të gjitha vendbanimeve të komunës sonë, rritja e hapësirave të gjelbëruara dhe pyllëzimi i terreneve të zhveshura.

x

x

x


213


Komuna duhet të ndikojë në mënyrë që të rritet vetëdija e qytetarëve për pagesën e tarifave. Komuna duhet të krijojë hapësirë dhe lehtësira për kompani të cilat bëjnë menaxhimin dhe riciklimin e plastikës dhe mbeturinave tjera.


Përmes shërbimeve cilësore, pastaj me anë të apeleve të ndryshme nëpërmjet mjeteve te informimit.


Po kemi plan që ti ofrojmë kompanisë ‘’KRONI’’ ndihmën tonë në mënyrë që ta bëjë riciklimin e plastikës. Kjo ndihmë do të bëhet përmes kompanive që operojnë në komunën tonë.


Duhet t’u ndihmojmë kompanive që bëjnë riciklimin e mbeturinave, duke apeluar te qytetarët që ta bëjnë klasifikimin e mbeturinave.


Roli i komunës është i domosdoshëm që përmes komisioneve në Bord të bëjë propozime për caktimin e tarifave.



Është në realizim e sipër, gjegjësisht në fazën eksperimentale prodhimi i energjisë përmes erës në fshatin Budakovë, në malin e Sharrit udhëhequr nga Qeveria Holandeze.


Angazhimi i Komunës-Drejtorisë rreth efiçiencës së energjisë është i pranishëm, dhe donatorëve të ndryshëm u kemi ofruar hapësira për investim në zonën industriale komunale dhe në infrastrukturë.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Komuna nuk ka Zyrtar Komunal për Efiçiencë të Energjisë.


Bashkëpunimi me MEM ekziston, ndërsa në të ardhmen do të bashkëpunojmë edhe më ngushtë në implementimin e strategjive për efiçiencë të energjisë si p.sh: ndriçimin e hapësirave publike, shkollave, ambulancave me poçe ekonomik me ç’rast harxhimet do të jenë shumë më të vogla.


Mungesa e buxhetit të mjaftueshëm komunal.

Planet dhe rekomandimet e komunës? Të gjenden donatorë për mbështetje të këtyre projekteve.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (Pagesat e qytetareve te kushtëzohen nga nxjerrja e dokumentacionit në Komunë).

x

x

x

x

x

x


214











Kemi mungesë të zyrtarëve për efiçiencë të energjisë, dhe numër te vogël të zjarrfikësve.

A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Kryesisht po. Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Ka mungesë për kuadro në efiçiencë të energjisë. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Mjetet e pamjaftueshme financiare dhe kufizimi i numrit të punëtorëve.

Përshkrimet e vendeve të punës? Po ekzistojnë përshkrimet për secilin të punësuar.


Po, bëhet në fund te vitit vlerësimi i secilit punëtor përmes teknikës së intervistës.

Motivimi i personelit? Rritja e koeficientit bazuar në kualifikim dhe punën qe kryen punëtori, transparenca e drejtorit karshi punëtoreve dhe puna kolektive.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Po kemi pas trajnime nga USAID-i për menaxhim të suksesshëm.


Menaxhimi i përformancës për shërbime publike, si dhe trajnimi i zjarrfikësve në Vushtrri.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Po janë të mirëseardhura trajnimet për stafin e Drejtorisë.


Trajnimet për gjuhën angleze dhe trajnime për menaxhimin e situatave emergjente.

X

x

X

X

X

X

X


215


Pajisjet disponuese? Aktualisht kompania për menaxhimin e mbeturinave ‘’EKOREGJION’’ nuk ka pajisje të mjaftueshme për menaxhim efektiv të mbeturinave.

Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme.

Nevojat për pajisje të reja? Kompanisë Publike i nevojitën së paku edhe 5 kompaktorë të vegjël si dhe së paku një kamion.


Kemi nevojë për teknologji informative, laptop dhe aparate fotografuese digjitale .


A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare?

Po, kemi strategji shumëvjeçare. Ne kemi filluar në komunën tonë t’i largojmë nga përdorimi kontejnerët dhe kemi filluar shërbimin shtëpi me shtëpi me anë të qeseve. Kemi kërkuar nga të gjitha fshatrat që të caktojnë vendet për deponi të materialeve të ngurta.


Mungesa e buxhetit të mjaftueshëm si dhe inkasimi jo i kënaqshëm.


Po kemi planin vjetor, 6-mujor, 3-mujor dhe javor.


Rritja e buxhetit dhe rritja e kompetencave të komunave në raport me bordet.





Tjetër (shëno _____________________________).


Jo nuk i mbulon pasi që nevojitet një mbështetje financiare për eliminimin e deponive ekzistuese .


Po kemi.


Nga grantet qeveritare, të hyrat vetanake dhe donatorët.


Komuna ka fituar disa projekte sidomos në sektorin e ujërave dhe infrastrukturën rrugore.

Projekti për rritjen e kapacitetit të ujit, Ndërrimi i tubacioneve, Ujësjellësi në Samadraxhë, Ujësjellësi në Mushtisht në vlerë 2 milion euro .

Donatorët? USAID, KFW, CDI, Komisioni Evropian.


216




Në komunën tonë qeverisja bëhet duke u bazuar në LVL.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? I tërë aktiviteti i Shërbimeve Publike bazohet në LVL.

Pengesat për zbatimin e LVL? Mos harmonizimi i LVL me ligjet tjera ekzistuese. A ka komuna rregullore lokale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndryshme të shërbimeve publike?

Ekzistojnë këto rregullore në fushën e shërbimeve publike: Rregullorja për Shërbime Komunale për qytetin e Suharekës dhe rregullimin e tij, rregullorja për mirëmbajtjen e hapësirave të gjelbëruara, si dhe rregullorja për siguri në komunikacion urban.


Nuk mendojmë se ka sjellë ndonjë kompetencë shtesë.


