Aleksandra Sekulie,1 Srbislav Stevanovid,' Saga Milidevid ... · PDF filebolesti, kada su formirani deformiteti i destrukcije zglobova, gde su indikovani rekonstruktivni hirurgki zahvati,

2011; 6(1): 19-22ISSN-1452-662X

UDK: 616.72-002-053.2;616.74-073

Strigni rad

Aleksandra Sekulie,1 Srbislav Stevanovid,' Saga Milidevid,1 Suada Gicid Skenderi2

MIkeNI ZAMOR KOD DECE SA HRONIeNIM

JUVENILNIM ARTRITISOMPrim ljen/Received: 25. 05. 2011.

SaZetak: Cilj nageg rada bio je da utvrdimo stepenmigienog zamora pojedinih migienih grupa kod deceobolele od hroni6nog juvenilnog artritisa, koje su po-stojeeim ogranidenjima u obimu pokreta u zglobovi-ma, kompromitovane u svojoj funkciji. Cetiri ispitani-ka prosane starosti 9,5 godina pod dijagnozom hro-ni6nog juvenilnog artritisa. Zdravi ispitanici, istih go-dina, njih gestoro, predstavljali su kontrolnu grupu is-pitanika. Primenjen je manuelni migieni test za flekso-re podlaktice, fleksore i ekstenzore Sake i prstiju, mere-nje obima pokreta lakatnog zgloba, zgloba raja i inter-falangealnih zglobova i elektromiografija (EMG) ispi-tivanje plaastim elektrodama za detekciju povrgin-skih signala. Rezultati su pokazali statistieli znaajnurazliku u vrednostima indeksa zamora u svim ispitiva-nih migida u grupi obolele dece u odnosu na zdrave is-pitanike, dime je objagnjen znaajan pad efikasnostimigida, gto se mora uzeti u obzir pri doziranju intenzi-teta kineziterapijskog tretmana. Zaldju6eno je da pro-mene na kogtano zglobnom sistemu u toku HJA uzfunkcionalnu imobilizaciju zglobnih struktura dopri-nose sekundamoj hipotrofiji, odnosno atrofiji migida,Sto dovodi do zna6ajnog povedanja migidnog zamorapri aktivnostima aktuelnih migienih grupa.

Kljuene reel: juvenilni artritis, elektromiografija,zamor.

UVODHroni6ni juvenilni artritis (HJA) je kompleksna bo-

lest to jest heterogena grupa oboljenja koju karakterigepojava artritisa pre 16 godine tivota i prisutnost simpto-ma u trajanju dute od gest nedelja. Bolest je nepoznateetiologije i problem dijagnostikovanja predstavlja 6estorazvoj simptoma koji mope trajati danima, nekad i nede-ljama. Upravo relativno desto kasno dijagnostikovanje

1 Klinika za rehabilitaciju Dr Miroslav Zotovie" Beograd.2 Zdraystveni centar Novi Pazar.

Prihvaden/Accepted: 07. 06. 2011.

ovog oboljenja i time kasno zapoe'injanje sa terapijom,predstavlja razlog tegkog ogtedenja zglobova i drugihorgana i nedovoljnog skeletnog sazrevanja. Tako pravo-vremena dijagnoza i rano zapoeinjanje sa terapijomsmanjuju kasniju onesposobljenost kod dece (1).

Kod dece obolele od HJA mote se javiti slabostmigida kao odgovor na inflamacijske procese i bolnesenzacije. HJA kao hroni6no oboljenje zahteva imobi-lizaciju zglobova u odredenim periodima bolesti. Atm-fija migida desto je posledica inaktiviteta i smanjeneupotrebe migieno-skeletnog sistema usled refleksne re-akcije na bol (2, 3). Zgarani hug koji po6inje ogtede-njem zgloba, koje vodi gtednji migida, gto vodi slablje-nju migiene snage, uz dalje ogtedenje zgloba, povedavarizik funkcionalnih ograni6enja. Uzroci koji mogu kom-promitovati migienu funkciju mogu biti patologke pro-mene u obolelom zglobu kao gto je sinovitis i sistemskaaktivnost bolesti (4, 5), ekstraartikulame neuromusku-lame manifestacije (6), aktivni miozitis, smanjenje pro-toka krvi kroz migide (6), atrofija i degeneracija mi-gienih vlakana (7) 6esto je elektromiografski nalaz

