1 Forex Đşlemlerinde Başarının Sırrı Bölüm 1 Forex bir kumar ortamı değildir. Burada mantıklı, bilgili ve sabırlı bir yaklaşım ile düzenli olarak gelir elde etmek mümkündür. Bunun için profesyonel bir yatırımcı olmanız gerekmez. Emekli, çalışan, öğrenci, serbest meslek sahibi, esnaf ya da memur herkes forexte işlem yapabilir ve ikinci bir gelir elde edebilir. Başarı, kazanç ve servet aslında herkesin elinin altındadır, önemli olan nasıl ve nereye bakacağınızı bilmeniz, bilmiyorsanız bilenden öğrenmenizdir.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Forex Đşlemlerinde Başarının Sırrı
Bölüm 1
Forex bir kumar ortamı değildir. Burada mantıklı, bilgili ve sabırlı bir yaklaşım ile düzenli olarak gelir elde etmek mümkündür. Bunun için profesyonel bir yatırımcı olmanız gerekmez. Emekli, çalışan, öğrenci, serbest meslek sahibi, esnaf ya da memur herkes forexte işlem yapabilir ve ikinci bir gelir elde edebilir.
Başarı, kazanç ve servet aslında herkesin elinin altındadır, önemli olan nasıl ve nereye bakacağınızı bilmeniz, bilmiyorsanız bilenden öğrenmenizdir.
2
Forex Risk Uyarısı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, Portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
3
Simon Diyorki Bu kitapta verilmek istenen bilgiler tamamı ile profesyonel bir yatırımcının kendi düşünce ve fikirlerinden ibarettir. Hayatının büyük bir bölümünü forexte işlem yaparak geçiren ve yılların verdiği deneyim ile sizlere forexte nelere dikkat etmeniz, ne zaman ve nasıl işlem yapmanız gerektiğini anlatacaktır. Bu bilgiler günlük işlem platformundan örnekler alınarak ve uygulamalı olarak açıklanacaktır.
Đşlemin nasıl yapıldığını, grafiklerin yada teknik araştırmanın ne olduğunu anlatan bir sürü kitap bulabilirsiniz ama hiç birisi size asıl işlem sanatının ne olduğunu söyleyemez, sadece olmuş bitmiş yani geçmiş tarihli grafiklerin üzerinde analiz yaparlar. Size ne zaman, nereden ve nasıl işlem yapılması gerektiğini, gelirin nasıl katlanabildiğini, ne zaman girip ne zaman çıkmanız gerektiğini, gelecekteki fiyat hareketinin ne olacağını söylemezler çünkü onlar sadece analiz yaparlar. Burada gerçek bir profesyonel yatırımcı nasıl düşünür, nasıl işlem yapar, yaparken nelere dikkat eder ve en önemlisi nasıl para kazanır, bunu göreceksiniz. Bu bilgileri başka hiçbir yerde bulamazsınız.
Forex işlemleri zannedildiği kadar karmaşık değildir ve herkes bu platformlarda rahatlıkla işlem yapabilir. Önemli olan nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilmektir. Bugün Dünyada forex platformunda işlem yapan milyonlarca insan vardır ve bunların çoğu bu işi sadece zevk için değil, ikinci bir gelir elde etmek için yapmaktadırlar.
Dünyanın en zenginlerin %20 den fazlasının servetlerini forex ortamından sağladıklarını biliyor muydunuz? George Soros, Đngiliz Sterlinin düşeceğini önceden tahmin ederek 1 milyar doların üzerinde kazanç sağladığını biliyor muydunuz?
Forex ortamında zannedildiği gibi büyük sermayelere gerek yoktur. Yüz lira ile bile işlem yapabilirsiniz.
Forex piyasası aslında ülkemizde çok eskilerden beri vardır, günümüz ile tek farkı ise işlemlerin artık internet üzerinden yapılabilmesidir. Eskiden döviz bürolarından yada bankalardan alınan döviz artık basit bir işlem ile internet üzerinden yapılabilinmektedir. Üstelik günümüz teknolojisi sayesinde bunu evinizdeki rahat ortamdan ayrılmadan gerçekleştirebilmenizdir. Forex platformu sadece döviz paritelerinden oluşmamaktadır. Burada aynı zamanda Altın, Gümüş, Ham Petrol yada borsa indekslerinde yatırım yapılabilir.
Artık eskisi gibi fiziki olarak altını almadan da altına yatırım yapabilirsiniz hem de çok daha ucuza. Kuyumcuya verdiğiniz fiyat farkını bir düşünün yada alıp satarken ödediğiniz komisyon farkını. Forex platformunda altın alıp satarken bu gibi konular artık sizi rahatsız etmeyecektir.
Bu kitapla sizde artık forex piyasasında nelere dikkat etmeniz gerektiğini, ne zaman ve nasıl işlem yapacağınızı öğreneceksiniz.
Kim bilir, belki bir gün sizde benim gibi profesyonel olmayı tercih edebilirsiniz.
4
Kitabın sonunda benim nasıl işlem yaptığımı yada günlük düşünce ve analizlerimi merak edenler beni aşağıdaki web sayfasından takip edebilirler.
Burada kendi adıma yaptığım işlem ve yatırımlarımı sizlerle paylaşacağım. Unutmayın bir profesyonel olarak yaptığım bütün işlemlerden kazanç ile ayrılmak isterim o yüzden beni takip etmek ya da işlemlerimi aynen uygulamak size de kazandıracaktır. Bunun belli bir üyelik ücreti vardır fakat kazanacaklarınızın yanında bu meblağının bir önemi olmayacaktır.
Saygılarımla Simon Diyorki
5
Đndeks Sayfa
Profesyonel bir yatırımcı ..................................................... 6
Forex nedir nasıl çalışır ....................................................... 9
Forex terimlerinden bazıları .............................................. 13
Toplum psikolojisi ............................................................ 16
Sermayenin önemi ve korunması ....................................... 21
Hangi zaman dilimi ............................................................ 27
Ne zaman girilmeli, ne zaman çıkılmalı ............................ 29
Cycles ................................................................................... 31
Đşlem metotları .................................................................... 34
a) Basit işlemler .......................................................... 34
b) Mantıklı işlemler .............................................. 56
c ) Bir profesyonelin günlüğü..................................... 59
d) Đşlem araçları ............................................................ 60
Mucize yaratan göstergeler ............................................. 66
Đşlem analizleri ve örnekler ............................................. 76
Kabullenmemiz gereken gerçekler .................................. 95
Bir profesyonelin işlem tekniği ........................................ 97
SD numaraları ve işlem şekilleri ..................................... 106
Son Söz .......................................................................... 112
6
PROFESYONEL BĐR YATIRIMCI
Ben profesyonel bir yatırımcıyım, geçimimi finans piyasalarında işlem yaparak sağlamaktayım. Son 20 yıldır finans piyasasında gördüklerimi ve yaşadıklarımı anlatmak için bu kitabı yazmıyorum. Hayır, asıl amacım bu 20 yılda elde ettiğim bilgi ve tecrübeyi kullanarak sizlere forex ortamında nasıl yatırım yapılır, nelere dikkat edilir ve en önemlisi nasıl kazanılır onu anlatmaya çalışacağım.
Finans piyasası özelikle forex ortamı duygu ve düşüncenin geçersiz olduğu, tamamı ile kendi mantığı çerçevesinde hareket eden bir ortamdır. Burada hislere yer yoktur, doğru yada yanlış yoktur, sadece kazanç yada kayıp vardır.
Bu ortamdan zengin olanı gördüm aynı zamanda her şeyini kaybedenlere de tanık oldum. Bir günde milyon dolar kazananların yanında milyon dolar kaybedenler de oldu. Yüz dolar ile başlayıp yüz binlerce dolar kazananın bir yıl sonra geri yüz dolara düştüklerini gördüm. Aslında hepsinin bir ortak yönü vardı, bilinçsiz işlem ve aşırı hırs.
Forex ortamında düzenli bir şekilde kazanç sağlamak mümkündür. Bu ancak forex ortamının gerektirdiği kurallara sıkı sıkıya bağlı kaldığınız sürece mümkündür.
Maalesef bu kurallar piyasanın kendi içerisinde oluştuğundan ve sürekli değişiklik gösterdiklerinden bir bütün olarak biraya getirilememektedir, o yüzden boş yere kitap, dergi yada internet den aramaya kalkmayın, vaktinizi boşa harcarsınız. Piyasada bulabileceğiniz kitaplar size en fazla forexin ne olduğunu ve teknik analizinin nasıl yapıldığını anlatabilirler. Bunu yaparken eski grafiklerden yararlanırlar, yani olmuş bitmiş bir eylemin analizini yaparlar. Size hiçbir zaman işlem nasıl yapılır, nasıl açılır, nasıl kazanılır, nerede kapatılır ve neye dikkat edilir söylemezler. Çünkü söyleyemezler, yapılan analizler doğrultusunda bunu kendiniz bulun yaratın derler!
Bu bir kişiye kalp ameliyatının nasıl yapılacağını kitaptan öğretmeye benzer. Bu kitapta eski ameliyatlar gösterilir, bunlar hakkında yorum ve analizler yapılır. Kitap bittikten sonra kişiye, hadi gir ameliyathaneye ve yap bakalım ameliyatı denir?
Diyelim ki siz top oynamasını seviyor ve bunda başarılı olacağınıza inanıyorsunuz ve ayriyeten boş vaktiniz de var. Dayanamıyorsunuz ve adı önemsiz bir futbol kulübüne giderek top oynamak istediğinizi söylüyorsunuz. Size ilk önce bir kitap veriyorlar. Burada futbolun ana kurallarını öğreniyorsunuz. Sonra sizi alıp ilk onbirde sahaya çıkartıyorlar. Nede olsa kitabı okudunuz, top oynamasını da biliyorsunuz. Peki, sorun ne? Yüzbin kişilik stadın santra noktasındasınız ve bu yüzbin kişinin yanında karşınızda 11 adam, hepsi size karşı ve sizi gözlüyorlar. Oyun başlıyor ve siz bu oyuna artık dâhilsiniz. Burada anlıyorsunuz ki oyunun içerisinde kendine has oyun vardır ve bu oyunun kuralları öğrendiğinizden çok farklıdır. Aslında bu oyunun kuraları hiçbir yerde yazılı değildir, bunlar ancak oynandıkça yani tecrübe ile geldiğini fark ediyorsunuz. Top sizde, ne yapmalısınız? Herkes her bir yönden bağırıyor şunu yap yok bunu yap diye. Öne, arkaya yada yana pas mı vereceksiniz, çalım mı atmaya kalkışacaksınız yoksa şut mu? Ya şut gol olmazsa, ya pas yerini bulmazsa, ya çalımı atamazsanız?
7
Sonra bütün takım arkadaşlarınız başka bir şey söylüyor, hangisini yapacaksınız? Yandan teknik kadro kitabı gösteriyor, iyide böyle bir durum kitapta yoktu ki? Bütün bunların haricinde yüzbin kişi sizi izliyor, bir hata ve yüzbin kişi tarafından yuhalanmak var. Burada yapabileceğiniz iki şık vardır. Eğer hırslı iseniz kendinizi göstermek isteyecek ve her türlü riski göze alacaksınız. Muhtemelen ya çalım atmaya yada şut çekmeye çalışacaksınız. Başarılı olma şansınız ilk denemede %10 dur, ikinci denemede %5 dir. Ondan sonraki her çalım denemenizde topu rakip oyuncuya kaptıracaksınız, her boşa çekilen şut sonucunda taraftarın baskısını hissedeceksiniz. Bir zaman sonra moraliniz bozulacak, isteğiniz kırılacak ve muhtemelen maç bitmeden siz stadyumu terk etmiş olacaksınız. Diğer seçenek ise, hırs yerine mantık yürüteceksiniz. Topu olabildiğince geri takım arkadaşlarınıza vereceksiniz ve risk almadığınız için yavaş yavaş oyundan düşeceksiniz. Şut çekmekten çalım atmaktan korkar olacaksınız. Maçın sonunda sahadan ayrıldığınızı ne takım arkadaşlarınız nede yüzbin seyirci fark edecektir. Bir sonraki maça çıkma isteğiniz kalmayacak ve bir süre sonra adı önemsiz kulübe dahi uğramadığınızı kimse fark etmeyecektir.
Burada yanlış nedir, neyi yanlış yaptınız. Aslında siz her şeyi doğru yaptınız. Gerektiği gibi ilgilendiğiniz kulvarda koşmak istediniz ve bunu başardınız da. Doğrusunu yaparak elinizden geldiği kadar bilgiyi de topladınız. Gerekli araştırmalarınız da kitapları okuyarak yaptınız. Peki, sonuç neden hüsranla bitti?
Bunun cevabını vermeden önce örneğimizi finans ortamına yani forexe çevirelim. Kaç defa forex ortamında işlem yaptınız? Her girdiğinizde sizi zararla geri gönderdiler oysa siz bütün kitapları okumuştunuz. Her denemenizde sermayeniz uçup gitti, oysa size teknik analiz nasıl yapılır göstermişlerdi. Kaç defa hırsınız yüzünden işlemlerden zarar ettiniz yada kaç defa korkularınız yüzünden kazanan bir işlemi açamadınız.
Şimdi yukarıdaki örneğimiz daha mantıklı geliyor mu?
Peki, ne yapmamız lazım. Bunu örneğimize devam ederek açıklayalım
Adı gereksiz kulübe başvurdunuz ve verilen bütün kitapları okudunuz. Şimdi maça çıkmadan önce diğer bilinmeyen detayları öğrenmelisiniz. Bu detay yada kurallar hiçbir yerde yazılı olarak bulunmaz. Ancak eski futbolcuların tecrübe ve deneyimlerinde mevcutturlar. Yapmanız gereken bu bilgiyi açığa çıkartarak kullanabilmektir. Maça nasıl çıkılır, pas ne zaman ve kime verilir. Şut ne zaman çekilir, taraftarlar nasıl coşturulur. Saha içerisinde neye dikkat edilir. Zayıf rakip oyuncusu nasıl tanınır. Açıklar nelerdir ve bunlardan nasıl faydalanılır. Bunları ancak tecrübeli futbolcuları izleyerek öğrenebilirsiniz. Bu bir maçta olmaz, birkaç defa sahaya çıkmalısınız ve sabırla izlemeli, sorgulamalısınız. Mantığınızı kaybetmeden hırsınızı kontrol edebilmelisiniz, en önemlisi denemeye devam etmelisiniz.
Burada o tecrübeli ve yaşlı futbolcu benim. Sadece finans dünyasına uyarlanmış şekli ile.
Size forexin ne olduğunu yani top oynanması gerektiğini göstermeyeceğim. Size burada Forexten NASIL para kazanılır onu göstereceğim. Eğer işlem yapmasını bilmiyorsanız o
8
zaman lütfen önce bunu öğreniniz. Üye olduğunuz platformlarda bu konu hakkında yeterince bilgi bulabilirsiniz. Her şeyden önce bir demo hesabı açarak kendinizi geliştiriniz.
Size futbolda olduğu gibi, finans dünyasının gizli kurallarını göstereceğim. Beni izleyerek öğrenecek ve deneyiminiz artacaktır. Forex ortamında nelere dikkat edilir, işlem hangi durumlarda açılır, kapatılır, işlemden nasıl para kazanılır, finans dünyasının zayıf noktaları nelerdir ve en önemlisi profesyonel bir yatırımcı nasıl hareket eder.
Umarım kısa bir zaman sonra sizde kazananların tarafına geçecek ve kim bilir bir gün sizde profesyonel olmaya karar vereceksiniz.
9
FOREX NEDĐR NASIL ÇALIŞIR
Forex insan eli ile yaratılıp, insan kontrolünden çıkmış yegâne işleyiş mekanizmasıdır. Forex piyasası karmaşık bir bağlantı ve işleyiş mekanizmasına sahiptir ve bu mekanizma zaman içerisinde kendiliğinden oluşmuştur. Basit ve belli kurallar çerçevesinde işlemekte ve işlemeye devam edecektir. Dünya genelinde günlük işlem hacmi yaklaşık 2 ila 3 trilyon dolar civarındadır ve dünya çapında manipülasyonu imkânsız olan tek işlem aracıdır. Forex, “Foreign Exchange” anlamına gelmektedir ve kısaca iki ülke para biriminin el değiştirmesine denir. Bir para biriminin değeri, o ülkenin ekonomik yapısı ve gücü ile eşdeğerdedir. Her ülkenin ekonomik yapısı ve para birimi farklı olduğundan ilk zamanlarda buna bir değer yada oran biçilme isteği duyulmuştur. Bu oranlama sistemi piyasadaki bütün para birimleri için geçerlidir ve sürekli olarak ülkelerin ekonomik ve politik yapıları gereği değişiklik göstermektedir. Bu oranın yukarı yada aşağı doğru olan değişimlerini önceden bilebilmek yada tahmin etmek ise bizim ilgilendiğimiz bölümdür.
Forex piyasası sadece bizim gibi yatırımcılardan oluşmamaktadır. Devletlerarası ticaret, ithalat, ihracat, uluslar arası bankacılık, yatırım şirketleri, vs. bunların hepsi aynı forex piyasasının içindedir. Sonuç da uluslar arası ticaret var olduğu müddetçe forex te var olacaktır Günümüzde forex ( tanımı basit dahi olsa ) işlemi çok karmaşık bir yapıya bürünmüştür. Artık uluslar arası ticaretin yanında yatırımcılar ve kuruluşlarda yer almaktadırlar ve bu para birimlerini alıp / satabilmektedirler. Yani ticaretin içerisinde ticaret oluşmuştur.
Türkiye aslında bu konuya pek yabancı sayılmaz çünkü halkımız çok eskilerden beri altın, dolar ve ( mark ) euro ya yatırım yapmaktadırlar. Tek fark eskiler fiziki alım yapıp yastık altına atarlardı, günümüzde ise bu internet üzerinden yapılabilmektedir. Teknolojinin gelişmesi ve internetin yayılmasından bu yana forex platformunda işlem yapanların sayısı yüze katlanmıştır. Artık evinizden rahatlıkla dolar alıp euroyu satabilirsiniz.
Forexi ne hareket ettirir. Özetle söylemek gerekirse iki ülkenin bir biri ile olan alışverişi ( ithalat/ihracat ) kendi ekonomik yapıları, faiz oranları, kazançları ( GSMH ) öz kaynakları, politik yapıları ama en önemlisi para birimlerine olan ilgi, toplumun ilgisi. Kısa bir örnek vermek gerekirse fantezi olarak : bir Çinli bir günde $ 100 alırsa dolar paritesi yükselirmi, tabiî ki hayır. Peki, 2 milyar Çinli aynı gün $ 100 almak isterse ne olur? Cevabını siz verin. Đşte forex piyasasında ekonominin haricinde fiyata yön verebilen diğer olgunun toplumun niyet ve istekleridir. Burada toplum derken forex ile ilgilenen herkesi ( kişi yada kuruluş ) kastediyorum.
Toplum psikolojisinin önemi:
Fiyatın neden sürekli değişkenlik gösterdiğini yada dalgalar halinde seyrettiğini anlamak için aşağıdaki örneği incelememiz yeterlidir.
10
Örnek: Toplu tahterevalli Bir tahterevalli düşünün dev gibi üstünde milyonlarca insan taşıyabilecek büyüklükte. Buna Forex tahterevalli adını verelim. Bunun sol tarafına ( + ) yani yükseliş sağ tarafında ( - ) yani düşüş simgelerini yerleştirelim ortası da tarafsız ( bağımsız ) bölge olsun. Şimdi forexte işlem yapan o milyonlarca insanı bunun üstüne çıkartalım ve bir basit kural koyalım. Forexteki yukarı yada aşağı olan düşüncenizi hareket ile belirtmelisiniz konuşmak yasak ve belirsiz bir süre sonra düdük çaldığında tahterevallinin yukarıda kalan kısmına ödül verilecektir. Böylece çıkacak diye düşünenler sol tarafa düşecek diye düşünenler sağ tarafa fikri
olmayanlar ise ortasına doğru hareket edeceklerdir. Bu işlem bittiğinde tahterevalli belli bir denge konumuna gelecektir. Eğer sol taraf ağır basarsa forex çıkacak, sağ taraf ağır basarsa düşecek demektir. Fakat vaat edilen ödülü unutmayın. Belli bir süre sonra aşağıda kalan kısımdaki insanlar ödül alabilmek için yukarıdaki kısma doğru yönelecektir ve belli bir insan sayısından sonra doğal olarak denge gene değişecektir. Diyelim ki başlangıçta çoğunluk sağ tarafa geçmiş olsun dolayısı ile forexin düşeceğini tahmin edenler çoğunlukta olduğundan forex düşecektir. Tahterevallinin sol kısmı ise yukarıdadır. Bir zaman sonra, akıllarında ödülden başka bir şey olmayanlar kazanacak tarafın sol taraf olduğunu ( çünkü sol taraf yukarıdadır ) düşünerek ve yavaş yavaş sol tarafa yöneleceklerdir. Đlk gidenler aşırı hırslı olanlardır. Bunu gören diğerleri onları takip edecektir, sona kalanlar paniğe kapılıp aşırı bir hızla sol yöne koşacaklardır. Bu sefer sol taraf ağır bastığından aşağı yönelecek ve buda forexte yükseliş demektir. Bu sefer tahterevallinin sağ tarafı yukarıdadır. Tahmin edeceğiniz gibi bu işlem sonsuza kadar tekrar edilip duracaktır.
Umarım yukarıdaki örnek size toplum psikolojisinin fiyatın yönünü belirlemede ne kadar önemli bir etken olduğunun ispatlar. Neden en önemli etken: Çünkü forexte işlem yapan insandır ( otomatik işlemler bile insan tarafından komut alır ) insan bireysel, ( hırs, açgözlülük, kıskançlık, korku ve panik ) duygularının etkisi altında hareket eder bu sürekli bir değişken duygu yapısıdır. Toplumu meydana getiren birey olduğundan toplum psikolojisi de çoğunluğun etkisi altındadır.
Peki, insan neden etkilenir. Ekonomik haberlerden, medyadan, gazetelerden, çevreden ama en önemlisi para kazanma hırsı ile kaybetme korkusundan. ( burada forex ile ilgili toplumdan bahsediyoruz )
O zaman toplum psikolojisini ( forex için ) anlarsak bir nevi fiyatın yönünü de anlamış oluruz
Aynen öyle ama bunun kolay olacağını söyleyemem. Şimdi bakalım bunu nasıl yapabiliriz. Forex ortamında, eğer objektif bir gözle bakabilirseniz bu detay çoğu zaman kendini gösterir. Bu grafiklerden okunabilir, oskilatörlerden bulunabilir, hatta haberlerden ve gazetelerden takip edilebilir. Yeterki kendinizi soyutlamasını bilesiniz. Đleriki konularda sizlere bunun grafiklerden nasıl okunacağını göstereceğim.
11
Şimdilik biz objektif konusu üzerinde biraz daha duralım. Tahterevalli örneğini tekrar hatırlayınız, dikkat ederseniz işlem sonsuza kadar devam ediyor, bunu biliyoruz yani eninde sonunda bu işlem tekrardan gerçekleşecek. Bu örneği biraz açarsak ve işlemin kayıt tutma şekline “grafik” dersek bu işlemin aslında bütün ZAMAN ARALIKLARINDA gerçekleştiğidir. Yani yıllık, aylık, haftalık, günlük, saatlik hatta dakikalık zaman aralıklarında bu tahterevalli işlemi gerçekleşmektedir. Daha da ilginç olanı bütün bu zaman aralıklarında gerçekleşen bu işlemlerin aslında birbirleri ile bağlantılı olduklarıdır. Tek farkları kütleleridir, ( yani sağdan sola, soldan sağa koşuşan insanların miktarı )
O zaman öncelikle hangi zaman diliminde işlem yapmam gerektiğini bilmeliyim
Aynen öyle, zaman dilimleri arasındaki bağlantıyı bilmek ve hangi zaman diliminde işlem yapmak gerektiğini hesaplamak işlemin başlamadan %50 doğru olacağının göstergesidir.
Bunun için grafik nasıl okunur size göstereceğim.
Tekrar örneğimize dönelim. Tahterevalli işleminin bütün zaman aralıklarında gerçekleştiğini ve yönünü toplum psikolojisinin belirlediğini anladık. Eğer bu işlem sonsuza kadar devam edecekse o zaman neden işlem yapıp beklemiyoruz. Çünkü bütün bunları bilsek bile işlemin yani insanların hangi yöne NE ZAMAN koşacaklarını ve NE ZAMAN tekrardan yön değiştireceklerini bilmiyoruz.
O zaman öncelikle işlemi ne zaman açıp ne zaman kapatacağımı önceden bilmeliyim
Tebrikler, bu işi iyice kavramaya başladınız. Bu nasıl yapılır, bu bahsettiğimiz “ne zaman” ları hesaplamanın birçok değişik yöntemi vardır. Fibonacci ( asıl adı Leonardo Pisano olup neden Fibonacci dendiğini anlamış değilim ) Gann Fan, Andrews pitchfork gibi yöntemler bunlardan birkaç tanesidir.
Bunları sonra öğreneceğiz.
Tekrardan örneğimize dönüyoruz ( Evet bu artık sıkıcı olmaya başladı ) Bütün bu yukarıdakilerin haricinde başka bir etken daha yokmudur bu tahterevalliyi harekete geçiren? Evet, var, bu etken fiziksel olmaktan yana daha ziyade tabiatsaldır ve buna dalga “cycle” adı verilir. Bunu grafiklerdeki yukarı aşağı dalgalar ile karıştırmayın. Tahterevalliyi uzun bir süre boyunca izlerseniz, aslında gözükmeyen bir ritim ile hareket ettiğini anlarsanız bu kalp atışlarınız gibi olabilir yada bir gün gidin ve denizdeki dalgaları izleyin, kısa bir süre sonra farkına varacaksınız ki dalgalar ritmik hareket etmektedirler. Durgun bir suya taş atın ve dalgaları seyredin gerek boyut, zaman ve şekil olarak ritmik bir hareket sergilerler. Bunun gibi birçok örnek mevcut. Buna tabiatsal ritmik dalga hareketi yani CYCLE diyoruz. Bu cycle hareketleri forexte de mevcuttur. Birçok değişik zaman ve şekil ile kendilerini gösterirler. Bunlar kesin ya da kati kurallar olmasa da forexte kendilerini hissettirirler.
O zaman tabiatsal ritmik CYCLE hareketlerini önceden bilmeliyim
Maalesef bunu öğrenmek bir ömür ister ve çok karmaşık bir sistemdir ama en azından nasıl kullanılacağını size göstereceğim.
12
Son olarak hatasız kul olur mu? Olmaz, Tahterevalliyi izlerken bir süre sonra gelecek yönü konusunda tahmin yapmaya başladığınızda farkına varırsınız ki her tahmininiz doğru çıkmaz. Sebebi önemli değildir, belki bir yada birkaç detayı atlamışsınızdır yada ani bir trend değişimine maruz kalmışsınızdır. Bu tür talihsiz ve yanlış kararlar her zaman alınabilir ve gayet normaldir hatta sizin kendi CYCLE nizin bir parçasıdır. Önemli olan uzun dönem başarı ve bu başarıyı sağlayacak disiplindir. Đşlem yapmadan önce bu tür olasılıkları hesaba katarak sermayenin buna göre korunması gereklidir.
O zaman ne pahasına olursa olsun sermayeyi korumalıyım
Evet, bakıyorum çok çabuk öğreniyorsunuz. Bunun nasıl yapılacağını size göstereceğim. Dışarıdan bakıldığında forex yukarıdaki kadar kolaydır. Yukarıdaki maddeleri öğrenmek ve uygulayabilmek sizin forexten kazanma olasılığını % 80 üstüne çıkartır.
Sizden istediğim arkanıza yaslanmanız ve gözlerinizi kapatmanızdır. Şimdi o büyük tahterevalliyi hayal edin ve üzerinde sağa sola koşuşan insanlara odaklanın. Ne kadar çok insan var değil mi, hepsi sürekli bir koşuşturma içerisinde değişik yönlere koşmaktadırlar. Şimdi odaklanın, biraz daha derine odaklanın, ne görüyorsunuz? Kendinizi, evet 10 dakika öncesine kadar sizde bu döngünün bir parçası idiniz, durmadan sağa sola koşuyordunuz. Đlginç değil mi, şimdi ise oturmuş ve dışarıdan daha önce farkına varmadığınız bir açıdan bu dünyayı izliyorsunuz, o iki nokta arasındaki sanki hiç bitmeyecekmiş gibi duran o sınırsız mesafe şimdi bir karınca boyu kadar kısa gelmekte. Birden farkına vardınız ki, günler alan o mesafe artık parmağınızın ucunda. Đster buna forex matrixi değin ister forexte nirvanaya ulaşmak. Önemli olan artık olaylara bambaşka bir bakış açısı ile yaklaşabilmeniz. Diğerlerimi, onlar o tahterevalli üzerinde sonsuza kadar koşuşturmaya devam edeceklerdir. Vaat edilen ödülü sonsuz bir zaman diliminde almak umudu ile.
13
FOREX TERĐMLERĐNDEN BAZILARI
Forexte işlem yapmadan önce öğrenmeniz gereken birkaç terim vardır. Bu terimler yaptığınız her işlemde mutlaka karşınıza çıkacaktır. En azından bunların ne manaya geldiğini bilmek işlem yapmanızı kolaylaştıracaktır. Burada her yerde verilen basit teknik açıklamalardan bahsetmiyorum. Đşlem yapan bir yatırımcı olarak bu deyimler ne demektir bunu öğreneceğiz.
Bunların içinde bizim için en önemli olanlar ve kitabımızdaki örnekleri anlayabilmeniz için gerekli olan açıklamalarını vereceğim.
Stop Loss: Zararı durdurma noktasına denir. Bilmeniz ve kullanmanız gereken en önemli unsurdur çünkü sizi olmadık zamanlarda beklenmedik zararlardan koruyacaktır. Biz buna kısaca SL diyeceğiz. Đşlem yaptığınız platformun bu özeliği desteklediğinden mutlaka emin olun. Bir işlem açarken kazanmaktan çok kaybetme ihtimalini göz önüne almalısınız ve buna bir değer biçmelisiniz. Yani açtığınız işlem istediğiniz yönde gitmezse, kaybedeceğiniz miktarın en olacağını önceden bilmelisiniz. Örneğin USD/EURO paritesinde 1,3650 den USD yi satmaya karar verdiniz ve işlem açarak satış ( sell ) emri verdiniz. Analizleriniz doğrultusunda bu paritenin 1,3550 kadar düşeceğini düşünüyorsunuz. Ya olmazsa? Ya parite tam tersine yukarı çıkarsa. Đşte Stop Loss burada devreye girer. Đşlemi açarken en fazla ne kadar paranızı risk edeceğinizi hesaplayarak o noktaya Stop lossu koyuyorsunuz. Örneğimize dönelim, 1,3650 satış emri vermiştiniz ve en fazla 100 dolar kaybetmeyi göze alıyorsunuz, o zaman Stop Loss 1,3750 olarak verilir. Diyelim ki işlem istediğiniz yönde gitmedi ve tam tersine çıkmaya başladı ve fiyat aniden 1,3900 çıktı. Stop Loss,, adı üstünde vermiş olduğunuz fiyatta işlemi otomatikman kapatır ve sizin daha fazla zarar almanızı önler. Örneğimizde olduğu gibi eğer Stop Loss koymasaydık işlem bizi 100 dolar yerine 250 dolar zarara sokacaktı.
Öyleyse Stop Loss çok önemli. Evet, belki de işlem içerisinde dikkat etmeniz gereken en önemli unsurdur.
Yalnız unutmayın Stop Loss öyle her yere beni zarardan korusun diye konulmaz. Gelişi güzel konulan Stop Loss sizi zarardan korumak yerine zarara sokabilir bunun en verimli şekilde nasıl kullanacağınızı ileriki bölümlerde detaylı olarak açıklayacağım.
