Allahu Njihet Permes Arsyes

Allahu njihet prmes arsyes

Harun Jahja

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Softwarehttp://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

PRMBAJTJA

Hyrje

PJESA E PARFAKTI I KRIJIMITN DRITN E FAKTEVE SHKENCORE

Parathnie Prej mosqenies n ekzistencShenjat/argumentet n qiej dhe n tokShkenctart vrtetojn shenjat/argumentet e AllahutFaktet shkencore dhe Mrekullia e Kuranit

PJESA E DYTGABIMI I MOHIMIT T FAKTIT T KRIJIMIT

Mashtrimi i evolucionitFilozofit q bn gabimin e mohimit t AllahutDmet e nj modeli t shoqris q nuk beson n AllahunBanesa e vrtet e premtuar: Jeta e prtejme (Ahireti)Nj qasje krejt tjetr ndaj materiesRelativiteti i kohs dhe realiteti i fatitPrfundim Fusnotat


HYRJE

Ekziston nj arsye e rndsishme pse ky libr sht titulluar Allahu njihet prmes arsyes. Shumica e njerzve thon se ata e njohin Allahun dhe besojn n T. Mirpo, n t vrtet ata nuk e njohin dhe nuk e vlersojn Allahun me masn e Tij t vrtet. Pr kt, njeriut i nevojitet/i duhet t ket arsye dhe urtsi.

Ajo q duhet t prkujtohet ktu sht se kur thuhet se njeriut i nevojitet urtsia pr t kuptuar Allahun dhe pr ta njohur At sipas mass s vrtet t Tij, kjo nuk nnkupton zgjuarsi. Urtsia/menuria dhe zgjuarsia jan dy nocione krejtsisht t ndryshme. Zgjuarsia sht kapaciteti i trurit q njeriu posedon biologjikisht. Zgjuarsia as nuk rritet e as nuk zvoglohet. Mirpo, urtsia sht nj tipar i veant vetm pr besimtart. Ajo u dhurohet si mirsi e madhe prej Allahut besimtarve q kan takva (frikn e Allahut). Urtsia sht nj kriter pr t gjykuar n mes t s drejts dhe t gabueshms, t ciln Allahu ua dhuron robrve t Tij t vrtet/t sinqert. Aftsia e njeriut pr t gjykuar, domethn, urtsia e tij, rritet n prmas t njjt me takvan e tij.

Karakteristikat m t dallueshme t nj personi t urt jan frika e tij ndaj Allahut, t dgjuarit e ndrgjegjes s tij, t vlersuarit e do ngjarjeje q prjeton n pajtim me Kuranin dhe t krkuarit e knaqsis s Allahut gjat gjith kohs.

Madje edhe nse dikush sht personi m i zgjuar, m i menur dhe m i dijshm n bot, ai do t jet prapseprap i padijshm poqese i mungojn kto veori dhe poqese i mungon aftsia e t kuptuarit, sdo t jet n gjendje t kuptoj shum fakte.

Dallimin n mes t inteligjencs dhe urtsis/menuris mund ta qartsojm me nj shembull: Nj shkenctar mund t ket br hulumtim t gjat dhe t hollsishm mbi sistemin nervor t organizmit.

Ai mund t jet personi m i dijshm/m i mirinformuar n bot pr transmetimet e jashtzakonshme nervore q ndodhin n organizm. Megjithat, poqese i mungon menuria/urtsia, sdo t shkoj m larg se t qenit dikush q posedon informacion t bollshm pr proceset q ndodhin n mes t qelizave nervore. Me fjal t tjera, ai nuk do t jet n gjendje t kuptoj t vrtetn e rndsishme q qndron pas ktij informacioni. Mirpo, dikush q posedon urtsi, duke par ndodhit e mrekullueshme q ndodhin n sistemin nervor dhe mekanizmat e prkryer hollsisht, kupton se nj struktur e till e prsosur duhet t ket nj Krijues, nj projektues me urtsi supreme. Ai thot: Fuqia e cila e ka krijuar sistemin nervor n nj mnyr kaq t prsosur padyshim se duhet t jet krijuesi i t gjitha gjallesave tjera. Dhe Ai ka fuqi t krijoj banesn e jets s prtejme (ahiretit) pas vdekjes.

Shtytja kryesore e ktij libri sht tia mundsoj lexuesit t jet dshmitar i ekzistencs s Allahut me urtsin e tij. Disa njerz nuk besojn n ekzistencn e Allahut dhe t tjert thon se besojn n ekzistencn e Tij, por jo me urtsin dhe vetdijen e tyre, por sepse jan msuar t bjn kshtu. Mirpo pasiq nuk mendojn dhe nuk e prdorin urtsin e tyre, nuk i prmbushin krkesat q t besuarit n Allahun padyshim krkon. Mirpo, besimtart e pajisur me urtsi,


shohin detajet e ekzistencs s Allahut dhe t krijimit me mendjen dhe arsyen e tyre dhe i friksohen Allahut, I Cili ka fuqi t amshueshme.

Pasiq iu referohet argumenteve t krijimit n Kuran, Allahu shpall se kto argumente vlejn vetm pr ata q jan t urt:

Dhe prej argumenteve t Tij, Ai ua dfton vettimn edhe si frik e dhe si shpres, dhe nga qielli lshon shi e me t e ngjall tokn pas vdekjes s saj. N kt ka argumente pr nj popull q di t mendoj. (Sure Rum: 24)


PJESA E PARFAKTI I KRIJIMIT

N DRITN E FAKTEVE SHKENCORE

PARATHNIE

Shikoni rreth vetes prej aty ku jeni ulur. Do t vreni se gjithka n dhom sht e punuar: muret, tapiceria, tavani, karriga n t ciln jeni ulur, libri q mbani n dorn tuaj, gota n tavolin dhe detaje tjera t panumrta. Asnjra prej tyre nuk rastis t ekzistoj n dhomn tuaj sipas vullnetit t tyre. Madje edhe leqet e thjeshta t tepihut jan punuar prej dikujt: ato nuk u shfaqn vetvetiu apo rastsisht.

Nj person q bhet gadi t lexoj nj libr e din se ai sht shkruar prej nj autori pr nj arsye t veant. Madje as q do ti shkonte ndrmend se ky libr mund t ishte krijuar rastsisht. N t njjtn mnyr, nj person q sheh nj skulptur nuk ka as m t voglin dyshim se ajo sht punuar prej nj skulptori. Dhe jo vetm veprat e artit: madje edhe nj numr i vogl i tullave q qndrojn njra mbi tjetrn e shtyjn njeriun t mendoj se dikush i ka vendosur ato ashtu sipas nj plani t caktuar. Prandaj, gjithkund ku ekziston rregull qoft ai i madh apo i vogl themeluesi dhe mbrojtsi i ktij rregulli duhet t ekzistoj gjithashtu. Nse, nj dit, dikush do tiu afrohej dhe tiu thoshte se hekuri i paprpunuar dhe thngjilli u bashkuan pr t formuar elikun rastsisht, i cili pastaj ndrtoi Kulln e Ajfellit prap rastsisht, a nuk do t konsideroheshin si t mendur ai dhe ata t cilt i besuan atij?

Pretendimi i teoris s evolucionit, mnyra unike e t mohuarit t ekzistencs s Allahut, nuk ndryshon fare nga kjo. Sipas ksaj teorie, molekulat e pajet formuan amino acidet rastsisht, amino acidet formuar proteinet rastsisht dhe n fund proteinet formuan krijesat e gjalla prap rastsisht. Mirpo, mundsia e krijimit t nj krijese t gjall rastsisht sht m e vogl se mundsia e formimit t Kulls s Ajfellit n t njjtn mnyr, sepse madje edhe qeliza m e thjesht e njeriut sht m e sofistikuar se fardo ndrtese e punuar prej njeriut n bot.

Si sht e mundur t mendohet se barazpesha n bot ndodhi rastsisht kur harmonia e jashtzakonshme e natyrs mund t vzhgohet madje edhe me sy t lir? sht pretendimi/pohimi m i paarsyeshm t thuhet se gjithsia, secili argument i s cils sugjeron ekzistencn e Krijuesit t saj, sht krijuar vetvetiu.

Prandaj, duhet t ket nj zotrues t ksaj barazpeshe t vrojtueshme gjithandej prej organizmit ton e deri te kndet m t largta t gjithsis paimagjinueshm t pafund. Pra, kush sht ky Krijues q paracaktoi gjithka me kaq fines/lehtsi dhe q krijoi gjithka?

Ai nuk mund t jet fardo qenie materiale e pranishme n gjithsi, sepse Ai duhet t jet vullnet q kishte ekzistuar para gjithsis dhe q pastaj e krijoi gjithsin. Krijuesi i Gjithfuqishm sht Ai n t Cilin gjithka gjen ekzistencn, e q ekzistenca e t Cilit sht e pa fillim dhe e pa fund.


Feja na njeh ne me Krijuesin ekzistencn e t Cilit e zbulojm me arsyen ton. Prej asaj q Ai na ka zbuluar si fe, ne e dijm se Ai sht Allahu, I Gjithmshirshmi dhe Mshirploti, I Cili krijoi qiejt dhe tokn prej asgjje.

Edhepse shumica e njerzve posedojn aftsin pr t kuptuar kt fakt, ata i kalojn jett e tyre t pavetdijshm pr kt. Kur e shikojn nj piktur t nj pejzazhi, pyesin veten se kush sht ai q e ka pikturuar at. Pastaj, e lavdojn artistin pamas pr veprn e tij t bukur artistike. Prkundr faktit se ata ndeshen me origjinale t panumrta t asaj pikture, at moment q kthejn shikimin, ata prapseprap e shprfillin ekzistencn e Allahut, I Cili sht i vetmi zotrues i t gjitha ktyre bukurive. N t vrtet, nuk nevojitet madje as edhe nj nj hulumtim i hollsishm pr t kuptuar ekzistencn e Allahut. Madje edhe nse njeriut do ti duhej t jetonte n nj dhom prej momentit t lindjes , dshmi t panumrta vetm n kt dhom do ti mjaftonin q t kuptoj ekzistencn e Allahut.

Organizmi i njeriut sht i strmbushur me dshmi q nuk do t mund t prmbaheshin n shum enciklopedi shum-vllimshe. Nse i kushtojm madje edhe vetm disa minuta t mendimit t ndrgjegjshm pr gjith kt mjafton pr t kuptuar ekzistencn e Allahut. Rregulli ekzistues mbrohet prej Allahut dhe mbahet prej Tij.

Organizmi njerzor nuk sht ushqimi i vetm pr t menduar. Jeta ekziston n secilin milimetr katror t toks, qoft e vrojtueshme apo jo nga njerzit. Bota sht e mbushur prplot me gjallesa t shumta, prej organizmave njqelizor deri te bimt, prej insekteve deri te kafsht e ujit dhe prej zogjve deri te zvarranikt. Nse e merrni nj grusht dhe dhe e shikoni at, madje edhe aty mund t zbuloni gjallesa t shumllojshme me veori t ndryshme. E njjta gj vlen poashtu edhe pr ajrin q e thithni. Madje edhe n lkurn tuaj, ekzistojn shum gjallesa emrat e t cilave jan t panjohura pr ju. N zorrt e t gjitha gjallesave jan me miliona bakterie apo organizma njqelizor q e ndihmojn tretjen. Bota shtazore n bot sht shum her m e madhe se popullata njerzore. Kur ta marrim parasysh gjithashtu botn bimore, shohim se nuk ekziston madje as edhe nj pik e vetme n tok ku nuk ka jet. T gjitha kto krijesa q jan t prhapura n nj siprfaqe prej miliona kilometrash katror kan sisteme t ndryshme trupore, jetra t ndryshme dhe kontribute t ndryshme ndaj barazpeshs ekologjike. sht e paarsyeshme t pretendohet se t gjitha kto jan krijuar rastsisht pa ndonj qllim apo arsye. Asnj gjalles nuk sht krijuar sipas vullnetit t vet. Asnj ndodhi e rastsishme nuk mundet t rezultoj kurr me sisteme aq t komplikuara.

E gjith kjo dshmi na shpie n prfundimin se gjithsia se gjithsia funksionon me nj vetdije t caktuar. Cili, sht ather, burimi i ksaj vetdije? Padyshim se nuk jan as gjallesat e as qeniet e pajet q ekzistojn n t. E as q mund t jen ato ato t cilat e mbajn kt harmoni dhe e ruajn kt rregull. Ekzistenca dhe madhshtia e Allahut zbulon veten n prova t panumrta n gjithsi. N t vrtet, nuk ekziston madje as edhe nj njeri i vetm n tok q nuk do t pranoj kt t vrtet t qart nga zemra. E prapseprap ata e mohojn at padrejtsisht dhe me mendjemadhsi edhepse shpirtrat e tyre jan t bindur pr kt si deklarohet n Kuran. (Sure Neml: 14)

Ky libr sht shkruar pr t nxjerrur n pah/t treguar kt t vrtet t cils nj pjes e


njerzve i largohen pr shkak t t qenit t saj n kundrshtim me interesat e tyre dhe gjithashtu pr t demaskuar mashtrimet dhe prfundimet e pakuptim mbi t cilat qndrojn nj pjes e pretendimeve t pavrteta. Pr kt arsye shum tema t ndryshme jan prekur n kt libr.

Ata q e lexojn kt libr edhe nj her do t shohin provat e padiskutueshme t ekzistencs s Allahut dhe do t jen dshmitar se ekzistenca e Allahut prfshin gjithka: arsyeja e din kt. Ai sht I Cili krijoi kt rregull gjithprshkues dhe I Cili gjithashtu e mban at vazhdimisht.

