air12

Typing - yellowprincess www.mmteashop.com

ေလယာဥျပနေပးႏင အစၥေရးဓားစာခ - ေမာငေမာငညြန႔ Page 2

ေလယာဥျပနေပးႏင အစၥေရးဓားစာခ

ေမာငေမာငညြန႔

Typing – yellowprincess

Cover - NyiSay

PDF - ကငးေကာင

http://mmteashop.com

မ

စစဥတငဆကသည



ထတေဝသညလ ၁၉၇၇ခနစဇနနဝါရလ

အႀကမ ပထမႏပျခငး

အပေရ ၂ဝဝဝ

ပနးခ ပနးခညြန႔ေဝ

အဖး႐က ( ေအာဖဆက ) ေအာငသငးပႏပတက

အတြငးဘေလာကမား ဇမၼေအးဘေလာကတက

၃၉လမး၊ရနကနၿမ႕

တနဘး တစဆယႏစကပ

ထတေဝသ

မးေကခင [ ဝ၁၆၉၂ျမ]

ခေတးသစာေပတက၊၃ဝ၆၊ကနၷားလမး၊

ၾကညျမငတင၊ရနကနၿမ႕

ပႏပသ

ေဒၚျမဘ ( ဝ၁၆၉၁ၿမ ) မးပႏပတက၊

အမတ၁၈ဝ၊၃၉လမး၊ရနကနၿမ႕။



အၾကမးဖကအဖကသမားရနပေပာကေရးသအၾကမးဖကအဖကသမားရနပေပာကေရးသအၾကမးဖကအဖကသမားရနပေပာကေရးသအၾကမးဖကအဖကသမားရနပေပာကေရးသ႔႔ ႔႔

ကးကားေသာစာအပမား

၁။သတငးစဥ ( ျပညပ ) စာေစာငမား

၂။တငးမစမဂၢဇငးမား

၃။နယးစဝခမဂၢဇငးမား

၄။လနဒနတငးမးစသတငးစာမား

၅။ ေဂ႐ဆလငပ႔စသတငးစာမား

စာေရးသ၏အမာစာစာေရးသ၏အမာစာစာေရးသ၏အမာစာစာေရးသ၏အမာစာ

ျမနမာအလငး သတငးစာ၏ စာအပသစႏင အျမငအခနးတြငး ကၽြနေတာ

စာေပ ေနာငေတာ “ဟာရတ” က က႐ဏာေဒါသျဖင “ကေလာငစာ စာကေလးဟ

ေခၚဆေနၾကေသာ ေမာငေမာငညြန႔မာ တလားျဖငခြာလပ ျပတကနေနရစခသည” ဟ

ဆေလေတာမ ဤအမာစာေရးသားျခငးျဖင စာခစသတ႔အား ပနၾကား

ႏႈတဆကလကရပါသည။ မနပါသည။ ျမငးေကာငးဆသညမာ ခြာလပတတစျမေပမ႔

စာခစသတ႔ ခြငလႊတလမမညဟ ေမာလင အားထားမပါသည။ အငတဘ ေလဆပမ

အစၥေရးဓါးစာခမားအား လပတျပက ကယတငခသည အေၾကာငးက မတည၍

ႏငငေရး ဘကစေဒါငစ စာအပတစအပ အျဖစတငျပရန ၁၉၆၇ခ၊ ဇလငလ ၁၉

ရကေန႔တြင လပသားျပညသ႔ ေန႔စဥသတငးစာမာ ေၾကျငာခၿပးေနာက စာမအျဖစ



၁၉၆၇ခ၊ ဇလင ၂၇ ရကေန႔တြင ေရးသားၿပးစးကာ၊ စာမက သကဆငရာသ႔

တငျပႏငခပါသည။

အငတကဘ လပတျပကတကပြ စာမက တငျပခၾကသမားအနက

ကၽြနေတာ၏ စာမမာ ႏငငေရးခြငျပခကအမတ (ဝ၈၇ဝ) ျဖင၊ ပထမဥးဆး

ခြငျပခကရရချခငးျဖစပါသည။ ဒါျဖငဘာေၾကာင ေနာကကခသလ။ အမနမာ

ကၽြနေတာက ပႏပစကရရေရး အတြက ကနသြယေရးတြင ႐း႐းသားသား

တနးစလကျခငး ေၾကာငပင ျဖစပါသည။

ယခထြကလာပါၿပ။

ကနသြယေရးမ တရားဝငစက ထတေပးလင ေပးျခငး စာခစသတ႔လက

အေရာက ထတေဝျဖန႔ခခပါၿပ။ ျဖစရပတစခက ေဖၚျပရာ၌႐း႐း သတငးေလး

တစခပငလင ကြလႊခက အမးမးရႏငျခငးေၾကာင ျဖစရပ တစခလးမာလညး

တငျပပျခငး တညႏငမည မဟတသညက စာခစသတ႔ သၿပးျဖစပါသည။

ဥပမာ ျပရမညဆပါလင မးေလာငသညက ျမငရလကႏင မညသ႔အမက

စေလာငသညက မေျပာႏငေသာ ျဖစရပမား၊ မးစတငေလာငသည အခနက

ခန႔မနးရာ၌ မတညျခငးႏင မးေလာငခရသည အမစာရငး၊ အမေထာငစ ဥးေရ

စာရငးမစ၍ ကြလြရေသာ သာဓကမားစြာ ရပါသည။

ထ႔အျပင မးေလာငေျမ မကျမငပဂၢလမား၏ သ႐ပေဖာ ေျပာၾကားခက

မားသညလညး အေျပာေကာငးလင ေကာငးသလ လြမးစရာ ေဆြးစရာ၊ ထတလန႔

ေျခာကျခားစရာ၊ သနားစရာ စစလငလင ပါဝငလာတတပါသည။ တခနတညး

ျဖစေသာလညး ေျပာျပသည ျဖစရပမား၏ မတညမႈမားက ေတြ႔ရၾကားရမည

ျဖစပါသည။



ဤလ သတငးအေသးအဖြေလး တစခပငလင စစေစေစ ဘကစ ေဒါငစ

တညေသာ အခကအလကမား မရႏငလင ယခကသ႔ အလြန႔ အလြနသမေမြ႔

ခကခေသာ အစၥေရး ဓါးစာခမားအား လကတျပက စစဆငေရးျဖင ကယတငခသည

ဇာတလမး တငျပခကသညလညး တညမႈ ရလာႏငမည မဟတသညအျပင

ဆႏၵစြေလးမားလညး ပါဝငလာၾကမညမာ အမနပငျဖစပါသည။ အငတကဘ ေလဆပ

လကတျပက တကပြမာ ၅၃ မနစသာ ၾကာလကသည ဆေသာလညး တကယ

အဆးအျဖတက ေပးလကသည အခနကေလးမာ၂ မနစသာ ျဖစပါသည။

အငတကဘ ေလဆပသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမား စးနငးလကပါလာသည

ေလယာဥပမား သကဆငးၿပးေနာက မာစဒး ကားအနကႀကးက ေလယာဥအတြငးမ

ကြငးထသ႔ ေမာငးခလကေသာ ထ ၂ မနစမာ အလြန အဖးတနလပါေပသည။

ဓါးစာခမားရရာသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမား အေျပးအလႊား လာေနၾကသည။

ထအခနကေလး၌ပင ေလဆပခမးမေဆာငထ၌ရေနေသာ ေလယာဥအပငစး

အၾကမးဖကေခါငးေဆာင ဂာမနအမးသား ဝလဖရကဒ ဘစက “ယဂနဒါ

စစသားေတြေတာ သမၼတႀကး အမငဆက အာဏာသမးဖ႔ ႀကးပမးေနၿပ” ဟပင

အစၥေရး ဓါးစာခမားအား ေျပာလကေပသည။ အာဏာသမး ယဂနဒါ စစသားေတြ

ေလယာဥကြငးထသ႔ ဝငလာသညဟ အကယပင ထငမတလကေလသည။

တခနတညးမာပင ယဂနဒါ သမၼတႀကးအမင စးေနက မာစဒးကားႀကးက

ေတြ႔လကျပနေတာလညး သမၼတႀကးအမင ကယတင အငတကဘ ေလဆပထ

ေရာကေနၿပလားဟ ေတြေဝသြားျပနသည။

ထသ႔ ေတြေဝေနလကေသာ ၂ မနစ အခနကေလးသည အငတကဘ

ေလဆပမ အစၥေရး ဓါးစာခမားအား လပတျပက ကယတငႏငမႈ ေအာငျမငေရး

အတြက အဆးအျဖတ ေပးလကေသာ ၂ မနစသာလင ျဖစေပေတာသည။



အမနမာေတာ အစၥေရးတ႔သည သမၼတ အမငပတ ကယစားသး၍ မလညစားခၾကပါ

ေပ။ အေျခအေန ႐ႈတေထြး႐ေလာက ကေလးသာ သမၼတႀကးအမင စးေနက မာစဒး

ကားႀကးမးက ယလာၿပး ဟနျပအသးျပချခငး ျဖစေလသည။ ဒါတငပလား။

မဟတေသးပါ။ အငတကဘ ေလဆပ လကတျပက ကယတငမႈႀကး

ျဖစေပၚလာေစသည ျမႇတကြကတစကြကလညး ရပါေသးသည။

ေလယာဥအပငစးသတ႔ ဖမးဆးထားေသာ အစၥေရး ဓါးစာခမားအနက

အစၥေရး စစဖကဆငရာ ထပတနးအရာရ တစဥး၏ သမးငယေလးတစဥး

ပါဝငခေလသည။ ထျဖစရပက ေလယာဥ အပငစးသတ႔ လးဝမသခပါေပ။

ထကေလးမ ကေလးမာ အမညရငးမသးပ လ႕ဝက နာမညေျပာငးျဖင

ခရးသြားချခငးေၾကာင ေလယာဥ အပငစးသတ႔က မကေစလမးသြားျခငး

ျဖစေလသည။

ထသ႔ မသလကျခငးကပငလင အစၥေရးတ႔အတြက ကေကာငးသြားသည။

အဖမးခေနရေသာ ကေလးမ၏ ဖခငကလညး ေလယာဥ အပငစးသတ႔ႏင အျမနဆး

ေဆြးေႏြး ေစစပလကေလာရန အစၥေရးဝနႀကးခပအား ခဥးကပချပနရာ

အေျခအေနက ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမား၏ ေတာငးဆခကက

လကေလာရေတာမလလ ျဖစခရေပသည။ အၾကမးဖကသမားေတြက

အစၥေရးအစးရက အညခရေတာမည။ အေျခအေနမာ တတကေလး ျဖစေနေပၿပ။

ဤအေတာအတြငး ေလယာဥ အပငစးသေတြက ဓါးစာခမားက ျပနလႊတေရးအတြက

ျပနေပးေငြ ပမ ေတာငးခလမမည။ မနးမႏင ကေလးမားက လႊတရန ရညရြယခက

ရသညဟ ျပငသစ အာဏာပငမားထမ အစၥေရးအစးရက သတငးရရချပနသျဖင ၅၃

မနစၾကာ တကပြျဖစလာေစေရးက ဥးတညလကရသညမာ ႐ပရငကားေကာငး



တစခ၏ အျမငမားဆးေသာ ခစားမႈအပငးတြင စမဝင ေျမာပါေနရသည သဖြယ

ခစားမခပါသည။

ဤသ႔ျဖင ကၽြနေတာစာမတြင ႏငငေရး၊ လမႈေရး၊ မနတငး ျပငးထန ပတခတ

ခရပက ဘကစေဒါငစ ေဖၚျပ ေရးသားၿပး ျဖစပါေသာလညး စာအပအျဖစ

ေရာကရမည လပငနးအဆငဆငက အခနကာလ ရညလားစြာ ေကာလႊား

ျဖတသနးရျပနသျဖင ရညမနးထားသလ စာခစသတ႔၏ လကသ႔ ေစာေစာ

ေရာကရေစရန အျခားသမားႏင အတတယဥၿပင၍ မထြကႏငခရျခငးျဖစပါသည။

သ႔စဥလညး စာခစသတ႔၏ အကျဖတမႈက ခႏငပါရန အေျခအေနဆးကပင

ရငဆင၍ ယခ ႐ကႏပ ထတေဝခပါၿပ။ ထသ႔ ေနာကက ထတေဝရျခငးအတြကလညး

စာခစသတ႔အား ဤအမာစာ ေရးသား၍ အႏးအညြတ ေတာငးပနလကရပါသည။

ရႊငလနးခမးေျမရႊငလနးခမးေျမရႊငလနးခမးေျမရႊငလနးခမးေျမ႕ၾ႕ၾ႕ၾ႕ၾကပါေစကပါေစကပါေစကပါေစ။။။။

ေေေေမာငေမာငညြနမာငေမာငညြနမာငေမာငညြနမာငေမာငညြန႔႔ ႔႔



အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၁၁၁ ))))

၅၃၅၃၅၃၅၃ ---- မနစသာၾကာလကသညတကပြမနစသာၾကာလကသညတကပြမနစသာၾကာလကသညတကပြမနစသာၾကာလကသညတကပြ

ကမ႓ာက မကလးျပးသြားသည။ အခနက၁၉၇၆ခ၊ဇလငလ ( ၃ ) ရကေန႔

သနးေခါငယ။ ယဂနဒါ ႏငင၏ ကငပါလာၿမ႕ေတာရ အငတကဘ ေလဆပသ႔

ဟာၾကလ စ ၁၃ဝ အမးအစား ေလယာဥႀကးႏစစငးက ဝပဆငးသကလကသည။

ေလယာဥတြငးမ ခနခလကသေတြကေတာ အစၥေရး ကြနမနဒ တပသားမား။ ၁ဝ

စကန႔ပင မၾကာလက။ ရညရြယထားေသာ ပစမတရရာသ႔ ေျပးတကေနၾကေလၿပ။

ဥးတညခကက အငတကဘ ေလဆပ၏ ခနးမေဆာင အေဟာငး

ေမာငလကတာကလညးအလြန ေလဆပခနးမေဆာင အေဟာငးတြင ေစာငၾကပ

ေနသကေတာ ယဂနဒါ စစသားႏစဥး။ အစၥေရး ကြနမနဒမား၏ လကခကျဖင

အေစာင ယဂနဒါ တပသားႏစဥး ထမနၿပးသညႏင တၿပငတညး အစၥေရး

ကြနမနဒမားသည ေလဆပ အေဆာကအဥးအတြငးသ႔ ဝငႏငရန ခကခငး

တပျဖန႔လကသည။

အစၥေရး ကြနမနဒတပသားမား ေလယာဥဆမ ခနဆငးလာသညက

ေတြ႔လကသညႏင တၿပငနက အၾကမးဖကသမားတစဥးက ႐ငဖယက

ကငလကသည။ ေလယာဥခရးသည အပစထသ႔ လကပစဗး ပစသြငးရန

ၾက႐ြယလကသည။ ေလယာဥခနးမေဆာင အတြငးမ ေလယာဥအပငစး

အၾကမးဖကသမား တစဥး ထြကလာလငလာျခငး အစၥေရး ကြနမနဒ ဒေခါငးေဆာငက

ပစခလကသည။ အဖကဖကမဝငၾကသည။ ေရခးခနး၊ အမသာ ျပတငးေပါကမ



ကပငဝငၾကသည။ ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမား ဂာမနႏစဥးမာ တခါး

ေပါကဝနား၌ပင ေသဆးခရေလသည။

တတယ အၾကမးဖကသမား တစဥးမာ ယငးတ႔ႏင ၁ဝ မတာအကြာတြင

ေသနတထမန ေသဆးချပနသည။ စတတေျမာက အၾကမးဖကသမားကေတာ

ဒဏရာရၿပး လကေနသည တငေအာင ျပနလည ပစခတရန ႀကးစားခသညတြင

အစၥေရး ကြနမနဒလကခကျဖင ေသဆးခရျပနေလသည။

“ၿငမၿငမေန… ၿငမၿငမေန… မေၾကာကၾကန႔”

အစၥေရး ကြနမနဒမားက အသငယလာေသာ အသခ႕စကမားျဖင ေလယာဥ

အပငစးရာတြင ပါသြားေသာ ခရးသညမားအား ေခါငးင႔ထားရန ၾကမးျပင၌

ဝမးလားေမာကထားရန ေအာရငး သတေပးရငး တစဖကက တကပြဝငလကရသည။

သ႔ေသာ ေလယာဥခရးသည အခ႕မာကမေကာငးလ - ေလဆပခနးမေဆာင

ပထမထပက စးမသညႏင တၿပငတညး နားေနခနးတြငး၌ ပနးေနေသာ

အၾကမးဖကသမား ႏစဥးက သတသငလကႏငျပနသည။ သတမေျမာက ျဖစေသာ

အၾကမးဖကသမားကေတာ ေကာဖက ခမးမေဆာင၌ သတသငခေလသည။

အၾကမးဖကသမား တစစက ေလယာဥ ခရးသညမား ေလာငထားေသာ ေလဆပ

ခမးမေဆာငအေဟာငးက ေစာငၾကပၿပး ထမခခေနသည။ ယဂနဒါ စစသားအခ႕က

မနးမေဝးတြင ရပထားေသာ အမအငဂ တကေလယာဥပမား ရရာသ႔

ေျပးသြားၾကျပနသည။ အစၥေရး ကြနမနဒ တပဖြ႔ဝငမားက ၄ငးတ႔အား ဆဗယကလပ

ဂကေလယာဥမားရရာ မေရာကေအာင ပစခတ တားျမစလကေလေတာသည။

ဂကေလယာဥႀကးမား တဝးဝးျဖင ေပါကကြပါေလၿပ။



ဒါတြငလား မကေသးပါ။ ယဂနဒါ ေလယာဥကြငးတြင အမအငဂ ေလယာဥ

ဆယတစစးက ေဖါကခြ ဖကဆးႏငသညသာမက အၾကမးဖကသမား

ေလယာဥအပငစးသ အားလးကလညး သတသငပစခၾကေလသည။ ဒါေပမ

အျမတအစြနးရသလ အ႐ႈးလညး ရခေပေသးသည။ ေလယာဥ ေမာစငေပၚမ ယဂနဒါ

စစသားမားက ေလဆပ ခမးမေဆာငက ပစမတထားကာ တကပြဝငေနေသာ အစၥေရး

ကြနမနဒမား၏ ေခါငးေဆာင ဆဂနအာလပဖ႐ြန နာတနေနတနရာဟက ဥးတည

ပစခတၾကေလသည။

ဗလၾကး ေနတနရာဟမာ ပထမဆး တကပြဝငသျဖစၿပး ပထမဆး က႐ႈးခရသ

လညးျဖစေပသည။ အစၥေရး ကြနမနဒမားက ေလယာဥ ေမာစငေပၚရ စစသားမား၏

ပစအားက ထနးခပဟန႔တားကာ ေသနတသက ၿငမသကေစလကေတာသည

ေလယာဥကြငး တစခလး ၿငမသကသြားၿပးတေနာကေတာ အစၥေရး ကြနမနဒမားသည

ေလယာဥပတြင အသငသယယလာေသာ ထရပကားမား ထတယကာ ေလယာဥ

ခမးမေဆာင အတြငးမ ဓါးစာခမား လအမားက အစၥေရး ေလယာဥႀကးမားဆသ႔

သယယကာ အငတကဘေလဆပမ ျပနလည ထြကခြာလာေတာသည။

အစၥေရး စစဥးစးခပ ဒဗလခပႀကး ရပဗအာလပဖမဒခငးဂးရက ေလယာဥ

ခရးသညမား ကယတငေရးအတြက ကြနမနဒတကခကမႈက အစၥေရး ကာကြယေရး

ရပေငြအဖြ႔ေခါငးေဆာင အာလပဖဖဘတလအာဒမႏင ေလတပဗလခပ

အငယာမငပလကဒတ႔က အနးကပဆး ေနရာမ ဥးစးညႊနၾကားၿပး လကေတြ႔တကပြက

ကဆးခေသာ ကာနယေနတနရာဟာက ေခါငးေဆာငခသညဟ ဆသည။ ၅၃

မနစသာ ၾကာလကသညတကပြက ကမ႓ာအႏ႔ တအတၾသ ျဖစခၾကေလၿပ။

ေကနပခးကး ဂဏယမႈမား ရသလ မေကမနပ ဆပြကအကြ ႐ႈ႕ခသမားလညး

ထြကေပၚခေလၿပ။



အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၂၂၂၂ ))))

ရငတသမရငတသမရငတသမရငတသမသမသမသမသမ

“မယၾကညႏငေလာကစရာပ”

ဒစကားစကေတာ အစၥေရး ဥးစးခပ လကဖတငနင ဂငနရယမဒခငးဂးရက

ေျပာၾကားလကျခငးပင ျဖစေပသည။ မနလညး မနေပသည။ အစၥေရး

ကြနမနဒမားသည အစၥေရးႏငငမ ယဂနဒါႏငင ေလဆပအေရာက မင၂ဝဝဝ ေကာ

ေကာလႊား ျဖတသနးၿပးေနာက အၾကမးဖကသမားမား အားလးက သတသငကာ

ဓါးစာခ (၁ဝ၅) ဥးက ေအာငျမငစြာ ကယတငႏငခေသာေၾကာငပင ျဖစေလသည။

အစၥေရးတ႔သည မျဖစႏငသညက ျဖစေအာင လပခၿပးေနာက ယငးသတငးက

ကယကယျပန႔ျပန႔ မထတျပနပ အမးသား လျခမဆငရာ ကစၥတစရပကသ႔

ပထမရကပငးအတြငးက လ႕ဝကထားခၾကေလသည။

သ႔ေသာ ဇလငလ အလယပငးေလာကတြင အေမရကနႏငငမ

နယးစ၀စမဂၢဇငးမ သတငးေထာကမား ျဖစၾကေသာ မလနေဂဘဘစႏင

မကကယအယလကင တ႔က ေဂ႐ဆလငတြင၄ငး၊ သတငးေထာက

ဂမးသရငးဂါတက ႏင႐ဘတြင၄ငး၊ သတငးေထာက စေကာဆာလဇနက

ဝါရငတနတြင၄ငး၊ သတငးမားက တပငးစ တစစစ စေဆာငးဆကစပကာ

အစၥေရးတ႔သည ဓါးစာခမား ကယဆယေရးက မညကသ႔ ေအာငေအာငျမငျမင

ေဆာင႐ြကခသနညး ဟေသာ ျဖစရပ အျပညအစက နယးဝခမဂၢဇငးတြင ေရးသား

ေဖၚျပလကၾကေပေတာသည။



ပငပနး ႏြမးနယမႈက အားလး၏ မကနာေပၚတြင ယကသနးေနသည။

အစၥေရးႏငင ေခါငးေဆာငႀကးမားမာ ကကဘနက ခမးမေဆာင၌ စေဝးေနၾကသည။

အခနက ညေန ၅ နာရခြ။ ေန႔ရကက ဇြနလ ၂၈ ရက။ အစၥေရး အမးသားမားက

ျပနေပးဆြ ခခရသညမာ နာရ ၃ဝ ခန႔ ၾကာျမငသြားၿပ ျဖစေလသည။ သယယ

ပ႔ေဆာငေရးဝနႀကး ဂဒါရာကဘက စကားစလကသည။

“ေလယာဥပ အပငစးသမားေတြရ႕ ေတာငးဆခကေတြက လကေလာ

လကရင ပါလကစတငး လမးေတြဟာ သတ႔ရ႕ အၾကမးဖက လပငနးေတြ

ပလပလာၾကလမမယ၊ အသလ ျဖစလာရင အစၥေရး အမးသားေတြ ျပညပ သြားရတာ

လျခမႈရမာ မဟတေတာဘး”

ဝနႀကးခပ ရဇတရာဘငက စစဥးစးခပ ဗလခပႀကး ဂးရဖကသ႔ လည၍

ေခါငးညတလကသည။

“ကပတ႔အဖ႔ စစေရးအျမငမားရႏငမလား”

ဗလခပႀကး ဂးရက အငတကဘေလဆပ တညရေနပႏင ပတသကေသာ

အခကအလကမားက ေထာကလမးေရးဖကမ ျပညျပညစစ မရႏငသညက စတင

ရငးျပေလသည။ ယငးအျပင ဓါးစာခဥးေရ ဘယေလာက ရေနသည။ ေလဆပတြင

စစတပအငအား မညမရေနသည ဆေသာ အခကမားအျပင လမား၏ ထခကမႈ

အႏရာယ မညမ ျဖစလာေစမည ဟေသာ အခကမားကလညး မေရမရာ

ျဖစေနသညဟ ရငးျပသည။

“ေလာေလာဆယမာေတာကၽြနေတာတ႔ဖကကစစေရးအျမငကမေျပာႏငေသး

ပါ”



ဝနႀကးခပ ရာဘငသည သယယ ပ႔ေဆာငေရးဝနႀကး ရာကဘဘကသ႔

လညလကျပနသည။ “က... လကေတြ႔သမားေတြဆက အေျဖေတာရၿပ။ သတ႔ရ႕

အၾကေပးခကက ခငဗားအေနန လစလ႐ႈခငေသးလား”

ဘယသမစကားမစၾက။

ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစကမ အရာရာက ဆးျဖတရန တြန႔ဆတေနၿပး

ေပာညသည အသြငသ႑ာန ေဆာငေနတ အစးရအျဖစမ တနျပနလႈပရားရန

လၿပဟ ဆလကသည။ ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစမာ ႏငငေရးအားျဖင

ဝနႀကးခပရာဘငႏင ဆန႔ကငဖက ျဖစသည။ အစၥေရး ဓါးစာခမား ကစၥက

စစေရးအရ လႈပရားမႈ တစခခ လပသငသညဟ တကတြနးေနသလညး ျဖစသည။

ဝနႀကးခပရာဘငသည မကႏာနျမနးသြားသည။

“အခကစၥက ႏငငေရးအေၾကာငး မဟတဘး၊ ကပတ႔ ေဆြးေႏြးေနတာဟာ

စစေရး အလားအလာကသာ ျဖစတယ။”

မနစပငးအတြငး၌ ဝနႀကးခပရာဘငက ဆႏၵမယရာ အားလးကပင ေစစပ

ေဆြးေႏြးေရးနညးလမးျဖင ဓါးစာခတ႔ လြတေျမာကရာ လြတေျမာကေၾကာငးက

ရာၾကရန ဆႏၵမ ေပးၾကေလသည။ သ႔စဥလညး အစၥေရး ႏငငေရးသမားမားသည

စစတပႏင ႏငငေတာ ေထာကလမးေရးအဖြ႔ ေခါငးေဆာငမား၏ စစေရးအျမငက

ေတာငးခရန အၾကေပးၾကေလသည။

ျျျျပငဆငမပငဆငမပငဆငမပငဆငမႈႈႈႈမားမားမားမား

အစၥေရး တပမေတာသည လပငနးခြင ခကခငးဝငသည။ ဗလခပႀကးမား၊

ေထာကလမးေရးမးမားက အငတကဘေလဆပက ဝငေရာက စးနငး



တကခကေရးႏင ပတသက၍ ရသမ အခကမား စေဆာငးေနခနတြင အစၥေရးႏငင

သကႏာရ စစစခနးတေနရာ၌ တကခကေရး အဖြ႔ငယတစခ အသင စ႐းေနေပသည။

ထတကခကေရး တပစသည တကပြဝငရမည၊ မဝငရမညကပင မသေပ။

ဓါးစာခမား အဖမးခရသညမာ ေလးရကေျမာကေန႔ ျဖစေနေလၿပ။

ေဂ႐ဆလငပ႔စ သတငးစာတြင ေဖၚျပထားသည အတငး အစၥေရး ဥးစးခပ

ဗလခပႀကး ဂးရ၏ ေျပာစကားအရဆလင ျပငသစေလယာဥ အပငစးခရသည

အခနမ စ၍ မမႏင ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစတ႔သည ေန႔မအပ ညမအပ

ေလယာဥလမးေၾကာငးက စနညးနာခၾကသည။ သ႔ေသာ ျပငးျပငးထနထန

လႈပရားမႈမာ ၾကာသာပေတးေန႔ (၂၉.၆.၇၆) တြငမသာ စတငခသည။ ထေန႔တြင

ကဘနကက မမအား စစဥးစးခပအေနျဖင ေခၚယ၍ စစေရးအျမငက ေမးျမနးသည။

အထး တကခကေရး တပစမားက ထေန႔ ညေနတြငမ ျပငဆငဖြ႔စညးခေလသည။

ဗဒၶဟးေန႔ (၃ဝ.၆.၇၆) ရကေန႔တြင တကခကေရး တပစမားက လႈပရား

ႏငေသာ စမခကမားက မမအား တငျပၾကသည။ တငျပေသာ စမခကမားမာ

ဓါးစာခမားအတြက အႏာရာယ ႀကးမားလြနးလသျဖင စစဥးစးခပ တစဥးအေနျဖင

ေကနပမႈမရႏငပ ျဖစခရေလသည။ ေထာကလမးေရး သတငးအရဆလင

အငတကဘေလဆပ၌ ဓါးစာခမားအား ယဂနဒါစစသား ၁ဝဝဝ ခန႔က ေစာငၾကပ

ေနသညဟ ဆသည။

မမအေနျဖင သတ႔က ဘယေနရာမာ တပစြထားသလ၊ ဘာလကနကေတြ

စြကငထားသလ၊ ဒျပင စစလကနက အေထာကအကပစၥညး ဘာေတြရေသးသလ

သခငေနသည။ ေထာကလမးေရးအဖြ႔မလညး သတငးအခကအလကမား

အဆကမျပတ ဝငလာသည။ ၾကာသာပေတးေန႔ (၁.၇.၇၆) ရကေန႔တြင အေျခအေန

အရပရပေပၚ၌ပမ ၾကညလငလာေတာသည။



ၾကာသာပေတးေန႔ မြနးလြပငးတြင ကာကြယေရးဝနႀကး ႐းခနး၌

တကခကေရး စမခကမားက အျပနျပနအလနလန အကျဖတျခငး လပငနးက

ေဆာငရြကခၾကေပသည။ လပကငႏငစြမးရမည စမခကျဖစသညဟ မမအေနျဖင

မေျပာႏငေၾကာငး၊ အဘယေၾကာငဆေသာ စြန႔စြန႔စားစား ဗရမးဗတာ လပရမည

အေနအထား အခ႕က ေတြ႔ေနရျခငးေၾကာငပင ျဖစသညဟ ဗလခပႀကး ဂးရက

ထတေဖၚ ေျပာၾကားေလသည။

ေလထးတပႏင ၾကညးတပအႀကးအက အာလပဖရႊနရႊနက ေနာကထပ

ျဖညစြက၍ တကယလကေတြ႔ တကပြဝငႏငမည စမခကတစခက ေနာကဆး

စမခကအျဖစ တငျပခေလသည။ ေလတပအႀကးအကသည ၎တပဖြ႔ဝငမား

အေနျဖင အငတကဘတြင တကခကႏငစြမးရေၾကာငး မလကပင တငျပခၿပး

ျဖစေၾကာငးျဖင စစဥးစးခပဂးရက ေျပာၾကားခေပသည။

အဓက ျပနာမာ အငတကဘ ေလယာဥကြငး အေနအထားက ဘယလ

ထနးခပႏငမလ၊ ဓါးစာခမားက အၾကမးဖကသမားမားက မပစခတခင ၎တ႔

ထားရရာ ေလဆပ ခမးမေဆာငအေဟာငးက ဘယပဘယနညးျဖင ျမနျမန

သြားေရာကႏငမလ ဟသညတ႔ပင ျဖစေလသည။

(၁၉၇၄) ခႏစတနးက ပါလကစတငး ေျပာကကားမားသည မာေလာၿမ႕၌

ဓါးစားခမားက တစမနစအတြငး ပစသတခဘးေလၿပ။ ယငးစမခကတြင

အျပစအနာအဆာကေလးမား ရေနေစကာမ လပ၍ကင၍ေတာ ရေလာကၿပ ျဖစသျဖင

တကပြဝငမည တပစမား ျပငဆငရန ညႊနၾကားလကေလ ေတာသည။ ျပငဆငမႈေတြ

အမားႀကး လပရဥးမည မဟတပါလား။

အၾကပအတညးအၾကပအတညးအၾကပအတညးအၾကပအတညး



နယးစဝခ မဂၢဇငး၏ ေရးသားခက အရဆလင အစၥေရးတ႔အတြက

အငတကဘမ ဓါးစာခမား ကယဆယေရး လပငနး၌ စတမၾကညစရာ လပငနး ႏစပငး

ျဖစေနသညဟဆသည။ တစပငးက ေဝးကြာလြနးေသာ၊ ရနလေသာတငးျပညမ

ေထာကလမးေရးဆငရာ အခကအလက အေတာမားမားက ရကပငးအတြငး၊

နာရပငးအတြငး ေထာကလမးစေဆာငးရမည တာဝနပင ျဖစသည။

ေနာကတစပငးက အစၥေရးႏငင အေနျဖင အၾကမးဖကသမားမား၏

ေတာငးဆခကက အကယပင စတပါဝငစားစြာ ေဆြးေႏြး အေျဖရာေနသည ဟေသာ

သေဘာထားႏင သြငျပင ဟနပနလကၡဏာ အထး ေပၚလြငေနေစေရးပင

ျဖစေလသည။ အၾကမးဖကသမားမားဖကက ယၾကညေနဖ႔ အေရးႀကးသည။

ယငးသ႔ အစၥေရး အစးရ၏ ႏစဖကသြား ေပၚလစက အတမးအေစာငး

မရရေအာင ခနကက ပးေပါငးညႇႏႈငးရမည “အၾကပအတညး ႀကးၾကပကြပကမႈအဖြ႔”

က ဖြ႔စညးလကေလသည။

ယငးအဖြ႔တြင ဝနႀကးခပရာဘင၊ ကာကြယေရးဝနႀကး ပရစ၊

ပ႔ေဆာငေရးဝနႀကး ရာကဘ၊ ႏငငျခားေရးဝနႀကး ရဂါလအာလြန၊

တရားေရးဌာနဝနႀကး ခမဇာေဒါခႏင ဌာနလကကငမရဝနႀကး တစဥးတ႔

ပါဝငေလသည။ အၾကမးဖကသမားမားႏင ေဆြးေႏြးမႈ စတငေလၿပ။

ပရစၿမ႕ရ အစၥေရးသ႐းသ႔ ေၾကးနနးမား ႐ကၾကား ေပးပ႔ခၿပးေနာက

ယငးမတဆင ျပငသစႏငငျခားေရးဌာနသ႔ ေပးပ႔ခေလသည။ ထမတဆင ယဂနဒါႏငင

ကငပါလာၿမ႕ရ ဆမာလသအမတႀကးထသ႔ ထအေၾကာငးၾကားခကက

ေပးပ႔ရျပနေလသည။ ထသ႔ အဆငဆငနညးျဖင ေနာကဆးအငတကဘ ေလဆပရ

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားထ ေရာကရေလေတာသည။



ထသ႔ အခနေတြ တေရြ႕ေရြ႕ ကနလြနလာေလတငး စစဆငေရးျဖင

ဓါးစာခမားက ကယတငသညက ပမ ထေရာကလမမညဟေသာ ဆြေဆာငမႈမာ

အစၥေရးတ႔အေပၚတြင လႊမးမးလာသည။ အစၥေရး အစးရအေနျဖင ဘကစသတငးမား

စေဆာငးေလေတာသည။ အငတကဘေလဆပက စတင တညေဆာကေပးခေသာ

အစၥေရး ေဆာကလပေရး ေကာပေရးရငး “ဆလယဘေနး” က အစၥေရး

အာဏာပငမားက ခဥးကပခေလသည။

ဆလယဘေနး ေကာပေရးရငးထမ ရရေသာ ေလဆပအေဆာကအဥးပစ

(ဘလးပရင) မာ အသးမဝငလ၊ အငတကဘ ေလဆပမာ ဆလယဘေနး

ေကာပေရးရငးက တညေဆာကေပးခသည ေနာကပငး ႏစမၾကာေသးမကပင

အေဆာကအဥး ေတာေတာမားမားက တးခ႕ ျပျပငထားျခငးေၾကာင မကစလညစရာ

ျဖစေနသည။

ဤသညတြင အစၥေရးတ႔သည အေမရကန ပငတဂြနစစဌာနခပသ႔

အကအည ရရာရေၾကာငး ခဥးကပရျပနသည။ ကငညာႏငင ႏင႐ဘၿမ႕မာ

အစၥေရးႏငင တယလအဗစၿမ႕မ ဂဟနနားဘတၿမ႕သ႔ ပသနးသည

ေလာေၾကာငးခရးစဥတြင ဆျဖညရပနားသည စခနးျဖစသညအတြက ယခ ဓါးစာခ

ကယဆယေရး လပငနးတြငလညး ဆျဖညရန အလားအလာ အေကာငးဆး ေနရာ

ျဖစေပသည။ အစၥေရး အာဏာပငမားက ႏင႐ဘၿမ႕ရ အယလအာလ အဖြ႔ဝငမားထမ

ပါးစပသတငးမား စေဆာငးျခငးက အပတျပငး ေဆာငရြကျပနသည။

ယဂနဒါႏငငရ အငတကဘ ေလဆပသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမားအား

ေလယာဥျဖင ပ႔ေဆာငရာတြင ေဘးကငးရနကငး ပသနး သြားလာႏငမည

ေလေၾကာငးက စးစမးေလလာ တြကခကၾကျပနသည။ အစၥေရးအာဏာပငမားသည



ယဂနဒါနငငအတြငးသ႔ ေထာကလမးေရးသမားမားက ခကခငး စမဝင

ေစလႊတရျပနသည။

အစၥေရး အစးရ၏ တနျပန အၾကမးဖကလပငနး အထးအၾကေပး အရာရ

ေမဂာဂငနရယ ရာဟာဗနဇဗအား အယလအာလေလေၾကာငးျဖင ပရစၿမ႕သ႔

ခကခငး ေစလႊတချပနသည။ အၾကမးဖကသမားမားက ခရးသညအခ႕က ျပနလည

ေစလႊတပါက မကျမငသတငး စေဆာငးႏငရနပင ျဖစေလသည။

ဤသ႔ျဖင ဟတစစ ဒတစစ သတငးဆငရာ မတတမးမားမာ တထမးႀကး

ျဖစလာေပၿပ။ ဇြန ၃ဝ ရကေန႔တြင အစၥေရးတ႔ အနညးငယ အသကရေခာငစရာ

တစကြက ေတြ႔လာသည။ ေလယာဥ အပငစး အၾကမးဖကသမားမားက

အစၥေရးအမးသား မဟတေသာ ေလယာဥခရးသည အခ႕က ျပနလညလႊတ

ေပးလကျခငးပင ျဖစသည။ အၾကမးဖကသမားမားကလညး အပငကငသည။

ဤသ႔ အစၥေရးႏငငသား မဟတသမားက လႊတေပးလကၿပး အစၥေရး

ႏငငသားႏင ဂးလမးမားကသာ မမတ႔ လကတြငး၌ ထားလင ထနးသမးရမႈလညး

လြယသည။ အစၥေရးကလညး ပ၍ ဖအားေပးႏငလမမညဟ အပငးတြကထားၿပး

ျဖစေလသည။ ဓါးစာခ ၂၅၆ ဥးမ ၁ဝ၈ဥးအထ ေလာနညးသြားသျဖငလညး

အစၥေရးဖကက ကယဆယရာတြင ပၿပး စစညးႏငေသာ အေနအထား ရသြားသျဖင

အစၥေရးတ႔အတြကလညး လမးပြငသြားသည။ အသကရေပါက ေခာငသြားသညဟ

ဆရမညသာပင။

အကယ၍ ဓါးစာခခရးသည ဥးေရကလညး မားေနမည။ အျခား

ႏငငသားမားလညး ပါေနမညဆလင ယငးတ႔အား ကယဆယေရးအတြက ဝငေရာက

စးနငးတကခကရာ၌ ႏငငျခားသားမား မေတာတဆ ေသဆးခပါက အစၥေရးအတြက



ျပနာ တစဖကက တကလာဥးမည ျဖစေလသည။ ဓါးစာခတ႔၏ အသကရငေရးမာ

ေမာမနးထားသညအတငး မလြယကလ။

ဓါးစာခအခ႕ ျပနလႊတလကသျဖင ပရစသ႔ ေစလႊတထားေသာ

ဂငနရယဇးဗးအတြက သတငးအခကအလကမား ပ၍ ရရေစခေပေတာသည။

ျပနလြတလာေသာ ဓါးစာခတ႔၏ ေျပာစကားအရ ေလဆပခမးေဆာငအေဟာငးတြင

ေပါကကြေစတတေသာ ယမးဘလးမား တပဆငထားျခငး မရဟ ဆသည။

အၾကမးဖကသမားတ႔ဖကက လျခမႈ အစအစဥမာ အေတာအတန

ေလာရဟန တသည။ အၾကမးဖကသမားမားအဖ႔ ၎တ႔ ေရာကေနေသာ ေနရာ

အတြက ယၾကညစတခလြနးဟန ရေနသည။ “အၾကပအတညးႀကးၾကပကြပကမႈအဖြ႔”