nalazu u primarnim migienirn oboljenjima (8).Fizijatrij ski problem kod dece sa HJA primamo je

vezan za probleme migieno-skeletnog sistema (9). Infla-macija zgloba sa gubitkom kvaliteta pokreta je karakte-ristika svih tipova artritisa (5). Migidi koji okrutujuafektirani zglob, mogu biti zahvadeni inaktivitetnomatrofijom. Ova atrofija ostavlja zglob manje zagtieen odspoljnih sila, kao Sto je nogenje telesne tetine. Migienaslabost mote doprineti kontrakturi zgloba (10), uslo-vljavajudi smanjenu angatovanost aktuelnih migienihgrupa i brtu manifestaciju lokalnog i opgteg zamora.

CILJ RADACilj nageg rada bio je da utvrdimo stepen mi-

gidnog zamora pojedinih migidnih grupa, koje su po-stojedim ograni6enjima u obimu pokreta u zglobovi-ma, kompromitovane u svojoj funkciji.

PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor

http://www.cvisiontech.com

20 Aleksandra Sekulid, Srbislav Stevanovid, Sala Mili6evi6, Suada Gicid Skenderi

MATERIJAL I METODE

Ispitanici su bili 6etvoro dece prosane starosti 9,5godina, koja su ldena na Odeljenju za rehabilitacijudece Klinike za rehabilitaciju Dr M. Zotovie" pod di-jagnozom hroni6nog juvenilnog artritisa. Zdravi ispi-tanici, istih godina, njih gestoro, predstavljali su kon-trolnu grupu ispitanika.

U proceni funkcionalnog statusa kogtano-zglob-nog i migienog sistema primenjen je manuelni migienitest za fleksore podlaktice, fleksore i ekstenzore Bake iprstiju i merenje obima pokreta lakatnog zgloba, zglo-ba raja i interfalangealnih zglobova. Stepen postoje-eih pasivnih ograni6enja u zglobovima i mogudeg obi-ma pokretljivosti odredivan je gravitacionim uglome-rom. Sva merenja sprovedena su bilateralno.

EMG ispitivanje

Ispitivanje je izvrgeno plo6astim srebrnim elek-trodama za detekciju povrginskih EMG signala. Ispiti-vanje je radeno na osmokanalnom elektromiografuDantec Keypoint. Aktivna registraciona elektroda po-stavljana je na telo migida, referentna na odgovarajueutetivu, dok je uzemljenje postavljano distalno na ipsila-teralni ekstremitet. Ispitanicima je objagnjen nain pre-gleda i na6in na koji de aktivirati odredene migienegrupe, kako bi se postigao adekvatan pokret i kontrak-cija aktuelnog migida. Potom je za svaki mike odrede-na maksimalna kontrakcija i putem vizuelnog feedbac-ka traeno od ispitanika da odr2e 100% maksimalnekontrakcije u periodu od 45 sekundi (ovaj period odre-den je prethodnim pilot ispitivanjem funkcionalnihmogudnosti svakog deteta). U slu6aju neadekvatnekontrakcije, postupak je ponavljan nakon kradeg od-mora. Amplituda detektovanog EMG signala je upro-se6avana i vrednosti, na po6etku i na kraju datog we-menskog intervala trajanja maksimalne izometrijskekontrakcije, uzimane su za analizu. Podaci su putemra6unara analizirani u off line modu.