Prej mosqenies n ekzistenc

Pyetjet se si zuri fill gjithsia, ku shpie ajo dhe si ligjet q mbajn kt rregull dhe barazpesh funksionojn kan qen gjithmon tema t interesimit. Shkenctart dhe mendimtart kan menduar n lidhje me kt shtje pandrprer dhe kan krijuar mjaft teori.

Mendimi mbizotrues deri n fillim t shekullit 20t ishte se gjithsia kishte prmasa t pafund, se kishte ekzistuar prjetsisht dhe se do t vazhdonte t ekzistonte prgjithmon. Sipas ksaj pikpamjeje, t quajtur modeli statik i gjithsis, gjithsia nuk kishte as fillim dhe as fund.

Duke vendosur bazat pr filozofin materialiste, kjo pikpamje mohonte ekzistencn e nj Krijuesi ndrsa pohonte se gjithsia sht nj grumbull i prhershm, i qndrueshm dhe i pandryshueshm i materies.

Materializmi sht nj sistem i t menduarit sipas t cilit materia sht nj qenie absolute dhe mohon ekzistencn e do gjje prve materies. Meqense i kishte rrnjt e saj n Greqin e lasht dhe duke fituar prkrahje gjithnj e n rritje n shekullin e 19t, ky sistem i t menduarit u b i njohur n formn e materializmit dialektik t Karl Marksit.

Si kmi thn m heret, modeli statik i gjithsis i shekullit 19t prgatiti bazat e filozofis materialiste. N kt libr Principes Fondamentaux de Philosophie (Principet Fundamentale t Filozofis), Xhorxh Policeri deklaroi n lidhje me bazn e ktij modeli t gjithsis se: gjithsia nuk ishte nj objekt i krijuar dhe shtoi: Po t ishte, ather do t duhej t ishte krijohej prnjher nga Zoti dhe t vinte n jet prej asgjje. Pr t pranuar krijimin, njeriut i duhet t pranoj, n rradh t par, ekzistencn e nj momenti kur gjithsia nuk ekzistonte dhe se dika u krijua nga asgjja. Kjo sht dika me t ciln shkenca smund t pajtohet. 1

Kur Policeri pohoi se gjithsia nuk u krijua prej asgjs, ai po mbshtetej n modelin statik t gjithsis t shekullit 19t dhe duke menduar q po parashtronte nj pohim shkencor. Mirpo, shkenca dhe teknologjia n zhvillim e shekullit 20t hodhi posht idet primitive si sht modeli statik i gjithsis q vuri bazat pr materialistt. Sot, n prag t shekullit 21, fizika moderne ka vrtetuar me an t eksperimenteve, vrojtimeve dhe llogaritjeve t shumta se gjithsia kishte nj fillim dhe se ajo u krijua prej asgjje me an t nj shprthimi t madh.

Ve ksaj, u zbulua se gjithsia nuk ishte statike si pretendonin materialistt, por ajo zgjerohej. Sot kto fakte pranohen nga e tr bota shkencore.

Se gjithsia kishte nj fillim nnkupton se gjithsia erdh n jet prej asgjje, domethn, se


ajo u krijua. Poqese ekziston nj gj e krijuar (e cila nuk kishte ekzistuar m par), ather padyshim se duhet t ket nj Krijues. T krijuarit prej mosqenies sht dika e paimagjinueshme pr mendjen njerzore. Prandaj, t krijuarit prej mosqenies sht nj gj krejtsisht tjetr prej bashkimit t objekteve pr t formuar nj objekt t ri (si jan veprat e artit apo shpikjet teknologjike). sht shenj/argument vetm i krijimit t Allahut se gjithka u formua n mnyr t prkryer prnjher dhe n nj moment t vetm, kur gjrat e krijuara nuk kishin shembuj t mparshm dhe madje as koha dhe as hapsira nuk ekzistonin ku t krijoheshin ato.

Ardhja n jet e gjithsis nga mosqenia sht prova m madhshtore e mundshme se ajo sht krijuar. Marrja parasysh e ktij fakti do t ndryshoj shum gjra. Kjo i ndihmon njerzit t kuptojn domethnien e jets dhe t rishikojn qndrimet dhe qllimet e tyre. Kjo sht arsyeja pse gjat historis, shum njerz jan prpjekur t shprfillin faktin e krijimit t cilin ata nuk mund ta kuptonin plotsisht, edhepse dshmia pr t ishte e qart pr ta. Ata sajuan alternative pr t krijuar huti n mendjet e njerzve. Sidoqoft, vet dshmit shkencore prfundimisht u japin fund ktyre teorive.

Tani, le ti hedhim nj vshtrim t shkurtr procesit zhvillimor t shkencs prmes t cilit u krijua gjithsia.

ZGJERIMI I GJITHSISN vitin 1929, n Observatorin e Kalifornia Mount Vilson, nj astronom amerikan i

quajtur Edvin Habll bri njrn prej zbulimeve m t mdha n historin e astronomis. Gjersa vrojtonte yjet me nj teleskop gjigant, ai zbuloi se drita q vinte prej tyre zhvendosej n drejtim t skajit t kuq t spektrit dhe se kjo zhvendosje ishte m e shprehur sa m i largt ishte ylli prej toks. Ky zbulim kishte nj efekt elektrizues n botn e shkencs, sepse sipas rregullave t pranuara t fiziks, spektret e rrezeve t drits q lvizin n drejtim t piks s vrojtimit anojn kah ngjyra vjollc ndrsa spektret e rrezeve t drits q lvizin n drejtim t kundrt n raport me pikn e vrojtimit anojn kah ngjyra e kuqe. Gjat vrojtimeve t Habllit, u zbulua se drita q vinte prej yjeve anonte kah ngjyra e kuqe. Kjo nnkuptonte se ato vazhdimisht largoheshin prej nesh.

S shpejti, Habll bri edhe nj zbulim tjetr shum t rndsishm: Yjet dhe galaktikat largoheshin jo vetm prej nesh, por edhe prej njra tjetrs. I vetmi prfundim q mund t nxjerrej prej nj gjithsie ku gjithka largohet prej do gjje tjetr sht se gjithsia zgjerohet vazhdimisht.

Pr ta pasur m t qart, pr gjithsin mund t mendohet si pr siprfaqen e balonit q fryhet. Pikrisht ashtu sikurse pikat n siprfaqen e balonit largohen prej njra tjetrs me fryerjen e balonit, ashtu edhe objektet n hapsir largohen prej njra tjetrs me t zgjeruar t gjithsis.

N t vrtet, kjo ishte zbuluar teorikisht madje edhe m heret. Albert Ajnshtajni, i cili konsiderohet si shkenctari m i madh i shekullit, kishte ardhur n prfundim pas llogaritjeve q kishte br n fizikn teorike se gjithsia nuk mund t ishte statike. Megjithat, ai e kishte mbajtur t heshtur kt zbulim thjesht pr tmos rn n kundrshtim me modelin e gjithsis statike t kohs s tij t pranuar botrisht. M von, Ajnshtajni do ta identifikonte kt veprim t tij si gabimin m t madh t karriers s tij. M pas, u b e qart nga vrojtimet e Habllit se


gjithsia zgjerohet.far rndsie kishte ather fakti se gjithsia zgjerohet pr ekzistencn e gjithsis?

Zgjerimi i gjithsis nnkuptonte se po t mund t lvizte gjithsia mbrapsht n koh, do t vrtetohej q gjithsia kishte zn fill nga nj pik e vetme. Llogaritjet treguan se kjo pik e vetme q strehoi gjith materien e gjithsis do t duhej t kishte vllim zero dhe dendsi t pakufishme. Gjithsia kishte zn fill prej shprthimit t ksaj pike t vetme me vllim zero. Ky shprthim madhshtor q shnoi fillimin e gjithsis u emrua Shprthimi i Madh (Big Bengu) dhe teoria filloi t quhej ashtu. Duhet t theksohet se vllimi zero sht nj shprehje teorike e prdorur pr qllime prshkruese. Shkenca mund ta definoj konceptin/iden e asgjs, i cili tejkalon kufijt e t kuptuarit njerzor, vetm duke e prshkruar at si nj pik me vllim zero. N t vrtet, nj pik pa vllim don t thot asgj/mosqenie. Gjithsia erdh n jet nga asgjja/mosqenia. Me fjal t tjera, ajo u krijua.

Teoria e Shprthimit t Madh tregoi se n fillim t gjitha objektet n gjithsi ishin nj trsi dhe pastaj u ndan. Ky fakt, i cili u zbulua me teorin e Shprthimit t Madh u shpall n Kuran 14 shekuj m par, kur njerzit kishin nj dijeni shum t kufizuar pr gjithsin:

A nuk e din ata, t cilt nuk besuan se qiejt e toka ishin t ngjitura, e Ne i ndam ato t dyja dhe ujin e bm baz t jets s do sendi? A nuk besojn? (Sure Enbija: 30)

Si shpallet n kt varg, gjithka, madje edhe qiejt dhe toka q ende nuk ishin krijuar, u krijuan me nj Shprthim t Madh prej nj pike t vetme dhe i dhan form gjithsis ekzistuese duke u ndar prej njra tjetrs.

Kur e bjm krahasimin e formulimeve n kt varg me teorin e Shprthimit t Madh, vrejm se ato pajtohen plotsisht me njra tjetrn. Megjithat, Shprthimi i Madh u njoh si teori shkencore vetm n shekullin e 20t.

Zgjerimi i gjithsis sht njra prej provave m t rndsishme shkencore se gjithsia u krijua nga asgjja. Edhepse ky fakt nuk u zbulua prej shkencs deri n shekullin e 20t, Allahu na ka br me dije pr kt t vrtet n Kuran t shpallur 1,400 vjet m par:

Ne, me forcn ton e ngritm qiellin dhe Ne e zgjerojm at. (Sure Dharijat: 47)

KRKIMI I ALTERNATIVAVE PR TEORIN E SHPRTHIMIT T MADHSi shihet qart, teoria e Shprthimit t Madh vrtetoi se gjithsia u krijua nga

asgjja/mosqenia, me fjal t tjera, se ajo u krijua prej Allahut. Pr kt arsye, astronomt e prkushtuar ndaj filozofis materialiste vazhduan ti bjn ball Shprthimit t Madh dhe t prkrahin teorin e gjendjes s qndrueshme. Arsyeja pr kt prpjekje zbulohet n fjalt n vazhdim t A.S. Eddington, njrit prej fizikanve materialist m t shquar: Filozofikisht, ideja e nj fillimi t papritur t rregullit ekzistues t Natyrs sht e neveritshme pr mua. 2

Sir Fred Hojll ishte njri prej atyre q u trazuan/shqetsuan nga teoria e Shprthimit t


Madh. N mesin e shekullit, Hojlli prkrahu nj teori t quajtur gjendja e qndrueshme/e pandryshueshme e cila ishte e ngjashme me qasjen e gjithsis konstante/t pandryshueshme t shekullit t 19t. Teoria e gjendjes s qndrueshme pohonte se gjithsia ishte si e pafund n madhsi ashtu edhe e prjetshme n kohzgjatje. Me t vetmin qllim t qart t prkrahjes s filozofis materialiste, kjo teori ishte n kundrshtim t plot me teorin e Shprthimit t Madh, e cila konsideronte se gjithsia kishte nj fillim.

Ata q e mbrojtn teorin e gjendjes s qndrueshme iu kundrvun Shprthimit t Madh pr nj koh t gjat. Megjithat, shkenca po punonte kundr tyre.

Disa shkenctar, n ann tjetr, krkuan mnyra pr t zhvilluar alternativa.N vitin 1948, Xhorxh Gamov doli me nj ide tjetr n lidhje me Shprthimin e Madh. Ai

deklaroi se pas formimit t gjithsis me an t nj shprthimi t madh, nj tepric e rrezatimit duhej t kishte ekzistuar n gjithsi e mbetur prej ktij shprthimi. Ve ksaj, ky rrezatim duhej t ishte i shprndar n mnyr t njtrajtshme n tr gjithsin.

Kjo dshmi e cila duhej t kishte ekzistuar do t zbulohej s shpejti.

M SHUM DSHMI: RREZATIMI KOZMIK N PRAPAVIN vitin 1965, dy hulumtues t quajtur Arno Penzias dhe Robert Vilson zbuluan kto val

rastsisht. Ky rrezatim, i quajtur rrezatimi kozmik n prapavi, nuk dukej t rrezatonte nga nj burim i caktuar/i veant por m tepr prshkonte gjith hapsirn. Kshtu, u kuptua se valt e nxehtsis q rrezatonin n mnyr t njtrajtshme prej gjithandej n hapsir kishin mbetur prej fazave fillestare t Shprthimit t Madh. Penzias dhe Vilson u shprblyen me mimin Nobl pr zbulimin e tyre.

N vitin 1989, NASA drgoi n hapsir satelitin pr Hulumtim t Prapavis Kozmike (Cosmic Background Explorer - COBE) pr t hulumtuar rrezatimin e prapavis/sfondit kozmike. Skanerve t ndjeshm iu nevojitn vetm tet minuta n kt satelit pr t vrtetuar matjet e Penzias dhe Vilson. COBE kishte gjetur mbeturinat e shprthimit t madh q kishte ndodhur n fillimin e gjithsis.

I definuar si zbulimi m i madh astronomik i t gjitha kohrave, ky zbulim vrtetoi qart teorin e Shprthimit t Madh. Zbulimet e satelitit COBE 2 i cili u drgua n hapsir pas satelitit COBE poashtu vrtetoi matjet e bazuara n Shprthimin e Madh.

Nj dshmi tjetr e rndsishme pr Shprthimin e Madh ishte sasia e hidrogjenit dhe heliumit n hapsir. N llogaritjet m t vonshme, u kuptua se prqendrimi i hidrogjen-heliumit n gjithsi prputhej me llogaritjet teorike t prqendrimit t hidrogjen-heliumit t mbetur prej Shprthimit t Madh. Po t mos kishte pasur gjithsia nj fillim dhe po t kishte ekzistuar prjetsisht, prbrsi i saj i hidrogjenit do t duhej t ishte shpenzuar trsisht dhe t shndrrohej n helium.