သညစစေရးအရ ျပငဆငမႈက လပရငး တဖကကလညး အၾကမးဖကသမားမားႏင

အေပးအယ ေစးဆစလက ရေနေပသည။ ပ၍ပင ယၾကညစတခရေအာင

အဖြ႔ငယတစခ ဖြ႔ၿပးလင အၾကမးဖကသမားမားက လႊတေပးရန ေတာငးဆထားေသာ

အကဥးသမားမား အနကမ ဘယလလမးေတြက လႊတေပးႏငမညနညးဟ၍ပင

စာရငးက ကကနန ျပစလက ရေနေပေတာသည။

ဇလငလ ၂ ရကေန႔တြငမေတာ အေျခအေန ထျခားခကသးရပက

တၿပငတညး ျဖစေပၚလာေလေတာသည။ အငတကဘ ေလယာဥကြငး

အေနအထားက ေကာငးကငမ ေထာကလမးေရး ႐ကကးထားေသာ ဓါတပမား၊

ၿဂလတမ ႐ကကးထားေသာ ဓါတပမားက ပငတဂြနစစဌာနခပမ အစၥေရးသ႔

ေပးလကေလသည။ ယဂနဒါႏငင အတြငးသ႔ စမဝငခေသာ အစၥေရး

ေထာကလမးေရးသမားမား ထမလညး အလြန႔အလြန အေရးႀကးေသာ

အခကအလကမား ရရခ ေလၿပ။



ကငညာႏငငကလညး အစၥေရးကြနမနဒမားအား ႏင႐ဘ ေလဆပ၌ ေခတ

ရပနားကာ ေလယာဥဆျဖညခြငႏင ကယဆယေရး အျပနတြင လနာမားအား

ျပစကသေပးမညျဖစေၾကာငး သေဘာတညခေပၿပ။ အေျခအေနကေတာ ပလ႔

ေကာငးေနေပၿပ။ အၾကမးဖကသမားေတြက အစၥေရး ေျမေပၚမာ ဓါးစာခေတြ

ဆြထားလ႔ ကယဆယရမာထက အခဟာက ေျမျပငအေနအထား ေကာငးေန

ေသးတယဟ အဖြ႔ဝငတစဥးက မတခကေပးလကေလသည။

အစၥေရး စစဥးစးခပ ဗလခပႀကးဂးရကမ ကယဆယေရး စစဆငမႈက

အေျခခအားျဖငေတာ လကခႏငဘြယရာ ျဖစၿပဟ ေသာၾကာေန႔ (၂ .၇ . ၇၆) တြင

ေျပာၾကားလက ေလေတာသည။ ထေန႔တြငပင စစဆငမႈႏင လကနက

အေနအထားတ႔က အေသးစတ ျပနလည ဆနးစစေပေတာသည။ ကမ႓ာ

တဝမးလးကေတာ ဒစစပြတစပြတြင အစၥေရးႏငငအဖ႔ အၾကမးဖကသမားမား၏

ေတာငးဆခကက လကေလာရေတာမညဟ ထငေနသည။

အစၥေရးနငငကလညး ယငးထငျမငခကအတငး ျဖစေနေစခငသည။ အစၥေရး

စစဥးစးခပ ဗလခပႀကးဂးရသည ေလေၾကာငးပသနးမႈတြင ျပငပအကအည မပါပ

မညသ႔မညပ ပသနးႏငမညက သလသျဖင အစၥေရး စစေလယာဥ အပစတစစျဖင

ကယတင စးနငးလကပါ ၾကညခေလသည။ ျပငပအကအညမပါပ

အစၥေရးကြနမနဒမားသည ဓါးစာခ ၁ဝ၈ ဥးက မညသ႔မညပ ကယဆယႏငမညနညး

ဆသညက တကပြဝင ကြနမနဒမားက အထပထပ အႀကမႀကမ ေလကငေနေပသည။

အစၥေရး ကြနမနဒမား အငတကဘ ေလဆပသ႔ ထြကခြာၿပ ဆသညႏင တၿပငနက

ယငးကြနမနဒမားမာ အရာရာႏင အဆကျပတသြားေတာမညျဖစရာ အနညးဆး

ေရဒယ ဆကသြယခြငပင ရခငမ ရႏငမညျဖစေလသည။



ဗလခပႀကး ဂရသည ႏစနာရၾကာမ ေလယာဥျဖင ပသနး ေလလာၿပးေနာက

စစေလယာဥမား အေနျဖင မညသညဆကသြယမႈ အကအညမ မယပ ဓါးစာခ

ကယဆယေရးလပငနးက လပႏငလမမညဟ ဆးျဖတလကေလေတာသည။ ဇလငလ

၃ ရက မြနးလြ ၂ နာရတြင အစၥေရး ကဘနက အဖြ႔ဝင (၁၉) ဥးသည တယလအဗစ

ကဘနကခနးမ၌ ေတြ႔ဆၾကေလသည။ ထေန႔မာ ဥပသေန႔ျဖစသျဖင ဝနႀကး

ေတာေတာမားမားမာ ေျခလင လာၾကရေပသည။ အခ႕ဝနႀကးမားမာ စစဆငေရးျဖင

ဓါးစာခမား၏ အသကက ကယဆယမည အစအစဥက မသၾကရေသး။

ယငးလပရပေၾကာင လအခ႕ ထခကေသဆးျခငးႏင အနာတရ ျဖစလာ

မညက စးရမေနၾကသည။ ဝနႀကးခပရာဘငက စစဆငေရးအရ အသက

ကယဆယေရးက အားသနေနသည။ လ၁ဝဥးပ ေသေသ၊ ၂ဝ-၂၅ဥးပ ေသေသ

လပဖ႔သငသညဟ ျပငးျပငးထနထနပင ေျပာေလေတာသည။

ညေန ၃ နာရခြတြင ဆႏၵမယေသာအခါ ကဘနကတဖြ႔လးက စစဆငေရးအရ

ကယဆယေရးက သေဘာတ ေနလကၾကသည။ ကဘနကအစညးအေဝးက

ဘရားရခးျခငျဖင ၿပးဆးလကၾကေလေတာသည။

လကေရြးစငမလကေရြးစငလကေရြးစငမလကေရြးစငလကေရြးစငမလကေရြးစငလကေရြးစငမလကေရြးစင

ဤသ႔ ကဘနကက ဆးျဖတေနခနတြင စစဆငေရးဆငရာ လပငနးကေတာ

မရပမနား လပကငေနႏငၿပး ျဖစေလသည။ ဗလခပႀကး ဂးရသည ကဘနကစညးေဝး

ၿပးလငၿပးျခငး အခနးအတြငးမ ခကခငး ထြကခြာလာေပေတာသည။ သ၏ လကေ႐ြး

စင ကြနမနဒတပဖြ႔မား ေလကငေနရာသ႔ ဗလခပႀကး ဂးရကယတင သြားေရာက စစ

ေဆး ခေပသည။ ေလေၾကာငးခ တကပြအတြက တကယ လကေရြးစငမားထမ တ

ကယ လကေရြးစငမားက ထပ၍ ေ႐ြးခယထားျခငးပင ျဖစေလသည။ သတ႔တေတြ

ေလဆပ အေနအထားမ သၾကရ႕လား။ ဓါးစာခေတြထားတ ေလဆပ ခနးမေဆာင



ရရာက ျမနျမနမ သြားႏငၾကပါမလား။ ေလကငမႈကေတာ ထပတနးျဖစေနသည။

ကယတငႏငခနက တမနစၿပးတမနစ ေလာနညးေအာင အထပထပ ေလကင

ေနၾကသည။

ဓါးစာခေတြက ကယဆယေရး စစဆငမႈမာ ေလကငခကအရ (၅၅) မနစျဖင

ေဘးကငးရာသ႔ သယယ ေခၚေဆာငလာႏငသည။ (၅၅) မနစျဖင ကယတငႏင

သညဟ ေလကငမႈ အရပရပက ျပေနလင အေျခအေနက အလြန႔အလြန

ေကာငးေနေပၿပ။ အစၥေရး ကြနမနဒတပစတြင အမတ (၃၅) ေလေၾကာငးမဟာႏင

ဂလန ေျခလငတပမဟာမ အေကာငးဆးထမ အေကာငးဆး ေ႐ြးခယထားျခငးပင

ျဖစပါသညဟ ဆလကေပသည။

ကြနမနဒတပဖြ႔က ဥးေဆာငမညသမားမာ အသက ၃ဝ ရ ဒဗလမးႀကး

ဟနာတန ေနတနရာဟ ျဖစေလသည။ ဗလခပၾကးဂးရသည

ကြနမနဒတပဖ႔ြဝငမားက မးစမး ျပလကေလၿပ။ ေနတနရာဟ ကြနမနဒမားသည

ရမအယလရတစ အနးရသႏရ ေလဆပမ အာဖရကတက အတြငးသ႔ ေလေၾကာငးခပြ

စတငပါေလၿပ။

ဤသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမား တကခကမႈက ဆးျဖတမည ဇလငလ (၃)

ရကေန႔ ျဖစသည စေနေန႔ နနကပငးတြင အစၥေရး ႏငငျခားေရးဝနႀကး အာလြနသည

ကလသမဂၢ အေမရကန ကယစားလယေဟာငး မစၥတာ

ဒယနယယပကထရစမြ ငနဟနႏင နနကစာက ေအးခမးစြာပင စားေသာကကာ

လညပတခေသးသည။ မစၥတာမြ ငနဟနကမ အစၥေရး ႏငငျခားေရးဝနႀကး၏

သြငျပငလကၡဏာမား အလြနေအးခမး ေနပရသညဟ ေနာငေသာအခါ

ေျပာျပေလသည။ ကပတ႔ကေတာ ျပငသစႏငငအေနန႔ တစခခ ေစစပ ေပးႏင



လမမယလ႔ ေစာငေမာေနပါတယဟ ထစဥက ႏငငျခားေရးဝနႀကး မစၥတာအာလြနက

ေျပာၾကားခေလသည။

ေေေေသြးလႊမးေသာေသြးလႊမးေသာေသြးလႊမးေသာေသြးလႊမးေသာေန႔န႔န႔န႔

“အၾကမးဖကသမားေတြက လႊတဖ႔ ေတာငးဆထားတ လေတြ ေခၚလာ

ပါတယ။ ကပတ႔ ျပငသစေလေၾကာငး ေလယာဥေတြပါ။ “အငတကဘ ေလဆပေပၚ

အေရာကတြင ပထမဆး ဟာၾကလ စ ၁၃ဝ ေလယာဥႀကးက ေလဆပေမာစငသ႔

အေၾကာငးၾကားလကေလသည။ ဒတယ ေလယာဥကေတာ ထအခနတြင ေရာကေလ

ေရာကထရေသာ အေရ႕အာဖရက ေလေၾကာငးပင ေလယာဥျဖစေၾကာငး

ေလဆပေမာစငသ႔ သတငးပ႔ လကျပနသည။ ေလဆပေမာစငက ေကာငးၿပဟ

စကားျပနလကသည။

အစၥေရးႏငငမ ထြကခြါလာစဥက စ ၁၃ဝ အမးအစား ဟာၾကလ

ေလယာဥႀကး ႏစစး၊ ၇ဝ၇ ဘရငး ဂကႏစစး ျဖစေလသည။ ၇ဝ၇ ဘးရငး

ဂကတစစးက ေဆး႐အျဖစ သတမတထားေပသည။ အစၥေရး ဖငတနဂကမားက

ေကာငးကငျပငမ ေစာငေရာကလကပါရငး ေလယာဥႀကး ေလးစငးသည

အယလအာလ ေလေၾကာငးခရးအတငး ပငလယန၊ အသယပးယားႏငငႏင

ကငညာတ႔က ျဖတေကာပသနးလာခေပသည။

အစၥေရးႏငငမ အငတကဘ ေလဆပအေရာက ပသနးခရသည ေလေၾကာငး

ခရးစဥ ၂၆၂ဝ မင ပသနးမႈမာလညး အငတကဘ ေလဆပ၌ ဓါးစားခတ႔က

လကတျပက ကယတငမႈကသ႔ပင ပညာသားပါပါ ကၽြမးကင ပါးနပခရေပသည။

ဟာၾကလ စ ၁၃ဝ ေလယာဥႀကးမားသည ပယလယနေပၚ၌ ေပ ၅ဝ ေလာကပင

လပတက ေမာငးႏငခရသညမားလညး ရခေပသည။ ေဝဟငအျမငထတြငလညး

ေလယာဥအခငး ဆက၍ဓါတဆ ျဖညရသညမားလညး ရခသည။ လမးတြငအဂစႏင



ေဆာဒအာေရဗႏငင ေလယာဥမားက ၾကားျဖတ တကခကမညရနကလညး ႀကတင

တြကဆကာ အဖကဖကမ ျပငဆငကာကြယခရေပသည။

ယဂနဒါႏငင ဝတရယ ေရအငႀကးေပၚ အေရာကတြင ယဂနဒါရာဒါ

(နတမကေစ) ျဖင ရာေဖြႏငစြမး မရေအာင ေရအငႀကး ေရျပငနားကပ၍ ေမာငးႏင

ခရျပနေလသည။ အငတကဘ ေလဆပေပၚ အေရာကတြငမသာ လႊတမည

အၾကမးဖကသမားမား တငေဆာငလာေသာ ေလယာဥအျဖစ ကြငးဆငးခြင

ေတာငးလကျခငး ျဖစေပေတာသည။ ဟာၾကလ ေလယာဥႀကးႏစစငးက အငတကဘ

ေလဆပက သကဆငးေနခနတြင ၇ဝ၇ ဘးရငး ဂကေလယာဥႀကးက ကြငးေပၚမ

ပတၿပး ေနသည။ အစၥေရး ကြနမနဒတပဖြ႔ဝင ၁ဝ၁ မ ၂ဝဝ အၾကားရမည ထငရသည။

အစၥေရး အာဏာပငမားက တကပြဝငအငအားကမ ျမပကြက လပထားေလသည။

မညသ႔ပင အသေပးထားထား၊ အစၥေရး ကြနမနဒမားအဖ႔ အငတကဘ ေလဆပတြင

ဘာေတြႏင ရငဆငရမညဆျခငးက မခန႔မနးႏငေအာင ျဖစၾကရေပသည။

အၾကမးဖကသမားမားကေတာ ခႏစေယာကမ ၁ဝ ေယာက အထ ရမညဟ ႀကတင

သရထားၾကေပသည။ ဒါေပမ သတ႔ ဘယမာ ေနၾကမလ။ ဘာလကနကေတြက

ကငေဆာငထားသလ။ ဒါေတြကေတာ ဘာဆဘာမ မသႏင။

အငတကဘ ေလဆပတြင ယဂနဒါစစသား ၇ဝ ေလာက ေစာငၾကပ

ေနေပလမမည။ ဒါက ႀကတငရရထားတ သတငးစကား။ ဒါေပမ သတ႔ဘယေနရာမာ

တပစြၿပး ဘာေတြ လပေနၾကမယ ဆတာကေတာ အစၥေရး ကြနမနဒမားက

မသႏငၾကေပ။ သ႔စဥလညး အေျခအေန အရပရပအားလးမာ အစၥေရး

ကြနမနဒမားအတြက အေလးသာေနသကသ႔ ျဖစလာရေပသည။ စ ၁၃ဝ

ေလယာဥပႀကးေတြ အႀကးႀကးႏစစငး ေျမျပင ေရာကရလာၿပ။ ေလယာဥပ

ေနာကေပါကေတြ ဖြငၿပး အစၥေရးဂစကားေတြ၊ သခပကာ အေပါစား



လတငယာဥေတြကလညး ကြငးထ ေမာငးခၿပးၿပ။ ေလယာဥဆမ မငဝကခန႔

ေဝးေသးေသာ အစၥေရး ဓါးစာခမားထားရာ ေလဆပခနးမေဆာင အေဟာငးဆသ႔

သခပကာ အေပါစား လတငယာဥမားက အျပငး ေမာငးႏငေနၾကၿပ။ ထအခနအထ

ဘယသကမ မဟန႔တားၾက၊ ဟန႔တားရနလညး အဆငသင မျဖစၾကေသး။ မနစပငး

အတြငးမာပင အစၥေရး ကြနမနဒတစဖြ႔သည ဓါးစာခမား အပစကေနသည

ေလဆပခနးမေဆာင အေဟာငးသ႔ ေရာကသြားၾကေပသည။ အစၥေရး ကြနမနဒမားက

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားက အျပတ ေျဖရငးလကေလၿပ။ အစၥေရး

ကြနမနဒမားႏင ပါလာေသာ အရတပဖြ႔ဝင အရာရမားက အစၥေရး ဓါးစာခမားအား

“ဝပေနၾက...ဝပေနၾက” ဟ ေအာဟစ သတေပးေနေလေတာသည။ ပစခတမႈေတြ

ခဏမ ၿငမသကရပတန႔ သြားေလၿပ။

ထအခနကေလးတြင ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖက ေခါငးေဆာင

အေနာကဂာမနသား ဝလဖရကဘစသည စကေသနတ အေပါစားေလး ကငၿပး

ဓါးစာခမားရရာ ေလဆပ ခနးမေဆာငထသ႔ ေရာကလာေပသည။

အစၥေရးဓါးစာခေတြကေတာ ၾကမးျပငမာ ေမာကလကသား… ။

အၾကမးဖကသမားက အစၥေရး ဓါးစာခေတြဖကက စကေသနတန႔

ထးခနလကရာ ဓါးစာခတစဥးျဖစသ အငယနတာတပဗက ေတြ႔လကသျဖင

တကယလး ေအးစက ေခာကခားမေလေတာသည။ ေသနတ ခလတေမာငး

ဆြေတာမညဆဆ ဘာစတကး ေပါကသြားသညမသ ဂာမန အၾကမးဖကသမားသည

ခာကနလည၍ ခနးမေဆာငျပငဖကသ႔ ေျပးထြကသြားၿပး အေမာငထသ႔

ပစခတလကေလေတာသည။ ဂာမန အၾကမးဖကသမားက အစၥေရး ဓါးစာခေတြက

ဘာေၾကာင မပစသတသနညး။ ဓါးစာခတစဥးျဖစသ အငယာတာတပဗကေတာ ဤသ႔

ထြကလကေပသည။



ဂာမန အၾကမးဖကသမားဘစက အစၥေရး ဓါးစာခမားအား ပစမသတချခငးမာ

ညဥးပငးက ဓါးစာခတစဥးျဖစသ ရဇတေဒးဗစႏင ယငးဂာမန အၾကမးဖကသမားတ႔

စကားလကဆ ကခသည အေၾကာငးေၾကာင ျဖစလမမညဟ ေတြးဆ တြကခက

လကေလသည။ ညဥးပငးက ဓါးစာခေဒးဗစသည ဒတယကမ႓ာစစႀကး အတြငး ဂာမန

အကဥးစခနး၌ ေနရစဥတြင အကဥးသားအမတ ေဆးထးခရေသာ လကေမာငးက

ထဂာမန အၾကမးဖကသမားအား ျပသခေလသည။

“အဒါဟာ… မငးအေဖရ႕ လကခကေပါ၊ ငါသားသမးေတြကေတာ အခေခတ

ဂာမနလငယေတြဟာ ဟေခတကဂာမနေတြန႔ မတေတာဘးလ႔ ေျပာခဘးပါရ႕၊ ဒါေပမ

မငးက ဒ႔အေပၚမာ အခလလပရပမး လပျပနေတာ ငါသားသမးေတြက

ဘယလရငးျပႏငမလ” ညဥးပငးက အစၥေရး ဓါးစာခ ေဒးဗစ၏ ေျပာၾကားခကမားမာ

ဂာမနအၾကမးဖကသမား ဘစ၏ စတႏလးဝယ အျမစတြယေနဟန တသည။

အေျခအေန ႐ႈတေထြးကာ ေယာကယကခတေနစဥ၊ အစၥေရး ဓါးစာခမားမာ

မယၾကညႏငစရာ ျဖစရပ၊ ယၾကညႏငရနပင ခယဥးေနၾကေပေတာသည။

အစၥေရးတ႔သည မမတ႔အား လာကယသည ဆသညမာ ျဖစႏငပါရ႕လား။

အစၥေရး ကြနမနဒမားက အစၥေရး… အစၥေရးဟ ေအာၾကသည။ ဓါးစာခတ႔သည မမတ႔

နားၾကားပင လြေနေရာသလား ထငေနၾကသည။ အစၥေရးဘာသာျဖင ဝပေနၾက…

ၿငမၿငမေနၾက ေျပာေတာမပင ယၾကညလာၾကေတာသည။ အသက (၄၂) ႏစရ ဓါးစာခ

တစဥးျဖစသ အဇေဒးဗစဆနသည ၾကမးျပငတြင ေမာကလေနရာမ

ေမာၾကညလကရာ ႏပေသာ အစၥေရး ကြနမနဒ တပသားမားက ေတြ႔လကရ

ေပေတာသည။ “အလြနႏနယ ေခာေမာေျပျပစတ အစၥေရး တပသားကေလးဟာ…

စကေသနတကတဖက၊ ကညဆေတြ တဖကန႔ကငရငး ကၽြနေတာက



ေမးလကပါတယ “ခငဗားတ႔ဖကမာေကာ ဘာထေသးသလတ” အဇေဒးဗစဆနက

ေနာငေသာအခါ အထကပါအတငး ရငးျပခေလသည။

ငရျပညတမငရျပညတမငရျပညတမငရျပညတမ

ဓါးစာခ ကယဆယေရးမာ အားလးေတာ ေခာေမြ႔လသည မဟတေခ။

ဓါးစာခသးဥးမာ ကမေကာငးလ။ အစၥေရး ကြနမနဒမားက ဓါးစာခမားထားရာ

အခနးတြငးသ႔ ခဥးနငး ဝငေရာကလာသညအခါ ဓါးစာခသးဥးက ထရပလကရာ

၄ငးတ႔အား အၾကမးဖကသမားမားဟ အထငမားၿပး ပစခတလကသျဖင ေသဆး

သြားရေလသည။ ေသဆးသတစဥးမာ အသက (၁၉) ႏစရ ေမာ႐က

အစၥေရးအမးသား ျဖစေလသည။ ဓါးစာခတစဥးျဖစသ ဟာတပဗကက ဝပခလကဟ

ေျပာသညကပင မရ။ ၄ငးမာလညး အာရပႏင အလြနတသျဖင အစၥေရး

ကြနမနဒမားက အၾကမးဖကသမားဟ အထငမားကာ ပစခတလကျခငးပင


ေသဆးခသ အျခားႏစဥးကမ ဓါးစာခမားက ပစခတရန အၾကမးဖကသမား

ဝငလာၿပဟ ထငေသာေၾကာင ထေျပးရာမ ေသနတပစခရၿပး ေသရျပနသည။ “တခ႕

လေတြက အမသာထ ဝငေျပးၾက၊ တခ႕ကလညး ေမြ႔ရာေအာကက အတငး

တးဝငေနၾကတယ” ဟ ဓါးစာခတစဥးျဖစသ ဆလဗာေအရပခက ေျပာၾကား

ေလသည။ ေလဆပ ခနးမေဆာငတစခလးမာ ငရျပညတမ ေၾကာကလန႔ ဆပြက

ေအာဟစသတ႔ျဖင ဖးလႊမးေနေလေတာသည။ “ကပတ႔ နားထမာေတာ

စကေသနတသ၊ ေသနတသ၊ ေရာကကသ၊ ယမးဘလးခြသ၊ အး… အားလး

စေနေတာတာပ” ဟ မစၥတာအဇေဒးဗစဆနက ေျပာၾကားျပန ေလသည။ “၁ဝ

မနစလးလး ဟကဝငလာလက၊ ဒကဝငလာလကန႔ ကညဆေတြဟာ ပလပသလပါပ”

အစၥေရး ကြနမနဒမားက ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမား ခနစဥးက သတသင



ပစလကရာတြင သးဥးခန႔ လြတေျမာကသြားဘြယရာ ရေပသည။ ေသဆးသည

အၾကမးဖကသမားမားအနက ပါလကစတငး အမးသားႏစဥးႏင

အေနာကဂာမနႏငငသား ႏစဥးက အမည ေဖၚထတႏငေလသည။ တစဥးမာ

ဘစအသက (၂၇) ႏစ ျဖစၿပး ကနတစဥးမာ အသက (၂၄) ႏစခန႔ရ ေဂဘရယလ

ထေရာခာဘငဒမနး ျဖစေလသည။

ပစသ ခတသေတြကေတာ ရပစလ႔ သြားေလၿပ။ အစၥေရး ဘာသာျဖင

လကကငအသခ႕စကမ အသမားထြကလာသည။ အဝတအစား ျမနျမနလရန၊ မမတ႔

ကယပငပစၥညးမား ယငငရနႏင ခနးမေဆာင ျပငပသ႔ ထြကရန ျဖစေလသည။

“ပစတာခတတာ ေၾကာကမေနန႔ ခငဗားတ႔က ဒကကယတငမယ” ေျပာသည

အတငးလညး လပသည။ ဟာၾကလ ေလယာဥႀကးမာ ေလဆပခနးမေဆာငႏင ကက

၃ဝဝ ေလာကအကြာတြင စကႏႈးၿပး အသင ရေနေလၿပ။ အခ႕ ဓါးစာခမားသည

ဂစကားေပၚသ႔ စျပ တကၾကသည။ အခ႕က ေလယာဥရရာသ႔ ဖနပမပါ

လကဗလာသကသကပင ေျပးကာလႊားကာ တကေရာကၾကသည။ အခ႕တြင

အဝတမားပင မားမားမပါလ။

အစၥေရး တပမေတာသားမား ကြနမနဒမားသည မမတ႔ ကယဆယရရေသာ

ဓါးစာခမားက စြမးစြမးတမ ကာကြယေစာငေရာက ခေခၿပ။ တစေယာကေသာ

အစၥေရး ကြနမနဒမာ တဖကက စကေသနတကကငရငး လကတစဖကက

ေလးႏစ႐ြယ ဓါးစာခကေလးတစဥးက ေပြ႔ခရငး ေလယာဥႀကးဆသ႔ အေျပးအလႊား

လာေရာက ပ႔ေပးရာေလသည။ ထအခနအထ လပတျပက ကယဆယေရးလပငနးမာ

ေအာငျမငသညဟ မဆႏငေသး။ အစၥေရး ကြနမနဒမားအတြက တကခကမႈ

အႏရာယ ကငးရငးၿပဟ အၿပးသတမတြကႏငေသးေခ။ ကြနမနဒတစဖြ႔သည

ေလဆပခနးမေဆာင ေနာကဖကရ ဆဗယကတ႔ ေထာကပထားေသာ အမအငဂ



တကေလယာဥမားက ေဖါကခြ ဖကဆးလကေလေတာသည။ အစၥေရးတ႔သည

ေနာကကလက၍ တကမညအႏရာယက ႀကတငတားဆးလကျခငးသာ ျဖစေပသည။

အမနဆရလငအမအငဂ ေလယာဥမားက ဖကဆးရနေတာင မလဟ

ဆခငသည။ အမအငဂ တကေလယာဥႀကးမားက ကငတြယ ေမာငးႏငေနက

ျဖစေသာ ပါလကစတငး အမးသားမားမာ ထစဥက ယဂနဒါႏငင၌ပင မရပ ျပညပသ႔

ေရာကရေနခက ျဖစေလသည။ ျပညတြငးရ ယဂနဒါ အမးသားပငးေလာမားကလညး

အမအငဂ ေလယာဥမား ေမာငးႏငစြမးမရဟဆသည။

ဤသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒတပသားမား အငတကဘ ေလယာဥကြငး အတြငး

အကြကြအျပားျပား ျဖစေနစဥ ေလယာဥကြငး အေစာငျဖစေသာ ယဂနဒါ

စစသားမားက ျပနလညစစညး တကခကၾကျပနေလသည။ တကပြက မၾကာလက။

ဤတြင အစၥေရး ကြနမနဒတပဖြ႔ ေခါငးေဆာင ဒဗလမးႀကး ေနတနရာဟမာ ေလဆပ

ေမာစငေပၚမ ယဂနဒါ လကေျဖာငတပသား၏ ပစခတမႈေၾကာင ေနာကေကာတြင

ဒဏရာရကာ ကဆးချပနေလသည။

႐ႈ႐ႈ႐ႈ႐ႈကသေကသေကသေကသေႏာႏာႏာႏာတတတတ ဘရားရခးသဘရားရခးသဘရားရခးသဘရားရခးသ

“အစၥေရး ေလယာဥမႈးကကပက လကဆြႏႈတဆကၿပး ခငဗားလေတြ

စၿပလား၊ အားလး ကနးကနးမာမာပလားလ႔ ေမးပါတယ” ဒါကေတာ အပငစးခရေသာ

ျပငသစ ေလယာဥမႈး မကကယဘာလ၏ ေျပာစကားပငျဖစသည။ “ၿပးေတာသတ႔

ေလယာဥေပၚ ေရာကၿပးသား ဓါးစာခေတြက ႏစခါျပန ေရတြကၿပးမ ေလယာဥ

တခါးက ပတေတာတယ” အငတကဘ ေလဆပမ အစၥေရးဓါးစာခမား

ကယဆယရာတြင ကဆးသ အသက (၇၃) ႏစအ႐ြယရ ေဒၚရာဘေလာခဆသ

အမးသမးႀကး တစဥးသာ ယဂနဒါ ေဆး႐သ႔ တကေရာက ေနရသျဖင



ကယဆယရာတြင မပါဝငခ ရာေပ။ ထ အမးသမးႀကးမာ ယခအခါ ယဂနဒါ

စစသားမား၏ သတျဖတမႈေၾကာင ကြယလြနရာၿပဟ ထငသည။

အငတကဘ ေလဆပမ ဟာၾကလ ေလယာဥႀကးမား ထြကခြာ ပသနး

လာေသာအခါ လြတေျမာကလာၿပျဖစေသာ ဓါးစာခမားမာ ငတဝက ႐ႈကတဝက

ျဖစၾကရေလသည။ အခ႕မာ ဘရားရခး ဆေတာငးျခငးျဖင အခ႕မာ ဟတမ

ဟတရ႕လားဟ ဇေဝဇဝါျဖစကာ ေဒါငကပၿပး ၿငမသကစြာ လကပါလာသမားလညး

ရေပသည။ အမးသမးတစဥးမာ အစၥေရးဘာသာျဖင တက အၾသဘြယရာပါပ၊

တကက ထးျခားတ ျဖစရပပါပဟ ႏႈတမျမညတမးလက ေနေပေတာသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၃၃၃၃ ))))

မျဖစမျဖစမျဖစမျဖစႏႏႏႏငသညကငသညကငသညကငသညက ျျျျဖစခရျခငးဖစခရျခငးဖစခရျခငးဖစခရျခငး

အငတကဘ ေလဆပ၌ အစၥေရး ဓါးစာခမားက လပတျပက စစဆငနညးျဖင

ကယတငချခငးမာ မျဖစႏငသညက ျဖစချခငးဟ ေျပာဖြယရာရေလသည။ ကပတ႔

အဖ႔ မျဖစႏငသညက လပခေလၿပဟ အစၥေရးတ႔က ဆၾကသည။ ယခ ေခတသစအဖ႔

ယခလ ကယတငနညးမးမာ အလြန႔အလြန စြန႔စားခနးႀကးပင ျဖစေပေတာသည။

၁၉၇၆ ခ ဇြနလ (၂၇) ရကေန႔မစ၍ ရကသတပတေလာက ၾကာမ ေလယာဥ

ခရးသညက ပါလကစတငးလလားေသာ အၾကမးဖကအပစက ေလယာဥ အပငစးၿပး

ဓါးစာခအျဖစ ထားခသည။ ျပနေပးဆြခရစဥက (၂၅၆) ေယာက။ တျဖညးျဖညးႏင ျပန

လႊတေပးခရာမ အစၥေရးႏငငသားခညး နးနး (၁ဝ၈) ဥးသာ ကနေတာသည။ ဓါးစာခ

မား အဖ႔ ဘယအခန ေသရေတာမလဟ ငလင ေနရသည။



ေလယာဥ အပငစး အၾကမးဖကသမားမား၏ လလားခက ေတာငးခမႈ မျပညဝ

လင ဓါးစာခတ႔အတြက အခနမေ႐ြး ေသမန႔ ျဖစႏငသည။ ၁၉၇၆ ခ ဇြနလ ( ၂ ) ရက

ေန႔၊ စေနေန႔တြင ခရးသည (၂၅၆) ဥး ပါဝငေသာ ျပငသစပင ေလယာဥႀကးက

ေအသင ေလဆပမ ထြကခြာလင ထြကခြာျခငး အၾကမးဖကသမားမားက အပငစး

သြားသညဟေသာ သတငးမား ကမ႓ာတဝနးလး ပ႕ႏ႔သြားခနတြင ဘယသကမ

ေလယာဥ ခရးသညတ႔၏ ကၾကမၼာက ေကာငးလာလမမညဟ မေမာလငၾကေပ။

ေမာလငစရာ အေၾကာငးကလညး မရ။ ေလယာဥ ေဖါကခြခရမလား၊ ဓါးစာခေတြ

အသတခရမလား။ ျဖစခဘးေပါငးလညး မားလေပၿပ။ သာဓကေတြလညး အမားႀကး

ရသည။

ေလယာဥ အပငစးခရပက ၾကညပါဥး၊ သတ႔ ဘယကလာမနးမသ။ မကႏာ

ကလညး ကြကြျပားျပား မျမငရ၊ ေျပာရလင မကႏာမ ပငရငမား။ သတ႔က

ဘယအဖြ႔ကမနးလညး မသ ဘယသမ မသရၾက။ လ႕ဝက သဖဆနလသည။

လကနကေတြက ေလယာဥေပၚ ေရာကေအာင ဘယလနညးန႔မား ယလာၾကပါလမ၊

ဒါကလညး ဘယသကမ မသ။ ဒါျဖင ဘယခရးကမား ဆကရပါလမ။ ဒါလညး

မသေရးခ မသ။

သ႔ေသာ အၾကမးဖကသမားမား၏ ခကခငး ေတာငးဆခကကေတာ အျပစ

ေပးခေနရေသာ လြတေျမာကေရး တကပြဝင (၅၃) ဥးက လႊတေပးရနပင ျဖစသည။

ဓါးစာခ ခရးသည (၂၅၆) ဥး၏ အသကျဖင လမညဟ ၿခမးေျခာကေလသည။

အျပစေပးခေနရေသာ အၾကမးဖကသမား ဆသညမာလညး အၾကမးဖကလပရပ

အသးသးက လကေတြ႔ လပခၿပး ေသလမားသာ ျဖစၾကေပသည။ ဓါးစာခ (၂၅၆)

ဥးထတြင အစၥေရးႏငငႏင ဂးလမးတ႔က ဥးေရမားမား ပါဝငသည။ အစၥေရး

ႏငငသားမားအဖ႔ ေလယာဥ အပငစးခရသည ဆကတညးက ေသဖ႔ႏင ေနရဖ႔တြင



ေသရဖ႔က အေလးသာေနသည။ အၾကမးဖကသမားမားႏင ရငဆငရၿပဆလင

ဘယတနးကမ မသကသာ။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၄၄၄၄ ))))

ကၽြနမတကၽြနမတကၽြနမတကၽြနမတ႔႔ ႔႔ လြတလာလြတလာလြတလာလြတလာၿပၿပၿပၿပ

ေအသငေလဆပမ အထြကတြင ေလယာဥ အပငစးခရစဥက ခရးသည

စစေပါငးမာ (၂၅၆) ဥး ပါရခသည။ ယငးအနက ေဒးဗစဆနအမညရ အစၥေရး

မသားစေလးဥး တစစ ပါဝငခေလသည။ ဖခငျဖစသက လပငနးဆငရာမနေနဂာ

အဇေဒးဗစဆန။ မခငျဖစသမာ အသက (၃ဝ) မျပညတတေသးသည ဆာရာ။

မကလးေလး ညျပာေရာငန႔ ဘဝေအာငျမငမႈခရးက ခတကေနတ အမေထာငရငမ

တစဥးျဖစ႐မကေသး၊ လပစစ ေကာပေရးရငး အတြငးေရးမႈးလညး ျဖစေပသည။

ယခခရးတြင အသက (၁၆) ႏစ ရၿပျဖစတ သားအႀကးဆး ႐ြနႏင ညငယ

ဘငဂမငတ႔လညး ပါလာခေပသည။ ႐ြနမာ ယခႏစအဖ႔ ေကာငးပညာ ၁၂ ဆငတြင

သငၾကားရမည ျဖစၿပး လာမညႏစတြင စစထဝငေရာက အမႈထမးရေတာမည

ျဖစသည။ သားအႀကး ႐ြနအတြက မခငဖခငျဖစသတ႔က ပထမဆး ျပညပခရး

လညလညျခငးက ခြငျပကာ လကပါေစချခငး ျဖစေလသည။ ဆာရာသည

ခငပြနးျဖစသ အဇႏငအတ ျပညပခရးသ႔ အႀကမႀကမ ထြကခြာသြားလာခဘးသျဖစရာ

ေရာကေလရာရာ အရပမသားခစႏစဥးထသ႔ စာရညႀကးမား ေရးသားဆကသြယေလ

ရေပသည။ ယခတစႀကမ ခရးထြကရာတြငမ သားႏစဥးစလး ပါဝငလာခေစကာမ

ဆာရာ၏မခငက သားခစမားထ စာေရးသားေလရသည နညးတ ယခခရးတြငလညး

ကနရစသ မသားစအတြက စာမား ေရးသားေပးပ႔ရန တဖြဖြ မာလကေပသည။



မခငျဖစသထ စာေရးရန ရညရြယၿပး ဝယလာေသာ ေကာပစာအပထ၌

ဆာရာက ဤသ႔ စတင ေရးလကေပေတာသည။ “ဒမာ ဘာေတြ ျဖစခရတယ

ဆတာကေတာ ကၽြနမတ႔ ေရးထားဖ႔ လၿပ။ ဒါမကၽြနမတ႔အဖ႔ ဘယလအျဖစဆးမး

ေတြ႔ရတယဆတာ တစခခေတာ ကနရစခမာ ျဖစတယ”

အၾကမးဖကသမား တစစက ေလယာဥက အပငစးၿပးသည

နာရဝကအၾကာတြင ဆာရာသည ထစာေၾကာငးကေလးက ေကာပစာအပအတြငး၌

စတင ေရးသားကာ မတတမး တငလကေပေတာသည။ ဘငဂါဇ ေလဆပသ႔

အၾကမးဖကသမားမားက ေလယာဥက မဆငးခငးမကေလးတြင ျဖစေလသည။

အၾကမးဖကသမား တစစက ရာၾကေဖြၾကရာတြင ဆာရာ၏ လကကငအတ

မပါဝငခေပ။ ဆာရာမာလညး ခပင႔င႔ လပေနသျဖင ထစာေၾကာငးတစေၾကာငး

စတငေရးသားႏငရန အခြငအလမး ရလာချခငးပင ျဖစေလသည။

“ကၽြနမတ႔က ေလးေယာကျဖစေလေတာ ေလယာဥျပတငးေပါကနားက ေနရာ

ေကာငးမရခဘးေပါ။ ဒေတာ တးရစေတြအတြက သတမတထားတ ေနရာရ႕

ေနာကဖက ကကက အလယခေတြပ ရခၾကတယ။ အဇန႔ သားႀကး ႐ြနက

လသြားလမးန႔ ကပရကေနရာမာ ထငၿပး ကၽြနမန႔ သားငယ ဘငဂမငကေတာ

သတ႔ႏစဥးရ႕ ၾကားမာ ထငခၾကရတယ”

“ေအသငေလဆပက ထြကလာေတာ အဇက စာအပ ေကာကကင

လကတယ။ ကေလးေတြန႔ ကၽြနမကေတာ ထငခေနာကက ခကေလးက ဆြလန

လကၿပး ဂငရမမကစားဖ႔ ျပငၾကတာေပါ”

“အဒမာပ… စးစးဝါးဝါး ေအာလကတ မနးမအသက ကၽြနမတ႔ ၾကားလကရတယ”

“ကၽြနမကေတာ ခကခငးပ အဇက ေျပာလကတယ။ ေလယာဥအပငစးခရၿပလ႔ ေပါ”



ဆာရာရ႕ သားႀကးျဖစသ ႐ြနကလညး အဖမးခေနရသည ရကသတပတ

အတြငး၌ ေလယာဥ အပငစးရသည အေတြ႔အၾကက ေရးသားရန ႀကးစားခ

ေပေသးသည။ ႐ြန၏ ေရးသားခကကေတာ ေအာကပါအတငးျဖစေလသည။

“မနးမႀကး ေအာသၾကားလကရေတာ ဒမနးမႀကးေတာ ေလယာဥမးလ႔

ေအာတာပ ထငလကတာေပါ၊ စကန႔ပငးေတာင မၾကာပါဘး၊ မနးမေတြ

တစေယာကၿပး တစေယာက ထထ ေအာၾကေတာတာပါပ။ ေနာကၿပး မၾကာခငမာပ

လႏစေယာကက ေလယာဥခရးသည ပထမအခနးဆက ေျပးသြားတာ ေတြ႔လက

ျပနတယ။ ကၽြနေတာအဖ႔ေတာ ျဖစ႐းျဖစစဥ မဟတတာတစခေတာ ျဖစေနၿပလ႔

တြကလကမပါတယ။ ေျပးသြားသညဟ ဆေသာ ထလနစေယာကမာ ေလယာဥ

အပငစး အၾကမးဖကသမားႏစဥး ျဖစေၾကာငး ေနာငေသာအခါမ သခရေပသည။

“ေဖေဖက အအားသငေနေပမ ကၽြနေတာတ႔ အားလးက ထငခေတြၾကားထမာ

တတႏငသေလာက င႔ၿပးဝပေနဖ႔ ေျပာရာတယ။ ေမေမက ေျပာတယ။ တ႔

ေလယာဥပဟာ အၾကမးဖကသမားေတြရ႕ အပငစးတာက ခေနရၿပလ႔။

ကၽြနေတာကေတာ ေမေမဟာ စတကးယဥလတယလ႔ ထငမတယ။ ျပငသစ

ေလယာဥပဟာ ဘယလလပၿပး အပငစးခရပါမလ… ကၽြနေတာတ႔ကေတြးတာေပါ…

ေလယာဥ လျခေရးအရာရေတြ တစခခစစေဆးေနလ႔ ေလယာဥဝနထမးေတြ ျပာယာ

ခတေနတာပ ထငလာတာေပါ”

မခငျဖစသ ဆာရာ၏ ေန႔စဥမတတမးက ပ၍ပင စတဝငစားစရာ ေကာငးလ

ေပသည။ “ဒလအျဖစမး ကၽြနမတ႔ မသားစအဖ႔ ၾကေတြ႔ရလမမယလ႔ ကၽြနမခငပြနး

အဇက မယဘးေပါ”



“ကၽြနေတာ မေသခငပါဘး။ ကၽြနေတာ မေသခငပါဘး… ဆတ တးတး

ညႇငးညႇငး အသကေလးဟာ သားငယဘငန (ဘငဂမင) ဆကထြကေပၚလာတယ။

သားငယဘငနက တတတတကေလး ႐ႈကငေနရာတယ”

ကၽြနမကေတာ ေဗလယ ေဆးျပားကေလးေတြ ထတၿပး တစေယာကစ

တကလကတယ။ ဘာပေျပာေျပာ ေဗလယ ေဆးျပားေၾကာင ကၽြနမတ႔ အခကအတန႔

စတၿငမ သြားၾကရတယ။ သားငယ ဘငနကလညး အငရပသြားၿပး “ေမေမရယ…

ကၽြနေတာအဖ႔ ဒလေသေဘးန႔ နးကပတာမး တခါမ မၾကဘးေသးလ႔ပါတ၊ မခငက

ေတာငးပနတ ေလသကေလးန႔ ေျပာရာတယ”