Limit: ( Take Profit )Geliri al. Đşleminizi kapatmak istediğiniz fiyatı belirtir yani hedefinizi. Genelde bir işlem açılırken, işlemin nerede son bulacağını limit belirleyerek önceden belirtebilirsiniz. Böylece fiyat o seviyeyi gördüğünde işlem otomatikman kapatılacaktır. Mesela örneğimize dönelim. 1,3650 sat emri vermiştiniz ve fiyat eğer dönerse diye SL yi 1,3750 koyarak en fazla 100 dolar kaybetme riski almıştınız. Peki, fiyat istediğiniz şekilde düşmeye başlar ve sizin analiziniz doğrultusunda bu düşüş 1,3550 kadar devam edecektir. Şimdi ne yapacaksınız? Bütün gün bilgisayar başında fiyatın oraya kadar düşmesini mi bekleyeceksiniz. Sonuç da oraya kadar düşüp geri çıkma olasılığı var, öyle değil mi? Hayır, beklemenize gerek yok, işlem, açarken limit veriyorsunuz ve böylece bilgisayarın başında bütün gün oturmaktan kurtuluyorsunuz.
14
Limit Order Sınırlı Emir anlamına gelir. Bazen bir işlem açmak istediğinizde fiyatın istediğiniz seviyeye gelmesini beklemek zorunda kalabilirsiniz. Yukarıdaki gibi saatlerce ekran başında oturmak yerine sınırlı emir ile işlem şartlarını önceden verebilirsiniz. Böylece fiyat o bölgeye geldiğinde işlem otomatikman açılacaktır.
T1: Bu bir forex terimi değildir, daha ziyade bana ait bir terim olup bu kitap içerisinde karşınıza sürekli çıkacaktır. Aslında bu terimi sizde ileride çok kullanmaya başlayacaksınız. T1 ( Target 1 ) anlamına gelmektedir ve Türkçe karşılığı hedef 1 demektir. Bu T1,T2,T3 olarak devam eder ve 1inci hedef, 2inci hedef vs anlamına gelmektedir. Kullanma nedenimiz, bir işlem içerisindeki ara hedefleri belirlemek içindir. Đleriki bölümlerde bunu daha detaylı olarak inceleyeceğiz.
PĐP: Forexte, özellikle parite işlemlerinde fiyatın en küçük hareket birimine verilen addır. Yada döviz işlemlerinde herhangi bir kurun değerindeki en küçük oynamaya verilen isimdir. Mesela örneğimizdeki işlemde USD yi 1,3650 den satmıştık. Burada aslında bu fiyat 13650 pip tir ve buradaki her bir sayı bir pip olarak adlandırılır. Bu USD/EURO paritesinde 0,001 kuruşa tekabül eder. Đşlemler pip üzerinden değerlendirilir. Mesela pipi 1 dolardan işlem yaptığınızda, örnek paritemizdeki her 0,001 kuruşluk değer farkına 1 dolar yatırdınız anlamına gelir. Hatırlarsanız örnek işlemimizde en fazla 100 dolar zararı göze alarak 1,3750 fiyatına SL koymuştuk. Bu pipi 1 dolardan 100 pipe eşittir.
Hedge: Aslında manası çit anlamına gelmektedir ama finans dünyasında başka manada kullanılmaktadır. Basit açıklaması karşı işlem yapılarak eldeki getirinin korunması anlamına gelir.
Marj: Bir işlemin yapılabilmesi için gereken sermayedir.
Spread: Alış ve satış fiyatı arasındaki farka denir. Daha ziyade işlem yaptığınız platformun komisyonudur.
Spot: Bir gün içerisinde yapılan işlemdir.
Futures: Vadeli işlem sözleşmesi anlamına gelir. Genelde bu forexte şu anlama gelir, işlemini bir günden daha uzun bir süre açık tutmak isteyenler için verilen vadeli fiyat şeklidir. Spread farkı daha yüksektir ama işleminiz önceden belirlenmiş tarihe kadar açık kalabilir. Bunlar aylık, 3 aylık hatta yıllık devreler halinde olabilir.
Buy: Al demektir kısacası fiyatın yükseleceğine inanıyorsanız “Buy” yani al emri verirsiniz.
Sell: Sat demektir kısacası fiyatın düşeceğine inanıyorsanız “Sell” yani sat emri verirsiniz.
Target: Hedef demektir. Bizim için bu işlemin ulaşmasını isteğimiz en son hedef noktası anlamına gelir.
Negative Divergence: Olumsuz oluşum. Fiyat yükselirken göstergelerin tersine düşmesi sonucu oluşan olumsuzluğa denir.
Positive Divergence: Olumlu oluşum. Yukarıdakinin tersine fiyat düşerken göstergelerin çıkması yada düşmemesi sonucu oluşan olumlu oluşumdur.
15
Overbought: Aşırı alım, göstergelerin en yüksek noktalarına ulaşarak tabiri işlemin aşırı alındığını belirtir.
Oversold: Aşırı satış, göstergelerin en düşük noktalarına gelerek tabiri işlemin aşırı satıldığını belirtir.
Chart: Đşlemin grafiksel olarak değişik zaman birimlerinde görüntülenmesine denir.
Bunların haricinde birçok terim ile karşılaşabilirsiniz ama bizim için bunları bilmek yeterlidir.
16
TOPLUM PSĐKOLOJĐSĐ
Đlk örneğimizde fiyatın yönünü belirleyen etkenin toplum psikolojisi olduğunu öğrenmiştik. Peki, bu etkeni nasıl tanıyacağız veya nasıl değerlendireceğiz. Aslında bu bilgi her yerde kendini göstermektedir, önemli olan bu toplum görüşünden kendinizi soyutlayarak olaylara objektif bir yaklaşım sergileyebilmektir. Konumuz forex toplumu olduğuna göre kendimizi bu toplumun basit bakış açısının dışına çıkarmalıyız, sonuç da bu toplum bir bütün olarak hareket etmektedir.
Yukarıdaki şekli bir örnek ile pekiştirelim. Farz edelim ki bu toplum on milyonlarca insandan oluşmaktadır, bir ucundan diğer ucunu görmek imkânsız. Đçindeki insanların tek görüş açısı, önü, yanı ve arkalarıdır, belki birkaç sıra itibarı ile. Bu “kütle” normal şartlarda yukarı yönlü hareket etmektedir. Bu kütlenin belli bir hareket ritmi vardır ve bireyler farkında olmadan bu ritim ile hareket ederler. Bu ritmik hareket gücü, kütle, dolayısı ile o andaki toplum psikolojisi tarafından yönetilir. Tek bir bireyin bunu değiştirme gücü yoktur. Düşünün bu kütle, bireyi istese de istemese de arkadan sürekli yukarı doğru itmektedir, yanındakilerde bu güç ile yönetildiğinden aynı yönde ilerlemektedirler. Bunu maç sonrası stadyumdan çıkmaya çalışan insanlar olarak da düşünebilirsiniz. Hepsi iç içe ve yavaşça aynı yönde ilerlemektedirler. Biz buna forexte “Ana Trendin Yönü” deriz.
17
Şimdi diyelim ki bu kütlenin bir yerinde insanlar geriye dönme ihtiyacını hissettiler ( burada amaç yada neden önemli değildir ) Bu uygulama otomatikman bir ters dalgalanmaya sebebiyet verecektir. Sonunda geri dönmek isteyen önce duracak ve arkadan gelene ters yönde baskı uygulayacaktır. Bu kütlenin genel yönüne ters olduğundan dalga halinde devam edecektir. Kütlenin ana yönünü değiştirebilmesi için kütlenin çoğunluğunun buna uyum göstermesi gerekir. Đşte grafiklerdeki dalgalanmalarda böyle açıklanabilir. Bir kütlenin yönü öyle her saat her gün yön değiştirmez. Dalgalanmalar olabilir ama ana yön zırt pırt değişmez. Stadyumu düşünelim, kapılara doğru oluşan hareket ana trenddir. Şimdi kapının kapatıldığını düşünün öndekiler bunu görüp geri dönmek isterken arkadakiler bundan habersiz öne doğru hareket etmeye devam ederler. Karşılıklı bir dalgalanmadan sonra eğer çoğunluk olayın farkına varırsa kütle başka bir çıkış kapısına doğru yön değiştirir. O yüzden, siz trendin döneceğini fark etseniz bile trend manasız ( size göre ) bir biçimde yönüne devam eder, muhtemelen sizde zarar edersiniz.
Forexte işlem yaptığımız sürece bizde bu kütlenin bir parçası olacağız, bunu değiştiremeyiz. Önemli olan, stadyum örneğindeki gibi kütlenin içinde hareket etmektense yukarıda, hani o spikerlerin durduğu yüksek yer var ya, işte orada olmaktır. Şimdi buradan baktığınızda sadece çevrenizdekileri değil kütlenin büyük bir bölümünü dolayısı ile kütlenin “ana” yönünü rahatlıkla görebilirsiniz. Gene stadyum örneğimizde kapının kapatıldığı bölüme dönersek, kütle içinde hareket edenin bunu anlaması ve yönünü değiştirmesi ancak kütlenin çoğunluğunun bunu yapmaya başlamasından sonra oluşur, oysa siz o yüksek yerden bu eylemin en başlangıç noktasını görerek, aşağıdakilere nazaran çok önceden hareket edebilirsiniz.
Peki, toplum psikolojisini nereden takip edebiliriz. Bence toplumun hareketini anlamak için toplum bilgisini nereden alıyor diye sormak ve ona göre araştırmak daha mantıklı olacaktır.
18
Peki, toplum bilgisini nereden alıyor. Hepimizin aldığı yerden! Şaşırmayın, unutmayın sonuç da bizde bu toplumun bir parçasıyız ve biz genel bilgilerimizi nereden alıyorsak toplumda oradan almakta. Anlatmaya çalıştığım bu alınan bilginin alış, değerlendirme ve o toplum düşüncesinden farklı olarak kullanabilmektir. Bunu biraz açalım. Öncelikle ( anlatması kolay olsun diye ) forex toplumunu 3 kategoriye bölelim 1 – en alt grup, 2- orta grup ve 3- üst grup. Siz buna istediğiniz adı koyabilirsiniz, mesela acemiler, normaller ve ustalar yada hamsiler, büyük balıklar ve köpekbalıkları gibi. Ben maalesef bu terimleri kullanamam o yüzden alt/orta/üst diye ayırıyorum.
Ekonomik Haberler: Her gün gazetelerde, dergilerde ve televizyonda ekonomi ile ilgili haberler yer alır. Bu haberler eğer sürekli pozitif ise toplum üzerinde pozitif etki, negatif ise negatif etki yapacaktır. Sürekli olarak medyada pozitif ekonomik haber duyan alt grup zamanla bunun etkisi altına girerek psikolojik olarak etkilenecektir. Alt grup için alım zamanıdır. Orta grup bu haberlere ilgisiz değildir ama etkisi altına da pek girmez lakin alt grubun alıma başlaması ile yukarı çıkan fiyatı görünce fırsatı kaçırmak istemez ve alım yapar. Üst grup çok farklıdır, medya haberleri ilgisini çekmez çünkü bilir ki bugünün haberi forexte tarih demektir. Üst grup, medyada sadece olağan dışı ekonomik haberlerle ilgilenir. ( mesela Đsviçre Merkez Bankasının pariteye müdahale edeceğini açıklaması gibi, olağan dışı haberler ) Üst grup haberlerin kaynağını sürekli olarak araştıran kesimdir. Ve dolayısı ile gerçeklere daha yakındır dolayısı ile paritenin gerçek yönünü daha doğru tahmin edebilir. Sonuç: Sadece medya haberlerine bağlı kalmayın, mutlaka kendi araştırmalarınızı yapın. Đlgilendiğiniz parite ile ilgili her türlü kaynağı zorlayın. Mesela Euro/Usd ile ilgileniyorsanız bulabileceğiniz bütün kaynaklarda euro ve usd ile ilgili bilgileri toplayın. Avrupa Merkez bankası ile FED in web sayfalarını ziyaret edin son ekonomik durumları varsa en yakın toplantı tarihlerini, olası faiz kararlarını, toplantı sonrası açıklamalarını inceleyin. Bu konularla ilgilenen ekonomistlerin yazılarını bulun. Ekonomistler, işleri gereği, ekonominin yönünü sizden çok daha iyi analiz edebilirler ve genelde tahmin yapmazlar, rakamlar ne ise onu söylerler. Đleriye dönük ekonomik tahmin yapan ekonomi yazarları da vardır, onları bulun yazı ve makalelerini okuyun, içerisinden size lazım olabilecek bilgileri ayıklayın ama hepsinin sonunda mutlaka ama mutlaka not alın.
Ekonomik Göstergeler: Gene yukarıdakinin aynısı. Sizin yapmanız gereken bu ekonomik göstergelerin şu an için değil yakın gelecekte ne yönde olacağını bulmaktır. Gene bunu internet üzerinden yapabilirsiniz. Eğer siz yapamıyorsanız bunu yapan ekonomistleri ve makalelerini araştırınız. Amacınız bugünü değil gelecekte bu göstergelerin neyi işaret edeceğini bulabilmek. Unutmayın açıklanan ekonomik göstergeler ileriki dönemde revize edilebilirler, özelikle durgunluk dönmelerinde bu çok sık olur. Bunları yakından takip edin. Gene her şeyi not edin.
Borsalar: Bir ülkenin ekonomik durumunu en iyi o ülkenin borsası belirler, yani borsa ülkenin ekonomik barometresi gibidir. Bunun yanında Amerikan borsaları özelikle çok önemlidir. Borsaların yönü çoğu zaman paritelerinde yönünü belirler. Mutlaka borsaların durumları hakkında bilgi toplayınız, overbought yada oversold durumlarını takip ediniz. Özelikle Amerikan borsalarına etkisi olabilecek konu ve haberleri takip ediniz not alınız.
Grafik “Chart” Okumak: Alt grup pek chart okumasını bilmez ve göstergelerin manasını anlamaz. Siz üst grup gibi bir gözünüzü her zaman bu chartların üstünde tutmalısınız. Bu chartlar sizin yol haritanızdır. Okumasını bilirseniz gitmek istediğiniz yere daha çabuk varırsınız.
19
Göstergeler, oskilatörler: Bunlar aslında üst grubun vazgeçilmez araçlarıdır. Bunlar tek başına bir işe yaramazlar ama kombine edildiklerinde müthiş avantaj sağlarlar. Bunları kullanmasını bilmelisiniz. Bunların üzerinde yada değerleri ile oynayarak o müthiş ve mucizevi göstergeyi bulamasınız, çünkü öyle bir şey yok, o yüzden vaktinizi boşa harcamayınız. Bu göstergelere herkes bakıyor, bunu sakın unutmayın ve bunu kendi yararınıza kullanın.
Faiz oranları: Pariteleri etkileyen en büyük unsurdur. Bakalım, paritesinde işlem yaptığınız kaç ülkenin faiz oranları hakkında bilginiz var. Mesela Amerika, Đngiltere, Avrupa topluluğu, Kanada, Avustralya yada Japonya’nın faiz oranları nedir? Bunları bilmek ve daha da önemlisi bir sonraki değişikliğin ne olacağını bilmek çok önemlidir. Örneğin “carry trade” dediğimiz işlem hakkında bilgisi olan var mı? Para risk almadan kazanç sağlamak ister, çok basit bir biçimde anlatmak istersek, Japonyadan 0,10 % faiz ile alacağınız parayı Avustrulyada 3% ile kullanabilirsiniz. Bunu yaparken getirdiğiniz Yeni Aud dolarına çevirmeniz gerekir. Bu işlem doğrudan pariteyi etkileyecektir. Bu karmaşık bir işlemdir burada sadece faiz oranlarına dikkat etmeniz gerektiğini belirtmek için verilmiştir. Alt ve orta grup bu konu ile fazla ilgilenmezler, ilgilenenler ise işlem için karar gününü bekler oysa üst grup araştırmasını yaparak kararın ne olacağını tahmin eder ve bunu çok önceden fiyatlandırır. ( her zaman doğru oldukları söylenemez )
Pariteler arası bağlar: Pariteler birbirleri ile bağlantılıdır. Daha önce belirttiğim gibi forex sistemi çok karmaşıktır ve sadece Ali yada Veli işlem yaptığı için inip çıkmaz. Mesela GBP dolar karşısında değer kazanıyor ve Dolarda Yen karşısında değer kazandığında otomatikman GBP Yen karşısında ( belli bir oranda ) değer kazanacaktır. Çoklu işlem yaparken buna mutlaka dikkat etmelisiniz yani GBP/ USD al ama GBP/YEN sat işlemleri EĞER Dolar Yen karşısında değer kazanıyorsa biraz saçma olur. Bu bağlar aynı zamanda ekonomik de olmaktadır. Örneğin ham petrol fiyatları ile Amerikanın petrol stoku ve ekonomik durumunun Kanada doları üstünde çok büyük etkisi vardır. Çin ekonomisini en yakından Avustralya ve Yeni Zelanda doları izler çünkü ihracatların büyük kısımlarını Çine yaparlar. Çin deki ekonomik gelişme bu pariteleri anında yukarı çıkartır. Đngiliz sterlin’i Amerikan dolarını izler çünkü Đngiliz ekonomisi Amerikan ekonomisi ile yapışık gider. Altın ve dolar iç içedir ve birbirlerini tamamlayan yatırım araçlarıdır. Birinden kaçan mutlaka öbürüne sığınır.
Neyse, Toplum yukarıda anlatmaya çalıştığım bütün nedenlerden etkilenebilir ve yönünü belirlemeye çalışır.
Eğer hala anlamadıysanız tekrardan toparlayayım. Sizin işiniz toplumu hareket ettiren olay, haber, grafik vs gibi etkilerden haberdar olmak fakat topluma karşın bu olayların aynı zamanda içeriğini ve nedenlerini bilmek ve gelecek için ne tür etki yapabileceklerini araştırmaktır. Bunu yaptığınızda stadyum örneğindeki gibi spiker mevkisine çıkar ve toplumun yönünü rahatlıkla izleyebilirsiniz.
Bunu nasıl yapabilirim? Her zaman bir takviminiz, ajandanız ve karalama defteriniz bilgisayarınızın başında olsun. Her araştırma sonuçlarını not alınız, merkez bankaların önemli tarihlerini ( özellikle faiz ile ilgili ) takviminize işaretleyiniz, bunun üzerine yorum yapan ekonomistleri bulup yorumlarını not ediniz. Aklınıza gelen yada ilginç bulduğunuz makalelerden notlar alınız.
20
Bunları aynı zamanda ajandanızda ileri tarihlerine işaretleyiniz, ne idi, ne olacaktı ve etkisi ne olabilir. Bunları yazıcıdan çıkartıp ajandanıza yapıştırabilirsiniz yada kısa notlar halinde yazabilirsiniz. Ne kadar çok bilgi toplayabilirseniz o kadar hazırsınız demektir.
Böylelikle her yeni gün başladığında siz o güne dünden hazır olmuş olacaksınız.
Forexte işlem yapmak sadece al sat emri vermekten ibaret değildir.
Buraya kadar edindiğimiz bilgi daha ziyade kendimizi ve sermayemizi nasıl koruyup işlem için hazır duruma getirmemiz içindi. Bu bilgiler bir temel olarak algılanmalı ve herkes tarafından uygulanmalıdır. Warren Buffet’in çok ünlü bir sözü vardır biz bunu forexe uygulayalım çünkü borsa ve hisseler için verilmiştir.
Forexte kazanmanın ilk ve tek kuralı, para kaybetmemektir.
Siz bu bilgiler ile donatılmış olduğunuz sürece o tahterevallinin hangi yöne döneceğini önceden bilirsiniz. Hatta belli bir süre sonra o insanların neden gereksiz yere sağ sola koşuşup durduklarına şaşırırsınız.
21
SERMAYENĐN ÖNEMĐ VE KORUNMASI
a) Sermayenin korunması Tek cümle ile açıklamak istersek buna kısaca finans disiplini diyebiliriz. Burada forexte işlem yapmak için ayırdığınız kapitale sermaye diyeceğiz. Bunun büyüklüğü, 100 yada yüzbin dolar olması önemli değildir, önemli olan bu sermayenin her ne olursa olsun korunmasıdır. Unutmayın sermayeniz olmazsa işlem yapamazsınız.
Sermaye nasıl korunur.
1- Olası dalgalanmalara karşı sermaye STOP LOSS konarak güvence altına alınır. SL nin ne olduğunu daha önce öğrenmiştik. Burada bunu daha detaylı ele alacağız. SL bizi olağan dışı durumlarda olası zararlardan korumak için alınan bir tedbir olarak açıklamıştık. Evet, SL bizi bu gibi durumlarda koruyacaktır, böylece elimizdeki sermayenin birden uçup gitmesine mani olacaktır. Bunu biliyoruz ve mümkün ise yapacağımız her işlemde mutlaka SL koyacağımızı da biliyoruz. Maalesef iş yukarıdaki kadar basit değil. Eğer SL uygun olmayan bir noktaya koyduğunuzda size yarar yerine zarar getirecektir ve sermayenizin erimesine neden olacaktır. Nasıl mı? Unutmayın forexte fiyat sürekli yukarı veya aşağı doğru oynar, buna dalgalanma deriz. Sl yi düşük bir noktaya koyduğunuzda, bu olası dalgalanma sonucunda işlem Stop ( SL ye ulaşılması ) olur ve normalde kazanç sağlayabileceğiniz bir işlemden zarar ile ayrılabilirsiniz. Eğer SL yi çok yüksek bir noktaya koyarsanız ve fiyat yön değiştirirse gereğinden fazla zarar etmiş olursunuz. Kafanız karışmasın, bu kelimeler ile anlatılamaz. Bunu nasıl yapacağınızı ileride vereceğim grafiksel işlem örneklerinde tekrar tekrar anlatacağım ve inanın kitabın sonuna gelmeden bunu çok iyi bir şekilde öğrenmiş olacaksınız.
2- Mümkün olan ilk mertebede işleme zarar vermeden stop loss ileri alınarak sermaye işlemden ayrılır. Dikkat ettiyseniz yaptığım bütün tahminlerde ( www.simondiyorki.com ) bunu nasıl ve nerede yapmanız gerektiğini belirtiyorum. Sizde bir işlemi açmadan önce bu ayrıntıları önceden planlamalısınız. Giriş ve çıkış noktanızın yanında muhtemel SL değiştirme noktasını da hesaplamalısınız. Bu nokta genelde işleme zarar vermeden sermayenin çekilebileceği yerdir. Örneğin işlem miktarının ( giriş noktanız ile SL arasındaki fark ) kendisi kadar olabilir. Mesela giriş fiyatınız 1,400 ve SL yi 1,500 koydunuz işlem miktarınız 100 piptir. Đşlem 1,300 geldiğinde ( işlem miktarınız ) SL giriş fiyatınız olan 1,400 çekilerek sermaye işlemden ayrılır. Fiyat döndüğünde bir zararınız olmaz.
Bunu bir örnek ile biraz daha açalım. Parite USD/GBP ve siz 1,4800 den satış emri veriyorsunuz. SL yi 1,5000 koyuyorsunuz, böylelikle işlem miktarınız 200 pip oluyor. Şu anda pipi 1 dolardan 200 dolar risk altındasınız ve sermayenizin 200 dolarını kullanmaktasınız. Eğer fiyat istediğiniz yönde gitmez ise ve 1,5000 geldiğinde siz stop olacaksınız ve işleminiz kapatılacaktır, zararınız 200 dolardır.
22
Fiyat istediğiniz yönde gidiyor ve düşmeye başlıyor. Fiyat 1,4700 kadar iniyor. Fiyatın daha da düşeceğine inanıyorsunuz ve işlemi kapatmak istemiyorsunuz ama riskiniz halen devam ediyor? Profesyonel yatırımcı bu noktada sermayesini işlemden ayırır. Nasıl mı? 1,5000 de bulunan stop lossu giriş fiyatı olan 1,4800e çekerek. Bu şekilde risk etmiş olduğu 200 dolarını işlemden ayırmıştır ve böylece işlem herhangi bir sermaye katkısı olmadan yani risksiz devam etmektedir. Bu noktadan sonra isterse fiyat aniden geri 1,4900 çıksın, sizin hiçbir kaybınız olmayacaktır. Burada dikkatinizi çekmek istediğim nokta sermayenin olası getiriden daha değerli olduğudur.
3-Özenle hazırladığınız işlem her ne sebepten dolayı olursa olsun istediğiniz şekilde gitmez yada içinizde en ufak bir kuşku yarattığında işlemi kapatmalısınız. Açtığınız her işlem her zaman istediğimiz şekilde yürümez, bu gibi durumlarda risk almak gereksizdir. Unutmayın zararın neresinden dönerseniz kardır. Mesela işlem açtınız ve işlemin 50 pip altında önemli bir direnç yada destek noktası var fiyat o noktaya geldiğinde hemen geri çekiliyor ve bu işlem birkaç defa tekrarlanıyorsa ve sizin içinizde “bu noktayı aşamayacak” kuşkusu “altıncı his” doğuyorsa işlemi en müsait noktadan kapatın. Sakın arkanıza bakıp acaba ne oldu diye düşünmeyin o iş orada bitti siz bir sonraki işleme hazırlanın.
4- Gereksiz fantezi işlemlerden uzak durmalısınız. Özelikle kârda iseniz. Bu genelde hepinizin yaptığı genel bir hatadır. Özelikle kârda iseniz. Rahat olduğunuzdan bazen ana işleminizin yanında başka ufak işlemlerde açarsınız “ ya tutarsa” diye, hani olur ya oradan da kazanç hiç fena sayılmaz. Fakat unutulan bu yan işlemlerin % 70 hep zarar yazar çünkü planlanmadan düşüncesizce ve eksik bilgi ile yapılmış basit bir işlemdir. O anda bu pek önemsenmez ama bütün bu küçük kayıpları bir araya toplayın özelikle bir yıllık bir süre içerisindekileri, evet gözlerinize inanamayacaksınız ne kadar büyük bir meblağ değimli. Daha da kötüsü bazı arkadaşlar bunların yan işlem olduğunu unutarak buradan gelecek kayıpları kovalamaya başlamalarıdır. Sonunda ana işlemden daha pahalıya mal olurlar. Peki, hiç mi küçük işlem yapılmaz. Hayır, yapılır şansınızı denersiniz ama yapılmadan önce ana kurallar kesin ve kati olmalıdır. Kaç piplik sermayeyi feda edeceğinizi önceden belirlemelisiniz. Ayda en fazla kaç adet yan işlem yapma hakkınız var belirlemelisiniz.
5- Kesinlikle zarardaki bir işlemi geri dönecektir diye kovalamayınız. Bir işleme başlamadan önce bütün hesapları yaptınız giriş ve çıkış noktalarını SL ve diğer ayrıntıları inceden elediniz ve işlemi açtınız. Eğer işlem istediğiniz yönde gidiyorsa sorun yok, ama yok ters yönde gidiyorsa bir sorun var demektir. Bilgisayarın başına oturup fiyatın yönünü takip edip dua edeceğinize sorunun ne olduğunu araştırmanız daha doğru olur. Nerede hata yaptınız neyi dâhil etmeyi unuttunuz, fiyat neden istediğiniz yönde hareket etmiyor. Daha da kötüsü SL noktasına geldiniz, ne yapacaksınız? Hatayı bulduysanız işlemi tekrar gözden geçirebilirsiniz, hata yoksa o zaman bırakın işlem stop olsun yada yukarıdaki 3üncü maddeyi uygulayınız. SAKIN işlemi geri dönecek umudu ile kovalamayınız yani stop lossu sürekli yukarı yada aşağı çekerek sermayenizi tüketmeyiniz. Đhtimal dönebilir ama siz o anda panik durumda ve bilmediğiniz sularda yüzmektesiniz çünkü bunun olacağını hesaplamadınız yani kumar oynamaktasınız. Ne yapmalı: prizi çekin ve dışarı çıkın o ortamdan uzaklaşın, yürüyüşe çıkın, kitap okuyun yada sinemaya gidin ama mutlaka sakinleşmeden dönmeyin.
23
Şimdi tekrardan işlemi ele alın ve bir daha inceleyin hesaplayın hata yada eksiklik varsa şimdi kendini gösterecektir yoksa bu işlemi unutun gitsin. Unutmayın giden birse gelecek olan bindir
6- Aylık dönemlerde kârınızı mutlaka sermayeden ayırınız. Evet, eğer çok küçük sermaye ile hareket etmiyorsanız, koyduğunuz tarihlerde ki bunun standardı aylık yada 3er aylık dönemlerdir, kârınızı ana sermayenizden ayırınız yani başka bir hesabınıza aktarınız. Kesinlikle hepsini platform hesabınızda tutmayınız. Herkes kötü günlerinde kontrolü elden kaçırabilir, özelikle birkaç işlemi üst üste kaybettiğinizde. Bazen bu durumda bazı arkadaşların bütün sermayelerini kaybettiklerine çok tanık olmuşumdur. Her insanın bir kırılma noktası vardır ve inanın hepimiz bir gün o noktadan geçebiliriz. O yüzden mümkün oldukça yedekleme yapmanız yani gelirinizi kolay ulaşamayacağınız başka hesaplara aktarmanız yararınıza olacaktır.
b- Sermayenin işleme şekli
Sermayenizi nasıl maksimum kazanç / minimum risk ile çalıştırmalısınız. Bunun için öncelikle sermayenin büyüklüğü önemlidir. $ 100,000 ve üstü sermayeler bir işlem için sermayenin en fazla %2 sini kullanırlar bu kural sermaye küçüldükçe büyür. Aşağıdaki kesin bir kural değildir sonuç da bu oranlama herkesin kendi iradesine kalmıştır. Bir pip işlem $ 1 dan hesaplanmıştır.
$ 100,000 üstü bir işlemde %1 ila %2si işlem sayısı 50 ila 100 $ 50,000 üstü bir işlemde %2 işlem sayısı 50 $ 10,000 üstü bir işlemde %2 ila %3 işlem sayısı 33 ila 50 $ 5,000 üstü bir işlemde %3 işlem sayısı 33 $ 1,000 üstü bir işlemde %10 ila %15 işlem sayısı 6 ila 10
Boş yere dememişler para parayı çeker diye !!!!!!!
Bu şema bize açıkça küçük sermayenin işinin ne kadar zor olduğunu gösteriyor. $ 500 lık bir sermayenin arka arkaya maksimum hata yapma payı 3 ila 5 işlem iken aynı pay $ 10,000 için 50 işlemdir. Belki şimdi küçük sermayenin neden her işleme balıklama atlamaması gerektiğini daha iyi anlamışsınızdır. Yukarıdaki örnekleme min lot işlemden yani pipi $ 1 den işlem miktarın 100 ila 150 pip olarak hesaplanmıştır. $ 50,000 ve üstü için bu $1 den 500 pip yada $5 den 100 pip fark etmez.
Bence sermayenin minimum $ 3,000 olarak düşünmek lazım, yanlış anlaşılmasın altı da olur ama risk oranı çok yüksektir. Eğer sizin işlem yaptığınız platform değişik miktarlar ile çalışıyorsa o zaman ona göre hesaplayınız. Min $ 1 olan platformda $ 500 risk taşırken, min $0,10 olan platformda $ 500 kral olur.
Bir işlem miktarı normal şartlarda paritenin %1i dir. Euro/Usd bu ortalama 130 pip eder. Đşlem miktarı, girdiğiniz fiyat ile koyduğunuz Sl arasındaki fark dır. Yani normal şartlarda paritenin % 1 ile işlem yapılmalı. Bu oran kesinlikle sabit değildir sadece basit hesaplamalarda kullanılır.
24
Burada herkes kendi sermayesine göre karar vermek zorundadır. Sermayenin işlem miktarı ne olacaktır. Örneğin Orta ve kısa vadeli yatırımlarda $ 500 sermayesi olan bir kişi işlem miktarını 100 pip olarak belirlerse 5 işlem hakkı var demektir. 150 pip olarak belirlerse 3 işlem hakkı var demektir. Piyasa minimum 10 işlem hakkı ister. O zaman orta ( haftalık veya günlük ) ve kısa ( gün içi ) işlem yapan bir yatırımcı kendisine 10 işlem hakkı tanımalıdır yada sermayesini 10a bölerek işlem hakkını bulmalıdır.
Bunu neden yapıyoruz. Yukarıda belirttiğim gibi bütün yumurtaları bir sepete koymamak için, ya sepet yolda düşerse?
Bu işlem disiplinini mutlaka kendimize adet edinmeliyiz. Böylece birkaç “kötü” işlemden geçsek bile sonraki “iyi” işlemler için sermayemiz kalır ve zararı geri çıkarma imkânımız olur. Eğer buna önem vermesek sermayemiz kara günlerde yok olur gider.