Ne i kemi të qarta kompetencat komunale, dhe konsideroj se LNP është e harmonizuar me LVL në një masë të caktuar, jo krejtësisht.


Po është formuar komisioni prej 3 anëtareve, një anëtar i propozuar nga Kryetari i Komunës dhe 2 nga Kuvendi Komunal.


Ka kompani private. ‘’ISA COMPANI’’ është kompani me partneritet publiko-privat dhe menaxhon mbeturinat në gjysmën e territorit te Suharekës.


Është kompani e licencuar për menaxhimin e mbeturinave. Punon me kontratë.


Konsiderojmë se është e nevojshme, ngase konkurrenca garanton shërbim më të mirë për qytetarin.


Nuk ka kompani publike komunale. Komuna është aksionarë në kompaninë publike ‘’Ekoregjion’’ që është kompani regjionale.



Përparësitë janë se shërbimi është shumë më i mirë për qytetarin.


Komuna jonë ka një përparësi pasi që ka qendrën e biznesit, ku u mundëson kompanive private që të jenë pjesë e zhvillimit dhe menaxhimit në komunën tonë. Pastaj ekziston edhe shoqata e pavarur e biznesmenëve që si shoqëri civile përfaqësohet në qeverisjen lokale.


217


Po kemi pasur raste ku në saje të bashkëpunimit të PPP, të ndryshojmë gjendjen dhe të bëjmë një ambient të përshtatshëm për mirëqenien e qytetarëve. Rasti konkret i këtij bashkëpunimi është qendra tregtare’’BEN AF’’.

Sa janë të suksesshme ato? Janë shumë të suksesshme. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave Informimi lidhur me Ligjin e ri për Menaxhim të Mbeturinave?

Jemi të informuar dhe ky ligj do të jetë i mirëseardhur.


Pjesëmarrja dhe vendimmarrja në ndërmarrjet regjionale është e rregulluar përmes komisionit të aksionarëve.


Mund të themi se komuna bashkë menaxhon me ‘’EKOREGJIONIN’’, pasi që komuna është aksionare.


Komuna do duhej ta bënte licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave.


Komuna ka më shumë rol sugjerues, ndërkaq tarifat i përcakton bordi i ndërmarrjes.


Aktualisht komuna vetëm nëpërmes apeleve të ndryshme mund të ndikoj në mbledhjen e tarifave, por në të ardhmen do duhej të kushtëzohej edhe me nxjerrjen e dokumenteve të ndryshme.


Raste konkrete të BNK? Po, kemi bashkëpunim ndër-komunal me komunat fqinje . Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Përfitimet nga bashkëpunimi janë evidente si në menaxhimin e ujërave, mbeturinave, sigurisë. Bashkëpunimi bëhet kryesisht me komunat fqinje.


218

8.26. SHTIME

KOMUNA SHTIME


I INTERVISTUARI Aziz Sylejmani - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: Drejtori, Udhëheqësi i Sektorit të Inspektoratit, Udhëheqësi i Sektorit të Ambientit, Zyrtarët e tjerë të Drejtorisë.

Organogrami? Drejtoria nuk ka organogram.


Përgjegjësitë kryesore të Drejtorisë janë: - Të ofrojë shërbimeve komunale sa më efikase për qytetarët dhe - Koordinimi i punëve me ndërmarrjet publike qendrore dhe komunale. Drejtoria për Shërbime Publike gjithashtu merret me mirëmbajtjen e rrugëve, mirëmbajtjen e sipërfaqeve të gjelbëruara, mirëmbajtjen e rrjetit të ndriçimit publik, mirëmbajtjen e rrjetit të kanalizimit të ujërave të zeza dhe atyre atmosferike, shenjëzimin horizontal dhe vertikal dhe rregullimin e transportit, funksionimin e tregjeve, mirëmbajtjen e varrezave dhe lapidareve si dhe në perspektivë me sistemet e ngrohjes qendrore dhe energjinë ekologjike. Ndërkaq Sektori për Inspektorat bën mbikëqyrjen e prodhimeve me origjinë bimore dhe shtazore, në sferën e qarkullimit të mallrave, hotelerisë, ndërtimtarisë, komunikacionit, bujqësisë, shëndetësisë humane dhe atë shtazore, kushtet higjienike-sanitare, ambienti etj., të mbështetura në ligje dhe akte nënligjore si dhe në Rregulloret Komunale dhe ato qendrore.

Numri i të punësuarve në drejtori? Gjithsej gjashtë punëtor janë të angazhuar.




Sektorin e Inspektoratit. Sektorin e Ambientit.


Punëtorët e Drejtorisë janë me kualifikim superior me përjashtim të Inspektorit të Ndërtimit i cili është student dhe Zyrtarit për Shërbime Publike i cili ka shkollën e mesme.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Mesatarisht pesë vite është përvoja e personelit. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

250 euro është paga mesatare e të punësuarve në Drejtori.

1 4 1

6


219







Të tjera (shëno ______________________________)


Mungesa e mjeteve buxhetore për rekrutimin e zyrtarëve të rinj dhe kufizimi i numrit të punëtorëve që e bën niveli qendror për komunat.



Në komunë menaxhimin e mbeturinave e bën Kompania Publike Rajonale ,,PASTËRTIA”.

Komuna nuk ka deponi. Përgjegjësitë e komunës / drejtorisë në raport me kompanitë publike të mbeturinave?

Drejtoria ka të lidhur një kontratë vjetore me kompaninë ,,PASTËRTIA”dhe e mbikëqyrë se sa i përmbush obligimet që dalin nga kontrata e lidhur.


Jo edhe aq i kënaqshëm sepse kompania posedon një makineri jo të përsosur dhe staf jo të nivelit të duhur. Po ashtu ballafaqohet edhe me problemin e inkasimit të borxhit që kanë klientët ndaj kompanisë.


Gjithsej komuna ka 21 vendbanime, prej të cilave në 11 vendbanime bëhet organizimi i mbeturinave, respektivisht menaxhimi i tyre.