“ဒအခနမာ အၾကမးဖကသမားတစဥးဟာ ပငပငႏငႏင အပစးထားႏငတ

အေျခအေန ေရာကေနၾကၿပေပါ။ အာရတႏစေယာကက နပါတ (၃၉) န႔ နပါတ (၅၅)

လ႔ တစေယာကန႔တစေယာက ဆကသြယတ ေနရာကေန ေခၚၾကတယ။ ဒါေပမ

ကၽြနမတ႔က ေနာကက သတ႔ႏစဥးက ရပဝါန႔ ရပနလ႔ပ နာမည ေပးလကၾက

ေတာတယ။ သတ႔ႏစေယာကဟာ ကၽြနမတ႔ အားလးေနာကမာ ရပေနၾကၿပး

ေသနတေတြ အသငခနထားတအျပင လကပစဗးေတြကလညး လကတစဖကက

အသင ကငထားၾကတယ”

“ေလယာဥရ႕ အေရးေပၚထြကေပါက တခါးဝမာလ သဗး ခပရြယရြယေတြ

ခပဆြထားၿပး အဒအထမာ ယမးဘလးေတြ ရတယဆၿပး ၿခမးေျခာကထားတာေပါ…

ဒါေပမ အငတကဘ ေလယာဥကြငးေရာကတ အခါမာေတာ ဒသဗးေတြကပ ေဖါကၿပး

အထက ေခာကလက သၾကားလးေတြက ထတၿပး ကၽြနမတ႔ ကေတာင

ေကၽြးလကၾကေသး။ သတ႔အဖ႔ေတာ ရယစရာ ေျပာငစရာ ေလာငစရာေပါ။”

ဆာရာအေနျဖင ေရးေနေသာ ေန႔စဥ မတတမးထတြင ေရးမတရန မသင၍

မေရးေသာ အေၾကာငးမား ရေသာလညး ေကာငးေကာငးမတမ ေနေသာ



အခကမားစြာ ရခေပသည။ သတ႔ အားလးက ျပနေပးဆြလကၿပျဖစေၾကာငး တရားဝင

ေကညာၿပးခသည ေနာကပငး ဆကခါဆကခါ ျဖစေပၚလာေသာ အေၾကာငး

အခငးအရာမားပင ျဖစပါေခသည။ ယငးတ႔ကမတတမးတငမဝသျဖငမတငခပါေခ။

ဂာမန ေလယေလသမး လႊမးမးေနတ အဂၤလပစကားေျပာသ တစခဟာ

ေလယာဥတြငးရ စကားေျပာခြက အသးသးက ထြကေပၚလာတယ။ “ကၽြနပဟာ

ဂါဇာကမးေျမႇာငေဒသက အာမက အယလကေဗစ ျဖစပါတယ။ ပါလကစတငး

လြတေျမာကေရးအတြက တကပြဝငေနတ ေပၚျပလာတစဥး၊ ခေဂြဗာရာ ကြနမနဒ

တပစက ျဖစတယတ”

“ၿပးတ ေနာကေတာ ဘာေၾကာင ေလယာဥပက ျပနေပးဆြရတ အေၾကာငး၊

ပါလကစတငး လမးေတြအေပၚမာ အစၥေရးကဘယလ ျပမ ေဆာငရြကခတယ

ဆတာေတြက အရညႀကး ေျပာေနေတာတာပါပ”

“ေလယာဥပႀကးက ေလထမာ ေဖါကခြပစလကေတာမလား ဆတာကပ

ကၽြနမတ႔အဖ႔ စးရမထတလန႔ ေနၾကတယ”

“ကၽြနမစတထမာ ျဖစေပၚေနတ စတကးကေတာ ဒကေန႔ အဖ႔သာ ေျပာရရင

ရယစရာေကာငးတယလ႔ ဆခငဆၾကမာပါ။ ဒေလယာဥပႀကးေပၚမာ သားအမ

သားအဖ ေလးဥးစလး တျပတညး ပါလာၿပးေတာ တကယလ႔မား အသတခၾကရမယ

ဆရငေတာင ပေကာငးေသးတယလ႔ စတႏလး ဒးဒးခထားမပါတယ…

ဒကၾကမၼာဆးမးက ကၽြနမတ႔ မသားစထက တစေယာကထသာ ကြကၿပး

ခရေလျခငးလ႔ ပေဆြးဒကၡ ေရာကမေနရေတာဘး ေပါရင”

“ဘငဂါဘ ေလဆပေရာကေတာ ကၽြနမတ႔အဖ႔ ေမာလငခက ေရာငျခည

ယကသနး လာရျပနပါတယ။ (ဘငဂါဇၿမ႕မာ လစဘးယားႏငင ေျမထပငလယ



ကမးေျခအနး၌ တညရပါသည) ကၽြနမတ႔က ျပနေပးဆြထားရာက လႊတေတာမယေပါ။

ဘာေၾကာငရယေတာ မသ၊ အားတကေနမတယ။ ဘငဂါဇကေနၿပး အစၥေရးက

တယလဖနး တစခါေလာက ဆကလကၿပး ေဆြးေႏြးလ႔ သေဘာတညခကေတြ

ရမယဆရင ျပနေပးဆြခရတ ကၽြနမတ႔တေတြန႔ သတ႔လခငတ အၾကမးဖက

သမားေတြ လခငးလႏငမာပ။ ဒလဆရင တ႔မား ေတြ႔ေနရတ ဒကၡဆးႀကးက

လြတၿပေပါ”

“နာရေပါငး ေတာေတာၾကာျပနေတာ အဖမးခေလယာဥပန႔ ကၽြနမတ႔ဟာ

ခရးဆကၾကရျပနပါတယ။ ကၽြနမတ႔အဖ႔ ေမာလငခကကပၿပး ႀကးမားလာတာေပါ။

ဒါေပမ ဂာမန အၾကမးဖကသမားက ေလယာဥတြငး ဆကသြယေရး

စကားေျပာခြကကေနၿပး ေျပာလာျပနပါတယ။ ကၽြနမတ႔ဟာ ေနာကဆး

သတမတထားတ ခရးစဥတစခဆက ဥးတည ပသနးေနပါၿပတ။ ကၽြနမတ႔န႔အတ

နးစပရာ အစၥေရး ခရးသညေတြကေတာ ေနာကဆးခရးစဥဆတာ ဘယေနရာ

မားပါလမ၊ တ႐တျပညပလား၊ အႏၵယႏငငပလားေပါ၊ ဘယသကမ ယဂနဒါႏငငဆက

ျဖစလမမယဆတာ မေတြးမခၾကဘး”

“ေလသကေလးကေတာ ၾကညႏး ေခာျမ ႏစသမေနသလပါပေလ။ ဂာမန

အၾကမးဖကသမားက စကားေျပာလာျပနပါတယ။ ကပတ႔ဟာ အခ ယဂနဒါႏငငက

အငတကဘ ေလဆပက ေရာကၾကပါၿပ။ ယဂနဒါႏငငသ ႏငငသားမားကလညး

ခငဗားတ႔န႔တကြ ကပတ႔က ကညၾကပါလမမယတ”

“သ႔အေျပာအရေတာ ကၽြနမတ႔အဖ႔ စတဓါတနန တကကြသြားမၾကပါတယ။

သက ႏစသမသကေလးန႔ ဆကေျပာရက… ေျပာရကပေပါ…”



“သစကားေျပာလ႔ ၿပးေတာ ကၽြနမတ႔က လကခပမားပင တးလကၾကပါ

ေသးတယ။ ဝမးသာလြနးၾကလ႔ေပါေလ။ တခ႕မား ဝမးသာမကရညမားေတာင

လညလာၾကပါတယ။”

“ဒါေပမလညး ဒၾကညႏး ဝမးသာမႈက မၾကာရညလပါဘး အငတကဘ

ေလဆပေရာကလ႔ ေလယာဥပေပၚက ေအာကက ဆငးခငးၿပးတေနာက

ႏစနာရေလာက အၾကာမာကၽြနမတ႔ အားလးရ႕ ဝမးသာအားတကမႈေတြဟာ

ေပာကကြယသြားရေတာတာပါပ။”

“အားလးက ထငၾကတာေပါ… ယဂနဒါႏငငဟာ ေလယာဥက အၾကမးဖကၿပး

အပငစးလာတ သေတြက ေထာကခသမႈမျပပ ေနလမမယ၊ ျပနလႊတေရးစကား

ေျပာဆမႈဟာလညး ေအာငျမငလမမယ ထငေနၾကတာေပါ… ဒါေပမ ျမငကြငးက

တမးျဖစေနတယ၊ အၾကမးဖကသမားေတြ ေလယာဥထက ထြကလာေတာ ယဂနဒါ

စစသားေတြက ဖကလတကငးန႔ ဖကလ႔မားေတာင နမးေနလကေသးတယ…

ေနာကၿပး ေလဆပခနးမေဆာငမာလ အၾကမးဖကသမားတခ႕က ေစာငလ႔ေတာင

ေနလကေသးတယ”

“ကၽြနမတ႔ဟာ တဖကတခကစ တနးစထားၿပး ႐ငဖယေသနတေတြန႔

ခနထားတ ယဂနဒါ စစသားေတြၾကားထက ေလဆပ ခနးမေဆာငထက ဝငခၾက

ရတယ”

“တနလၤာေန႔ မြနးလြပငးေပါ”

“ကၽြနမတ႔အားလးက ခနးမကယႀကးထ စျပသြငးထားတယ။ ဘယလ

ျဖစလာမလ ဆတာကမသဘး၊ ကၽြနမတ႔ တေတြဟာ အဒ ခနးမကယႀကးထမာပ

အပစကေလးေတြဖြ႔ၿပး တစစစ တစစစလ ျဖစေနၾကတယ… ကၽြနမတ႔



အပစထမာေတာ အစၥေရးလမး (၁၂) ဥးပါဝငခပါတယ။ ကၽြနမတ႔ဟာ နားေနခနးက

ဝငတ တခါးေပါကအနားက ေဒါငေကြးကေလးထမာ ကလားထငေတြဝငးကာၿပး

ေနၾကတယ”

“ကၽြနမတ႔အားလး စတ႐ႈတေထြးေနၾကတယ။ ေၾကာကတဝက ရြ႕တဝကန႔

ဘာလပရမနး မသေအာင ျဖစေနၾကတယ။ အျပငဗနးကေတာ မေၾကာကတဟန၊

မရြ႕တဟနမး ဘာမထမကႏာထားမး ေဆာငထားၾကပါတယ”

“သားငယဘငနန႔ သားႀကး ရြနတ႔ဟာလညး သတ႔ဟာ လလားေျမာကၿပ

ဆတ အသြငသ႑ာနမး ေဆာငထားႏငၾကပါတယ။ ကေလးေတြ ေတာရာပါတယ”

“ကၽြနမတ႔ အပစထက ပါစကကဟငဆတလက ရယစရာ ေမာစရာေျပာလ႔

ေပါေလ။ (ကဟငမာ လပတျပကကယဆယေရးတြင ေသဆးခသည။) သက

ကၽြနမတ႔က အားေပးစကား ေျပာတာေပါ၊ ခငဗားတ႔ ကပန႔ တစခရးတညး ျဖစတာ

ဝမးသာစရာပ၊ ကပဟာ ေဘးအေပါငး ရနအေပါငးက လြတေျမာကႏငတ စပယရယ

လစဗ၊ ဂးလမးေတြ အစလက အျပလက သတခရတနးကလညး

အကဥးလြတေျမာကတ အထမာ ကပတစေယာက ပါခတယ။ အစၥေရးႏငငအတြက

တကရတ တကပြ ေတာေတာမားမားမာလ ကပပါခတာပ။ ေသမငးန႔ ခဏခဏ

ရငဆငခသ... ဒါေပမ စပယရယလစဗ… တ”

အဂၤါေနအဂၤါေနအဂၤါေနအဂၤါေန႔႔ ႔႔

“ညကေတာ ကၽြနမတ႔ အပႏငသေလာက ႀကးစားၿပး အပၾကညၾကပါတယ။

နာရနနေလးပ အပလကရေစအနးေတာ ဒါက အပလ႔ရတယလ႔ပ ေခၚရမာေပါ...

တခ႕ကေလ ကလားထငေပၚမာ အပရတာကလြလ႔ ကၽြနမတ႔အားလး ၾကမးျပငေပၚမာ



အပၾကရပါတယ။ ၾကမးျပငေပၚ အပရတာလညး မဆးလပါဘး၊ သစသားခပေျပာေျပာ

ခငးထားေတာ သကသာသလလ”

“ဒကေန႔ အဖ႔ကေတာ ကနလြယလကတာလ႔ပ ေျပာရမလား မသပါဘး၊

ကၽြနမခငပြနးအဇက ေျပာေသးတယ၊ တာဝနအားတ ေန႔မးန႔ တတယကြ… တ”

“သတ႔ကလညး ကၽြနမတ႔ ဓါးစာခေတြအတြက ကငတငးကေလး

ဖြငေပးၾကတယ။ တခ႕အပစကလညး စာရြကႀကးႀကး ရာၿပး ကားကြက ခၾကတယ။

ပလငးဖးေတြက ကားေကာငလပၿပး ကားကစားၾကတယ။”

“ဓါးစာခ အပစတစစထက အဗငဆတ သကေတာ ဖထပ ဘယက

ရာလာတယေတာ မသဘး၊ ဖဝငးကေလးေတာင ေထာငလကေသးတယ… ေနာကၿပး

ေတာလ ေန႔စဥလလ ယဂနဒါသမၼတႀကး အမငကယတင လာေရာကေတြ႔ဆ

ေနတာကလညး ကၽြနမတ႔ အားတကစရာလလ”

ဤေနရာတြင ဆာရာသည ေရ႕ဆကမေရးေတာပ ရပထားျပနေလသည။

ေရးဝစရာေတြ မဟတေလေရာသလား မသ။

“ေန႔စဥေန႔တငးပ ယနေဖါငးတစမးစန႔ သလာပါတယ။ တစခါေတာ ေလထး

စစဝတစန႔… ေနာကတခါ ေလယာဥပငးေလာ ယနေဖါငးန႔ ေနာကၿပး ေရတပဗလခပ

ယနေဖါငးႀကးန႔လညး လာလကေသးတယ။ တစခါကေတာ အလြနလပါတ

သ႔ဇနးရယ၊ သ႔သားကေလးရယ ပါလာတယ။ သားကေလးကေတာ သ႔ယနေဖါငး

မးန႔ပါပ။ မၾကာခဏ လာစစပါတယ။ သစေျပာလကတ စကားကေတာ ကၽြနမနားထ

စြေနတယ။ ကပက မသတလမားအဖ႔ေတာ ကပဟာ ေဒါကတာအဒအမငဒါပါပ...

ၿပးေတာမ တအားရယခလကတယ။ ေနာကၿပး ဆကေျပာလကေသး၊ ခငဗားတ႔



အားလး ကပကသၿပးၾကားၿပး ျဖစၾကမာပါပ...။အၿပးတေနာကတာ မန႔ခြနးရညႀကး

ေျပာေတာတာပါပ။

စကား ဆးသြားေတာ ကၽြနမတ႔တေတြက ေျမႇာလငခကကေလး

ေပးလကေသး၊ ခငဗားတ႔တေတြဟာ အျပစမတ သေတြပါ။ ကပကခငဗားတ႔

လြတေျမာကေရးအတြက ကပေဆာငရြကပါမယ... ကပဟာ ခငဗားတ႔အေပၚမာ

ေကာငးပါတယ... အလေျပာတနးက ရငအပႀကးက စြငထတထားၿပး ပါးစပက

ျပးၿဖးၿဖး လပထားတာေပါ… စကားကလညး အားရပါးရ ေျပာခလကပါတယ။”

အၾကမးဖကသမားေခါငးေဆာင ဂာမနဟာ အသက (၂ဝ) ေကာ၊ မကႏာ

ဝငးဝငးကေလးန႔ပါ၊ သ႔က စကားေျပာၾကညဖ႔ ႀကးစားပါတယ။ သဟာ ေလယာဥ

အပငစးမႈ တစခက လပခဘးတယ။ သဟာ ဘာဒါမနးေဟာဖအပစက ျဖစတအတြက

သ႔ႏငငက ျပနမသြားနငေတာဘးလ႔ ဆပါတယ။ အၾကမးဖက ေခါငးေဆာင

ဂာမနအမးသားက “သဟာ နာဇဆန႔ကငေရးသမားပါလ႔ ေျပာေတာ ကၽြနမက ဒါျဖင

ဂးအမးသားေတြအေပၚ ဘာေၾကာင အခလလပသလလ႔ ေမးလကတာေပါ”

ကၽြနမက အလေမးလကေတာ သ႔အဖ႔ အေျဖရခကသြားတယ ထငပါရ႕

“ဂးေတြမာ ျပနာရတယဆတာ မနပါတယ။ ဒါေပမ အစၥေရးဖကကလညး

ပါလကစတငး ျပနာရတယဆတာ နားလညေစခငပါတယ... ဒါေပမ

ဘာပေျပာေျပာ တစေန႔ေန႔ တစခနခနမာေတာ ကမာၻေလာကႀကး တစခလးဟာ

မသားစႀကး တစခပမာ ျဖစလာရမာပါ” တေလ။

ကၽြနမကေတာ သန႔စကားေျပာရငး ျငငးခကထတတာေပါ။ ဒတြငမာပ

အာရတ အၾကမးဖကသမားတစေယာကက စကားဝငးထက ဝငလာၿပး “ဟစတလာက

ဂးလမး ေျခာကသနးက သတခတယဆတာ ကပတ႔ ျပနာမဟတဘး၊ ခငဗားတ႔



ျပနာ ေျဖရငးႏငဖ႔အတြက ကပတ႔ ေမြးရပေျမေပၚမာ ခငဗားတ႔ႏငင

လာေရာကတညေထာငဖ႔ မသငဘးလ႔ ေျပာလကတယ။”

ကၽြနမက ေျပာပါေသးတယ။ “(၁၉၄၈) ခႏစတနးက အာရတေတြဟာ

သေဘာတညခကရဖ႔ ပယခခတ အေၾကာငးရငးျပပါတယ။”

“ကပက ရာဇဝငေတြ လာမေျပာေနန႔၊ ကပက ဒကေန႔ ျပနာကပ

ရငးခငတာ” တေလ။

ကၽြနမတ႔ စကားဝငးမာ ျငငးခနတာေတြကၾကားတ ျပငသစေလယာဥ

ကပၸတနက ခရးသညေတြအားလးက အၾကမးဖကသမားေတြန႔ စကားမေျပာဖ႔

ဟန႔တားျပနပါတယ။ သကလ ဒအပစထမာ အႀကးဆးဆေတာ၊ ႏငငေရး ေဆြးေႏြး

ခကေၾကာင ထခကမႈ ရႏငတယလ႔ သကထငျမင ယဆၿပး ပတပငပါတယ။

စးရမထတလန႔စတန႔ ျဖတေကာခရတ အခနတစခနကေတာ အစၥေရး

အမးသားေတြန႔ တျခား ႏငငျခားသားေတြက ခြျခားၿပး ထတလကတကာလပါပ။

အဒမာလညး ဂာမန အၾကမးဖကသမားဟာ စကားေျပာေကာငးသ ပပ

ေျပေျပျပစျပစန႔ သ႔အစြမးက ျပသြားပါတယ။ ဒခနးမႀကး အေနန႔ဆရင ကၽြနမ

တ႔တေတြ ေနရတာဟာ အလြနပ ၾကပတညး ကဥးေျမာငးလပါတယ။ ဒါေၾကာင

လတငးရ႕ သကသာေခာငခမႈအတြက အပစႏစစ ခြရပါတယလ႔ ရငးျပ ပါတယ။ဒလ

အပစခြတာဟာ လေ႐ြးထတတာ မဟတပါဘးဆတာက အေလးအနကထားၿပး

ရငးျပပါတယ။

ဒါေပမ ဒခနးမႀကးထမာ ကနရစသေတြကေတာ အစၥေရးႏငငသားန႔ ဂးလမး

ေတြခညးပ ျဖစေနၾကၿပဆတာက ေနာကမ ကၽြနမတ႔ သေဘာေပါကခရပါတယ။

ကၽြနမတ႔ ဖတခရဘးတ ဒတယကမ႓ာစစႀကး အတြငးတနးက နာဇေတြက



လေ႐ြးဖယရားတာက သေဘာေပါကခရပါတယ။ ေနာကၿပး အၾကမးဖကသမား

တစဥးျဖစတ ဂာမန အမးသမးကလညး တခနလးပစၥတ ေသနတႀကး တကားကားန႔

ကၽြနမတ႔က လညပတေစာငေနေတာ နာဇလပရပမးေတာ ျဖစေနၿပဆတာ

သလကရေတာ ပၿပး စးရမလာမပါတယ။ အခ ေလယာဥ ျပနေပးဆြခရေတာမပ

ကၽြနမတ႔အဖ႔ အရငက မၾကာခဏ ေမးတတတ ေမးခြနးရ႕ အေျဖက ကၽြနမရာေဖြေတြ႔

ခပါတယ။

“ဟတနးက ဂးလမးေတြဟာ အကဥးစခနးေတြမာ ဘာေၾကာင မေတာလနခ

ၾကတာလ” ဆတ ေမးခြနးေလ။

“အေျဖကေတာ ရပါၿပ။ ကၽြနမတ႔လပ ေနမာပါပ၊ သတ႔တေတြဟာ

အသတခရလမမယလ႔ မထငခၾကပ… တခနခနကရင ျပနလႊတေပးမယလ႔ ထငေန

ၾကမာ အမနပါပ”

ေန႔တငးပါပ။ ဒေန႔ေတာျဖင တ႔တေတြက ျပနလႊတတေန႔ပ၊ ဒါမမဟတရင

အလြနဆး ေနာကတေန႔ဆရင တ႔တေတြက ျပနလႊတေတာမာပလ႔ ထငေန

မၾကပါတယ။ စၿပးေတာ ျပနေပးဆြ ခရတနးကသာ ဒလရကသတပတ

တစပတေလာကမား ၾကာၾကာႀကး ေနရမယဆတာ ႀကသေနရင ကၽြနမေတာ

ခႏငအားရမယေတာင မထငပါဘး။ ကၽြနမကယကၽြနမ သတေသမမာ အမနပါပ။

ဗဒၵဟးေနဗဒၵဟးေနဗဒၵဟးေနဗဒၵဟးေန႔႔ ႔႔

ဓါးစာခ ခရးသညအပစထက ဒတယအပစတစစက ျပနလႊတလကေတာ

ကၽြနမတ႔ အားတကလာရျပနပါတယ။ ျပနလြတဖ႔ အခနပငးေလာကသာ လတယလ႔

ထငေနမတယ။ ကၽြနမတ႔အတြက ေမြ႔ယာတခ႕ ေစာငတခ႕ရပါတယ။ ကယအမလမး

တေနသလလ ျဖစေနပါတယ။ ကၽြနမတ႔အပစက ေမြးယာသးခရပါတယ။



ၾကညလကေတာ… ေခြးသနးေတြ… ဂပးေတြန႔ ျဖစေနတာန႔ ၾကမးျပငေပၚမာပ

အပလကၾကစ႔လ႔ ကၽြနမခငပြနးျဖစသ အဇက ေျပာလကပါတယ။ မနးကေလးေတြန႔

ကေလးေတြက ျခဝငးကေလးထမာ ေျခဆန႔လကဆန႔လပဖ႔ ခြငေပးလာျပနပါတယ။

ဒါက ကၽြနမတ႔ ေတာေတာေလး လြတလပတယလ႔ ထငမေနပါတယ။

ၾကာသာပေတးေနၾကာသာပေတးေနၾကာသာပေတးေနၾကာသာပေတးေန႔။႔။႔။႔။

ကၽြနမတ႔ လြတေျမာကေရးအတြက အစၥေရးႏငငမာ အကဥးခေနရတ

အၾကမးဖကသမားတခ႕က အလအလယအေနန႔ လႊတေပးဖ႔

သေဘာတထားတအေၾကာငး အၾကမးဖကသမားေတြက ကၽြနမတ႔က သတေပး

ေျပာၾကားလာတယ။ ဒေတာလညး ကၽြနမတ႔အဖ႔ လြတေျမာကေတာမယ တကယ

ထငမၾကတယ။ ဘာပေျပာေျပာ နာရပငးေလာကသာလေတာတ ျပနာပလ႔

ေျမႇာလင ထားၾကပါတယ။ ကေလးေတြဆတာလ ကားကစား ေတာလာၾကပါၿပ။

ဖ႐ကလညး ကၽြမးကငလာၾကပါၿပ။ အေနအထားမနတ ဘဝတခ ျဖစေနသလပါပ။

ေမ႔ြယာေတြလညး ထပၿပး ယလာေပးပါတယ။ ၾကမးျပငေပၚမာ

အပရတာၾကာလာေတာ ၾကမးပးပျဖစျဖစ ေခြးသနးပျဖစျဖစ၊ ဂ႐မစကခငေတာပါဘး။

ဒေန႔ညမာ ျပနမလႊတေသးရငေတာ ေမြ႔ယာေပၚမာပ အပေတာမယလ႔

စတကးလကပါတယ။

ေသာၾကာေနေသာၾကာေနေသာၾကာေနေသာၾကာေန႔႔႔႔

ကၽြနမတ႔ တေတြက ျပနမလႊတေသးပါ။ ေမာရစရႏငငက ခရးထြကခြာမဆဆ

ယဂနဒါ သမၼတႀကး အဒအမငဟာ ကၽြနမတ႔တေတြက လာေတ႔ြၿပး ကၽြနမတ႔

ျပနာက အေအယအစညးအေဝးမာ တငျပေဆြးေႏြး အေျဖရာမယ။ အေျဖလညး

ေတြ႔ပါလမမယဟ ေျပာၾကား အားေပးသြားပါတယ။ အေျခအေနကေတာ မနမနပါပ။

ဒကေန႔ အဝတေတြက ေလာခြငျပတယ။ ယဂနဒါ စစသားေတြက အဝတလနးဖ႔



တနးေတြက လပေပးတယ။ ကၽြနမတ႔ ေန႔စဥလမးေလာကခြင ရတ ေနာကေဖး

ျခကေလးထမာေပါ။ အဝတတခ႕ ေလာခြငရတာကပ ေကာငးလပါေပတယ။

ေရခးခြင မရတာကေတာ ဝမးနညးစရာပါပ။ ကၽြနမကေတာျဖင တကကပ

ေရခးခငလပါဘ။ ထေနရာအေရာကတြင ဆာရာ၏ ေန႔စဥမတတမးမာ ေရ႕ဆက

မေရးေတာပ ၿပးျပတရပတန႔ သြားေလသည။ ေန႔စဥမတတမး ေရးသားမႈ ရပတန႔

သြားျခငးမာလညး ဆာရာအဖ႔ အျခား ဓါးစာခမားနညးတ ဝမးကက ေရာဂါက

အျပငးအထန ခစားလာရေသာေၾကာင ျဖစေလသည။ တကယလး

နာကငကကခေလၿပ။ ေရမေကာငးျခငးေၾကာင ဝမးကကေရာဂါ ခစားရသညဟ

ဆာရာကထငသည။ သ႔ေပမ ဘာကမ အမနမေျပာႏငေပ။ ဆာရာတ႔အား

ကယဆယၿပးခသညေနာက ဆာရာ၏ ျပနေျပာခကမားမာ သာ၍ပင စတဝငစား

ဖြယရာ ျဖစေပေတာသည။

စေနေနစေနေနစေနေနစေနေန႔႔႔႔

တကယေတာ ဘာမမထးသည ႐း႐းစေနေန႔ပင ျဖစေပသည။ ဘာပေျပာေျပာ

ေျမႇာလငခကေတာ ႀကးႀကးမားမား ထားျမထားေနၾကေပသည။ ေနာကတေန႔ဆလင

လြတလမမညဟ ထငျမထငေနၾကသည။ ထေန႔ မြနးတညခနေလာကတြင သားငယ

(ဘငန) ဘငဂမငက မမတ႔အား ကယတငလမမညဟ ထငေနမေၾကာငး

ေျပာၾကားလာသည။ မတေဆြတစဥးက မငးေခါငးထက ဒအေတြး ဘယလ

ေရာကလာသလဟ ေမးျမနးရာ ဘငနက အလလစတထက ထငမလာတယဟပင

အေျဖေပးလကေလသည။ တေန႔လး ေဒါငေကြးေလးထမာ သကသကသာသာ

ေနႏငရေအာင ႀကးစားရငး သားအမတစစ ေနခၾကေလသည။



စေနေန႔ မြနးလြပငးတြင ဓါးစာခမားအတြက ေခါငးအး ေတာေတာမားမား

လာေရာကေပးပ႔ ၾကျပနသျဖင သတ႔ တေတြအဖ႔ ေတာေတာကေလး

သကေတာငသကသာ ေနၾကရျပနသည။ ေရကလညး နညးနညးသာရေပသည။

အစၥေရး ကြနမနဒမား ေရာကရၿပး လပတျပက ကယဆယေရးလပငနး

စတငခနတြင သတ႔တေတြ ဖကစားေကာငးေနတနး ရေနၾကသည။ အစၥေရးႏငငရ

သတ႔၏ အမျပနေရာကေသာအခါ သားႀကးရႊန၏ အပအတြငး၌ ကြနမနဒမား

ဝငေရာက ပစခတခနတြင ရႊနကငထားေသာ ဖခပမားက ျပနလည

ေတြ႔ရခၾကရေပသည။

“ကၽြနမတ႔ ဖကစားေနၾကတနး ေသနတသ အတြလကတသ ၾကားလက

ရတယ။ ဖကစားေနၾကတအထက စစျပနႀကး တစေယာကကေတာ ယဂနဒါ

စစသားေတြရ႕ ေသနတ မေတာတဆထြကတာ ျဖစမာေပါလ႔ ေျပာလကပါတယ” ဟ

ဆာရာက ရငးျပေလသည။

“ေနာကထပ ေသနတသေတြထပၿပး ဆဆညည ၾကားရျပနတယ။

ဒေတာလညး ဖကစားေနတ အထက တစဥးက ယဂနဒါ စစသားေတြရ႕

ေသနတသၾကားလ႔ အၾကမးဖကသမားေတြ လန႔ၿပး ပစမာေပါကြာ… တ…

ဖကစားေတာင မပကၾကပါဘး”

“ဒါေပမ ေသနတသေတြက ပၿပး မားလာတယ။ ကၽြနမတ႔ အားလး

ၾကမးျပငေပၚ ေမာကၿပး လေနၾကတယ။ ေရခးခနးကပၿပး ကညကြယ ေပးႏငမယ

ထငလ႔ မေကာငးတြားတြားၿပး သြားၾကျပနတယ”

“ပစသခတသေတြက (၁၅) မနစေလာက တဆကထလ ျဖစေနတယ။

ပစသေတြ နနၿငမျပနေတာ ကၽြနမတ႔ တခ႕ ေရခးခနးထက ခနးမႀကးထကတြားၿပး



ျပနထြကလာတယ။ အဒမာတင အၾသစရာက ေတြ႔ၾကရေတာတာပါပရင။ အစၥေရး

စစသားေတြကေပါ။ ကၽြနမတ႔က ေလယာဥပဆ လကခဖ႔ ေခၚၾကတယ”

“ကၽြနမတ႔ေတာျဖင မယႏငေလာက ေအာငပါပ။ တနလႈပေျခာကျခားၿပး

လပစစဓါတလကသလ ျဖစခရပါတယ။ ဘာေတြမား ျဖစေနတယဆတာ ႐တတရက

မရငးသလပါပ”

ဆာရာမာ ၄ငးတ႔၏ မသားစႏငအတ ဟာၾကလ ေလယာဥပထသ႔ ေရာကရ

ၿပး အစၥေရး စစသားမား၏ ဝငးရေစာငေရာကျခငးက ခရေတာမ သားႀကးရႊန၏

ပခးေပၚတြင ကေလးငယပမာ မကရည သြနးခလကေလေတာသည။ ငလကသညမာ

ငါးမနစလးလး။ ခႏစရကလးလး မသားစၾကားမာ သားငယႏစဥးေရ႕မာ

မားမားမတမတ ရပခၿပး သတ ေမြးျပရခေပမ ခေတာ အားလးေကာလြနလာၿပမ႔

မကရညမးက တာကးသလ ျဖစခရပါေလၿပ။

“ကၽြနမငလ႔ဝေတာ ေဘးက လညၾကညမပါတယ။ ကၽြနမတ႔

အျပနခရးအတြက ဒေလယာဥပႀကး ထြကလ႔မ ရနငပါမလား ေအာငေမမပါတယ။

လေတြကလညး မားၿပး ျပညၾကပ ညႇပသပေနေတာတယ။ ေနာကၿပး

ယဂနဒါမာလညး ခာလခကပလနး စစတပမးမ မဟတတာ၊ ကၽြနမတ႔ ေလယာဥပက

ယဂနဒါစစသားေတြ ပစခေတာမာပလ႔ စးရမစတ လႊမးေနမပါတယ။

ယဂနဒါ စစသားေတြက ကၽြနမတ႔ ေလယာဥပက ပစမခႏငရငေတာင

အဂစေလယာဥေတြက ၾကားျဖတတကခက ပစခေလေရာမလား... ကၽြနမေတာျဖင

ရင… ပလ႔ေတာင တနလႈပေၾကာကရြ႕ ေနမပါေသးတယ။ အျပနခရး တေလာကလး

မာေတာ ေဘးပတဝနးကငက ဘယသ႔ကပ ၾကညလကၾကညလက တခ႕ကလညး

ၿငမလ႔... တခ႕မား အဝတအစားျပညစေအာင ဝတမထားႏငၾကဘး၊ ညဝတအကႌန႔

လေတြလညးပါရ႕။ ျမငကြငးကေတာ ဝမးနညးစရာ အတပါပ… စစသားတငးကေတာ



ပနးကေလးမားပမာပါပ... တခ႕မားဆရင ကေလးသာသာ ငယငယကေလးေတြပ

ရေသးတာ... သတ႔ တေတြၾကညရတာလညး မရႊငမပန႔ ေတာေတာေလးၿငမၿပး

လပစရာေတြကေတာ ဖတဖတလတလတ ျမနျမနဆနဆန လပေနၾကပါတယ။

ေနာကေတာမ သတ႔ရ႕ တကပြေခါငးေဆာင ကဆးခရလ႔ ဆတာ ကၽြနမတ႔

သလကရေတာ သတ႔န႔ထပတ ေၾကကြမပါတယ။

ကယတငလ႔ လြတေျမာကလာၾကၿပဆေတာ ရငတ႔ ေျမႇာလငသလ

စစသားေတြန႔ ဖကလတကငး ဝမးပနးတသာ မျဖစခရဘးေပါရင။ ကၽြနမတ႔ကလညး

တနလႈပေျခာကျခားလ႔၊ သတ႔မာလညး ေခါငးေဆာငက တကပြမာကလ႔ဆေတာ

အားလး ေၾကေၾကကြကြ ျဖစေနရပါတယ။ ဒၾကားထမာ စစသားတစေယာကကေတာ

ေအးစကၿငမသကေနတ အေျခအေနက ေျပာငးလေအာင ႀကးစားၿပး

ရယရယေမာေမာန႔ လပၾကညပါေသးတယ။ ဒါေပမ ဝမးနညးေၾကကြမႈ ထထညက

ႀကးမားလြနးေတာ သ႔ႀကးစားမႈကလညး အရာမထငေတာဘးေပါရင”

ကၽြနမတ႔ ဘငဂရယေလဆပ ေရာကေတာ ကၽြနမတ႔ ဘယလမ မေျမႇာ

လငထားတ ႀကဆမႈေတြက ေတြ႔ရေတာတာပါပ။ လအပႀကးကလညး မနညးပါဘး။

လေတြဝငးအ ေပြ႔ဖကလကၾကတာဟာ အသကဘယက ထြကရမလေတာင

မသႏငေအာင ျဖစခမပါတယ။ ကၽြနမေယာကား အဇကေတာင ေျပာေသးတယရင။

“တ႔တေတြက အၾကမးဖကသမားေတြက အငတကဘမာ ေသေအာငမသတေပမ

ဒမာေတာ ဝမးသာလြနးတ လစႀကးေၾကာင တ႔တေတြ ေသမလားပ မသဘး” လ႔

ရယရယေမာေမာေျပာရငး သကလညး ေတြ႔သမလေတြက ေပြ႔ဖက ႏႈတဆကေနမ

ပါတယ။

အဇႏင ဇနးသညဆာရာတ႔ မသားစ ေနအမျဖစသည ရမမကအဗစခနးမသ႔

ျပနလည ေရာကရေနၾကေသာအခါ ၄ငးတ႔၏ ေနအမမာ ပနးမာလာဆငႀကးသဖြယ



ျဖစေနသညက ေတြ႔ၾကရေပေတာသည။ အမခနး အဝငဝတြငလညး “အတေန

အခနးေပါငးမားစြာရ မသားစမားထမ” စာတနးႀကးက ေျမျဖခေရာငစႏင ေရးသား

ထားသညက ေတြ႔လကၾကရသျဖင ဆာရာတ႔ မသားစမာ မကရညလညလမတတ

ဝမးသာ ေကးဇးတငမၾကေလသည။ ဧညခနးထတြငလညး ပနးျခငးႀကး (၂ဝ)

ေကာက ေနရာယထားႏငၿပျဖစေလသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၅၅၅၅ ))))

ေေေေပာတျပာတျပာတျပာတျပးျပးပးျပးပးျပးပးျပး

အစၥေရး တႏငငလး ေပာၾကသည။ ဓါးစာခအျဖစမ လြတေျမာကလာေသာ

ေဆြမးသားခငးမားက အစၥေရးႏငင ဘငဂရယ ေလဆပမ အစၥေရးျပညသတ႔က

ျပးမကရညတ႔ျဖင ႀကဆၾကေလၿပ။ အငတကဘ ေလဆပမ ဓါးစာခမား ေအာငျမင

ေခာေမာစြာ ကယတငလာၿပဆေသာ သတငးမာ အစၥေရး အစးရက တရားဝင

မထတျပနမပင အစၥေရးျပညသတ႔ ဘယပဘယနညး သေနၾကသညကပင

မေျပာႏငေအာင ျဖစခရေလသည။

မးမမလငးေသး။ ဘငဂရယေလဆပတြင ဓါးစာခတ႔က ႀကဆမညသမား

ျပညႏကေနေလၿပ။ အစၥေရးႏငငေတာ အလကေလးမားက ေဝ႔ရမးေနၾကေလၿပ။

မျဖစႏငသညက ျဖစခရေလၿပဟ ေရဒယမ အစၥေရးက ေကညာလကေသာအခါ

ရကသတပတ တပတလးလး အစၥေရးျပညသတ႔ ႀကမမမးအးခရသညပမာ

ပေဆြးေသာက ေရာကချခငးမာ ပနးၾကာဖကေပၚတြင ေရတငသကသ႔ ေလာက

ေပာကပက သြားခရေလၿပ။ ဓါးစာခတ႔၏ ေဆြမးသားခငးမား၊ မတေဆြ

အေပါငးအသငးမား၊ တပမေတာသားမားႏင ျပညသအမားက ဘယသကမ



မေခၚရမစ႐းရပႏင ဘငဂရယေလဆပသ႔ အလလ ေရာကရေနၾကေလၿပ။ “(၁၉၄၈)

ခႏစတနးက အစၥေရးႏငငသစ ေကညာတအခနရယ၊ အခအခနရယဟာျဖင

လထစေဝးမႈ အမားဆးပါပ” ဟ အဖးႀကးတစဥးက ဘငဂရယ ေလဆပ၌ ေျပာၾကားေန

ေတာသည။

ေပာလြနး၍ငၾကသည။ အလကေလးမား ကင၍လညး ခနၾက၊ ေပါကၾက၊

ကၾကသည။ ဓါးစာခမားက တငေဆာငလာသည ဟာၾကလ ေလယာဥႀကးမား

အနကမ ပထမဥးဆးတစစငး ေျမျပငသ႔ သကဆငးလာေသာအခါ လအပႀကးက

ေလယာဥဆသ႔ အေျပးအလႊား သြားကာ ႀကဆၾကသည။ ဟာၾကလ စ ၁၃ဝ သည

အစၥေရးေျမသ႔ ဇလင (၄) ရက တနဂၤေႏြေန႔ နနက(၇) နာရ (၃၅) မနစ တတတြင

သကဆငးလာႏငခေပသည။ အငတကဘ ေလဆပမ ကယတငလာႏငသမားမာ

အစၥေရးႏငငသား (၆ဝ) ဥး၊ ျပငသစႏငငသား (၂၂) ဥး၊ အစၥေရးပးတြႏငငသား (၁ဝ)

ဥး တငးျပညမတစဥးႏင ျပနေပးဆြခရေသာ ေလယာဥဝနထမး (၁၂) ဥး ပါဝင

ခေပသည။

ေလယာဥေပၚမ ဆငးလာသည လြတေျမာကလာေသာ ဓါးစာခအခ႕မာ

ေခာကခားမႈ အရန မေျပေသး။ အခ႕မာ စကားပင မေျပာႏငၾက။ ပါးျပငေပၚတြင

မကရညစးေၾကာငးျဖင ေလယာဥဆသ႔ ေျပးလာေသာ လအပႀကးအနကမ

ေဆြမးသားခငးမားက ေတြ႔လေတြ႔ျငား မကလးအျပးသားျဖင ရာေနၾကသညမာ

႐ပရငကားေကာငးတစခမ အျမငဆးခစားခက ျမငကြငးတစခက ႐ႈျမငေနရသည

အသြငပင ျဖစေလေတာသည။ ဝနႀကးခပ ရဇတရာဘငကယတင ေလဆပ၌

လာေရာကႀကဆသည။ ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစလညး ေရာကရလာသည။