T gjitha kto dshmi bindse bn q teoria e Shprthimit t Madh t prqafohej nga komuniteti shkencor. Modeli i Shprthimit t Madh ishte pika m kulminante e arritur nga shkenca n lidhje me formimin dhe fillimin e gjithsis.


Duke e mbrojtur teorin e gjendjes s qndrueshme bashk me Fred Hojllin me vite t tra, Denis Skiama prshkruajti qndrimin prfundimtar q kishin arritur ata pasiq t gjitha provat pr teorin e Shprthimit t Madh u zbuluan. Skiama deklaroi se ai kishte marr pjes n debate t nxehta n mes t mbrojtsve t teoris s gjendjes s qndrueshme dhe t atyre t cilt e vun n sprov at teori me shpres q ta hudhnin posht. Ai shtoi se kishte mbrojtur teorin e gjendjes s qndrueshme jo pse e konsideronte at si t vlefshme, por sepse kishte dshir q ajo t ishte e vlefshme. Fred Hojlli u ngrit kundr t gjitha kundrshtimeve me t filluar t shpalosjes s provave kundr ksaj teorie. Skiama vazhdon duke thn se ai s pari ishte pozicionuar s bashku me Hojllin, por me t filluar t grumbullimit t provave, atij i ishte dashur t pranoj se loja kishte mbaruar dhe se teoria e gjendjes s qndrueshme duhej t hudhej posht. 3

Prof. Xhorxh Abel i Univerzitetit t Kalifornis gjithashtu deklaron se dshmia ekzistuese n dispozicion tregon se gjithsia zuri fill miliarda vite m par me Shprthimin e Madh. Ai pranon se nuk ka zgjidhje tjetr pos t pranoj teorin e Shprthimit t Madh.

Me fitoren e Shprthimit t Madh, koncepti i materies s prjetshme q formoi bazn e filozofis materialiste u hodh n grumbullin e mbeturinave t historis. far ather kishte para Shprthimit t Madh dhe cila ishte ajo fuqi q solli n jet gjithsin me an t ktij shprthimi t madh kur ajo ishte e paqen? Kjo pyetje padyshim se nnkupton, sipas fjalve t Arthur Edingtonit, faktin filozofikisht t pafavorshm pr materialistt, domethn, ekzistencn e nj Krijuesi. Filozofi i famshm ateist Antoni Flu bn kt koment n lidhje me kt shtje:

sht e njohur se pranimi sht i mir pr shpirtin. Prandaj do t filloj duke pranuar se ateisti Stratonist do t duhej t turprohej nga koncensusi bashkkohor kozmologjik. Sepse duket se kozmologt po ofrojn nj prov shkencore se ajo pr ka luftonte St. Thomas nuk mund t dshmohej filozofikisht, domethn, se gjithsia kishte nj fillim. Pr aq koh sa pr gjithsin t mendohet me rehati t jet jo vetm e pa fund por gjithashtu edhe e pa fillim, sht e leht t prpiqet q ekzistenca e saj e thjesht dhe fardo q zbulohet t jen veorit e saj m fundamentale, do t duhej t pranoheshin si baza sqaruese. Edhepse besoj se ende mbetet e sakt, padyshim se nuk sht as e leht dhe as e rehatshme q t mbahet ky qndrim prball historis s Shprthimit t Madh. 4

Shum shkenctar t cilt nuk kushtzojn vetveten verbrisht t jen ateist kan pranuar rolin e nj Krijuesi t plotfuqishm n krijimin e gjithsis. Ky Krijues duhet t jet nj qenie E Cila ka krijuar si materien ashtu edhe kohn, por E Cila sht e pavarur prej t dyjave. Astrofizikani i mirnjohur Hju Ros ka kt pr t thn: Poqese fillimi i kohs sht i njkohshm me fillimin e gjithsis, si shprehet teorema e hapsirs, ather shkaktari i gjithsis duhet t jet nj qenie q vepron n nj dimension kohor krejtsisht t pavarur dhe paraekzistues n raport me dimensionin e kohs s gjithsis. Ky prfundim sht jashtzakonisht i rndsishm pr t kuptuarit ton t asaj se kush sht Zoti dhe kush apo far nuk sht Zoti. Kjo na tregon se Zoti nuk sht vet gjithsia dhe as q Zoti sht i prfshir brenda gjithsis. 5

Materia dhe koha jan krijuar prej Krijuesit t plotfuqishm I Cili sht i pavarur prej gjith ktyre nocioneve. Ky Krijues sht Allahu, I Cili sht Zoti i qiejve dhe i toks.


BARAZPESHAT E BRISHTA N HAPSIRN t vrtet, Shprthimi i Madh shkaktoi nj telashe shum m t madhe pr materialistt

se pranimet e lartprmendura t filozofit ateist, Antoni Flu. Sepse Shprthimi i Madh jo vetm q provon se gjithsia u krijua prej asgjje, por gjithashtu se ajo erdh n jet n nj mnyr shum mir t planifikuar, sistematike dhe t kontrolluar.

Shprthimi i Madh ndodhi me shprthimin e piks e cila prmbante gjith materien dhe energjin e gjithsis dhe me shprndarjen e saj n hapsir n t gjitha drejtimet me nj shpejtsi t llahtarshme. Prej ksaj materieje dhe energjie, u krijua nj barazpesh madhshtore q prmban galaktikat, yjet, diellin, tokn dhe t gjith trupat tjer qiellor. Ve ksaj, u formuan ligjet e quajtura ligjet e fiziks, t cilat jan t njtrajtshme n tr gjithsin dhe nuk ndryshojn. T gjitha kto tregojn se nj rregull i prkryer u krijua pas Shprthimit t Madh.

Shprthimet, megjithat, nuk shkaktojn rregull. T gjitha shprthimet e vrojtueshme tregojn prirje t shkaktojn dm, t shprbrjn dhe shkatrrojn at q sht e pranishme. Pr shembull, shprthimet e bombave atomike dhe hidrogjenike, shprthimet e gazrave shprthyese, shprthimet vullkanike, shprthimet e gazit natyror, shprthimet diellore: ato t gjitha kan efekte shkatrruese.

Poqese do t ndesheshim me nj rregull shum t detajuar pas nj shprthimi pr shembull, poqese nj shprthim i nndheshm do t shkaktonte formimin e veprave t prkryera t artit, pallateve madhshtore apo shtpive impozante do t mund t vinim n prfundim se pas ktij shprthimi ekzistonte nj ndrhyrje e mbinatyrshme dhe se t gjitha grimcat e shprndara prej shprthimit jan shtyr t lvizin n mnyr shum t kontrolluar.

Citati i Sir Fred Hojllit, i cili e pranoi gabimin e tij shum vjet pas kundrshtimit t Teoris s Shprthimit t Madh, e shpreh kt situat shum mir:

Sipas teoris s shprthimit t madh gjithsia filloi me nj shprthim t vetm. Mirpo si mund t shihet m posht, nj shprthim thjesht e shprndan materien, ndrsa shprthimi i madh (big bengu) n mnyr t mistershme ka shkaktuar efektin e kundrt me bashkimin e materies n formn e galaktikave. 6

Kur deklaron se Shprthimi i Madh i hapi udhn rregullit sht kundrthns, ai padyshim se e interpreton Shprthimin e Madh me nj paragjykim materialist dhe supozon se ky ishte nj shprthim i pakontrolluar. Mirpo, ai ishte n realitet ai i cili rra n kundrshtim me vetveten duke br nj deklarat t till thjesht pr tmos pranuar ekzistencn e nj Krijuesi. Sepse poqese me nj shprthim u shfaq nj rregull madhshtor, ather ideja e nj shprthimi t pakontrolluar do t duhej t anulohej dhe do t duhej t pranohej se shprthimi ishte jashtzakonisht i kontrolluar.

Nj aspekt tjetr i ktij rregulli mahnits t formuar n gjithsi pas Shprthimit t Madh sht krijimi i nj gjithsie t banueshme. Kushtet pr formimin e nj planete t banueshme jan aq t shumta dhe aq komplekse sa q sht gati e pamundshme t mendohet se ky formim sht i rastsishm.

Pol Dejvis, nj profesor i famshm i fiziks teorike, llogariti se sa mir i harmonizuarishte ritmi/shpejtsia e zgjerimit pas Shprthimit t Madh dhe ai arriti n nj


prfundim t pabesueshm. Sipas Dejvis, po t kishte qen ritmi i zgjerimit pas Shprthimit t Madh m i ndryshm madje me nj prpjestim prej nj n nj bilion her, asnj lloj i yllit t banueshm sdo t formohej:

Nj matje e kujdesshme e vendos shkalln e zgjerimit shum pran nj vlere kritike n t ciln gjithsia do ti shmangej vet gravitacionit t saj dhe t zgjerohej prjetsisht. Pak m ngadal dhe gjithsia do t rrnohej, pak m shpejt dhe materiali kozmik do t ishte shprbr shum koh m par. sht me rndsi t pyetemi me saktsi se sa me fines ka qen e mir harmonizuar shkalla e zgjerimit pr t rrn n kt vij ndarse t ngusht n mes t dy katastrofave. Po t kishte dalluar shkalla e zgjerimit n kohn I S (koh n t ciln modeli i zgjerimit tashm ishte prcaktuar me vendosmri) nga vlera aktuale pr m shum se 10-18, do t mjaftonte q kjo barazpesh e brisht t rrnohej. Fuqia shprthyese e gjithsis kshtu prputhet me nj saktsi gadi t pabesueshme n raport me fuqin e saj gravituese. sht e qart, se shprthimi i madh nuk ishte ndonj shprthim i vjetr, por nj shprthim me nj madhsi hollsisht t rregulluar. 7

Ligjet e fiziks q u shfaqn s bashku me Shprthimin e Madh nuk ndryshuan fare n nj periudh prej 15 miliard vjetsh. Ve ksaj, kto ligje u rezistojn llogaritjeve aq t prpikta sa q edhe nj ndryshim prej nj milimetri nga vlerat e tyre ekzistuese mund t rezultoj me shkatrrimin e tr strukturs dhe konfiguracionit/trajts t gjithsis.

Fizikani i famshm Prof. Stefn Hoking deklaron n librin e tij Nj histori e shkurtr e kohs se gjithsia sht e bazuar n llogaritje dhe barazpesha t harmonizuara n mnyr m delikate se q mund t paramendojm. Hoking deklaron n lidhje me shkalln e zgjerimit t gjithsis:

Pse filloi gjithsia me nj shkall aq pran shkalls kritike t zgjerimit q ndan modelet q rrnohen prej atyre q vazhdojn t zgjerohen prgjithmon, aq sa madje edhe tani, dhjet mij milion vite m von, ende vazhdon t zgjerohet gadi n shkalln kritike? Po t kishte qen shkalla e zgjerimit nj sekond pas shrthimit t madh m e vogl madje edhe pr nj pjes n njqind mij milion milion, gjithsia do t rrnohej para se t arrinte madhsin e saj t tanishme. 8

Pol Dejvis poashtu sqaron pasojn e pashmangshme q rrjedh prej ktyre llogaritjeve dhe barazpeshave pabesueshm t sakta:

sht vshtir ti bhet ball prshtypjes se prbrja ekzistuese e gjithsis, aq dukshm e ndjeshme ndaj ndryshimeve t vogla n numra, sht planifikuar me shum kujdesBashkveprimi n dukje i mrekullueshm i vlerave numerike q natyra ka prcaktuar pr konstantat e saj fundamentale duhet t mbetet dshmia m bindse pr nj element t projektimit kozmik. 9

N raport me t njjtin fakt, nj profesor amerikan i astronomis, Xhorxh Grinstain, shkruan n librin e tij Gjithsia Simbiotike:

Kur i analizojm t gjitha provat, shfaqet me kmbngulje mendimi se nj ndrmjets i mbinatyrshm apo m sakt Ndrmjetsi duhet t jet i prfshir. 10


KRIJIMI I MATERIESAtomi, materiali ndrtues i materies, erdh n jet pas Shprthimit t Madh. Kto atome

pastaj u bashkuan pr t formuar gjithsin me yjet e saj, tokn dhe diellin. Pastaj, atomet e njjta themeluan jetn n tok. Gjithka q shihni rreth vetes: trupi juaj, karriga n t ciln jeni t ulur, libri q mbani n dorn tuaj, qielli q shihni nga dritarja, dheu, betoni, frutet, bimt, t gjitha gjallesat dhe do gj q ju mund t imagjinoni ka ardh n jet me grumbullimin e atomeve.

Prej far ather prbhet atomi, materiali ndrtues i do gjje, dhe far strukture ka ai?Kur e analizojm strukturn e atomeve, shohim se t gjitha ato kan nj projektim dhe

rregull mahnits. do atom ka nj brtham n t ciln ekziston nj numr i caktuar i protoneve dhe neutroneve. Prve ktyre, ka elektrone t cilat lvizin rreth brthams n nj orbit konstante me nj shpejtsi prej 1,000 kilometrave n sekond. 11

Elektronet dhe protonet e nj atomi jan t barabarta n numr, sepse protonet e ngarkuara pozitivisht dhe elektronet e ngarkuara negativisht gjithnj e mbajn ekuilibrin e njra tjetrs. Po t ishte njri prej ktyre numrave i ndryshm, nuk do t ekzistonte ndonj atom, pasiq barazpesha e tij elektromagnetike do t rregullohej. Brthama e nj atomi, protonet dhe neutronet n t dhe elektronet rreth tij jan gjithnj n lvizje. Ato sillen si rreth vetes ashtu edhe rreth njra tjetrs n mnyr t pagabueshme n shpejtsi t caktuara. Ato shpejtsi jan gjithnj n prpjestim me njra tjetrn dhe sigurojn ekzistencn e atomit. Asnj rregullim, mospajtim apo ndryshim nuk ndodh asnjher.

sht nj gj shum e jashtzakonshme q entitete t tilla tejet t rregullta dhe t prcaktuara t mund t vinin n jet pas nj shprthimi madhshtor q ndodhi n mosqenie. Po t ishte Shprthimi i Madh nj shprthim i pakontrolluar, i rastsishm, ather ai duhej t ishte pasuar prej ngjarjeve t rastsishme dhe gjithka q u formua m pas do t duhej t ishte shprbr n nj kaos t madh.

