Amputation

การพยาบาลผปวยทไดรบการรกษาดวยการตดแขนขา

ว ตถ ประสงค เมอสนสดการเรยนการสอน นสต

สามารถ1. อธบายเกยวกบความหมายและ

วตถประสงคของการรกษาดวยการตดแขนขาได

2. อธบายเกยวกบขอบงชในการรกษา ดวยการตดแขนขาได

3. อธบายเกยวกบการแบงชนดและระดบของการตดแขนขาได

4. อธบายเกยวกบภาวะแทรกซอนภายหลงการตดแขนขาได

5. อธบายเกยวกบการพยาบาลผปวยกอนและหลงการตดแขนขาได

ความหมายของการผาตดAmputation

Below Knee Amputation

VDO

ความหมายของการผาตดAmputation

การตดสวนของอวยวะท ไมตองการออก มกใชใน

การอธบายถงสวนของ แขนหรอขาทถกตด หาก

เปนการตดผานขอพอดเรยกวา “Disarticulation” สวน

ทเหลอจากการตด เรยก วา ตอขา หรอตอแขน

(Stump)

ขอบงช ในการร กษาดวยการตดแขนขา

ชนดของการตดแขนขา

1.Open amputation 2.Closed amputation

ระด บของการตดแขนขา

ขนอยกบพยาธสภาพทจำาเปนเชน การไหลเวยนเลอด เนอเยอและอวยวะ

ใกลเคยง ความเหมาะสมของการเตรยมตอแขนขาเพอใหไดประโยชนสงสด

ในการใสแขนขาเทยมในภายหลงSkin Soft tissue StrengthSensationShapeSizeSteering property

-ขอควร คำานงถง

7S

ระด บการตดแขน

การตดน วม อ : Ray amputationWrist disarticulationElbow disarticulationBelow elbow amputation : B.E.Above elbow amputation : A.E.Shoulder disarticulation

การตดน วม อ : Ray amputationWrist disarticulationElbow disarticulationBelow elbow amputation : B.E.Above elbow amputation : A.E.Shoulder disarticulation

ระด บของการตดขา

1. Chopart and Lisfranc amputation2. Foot amputation3. Below knee amputation4. Knee disarticulation5. Above knee amputation6. Hip disarticulation

ระดบการตดแขนขา

ภาวะแทรกซอนภายหลงการตดแขนขา

1. Reactionary hemorrhage 2. Secondary haemorrhage3. Infection4. Blood clot5. Tissue necrosis 6. Flexion deformity or Contracture7. Neuroma8. Phantom pain and Phantom limb sensation

Phantom pain & Phantom limb sensation เกดจากกลไกการทำางาน

ของระบบประสาท ซงมการเชอมโยงการรบรสวนตางๆของรางกาย(Neurosignature) เมอไดรบ

การตดแขนขา ทำาใหการเชอมโยง กระแสประสาทบกพรอง บรเวณทรบร

ความรสกในสมองจงเปลยนไปดวยจงทำาใหผปวยมความรสกหลอนวา

อวยวะทถกตดออกไปยงคงอย และม อาการตางๆ ทไมเฉพาะเจาะจง

1. การพยาบาลกอนผาต ด การเตร ยมทางดาน

รางกาย การเตร ยมทางดาน

จตใจ2. การพยาบาลหลงผ าต ด

การพยาบาลผป วยทไดร บการต ดแขนขา

เรองการประเมนภาวะสขภาพและ วางแผนการพยาบาลทงในดานรางกาย

จตใจ อารมณ และสงคม เนนในดาน จตใจ เนองจากผปวยมกวตกกงวล เครยด และซมเศรา ไมยอมรบในการ

รกษา ทตองมการสญเสยขาหรอแขนซงถอเปนอวยวะทสำาคญในการดำารง

ชพ รวมถงดานภาพลกษณ

การพยาบาลผป วยก อนการตดแขนขาการพยาบาลผป วยก อนการตดแขนขา

ตวอยางขอวนจฉยการพยาบาลกอนผาตดแขนขา

* มความวตกกงวลเกยวกบการผาตด*ขาดความรเกยวกบการเตรยมความพรอมกอนผาตด

การพยาบาลกอนผาตด

สร างส มพนธภาพทด เป ดโอกาสใหผ ป วยพดระบายความร ส ก

อาจใชเทคนคกล มบ ำาบ ด แนะนำาการออกกำาลงกายกอน

ผาต ด เตร ยมความพรอมเพ อการระง บความร สก

ดแลบร เวณแผลหรอผ วหนงท ม พยาธ สภาพ

อธบายการเตร ยมความพรอม ตางๆ ก อนการผาต ด

การพยาบาลหลงผ าต ด

วตถประสงคเพอชวยใหผปวยกลบคนส สภาพปกตไดโดยเรว ตลอดจนไมม

ภาวะแทรกซอนภายหลงการผาตด โดย เฉพาะ 24-48 ชวโมงหลงผาตด

ตวอยางของขอวนจฉยและการพยาบาลหลงผาตด

- เสยงตอภาวะตกเลอดจากการผาตดแขนขา- มอาการปวด บวมบรเวณแผลหลงผาตด- เสยงตอการเกดอปสรรคในการใสอวยวะเทยม