Sfidë kryesore paraqet eliminimi i deponive të egra.


Planet e komunës janë që të ketë një organizim të mirëfilltë të mbeturinave në të gjitha vendbanimet e komunës.


Ka strategji lokale për menaxhimin e mbeturinave.


Komuna duhet të ketë deponinë për grumbullimin e mbeturinave dhe natyrisht riciklimin e tyre. Një organizim më i mirë i punës edhe në aspektin e furnizimit të mjaftueshëm me kontejnerë për secilën ekonomi familjare ashtu edhe në shtimin e orarit të zbrazjes së atyre kontejnerëve nga ana e kompanisë.


Përmes njoftimeve të ndryshme në mediat lokale po ashtu lajmërimeve të ndryshme në vende të caktuara si dhe përmes veprimeve të inspektorëve në zbatim të ligjit.

x

x

x


220


Drejtoria në bashkëpunim me kompaninë ,,PASTËRTIA” ka hartuar një plan të veprimit dhe do të fillohet riorganizimi i mbledhjes së mbeturinave nga ajo që ka qenë deri më tani përmes kontejnerëve nga metali. Tash e tutje mbledhja e mbeturinave do të bëhet përmes qeseve të najlonit. Pra është fjala për të gjitha bizneset në qytetin e Shtimes dhe se orari i mbledhjes së këtyre mbeturinave do të jetë i përditshëm.


Qeveria mund të ndihmojë me mjete financiare, nëse është nevoja të kontraktohet edhe ndonjë kompani private.


Komuna duhet të ketë rolin primar, në mënyrë që përcaktimi i tarifave të jete sa më i arsyeshëm dhe sa më i përballueshëm për qytetarët.



Ka pasur projekte lidhur me efiçiencën e energjisë si suvatimi dhe termoizolimi i themeleve dhe pullazit të shkollës, ndërrimi i dritareve, kaldajave nëpër shkolla dhe në qendrën e Mjekësisë Familjare. Është në përfundim e sipër realizimi i projektit të ndriçimit publik i cili funksionon me anë të paneleve solare. Financues i këtij projekti ka qenë GTZ, MMPH, KFOR-i Irlandez dhe Komuna.


Komuna ka filluar me projekte konkrete në këtë drejtim dhe ka ulur shpenzimet deri në 50 %, ndërsa sa i përket ndriçimit publik shpenzimet janë ulur 100 %.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Nuk ka zyrtar për efiçiencë të energjisë. Bashkëpunimi me Ministrinë e Energjisë dhe Minierave lidhur me efiçiencën e energjisë?

Deri më tani nuk ka ndonjë bashkëpunim konkret lidhur me efçiencën e energjisë.

Sfidat me të cilat ballafaqo-het komuna në këtë drejtim? Një prej sfidave është buxheti i limituar i Komunës.


Që të vazhdohet me realizimin e projekteve që kanë të bëjnë me efiçiencën e energjisë nga Drejtoria e Planifikimit.




Përmes mjeteve të informimit, hartimit të projekteve detaje dhe ofrimin e ndonjë donatori eventual.

x

x

x

x


221



b. Fondet shtesë nga qeveria qendrore. shumë pjesërisht pak aspak.





2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Ka mungesë të stafit. A ka drejtoria kuadro të mjaftueshme profesionale? Nuk ka kuadro të mjaftueshme.


Ka mungesë të stafit në Sektorin e Inspektoratit dhe atë të Mjedisit.


Mungesa e mjeteve buxhetore.

Përshkrimet e vendeve të punës? Janë të përshkruara vendet e punës. Vlerësimi i përformancës së personelit? Bëhet vlerësimi i përformancës së punëtorëve.

Motivimi i personelit? Ngritja e pagës, furnizimi me veshmbathje, mbushje telefoni. 2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur disa seminare.


Trajnimi nga Iniciativa për Komuna Efektive, lidhur me efiçiencën e energjisë.

Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë mjaft të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ka nevojë për trajnime të reja.


Janë të nevojshme trajnime të ndryshme, në sektorin e inspektorëve edhe atë të ndërtimit, të tregut, sanitar, të ambientit etj.


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese nuk i plotësojnë të gjitha nevojat. Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë tërësisht të mjaftueshme.

x

x

x

x

x

x

x


222

Nevojat për pajisje të reja? Ka nevojë edhe për pajisje tjera. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Nevoja për një fonometer (për matjen e zhurmës). Frigorifer dore për marrjen e mostrave.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria nuk ka, por komuna e ka planin zhvillimor. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e mjeteve. A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Drejtoria ka plan për zbatimin e strategjisë.






Tjetër (shëno _____________________________).




Ka sa ju përket shpenzimeve në mallra dhe shërbime.


Duke i dhënë hapësirë më të madhe zhvillimit të biznesit dhe inkasimit të taksave.


Komuna ka fituar donacione në disa projekte në fushën e shërbimeve publike.

Donatorët? GTZ, MMPH, KFOR-i Irlandez, USAID.




Ky nivel është mjaft i lartë.


Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL-së bëhet në një masë të konsiderueshme. Pothuajse tërësisht.

Pengesat për zbatimin e LVL? Nuk janë ofruar të dhëna lidhur me këtë çështje. A ka komuna rregullore lo-kale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore komunale që rregullon këto çështje.

x


223


Jo, nuk ka sjellë asnjë kompetencë që nuk është e paraparë me LVL.


Janë të qarta, dhe në bazë të LVL-së ndërmarrjet publike rajonale duhet të kalojnë direkt në kompetenca të komunës. Në këtë kontekst LVL dhe LNP nuk janë të harmonizuara sa duhet.


Komuna e ka përfaqësuesin e saj në Bordin e Drejtorëve të Kompanisë Publike ,,PASTËRTIA”.


Nuk ka kompani private që kryen shërbime publike.



Do të ishte shumë e nevojshme.


Nuk ka kompani komunale publike, funksionon vetëm kompania regjionale’’PASTËRTIA’’.