Peki, eldeki kumaş bu ceketi dikmeye yetmiyorsa ne yapmalı? Ya daha fazla kumaş ( ! ) bulacaksınız ya da eldeki kumaşı bir yerinden çekiştirerek bu ceketi dikeceksiniz, nasıl ve nereden çekiştirirsiniz o size kalmış ama sonuç da bu ceketi giymeden forexte başarılı işlem yapamazsınız.
Gelirin Hesaplanması
Genel olarak baktığımızda herkimse yılsonunda ki sermayesi başlangıç sermayesinden fazla ise başarılı olmuş demektir. Bu 1 kuruş bile olsa başarı sayılır. Detaylı baktığımızda ise durum biraz farklıdır. Teknik olarak profesyonel bir yatırımcı minimum 7/3 oranı ( her 10 işlemde 7 başarı, yada %70 ) ile çalışmak ister böylece kaybedeceği her 3 işleme karşılık 7 başarılı işlem ister sonuç da kar oranı 4 tür ( % 40 net )
Şimdi piyasanın neden minimum 10 işlem hakkı istediğini daha net anlamışsınızdır. Amatör yatırımcı için bu minimum 6/4 olmalıdır. Yani her 10 işlemde 6 başarıya karşılık 4 negatif ( %20 net ) Bu oranlama aslında yıllık işlem üzerinden yapılır, ben burada anlaşılsın diye 10 işlem ile sınırladım.
Şimdi örneğimizi basit olsun diye $ 1,000 sermaye ile ele alalım. $1,000 sermaye 10 işlem hakkından işlem başına $ 100 ve pipi $1 dan 100 pip yapar Amatör oranı olan 6/4 den işlem yapalım, kötüden iye doğru, Buna göre ilk 4 işlemimizi kaybedelim zarar 4 işlem x 100 pip x $1 = $ 400 dır ( not: şimdi neden işlem miktarı kuralına sıkı sıkıya bağlı kalmamız gerektiğini daha iyi anlamışsınızdır, eğer olmasaydı belkide bu 4 işlemde $ 1000 tamamını kaybetmiş olabilirdik ) Kalan 6 işlemi kazandığımızda net gelir $ 600 – kayıp$400 = $ 200 kar olur. Yani %20 gelir Tabiî ki gerçekte hesap bu kadar basit değildir.
Burada amacım neden sermayemizi en az 10 işlem, min 100 pip, miktarına bölmemiz ve bu orana kesinlikle uymamız gerektiğini anlatmak içindir. Sermaye olmadan işlem olmaz ve en önemlisi zarar yazan her işleme karşılık gelecekte bin tane karlı işlem yapmanız mümkündür yeter ki işlem yapabileceğiniz sermaye olsun.
25
Burada bir not eklemek istiyorum, kesinlikle GARANTĐ diye bir işlem yoktur, bu garanti sadece kendinize ve fikrinize olan aşırı güvenden kaynaklanmaktadır. Her işlemi sadece bir işlem miktarı ile yapınız. Garanti diye 3 yada 4 işlem miktarı ile işlem yapanlar sermayelerinin birden yok olduğunu görürler.
Risk / Getiri Oranı
Büyük sermayeler 1/1 in üstündeki (yani her 1$ yatırım karşılığında 1$ getiri) her işleme sıcak bakarlar. Oysa küçük sermayeler, $1000 ve altı, bu oranın en az 1/2 olmasını isterler ( her1$ yatırıma 2$ getiri ) $500 ve altı için bunun 1/3 olması gereklidir. Pratikte bu şu demektir: işleminizi seçerken ( parite ve getirisi ) yatıracağınız her 100 pip ( risk ) için minimum 200 pip ( kar ) getiri elde etmeniz gereklidir. Bu mutlaka olacak demek değildir işlemi herhangi bir zamanda kapatabilirsiniz ama bu kural size işlem içerisinde en azından hareket etme olanağı verecektir. Oran ne kadar büyük olursa hareket alanı da o kadar büyük olur. Amaç yapacağınız işlemi seçerken bunu göze alarak seçmenizdir.
Örnek: Analizleriniz sonucunda iki parite yakaladınız ve her ikisinin de çıkacağını hesapladınız. Bunlar euro/usd ve euro/yen olsun. Euro/usd nin giriş fiyatından 120 pip sonra direnç noktası olduğunu gördünüz, euro/yen de ise Fib%50 bulunmakta ve Fib%68 kadar 270 pip vardır. Analiz sonuçlarına göre euro/usd getirisi 100/120 dir yada 1/1,2 oysa euro/yen nin getirisi 100/270 yada 1/2,7 dir. Akıllı olan her ikisinde yatırım yaparım der, YANLIŞ çünkü euro/yen oranı 1/2,7 ile riske karşılık getirisi daha yüksek olup işlem içerisinde hareket olanağı sağlayarak sermayenin ilk hedefte işlemden çıkarılmasını sağlar. Yani her bakımdan daha güvenlidir.
Küçük sermayeler bu tür işlemleri hedeflemeli, bunu bütün pariteleri araştırarak inceleyerek bulabilirler. O yüzden küçük sermayeler büyüklere nazaran daha az işlem yaparlar.
Şimdi yukarıdakilerin hepsini harmanlayarak sizi şok edecek bir örnek vereceğim:
Diyelim ki $ 1000 sermaye ile başladınız, analizleriniz doğrultusunda işlem yapmaya karar verdiniz, maalesef tahminleriniz o kadar başarılı olmadı ve aşağıdaki oranı yakaladınız. Y-Y-D-Y-Y-D-Y-Y-D-D Yani 6 yanlış tahmin 4 doğru tahmin? Normalde ekside olmalısınız hatta iflas etmiş olmanız lazım ama değilsiniz neden mi: Gayet basit, çünkü siz küçük yatırımcı oranı ile tahminlerinizi seçmiştiniz ( minimum1/ 2 getiri ). Yukarıda anlattıklarıma bağlı kalarak her yanlış yatırım size $ 100 mal olurken ( toplam 6 yanlış=$600) her bir kazancınız minimum 1/2 oranından $ 800 ( $200 x 4 işlem ) olmuştur, toplam işlem sonucunda $200 kar yaptınız hem de bu kadar kötü bir tahmin oranı ile. Peki, oranınız 1/ 3 olsa idi durum ne olurdu.
Umarım bu örnek her şeyi açıklamaktadır. Gördüğünüz gibi en kötü şartlarda bile kurallara kati olarak bağlı kalanın para kaybetmesi çok zordur hatta uzun zaman döneminde sermayesini 3e hatta 5e katlaması gayet normaldir.
Evet, biliyorum sıkıldınız. Benimde en çok sıkıldığım konu budur ama maalesef en önemli konuda bu.
Neyse toplayarak bitirelim;
- Yukarıdaki sermayenin korunması maddelerine birebir sadık kalıyoruz
26
- Kendi bütçemize göre işlem miktarımızı buluyoruz - Sermayemizin boyutuna göre Risk/Getiri oranını bulup, buna göre işlem yapıyoruz - Her işlemi bir işlem miktarı ile yapıyoruz - Objektif olup kesinlikle duygularımızı işleme karıştırmıyoruz. - Ne olursa olsun her işleme balıklama atlamıyoruz!
27
HANGĐ ZAMAN DĐLĐMĐ
Sermaye ve işlemin kişisel duruma göre ayarlanması. Daha önce size forexteki zaman dilimlerinden kısaca bahsetmiştim. Burada bu konuyu daha da açarak derinlemesine inceleyeceğiz ve kendi kişisel pozisyonumuza göre bundan nasıl faydalanmamız gerektiğini öğreneceğiz.
Herhangi bir paritenin grafiğine “chart” baktığınızda yukarı ve aşağı yönlü hareket, dalgalanmalar görürsünüz bu dalgalanmaların hacmi baktığınız zaman aralığındaki grafiğe göre değişim gösterir. Mesela 10 dakikalık bir grafikteki aşırı dalgalanma, 4 saatlik grafikte 6 çizgi yada mum, günlük grafikte ise bir çizgi yada mum ile gösterilir. ( usta trader, çiginin yada mumun uzunluğundan dalgalanmanın boyutunu görebilir ama konumuz bu değil ) O zaman buradan şu sonucu çıkarmak mümkün. Hangi zamanda işlem yapmak istiyorsak mutlaka o zamanın grafiğine bakmalıyız. Đşlem yaparken evet ama işlemi araştırırken hayır. Kafanız mı karıştı? O zaman konuyu biraz daha açalım. Aslında zaman dilimi diye bir ayrım yoktur. Burada sadece makro işleyişin içindeki mikro işleme bakıyoruz. Bunların hepsi bir bütünü oluşturmaktadır, nasıl ki lunar takvimde bir gün 24 saate eşittir. Forexteki grafiklerde bunun gibidir, buradaki zaman dilimleri bize bir bütünü değişik oranlarda gösteririler. Bu doğru kullanmasını bilenin elinde müthiş bir avantaja döner.
Bir hareketin bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Mutlaka bir yerden başlamalı ve bir yerde bitmelidir. Bu hareketin başlangıcını, eğer yeterli cihazınız varsa, ilk nano saniyesine kadar ölçebilirsiniz. Forexteki hareket sistemi aynıdır. Örneğin günlük grafikteki yukarı yönlü başlayacak bir hareketlenmenin başlangıcını 10 hatta 5 dakikalık grafiklerden tespit edebilirsiniz. 10 dakikalık bir grafikte başlayan yukarı yönlü hareketlenme aynı zamanda 1 saatlik grafikte sonra 4 saatlik ve en sonunda günlük grafikte kendini göstermelidir.
Bu bize neyi anlatıyor: Đşlem araştırmanızı yaptınız ve örneğin EURO/USD paritesinin önümüzdeki birkaç gün içerisinde çıkacağına kanaat getirdiniz. Şimdi en uygun giriş anını bekliyorsunuz. Peki bu an ne zamandır? Yukarıda anlatmaya çalıştığım gibi o an BÜTÜN ZAMAN DĐLĐMLERĐNDE MEVCUT olmalıdır. Günlük, 4 saatlik, 60 dakikalık ve 10 ( yada 15 ) dakikalık grafiklerde o anın mevcut olması gereklidir. Bunu iyice ezberleyiniz Günlük grafik, 4 saatlik grafik,1 saatlik grafik ve 10 dakikalık grafik. Dikkat ederseniz dört değişik zaman dilimi ile çalışıyorum. Bu zaman dilimleri size uymayabilir o zaman kendinize göre dört ayrı zaman dilimi oluşturabilirsiniz. Şimdi: Yukarıdakine istinaden kendi kişisel durumunuza bakın. Herkesin her an bilgisayar başında geçirecek saatleri olmayabilir. Sürekli bir işiniz olabilir, esnaf olabilirsiniz, öğrenci yada öğretmen vs. Durumunuzu analiz edin ve günde yada haftada kaç saatinizi forexe ayırabilirsiniz, bu zaman sabah yoksa akşamlarımı olacak. Forex için çalışma ortamınızı analiz edin, dışarıdan gelebilecek ve konsantrasyonunuzu bozabilecek etkenleri araştırın. Bilgisayar başında hangi günler ne kadar süre ile oturabilirsiniz. Bütün bunları analiz edin ve kendinize dürüst olun. Forexten para kazanmak uğruna aşırı strese girmek istemezsiniz, inanın bana bu stresi göze alanlar otomatikman forexte kaybederler.
Analiz sonucunu aşağıdakine uygulayınız,
28
- Uzun dönem için yatırım yapanlar Bu kategoriye forexe fazla zaman ayıramayanlar girer. Eğer haftada birkaç saatten fazlasını ayıramıyorsanız, yaşam tarzınız aktif ve boş zamanınız yok ise. Sürekli seyahat ediyorsanız, işiniz çok yoğun ise. Kısaca eğer her gün forex işleminizi takip edemiyorsanız, uzun dönem yatırım yapmalısınız. Takip edeceğiniz grafik aralıkları haftalık, günlük ve 4 saatlik olanlardır. Sizin için kısa dönem grafiklerin bir önemi yoktur. Uzun dönemin kasti en az bir günlük işlem demektir. Yani işlemleriniz bir günden uzun sürebilir.
- Orta dönem için yatırım yapanlar
Günde birkaç saatini forexe ayırabilenler, akşamları boş vakitleri olanlar, çalıştığı yerden internete bağlanabilenler, esnaflar, serbest çalışanlar, öğrenciler kısaca her gün en az birkaç saat forexe zaman ayırabilenler. Sizler hem uzun hem de orta dönem için yatırım yapabilirsiniz. Grafikleriniz haftalık, günlük, 4 saatlik, saatlik ve bilgi amacı ile 10 dakikalık olanlardır.
- Kısa dönem için yatırım yapanlar Eğer her gününüzü forexe ayırabiliyorsanız bu sizin içindir. Burada nerdeyse sürekli işlemlerinizi takip edebilmelisiniz. Uzun, orta vadenin yanında siz kısa dönem işlem yapabilirsiniz. Bütün grafik aralıklarını incelemelisiniz. Gün içerisinde gir-çık işlemleri yapabilirsiniz. Ama unutmayınız bütün dönemlerin arasında en çok risk alan sizsiniz.
Gördüğünüz gibi özel hayatımızın forexte yapacağımız işlemler ile çok önemli bağlantısı vardır. Neyi yapıp neyi yapamayacağınızı mutlaka bilmelisiniz. Uzun vadeli işlem yapan birisi sadece vakit buldu diye gün içi işlem yapmaya kalkarsa, derinliğini bilmediği suya balıklama atlamaya kalkışır demektir.
Tabiî ki bunlar teorik kuramlardır, illa da yapamazsınız diye bir kaide yoktur. Yukarıdaki size bir bilgi olsun mahiyeti ile verilmiştir. Amacınız kazanma oranınızı olabildiğince yüksek tutmaktır. Şimdi kendinize dürüst olun ve ne yapıp ne yapamayacağınıza karar verin ve boşa kürek sallamaktan vazgeçin.
29
NE ZAMAN GĐRĐLMELĐ, NE ZAMAN ÇIKILMALI . Bir önceki konumuzda hangi zaman diliminde işlem yapmanız gerektiğini umarım anlamışsınızdır. Burada bu zaman dilim içerisinde ne zaman işlemi açıp ne zaman kapatmanız gerektiğini anlatacağım.
Önce bir geçmişi düşününüz, geçmişte yaptığınız işlemleri hatırlayınız. Ne yapıyordunuz? Genelde yapılan iki hatayı sizde birçok kere uyguladığınızdan eminim. Diyelim ki Euro/Usd paritesinin çıkacağını düşünüyor ve ona göre işlem açıyorsunuz. Paritenin iki yönü vardır. 1- Düşüyor ve işlem kırmızıya ( eksiye ) dönüyor, siz önce şaşırıyor sonra kızıyor en sonunda paniğe kapılıyorsunuz. Bir zaman sonra geri çıkmaya başlıyor ve işlem maviye ( artıya ) dönüyor. Aman geri eksiye dönmeden işlemi hemen kapatmaya karar veriyor ve derin bir oh çekiyorsunuz. 2- Çıkıyor ve hemen işlem maviye dönüyor. Seviniyorsunuz ve kendinizden gurur duyuyorsunuz çünkü doğru bildiniz. Bir zaman sonra hafif inişler başlıyor ve sizi korku salıyor, ya dönerse diye. Aman dönmeden kazancı alalım diyor ve işlemi kapatıyorsunuz. Peki sorun yada hata ne ? Sorun yok, yukarıdaki örnekler gayet doğal olan işlemlerdir. Hata ise işlemin önceden analiz edilmemiş olmasıdır, giriş ve çıkış noktaları düşünülmemiş. Yukarıdaki işlemlerin yaklaşık %90ı ilk düşünceniz olan yönde hareket etmeye devam edecektir, bu süre bir saat yada bir gün sonrada olabilir ama çoğunlukla size “ tüh be keşke çıkmasaydım” dedirttirecektir.
Diğer bir örnek ise girdiğiniz işlemin hemen ters yöne dönmesi ve sizi direkt olarak zarara sokmasıdır. Burada önce beklersiniz, yukarıdaki gibi, “ah bir dönse de hemen geri çıksam” dersiniz ama dönmez. Paranın gideceği korkusu ile mutlaka dönecektir umudu size stop loss unuzu sürekli aşağılara çekmenize sebep olacaktır. Aşırı ve gereksiz kayıpların en büyük nedeni budur işte.
Yatırımcıların ilk düşündükleri işlem şekli genelde (çoğu zaman) doğru olandır fakat genelde bunlardan hep zarar ile dönülür.
Peki, bu nasıl önlenir. Bir işlemi açmadan önce üzerinde en ince detayına kadar hesap ve analiz yapılmalıdır. Burada zaman dilimlerinin önemi çok büyüktür. Aşağıdaki örnekte sadece zaman diliminin önemi anlatılacaktır ve kesinlikle bir yatırım yapmak için yeterli değildir. Diğer etkenleri sonra öğreneceğiz burada sadece zaman dilimi vardır.
Örnek: ( diğer bütün analizler yapılmış ve diğer şartlar uygun durumda olduğunu farz ediyoruz )
Euro / Usd paritesinde BUY ( AL ) işlemi yapacağız
Đşlem analizi büyükten küçüğe doğru, işleme giriş küçükten büyüğe göre yapılır. Öncelikle yapmanız gereken günlük grafik ( chart ) bakmanız gerekmektedir. Buradan trendin ana yönünü bulursunuz, baktığımız şey ise göstergelerin tabanda yani oversold durumda olmalarıdır. Buradan 4 saatlik grafiğe geçmelisiniz. Bu grafiğinde aynı günlük grafikteki gibi aynı şartlarda olması gerekmektedir. Buradan 1 saatlik grafiğe geçersiniz gene durumun aynı olması zorunludur. Şimdi bir işlem şansı yakaladınız.
30
Eğer değillerse o zaman bekliyorsunuz. Giriş anının bütün zaman dilimlerinde oluşması gereklidir. Đşleme giriş için hazırsınız zaman geldi, şimdi ise tam tersine küçük zaman dilimden başlıyorsunuz yani 10 dakikalık grafikten. Bu grafikte, pariteyi alacağımız için, göstergelerin aşağıda yani oversold duruma gelmesini bekleyeceğiz, illa da en dipte olmaları gerekmez, buradan bir saatlik ve dört saatlik grafiklere geçerek hepsinin aynı duruma geldiğini gördüğümüzde işlemi açarız. Bu zaman açısından en uygun giriş anını verir.
Tekrar belirtiyorum yukarıdaki sadece işlem zamanını öğrenmek için verilmiş bir örnektir sadece göstergelere dayanarak işlem yapmayınız.
Đşlemden çıkış zamanı da bunun tam tersidir. Tek farkı, bütün zaman dilimleri yerine işlem yapılan zaman dilimi hesaba katılır. Yanı kısa, orta yada uzun dönem işlemi gibi. Mesela kısa dönem işlem yapıyorsunuz ve 1 saatlik grafik üzerinden işlem açtınız. O zaman 1 saatlik grafikde göstergeleriniz overbought durumuna geldiğinde işlemden çıkarız. Gene bu bize sadece en müsait çıkış anını verir.
Dört adet dairesel halka düşünün bunlar iç içe geçmiş durumda. Hepsinin üzerinde bir yeşil çizgi var ve hepsi saat yönünde değişik hızda dönmektedirler. Bu dört yeşil çizgi aynı hizaya geldiği zaman sizin işlem açacağınız zamandır. Önce yada sonra değil bir tek aynı hizada olduklarında.
Unutmayın bu size mutlaka kazandıracaktır demiyorum sadece işleme girebileceğiniz EN MÜSAĐT ZAMAN ARALIĞI nı verecektir.
Peki, bunun bize ne faydası vardır. Öncelikle düşük sermaye ile işlem yapanların kullanabilecekleri fiyat aralığı küçüktür. Đşlem açtıktan sonra aşırı fiyat dalgalanmalarına dayanamayabilirler. Gerçi bu sadece küçük sermaye için değil hepimiz için geçerlidir. En müsait zaman aralığında açılan bir işlemde minimum fiyat dalgalanmaları gözlenir.
Đşlem açarken amacımız fiyatın biran önce istediğimiz yönde hareket etmesidir ve işlemin her halükarda hemen artıya geçmesidir. Bu amatör yatırımcılarda psikolojik bir unsurdur. Đşlemlerinin uzun süre ekside olmasına dayanamazlar.
Diğer bir unsur ise fiyatın tahminimizin tersine hareket etmesidir. Bu oluştuğunda en az zarar ile işlemi kapatma imkânımız olur.
31
CYCLES
Cycle: Daha ziyade tabiatsal dalga teorisidir. Kesin olarak ispatlanmamıştır ama birçok ünlü finansçı tarafından kullanılır. Bu ritmik hareketlerin zaman ile bağdaşmasından oluşur. Yada başka bir tabir ile zaman hareketini başka bir bakış açısı ile yorumlar. Mesela biz miladi takvimi kullanmaktayız. Buna lunar takvimde denir. Dünyanın güneş etrafındaki bir tam turuna 1 yıl deriz ve bunu ay, hafta, gün saat olarak böleriz. Bunun haricinde kullandığımız Hicri takvim vardır.. Budizm takvimi, Çin takvimi gibi daha bilmediğimiz birçok çeşit vardır. Hepsi birbirinden farklı dahi olsa, hepsinin ortak amacı zamanı ölçmektir. Biraz daha eskiye gidelim, antik Mısır takvimi daha da eskiye gidersek antik Maya takvimi ile karşılaşırız. Özelikle eski ( antik ) takvimler günümüzün ölçüm atletlerine yada tekniklerine sahip olmadıklarından, kendi dönemlerine özgü ölçüm metotları kullanarak zamanı ölçmeye çalışmışlardır. Bunlardan en ilginç olan antik Maya takvimidir çünkü ölçüm ilkesi olarak “cycle” metodunu kullanmışlardır. Maya takvimi bilindiği gibi gezegenlerin hareketine göre yapılmamıştır. Onlar dünya işlevi olan tabiatsal ve mevsimsel dalgaları saymışlardır. Neyse konumuz burada takvimlerin nasıl oluştuğu değildir, biz konumuza dönelim. Bu cycle dediğimiz tabiatsal ritmik hareketler aslında her yerde vardırlar, kalp atışımızdan denizdeki dalgalara kadar, radyo dalgalarından elektriğe kadar. Aslında her şey ritmik bir dalgalanma desek herhalde fazla abartmamış oluruz. Günümüz finans dünyasında kullanılan Fibonacci numara dizimi aslında ritmik bir dalga hareketinin sayıya tabir edilmiş halidir. Buna çoğu matematikçi ile finansçı kızacaktır ama hey herkesin fikri kendine öyle değilmi? Cycle yapısını bir soğana benzetebiliriz, bir bütün içerisinde iç içe geçmiş birçok zaman tabakasından meydana gelmektedir. Yani cycle bütün zaman dilimleri içerisinde mevcuttur. Peki bu cycle sistemi nasıl çalışmaktadır.
Ressam olduğum söylenemez ama yukarıdaki şekil cycle yapısını anlatıyor. Her bir cycle’ın içerisinde bir öncekini tamamlayan iç cycle’ler bulunmaktadır, bu böylece sonsuza kadar gider. Dikkat ederseniz bütün birleşen noktalar aynı anda yukarı yönlü, yada aynı anda ne kadar yukarı yönlü birleşen varsa, yukarı hareketin o kadar kuvvetli olacağı söylenir.
A B C D
32
Mesela A noktasındaki yukarı yönlü baskı B noktasından fazla olacaktır çünkü A noktasında bütün dalgalar yukarı yönlü iken B noktasında iç dalgalar yukarı yönlü fakat üst dalga aşağı doğru baskı yapmaktadır dolayısı ile yukarı yönlü kuvvet daha az olacaktır. Peki gelelim C noktasına: Diyelim ki C noktasının işlem tarihi 10 Mart 2009 olsun. Şimdi SP 500 yada DJA’nın günlük yada haftalık grafiğine bakın ve yukarıdaki tarihi bulun, her şey kendiliğinden açıklığa kavuşacaktır. C noktasının özeliği bütün bileşenlerin aynı anda aşağı yönlü ve sonrasında hepsinin yukarı yönlü olduğudur, müthiş bir aşağı doğru baskı ve aniden yön değiştirerek müthiş bir yukarı doğru baskı. Tabi bu sadece bir örnek teşkil etmektedir. Başta belirttiğim gibi kanıtlanmış bir kuram değildir ve herkesin kendine göre bir işlem ve anlayış şekli vardır o yüzden öğrenmesi çok zor olan bir olgudur. Benim görüşüm Armstrong görüşüne daha yakındır, o yüzden size biraz bundan bahsedeceğim. Buna göre cycle daki dalganın yapısı yarım daire şeklinde değildir Daha ziyade aşağıdakine benzer.
Ortalama olarak alırsak bir dalganın ömrü 4/3 yukarı 4/1 aşağı şeklindedir. Dikkat ederseniz forex grafiklerinde bu dalga hareketini çok net bir şekilde görebilirsiniz. Bu dalga hareketi bütün zaman dilimlerinde mevcuttur ve yukarıda belirttiğim gibi birbirlerine olan etkileri neticesinde dalganın gücü oluşur.
A B C
33
A noktasındaki düşüş büyük bir ihtimal ile chartlarda gözükmeyecektir bile çünkü kendisinden büyük iki dalganın hareketi halen yukarı yönlüdür. Oysa B dalgası düşüş bakımından daha etkilidir çünkü iki dalga düşmektedir. Teorik olarak sonsuz sayıda dalga olduğunu varsayarsak bu işlemin ne kadar karmaşık olduğunuz anlarsınız.
Elliot dalga teorisi de bunun bir benzeridir yalnız onlar dalga içerisindeki dalgayı sayarlar ve ana prensiplerinde bu dalga adedinin 3 içerisinde 5 içerisinde 3 olduğudur.
Burada Elliot dalga teorisinin kendi halinde bir işlem yapmak için yeterli olduğu kanaatinde değilim. Elliot dalgaları ancak dalga oluştuktan sonra kesinlik kazanır ve bir sonraki dalganın yönünü belirlemenizde faydalı olsa bile nasıl, nerede ve ne şekilde oluşacağını ancak “ya” yada “eğer” kelimeleri ile ifade eder. Elliot teorisi diğer işlem mekanizmaları ile birleştirildiğinde çok etkili olabilir.
Fibonacci değerlerini dalgaya çevirir isek ne olur?
1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377,610, 987,. . . .
Elimizde yukarıdaki değerlerde ve yukarıdaki dalga şeklinde sonsuz dalgalar oluşur. Şimdi bunları üst üste dizin yani 3 günde çıkıp inen dalga bu şekilde sonsuza kadar devam edecektir, bunun üstüne 5 günde olanı onun üstüne 8 günde olanı ve onun üstüne 13 günde olanı vs. devam edin. Bu dalgalar kendi hallerinde bağımız hareket etseler dahi bir bütünde birbirleri ile çakışacaklardır. Bu çakışmanın şekli ve gücü dalganın kuvvetini verecektir. Bu sadece Fibonacci numaraları ile ölçülü değildir. Mesela Gann ölçü sistemi açısal değerleri göz önüne alarak dalga boylarını hesaplamaktadır ama oransal bir nevi fibonacci ye benzer.
Gann da gün sayımı 30, 45,60,90 ve 180 dır ( açılar )
Bunun haricinde temel tabiatsal dalgalar dediğimiz, 8 hafta, 21 hafta, 40 hafta, 9 aylık, 2 yıllık, 4 yıllık vs gibi dalga boyları vardır ve bazıları bunları saymayı tercih eder.
Daha önce söylediğim gibi bunlar kanıtlanmış işlemler değildir ve inanın bana derine indikçe mantığınızı kaybedebilirsiniz o yüzden bunların ne olduğunu bilmeniz şimdilik yeterli olacaktır. Bunları daha detaylı olarak bölüm2 de ( bir sonraki kitap ) işleyeceğiz.
Bunların size faydası ne olacak. Bazen bütün araştırmalarınıza rağmen fiyat bir türlü istediğiniz yönde hareket etmeyebilir. Saçınızı başınızı yolup hata nerede diye düşüneceğinize bazı tabiatsal cycle lerin iş başında olduğunu bilmeniz içinizi rahatlatacaktır. Unutmayın her işlem artıya geçmez ve sermayenin korunması bölümünde kedinize bir risk getiri oranı koymuştunuz, bu oran size gerekli hata payını verecektir, siz yeter ki kendinizi dolayısı ile en önemli zırhınız olan sabır ve karar verme yeteneğinizi kaybetmeyin.
34
ĐŞLEM METOTLARI
Buraya kadar sermayemizi nasıl korumamız ve işletmemiz gerektiğini öğrendik. Kendimize en uygun zaman dilimini bulduk ve ne zaman girip ne zaman çıkmamız gerektiğini anladık.
Burada sermaye ile ilgi ufak bir not eklemek istiyorum çünkü sermaye konusu forex işlemlerinde en önemli noktadır.
Đşlem metotlarının başarılı olabilmesi için sermayenize göre bir işlem miktarını mutlaka önceden bilmelisiniz. Sermayenizin büyüklüğü önemli değildir, önemli olan bunu kaç işlem miktarına bölmek istediğinizdir. Unutmayın yaptığınız her işlemde mutlaka başarılı olacaksınız diye bir kaide yoktur. Bazı işlemler kayıpla sonuçlanabilir ve bu gayet doğal bir şeydir. Sizin her zaman bir sonraki işleme ayırabileceğiniz bir sermayeniz olmalıdır. Đşlem metotlarına başlamadan önce size önerim sermaye konusunu tekrar tekrar okumanızdır.
Burada, yani forex işlemlerinde yaptığımız tek şey fiyatın yönünü önceden tahmin edip ona göre pozisyon açmaktır.
Yani kısaca her şey fiyatın yönü ile ilgilidir. O zaman öncelikle fiyat yönünü belirlerken nelerden etkilenir ve nasıl tepki verir bunları bilmemiz gerekir. Buna dayanarak bu bölümde bir yatırımcının nasıl işlem yapması, nerede ve nelere dikkat ederek işlem açıp kapatması gerektiğini ele alacağız. Bunu yaparken kullanacağımız işlem araçlarını da bu örneklerin içerisinde detayları ile öğreneceğiz.
Trend en yakın arkadaşınızdır ve trendin yönü işlem yapacağınız yön ile aynı olmalıdır. Ana trend yukarı yönlü iken düşüşler alım fırsatı, aşağı yönlü iken çıkışlar satış fırsatı olarak görülmelidir.
Bu işlemlerin ana ilkesi tarihteki birçok ünlü finansçı tarafından da onaylanmıştır.
a) Basit işlem metotları
Đster forexe yeni olun ister uzun yıllardır forexte işlem yapmış olun, aşağıdaki örnekler bir yatırımcının en basit işlem metotlarıdır. Bunlar bütün işlemlerinizin bel kemiğini oluşturacaktır. Sadece bu metotlar bile sizin başarılı işlem yapma yüzdenizi artıracaktır.
Destek ve Direnç noktaları:
William Gann’a göre bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında destek noktasına dönüşür.
Bu düşüncesinin doğruluğunu bütün chartlarda kolaylıkla görebilirsiniz ve bu bizim ilk işlem metodumuzu oluşturacaktır.
35
Şimdi aşağıdaki charta bakalım. Burada zaman dilimi önemsizdir. Biz örneklerin kolay anlaşılabilmesi için 4saatlik (4h) chart olarak düşüneceğiz yani her çubuk 4 saati temsil etmektedir.
Ne görüyoruz? Fiyatın aşağı yönlü düşüşte olduğunu. Peki burada işlem yapmaya karar versek nasıl bir işlem yapardık? Fiyat düşmeye devam edecek mi yoksa geri mi çıkacak, nerede işlemi açmalıyım? Görünüşe göre bu chart bize fazla bilgi vermiyor.
Peki, şimdi bu charta kendimiz bazı eklemeler yaparsak durum ne olur. Öncelikle fiyatın yani çubukların simetrisini inceleyelim. Çubuklardaki dalgalanmalar ve bu dalgaların alt ve üst noktaları arasındaki simetriyi görmeye çalışın. Bunların üst ve alt noktaları arasından paralel birer çizgi çekelim.