N t vrtet, nj rregull i prkryer ka mbizotruar gjithkund prej fillimit t ekzistencs. Pr shembull, edhepse atomet jan formuar n vende dhe koh t ndryshme, ato jan aq t organizuara sa q duken sikur t ishin prodhuar nga nj fabrik e vetme me nj vetdije t secilit lloj. S pari, elektronet ia gjejn vetes brthamn dhe fillojn t sillen rreth saj. M von, atomet bashkohen pr t formuar materien dhe t gjitha kto shkaktojn krijimin e objekteve kuptimplota, t qllimshme dhe t arsyeshme. Kurr nuk ndodhin gjra t dykuptueshme, t padobishme, jonormale dhe t paqllimshme. Gjithka prej njsis m t vogl gjer te prbrsit m t mdhenj sht e organizuar dhe ka qllime t shumfishta.

Gjith kjo sht nj dshmi solide e ekzistencs s Krijuesit, I Cili sht i lartsuar me fuqi dhe tregojn faktin se gjithka vie n jet sido q Ai t dshiroj dhe kurdo q Ai t dshiroj. N Kuran, Allahu flet kshtu pr krijimin e Tij:

E Ai sht q krijoi qiejt dhe tokn me qllim t caktuar, e (ruajuni dnimit) ditn kur thot: "Bhu"! Ajo bhet. Fjala e Tij sht e njmendt (Sure Enam: 73)

PAS SHPRTHIMIT T MADH


Ashtu si Roxher Penrouz, nj fizikan i cili ka br krkime t gjera pr zanafilln e gjithsis, ka theksuar faktin se gjithsia qndron ku sht jo thjesht si rezultat i rastsis tregon se ajo padyshim ka nj qllim. Pr disa njerz, gjithsia sht thjesht aty dhe thjesht vazhdon t jet aty. Ne vetm rastism t gjejm veten ton mu n mes t gjith ksaj. Kjo pikpamje me siguri se nuk do tna ndihmonte q t kuptojm gjithsin. Sipas pikpamjes s Penrouz, ekzistojn shum gjra t fshehta q ndodhin brenda gjithsis ekzistencn e s cils ne sot nuk mund ta marrim me mend. 12

Idet e Roger Penrouz jan me t vrtet domethnse. Si nnkuptojn kto fjal, shum njerz gabimisht ushqejn mendime se gjithsia me gjith harmonin e saj t prkryer ekziston pr asgj dhe se ata jetojn n kt gjithsi prap kot s koti.

Megjithat, nuk mundet assesi t konsiderohet si dika e zakonshme se nj rregull krejtsisht i prkryer dhe i mahnitshm ndodhi pas Shprthimit t Madh, i cili konsiderohet nga komuniteti shkencor t jet mnyra e formimit t gjithsis.

Shkurt, kur e analizojm sistemin madhshtor n gjithsi, shohim se ekzistenca e gjithsis dhe funksionimi i saj mbshteten n barazpesha tejet t brishta dhe n nj rregull tejet kompleks q t mund t shpjegohej me an t shkaqeve t rastsishme. Si sht e qart, assesi nuk sht e mundshme q kjo barazpesh e brisht dhe ky rregull t jen formuar vetvetiu dhe me an t rastsis pas nj shprthimi t madh. Formimi i nj rregulli t till q pasoi nj shprthim t till si Shprthimi i Madh do t ishte i mundshm vetm si rezultat i nj krijimi t mbinatyrshm.

Ky plan dhe rregull i pakrahasueshm n gjithsi padyshim se vrteton ekzistencn e nj Krijuesi me dijeni, fuqi dhe urtsi/menuri t pakufizuar, I Cili ka krijuar materien prej asgjje dhe I Cili e kontrollon dhe e drejton at vazhdimisht. Ky Krijues sht Allahu, Zoti i qiejve, i toks dhe i do gjje q sht n mes tyre.

T gjitha kto fakte na tregojn poashtu se si pohimet e filozofis materialiste, e cila sht thjesht nj dogm e shekullit t 19t, jan zhvlersuar nga shkenca e shekullit t 20t.

Duke e vn n dukje planin, projektimi dhe rregullin madhshtor q mbizotron n gjithsi, shkenca bashkkohore ka vrtetuar ekzistencn e nj Krijuesi I Cili ka krijuar dhe sundon t gjitha qeniet: domethn, Allahun.

Duke pasur pushtetin mbi nj numr shum t madh t njerzve me shekuj t tr dhe madje duke e maskuar vetveten me maskn e shkencs, materializmi, duke konsideruar se gjithka prbhet prej asgj tjetr prve materies, ka br nj gabim trashanik dhe ka mohuar ekzistencn e Allahut, I Cili e ka krijuar dhe rregulluar materien nga asgjja. Nj dit, materializmi do t mbahet n mend n histori si nj besim primitiv dhe paragjykues q i kundrvihet si arsyes ashtu edhe shkencs.

Shenjat/argumentet n qiej dhe n tok

Paramendoni se po ndrtoni nj model t nj qyteti t madh duke bashkuar me miliona tulla t vogla. Le t ket n kt qytet rrokaqiej, rrug gjarpruese, stacione t trenit, aeroporte, qendra


tregtare, metro dhe poashtu lumenj, liqene, pyje dhe nj plazh. Le t ket poashtu me mijra njerz q jetojn n t q bredhin npr rrugt e tij, q rrin n shtpit e tyre dhe punojn n zyret e tyre. Merrni parasysh do hollsi. Madje edhe semafort, biletarit dhe tabelat n stacionet e autobusve.

Po tju afrohej dikush dhe tju thoshte se t gjitha copzat e ktij qyteti, t cilin ju e keni themeluar duke e planifikuar gjer n detalin m t vogl dhe seciln pjes t t cilit ju e keni zgjedhur me mund t madh, ishin bashkuar rastsisht pr t formuar kt qytet, far do t mendonit pr gjendjen mentale t atij personi?

Tani, kthehu tek qyteti t cilin e ke ndrtuar dhe mendo se si i tr qyteti do t bhej rrafsh me tok po t kishit harruar t vni n vend madje edhe nj copz t vetme apo po tia kishit ndryshuar vendin e saj. A mund t paramendoni se far barazpeshe dhe rregulli do tju duhej t vendosni?

Jeta n botn n t ciln jetojm sht br e mundshme poashtu me akumulimin e nj numri aq t madh t hollsive t paimagjinueshme pr mendjen njerzore. Mungesa e madje njrs prej ktyre hollsive apo t disa prej tyre do t nnkuptonte fundin e jets n tok.

Gjithka, do detal duke u nisur prej atomit, njsis m t vogl t materies gjer te galaktikat q strehojn me miliarda yje, prej hns, nj sateliti t pandashm t toks, gjer te sistemi diellor, t gjitha funksionojn n nj harmoni t prkryer. Ky sistem i mir-organizuar funksionon n mnyr t prsosur, mu sikurse nj or. Njerzit kan aq shum besim se ky sistem me miliarda vite i vjetr do t vazhdoj t funksionoj pa harruar madje as edhe detalin m t vogl n mnyr q ata t bjn plane lirshm pr dika q ata mendojn se do t realizohet n 10 vitet e ardhshme. Askush nuk an kokn nse dielli do t agoj n ditn e ardhshme. Pjesa m e madhe e njerzve nuk brengoset nse toka mundet ndonjher t ndodh ti shmanget gravitacionit t diellit dhe t filloj t lviz n drejtim t s panjohurs n hapsirn tmerrsisht t errt; apo t pyet far e ndalon kt q t mos ndodh?

N t njjtn mnyr, kur njerzit bhen gadi t flejn, ata jan shum t sigurt se zemrat e tyre apo sistemet e frymmarrjes nuk do t lodhen ashtu si vepron truri i tyre. Mirpo, madje edhe vetm disa sekonda t ndalimit t cilitdo prej ktyre dy sistemeve jetike leht mund t shkaktojn pasoja q njeriut mund ti kushtojn me jet.

Kur t hiqen syzet e njohjes/intimitetit t cilat rrethojn gjith jetn dhe bjn q do ngjarje t vlersohet sikur ajo t ndodhte sipas rrjedhs s saj t natyrshme, njeriu do t jet i lir t shoh se gjithka prbhet prej sistemeve aq ngusht t varura prej njra tjetrs dhe t planifikuara me prpikmri sikurse t ishim t kapur fort pr jetn me dhmbt ton. E vreni nj rregull t mrekullueshm q mbizotron n do vend ngado q ta drejtoni shikimin tuaj. Padyshim se ekziston nj fuqi madhshtore q krijon nj rregull dhe harmoni t till. Zotruesi i ksaj fuqie madhshtore sht Allahu, I Cili krijoi gjithka nga asgjja. N nj varg t Kuranit thuhet:

Ai sht q krijoi shtat qiej n harmoni t plot me njri tjetrin. N krijimin e Mshiruesit nuk mund t shohsh ndonj mospajtim, andaj, drejto shikimin se a sheh ndonj arje? Mandej, her pas here drejto shikimin, e shikimi do t kthehet t ti i prulur


dhe i molisur. (Sure Mulk: 3-4)

Kur i vshtrojm gjallesat n qiej, n tok dhe n gjith at q shtrihet n mes tyre, shohim se ato t gjitha e dshmojn ekzistencn e Krijuesit t tyre me rregullin e tyre. N kt kapitull, ne do t ndalemi n fenomenet natyrore dhe organizmat e gjall q dokush i sheh, por kurr nuk mendon pr to dhe pr mnyrn se si erdhn n jet dhe vazhdojn t ekzistojn. Po ti shnonim t gjitha shenjat/argumentet e Allahut n gjithsi, ato do t mbushnin me mijra vllime t enciklopedive. Prandaj, n kt kapitull, do t merremi shkurt me disa shtje q meritojn q gjersisht t mendojm pr to.

Mirpo, madje edhe kto prmendje t shkurta do t ndihmojn njerzit e vetdijshm q posedojn arsye t vrejn faktin m t rndsishm t jetrave t tyre apo s paku do tju ndihmojn ti prkujtojn ato edhe njher.

Se Allahu ekziston.Atij i takon zanafilla e qiejve dhe e toks dhe Ai njihet prmes arsyes.

MREKULLIT N TRUPIN TONNj sy gjysm i zhvilluar nuk mund t shohSyri sht njra prej dshmive m t dukshme se gjallesat jan krijuar. T gjitha organet e

t pamurit, duke prfshir syt e shtazve dhe syrin e njeriut, kan nj projektim tejet mahnits dhe t prkryer. Ky organ i jashtzakonshm sht aq shum kompleks sa q tejkalon madje edhe pajisjet m t sofistikuara n bot.

Syri i njeriut sht nj sistem shum i komplikuar q prbhet prej bashkimit t nja 40 komponenteve t veanta. Le t marrim parasysh vetm njrn prej ktyre komponenteve: pr shembull, thjerra. Zakonisht nuk e kuptojm, por ajo q na mundson q ti shohim gjrat qart sht prqendrimi i vazhdueshm automatik i thjerrs. Poqese dshironi, mund t bni nj eksperiment t vogl n lidhje me kt: mbani gishtin tuaj tregues lart. Pastaj shikoni n majn e gishtit tuaj, pastaj n murin pas tij. Sa her q t shikoni nga gishti juaj n mur do t ndjeni nj prshtatje.

Kjo prshtatje bhet nga muskuj t vegjl prreth thjerrs. Sa her q t shikojm dika, kta muskuj hyjn n veprim dhe na mundsojn t shohim at q shikojm qart duke ndryshuar trashsin e thjerrs dhe duke e kthyer at n kndin e duhur n raport me dritn. Thjerra bn kt prshtatje n do sekond t jets son dhe nuk gabon kurr. Fotograft bjn prshtatjet e njjta n kamerat e tyre me dor dhe nganjher iu duhet t mundohen mjaft koh pr t gjetur fokusin e duhur. Gjat 10 deri 15 viteve t fundit, teknologjia bashkkohore ka prodhuar kamera me fokus automatik, por asnj kamer nuk mund t prqendrohet aq shpejt sikurse syri.

N mnyr q syri t shoh, 40 apo rreth 40 komponente themelore t cilat e prbjn at duhet t jen t pranishme n t njjtn koh dhe t punojn s bashku n mnyr t prkryer. Thjerra sht vetm njra prej tyre. Poqese t gjitha pjest tjera prbrse si jan kornea, irida, bebza, retina dhe muskujt e syrit jan t gjitha t pranishme dhe funksionojn si duhet, por


vetm kapaku i syrit mungon, ather syri s shpejti do t psoj dmtim t rnd dhe do t pushoj s kryeri funksionin e tij. N t njjtn mnyr, poqese t gjitha nnsistemet ekzistojn por prodhimi i lotve ndrpritet, ather syri do t thahet dhe do t verbohet brenda disa orve.