Ky ligj u jep mundësi iniciativave private, qoftë përmes individit, kompanie apo forme tjetër të organizimit që të merr iniciativë lidhur me investime të caktuara.


Ka pasur tendencë për këtë partneritet mirëpo për shkak të procedurave të ndërlikuara që parasheh ligji dhe centralizimit nga niveli qendror atëherë është hequr dorë nga një investim i tillë.

Rastet konkrete të aplikimit të partneritet publiko-privat? Nuk ka pasur raste konkrete.



Nuk ka njohuri të mjaftueshme lidhur me ligjin në fjalë. Vlerësohet se ky ligj do t’u jepte të drejtën komunave që të menaxhojnë direkt me kompaninë për menaxhimin e mbeturinave. Tani për tani problem paraqet se kompania nuk mund të detyrojë qytetarin që të pranojë shërbimin. Mendoj se me ketë ligj do të ishte mirë të rregullohej se secila amvisëri të ketë obligative të pranoj ofrimin e shërbimit nga kompania.


224


Komuna jonë participon me 17% të aksioneve në ndërmarrjen regjionale për menaxhimin e mbeturinave dhe një përfaqësues në Bordin e Drejtorëve.






Komuna duhet t’a këtë rolin primar në caktimin e tarifave. Tash për tash caktimin e tarifave e bën ZRRUM-i. Do të ishte mirë që komuna ta bëjë caktimin e tarifave dhe kompania për menaxhimin e mbeturinave të menaxhohet direkt nga komuna.


Edhe pse ligji e parasheh që kompanitë duhet një herë në vit t’i raportojnë Kuvendit Komunal kjo nuk ndodh.


Raste konkrete të BNK? Bashkëpunimi në fushën e Inspektoratit. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Bashkëpunimi ndër-komunal ka pasur me komunat e Lipjanit, Ferizajt dhe Suharekës.


225

8.27. VITI

KOMUNA VITI


I INTERVISTUARI Agim Haziri - Drejtor



Organizimi i drejtorisë: Drejtori

Shefat e sektorëve

Zyrtarët e sektorëve.



Përgjegjësitë kryesore të drejtorisë:

Transporti lokal, mbikëqyrë kompanitë komunale shërbyese për menaxhim të mbeturinave dhe furnizim me ujë, harton plane lokale për administrim të mbeturinave, mirëmbajtja e rrugëve lokale, shesheve publike, harton planin e mbrojtjes nga zjarri, bën vlerësimin e rrezikut, organizon mbrojtjen nga zjarri, kujdeset për zbatimin dhe përparimin e masave mbrojtëse nga zjarri, bashkëpunon me institucionet relevante të sigurisë dhe organizata joqeveritare dhe të gjithë mekanizmat tjerë në raste të fatkeqësive elementare, në raste të jashtëzakonshme i propozon kryetarit të komunës të shpall gjendjen e jashtëzakonshme, si dhe propozon urdhëresa dhe masa tjera administrative.

Numri i të punësuarve në drejtori? 32.




Drejtoria ka dy sektorë:

Sektori i Shërbimeve Publike.

Sektori i Emergjencës.


Rreth 90% e personelit në sektorin e shërbimeve publike janë me shkollim superior. Ndërsa në sektorin e emergjencës 30% e personelit janë me shkollim superior, kurse 70 % me shkollim të mesëm.

Përvoja e punës e personelit në drejtori? Përvoja e punës të të punësuarve në drejtori është shumëvjeçare. Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori?

Niveli i të ardhurave mesatare për të punësuarit në drejtori është afërisht 230 euro.

32

31

1


226






Mos pagesa e shërbimeve nga qytetarët.

Të tjera (shëno Kompetencat e centralizuara)


Transferimi i kompetencave nga niveli qendror, mungesa e kapaciteteve të mjaftueshme, mjedisi i papërshtatshëm i punës, mospagesa e shërbimeve nga qytetarët, të gjitha këto ndikojnë në mosfunksionimin e mirë të shërbimeve publike.



Menaxhimi i mbeturinave bëhet nga kompania publike ’’UNIVERZAL’’, ndërkaq ne nuk kemi deponi legale në komunën tonë.


Përgjegjësi kryesore e komunës, respektivisht e drejtorisë është që ta mbikëqyr funksionimin e kompanisë publike për menaxhimin e mbeturinave.


Kapaciteti menaxhues në sektorin e mbeturinave, është relativisht i kënaqshëm.


Në ofrimin e këtyre shërbimeve janë të përfshira 13 fshatra dhe qyteti.


Sfidë kryesore paraqet vetëdijesimi i qytetarëve, në mënyrë që ambienti të jeta sa më i pastër.


Komuna sa më parë duhet të punojë në largimin e deponive te egra. Duhet gjetur hapësirë e caktuar për një deponi legale.




Menaxhim më i mirë i mbeturinave në mënyrë që ofrimi i shërbimeve për qytetarët duhet të jetë sa më efikas.


Ne mendojmë se nëpërmes fletushkave, broshurave dhe nëpërmes reklamave të ndryshme t’a rrisim këtë vetëdije.


Kemi ide konkrete, dhe kjo parashihet edhe në planin zhvillimor të komunës si tërësi.

X

X

X

X


227


Qeveria dhe donatorët potencial do duhej të na ndihmonin me anë të donacioneve të ndryshme, në mënyrë që të kemi një teknologji sa më të përsosur për menaxhimin e mbeturinave.


Komuna duhet të jetë kompetente, pra duhet ta këtë rolin kryesor lidhur me këtë çështje.



Kemi realizuar një projekt me financim nga komuna që ka të bëjë me efiçiencën e energjisë që ka pasur të bëjë me ndërrimin e poçeve për ndriçimin e qytetit, ku këta poçe janë ndërruar me poçe efecient.

Ndërsa projektet si ndërrimi i dyerve dhe dritareve në “Nijazi Rexhepi” në Sllatinë të Poshtme dhe ndërrimi i dyerve dhe dritareve në Qendrën e Mjekësisë Familjare janë projekte të bashkëfinancuara mes GTZ-së dhe komunës.