A
B
C
36
Dikkat ederseniz A noktası ilk seferde fiyata destek olup düşmesini önlüyor fakat yukarıdan gelen satış baskısı ( oklar ) daha yoğun olduğundan ikinci seferde fiyat A noktasını kırıyor ve bu sefer C noktası tarafından durduruluyor. Burada A ve C noktaları destek noktalarıdır. Fakat fiyat geri yukarı çıkarken B noktası ( dikkat edin aslında A noktasının uzantısıdır ) fiyatın çıkışını durduruyor. Burada B noktası direnç noktasıdır.
Gann ne demişti: bir destek noktası kırıldığında direnç ve bir direnç noktası kırıldığında destek noktasına dönüşür. Burada A noktası destek iken direnç noktasına dönmüştür. Şimdi chart bize biraz daha detaylı bilgi vermektedir, öyle değil mi? O zaman hemen işlem yapalım. Maalesef daha işlem yapmaya hazır değiliz çünkü chart o kadar bilgiyi bize daha vermiyor. Şu ana kadar sadece destek ve direnç noktaların yerini bulabildik. Mademki işlemlerimizi fiyata karşı yapıyoruz o zaman fiyatın bize yön göstermesini beklemeliyiz.
Unutmayın forex bir tahmin oyunu olsa bile bizim bir avantajımız var, o da ancak biz istediğimiz zaman işlem açma özgürlüğümüzün olması oysa forexte fiyat her zaman bir yönde ilerlemek zorundadır. Bunu çok iyi şekilde kullanmanız gerekmektedir. Bütün bulgular sizin tarafınızda olmadığı sürece işlem açılmaz.
Şimdi destek ve direnç noktalarını bulduk, buradan sonra fiyatın bize yön göstermesini bekleyeceğiz. Bu nasıl olur. Dikkat ettiğiyseniz fiyat en son C çizgisinde idi. Bu C çizgisi daha önce destek noktası konumundaydı ve halen kırılmadığı için destek noktası olmaya devam edecektir.
Bizim görevimiz fiyatın buradaki aksiyonunu takip etmektir.
Fiyat bu C noktasını kırarsa muhtemelen düşüşüne devam edecektir. C noktası destek olmaya devam ederse o zaman pivot barımız oluşacaktır. Chartta kırmızı ile gösterilen pivot barıdır.
Yeşil bar işlem
B
C
Kırmızı bar PĐVOT
37
Đşlem barı, pivot barın yükseğini geçtiğinde işleme hazırız demektir. Şimdi “en müsait zaman aralığının” bulunması gerekl idir, buda göstergelerin ve oskilatörlerin yardımı ile olur. Göstergeler yönün değişeceğini onaylıyorsa o zaman işlem açılır.
PĐVOT BARI: Pivot bar işlem öncesinde bize bir ölçü sistemi sağlar. Bu barın altı genelde destek noktasına en yakın olanıdır ve fiyat bu barın üstünü geçtiğinde yön değiştirecek demektir. Unutmayın bu mutlaka olacak diye bir kaide yoktur, pivot barı sadece fiyatın yönünü ölçmemize yardımcı olmaktadır. Pivot barı bütün örnek chartlarda KIRMIZI renk ile gösterilmektedir. Pivot barından sonraki barımız işlem barıdır ve bu bütün chartlarda yeşil renk ile gösterilecektir.
Şimdi pivot barımızdan sonraki bar ( işlem barı ) pivot barın yükseğini geçerse işlem açmaya hazırız demektir. Bunun normalde 3 ila 5 pip bile olması yeterlidir.
Bu noktada charta tekrar bakıyoruz.
Stop Loss C destek çizgisinin altına konur, çünkü bu destek noktası kırılırsa fiyat muhtemelen daha da aşağılara düşecektir. Unutmayın Stop Loss sadece bizi zarardan korumak amacı ile konulmamaktadır aynı zamanda fiyatın (trendin) yön değiştirmesi ve bizim artık geri toparlama umudumuzun kalmadığı noktaya konulur. Burada C destek noktası bu noktayı temsil etmektedir çünkü bu noktanın kırılması fiyatın tekrardan yön değiştirme ihtimalinin kalmadığını ve bir sonraki destek noktasına kadar düşüşüne devam edeceğini gösterir.
Burada işlemin hedefi bir sonraki direnç noktasıdır. ( burada bu B noktasıdır )
Hedef B çizgisidir. Yeni direnç noktası Đşlem barı, pivot barın
yükseğini geçtiğinde işlem açılır
B
C destek noktası kırılmadığı sürece kırmızı bar PĐVOT
Stop Loss C destek çizgisinin altına konulur
38
1- Pivot barını hatırlayınız. 4 saatlik chartda piv ot barı oluşurken usta yatırımcı bu barı takip eder. Pivot barı, destek noktasına ilk dokunuşunda hemen bir alt zaman dilimine gider ve işlemi buradan takip etmeye başlar. Burada bu 1 saa tlik chartdır. Yukarıda anlatılanın tamamını bir alt zaman diliminde yapar. Bu şekilde işleme daha çabuk girebileceğinden getiri oranını artırır.
En basit işlem şekli budur. Sadece destek ve direnç noktaların kullanılması ile işlem yapılabilir. Đleriki bölümlerde bu destek ve direnç noktalarının önemini daha net göreceksiniz.
Yalnız unutmayın yaptığınız her işlem mutlaka başarılı olacak diye bir kaide yoktur.
Püf Noktası
Bu tür işlemlerin yapısını hemen hemen herkes bilir fakat bilinmeyen yada işin püf noktası aşağıdaki gibidir.
Usta yatırımcı yapacağı işlemlerde, işlem maliyetinin en az iki katını getiri olarak görmek ister.
Diyelim ki yukarıdaki örneğimizde, kırmızı barın üst noktası ile destek noktasının altına konulan stop loss arasındaki fark 120 pip olsun. Bu, buradaki işlemin maliyetidir. Usta yatırımcı burada hedef olan direnç noktasının işlem açılışı itibarı ile 240 pip uzaklıkta olmasını ister.
B
2X = 240 pip
X = 120 pip
Usta yatırımcı, işlem maliyetinin ( X ) karşılığında en az 2 katı ( 2X ) getiri ister ve eğer bu oranı bulamazsa işlem yapmaz.
2- Đkinci önemli püf noktası ise getiri oranıdır. Önceki konulardan hatırlarsanız küçük sermayenin en az 1/2 oranında getiri sağlaması gerekirdi.
39
Dikkat ederseniz ana destek ve direnç noktalarımızı n arasında bir tane daha destek / direnç çizgisi geçmektedir, buna iç kanal çizgisi denir.
EĞER bu minimum 1/2 oranını bulamazsa işlem yapmaz. Bunun neden ve sebeplerini daha önce sermayenin korunması bölümünde görmüştük, lütfen tekrar o bölümü gözden geçiriniz.
Bir işlem açılırken, işlem içerisinde yeteri kadar hareket imkânınız olmalıdır, yani işlem içerisinde iken fiyat birden yön değiştirmeye kalktığında sizi hazırlıksız yakalamamalıdır.
3- Usta yatırımcı en müsait durumda sermayesini işlemden ayırır.
Gene hatırlarsanız geçmiş bölümlerde “bir işlemin oluşması için bütün zaman birimlerinde oluşması gerekir” demiştim. Burada 4 saatlik chartda işlem yapıyorduk, yani destek ve direnç noktalarımız 4 saatlik chartda işaretli. Sonra usta yatırımcının bu şartlar oluştuğunda 1 saatlik charta geçtiğini de biliyoruz, işte bu “iç kanal” destek/direnç noktası 1 saatlik chartda olandır.
Fiyat burada aynen ana örneğimizde olduğu gibi destek noktasını tanırsa sermaye işlemden çıkartılır. Bunu stop lossu giriş fiyatına çekerek yaparız.
Aslında Makro işlem içerisinde mikro işlemi gerçekleştiriyorsunuz. Yaptığınız işlem birbirinin tıpa tıp aynısıdır.
Yukarı yada aşağı yönlü kanallar.
Đlk örneğimizde fiyatın üsteki direnç ve alttaki destek çizgileri arasında gidip gelmesinden oluşan işlem olanağını araştırmıştık. Fiyat her zaman yatay bir ortamda seyretmez. Yukarı
T1, fiyatın iç kanal destek/direnç noktasını geçtiği yere konur.
T1
Đç kanalda destek / direnç noktası
40
yada aşağı yönlü kanalların tek farkı destek ve direnç noktaların yukarı yada aşağı yönlü olmalarıdır.
Şimdi yeni bir örneğe geçelim. Bu sefer fiyatın ana yönü yukarı olsun.
Yukarıdakini 4 saatlik bir chartdan aldığımızı düşünün, size fiyatın bir sonraki yönü nedir? Bu şekilde bir şey söylemek zor. O zaman öğrendiklerimizi buna uygulayalım. Yukarı yada aşağı yönlü kanallarda en alt ve en üst noktalar birleştirilir ve böylece yükselen yada alçalan bir kanal yaratılır. Bu örneğimizde fiyat yükselişte olduğundan kanalımızda yükselişte olacaktır. Şimdi bulabildiğiniz en yüksek noktaları ( en az iki adet olmalıdır ) ve en düşük noktaları birleştirin.
A
B Yukarı yönlü kanalımızı oluşturduk. Şimdi fiyatın kanal içerisindeki hareketlerini daha iyi ve net olarak görebiliyoruz. Bu kanal fiyat kanalı yukarıdan ( A çizgisi ) yada aşağıdan ( B çizgisi ) kırana kadar geçerlidir. Bu gerçekleşene kadar fiyat bu kanal içerisinde hareket edecektir.
41
Dikkat etmeniz gereken fiyat çoğu zaman bu kanal çi zgilerini test edecek hatta çoğu zaman ihlal bile edecektir, yalnız fiyatın kanalı kırdığı nın tek ispatı komple bir barın tamamen kanal dışında olmasıdır.
Yukarı yada aşağı yönlü kanalların işlem bakımından tehlikeli olmalarının sebebi budur çünkü kanal destek ve direnç çizgileri sürekli ( komple kırılana kadar ) değişiklik gösterebilirler.
Şimdi örneğimize dönelim. Kanal çizgilerini bulduk, hatırlarsanız ilk örneğimizde fiyatın bize yön göstermesini bekliyorduk, burada da aynısı yapacağız hatta bütün işlemlerde aynısını yapacağız.
Fiyat her zaman bize yön göstermelidir.
Đlk örneğimizin bütün işlemlerin bel kemiği olduğunu söylemiştim, burada hatta her işlemde karşımıza çıkacaklardır. Fiyatın simetrisine bakarak bunları charta işaretleyelim.
A
Kırmızı Pivot Yeşil Đşlem barıdır
B
Tanıdık geldi mi? Yukarı ve aşağı yönlü kanalların tehlikeli olduğunu söylemiştim fakat aynı zamanda işlem için diğerlerine nazaran daha çok bilgi içermektedirler çünkü iki adet
A
Kırmızı Pivot Yeşil Đşlem barıdır
B
42
Đşlem şekli hep aynıdır değişen bir şey yok, işlem barı pivot barın yükseğini geçtiğinde işlem hazırız demektir. Burası bize birden fazla avantaj sağlanmaktadır. Di kkat ederseniz işlem barı hem pivot barın yükseğini hem de direnç noktasını geçmesi gerekmekt edir. Yani “double” ikili destek/direnç noktasını geçilmelidir. Bu oluştuğunda ve göstergel erde bu çıkışı onayladığında işlem açılır.
destek/ direnç çizgisi yerine en az dört hatta daha fazla destek/direnç çizgilerini içlerinde barındırırlar.
Hedef noktası
Fiyat bu ikili direnç noktasını aştığında işlem açılır.
A
Stop loss noktası
B
Bu her zaman oluşmaz. Burada bize verilen avantaj, fiyat yukarı yönlü çıkışını sürdürdüğünde bizim ilk fırsatta paralel gelen direnç/destek noktasını kullanarak sermayeyi işlemden ayırmamızdır. Yanı işlem barından sonra oluşacak ilk bar destek noktasına değmez ise bu destek noktası T1 olur. Stop loss buraya çekilerek sermaye işlemden ayrılır. Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir diğer avantajı ise alt ve üst destek/direnç çizgilerin fiyat ile birlikte hareket etmeleridir. Bunu kendi lehinize kullanmalısınız.
Hedef noktası
D B
A C
T1 noktası
B destek çizgisi fiyat ile birlikte yukarı yönlü hareket eder T2 nin oluşumu
Örneğimizde gördüğünüz gibi B destek çizgisi fiyat ile beraber yukarı yönlü hareket etmektedir. T1 ile sermayeyi işlemden ayırmıştık, burada ise T2 oluşumu ile ilk kârınızı
43
işlemden ayırarak güvence altına alıyorsunuz. Bunu yapabilmek için chartınızı sürekli izleyip gerekli düzeltmeleri yapıyor ve oluşan yeni paralel destek/direnç noktalarını buluyorsunuz. Burada fiyat D noktasında yeni bir direnç/destek noktası yaratıyor, buda size T2 noktasını verecektir. Unutmayın yukarı yada aşağı yönlü kanalarda fiyatın ne zaman yön değiştireceği belli değildir.
Fiyat mutlaka hedef noktasına ulaşacaktır diye bir kaide yoktur.
Bu tür kanalların püf noktası, kanal içerisinde kaç adet tavan yada taban noktası sayabileceğiniz ile ilgilidir. Kesin bir kural olmamakla beraber genelde 3 den fazla tavan (yada taban) sayabiliyorsanız bu kanalın her an kırılabileceğini işaret eder.
Kanalların Kırılması
Fiyat eninde sonunda içerisinde bulunduğu kanalı kıracaktır. Kanal kırılmasının teknik olarak bir simetrisi vardır ve sabırlı yatırımcılar genelde bu anı beklerler. Onlar için kanalın hangi yönde kırıldığı önemli değildir. Önemli olan kırılmanın simetri ve kurallarına uygun olup olmadığıdır. Uygun bir kırılma anı size işlem miktarınızın en az 2 yada 3 katı getiri sağlayabilir.
Bu ilk örneğimiz idi. Burada diyelim ki fiyat kanalı yukarı yönlü kırdı. Öncelikle direnç noktası ( A ) tekrar destek noktasına dönecektir.
Normal koşullarda fiyat bu A destek noktasını tekrardan test eder, sanki geri kanalın içerisine girmek istiyormuş gibi. Đşte usta yatırımcı bunun oluşmasını bekler. Fiyat burada, eğer geri kanalın içerisine düşmez ise trendi kırmış demektir ve yukarı yönlü hareketine devam edecektir. Bu gibi durumlarda kanalın destek noktası ( A ) gelecekte gene karşımıza çıkacaktır.
A
Direnç kırılır ve bağımız bar
44
Buradaki püf noktanın fiyatın tekrar kanal içerisin e girmeye çalışmasıdır. Eğer fiyat bunu yapmazsa işlem açılmaz çünkü ne kad ar çıkarsa çıksın sonunda bu kanalı test edecektir. Buna dikkat etmezseniz sizi ummadığ ınız bir anda gafil avlayabilir.
Đşlem açılış şekli hep aynıdır. Önce fiyatın bize y ön göstermesi beklenir. Sonra pivot barı işaretlenir ve işlem barının bu pivot barın en üst noktasını geçmesi beklenir ve eğer göstergelerde bu çıkışı onaylıyorsa işlem açılır.
Đlk tavan noktasının geçilmesi T1 oluşturur. Burası muhtemelen yeni destek noktası olacaktır
A T1
Đşlem barı
Stop loss B
Đşlem barları
T1
D
F Olası bir sonraki destek noktaları. Her kırılan destek noktası bir sonraki T1 ( +/- 20 pip ) olur.
Đlk stop loss A destek noktasının altına konulur. Burada T1 oluşmasında dikkat edeceğimiz nokta, işlemden önce oluşan tavan noktasıdır. Fiyat burayı geçtiğinde T1 noktası bu sefer bunun en az 20 pip altına konulur çünkü bu tavan noktası fiyatın düşerken ilk test edeceği destek noktası olacaktır. Aşağı yönlü kırılmalarda bunun aynısıdır sadece değerler aşağı yönlüdür ve işlem olarak bir farklılık göstermezler.
Yukarı yada aşağı yönlü kanaların kırılma prensibi hemen hemen bu örnekle aynıdır.
45
Burada kanal aşağı doğru kırılıyor. Fiyat mutlaka g eri kanalın içerisine girmeye çalışacaktır. Başarılı olamaz ise B alt destek çizgisini kırmış o lacak ve fiyatın yönü aşağı doğru olacaktır. Đşlem barlarımıza dikkat ediniz. Đşlem göstergelerd e desteklerse açılır ve Stop loss kırmızı pivot barın üst noktasına (20 pip) yerleştirilir. F iyat oluşturduğu ilk taban noktasını geçtiği anda burası T1 noktası olur.
Yukarı yada aşağı yönlü kanalların bir özelliği de sonraki destek/direnç noktalarını görebilmenizdir. Bu noktalar kırıldığında bize bir sonraki T2 noktası olarak geri dönerler.
Burada ana prensibiniz müsait olan ilk ortamda sermayeyi işlemden ayırmaktır. Bir sonraki destek ve direnç noktaları belli olduğundan, fiyatın bunları kırmasını sabırla beklemeli ve her kırılışta T1 noktasını o bölgeye çekerek kârınızı güvence altına almaktır.
Unutmayın yükselen yada alçalan kanallarda fiyatın ne zaman döneceğini bilemeyiz.
Bu öğrendiğimiz uygulamaları birde gerçek zamanlı chartlara uygulayalım. Aşağıdaki chart 4 saatlik olup Đngiliz sterlini / Norveç kronu paritesinden alınmıştır.
Normal bir chart. Yukarıdakine öğrendiklerinizi uygulayın bakalım nerede destek ve direnç noktaları oluşmuş ve özelikle ortadan geçen aşağı yönlü kanala bakın. Burada öğrendiklerimizin hepsi mevcut. Fiyatın üstünden geçen kırmızı ve mavi çizgiler 50 ve 100 lük EMA lardır, bunları şimdilik görmezden gelin çünkü o konuyu sonra işleyeceğiz. Alttaki göstergeler 10,3,5,3 lük hızlı stochastic ile 13 günlük RSĐ dir. Bunları da ileriki konumuzlar da öğreneceğiz. Biz şimdilik sadece destek ve direnç noktalarını bulmaya çalışalım.
46
A
B
C
D
K Öncelikle paralel destek noktalarına bakın, bunlar B,C ve D noktalarıdır. Bunların içinde en zayıf destek/direnç noktası B çizgisidir. C çizgisini incelediğimizde, fiyatın ilk düşüş denemesini birkaç defa başarı ile desteklemiştir. ( 24 -27 Mart ) Dikkat ediniz fiyat C destek çizgisini kıramayınca geri yukarı çıkmaya başlamıştır.
Bir destek noktası fiyata ne kadar güçlü destek sağlarsa, direnç noktası olduğunda gene aynı güçle direnç sağlar bu direncin destek olduğu zamanlar içinde geçerlidir
C çizgisi kırıldıktan sonra direnç olacaktır. Chartın sonuna bakın, C çizgisi burada direnç konumuna gelmiş ve başta nasıl fiyata güçlü bir destek sağlamışsa burada da aynı güçte direnç göstermektedir.
Bunun aynısını D çizgisi içinde söyleyebiliriz ama tersten. D çizgisi, kanal içi direnç noktası iken fiyata güçlü bir direniş göstermekte fakat kırıldıktan sonra destek noktasına dönmekte ve gene aynı güçte fiyata destek olmaktadır. Şimdi aşağı yönlü A kanalına bakalım. Fiyat burada kanal içerisine girmekte ve bu kanal kırılana kadar devam etmektedir.
K noktası kanalın kırıldığı yerdir. Buraya özelikle dikkatinizi çekmek isterim. Lütfen iyicene inceleyiniz, kanal nasıl kırılmış? Fiyat kanalı kırdıktan sonra sanki tekrar kanalın içine girmek ister gibi hareket etmektedir. Bunda başarısız olunca yukarı yönlü hareketine devam etmektedir.
Bu arada fiyat kanal içerisindeyken kaç adet tavan ve taban noktası saydınız? 3 taban noktası ve 3 tavan noktası, 4üncü tavan noktasında fiyat kanalı kırmaktadır
47
Bu charta birde işlemsel olarak bakalım, baştan sona doğru. Ali ve Veli örneğini kullanalım.
A
B
Pivot barı
Destek ve direnç noktaları belli yani işlem açılabilir. A noktasına bakıyoruz, Ali burada sat işlemini açıyor, amacı alt direnç noktasına kadar olan düşüşü yakalamak. Đşlem YANLIŞ. Veli pivot barın alt noktasının kırılmasını bekliyor ( aradaki siyah çizgi ). Dikkatli bakın pivot barın alt noktası geçilmiyor, Veli işlem yapmıyor. Ali, fiyat dönünce işlemi zararla kapatıyor.
Fiyat tekrar aşağı dönüyor. Bu sefer pivot barı B noktasında oluşuyor ( sağdan ikinci kırmızı çizgi ) Ali tekrar sat işlemi açıyor amacı gene aynı. Đşlem YANLIŞ. Veli gene aynı şekilde pivot barın geçilmesini bekliyor.
B Fiyat sonunda pivot barın alt noktasını geçiyor ve Velide sat işlemini açıyor. Fiyat alt destek noktasına geldiğinde Ali ve Veli işlemi kapatıyorlar. Şansına Alinin işlemi bu sefer tuttu. Fiyat destek noktasında tutunuyor ve yukarı doğru çıkma eğilimde bulunuyor. Ali bu sefer al işlemi açıyor amacı üst direnç noktasına kadar olan çıkışı yakalamak.
48
Pivot barı 2x ?
x
Đşlem barı Veli işlem yapmıyor. Neden oysa işlem barı, pivot barın yükseğini geçmiş yani işlem için her şey hazır. Evet, ama risk getiri oranını hatırlayın, işlem barın yüksekliği sizin işlem için risk edeceğiniz sermaye oranını belirler. Burada 2X ile belirtilen oran, X ile belirtilen orandan daha az, oysa en az iki katı olması gereklidir. Böyle bir ortamda açılacak işlemin riski getirisinden yüksek olur ve bize işlem içerisinde hareket olanağı vermez. Demek ki kitabı okurken dikkatinizi bana vermiyorsunuz.
Đlk işlemi hatırlayın, Veli B noktasında işlemi açmıştı. Şimdi tekrar oraya dönün ve B noktası ile alt destek noktası arasındaki farka bakın. Fark, işlem miktarının en az 2 katı.
A
Fiyat düşmeye devam ediyor ve Ali daha fazla zarar etmemek için işlemi kapatmak zorunda kalıyor. Şu ana kadar Ali 3 işlem yapmış birinde kazanırken ikisinde kaybetmiştir. Veli sadece bir işlem yapmış oda kazanç sağlamıştır. Sizce Alinin kaybetmesinin sebebi nedir? Çok fazla işlem mi yapıyor, aşırı hırslımı yoksa şansız mı? Hayır, hiçbiri değil, Ali sadece dikkatsiz davranıyor yani bütün detaylara önem vermiyor, önünde oluşan resme objektif gözle bakamıyor. Büyük bir ihtimal ile içgüdüsü ile hareket ediyor ve oluşan ilk olumu sinyal ile hemen işlem yapmak istiyor. Fiyat düşmeye devam ediyor ve ilginçtir ki her ikisi de fiyatın aşağı yönlü bir kanal içerisine girdiğini fark ediyorlar. Burada artık sabır ile beklemek vardır, fiyat bu kanalı kırana kadar bekleyeceklerdir.
49
A
Kırmızı bar pivot barıdır
B
Fiyatın kanalı nasıl kırdığına ve sonra nasıl tekrar kanalın içine girmek istediğine iyi bakınız. Burada kırmızı bar pivot barı olur. Bu pivot barı illa kanalın dışında olacak diye bir kaide yoktur, alt noktası kanalın içine düşebilir. Đşlem barı yanındaki uzun siyah bardır ve pivot barının yükseğini geçtiğinde işlem açılır. Gene hatırlarsanız Stop loss kanal içerisine ( +/- 20pip ) konulur. Burada amaç ilk direnç noktasını yakalamaktır. Fiyat ilk direnç noktasını kırarsa orası T1 olur, eğer kıramazsa işlem kapatılır ve kazanç garanti altına alınır.
Burada Ali ve Veli işlemi doğru noktada açmışlar ve her ikisi de kazançlı çıkmışlardır. Đkisinin arasındaki tek fark, Ali’nin her olası işleme balıklama atlaması, buna karşılık Veli’nin belli bir işlem disiplini ile hareket etmesidir. Sadece yukarıdaki örnek bile bize Ali’nin fazla başarılı olamayacağını göstermektedir. O zaman amacımız Veli gibi işlem yapmak olmalıdır yani sabit bir işlem yöntemimizin olması gerekmektedir. Burada en basit işlem metodu olan destek ve direnç noktaları sistemini örnek alarak işlem yapmamız gerekmektedir. Bu basit işlem tekniği bile bizim kazanma oranımızı kat kat artıracaktır.
Yükselen yada alçalan “WEDGE” formasyonları
Bunlar daha ziyade günlük yada 4h lik chartlarda izlenmelidir. Her zaman oluşmazlar ama bu formasyonu yakaladığınızda bir gözünüzü üstünden ayırmamalısınız.
Yükselen wedge formasyonu
50
Wedge formasyonları daha ziyade üçgene benzerler, b unlar yukarı, aşağı yada yanlamasına oluşurlar. Đki uç noktası birbirine yaklaştıkça bu formasyonun kırılma olasılığı artar. Biz bu formasyonlarda ancak kırılma noktasında işlem yapar ız. Bu kırılmanın her iki tarafa doğru olma ihtimali vardır. Đşlem şekli yükselen yada alç alan kanallarda olduğu gibidir. Yani fiyatın önce kanalını kırması sonra bu kanalı tekra rdan test etmesi gereklidir. Bu tür formasyonlarda daha dikkatli olmalısınız çün kü fiyat kanalı kırdığı noktanın tersine çok çabuk dönebilir. Bu dönüşüm daha ziyade yatay g iden wedge formasyonlarında görülür. Wedge formasyonları işlem riskinize karşılık 2 hatt a 3 katı gelir sağlayabilir.
Yatay wedge formasyonu
?
?
Hedef
Hedef
Alçalan wedge formasyonu
51
Baş Sağ omuz
Sol omuz
Boyun çizgisi
Bu formasyon illa da paralel bir şekilde oluşmak zorunda değildir, yatay da oluşabilir.
Omuz – Kafa – Omuz formasyonu .
Bu formasyonu daha ziyade günlük yada 6h saatlik chartlarda aramanız daha verimli olur. Kesin olarak şekillendirmek zordur ve çoğu zaman yanıltıcı olabilir ama oluştuğunda güvenebileceğiniz bir formasyon türüdür.
Baş
Sağ omuz Sol omuz
Boyun çizgisi
Aşağı yönlü trendlerde bunu baş aşağı olarak düşünün. Sonuç da hepsi aynı formasyon türüdür. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus formasyonun gerçekten oluşmasıdır çünkü çoğu saman yanıltıcı olabilir ve tam olarak oluşması beklenmelidir. Bu formasyonun onaylanması için işlem hacminin formasyonu desteklemesi gereklidir.
52
Bunun özelliği tamamlandığında düşüşün boyun çizgis inden baş yüksekliğine kadar olan mesafeye denk gelmesidir. Yukarıda X ile belirtilen kırmızı barın uzunluğu ile düşüşün ( alttaki kırmızı bar ) hemen hemen aynı değerde olma larıdır.
Bu gerçekleştiğinde işlem şekli basittir.
Sol omuz
Baş
Sağ omuz
X
Boyun çizgisi
hedef X
Bu şekilde burada işlem açtığınız zaman aşağı yukarı nerede işlemi kapatmanız gerektiğini bilirsiniz.
Đşlem açış şekli aynıdır fiyatın boyun çizgisinin altına düşmesini beklersiniz.
Bunlara benzer onlarca hatta yüzlerce formasyon çeşidi vardır. Bunların hepsini burada açıklamak istesek kitap değil ansiklopedi yazmamız gerekir. Zaten bu formasyonların hepsinin temel şekli yukarıda öğrendiğiniz destek ve direnç noktalarından geçer. Hatırlarsanız bunun bütün işlemlerin bel kemiği olduğunu söylemiştim. Önemli olan bu destek ve direnç noktalarını doğru bir şekilde tespit edebilmektir Şimdi bunu o diğer bahsetmediğimiz formasyon çeşitlerine uygulayarak araştıralım. Böylelikle ne demek istediğimi daha kolay anlayacaksınız.
Bayrak ve Flama formasyonları
Daha ziyade uzun dönem chartlarında ( günlük) araştırılması daha uygundur. Bu tür formasyonlar genelde trend ortasında oluşur ve bir nevi trendin soluk almak için durduğu alan olarak da tabir edilebilir. Bunlar hem aşağı hem de yukarı yönlü trendlerde oluşabilir. Aşağı yönlü trendlerde tepetaklak duran bayrak yada flama görünümünü verirler. Genelde trend burada soluklandıktan sonra yönüne devam edeceği beklenir ama kesinlikle böyle olacak diye bir kaide yoktur. Formasyonların arasında sizi en çok yanıltabilecek şekildir.
53
Şekilleri yukarıdaki örneklere benzetilebilir. Daha ziyade bir bayrağı yada flamayı andırırlar ve keskin çıkış yada düşüşlerin ortasında meydana gelirler.
Biz bunlara kendi görüş açımızla bakacağız, nasıl mı?
Yükselen yada alçalan kanallar, destek direnç noktaları ve yatay wedge formasyonu, bunlar size tanıdık gelmiyor mu?
Đşlem kuralımız ne idi? Fiyat kanalı kırdığı noktada işlem yapmak. Bunun nasıl yapıldığını artık ezbere bilmeniz gerekir o yüzden tekrar etmiyorum. Burada dikkat etmeniz gereken tek noktanın bu formasyonlar oluştuğunda başlangıç trendin yönüdür. Normalde o yöne doğru bir kırılma beklenir ve eğer gerçekleşirse işlemin başarılı
Flama Yükselen ve alçalan bayrak formasyonları
54
Öncelikle fiyatın bu destek yada direnç noktasını t anımasını beklemeliyiz yani en az bir sefer bu noktadan dönmelidir. Bu aşamada pek ikili yada üçlü taban (tavan) oluşum una benzemez çünkü şu ana kadar sadece bir defa dönmüştür. Sabır burada gene sihirl i kelimedir. Fiyat mutlaka tekrardan bu direnç/destek noktasını denemelidir. Eğer bu nokta kırılmazsa işlem yapabilirsiniz. Burada işlem kısa ve öz olmal ıdır ve T1 noktası oluşmaz çünkü fiyat üçüncü kez bu destek/direnç noktasını denemek istey ebilir. Olacak diye bir kural yoktur ama olasılığı vardır.
olma şansı daha yüksek olur ama eğer kırılma terse olursa çok dikkatli olunmalıdır hatta mümkün ise işlem yapılmamalıdır çünkü fiyat ummadığınız bir anda geri ana trend yönüne dönebilir.
Püf noktası: Ana trendin yönüne doğru kırılmalarda işlem yaparız, ters yöndeki kırılmalar aşırı risk taşıdığından mümkün oldukça işlem yapmamaya çalışırız.
Double Top, Triple Top
Đkili tavan yada üçlü tavan ( taban ) oluşumu. Fiyat bir trendin sonuna yaklaştığında nadiren bir mızrak ucu şeklini alır. Stadyum örneğini hatırlayınız. Ön taraf durmak istese bile arkadan sürekli olarak baskı gelecektir, bu baskı tükenene kadar ön taraf sürekli olarak gidip gelecektir. Trend sonu olarak tabir edilebilir ama garantisi yoktur.
Double Top
Triple Top Şekle dikkatlice bakarsanız aslında üst çizginin bir DĐRENÇ noktasından farkı yoktur. O zaman bu da bizim daha önce gördüğümüz direnç/destek kategorisine girmektedir. Aynen öyle. Aşağı yönlü trendler için şekli tersyüz ediniz ve işte şimdide destek noktası oldu!