Pretendimi i zvoglueshmris/reduktimit i teoris s evolucionit humbet tr kuptimin prball strukturs s komplikuar t syrit. Arsyeja qndron n at se pr t funksionuar syri, t gjitha pjest e tij duhet t jen t pranishme njkohsisht. Nj shkenctar evolucionist e pranon kt t vrtet: Veoria e prbashkt e syve dhe e krahve sht se ato mund t funksionojn vetm nse jan plotsisht t zhvilluara. Me fjal t tjera, nj sy gjysm i zhvilluar nuk mund t shoh; nj zog me krah gjysm t zhvilluar nuk mund t fluturoj. 13

Kjo dshmon se syri sht shfaqur papritur dhe i plot me t gjitha komponentet e tij t padmtuara. Kjo domethn se syri sht krijuar prej Allahut n mnyr t prkryer pikrisht sikurse edhe t gjitha organet tjera tonat. N Kuran theksohet se t pamurit u sht dhuruar gjallesave prej Allahut:

Thuaj: "Ai sht q ju krijoi, ju dhuroi t dgjuarit, t pamurit dhe mendjen, kurse pak po falnderoni" (Sure Mulk: 23)

Ushtria brenda njeriutdo dit zhvillohet nj luft n pjest m t thella t trupit tuaj q ju nuk mund ta merrni

me mend. N njrn an jan virust dhe bakteriet q kan pr qllim q t deprtojn n trupin tuaj dhe ta marrin at nn kontroll dhe n ann tjetr jan qelizat e imunitetit q e mbrojn organizmin prej ktyre armiqve.

Armiqt presin n nj gjendje t gatshme pr sulm pr t hyr n vendin ku kan pr qllim dhe shkojn n drejtim t zons s planifikuar me rastin e par q tu jipet. S pari, ushtart t cilt glltitin dhe neutralizojn ushtart armiq (fagocitet) arrijn n fushbetej. Megjithat, ndonjher luftimi sht m i ashpr se q mund t prballojn kta ushtar. N raste t tilla, ushtart tjer (makrofagt) thirren. Kyqja e tyre shkakton alarm n zonn n shnjestr dhe ushtart tjer (qelizat ndihmse T) gjithashtu thirren pr t luftuar.

Kta ushtar njohin shum mir popullatn lokale. Ata shpejt dallojn ushtrin e tyre nga ajo armike. Ata i aktivizojn menjher ushtart e prcaktuar pr prodhimin e armve (qelizat B). Kta ushtar kan aftsi t jashtzakonshme. Edhepse ata kurr nuk e shohin armikun, mund t prodhojn arm q do ta bjn armikun t padobishm. Prve ksaj, ata i bartin armt q i prodhojn n largsin e duhur. Gjat ktij udhtimi, ata prmbushin detyrn e vshtir t mosshkaktimit t fardo dmi as ndaj vetes dhe as ndaj aleatve t tyre. M von, ekipet sulmuese ndrhyjn (qelizat vrasse T). Kto zbrazin materialin e helmueshm q bartin me vete n pikn m vitale t armikut. N rast t fitores, nj grup tjetr i ushtarve arrijn n fushbetej (qelizat shtypse T) dhe t gjith lufttart i kthejn n kampin e tyre. Ushtart q arrijn t fundit n fushbetej (qelizat e memories) regjistrojn t gjitha t dhnat e rndsishme n lidhje me armikun, n mnyr q ato t mund t prdoren n rast t ndonj invazioni t ngjashm n t ardhmen.


Ushtria e mrekullueshme e diskutuar m lart sht sistemi i imunitetit n trupin njerzor. Gjithka e shpjeguar m lart bhet prej qelizave mikroskopike q smund t vzhgohen me sy t lir. (Pr m shum informacion ju lutemi shikoni Pr njerzit e kuptueshm: Shenjat/Argumentet n qiej dhe n tok nga Harun Jahja)

Sa njerz jan t vetdijshm se kan nj ushtri aq t organizuar, t disiplinuar dhe t prkryer brenda trupave t tyre? Sa prej tyre jan t vetdijshm se jan t rrethuar nga t gjitha ant prej mikrobeve q, poqese nuk ndalohen, mund t bjn q ata t smuren rnd apo edhe t vdesin? Me t vrtet, ekzistojn shum mikrobe t rrezikshme n ajrin q ne thithim, n ujin q pijm, ushqimin q hajm dhe siprfaqet q prekim. Ndrsa njeriu sht i pavetdijshm pr gjith at q ndodh, qelizat n trupin e njeriut bjn prpjekje t mdha pr t shptuar njeriun prej smurjes q madje mund t shkaktoj vdekjen e tij.

Aftsia e qelizave t imunitetit pr t dalluar qelizat armike prej qelizave trupore, aftsia e qelizave B pr t prgatitur nj arm pr t asgjsuar armikun q ato kurr nuk e kan par, aftsia e tyre pr t bartur kto arm aq larg sa t jet nevoja pa ndikuar n mnyr t pafavorshme ndaj fardo qelize trupore, qelizat q pranojn sinjalet duke prmbushur detyrn e tyre plotsisht pa br kurrfar kundrshtime, secila prej tyre duke e ditur se far duhet t bj, kthimi i tyre n vendet e tyre pa ndonj problem posa t ken mbaruar punn e tyre dhe aftsist e qelizave t memories jan vetm disa prej karakteristikave dalluese t ktij sistemi.

Pr gjith kto arsye, historia e formimit t sistemit t imunitetit kurr nuk sht pranuar prej asnjrit prej shkrimtarve evolucionist.

sht jashtzakonisht e vshtir pr nj person pa sistem t imunitetit apo q nuk funksionon si duhet q t mbijetoj, pasiq ai do tu ekzpozohej t gjitha mikrobeve dhe virusve n botn e jashtme. Sot, njerz t till mund t ekzistojn vetm n hapsira t mbyllura t veanta pa ndonj kontakt t drejtprdrejt me cilindo apo kado jasht. Prandaj, sht e pamundur pr nj person pa sistem t imunitetit t mbijetoj n nj mjedis primitiv. Kjo na shpie te fakti se nj sistem jashtzakonisht kompleks si sht sistemi i imunitetit ka mundur t krihohej prnjher dhe me t gjitha pjest prbrse t tij.

NJ SISTEM I PLANIFIKUAR GJER N HOLLSIN E FUNDITFrymmarrja, t ngrnit, t ecurit, etj, jan funksione shum t natyrshme njerzore. Por

shumica e njerzve nuk mendojn pr mnyrn se si kto veprime themelore ndodhin. Pr shembull, kur e hani nj frut, nuk mendoni se si do t jet ai i dobishm pr trupin tuaj. E vetmja gj n mendjen tuaj sht t hani nj ushqim t shndosh; n t njjtn koh, trupi juaj sht i prfshir n procese tejet t detajuara t paprfytyrueshme pr ju q ky ushqim t jet i shndosh.

Sistemi i tretjes ku kto procese t detajuara ndodhin fillon t funksionoj posa nj pjes e ushqimit futet n goj. Duke qen i prfshir n sistem q nga fillimi, pshtyma e lag ushqimin dhe ndihmon q t bluhet prej dhmbve dhe t rrshqet posht ezofagut/gurmazit.

Gurmazi ndihmon q ushqimi t bartet n stomak ku nj barazpesh e prkryer funksionon.


Ktu ushqimi tretet prej acidit hidroklorik t pranishm n stomak. Kjo thartir sht aq e fort sa q sht n gjendje t zbrthej jo vetm ushqimin por gjithashtu edhe muret e stomakut. Natyrisht, nj e met e till nuk sht e lejuar n kt sistem t prkryer. Nj tajitje e quajtur mukoz e cila tajitet gjat tretjes mbulon t gjitha muret e stomakut dhe siguron nj mbrojtje t prkryer kundr efektit shkatrrues t acidit hidroklorik. N kt mnyr stomaku ndalohet prej shkatrrimit t vetvetes.

Pjesa e mbetur e sistemit t tretjes sht planifikuar n t njjtn mnyr. Pjest e dobishme t ushqimit t zbrthyera prej sistemit t tretjes thithen prej mureve t zorrve t holla dhe hyjn n qarkullimin e gjakut. Siprfaqja e brendshme e zorrs s holl mbulohet me zgjatje t vogla t quajtur villus. N maj t qelizave mbi villus jan zgjatjet mikroskopike t quajtur mikrovillus. Kto zgjatje funksionojn si pompa pr t thithur ushqimin. N kt mnyr ushqimi i absorbuar prej ktyre pompave shprndahet n tr organizmin me an t sistemit qarkullues.

Ajo q meriton vmendjen ton ktu sht se evolucioni nuk mundet assesi t shpjegoj sistemin e shprehur shkurtimisht m heret. Sipas evolucionit organizmat e sotm kompleks kan evoluar prej qenieve primitive me akumulimin e shkallzuar t ndryshimeve t vogla strukturore. Mirpo, si theksohet qart, sistemi n stomak nuk ka mundur assesi t formohet hap pas hapi. Mungesa e madje nj faktori do t shkaktonte vdekjen e organizmit.

Kur pranohet ushqimi n stomak, lngjet e stomakut fitojn aftsin t zbrthejn ushqimin si rezultat i nj vargu ndryshimesh kimike. Tani, paramendoni nj gjalles n t ashtuquajturin proces evolutiv n trupin e t cilit nj transformim i till i planifikuar kimik nuk sht i mundshm. Kjo gjalles e paaft t fitoj kt aftsi nuk do t ishte n gjendje t tret ushqimin q e ka ngrn dhe do t vdiste prej uris me nj mas t patretur t ushqimit n stomakun e saj.

Prve ksaj, gjat tajitjes s ktij acidi trets, muret e stomakut duhet n t njjtn koh t prodhojn tajitjen e quajtur mukoz. Prndryshe, acidi n stomak do t shkatrronte stomakun. Prandaj, n mnyr q jeta t vazhdoj, stomaku duhet t tajis t dyja lngjet (acidin dhe mukozn) n t njjtn koh. Kjo tregon se jo nj evolucion gradual i rastsishm por nj krijim i vetdijshm me t gjitha sistemet e tij duhej, n t vrtet, t ishte n pun.

Ajo q gjith kjo tregon sht se organizmi njerzor i prngjan nj fabrike gjigante t prbr prej shum makinave t vogla q punojn s bashku n harmoni t prkryer. Po sikurse t gjitha fabrikat kan nj projektues, nj inxhinier dhe nj planifikues, trupi njerzor ka nj Krijues t Madhrishm.

Sistemi skeletorSkeleti sht nj mrekulli inxhinierike n vete. sht sistem mbshtets strukturor i

organizmit. Ai i mbron organet vitale si truri, zemra dhe mushkrit dhe mbshtet organet e brendshme. Ai pajis organizmin e njeriut me nj aftsi superiore pr lvizje q nuk mund t imitohet prej asnj mekanizmi artificial. Indi i eshtrave nuk sht inorganik/i pajet si mendojn shumica e njerzve. Indi i eshtrave sht nj bank/depozit mineralesh t trupit q prmban shum minerale t rndsishme si kalciumi dhe fosfati. N pajtim me nevojat trupore, ose i depoziton kto minerale ose i shprndan kto n organizm. Prve gjith ktyre, eshtrat


gjithashtu prodhojn qelizat e kuqe t gjakut.Prve funksionimit t prkryer t pandrprer t skeletit, eshtrat q e prbjn at kan

gjithashtu nj struktur t jashtzakonshme. Duke pasur pr detyr mbajtjen dhe mbrojtjen e organizmit, eshtrat jan t krijuara me aftsin dhe fuqin pr t prmbushur kt funksion. Edhe rrethanat m t kqija t mundshme jan marr gjithashtu parasysh. Pr shembull, kocka e kofshs mund t bart nj pesh q mund t peshoj nj ton n pozicionin vertikal. uditrisht, n secilin hap q bjm, ashti bart nj pesh t barabart me tri her peshn e trupin ton. Kur nj atlet krcen me purtek dhe lshohet n tok, do centimetr katror i komblikut t tij i ekspozohet nj presioni prej 1,400 kilogrameve. far e bn kt struktur, e cila formohet me an t ndarjes dhe kopjimit t qelizs s vetme origjinale, aq t fuqishme? Prgjigja n kt pyetje fshihet n krijimin e pabarazueshm t eshtrave.

Nj shembull prej teknologjis s sotme do t ishte i dobishm pr t sqaruar m tj kt shtje. Sistemi i skeleve prdoret n ndrtimin e ndrtesave t gjera dhe t larta. Elementet prkrahse t konstruksioneve t bra me kt teknik nuk kan nj struktur monolite/njcopshe, por prbhen prej shum shufrave t kryqzuara q formojn nj skele. Me ndihmn e llogaritjeve komplekse q mund t bhen vetm me an t kompjuterve, do t ishte e mundshme t ndrtohen ura dhe ndrtime industriale m t forta dhe m t lira.

Struktura e brendshme e eshtrave sht e ngjashme me at t sistemit t skeleve q prdoren pr ndrtimin e atyre urave dhe kullave. I vetmi dallim i rndsishm sht se sistemi n eshtra sht m i komplikuar dhe m superior n krahasim me ato t projektuara nga njerzit. Me an t ktij sistemi, eshtrat jan jashtzakonisht t fort dhe prapseprap mjaft t leht pr prdorim t rehatshm nga njerzit. Po t ishte rasti i kundrt, p.sh., po t ishte brendia e eshtrave e fort dhe e plot sikurse pjesa e tyre e jashtme, do t ishte tepr e rnd q t bartej nga nj njeri dhe me lehtsi do t thyhej apo plasaritej nga goditja m e vogl pr shkak t strukturs s saj t ngurt dhe t fort.