REZULTATI

U Tabeli 1 su date vrednosti dobijene merenjemobima pokreta u zglobovima. U merenim zglobovima

Mike OCENA

BRACHIORADIALIS 4

FLEX. DIGITORUMPROFUNDUS

3+

EXT. CARPI RADIALIS 3+

EXT. DIGITORUM COMMUNIS 3

Tabela 2. Prosebie ocene mifiene snage ispitivanihmai& po manuelnom mi.fienom testu

kod nagih pacijenata perzistirale su fleksione kontrak-ture razli6itog stepena u svim zglobovima, bez stati-stiai zna6ajne razlike u stranama. Najvedi procenatodstupanja od normalnog obima pokreta naden je u in-terfalangealnim zglobovima. U Tabeli 2 prikazane suvrednosti dobijene primenom manuelnog migienog te-sta. Merenja su vrgila to ispitivaa na istom pacijentu,nezavisno jedan od drugog. Osim fleksora podlaktice,u svim ostalim ispitanim migieima prose6na ocena mi-giene snage ispitanih migida kretala se oko ocene 3, bezstatistidki znadajne razlike izmedu ekstremiteta. NaGrafikonu 1 dat je registrovan indeks zamora ispitanihmigida. Statistieli znaajna razlika u vrednostima in-deksa zamora u odnosu na zdrave ispitanike nadena jeu svim ispitanim migidima. Ova pojava se mote obja-sniti 6injenicom da su ovi migiei, funkcionalnom imo-bilizacijom, gto je uslovljeno postojedim kontraktura-ma, dovedeni u nepovoljan polaaj, koji permanentnoonemogudava punu migienu aktivnost dovodedi doinaktiviteta dela migienih vlakana i samim tim do sma-njenja uslova za efikasan migieni rad. Tome u prilogide i 6injenica, da je, daleko vedi indeks zamora regi-strovan u migidima 6iji se tetivni pripoji nalaze na ko-gtanim segmentima sa najvedim pasivnim ograni6enji-

Arl

IFTL.L.111

flouilg.proe.

124'2:chlora1.

O Zer341

DEG isrl

10 16 26 ZS 30 3d 40 46 SI

Grafikon 1. Indeks zamora ispitanih < 0,01)

ZGLOBDESNO LEVO

polo2aj red. pokreta polo2aj red. pokretalakatni 35° 38,2 % 37,5° 47 %rani 18° 35,4% 21° 36,2%metakarp. -I falanga (treei prst) 350 30°I fal. - II fal. 25° 54,1 % 22,5° 58,3%II fal. - III fal. 25° 81,2% 20° 43,7%

Tabela 1. Stepen postojeeih kontraktura u ispitivanim zglobovima i proseean procenat odstupanja obimapokreta od normalnih vrednosti



MlgICNI ZAMOR KOD DECE SA HRONIeNIM JUVENILNIM ARTRITISOM 21

11:11 WA.

10 id 28 ld ao

Grafikon 2. Indeks zamora ispitivanih misicakod dve grupe ispitanika (p < 0,01)

ma u amplitudi pokreta. Na Grafikonu 2 dat je ukupnoizraunat registrovani stepen migienog zamora kod dvegrupe ispitanika. Analiziranjem ukupno dobijenih re-zultata indeksa zamora kod dve grupe ispitanika, regi-strovano je statisti6ki znaajno pove6anje vrednostiovog parametra u dece obolele od HJA.

DISKUSIJA

Hroni6ni juvenilni artritis je bolest Eiji je tok tegkopredvideti. U tri 6etvrtine bolesnika sa HJA prognozaje dobra i oni ozdravljaju sa sekvelama iii bez njih.Ostala 6etvrtina pati od hroni6nog poliartritisa, odno-sno reumatoidnog artritisa odraslih, spondiloartropati-je iii hroni6nog iridociklitisa. Pri tome sistemski oblikima najgoru prognozu. Tegki oblici artritisa sa destruk-cijama kosti, ostavljaju deformitete i ogteeenja funkci-je zglobova. Adekvatna fizioterapija bitno smanjujefunkcionalna ogteeenja zahvatenih zglobnih struktura.Hirurgko le6enje mote se razmatrati u kasnijim fazamabolesti, kada su formirani deformiteti i destrukcijezglobova, gde su indikovani rekonstruktivni hirurgkizahvati, sve do zamene zglobova vegta6kim (10).