လြတေျမာကလာသမားအနကမ အသက(၆ဝ) ႏစခန႔ရ အစၥေရး



အမးသမးႀကးတစဥးက “ဒလသားေကာငးေတြ ေပၚထြနးပါေစ၊ အစၥေရးႏငငက

ေကာငးခးေပးပါေစ” ဟ ေအာလကေပသည။

အမးသမးႀကးက မကရည ေတြေတြကရငးက “ကာကြယေရးရပေငြ

တးျမႇငၾက၊ အခလပငနးက သကေသျပေနပါပေကာလား” ဟ ထပမ ေအာဟစ

ေျပာဆျပနေလသည။ အစၥေရးဝနႀကးခပႏင ကာကြယေရးဝနႀကးတ႔က ႀကဆ

ႏႈတခြနးဆကစကား အနညးငယေျပာရန ၾကရြယခကသညပငလင လထႀကး၏

ေပာရႊငမႈႀကးက မေကာလြနႏငသျဖင လကေလာလကရေပသည။

ဝငပလငးေတြ တလကၿပး တလကေျပာငးေနသည။ ဝငးႀကးပတပတ ေပြ႔ဖက

ႏႈတဆကမႈေတြက မားလသည။ အစၥေရးတႏငငလး ေပာေနၾကသည။

အစၥေရးတႏငငလး ဂဏယေနသည။ ေလယာဥပမားမာ ေဂ႐ဆလင

ေကာငးကငျပငတြင ဝပကာ “ငါတ႔အားလး ဇဟားလက ေလးစားမည” ဟေသာ

စာတမးႀကးက ေကာငးကငျပင၌ ေရးျခယလက ရၾကသည။ “ဇဟားလ” မာ

“အစၥေရးတပဖြ႔မား” ၏စာလးက အတေကာက စစညးထားျခငးျဖစသည။

အေမရကနႏစ (၂ဝဝ) ေအာငပြ ကငးပရန ေဂ႐ဆလင၌ စ႐းေနၾကေသာ

အစၥေရးလမးမားႏင အေမရကနဂး (၂ဝဝဝ) ေကာသည တစဥးကတစဥး

အလႈကသလႈက ဖကရမးၾကၿပး ဝမးသာမကရညမားျဖင ေပာပြ ဆငႏႊခၾကေလၿပ။

အေမရကနႏစ (၂ဝဝ) ေမြးေန႔တြင အစၥေရးႏငငက ကမ႓ာတဝမးလးသ႔

ေမြးေန႔လကေဆာင ေပးခပါေလၿပဟ ေကြးေၾကာၾကေလသည။

ေဒးဗစအ႐ြနဘကဇက ေျပာၾကားရာတြင ထလကေဆာငက တျခားမဟတ၊

ပညတေတာ (၁၁) ခက၌ ပါဝငသည “အၾကမးဖကလပရပက သငသည င႔ခ

ဥးညြတစရာ မလ” ဟေသာ စာပဒပငျဖစသညဟ ေျပာၾကားလကေလသည။



ဝနႀကးခပရာဘငႏင ၄ငး၏အစးရအဖြ႔ဝင ဝနႀကးမားသည အငတကဘ

ေလဆပတကပြ နာရမားစြာအတြငး ႐းခနးကေလးထ၌ တညလးေနၾကၿပး ဓါးစာခ

ကယဆယေရးသတငးက ေစာငစားေနခၾကေပသည။ အငတကဘ ေလဆပမ

ဓါးစာခမားကယတငမႈ ေအာငျမငခသညမာ ေသခာေသာအခါ ဝနႀကးခပသည

တယလဖနးနပါတမား အသငေရးသားထားေသာ စာရငးအရ တယလဖနးက

ေကာကကငကာ တစဥးၿပးတစဥးထ ဆကသြယေလေတာသည။

ဝနႀကးခပက ပထမဥးဆး တယလဖနးဆကသမာ အစၥေရးသမၼတႀကးထသ႔

ျဖစေလသည။ ဒတယဆကသြယခသမာ အစၥေရးဝနႀကးခပေဟာငး ဂလဒါေမယာ

ျဖစေလသည။ ခးကးဂဏျပပါတယဟ အသက (၇၈) ႏစရၿပ ျဖစေသာ

ဝနႀကးခပေဟာငး မစၥကေမယာက ျပနလည ေျပာၾကားလကေလသည။

အၾကမးဖကေခမအၾကမးဖကေခမအၾကမးဖကေခမအၾကမးဖကေခမႈႈ ႈႈနးေရးနးေရးနးေရးနးေရး

အၾကမးဖက လပငနးရပမားက ကမ႓ာ၌ အၿပးတင ေခမႈနးႏငေရးအတြက

အစၥေရးႏငင အေနျဖင မမအခနးက႑က ေဖၚေဆာငခပါၿပဟ အစၥေရးဝနႀကးခပ

ရဇတရာဘငက ဇလင (၄) ရက တနဂၤေႏြ ေန႔ရကတြင ကငးပသည

အစၥေရးပါလမနတြင ေျပာၾကား လကေလေတာသည။ ဝနၾကးခပ ေျပာစကားမား

အနက ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငသည ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားႏင

အေပါငးပါသဖြယ ျပမ ကငၾကခေပသညဟ စြပစြေျပာဆလကေသာ အခကတစရပ

ပါဝငေပသည။

ပါလကစတငးလလားေသာ အၾကမးဖကသမားမားသည ေလယာဥက

အပငစးၿပးေနာက အတငးဆငးသကခငးေစမည ေလဆပမားအျဖစ ေျမပ၌ ႀကတင

သတမတထားရာတြင ယဂနဒါႏငငမာလညး အပါအဝငျဖစသညဟ သရေပသည။

ဥပမာ မားစြာအနကက တစခကမားေလာကသာ ျပရမညဆလင



အငတကဘေလဆပသ႔ ျပနေပးဆြခရသည ျပငသစေလယာဥပႀကး အေရာကတြင

ေျမျပင၌ အဖကဖကက ႀကတငျပငဆငမႈမား ျပလပထားၿပး ျဖစေနျခငးပင


အၾကမးဖကသမားမားအား ကညမႈ ျပညျပညစစ ေပးချခငးက

သကေသခေနသည။ ဓါးစာခမားအား အငတကဘ ေလဆပသ႔ ေခၚေဆာငလာခၿပး

ေနာကပငးတြင အၾကမးဖကသမား ေလးဥးကထပမ အငအားျဖညႏငသညက

ၾကညျခငးအားျဖင ထအၾကမးဖကသမားေလးဥးမာ အငတကဘသ႔ ႀကတငေရာကရ

ေနသညမာ ေသခာေပသည။

၄ငးတ႔အားလး စကေသနတ အလတစားမား၊ ႐ငဖယေသနတမား၊

ဘာရတတာပစၥတႏင ယမးဘလးမား အသငကငေဆာင ထားၾကေပသည။

ဓါးစာခမားက လသးနညးသည ေလဆပခနးမေဆာငအတြငး ေမာငးသြငးလကၿပး

အပငစးလာေသာ ေလယာဥက၄ငး၊ ဓါးစာခမားထားသည

ေလဆပခနးမေဆာင အေဟာငးက၄ငး၊ ယမးဘလးမား တပဆငထားလက

ၾကေပသည။ ယငးေနာက သမၼတအဒအမငက ၄ငးတ႔၏ ေျပာေရးဆခြင ရသအျဖစျဖင

ႏငငအသးသးတြင ဖမးဆးခထားရေသာ အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥးက

လႊတလငလႊတ မလႊတလင ဓါးစာခမားႏင ျပငသစ ေလယာဥဝနထမးမားက

သတပစမညဟ ၿခမးေျခာကလကေလသည။ ျပနလႊတေပးရန ေတာငးဆေသာ

အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥးအနက အၾကမးဖကသမား (၄ဝ) မာ အစၥေရး

အကဥးေထာငတြင ရေနေပသည။

(မတခက) တကတကဆငဆငဟ ဆရမညလားမသ၊ အၾကမးဖက

သမားမားက အျပစေပးခေနရေသာ အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥး လႊတေပးရန



ေတာငးဆသည။ အစၥေရးက အဖမးခေနရေသာ ၄ငးတ႔အမးသား ဓါးစာခမားက (၅၃)

မနစထႏင ကယတငလာနငသည။

အစၥေရးတြင အကဥးခေနရေသာ အၾကမးဖကသမားမားအနက

ပါလကစတငး ေျပာကကားမားအတြက လကနကကနကးေပးသျဖင လြနခေသာ

ႏစႏစခန႔က အျပစေပးခရသည ကကသလစဘနးေတာႀကး အလရယကာပစ၊

(၁၉၇၂) ခႏစက တယလအဗစေလဆပ၌ ဗးေဖါကခြခေသာ ဂာမနတပနအဖ႔ြဝင

ကဇအကာမတအပါအဝင ျဖစေလသည။ ကဇအကာမတမာ ဗးခြသသးဥးအနက

တစဥးတညးသာ အသကရင ကနရစခသျဖစၿပး ၄ငးတ႔၏ လကခကျဖင

ေလဆပတြင လေပါငး (၁၇) ဥးေသဆးခရေပသည။

အၾကမးဖကသမားမား လႊတေပးရန ေတာငးဆထားသမား အနကမ (၁၃)

ဥးမာ ျပငသစႏငင၊ ဆြစဇာလနႏငင၊ ကငညာႏငငႏင အေနာကဂာမန ႏငငတ႔တြင

ရေနေပသည။ (၁၃) ဥးအနကမ (၆) ဥးမာ အာဒါမနးေဟာဖ အၾကမးဖကသမား

ဂာမနအမးသားမား ျဖစေပသည။ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားက ၄ငးတ႔

လႊတေပးရန ေတာငးဆထားေသာ ဓါးစာခ (၅၃) ဥးက တနဂၤေႏြေန႔ (ဇလင၄ရက)

နနက(၁၁) နာရတြငမ မလႊတလင ၄ငးတ႔လကတြငးရ အစၥေရးအကဥးသား

ဓါးစာခတ႔က သတပစေတာမညဟ ေနာကဆးရာဇသ ေပးထားခၿပး ျဖစေလသည။

ယငးသ႔ အၾကမးဖကသမားမား၏ ေတာငးဆခကက ျပငသစႏင

ဂာမနအစးရတ႔က ခပတငးတငးပင မလကေလာပ ေနသည။ ျပငသစႏငင၌

အကဥးခေနရေသာ ဆလမယာအမပါ႐ပါစမလာမာ (၁၉၇၅) ခႏစ အကန

ေလာကတြင ေထာငမ လႊတခၿပးျဖစေလသည။ ဆြစဇာလနႏငင အစးရကမ

ေရငႏႈတပတ လပေနသည။ ကငညာႏငငကမ ၄ငးတ႔အကဥးေထာင၌ ပါလကစတငး

တစဥးတစေလမ မရဟ ျငငးဆသည။



ဤအေတာအတြငး ဓါးစာခမားမာ အငတကဘ ေလယာဥခနးမေဆာင၌

ေသရမညအခနက တေရြ႕ေရြ႕ ေစာငရငး တစဥးႏငတစဥး ဖကတြယကာ

ေအးခမးလေသာညမားက ကနလြနခရေလသည။ ယဂနဒါ သမၼတႀကး

အဒအမငအေနျဖင ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားႏင ပးေပါငးကာ ပါဝငမႈ

ရခသညဟ အစၥေရးဖကက စြပစြခေပသည။

အစၥေရး ေထာကလမးေရးအဖြ႔မ ရေသာသတငးမားအရ၄ငး၊ လြတေျမာက

လာေသာ ဓါးစာခအခ႕၏ ေျပာစကားအရ၄ငး၊ ကငပါလာတြင ရေသာ သတမနမား၏

မတခကအရ၄ငး၊ အၾကမးဖကသမားမား အငတကဘ ေလဆပေရာကၿပးသည

ေနာကပငးတြင သမၼတႀကးအမင၏ ၾကားေနဒငလႀကး သ႑ာနမရေသာ ျပမ

ခကမားက ေတြ႔ရသညဟ ဆသည။ သမၼတအမငက ေလယာဥအပငစးသမားမား၏

ေတာငးဆခကမားသည ေလာကန သငျမတလေပသညဟပင ဆလကေပ

ေသးသည။ ဓါးစာခ အစၥေရး ႏငငသားမားႏင ေတြ႔ဆရာတြင “ပါလကစတငး

ျပနာက ေျဖရငးဖ႔ ခငဗားတ႔ အစးရက တကတြနးၾကပါ” ဟပင ေျပာဆခသညဟ

လြတေျမာကလာေသာ ဓါးစာခအခ႕က ေျပာၾကေပသည။

ဇလငလ (၂) ရကေန႔ ေသာၾကာေန႔တြငမ ေလယာဥ အပငစး အၾကမးဖက

သမားမား ေတာငးဆထားေသာ အျပစေပးခေနရသည အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥး

လႊတေပးရမညဆေသာ အခကကသာမက သမၼတ အဒအမငကပါ ၄ငးအတြက

အကးရရာရေၾကာငး ျဖညစြက ေတာငးဆလာမည ပသ႑ာနမး ထြကေပၚလာသည။

ေဂ႐ဆလင၌ သမၼတအမငက ဓါးစာခတစဥးစ အေပၚတြင ေဒၚလာတသနးစ

ထပေတာငးရန ၾကရြယေနၿပ ဟေသာ သတငးမား ၾကားသရေလေသာအခါ တနလႈပ

သြားေလသည။ အစၥေရး ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစက တငးမစ

သတငးေထာကႏင ေတြ႔ဆရာ၌ ေအာကပါအတငး ေျပာၾကားခေလသည။



“သမၼတ အဒအမငဟာ အၾကမးဖကသမားေတြန႔ ေပါငး႐သာမကဘး၊ ေဒသခ

ပါလကစတငးလမးေတြက အငတကဘ ေလဆပမာရတ အၾကမးဖကသမားေတြက

ကညဖ႔ ခြငျပတယ၊ ဆမာလယာက အထးေလယာဥလႊတၿပး ဓါးစာခေတြ ေစာငၾကပဖ႔

အၾကမးဖကသမားေတြ ထပေခၚေပးတယ။ ကပတ႔ဖကက အၾကမးဖကသမားေတြရ႕

ေတာငးဆခကေတြက အားလး လကေလာတယထားအနး၊ ကပတ႔လေတြ

ျပနလႊတမယ မထငဘး၊ စစေရးစစရာဖကက ၾကညရငေတာ ကပတ႔

အခလလပတာဟာ အငမတန အႏရာယႀကးမားတ စြန႔စားခနးတစခပါပ”

အစၥေရးတ႔ဖကကလညး သမၼတ အဒအမင လပရပမားႏင ပတသက၍

လေလာကေသာ အေၾကာငးျပခကမား ရေနသည။ ေလယာဥ အပငစးသမားမားသည

မမတ႔ အပငစးထားေသာ ေလယာဥ၏ ေနာကဆးခရးမာ အငတကဘေလဆပ

ျဖစသညဆျခငးက ေသခာစြာ သရနားလညၾကၿပး ျဖစေနသည။ အငတကဘ

ေလဆပသ႔ ေရာကေသာအခါ တစေယာကေသာ အၾကမးဖကသမားက

“အားလး စတခရၿပ... ေလယာဥကြငးထက စစတပေရာကေနၿပ” ဟ

ဝမးသာအားရ ဟစေအာခသည။

သမၼတအမငက ေလယာဥ အပငစး အၾကမးဖကသမားမားအား

ဖကလတကငး ႀကဆခသည။ ယဂနဒါယာဥေမာငးမား ေမာငးေသာ

ေမာေတာကားမားက စးနငး၍ အၾကမးဖကသမားမားသည ကယအး ကယအမပမာ

သြားလရာ သြားႏငၾကသည။ ပထမ (၂၄) နာရတြင ဓါးစာခမားအား

ယဂနဒါစစသားမားက ေစာငၾကပေပးခသည။ အၾကမးဖကသမားမားက နားနားေနေန

အနားယခၿပး အပနးေျဖကာ လနးဆနးလာေသာ အခါမ တာဝန လႊေျပာငးေပးၿပး

ယဂနဒါစစသားမားက ၄ငးတ႔အား စကေသနတအလတစားမား ေပးကမးခေလသည။



ဤအေၾကာငးေၾကာငပင အငတကဘေလဆပ၌ အစၥေရး ဓါးစာခမား ေတ႔ြၾက

ေနရေသာ ေဘးအႏရာယက ေပါေပါတနတန မတြကေတာပ လပတျပက

ကယတငေရးက အစၥေရးဖကက ေဆာငရြကခၿပး ျဖစသည။ ေသေဘးဆသ႔

စကန႔ပငးအတြငး ေရာကသြားႏငသည ဘဝဆးက ရငဆငေနရသည အစၥေရး

ႏငငသား ဓါးစာခမားအား လပတျပက စစဆငေရးျဖင ကယတငနငခၿပ ျဖစေလရာ

ေသေဘးက ရငဆငခရသမားအဖ႔ ေပာတျပးျပး ျဖစရသညမာ ျဖစထကပါေပသည။

အခြငသာလငအခြငသာလငအခြငသာလငအခြငသာလင

ကပတ႔အဖ႔ အခ အငတကဘ ေလဆပမာ သးခသညနညးလမးမး သးခငမ

သးမညျဖစေသာလညး အၾကမးဖကမႈ ႏမႏငးေရးႏင ပတသက၍ ကပတ႔ဖကက

အျမတမး အသငရေနမညျဖစေၾကာငး ေျပာလသည။ ပါလကစတငး အၾကမးဖက

သမားမားအဖ႔ မညမပင အာဖရကတြြငး နက႐ႈငးစြာဝငၿပး လႈပရားေစကာမ

မလြယေတာၿပ ျဖစေၾကာငးျဖင သတေပးစကားက အစၥေရးဝနႀကးခပရာဘငက

ေျပာၾကားသြားသည။

ပဓါန အကဆးေသာ အေျခခအခကမာ အၾကမးဖကသမားမားအား

လေလာကသည အခြငသာလင သာသလ တန႔ျပန တကခကရနပင ျဖစသည။

အၾကမးဖကသမားမားက ေဂ႐ဆလငမာပ တကရတကရ အငတကဘမာပ

တကရတကရ တကရတာ အတတပငျဖစေၾကာငး၊ ဘယေတာမ အၾကမးဖက

သမားက ေခါငးင႔ခရန မလေၾကာငးျဖင ဝနႀကးခပက ေျပာၾကားသြားေလသည။

အစၥေရးတ႔အဖ႔ အငတကဘမ ဓါးစာခမား ကယတငေရးမာ လေလာကေသာ

အခြငအလမး နညးပါးလေပသည။ သ႔ေသာ သတ႔ ေဆာငရြကခၾကသည။ ထြနးေျပာင

ေလးနကေသာ တာဝနတစရပ ၿပးဆး ေအာငျမငခေလၿပ။



အစၥေရးႏငင ဝနႀကးခပက ဆကလက ေျပာၾကားရာ၌ မညသည

တငးျပညမဆ အၾကမးဖကလပရပမား ေလယာဥ အပငစးမႈမားက ဆန႔ကင

ၿဖခြငးလပါလင အဓက အေၾကာငးသးရပက လကနာသငေပသညဟ ဆသည။

ယငးႏငငသည ေလယာဥပမား ေလယာဥကြငးမားတြင ေလယာဥအပငစးမႈမား

မျဖစရေအာင ႀကတငဟန႔တားႏငမည စမခကမား ျပလပသငေပသည။ ေလယာဥပ

အပငစးမႈအတြက ပၿပး ခကခေအာငႏင အပငစးသတ႔အတြက လြတလပမႈ မရေအာင

စစဥသငေပသည။ အၾကမးဖကသမားမားႏင ေလယာဥ အပငစးသမား

ခလႈ႔ခြငေပးေသာ ေထာကပေသာ တငးျပညမားအေပၚ ဆန႔ကင႐ႈတခ တကဖကရန

အျခားႏငငမားက ပးေပါငး ေဆာငရြကသငေပသည။

ပါလကစတငး လြတေျမာကေရးအဖြ႔သည အၾကမးဖက လပရပမားကသာ

လပတတသည၊ ညႊနျပသည။ ပါလကစတငးမ ေျပာကကားတ႔၏

အၾကမးဖကလပငနးရပမား ရငသနေပါကဖြားကာ လပငနးစမခကမား ျပလပ

ႏငျခငးမာ အၾကမးဖကလပငနး သ႔မဟတ အၾကမးဖကအဖြ႔မား လကခထားသည

ႏငငမားေၾကာငျဖစသည။ပါလကစတငး ေျပာကကားမားသည အၾကမးဖက

လပငနးမား၏ ေရ႕ေဆာငေရ႕ရပမား ျဖစသည။ အၾကမးဖကလပငနးမားမာ

အျပညျပညဆငရာ အခနးက႑တြင ယငးတ႔အတြက ေနရာမရေတာၿပဟ ညႊနျပ

ေျပာဆသြားေပသည။

“ေလယာဥပအပငစးမႈ ရာဇဝငထမာေတာ ႏငငတစႏငငရ႕ အႀကးအက

အေနႏင၄ငး၊ သ႔ရ႕ စစတပအေနန႔၄ငး၊ လကေတြ႔ ပါဝငပးေပါငး ေဆာငရြကခတာက

ေတြ႔ရတာေတာျဖင ဒတစႀကမဟာ ပထမဥးဆး အႀကမလ႔ပ ေျပာရမေလာက

ျဖစေနပါၿပ၊ သတ႔ကယသတ႔ ဖးကြယဖ႔ေတာင မႀကးစားေတာပါဘး”



အထကပါစကားစက အစၥေရး ႏငငျခားေရးဝနႀကး ရဂါလအာလြနက

ေျပာၾကားၿပးေနာက သတငးစာရငးလငးပြတစခတြင ကာကြယေရးဝနႀကး ပရစက

ထပဆငေျပာၾကားလကျခငး ျဖစျပနသည။

ကာကြယေရးဝနႀကးက ဆကလကေျပာၾကားရာ၌ အငတကဘ ေလဆပ၌

အၾကမးဖကသမားဥးေရ အငအား ထပျဖညလာႏငသညက ေတြ႔ရေၾကာငး၊ ယငး

အခကသညပငလင အငတကဘ ေလဆပ၌ အၾကမးဖကသမားတစစ ႀကတင

ေရာကရေနသညမာ ထငရားေၾကာငး။ ေမးခြနးမား ျပနလညေျဖၾကားရာ၌လညး၊

အငတကဘ ေလဆပမာ အစၥေရး ေလယာဥပမား သကဆငးခြငအမန႔ တစစ

တစရာမ မရရခပါဟ ေျဖၾကားလကသျဖင သတငးစာကြနဖရငတစခလး

ပြကသြားေပသည။

“အစၥေရး ေလယာဥပေတြ ဆျဖညတာက အငတကဘ ေလဆပမာ

ဆျဖညခရပါေသးတယ၊ ဒါလညး ခြငျပမန႔ တစစတစရာ မရခပါဘး"

အသက (၃၉) ႏစအရြယ ဗလခပႀကး ႐ႊနမ႐ႊနက အငတကဘ

လပတျပကေအာပေရးရငးက မညသ႔မညပ ဥးေဆာင လပကငခေၾကာငး

ရငးျပရာ၌လညး လပငနးေဆာငရြကမႈမားမာ ေခာေမာ ေျပာျပစခသညမာ

အေျခအေန အရပရပက မမတ႔အတြက ေလးသာလမးပြငေနသညက ေတြ႔ရျခငး

ျဖစသညဟ ထညသြငး ေျပာၾကားသြားေလသည။ ဗလခပႀကး ႐ႊနမ႐ႊနမာ စစပြႀကး

သးပြမ အေတြ႔အၾက ရငကကၿပးေသာ စစသားေကာငးႀကး ျဖစသည။ သသည

(၁၉၅၆) ခႏစတြင ေလထးတပသ႔ ဝငေရာကခသ ျဖစေလသည။

အငတကဘ ေလဆပ၌ ဓါးစာခမားအား လပတျပကဝငေရာက

ကယဆယအၿပးတြင အစၥေရးႏငင၏ သေဘာထားက ကမ႓ာအႏ႔ ယငးတ႔၏

႐းခနးအသးသးမ ဇလင (၄) ရကေန႔တြင ထတျပနခကမား၌ ထညသြငး



ေဖၚျပလကေလသည။ အစၥေရးျပညသတ႔ေပၚတြင ထားအပသည တာဝနဝတရားက

ျဖညစြကရန လပကငေဆာငရြကခသည အေနျဖင အစၥေရးအစးရသည ယမနေန႔က

အစၥေရး ကာကြယေရးတပဖြ႔ဝငမားအား ယဂနဒါႏငင အငတကဘ ေလဆပ၌

ဖမးဆးျခငးခေနရေသာ ဓါးစာခ ၁ဝဝ ေကာက ကယဆယရန ညႊနၾကားခသည။

ပါလကစတငး လြတေျမာကေရးအဖြ႔ဟ ေခၚတြငေနသည အဖြ႔၏ တစစတ

တစပငးျဖစေသာ ပါလကစတငး လြတေျမာကေရး ေပၚျပလာတပဥးအဖ႔ြဟ ေခၚတြင

ေနသည အဖြ႔မ လသတသမားမား၏ လကဝယ ကေရာကေနေသာ ဓါးစာခမားအား

ကယတငေရးလပငနးမာ ေအာငျမငၿပျဖစ၍ ဓါးစာခအျဖစ ဖမးဆးျခငးခရသမား

အားလးမာ အစၥေရးႏငငသ႔ ေဘးမသရနမခ ျပနလည ေရာကရခေလၿပဟ

ေဖၚျပထားေလသည။

အငတကဘမ လြတေျမာကလာသညေန႔က တယလအဗစေလဆပ

အေရာကတြင ဓါးစာခအမးသမးႀကး တစဥးက အစၥေရးသားေကာငးတ႔အား

ခးကးဂဏျပၿပး အစၥေရး ကာကြယေရးရပေငြက မားမား စပလဒါနးသငေၾကာငး

ေျပာၾကားခေလသည။ အစၥေရး အမးသားမားမာ ကမ႓ာတစဝနးလးတြင

အခြနအေကာက ေပးေဆာငရႏႈနး ႀကးမားလငကစား အမးသား ကာကြယေရး

ရပေငြအဖြ႔သ႔ ေဒၚလာသးသနး တထငတညးလလ စေဆာငး ေပးပ႔ၾကေလသည။ ပ၍

ေပာစရာေကာငးသညက မားရစဗသတငးစာ၏ ေရးသားေဖၚျပခကပင ျဖစသညက

တယလအဗစမ ဇလင (၁၁) ရကေန႔တြငလာေသာ ႏငငျခားသတငးတြင ေတြ႔ရ

ရေပသည။

“စစသားတစေယာကအေနန႔သာ ေျပာရမယဆရင အစၥေရးတ႔ရ႕ အငတကဘ

ေလဆပတကပြဟာ ေခာေမာ ေအာငျမငတအျပင ခငဗားတ႔ရ႕ ကြနမနဒေတြဟာ

အေကာငးဆး လႈပရားသြားႏငပါတယ” ထစကားစက ယဂနဒါ သမၼတ အဒအမငက



အစၥေရးႏငင ေဂ႐ဆလငၿမ႕ရ ဗလမႈးႀကးေဟာငး ဘားလကဗထ တယလဖနးဆက

ေျပာၾကားခေၾကာငးျဖင မားရစဗသတငးစာက ေရးသား ေဖၚျပလကျခငးပင


အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၆၆၆၆ ))))

႐ႈး႐ႈး႐ႈး႐ႈးတမကမကတမကမကတမကမကတမကမက

အငတကဘေလဆပသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမား လပတျပက ဝငေရာကလာၿပး

ဓါးစာခမားက ကယတငခေလၿပဟေသာ သတငးက ယဂနဒါ သမၼတႀကး အဒအမင

ၾကားရေလေသာ မယၾကညႏငေလာကေအာငပင ျဖစသြားခရေပသည။ ယဂနဒါ

သမၼတႀကးသည အငတကဘ ေလဆပသ႔ အစၥေရး ကြနမနဒမား ဝငေရာကစးနငးမည

စေနေန႔တြင ေမာရစရတြင ကငးပေနေသာ အာဖရက ညညြတေရးအဖြ႔ခပ

ထပသးညလာခ (အေအယ) အစညးအေဝး တကေရာကၿပး ယဂနဒါသ႔

ျပနေရာကလာစ ျဖစေလသည။ အေအယ ထပသးညလာခ၌ ရရခေသာ ႏငငေရး

ေအာငျမငမႈမားျဖင ေပာရႊင ႏစသမေနခနတြင သမၼတႀကး အဒအမငအား

အငတကဘ ေလဆပ၌ ျဖစပြားလကေသာ အေရးအခငးကမ မညသကမ မေျပာဝပ

ရေနခၾကေပသည။ သမၼတႀကး အနး၌ရေသာသမား၊ လကေထာက အရာရမားက

တစဥးမ ဖြငဟ မေျပာရခၾကပါေပ။

အငတကဘ ေလဆပ၌ အစၥေရး ကြနမနဒမားက လပတျပက ဝငေရာကကာ

အစၥေရး ဓါးစာခမားက ကယတငသည တကပြဆငႏႊေနခနတြင သမၼတႀကး

အဒအမငသည အစၥေရးႏငင ေဂ႐ဆလငၿမ႕ရ ဗလမႈးႀကးေဟာငး

ဘေရာခဘားလပဗႏင အေဝးေျပာ တယလဖနး စကားေျပာဆလက ရေနေပသညဟ



တငးမစမဂၢဇငးက ထတေဖၚ ေရးသားလကေပသည။ ဗလမးႀကး ဘားလကဗသည

အစၥေရး စစမစရငအဖြ႔ ေခါငးေဆာငအျဖစျဖင ယဂနဒါႏငင၌ (၁၉၆၇) ခႏစမ (၁၉၇၂)

ခႏစအထ တာဝန ထမးေဆာငေနခဘးသျဖစၿပး သမၼတႀကး အဒအမငႏင

ပဂၢလေရးအရ ခငမငမႈရလသ ျဖစေလသည။ သမၼတႀကးအား ေလထးခနသည

အတတကပင သငေပးခသျဖစေလသည။

အစၥေရး ကြနမနဒမားက အစၥေရးဓါးစာခမားအား ကယတင ၿပးစးခနျဖစေသာ

စေနေန႔ည သနးေကာငေကာေလာကတြငမ သတ႔ႏစဥး၏ မနစ (၂ဝ) ၾကာမ

တယလဖနးေျပာဆမႈမာ ၿပးဆးသြားခေလသည။ သမၼတ စအမမာ

အငတကဘေလဆပႏင (၂၃) မင ကြာေဝးေလရာ အငတကဘ ေလဆပ၌

ျဖစပြားေသာ တကပြက သမၼတႀကး မသရခေပ။

အစၥေရး ကြနမနဒမား၏တာဝန ၿပးဆးကာ ဓါးစာခမားအား

ေခၚေဆာငလာေသာ ေလယာဥႀကးမား ေကာငးကင၌ စတခလကခ

ပသနးေနႏငသည အခနကမ အဒအမငအား အေဝးေျပာ တယလဖနးဆကကာ

အျဖစအပကက အသေပးလကေလေတာသညဟ နယးေရာကခတငးမစ

သတငးစာက ေရးသား ေဖၚျပလကၾကေလသည။ သမၼတႀကးသည သခပကာ

ကားတပအေစာငျဖင (၂၃) မငေဝးေသာ အငတကဘေလဆပသ႔ ခကခငးပင

ေရာကရလာေတာသည။

သတငးတစခ ျဖစေပၚလာၿပဆလင သတငးေထာကမား ေရာကလာစျမပင

ျဖစေလရာ ေအအကဖပ သတငးေထာကသညလညး တကပြျဖစပြားၿပးေနာက

တစနာရအၾကာတြင အငတကဘေလဆပသ႔ ေရာကရလာေလသည။ သသည

အငတကဘ ေလဆပသ႔ ေရာကရနမင (၄ဝ) ခန႔ လာခရၿပး အငတကဘ ေလဆပ

အေရာကတြင ေပါကကြသတစခကသာ ၾကားလကရသညမအပ အားလး တတဆတ



ၿငမသကလြနးလေပသညဟ ဆလကေလသည။ သ႔ေသာ အငတကဘေလဆပမာ

မးေရာငလႊမးလက ရေနေလၿပ။

အငတကဘ ေလဆပတကပြၿပးမ ဗလမႈးႀကး ဘားလပဗက သမၼတ အမငထ

တယလဖနးျဖင ေခၚသည။ ဖးသေၾကာင အပယာမာႏးလာကာ သမၼတႀကး အမင

ကယတင တယလဖနးကင၍ စကားေျပာသည။ ထအခနတြင ဗလမးႀကး

ဘားလကဗက အျဖစအပက အလးစက ေျပာခသညဟ နယးေယာကတငးမစ

သတငးစာက ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။ ထအခနက သမၼတႀကးသည

ေလဆပတကပြအေၾကာငး သဟနမတေသးဟဆသည။

ယငးသ႔ ေျပာၾကားၿပးေနာက နာရအနညးငယၾကာၿပး ေနာကနာရအနညးငယ

ၾကာေသာအခါ သမၼတႀကး အမငက ေဂ႐ဆလငၿမ႕ရ ဗလမးႀကး ဘားလကဗထ

တယလဖနးေခၚၿပး “ခငဗားတ႔ ကပကဘာလပၾကတာလ” ဟ ေမးလကေၾကာငးျဖင

ေဖၚျပ ေရးသားထားျပနသည။

ဤသ႔အားျဖင သမၼတႀကး အဒအမငႏင ဗလမးႀကး ဘားလကဗတ႔

တယလဖနး စကားေျပာျခငးမာ အငတကဘ လပတျပကတကပြ မစမဟ

တငးမစမဂၢဇငးက ေရးသားလကၿပး၊ နယးေရာကစတငးမစ သတငးစာကမ

တကပြၿပးမ ဗလမးႀကး ဘားလကဗက သမၼတႀကးႏင တယလဖနး ဆကသြယ

ေျပာၾကားေနေၾကာငး အတအက ေရးသားေဖၚျပထားေလသည။ အငတကဘ

လပတျပက ကယတငေရးလပေနသည တစခနလး ႏစဥးသား စကားေျပာ

ေကာငးေနဆ ျဖစေလသည။

သမၼတႀကး အဒအမငႏင ဗလမးႀကး ဘားလကဗတ႔သည မငေပါငး

ႏစေထာငေကာအၾကား တစဥးႏငတစဥး တယလဖနးျဖင ေရးျဖစေနာကေၾကာငး

ေျပာသည။ အစၥေရး ဓါးစာခမားႏင ပတသက၍လညး အစၥေရးအစးရက



အၾကမးဖကသမားတ႔၏ ေတာငးဆခကမား လကေလာရန မညသ႔မညပ စဥးစား

ေဆာငရြကေနသညကလညး ေျပာသည။ သမၼတႀကး အဒအမငအေနျဖင အစၥေရး

ဓါးစာခမား ျပနလႊတေရးကစၥတြင ၾကားဝင၍ ဂ႐စက ေဆာငရြကေပးရနလညး

မာၾကားေနသည။

ယငးတ႔ ေျပာေနေသာ စကားစအရပရပက အစၥေရးအာဏာပငမားအားလး

ၾကားေနၾကၿပး ႏစဥးသား တယလဖနး စကားေျပာရပလကေသာအခါ တကပြၿပး၍ပင

ေနေခၿပ။ ဗလမးႀကး ဘားလကဗသည တယလဖနးစကားေျပာခြကက

တယလဖနးပခကေပၚ ျပနတငလကရငးက အစၥေရး အာဏာပငမားအား

လကမေထာငကာ ျပးျပလကေလသည။

ကာနယ ဘေရာခဘားလကဗသည ယဂနဒါႏငင အစၥေရး စစမစရငအဖ႔ြ

ေခါငးေဆာငအျဖစ ေနထငခရစဥက စစေရးစစရာႏင ပတသကၿပး ယခ သမၼတႀကး

ျဖစေနသအဒအမငအား အေရးပါအရာေရာကေသာ အၾကတစခ ေပးခဘးသည။

ထေၾကာငသာလင သမၼတ အဒအမငသည ယခဘဝသ႔ ေရာကရေၾကာငးျဖင

ေဂ႐ဆလင၌ သတငးစာဆရာမားႏင ေတြ႔ဆရာ၌ ဖြငဟေျပာၾကားလကေပသည။

ထစဥက စစဥးစးခပျဖစေသာ အဒအမငသည (၁၉၇၁) ခႏစတြင သမၼတ

အဘေတ စကၤာပႏငငသ႔ ေရာကေနခက အာဏာသမးယချခငး ျဖစသည။

စစဥးစးခပ အဒအမငသည မမအား သမၼတ မလတနအဘေတက ဖယရားရန

ၾကရြယေနသညက သေသာအခါ ယငးအေျခအေနက တန႔ျပနလႈပရားရနအတြက

စစတပမား ျပနလညစစညးဖြ႔စညးျခငးက အစၥေရး မစရငေခါငးေဆာင ဗလမးႀကး

ဘားလကဗထမ အကအညေတာငးခသညဟ ဆသည။

အစၥေရးႏငငသည ယဂနဒါႏငငအား ထစဥက စးပြားေရးႏင စစေရး

မစရငအဖြ႔မား ေစလႊတ၍ ကယျပန႔ေသာ အကအညမား ေပးေနဆ ျဖစေသာလညး



သမၼတႀကး အဘေတက တငဇနးနးယားသမၼတႀကး ဂးလယာစ ညညြတေရး

ျပလပသကသ႔ ယငးမစရငမားႏင အဆကအသြယျဖတရန စရငေနဆကာလလညး

ျဖစေပသည။ ထအခနတြင အဒအမငသည အစၥေရးႏငငသ႔ ေဆးကသခရန

လာေရာကေနၿပး ေလထးခနကမႈကပါ ေလကငေနဆ ျဖစေလသည။ အဒအမငက

အစၥေရးတ႔ႏင အဆကျဖတရန ၾကရြယခကက ဆန႔ကငခေလသည။ ဗလမးႀကး

ဘားလကဗကမ အဒအမငအား စစေရးစစရာ အခကအလကမား ကညခရျခငးႏင

ပတသက၍ မမသေဘာဆႏၵႏင ဆန႔ကငကာ ျဖစပြားခရေပသညဟ ဆလကသည။

ထစဥက အဒအမငအား မကညခလင အစၥေရးႏငငအဖ႔ ႏစနငငအၾကားတြင

မတပကရသညသာမက အခကအခာကေသာ အာဖရကတက တစေနရာက ဂးႏငင

တစႏငငအေနျဖင လကလြတဖြယရာ ျဖစေသာေၾကာင ကညခရသညဟ ဆသည။

ထေၾကာငပင ဗလမးႀကး ဘားလကဗက အဒအမငအား သခပကာကားတပႏင

ေလထးတပ ထေထာငေရးက အၾကေပးခသည။ ယဂနဒါႏငင ကငပါလာၿမ႕ရ

သမၼတႀကး အဘေတအား သစၥာရေသာ ၾကညးတပက ရငဆငႏငရန ျဖစေလသည။

ဗလမးႀကး ဘားလကဗ၏ ေျပာစကားအရဆလင အဒအမငက သတသငရန

ႀကးစားေနေသာ သမၼတအဘေတက လလားသညအပစက ေလထးတပ ေလကငေရး

ဆရာေလးဥးက ေခါငးေဆာငၿပး အႏငကငကာအားလးသတပစလကေလေတာသည။

ဤသ႔ျဖင သမၼတအဒအမငသည အာဏာရယချခငး ျဖစေလသည။

သမၼတႀကး အဒအမငသည (၁၉၇၂) ခႏစတြင အစၥေရးႏင အဆကအသြယ

ျဖတေတာက လကသည။ ထစဥက အဒအမငက မမပတဝနးကငရ အာဖရကတက

ႏငငမားအား တကခကေရးအတြက ေလယာဥပမား ေထာကပရန ေတာငးခခရာတြင

အစၥေရးႏငငက ပယခလကေသာေၾကာငပင ျဖစေလသည။



(၁၉၇၂) ခႏစတြင ဗလမးႀကး ဘားလကဗသည ယဂနဒါႏငငမ ျပနလာရၿပး

အၿငမးစားယကာ တယလအဗစတြင ေတးသသြငးလပငနး လပကငေနထငသ


အကအကအကအကနသတနသတနသတနသတ

သမၼတႀကး အဒအမငသည ေဂ႐ဆလငမ ဗလခပႀကး ဘားလကဗက

တယလဖနး ဆကအၿပးတြင အငတကဘေလဆပသ႔ အေျပးအလႊား သြားေရာက

ခသညသာမက ေလဆပ ရာဒါအမႈထမး (နတမကစ) ေလးဥးက စစေဆးခေလသည။

(၁၉၇၆) ခႏစ ဇလင (၁၉) ရကေန႔ထတ နယးစဝစ မဂၢဇငးအဆအရ ဆလင

ရာဒါေလးဥးက သတျဖတရန အမန႔ေပးလကသျဖင ကဥဆန ဇကာေပါက

ေတြ႔ရသညဟ ေဖၚျပထားေပသည။

သတငးတစရပကမ မစၥကဘေလာခ၏ အေလာငးကပါ ရာဒါသမားမား၏

အေလာငးမားႏငအတ ေတြ႔ရသညဟ ဆသည။ အငတကဘ ေလဆပမ ဓါးစာခမား

လပတျပက ဝငေရာက ကယဆယရာ၌ ကငညာႏငငရ ႏင႐ဘေလဆပက အစၥေရး

ေလယာဥပမားအား ဆငးခြငေပးသည အေၾကာငး သရေသာအခါ ယဂနဒါႏငင

ကငပါလာၿမ႕ရ ကငညာလမးတ႔မာ သမၼတႀကး အဒအမင၏ ႐ႈးေဒါသ

အမကထြကျခငးဒဏက ခရေပၿပဟ (၁၉၇၆) ခ ဇလင (၁၁) ရကေန႔ထတ နယးစဝစ

မဂၢဇငးက ေရးသား ေဖၚျပလကေလေတာသည။

ကငညာႏင ယဂနဒါနယစပတြင ဘရာခ႐င ေကာမစရငနာယကအျဖစ

ေဆာင႐ြကေနေသာ မစၥတာမာတငစကာက ယငးေဒသတြင ယဂနဒါတပဖြ႔မား

လႈပရားမႈ ရေနသညသာမက ယဂနဒါႏငင၌ ေနထငေသာ ကငညာ လမးမားအနက

လႀကး (၃၅) ဥးႏင ကေလးမားပါေသာ အဖြ႔တစဖြ႔ ထြကေျပးလာၾကသညဟ

ႏင႐ဘၿမ႕ေတာသ႔ သတငးပ႔ လကေလသည။



“သတ႔တေတြ ရရာပစၥညးပ သယပးလာႏငတယ။ ကငပါလာၿမ႕ေတာမာ

ကငညာႏငငသား “လာလမးစ” ကပ သႀကးမႀကး ရာေဖြ သတျဖတေနတယ။

ခထေတာ ေလးဥး အသတခရၿပလ႔ ၾကားပါတယ။ ဒါထကပမယထငပါတယ”