Projektimi i prkryer i eshtrave tona na ndihmon q t jetojm jetn ton n mnyr shum t thjesht, t arrijmm t kryejm madje edhe detyrat m t vshtira leht pa dhimbje. Nj tjetr karakteristik e strukturs s ashtit sht lakueshmria/fleksibiliteti i saj n pjes t caktuara t trupit. Pikrisht sikurse q kafazi i krahrorit mbron organet vitale t trupit si zemrn dhe mushkrit, ai gjithashtu zgjerohet dhe mblidhet/tkurret pr t lejuar ajrin q t hyj dhe dal jasht mushkrive.

Elasticiteti/prshtatshmria e eshtrave mund t ndryshoj me koh. Pr shembull, tek femrat, kllqet zgjerohen kah muajt e fundit t shtatznis dhe ndahen prej njra tjetrs. Ky sht nj detal tejet i rndsishm, sepse gjat lindjes, ky zgjerim lejon q koka e foshnjs t dal nga mitra e nns pa u shtypur.

Aspektet e mrekullueshme t eshtrave nuk kufizohen me kto. Prve fleksibilitetit/lakueshmris, fortsis dhe peshs s leht t tyre, eshtrat kan poashtu aftsin pr t riparuar vetveten. Kur nj asht t thyhet, njeriut i nevojitet vetm q ta mbaj kt asht t vendosur mir pr ti lejuar q t riparoj vetveten. Si sht e qart, ky, sikurse t gjitha proceset tjera n organizm, sht nj proces tejet kompleks n t cilin bashkpunojn me miliona qeliza.


Aftsia lvizse e skeletit sht nj detal tjetr i rndsishm pr ta marr parasysh. N secilin hap q bjm, rruazat kurrizore q prbjn shtylln ton kurrizore lvizin mbi njra tjetrn. Kjo lvizje dhe frkim i vazhdueshm normalisht mund t shkaktoj q rruazat kurrizore t hahen/konsumohen. Pr t parandaluar kt, n mes t secils rruaz, krcet rezistente, t quajtura disqe, jan t vendosura. Kto disqe funksionojn si absorbues t goditjes/amortizues. N secilin hap, nj forc imponohet nga toka n organizm si reaksion ndaj peshs trupore. Kjo forc nuk i shkakton ndonj dm trupit pr shkak t amortizuesve t shtylls kurrizore dhe forms s lakuar t shprndarjes s forcs s saj. Po t mos ekzistonte kjo lakueshmri dhe prbrje speciale q zvoglon forcn e reaksionit, forca e liruar do t transmetohej drejtprdrejt n kafk dhe maja e shpins do t deprtonte n tru duke e shkatrruar kafkn.

Gjurmt e krijimit jan gjithashtu t dukshme n siprfaqet e kyeve t eshtrave. Kyet nuk kan nevoj t lubrifikohen/vajosen edhepse lvizin pandrprer nj jet t tr. Biologt bn hulumtime pr t gjetur arsyen: si eliminohet frkimi n kye?

Shkenctart vrejtn se kjo u zgjodh me an t nj sistemi q mund t konsiderohet si nj mrekulli absolute e krijimit. Siprfaqet e kyeve t ekspozuara frkimit jan t mbuluara me nj shtres t holl poroze t krcit. Nn kt shtres sht nj mas lubrifikuese/lyrse. Kurdoher q ashti shtyp kyin, ky lubrifikues derdhet me vrull prej poreve dhe bn q siprfaqja e kyit t rrshqas si n vaj.

Vetm paramendoni po t mos ishte gjithka kaq e prkryer dhe e tr kmba t ishte formuar prej nj ashti t gjat t vetm. Ather, ecja do t ishte nj problem serioz dhe do t kishim trupa shum t ngatht dhe t plogsht. Madje edhe t uleshim do t ishte vshtir dhe ashti i kmbs lehtsisht do t thyhej pr shkak ti nnshtrohej vshtirsive gjat veprimeve t tilla. Megjithat, skeleti i njeriut ka nj struktur q lejon t gjitha llojet e lvizjeve trupore.

Allahu krijoi dhe ende krijon, t gjitha veorit e skeletit. Allahu e thrret njeriun, t cilin Ai e ka krijuar, t mendoj pr kt:

Shiko se si i kombinojm eshtrat e pastaj i veshim me mish (Sure Bekare: 259)

Njeriu duhet t mendoj pr kt, t moj fuqin e Allahut, I Cili e ka krijuar at dhe t jet falnderues ndaj Tij. Poqese nuk e bn kt, ai do t jet n humbje t vrtet. Allahu, I Cili krijoi eshtrat dhe i veshi ato me mish, sht i aft ta bj kt prsri. Kjo theksohet n kt varg:

A nuk mendon njeriu se Ne e krijuam at prej nj pike uji (fare), kur qe, ai kundrshtar i rrept. Ai na solli Neve shembull, e harroi krijimin e vet e tha: "Kush i ngjall eshtrat duke qen ata t kalbur? Thuaj: "I ngjall Ai q i krijoi pr her t pare. Ai posedon dijeni t plot pr do krijim. (Sure Ja Sin: 77-79)

Bashkrenditja n organizmin e njeriutN organizmin e njeriut, t gjitha sistemet punojn njkohsisht n nj mnyr t

koordinuar dhe n harmoni t plot pr nj qllim t prcaktuar, domethn, pr t mbajtur


organizmin n jet. Madje edhe lvizjet m t vogla t cilat i bjm do dit, si frymmarrja apo qeshja, jan rezultat i bashkrenditjes s prkryer n organizmin njerzor.

N brendin ton sht nj rrjet tejet i komplikuar dhe i bashkrenditur n mnyr gjithprfshirse q vepron pa u ndalur fare. Qllimi sht vazhdimsia e t jetuarit. Kjo bashkrenditje sht veanrisht e dukshme n sistemin lvizs t trupit, sepse, madje edhe pr lvizjen m t vogl, sistemi skeletor, muskujt dhe sistemi nervor duhet t punojn me nj bashkpunim t prkryer.

Parakusht i bashkrenditjes n organizm sht shprndarja e sakt e informacionit. Vetm duke br nj shprndarje t sakt t informacionit mund t bhen vlersime t reja. Pr kt qllim, nj rrjet tejet i zhvilluar i inteligjencs vepron n organizmin njerzor.

Pr t kryer nj veprim t bashkrenditur, s pari, do t duhej t njiheshin organet e prfshira n kt veprim dhe raportet e tyre. Ky informacion vie prej syve, mekanizmi i barazpeshs n veshin e brendshm, muskujt, kyet dhe lkura. N do sekond, prpunohen me miliarda t dhna, vlersohen dhe merren vendime t reja n pajtim me to. Njeriu madje nuk sht i vetdijshm pr proceset q kryhen n organizmin e tij me nj shpejtsi marramendse. Ai vetm lviz, qesh, qan, vrapon, han dhe mendon. Nuk shpenzon mund t madh n kryerjen e ktyre veprimeve. Madje edhe pr nj buzqeshje t mekur, shtatmbdhjet muskuj duhet t punojn s bashku n t njjtn koh. Mosfunksionimi apo keqfunksionimi i madje njrit prej ktyre muskujve ndryshon shprehjen n fytyr. N mnyr q t jemi n gjendje t ecim, pesdhjet e katr muskuj t ndryshm n shputa, kmb, ije dhe shpin duhet t bashkpunojn.

Ekzistojn me miliarda receptor mikroskopik n muskujt dhe kye, q japin informacion n lidhje me gjendjen ekzistuese t trupit. Mesazhet q vijn prej ktyre receptorve arrijn sistemin qendror nervor dhe urdhra t rinj drgohen tek muskujt n pajtim me vlersimet e bra.

Prsosmria e bashkrenditjes s trupit do t kuptohet m mir me shembullin vijues. Vetm pr t ngritur dorn, shpatulla duhet t krruset, muskujt e prparm dhe t pasm t dors t quajtur triceps dhe biceps duhet t mblidhen dhe t lshohen dhe muskujt n mes t brrylit dhe kyit t dors duhet ta prdredhin kyin e dors. N seciln pjes t veprimit, me miliona receptor n muskuj pasojn informacionin menjher n sistemin qendror nervor pr pozicionin e muskujve. Pastaj, sistemi qendror nervor u tregon muskujve at q duhet t bjn n hapin e ardhshm. Natyrisht se njeriu nuk sht i vetdijshm pr cilndo prej ktyre proceseve, por vetm dshiron ta ngrit dorn e tij dhe e bn at menjher.

Pr shembull, pr t mbajtur trupin tuaj drejt, t dhna t shumta q vijn prej miliarda receptorve n muskujt e kmbs, shputave, shpins, stomakut, gjoksit dhe qafs suaj vlersohen dhe nj numr i ngjashm i urdhrave u japen muskuve n do sekond.

Nuk shpenzojm mund t madh as pr t folur. Njeriu kurr nuk mendon se sa larg njra tjetrs duhet t jen kordet zanore, sa shpesh do t duhej t dridhen ato, n far sekuence, sa shpesh dhe cilt prej qindra muskujve t gojs, gjuhs dhe fytit do t duhej t mblidheshin dhe lodheshin. As q llogarit se sa centimetra kub ajr do t duhej t merrej n mushkri dhe sa shpejt dhe sa shpesh ky ajr do t duhej t nxjerrej jasht. Kt sdo t mund ta bnim madje edhe po t dshironim! Madje edhe nj fjal e vetme e shqiptuar nga goja, sht rezultat i


funksionimi t prbashkt t shum sistemeve q shtrihen prej sistemit t frymmarrjes s njeriut e deri te sistemi nervor, prej muskujve deri te eshtrat.

far ndodh n rast se shfaqet ndonj problem n kt bashkrenditje? Shprehje t ndryshme do t mund t shfaqeshin n fytyrat tuaja kur ne duam t buzqeshim apo nuk do t ishim n gjendje t flasim apo t ecim kur ne dshirojm. Megjithat, mund t qeshemi, t flasim, t ecim kurdoher q dshirojm dhe asnj problem nuk shfaqet, sepse gjithka q prmendm ktu prmbushet si pasoj e faktit t Krijimit i cili logjikisht krkon fuqi dhe menuri t pafund.

Pr kt arsye, njeriu duhet gjithnj t mbaj mend se qenien dhe jetn e tij ia ka borxh Krijuesit t tij, Allahut. Njeriu nuk ka pse t jet mendjemadh apo t mburret pr asgj. Shndeti, bukuria apo fuqia e tij nuk jan vepr e tij dhe nuk i jan dhn atij prjetsisht. Ai padyshim se do t plaket dhe do t humbas shndetin dhe bukurin e tij. N Kuran, kjo shprehet kshtu:

Dhe do gj q u sht dhn juve sht knaqsi dhe shije e ksaj bote, ndrsa ajo q sht te Allahu (thevabi) sht shum m e mir dhe e prhershme, pra, a nuk mendoni? (Sure Kasas: 60)

Nse nj person dshiron t fitoj veti shum m superiore se kto, prjetsisht n ahiret, ai duhet ti jet mirnjohs Allahut pr mirsit q Ai ia ka dhuruar atij dhe ta jetoj jetn e tij n pajtim me urdhrat e Tij.

Si shihet n kta shembuj, t gjitha organet dhe sistemet n organizmin njerzor bartin karakteristika t mrekullueshme. Po t analizohen kto karakteristika, njeriu do t shoh se n far barazpesha t brishta varet ekzistenca e tij dhe mrekullit e krijimit t tij dhe do t filloj t kuptoj edhe nj her veprn madhshtore t Allahut si tregohet me shembullin e njeriut.

SHTAZT DHE BIMTMe miliona lloje t shtazve dhe bimve t pranishme n bot shquhen si prova q

dshmojn ekzistencn dhe fuqin e Krijuesit ton.T gjitha kto gjallesa, nj numr i kufizuar i t cilave do t prshkruhen si shembuj ktu,

meritojn t ekzaminohen vean. Ato t gjitha kan sisteme trupore t ndryshme, taktika t ndryshme mbrojtjeje, mnyra unike t t ushqyerit dhe mnyra interesante t riprodhimit. Fatkeqsisht, nuk sht e mundshme t prshkruhen t gjitha gjallesat me t gjitha veorit e tyre n nj libr t vetm. Enciklopedi me shum vllime nuk do t mjaftonin pr t prmbushur kt detyr.

Megjithat, madje edhe disa shembuj pr t cilt do t bjm fjal ktu do t mjaftojn t dshmojn se jeta n tok nuk mundet assesi t shpjegohet me an t rastsive apo ndodhive t rastsishme.

PREJ LARVS DERI TE FLUTURAPo t kishit 450-500 vez dhe po tju duhej ti ruani ato jasht, far do t bnit? Mnyra

m e menur pr ju do t ishte q t ndrmerrni masa paraprake pr t parandaluar q ato tmos


shprndahen gjithandej, t themi, nga era apo faktor t tjer t mjedisit. Duke qen prej insekteve q bjn m s shumti vez njkohsisht (450-500), krimbat e mndafshit prdorin nj mnyr shum inteligjente pr t mbrojtur vezt e tyre: ato i bashkojn vezt me nj substanc t trash ngjitse/viskoze (fije/pe) q ato tajitin pr t parandaluar q ato t shprndahen gjithandej.

Larvat t cilat dalin prej vezve t tyre s pari e gjejn nj deg t sigurt pr vete dhe pastaj lidhen pr at deg me t njjtn fije. M von, pr t kaluar n nj shkall m t lart t zhvillimin t tyre, ato fillojn t tjerrin nj fshikz pr vete me fijen/perin q ato tajitin. Nevojiten 3-4 dit q nj larv e cila ka par jetn me sy s voni pr t prfunduar kt proces. Gjat ksaj periudhe, larva bn me mija rrotullime dhe prodhon nj fije t nj mesatareje prej 900 1,500 metra t gjat. 14 N fund t ktij procesi, fillon nj detyr t re prmes s cils i nnshtrohet nj metamorfoze pr tu shndrruar n nj flutur elegante.