Bunların tek farkı sadece bir tane geçerli destek yada direnç noktası ile çalışmanızdır. Yükseliş trendinde direnç, düşüş trendinde destek noktası.
Burada nasıl işlem yapabiliriz.
55
Sabırlı yatırımcı genelde üçüncü denemeyi bekler çü nkü üçüncü deneme başarısız olursa geri çekilme daha derin olur.
Hangi formasyona bakarsanız bakın sonuç da hepsinin temelinde öğrendiğiniz basit işlem metotları bulunmaktadır yani destek/direnç ve yükselen/alçalan kanal çizgileri. Yüzlerce formasyonu takip etmeye çalışmaktansa en b asit işlem tekniği olan destek / direnç noktalarını takip etmek hem çok daha basit h em de çok daha kolaydır.
Buraya KESĐNLĐKLE trendin dönüş noktası diye garanti gözle bakmayın, Eğer ana trend halen değişmemişse fiyat sadece daha derinden geri gelerek bu noktayı delmeye çalışacaktır.
A B C E
D
X
Yükselen
X2 kanalın kırılması
Z1
Geri çekiliş noktaları Z2 3üncü çekiliş 2den
daha derin olur Yukarıdaki örnek USD/CAD günlük charttan alınmıştır. A noktası ilk deneme, B noktası ikinci denemedir. Đkinci denemeden sonra fiyat düşüyor fakat Z1 olan ilk yükselen kanalını kıramıyor. Dikkat ederseniz burada aynı zamanda X1 destek çizgisi oluşuyor. Fiyat üçüncü kez C noktası ile deniyor fakat başarısız oluyor. Burada geri çekilmeye dikkat ediniz. Düşüş ikinci denemeden daha derindir, hatta Z1 yükseliş kanalını sonrada X destek çizgisini geçiyor. Eğer fiyat burada X2 destek çizgisini de kırmış olsaydı ana trend yön değiştirdi diyebilirdik. Fiyat buradan tekrar yön değiştirince ikinci yükselen kanalı oluşturuyor. Bu burada Z2 ile gösterilmiştir. Ana trend halen yukarı yönlü ve fiyat D noktasında yukarı yönlü bir girişimde bulunmak istiyor fakat büyük bir olasılıkla gelen olumsuz bir ekonomik haber nedeni ile aniden yön değiştiriyor ( her an olabilecek bir davranış türü ve gayet normaldir ) Unutmayın günlük chartdayız ve her bir çizgi bir günü temsil etmektedir. Dikkat edin X destek çizgisi ve Z2 yükselen kanal çizgisi fiyata nasıl destek oluyorlar. Bu destek sayesinde fiyat tekrardan yukarı dönerek bir deneme daha yapıyor ( Burada E ile gösterilmiştir ) Bunda da başarısız olunca Z2 yükselen kanal çizgisini de kırarak düşüşe geçiyor.
Böylece bu chartın özgeçmişini açıklamış olduk. Şimdi tekrar dönün ve bakın bakalım kaç defa destek noktası ve yükselen kanal çizgisi deyimini kullanmışız? Amacım size chartın özgeçmişini anlatmak değildi. Burada vermek istediğim asıl konu,
Siz bunu zaten artık ezbere biliyorsunuz öyle değil mi?
56
Bir sonraki konumuza geçmeden önce sizden istediğim bu kitabı bir süreliğine elinizden bırakmanızdır.
Şimdi yapmanızı istediğim bulabileceğiniz bütün eski chartlar üzerinde bu öğrendiğinizi denemenizdir. Bulabildiğiniz kadar destek/direnç ve yükselen/alçalan kanaları işaretlemenizdir. Buna, gözünüz bu noktaları çizmeden dahi görebilecek duruma gelene kadar devam etmenizi istiyorum.
Bunu başardığınızda artık sınıf atladığınızı ve bir üst kademeye geçmeye hazır olduğunuzu söyleyebilirim. b) Mantıklı işlemler
Şu anda kitabı elinize aldığınıza göre ya dersinizi es geçtiniz yada chartlara bakmaktan gözleriniz yoruldu.
Her ne ise, sizi tebrik etmek isterim çünkü bir üst gruba geçtiniz ve işlem sanatının en temel öğelerini öğrendiniz.
Burada forex ile mantık nasıl birleştirilir bunu göreceğiz. Gerçi forexte mantık yoktur, doğru yada yanlış yoktur sadece kendisine özgü kurallar vardır. O zaman bizde profesyonel bir yatırımcının forex için nasıl bir mantık yürüttüğüne bakacağız. Burada profesyonel yatırımcının düşünce yapısını anlayabilirsek en azından forexte kazanmak için nasıl bir mantık yürütmemiz gerektiğini anlarız. Biz burada profesyonel yatırımcıya sadece Pro diyeceğiz.
Bir Pro kesinlikle sermayesinin dışındaki bir gelir ile yatırım yapmaz, borç yada faizle alınmış bir sermaye ile rahat değildir. Forexte yatırım yapanların ilk anlamaları gereken nokta ihtiyaçları olmayan sermaye ile çalışmalarıdır. Yani bu sermayenin yok olması sizin yaşam şeklini etkilememelidir. Örneğin kredi ile yada borç ile yaratılan sermaye size kazanç getirmez çünkü rahat değildir. Kaybetme korkusu ve mutlaka kazanç hırsı ile aylık geri ödeme zorunluluğu gibi nedenler sizin doğru düşünmenizi engeller. Forexte yatırım yaptığınız anda o sermayeyi ( T1 ile geri ayırana kadar ) gitmiş gözü ile bakabilmelisiniz. Buna kendinizi alıştırmalısınız.
Bir Pro her zaman için kendisine ulaşmak istediği hedefler koyar. Bunlar en az bir yıl yada daha uzun vadelidirler. Bu tür hedefler onun işine daha dikkatli odaklanmasını sağlar. Pro ne istediğini bilen kişidir. Diyelim ki $ 1000ınız var ve bir devlet garantisi altındaki banka size yıllık %120 faiz veriyor. Ne yaparsınız? Ben söyleyeyim, hemen paranızı koşa koşa o bankaya yatırırsınız ve hiç homurdanmadan 365 gün beklersiniz. Evet, tam 365 gün. Yıllık %120, aylık %10 getiri? Bu size tanıdık geliyor mu?
Hatırlarsanız sermayenizi mümkün oldukça en az 10 parçaya bölmenizi söylemiştim. $ 1000ınız var bunu 10 bölersek $ 100 buluruz, normal şartlardaki bir sermaye miktarınız. Bir işlem miktarını işleme soktuğunuzda en az 1 / 2 getiri oranı istersiniz, burada bu şimdilik 1/1 olsun. O zaman yatırdığınız $ 100 size $ 100 kar getirmelidir. Hey bir dakika bu $ 100 getiri sanki anaparamın %10 una eşit gibi.
57
HIRS, bu duygunuza hâkim olmalısınız.
MANTIK, bu duygunuzu sürekli ve düzgün bir biçimde kullanmalısınız ve bu görüş biçimini benimsemelisiniz.
KORKU, Forex sizi her zaman korkutmaya çalışacaktır . Neden mi, çünkü size karşı kullanabileceği en büyük silahıdır.
Evet, aynen öyle bir işlemden kazanacağınız getiri bankada 1 AY beklemenizle aynı değerdedir. Hani 365 gün beklemeniz gereken para.
Risk – getiri oranını hatırlayın, sizin için bu 6 / 4 idi. Burada bankayı yakalamaya çalışalım. Yıllık %120 getirisi var bizde bir işlemden %10 kazanıyorsak, o zaman 12 işlem kazanmalıyız ancak bunu 6 / 4 oranına göre hesaplamalıyız ( 6 kazanç / 4 kayıp ) Bu bize 36 kazanç ve 24 kayıp değerini verir = 12 kazanç O zaman bankayı yakalamak için bir yılda 60 işlem yapmam yeterlidir.
Bir yılda 60 işlem, hepsi bu. Bir ayda 5 işlem, bir haftada ortalama 1 işlem
Bu illa da haftada sadece 1 işlem ile sınırlısınız demek değildir. Gün gelir ayda 1 yada 60 işlem yapabilirsiniz.
Amaç işlem şartları oluştuğunda işlem yapmaktır, işlem şartlarını kendiniz yaratarak değil.
Anlamadıysanız tekrar okuyun.
Buna göre NEDEN her gün, her saat işlem yapmaya çalışıyorsunuz? Neden hep bir işlemin peşinden koşuyorsunuz? Yukarıdaki hesap açık değilmi? Bankanın %120 faizi size nasıl cazip geliyorsa, neden forexten kazanacağınız yıllık % 120 size cazip gelmiyor? Bankada 365 gün sesinizi çıkarmadan beklerken neden forexte iki gün üst üste işlem yapamadığınızda ortalığı ayağa kaldırıyorsunuz? Müsaadenizle ben söyleyeyim. HIRS Nedeni pek bilinmez ama nedense forexte işlem yapmaya başlayan herkes anında yukarıdaki hesabı es geçer çünkü forex demek %500 hayır %1000 hayır hayır %5000 getiri demektir.
Forexte işlem yaparak paranızı bir gecede ikiye katlayamazsınız, bir günde yada bir ayda zengin olamazsınız. Ancak eğer düzgün, sabırlı ve disiplinli bir anlayış sergilerseniz düzenli ve sürekli bir gelir elde etmeniz mümkündür. Bir yılda sermayenizi 3e katlamanız gayet normaldir.
Bir Pro, işlem zamanı geldiğinde kendisini duygusuz bir avcıı olarak görür. Eğer bu ortamda varlığını sürdürmek istiyorsa, duygu ve düşüncelerden kendisini soyutlamalıdır. Duygularınıza hâkim olmalısınız. Forexte duyguya yer yoktur.
Bu sizin en acımasız ve hırçın duygunuzdur. Eğer bu duygu sizi idare ederse baştan kaybettiniz demektir. Bunu ilk mertebede kontrol altına almalısınız. Bunu vahşi bir at olarak düşünün. Kontrol ettiğiniz ve eyerler sizde olduğu sürece aşamayacağınız engel yoktur.
Burada kendi mantığınızın yerine forex mantığını
belirlemelisiniz. Đşlemlerde mantık yürütmemelisiniz. Size göre “yanlış” olan forexte “doğru” ise o zaman bu forexte olduğunuz sürece “doğru” demektir.
58
Korku sizi yanlış düşünmeye zorlar. Korku size yanl ış adımlar attırır ve korku paniğe döndüğünde sizde bitmiş sayılırsınız. Korkunun kayn ağı sermayenin kayıp olacağıdır. Bu sizde kesinlikle olmamalıdır çünkü yatırdığınız ser mayeyi zaten kaybetmeyi göze alarak forexe geldiniz, öyle değil mi?
her işlem öncesi analizlerinizi ve araştırmalarınızı eksiksiz yaparak işlem yapıyorsunuz, öyle gelişi güzel işlem yapmıyorsunuz, öyle değil mi? SABIR
Forex her an her dakika hareket etmek zorundadır, s iz ise değilsiniz
Gücün kontrolü aslında sizdedir. O gücü yönlendirme kabiliyeti de sizdedir.
Sadece işlem olsun diye işlem yapanlar, işlem yapma ktan başka iş yapmazlar
Forexte, bir yaprak misali rüzgâr ile hareket etmelisiniz, rüzgâra karşı değil
Bir Pro kazandığında yada kaybettiğinde yeter demes ini bilir
,
Bir Pro’nun bir tek arkadaşı olmalıdır o da trend dir. Trend sizin en yakın arkadaşınızdır, değilse olmalıdır.. Evet, trend aslında size bir arkadaştan daha yakın olmalıdır. Forexte trend size hep kazandırır. Bu daha ziyade orta ve uzun dönem yatırımlar için geçerlidir. Forexte trend takip edilir. Tavan yada taban noktası bulunmaya çalışılmaz.
Bir Pro kazanmadan önce kaybetmemesini bilen kişidir Para kazanmadan önce para kaybetmemeyi bilmelisiniz.. Evet, öncelikle elinizdekine sahip çıkın, sonrası kendiliğinden gelir. Bir düşünün kazanmak için harcadığınız zamanı ve emeği. Kazancın ne kadar zor geldiğini düşünün. O zaman bunu neden kolayca feda edesiniz?
Bir Pro kendisine yönlendirilen gücü tekrardan yönlendirene yönlendirebilendir. Forexin gücünü kendisine karşı kullanın. Sadece bir pariteye yapışıp kalmayın. Siz burada para kazanmak için varsınız.
. Forex durmadan size bir fiyat sunmak zorundadır, siz ise almak zorunda değilsiniz. Forexte bütün pariteler birbirlerine olan bağlantılar doğrultusunda hareket etmek zorundadırlar. Bazen bunlar ayardan çıkar. Bunları bulun yada sabır ile oluşmasını bekleyin.
Bir Pro ne zaman işlem yapması gerektiğini bilen kişidir. Gereksiz işlemlerden kaçınmasını bilmelisiniz ve kaçanın arkasından üzülmemelisiniz, giden Bir ise gelecek olan Bindir. Đşlem ancak bütün şartlar oluştuğunda yapılır, yoksa macera olsun diye değil. Unutmayın:
Bir Pro tahmin yürütmez, yorum yapmaz, fikir üretmez. Forexte tahmin yürütmeye yada paritelerin gelecek yönünü tahmin etmeye başladığınızda baştan kaybetmiş sayılırsınız.
.
Bir Pro kaybetmenin kazanmak kadar doğal olduğunu bilir Kazanmak güzeldir ama bunun için kaybetmesini bilmelisiniz. Kaybetmek kazanmak kadar bu işin bir parçasıdır. O zaman kaybettiğinizde kontrolü elden bırakmamanız gerekir ve bunu doğal bir işlem gibi görmeniz gereklidir.
Kazansanız da kaybetseniz de zamanı geldiğinde yeter diyebilmelisiniz. Hırs ve açgözlülüğün sınırı yoktur. Bir işlem kapatılıp getirisi realize edilmedikçe getiri olarak kabul edilmez. Diğer yandan bir zararın neresinden dönerseniz kârdır.
TEREDDÜT, forexte böyle bir duygu yoktur, zaten sizi ilgilendirmez çünkü siz insanoğluna verilmiş en büyük lütuf dur. Bunu çok ama çok iyi kullanın.
59
Bilgisayar ( internet), takvim, ajanda ve renkli ka lemler, bunlar bir profesyonelin en önemli araçlarıdır.
Bir profesyonel kesinlikle, gerek duymadığı sürece kısa zaman dilimlerinde işlem yapmaz. Bir profesyonel düşünülenin aksine günün 10 -15 saa tini bilgisayar başında geçirmez. Bir profesyonel zamanının %90ını araştırmaya, kalan zamanının %90ını da bu araştırmasının doğruluğunu araştırmak için kullanır .
Bir Profesyonelin Günlüğü
Bir profesyonel yatırımcının mantık yapısını az çok anladık, peki bir profesyonel gün içerisinde nasıl hareket eder, birde bunu incelemeye çalışalım. Burada kimsenin özel hayatı ile ilgilenmiyoruz sadece yatırım amaçlı kısmını inceleyeceğiz.
Sabah ilk işi ajandasına bakarak o günkü beklenen ekonomik haberlerin zamanını belirler. Sonra günün haberlerine bakar. Burada haberin kendisi ile ilgilenmez sadece haberin toplum üstünde ( toplum derken forex ortamından bahsediyoruz ) nasıl bir etki bırakabileceğini hesaplar, eğer haber önemli ise kaynağını araştırır. Bir profesyonel için haberin kendisi değil kaynağı önemlidir. Favori paritelerinden başlamak üzere chartları inceler ve gerekli düzeltmeleri yapar. Bunu yaparken gözüne takılanları yada işlem yapmaya müsait olanları ayırır. Bir profesyonel kesinlikle hiçbir işi aceleye getirmez. Şimdi ayırdığı pariteleri daha dikkatli inceler. Günün yada haftanın ekonomik gelişmelerini, açıklanacak sonuçlarını bu pariteler üzerindeki olası etkilerine bakar. Eğer işlem açmak için bir neden görürse bunları charta işaretler. Olası işlem giriş ve çıkış noktalarını işlemin olası açma zamanını bulur ve bunları not eder. Stop loss noktası ile varsa T1 noktasını işaretler ve en önemlisi kullanacağı sermaye miktarını belirler. Onun işi burada biter.
Đşlem şeklini bulmuştur, artık bekleme zamanıdır. Bunu yaparken genelde ekonomik haberlerin kaynağını araştırır, ekonomistlerin makalelerini okur gelecek ekonomik verilerin tarihlerini araştırır. Bunların hepsini takvimine ve ajandasına not alır. Bu genelde ileri tarihli not alma şeklidir.
Bir profesyonelin ajandası yarına dünden hazır olmalıdır. Bunları yaparken bir gözü işlem yapmak için beklediği paritelerdedir. Bunu öyle ekran başına çivilenerek yapmaz. O yapacağı işlemin şeklini çoktan oluşturmuştur ve bunu beklemektedir. Đşlemlerini genelde orta yada uzun vadeli yapar. Onun için tavan yada taban noktaları önemli değildir, 10 pip daha fazla kazanmak için gününü ekran başında harcamaz.
Bir profesyonel ancak bütün şartlar yerine geldiğinde işlem açar, onun ilkesi basittir “ varsa vardır, yoksa yoktur” Onun için “belki”, “yada”, “olursa” ve “eğer” gibi kavramlar yoktur.
Đşlem şartları yerine geldiğinde işlemini açar ve önceden belirlediği detaylara sadık kalır. Đşlemi açtıktan sonra işlemi gene ekran başına çivilenerek seyretmez ama bir gözünü de üstünden ayırmaz. Mümkün olan ilk mertebede sermayesini işlemden ayırır. ( T1 noktası )
60
Onun bu işleme olan ilgisi artık sona ermiştir. Eğer orta vadeli işlem ise günde birkaç kere, uzun vadeli ise belki günde bir defa kontrol eder, gerekli düzeltmelerini yapar ve gene müsait olursa olası getiriyi işlemden ayırır.
Gününü bitirmeden önce tekrar ajandasını kontrol eder, yarının ne getireceğini, hangi paritelerde işlem olanağının bulunduğuna bakar. Son defa açık işlemlerini kontrol eder ve diğer paritelere bir göz atar. Günün araştırmalarını ve notlarını ajandasına not eder ve bilgisayarın prizini çeker. Onun günlük işi burada bitmiştir Bir profesyonel bilir ki “bugünün birde yarını vardır”
Dikkat ederseniz zamanın büyük bir bölümü araştırmalara harcanmaktadır, Öyle tahmin ettiğiniz gibi günün büyük bir bölümü ekran başında harcanmaz ve en önemlisi oluşturulan işlemden başka işlemin yapılmadığıdır. Oluşturulan işlem ise ancak bütün şartlar yerine geldiğinde yapılmaktadır.
Artık bir profesyonelin nasıl düşündüğünü ve gününü nasıl geçirdiğini öğrendik. Peki, bunu yaparken hangi araçları ve nasıl kullanıyor birde buna bakalım.
c) Đşlem araçları
Chartları ( grafikler ) okumak Chart içerisindeki hareketleri, destek ve direnç noktaların bulunması, yükselen yada alçalan kanalların işaretlenmesi ve belli başlı formasyon çeşitlerini öğrendiniz. Siz zaten bunları artık işaretlemeden dahi görebilecek seviyedesiniz nede olsa o kadar pratik yaptınız öyle değil mi? Chartların zaman aralıklarını ve bunların arasındaki bağlar ve hangi zaman dilimini kullanmanız gerektiğini de biliyorsunuz. Chartlar üzerine stop loss, T1,hedef, giriş ve çıkış noktaları ile haberlerin tarihlerini işaretlemesini zaten çok önceden öğrenmiştiniz. Siz bir chart nasıl okunur artık biliyorsunuz. Bu sizin en önemli işlem aracınızdır.
EMA lar Exceptional moving averages./ Üssel hareketli ortalamalar Basit bir açıklama ile istenilen zaman birimi içerisinde fiyatın ortalama değerinin hesaplanması diyebiliriz. Bizim için ne manaya geldiği önemli değildir asıl ne işe yaradığı önemlidir. Uzun vadeli işlemlerde 200 gün, orta vadeli işlemlerde 100 ve 50 gün, kısa vadeli işlemlerde ise 26 ila 9 günlük EMA lar kullanılabilir. Aslında kati bir kural yoktur ve kendi isteğinize kalmıştır EMA lar bize bütün içerisindeki destek ve direnç noktalarını vermektedir. Fiyat belirtilen değerin altına ise EMA direnç, üstünde ise destek noktası görevini üstlenecektir.
61
Ema lar chart üzerinden düzenli olarak kontrol edilmelidirler. Size ummadığınız bir anda işlem yapma olanağı verebilirler. EMA nın destek ve direnç olmak haricinde iki önemli özelliği daha vardır.
Sonuç da EMA’yı fiyatın ortalaması oluşturduğundan EMA fiyattan kesinlikle fazla uzaklaşamaz. Bu, ya EMA’nın fiyata yetişmeye çalışması yada fiyatın EMA’ya geri yaklaşması sonucu olur. Bu daha ziyade orta ve kısa vadelerde daha belirgindir. Bir kısa ve bir uzun EMA aldığınızda bunların birbirleri ile kesişmesi kısa vadeli trendin yönünü belirler. Mesela aşağıdaki örnek 1saatlik chartdan alınmıştır ve 26EMA yeşil ile 100EMA mavi kullanılmıştır.
X
X X
X
Küçük ( 26EMA) büyüğün ( 100EMA) altına düştüğünde trend aşağı doğru, küçük büyüğün üstüne çıktığında trend yukarı doğru oluşur. Bu dönüş noktaları X ile belirtilmiştir.
Üçüncü ve en önemlisi EMA ve fiyat mutlaka kesişmek zorundadır.
100 EMA Destek kırıldıktan
sonra direnç oluyor
100 EMA nın günlük chartta sağladığı destek noktaları
62
Bunu iki hırçın sevgili gibi düşünün, Sürekli kavga edip birbirlerinden ayrılırlar fakat sonunda dayanamayıp tekrar birleşirler ama bu birleşme hiçbir zaman uzun sürmez çünkü tekrar kavga edip ayrılırlar. Bu böyle sonsuza kadar devam eder durur. Yukarıdaki chartlara tekrar bakınız ne demek istediğimi daha net anlayacaksınız.
Bunu nasıl kullanacaksınız, sizin gibi milyonlarca yatırımcı bu EMA’ları takip ederler ve gerçektende çok popüler bir işlem aracıdır. Hatta diyebilirim ki bazı yatırımcılar sadece EMA güvenerek yatırım yapmaktadırlar. Bunların en ünlüleri 200,100,50,30,14,9 günlük olanlardır. Uzun vadeli chartlarda 200 ve 100 kullanılmaktadır.
Toplum psikolojisi bölümünü hatırlayın ve bunun toplumun en çok tercih ettiği araç olarak düşünün.
Evet, doğru tahmin ettiniz, bunu kendi yatırım aracınız olarak kullanmanızın yanında toplumun yatırım düşüncesini önceden bilmenizi sağlayacak bir araç olarak da görmelisiniz.
Göstergeler Genelde verilen birim değerler üzerinden fiyatın (overbought) aşırı alım yada ( oversold ) aşırı satım bölgesinde olup olmadığını belirlerler. Bunların çok çeşidi vardır ve hepsinin işleyiş mekanizması farklıdır. Göstergeler aynı zamanda bulunduğunuz zaman dilimine de tepki verirler. Gerçekten işe yarayıp yaramadıkları tartışma konusudur ama göz ardı edilmemesi gereken bir noktanın toplum tarafından çok kullanılıyor olmalarıdır.
Sonuç da herkes bir şekilde işleme ne zaman girip ne zaman çıkmak gerektiğini bir yerden yada bir şeyden bulmak zorundadır. Göstergelerin toplum içerisindeki önemi buradan kaynaklanmaktadır. Özelikle fiyatın aşırı alım yada satım bölgesini belirleyenler.
Burada bir noktaya dikkatinizi çekmek isterim.
Hiçbir gösterge fiyata yön veremez, aksine bütün göstergelerin yönünü fiyat belirler.
Aynen öyle, göstergeler hesaplarını fiyatın yönü doğrultusunda yaparlar yani fiyatı takip ederler. Aşırı alım yada satım bölgesinden dönmelerinin sebebi ise bizim ve toplumun buna bakarak karar vermesi ve fiyatın yönünü etkilemesindendir.
Yani bizde bu göstergeleri hem kendi adımıza hem de toplumun düşünce ve gelecek hareket niyetini bulmada kullanacağız.
Bunların içerisinden birkaç örnek verelim,
Stochastic: Bu en popüler göstergedir. %K ve %D adı verilen iki eğri ile gösterilir. %K ana eğridir ve %D eğrisi ise bunun basit ortalamasıdır. 0 – 100 seviyesinin içerisinde alt 20 ve üst 80 olmak üzere sınırlanır. 20 seviyesi ve altı aşırı satış ( oversold ), 80 seviyesi ve üstü ise aşırı alış ( overbought ) anlamına gelir.
63
En iyi alış sinyali 20nin altında D çizgisinin K çizgisini yukarı doğru kesmesi ile ve en iyi satış sinyalinin 80 üstünden gene D çizgisinin K çizgisini aşağı doğru kesmesi ile oluşur.
Bu chartta 10,3,5,3 lük stochastic kullanılmıştır. Bu normalden hızlı bir gösterge birimi olup orta ve kısa dönem yani 4h, 1h, 30dk yada 10dk chartlarda kullanılmalıdır. Hızlı göstergeler günlük yada daha uzun chartlarda yanlış sinyal verebilirler ve kullanılmamalıdırlar.
Herkes bunları izlemektedir ve toplum psikolojisi gereği bu göstergeler 80 üstüne yada 20nin altına indiklerinde rahatsızlık yaratırlar. En ufak bir etken bu noktada fiyata baskı uygulanmasına sebep olur. Bunları izlerken mutlaka bütün zaman dilimlerinin kontrol edilmesi gereklidir.
Burada tavsiyem bunlara 26 günlük DEMA eklemenizi ve bunun %K ile %D nin beraber kesişmesini dikkate almanızdır.
RSI Relative strength index / Relatif güç indeksi Temel noktası fiyatın geçmişte yükseldiği günler ile azaldığı günlerin matematiksel bir orantı içerisinde karşılaştırmasıdır. Buda 0- 100 aralığında olmak üzere düşük 30 ve yüksek 70 çizgisi ile ölçülür. RSI çizgisi 30un altına düştüğünde aşırı satım ( oversold ), 70in üstüne çıktığında aşırı alım ( overbought )sinyali verir. Normal koşullarda RSI 14 günlük olarak ayarlanır.
64
Yukarıdaki örnekte 13 günlük RSI kullanılmıştır. Oklara dikkat ediniz RSI taban ve tavan noktalarını nasıl gösterebilmektedir.
RSI bir başka özelliği ise bazı durumlarda fiyat ile uyumluluk göstermemesidir yani fiyatın tersine hareket etmesidir. Buna aşağı yönlü olduğunda“negative divergence” yada yukarı yönlü olduğunda “positive divergence” denir. RSI da bunlar oluştuğunda genelde trendin yönünde bir değişiklik beklentisi oluşur. Bu “divergence” zıtlık, RSI göstergesinden kaybolmadan olmalıdır.
Yukarıda fiyat ile RSI daki zıtlığı ve hemen arkasından gelen düzeltme hareketlerini görebilirsiniz. Bu tür zıtlık ve düzeltme hareketleri diğer olgular ile uyumluluk gösterdiğinde size mükemmel işlem fırsatları verecektir, yalnız bunu en yüksek yada en düşük mevkilerde yapmanız yararınıza olur.
CCI Commodity Channel Đndex / Emtia kanal indeksi Adından anlaşılacağı gibi pariteler ve emtia için birebir uygundur. Temeli, fiyatın 22 günlük süre içerisinde döngüsünü tamamlamasıdır. Đşlem şekli biraz karışıktır. Buda 0-100 arasında hareket etmektedir ve +100 üstü aşırı alım ( overbought ) ile -100 altı aşırı satım ( oversold ) bölgesini temsil eder. Bu göstergede zaman biriminin 5 ila 25 gün arasında kalması sinyalin güvenirliği açısından önemlidir. CCI göstergesinin başarısı daha ziyade yatay giden piyasada oluşur. Aşırı yükseliş yada düşüşlerde trendin aksine sinyal üretebilir ve acemi yatırımcıları yanıltabilir.
65
Parabolic SAR Stop and Reverse / Dur ve geri dön Kısa ve orta vadede oluşan fiyatın yön değiştirmesini tespitinde kullanılır. Bu genelde yükselen yada alçalan trendlerde fiyatın yönünü belirler fakat yatay seyreden piyasada yanlış sinyaller üretir. Bunun hesaplama yöntemi oldukça karışıktır. Kesinlikle tek başına kullanmanızı önermem. Bunu volite ortamlarda diğer göstergeler ile beraber kullanmalısınız.
MACD Moving Average: Convergence-Divergence/ Ortalama hareketin uyum ile uyumsuzluğu Bu gösterge gene toplum tarafından en çok kullanılan göstergelerden bir tanesidir. Đki hareketli ortalama arasındaki uyum yada uyumsuzluğu gösterir. Hesaplanması o kadar karışık değildir. Standardı 12,26,9 dur. MACD nin birkaç değişik okuma şekli vardır 0 noktası denge konumunda olup aşağısına düşüldükçe ( oversold ) aşırı satış, yukarısına çıkıldıkça (overbought) aşırı alış sinyali verir. Çizgilerin birbirlerini kesmesi ise alım yada satım sinyali olarak görülür. Üçüncü özeliği ise RSI de olduğu gibi fiyat ile zıtlık gösterebilmesidir. Bu zıtlık oluştuğunda genelde trendin sonuna gelindiğinin haberidir.
Bunun gibi bir sürü gösterge daha vardır. Hangisinin hangisi ile uyum içerisinde çalışabileceğini ancak kendiniz bulabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken noktanın aynı türden iki göstergeye ihtiyacınızın olmadığıdır. Mesela RSI ile William%14 aynı tür göstergelerdir. Birde chartınızı gereksiz bir sürü gösterge ile doldurmayın. Unutmayın sizin asıl amacınız fiyatı ve trendi takip etmektir. Tavsiye edebileceğim oran, en fazla 3 dür.
Burada öğrenmeniz gereken,
Yaptığınız işlem türü ve zamanına göre kendinize has göstergelerin seçilmesi ve bunların uyum içerisinde çalışmalarıdır
Göstergeler uyum içerisinde olmalıdır MACD fiyata zıtlık gösteriyor ve alta doğru kesişme var. Stochastic Overbought durumda RSI fiyata zıtlık gösteriyor ve over bought durumda
66
Seçeceğiniz göstergeler birbirleri ile uyum içerisinde olmalıdırlar. Aynı zamanda toplum tarafından kullanılan çeşitler olmalılar ki size onların ne zaman ne yapacaklarını anlatsın. MACD12,26,9 ile Stochastic10,3,5 ve RSI14 bana göre yeterli uyum içerisindedirler. Trendin volitesine göre biri çıkarılıp volite ortamlarda daha iyi çalışan başka göstergeler eklenir.
MUCĐZE YARATAN GÖSTERGELER
Arkadaşlar bir noktayı burada açıklığa kavuşturalım. Mucize gösterge diye bir şey yoktur. Fiyatın yönünü önceden bildirecek bir oskilatör yoktur. Bunu arayacağınıza gidin define arayın daha iyi.
Göstergelerin hepsine fiyat ve işlem miktarı yön verir. Yani fiyatın hareketi ile işlem hacmi yada her ikisin belli bir matematiksel yöntem ile hesaplanması sonucunda yönleri tayin edilir.
Yönünü fiyattan alan göstergeler nasıl olurda fiyatın yönünü önceden belirleyebilirler?
Mucize göstergeyi aramaktansa göstergelerden nasıl mucize yaratılır, buna bakılmalıdır. Toplum psikolojisi bölümünü ve bu göstergelere herkesin baktığını hatırlayın. Fiyatın inip çıkması göstergeler overbought yada oversold olduğundan değil bunlara bakanların bunlardan etkilenerek alıp satmalarından kaynaklanır.