Angazhimi i komunës, përkatësisht drejtorisë duhet të jetë i vazhdueshëm. Efiçienca e energjisë është një fushë shumë e rëndësishme jo vetëm për komunën por edhe në nivel kombëtar.


Nuk ka zyrtar për Efiçiencë të Energjisë, punët rreth kësaj çështje kryhen brenda drejtorisë si punë shtesë.


Deri më tani nuk ka pasur ndonjë bashkëpunim në këtë drejtim. Ndryshe komuna është e hapur dhe shumë e interesuar për një bashkëpunim të tillë.


Sfidë kryesore paraqet mungesa e zyrtarit për Efiçiencë të Energjisë dhe gjetja e fondeve lidhur me investimet në këtë segment me rëndësi.


Sa më shpejt të gjendet mënyra që komunat të kenë zyrtar për efiçiencë të energjisë, përkatësisht zyrtarin komunal për efiçiencë të energjisë. Planet e komunës janë që në të ardhmen të punohet me shumë në këtë drejtim, të kërkohen donacione të ndryshme dhe të investohet më shumë në efiçiencë të energjisë.


Të ndihmojë në mbledhjen e taksave për shërbimet publike. Të ndihmojë kompanitë në ofrimin e pajisjeve të reja lidhur me menaxhimin e mbeturinave. Të përmirësohet cilësia e menaxhimit të drejtorisë – të ngritën kapacitetet brenda drejtorisë. Të rritet ndërgjegjësimi i qytetarëve për pagimin e taksave lidhur me mbeturinat. Të rritet vetëdijesimi i qytetarëve lidhur me efiçiencën e energjisë. Tjetër (Ligje të mirëfillta.)

Në çfarë mënyrë mendohet të bëhet kjo? Kjo mund të bëhet vetëm duke zbatuar ligjin në përpikëri.

x

x

x

x


228










Momentalisht janë të mjaftueshme, por në të ardhmen e afërt do të kemi nevojë edhe për më shumë.

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Deficit ka në sektorin financiar ku mungon zyrtari për financa. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Pengesë kryesore paraqet niveli qendror, i cili nuk lejon punësimin e punëtorëve shtesë për shkak të limitëve buxhetore.

Përshkrimet e vendeve të punës? Ekziston përshkrimi i vendeve të punës.


Edhe vlerësimi i përformancës bëhet ashtu siç e kemi të përcaktuar me rregullore.

Motivimi i personelit? Nuk ka ndonjë motivim të theksuar, për arsye të pagave shumë të ulëta.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur disa trajnime. Lloje e trajnimeve / kurseve të ndjekura deri tani? Kryesisht kanë qenë në fushën e shërbimit të zjarrfikësve.

Sa kanë qenë të suksesshme? Po, kanë qenë të suksesshme. Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Trajnimet e reja janë të mirëseardhura.


Më së shumti do të ishin të nevojshme trajnimet që kanë të bëjnë me avancimin e punës me kompjuter.


Pajisjet disponuese? Pajisjet disponuese janë të stërvjetruara.

x

x

x

x

x

x

x


229

Sa janë të mjaftueshme? Nuk janë të mjaftueshme. Nuk i plotësojnë as gjysmën e nevojave. Nevojat për pajisje të reja? Nevojat për pajisje të reja janë shumë të mëdha. Llojet e pajisjeve të reja që janë të nevojshme?

Kemi nevojë sidomos për kompjuter të rinj, pajisje të ndryshme për zjarrfikës dhe teknologji të re për mbeturina.

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Drejtoria nuk disponon me një strategji të tillë.


Problem kryesor paraqet infrastruktura ligjore dhe mjetet buxhetore jo të mjaftueshme.


Komuna nuk ka ndonjë plan të veçantë për zbatimin e kësaj strategjie.


Duhet shfrytëzuar të gjitha kapacitete e mundshme, në mënyrë që të krijohet kjo strategji.





Tjetër (shëno _____________________________).


Buxheti komunal nuk i mbulon të gjitha shpenzimet e nevojshme.


Ka planifikim të sigurisë financiare për vitin e ardhshëm.


Përveç grantit qeveritar, rritja dhe qëndrueshmëria e buxhetit duhet të bëhet përmes menaxhimit të mirëfilltë të tij si dhe duke rritur të hyrat vetanake të komunës.


Komuna ka përfituar disa donacione për projekte të ndryshme në fushën e shërbimeve publike.

Donatorët? Donator kanë qenë: ‘’INTER CORPORACION’’ dhe ‘’CDI’’.



Niveli i implementimit të Li-gjit për Vetëqeverisje Lokale?

Implementimi i LVL në komunën tonë është në nivel të kënaqshëm.

Organizimi i shërbimeve publike sipas LVL? Deri në një masë të caktuar, jo krejtësisht.

Pengesat për zbatimin e LVL? Mosfunksionimi i mirë i organeve të rendit si dhe i atyre gjyqësore.

A ka komuna rregullore lo-kale që në mënyrë specifike rregullojnë aspekte të ndry-shme të shërbimeve publike?

Komuna ka rregullore lokale që lidhet me fushën e caktuar.

x

x


230


Ligji për Ndërmarrjet Publike nuk ka sjell asnjë kompetencë shtesë që nuk e kemi pasur deri më tani.


Ne si komunë i kemi të qarta, por konsiderojmë se problem paraqet niveli qendror i cili i mban akoma të ngrira disa kompetenca që do të duhej t’u takonin komunave.


Është themeluar Bordi i Drejtorëve, por ende nuk është funksional.





Tani për tani nuk është shumë e nevojshme.


Komuna jonë ka kompaninë publike komunale ‘’UNIVERZAL’’.


Me vendim të Kuvendit Komunal.


Përparësitë në aplikimin e partneritet publiko – privat janë ngase do të ndihmonte komunën në fusha të ndryshme.