As veprimi i ndrmarr nga nna krimb i mndafshit pr t mbrojtur vezt e saj, as sjellja e nj larve t vogl q i mungon fardo vetdije, arsimimi apo dijenie nuk mund t shpjegohet me an t evolucionit. Pikspari, aftsia e nns pr t prodhuar fijen q ajo prdor pr t siguruar vezt sht e mrekullueshme. Njohja e mjedisit m t prshtatshm pr vete nga ana e larvs s porsalindur, thurja e fshikzs nga ana e saj n pajtim me t, t nnshtruarit e saj nj metamorfoze dhe arritja e ksaj metamorfoze pa kurrfar problemi tejkalojn t kuptuarit njerzor. Prandaj, ne thjesht mund t themi se do larv vie n jet me nj paradijeni pr at se far t bj, q domethn se asaj iu msuan t gjitha kto gjra para se t lindte.

Le ta shpjegojm kt me nj shembull. far do t mendonit po t shihnit nj foshnje t porsalindur q do t ngritej n kmb disa or pas lindjes s saj, q do t mbledhte gjrat q i nevojiten pr t mbaruar shtratin e saj (si jorganin, jastkun, dyshekun) dhe q pastaj do ti vendoste t gjitha kto me mjeshtri, q do ta rregullonte shtratin e saj dhe t shtrihej n t? Pasi q t vinit n vete prej tronditjes q do t shkaktonte kjo ndodhi, me siguri se do t mendonit se foshnja duhet t jet msuar n nj mnyr t jashtzakonshme n mitrn e nns s saj pr t kryer nj process t till. Rasti i larvave nuk ndryshon prej atij t foshnjs n kt shembull.

Kjo prap na shpie deri te prfundimet e njjta: kto krijesa t gjalla vijn n jet, sillen dhe jetojn n mnyrn e prcaktuar prej Allahut I Cili i ka krijuar ata. Vargu Kuranor q thekson se Allahu ka frymzuar bletn dhe e ka urdhruar at t bj mjalt (Sure Nahl: 68-69) na jap nj shembull t fshehtsis madhshtore t bots s qenieve t gjalla. Kjo fshehtsi sht se t gjitha qeniet e gjalla i jan prulur vullnetit t Allahut dhe e ndjekin fatin e prcaktuar prej Tij. Pr kt arsye bleta bn mjalt dhe krimbi i mndafshit prodhon mndafsh.

SIMETRIA E KRAHVEKur i vshtrojm kraht e fluturs n fotografi, shohim q nj simetri e prkryer

mbisundon n to. Kta krah t larmishm jan aq t zbukuruar me motive, pika dhe ngjyra sa q secila prej tyre sht si nj vepr arti.

Kur i vshtroni kraht e ktyre fluturave, do t vreni se modelet dhe ngjyrat n t dyja ant jan plotsisht identike, pa marr parasysh se sa t ndrlikuara mund t duken ato. Madje edhe pika m e vogl sht e pranishme n t dy kraht, duke paraqitur n kt mnyr nj simetri


dhe rregull t prkryer.Prve ksaj, asnjra prej ngjyrave n kta krah t holl nuk przihen me njra tjetrn,

secila duke qen e ndar n mnyr t theksuar prej tjetrs. N t vrtet, kto ngjyra formohen me an t grumbullimit t luspave t vogla t grumbulluara njra mbi tjetrn. A nuk sht e mrekullueshme se si kto luspa t vogla q lehtsisht zhdaraviten me prekjen m t leht t dors suaj t mund t rradhiten n t dy kraht pa asnj gabim n dispozicion t tyre ashtu q t prodhojn saktsisht modelin e njjt. Zhvendosja e madje nj luspe t vetme do t shkatrronte simetrin e krahve dhe t dmtonte estetikn e tyre. Megjithat, kurr nuk shihni ndonj rregullim n kraht e cilsdo flutur n tok. Ato jan aq t rregullta dhe elegante sikur t ishin punuar prej nj artisti. Dhe ato me t vrtet jan punuar prej nj Krijuesi t Madhrishm.

KAFSHA ME QAFN M T GJAT: GJIRAFAGjirafat kan karakteristika t shumta mahnitse. Njra prej ktyre sht se qafa e tyre

qndron n shtat rruaza t shpins, mu sikurse te t gjith gjitart tjer, edhepse ajo sht aq e gjat. Nj fakt tjetr mahnits pr gjirafat sht se ato nuk kan kurrfar problemi q t pompojn gjakun n trurin e tyre n maje t qafs s tyre t gjat. Pak t menduar do ta bnte njeriun t vrej se sa e vshtir duhet t jet q gjaku t pompohet aq lart. Por gjirafat nuk kan kurrfar problemi n lidhje me kt, sepse zemrat e tyre jan t pajisura me tipare pr t pompuar gjakun aq lart sa sht e nevojshme. Kjo iu mundson atyre q t vazhdojn t jetojn n mnyr t pamundimshme.

Sidoqoft, ato ndeshen me nj problem tjetr gjersa pijn uj. N thelb, gjirafat do t duhej t vdisnin prej shtypjes s lart sa her q prkulen pr t pir uj. Mirpo, sistemi i prkryer n qafat e tyre eliminon krejtsisht kt rrezik. Kur ato prkulen, valvulat n ent e qafave t tyre mbyllen dhe ato ndalojn gjakun e teprt q t rrjedh n tru.

Nuk ka dyshim se gjirafat nuk i kan fituar kto veori duke i planifikuar ato n pajtim me nevojat e tyre. sht madje edhe m e papranueshme t themi se gjith kto veori vitale u formuan me kalimin e kohs prmes nj procesi t shkallzuar evolutiv. Q nj gjiraf t mbetet gjall, sht thelbsore pr t t ket nj sistem pompimi pr t bartur gjakun n tru dhe nj sistem valvulash pr t ndaluar shtypjen e lart t gjakut n at moment q ajo t prkulet. Po t mos ekzistonte madje edhe vetm nj prej ktyre karakteristikave apo po t mos funksiononte si duhet, ather do t ishte e pamundshme pr gjirafn q t vazhdonte t jetoj.

Prfundimi q mund t nxjerrim prej gjith ksaj sht se specia e gjirafs erdh n jet me t gjitha karakteristikat jetike pr t jetuarit e saj. sht e pamundshme pr nj qenie t paqen t zotroj trupin e saj dhe t fitoj veorit thelbsore n mnyr t ndrgjegjshme. Pra, gjirafat dshmojn n mnyr t padiskutueshme se jan krijuar prmes nj krijimi t ndrgjegjshm, domethn prej Allahut.

BRESHKAT E DETITBreshkat e detit q jetojn n oqeane nxitojn n turma drejt bregdetit kur vie koha q t

shumohen. Mirpo, ky nuk sht nj bregdet i zakonshm. Bregdeti tek i cili arrijn ato pr tu


shumuar duhet t jet ai ku ato kan lindur. 15 Nganjher breshkat e detit duhet t udhtojn edhe 800 kilometra pr t arritur atje. Por

udhtimi i gjat dhe i vshtir nuk e ndryshon situatn. Ato arrijn n bregdetin ku kan lindur pr t sjell n jet pasardhsit e tyre, pa marr parasysh rrethanat.

sht plotsisht e pashpjegueshme se si nj qenie e gjall mund t gjej rrugn e kthimit pikrisht tek bregdeti i njjt 20-25 vite pas largimit t saj prej atje. 16

Edhe m e jashtzakonshme sht se mund t gjej drejtimin e vendit t vet t lindjes n thellsit e oqeanit ku aq pak drit deprton dhe pastaj ta dalloj at n mesin e bregdeteve t shumta t ngjashme.

M n fund, me mijra udhtar pa kompas takohen n t njjtin bregdet n t njjtn koh. Fillimisht nj misterie, arsyet q prbjn themelin e ktij takimi kmbnguls erdhn si nj befasi e madhe kur u zbuluan prfundimisht. Pasiq breshkat e dijn se pasardhsit e tyre nuk mund t mbijetojn n kushtet e detit, ato i groposin vezt e tyre nn rr n bregdet. Por pse t gjitha ato takohen n t njjtin bregdet, n t njjtn koh? A nuk do t mbijetonin zogjt e elur po ta bnin t njjtn gj n kohra t ndryshme dhe n bregdete t ndryshme? Ata q bn hulumtime n lidhje me kt shtje u ndeshn me nj situat shum interesante. Mijra pasardhs nn rr duhet t kaprcejn nj numr pengesash t vshtira pas thyerjes s vezve t tyre me xhungn e fort n kokn e tyre. T vegjlit me nj mesatare t peshs prej 31 gramsh nuk mund ta grmojn shtresn e toks mbi to vet dhe ata t gjith e ndihmojn njri tjetrin. Kur mijra t vegjl n bregdet fillojn t grmojn tokn, ata ia dalin t arrijn n siprfaqe t rrs brenda disa ditve. Mirpo, para se t dalin n siprfaqe, presin pak pr t rn muzgu. Sepse gjat dits, ekziston rreziku q t bijn pre e grabitsve. Ve ksaj, do t ishte fare e vshtir pr ta q t lvizin duke u zvarritur n rrn e prclluar nga drita e diellit. Kur t bie nata, ata ngjiten n siprfaqe pas prfundimit t procesit t grmimit. Edhepse sht errsir, ata nxitojn drejt detit dhe largohen prej bregut t detit pr tu kthyer atje prafrsisht pas 20-25 vite m von.

sht e pamundur q kta t vegjl t dijn se duhet t grmojn pr tu ngjitur n siprfaqe pasiq q dalin prej vezve t tyre dhe t presin nj koh n nj largsi t caktuar prej detit. Assesi nuk sht e mundshme q ata t dijn, kur jan ende t groposur n rr, nse sht dit apo nat, se grabitqart ekzistojn jasht dhe se ata do t mund t binin pre e tyre, se rra sht prclluese pr shkak t diellit, se kjo do t mund tju shkaktonte dm atyre dhe se ata duhet t nxitojn pr n det. Pra, si ndodh kjo sjellje e ndrgjegjshme?

E vetmja prgjigje n kt pyetje sht se kta t vegjl jan programuar disi t sillen n kt mnyr, q domethn se Krijuesi i tyre ka frymzuar tek ta instinktin q iu ndihmon t mbrojn jetrat e tyre.

BRUMBULLI BOMBARDUESBrumbulli bombardues sht nj insekt pr t cilin sht br nj sasi enorme e hulumtimit.

Veoria q e bn kt insekt aq t njohur sht se ai prdor metoda kimike pr t mbrojtur veten prej armiqve t tij.

N momente kur i kanoset rreziku, insekti nxjerr urg peroksidin e hidrogjenit dhe


hidrokinonin e depozituar n trupin e tij n drejtim t armikut pr ta mbrojtur veten. Para betejs, struktura t specializuara t quajtura lobet tajitse bjn nj przierje shum t koncentruar t ktyre dy materieve kimike. Przierja e depozituar n nj ndarje t veant t quajtur ndarja depozituese. Kjo ndarje sht e lidhur me nj tjetr t quajtur ndarja e shprthimit. T dy ndarjet mbahen t veuara prej njra tjetrs me an t nj muskuli shtrngues/unazor. At moment q insekti ndjen rrezik, shtrngon muskulin q e rrethon ndarjen depozituese derisa njkohsisht liron muskulin unazor dhe materia kimike n ndarjen depozituese bartet n ndarjen e shprthimit. Nj sasi e madhe e nxehtsis lirohet dhe vie te nj avullim. Avulli i liruar dhe gazi i oksigjenit bjn presion n muret e ndarjes s shprthimit dhe kjo materie kimike lshohet urg n armikun prmes nj kanali i cili shpie jasht trupit t brumbullit. 17

Ende sht nj fshehtsi e madhe pr hulumtuesit se si nj insekt mund t mbaj brenda vetes nj sistem t fuqishm q sht aq i fort sa t nxit nj reagim kimik q leht mund ti shkaktoj dm ndrkoh q izolon vetveten nga efektet e atij sistemi. Padyshim, ekzistenca dhe funksionimi i ktij sistemi jan tejet t komplikuara q ti mveshen vet insektit. Ende mbetet shtje diskutuese ajo se si brumbulli bombardues bn q nj sistem i till t funksionoj n trupin e tij t vogl prej vetem rreth dy centimetra gjatsi, kur ekspertt njerzor mund ta kryejn at vetm n laboratore.

E vetmja e vrtet e qart ktu sht se ky insekt sht nj shembull konkret q plotsisht hedh posht teorin e evolucionit, sepse sht e pamundshme q ky sistem kompleks kimik t jet formuar prmes nj vargu ndryshimesh t rastsishme dhe t jet bartur n gjeneratat e ardhshme. Madje edhe vetm nj munges apo defekt m i vogl n nj pjes t vetme t sistemit do ta lnte insektin t pambrojtur, ashtuq s shpejti do t vritej apo do t bnte q t plciste. Prandaj, i vetmi shpjegim sht se arma kimike n organizmin e insektit sht krijuar me t gjitha pjest e saj prnjher dhe pa asnj defekt.

Folet e termiteveAskush nuk mund t mos uditet kur shikon folen e termiteve t ngritur mbi tok. Kjo

sepse folet e termiteve jan mrekulli arkitekturale q arrijn deri n 56 metra lartsi. Kur krahasojm madhsin e termiteve me at t foles s tyre, shohim se ato ia dalin t

realizojn me sukses nj projekt arkitektural me madhsi 300 her m t madh sesa prmasat e tyre. Por ajo q sht madje edhe m mahnitse sht se termitet jan t verbra.