- อาจเกดความวตกกงวลกบสภาพความเจบปวยและปรบตว

เส ยงต อภาวะตกเล อดจากการผาต ดแขนขา ประเมนอาการและอาการแสดงของ

การตกเล อด ดแลการทำางานของขวดระบาย การส งเกตการไหลเว ยน บร เวณ

แผลผาต ด ด แลพนผ ายดและยกขา ดแลใหได ร บสารนำาทางหลอดเล อด

ดำา ดแลบนท กสารนำาเข าและออก

สงเกต Urine output ดแลการใหเล อดตามแผนการร กษา

มอาการปวด บวมบร เวณแผลหลงผ าต ด

การประเมนความปวด ตองแยกให ออกวาปวดแผลผาตดทเยบหรอ

Neuroma ปวดจาก Phantom pain

ลกษณะปวดแปลบคลายเขมแทง บบรด ปวดแสบปวดรอน ไมแนนอน

บางรายม Phantom sensation หรอ ความรสกหลอนวาอวยวะหดเขามาหา

stump รสกชา รสกแขนขาทตดไป เคลอนไหวหรอแกวงลอย

ดแลใหพกตอแขนขาในระยะ 24-48 ชวโมงแรกหลงผาตด

ยกตอขาใหสง หรอวางบนหมอน จดทายกปลายเทาเตยงใหสงเพอชวยลด

บวม ลดปวด ดแลทางดานจตใจ และใหความร แนะนำาและกระตนใหผปวยออกกำาลง

กลามเนอ ใชเทคนคการเคาะเบาๆ ทตอขา การดแลใหไดรบยาตามแผนการรกษา

มอาการปวด บวมบร เวณแผลหลงผ าต ด(ตอ)

ในระยะหลง 48 ชวโมงไปแลว� อาจมการต ดเช อท แผลผาต ด- ดแลประเมนบร เวณแผลผาต ด โดย

เฉพาะในราย ทผ าต ด Opened stump

- ทำาแผลผาต ดดวยหลก Aseptic technique- ควรประเม นสญญาณชพ โดยเฉพาะอ ณหภม ในร างกาย

: เส ยงต อการเก ดอ ปสรรคในการใส อว ยวะเท ยมจากการผดร ปของ

ตอขา (Stump) ผปวยA.K. amputation ใหนอน

ควำาหมนขาเขาขางในไมวางหมอน ระหวางขา

ผปวย B.K. amputation หลกเลยงการอยในทางอตอขา

แนะนำาทาตางๆ ทควรหลกเลยง ดแลพนผาทตอแขนขาใหไดรป ลด

อาการบวม พนอวยวะใหไดรปโคน ใหญปลายเลก

ระว งการเก ด Flexion contracture

การดแล Stump

เทคนคการพนผา พน stump ใหม คณภาพ - พนผายดไปทางเด ยวก น - พนแบบทะแยงมม ไม พน

circular

- พนส งถ งระด บเหนอข อท ต ด มากทส ด

- พนตลอด 24 ชวโมงและแกพนใหมเม อหลวม

ว นละ 2 - 3 ครง - ใหม ความสมำาเสมอในการพน

สวนปลาย กระชบ

- กรณ BKA :พนใหมร ปร างทรง กระบอก (cylindrical)

- กรณ AKA : พนใหเปนร ปโคน (conical)

ใชผาย ดกว าง 4 และ 6 นว ส ำาหร บ ตอระดบ BKA และ AKA

เทคนคการพนผา

อาจเกดความวตกกงวลกบสภาพความเจบปวยและปรบตว

สรางสมพนธภาพกบผปวย เปดโอกาสใหผปวยระบายความรสกตลอด

จนปญหาและความตองการ พยาบาล ปลอบโยนและใหกำาลงใจแกผปวย

ดแลผปวยอยางใกลชด แนะนำาเกยว กบเทคนคผอนคลายความวตกกงวล

และใหคำาแนะนำาเกยวกบการดแลตอแขนขาเพอใหผปวยสามารถสวมแขนขาเทยมไดเรวทสด

ขาดความรเกยวกบการปฏบตตนเมอ กลบไปอยบาน

แนะนำาการทำาความสะอาดตอแขนขา ไมแช Stump นวดเบาๆ เพอกระตนใหมการไหลเวยนเลอด

บอกวตถประสงคและวธการพน Stump แกผปวยหรอผดแล

สอนหลกทวไปในการพนผา แนะนำาการออกกำาลงกายแขนขาขางท

ถกตด ใหผปวยมาพบแพทย หากพบอาการ

ผดปกต แนะนำาผปวยทมโรคประจำาตว ในการด

แลขาขางทด แนะนำาเกยวกบทาทถกตอง

Stump Exercise