Na znaaj evaluacije migienog sistema kod pacije-nata sa reumatskim promenama ve6 je ukazivano. Takoje uo6en pad migiene snage za 33 do 52% kod odraslihpacijenata kao i dece sa reumatoidnim artritisom(15,19), gto je tumgeno ne samo sekundarnim atro-fi6nim promenama migiea, vee i primarnim procesimadegeneracije migienih vlakana. Utvrdeno je da zapa-ljenski procesi u migieima reumati6ara vode metabo-li6kim promenama migi6nih 6elija sa posledi6nomkompromitacijom migiene funkcije. S obzirom na ove

6injenice, istaknut je znaaj terapijskog treninga u re-habilitaciji odraslih reumati6ara, uz dozirana i strogokontrolisana optereeenja, sa vigekratnim setovima ye-Thanja i odmora (11).

Migieni zamor definisan kao nemogu6nost odr1a-vanja stabilne migiene kontrakcije sa posledi6nim pa-dom u kvalitetu izvodenja pokreta, mote se objektivizi-rati neurofiziologlcim tehnikama. Povrginska EMG sedu2e vremena koristi u studijama perifemog migienogzamora (12, 13, 14, 15). Migi6na slabost i poveeanje za-mora ved su kvantifikovani za vreme izometrijskih kon-trakcija kod M. Duchenne (2) i proksimalnih migi6nihdistrofija, kod pacijenata sa hroni6nom denervacijom(5), kao i za vreme izokineti6kih kontrakcija u brojnimneuromuskularnim oboljenjima (13, 16) i kod pacijena-ta sa metabolietim miopatijama (17, 18). U nama do-stupnoj literaturi, nismo nagli podatke o istreivanju mi-gidnog zamora kod dece sa hroni6nim juvenilnim artriti-som. Ovaj problem uo6en je tokom sprovodenja rehabi-litacionog tretmana dece sa ovim oboljenjem.

Kako se bazi6ni principi fizikalnog tretmana kodove dece zasnivaju na kineziterapijskom tretmanu, uperiodima egzacerbacije, tretman je limitiran prisut-nim bolom u inflamiranim zglobovima. Tokom tih fa-za, u zavisnosti od du2ine trajanja, migi6i su funkcio-nalno imobilisani. Zapaljenske promene koje se dega-vaju u periartikulamim strukturama, narugavaju funk-cionalni integritet lokomotornog sistema, gto vodismanjenju funkcionalnih moguenosti deteta. U tom ci-lju, u periodima remisije, kada je moguee primeniti in-tenzivniji kineziterapij ski tretman, zadatak je kompen-zovati funkciju. Kako su rezultati nageg istreivanjapokazali zna6ajan pad efikasnosti mi3i6a tokom traja-nja bolesti, ova se pojava mora uzeti u obzir kada sedozira intenzitet kineziterapijskog tretmana.

ZAKLJUtAK

Promene na kogtano zglobnom sistemu u tokuHJA uz funkcionalnu imobilizaciju zglobnih strukturadoprinose sekundarnoj hipotrofiji, odnosno atrofiji mi-gida, gto vodi deficitu u vidu smanjenja migiene snage iznaajnog poveeanja migionog zamora, pri aktivnosti-ma aktuelnih migi6nih grupa.



22 Aleksandra Sekulid, Srbislav Stevanovid, Saga Mili6evi6, Suada Gicid Skenderi

Summary

DEGREE OF MUSCLE FATIGUE IN CHILDREN

WITH CHRONIC JUVENILE ARTHRITIS

Aleksandra Sekulic,' Srbislav Stevanovic,1 Sasa Milicevic,' Suada Gicic Skenderi21- Clinic for rehabilitation "Dr Miroslav Zotovic" Belgrade, 2 - Health center Novi Pazar

The aim of our work was to identify gradient ofthe muscle fatigue of some muscle groups,among chil-dren with chronic juvenile arthritis, which are restric-ted in function by existing limitation in range of moti-ons. Four patients in age of 9,5, with mentioned diag-nosis were examined. Healthy subjects, with same ageswere control group. Manuel muscle test, range of mo-tion test and EMG examination were performed. Re-sults shown significance difference in degree of mus-

LITERATURA

1. Kim KH, Kim DS. Juvenile idiopathic arthritis: Diagno-sis and differential diagnosis. Korean J Pediatr 2010; 53(11):931-5.