Nuk ka pasur raste konkrete të PPP, drejtori u ka dërguar ftesë kompanive private për bashkëpunim të tillë.


Rasti konkret i ftesës për PPP ka pasur të bëjë me largimin e deponive të egra, ku kjo pjesë e tokës do u ipej në shfrytëzim për një kohë të caktuar.

Sa janë të suksesshme ato? Është në proces e sipër. 3.4. Ligji për Menaxhim të Mbeturinave


Drejtori i drejtorisë ka qenë i deleguar nga AKK në grupin punues për hartimin e këtij ligji. Ligji për menaxhimin e mbeturinave është i gatshëm si draft. Ka mbetur vetëm të amandamentohet Me fuqizimin e këtij ligji, besoj që do të rregullohen shumë çështje sa i përket menaxhimit të mbeturinave. Do të definohet qartë të gjitha specifikat. Komunat do të kenë të drejtë që t’i regjistrojnë kompanitë si shoqëri aksionare të cilat do t’i raportojnë komunës.


231



Komuna është pjesëmarrëse vetëm në kompaninë publike regjionale e cila ka të bëjë më ujë dhe kanalizim “HIDROMORAVA”. Komuna nuk merr pjesë në kompaninë regjionale të mbeturinave, sepse ka krijuar kompani publike komunale.




Licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave duhet ta bëjë komuna.


Komuna deri më tani ka një rol sugjerues. Konsideroj që roli i komunës në këtë drejtim është i një rëndësie të madhe.


Mënyra e raportimit bëhet sipas marrëveshjes së nënshkruar nga Kryetari i Komunës me kompanitë regjionale.


Raste konkrete të BNK? Nuk ka pasur ndonjë rast të bashkëpunimit ndër-komunal. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?


232

8.28. VUSHTRRI

KOMUNA VUSHTRRI


I INTERVISTUARI Islam Latifi – Shef Sektori.



Drejtoria është e organizuar në këtë mënyrë: - Drejtori i Drejtorisë - Menaxherët e Sektorit - Zyrtarët në Drejtori - Ngasësit e automjeteve.



Përgjegjësitë e drejtorisë janë këto: - Planifikimi i projekteve në infrastrukturë, - Furnizimi me ujë, pastrimi i ujërave të zeza dhe atmosferik, - Rregullimi dhe mirëmbajtja e sipërfaqeve publike, (parqeve, rrugëve dhe trotuareve), - Largimi i hedhurinave, - Ndriçimi publik, - Sinjalizimi i rrugëve, - Organizimi i transportit lokal, - Mirëmbajtja e varrezave, etj.

Numri i të punësuarve në drejtori? 15 Punëtorë



Sektorët e drejtorisë? Drejtoria e Shërbimeve Publike ka dy sektorë:

- Sektori për Shërbime komunale dhe - Sektori për Komunikacion dhe rrugë lokale.

Niveli i arsimimit dhe kualifikimit të personelit? Superior 3 punëtorë, të lartë 1 , të mesëm 11.


Përvoja e punës së personelit është nga 1 – 40 vjet. - Drejtori 40 vjet, - Menaxheri i sektorit 37, - Zyrtari për Shërbime komunale 32 vjet, - Zyrtari për komunikacion dhe sinjalizim 8 vjet, - Zyrtari për energjetik dhe ndriçim publik 1 vjet, - Zyrtari për shërbime komunale 1 vjet, - Mirëmbajtësi i parqeve 7 vjet, - Shefi i autoparkut 37 vjet, - Ngasësit e automjeteve: prej 3-36 vjet.


- Drejtori i Drejtorisë 525 €. - Menaxherët e Sektorit 298.40 ose koeficientin 7.5 - Zyrtarët 280.80 € ose koeficientin – 7. - Shefi i autoparkut koeficientin – 6. - Ngasësit e automjeteve – 5.

2 6 2 5

14 1


233





Mjedisi i papërshtatshëm i punës, zyre dhe teknologji e

vjetër, pagat e ulëta.



Të tjera (shëno ______________________________)


Shërbimet publike janë të lidhura drejtpërdrejt me furnizimin me ujë, largimin e ujërave të zeza, mirëmbajtjen e ambientit, pastrimin e qytetit nga hedhurinat etj. Mospagesa e shpenzimeve nga qytetarët vështirëson punën e kompanive publike e me këtë edhe punën e Drejtorisë për Shërbime Publike.



Kompania që punon në menaxhimin e mbeturinave është Uniteti Njësia në Vushtrri. Ndërsa deponia kryesore është regjionale dhe kohë pas kohe krijohen edhe disa deponi ilegale të cilat pastaj DSHP-ja duhet ti mënjanojë.


Po Komuna është bashkë aksionare, prandaj për shërbime efikase bashkëpunimi është i domosdoshëm sidomos në caktimin e tarifave dhe inkasimin e mjeteve.


Kjo është e definuar në nivel të sektorit për Shërbime Komunale dhe në bashkëpunim të ngushtë me drejtuesit e Kompanisë. Ka kapacitete të mjaftueshme.


Rreth 20 % e vendbanimeve apo rreth 14 vendbanime prej 67 sa janë gjithsej.


Mungesa e gatishmërisë së qytetarëve për pagesë, si dhe hedhja e mbeturinave vend e pa vend-krijimi i deponive ilegale


- Rritja e numrit të vendbanimeve të cilave u ofrohet shërbimi

- Ndërmarrja e masave për rritjen e përqindjes së pagesës për këto shërbime nga ana e qytetarëve.


Po, ka strategji lokale.


- Të rritet niveli i pagesës nga ana e qytetarëve. - Të ndryshohet forma e grumbullimit në qytet nga

kontejnerët në grumbullim me qese të plastikës, si dhe ndarja apo klasifikimi i mbeturinave.

- Rritja e numrit të vendbanimeve që u ofrohet shërbimi i mbledhjes së mbeturinave.

x


234


- Përmes ofrimit të shërbimeve cilësore, largimit të mbeturinave me kohë si dhe pagesa e ofrimit të këtyre shërbimeve.