ဘရာခ႐ငမာ ယဂနဒါႏငင ကငပါလာၿမ႕ေတာမ မင (၂ဝဝ) ကြာေဝးၿပး

ကငညာႏငင ႏင႐ဘၿမ႕ေတာမ မင (၃ဝဝ) ကြာေဝးေလသည။ ႏစႏငငအၾကား

ဆကသြယႏငသည အေရးႀကးဆး လမးမႀကး ႏစခအနက တစခေပၚတြင

တညရေလသည။ စစတပမား လႈပရားမႈက ဇလင (၄) ရကေန႔ႏင ဇလင (၉)

ရကေန႔တြင ျပလပရာ ထေန႔မားက မးႀကးပစခရသျဖင လပစစဓါတအား

ခ႕ယြငးခသညက အေၾကာငးျပၿပး အေမာငခလကသည။ ယငးအေမာငက အသးျပ၍

တပမား ေရြ႕ေျပာငးျခငး လပခသည။ ယဂနဒါႏင ဆမာလႏစႏငငသည

ကငညာႏငငက ပးေပါငးၾကစညေနေလသည။

အစၥေရး ကြနမနဒမား ကယဆယစဥက မပါဝငခေသာ မစၥက

ေဒၚရာဘေလာခကလညး အစၥေရး ကြနမနဒမားအေပၚ လကစားေခလစတျဖင

သတပစခေလၿပဟ ေရးသား ေဖၚျပလကေပသည။ ကငညာႏငငထတ ေနးရငး

ေန႔စဥသတငးစာကမ ေသနတဒဏရာအျပညျဖင ရာဒါသမားမား၏ အေလာငးက

အငတကဘအနးရ ေတာအပတစခ၌ ေတြ႔ရသည။ အငတကဘ ေလဆပ၌

တပဆငထားေသာ ရာဒါစနစမာ လးဝသးမရေအာင ခ႕ယြငးေနၿပး ခြငခစားေနေသာ

ဝနထမးမားလညး ျပနမလာဝၾကဟ ေဖၚျပထားေလသည။

အငတကဘေလဆပသ႔ ဝငေရာက တကခကစဥက ေလဆပ

ဝနထမးအားလး တမးေရာငသြားသျဖင တနဂၤေႏြေန႔တြင အငတကဘေလဆပ၌ ရႏင

လျခေရးအေစာငမားသာ ရေနေတာေၾကာငးျဖင ေနးရငးေန႔စဥက ေဖၚျပလက

ေလသည။



ေေေေထာကလမးမထာကလမးမထာကလမးမထာကလမးမႈႈ ႈႈ

တငးမစမဂၢဇငးကမ ျပငသစ ေလယာဥပႀကး ျပနေပးဆြခရကာ

ယဂနဒါႏငငသ႔ ေရာကရခၿပးသညေနာက (၄၈) နာရ အၾကာတြင အစၥေရးအစးရသည

အသားမ လ႕ဝက ေထာကလမးေရးသမား ငါးဥးက ယဂနဒါသ႔ ေစလႊတခသညဟ

ေဖၚျပလကေလသည။ သးဥးက အငတကဘ ေလဆပမ ေန၍၄ငး၊ ႏစဥးက ၿမ႕ေတာ

ကငပါလာမ၄ငး၊ အစၥေရးႏငငသ႔ သတငးမား ျပနပ႔ခေလသည။ ဓါတပမားလညး

ပါသည။ အၾကမးဖကသမားမား၏ ေန႔စဥ လႈပရားပမားႏင ယဂနဒါစစတပ လႈပရားပ

အရပရပပါဝငသည။

တငးမစမဂၢဇငးကပင ဆကလက ေဖၚျပရာ၌ အစၥေရး ေထာကလမးေရးအဖြ႔

(မဆာဒ) မ အရာရေဟာငးမားသည ကငညာႏငငသ႔ လာေရာကၿပး နင႐ဘ

ေလဆပက လအပပါက အစၥေရး ေလယာဥပမား ဆငးခြငေပးရန

ညႇၽႏႈငးမႈမား ျပလပခေလသည။ ကငညာႏငငအေပၚတြင ပတဝနးကင

အာဖရကႏငငမားက ေဝဖန စြပစြမႈမား မျပလပႏငရန လပတျပက အစၥေရး

ကယဆယေရး ေလယာဥပမားသည ႏငရဘေလဆပက အတငးဆငးသကၿပး

အသးျပခသညဟ ေျပာလကၾကေပသည။

ကငညာႏငငကလညး အာဖရက ညညြတေရးအဖြ႔ခပ (အငေအယ) တြင

အဖြ႔ဝငတစဥး ျဖစေနေစကာမ ယဂနဒါႏငငႏင နယနမတ ျပနာျဖစေနဆ

ျဖစေပသည။ ကငညာႏငင နယေျမအခ႕က ယဂနဒါက ပငဆငသညဟ

ယဂနဒါသမၼတက စြပစြေျပာၾကား ေတာငးဆျခငးေၾကာင ျဖစေလသည။

အစၥေရး ကယဆယေရးအဖြ႔မား လကပါလာသည ေလယာဥမားက ႏင႐ဘ

ေလယာဥကြငးသ႔ သကဆငးခြင ျပလကသညအတြက အစၥေရးကလညး

ယဂနဒါတပမေတာ ေလယာဥမားက ထနးခပႏငေစေရးအတြက ေလယာဥကြငး



သးစြခြင စာခပမားက အစၥေရးႏင ကငညာႏငငအၾကား သေဘာတညခကမား

ျပလပဖြယရာ ရေၾကာငးျဖင ေမာလငခကေပးထားသည။

သမၼတ အမငက ဇလင (၅) ရကေန႔တြင ေမာရစရႏငင၏ လဝၿမ႕၌

ဆကလက ကငးပေနေသာ အေအယ ထပသးညလာခသ႔ အစၥေရးတ႔

ဝငေရာကတကခကမႈႏင ပတသက၍ ယငးတ႔၏ ဇယြနဝါဒက ဝငးဝနး႐ႈတခ

ပတခတရန သဝဏလႊာ ပါးလကေပသည။ ကငညာႏငငမလညး အေအယ

အဖြ႔ဝငတစဥးျဖစသည အေလာက ယငးအစညးအေဝးက တကေရာကချဖစရာ

ခလခလ ျဖစခရေပသည။ ဤတြငပင ယဂနဒါႏငငႏင ကငညာႏငငစပၾကား

ႏငငေရးတငးမာမႈ ျဖစခရေပသည။

သမၼတအမငက မမအေနျဖင အာဖရကႏငင တစႏငငက ဘယေတာမ

စတငတကခကမည မဟတပါဟ ေျပာၾကားလကေသာလညး ကငညာႏငငသည

ယဂနဒါ အငတကဘေလဆပက အစၥေရး ကြနမနဒမား ဝငေရာက တကခကေနခန၌

၄ငးတ႔၏ ႏင႐ဘေလဆပတြင အစၥေရး ကြနမနဒ အရအငအားမား

အသငထားရခသညဟ စြပစြလကေလသည။ အစၥေရး ကြနမနဒ အရတပဖြ႔သည

အငတကဘ ေလဆပ၌ တကခကေနေသာ အစၥေရး ကြနမနဒ ပတမအသတ

မေအာငျမငလင ေနာကထပအသတအျဖစ ဆငႏႊရန အသင ေစာငေနျခငး

ျဖစသညဟ ဆသည။ ကငညာႏငငက ယငးစြပစြခကက ျငငးဆလကသည။

ႏင႐ဘေလဆပက အစၥေရး ေဆး႐ေလယာဥသာ ဆကနားခြငျပသည။

အငတကဘမ အျပနခရးတြင ဒဏရာအနာတရ ျဖစလာေသာ ဓားစာခမားအား

အေရးေပၚကသမႈ ျပလပရနႏင ေလယာဥပႀကးမား ဆျဖညရနသာ ႏင႐ဘ

ေလဆပက အသးျပခြင ေပးခသညဟ ဆသည။ ႏင႐ဘ ေလဆပက ကငညာႏငငက



အသးျပခြင ေပးျခငးမာ အငတကဘ ေလဆပတကပြတြင ပးေပါငးပါဝငျခငး မဟတပ

လသားတ႔ ထားအပသည စတထားအရသာ ကညမႈေပးချခငးျဖစသညဟ ဆသည။

အစၥေရးႏငငကမ အငတကဘေလဆပမ ဓားစာခမားက ဝငေရာက

ကယတငမည တကပြအေၾကာငးက၄ငး၊ အျပနခရးတြင ႏင႐ဘ ေလဆပသ႔

ဝငေရာကရပနားသည အေၾကာငးက၄ငး၊ ကငညာအစးရအား အသေပးျခငးမရပါဟ

ေျပာၾကားေလသည။ မညသ႔ပငဆေစ ႏင႐ဘေလဆပတြငမ ဆရာဝန (၃၃) ဥး

ပါဝငေသာ အေရးေပၚ စစေျမျပငသနာျပအပစ ႏစစက အသငရခၿပး ျဖစေလသည။

ယဂနဒါေရဒယမ သမၼတအမငက အသလႊင ေျပာၾကားရာတြင

ကငညာႏငငသည ယဂနဒါအတြငးသ႔ ဝငလာမည ဓါတဆတငယာဥႀကး (၂ဝဝ) က

၄ငး၊ အျခား ကနတငယာဥမားက၄ငး၊ ကငညာနယစပက ျဖတေကာခြင

မေပးခေၾကာငး၊ အမနးနားခငး ႏငငမားအေနျဖငလညး ယငးအျပအမက ဝငေရာက

တားဆးေပးသငေၾကာငး ပနၾကားခေလသည။

ဤသ႔ျဖင ႏစႏငငအၾကား တငးမာမႈမာ ႀကးထြားလာသည။ ယဂနဒါတပဖ႔ြမား

ကငညာနယစပ၌ လႈပရားမႈ မားျပားၿပး ယဂနဒါႏငငမ ႏငငျခား ခရးသညမားသာ

လကပါခြငရသညက ေလလာ ေတြ႔ရၾကရေလသည။ ထ႔အျပင ယဂနဒါႏငငက

အဝငေဖါလ ေရအားလပစစ (၃ဝ) ရာခငႏႈနးက အႏစ (၅ဝ) ၾကာ ကငညာႏငငသ႔

ျဖန႔ျဖးေပးရန စာခပထားေသာလညး ယငးလပစစဓါတအား ေပးပ႔မႈက ျဖတေတာက

လကေပသည။ ႏစႏငင နယစပပတဆ႔မႈမား ျဖစလာသညအတြက ယဂနဒါႏငငတြင

ေလာငစာဆ ရားပါးလာသညဒဏ ခေနရျပနသည။ ယဂနဒါႏငင၌ စကမႈလပငနးမား

ရပဆငးထားရၿပး ဇလင (၈) ရကေန႔မ စ၍ ကငပါလာၿမ႕ေတာတြင ဓါတဆရာရငစနစ

စတငလကရေပေတာသည။ အစးရသးႏင စစသးယာဥမားပင မနညး

ေခၽြတာေနရေလၿပ။



ယဂနဒါအတြက ဓါတဆ တနဂၤေႏြတပတစာသာ ရေလသည။ ကငညာဖက

မလညး ဓါတဆတငကားမား ဝငမလာၾက။ ကငညာ ယာဥေမာငးသမားမားကလညး

အငတကဘ ေနာကဆကတြ ေဒါသကလန႔ ေနၾကသည။

(၁၉၇၆) ခႏစ ဇလငလကနတြင ယဂနဒါ တစႏငငလး၌ ေလာငစာဆ

မလေလာကသျဖင ဂငဂာေရအားလပစစျဖန႔ျဖးမႈက လပႏငမညမဟတေၾကာငးျဖင

ေၾကညာလကေလသည။ ႏငငျခားေလေၾကာငးမ ေလယာဥမားက ယဂနဒါႏငင

ကငပါလာၿမ႕ အငတကဘေလဆပ၌ ေလယာဥတငဆ ျဖညခြငမေပးေတာပ

အေရ႕အာဖရက ေလေၾကာငးပင ေလယာဥမားသာ ဆျဖညခြငေပးမညဟ ဆသည။

ဇလင (၂၆) ရကေန႔မစ၍ ယဂနဒါ တစႏငငလးတြင ေမာေတာကားမား

ဓါတဆေပးမႈ ရပဆငး လကရေပေတာသည။ ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငသည

ေစာေစာပငးက ကငညာႏငငအေပၚ ေဒါသအမကေခာငးေခာငး ထြကၿပး ပတခတ

ထးႏက တကခကခေသာလညး ေနာကပငးတြင ေျပေျပလညလည

ျပနလညဆကဆရန ႀကးစားခေပသည။ သ႔ေသာ ကငညာႏငငက တန႔ျပနမႈ

မရခပါေပ။ အငတကဘ ေလဆပတကပြ ၿပးဆးသည ေနာကပငးတြင ယဂနဒါသမၼတ

အဒအမငသည ပကစးသြားေသာ အမအငဂ တကေလယာဥ (၁၁) စးက

အစားထးႏငရန လစဘးယားႏငငသ႔ အမအငဂ ေလယာဥအစး (၃ဝ) ေပးပ႔ပါရန

ခဥးကပခေလသည။ ဤသ႔ေသာ အေၾကာငးခငးရာ အရပရပေပၚတြင ျခ၍

ကငညာႏငငအား တကခကေလေတာမညေလာဟ ကမ႓ာက ထငလာၾကသည။

အေမရကန ေရတပအမတ (၇) က အႏၵယသမဒၵရာသ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာငးျခငး၊

အေမရကန စစသေဘာၤ “ဘရာရ” ေမာငဘာဆာဆပကမးသ႔ ေရာကရ လာျခငးႏင

ကငးေထာကေလယာဥမား ကငညာႏငင ႏင႐ဘသ႔ ေရာကရလာျခငးတ႔မာ

ကငညာႏငငအား ယဂနဒါႏငငက ဝငေရာကတကခကျခငးမ စတအာ႐



ေျပာငးသြားေစရန ျပမခကသာ ျဖစသညဟ အကခတပဂၢလမားက ထငျမင

ယဆေနၾကေပသည။

ကငညာႏငငကလညး မမ၏ စစအငအားမာ ယဂနဒါႏငငႏင မယဥသာသျဖင

ယဂနဒါက ဝငေရာကတကခကမညက စးရမေနသည။ ယဂနဒါတြင စစသား

(၃ဝဝဝဝ) ရၿပး ကငညာတြင (၆ဝဝဝ) သာရသည။ ကငညာႏငငအား (၁၉၇၆) ခႏစ

ဇြနလေလာကကပင အေမရကန ျပညေထာငစမ အကဖ (၅) တကေလယာဥပမား

ေဒၚလာသနး (၇ဝ) ဘး ေရာငးခေပးရန စာခပခပဆခၿပး ျဖစရာ အေမရကနအဖ႔

အာဖရကႏငင တစႏငငအား ယငးသ႔ ေရာငးချခငးမာ ပထမအႀကမ ျဖစေလသည။

ကငညာနငင ကာကြယေရးဌာနမ ေျပာေရးဆခြငရသ ဘလဂရငးနားကမ

အေမရကနစစသေဘၤာႏင ကငးေစာင ေလယာဥပမား ေရာကရလာျခငးမာ

ကငညာႏင ယဂနဒါႏစႏငင တငးမာမႈႏင မညသ႔မမ ပတသကပါ။ လာ႐းလာစဥ

အရသာ လာေရာကျခငးျဖစေၾကာငး အငတကဘေလဆပ မျဖစပြားမကပင

ထသ႔လာရန စစဥထားခေၾကာငး ထတေဖၚ ေျပာၾကားခေလသည။ သ႔ေသာ

ေလယာဥတငသေဘၤာႀကး “ရမးဂား” အပါအဝင သေဘၤာ (၆) စငး တစစသည

ပစဖတသမဒၵရာမ အႏၵယသမဒၵရာအတြငးသ႔ ဝငေရာကလာျခငး

အေမရကနစစသေဘၤာ “ဘရာရ” ႏင ကငးေထာကေလယာဥပမား ကငညာႏငငသ႔

ေရာကရလာျခငးတ႔မာ ယဂနဒါႏငငႏင ကငညာႏစႏငငအၾကား ႏငငေရးအရ

တငးမာမႈ ျဖစေနဆကာလအဖ႔ တကဆငမႈဟ ေျပာဆသညက လကခရန

ခယဥးလေပေတာသည။

အငတကဘ ေလဆပျပနာ ေနာကဆကတြအျဖစ အမကမေျပျဖစကာ

ကငညာလမးမားအေပၚ လကစားေခရာမ စစပြတစပြ ေပၚမလာေရးအတြက



အေမရကနက ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငအား ေျခတစလမးလမး၍ တတလငးလငး

သတေပးလကၿပဟ ဆရေပေတာမည။

ၿဗၿဗၿဗၿဗတသတသတသတသ ႏႏႏႏငယဂနဒါငယဂနဒါငယဂနဒါငယဂနဒါ

“ၿဗတသက သအဆကအသြယ ျဖတတာက ကပတ႔ ဂ႐မစကပါဘး” ဟ

ယဂနဒါသမၼတ အဒအမင၏ ေျပာေရးဆခြငရသက ေျပာၾကားလကေလသည။

ယဂနဒါမာကနေနတ ၿဗတသလမးေတြရ႕ ကစၥက ျပငသစအစးရက ကငတြယ

ေျဖရငးေပးမည ျဖစေသာလညး ယငးၿဗတသလမးတ႔မာ ယဂနဒါတြင ေနထငဖ႔

ေ႐ြးခယၾကလမမည ျဖစေၾကာငး၊ သတ႔ဟာ ယဂနဒါတငးရငးသားေတြ ျဖစလာ

ပါလမမယဟ ဆကလက ေျပာၾကားသြားသည။

ယဂနဒါတြင ကနရေနမညျဖစေသာ ၿဗတသလမး (၂ဝဝ) သ႔မဟတ (၃ဝဝ)

ခန႔မာ သ႔အလအေလာက ယဂနဒါႏငငသား ျဖစပါေစမညလား၊ သ႔မဟတ

အတငးအၾကပျဖစေအာင လပမညလားဟေသာ ေမးခြနးက သ မေျဖဆခေပ။

ၿဗတသအစးရသည ယခအထ မစၥကေဒၚရာေလာခကစၥက ကယေလာငကယေလာင

လပေနေသးေၾကာငး၊ ၿဗတနႏငငက စတငအဆကအသြယ ျဖတလကသျဖင

ယဂနဒါမာ ရေနေသာ ၿဗတသလမးမားမာ ယဂနဒါႏငင၏ အေျခအေနက

ေကာငးေကာငးဆးဆး လကခကငသးသြားရန လအပေၾကာငးျဖင သမၼတအမငက

၄ငး၏ အေသခတပဖြ႔အား မန႔ခြနးေျပာရာ၌ ရညညႊနးထညသြငး

ေျပာၾကားသြားေလသည။

ကငညာက ယဂနဒါက ဆန႔ကငေနျခငးမာ အာဖရကလမားပင မဟတ

ေတာ၍ျဖစေၾကာငး၊ ကငညာႏင ယဂနဒါအၾကားတြင စစမျဖစရန

ႀကးပမးခကသညလညး ၿဗတသတ႔၏ သတမနအဆကအသြယ ျဖတေတာကရန

ဆးျဖတခကေၾကာင အေျခအေနမာ ခကခငး ဆးဝါးလာျခငး ျဖစေၾကာငး ထတေဖၚ



ေျပာၾကားခေလသည။ ၿဗတနႏငငသည (၂၈-၇-၇၆) ေန႔တြင ယဂနဒါႏငငႏင

သတမနအဆကအသြယ ျဖတေတာကလကၿပ ျဖစေၾကာငးက ပါလမန

ေအာကလႊတေတာ၌ ၿဗတသ ႏငငျခားေရးဌာနအတြငးဝန အနေထာန

ကေရာစလငးက ေျပာၾကားသြားေလသည။

ၿဗတသအစးရႏင သမၼတအမငအစးရသည မစၥကေဒၚရာဘေလာခ ေပာကဆး

ေနမႈႏင ပတသက၍ မေျပမလည ျဖစခသညသာမက မစၥကဘေလာခအား ဇလင (၄)

ရက တနဂၤေႏြေန႔တြင ကငပါလာေဆး႐ေပၚ၌ အသကထငရား ေတြ႔ရခရပါသည

ဆေသာ ၿဗတသ လကေထာကမဟာမငးႀကး ပတာခနဒေလက ယဂနဒါႏငငမ

သမၼတအမငက ႏငထတခသညအထ ျပနာ တျဖညးျဖညး

ႀကးထြားလာခေလသည။

ယဂနဒါရ မဟာမငးႀကး (သအမတအဆင) ျဖစသ ဂမးစဟငနဆက

မစၥကဘေလာခကစၥ စစမးရန ၿဗတသအစးရက ျပနေခၚထားစဥ ယာယမငးႀကးအျဖစ

တာဝနထမးရြကေနေသာ ဂမးဟေရာစက ယဂနဒါ အာဏာပငမားက ယဂနဒါႏငငမ

ထြကခြာသြားခငးခၿပး ျဖစေလသည။ ၿဗတသႏင သမၼတ အဒအမငတ႔စပၾကား

ဆကဆေရး အေျခအေန မေကာငးျခငးမာ (၁၉၇၂) ခႏစ သမၼတအမင

အာဏာသမးခသည အခနမ စတငခေလသည။

ထစဥက ယဂနဒါမ အာရႏငငသား (၃ဝဝဝဝ) ခန႔က ႏငထတခရာ အမားစမာ

ၿဗတသႏငငကးလကမတ ကငေဆာငထားသမား ျဖစသညအေလာက ၿဗတနႏငငသ႔

ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငခၾကရေလသည။ ၿဗတနႏငငတြငလညး ယငးသ႔ လာေရာက

ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငၾကသမားအတြက အသားေရာင ျပနာတကရျပနသျဖင

ယဂနဒါအေပၚ မေကနပမႈ တးပြားခရျပနေလသည။



(၁၉၇၅) ခႏစကလညး ၿဗတသ ကထကတစဥးျဖစသ ဒငးနစဟလက ဖးလ

မာရယအဒအမငအေၾကာငးက စာအပေရးသျဖင ေသဒဏေပးခရာ ထစဥက

ႏငငျခားေရး အတြငးဝနအျဖစ ေဆာငရြကခေသာ မစၥတာကလာဂနကယတင

ယဂနဒါႏငငသ႔ သြားေရာကခရၿပး သမၼတ အဒအမငအား ဒငးနစဟးလက ေသဒဏမ

ခမးသာခြငေပးရန ေျပာခဘးေလသည။

ဤသ႔အားျဖငလညး ၿဗတနႏငငႏင ယဂနဒါႏငငတ႔မာ အငတကဘ

အေရးအခငးေၾကာင အကယကယ မၿငမးဖြယျဖစကာ ႏငငေရးမးေတာကကေလး

ေပၚေပါကရေလၿပ။ ယဂနဒါႏငငတြငလညး ေလာငစာဆ ျပနာ၊ စားနပရကၡာ

ရားပါးမႈ ျပနာႏင ကငညာလမးတ႔အေပၚ လကစားေခမႈ ျပနာတ႔ႏင ေရာယက

႐ႈပေထြးေနေလၿပ။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၇၇၇၇ ))))

ေေေေဆြးတသကသဆြးတသကသဆြးတသကသဆြးတသကသကကကက

အစၥေရး ဓားစာခမားအား ကယဆယေရးအတြက အငတကဘ ေလဆပက

လပတျပက ဝငေရာကတကခကရာမ စစေၾကာငးတစေၾကာငးက ဥးစးသည ကြနမနဒ

ဒဗလမးႀကး ယနာသန ေနတနရာဟ ကဆးခရေလသည။ ဗလမးႀကး

ေနတနရာဟ၏ စာပနာက ဇလင (၆) ရက အဂၤေန႔တြင ေမာငတာဇယ၌

ႏငငေခါငးေဆာငမား တပမေတာေခါငးေဆာငမား ေရ႕ေမာကတြင ကငးပခေလၿပ။

အစၥေရးဝနႀကးခပ ရာဘင၊ ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစတ႔သည

ဗလမးႀကး ေနတနရာဟ၏ဖခင ပါေမာကၡဘငဇယေနတနရာဟ ကယတင ဟဘ႐း

ဘာသာျဖင ကြယလြနသအတြက ဆေတာငးစာ ရြတဆေနသညက



ဝမးနညးေၾကကြစြာျဖင နားေထာငေနၾကေပသည။ ကဆးသအတြက ေသနတမား

ပစေဖါကအေလးျပလကၿပး ပနးေခြမားဖးလႊမးထားသည ဗလမးႀကး ေနတနရာဟ၏

အေလာငးက ေျမကငးထသ႔ ထညေလေသာအခါ ရေဘာမားမာ ႐ႈကႀကးတငင

ငခလကၾက ေလေတာသည။

အသက (၃ဝ) ႏစရ ဒဗလမးႀကး ေနတနရာဟသည အငတကဘ

ကြနမနဒတကပြ၌ တစဥးတညးသာ ကဆးခသ ျဖစေပသည။ ဒဗလမးႀကး

ေနတနရာဟအား ေျမျမပခါနး ဆဆတြင ကာကြယေရးဝနႀကး ရမြနပရစက

“သန႔ရငးစငၾကယကာ အမားအယြငးကငးေသာ တကပြတစခတြင ပထမဆး

တကပြဝငသျဖစၿပး ပထမဆး ကဆးခရသျဖစေပၿပ” ဟ ထညသြငး ေျပာၾကားသြား

ေလသည။

ေနတနရာဟသည ကယဆယေရး ေအာပေရးရငးမားတြင ကၽြမးကင

ေစစပသျဖစသည။ တပမေတာအတြငး အလားအလာ အေကာငးဆးေသာ

တပမေတာ အရာရငယတစဥး ျဖစေပသညဟ ကာကြယေရးဝနႀကးက ဝမးနညး

တသသ ေျပာဆလကေပသည။

နမညေကာ ေရာငကစပါစစပြတြင ဆးရးယားစစေၾကာငး၌ ဒဏရာရေနေသာ

တပမေတာ အရာရတစဥးအား အႀကမႀကမ ကယဆယရန ႀကးစားရာမ မေအာငျမငခ

သညက ဒဗလမးႀကး ေနတနရာဟက ေခါငးေဆာင ကယယလာႏငခေပသည။

ယငးေၾကာငပင အစၥေရးတပမေတာမ ဘြ႔တဆပ ခးျမႇငျခငး ခခရသ ျဖစေလသည။

မဘမားမာ ေဂ႐ဆလင ဇာတခကေကြ ျဖစၾကေသာလညး ဒဗလမးႀကး

ေနတနရာဟမာ အေမရကန နယးေယာကၿမ႕၌ ေမြးဖြားခသ ျဖစေလသည။ ထစဥက

သ၏မဘမားမာ ျပနလညျပျပင ပးေထာငေရးလႈပရားမႈ တာဝနက အေမရကန၌

ထမးေဆာငေနဆကာလ ျဖစေပသည။



(၁၉၄၈) ခႏစတြင အစၥေရးႏငငသစ ထေထာငေသာအခါ မသားစတစစလး

ျပနလာၾကေပသည။ ေနတနရာဟသည ေဂရဆလငၿမ႕၌ ပညာသငခေလသည။

ေကာငးတြင ကငးေထာကအဖြ႔ လႈပရားမႈေခါငးေဆာင ျဖစေပသည။ အဂစအစၥေရး

ေျခာကရကၾကာစစပြ၏ ေနာကဆးေန႔တြင ဂလနကနးျမင တကပြ၌ ဒဏရာ

ရရခေလသည။ ထႏစတြင ဟားဗတတကသလ ဝငခြငရၿပး ႐ပေဗဒႏင

ဖေလာဆဖပညာရပမား သငၾကားခသည။

ေနာကထပ တစႏစၾကာေသာအခါ အစၥေရးႏငငသ႔ ျပနလာရန

ဆးျဖတၿပးေနာက ဟဘ႐း တကသလတြင ဆကလက ပညာသငရန

ေလာကထားခေလသည။ သ႔ေသာ ႏငငမာ စစေရးအရ အေရးႀကးေနသညက

ေတြ႔ရေသာေၾကာင တပမေတာတြင ဝငေရာကအမႈထမးရန ဆးျဖတခေလသည။

တကပြတငးတြင ေျပာငေျမာကရဝစြာ တကခကသ ျဖစေလသည။ ယငးတကပြမားႏင

ေနတနရာဟ၏ စြန႔စားခနးမားက ေရးသား ေဖၚျပႏငစြမးပင မရေလာကေအာင

ရရငတကကြသ ျဖစေလသည။ ေရာငမကစပါစစပြတြင ဂလနကနးျမငေပၚ၌

ဆးရးယား ကြနမနဒမားႏင ျပငးထနစြာ ရငဆငတကခကခသ ျဖစေလသည။

ရဟတယာဥ စစဆငေရးတြငလညး သယေဆာငလာေသာ တပမေတာသားမား

ေဘးရနကငးရငးစြာ ေခာေမာစြာ သကဆငးႏငေရးအတြက ကယတငကယက

ဥးေဆာင ကညစစဥခသ ျဖစေပသည။

ဒဗလမးႀကး ေနတနရဟလ သရေခါငးတစဥး ကဆးခရမႈအတြက အစၥေရး

တစႏငငလး ႀကမမးအးပမာ ပေဆြးကာ ေဆြးတသကသက ျဖစခရေလၿပ။

အငတကဘေလဆပမ အစၥေရး ဓါးစာခမား ကယဆယေရး စစဆငမႈက

“ေနတနရာဟ ေအာပေရးရငး” ဟ တငးျပညက ဂဏျပလကေလၿပ။



အခနးအခနးအခနးအခနး( ( ( ( ၈၈၈၈ ))))

ကဆးရာသတစဥးကဆးရာသတစဥးကဆးရာသတစဥးကဆးရာသတစဥး

အသက (၇၃) ႏစ ရၿပျဖစေသာ ဖြားဖြား မစၥကေဒၚရာဘေလာခသည မကနး

မမာ ျဖစေနေသာလညး ခရးမထြကလင မျဖစသည အေၾကာငးမားေၾကာင

အစၥေရးႏငင တယလအဗစမ ပရစၿမ႕သ႔ ထြကခြာ လာရေပသည။ ပရစၿမ႕တြင ေမာင

တစေယာကက ေတြ႔ၿပးေနာက တစေယာကေသာ ေမာင၏ သၿဂလျခငးက အလြမးေျပ

သြားေရာကၾကည႐ႈမည jဖစေပသည။ ယငးေနာက တဆကတညးပင

အေမရကနႏငင နယးေရာကၿမ႕သ႔ သြားေရာကၿပး သားငယဒငန၏ မဂၤလာေဆာင

အခမးအနားက တကရဥးမည ျဖစေလသည။ မဂၤလာေဆာင အခမးအနားမာ

တနဂၤေႏြေန႔တြင စစဥထားေလသည။

ေအသငေလဆပ၌ အာရပႏစေယာကက ျပငသစ ေလယာဥပေပၚ

တကေရာကလာသညက ျမငေသာအခါ ဖြားဖြားေဒၚရာဘေလာခက အတပါလာေသာ

သားျဖစသ အယနဟာတပဗအား မသကၤာေၾကာငး ေျပာလကေလသည။ “သတ႔

လကကငအတေတြက အရမးႀကးေနတာပ၊ ငါေတာ စးရမမတယကြယ”

မစၥကဘေလာခသည ၿဗတသ ႏငငသားအျဖစ၄ငး၊ အစၥေရး ႏငငသား

အျဖစ၄ငး၊ ပးတြခယထားသ ျဖစေလသည။ မစၥကေဒၚရာဘေလာခသည ဘာသာ

စကား ငါးမးေလာကက ကၽြမးကၽြမးကငကင ႏငႏငနငးနငး ေျပာႏငသ

ျဖစသျဖငလညး အပငစးခရသည ေလယာဥပႀကး အငတကဘေလဆပ ေရာကသည

အခါ ဓားစာခမား၏ ေခါငးေဆာငသဖြယ ျဖစလာေပေတာသည။ အာရပဆရာဝနႏင

စကား ေျပာဆရာတြင စကားျပနအျဖစ ျပလပေပးလက ေပေသးသည။

ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငက ဖြားဖြားေဒၚရာ၏ အလပအကငက စစမး ေမးျမနးရာတြင



“ကၽြနမကေတာျဖင မခငအႀကး တစေယာကပါပရင” ဟ ျပနလည ေျဖၾကား

ခေလသည။

အငတကဘတြင အဖမးခေနရစဥ ကာလအတြငး ဖြားဖြားေဒၚရာ

အစာနငသျဖင ယဂနဒါ ေဆး႐သ႔ ဆရာဝနမားက ေသာၾကာေန႔တြင ခကခငးတငပ႔

ကသရေလသည။ အစၥေရး ကြနမနဒမား အငတကဘေလဆပ၌ စေနေန႔တြင

လပတျပက ဝငေရာကကယတငမႈ စတငေလေသာအခါ ဖြားဖြားေဒၚရာမာ ေဆး႐တြင

ရေနသျဖင ကယတငရာတြင ပါမလာပ ေဆး႐၌ ကနရစခရရာေလသည။ ေဆး႐တြင

ကနရစခ႐ျဖငေတာ မကလးျပးစရာ စးရမစရာ ျပနာမဟတေသး။ သ႔ေသာ..

ၿဗတသ သတမနအရာရသည တနဂၤေႏြေန႔ (၄.၇.၇၆) ညေနပငးက

ေဆး႐တြင မစၥက ေဒၚရာဘေလာခက သြားေရာက ေတြ႔ဆခေပေသးသည။

ေနာကထပ တစနာရအၾကာတြင မစၥကေဒၚရာဘေလာခအတြက စားစရာမားယ၍

ေဆး႐သ႔ တပတျပနလာေသာအခါ အဆပါ သအရာရမာ ေဆး႐အတြငးသ႔ မဝငရန

တားျမစျခငး ခရေပေတာသည။ ဤတြင ထတလန႔ စးရြ႕ဖြယရာသတငး ၾကားရေလၿပ။

မစၥက ေဒၚရာဘေလာခ၏ အခနးအတြငးသ႔ လအခ႕ အတငးဝငေရာကၿပး

မစၥက ေဒၚရာဘေလာခအား ပါးစပပတကာ အတငး ဆြေခၚသြားၾကေလၿပ။ ေဆး႐

ေပၚမာ ေအာရငးဟစရငးပင မစၥက ေဒၚရာဘေလာခသည ေခၚေဆာငသမား

ေနာကသ႔ ပါသြားရေလသည။ ဝါရငတနၿမ႕ရ သတမနပငးဆငရာက ရရေသာ

သတငးမားအရ ဆလင မစၥကေဒၚရာဘေလာခမာ ယဂနဒါစစသားမား၏

႐ကႏကျခငး ခရသညသာမက အတငးဆြေခၚေဆာငစဥက အသမထြကရန

ပါးစပထသ႔ ေစာငမား ပတဆ႔ထားသျဖင အသကရ လမးေၾကာငးပတၿပး ေသဆး

သြားေလၿပဟ သရေလသည။



အေမရကန ႏငငျခားေရးဝနႀကး ကစဆငဂာကမ ထသတငးက

အတညျပခက မေပးေသးပ ယငးသတငးမး မရခပါဟ ထတေဖၚ

ေျပာၾကားခေလသည။ ဝါရငတနတြင အေမရကန ႏငငျခားေရးဝနႀကး ကစဆငဂာ

ရငးျပရာ၌ ေစာေစာပငးက မမတ႔ရရေသာ သတငးမားအရ မစၥကဘေလာခအား

ယဂနဒါ အမးသားႏစဥးက လာေရာက ေခၚေဆာငသြားသညဟ သရေၾကာငး။

မစၥကေဒၚရာဘေလာခအား ေဆး႐မ ျပနလႊတလကသည။ အစၥေရး ကြနမနဒမား

အငတကဘေလဆပသ႔ ဝငေရာကကယတငျခငး မျပမကပင လႊတလကျခငး

ျဖစသညဟ ယဂနဒါ အာဏာပငမားက ေျပာဆျခငးမာ မဟတမမနေၾကာငး


ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငကမ မစၥကေဒၚရာဘေလာခအား ေဆး႐မ ျပနလႊတ

လကၿပဟသာ ထပတလလ ေျပာေနသည။ ယဂနဒါအရာရတစဥးကမ “ကပတ႔က

ေမးမေနန႔ အစၥေရးက ေမးပါ” ဟ ေျပာလကေပသည။ ၿဗတသ သတမနပငးကမ

ယဂနဒါႏငငဟာ ဒကေန႔အဖ႔ေတာ ကမ႓ာမာ တက မေကာငးဆးဝါးႏငင ျဖစေန

ပါေလၿပဟ မတခကေပးလက ေပသည။

ၿဗတသ အာဏာပငမားႏင မစၥကေဒၚရာဘေလာခ၏ ေဆြမး သားခငးမားက

အပတျပငး ရာေဖြေနၾကေပသည။ ၿဗတသတ႔သည ခြငျဖင ျပနလာေသာ

ယဂနဒါႏငငဆငရာ မဟာမငးႀကး ဂမးဟငနဆက ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငႏင

အျမနေတြ႔ဆႏငရန ေစလႊတခေလသည။ မစၥကေဒၚရာဘေလာခ၏ သားမားကလညး

ေဂ႐ဆလငမေန၍ ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငထ သႀကး႐ကရန

အေၾကာငးၾကားေလသည။ “ေကးဇးျပ၍ ေဒၚရာဘေလာခက ကၽြနေတာတ႔ထ

ျပနပ႔ေပးပါ” တ။



နယးေရာကၿမ႕တြငမ မဂၤလာ ေဆာငေနၿပျဖစေသာ ဒငနဘေလာခသည

၄ငး၏မခငက ျပနလႊတေပးရနအတြက သမၼတအဒအမငက ခဥးကပ

ျပနၾကားေပးပါရန လကေဝ႔ေကာ မဟာမကအလအား အကအည ေတာငးခ

ခေလသည။ သားျဖစသ ဒငနဘေလာခမာ ဇလငလ (၅) ရက တနဂၤေႏြေန႔တြင

မဂၤလာေဆာငမညျဖစရာ ဂးလမးတ႔၏ ထးတမးစဥလာအရ ျပရမည

ျဖစေသာေၾကာင ဘယနညးႏငမ ရကမေရြ႕ႏငပ ကငးပျမ ကငးပခရေလေတာသည။

အစၥေရးဝနႀကးခပ ရာဘငကမမ စၥကဘေလာခ ေတြ႔ၾကရေသာ ကၾကမၼာ

အေကာငးအဆးမ ယဂနဒါႏငင၏ တာဝနလးလးသာ ျဖစေနေလၿပဟ ဇလင (၅) ရက

တနဂၤေႏြေန႔က ထတေဖၚ ေျပာၾကားလကေလသည။ အကယ၍ မစၥကဘေလာခက

ယဂနဒါ အာဏာပငမားက သတျဖတခလင အစၥေရးဝနႀကးခပက အစၥေရး

သေဘာထားက ေဆြးေႏြးရန မလအပေသးပါ ေျပာၾကားလစတလညး မရပါဟ

ေျဖၾကားခေလသည။ အစၥေရးတႏငငလးသ႔ ႐ပျမငသၾကား အစအစဥ လႊငထတရာ၌

မမတ႔သည အစၥေရးႏငငကေသာ၄ငး၊ အစၥေရး ႏငငသားမားကေသာ၄ငး၊ ယဂနဒါ

ႏငငက အႏရာယမျပႏငရန မလကပင ႀကတငစစဥမႈမား ျပလပထားေၾကာငး၊ ယခမ

ထ႔ထကပ၍ ဂ႐ျပေနပါသညဟ အစၥေရးဝနႀကးခပက ေျပာၾကားသြားေလသည။

မမတ႔အေနျဖင မစၥကဘေလာခ မညသညေနရာတြင ရေနသညက

ခငလေသာ အေထာကအထားမားျဖင မေျပာၾကားႏငေသာလညး မစၥကဘေလာခ

ေဆး႐တြင ေဆးကသခေနရစဥ ကာလမာ ယဂနဒါ အာဏာပငမား၏ တာဝနသာ

လးလးလားလား တာဝနရေၾကာငး ေျပာၾကားသြားေလသည။ တနဂၤေႏြေန႔

နနကပငးတြင မစၥကဘေလာခသည ေဆး႐၌ အသကရငလကပင

ရေနေသးသညဆေသာ အခကကမ မမတ႔ ခငခငလလ ေျပာႏငပါသညဟ ဝနႀကးခပ

ရာဘငက ထတေဖၚ ေျပာၾကားသြားေလသည။ တနဂၤေႏြေန႔ နနကမာ ဓားစာခမားအား



အငတကဘေလဆပမ ကယဆယခၿပးသည ေနာကတစေန႔ ျဖစေပသည။

ကယတငခခရေသာ ဓားစာခမားမာ တနဂၤေႏြေန႔ နနကတြင အစၥေရးႏငငသ႔ ျပနလည

ေရာကရခၾကေလသည။ ယခအခါတြင မစၥကဘေလာခအေနျဖင အသကရငလက

ရႏငဖြယရာ မရေတာေလၿပဟ ၄ငး၏မသားစက လကခထားၾကေလၿပ။

ကပတ႔အားလး ဒေလာက အဖကဖကက ဝငးဝနး ေတာငးဆေနၾကၿပပ။

သမၼတအမငအဖ႔ ကပတ႔အေမသာ အသကရငရကရေနရင ျပနပ႔မေပးပ ေနစရာ

အေၾကာငးမျမငပါဘးဟ သားအႀကးဆး အငယနဟာတပဗက ေျပာၾကားလက

ေလသည။

မစၥကေဒၚရာဘေလာခမာ ဂးလမးမား ကယရပကယဌာန၌ ေရးကနဥး

အေျခခခသ အရကစေရဇရယမသားစမ ေပါကဖြားခသ ျဖစေပသည။ ဖခငျဖစသမာ

ယဆြမဖရမးဘကဂ ျဖစ၍ ႐ရားမ ေရြ႕ေျပာငးလာေသာ ဓါတေဗဒဆငရာ လပငနး

အငဂငနယာ ျဖစေလသည။ မစၥကဘေလာခက ဂာမန၌ ေမြးဖြားေလသည။

ဖရမးဘတဂသည ဂးစကပးေရး အေျခစကေကး႐ြာမား စတငထေထာငသ ႏစဥး

အနက တစဥးျဖစေလသည။ မစၥကဘေလာခတ႔ ငယစဥက ေနအမမာ ရရြနတြငရၿပး

နယေျမသစသ႔ေရြ႕ ေျပာငးလာသမား၏ ကနဥးေဒသပင ျဖစေလသည။

မစၥကဘေလာခ၏ မခငဘာသာက ေျမးျဖစသမားႏင စကားလကဆ

ၾကသညအခါတငး ႏငငေတာ အမးသားသခငးက ကဗာဆရာႀကး နာဖတာလက

ယငးတ႔၏ ေနအမ၌ စပဆခသညဟ ေျပာၾကားတတေလသည။ ေဒၚရာ၏

အကအႀကးဆးမာ အဂစႏငငတြင ေဆးဆရာဝနအျဖစ အသကေမြးဝမးေၾကာငး

ျပေနသျဖင မသားစတစစလး အဂစႏငငသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ ေနထငၾကေလသည။