2. Edwards RHT, Wiles CM. Energy exchapge in human skel-etal muscle during isometric contraction. Circ Res 1981; 48: 11-17.

3. Stokes M, Young A. The contribution of reflex inhibi-tion to arthrogenous muscle weakness. Clin Sci 1984; 67: 7-14.

4. Ringold S, Wallace CA. Measuring clinical responseand remission in juvenile idiopathic arthritis. Curr Opin Rheu-matol. 2007; 19 (5): 471-6.

5. Sawhney S, Agarwal M. Outcome measures in pediatricrheumatology. Indian J Pediatr 2010; 77 (10): 1183-9.

6. Miller RG. Dynamic properties of partially denervatedmuscle. Ann Neurol 1979; 6: 51-55.

7. Edstrom L, Nordemar R. Differential changes in Type Iand Type II muscle fibers in rheumatoid arthritis: a biopsy study.Scand J Rheumatol 1974; 3: 155-60.

8. Kim KN. Treatment of juvenile rheumatoid arthritis.Korean J Pediatr. 2010; 53 (11): 936-41.

9. Bertoti DB. Pediatric Physical Therapy. 1st ed. Philadel-phia: J.B. Lippincott Company; 1989.

10. Ansell MB. Chronic arthritis in childhood. Ann RheumDis 1987; 37: 107.

11. Edwards RHT. Studied of muscular performance in nor-mal and dystrophic subjects. Brit Med Bull 1980; 36: 159-164.

cle fatigue among observed patients, which explain de-crease of muscle efficiency and must be taken when in-tensity of kinesitherapic treatment has to be done. It isconcluded that structural changes on locomotory sys-tem induce secondary hypertrophy or atrophy of themuscle system and increase of muscle fatigue when ac-tivity of certain muscles is performed.

Key words: juvenile arhtritis, electromyography,fatigue.

12. De Vries H, Moritani T, Nagata A. The relation betwe-en critical power and neuromuscular fatigue estitmated fromelectromyographic data. Ergonomics 1982; 25: 783-91.

13. Gross D. The role of physiotherapy in the overall treat-ment programme for rheumatoid arthritis. In: Wagenhauser FJ,ed. Chronic forms of polyarthritis. Zurich: Hans Huber Publish-ers, 1976: 256-259.

14. Moglia A, Bejor M, Cattaneo S et al. Surface EMGevaluation of quadriceps femoris in normal and spastic subjects.Electromyogr Clin Neurophysiol 1987; 25: 217-22.

15. Milner-Brown HS, Mellenthin M, Miller RG. Quanti-fying human muscle strenght endurance and fatigue. Arh PhysMed Rehabil 1986; 67: 530-5.

16. Tiselins P. Studies on joint temperature, joint sifinessand muscle weakness in rheumatoid arthritis: an experimentaland clinical investigation. Acta Rheumatol Scand 1969; 38Suppl 14: S70-98.

17. Brandt W, Buchtal F, Ebbeson F et al. Posttetanic mec-hanical tension and evoked action potentials in McArdle's dese-ase. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1977; 40: 920-925.

18. Griffin NJ, McClure MH, Bertorini TE. Sequentialisokinetic and manuals muscle testing in patients with neuromu-scular disease: pilot study. Phys Ther 1986; 66: 32-35.

19. Oberg T, Karsznia A, Gre BA, Lagerstrand A. Physicaltraining of children with juvenile chronic arthritis. Effects onforce, endurance and EMG response to localized muscle fatigue.Scand J Rheumatol. 1994; 23 (2): 92-5.

Adresa za korenspodenciju/Correnspondence to:Aleksandra SekulieTel.: 063 330 652

Sokobanjska 13, 11000 Beograde-mail: [email protected]



Aleksandra Sekulie,1 Srbislav Stevanovid,' Saga Milidevid ... · PDF filebolesti, kada su formirani deformiteti i destrukcije zglobova, gde su indikovani rekonstruktivni hirurgki zahvati,

Documents