- Ndikimi në vetëdijesimin e qytetarëve përmes mjeteve të informimit, afisheve të ndryshme etj.


Ka vetëm plane ideore.


Donacione me pajisje të reja për ndërmarrjet publike sidomos me kompaktorë të vegjël.


Caktimi i tarifave tatimore duhet të bëhet në koordinim të plotë në mes ndërmarrjeve komunale për menaxhimin e mbeturinave dhe Komunës.



Po kanë qenë dy projekte në bashkëfinancim nga GTZ-ja dhe KK-ja:

- Ndërrimi i dritareve të shkollës fillore në fshatin Mihaliq. - Ndërrimi i dritareve në objektin e Drejtorive të Urbanizmit

dhe Kadastrit. - Po ashtu edhe ndërrimi i poçeve elektrik ekzistues në

ndriçimin publik me poqa ekonomik. Rëndësia e angazhimit të komunës / drejtorisë në punët që kanë të bëjnë me efiçiencë të energjisë?

Është një angazhim shumë i rëndësishëm dhe i cili duhet të rritet në të ardhmen edhe më shumë dhe roli i drejtorisë në këtë aspekt do të jetë i pazëvendësueshëm.

A ka komuna zyrtar komunal për efiçiencë të energjisë? Ende nuk është themeluar një pozitë e tillë në komunën tonë.


Ka bashkëpunim dhe në të ardhmen e afërt pritet të bashkëpunojmë edhe më ngushtë në implementimin e strategjisë për efiçiencë të energjisë si p.sh: në synimet tona për ndërrimin e të gjithë poçeve në institucionet publike, po ashtu edhe në projekte që kanë të bëjnë me renovime të objekteve si shkolla, QMF, e objekte tjera me qëllim të efiçiencës së energjisë.


Mungesa e buxhetit për këto projekte si ndërrimi i poçeve pastaj renovimet e objekteve (ndërrimi i dritareve, izolimi i kulmeve etj.).

Planet dhe rekomandimet e komunës? Të gjejmë donatorë për t’i mbështetur financiarisht këto projekte.



x

x

x

x


235









2. Kapacitetet ekzistuese dhe nevoja për ngritje të kapaciteteve - burimet njerëzore Mungesë të stafit apo mbingarkesë në drejtori? Kemi mungesë të zyrtarit për efiçiencë të energjisë.


Po kemi kuadro të mjaftueshme si: juristin, inxhinierët, teknikët etj.

Në cilët sektorë ka deficit të kuadrove profesionale? Në efiçiencë të energjisë. Pengesat në punësimin e stafit të ri – kuadrove profesionale?

Mjetet buxhetore dhe numri i kufizuar i punëtorëve.

Përshkrimet e vendeve të punës? Po ekzistojnë përshkrimet për secilin të punësuar. Vlerësimi i përformancës së personelit? Po ekziston.

Motivimi i personelit?

Po secili punëtor ka të nënshkruar kontratën e punës, derisa ngritja e nivelit të pagesës do të ishte motiv shtesë për personelin. Po ashtu bashkëpunimi dhe harmonia kolektive me qëllim të ofrimit të shërbimeve sa më cilësore për qytetarin.

2.1. Trajnimet / Kurset e ndryshme: A ka pasur trajnime / kurse deri me tani në komunë? Ka pasur kurse dhe trajnime të ndryshme deri me tani.


- Menaxhimi i përformancës, për shërbimet e furnizimit me ujë, kanalizimit, dhe për menaxhimin e mbeturinave.

- Menaxhim i përformancës për shërbimet e transportit publik, parkimit publik, ndriçimit publik, planifikimit urban dhe inspektimet

- ECDL, etj. Sa kanë qenë të suksesshme? Kanë qenë të suksesshme.

x

x

x

x

x

x

x


236

Nevoja për trajnime të reja në drejtori? Ekziston nevoja për trajnime të reja. Çfarë lloj trajnimesh janë të nevojshme? Informatikë, gjuhë angleze dhe trajnime të tjera profesionale.



Drejtoria për shërbime publike posedon pajisjet e nevojshme për punë, ndërsa Kompania për menaxhimin e mbeturinave ,,Uniteti” njësia në Vushtrri posedon këto pajisje:

2 kompaktorë, 2 mini kompaktorë, 3 traktorë, 1 kamion vetë shkarkues – kiper, 2 kamion me zinxhirë, 1 lugë ngarkuese të vjetër, 1 greder për pastrimin e borës dhe për hedhjen e kripës, 120 kontejner 1.1, 30 kontejner 7 m³, 20 kontejner 5 m³.

Sa janë të mjaftueshme? Pjesërisht sepse kemi shtim të nevojave dhe kërkesave.

Nevojat për pajisje të reja? Kompanisë i nevojiten edhe se paku 5 kompaktorë të vegjël, si dhe një numër i konsiderueshëm i kontejnerëve, në mënyrë që të rritet numri i vendbanimeve ku do të menaxhohen mbeturinat.


Kemi nevojë për aparat fotokopjues, si dhe pajisje të teknologjisë informative (2 kompjuter, printer, 1 llaptop, kamere si dhe aparat digjital).

2.3. Planet e punës: A disponon drejtoria me strategji shumë vjeçare? Po disponon. Problemet dhe nevojat për të zbatuar strategjinë? Mungesa e buxhetit (limitet buxhetore). A ka drejtoria juaj plan vjetor të punës për zbatimin e strategjisë?

Po kemi planin vjetor.

Nevojat e drejtorisë në këtë drejtim? Rritja e buxhetit.




Jo nuk i mbulon të gjitha.


Po kemi.


Duhet të bazohet edhe nga të hyrat vetanake dhe donacionet.


237


Po kemi fituar disa donacione.

Donatorët?