ေဒၚရာသည မဘႏစဥး အစကႏစဥးႏငအတ အဂစႏငင ဘလကဒရာၿမ႕၌

ႀကးျပငးလာခၿပး ျပငသစ၊ အဂၤလပႏင အတလဘာသာမားက ေကာငးစာအျဖစ



သငၾကားခရေလသည။ အာေရဗ ဘာသာစကားက အမနးပတဝနးကငတြင

အကနလး တတေျမာကခရၿပး အမတြငမ ဂာမနစကားႏင ႐ရားဘာသာစကား

ေတာေတာမားမားက ေျပာတတသ ျဖစေပသည။ ေနာငအခါတြင ဟဘ႐း

ဘာသာကပါ သငၾကားတတေျမာကခေလသည။

သ႔ေၾကာငပင အငတကဘ ေလဆပ၌ အဖမးခရစဥက ဆရာဝနႏင

လနာစပၾကား စကားျပန ျပလပေပးႏငချခငး ျဖစေလသည။ ဓားစာခမားအနက

႐ရားႏငငက မၾကာေသးမကမ အစၥေရးႏငငသ႔ ေျပာငးေ႐ႊ႕ ေနထငသတစဥး

ပါဝငလာၿပး မကနးမမာျဖစခရာ အာရပဆရာဝနက ကသေပးခရေလသည။

တစဥးႏငတစဥး စကားေျပာ မျဖစႏငသျဖင မစၥကေဒၚရာဘေလာခက

စကားျပန ျပလပေပးခရေလသည။ အဂစႏငငတြင ေနထငစဥက ေဒၚရာသည

ေမာငဝမးကြေတာသ အာရလြနမရမးဘတခက ေတြ႔ၾကခရေလသည။ အာရလြန

ဖရမးဘတခသည ပထမကမ႓ာစစႀကး အတြငးက ပါလကစတငးႏင

နလသလလပငနးက ထေထာငရန ကညသျဖစေလသည။ ၄ငးမာ (၁၉၁၇) ခႏစတြင

ၿဗတသစစေၾကာငးသ႔ ေရာကရနႀကးစားရငး ရာေဖးအနး၌ အသတခခရရာေပသည။

ေဒၚရာဖရမးဘတခသည စစႀကးၿပးေသာအခါ ပါလကစတငးသ႔ ေရာကလာ

ၿပးေနာက (၁၉၂ဝ) ခႏစတြင ေအဂြနဘေလာခႏင ေတြ႔ဆကာ လကထပ

လကၾကေပသည။ ယငးေနာက ေဂ႐ဆလငၿမ႕တြငပင အေျခစက ေနထင

ၾကေလသည။

ေအဂြနဘေလာခမာ အဂၤလနႏငင ေဝလျပညနယသားျဖစၿပး ထစဥက

အဂၤလပစစတပ၌ အမႈထမးေနသ ျဖစေလသည။ ေအဂြနသည တေယာထး

ဆရာလညး ျဖစေပသည။ ေနာငေသာအခါ ဘေလာခသည ဘဏလပငနးဘကက



ကးေျပာငးလာၿပး တယလအဗစရ အဘတဘဏတြင အပခပမႈဆငရာ

ဒါ႐ကတာအျဖစ အမႈထမးခ ေလသည။

(၁၉၇ဝ) ခႏစတြင ကြယလြနေသာအခါ အသက (၇၃) ႏစရခၿပ ျဖစေလသည။

၄ငးတ႔တြင သားသးေယာက ထြနးကားခေပသည။ မစၥကဘေလာခက သကၽြမး

ရငးႏးခသမားက အလြနပင ေျခငေျပျပစ ၾကငနာတတေသာ အမးသမးႀကး

ျဖစသညသာမက အသဥာဏကြယဝၿပး အျမငၾကယသျဖစေၾကာငး ခးကး ေထာပနာ

ျပၾကသည။

မစၥကဘေလာခသည ခငပြနးသည ကြယလြနေသာအခါ ေဂ႐ဆလငသ႔

ျပနလညေနထငၿပး ႐ရားမ လာေရာကေျပာငးေရႊ႕ ေနထငသမားအၾကားတြင

ေစတနာဝနထမး လပငနးရပမားက လပကငခေလသည။ အငတကဘတြင

ဓာစာခအျဖစ ေနထငရစဥက မစၥကေဒၚရာဘေလာခအဖ႔ စတမခမးေျမစရာ

ျဖစရပေလးတစခ ေတြ႔ၾကခရေပသည။ အစၥေရးအမးသားမားႏင အစၥေရး

မဟတသမားက ခြထတခသညအခါ ခငပြနးျဖစသက အစၥေရးျဖစၿပး ဇနးျဖစသက

အေမရကနသ ျဖစေနျခငးပင ျဖစသည။ လကထပခၾကသညမာ (၂) ႏစခန႔သာ

ရေပေသးသည။ အစၥေရး ႏငငသားမားအား ခြျခားရန စတင၍ အမညေခၚစဥကပင

ခငပြနးျဖစသမာ အစၥေရးတ႔အတြက သတမတထားေသာ ေနရာသ႔ ဥးစြာပထမ

ေရႊ႕ေျပာငးရသ ျဖစေလသည။

ထသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးရာတြင တတႏငလင အစၥေရးႏငငသား မဟတသမားအား

သတမတထားသည ေနရာ၌ပင ေနထငသြားရန ခငပြနးျဖစသက ဇနးျဖစသအား

ေၾကကြစြာမာ ၾကားေလသည။ ယငးေနာကမ အစၥေရးႏငငသားမားအား သတမတ

ထားသည ေနရာသ႔ ခငပြနးျဖစသက ထြကခြာ ေျပာငးေရႊ႕လကေလသည။



ဇနးျဖစသမာ မတတပရပရငး စတထခကကာ ငေကြး ကနေနခသညက

မစၥကဘေလာခက ျမငေတြ႔လကရသည။

မစၥကဘေလာခ အမညက ေခၚယၿပး အစၥေရးႏငငသားမားအား သးသန႔

ခြျခားသညေနရာသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးလကေသာအခါ မစၥကဘေလာခသည ေစာေစာက

အစၥေရးအမးသားထ ခဥးကပၿပး ဇနးျဖစသမာ ပေဆြးဒကၡ သပၿပး ေရာကေနေၾကာငး၊

သ႔ချမာ မခြႏငသညအတတ ေသအတရငမကြာ မမရရာသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး

ေခၚလကသငေၾကာငး အၾကေပးလကေလသည။

ခငပြနးျဖစသက တဖကတြင ကနရစခေသာ ဇနးက အစၥေရး

ႏငငသားမားအား သးသန႔ ခြျခားထားသညဖကသ႔ ေခၚေဆာငလကေပသည။ အစၥေရး

ကြနမနဒမား ဝငေရာက ကယဆယေသာအခါ ဇနးေမာငႏ ႏစဥးစလး ေဘးရန

ကငးရငးစြာျဖင လြတေျမာကခရေပသည။

အငတကဘတြင ဓားစာခအျဖစ ေနထငစဥ ကာလတေလာကလး

မစၥကဘေလာခသည စတဓါတ ျမငမားတကကြစြာျဖင အစၥေရး ႏငငသားေကာငး

ပသမႈက ျပသႏငသျဖစသည။ ႏငငေရး ျငငးခနရမညဆလင ဥးမေလး

ႏႈတမေလးခပါေပ။ ပါလကစတငး အၾကမးဖက အမးသားမားႏင

အာေရဗစကားျဖငပင ႏႈတလနထး၍ ပယပယနယနယ ဖကၿပငေဆြးေႏြးခသည။

အၾကမးဖကလပငနးဟာ (၁၉၄၈) ခႏစတနးက ဒငယာရာစငမာ အစလက

အျပလက သတျဖတမႈႀကးက စတင ေပါကဖြားလာခတာပါဟ ပါလကစတငးတ႔က

စြပစြ ေျပာဆလကေလသည။ ဤတြငဖြားဖြား ေဒၚရာဘေလာခကမ (၁၉၂၉) ခႏစက

လမဆနေအာင သတျဖတခခၾကရေသာ ဂးလမးတ႔ အေၾကာငးက စတင

ေျပာၾကားေလေတာသည။



ထစဥက ဂးလမးမားမာ ေဂ႐ဆလငတြင စတင အေျခစကစဥ ကာလျဖစၿပး

အဘရြန အဓက႐ဏးတြင ဂးလမးအေျမာကအမား ရကစကၾကမးၾကတစြာ

သတျဖတခခရျခငးက ရညညႊနးေျပာဆ ေခပခသည။ “ငါကေတာ ေသရမာ

မေၾကာကပါဘးကြယ၊ ငါျဖင (၇၃) ႏစလးလး ေပာေပာႀကး ေနလာခၿပးမပ၊ မငးတ႔သာ

မသားစဆက ေပာေပာရႊငရႊင ကနးကနးမာမာန႔ ျပနေရာကေစခငတယ”

မစၥကဘေလာခက အတပါလာသ သားႀကးအား မျပတေျပာခသည။

“ေမေမကဒငနရ႕ ကေလးေတြန႔ ကစားရအနးမာပါ၊ ကၽြနေတာသားကေလးေတြန႔

ေနခရသလေပါ” သားႀကးျဖစသ အငယနဟာတပဗက မခငျဖစသအား ျပနလည

အားေပးရျပနေလသည။ ဒငနမာ ဇလင (၅) ရက တနဂၤေႏြေန႔တြင နယးေရာကၿမ႕၌

လကထပမည သားငယျဖစသည။

အငယာဟာတပဗအဖ႔မ ယဂနဒါႏငငသ႔ ဓားစာခအျဖစ ေရာကရခ

ရသညအတြက ယဂနဒါႏငငသ႔ ႏစႀကမေရာကဘးခၿပဟ ဆရမလ ျဖစေနသည။

(၁၉၆၉) ခႏစက အငယာဟာတပဗသည အဒစဘာဘာၿမ႕ရ အစၥေရးသ႐း၌

အမႈထမးစဥ၊ ယဂနဒါႏငငသ႔ တစပတၾကာမ လာေရာကလညပတခဘးသ ျဖစသည။

အာဖရက လမႏငငမားအနက ခမးသာကြယဝဆး တငးျပညအျဖစ၄ငး၊

လပေသာ႐ႈေမာခငးမားျဖင လႊမးျခထားသညက၄ငး ေလလာ ေတ႔ြရခရေပသည။

ထစဥက ညအခနမေတာ ဘယကပသြားသြား အလြန ေအးခမးစတခရတ ႏငင

တစႏငငပါပဟ မတခကျပခေပသည။ ယဂနဒါ အမးသားမားမာလညး ေဖၚေရြ

ေပာရႊငတတၾကသမား ျဖစသည။

“ညနကသနးေခါင လမးေလာကထြကရင လေတြ တစစၿပးတစစ ဝငးဖ႔ြၿပး

ေသာကစား ေပာပါး ကခနေနတာ ေတြ႔ရတယ။ ကၽြနေတာကေတာ အရက

အတငးတကၾကတယ။ ကြၽနေတာကလညး ျပနတကခပါတယ။ အခေတာ ဒလ



ညနကသနးေခါင သခငးဆတာမး မရေတာပါဘး။ ညအခနမေတာဆရင ဘယသမ

အျပငမထြကၾကေတာဘး” ဤစကားစမားမာ မခငျဖစသ မစၥကဘေလာခ

အေၾကာငးက ျပနလန ေျပာဆရငးမ သားႀကးျဖစသ ဟာတပဗက ရငးျပချခငး


ၿဗတနႏငငမ ဘာသာေရး ထတတနးေခါငးေဆာငမား ျဖစၾကေသာ ေဒါကတာ

ေဒၚနယလကဂန၊ ေဘာစလကာ ဒနယယြမးႏင ေဒါကတာ အမငခယယဂာ

ကဗဗစတ႔က ယဂနဒါသမၼတ အမငထ မစၥကဘေလာခက သမ၏မသားစႏင ျပနလည

ဆေပးႏငေရးအတြက ေမတာရပခသည သႀကးစာတစေစာငက ေပးပ႔ခေလသည။

ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငကမ မစၥကဘေလာခသည ယခအခါ အစၥေရးႏငင

သ႔ပင ေရာကေနေလာကပါၿပဟ အစၥေရးသတငးစာမ သတငးေထာကတစဥးက

အေျဖေပးလကသည။ ထသတငးေထာကက လနဒနၿမ႕မေန၍ သမၼတထ

တယလဖနးျဖင စကားေျပာခြင ေတာငးခကာ ေမးျမနးချခငး ျဖစေလသည။

မစၥကဘေလာခအား ရာေဖြရနႏင ယငးသတငးက ယဂနဒါသမၼတ

အမငထတြင ေမးျမနး စစမးရန ယဂနဒါႏငငက ေစလႊတခေသာ မဟာမငးႀကး

(သအမတအဆင) မစၥတာဂမးစဟငနဆသည ဇလင (၁၂) ရကေန႔တြင မညသည

အေျဖမ ရမလာပ လနဒနၿမ႕သ႔ ျပနေရာကခသည။ ၿဗတသ ႏငငျခားေရး႒ာနကမ

သမၼတအမင၏ အေျဖေပးခကမာ လးဝ လကခႏငစရာ အေၾကာငးတစခကမ

မပါဝငခပါေပဟ ေၾကာၾကားလကေလသည။ မစၥတာဟငနဆက သမၼတအမငအား

ေမးခြနးတစခ ေမးျမနးရာ၌ မစၥကဘေလာခအား အသကရငရက ရေနဥးမညလားဟ

ထညသြငး ေမးျမနးခသည။

“ဒါေတာ ဒေမးခြနးန႔ ပတသကလ႔၊ လတစကယစမာ ကယဘာသာကယ

ေကာကခက ဆြႏငၾကတယလ႔ ထငပါတယ” ယဂနဒါသမၼတ အမငက ဤမသာ



ေျဖလကသည။ မဟာမငးႀကး ဂမးစဟငနဆ၏ ခရးမေအာငျမငမႈႏင ပတသကၿပး

ၿဗတနအစးရ၌ ေပာညအားနညးခက ရေနၿပဟ ေဝဖန ေျပာဆမႈမား ထြကေပၚ

လာသည။ အခ႕ အကခတမားကမ ၿဗတနႏငငသည ယဂနဒါႏငငႏင သတမန

အဆကအသြယ ျဖတေတာကဖြယရာ ရသညအျပင မဟာမငးႀကး ဂမးစဟငနဆ

ပငလင ယဂနဒါႏငငသ႔ ျပနလည သြားေရာကကာ မဟာမငးႀကးတာဝနက

ထမးေဆာငရဖြယ မရေတာဟ ထငေနၾကသည။ သညၾကားထတြင ၿဗတန

ႏငငျခားေရးဌာန အတြငးဝန အနေတာနကေရာစလငးက အငတကဘ ေလဆပတြင

ယဂနဒါစစသားမား ေသဆးခရမႈအတြက ဝမးနညးေၾကကြေၾကာငး သႀကးစာက

သမၼတအမငထ ေပးပ႔ချပနရာ၊ အဂၤလနပါလမနတြင အတကအခေကာ အစးရဖကပါ

ပြကေလာ႐ကကာ ဆညေနေပေတာသည။

ကြနဆာေဗးတစပါတမ ႏငငျခားေရး အတြငးဝနအျဖစ ရာထားျခငးခရသ

ရယဂနယ ေမာလဒငးက ေလဘာအစးရက ျပငးထနစြာ ေဝဖန ေျပာၾကား

ေလေတာသည။ ပါလမနအမတအားလးက ေလဘာအစးရ ႏငငျခားေရးဌာန

အတြငးဝန အနေထာနကေရာစလငးထမ ရငးလငးခကအျပညအစ ထတျပနရန

ေတာငးဆၾကသည။ ႏငငျခားေရးဌာနကမ သတမနဆငရာ ကငထးအရသာ ယဂနဒါ၌

ေသဆးခရသမား၏ ဇနးသားခငးမားအတြက ေပးပ႔ရျခငး ျဖစေၾကာငး ေျဖၾကား

ေလသည။

မစၥတာ ေမာလဒငးကမ ၿဗတနႏင ယဂနဒါဆကဆေရးက ျပနလည

စဥးစားသငၿပျဖစေၾကာငး ေျပာလကေလသည။ ေလဘာအမတ အရစမြနးမငးကမ

ႏငငျခားေရးဌာန အတြငးဝနကေရာစလငး၏ ဝမးနညးေၾကကြလႊာ ေပးပ႔ျခငး

အေပၚတြင မေၾကမနပျဖစ၍ ပါလမန အထးအစညးအေဝး ျပလပေပးရနအမတ

(၁ဝဝ) ေကာက ေတာငးဆေစမညဟ ျပငးျပငးထနထန ေဝဖနလကေလသည။



ေဒါကတာ ႐ဒစဘြ ငဆနကမ ၿဗတသ ႏငငကးလကမတ ကငထားရတာက

ရကဖြယလလ ျဖစေနပါပေကာလားဟ ေထလကျပနသည။ ပ၍ဆးသညက ၿဗတသ

သတငးေတာကမားက ႏင႐ဘမ ျပနလညေပးပ႔သည သတငးမားပင ျဖစေလသည။

သတငးေထာကမားက ယဂနဒါမရေသာ သတငးအစအနမားက ဆကစပကာ

ေပးပ႔ရာ၌ ဇလင (၅) ရက တနလၤာေန႔က သမၼတအဒအမင လသတတပဖြ႔က

မစၥကဘေလာခအား ပစသတလကၿပ ျဖစသညအျပင အေလာငးက တနညးနညးႏင

ေဖာကဖကခေလၿပဟ ဆသည။ ဤနညးမာ သမၼတအဒအမင၏ လမား လပေလ

လပထရေသာ လပနညးလပဟနပင ျဖစသညဟဆသည။

အငတကဘမ ဓားစာခမား ကယဆယခၿပးသညေနာက သတျဖတမႈမား

ယဂနဒါ၌ ျဖစေပၚလာခသညအနက မစၥကဘေလာခမာလညး ကဆးရာသ

တစဥးျဖစခရေပသည။ ရရေသာ သတငးမားအရ မစၥကဘေလာခအား ေဆး႐မ

လေလးဥးက အတငးဆြေခၚရာတြင ေဆး႐ေစာင ရတပဖြ႔တစဥးက လကပါသြားသျဖင

ထရတပဖြ႔ဝငပငလင ေနရာ၌ ပြခငးၿပး ပစသတခရေလသညဟ ဆသည။ ထ႔ေနာက

မစၥကဘေလာခက လငး႐ဘာကားေပၚသ႔ တြနးထး တငေခၚေဆာငသြားေလသည။

သမၼတအဒအမငကမ မစၥကဘေလာခအား ဇလင (၃) ရက စေနေန႔တြင

အငတကဘ ေလဆပသ႔ ျပနလည ေပးပ႔ခၿပျဖစ၍ အစၥေရးတ႔၏ တာဝနသာ

ျဖစသညဟ ေျပာဆေနေပသည။ သ႔ေသာ ၿဗတသ သတငးစာမားက မစၥကဘေလာခ

အသတခရသညမာ ေသခာသေလာက ျဖစေနၿပဟ ထတေဖၚ ေရးသားလက

ေပေတာသည။

ယငးေနာက ကငညာႏငင ႏင႐ဘမထတေဝသည ေနးရငး ေန႔စဥ

သတငးစာတြင မးတစဝကတစပက ေလာငကၽြမးခထားရေသာ မစၥကဘေလာခ

အေလာငးက ယဂနဒါႏငင ကငပါလာၿမ႕ေတာအနး တစေနရာ၌ ေတြ႔ရေလၿပဟ



ေရးသား ေဖၚျပလကသည။ မစၥကဘေလာခ၏ အေလာငးက အငတကဘေလဆပမ

ရာဒါ (နတမကစ) ဝနထမးသးဥး၏ အေလာငးမားႏင အတ ေတ႔ြရသညဟ ဆသည။

မစၥကဘေလာခက အငတကဘ ေလဆပ၌ လပတျပက ကယတငေရးလပၿပးသည

ေနာကတစေန႔၊ ဇလင (၅) ရကေန႔တြင သတျဖတခသညဟ ဆသည။

မစၥကဘေလာခမာ ေျခေထာကတြင အနာေပါကေရာဂါ ကသခေနရသ ျဖစ၍

ယခေတြ႔ရေသာ အေလာငးတြငလညး ေျခေထာက အနာေပါကေရာဂါ ခစားေနရသည

လကၡဏာ ေတြ႔ထားရေၾကာငး ေဖၚျပၾကေလသည။ ေလယာဥ ျပနေပးဆြခရစဥက

မခငျဖစသ မစၥကဘေလာခႏင အတပါလာေသာ သားႀကး ဟာတပစက ၄ငး၏

မခငအား ယဂနဒါအာဏာပငမားက ေသြးေအးေအးျဖင သတျဖတခသညဟ

ေဂ႐ဆလင၌ ထတေဖၚေျပာၾကားခေလသည။

သမၼတအဒအမငသည သတျဖတရန အမန႔က ကယတငကယက မေပးဘး

ဆဥးေတာ ၄ငးတြင တာဝနရေနေပသညဟ စြပစြလကေလေတာသည။ မခငျဖစသက

ဂးအမးသား ထးစအတငး သၿဂၤလရန မခင၏အေလာငးက ျပနလညရယလသည။

ျပနလညေတာငးခမညဟ ေျပာသည။ ၿဗတသ ပါလမန အမတမားကလညး

မစၥကဘေလာခအား အစၥေရးႏငင၌ သၿဂလႏငရန သမၼတအဒအမငအား

ေမတာရပခစာ ေပးပ႔ၾကျပနေလသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၉၉၉၉ ))))

ႏႏႏႏငငေရးမနတငးထနေလငငေရးမနတငးထနေလငငေရးမနတငးထနေလငငေရးမနတငးထနေလၿပ။ၿပ။ၿပ။ၿပ။

ပါလကစတငး တယသန အၾကမးဖကသမားတစစက ျပငသစေလယာဥက

ေအသငေလဆပမ အထြကတြင အပငစးၿပး လမားအား ဓားစားခအျဖစ



ျပနေပးဆြသည။ ေလယာဥ ခရးသညမားအနက အစၥေရးႏငငသ ႏငငသား

ေတာေတာမားမားပါသည။ ေလယာဥႏင ခရးသညတ႔က ယဂနဒါႏငင အငတကဘ

ေလဆပသ႔ ေခၚေဆာငသြားၿပး ႏငငအသးသးတြင အျပစေပးခေနရေသာ ၄ငးတ႔ႏင

ဘဝတ အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥးလႊတေပးရန ေတာငးဆသည။ ၄ငးတ႔

လလားခက မရပါက ေလယာဥခရးသညမားက သတပစမညဟ ရာဇသ

ေပးလကသည။ ဓားစာခ (၂၅၆) ဥးအနက အစၥေရးအမးသား မဟတသမားက

ခြျခားၿပး ျပနလႊတခရာ အစၥေရးႏငငသားမား၊ အစၥေရးႏငငႏင အျခားတစႏငင

ပးတြခယထားသည ဂးအမးသားမားႏင ေလယာဥဝနထမး (၁ဝ၈) ဥးသာ

ကနေနေပေတာသည။

အကခပရ ခကခက၊ ဆကဆရတာလညး ခကလသျဖင “မာကရအမင”

သ႔မဟတ “ေဖေဖႀကး အမင” ဟ အမညတြငေနေသာ ယဂနဒါသမၼတႀကး

အဒအမငက ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမား၏ လလားခကက

ၾကားလအျဖစ သကဆငရာ ႏငငမားျဖင ဆကသြယ ေဆာငရြကေပးေနေသာလညး

အစၥေရးတ႔ဖကကမ၊ သမၼတႀကး အမငသည ပါလကစတငး အၾကမးဖကသမားမားႏင

အၾကတ တယသနတညး ျဖစသညဟ ထငေနၾကသည။

အၾကမးဖကသမားမားက ဇလင (၁) ရကေန႔တြင ယခင

ေတာငးဆထားခကက ခကခငး တးျမႇငလကေလသည။ အျပစေပးခေနရေသာ

အၾကမးဖကသမား (၅၃) ဥးက ျပနလႊတေပးရနသာမက ျပငသစေလယာဥအတြက

ေဒၚလာ ငါးသနးႏင ဓားစာခမားအတြကပါ တစဥးစလင ေဒၚလာတသနးစေပးရန

ေတာငးဆလာခေလသည။ ဓားစာခ (၁ဝ၈) ဥး၏ အသကရငေနႏငေရးမာ (၁၉၇၆) ခ

ဇလင (၄) ရကေန႔ နနက (၁၁) နာရအထသာ တညရေနေတာသည။ ဤတြင အစၥေရး

ကြနမနဒမားက လပတျပကစစဆငေရးျဖင (၁၉၇၆) ခ ဇလင (၃) ရကေန႔



ညသနးေခါငေကာတြင မင (၂၆၂ဝ) ခရးက ေကာျဖတ၍ အစၥေရး ဓားစာခမား

အသတခရေတာမည ေဘးမ ကယဆယလာႏငခေပသည။

ကမ႓ာတစခလး တနလႈပေခာကခား၊ အၾသေတြေဝ ခးကးဂဏယ၊

ျပစတင႐ႈတခ၊ ႀကမးေမာငးမႈမား ေပၚထြကလာေလေတာသည။ ယဂနဒါႏငငႏင

အမနးခငးႏငင ကငညာတ႔မာလညး အစၥေရးကြနမနဒမား အသးျပသည

ေလယာဥပမားက ကငညာႏငငေလဆပက အသးျပခြင ေပးရေကာငးမလား

ဟေသာအခကႏင ပတသကၿပး စစျဖစလနးနးအေျခအေန ျဖစခရေလၿပ။

သ႔ေသာ ယဂနဒါႏင ကငညာႏငငအၾကား သေဘာကြလြေနမႈက

ေဆြးေႏြးေရးအတြက ႏင႐ဘၿမ႕သ႔ ယဂနဒါမ ကယစားလယအဖြ႔တစဖြ႔

ေစလႊတေရးက ကငညာႏငငက အဆျပလကရာ ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငက

လကခလကေလသည။ ကငညာႏငင၏ အဆျပခကက အာဖရကညညြတေရးအဖြ႔

(အေအယ) အတြငးေရးမးခပ ဝလ ေအေကတအမဘမၼာက သမၼတအမငထ

ယေဆာငလာျခငး ျဖစသည။ အေအယ အဖြ႔ဝငႏငငမား၏ အကအညျဖင မမတ႔

ႏစႏငင ျပနာမားက ၿငမးခမးစြာ ေျဖရငးေရး နညးလမးမားက ရာၾကႏငလမမည

ေမာလငေၾကာငးျဖင သမၼတအမငက အေအယ အတြငးေရးမးခပအား

ေျပာၾကားခေလသည။

တနဇနးနးယားႏငငကလညး ထပမ၍ ၾကားဝငဖနေျဖေပးရန ႀကးစားမညဟ

တနဇနးနးယားသမၼတ ညေရးေရးထမ သဝဏလႊာတစေစာငက အထးကယစားလယ

ဘေဘမနနကာက ကငညာသမၼတ ဂမကငညာတာအား ေပးအပလကသညဟ

သတငး ထြကေပၚလာေလေတာသည။

ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငကမ ကငညာႏငငသမၼတ ဂမကငညာတာမာ

ထငရားေကာၾကားၿပး ေလးစားၾကညညဖြယရာ ေခါငးေဆာငႀကး ျဖစပါသည။



မမသည ကငညာႏငငက မညသညအခါမ စတင မတကခကပါ။ ယဂနဒါႏင ကငညာ

ႏစႏငငအၾကားတြင ဆကဆေရး စာမကႏာအသစ ဖြငလပါသည။ ကငညာမာ

ၿဗတသတ႔၏ အၾကပကငမႈက ခေနရ၍သာ ယဂနဒါႏင ဆန႔ကငေနရျခငး

ျဖစပါသညဟ ေျပာဆလကသည။ ၿဗတနႏငငႏင ယဂနဒါႏငင စပၾကားတြင

သတမနဆကဆေရး ပကျပားသြားေလၿပ။ အေမရကနအမတ (၇) ေရတပသညလညး

ပစၥဖတသမဒၵရာအတြငးသ႔ ေျခဆန႔လာခေလၿပ။ ပားရညတစစကသည တငးျပညက

ပကစးေစခဘးေလၿပ။ ယခလညး အၾကမးဖကလပရပမ ရလဒသည သကဆငရာ

တငးျပညမားသာမက ကမ႓ာတစခလးကပင အေနၾကပေအာင ေခာကခားေစခေလၿပ။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၁၁၁ဝဝဝဝ ))))

အေျပာခအေျပာခအေျပာခအေျပာခခခခခ

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားႏင မေစစပစတမး အစၥေရးက

ကငသးခသညက ခးကး ဂဏျပခသမား အားေပး ေထာကခမႈမား

ကယကယေလာငေလာင ထြကေပၚလာသည။ ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငက

အငတကဘ ေလဆပသ႔ အစၥေရးတ႔ ဝငေရာကတကခကမႈႏင ပတသက၍

ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစတြင ေဆြးေႏြးရန ေတာငးဆထားသည ကာလအတြငး

ကမ႓ာတဝနးလးက အစၥေရးကခးကး ေနၾကေပသည။

ကေနဒါ ျပညပေရးရာဝနႀကး အာလနမကအခငးက အငတကဘ

ေလဆပတြင ဓားစာခမား ကယဆယေရးအတြက အစၥေရးတ႔၏ လပတပက

စစဆငမႈသည တသကမေမႏငစရာ မတမတသားသား ရလာေပသညဟ ပါလမန၌

ခးကးေျပာၾကားခရာ ဝနႀကးခပထ႐းဒးကပါ ေထာကခခေလသည။ ထ႔အျပင



ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငအေနျဖင အၾကမးဖကသမားမားက ကညသညဟ

အစၥေရးႏငင၏ စြပစြခကက ကေနဒါႏငငက သေဘာတသညဟ တဆကတညး

ေျပာၾကားလကေလသည။ အေနာကဂာမနဝနႀကးခပ ရမစဒက အစၥေရးဝနႀကးခပ

ရာဘငထ သႀကး႐က၍ ဓားစာခမား လြတေျမာကချခငးႏင ပတသကၿပး စတခမးေျမ

ခရသညအျပင အစၥေရးတ႔၏ အေရးယ ေဆာငရြကမႈက ေကနပႏစသမမပါသညဟ

ေဖၚျပလကေလသည။

ယခင ဝနႀကးခပေဟာငးျဖစသ ဝလဘရန႔ကလညး ကငးပဆျဖစေသာ

ဆရယလစ ဒမဂရကတစပါတ အစညးအေဝးတြင မန႔ခြနးေျပာၾကားရာ၌ “(၁၉၇၆) ခ

ဇလင (၄) ရကေန႔တြင ကမ႓ာအၾကမးဖကဝါဒ ပကသဥးေရးအတြက ဆန႔ကင

တကပြဝငေနျခငးႏင ပတသက၍ ေနာငေသာအခါတြင ထးျခားေသာ ေန႔တစေန႔အျဖစ

သတမတရေတာမည ျဖစေၾကာငး” ထညသြငး ေျပာၾကားသြားေလသည။

“လအေပါငးတ႔ စတခမးသာ လကခမးသာ ျဖစလာေစခရမႈက ခြေဝမတခစားရျခငးမာ

ဓားစာခမား အားလးလလပင လြတေျမာကချခငးေၾကာင ျဖစေပသည” ဟ ဆကလက

ေျပာၾကားသြားသည။

အစးရ ေျပာေရးဆခြငရသက ဆကလကေျပာၾကားရာ၌ ဓားစာခမား

ဖမးဆးခထားရသည အခနကာလအတြငး အစၥေရးႏငင၊ ျပငသစႏငင၊ ဆြစဇာလန

ႏငငႏင ကငညာႏငငမား ပးေပါငးေဆာငရြက ေျဖရငးခမႈက အေနာကဂာမနႏငငက

ေကးဇး တငရလပါေပသညဟ ထတေဖၚ ေျပာၾကားသြားေလသည။

ျပငသစ ႏငငျခားေရးဝနႀကးဌာန၏ ထတျပနခကတြင အစၥေရးတ႔သည

ဓားစာခမား ကယဆယေရး အစအစဥက မမတ႔အား ႀကတင အသေပးျခငး

မရခေသာလညး ဓားစာခမား လြတေျမာကလာျခငးအတြက ေကနပအားရ

ျဖစမေၾကာငး၊ သ႔ေသာလညး ထခကေသဆးမႈ ရချခငးေၾကာင ဝမးနညးမပါေၾကာငး



ေျပာၾကားသြားသည။ ျပငသစ ႏငငျခားေရးဝနႀကးႏင ျပငသစဝနႀကးခပထ

အစၥေရးတ႔က အငတကဘေလဆပ ဝငေရာကစးနငးမႈ ေအာငျမငၿပးမသာ

အေၾကာငးၾကားသညဟ ဆသည။ ျပငသစသတငးစာ ဖဂါ႐ကမ အစၥေရးတ႔၏

ရစြမးသတ အသးခမႈက ကမ႓ာသ႔ သငခနးစာအျဖစ ေပးခေလၿပဟ ေရးသား

ေဖၚျပလကေလသည။

အၾကမးဖကကာ အႏငကငသညက သရေဘာေၾကာငျခငးႏင အမားႏင

စေပါငးေဆြးေႏြးကာ ဆႏၵယ ညႇႏငးေနျခငးတ႔ျဖင ေရရညေျမႇာလကေနလင

ဆပေသာငးကနးမႈက ဥးညႊတ အ႐ႈးေပးလကရျခငးႏင ဓားစာခမားက ေသေဘးသ႔

တြနးပ႔လကျခငးတညး ဟေသာ ႏစနညးသာ ျဖစေပၚလာေစမည ျဖစေပသည။ ယခမ

အစၥေရးတ႔က တတယနညးလမး ရေသးသညက ျပလကေပၿပ။ ယငးမာအျခားမဟတ

“အငအားက အငအားျဖငသာ ေျဖရငးနညး” ပင ျဖစေလသည။

အစၥေရးတ႔သည ကၽြႏပတ႔အား နာရ အနညးငယအတြငး၌ပင သငခနးစာ

ေပးခေလၿပ။ တငးျပည ႏငငအတြက၄ငး၊ ပဂၢလ တစဥးခငးအတြက၄ငး၊ သတသည

တစခတညးေသာ ထြကေပါကျဖစေၾကာငးက အခနမ သငခနးစာအျဖစ ေပးေခၿပဟ

ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။

အေမရကနသမၼတႀကး ဖ႔ဒသည အမျဖေတာ ဘဥပခနးမ၌

သတငးစာဆရာမားႏင ေတြ႔ဆရာတြင အစၥေရးတ႔သည ဓားစာခမား ကယဆယရန

အငတကဘ ေလဆပသ႔ ကြနမနဒမား ေစလႊတမည အေၾကာငးက ႀကတင

အသမေပးခေၾကာငး၊ အစၥေရးတ႔၏လပရပက အတညျပ မတသားထားေၾကာငး


ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစ စညးေဝးတြင အေျခအတင ေဆြးေႏြးမည

အငတကဘက ဝငေရာကစးနငးမႈ ျပနာတြင အေမရကနျပညေထာငစက



တညၾကညခငမာစြာ ရပတညမည အေနအထားရသညအျပင ဥပေဒေရးရာအရလညး

ေကာငးမြနေသာ အေျခခအခကမား လကဝယရေနသည။ ေနာငအခါတြင

ေလယာဥအပငစးမႈမား၊ အၾကမးဖကမႈမားက ဆန႔ကငေၾကာငး ျပသရန လအပေသာ

လပေဆာငခကမားက စစဥထားၿပး ျဖစေၾကာငး၊ ဓားစာချဖစရသမား၏

လြတေျမာကေရး အတြကကလညး အျခား အစးရအဖ႔ြမား၏ ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈက

ရယမညျဖစေၾကာငး သမၼတႀကးက ရငးျပသြားေလသည။

အေမရကန ႏငငျခားေရးဝနႀကး မစၥတာကစဆငဂာကမ အေမရကန

ျပညေထာငစသည လြနခေသာႏစမားက ေလေၾကာငးအၾကမးဖကမႈ၊ ေလေၾကာငး

ဓားျမလပရပမားက ႏမႏငးေရးအတြက အျပညျပညဆငရာ ညလာခတစခ ေခၚယ

ျပလပေပးေရးအတြက ကလသမဂၢအား ေတာငးဆခၿပး ျဖစပါသညဟ

ေျပာၾကားသြားသည။ ထငရား ေျပာငေျမာကလေသာ ရတငးမႈႏင ရစြမးသတျပသမႈ

ျဖစပါသညဟ အေမရကန နယးေရာက တငးမစသတငးစာက ခးကး

ေရးသားလကသည။ အငတကဘ လပတျပက ကယဆယေရးသည သတမနေရးရာ

ေဘာငအတြငးမ ေဆာငရြက ေအာငျမငႏငစြမး မရသညက ရေအာင ျပမခကပင

ျဖစသညဟ တဆကတညး ေဖၚျပလကေလသည။

အျပစမ သတ႔အတြက အျမတမး ထတလန႔ေၾကာက႐ြ႕ စးရမေနရမည

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမား၏ ရာဇဝတ ေဘးဆးႀကးမ ကငးေဝးေရး

အတြက အစၥေရးတ႔သည တရားေသာ ေျခလမးက လမးျပလကျခငးသာ

ျဖစေပသညဟ ခးကးလကေလသည။

အစၥေရးႏငငသည ယဂနဒါနယနမတက ထပါးရန မရညရြယပါဟ

ကငညာေနးရငး ေန႔စဥက ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။ သားေကာငပမာ လညလး

အသတခရေတာမညကသ႔ ျဖစေနေသာ မမႏငငသားမား၏ အသကက



ကာကြယရနမာ ဥးစားေပး ပထမအဆငတာဝန ျဖစေနျခငးေၾကာင အခပအျခာ

အာဏာပင ႏငငတစႏငငအေနျဖင အစၥေရးတ႔က လႈပရား ေဆာငရြကခရျခငးသာ

ျဖစေၾကာငး၊ ကငညာႏငငအေနျဖင အငတကဘမ အျပနခရးတြင ထခကဒဏရာ

ရသမားအား ေဆးကသႏငရန ႏင႐ဘ ေလဆပက အသးျပခြင ေပးချခငးမာ

မားယြငးေသာ လပရပမဟတခပါေပဟ ေခပေရးသားး ေဖၚျပလကေလသည။

အၾကမးဖကလပရပက အတရနအတြကဆလင မေတာမေလာ

လပရျခငးသညပင တရားမတမႈ ျဖစေပသညဟ ၾသစေတးလႏငင ဝနႀကးခပဘ႐ႏ

ကရစကက ထတေဖၚ ေျပာၾကားလကေလသည။ ၾသစေတးလ ဆရယလစပါတ

အာေဘာျဖစေသာ အာေဗတာဖကတြနသတငးစာႏင ေတြ႔ဆရာတြင

“အၾကမးဖကမသည တရားဥပေဒေဘာင၏ ျပငပ၌ရခရာ… တရားဥပေဒ ေဘာင၏

ျပငပ လပေဆာငခကျဖငသာလင တရားမတမႈ ျဖစေအာင ေဆာငရြကႏငစြမး

ရမညသာ ျဖစေပသည” ဟ ထတေဖၚ ေျပာၾကားလကသည။

ဘနေကာကပ႔စ သတငးစာကမ အစၥေရး ကြနမနဒမားသည ကလသမဂၢ

အေနျဖင လပခြငမသာေသာ လပရပက စြမးေဆာငႏငချခငးျဖစသည။ အၾကမးဖက

သမားမားက ရနတန႔ျပနမႈ အေကာငးဆးျဖစသညဟ ေရးသားေဖၚျပလကေလသည။

အၾကမးဖကသမားတ႔၏ လလားခကကသာ ျဖညစြမးေနရမည ဆလင

အၾကမးဖကသမားတ႔အဖ႔ ေအာငပြႀကး ျဖစေပလမမယ။ ေနာငေသာအခါ ေလယာဥစး

ခရးသညတ႔အဖ႔ ဘယကမ သြားလာ၍ စတခရေတာမည မဟတပါေပ၊

အၾကမးဖကသမားတ႔ အတငရသညထကသာ ရတငးလာၾကေပေတာမညဟ ေရးသား

ေဖၚျပလကေလသည။ ေတာငအာဖရကဝနႀကးခပ ေဂာေဖာစတာက

အစၥေရးဝနႀကးခပ ရဇတရာဘငထ ဓားစာခမားက ေအာငျမငေခာေမာစြာ



ကယတငႏငခသညအတြက ခးကးဂဏျပေၾကာငး သႀကးစာတစေစာင ေပးပ႔

လကေလသည။

အၾကမးဖကသမားမားလကဝယ ေနထငခၾကရသ ဓားစာခမားအနကမ

အေမရကနျပညေထာငစသား ဇနးေမာငႏ ႏစဥးက ျပငသစေလေၾကာငးကမၼဏက

ေလာေၾကးရလမႈျဖင တရားစြဆခသည။ ျပငသစ ေလေၾကာငးကမၼဏက ေလယာဥစး

ခရးသညမားအား ေလယာဥအပငစးခရမႈေဘးမ ကငးေဝးေအာင ကာကြယရမည

ဝတရား ခၽြတယြငးခေသာေၾကာငဟ အေၾကာငးျပသည။ တရားစြဆသမာ အသက

(၂၈) ႏစ အရြယရ အစရယယာ အေရာငးအဝယလပငနးရင မစၥတာ ေဂာကာ

ဖနကယလျဖစၿပး ဇနးျဖစသမာ အသက(၂၅) ႏစအရြယရ ရန ျဖစသည။

တနဂၤေႏြတစပတလး အၾကမးဖကသမားမားလကဝယ အထတတလန႔၊

ဆငးဆငးရရ ေနထငရသျဖင ကနးမာေရး ခ႕တမႈဒဏက ခစားခရျခငးေၾကာင

ေလာေၾကးအျဖစ ေဒၚလာငါးသနး ရလမႈျဖင တရားစြဆသည။ ၄ငးတ႔ႏစဥး၏

ေရ႕ေနကမ ဇနးေမာငႏ ႏစဥးစလးမာ အၾကမးဖကသမားမား ဖမးဆး

ခပေႏာငထားျခငး ခရမႈျဖင စတဓါတထခကမႈအမးမး ခစားေနရဆပင

ျဖစေနပါသညဟ ေျပာၾကားလကသည။

ၿဗတသ ကြနဆာေဗးတစ သတငးစာျဖစေသာ ေဒးလမငရာ သတငးစာ

အဆအရ ကငညာႏငငအား ယဂနဒါႏငငက ဝငေရာကတကခကမည ေဘးမ

ဟန႔တားႏငရန ၿဗတသအစးရက ကငညာႏငငသ႔ စစေရးဆငရာ အေထာကအက

လကနကမား မၾကာမရကအတြငး ေပးပ႔ ေထာကပေတာမညဟ သရသည။

ၿဗတနႏငငက ခယမး မးေကာကမား၊ လကနကမား၊ ေလယာဥ

အစတအပငးမားက မၾကာမရကအတြငး ေပးပ႔မညဟ ကငညာသမၼတ

ဂမကငညာတာအား ေျပာၾကားခၿပးျဖစရာ ယဂနဒါႏငငက စတငတကခကမႈ



မျပလပသေ႐ြ႕ ၿဗတနႏငငက ေထာကပေသာ စစလကနကပစၥညးမားက သးစြျခငး

ျပမည မဟတေၾကာငးျဖငလညး ကငညာသမၼတက ၿဗတနႏငငႏင သေဘာတညမႈ

ျပလပထားၿပ ျဖစေၾကာငး ေဒးလမငရာက တဆကတညး ေဖၚျပလကေလသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၁၁၁၁၁၁၁ ))))