Nj person q kurr nuk i ka par folet gjigante t ndrtuara prej termiteve t verbra me siguri se do t mendonte se ato jan ndrtuar prej grumbujve t rrs t vendosur mbi njri tjetrin. Mirpo, nj fole e termiteve dshmon t jet nj projektim i mrekullueshm i pakapshm pr mendjen njerzore: brenda saj ekzistojn tunele ndrlidhse, korridore, sisteme ventilimi, kantiere t posame pr prodhimin e kpurdhave dhe dalje sigurie.

Po t mbledhni me mijra njerz t verbr dhe tu jipnit t gjitha llojet e pajisjeve teknike, kurr sdo t mund ti bnit t ndrtojn nj fole t ngjashme me at t br prej kolonis s termiteve. Pra, vetm mendoni:

1 Si mundet nj termit me gjatsi prej 1-2 cm. t ket msuar informacionin arkitektural


dhe inxhinierik q nevojitet pr t ndrtuar nj konstruksion aq delikat?2 Si munden mijra termite t verbra t arrijn t punojn n harmoni pr t ndrtuar

kt konstruksion i cili sht nj mrekulli artistike?2 Nse e ndani nj fole t termiteve n dy pjes gjat etapave t para t ndrtimit t saj

dhe pastaj i ribashkoni ato, do t shihni se t gjitha korridoret, kanalet dhe rrugt prputhen me njra tjetrn. Si mund t shpjegohet kjo ngjarje e mrekullueshme

Prfundimi q mund t nxjerrim prej ktij shembulli sht se Allahu ka krijuar t gjitha qeniet e gjalla n mnyr unike dhe pa asnj shembull t mparshm. Madje edhe nj fole e termiteve mjafton pr nj person pr t kuptuar Allahun dhe t besoj se Ai sht I Cili krijoi gjithka.

QukapikuSi e dim t gjith, qukapikt ndrtojn folet e tyre duke shpuar trungjet e pemve me

sqepat e tyre. Kjo mund t tinglloj si nj gj q shumica e njerzve e din. Por, gjja q shum njerz nuk e vn re sht fakti se si sht e mundur q qukapikt nuk psojn hemoragji/gjakderdhje n tru, pr shkak t goditjeve t forta n pem. Ajo q qukapiku bn sht n nj mnyr e ngjashme me ngulitjen e gozhds n mur prej nj njeriu me kok. Poqese njeriu do t mundohej t bnte nj gj t till, me siguri do t psonte tronditje n tru t prcjellur me gjakderdhje. Por qukapiku mund t godas nj trung t fort me sqep 3843 her brenda dy apo tre sekondave dhe t mos i ndodh absolutisht asgj.

Nuk ndodh asgj sepse struktura e koks s qukapikut sht krijuar e till q ta prballoj me sukses kt pun. Kafka e qukapikut ka nj sistem t mrekullueshm amortizimi q redukton dhe amortizon forcn e goditjeve. Pjesa e prparme e kafks s tij dhe disa muskuj t kafks q kufizohen me sqepin dhe vend bashkimin e nofulls s tij jan aq t fuqishme sa e ndihmojn zbutjen e efektit t goditjeve t fuqishme gjat ukitjes. 19

Projektimi dhe planifikimi nuk prfundon me kt. Pasiq kryesisht preferojn drurt e pishave, qukapikt kontrollojn moshn e drurve para se t fillojn t shpojn n to dhe i zgjedhin ato q jan mbi moshn 100 vjeare, sepse drurt e pishave mbi 100 vjeare vuajn nj smundje q bn q lvorja e fort dhe e trash t zbutet. Kjo u zbulua vetm tash s voni nga shkenca dhe ndoshta ju do t lexoni pr kt pr her t par n jetn tuaj; qukapikt e kan ditur kt me shekuj t tr.

Kjo nuk sht arsyeja e vetme pse qukapikt preferojn drurt e pishave. Qukapikt shpojn zgavrat rreth foleve t tyre, roli i t cilave nuk sht kuptuar fillimisht. M von u kuptua se kto zgavra elen pr ti mbrojtur ata prej nj rreziku t madh. Me kalimin e kohs, rrshira ngjitse q rrjedh prej drurve t pishs mbush zgravrat dhe avanposti/posti i prparm i foles s qukapikut kshtu mbushet me nj pellg prmes s cilit qukapikt mund t mbrohen prej gjarprinjve, armiqve t tyre m t mdhenj.

Nj tjetr veori e qukapikve sht se gjuht e tyre jan mjaft t holla pr t deprtuar madje edhe n folet e milingonave n drunj. Gjuht e tyre jan gjithashtu ngjitse, gj e cila ju mundson atyre t mbledhin milingonat q jetojn aty. Prsosmria e krijimit t tyre m tej


zbulohet nga fakti se gjuht e tyre kan nj struktur e cila i parandalon ata prej dmtimit nga thartira n organizmat e milingonave. 20

Qukapikt, secila karakteristik e t cilve sht diskutuar n nj paragraf tjetr m lart, dshmojn me t gjitha tiparet e tyre t detajuara se ata jan krijuar. Po t kishin evoluar n mnyr t rastsishme si pretendon teoria e evolucionit, ata do t vdisnin para se t fitonin aso tipare jashtzakonisht t qndrueshme dhe do t zhdukeshin. Megjithat, pasiq jan krijuar nga Allahu me nj projektim t posam t prshtatshm pr jetn e tyre, ata filluan jetrat e tyre duke bartur t gjitha karakteristikat jetike.

MASKIMINj prej strategjive mbrojtse t kafshve sht arti i maskimit. Disa kafsh kan mbrojtjen

e posame t nj strukture trupore dhe ngjyrimi i cili i sht prshtatur trsisht vendbanimit t tyre. Organizmat e ktyre gjallesave jan aq t harmonishm me mjedisin e tyre sa q kur i vshtroni fotografit e tyre, nuk mund t dalloni nse jan bim apo kafsh apo ti dalloni prej mjedisit q i rrethon.

Si do t shihet n faqet vijuese, ngjashmria e pabesueshme e nj insekti me nj gjethe q e ndihmon at ti shmanget vmendjes s armiqve t tij. sht e qart se kjo kafsh e vogl nuk ka br q trupi i saj t duket si nj gjethe. Ndoshta nuk sht madje e vetdijshme se mbrohet sepse duket si nj gjethe. Megjithat, maskimi sht aq i shkatht sa q shquhet leht si nj taktik mbrojtse e planifikuar posarisht dhe e krijuar.

SYT E RREJSHMEkzistojn disa metoda t pabesueshme dhe paimagjinueshm interesante t mbrojtjes n

botn shtazore. Njra prej ktyre sht syt e rrejshm. Me sy t till t rrejshm, lloje t ndryshme t fluturave, larvave dhe peshqve i bindin armiqt e tyre se jan t rrezikshm.

Fluturat n fotografin n ann e majt hapin kraht e tyre posa ndjejn rrezik dhe shfaqin nj pal sy n t dy kraht e tyre q duken mjaft krcnues pr armiqt e tyre.

Le t mendojm: a munden kta sy tejet binds t jen rezultat i nj rastsie? Si e din flutura se nj pal sy t frikshm shfaqen kur ajo hap kraht e saj dhe se kjo pamje do t friksonte armikun e saj? A mos ndoshta flutura e ka par kt motiv n kraht e saj dhe ka vendosur se ky motiv sht i frikshm dhe se do t mund ta prdorte n nj moment rreziku?

Nj motiv i till binds mund t jet vetm rezultat i nj projektimi t ndrgjegjshm, jo i rastsive. Ve ksaj, nuk sht assesi e mundur t mendohet se flutura sht e vetdijshme pr motivet n kraht e saj dhe se ka zbuluar kt si nj taktik mbrojtse pr veten e saj. sht e qart se Allahu, I Cili e krijoi fluturn, i dhuroi trupit t saj nj motiv t till dhe e frymzoi n insekt instinktin pr ta prdorur at n momente t shfaqjes s rrezikut.

ZAMBAKT E UJITLulet e vogla n tok kryesisht konsiderohen nj gj e zakonshme nga njerzit, pavarsisht

nga prsosmria e tyre e prgjithshme. Ajo q i ndalon njerzit q t kuptojn mrekullit e krijimit


n kto lule sht njohja e shkaktuar duke i par ato gjithkund dhe do dit. Prandaj, lulet q rriten n nj vend krejtsisht tjetr, nn rrethana krejtsisht tjera dhe n madhsi krejtsisht t ndryshme do t vlersohen pa syzet e njohjes/intimitetit dhe kshtu do tna ndihmojn t kuptojm ekzistencn e Allahut.

Zambakt e ujit t Amazonit q rriten n baltn ngjitse q mbulon fundin e lumit Amazon jan mjaft interesante pr t hequr syzet e njohjes/intimitetit prej njerzve, sepse ato vazhdojn ti jetojn jetrat e tyre jo n mnyrn me t ciln njerzit jan t msuar dhe q e shohin do dit, por me nj prpjekje shum m t ndryshme.

Kto bim fillojn t rriten n balt n fund t lumit Amazon dhe pastaj zgjaten drejt siprfaqes s lumit. Qllimi i tyre sht q t arrijn dritn e diellit e cila sht thelbsore pr ekzistencn e tyre. Kur ato prfundimisht arrijn siprfaqen e ujit, ndalojn t rriten dhe zhvillojn sytha gjembor t rrumbullakt. Sythat zhvillohen n gjethe gjigante me nj shtrirje prej dy metrash pr nj koh t shkurtr prej disa orve. Duke e ditur se sa m shum q e mbulojn siprfaqen e lumit me gjethe t bollshme, aq m shum do t jen n gjendje t shfrytzojn dritn e diellit, kta zambak t ujit e shfrytzojn dritn e diellit deri n maksimum pr t kryer fotosintezn. Ata e din se prndryshe nuk do t jen n gjendje q t mbijetojn n fund t lumit pr shkak t mungess s drits. Padyshim se sht fare frymzuese q nj bim t prdor nj taktik aq inteligjente.

Megjithat, vetm drita e diellit nuk iu mjafton zambakve t ujit t Amazonit. Ata kan poashtu nevoj t njjt pr oksigjen, por sht e qart se ky oksigjen nuk ekziston n nj terren me balt n t cilin rrnjt e tyre jan t vendosura. Kjo sht arsyeja pse zambakt e ujit zgjasin krcejt e tyre q zhvillohen prej rrnjve t tyre lart n drejtim t siprfaqes s ujit ku gjethet e tyre qndrojn mbi uj. Nganjher kta krcej rriten deri n 11 metra; ata lidhen pr gjethe dhe funksionojn si barts t oksigjenit n mes t gjetheve dhe rrnjve. 21

Si mundet q nj syth n fazat e tij fillestare t jets n thellsit e nj lumi t dij se i nevojitet oksigjeni dhe drita e diellit pr t mbijetuar, se nuk do t mund t jetoj pa to dhe se gjithka q i nevojitet sht e pranishme n siprfaqen e ujit? Nj qenie rishtazi e njohur me jetn nuk sht e vetdijshme as pr faktin se ky uj ka nj pik n t ciln prfundon, dhe as pr ekzistencn e diellit apo t oksigjenit.

Prandaj, nse e tr kjo ngjarje vlersohet nga kndvshtrimi i evolucionistve, kto bim shum koh m par do t duhej t kishin psuar disfat nga kushtet e mjedisit dhe do t zhdukeshin. Sidoqoft, zambakt e ujit jan ende t pranishm sot me gjith prsosmrin e tyre.

Lufta e pabesueshme pr t mbijetuar e zambakve t ujit vazhdon edhe pasi q ato t arrijn dritn dhe oksigjenin n siprfaqen e ujit, ku ato prdredhin prpjet buzt e gjetheve t tyre gjigante pr t parandaluar q ato t fundosen.

Ato mund t vazhdojn jetrat e tyre me t gjitha kto masa paraprake, mirpo ato poashtu nuk e din se kto nuk jan t mjaftueshme pr riprodhimin e tyre. Ato kan nvoj pr nj gjalles q do ta bart polenin e tyre tek nj zambak tjetr uji dhe kjo gjalles sht brumbulli (koleopteran) i cili sht krijuar me nj dobsi t veant pr ngjyrn e bardh. Ata i preferojn kta zambak t bardh uji prej t gjitha luleve trheqse t lumit Amazon. Kur vizitohen


zambakt e ujit t Amazonit prej krijesave t cilat do t vazhdojn llojin e tyre, ato i mbyllin t gjitha gjethet e tyre, i burgosin ato dhe iu ofrojn polen me bollk. Ato i lirojn ata pasiq i mbajn nj nat dhe pastaj e ndryshojn ngjyrn e tyre n mnyr q tmos e sjellin t njjtin polen prapa tek to. Nj her me ngjyr t bardh t kulluar, zambakt madhshtor t ujit do t stolisin tani lumin Amazon me ngjyr trndafili.

A mundet q plane t tilla t prkryera dhe t llogaritura n mnyr t prkryer t jen vepr e nj sythi t pandrgjegjshm pr gjithka? Natyrisht se jo. Ato jan vepr e urtsis s Allahut, I Cili krijoi gjithka ekziston. T gjitha hollsit e prmbledhura ktu tregojn se bimt, sikurse gjitha gjallesat tjera n gjithsi, erdhn n jet tashm t pajisura me sistemet m t prshtatshme dhe kjo duke iu falnderuar Krijuesit t tyre.

A MUND T FORMOHET NJ AEROPLAN PRMES RASTSIS?Fizikani i njohur Sir Fred Hojll bn nj vrojtim mahnits pr zanafilln e jets. N librin e

tij Gjithsia Inteligjente ai bn komentin n vazhdim pr teorin e evolucionit e cila pretendon se gjallesat u krijuan rastsisht:

Gjasa q forma m t larta t jets mund t jen shfaqur n kt mnyr (rastsish

Allahu Njihet Permes Arsyes

Documents