Rrjeti i ujësjellësit për 11 fshatra, donator Zyra Zvicerane, Rrjeti i ujësjellësit në fsh. Skromë dhe Banjskë - donator Mercy Corps, Rruga Vushtrri – Gojbulë – Karaçë -donator Agjensioni Evropian për rindërtim, Projektet lidhur me efiçiencë të energjisë – donator GTZ.




Implementimi i LVL në Komunën e Vushtrrisë është në nivel të duhur.


I tërë organizimi i shërbimeve publike është duke u bërë sipas LVL-së.

Pengesat për zbatimin e LVL? Kryesisht nuk kemi pengesa.


Po ka rregullore. -Rregullorja për shërbimet komunale dhe rregullimin e qytetit, e datës 19.09.2004 - Rregullorja për shërbimet e varrimit, rregullimin dhe mirëmbajtjen e varrezave e datës 25.05.2006. - Rregullorja për sigurinë në komunikacion në territorin e Komunës së Vushtrrisë, e datës 16.07.2004 - Rregullorja për organizimin e transportit të udhëtarëve, Qershor 2009


Jo nuk ka sjellë ndonjë kompetencë të veçantë


LNP-ja dhe LVL-ja janë të harmonizuara deri një farë mase, pra nuk janë tërësisht të harmonizuara.


Po është i formuar ky komision dhe në bazë të ligjit komuna ka caktuar anëtarët e vet në Bordin e Drejtorëve. Komuna jonë është aksionare në ndërmarrjen publike për menaxhimin e mbeturinave. Ne participojmë diku me 25% të aksioneve. Ndërmarrja regjionale publike përfshin komunën tonë, Skenderajn dhe Mitrovicën. Dhe varësisht nga madhësia e komunave edhe participimi është ekuivalent me ketë madhësi.


Jo nuk ka ndonjë kompani private të angazhuar në shërbimet publike.



238


Po konsiderojmë që është e nevojshme në mënyrë që të futet konkurrenca e cila konsiderojmë se do të sillte shërbime më cilësore.


Kemi vetëm njësi të Kompanisë në Komunën tonë, sepse kompania publike për menaxhimin e mbeturinave është Regjionale.



Përparësitë në aplikimin e Ligjit mbi PPP janë të mëdha dhe të rëndësishme për komunën.


Deri më tani kemi vetëm një rast të dhënies së hapësirës publike në kontest të PPP-së.


Kemi rastin e dhënies në shfrytëzim të hapësirës publike në afërsi të urës së vjetër të gurit, nga ana e drejtorisë së prokurimit.

Sa janë të suksesshme ato? Ky rast është treguar mjaftë i suksesshëm sepse nga një vend i deponive të mbeturinave është shndërruar në vend mjaft atraktiv për qytetarët.



Kemi marrë pjesë në disa takime me Asociacionin e Komunave të Kosovës në lidhje me ligjin për menaxhimin e mbeturinave. Jemi të njoftuar për ketë ligj. Dimë që është në procedim e sipër. Ne mendojmë se sa më parë ky ligj duhet të hyjë në fuqi. Është më se i nevojshëm dhe i domosdoshëm.



Pjesëmarrja dhe vendimmarrja në ndërmarrjet regjionale është e rregulluar me ligj dhe bëhet përmes Komisionit të aksionarëve dhe Bordit të drejtorëve.


Jo, vetëm përmes pjesëmarrjes së anëtarëve në Bordin e Drejtorëve.


Mendojmë se aktualisht vetëm ZRRUM ka kapacitete të mjaftueshme dhe mundësi të bëjë licencimin e ndërmarrjeve të mbeturinave.


Përmes anëtarit të bordit Komuna mund të merr pjesë në caktimin e tarifave.


239


Kemi takime të rregullta si dhe këmbim te raporteve edhe në formën e shkruar.


Raste konkrete të BNK? Kemi raste të bashkëpunimit sidomos në nivelin regjional. Përfitimet, dhe komunat me të cilat ka pasur raste të BNK?

Kryesisht janë Komuna e Mitrovicës dhe Skenderajt.


240


241


242

AKK-ja ka statusin e vëzhguesit në Kongresin e Autoriteteve Lokale dhe Rajonale në Evropë të Këshillit të Evropës. Është Anëtar i Përhershëm i NALAS-it (Rrjeta e Asociacioneve të Autoriteteve Lokale të Evropës JugLindore), anëtar i Rrjetit LOGIN, anëtar i Rrjetit LOGON. Anëtar në pozitën Asociacion i Ftuar (i ngjashëm me pozitën e anëtarit vëzhgues) në Komitetin Evropian të Komunave dhe Regjioneve (CEMR) si dhe anëtar në ALDA (Asociacioni i Agjensive për Demokraci Lokale).

Str “Gustav Mayer”, No. 5 • Prishtinë/Pristina – Republic of Kosova

Tel. +381 (0) 38 245 734 • Fax. +381 (0) 38 245 733

Rr “Gustav Mayer”, Nr. 5 • Prishtinë – Republika e Kosovës Tel. +381 (0) 38 245 734 • Fax. +381 (0) 38 245 733

[email protected] • www.komunat-ks.net

AKK AKK-ja ka statusin e vëzhguesit në Kongresin e Autoriteteve Lokale dhe Rajonale në Evropë të Këshillit të Evropës. Është Anëtar i Përhershëm i NALAS-it (Rrjeta e Asociacioneve të Autoriteteve Lokale të Evropës JugLindore), anëtar i Rrjetit LOGIN, anëtar i Rrjetit LOGON. Anëtar në pozitën Asociacion i Ftuar (i ngjashëm me pozitën e anëtarit vëzhgues) në Komitetin Evropian të Komunave dhe Regjioneve (CEMR) si dhe anëtar në ALDA (Asociacioni i Agjensive për Demokraci Lokale).

Analiza SHQIP FINALkomunat-ks.net/wp-content/uploads/downloads/2013/05...ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI I SHËRBIMEVE PUBLIKE KOMUNALE 8 ndërsjellë, që transferohen tek komunat tjera

Documents