Bilgiyi doğru kullanmasını bilenin elinde her türlü gösterge mucize yaratır
Şimdi gelin hep beraber bir mucize yaratalım. Kitabın başlarında “toplum psikolojisi” ve “zaman dilimleri” konularını hatırlamanızı istiyorum. Burada göstergelerin hemen hemen bütün toplum tarafından kullanıldığını öğrenmiştik ve bunlara istinaden birçok yatırım kararının verildiğini de biliyoruz. Fiyatı etkileyen en büyük unsur toplum psikolojisi ise ve bu göstergeler bunun bir aracı yada nedeni ise, o zaman bizde bunu forexe karşı kullanabiliriz. Burada bunu zaman dilimleri ile birlikte ele almamız gerekmektedir. Şimdi farz edelim, Ali, uzun / orta dönem yatırımı seven bir yatırımcıdır dolayısı ile günlük yada 4 saatlik chartları takip edecektir. Burada Ali günlük chartdır. Veli, orta dönem yatırım yapar ve genelde 4 saatlik chartları takip eder. Veli burada 4 saatlik chartdır. Selami, günlük işlemi sever ve 1 saatlik chartlara bakar. Selami bir saatilk chartdır Ahmet: gün içi gir çık yapar ve kısa dömen yatırımcıdır. Ahmet 30 dakikalık chartı temsil eder. Yusuf, genelde sculping yapar. Yusuf burada 10 dakikalık chartı temsil edecektir. Yukarıdaki şahısların hepsi kendi zaman dilimlerinde işlem yapan normal yatırımcılardır. Şimdi bunların hepsini birkaç milyon ile çarparsak bir nevi forex toplumunu yaratmış oluruz, öyle değil mi? Üstelik bunların hepsi aynı chartlarda ve aynı göstergelere bakarak işlem yapmaktadırlar, farkları sadece kendilerine göre bir zaman dilimi içerisinde hareket etmeleridir. Bu her türlü sebepten dolayı olabilir ve bizi de pek ilgilendirmez.
67
Burada dikkatinizi çekmek istediğim nokta hepsinin aynı chartlarda ve aynı göstergeler ile işlem yapmalarıdır. Đlginç değil mi, on milyonlarca insan aynı chartlara bakarak ve aynı göstergeleri kullanarak işlem yapmaktadırlar.
Burada bazılarınız itiraz edebilir, herkes aynı göstergeleri kullanmıyor diye. Doğrudur, ama bir de şu yönden bakınız. Toplasanız belki en fazla 30 yada 40 gösterge ( bunlara oskilatörlerde dahildir ) çeşidi bulabilirsiniz. On belki yüz milyonlarca yatırımcı içerisinde bunun bir önemi olur mu? Hiç sanmıyorum, zaten bu 30 yada 40 çeşidin içerisinde en yaygın kullanılanların sayısı 10u geçmez. O yüzden rahatlıkla herkes aynı göstergeleri kullanıyor diyebiliriz.
Peki, bu Ali, Veli, Selami vs, işlemlerini nasıl yaparlar? Hepimizin yaptığı gibi, tek farkları kendi zaman dilimleri içerisinde hareket etmeleridir. O zaman basit bir yaklaşımla, forex toplumunu belli zaman dilimlerine bölebiliriz öyle değil mi? Evet aynen öyle. O zaman basit bir yaklaşımla, en çok kullanılan göstergeleri izlersek bu toplumun ne izlediğini bilmiş oluruz değil mi? Bravo, müthişsiniz. Peki, bu kadar çok paritede bu kadar çok zaman dilimini ve bunların hepsindeki göstergeleri nasıl izleyeceğiz? Şimdi olmadı işte, bakıyorum hemen geri normal toplum mantığı ile düşünmeye başladınız. Lütfen forexte olduğumuz sürece forex mantığı ile düşünelim. Forexte zaman sadece bir ölçü aletidir ve size hareket alanınızı ölçmenizde yardımcı olur. Forexte klasik zaman kavramı diye bir şey yoktur Forexte doğru yada yanlış diye bir tanım yoktur. Forex toplumunun çoğunluğu bir yanlışı doğru olarak görmek isterse o zaman o yanlış doğrudur. Bir bardak suyu düşünün yarısına kadar dolu. Bu bardak yarısına kadar dolumudur yoksa bu bardağın yarısı boş mudur? Teknik olarak bunu hesaplayabilirsiniz ve belki de bardak gözle görülmeyecek şekilde birkaç damla itibarı ile yarısından fazla doludur. Bu forexte önemsizdir. Eğer forex toplumunun çoğunluğu bardağın yarısı boş derse o zaman bardağın yarısı boş demektir. Siz istediğiniz kadar yırtının hayır diye. Bu örnekte olduğu gibi toplum çoğunluğu ne tarafa gitmek isterse fiyat da o tarafa gidecektir. Đşte bu hareketi yada olası yönünü biz göstergelere bakarak bulabiliriz, yeter ki nasıl bakmamız gerektiğini bilelim.
Öncelikle kendi amacımızın ne olduğunu bulalım. Bizde forex toplumun bir parçası olarak bu zaman dilimlerinin bir tanesinin içindeyiz demektir. Kimimiz uzun, orta yada kısa dönemde işlem yaparken kimimiz saat içerisinde işlem yapmaktadır yani o Ali, Veli yada Selami’den biri de biziz aslında. Burada anlamamız gereken nokta çerçevenin içindeki resim değil, çerçevenin asılı olduğu odadır. O zaman amacımız öncelikle Ali, Veli gibi sadece kendi zaman dilimlerinde değil bütün zaman dilimleri içerisinde olmamız gerektiğidir. Önemli bir kuralımız vardı eğer hatırlarsanız: “Bir işlemin açılabilinmesi için bütün zaman dilimlerinde geçerli olması gerekir”
Ali, uzun/orta dönem yatırımcıdır ve genelde kendi zaman dilimi olan günlük chartlarda işlem yapmaktadır. Bu zaman dilimi içerisinde göstergelerinde oluşacak herhangi bir “overbought” aşırı alım yada “oversold” aşırı satış sinyallerine ister istemez tepki verecektir.
68
Veli, orta dönemde yatırım yapar ve aynı Ali gibi 4 saatlik chartlardaki göstergelere tepki verecektir. Selami, gene öyle 1 saatlik chartlarda, Ahmet 30 dakikalık ve Yusuf 10 dakikalık chartlarda aynı tepkiyi vereceklerdir.
Konuyu fazla uzatmadan bir örnekle açıklayalım. Örneğe geçmeden önce herkes kendini ve işlem yaptığı zaman dilimini örnekteki kişinin yerine koyabilir. Burada “üst dilim” sizin işlem yaptığınız zamanın bir üst dilimini ve bir “alt dilim” işlem zamanınızın bir alt dilimini gösterir. Örnek, Biz ( bu kitabı okuyan herkes demektir ) Ahmet’in grubuna girmekteyiz yani kısa dönem yatırımcıyız ve 30 dakikalık chartlarda işlem yapmaktayız. Bizde bugüne kadar Ahmet gibi hareket etmekteydik. Yani 30 dakikalık chartlardaki göstergelerin durumuna tepki vermekteydik.
Veli Selami
1h
Ahmet
30dk
Yusuf
10dk
5dk
Ali 4h 1 gün
Biz
(Bu sadece bir örnektir, içerisindeki zaman dilimlerini istediğiniz kadar artırabilirsiniz. Ben basit olsun diye böyle yaptım.) Her bir halka bir zaman dilimini temsil etmektedir ve her bir zaman diliminde farklı yatırımcılar ve göstergeler vardır. Dikkatinizi bir şey çekti mi? Birbirlerinden farklı zaman dilimlerinde hareket etseler dahi aslında hepsi birbirlerine bağlı durumdadırlar. Dairelerin yada dalgaların yapısına bakarsak, Yusuf ta başlayacak bir hareket Ali’yi etkilemeyebilir ama tam tersine Ali de başlayacak bir hareket Yusuf’u mutlaka etkileyecektir. Ne demiştik, hepsi kendi zaman dilimleri içerisindeki göstergelere tepki vermektedirler. Örneğin Selami, 1 saatlik chartlarda işlem yapmaktadır ve buradaki göstergeler aşırı satış “overbought” geldiğinde ister istemez bundan etkilenecek ve muhtemelen alım yapmak isteyecektir. Selami’nin bu hareketi Ahmet ve Yusuf’u etkilerken Ali’yi muhtemelen etkilemeyecektir. Bu arada Selami’nin başarısı birazda olsa Veli’ye bağlıdır. Eğer Veli’nin göstergeleri aşırı alım “overbought” durumunda değilse muhtemelen alım yapmayacak ve belki de satış yapmak isteyecektir. Veli’nin hareketi Selami’yi etkileyeceğinden belki de Selami “fiyat neden çıkmıyor” diye kara kara düşünmekten kendini alamayacaktır.
Şimdi “Bize” dönelim. Biz 30 dakikalık chartda işlem yapıyorduk o zaman bizi en çok etkileyecek olanlar, bir üst zaman diliminde olan Selami ve bir alt dilimde olan Yusuf olacaktır. Bunu diğer zaman dilimlerine uygulamak istediğinizde sağındaki ve solundaki komşularına bakmanız yeterlidir.
69
Bizim göstergelerimizin bir üst ve bir alt zaman dilimleri ile uyuşması gerekmektedir. Bu oluştuğunda işlem açmak için “En müsait zaman” oluşacaktır. Tabi ki burada Veli’nin de bize katılmasında fayda vardır. Burada toplum tarafından en popüler yada en çok kullanılan göstergeleri alacağız. Bunlar, Stochastic: En popüler göstergelerden birisidir. 30 dakikalık zaman biriminde bize hızlı bir stochastic gereklidir, ölçülerini 10,3,5 olarak ayarlıyoruz. RSI: Bunun değerini 13 yada 9 olarak verebiliriz. MACD: Bunun değerleri ile oynamayın çünkü toplum tarafından en çok kullanılan budur. Aslında bir tane göstergede kullanabilirdik yada herhangi bir göstergede olabilirdi. Amacımız bunlara göre hareket etmek değildir, bunlardan toplum düşüncesini okumaktır.
Stochastic RSI 13 MACD
30dk BĐZ
SAT
SAT
SAT
Göstergelerimize baktığımızda yukarıdaki tablo ile karşılaşmaktayız. Bu tablo genelde 30 dakikalık chartlarda işlem yapan herkes için aynıdır.. Sonuç da toplum ile aynı göstergeleri incelemekteyiz. Buna bakan bir yatırımcı büyük bir olasılıkla SAT işlemi gerçekleştirmek isteyecektir. Normalde bizde SAT işlemi açardık.
Stochastic RSI 13 MACD
10 dk YUSUF AL AL Belirsiz
30dk BĐZ SAT SAT SAT
1 Saat SELAMĐ Belirsiz SAT AL
4 Saat VELĐ Belirsiz AL AL
Şimdi aynı olaya birde bütün zaman dilimleri içerisinde bakalım. Bir alt zaman dilimimiz olan YUSUF bizim gibi düşünmüyor hatta AL emri bile verebilir. Bir üst zaman dilimimiz olan SELAMĐ aynı şekilde bizim gibi düşünmüyor ve kararsız yani bizim SAT emrine destek olmayacak. En üstte VELĐ gene aynı şekilde bize katılmıyor hatta AL emri bile verebilir.
Olmadı şimdi? Hani bütün göstergeler SAT emri ver diyordu? Hani SAT işlemi açacaktık? Eğer burada SAT emri vermiş olsaydık büyük bir ihtimal ile işlem hüsran ile bitecekti. Umarım buradan, neden bütün zaman dilimlerini araştırmamız gerektiğini daha net anlamışsınızdır.
“Bir işlemin açılabilinmesi için bütün zaman dilimlerinde oluşması gerekmektedir”
Şimdi göstergelerde mucize arayalım. Yukarıdaki işlemi, göstergelerin bütün zaman dilimlerinde, aşağıdaki gibi oluşmasını sabır ile bekleyelim
70
Stochastic RSI 13 MACD
10 dk YUSUF SAT SAT Belirsiz
30dk BĐZ SAT SAT SAT
1 Saat SELAMĐ SAT SAT SAT
4 Saat VELĐ Belirsiz SAT Belirsiz
Bu durumda SAT işlemi açmak istesek sonuç ne olurdu?
Bir alt zaman dilimimiz olan YUSUF belki SAT işlemi yapabilir, buda bizim işlemi destekler. En önemlisi bu tür göstergeler ile AL işlemi yapmayacaktır, yani bize köstek olmayacaktır. Bir üst zaman dilimimiz olan SELAMĐ büyük bir olasılıkla SAT işlemi yapacaktır çünkü onun göstergeleri de aynen bizimkisi gibi. Bu bizim işleme büyük destek sağlayacaktır. VELĐ’nin göstergeleri kararsız ve büyük bir ihtimal ile işlem yapmayacaktır yani bize ters gelebilecek bir baskı söz konusu değildir. Bütün bunlara göre, sizce açtığımız SAT işleminin başarılı olma şansı ne olurdu?
Tabiî ki bu kadar basit olmayacaktır çünkü bu örnekte ana trendin yönünü, ekonomik durumları ve diğer bütün etkenleri göz ardı etmiş durumdayız.
Buna rağmen sadece bu örnekteki gibi işlem yapan bir yatırımcının minimum başarı oranı %60 dır.
Şimdi sermayenin korunması konusunu hatırlayınız, küçük yatırımcının yakalaması gereken başarı oranı ne idi? Bu oran 6/4 tekabül etmekteydi, 6 kazanca karşılık 4 kayıp işlem hakkı, yani %60 ?
Sadece bu basit sistem ile işlem yapmak isteyenler daha önce öğrendiğiniz “basit işlemler” konusundaki destek ve direnç noktalarını hatırlasınlar
Göstergeler ne kadar olumlu yada olumsuz işaret versinler fark etmez, bu işaretleri işlem içerisinde tetikleyecek katalizörlere ihtiyaç vardır ve bunlar genellikle destek ve direnç noktalarıdır. Evet, hani o basit çizgiler var ya işte bu işe yararlar.
Gene unutuyorsunuz, forex toplumu “aynı” chartlara, “aynı” göstergelere ve “aynı” destek/direnç noktalarına bakarlar. Siz ne görüyor iseniz forex toplumu da onu görmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli kural, işlem yaptığınız zaman diliminin hareket aralığıdır ( zaman ). Biz 30 dakikalık chartta işlem yapıyorduk o zaman dikkat edeceğimiz bu zaman aralığının hareket alanıdır. Bu, işlem açıldıktan sonra sadece kendi zaman aralığımızın göstergelerine bakılarak bulunur. Eğer göstergeler diğer uca kaymışsa ve ters sinyal vermeye başlamışlarsa diğer zaman birimlerine bakılmaksızın işlem kapatılır.Đşin
71
Şimdi ne yapıyorduk, bir üst zaman dilimine geçerek bu AL işaretini onaylamasına bakıyorduk. Bu 1 saatlik zaman dilimine denk gelir.
özeti, işlem açılmadan önce bütün zaman dilimlerinde oluşması beklenir ve işlem kapatılırken sadece kendi işlem zamanımıza bakılır.
Şimdi buna birde charlara uygulayarak bakalım.
30dk ana chart
Stochastic
RSI 13
MACD
Biz 30 dakikalık chartda işlem yapıyorduk, yukarıdaki ana chartımızdır. Fiyata en yakın destek/direnç çizgisini işaretlemiş bulunuyoruz. Şimdi göstergelere bakıyoruz. Hepsi AL işareti veriyor.
72
Göstergelere dikkat edin, hepsi AL sinyali veriyor üstelik MACD sinyal çizgisi ( küçük kırmızı barlar ) “positive divergence” olumlu oluşum içerisinde yani fiyat düşerken çıkıyor. Böylece SELAMĐ’nin bizi aşırı derecede desteklediğini buluyoruz.
Normalde sadece bir üst zaman dilimine bakmak yeterlidir fakat biz işimizi sağlama almak için VELĐ’ye de gideceğiz ve 4 saatlik chartın göstergelerini kontrol edeceğiz.
4 saat chart
? VELĐ bizi Selami kadar desteklememektedir. Stochastic ve RSI AL sinyali verirken MACD kafasını kaldırmamış ve çizgilerde yukarı yönlü kesişme belirtisi yok. Burada en azından VELĐ’nin sat sinyali veremeyeceğini dolayısı ile bize ters baskının gelmeyeceğini öğreniyoruz.
Üst zaman dilimlerinin hemen hemen hepsi bizin AL sinyaline destek vermektedirler.
O zaman şimdi alt zaman dilimine giderek “en uygun zaman aralığını” bulmamız gerekiyor. Bizim charta göre bu 10 dakikalık chartda işlem yapan YUSUF’dur.
73
Pivot barı
X
X X
X YUSUF’da bayağı bir zaman geçiriyoruz. Zaman aralığı çok küçük olduğundan ( 10 dakika ) göstergelerin bir araya gelmesi zaman alıyor. Kesesi geniş olanlar ilk seferde işlemi çoktan açmışlardı ama biz en müsait zaman aralığını SABIRLA beklemek zorundayız. Chartın en son bölümünde ( sağ tarafta ) bu gerçekleşiyor ve bizde işlemi açıyoruz.
Đşlemi pivot barımız geçilir geçilmez açıyoruz. Burada bu 14,390a tekabül etmektedir. Stop loss’u alt barın takriben 20 pip altına koyuyoruz, buda 14,300a denk gelmektedir. Bir işlem miktarımız 90 piptir.
Đşlemi açtıktan sonra geri kendi zaman birimimiz olan 30 dakikalık charta dönüyoruz. Artık bir üst ve alt zaman birimleri ile bir alakamız kalmadı. Đşlemi kapatmak için sadece kendi zaman dilimimizdeki göstergelere bakıyoruz. Bu arada tablo nasıl gözükmekte, merak edenler için…
Stochastic RSI 13 MACD
10 dk YUSUF AL AL AL
30dk BĐZ AL AL AL
1 Saat SELAMĐ AL AL AL
4 Saat VELĐ AL AL Belirsiz
74
Şimdi de işlemin sonucuna bakalım Kendi zaman dilimimiz olan 30 dakikalık chartdaki bütün göstergeler öbür uca gitmişlerdir. Şu anda hepsi aleyhimize sinyal vermektedirler. Đşlem kapatılırken diğer zaman dilimlerine bakılmaz. Üstelik dikkat ettiğiyseniz fiyat bir direnç noktası tarafından durdurulmuştur. Yani tam işlemin kapatılması gereken nokta. Burada işlemi kapatıyoruz. Kapanış noktamız chartda görülen o en son kırmız bardır. Burası 14,620ye denk gelmektedir.
Bu işlemden 230 pip getiri ile ayrıldık. Đşlem miktarımız 90 pip idi o zaman 1 e 2,5 oranı ile işlem yapmışız ki buda normalin çok üstündedir. Normal şartlarda pipi $ 1 dolardan işlem yapanlar buradan $ 230 dolar getiri ile ayrılırken benim gibi profesyoneller $ 3,000 / $ 4,000 dolar ile ayrılabilirler. Peki, ne kadar zaman harcadık, işlemin oluşması için yarım gün bekledik ve işlemi açıp kapatmamız arasında gene yarın gün geçti, yani bir gün içerisinde bu geliri elde ettik.
Tabi ki böyle olanaklar her zaman denk gelmez ama bir düşünün, forexte kaç parite var? Bunlara emtiaları ve indeksleri de ekleyin. Şimdi bir daha düşünün böyle olanakları yakalama şansınız nedir?
Tamam, anladım, papaz her zaman pilav yemez ama sizde beni dinlemiyorsunuz. Unuttuğunuz küçük yatırımcının getiri oranıdır. Hatırlayınız bu oran 6/4 idi ve usta yatırımcı için 7/3dü. Şimdi buna birde minimum 1/2 risk getiri oranını ekleyiniz. Siz kaybedeceğiniz her 4 yatırım karşılığında 6 yatırımı doğru bilirseniz ve bunun en az getiri oranı olan 1/2 göre yaparsanız %80 kazanç sağlarsınız.
Ne yani forexte işlem yapmak bu kadar kolay mı diyeceksiniz. Elbette ki hayır, bu kadar kolay olsaydı bunu anlatmak için 150 sayfanın üstünde yazı yazmam gerekmezdi. Forexi bir bütün olarak algılamalısınız. Yukarıdaki sadece göstergeler ve zaman dilimleri ile ilgili bir örnektir.
75
Hatırlarsanız bu örnekte ana trendin yönü ile ekonomik haber ve olayların trende olabilecek olası baskılarını hesaba katmadık.
Konumuza dönelim, bu örnekte göstergelerin, eğer doğru bakmasını bilirseniz, ne kadar önemli birer araç olduklarını anlarsınız. Bunlar her zaman için diğer zaman dilimleri ile bağdaşmalıdır. Hangi zaman dilimini kullanacağınız size kalmıştır, buradaki 30 dakika sadece bir örnek teşkil etmektedir. Ben şahsen genelde 4 saatlik zaman diliminde işlem yaparım.
Mucizevî gösterge diye bir şey yoktur. Yok, illa da mucize arıyorsanız o zaman yukarıdaki örneğe tekrar bakınız çünkü orada bir mucize yarattık.
Mucize göstergeyi aramaktansa göstergelerden nasıl mucize yaratılır, buna bakılmalıdır.
- - - - - - - - - - Tekrar tebrik ederim, siz bu işi iyicene kavramaya başladınız. Artık basit ve acemi bir yatırımcı değilsiniz. Forexin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını biliyorsunuz. Sermayenizi nasıl korumanız gerektiğini, nerede ve ne zaman işlem açılacağını ve bunun nasıl yapılacağını öğrendiniz. Bir profesyonelin mantık yapısını ve çalışma şeklini kavradınız. Buradan kendinize birçok dersler çıkardınız, neyi doğru neyi yanlış yaptığınızı gördünüz. Daha da önemlisi bunları nasıl düzeltmeniz gerektiğini anladınız. Forex ortamında nelere dikkat edilmesi gerektiğini biliyorsunuz. Kullanacağınız araçları işleme nasıl tatbik edeceğinizi öğrendiniz. Siz artık usta bir yatırımcı olma yolundasınız, daha değilsiniz çünkü bunun için gerekli olan pratik bilginiz daha oluşmadı.
Forexte sadece teorik bilgi ile işlem yapılamaz, mutlaka pratik işlem tecrübeniz olmalıdır. Bu size zamanla gelecek olan bir yetenektir fakat biz bunu hızlandırmak amacı ile burada birkaç örnek üzerinde işlem yapacağız.
76
ĐŞLEM ANALĐZLERĐ VE ÖRNEKLER
Burada bugüne kadar öğrendiklerimizi pratiğe dökeceğiz. Gerçek işlem şeklinden bir farkı olmayacak ve olabildiğince bu çerçeveye bağlı kalacağız. Burada $ 1000 sermayeyi çalıştıracağız ve seçme özgürlüğümüz olmadığı için bu örneklerde mutlaka işlem yapmaya çalışacağız. Burada geçmiş zamanlı chartlarda işlem yapacağımız için ekonomik haberleri önemsemeyeceğiz. Örnek 1 Aşağıdaki chart GBP/JPY paritesinden alınmıştır ve 4 saatliktir.
Bu chart herhangi bir tarihe ait olabilir o yüzden dikkatinizi charta vermenizi istiyorum. Ne görüyoruz yada görmemizi sağlayacak neler eklemeliyiz, en basit işlemden başlayalım. Destek/direnç ve yükselen/alçalan kanalları bulalım ve varsa diğer formasyonları araştıralım.
77
Dikkat ederseniz alçalan bir kanal oluşmuş ve sonunda kırılmış, bu işlemi maalesef kaçırmış bulunmaktayız. Ortadan geçen bir adet destek noktası var fakat fiyat onu da denemiş ve kıramayınca geri yükselmiş. Đşlem için herhangi bir durum söz konusu değil. Aslında var ama gözükmüyor, siz bulabildiniz mi?
Peki, şimdi kanal yapısını değiştirirsek nasıl gözüküyor. YATAY WEDGE FORMASYONU. Tam yerindeyiz çünkü görünüşe göre fiyat formasyonun üst çizgisini zorlamak üzere ve eğer kırarsa bize bir işlem imkânı doğabilir. Bunun oluşmasını sabırla bekliyoruz.
Kırılma noktası Pivot barı
Đşlem barı
Sabrımızın karşılığını almak üzereyiz. Pivot barımızı işaretliyoruz ve işlem barın önce oluşmasını sonra pivot barın yükseğini kırmasını bekliyoruz. Dikkatinizi çekerim bu 4 saatlik bir chart olup her barın oluşması 4 saat sürmektedir. Yani işlem barın oluşması 4 saat sürecektir. Đsterseniz bu noktada sinemaya gidebilirsiniz yada güzel bir dvd kiralayıp evinizde seyredebilirsiniz.
Chartta pek net gözükmüyor ama işlem barı pivot barın yükseğini geçiyor.MACD 0ın üstünde ve yukarı yönlü yani kuvetli al sinyali veriyor. RSI yukarı yönlü al sinyali veriyor
78
ama 70e çok yakın. Yani al ama dikkatli ol diyor. Stochastic tam tersine satış sinyali vermek üzere. Bu bizi yanıltmasın Stochastic 10,3,5 hızlı bir göstergedir ve fiyatın önünde gider.
O zaman bu kırılma yukarı yönlü olacak ama uzun sürmeyecektir çünkü göstergeler overbought durumuna geçmek üzereler. Stochastic nerdeyse geçmiş bile. Şimdi bunu bütün zaman dilimlerinde araştırmamız gerekiyor. Önce günlük charta bakıyoruz
Günlük chart bize pek net bir resim çizemiyor. Dikkatimizi sadece MACD çekiyor çünkü “positive” olumlu bir yükseliş gösteriyor. RSI ve STOC belirsiz. Şimdi alt zamana geçiyor ve 1 saatlik charta bakıyoruz. Gene MACD positive yani olumlu ve bir yükselişi işaret ediyor ama RSI ve STOC overbought yani aşırı alım durumunda gözüküyor. ( unutmayın bu hızlı gider ) Kafanız karışmasın kuralımız gayet açık ve net.
Bir işlemin gerçekleşebilmesi için bütün zaman dilimlerinde oluşması gerekir.
Siz burada ne düşünürsünüz yada nasıl bir eylem yaparsınız bilemem ama ben kendime göre burada herhangi bir işlem açmam çünkü bana göre; bu işlem bütün zaman dilimleri içerisinde oluşmuyor. Bu risk demektir. Đşlem açmıyoruz ve tekrardan bekleme moduna geçiyoruz.
Günlük chart
1 saatlik chart
?
?
79
Maalesef fiyat yükseliyor. Đşlem açalım diyenlerin böbürlendiğini görür gibiyim, olabilir ama risk yüksek olduğu sürece işlem yapılmaz. Burada bir kayıp söz konusu değildir. Siz usta bir yatırımcı olarak aslında buradan bir gelir ile ayrılmasını bilmelisiniz. Yatay wedge formasyonu oluştuğunda bir işlem şansınızın olduğunu görmüş ve bu pariteyi yakın mercek altına almıştınız. Đşlem yapmamış olsanız bile şu anda bu paritenin bütün özeliklerini biliyorsunuz o zaman bu paritede biraz daha oyalanabilirsiniz ve bu bilgiyi kazanca dönüştürebilirsiniz.
Dikkatimizi tekrardan bu 4 saatlik charta veriyoruz.
80
Göstergeleri tekrar inceleyelim. MACD: Mavi çizgi kırmızı, çizgiyi tepeden aşağı doğru kesmeye başlamış ve bu 0 noktasının çok üstünden gerçekleşiyor. Macd sinyali giderek azalıyor ( yeşil çubuklar ) bütün bunlar aşırı “negative” oluşumlardır. RSI: Yaklaşık 80 civarından aşağı dönüyor buda aşırı “negative” oluşumdur. RSInin 70in üstüne çıkıp dönmesi trendin yön değiştireceğini gösterir. STOC: Buda aynı şekilde 80nin üstünden ikincil çizgisini aşağı doğru keserek düşüşe başlamış, aşırı “negative” bir oluşum.
Charta dikkatlice bakarsanız tavan noktasının altında küçük bir destek noktası oluşmuş. Đşte burası eğer işlem yapacaksak giriş noktamız olacaktır, tabii bu desteğin kırılması lazım. Altan gelen ve yükselen kanal çizgisi çıkış hedefimiz olabilir tabii oraya kadar iki adet daha destek noktası var ama onlara sonra bakacağız T1 için. Bu bize 1/2 oranını rahatlıkla vermektedir. O zaman tekrar diğer zaman dilimlerini inceleyelim.
Günlük chart
1 saatlik chart
Günlük chart bu sefer bize “SELL” satış sinyali vermektedir. MACD da iki çizgi arası iyicene açılmış ve macd sinyali ( küçük barlar )soldaki formasyonu oluşturmaya başlamak üzere. RSI aşırı alım bölgesinde ve STOC düşüşe geçmiş durumda Burada gene bir alt zaman dilimi olan 1 saatlik charta geçiyoruz. Bu sefer burada da “SELL” sinyalleri ile karşılaşıyoruz. Üstelik burada fiyat 26EMA çizgisini kırmış ve böylece 26EMA direnç konumuna dönmüştür.( chartaki yeşil kesik çizgi )
81
Aynı şekilde Günlük charta fiyat ile 100EMA arasındaki fark çok açılmıştır. Dikkat edin 100EMA nın kafası aşağı dönük ( günlük charta mavi kesik çizgi ) yani fiyatı kovalamıyor, o zaman muhtemelen fiyat geri çekilecektir. Günlük, asıl chartımız olan 4 saatlik ve bir alt dilimi olan 1 saatlik chartların hepsi ve göstergeleri UYUM ĐÇERĐSNDE SAT SĐNYALĐ VERMEKTEDĐR. Bunu günlük chartaki 100EMA ile saatlik chartaki 26EMA, durumları itibarı ile desteklemektedirler. Bu noktada işlemi açmak için o küçük destek noktasının kırılmasını bekliyoruz. Her şeye rağmen burası fiyata “geçici” bir zıplama yaratabilir ve buda bizde paniğe dönüşebilir.
Aynen tahmin ettiğimiz gibi, bu küçük destek noktası fiyatta kısa vadeli bir sıçrama yaptırıyor. Şimdi işlem açmaya hazırız, tekrar hatırlatayım buradaki her bir çubuk 4 saate eşittir. Yani biz işlem için hazırlanırken tam 9 çubuk ( 36 saat ) geçmiş
Đşlemi bu destek noktasının altından açıyoruz ve SELL satış emrini 14,200 den veriyoruz. Stop loss noktamız üsteki tavan noktasıdır. Burası 14,400 denk gelmektedir. Yani bir işlem miktarımız 200 pipe denk gelmektedir. T1 hedefimiz alttan gelen (yükselen ) kanal çizgisidir.
82
Takriben 3 çubuk ( 12 saat ) sonra T1 hedefimize ulaşıyoruz. Burada stop lossu bir üst direnç noktasına çekiyoruz yani giriş bölgesine. Sermaye işlemden ayrılmıştır ve işlem artık risksiz işlemektedir. Bu noktadan sonra fiyat geri yukarı dahi dönmeye kalksa bizim bir zararımız olmayacaktır, bu güvence ile işlemi açık tutmakta fayda vardır.
Gözümüz göstergelerde ve EMA larda. Dikkat ediniz fiyat düşüyor ama 26EMA halen 100EMA nın üstünde yani ana trend halen yukarı yönlü. Göstergeler aşırı satış “oversold” durumuna yaklaşmakta ve bu şekilde 26EMAyı 100EMAnın altına getiremeyiz. Bu bizde ilk dikkat flamaların sallanmasına neden olur. Bu noktada fiyat bulacağı ilk destek noktasında geri yukarı çıkacaktır. 26EMAyı yakalamak isterse o zaman bu geri çıkış ani ve sert olabilir. Biz sermayemiz garantide kendimize bir hedef dolayısı ile çıkış noktası bulacağız.