စကားတငးစကားတငးစကားတငးစကားတငး ဆၿပ။ဆၿပ။ဆၿပ။ဆၿပ။

အငတကဘ ေလဆပမ အစၥေရး ဓားစာခမားအား အစၥေရး ကြနမနဒမား၏

ကယတငမႈ ႐ႈတချပစတငမႈ မားလညး ရခေပသည။ ယဂစလပမ နာမညႀကး

သတငးစာ ပလတကာကမ အစၥေရးတ႔သည ႏငငႏငခ၍ အၾကမးဖကမႈ တစရပ

ကးလြနခေလၿပဟ ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။ အငတကဘေလဆပမ အစၥေရး

ဓားစာခမားက လပတျပက စစဆငေရးျဖင ကယတငခပမာ ကမ႓ာတဝနးလး လျခမႈ

နညးပါးသြားၿပဆေသာ အခကက ျပေနၿပဟဆလကသည။ မေကာငးမႈ တစခသည

မေကာငးမႈ အသစတစခက ေမြးဖြားေပးခေလၿပဟ ေဝဖန ေဖၚျပလကသည။

အငတကဘ ေလဆပမ ျပနေပးမႈႏင ေလယာဥအပငစးမႈသည လြတလပေသာ

ႏငငတစခအေပၚ ရနလမႈႏင အစလကအျပလက သတျဖတမႈ တစခအျဖစသ႔

ေျပာငးလ ျဖစေပၚခရေလၿပဟ ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။

ယဂစလပႏငငသည (၁၉၆၇) ခႏစ အေရ႕ အလယပငးစစပြ၏

ေနာကပငးတြင အစၥေရးႏငငႏင သတမနအဆကအသြယ ျဖတခၿပး ပါလကစတငး

လြတေျမာကေရး လႈပရားမႈက ေထာကခခေလသည။ ေလယာဥျပနေပးဆြမႈ၊

ႏငငတြငး အၾကမးဖကမႈ ျဖစေပၚလာရာတြင ေနာငေသာအခါ ဘယသႏငဘယလ

ျပနာ ျဖစလာဥးမညနညးဟေသာ ေမးခြနးမာ ေမးဖြယရာပင ျဖစေနေလၿပဟ



ေဝဖနသြားပါသည။ တရားဝင ယဂနဒါအစးရအေပၚ စစေရးအရ

ကးလြနေစာကားမႈသည မညသညနညးႏငမ တရားမတေသာ လပရပဟ

မဆႏငပါေပ။ ယငးလပရပေၾကာင ဥေရာပတကႀကးသည အေမာငလႊမးေသာ

ေခတ၌ပင ရေနေသးသေလာဟ ထငျမငမပါသညဟ ေရးသား ေဖၚျပလကေပသည။

သရလကၤာအစးရကမ အမနးခငးႏငငမားႏင ယဂနဒါႏငင၏ အခပအျခာ

အာဏာပငမႈက ထပါးလကျခငးသာ ျဖစေၾကာငးျဖင အစၥေရးတ႔၏ အငတကဘ

လပတျပက ကယဆယေရးက ႐ႈတခလကေလသည။ ဓားျမလပရပမးသာ ျဖစသည။

လဆးဂဏးတ႔၏ လပနညး လပဟနအတငး အငတကဘေလဆပမ ဓားစာခမားအား

ကယတငချခငး ျဖစသညဟ ပရာဗဒါ သတငးစာက အစၥေရးတ႔၏လပရပက

အျပစတငလကျပနသည။ ပရာဗဒါသတငးစာ ေဝဖနေရးသမား ယရဇးေကာဗက

အငတကဘေလဆပမ အစၥေရး ကြနမနဒတ႔၏ စြမးရညျပပြသဖြယသာ ျဖစခရေပၿပဟ

ေရးသား ေဖၚျပလကသည။

ကလသမဂၢ အတြငးဝနခပ ကြတေဝါဟမးကလညး အစၥေရးလပရပမာ

ယဂနဒါႏငင၏ အခပအျခာ အာဏာပငဆငမႈက ထပါးရာေရာကေၾကာငး

ေျပာၾကားခသညနညးတ အျခားႏငငမားႏင အျပညျပညဆငရာ

အဖြ႔အစညးမားကလညး ျပစတင ႐ႈတခေနၾကၿပသာ ျဖစေၾကာငးျဖင ကးကား

ေဖၚျပထားသည။

ေဟာငေကာငမ ေပးပ႔ေသာသတငးအရ ပကငး၏ တ႐တျပညသစ သတငး

ေအဂငစက အငတကဘ ေလဆပ၌ အစၥေရးတ႔၏ လပတျပက ကယဆယမႈ

အေပၚတြင “အစၥေရးတ႔၏ ရနလမႈ” ဟ သတမတ ေဖၚျပေၾကာငး သရသည။

ယဂနဒါအစးရ၏ ေကညာခကက ကးကားၿပးလင အငတကဘ ေလဆပ၌ အရာရႏင



ယဂနဒါ တပမေတာသားမား၊ ေလယာဥမား အမားအျပား ပကစးခရေလသညဟ

ေဖၚျပခလကသည။

အာဖရက ညညြတေရးတပေပါငးစ (အေအယ) က အစၥေရးအား

ရနလသအျဖစ သတမတေၾကာငး ဆးျဖတခကပါ ကးကား ေဖၚျပခသည။ သတငး

ေအဂငစသည ျပငသစေလယာဥက ပါလကစတငးတ႔က ျပနေပးဆြျခငးႏင

အငတကဘ ေလဆပတြင လပတျပက ဝငေရာကတကခက၍ ဓားစာခမားအား

ကယတငခပက ေဖၚျပျခငးမရေၾကာငးျဖင ေဟာငေကာင ေအအကဖပ

သတငးေထာကက ထပဆင ေရးသားေဖၚျပလကေလသည။

ျပငသစႏငငမ ကြနျမနစအာေဘာ “ဟးမငး႐က” လ႔အခြငအေရး

သတငးစာကမ အစၥေရးတ႔က အငတကဘက ဝငေရာက တကခကမႈသည

တရားေသာလပရပ မဟတခပါဟ ေဝဖန ေရးသားလကျပနသည။

အစၥေရးတ႔၏ လပရပက ခးကးေနေသာ အျခားႏငငမား၊ အစးရ

အဖ႔ြမားမာလညး လႀကးလေကာငး မၿပသေသာ လပရပကသာ လပေနျခငး

ျဖစေၾကာငး၊ အျပညျပညဆငရာ ဥပေဒဆသညမာ ယခအခါ ဘာမမဟတေတာ၊

စကစတသာ ျဖစေနေလၿပ။ အစၥေရးတ႔၏ တကခကမႈက ခြငလႊတႏငဖြယရာ မရ၊

အခပအျခာအာဏာပင ႏငငတစႏငငအေနျဖင ၾကားဝင ေဆြးေႏြး ေစစပေပးမႈေၾကာင

ဓားစာခ တစဝကေလာကပင လြတေျမာကခသညမာ သာဓကရေနသညဟ

ျပငးျပငးထနထန ေဝဖနလကေလသည။ ျပငသစေလေၾကာငး ေလယာဥမးမား

အသငးက အစၥေရး ကြနမနဒမား၏ လပေဆာငခကသည အရးႏင ရငဆင

ေတြ႔ၾကရဖြယရၿပး ပမဆး႐ြားေသာ ျဖစရပမး ျဖစပကလာေစႏငသညဟ ေဝဖန

လကသည။ သ႔ေသာ တစခနတညးမာပင ယခေတြ႔ၾကရေသာ ေလယာဥအပငစးမႈမး



မၾကေတြ႔ရေအာင တငးၾကပေသာ လျခေရးအစအစဥမား ျပလပေပးရန ေတာငးဆ

ေၾကာငးျဖင ေကညာခက ထတျပနလကေလသည။

အခပအျခာအာဏာပင ႏငငျဖစေသာ ယဂနဒါႏငင၏ အငတကဘ

ေလဆပသ႔ အစၥေရးတ႔ ဝငေရာက တကခကမႈသည ပါကစၥတနႏငငအဖ႔ တနလႈပ

ေခာကျခားဖြယရာအတ ျဖစေစခပါသည ဟေသာ ထငျမငခကမားမာ

ပါကစၥတနႏငင၌ လႊမးမးသြားေလသည။

အစးရ ေျပာေရးဆခြငရသ တစဥးကမ အစၥေရးတ႔သည အာဖရကတကႏင

အာရပလမးတ႔၏ အသကက ေလးစားသမႈျပရာ၌ ခၽြတယြငး ပကျပယခရပါေလၿပ။

သမၼတအဒအမငသည ၾကားလျဖစ ေစစပေဆာငရြကေနသျဖင ဓားစာခ (၁၅ဝ) ခန႔ပင

လြတေျမာကခၿပး ျဖစၿပး အစၥေရးတ႔၏ ရနလမႈမာ တနလႈပဖြယရာအတ ျဖစခပါေခၿပ။

ပါကစၥတနႏငငသည ယဂနဒါအစးရႏင၄ငး၊ ျပညသမားႏင၄ငး၊ တသားတညး

ေပါငးစညးညညြတမႈ ရေနပါသညဟ ေဖၚျပေရးသားလကသည။

အခပအျခာ အာဏာပငဆငမႈႏင ႏငငတစခ၏ နယေျမက

ကးေကာေစာကားမႈသာ ျဖစ၍ အစၥေရးတ႔၏လပရပက တရားမတေသာ လပရပဟ

မထငမတႏငေၾကာငး ဟေသာ အယအဆက မေလးရားႏငငက လကခထားသည။

မေလးရား ႏငငျခားေရးဌာနကမ မညသ႔ပင အေၾကာငးျပေစကာမ အစၥေရးတ႔၏

လပရပသည အျပညျပညဆငရာ ေလယာဥအပငစးခရမႈက ကာကြယေျဖရငးမႈ

အတြက နညးလမးေကာငးတစခ မဟတခပါေပဟ ေျပာၾကား

ထတျပနလကေလသည။ အမးသားသတငး ေအဂငစ “ဘာနာမာ” ကမ

အစၥေရးတ႔၏ လပရပသည အစဥအလာျဖစေစမည အျပညျပညဆငရာ အၾကမးဖကမႈ

ျဖစလာေစၿပး အျပညျပညဆငရာ ၿငမးခမးေရးႏင လျခမႈက ထခကလာေစႏငမည။

ယငးလပရပမားက ရပတနးကရပသငၿပဟ ေရးသား ေဖၚျပလကေလသည။



အးအယလအကဖေခၚ အရႀတးယနး လြတေျမာကေရးတပဥးက

အသယးပးယားႏငငအား အစၥေရး ေလယာဥပမားက အရႀတးယနး၌

ရပနားခြငေပးမႈႏင ပတသက၍ ျပစတင ေဝဖနလကေလသည။ အစၥေရး ကြနမနဒမား

အသးျပေသာ ေလယာဥႀကးမားက အသယးပးယားႏငင အကစပါရာရ အရႀတးယနး

ေလဆပက အသးျပခြင ေပးခသညဟဆျခငးႏင ပတသက၍ တကေသာ သတငး

ရရခပါသညဟ အးအယလအကဖေခါငးေဆာင ဆာေလဆာေဘက ထတေဖၚ

ေျပာၾကားလကေလသည။

ေဟာငေကာငက ထတေဝေနေသာ ကြနျမနစလလားသည “ဝမေဝပ”

သတငးစာကမ အငတကဘ ေလဆပမ ဓားစာခ (၁ဝဝ) ေကာ လြတေျမာကေရး

အတြက၊ အစၥေရးႏငင၏ ႀကးပမးမႈက အေမရကန ျပညေထာငစႏင ဆဗယက

ျပညေထာငစတ႔က၊ ကညခသညဟ စြပစြ ေရးသားေဖၚျပလကေလသည။

ရနလမႈသည တရားမတမႈ ရသညဆျခငးမာ ဓါးျမလတနးစား၏

ဆငေျခဆငလကသာ ျဖစသည။ ေလယာဥအပငစးမႈႏင ဆကႏြယေနေသာ မညသည

ႏငငမဆ စစေရးအရ ဝငေရာက တကခကခရမညေဘးမး ၾကေတြ႔ ေနရစဖြယ

ျဖစေနေပၿပ။

ယဂနဒါအာဏာပငမားက ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားအား

ကညခသညဆေသာ အေၾကာငးျပခကျဖင အစၥေရး ကြနမနဒမားက ဝငေရာက

တကခကချခငးျဖစသည။ မငေပါငးေထာငေကာ ေဝးကြာေသာ ႏငင၏ အခ ပအျခာ

အာဏာပငမားအား ထပါးရနလမႈက အစၥေရးႏငငငယကေလးက ဘာေၾကာငမား

လပရပါသနညးဟ “ဝမေဝပ” သတငးစာက ေဝဖနေရးသားကာ ေမးခြနး

ထတလကသည။



(အေအယ) ကြနဖရငမ ျပနလာေသာ အဂစ ဒသမၼတ ေဟာစနမသာရကကမ

ယဂနဒါႏငငတြင အခပအျခာအာဏာပငမႈႏင အာရပႏငငမားအား ထပါးမႈ အတြက

ယငးရနလမႈ အေပၚတြင ပမတငးမာေသာ သေဘာထားက ထားရ

လကနာေဆာငရြကရန လအပေနၿပဟ ထတေဖၚ ေျပာၾကားလကေလသည။

(အေအယ) ကြနဖရငတြငလညး အာရပတ႔အား အကြငးမ ေထာကခရန ဆႏၵျပခၿပး

ျဖစေလသညဟ ေျပာၾကားသြားသည။

အတလ ကြနျမနစပါတက ႏငငအစးရအေနျဖင အစၥေရး ကြနမနဒမား၏

လပရပက ႐ႈတခရန ေတာငးဆလကေပသည။ အတလအစးရကမ ဘာမမေျပာပ

ေရငႏႈတပတလပေနသည။ ဇမဘယာ ႏငငျခားေရးဝနႀကး၊ ေဒါကတာ စစတမႊာလက

ဇမဘယာႏငငအေနျဖင မညသည (အေအယ) အဖြ႔ဝငႏငငကမဆ ဝငေရာက

တကခကခရမႈအတြက ႐ႈတခသည။ ယဂနဒါႏငင ျပညသတ႔ႏင တသားတညး

ရေနမညျဖစၿပး ယခအေရးအခငးႏင ပတသက၍ ယဂနဒါ ျပညသတ႔အား

ကညမညဟ ေျပာၾကားလကေလသည။ လစဘးယားႏငငကလညး အလားတပင

ယဂနဒါ ျပညသတ႔ႏင တသားတညး ရေနပါမညဟ ထတေဖၚ ေျပာလကေလသည။

ဘစဘးယားႏငငအႀကးအက ေမာဖာကဒတဖးက အငတကဘေလဆပ၌ ကဆးခရသ

စစသားမား၏ မသားစထ ဝမးနညးေၾကာငး သဝဏလႊာပ႔ ခသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၂၁၂၁၂၁၂ ))))

အၾကမးဖကသမားမားအၾကမးဖကသမားမားအၾကမးဖကသမားမားအၾကမးဖကသမားမား

ျပငသစ တနျပနေထာကလမးဌာန၏ ႀကးပမးခကအရ အငတကဘ

ေလယာဥအပငစးမႈ အၾကမးဖကသမား ေခါငးေဆာင ဝလဖရကဒဘစမာ



အၾကမးဖကသမား ေလာကအတြငး၌ ကာလ႔စဟ နာမညႀကးေနသ၏ အေပါငးအသငး

တစဥးျဖစေၾကာငး သရခရသည။ အငတကဘ ေလဆပမ အၾကမးဖကသမား

ခႏစဥးအနကမ သးဥးမာ ပါလကစတငး လြတေျမာကေရး ေပၚျပလာဖရန

(ပအယဖအယလပ) ေခါငးမာေသာအပစမ ျဖစသညဟ ဆသည။ တစဥးမာ

ပါလကစတငးလမး၊ အသက (၃၈) ႏစရ “အယလအာဂာေဂလနာဂ” ျဖစသည။

၄ငးတ႔၏ ေလာကအတြငး၌ “အယလအာဖာေဂးလ” ဟ အမညတြငသည။

ေနာကတစဥးမာ အသက (၄၆) ႏစရ “ဂာဘာဟတဂေဖဇအတဒါရာဟင” ျဖစသည။

၄ငးတ႔၏ ေလာကတြင “အဘနာဖတ” ဟ အမညတြငသည။ ကနတစဥးမာ အရတ

ႏငငသား အသက (၄၃) ႏစရ “အဘအာလလတစဖ” ျဖစသည။

ဘစအား (၁၉၇၅) ခ ဇြနလ (၂၅) ရကေန႔တြင ျပငသစႏငငမ ျပညႏငဒဏ

ေပးခၿပး ျဖစသည။ ၄ငး၏အေပါငးအသငးျဖစေသာ ကာလ႔စဟ နာမညႀကး ေနေသာ

“အလစခရာမရပဆေခ” က ျပငသစစေထာကႏစဥးႏင လဘႏြန

ကေခသညတစဥးအား ပရစၿမ႕၌ ပစမသတခင ႏစရကအလတြင ဘစသည

ျပငသစႏငငမ ထြကခြာသြားခရေလသည။ ကာလ႔စသည၊ အပက ေရနဝနႀကးမားက

ျပနေပးဆြခေသာ အဖြ႔ေခါငးေဆာငျဖစသညဟ ၾသစေၾတးလ ရအဖြ႔က

ယၾကညေနသည။ (၁၉၇၅) ခႏစ ဒဇငဘာလ ခရစစမတပြေတာအတြငး ဗယာနာ၌

ကငးပေနေသာ ေရနတငပ႔ ေရာငးခမႈႏငငမားအဖြ႔ (အပက) အစညးအေဝးလပေနစဥ

ေရနဝနႀကးမား ျပနေပးဆြခခရျခငး ျဖစေလသည။

ျပငသစေလယာဥ ျပနေပးဆြစဥက အျပာရငေရာင စကဒ၊

အျပာႏေရာငဘေလာကစ၊ အျပာေရာငေျခအတ ဝတဆငကာ ဆပငတတပထားေသာ

အမးသမးငယတစဥးသည ဆပငတႀကးက လကတဖကက ထနးကငရငး



လကတစဖကက လကပစဗးတကားကားႏင ခရးသညမားက ႀကမးေမာငး

ထနးသမးခသည။

ယငးအမးသမးအား “ဟာလမာ” ဟ အေဖၚျဖစသ အၾကမးဖကသမားမားက

ေခၚၾကသည။ ဟာလမာဟ အေခၚခရသ အမးသမးသည အေနာကဂာမနႏငငသ

ျဖစဖြယရသညဟ ျပငသစ တနျပနေထာကလမးေရးသမားမားက ယဆေနၾကသည။

ကနေသာ အၾကမးဖကသးဥး၏ အမညကမ ထတျပနျခငး မျပၾကပါေပ။

ပါလကစတငးလြတေျမာကေရး ေပၚျပလာ တပဥးေခါငးေဆာင ေဂာဟာ

ဘာရကမ ျပငသစေလယာဥပက အငတကဘသ႔ ဇြနလ (၂၇) ရကေန႔ က

ျပနေပးဆြသြားေသာ အၾကမးဖကသမားမားမာ အခန အတနၾကာေလာကကပင

ပအကဖဘယလပအပစမ ခြထြကသြားေသာသမားပင ျဖစေၾကာငး ေလယာဥ

အပငစးမႈမာ မမတ႔ႏင မသကဆငေၾကာငးျဖင ေဘးရြတၿမ႕၌ မနးေဒးေမာနငး

သတငးစာက ထတေဖၚ ေျပာၾကားလကေလသည။ ယခ ေလယာဥ အပငစးသတ႔မာ

ဝါဒဟာဒစ၏ ေနာကလကမား ျဖစဖြယရာရသညဟ မတခကေပးလကသည။

ပအကဖအယလပအပစသည ေလယာဥအပငစးမႈ လပငနးအာလးက

ရပဆငးထားသညမာ ၾကာၿပျဖစေၾကာငး၊ ဆးျဖတခကက ဆန႔ကငၿပး ေနာကေၾကာငး

ျပနေလာကမညမဟတပါဟ ရငးျပသည။ အၾကမးဖက ေခါငးေဆာင ဟာဘာရႏင

ဟာဒစတ႔မာ (၁၉၇၄) ခႏစအတြငးက ေလယာဥအပငစးအၾကမးဖကလပငနးမား

ေလာေပါရန စဥးစားရာမ တစဥးႏငတစဥး သေဘာကြလြခ ၾကေလသည။

(၁၉၇၆) ခ ဇြနလအတြငးက အေမရကနသအမတႀကး ဖရနစစအမလြင

(ဂနယာ) ျပနေပးဆြခရၿပး အသတခရမႈသည ဟာဒစႏင ဆကႏြယမႈ ရေနသညဟ

ဥေရာပတကမ သတငးစာမားက ညႊနျပလကသည။ ဝါဒစဟာဒစသည မလက

ပအကဖဘယလပတြင ႏငငျခားေရးဆငရာ ေအာပေရးရငး ေခါငးေဆာင



ျဖစေလသည။ (၁၉၇ဝ) ခႏစတြင ေလယာဥပမားက အၾကမးဖကအပငစးကာ

ေဂာဒနႏငငသ႔ ေခၚေဆာငသြားသည ကစၥတြင ဥးစးဥးေဆာင ျဖစခသည။

ကဝတႏငငတြင ရေနေသာ ပအကဖအယလပအပစက ယခ ျပငသစ

ေလယာဥျပနေပးဆြမႈမာ ၄ငးတ႔၏ လကခကျဖစသညဟ ထတေဖၚ ေျပာၾကား

လကသည။

ယငးေျပာျပခကႏင ပတသကၿပး ဘယသျဖစျဖစ ပအကဖအယလပႏင

ပတသကသညဟ ေျပာႏငေၾကာငး၊ ယငးမာ ေနာကက ႀကးကင အၾကေပးသမား၏

မကစလညစားသည ေကညာခကပင ျဖစေၾကာငးျဖင ဟာဘာရကရငးျပသည။

“မမတ႔သည ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကလပငနးမးက ရပဆငးခသညမာ

ၾကာပါၿပ။ ဒလပငနးဟာလညး ပါလကစတငး လြတေျမာကေရးအတြက အကးမျပပါ”

ဟ ေဂာဟာဘာရက ဆကလကရငးျပသြားသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၃၁၃၁၃၁၃ ))))

အပငစးေလယာဥမပငးေလာအပငစးေလယာဥမပငးေလာအပငစးေလယာဥမပငးေလာအပငစးေလယာဥမပငးေလာ

ေအသငေလဆပမ ေလယာဥထြကသညမာ ရစမနစသာ ရေသးသည။

ခရးသညအခနးက ဆဆညည။ ေလယာဥ မးေလာငၿပဟ ထငလကမသည။

ေလယာဥအငဂငနယာ ထငေနရာမထ၍ ခရးသညအခနးသ႔ ၾကညလကရာ

အၾကမးဖကသမား ေခါငးေဆာင ဂာမနႏင မကႏာခငး ဟပမလကသား

ျဖစသြားသည။ သ႔လကထတြင ပစၥတႏငလကပစဗး။ ကယေနရာကယ ျပနထငရန

အမန႔ေပးခရသျဖင အငဂငနယာမာ စကခလပခ၌ ျပနထငေနရသည။



အၾကမးဖကေခါငးေဆာငက ေလယာဥဥးခနးထ၌ ေနရာယသည။

လကေထာက ေလယာဥမးက အျပငထြကေစၿပး ခရးသည (၂၄၁) ဥးအား

အထတတလန႔ မျဖစေစရန တတႏငသေလာက ႀကးစားေစခသည။ အၾကမးဖက

ေခါငးေဆာငသည အငတကဘေလဆပ ေရာကသညအထ ေလယာဥဥးေခါငးပငးက

အပငစးထားသည။ အၾကမးဖကသမား ေလးဥးမာ ေအသင ေလဆပမ

တကေရာကလာၿပး အငတကဘ ေလဆပ၌ ေနာကထပ ပါလကစတငး သးဥးက

အငအားျဖညေလသည။

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားကသာ ဓားစာခမားက ေစာငၾကပ

ၾကသည။ ယဂနဒါ စစသားမားက ဓားစာခမားအားထားသည ေလဆပခနးမေဆာင

အေဟာငးႀကး၏ ျပငပကသာ ဝငးရ ေစာငၾကပၾကသည။ ယဂနဒါ အာဏာပငမားက

ေမြ႔ရာ၊ ေစာင၊ ေခါငးအးမား ေပးသည။ ဓားစာခ (၁၄၇) ဥး ျပနလႊတေပးေသာအခါမ

ကနဓားစာခမားအဖ႔ အနညးငယ အေနေခာငလာသည။ ေျခဆန႔၌ အပလာႏငသည။

အစားအေသာကမားက ေလဆပ စားေသာကခနးမ ေပးသည။

ဆရာဝနႏင ယဂနဒါ သနာျပဆရာမမား လာေရာကၿပး ဖားနာသမားက

ၾကည႐ႈ ကသေပးသည။ သမၼတႀကးအမင လာေရာကၿပး ႏငငအခ႕မ

အာဏာပငမားႏင ဆကသြယေဆာင႐ြကေနေၾကာငး ေျပာၾကားသည။ သ႔ေသာ

ေစစပေဆြးေႏြးမႈ အေျခအေနက ရငးျပျခငး မျပခပါေပ။ ေလယာဥကပၸတနက

ေလယာဥဆသ႔ သြားခြငမျပပ ေလယာဥက ေလဆပအေဆာကအဥးနားသ႔

ေရႊ႕ထားသည။ ယဂနဒါစစသားမားက ဓားစာခမား၏ လအပခကက ျပငပမ သြားလာ

ေဆာငရြကေပးခသည။ ဤနညးျဖငပင အစာနငေသာ မစၥကဘေလာခက ယဂနဒါ

စစသားမားက ေဆး႐တငေပးခရျခငး ျဖစသည။



အစၥေရးတ႔၏ လပတျပက ကယတငမႈမာ စေနေန႔ ညသနးေခါငေလာကတြင

စတငသည။ တကပြမာ (၁၂) မနစေလာကသာ ၾကာလကမည ထငသည။ တကပြ

အတနၾကာ ၿငမသကသြားၿပး ေလဆပခနးမေဆာငထ၌ ဟဘ႐းႏင အဂၤလပစကားမား

ေျပာသ ၾကားလာရသည။ ထအခန၌ ေလယာဥပငးေလာမာ ဓားစာခ ေတာေတာ

မားမားႏငအတ အမသာခနးဆသ႔ သြားေသာလမးၾကားတြင ေရာကေနသည။

ဘရငးဂနးႏင လကပစဗးမား ကငေဆာငထားေသာ အစၥေရး စစသားမားက

ဓားစာခမားအား အဝတအစား ျမနျမန ဝတခငးသည။ ယငးေနာက ေလယာဥပ

မားျဖင အသငယလာေသာ ကားမားေပၚ တကခငးကာ အားလး ေလယာဥပဆသ႔

သယေဆာငသြားေလသည။

ဤစကားစမားမာ အပငစးခရေသာ ျပငသစေလယာဥဥစး (ပငးေလာ)

အသက (၅၂) ႏစရ မကကယဘာက႔စက ျပငသစႏငင ပရစၿမ႕၌ ရငးျပချခငး

ျဖစသည။ ၄ငးအပါအဝင ေလယာဥဝနထမး (၁၂) ဥးစလးက အျခားခရးသညမား

ဆကလက ဖမးဆးျခငးခထားရေရြ႕ မမတ႔ လြတေျမာကေရးအတြက စကားမဆၿပဟ

အၾကမးဖကသမားအား ေျပာၾကားခေၾကာငးျဖင ပငးေလာဘားက႔စက ရငးျပခသည။

သ႔ေသာ ေလယာဥဝနထမး (၁၂) ဥးစလးက အစၥေရးႏငင တယလအဗစ

ေလဆပမ ပရစၿမ႕သ႔ ဇလင (၄) ရကေန႔ ညေနပငးအေရာက ျပနလည

ပ႔ေဆာငေပးခရာတြင ေလဆပ၌ အဆပါ ေလယာဥဝနထမးမားက ေကညာခက

တစေစာင ထတျပနခေလသည။ ထေကညာခကထ၌ “ကၽြနပတ႔၏ လျခေရးႏင

လအပခက ပစၥညးပစၥယမားႏင ပတသက၍ အျမတမး စာနာစတထားခေသာ

သမၼတႀကး အမငအား ေကးဇးတငပါသည” ဟေသာ စကားရပပါဝငသည။

ယငးစကားရပေၾကာငပင အပငစးခ ေလယာဥပငးေလာက အထကပါအတငး

ရညလားစြာ ျပနလညရငးျပၿပးေနာက မမတ႔ ပရစသ႔ ျပနေရာကသည ညက မမမာ



အသမထြကေတာသျဖင ေလယာဥအငဂငနယာက အဆပါ ေကးဇးတငလႊာက

ဖတၾကားချခငးျဖစေၾကာငး၊ ေလယာဥပငးေလာ မစၥတာဘာက႔စက

ထညေရးခငးသညအေၾကာငးမာ “ယဂနဒါ အာဏာပငမားက ဓားစာခမားအတြက

သငတငေလာကပတေသာ ပစၥညးပစၥယမားႏင သကသာေသာ အေနအထား

ရေစရနအတြက ႀကးပမးေပးခၾကပါသည” ဆေသာ စာပဒသာ ျဖစေပသညဟ

ရငးျပေလသည။

ျပငသစသမၼတႀကးကမ ေလယာဥပငးေလာ ကပၸတနဘာက႔စအား “လဂင

ေအာဖေအာနာ” ဘြ႔တဆပ ခးျမႇငလကၿပး ေလယာဥ အပငစးခထားရၿပးေနာက

ဓားစာခမားႏငအတ ထနးသမးထားခရသည ကာလတေလာကလး ခရးသညမားႏင

အတ အနစနာခႏငမႈ၊ တညၿငမေသာ ရစြမးသတႏင ဂဏသကၡာ ျပသႏငမႈတ႔အတြက

ေလယာဥဝနထမး (၁၂) ဥးအား “ေအာဒါေအာဖမရစ” ဘြ႔တဆပ ခးျမႇငခသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၄၁၄၁၄၁၄))))

စြပစြသနငစြပစြလသစြပစြသနငစြပစြလသစြပစြသနငစြပစြလသစြပစြသနငစြပစြလသ

“ဒလလပရပက လ႐ငးဆနတယ။ တရားမတမႈ မရတ လပရပသာ ျဖစတယ”

ယဂနဒါ ႏငငျခားေရးဝနႀကးျဖစသ ဒဗလမးႀကး ဂမာေအာရစက ကလသမဂၢ

လျခေရးေကာငစ အစညးအေဝးတြင ဤသ႔ စတငစြပစြ ေျပာဆလကသည။

ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစ အစညးအေဝးက ဇလင (၉) ရကေန႔တြင

စတငကငးပသည။ အစၥေရး ဓားစာခမားအား ကယဆယၿပးသညေနာက ငါးရက

အၾကာတြင ျဖစသည။ ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစ အစညးအေဝး ေခၚယေပးရန

ယဂနဒါႏငငက ပနၾကားချခငးေၾကာင ျဖစသည။ ေဆြးေႏြးၾကမည ႏငငမားမာ



ယဂနဒါ၊ ေမာရစရ၊ ေမာရေတးနးယား၊ အစၥေရး၊ ကာတာ၊ ျပငသစႏင တ႐တျပညသ႔

သမၼတႏငငမား ျဖစၾကသည။

ယဂနဒါ ႏငငျခားေရးဝနႀကးက အငတကဘေလဆပ၌ ပကစးဆး႐ႈးခရမႈ

အားလးက အစၥေရးႏငငက ေလာေၾကးေပးရန ေတာငးဆလကသည။ မမအစးရသည

ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမားမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မရခေၾကာငး၊

ယဂနဒါ သမၼတႀကးသည လလခငး စာနာေထာကထားေသာ စတဓါတျဖငသာ

ဓားစာခမား လြတေျမာကေရးႏင ဓားစာခအျဖစ ေနထငၾကသည အခနကာလအတြငး

သကေတာငသကသာ ေနႏငရေအာင အစြမးကန ကညချခငး ျဖစေၾကာငး၊ ဇယြန

ဝါဒသမား အစၥေရးတ႔သည နယခ႕စနစက ေရ႕႐ႈသည ယနရားတစခသာ ျဖစေၾကာငး၊

အငတကဘ ေလဆပသ႔ ဝငေရာကတကခကမႈေၾကာင ဆး႐ႈးပကစးနစနာမႈ

မားျပားလေၾကာငး၊ လ႔အသကေပါငးမားစြာလညး ေသေၾကခရေၾကာငး စသညျဖင

အစၥေရးႏငငအေပၚ စြပစြ ေျပာၾကားသြားသည။

အစၥေရးကယစားလယ ခမဟာေဒါဂက ဤသ႔ ျပနလည တငျပသည။

“မမသည အစြပစြခရသဟ မထငေၾကာငး၊ မေကာငးမႈ ဒစ႐က အၾကမးဖက

လပရပမားက လ႔အဖြ႔အစညး၏ ေအးခမးသာယာမႈက ဖကဆးေနျခငးအေပၚ

မမကသာ စြပစြလသအျဖစ တငျပလေၾကာငး” စသညျဖင ေျပာၾကားသြားသည။

အငတကဘ ေလဆပတြင ယဂနဒါသမၼတ အဒအမင၏ ပးေပါငးပါဝင

စြကဖကမႈျဖင ထနးသမးထားခရေသာ ဓားစာခမား၏ လြတေျမာကေရးအတြက

ႀကးပမးရန အျခားနညးလမးမား မရေတာသညအတြက ယခလ ျပလပရန ေနာကဆး

အခနကမ ဆးျဖတရျခငးျဖစေၾကာငး၊ သမၼတအမင၏ အမန႔အရ ယဂနဒါ

စစသားမားက ဂးလမးမားႏင ဂးလမး မဟတသမားက ခြျခားေနၿပ ဟေသာ

သတငးမားက တယလအဗစၿမ႕မ ၾကားသေနရေၾကာငး ေျပာၾကားသြားသည။



ဆကလကၿပး သမၼတအဒအမငသည (၁၉၇၂) ခႏစတြင ျမးနစ အလပစ

အားကစားပြေတာ၌ အစၥေရး အားကစားသမားမားက သတျဖတခသည အၾကမးဖက

သမားမားအား ခးကးခ႐သာမက ဂးလမး သနးေပါငးမားစြာက သတျဖတ

သတသငပစခေသာ ဟစတလာကလညး ခးကးခသျဖစေၾကာငး... ထ႔ေၾကာင

အငတကဘ ေလဆပမ ဓားစာခမားအား ကယဆယရန အစၥေရးႏငငအေနျဖင

တာဝနအရပင လပကငခြငရေနေၾကာငး... လျခေရးေကာငစအေနျဖင အစၥေရးတ႔၏

လပတျပက ကယဆယေရး မစမအခနကေလးက ယဂနဒါ ေဆး႐သ႔

တငပ႔ထားရေသာ မစၥကဘေလာခက ယဂနဒါႏငငက ျပနပ႔ေပးရန ေတာငးဆ

သငေၾကာငး... အငတကဘေလဆပ လပတျပက ကယဆယေရး စစဥမႈတြင၄ငး၊

လကေတြ႔ ကယတငရာတြင၄ငး၊ မညသညႏငငကမ ပါဝငပးေပါငး ေဆာငရြကချခငး

မရေၾကာငး... အငတကဘ ေအာပေရးရငး တစခလးအတြက အစၥေရးႏငင၏

တာဝနလးဝ ျဖစပါေၾကာငးက ေျပာၾကားသြားသည။

တဖန ဓားစာခမားအား အငတကဘေလဆပ ခနးမေဆာငအေဟာငးထသ႔

သြငးအၿပးတြင ယဂနဒါသမၼတ အဒအမငက ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမား

မားႏင လကဆြႏႈတဆကျခငး၊ ဖကလတကငးေနျခငးတ႔က ေတြ႔ရေၾကာငးျဖင

သတငးမားရရေၾကာငး… အပငစးခရသည ေလယာဥပက အငတကဘ ေလဆပသ႔

ဆငးသကေစလကသည အခနတြငလညး ယဂနဒါစစသားမားႏင အတရေနေသာ

အၾကမးဖကသမား အာရပငါးဥးသည ေလယာဥေပၚ၌ ပါလာေသာ

အၾကမးဖကသမားမားအား ဖကရမး နမး႐ႈ႕ၿပး ဓားစာခမားက

ေစာငၾကပသညတာဝနက ပးတြထမးေဆာငခၾကေၾကာငး… မမတ႔သည

စြပစြခရမညဖကမ မဟတပ ပကစးယယြငးၾကမးတမးကာ ေသြးဆာေနေသာ

အျပညျပညဆငရာ အၾကမးဖကသမားမား၏ လ႔ဘလးလပရပႏင ယငးတ႔က



အားေပးအားေျမႇာက ျပလပေနသမားအေပၚ စြပစြ ျပစတငလသသာ ျဖစေၾကာငးကပါ

ထညသြငး ေျပာၾကားသြားသည။

ဆကလကၿပး အစၥေရး ကြနမနဒမား၏ လပတျပက ကယတငမႈ

စစဆငေရးသည ယဂနဒါႏငငက ရညစးေဆာငရြကျခငး မဟတေၾကာငး...

ေလယာဥက အပငစးခသည အၾကမးဖကသမားမား၏ ေခါငးေဆာင ဝလဖရကဒ

ဘစသည ေလယာဥပက ယေဆာငသြားရမည ေနရာက ေရးမဆြကပင

သရထားသျဖစေၾကာငး... အငတကဘ ေလဆပသ႔ အပငစးခရသည ေလယာဥပႀကး

ဆကေရာကသညအခါ အၾကမးဖက ဂာမနအမးသမးက အားလးအေက… စစတပက

ေလဆပေရာကေနၿပဟ ဝမးသာအားရ ေအာလကျခငးကပင သကေသျပေနေၾကာငး..

အၾကမးဖကသမားေခါငးေဆာင ဘစက ယခအခါ မမတ႔သည လျခစတခေသာ

ေနရာသ႔ ေရာကခေလၿပဟ ဓားစားခမားအား ေျပာၾကားခသညမာလညး

အေထာကအထား တစခပငျဖစေၾကာငး... အငတကဘ ေလဆပသ႔ အပငစး

ေလယာဥပ မေရာကမကတညးကပင မမတ႔ ေလယာဥပႀကး ယခ ေရာကမည

ေနရာတြင ေလဆပ၌ ေမာေတာကားမားျဖင လာေရာက ႀကဆပါလမမညဟ

ဓားစာခမားအား အၾကမးဖကသမားမားက ႀကတင ေျပာၾကားခေၾကာငးကပါ

ေျပာၾကားသည။

တဖန အပငစးခရသည ေလယာဥပ ဆကေရာကလာသညႏင တၿပငတညး

လလပင မာစးဒးကားအနကႀကးသည ေလယာဥရရာသ႔ ေမာငးႏငလာေၾကာငး...

