Akustički dizajn prostorija

Akustički Akustički dizajn dizajn

prostorijaprostorija

Prostorije sa promenljivom akustikom

Promenljivi akustički Promenljivi akustički elementielementi

Uspešnost objedinjavanja više namena zavisi od:

odabrane koncepcije (namene)raspoloživih materijalnih sredstavaoblika i razmeštaja gledališta

Ovi parametri su međusobno zavisni.

Početni parametri za akustičko projektovanje zavise od odabranog izgleda pozornice.

Višenamenske dvoraneVišenamenske dvorane

Promenljiva akustika dvoranePromenljiva akustika dvorane

• dodavanje apsorpcionih ili difuznih materijala

• promena zapremine

• promena broja sedišta

• spregnute prostorije (reverberacione ili gluve sobe)

• akustičke školjke

Pasivne tehnike

Milton Keynes theatre, Engleska,Milton Keynes theatre, Engleska, 14001400 sedisedišštata

Pomerajući plafon: masa 30 tona, hod 10 m, čelični ram – drvo 25 mm, pomerajuće zavese na bočnim

zidovima

Orkestarska muzika, plafon u krajnjem gornjem položaju, zavese uvučene, školjka je nameštena iznad i iza orkestra (smanjuje prostor bočne pozornice, izoluje apsorpciju koju stvara dekori i pojačava rane refleksije prema publici) 8,5 m3 po sedištu, vreme reverberacije

1,6 s.Opera i mjuzikli, plafon u krajnjem gornjem položaju, 6 m³ po sedištu, opera - zavese uklonjene, vreme

reverberacije 1.25 s, mjuzikli - zavese raširene da bi se smanjila reverberacja za pojačani zvuk

Pozorište, najniži položaj plafona – uklonjen balkon, 980 sedišta, 4.5 m³ po sedištu, raširene zavese, veme reverberacije 1 s. Geometrija plafona je optimizirana

da usmerava rane refleksije prema sedištima u parteru.

Vreme potrebno za izmenu akustike - relativno kratko.

Plafon se pomera između dva krajnja položaja za nekoliko minuta. Deo zavesa je motorizovan.

Zidovi orkestarske školjke su na gumenim vazdušnim točkovima a plafon školjke visi iznad

proscenijuma

Akustika sale se menja nedeljno. Ocena je da je sala izvanredna za operu i pozorište i dobra za

orkestarsku muziku.

Višenamenske dvoraneVišenamenske dvorane

Višenamenske dvoraneVišenamenske dvorane

Promenljiva akustika Promenljiva akustika dvoranedvorane

Aktivne – elektronske tehnike (elektronska arhitektura)

Impulsna karakteristika prostorije

Audio sistemi za poboljšanje akustičkih Audio sistemi za poboljšanje akustičkih parametara prostorija – princip radaparametara prostorija – princip rada

PROŠIRENJE PROSTORNOG UTISKA I POVEĆANJE PROŠIRENJE PROSTORNOG UTISKA I POVEĆANJE VREMANA REVERBERACIJEVREMANA REVERBERACIJE

Povećanje prostornosti pomoću audio sistema za kašnjenje zvuka (ambifonija, ERES – sistem sa

reflektovanom energijom)

Povećanje vremena reverberacije (assisted resonance, više nezavisnih pojačavačkih kanala

MCR,

Ubacivanje reverberacije u osnovni kanal pojačanja: ACS, LARES, SIAP)

Višekanalni uređaj za vemensko kašnjenje signala

Simulira: rane refleksije + reverberaciju

Zvučnici raspoređeni po prostoriji. Potebno je da zračenje zvuka bude što difuznije.

AmbiofonijaAmbiofonija

Ambiofonija – povećanje prostornosti Ambiofonija – povećanje prostornosti (1960)(1960)

ERES – Electronic reflected energy system: ERES – Electronic reflected energy system: JaffeJaffe

Zvučnici u zidovima u blizini scene sa filtritranjem, kašnjenjem i regulacijom nivoa –

simulacija bočnih refleksija – promena prostornog utiska

Zvučnici po dvorani u sistemu “pojačane rezonanse” – promena vremena

reverberacije

Sve zajedno – “elektronska arhitektura”

ERES – Electronic reflected energy systemERES – Electronic reflected energy system

• sistem za pojačanje rezonansi (assisted resonance),

• sistem sa više nezavisnih pojačavačkih kanala, MCR,

• ACS, LARES, SIAP, ubacivanje reverberacije u osnovni kanal pojačanja

Povećanje vremena Povećanje vremena reverberacijereverberacije

Sistem za pojačanje rezonansi Sistem za pojačanje rezonansi

(Assisted resonance – Parkin and Morgan)

Mikrofon, u helmholcovom rezonatoru, se postavlja na mesto trbuha stojećeg talasa

date frekvencije

Na mesto drugog udaljenog trbuha postavlja se zvučnik koji reprodukuje pojačani signal mikrofona i nadoknađuje gubitak energije

izazvan apsorpcijom

Povećava se vreme reverberacije a zbog prostornog rasporeda zvučnika i prostorni

utisak

Ukupan broj kanala veoma veliki, 100 i više

Sistem za pojačanje rezonansi (Assisted resonance)

Sistem za pojačanje rezonansi

(blok šema jednog kanala)

Sistem sa N nezavisnih kanala pojačanja - Sistem sa N nezavisnih kanala pojačanja - FranssenFranssen

Povećanje vremena reverberacije – teorijski

U praksi manje, zbog međusobne sprege

kanala

501

0

N

T

T

Kanali širokopojasni

Pojačanje po kanalu malo, ispod praga pozitivne povratne sprege

Veliki broj kanala povećava akustičku energiju pa se povećava T i prostorni utisak

Sistem sa N nezavisnih kanala pojačanjaSistem sa N nezavisnih kanala pojačanja

MCR - Multichanel Amplification of Revervberation System – Philips

90 kanala pojačanja T se poveća sa 1,2 s na 1,7 s

Signal reverbeacije dobijen pomoću odgovarajućeg reverberatora reprodukuje se u prostoriji pomoću

velikog broja nekoherentnih zvučničkih kanala

Subjektivni utisak je povećanje vremena reverberacije

UUbacivanje reverberacije u osnovni kanal bacivanje reverberacije u osnovni kanal pojapojaččanjaanja

ACR – Acoustic control System – University of Delft

Slični sistemi sa procesorom signala: LARES, SIAP

UUbacivanje reverberacije u osnovni kanal bacivanje reverberacije u osnovni kanal pojapojaččanjaanja

(princip rada)(princip rada)

In an electronic architectural system, the direction, intensitylevels, frequency content and time arrivals to the listener are all considerably different than what is desired for a sound amplification system. For a sound amplification, it is desirable that the direction is localized as much as possible to the sound source, the intensity (by definition) be higher, the frequency content be similar and the time arrival be coincident with the source sound arrival.In electronic architecture, the direction must be different than that of sound source, the intensity is always lower, the frequency bandwidth is always less and the time arrival is always later than the source sound arrival.