Fiyat düşmeye devam ediyor fakat geçen her saat aleyhimize işlemekte. Göstergeler aşırı satış noktasını geçmek üzereler. 26EMA halen 100EMA nın üstünde ve daha yeni kafasını döndürmeye başlamış. Bu göstergelerdeki aşırı satış şekilleri ile bu 26EMAyı daha fazla düşüremeyiz. Şimdi fiyata dikkat edin, hedeflediğimiz o destek noktasına gelmek üzere.
Şu an itibarı ile HERŞEY aleyhimize işlemektedir. Bizim işimiz bir yaprak gibi rüzgâr ile beraber ilerlemektir, rüzgâra karşı değil. Bu noktadan itibaren risk oranı olası getiri oranından daha fazladır.
83
ĐŞLEMĐ KAPATIYORUZ. Kapanış fiyatımız 13,740dür. Buda bize bu işlemden + 460 pip getiri sağlamıştır. Bu normalde pipi $1 den $ 460 dolar getiri demektir.
Peki, sonra ne oluyor? Fiyat düşmeye devam ediyor, ortalama 13,620 civarında o beklediğimiz dönüş başlıyor.
Burada tekrar göstergelere bakıyoruz. MACD. Biraz önce bize karşı olan bu gösterge yeni işlem düşüncemizi tam olarak desteklemektedir RSI: bu aynen öyle. STOC: Bizi hepsinden fazla bu gösterge desteklemektedir. Fiyat direnç noktasını kırmış ve altına destek olarak almış gözüküyor. Burada açılacak bir işlemin hedefi son ( en yukarıdaki ) tavan noktasıdır, buda bizim 1/2 oranına uymaktadır. O zaman hemen diğer zaman dilimlerini araştırıyoruz. Bir üst zaman dimi olan günlük chartlardan bir tehlike gelmiyor ve bir alt dilim olan 1 saatlik chartta ise tam tersine destek gelmekte. Đşlem açmamak için bir sebep yok. Burada işlem BUY satın al işlemini açıyoruz. Giriş fiyatımız 14,160 dır ve stop lossu bir alt destek noktasının 20 pip aşağısına, yani 13,980e koyuyoruz. Bir işlem miktarımız 180 piptir.
Usta yatırımcı burada benim dikkatimi hemen çekerdi. Biz bu dönüşün olacağını zaten bekliyorduk o zaman neden bundan faydalanmıyoruz diye. Çok doğru bir karar fakat işlem açmadan önce tekrardan bütün olanaklar değerlendirilmelidir.
84
Fiyat ortadaki direnç çizgisini geçerken nasıl bir aşağı bir yukarı gidip geliyorsa eminim ki sizin yüreğinizde hop gidip hop geliyordur. Neyse fiyat bu direnç noktasını da kırıyor, zaten ufak bir destek/direnç noktası idi ama bize en azından T1 koyma şansını veriyor. Bu aşamada stop lossu giriş fiyatına çekerek sermayeyi işlemden ayırıyoruz.
85
Hedefimize geldik, daha doğrusu tabiri yerinde ise “zurnanın zırt dediği yer” Göstergelerin hepsi aşırı alım “overbought” gösteriyor. Hemde en yüksek seviyelerden. 26EMA fiyattan bu sefer ters yönde ayrılmış durumda fakat trend halen yukarı yönlü. En önemlisi hedefimiz olan direnç noktası şimdi destek noktası konumunda. “Profesyonel bir yatırımcı burada stop lossu hemen bu destek noktasının yaklaşık 20 pip altına çekerek hem kazancı garanti altına alır hem de işlem kapanmadığı için kazanç elde etme olasılığı devam ederdi.” Fakat biz daha sadece usta yatırımcıyız ve bu durumda gene her şey aleyhimizde. O yüzden işlemi burada kapatıyoruz.
Kapanış fiyatımız 14,670 dir. Buda bize tam + 510 pip yada $ 510 dolar getiri sağlar.
Bakalım bundan sonra fiyat hangi yöne gitmiş.
Profesyonel farkı 500 pip
“Demek ki profesyonel olmak varmış. Biz +510 pip aldık diye sevinirken adam kaşla göz arasında + 1,000 pip götürdü”
Önemli değil, “az olsun, öz olsun ama benim olsun” mantığı küçük sermayeli yatırımcılar için birebirdir. Bizde buna dayanarak işlem yapmaya devam ediyoruz. Yukarıdaki charta dikkat edin, gene bir işlem için gereken bütün özellikler mevcut. Bütün göstergeler “overbought” aşırı alım bölgesinde ve en önemlisi fiyat ile 100EMA arasındaki fark. Bir sonraki destek çizgisine bakın, sanki fiyatı bir mıknatıs gibi çekecekmiş gibi duruyor. Burada açılacak bir işlemin risk / getiri oranı 1/2 üstünde olur. O zaman gene bir üst ve bir alt zaman dilimlerini inceliyoruz. Oradan da destek gelince işlemi açıyoruz. Tavan noktasının üstü bize stop loss noktasını verecektir, hedef ise alttaki destek noktasıdır. Đşem “SELL” satış emri verilerek 14,950den açılır, stop loss tavan noktasının üstü olan 15,140 dır. Bir işlem miktarımız 190 pip dir. Dikkat edin burada gene T1 noktamız yok yani kısa dönem işlem yapıyoruz.
86
Đşlem noktası ve SL
26 EMA
100 EMA
Đşlemi açtığımız zamandan buyana 18 bar yani ortalama 3 gün geçiyor ve biz halen hedefimize ulaşmış değiliz. Bu noktada chartımızı bir kere daha inceleyelim. Aslında bunu son 3 günde en az 3 defa yapmış olmanız gerekirdi. Fiyat 26EMA ile bizim hedefimiz olan destek çizgisi arasında sıkışıp kalmış ve yatay bir seyir sergilemekte. Bu bize açıkça fiyatın ve dolayısı ile toplumun kararsız olduğunu ifade eder, büyük bir ihtimal ile bu genelde önemli bir ekonomik haber öncesi oluşur. Biraz daha dikkatli bakarsak yatay bir wedge formasyonu oluşmaktadır. Bu formasyonun kırılma noktası fiyatın yönünü belirleyecektir.. Göstergelere bakıyoruz. MACD sinyalinde olumlu zıtlık “positive divergence” oluşmakta ve diğer göstergeler yatay seyirde. Burada tek yapılacak şey beklemektir. “Profesyonel yatırımcı risk almayacağından o MACD deki olumlu zıtlığın, oluşan yatay wedge formasyonunun yukarı doğru kırılacağının işareti olarak görür ve işlemi burada kapatır”. Biz sadece usta yatırımcıyız ve karar vermeden önce biraz daha veriye ihtiyacımız olacaktır.
Đşlem noktası ve SL X
26 EMA
87
Yatay wegde formasyonu gerçektende yukarı doğru kırılıyor ve fiyat çıkıyor. Demek ki ekonomik haber beklenenin üzerinde olumlu geldi. “Bu profesyoneller gerçekten çok bilgiçlik taslıyorlar ama aslında korkak bir tavuktan farkları yok. Birde utanmadan kendilerine pro derler!”
Fiyat burada aynı zamanda 26EMA noktasını da kırıyor ve böylece direnç olan 26EMA artık destek durumuna geliyor. MACD burada halen yatayda, oysa RSI ve STOC kafalarını yukarı çevirmişler ve yükselişe geçmişler. Bu noktada gene her şey aleyhimize işlemekte, sadece bir nokta hariç o da tavan çizgisi ile hedef destek noktamız arasında oluşan “zayıf” direnç noktası. Yukarıda X harfi ile gösterilmiştir. Bu nokta tartışma konusu olabilir çünkü bu direnç noktası fiyatın çıkışını durdurabilir. Karar sizin bu noktada işlemi kapatabilir yada nasıl olsa sermaye garantide diyerek işlemi açık tutabilirsiniz.
Biz konuyu uzatamayalım ve ana prensiplerimize bağlı kalarak gereksiz risk zarar getirir prensibi ile işlemi kapatalım. Đşlem 14,820 den kapatılır. Getiri 130 pip yada $ 130 dolar dır.
Eğer bizde korkak tavuklar gibi hareket etmiş olsaydık bu işlemden 300 pipin üzerinde bir gelir ile ayrılmış olacaktık.
Đşlem kanalı X
Pivot barı ve işlem barı
Tahmin ettiğimiz başımıza geliyor ve X direnç noktası fiyatın çıkışını durduruyor. “Kim demiş profesyoneller her zaman haklıdır diye” Kaçanın arkasından ağlamamak gerekir çünkü giden bir ise gelecek olan bindir. Burada işlem metotlarında öğrendiğiniz ilk ve temel dersi hatırlayınız. Kanal içerisindeki direnç ve destek noktalarından faydalanarak yaptığımız işlemleri. Yukarıdaki bunun bir örneği değil mi? Buna istinaden pivot ve işlem barını görebiliyor musunuz? Fiyat X direnç çizgisini kıramayınca ne oluyor?
88
Göstergeler bu olası işlemi destekliyor mu? Risk / getiri oranı nedir? Peki, diğer zaman dilimleri ne diyor? Bu sefer bunların yorumunu size bırakıyorum. Đşlem barı, pivot barın alt noktasını geçtiği an işlemi açıyoruz. Đşlem 14,910 dan “SELL” satış emri verilerek açılır. Stop loss direnç noktasının 20 pip üstüne konulur, burada bu 15,020 tekabül etmektedir. Đşlem miktarımız 110 pip dir.
X Y
Z
Fiyat kısa sürede, Y harfi ile gösterilen alt destek noktasına ulaşıyor ve bizde normal olarak işlemi kapatıyoruz. Kapanış fiyatımız 14,640 dır. Bu işlem bize 270 pip yada $ 270 dolar kazanç sağlamıştır. Bu işlem takriben 6 bar yani bir gün sürmüştür. Göstergeler şu an için geri çıkışı desteklememektedirler ve Y destek noktasının fiyatı tutmasını beklemeliyiz. Burada sabırsız ve aceleci yatırımcılar tekrardan yukarı yönlü işlem yapacaklardır. Olmaz diye bir kaide yok ve herkesin işlem yapma sanatı farklıdır.
X Y
Z
89
Evet, fiyat geri yukarı dönüyor. Aceleci ve sabırsız arkadaşlarımızı tebrik ederiz açıktan bir 270 pip daha kazandınız. Ama unutmayın “papaz her zaman pilav yemez” Burada tekrar başa dönmüş gibi olduk. X direnç noktası kırılmaz ise fiyatı geri aşağı gönderecektir. Bir önceki işlemden hiç bir farkı yok. Pivot barı ve işlem barınızı oluşturuyorsunuz ve diğer bütün olağan işlemleri tekrarlıyorsunuz. Şu aşamadan itibaren artık neye nasıl bakmanız ve kontrol etmeniz gerektiğini öğrenmiş olmanız gerekir çünkü benim aynı şeyleri yazmaktan elim yoruldu.
Bir üst ve bir alt zaman dilimlerine bakmayı unuttunuz değil mi? Merak etmeyin bu zamanla bir refleks haline gelecektir ve her işlem öncesi otomatikman bunu yapmaya başlayacaksınız.
Y destek noktasına gene geldik fakat bu sefer arada yürek hoplatan bir dalgalanma ile karşılaştık. Çoğunuzun aklından stop olacağız düşüncesinin geçtiğinden eminim. Unutmayın her zaman her şey illa da bizim istediğimiz yönde gitmeyebilir. Biz zaten her işlemi açarken yatırdığımız işlem miktarına gitmiş gözü ile bakıyoruz öyle değil mi? O zaman stop olacağız diye niye korkalım ki? Đşlemi bu noktada gene kapatıyoruz. Kapanış fiyatımız 14,660 dır. Buda bize 220 pip yada $ 220 dolar getiri sağlar.
Neden sürekli işlemi kapatıyoruz? Çünkü biz usta yatırımcıyız ve amacımız buradan para kazanmaktır. Buraya macera aramaya gelmedik, üstelik gelirken sabit ve kesin kurallara
Đşlem “SELL” satış emri verilerek açılır. Giriş fiyatımız 14,880 dir ve stop loss gene X direnç noktasının 20 pip üstüne konur, burası gene 15,020 dir. Bir işlem miktarımız bu sefer 140 pip dir.
X
Y
Z
90
uymak kaidesi ile geldik. Đşlem açmadan önce hedeflerimizi belirler ve onu ulaştığımızda işlemi kapatırız.
Ne zaman profesyonel oluruz, o zaman işlem nasıl kapatılmadan uzatılır öğrenmiş oluruz. Ama biz daha profesyonel değiliz.
X
Y
Z 100 EMA
Fiyat bu sefer Y destek noktasını kırıyor ve düşüşüne devam ediyor. Bir sonraki ana destek noktamız Z ile gösterilen destek çizgisidir. Fakat fiyat oraya gelmeden önce ilginç bir denemede bulunuyor, fark edebildiniz mi? Evet, kırılan kanalın içerisine geri dönmek istiyor. Fakat bu seferde 26EMA tarafından geri aşağı itiliyor. Burada dikkatinizi aynı zamanda 100EMAya çekmek isterim. Fiyat kanalı kırarken 100EMA destek noktasını da kırıyor. Bunun oluşması için gerçektende çok kötü bir ekonomik haberin açıklanmış olması lazım. “Profesyonel yatırımcı burada “SELL” sat işlemini açar çünkü toplum psikolojisinin negatif olduğunu ve bunun fiyatı daha da aşağılara itebileceğini bilir.” Biz ise kurallarımıza sadık kalarak işlem açmıyoruz. Neden mi? Öncelikle göstergelere bakalım, MACD negatif bölümde ve mavi çizgi, kırmızıyı alttan yukarı doğru kesmeye başlamış bu “positive” yani olumlu bir sinyaldir. Macd sinyali ( küçük kırmızı barlar) “positive divergence” yani olumlu uyuşma gösteriyor. RSI, alttan yukarı dönmüş, yani çıkış modunda. STOC, tabandan dönmüş ve yukarı eğimli yanı olumlu pozisyonda. Y ve Z kanalları arasında bir iç destek/direnç noktası oluşmuş, bunun fiyata destek verme ihtimali vardır ki ilk seferinde desteklemiş. Diğer zaman dilimlerinden günlük değerler fazla bir ipucu vermemektedir ama bir alt birim olan saatlik chart ve göstergeleri bize “oversold” yani aşırı satım sinyali vermektedirler. Risk / getiri oranımız 1/2nin çok üstünde olmasına rağmen işlem açmıyoruz. Çünkü bütün
91
olgular bizim tarafımızda değiller. Ben usta bir yatırımcı olarak bunu böyle okurdum çünkü göstergeler böyle diyor, peki siz ne yapardınız?
X A
Y
C
Z
B Fiyat bizim düşüncemizin tam tersine düşüyor ve biz bir işlemden daha oluyoruz. “Bu arada bu profesyonellerde çok olmaya başladılar ama…” Peki, biz buradan nasıl bir ders çıkarıyoruz.
Kurallarımızdan ödün vermiyoruz ve dikkatimizin dağılmasına da izin vermiyoruz. Yapmamız gereken her zaman objektif kalmaktır ve disiplini elden bırakmamaktır. Sonuç da her zaman başarılı olacağız yada her işlemi gerçekleştireceğiz diye bir kaide yoktur. Amacımız para kaybetmeden para kazanmaktır ve biz riski sevmeyiz, öyle değil mi?
Tekrar chartımıza dönelim. En azından C ile gösterilen iç kanal destek noktasının fiyata birkaç kez destek olduğunu doğru tahmin edebilmişiz, eh buda bir başarıdır. Önceki işlemi bulamamamıza rağmen chartımızda ilginç formasyonların oluşuğunu görebiliyor musunuz? “Giden bir ise gelecek olan bindir” Ne kadar doğru olduğunu burada tekrar anlıyoruz. Fiyat düşerken bir “alçalan” kanal formasyonu oluşturmuş, bunu A ve B ile gösterilen destek çizgilerine bakarak görebilirsiniz. Üstelik alt ana destek noktası olan Z çizgisi ise fiyata başarılı bir şekilde destek olmuştur. Alçalan kanalın üst çizgisi ( A ) ile iç kanalın ( C ) destek çizgisi kesişmekte ve fiyat şu an için bu noktada bulunmaktadır. Hatırlarsanız buna “double” ikili destek/direnç noktası diyorduk. Fiyat eğer burayı kırarsa ani ve sert olarak çıkışa geçebilir. 26EMA da bu bölgededir. O zaman işlem açmadan önce geleneksel araştırmamızı yapalım. Önce göstergelerden başlıyalım. MACD: 0 noktasının altında yani “oversold” aşırı satış pozisyonunda. Bir diğer nokta ise burada bir “positive divergence” olumlu uyuşmanın oluştuğudur. Dikkat ederseniz fiyat düştüğü halde macd düşmemiş aksine hafiften yükselmeye başlamıştır. RSI: 30 noktasından dönmüş ve yukarı yönlüdür. STOC: 20 noktasından dönmüş ve yukarı yönlüdür.
92
Fiyat burada yükselişe geçerse Y direnç noktasına kadar çıkabilir ve buda risk/getiri oranımızın 1/2 nin üstünde bir getiri sağlar.
Diğer zaman dilimlerinde ise durum aynıdır. Günlük göstergeler alış sinyali vermektedirler. Bir alt dilim olan 1 saatlik de aynı şekilde “oversold” aşırı satım sinyali vermektedir. Şimdi pivot barımızı bulalım ve işlem barı bunun yükseğini geçtiğinde işlemi açalım. Stop loss noktamız bir alt destek noktasının 20 pip altıdır. Burada bu Z çizgisidir. Fiyat bu üçlü noktayı kırıyor ve çıkışa başlıyor. ( Bu tür zor noktaların kırılması için toplum psikolojisinin değişmiş olması gerekir, bu da ancak olumlu bir haber yada nedenden kaynaklanır ) Đşlem şartları oluşuyor ve işlemi “BUY” alım emri vererek açıyoruz. Giriş fiyatımız 14,280dır. Stop loss 13980. Bir işlem miktarımız 300 pip dir.
X
Y
C
Z Fiyat aynen tahmin ettiğimiz gibi aniden ve sert bir biçimde çıkıyor. Hedefimiz olan Y direnç noktasını bile geçiyor. Bu sefer bizde profesyonel düşüneceğiz ve fiyatın bu yüksek momentumundan faydalanacağız. Đlk önce iç kanal destek/direnç noktasının (C) 20 pip altına Stop lossu çekerek, sermayeyi işlemden ayırıyoruz. Burası artık bizim T1 noktamız. Şimdi fiyatın yeni hedefini belirliyoruz, o da X destek/direnç çizgisidir. Fiyat Y destek/direnç çizgisinin üstünde tutunduğunda Stop loss noktasını bu Y destek/direnç çizgisinin 20 pip altına çekiyoruz. Burası 14,450 tekabül etmektedir. Bu şekilde 170 pip getiriyi güvence altına almış oluyoruz hem de işlemi kapatmadan. Fiyat buradan dönüp bizi stop dahi yapsa bizim 170 pip getiri garantide. Ama çıkmaya devam ederse işlem bize daha fazla getiri sağlayacaktır. Đşte profesyonel düşünce budur. Bakalım ne olacak?
93
X
Y
C
Z
Düşüncemiz doğru çıktı ve fiyat X destek/direnç noktasını test etmeye başladı. Burada göstergelere dikkatinizi çekmek isterim. Hepsi “overbought” aşırı alım pozisyonundalar ve üstüne üstelik MACD “negative divergence” olumsuz oluşum sinyali vermektedir. Fiyat çıkmaya devam ederken MACD düşüyör. Yani bu aşamada her şey aleyhimize işlemektedir ve fiyat her an geri düşebilir. Dikkat ediniz fiyat X direnç noktasını geçemiyor. Burada işlemi kapatıyoruz. Çıkış fiyatımız 14,810dur. Bu işlem toplamda bize 530 pip yada $ 530 getiri sağlamıştır. Tekrardan charta dönerseniz, oluşan resmi tanıyacaksınız. Hani bize karşı olan göstergeler birden bizim tarafımıza geçtiği o işlem var ya, işte bu onun bire bir kopyasıdır. Aceleci ve sabırsızlar için bulunmaz fırsat hemen buradan sat işlemini açabilirler. Aslında geriye dönüp şöyle bir baktığınızda yaptığımız bütün işlemler birbirlerinin aynısıdırlar sadece zaman ve birimler farklıdır. Biliyorum biraz sıkıcı olacak ama şöyle bir geriye gidin ve örneğimizi baştan ele alın, ne demek istediğimi daha iyi anlayacaksınız.
Gördünüz mü, işlem yapmanın sanatı hep aynıdır ve öyle düşünüldüğü gibi karmaşık değildir. Basit ve temel kurallar çerçevesinde yapılmıştır ve hep birbirinin tekrarıdır. Yani öyle korkulacak yada abartılmış ustalık gerektiren bir şey değildir. Kurallara bağlı kaldığınız sürece herkes ama herkes forexten para kazanabilir.
Đşlem no 3 Đşlem no 4
Đşlem no 1
Đşlem no 2 Đşlem no 5
94
Örneğimize dönelim. Yukarıdaki chart bize örneğimizde işlem yaptığımız zamanın tümünü vermektedir. Toplam 5 işlem yapmışız ve bunu ortalama 2 ayda ( 60 gün ) gerçekleştirmişiz. Aslında daha fazla işlem yapabilirdik ama şartlar tam oluşmadığından yapmadık. Saatlik yada dakikalık işlem yok. En kısa işlemimiz iki gün sürmüş. Burada $ 1000 ile başlamıştık ve şuanda yaklaşık $ 3,120 dolarımız var. Yani $ 2,120 dolar getiri sağlamışız yada sermayemizi ikiden fazlaya katlamış bulunuyoruz. Hepsi 60 gün içerisinde! Sizce her saat, her gün işlem yapsaydık bundan daha çok mu kazanırdık Öyle düşünenler örneği tekrar incelesinler. Bütün bunu bir parite üzerinde ve ortalama 12 günde bir işlem yaparak sağladık. Peki bu zaman içerisinde bunu 1 değil de iki parite üzerinde gerçekleştirseydik ne olurdu? Peki ya 3 hatta 4 parite üzerinde aynı işlemi aynı zaman içerisinde yapabilir miydik? Evet yapabilirdik ve muhtemelen kazancı 3 yada 5e katlayabilirdik, yani $ 2120 dolar kazancımız belki de 60 gün içerisinde $ 10,000 çıkabilirdi. Belki de dikkatimiz dağılacağından kazancımız $ 100a düşebilirdi.
Ne kadar kazanacağımız önemli değildir, önemli olan nasıl kazanacağımızdır.
Diyeceksiniz ki bu geçmiş bir chart burada babam bile kazanır. Doğru söylüyorsunuz bu geçmiş bir chart ve sonucu önceden biliniyordu. Yalnız örneğimize bir daha bakalım, elimize kaç fırsat geçti ve biz ancak kaçını kullanabildik? Verilen her işleme neden giremedik yada nasıl olsa sonucu biliyoruz diye neden her zaman ve yerde işlem açmadık? Evet, cevap bekliyorum!
Çünkü siz bir işlemin gerektirdiği şartların ne olduğunu biliyorsunuz ve bir işlemin ancak bu şartlar yerine geldiğinde açılacağını biliyorsunuz. Bu örneğimizde hiçbir çizgi hayali olarak yaratılmadı, bütün destek/direnç noktaları chartda kendiliğinden oluştu, biz bir şey eklemedik. Giriş ve çıkış fiyatları charta bağılı olarak oluştu ve hepsi öğrendiğimiz kurallar doğrultusunda yapıldı. Aslında siz bunları biliyorsunuz ama kabullenmek istemiyorsunuz., neden mi? Onu da bir sonraki konumuzda inceleyelim.
95
KABULLENMEMĐZ GEREKEN GERÇEKLER
Bu kitabı alanların %90ı mutlaka forexte daha önce işlem yapmış olanlardır. Burada kalan %10a bir sözüm yok, sizin bunu okumaya ihtiyacınız yoktur.
Gelelim %90a. Çoğunuz en az birkaç defa işlem yapmışsınızdır ve muhtemelen zarar etmişsinizdir. Bunu yaparken istemeden, yani doğal olarak bir sistem geliştirmişsinizdir. Kiminiz uzun vadede işlem yaparken kiminiz kısa vadede işlem yapmayı uygun görmüştür. Bazılarımız stop loss kullanırken bazıları bunu gereksiz görmüştür. Kiminiz emtia ile ilgilenirken kiminiz sadece bir pariteye bağlanıp kalmıştır. Farkında olmadan herkes başka bir şekilde işlem yapmaya başlamış ve bu bir tür işlem alışkanlığına dönmüştür. Sonuç da hepimiz para kazanma umudu ile başlamış ve çoğunlukla hayal kırıklığına uğramışızdır. Amacınız ya zararınızı geri kurtarmak yada para kazanma hayalinizi devam ettirmektir. Đşte bu tür sebeplerden dolayı şu anda bu kitabı okumaktasınız. Aklınızdan geçen tek şey, acaba ne zaman ne kadar kazanabilirimdir.
Bazılarınız hayal kırıklığına uğramıştır, çünkü onlar o mucizevî göstergeleri burada bulacaklarını sanıyorlardı. Hani var ya fiyatın yönünü önceden gösteren ve size ne zaman girip ne zaman çıkmanız gerektiğini “önceden” söyleyen o mucizevî göstergeler. Bazılarınız sıkılmıştır, bu kadar ince eleyip sık dokumaya ne gerek var, ver satış yada alış emrini sonra yan gel yat. Bazılarınız ise anlamak istememiştir, çünkü onlar uzun bir süredir forexte işlem yaparak para kaybetmekte ve alıştıkları o alışkanlık haline gelmiş işlem sistemlerinden ödün vermek istememektedirler.
Aslında hepsine hak vermek lazım, sonuç da herkes doğru bildiği yolda ilerler. Bu her zaman geçerli olan bir kanundur “bildiğiniz yol doğrudur, yolu gösteren tabela ise yanlış”
Eğer sağı elinizle yazıyorsanız ve size birden “hayır, sol elinizle yazacaksınız” derlerse ne yaparsınız? Her sabah kahvaltınızda çay içiyorsanız ve size birden “hayır, bundan sonra dondurma yiyeceksiniz” derlerse ne yaparsınız?
Müsaadenizle ben cevap vereyim. Gerçekleri kabullenmemiz gerekmektedir. Toplum mantığımız ile forex mantığını birbirinden ayırmasını öğrenmeliyiz.
Bunu en güzel sivil ve askeri toplum özeliklerine bakarak açıklayabiliriz. Bir genç askerlik hizmetini ne kadar erken yaparsa askerliği o kadar rahat geçer. Geç gidenler zorlanır. Bunun sebebi toplum hayatlarında bazı alışkanlıklarının oluşmuş olmasıdır. Bu alışkanlıklar zamanla bir ihtiyaca döner ve askere gidildiğinde bunlardan feragat edilmesi gerekmektedir.
Askerde ilk önce acemi birliğine katılırsınız burada size askerliğin temel kuralları öğretilir. Çoğumuz böyle düşünürüz ve aslında doğrudur ama bunun arkasındaki asıl amaç bu değildir. Sağa yada sola dönmesini, tüfek kullanmasını yada sıraya girmesini bir yetişkin bir iki haftada öğrenebilir. Buradaki asıl amaç size asker mantığının farklı olduğunu ve burada olduğunuz sürece toplum mantığının geçerli olmadığını öğretmektir.
96
Yani o alışkanlılarınızdan burada olduğunuz sürece vazgeçeceksiniz. Kabullenmeniz gereken ilk gerçek budur. Askerde askeri mantık geçerlidir ve bu size acemiliğiniz süresince öğretilir. Askerde iken toplum mantığı ile düşünmemeniz gerektiği öğretilir. Bunu bir ev olarak düşünün, askere gittiğinizde bu ev önce teker teker parçalara ayrılır ve sonra sil baştan tekrar inşa edilir. Sizi bilmem ama ben in ve cinin top oynadığı ıssız bir vadide yarı uykulu sabah 4 -6 nöbetini tutarken hep kendime sormuşumdur “savaş çıktıda benimi haberim olmadı” diye.
Forex ortamının bundan bir farkı yoktur. Eğer kazanmak istiyorsanız belli başlı alışkanlıklarınızdan vazgeçeceksiniz. Sizden sağ yerine sol elinizle yazmanızı istiyorlarsa sol elinizle yazacaksınız. Sabah çay içmeyecek dondurma yiyeceksiniz.
Mesela hepimizin çok yakından takip ettiği göstergeler. Zaman gelir bu göstergeler “overbought” aşırı alım bölgesine gelir. Biz toplum mantığımız gereği bunun bir döngüden ibaret olduğunu ve mantık gereği geri aşağı düşmesi gerektiğini biliriz. Düşmediği zaman ise rahatsız oluruz, kızarız, şaşırırız yada panik oluruz. Oysa bu forex ortamında gayet doğal bir olgudur Ana trend belli bir zaman boyunca bir yönde ilerlediğinde, mantığımız bunun artık geri dönme vaktinin geldiğine inanır. Ekonomik haberlere ve gelişmelere herkes gibi bizde tepki veririz fakat anlamadığımız nokta genelde gelen bir kötü habere rağmen fiyatların neden düşmediğidir. Toplum mantığımıza göre haberin iyi gelmesi demek fiyatın çıkacağını, kötü gelmesi fiyatın düşeceği demektir.
Alman forex robotu mu? Alman forex Sinyalleri mi? Forex ortamının mantık yapısı kendine özdür ve yukarıdaki örneğimizde olduğu gibi normal toplum mantığı ile bağdaşmaz.
Normal mantık yapısı ile düşünürseniz burada başarılı olamazsınız.
Forex sizin ekseninizde dönmez, siz forexin etrafında dönmesini bileceksiniz.
Alışkanlıklarınızdan feragat etmesini bileceksiniz, umut ve istekleriniz doğrultusunda hareket etmekten vazgeçeceksiniz.
Forexi kendinize göre değil, siz forexe göre kendinizi ayarlayacaksınız.
Hepsinden daha önemlisi bu gerçekleri kabulleneceksiniz.
Hiç kimse sizi buraya zorla getirmedi, hiç kimse sizi forexte işlem yapacaksınız diye zorlamadı, siz istediniz.
97
BĐR PROFESYONELĐN ĐŞLEM TEKNĐĞĐ
Aslında bir profesyonel buraya kadar anlatılandan farklı bir şekilde işlem yapmaz. Đşlem sanatı ve yapılış tekniği aynıdır.
Peki, bir profesyonelin usta bir yatırımcıdan farkı nedir? Bir profesyonelin farkı genel düşünce yapısının daha gelişmiş olmasıdır. Normal yatırımcılardan farklı düşünür ve yapısı gereği bütün kural ve işlem metotlarını reflekssel olarak icra eder. Aslında usta bir yatırımcı ile profesyonel bir yatırımcı arasında fazla bir fark yoktur. Bunu biraz daha açalım.
Usta bir yatırımcı çerçevenin içindeki resmi değil de, çerçevenin asılı olduğu odayı görebilirken, profesyonel yatırımcı bu odanın bağlı olduğu evi görebilir.
Usta bir yatırımcı kaybetmesini hazmedemezken profesyonel bunun kazanmanın bir parçası olduğunu bilir.
Usta bir yatırımcı işlem yapmak için işlem ararken profesyonel bunun kendisine gelmesini bekler.
Usta bir yatırımcı işlem yapma ihtiyacı duyarken profesyonel aylarca işlem yapmadan bekleyebilir.
Usta bir yatırımcı ben ustayım derken profesyonel her gün yeni bir şey daha öğrenebileceğini bilir.
Usta bir yatırımcı işlem yaparken sermayesini kullanır profesyonel ise sermaye olmadan işlem yapar.
Yukarıdaki maddelerin hepsinin öğrenilmesi zaman ve deneyim gerektirirken son madde hepsinden daha çok profesyonel bir yaklaşım gerektirir ve belki de profesyonel olabilmenin ilk kuralıdır.
Bu nedir, buna kısaca profesyonel işlem tekniği denir. Đşlem şekli öğrendiğimiz tekniklerle aynıdır tek farkı işlemlerde kendi sermayeniz yerine forexin sermayesini kullanmanızdır. Bu tür işlem olanakları nadir oluşur fakat adı üstünde profesyonel beklemesini bilir.
Kısaca bu işlemin amacı sermayeyi en kısa zamanda işlemden ayırmak ve olası her dalgayı kullanarak işlem kapatılmadan işlem içerisinde “hedge” çitleme yapılarak olası getiriyi risk almadan maksimum seviyeye çıkarmaktır.
Bu tür işlemler 1 aydan bir yıla kadar sürebilir ve bir profesyonel aynı anda birkaç parite, emtia yada borsa indekslerinde işlem yapabilir. Bu işlemlerin ana kuralı şöyledir.
Getiri, işlem kapatılıp realize edilmedikçe getiri olmaz ve dolayısı ile tekrar kaybedildiklerinde kayıp sayılmazlar.
98
Bunun nasıl yapıldığını bir örnek ile açıklamaya çalışacağım. Bu örneğimizde giriş çıkış tekniklerini anlatmayacağım çünkü bunların nasıl yapıldığını artık hepimiz biliyoruz. Burada daha ziyade işlem içerisindeki işlemin neden yapıldığını ve ne getirebileceğine bakacağız.
Bilmeniz gereken tek değişikliğin, burada pivot barı işlemin kendisidir. Yani bütün işlemin kendisi o yüzden işlem son noktasına kadar kapatılmaz. Bu işlem bir paritenin, emtianın yada indeksin bütün future’ları üzerinde yapılır.
Bir profesyonelin işlem tekniği: Sermayesiz yatırım
Bir profesyonel genelde bu işlem tekniğini ana paritelerde, emtialarda ve en önemlisi borsa endekslerinde arar. Aradığı yada sabırla gerçekleşmesini beklediği şey aslında fiyatın uzun ( haftalık yada aylık ) dönem hareket ve trend yönüdür. Adı üstünde bunlar çok nadiren gerçekleşir. Uzun vadeli trendler yönlerini uzun dönem içerisinde değiştirirler. Uzun vadeli bir trendin değişmesi 3 ay ila 4 yıl arasında bir zaman alabilir. Gerçi bunu tam olarak kimse bilemez ama ortalama olarak böyle söyleyebiliriz. Profesyonel yatırımcı bu değişim noktalarını bulmaya çalışarak, genelde günlük chart bazen is 4 saatlik chartlarda işlem yaparak değerlendirmek ister.
Bu tür işlemlerde ilk açılan yani ana işlemin öğrendiğiniz bütün kurallara uygun olması gerekmektedir. Bu ana işlem açılacak ilk işlem ve kapatılacak son işlem olacaktır. Burada sabır çok önemlidir. Bu işlemin devamı ancak eğer ana işlem başarılı olursa gelir. Amaç basittir, ana işlem öncelikle kendi sermayesini işlemden ayırmayı bekler sonra işlem içerisinde oluşan getiriyi kullanarak bir başka işlem açılmasını sağlar. Bu işlemde aynı şekilde bir başka işlemin açılmasında kullanılır. Bunlar normalde aynı parite üzerinde yapılır, eğer paritenin başka bir parite, emtia yada borsa indeksleri ile çapraz bir bağlantısı varsa, o da kullanılabilir. Buna sculping de diyebilirsiniz yalnız tek farkı burada işlemlerin kapatılmadığıdır.
Burada işlemin açılış şekil ve sebeplerini anlatmayacağım çünkü siz bunları çoktan öğrendiniz. Bu tür bir işlem açılmadan önce ana trendin yönü mutlaka bulunmalıdır. Bu aynı zamanda fiyat tarafından teyit edilmelidir.
Yükselen trend ve destek noktaları 100 EMA destek 26 EMA direnç
99
Bu örnekte ana trend yukarı yönlüdür ve fiyat bunu teyit etmektedir. Dikkat ederseniz fiyat destek noktasının üstündedir ve burada 100EMA ile 26EMA arasında sıkışıp kalmıştır. 100EMA destek noktası ile beraber “ikili destek” fiyata destek verirken 26EMA üsten fiyata direnç sağlamaktadır. Burada fiyat 26EMA çizgisini geçtiği anda işlem açılır.
Fiyat 26EMA çizgisini geçer ve biz ilk ana işlemi açarız. Đşlem no:1 ( Ana işlem ) Giriş: 810 AL SL: 740 Đşlem miktarı 70 puandır ve biz burada puanı $ 50dan yatırım yapacağız.
Bu aşamada chartımızı tekrardan elden geçirdiğimizde, giriş fiyatımız olan 810nun yeni bir destek noktasına denk geldiğini görüyoruz. Aynı zamanda fiyat yükselen bir direnç noktası daha meydana getirmiştir. Göstergeler pek bizim tarafımızda değiller, MACD çizgileri çıkmaya devam dahi etseler macd sinyali ( küçük yeşil barlar ) olumsuz oluşum sinyali vermektedirler. RSI aşırı alım bölgesindedir. Normalde burada 40 puan getiriyi alarak işlemi kapatırdık, öyle değil mi? Đşte bu işlemlerin farkı böyle noktalarda ortaya çıkmaktadır. Đşleme devam etmeden önce ana trendin halen yukarı yönlü olduğundan emin olmamız lazım. Burada fiyatın aşırı alım bölgesinde olduğunu ve büyük bir ihtimal ile geçici bir düşüş yaşayacağını görüyoruz ve en önemlisi fiyat en üst direnç noktasını geçememektedir.
Yeni destek / direnç çizgileri
Đşlem no1
100
Burada ikinci işlem açılır ve bu trendin ters yönüne doğru yapılır. Evet, doğru duydunuz kendimize karşı işlem yapıyoruz. Şu an için bu size saçma yada mantıksız gelebilir çünkü gene toplum mantığı ile düşünmeye başladınız. Toplum mantığınız diyor ki, madem ters yönlü işlem yapacaksın o zaman ilk işlemi kapat ve 40 puan getiriyi al. Sonra çıkacağı zaman işlemi tekrar aç.
Peki, forex mantığı ne diyor? Buna işlem içerisinde işlem denir ve ana işlem bütünün pivot barı görevini üstlenir. Bu pivot barı sayesinde diğer işlemlerin işlem noktaları hesaplanır ve buna göre işlemler açılır. Ana işlemin “tekrar açılır” mantığı ile kapatılması genelde işlem konsantrasyonunu ve diğer olası işlemlerin giriş çıkış noktalarının hesaplanmasını engeller.
Ana işlem bir nevi ipin ucudur, bir kaçırırsanız bir daha yakalamanız çok zordur. Diğer bir nokta ise bu işlemin uzun dönem future’larda yapılmasıdır ve burada ödeyeceğiniz “spread” miktarı gayet yüksektir. O yüzden ana işlem ilk açılıp son kapatılan işlem olmalıdır.. Ara işlemler kısa dönem future’lar üzerinde hatta spot işlemlerde bile yapılabilinir.
Şimdi tekrar düşünün bakalım. Bunu anlamak için örneğimizi sonuna kadar takip etmeliyiz.
Konumuza dönüyoruz ve ikinci işlemimizi açıyoruz. Daha önce söylediğim gibi işlemi hangi sebeplerden dolayı açtığımızı anlatmama gerek yok, siz artık benim gibi böyle chartlara baktığınızda bunu hemen görüyorsunuz. Burada önemli olan işlemi neden açtığımızdır. Amacımız fiyat bize gerçek yönünü gösterene kadar işlemde kalmak ve elimizdeki getiriye sahip çıkmaktır. Unutmayın burada fiyatın geçici olarak düşeceğini tahmin etmekteyiz yani yorum yapıyoruz. Đşlem no:2 Giriş: 850 SAT SL: 870 Đşlem miktarı 20 puandır.
Buna işlemin kilitlenmesi denir.
Burada ters işlem yaparak elimizdeki getiriyi güvence altına almış bulunuyoruz. Ana işlemimiz bu noktada + 40 puandadır, böylece EĞER fiyat tahminimizin aksine çıkmaya devam ederse, ana işlem her yükselen puan için bir puan daha artıya geçerken işlem no 2 bir puan eksiye düşecektir. Diğer yandan EĞER fiyat tahmin ettiğimiz gibi düşerse o zaman ana işlem her düşen puanla beraber getirisinden 1 puan eksilirken işlem no 2 bir puan artıya geçecektir. Sonuç ne olursa olsu bu iki işlem birbirlerini tamamlayacak ve ana işlemin + 40 puan getirisi korunacaktır. Yani işlem kilitlenmiştir. Teorik olarak şunu ifade edebiliriz. Fiyat bu noktada isterse 1e düşsün isterse 1,000 e çıksın bizim + 40 puan getiri her haliklarda garantidedir.
Bu noktada fiyat hangi yöne dönerse dönsün bir kayıp söz konusu olamaz. Unutmayın ana trendimiz yukarı yönlü ve biz bu işlem no 2yi kısa dönem için yapmaktayız. Hem getirimizi garanti altına almak hem de olası dalgalanmalardan faydalanmaya çalışmaktır.
101
Fiyatı kilitlemek bize aynı zamanda soluk alma fırsatı verir. Đşlemi açıp kapatmadan ( çünkü ipin ucunu kaçırmak istemiyoruz ) tekrar tekrar pozisyonu inceleyebilir ve nihai kararımızı daha rahat verebiliriz.
Memnun değilsek yada her ne sebepten olursa olsun bütün işlemleri kapatmak istersek, bunu istediğimiz zaman yapabiliriz çünkü işlem şu an itibarı ile kilitlenmiştir. Bunun olumsuz tarafı ise kilitlenmiş bir işlemin getirisi de kilitlenmiştir yani fiyat yükselse bile bize daha fazla getiri sağlamayacaktır.
Fiyat analizimiz doğrultusunda düşüyor. 100EMA gene fiyata destek oluyor, dikkat ettiğiyseniz burada gene ikili destek noktası oluşuyor. Ortadaki destek çizgisi ile 100EMA burada fiyata gene destek oluyorlar. ( burada ana trendin yukarı yönlü olduğunu hatırlatmak isterim ) 26EMA gene direnç sağlamaktadır. Sanki bu görüntünün aynısını daha önce görmüş gibiyim? Forex işlemleri böyledir işte, işlem en basite indirgendiğinde işlemin yapısı HEP AYNIDIR.
Fiyat destek noktasına geldiğinde ( 805 ) ana işlemimiz + 40 puandan -5 puana kadar düşmüştür. Đşlem no 2 ise + 45 puandadır.
Gene aynı analiz doğrultusunda fiyatın burada destek aldığını görerek işlem no 2 kapatmak istiyoruz, böylelikle ana işlemin kilidinde tekrardan açmış olacağız. Fiyat bu ikili destek noktasını kıramayınca bizde işlem no 2 yi burada kapatıyoruz. Đşlen no2 KAPAT; 820 Giriş: 850 – 820 = + 30 puan getiri.
Đşlen no 2 SAT
Đşlem no1 AL
Đşlem no 3 AL
102
Đşlem no 5 AL
Burada fiyatın yön değiştirdiğinden emin olarak işlem no 3 açılıyor. Bu işlemin sermayesi işlem no 2 den kazandığımız + 30 puandır.
Đşlem no:3 AL Giriş: 820 SL: 790 Đşlem miktarı 30 puan ( işlem no 2nin getirisi ) Lütfen dikkat edelim, kendi sermayemizi kullanmıyoruz. Đşlem no 3ün tamamı forex tarafından finanse edilmektedir.
Fiyat yükselen direnç noktasına takılıyor. Göstergeler tekrardan aşırı alım sinyali veriyor ve biz bu noktada kendimizi garanti altına almak için işlemi daha doğrusu işlemleri tekrardan kilitlememiz gerekiyor. Fiyat 855 civarında Đşlem no 1 (ana işlem ) + 45 puanda Đşlen no 2 Kapatıldı ve + 30 puan getirdi bu işlem 3 de kullanılıyor. Đşlem no 3 Açılış 820 ve + 35 puanda
Đki tane yukarı yönlü işlemimiz var, o zaman iki tane ters yönlü işlem yaparak, işlemleri kilitleyebiliriz. Đşlen no 4 SAT Giriş: 855 SL: 875 Đşlem no 5 SAT Giriş: 855 SL: 875
Bütün işlemler kilitlenmiştir. Fiyat yönünü belirleyene kadar garantideyiz.
Đşlen no 2 SAT Đşlen no 4 SAT
Đşlem no1 AL
Đşlem no 3 AL
103
Fiyatın yükselişi gene yükselen direnç çizgisi tarafından durduruluyor ve göstergeler tekrar aşırı alım sinyalleri veriyor.
Đşlen no 2 SAT Đşlen no 4 ve 5 SAT
Đşlem no1 AL
Đşlem no 3 AL
Fiyat orta destek noktasının altına düşmemekte ısrar ediyor. Bu da bize düşüşün burada sınırlı olacağını gösteriyor. Đşlemin kilidini tekrar açmamız gerekiyor ki başlayacak yükseliş hareketinden tekrar faydalanabilelim. Böylece, Đşlem 4 ve 5 KAPAT 845 Giriş 855 – 845 = +10 puan toplam iki işlemde + 20 puan getiri.
Đşlen no 2 SAT Đşlen no 4 ve 5 SAT
Đşlem no 6 ve 7
Đşlem no1 AL
Đşlem no 3 AL
104
Bu nokta itibarı yükselişin devam etme olasılığı sınırlı olduğundan biz işlemi tekrardan kilitleyerek olası kazançları güvence altına alıyoruz. Eğer fiyat bu yükselen direnç noktasını geçerse bu işlemler kapatılır ve işlem kilidi açılır. Đşlem no 6 SAT Giriş 865 SL: 885 Đşlem no 7 sat Giriş 865 SL 885
Burada gene fiyatın bize yön göstermesini bekliyoruz.
Đşlen no 2 SAT Đşlen no 4 ve 5 SAT
Đşlem no 6 ve 7
Đşlem no1 AL
Đşlem no 3 AL
Fiyat tekrardan düşüyor.
Bu işlemler zincirini, trend ana işlemimizin yönünde olduğu sürece devam ettirebiliriz, teoride sonsuza kadar. Fakat biz örneği kısa kesmek amacı ile bütün işlemleri burada sonlandırıyoruz. Fiyat 835 civarında. Đşlen no 1 ( ana işlem ) KAPAT . Giriş 810 – 835 = +25 puan Đşlem no 2 kapatıldı +30 puan getirisi vardı Đşlem no 3 KAPAT. Giriş 820 – 835 = +15 puan Đşlem no 4 ve 5 kapatıldı. +20 puan getirisi vardı Đşlem no 6 ve 7 KAPAT. Giriş 865 – 835 = +60 puan
Bütün işlemlerin sonunda toplam 150 puan yada $ 7,500 dolar gelir sağladık.
Peki, bu sistemin diğerlerine nazaran ne üstünlüğü vardı? Öncelikle ilk giriş işlemimize bakalım. Đlk işlemi 810 dan almıştık. Bütün zaman içerisindeki en yüksek noktadan çıktığımızı farz edersek ki bunun olma ihtimali çok zayıftır, 875 noktasını buluruz. Bu da işlemin getirisini 65 puan yapar. Bitmiş bir chartda bu noktayı bulmak kolaydır ama gerçek işlem esnasında bunu bu kadar kolay yapamazsınız. Tekrar şöyle bir başa dönün ve chartlara bakın, kaç defa fiyatın düşeceğini tahmin ettik ve düştü. Normal bir yatırımcı ilk işlemi bu düşme riskinin oluştuğu ilk dalgada kapatırdı.
105
Sonra tekrar girmeye çalışacaktı fakat ipin ucunu bir kaçırdınız mı geri toparlanmanız çok zordur. Biz ise dalgaları kullanarak getiriyi maksimum seviyeye çıkardık.
Đkincisi işlemi kilitleyerek olabilecek düşüşlere karşı kendimizi koruduk. Fiyat her seferinde geri yükseldi, ya yükselmeseydi? Mesela işlem 2yi açıp işlemi kilitlediğimizde ya fiyat 740 a kadar düşse idi? Aynı şekilde işlem 4 ve 5i açtığımızda fiyat geri yükselmeyip 800 lere düşse idi ne yapardık? Normal işlemler stop olurdu yada zarar ile kapanırdı. En iyi olasılıkla pat olurdu. Faka bizim işlem tekniğimiz sayesinde fiyat hangi yöne giderse gitsin gelirimiz ve sermayemiz garanti altında idi. Bu teknik sayesinde hem sermayemizi hem de o ana kadar elde ettiğimiz getiriyi korumasını bildik.
Son olarak minimum sermaye ile işlem yaptık. Ana işlemden sonraki bütün işlemlerin açılış sermayesi bir önceki kazanç tarafından karşılandı yani bir nevi forexin parasını forexe karşı kullandık. Bu şekilde eğer çok ani bir fiyat dalgalanması olsa idi ve biz işlem kilitli olmadığı bir anda yakalansaydık ki forexte her şey mümkün, sermaye kaybımız minimal olacaktı.
Hangi yönden bakarsak bakalım bu işlem tekniği bize sadece maksimum kazanç sağlamakla kalmıyor aynı zamanda olası fiyat dalgalanmalarına karşı getiriyi korumamıza yardımcı oluyor.
Yalnız hatırlatmak isterim, adı üstünde profesyonel işlem tekniği diye. Görünüşte kolay gibi gelebilir fakat aslında uygulaması çok zor bir tekniktir ve ben size bunu kesinlikle önermem. Bu tekniği başarı ile kullanabilmeniz için forexi tam olarak bilmeniz gerekir yoksa kaş yapayım derken göz çıkartırsınız.
Tekrar söylüyorum bu tekniği kullanabilmeniz için bütün kuralları çok iyi bilmeniz ve uygulayabilecek yetenekte olmanız gerekmektedir. Bu tekniği yanlış kullanırsanız size yarardan çok zararı olur.
Adı üstünde;
Bir profesyonelin işlem tekniği
106
SD NUMARALARI VE ĐŞLEM ŞEKĐLLERĐ Buraya kadar öğrendiğiniz her şey sizin forex işlemlerinde başarılı olma yüzdenizi artıracak temel işlem kuralları idi. Bunlar kendi hallerinde bile bir işlemden kazanç ile ayrılmanızı sağlayabilecek temel metotlardır.
Herkesin bu konuları son noktasına kadar mükemmel bir biçimde anladığını zannetmiyorum. Hepimizin anlayış şekli farklıdır ve hepimizin forexe ayırabileceği zaman miktarı değişiktir ve buna saygı gösterilmelidir. Kimimiz günün 24 saati işlem yapabilirken kimimiz haftada birkaç saatten fazla yapamamaktadır. Kimimiz bütün gün araştırma yapabilirken kimimizin buna ayırabilecek bir dakikası bile yoktur. Bunun gibi birçok neden yada nedenlerden dolayı forexte işlem yapmak isteyip de yapamayan birçok yatırımcı vardır. Bu tür yatırımcılar için iki şık vardır. Ya forex ortamında yatırım yapmayı unutacaklardır yada bu araştırmaları başkasının yapmasını isteyeceklerdir. Birinci şık için bir şey diyemem ama ikinci şık için size yol gösterebilirim.
Simon Diyorki yani SD sinyalleri, Geçmiş deneyim ve tecrübelerimi, bu kitapta açıklamaya çalıştığım temel prensip ve ilkeleri ve tabiatsal dalga hareketlerini bir araya getirerek oluşturduğum giriş ve çıkış noktalarına SD numaraları adını vermiş bulunmaktayım. SD numaraları bize bir paritede olası dönüş noktasını birkaç gün bazen birkaç hafta öncesinden verebilir. Aslında halen aramakta olduğunuz o mucizevî göstergelerin yerini alabilecek yegâne işlem tekniğidir.
Bunu nasıl hesaplayacaksınız. SD noktalarının hesaplanması için önce trend içindeki “swing” sallanma payını bulmanız gerekmektedir. Bu trendin tamamı yada içerisindeki bir parçası olabilir. Bu sallanma payı genelde fiyat dönmeye başladığında Fibonacci numaralarına yada bu numaralara en yakın destek / direnç noktalarından geri döner. Bizim önem verdiğimiz Fibonacci numaraları 1/3, 3/5, 3/8 ve 5/8 dir. Bu numaralar chart üzerinde herhangi bir destek /direnç noktasına denk geliyorsa destek /direnç noktası esas alınır. Eğer öyle bir nokta yoksa o zaman Fibonacci numaraları esas alınır. Bu noktaların erişim süresi ise William Gann’ın uyguladığı açıların gün sayımına göre yapılır. Bu sayım daha ziyade tabiatsal gün sayılarına denk gelenlerden oluşur. Benim şahsen uyguladığım zaman sayımları, kısa zaman için 3,5 ve 8 gün, orta ve uzun dönem için ise 30, 45.60.90 ve 180 gündür. Bunlara ana tabiatsal zaman döngüleri olan 8, 11, 26 hafta ila 1,2 ve 4 yıllık cycleri eklememiz gerekmektedir. Bana bunlar yeterli gelmektedir, isteyen bu işlemin %100 doğru sonuç vermesi için, kalan diğer binlerce cycle zamanlarını da ekleyebilir.
Bu sizi yanıltmasın, aslında gözüktüğü kadar karmaşık değildir. Birkaç defa uyguladıktan sonra çok basit gelmeye başlar.
SD numaraları %100 başarılı olacaktır diye bir kaide yoktur ve gene öğrenmeniz gereken bir işlem sistemi vardır fakat bu kitabı anlamayanlar yada zamanı olmayanlar için bire birdir.
107
SD numaraları size işlem açabileceğiniz noktayı günler öncesinden bildirebilir ve sizin yapmanız gereken tek şey bu numaraları chartınıza işlemek ve fiyatın bu noktaya gelerek dönmesini beklemektir.
Bunun nasıl yapılacağını hep beraber görelim.
SD numaraları bir çeşit destek / direnç çizgisi görevi görürler. Bunlar size verildiğinde yapmanız gereken tek şey chartlara işaretlemektir.
Destek / direnç noktaları tek bir rakamdan oluşmaz. Kalın bir kumaş yada plastik torbasını alınız birde kör bir çiviye ihtiyacınız olacaktır. Şimdi bu kalın kumaşı yada plastik torbayı geriniz ve sonrada bu kör çivi ile delmeye çalışınız. Dikkat ederseniz delme girişiminizde kumaş parçası yada plastik torba esneyecektir. Bu kumaş yada torba ancak itme gücünün esneme gücünden yüksek olduğu durumlarda delinecektir. Yani uzun lafın kısası destek / direnç noktaları da aynı mantık ile çalışırlar ve belli bir esneme payına sahiptirler. Her parite, emtia yada indeksin farklı bir esneme payı vardır. Buna basitçe aşağıdaki oranları verebiliriz. Pariteler: +/- 20 pip Emtialar: +/- 10 puan ( Gümüş +/- 20 puan ) DJA (Dow Jones ) +/- 30 puan SPX : +/- 3 puan Bu oranlar minimum günlük yada 4h chartlar için geçerlidir.
Verilen SD noktasını charta işaretliyorsunuz. Alttan ve üstten sapma +/- 20 pip çizgilerini çekiyorsunuz.
Yukarıdaki örnekte fiyat düşmekte ve şu an için 94,800 civarındadır. Hesapladığımız SD noktası ise 91,500 den geçmektedir. Bu SD noktasını ve sapma paylarını yukarıda gördüğünüz gibi chartımıza işliyor ve bekliyoruz.
108
Fiyat bu noktaya gelmeden geri çıkabilir veya bu noktayı da delerek daha da düşebilir. SD noktası bu aşamada bize bilmediğimiz bir soruya cevap veriyor. “Acaba düşüş nerede duracak?” Bu soru normal şartlarda hepimizin kendimize sürekli sorduğu sorudur ve cevabını bulmak istediğimiz tek sorudur. Sanki bunu bilirsek daha rahat işlem yapabileceğiz. Bu daha ziyade zifiri karanlık bir odanın içinde otururken ışığın ne zaman yanacağını bilmek gibi bir şeydir. Işıklar gelse bile biz halen o odada oturuyor olacağız.
SD noktalarının bir tek kuralı vardır. Fiyat bu bölgenin altına düşmemelidir. Yükseliş durumlarında ise fiyat bu bölgenin üstüne çıkmamalıdır.
Eğer bu gerçekleşirse SD noktası iptal olur ve herhangi bir işlem yapılmaz.
Örneğimize dönelim, dikkat ederseniz fiyat SD noktasının altına düşmüyor. Bu aşamada işlem şansımız doğuyor. Đşlem şekli aynıdır, Noktaya en yakın bar pivot barıdır ve bir sonraki işlem barı pivot barın yükseğini geçtiğinde işlem açılır. Đşlem açılırken gene diğer zaman dilimleri ve göstergeler kontrol edilir. Đşlem açma tekniği hiçbir zaman değişmez. Stop loss alt sapma çizgisinin 20 pip altıdır.
SD işlemlerinde gene dikkat etmeniz gereken noktanın sermayeyi mümkün olan en kısa zamanda işlemden ayrılmasıdır.
Bakalım fiyat burada nasıl bir yön izleyecek
Fiyat SD noktasının altına düşmüyor. Bundan sonrası aynı işlem şeklidir. Pivot barı ve işlem barı bulunur.
109
Olası çıkış noktaları
Giriş noktası T1
Đşlemi kapatmak istediğiniz nokta size kalmıştır. Siz zaten işlem nasıl açılır ve ne zaman kapatılır biliyorsunuz artık.
SD noktası bize ne sağladı? SD noktası bize fiyatın olası dönüş noktasını günler öncesinden verdi. Tekrar ediyorum bu her zaman olacaktır diye bir kaide yoktur. Forexte fiyatın ne zaman ve niye döneceğini hiç kimse önceden bilemez, bizde bilemeyiz sadece tahmin edebiliriz. Tahminlere dayanak işlem yapılmamasını öğrenmiştiniz. O zaman ne yapıyoruz, tahminimizin önce doğrulanmasını yani onaylanmasını bekliyoruz ve ancak bütün olgular bizim tarafımızda ise işlem açıyoruz.
SD noktaları ne zaman geçersiz olur bir de bunu inceleyelim.
SD noktasının her iki yönden 20 piplik sapma payı vardır. Bunu kumaş örneğimize benzetebiliriz. Bu sapma payları fiyatı tutamazsa o zaman SD noktası geçersiz olur.
110
Fiyat SD çizgisini geçiyor
Yukarıdaki örneğe bakın. Fiyat SD noktasının üst sapma çizgisini geçiyor. Göstergeler aşırı alım bölgesinde olmalarına rağmen kuralımız gereği işlem açmıyoruz. SD noktası ihlal edilirse işlem açılmaz
Burada fiyatın düşmesi gayet normaldir. Unutmayın forexte işlem yapıp başarılı olmak istiyorsanız kurallara sadık kalacak ve mantık yürütmeyeceksiniz. Eğer kural burada işlem yapılmaz diyorsa o zaman işlem yapmayacaksınız.
Amacımız her işlemden kazanç ile ayrılmak değildir. Amacımız en az risk ile en yüksek getiriyi sağlamaktır.
Evet en az risk ile en yüksek getiri. Bu olmadığı sürece risk alınmaz.
Burada kural ihlali yapıp işlem açsaydık şuanda zararda olacaktık.
111
SD noktaları her zaman ve her paritede oluşmaz ancak oluştuğunda bize muhtemel bir dönüş noktasını günler öncesinden verebilir.
Şimdi kuralları tekrar toparlayalım;
- SD noktaları bize olası dönüş noktalarını vermektedir. - Bu noktanın alt/üst sapma değerleri ihlal edilirse SD noktaları geçersiz olur. - Fiyat SD noktası ve sapma değerleri tarafından durdurulursa işlem açma şekli daha
önce öğrendiğiniz şeklide yapılır. - Đşlem açma tekniği hiçbir zaman değişmez
Gördüğünüz gibi aslında o kadar karmaşık bir işlem türü değildir.
Peki, bu SD noktalarını kendim hesaplayamazsam nerede bulabilirim?
Aşağıdaki adreste bu SD noktaları “oluştuğu zaman" yayınlanmaktadır.
112
SON SÖZ
Buraya kadar arkadaşlar. Bu noktadan itibaren artık sizin basit işlem metotlarını ve işlem şekillerini anlamış olmanız gerekir. Aklınızda kalan sorular var ise yada anlamakta zorlandığınız bir konu, o zaman ilgili bölümleri her zaman için tekrar okumanızda fayda vardır. Bunu her yaptığınızda daha önce dikkatinizi çekmemiş bir başka ayrıntının farkına varacaksınızdır. Evet, size son önerim kitabı zaman içerisinde tekrar tekrar okumanızdır. Bunu yaparken aralarda chartlar üzerinde yada demo hesaplarda pratik yapmanızdır. Bu şekilde hem kendinizi geliştirecek hem de daha önce anlamadığınız yada dikkatinizi çekmeyen yeni bilgilerin farkına varacaksınız. Elinizden geldiği kadar chartlar üzerinde destek ve direnç noktalarını tespit etmelisiniz. Bunların doğru yada yanlış olmaları önemli değildir. Önemli olan bunları tespit etme alışkanlığını kazanmanızdır. Zamanla hangilerinin doğru hangilerinin yanlış olduğunu ister istemez öğreneceksiniz. Đşlem yapmaya başlamadan önce olabildiğince çok pratik yapmalısınız.
Bilgi ancak uygulaması bilindiği zaman işe yarar. Burada edindiğiniz bilgiyi pratik yaparak perçinlemelisiniz. Bunu yapmazsanız, savaşa giderken zırhını giymeyi unutmuş bir şövalyeden farkınız kalmaz.
Peki, forex bu kadar basit mi? Elbette ki hayır. Burada öğrendiğiniz forex işlemlerin en basit şeklidir. Bu basit işlem metotları diğer karışık ve kompleks işlem metotlarının bel kemiğidir. Bunları anlamadan diğer konuları anlamanız mümkün değildir. Profesyonel bir yatırımcı olmadığınız sürece de o karmaşık yatırım metotlarına ihtiyacınız yoktur. Sadece burada öğrendikleriniz ve işlem kurallarına bağlı kalmak şartı ile düzgün ve sürekli bir kazanç sağlamanız mümkündür.
Eğer sizde profesyonel olmak istiyorsanız yada profesyonel bir biçimde işlem yapmak istiyorsanız o zaman önce bu konuları iyice öğrenecek ve bir sonraki kitabı bekleyeceksiniz. Orada sizlere profesyonel işlem şekillerini, fibonacci diziminin nasıl kullanılması gerektiğini, ileriye dönük gann hesaplamaları, elliot dalga sayımları ve karmaşık cycle”ların kullanım şekillerini göstereceğim.
Başarı, kazanç ve servet aslında herkesin elinin altındadır, önemli olan nasıl ve nereye bakacağınızı bilmeniz, bilmiyorsanız bakmasını öğrenmenizdir.
Bu güne kadar yapmış olduğunuz işlemleri hatırlamaya çalışın, nasıl işlem açtığınızı, ne zaman ve neden kapattığınızı bir düşünün. Bunları burada öğrendiklerinizle karşılaştırın ve eğer o zamanlar bu bilgiler ile donatılmış olsaydınız fark ne olurdu? Bugün sizin için bir dönüm noktası olabilir. Bugün itibarı ile yepyeni bir bakış açısı ile işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Bugün itibarı ile sizde artık kazananların tarafına geçebilirsiniz.
Sizi elinizden tutup istediğiniz yere götüremem. Size ancak oraya nasıl gidebilirsiniz, onu gösterebilirim. Bunu nasıl algılarsınız ya da nasıl uygularsınız o tamamı ile kendi görüş ve iradenize bağlıdır.
113
Umarım bu kitap size bir şeyler öğretebilmiştir. Umarım buradaki konuları ciddiye alır ve işlem şeklinizi değiştirirsiniz. Umarım toplum içinde iken bile toplum dışından olaylara bakabilirsiniz.
Yok, bunlar size göre değilse ve siz kendi işlem tekniğinizden ödün vermek istemiyorsanız ya da kendinizi geliştirmekten korkuyorsanız o zaman sizin yeriniz o tahterevallinin üstüdür.
O zaman siz halen o tahterevalli üzerinde sağa sola koşuşturan milyonlardan birisiniz ve belki bir gün, o sonsuz zamanda verilmesi vaat edilen ödülü siz alırsınız.
Saygılarımla,
Related Documents