မာစဒးကားေပၚတြင ပါလာသမားအနကမ တစဥးက ေလယာဥအပငစး လပငနးက

ထအခနမစ၍ ဥးစးဥးကင ျပလပေတာမညျဖစေၾကာငး... ၄ငးကယတငပင

ေလယာဥပေပၚသ႔ တကလာၿပး ေလယာဥပက အပငစးခသည ေခါငးေဆာငဘစႏင

စကားေျပာေၾကာငး... ျပငသစကမၼဏတစခမ အပခပမႈ ဆငရာ



ဒါ႐ကတာမကကယကေဂာ၏ ေျပာစကားအရဆလင အစားအေသာကမား

ယေဆာငလာေသာ ေလဆပညႊနၾကားေရးမးႏင ေတ႔ြဆရာ၌ ၄ငးအေနျဖင ေလယာဥ

ဝနထမးမားႏင ဓားစာခမားအတြက အစားအေသာကမား ျပငဆငေနရသညဟ

ထတေဖၚ ေျပာၾကားခေၾကာငး သရသည။

ဤအခကက ၾကညျခငးအားျဖငလညး အငတကဘ ေလဆပသ႔

အပငစးခရေသာ ေလယာဥ ေရာကရလာမညက အားလးက ႀကတင သရထားၿပးသား

ျဖစသည။ အငတကဘ ေလဆပသ႔ ေရာကရခၿပးသည ပထမ (၂၄) နာရအတြငး

အေစာငတာဝနက ယဂနဒါစစသားမားက ျပလပခေၾကာငး၊ အၾကမးဖကသမား

တစေယာကမ မေတြ႔ရေတာေၾကာငး... အၾကမးဖကသမားမားက ဓားစာခမားရရာသ႔

ျပနလည ေရာကရလာေသာအခါမ ယဂနဒါစစသားမားက အေစာငတာဝနက

လႊေျပာငး အပႏခေၾကာငး၊ ယငးသ႔ လႊအပသညသာမက စကေသနတမားကပင

ေပးအပခေၾကာငး... ေနာကရကမားတြင ယဂနဒါစစသားမားက ေလဆပ

အေဆာကအဥးျပငပမ တာဝနယ ေစာငေရာက ၾကေၾကာငး၊ အမားအားျဖင ေလဆပ

အေဆာင ပထမထပက ထးထးျခားျခား အာ႐စကကာ ေစာငၾကပၾကေၾကာငး…

ေရးခးခနးသ႔ သြားၿပး အေပါအေလး စြန႔လသမားအတြက ယဂနဒါစစသားမားက

အသြားအျပန ေစာငၾကပမႈ တာဝနယခေၾကာငးကပါ ေျပာၾကားသည။

ဆကလကပး အၾကမးဖကသမားမားမာ ကယအးကယအမပမာ သြားလရာ

သြားလာလရာလာႏင လပခငတငး လပေနႏငသည အခြငအေရးက

ရေနၾကေၾကာငး... အၾကမးဖကသမားမားသးရန ကားႏစစး ေပးထားရာတြင တစစးမာ

ယဂနဒါ စစယနေဖါငးဝတ တစဥးကယတင ေမာငးႏငေပးခသညက ေတြ႔ရေၾကာငး…

အၾကမးဖကသမားမားမာ ယဂနဒါမ အကအညရေနသညမာ ထငရားလေၾကာငး…

လကနကဆလငလညး စကေသနတ အလတစားမား ပစၥတမားႏင ေဖါကခြရန



ယမးဘလးမား ရရခေၾကာငး စကားေျပာ ဆကသြယေရးကရယာပင ရရထားသညက

ေတြ႔ရေၾကာငး... အငတကဘေလဆပေရာကမ အၾကမးဖကလပငနးက ဥးစး

လပကငခသက စစေဆးရနလအပေသာ ဓားစာခမားက ေရြးထတၿပး၊ ယဂနဒါ

စစသားမား၏ ေရ႕ေမာက၌ပင စစေဆးေမးျမနးခေၾကာငး…

ယဂနဒါသမၼတ အမငက ေလဆပသ႔ ေရာကရလာတငး ဓားစာခမားေရ႕

ေမာက၌ အၾကမးဖကသမားမားႏင တရငးတႏး ေနထငေျပာဆ ဆကဆသညက

ေတြ႔ရေၾကာငး... ေဆြးေႏြေစစပေရး လပငနးေဆာငရြကစဥ သမၼတအမငသည

ျပငသစသအမတအား ေဘးဖယထားၿပး အၾကမးဖကသမားႏင တက႐က

ဆကသြယ… ေျပာခြငမေပးခေၾကာငး… အၾကမးဖကသမားမားႏင စကားေျပာဆမႈက

သမၼတအမင တစဥးတညးကသာ ျပလပခေၾကာငး... ဓားစာခမား ထြကေျပးျခငး

မျပရန သမၼတအမငကယတငက သတေပးေၾကာငး... ဓားစာခမား စတဓါတ

အားငယေစရန ေလဆပခနးမေဆာင အေပၚ၌ ဂကေလယာဥႏစစငးက မၾကာခဏ

ဝပ၍ ျပေၾကာငးကပါ ထညသြငးေျပာသြားသည။

တဖန ဓားစာခမားခပေႏာငထားသည ေလဆပခနးမေဆာငအနးတြင

စကေသနတ အႀကးစားမား တပဆငထားေသာ သခပကာ ေမာေတာကားမားက

အသငထားရခေၾကာငး... ၄ငးသခပကာ ေမာေတာယာဥမားအနး၌ပင ရဟတယာဥ

ႏစစးကလညး အသငထားျပနေၾကာငး... ဓားစာခမားက ယဂနဒါ စစသားမားႏင

အၾကမးဖကသမားမား ေရာေႏာ ေစာငၾကပသညသေဘာပင ျဖစေၾကာငး... ယဂနဒါ

စစသားမားသည ေလဆပခနးမေဆာင အတြငးအျပငသာမက... ဒတယအထပႏင

အပငစးခရသည ျပငသစေလယာဥကပါ တာဝနယ ေစာငၾကပေပးခေၾကာငး...

ေလယာဥ အၾကမးဖကသမားမားအဖ႔ ပပငေနစရာမရပ သကေတာငသကသာ

ေနထငႏငသညက ေတြ႔ရေၾကာငးကပါ ေျပာၾကားသည။



ဆကလကၿပး အစၥေရး ကယစားလယက ယဂနဒါ စစတပက

အၾကမးဖကသမားမားအေပၚ အၾကပကငကာ အႏငယမည အေနအထားႏင

သေဘာထား ရေနသညက လဝမေတြ႔ရေၾကာငး... သမၼတအမငသည

ဓားစာခမားအားလး လြတေျမာကေရးအတြက လပခငစတရလင လပႏငသည

အေနအထားတြင ရေနေၾကာငး ဓားစာခတစဥးျဖစသ မဟာလနဒန ေကာငစမ

အရာရတစဥးျဖစသ မစၥတာတနရပစဆယ၏ ေျပာစကားအရ သရရေၾကာငး...

အငတကဘ ေလဆပအေရာကတြင အၾကမးဖကသမားမားမာ နာရ (၃ဝ) ခန႔

မအပရသညအျပင လေလာကေသာ လကနကလညး မရသျဖင ဓားစာခမားအား

ကယဆယလပါက သမၼတအမငအေနျဖင ေလဆပ ေရာကလငေရာကျခငး

လြယလြယကေလးပင ကယဆယႏငမညျဖစေၾကာငး... အၾကမးဖကသမားမား၏

ေခါငးေဆာငသည ကာလတေလာကလး သမၼတ အဒအမငႏင တြဖက

ေနထငခေၾကာငး၊ ယငးအခကက အစၥေရးႏငငရ ဗလမးႀကး ဘာလကဖႏင

သမၼတအမငတ႔ တက႐က တယလဖနး ေျပာဆရာမ သရခေၾကာငး... ကပါ

ထညသြငးေျပာသြားသည။

ယခ ဓားစာခမားအား အငတကဘမ ကယဆယျခငးသည (၁၉၇၆) ခ

ေဖေဖၚဝါရလအတြငး၌ ဆမာလ အၾကမးဖကသမားမားက ဂေဘာကတတြင

ေကာငးသား ကေလးသငယမားက ဓားစာခအျဖစ ဖမးဆးထားသျဖင

ျပငသစအစးရက ကယတငခရသည လပရပႏင တနးတပင ျဖစေပသည။

အျပညျပညဆငရာ အၾကမးဖကမႈ လပရပက ကလသမဂၢအေနျဖင ႐ႈတခသင

ပါသည။ အျပညျပညဆငရာ အၾကမးဖကလပငနးရပအေပၚ တငးတငးမာမာ

အေရးယႏငေရးအတြက ျပတသားေသာ သေဘာထား ထတျပနသငပါသည။ အျခား

ႏငငမားအေနျဖငလညး အၾကမးဖကလပရပက ေတာထတ ပစတင႐ႈတခ



အေရးယသငသညအျပင ပါဝငကညခသည ႏငငမားအေပၚတြငလညး အလားတပင

႐ႈတခသငပါသညဟ တငျပျပနေလသည။ ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစတြင

လကခပၾသဘာသ လႊမးသြားေလေတာသည။

အာဖရက ႏငငမားအပစမ ေျပာေရးဆခြငရသ ေမာရေတးနးယား

ကယစားလယ ေမာေလအယလဟတစာက အစၥေရးအေပၚ ႐ႈတခရန တကတြနး

ေျပာၾကားျပနသည။ ယဂနဒါအစးရသည မမတာဝနမရေသာ ေလယာဥအပငစးခရမႈ

ျပနာက ေျပျပစ ၿပးေျမာကသြားေစရန အစြမးကန ႀကးပမးခသညသာ ျဖစေၾကာငး

ရငးျပသြားသည။

ကငညာကယစားလယ အကဖအမကာစနာက ကလသမဂၢ အတြငးဝနခပ

ကြတေဝါဟမးထသ႔ ကငညာအစးရ၏ တရားဝငေပးစာက ေပးပ႔ လကသည။

ယငးစာတြင ကငညာႏငငသည အစၥေရးတ႔၏ အငတကဘ ေလဆပစးနငးမႈက လးဝ

ကညချခငးမရေၾကာငး၊ အစၥေရး ေလယာဥပမားအား ႏင႐ဘေလဆပသ႔

သကဆငးခြင ျပချခငးမာလညး ေဆးကသခြင ခယႏငရနအတြက ေနာကဆး

မနစပငးေလာကမပင ခြငျပချခငးျဖစေၾကာငး ေဖၚျပပါရသည။ ကငညာႏငငသည

ယဂနဒါႏငငအား အာဏာသမးခသည (၁၉၇၁) ခႏစမစ၍ ယဂနဒါႏငငအား

အစစအရာရာ ကညေထာကပခသညဟ ဆသည။ ယခကစၥတြင အစၥေရးအား

ကငညာႏငငက ကညခသညဆသညမာ လမႈေရးသကသကျဖစေၾကာငး၊ ႏငငတကာ

ဥပေဒေဘာငအတြငး၌လညး သကေရာကေၾကာငး ရငးျပထားသည။

ထ႔အျပင ယဂနဒါႏငင ကငပါလာၿမ႕ရ ကငညာလမးမားမာ အငတကဘကစၥ

ျဖစေပၚလာၿပးသည ေနာကပငးတြင ယဂနဒါ စစသားမား၏ စနစတက သတသငမႈက

ခေနၾကရၿပး ျဖစေၾကာငးျဖငလညး ကငညာႏငငျခားေရးဝနႀကး မြနယာ ဝရာကက

ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစသ႔ စာတစေစာင ေပးပ႔တငတမးျပနသည။



အေမရကနကယစားလယ ဝလစကရငတနကမ “အစၥေရးတ႔၏ အငတကဘ

စစဆငေရးမာ သနးေပါငးမားစြာေသာ လအေပါငးတ႔က စတလႈပရားေစခသညအနက

မမလညး တစဥးအပါအဝင ျဖစခပါေခၿပ” ဟ ေျပာၾကားလကသည။ သအမတႀကး

စကရငတနက ဆကလကေျပာၾကားရာ၌ အေမရကန ျပညေထာငစႏင ၿဗတနႏငငက

ပးတြတငျပထားေသာ အဆက လျခေရး ေကာငစအေနျဖင စဥးစားဆးျဖတ

ေပးေစလပါေၾကာငး၊ ေလယာဥအပငစး လပရပမားက ႐ႈတချပစတငေရး၊ ကာကြယ

တားဆးႏငမည နညးလမးမားရာေဖြေရးႏင ယငး အၾကမးဖက လပငနးရပအားလးက

အျပစေပးေရးတ႔အတြက အဆျပခကက ေထာကခၾကေစလေၾကာငး ေျပာၾကားသြား

ေလသည။ အေမရကန ၿဗတနအဆျပခကက ၿဗတသသအမတႀကး အကဗာ

ရစခတက တငသြငးခသည။

တနဇနးနးယားသအမတ ဆလငေအဆလငကလညး ၄ငးႏငငႏင ဘနင -

လစဘးယားႏငငတ႔ ပးေပါငး အဆျပခကတစရပက တငျပျပနသည။

ယငးအဆျပခကမာ အစၥေရးတ႔၏ ရနလမႈက ႐ႈတခရနျဖစသည။

ဤသ႔အားျဖင ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစ ေရ႕ေမာက၌ အဆျပခက

ႏစရပမာ အဆးအျဖတခရန ေရာကရခေလၿပ။ ေလးရကၾကာမ အျပနျပနအလနလန

ေဆြးေႏြးကာ အေၾကာငးအခကအမးမးက ပငေအာငႏငေအာင ျပဆခၾကေသာ

ယငးအဆ ႏစရပစလးမာ ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစ အစညးအေဝး၌

ဆးျဖတခက မခႏငပ ျဖစခရေလသည။ အေမရကန ျပညေထာငစႏင ၿဗတနႏငင၏

ပးတြ အဆျပခကက အေမရကန ျပညေထာငစ၊ ၿဗတနႏငင၊ ျပငသစႏငင၊

ဆြဒငႏငငႏင ဂပနႏငငမားက မေပးေလသည။

တ႐တျပညသ႔သမၼတႏငင၊ ဆဗယကျပညေထာငစ၊ ဘနင၊ ပါကစၥတန၊

တနဇနးနးယား၊ ဘစဘးယားႏင ဂယာနာတ႔ကမ ဆႏၵမေပးရာ၌ မပါဝငခၾကေပ။



အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၅၁၅၁၅၁၅ ))))

အၾကမးဖကအႏအၾကမးဖကအႏအၾကမးဖကအႏအၾကမးဖကအႏရာယအသြယသြယရာယအသြယသြယရာယအသြယသြယရာယအသြယသြယ

အၾကမးဖကသမားမားႏင ရငဆငရၿပဆလင ဘယတနးကမ မသကသာ...

ရနညႇးကလညး ႀကးလေပသည။ ပါလကစတငး အမးသားမားမာ မမတ႔ ဆးရး

လကလြတခရေသာ ေျမေနရာအတြက လကစားေခလစတ ျပငးထနေနသမား

ျဖစၾကသည။

ပါလကစတငး လြတေျမာကေရး အဖြ႔ေခါငးေဆာင အာရာဖတ၏ စစညးမႈ

ေအာကတြင ပါလကစတငးအေရးအတြက တကေပးမည ႏငငအသးသးမ လကဝဝါဒ

လငယမားက အားတကသေရာ ပါဝငလာၾကသည။ သ႔ေသာလညး ပါလကစတငး

အမးသားေအာကေျခပငးကမ ယငးသ႔ ပးေပါငးပါဝငလာေသာ ႏငငျခားသားမားက

လလခငခငမရလ။

ပါလကစတငး အမးသားမားအဖ႔ ငါေျမ၊ ငါႏငင၊ ငါတ႔အေရး... မငးတ႔အေရး

မဟတဘးဟ ေျပာၾကသည။ ေျပာသေလာကလညး အခြငအေရးရတငး အစၥေရး

ႏငငက ေႏာကယက တကခကခၾကေလသည။ အစၥေရးႏငငမာ ပါလကစတငး

ေျပာကကားမား၏ အၾကမးဖက အႏရာယက၄ငး၊ ပါလကစတငး ေျပာကကားမားက

လလားေသာ ႏငငျခားသားမား ပါဝငသည အၾကမးဖကအပစမား၏ အႏရာယက၄ငး၊

တစေန႔မဟတတစေန႔ အျမတမး ၾကေတြ႔ေနရေပသည။

(၁၉၇၄) ခႏစအတြငးက ကလသမဂၢတြင ပါလကစတငး လြတေျမာကေရး

လႈပရားမႈေခါငးေဆာင ယာဆာအာရာဖတ ေျပာၾကားခေသာ စကားတစခြနးမာ

အေရးႀကးလေပသည။ “ဂးလမးတ႔သည ယခ သတ႔ေနရာဟ ေျပာေနေသာ

အစၥေရးႏငင ေျမေနရာတြင ေနထငႏငခြင ရသမားမဟတ၊ အကယ၍ ေနထငဥးေတာ၊



လနညးစအျဖစသာ ေနဖ႔ျဖစသည” ယငးစကားရပႏင ပတသက၍ ယခ အစၥေရးႏငင

ဝနႀကးခပရာဘငက မတခကေပးရာတြငမ ယငးသ႔ ေျပာၾကားျခငးမာ အစၥေရးႏင

ပါလကစတငး လြတေျမာကေရးအဖြ႔ (ပအယလအ) တ႔ စပၾကားတြင ေသေသ

ေၾကေၾက ဆငႏႊရမည စစပြတစပြက စမေခၚလကျခငးသာ ျဖစေပသညဟ

ဆလကသည။

(၁၉၆၇) ခႏစ အစၥေရးအာရပ ေျခာကရကၾကာ စစပြၿပးကတညးက

တစစတစစ အရနရလာေသာ အၾကမးဖကလပရပက ႏငငေရး လကနကအျဖစ

အတးလက၊ အတစလက အသးခေနမႈသညက မ႓ာအေရ႕အလညပငး ျပနာ

အတြက ရငးလ႔မလြယ အမယဘတကယ သ႔ခညခင ျဖစေနသည။ တစစ

ဆြလကလင တေထြးႀကး ပါလာတတသည။ တစခခ ျဖစလာလင အကး

သကေရာကရာ အဓက ႏငငပတဝနးကင ႏငငသာမက အငအားႀကး ႏငငမားပါ

တနညးမဟတတနညး ယကႏြယပါဝငလာေလရသည။

အၾကမးဖကသမားမားက မမတ႔ ဆႏၵရသညဆလင အဂစေသာ၊

အစၥေရးေသာ၊ ဆငသေကာ၊ မဆငသပါ ဘယသ႔ မကႏာမ ၾကညေလမရ။

လခငတာက အၾကမးဖကနညးျဖင ရယေလ ရခသညခညးသာ ျဖစသည။

အၾကမးဖကသမားမားဆရာတြင ပါလကစတငး အမးသားမားသာမက ၄ငးတ႔က

လလားေသာ ႏငငေပါငးစမ လငယမားကလညး စြန႔စြန႔ စားစား မက႐းရ

လပခသညမားလညး ရခေပသည။ ျပငသစရတပဖြ႔ကမ တပန အၾကမးဖကသမား

မားသည အျပညျပညဆငရာ အၾကမးဖကလပငနးမားက ပရစျပငပ၌

ေဆာင႐ြကေနေသာ အဖြ႔ျဖစသညဟ သတမတထားေလသည။ တပန

အၾကမးဖကသမားမား ဘယကလာသနညး။



(၁၉၇ဝ) ခႏစ ဂပန ေလယာဥတစစငးက ပစၥတမား၊ ဆာမ႐ငးဓားမား

ကငေဆာငကာ အၾကမးဖက အပငစးၿပး ေျမာကကရးယားႏငငသ႔

ေခၚေဆာငသြားေသာ ဂပနလငယတစစက အေၾကာငးျပ၍ တပန အၾကမးဖကသမား

(ရကဒအာမ) ဟ ကမ႓ာအႏ႔ အမညတြငသြားသည။ ၄ငးတ႔သည ပါလကစတငး

အၾကမးဖကသမားအပစ ေခါငးေဆာင ေဂာဟာဘရႏင ဆကသြယမႈ ရခၾကသည။

ရကဒအာမလပရပေတြက ကပတ႔ ေလးစားပါတယ၊ ေတာလနေရးသမားေတြ အားလး

လကနာရေအာင ေရ႕ေဆာငနမနာ ျပတာျဖစတယဟ ေဂာဟာဘရက

ႁမြကၾကားသြားသည။ လကလမးမသေလာက အၾကမးဖကလပငနးေတြ ေဖၚျပရမည

ဆလင နညးပင မနညးလ။ အၾကမးဖကသမားမားတြင လမးကလညး

စလငလသည။

မၾကာေသးမကေလးကပင အစၥေရးႏငင ဘငဂရယ ေလဆပတြင အစၥေရး

လျခေရး အမးသမးေလးက ဒတခလမး ကမ႓ာလညခရးသည ဟဂမလာဆသက

သကၤာမကငး ရသျဖင ေလယာဥမ ဆငးလငလာျခငး သးသန႔ ခြျခား

ထားလကၾကသည။ ဟဂမလာသည ၾသစေတးလ ေလေၾကာငးျဖင ဗယာနာမ

တယလအဗစၿမ႕သ႔ လကပါလာျခငး ျဖစသည။ ၄ငး၏ ပစၥညးမားက စစေဆးရန

အထးစမးသပခနးသ႔ ေခၚေဆာငသြားရာ မလာက ၄ငး၏ ေသတာက ဖြငျပလကစဥ

ယေဆာငလာေသာ ယမးဘလးမား ေပါကကြၿပး မလာႏင အစၥေရးလျခေရး

အမးသမးတ႔မာ ႏစဥးစလး ေသဆးသြားရေလသည။ အျခား (၁ဝ) ဥးလညး ဒဏရာ

ရရခၾကသည။

ဤသ႔အားျဖင အၾကမးဖကသမားမားႏင ရငဆငရတငး ပစမတျဖစေသာ

အစၥေရး အမးသားမား၏ အသကအးအမ စညးစမသည၄ငး၊ အစၥေရးအကး စးပြားႏင

မညသ႔မ မသကဆငသမားသည၄ငး၊ ထခကနစနာမႈမား ျဖစခရေလသည။



အၾကမးဖကသမားမား၏ လကတြငး ေရာကသမားအတြက လြတလမး ဘယမျမင

ျဖစခရသညက မားလေခၿပ။

ဤအေျခအေနမးမားေၾကာငပင ယဂနဒါႏငင အငတကဘ ေလဆပတြင

ဓားစာခမားအျဖစ ဖမးဆးျခငးခေနရေသာ အစၥေရး ႏငငသားမားအား

ကယတငေရးက မျဖစႏငမနး သရကႏင အစၥေရးတ႔သည ႀကးစားပမးစား စြန႔စား

ကယတငခၾကျခငး ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငပင မျဖစႏငသညက ျဖစခရျခငးဟ

ဆလကရေပေတာသည။

အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၆၁၆၁၆၁၆ ))))

ယဂနဒါယဂနဒါယဂနဒါယဂနဒါ ႏႏႏႏငငငငငငငင

ရပတဗလစေအာဖ ယဂနဒါဟ ေခၚသည။ လဥးေရမာ (၁၉၇၄) ခႏစ

ခန႔မနးေျခ စာရငးအရ တဆယတသနးတသနးခြေကာ ရသည။ ၿမ႕ေတာမာ

ကငပါလာျဖစသည။ ႏငငအကယအဝနးမာ စတရနးမင (၉၁၁၃၄) ရသည။ ႏငင

႐းသးဘာသာအျဖစ အဂၤလပစာက အသးျပသည။ တငးရငးသား ဘာသာစကား

အမးမး ရသညအနက ဂနဒါသ႔မဟတ ယဂနဒါမာ အသးမားေသာ အေရးႀကးေသာ

ဘာသာစကားျဖစသည။ လဥးေရ တစဝကေလာကမာ ခရစယာနဘာသာ

ကးကြယသည။ အစၥလမဘာသာဝင ၁၆ ရာခငႏႈနး ရသည။

အာဖရကတက အေရ႕ပငးတြငရၿပး နယနမတခငးကပေနေသာ

ႏငငမားအျဖစ ေျမာကဖကတြင ဆဒနႏငင၊ အေရ႕ဖကတြင ကငညာႏငင၊

ေတာငဖကတြင တနဇနးနယာ၊ အေနာကေတာငဖကတြင ရဝမဒါႏင

အေနာကဖကတြင ဇငယာႏငင တညရသည။ ယဂနဒါ ႏငငတစခလးတြင



ပငလယေရျပငထက ေပ (၄ဝဝဝ) ခန႔ျမငေသာ ကနးျပငျမငမားျဖင ဖးလႊမးေနသည။

တႏငငလး၏ ဧရယာ (၁၈) ရာခငႏႈနးသည ရြ႕ႏြ႔ေတာႀကးမား ေရအငႀကးမား

ျဖစသည။ ယဂနဒါႏငငတြင ေကာၾကားလေသာ ဝတရယ ေရအငအပါအဝင

ေဂာေရအင၊ အယလဘတေရအငႏင ဘကဒြတေရအငႏင ဂကာေရအငမား ရသည။

ေတာငပငးတြင အမားအားျဖင ထထပေသာ ေတာအပႀကးမားရၿပး ေျမာကပငး၌မ

သကႏရဆနဆန ေျမအေနအထား ရေလသည။ ျမစႀကးမားမာ ဝတရယႏငးလ၊

အယလဘတႏငးလ၊ အာစဝါေပဂာ၊ နဖးႏင ကတနလာျဖစသည။

သမသမသမသမၼၼၼၼတအဒအမငတအဒအမငတအဒအမငတအဒအမင

ႏငငေတာ အႀကးအကမာ ေမဂာဂငနရယ အဒအမင ျဖစသည။ (၁၉၇၁)

ခႏစ ဇနနဝါရလ (၂၅) ရကေန႔တြင ႏငင၏သမၼတျဖစသ မလတနအဘေတထမ

အာဏာ သမးယခသည။ ထစဥက သမၼတအဘေတမာ စကၤာပႏငငသ႔ အလည

ေရာကရေနခက ျဖစသည။ သမၼတအဒအမငသည (၁၉၂၆) ခႏစတြင ေမြးဖြားခသ

ျဖစသည။ ၾကကဥအေရာင တမေတာငသဖြယ မငးေရးကယ ဆသကသ႔ သမၼတႀကး

အဒအမငမာ အကခတရ ခကလသတစဥး ျဖစသညဟ ဆၾကသည။ အေနာကႏငင

စာနယဇငးမားကမ “မာၾကရယနအမင” သ႔မဟတ “ျပဒါးရငအမင” ဟ

ကငပြနးတပေလ ရသည။ အခ႕ကမ “ေဖေဖႀကး” ဟ ခစစႏး ေခၚၾကသည။

သမၼတႀကး အမငသည တခနက ၿဗတသလကေအာကခ ယဂနဒါႏငင၏

အမတ (၄) ဘရင အာဖရက႐ငဖယတပတြင အမႈထမးခဘးသ ျဖစသည။ ျပဒါးရင

အမငဟ အမညတြငသညမာလညး အေၾကာငးရေပသည။ သာဓကတစခ လြယလြယ

ျပရမညဆလင (၁၉၇၅) ခႏစအတြငးက ယဂနဒါ ေထာငအတြငး၌ ရကေပါငး (၁ဝ၁)

ရကတငတင ေသရမညရကက ေစာငဆငး ရငဆငေနရေသာ ၿဗတသစာေရးဆရာ

ဒငးနစဟးလေၾကာငပင ျဖစသည။ ဒငးနစဟးလ၏ အျပစမာ“ဗးလစခတငးရငန”



သ႔မဟတ “ေကးလက လကမရြ႕အာဏာရင” ဟေသာ စာအပက ေရးသားချခငး

ေၾကာငပင ျဖစသည။

စာေရးဆရာ ဒငးနစဟးလ၏ အသကက လြတၿငမးခြငေပးရန ၿဗတသ

အစးရက သမၼတအဒအမငႏင ဆကသြယ ေဆာင႐ြကခကမာ မားစြာ

စတဝငစားဖြယရာပင ျဖစေလသည။ ၿဗတသဘရငမ အလစဇဘကထမ

ဒငးနစဟးလအား ျပစဒဏ လြတၿငမးခြငေပးရန ပနၾကားစာက ယေဆာင၍ တခနက

သမၼတႀကးအမင အမႈထမးခဘးသည အမတ (၄) ဘရင အာဖရက ႐ငဖယတပတြင

စစမးျဖစခသ လကဖနငဂငနရယ ဆာခနေဒါစဘလငယာႏင ဗလမးႀကး

အယနဂေရယနတ႔သည ၿဗတႏငငမ ယဂနဒါႏငငသ႔ လာေရာကခသည။

သမၼတႀကး အမငမာ ေကနပႏစသမ ရႊငျပးစြာျဖင လကခႀကဆသည။

စစတပတြင အတတကြ အမႈထမးခဘးေသာ ရေဘာႏစဥးအား သမၼတ၏ ေကးရြာ

စအမသ႔ ဖတေခၚၿပး လတႏင ေလးျမႇားတ႔က လကေဆာငအျဖစ ေပးအပေလသည။

ဂငနရယ ဘလငယာက လကညႇးထး၍ ညႊနျပလကၿပးေနာက “ဒပဂၢလက ကပ

အလြနခငမငပါတယ။ သ႔ေၾကာငသာေပါ၊ ႏ႔မဟတရင ခေလာကရ ဒငးနစဟလ

ေသတာၾကာလၿပးေပါ” ဟ ေျပာၾကားလကသည။ ဒငးနစဟးလအေပၚတြင ေသဒဏ

အမန႔ ခမတထားျခငးက အခနအကန႔ အသတမရ ေရႊ႕ဆငးငထားေပးမညဟ

ဆသည။

သ႔ေသာ...သ႔ေသာ...

(၂၄) နာရ ၾကာေလေသာအခါ သမၼတႀကးအမင၏ သြငျပင ဟနပန

လကၡဏာမာ လးဝ ေျပာငးလသြားေလေတာသည။ တစခနက ယဂနဒါႏငင၏

အရငျဖစခသ ၿဗတသတ႔အား တေလာကလး ဆန႔ကငခသ သမၼတႀကးအမင၏

အမအရာမာ ခါတငးကထကပင ပ၍ ဆးလာသည။ သမၼတႀကး အမငသည



ယမနေန႔က ၾကညၾကညႏးႏး ရႊငရႊငျပးျပး လကခေတြ႔ဆေသာ လကဖတငနငဂငန

ရယဘလငယာက ကငပါလာၿမ႕ေတာရ သမၼတႀကးအမင၏ ဌာနခပသ႔ ေခၚယၿပး

ၿဗတသ ႏငငျခားေရးအတြငးဝန ဂမးစကာလာတနကယတင ယဂနဒါႏငငကမ

လာေရာက မေဆြးေႏြးလင ၿဗတသစာေရးဆရာ ဒငးနစဟးလမာ ဇလင (၄) ရက

ေန႔တြင ေသရေစမညဟ ခပျပတျပတပင အေျဖေပးလကေလသည။

ဒငးနစဟးလအား ေသဒဏေပးျခငးကစၥႏင ပတသက၍ ၿဗတသ အစးရက မလက

သမၼတႀကး အမငအား အမးမးခဥးကပ ေမတာရပခခရာတြင သမၼတႀကး အမငက

ၿဗတသ ႏငငျခားေရး အတြငးဝနကယတင ယဂနဒါႏငငသ႔ လာေရာကရမညဟ

ေတာငးဆခဘးသည။

ယခလညး ထအခကကပင အစ ျပနေကာကလကျခငး ျဖစေလသည။

လကဖတငနငဂငနရယ ဘလငယာသည သမၼတႀကး အမင၏ ေကးလက

စအမေတာသ႔ သြားေရာကရာတြင သမၼတႀကး ေရ႕ေမာက၌ ဒးေထာကခသည

ဆေသာ ယဂနဒါေရဒယမ ေကညာခကက ၾကားထားႏငၿပ ျဖစေသာ

လကဖတငဂငနရယ ဘလငယာအဖ႔ ခလခလ ျဖစခရာမ ယခကသ႔

သမၼတႀကးအမင၏ အေျဖက ၾကားရေလေသာအခါ ႏစဥးသားအၾကား စကားစစထးပြ

ျဖစပြားၿပး ဂငနရယဘလငယာသည သမၼတႀကး အမင႐းခနးမ စတဆးမာနဆး

ထြကခြာသြားေတာသည။

သမၼတႀကး အမငေရ႕၌ ဒးေထာကရမည ဆျခငးကလညး အေၾကာကအကန

ျငငးဆ ကန႔ကြကခသည။ အမနမာ သမၼတအမင၏ ေကးလကစအမ အဝငဝမာ

ခပနမနမ လပထားသျဖင မညသမဆ ဒးမေထာကပႏင ဝငမရ၊ ဒးေထာက၍

ဝငမသည သမၼတစအမအတြငးသ႔ ေရာကႏငသညဟသည။ စတဆးမာနဆးျဖင

ထြကခြာသြားေသာ ဂငနရယ ဘလငယာအား ဆငဝငေပၚမေန၍ သမၼတအမငက



ေဒါသတႀကးျဖငပင ေအာေျပာလကျပနသည။ “ဒါမးက ခငဗားတ႔ တငးျပညမာသာ

လပလ႔ရမယ၊ ယဂနဒါမာ လပလ႔မရဘး” သတငးစာ ဆရာမားႏင

ေတြ႔ဆျပနေတာလညး “သက ကပကအမန႔ေပးဖ႔ ႀကးစားေနတာ” ဟ

သမၼတအမငက ကလားထငလကရမးက လကသးဆပႀကးျဖင ထ၍ထ၍

ေျပာခလကသည။

“ဒကေန႔အထ သတ႔ကယသတ႔ ယဂနဒါႏငငရ႕ အရငသခငေတြလ႔

ထငေနတနးဗ၊ ခေတာငၾကညေလ၊ ဘရငမႀကးဆကေပးတ ကပရ႕ျပနစာက

ၾကမးျပငေပၚမာ ပစခသြားၿပး ဒငးနစဟးလကစၥ မေျပလညရင ၿဗတနႏငငက

စစေရးအရ ကငမယလ႔ ၿခမးေျခာကသြားေသးတယ၊ ကပတ႔က သတ႔ ေျခေထာကက

ေဆးရမ သေတြလ႔ ေအာငေမတနး” ယငးေနာက သမၼတႀကး အမငသည ယဂနဒါ

စစဥးစး အရာရမားဖကသ႔ လညလကၿပး “မငးတ႔ တပေတြရရာ ျပနသြားၾက၊

တပေတြက နယစပေရႊ႕ၾက၊ စစေရးလႈပရားမႈအတြက တပလန႔တာပ” ဟ အမန႔

ေပးလကေလသည။

“လစဘးယားႏငငက ဆကသြယၾက၊ ဒက စစေလယာဥပေတြ အျမနဆးပ႔ဖ႔

လစဘးယားက ေျပာလက” သမၼတႀကး အမငသည ကြနမနဒယနေဖါငးက ဝတဆငၿပး

ကငပါလာ အျပညျပညဆငရာဟတယသ႔ ခကျခငး သြားေရာကကာ ႏငငျခား

သတငးစာဆရာမားက ျပညပသ႔ ထြကခြာသြားရန အမန႔ခကျခငး ထတျပနလက

ေလသည။ ကငညာႏငငကလညး ၿဗတသတ႔က ယဂနဒါႏငငက တကခကႏငရန

စစအေျခစကစခနးမား ခြငျပရေကာငးလားဟ စြပစြလကျပနသည။ ကငညာႏငငကမ

ထစြပစြခကမာ အေျခအျမစမရဟ ျငငးဆလကသည။

ထအခနက ယဂနဒါႏငငအတြက ဆဗယက လကနကပစၥညးမားက

ကငညာႏငင မြမဘာဆာ ဆပကမးမတဆင သယယ ေပးပ႔ေနဆ ကာလလညး



ျဖစေပသည။ အျခား အာဖရကႏငငမားကလညး ယဂနဒါ သမၼတႀကး အမင၏

လပရပက ကန႔ကြက ျပစတငၾကေလသည။ ယဂနဒါႏငင ကငပါလာၿမ႕ေတာ၌

ကငးပမညဆဆ ျဖစေသာ အေအယ ထပသးညလာခက သပတေမာကမညဟ

ၿခမးေျခာကၾကေလသည။ စာေရးဆရာ ဒငးနစဟးလအေပၚတြင ျပစဒဏမလြတၿငမး

ခြငျပရန ပနၾကားရငး အၾကပကငၾကေလသည။

ကငပါလာတြင အေအယ ထပသးညလာခ ကငးပလင သမၼတအမငက

ဥကဌအျဖစ ေဆာငရြကရမညသာ ျဖစေလသည။ လနဒနတြငမ ထစဥက ဝနႀကးခပ

အျဖစ ေဆာင႐ြကေနသ မစၥတာဝလဆငက ၿဗတနယဂနဒါ ေဆြးေႏြးပြအသစ

ျပနလည စတငႏငရန စစဥၿပး လမးခငးေသာ စာတစေစာငက သမၼတအမငထ

ေပးပ႔ခေလသည။ ေနာငေသာအခါတြင ၿဗတန ႏငငျခားေရးအတြငးဝန

ဂမးစကာလာဟနကယတင ယဂနဒါႏငငသ႔ လာေရာကရၿပး သမၼတအမငႏင

ေဆြးေႏြးခေလေသာ အခါမ စာေရးဆရာ ဒငးနစဟးလက ေသဒဏမ လြတၿငမးခြင

ေပးလကေလသည။ ထအျဖစအပကကား (၁၉၇၅) ခႏစ ဇလငလအတြငးက ကမ႓ာ

ေကာခေသာ အေရးအခငးတစခ ျဖစေပသည။

(၁၉၇၄) ခႏစ ကနခါနးကလညး ယဂနဒါႏငင၏ ႏငငျခားေရးဝနႀကး

တ႐မငးသမး အလစဇဘကက ရာထးမ ထတပယခဘးျပနသည။ ထစဥက

ႏငငျခားေရးဝနႀကး ျဖစသ တ႐မငးသမး အလစဇဘကသည နယးေယာကၿမ႕မ

ကလသမဂၢ ညလာခတကၿပး ျပနအလာတြင ပရစၿမ႕ ေအာလေလဆပ၌

ဥေရာပတကသားတစဥးႏင ခစကၽြမးဝငရေကာငးလားဟ သမၼတအမငက စြပစြချခငး

ျဖစသည။ သမၼတႀကး အမငသည ႏငငေရးပရယာယ ကြယဝသဟပင မတခက

ျပရေလမလားမသ။



အခနးအခနးအခနးအခနး ( ( ( ( ၁၇၁၇၁၇၁၇ ))))

အၾကမးဖကလပငနးဆနအၾကမးဖကလပငနးဆနအၾကမးဖကလပငနးဆနအၾကမးဖကလပငနးဆန႔႔ ႔႔ကငေရးကငေရးကငေရးကငေရး

အစၥေရးတ႔က မမႏငငသားမား၏ အသကအႏရာယျဖစမည ေဘးမ ကယရန

နညးမးစျဖင ႀကးစားမရေတာသညအတြက လပတျပက စစဆငေရးျဖင

ကယတငခသည ျပနာမာ ကလသမဂၢ လျခေရးေကာငစအထပင ေရာကခရေပၿပ။

အစၥေရး ကြနမနဒတပမားက အငတကဘ ေလဆပ၌ တကခကခသညက

လျခေရးေကာငစ၌ ေဆြးေႏြးၿပးေပၿပ။ တကေသာ ဆးျဖတခကႏင ရလဒ ဘာတစခမ

တတကက မရခ၊

သ႔ေသာ ေဆြးေႏြးပြတြင ပါဝငသအားလးက အၾကမးဖကမႈ လပငနးတြင

မမတ႔ႏင မညသ႔မ မပတသကေၾကာငး ထတေဖၚ ေျပာၾကားၾကသညမာ အျမတပင

ျဖစေလသည။ ဘစဘးယားကသ႔ေသာ ႏငငကပငလင အၾကမးဖကမႈ လပရပအေပၚ

ဆန႔ကငေသာ သေဘာထားျပသကာ လျခေရးေကာငစ၌ ေျပာၾကားခေလသည။

ဤသ႔အားျဖင (၁၉၇၆) ခႏစ ေဆာငးဥးေပါကတြင ကငးပမည ကလသမဂၢ

အေထြေထြညလာခတြင ႏငငတကာဆငရာ အၾကမးဖကမႈ ဆန႔ကငေရး

သေဘာတညခကတစရပ ရယဖ႔ရန အလားအလာေကာငးတစရပ ျဖစေပၚေလၿပဟ

ကလသမဂၢ အတြငးဝနခပ မစၥတာကြတေဝါဟမးက ေျပာၾကားလကေလသည။

အငတကဘမ ေလယာဥဓားစာခမားအား လပတျပက ကယဆယေရးကစၥ ျဖစပြား

ခၿပးသည ေနာကပငးတြင ေလယာဥ အပငစးခရမႈအတြက လျခေရးစမခက

ခါးပတတငးသည အစအစဥက ႏငင ေတာေတာမားမားက ကယနညးကယဟနျဖင

လပကငလာၾကေလသည။



ဖလစပငႏငင၌ ေလဆပအသးသးတြင ေလယာဥအပငစးခရမႈ ကာကြယေရး

စမခကမားက တငးတငးၾကပၾကပ ခမတထားၿပ ျဖစေၾကာငးျဖင ဖလစပငႏငင

ေလတပမေတာ အႀကးအက ဘေရးေဂးဒးယာဂငနရယ ဆယျမရယစမယနတ႔က

(၁၉၇၆) ခႏစ ဇလင (၁၆) ရကေန႔တြင မနလာၿမ႕ေတာ၌ ထတေဖၚ

ေျပာၾကားလကေလသည။ ယငးစမခကမားအနက ေလယာဥဆငးသကရာတြင

ျဖစေစ၊ ေလယာဥ ပသနးထြကခြာရာတြင ျဖစေစ၊ ေလယာဥေျပးလမးေၾကာငး (ဂ)

ေကြ႔တြင သခပကာယာဥႏင စစသားမား အသငအေနအထားျဖင

ေစာငၾကပေနေစျခငး၊ ခရးသညမားအား အခကအခာ အကဆးသးေနရာတြင

ရာေဖြျခငး၊ ခရးသညမားအား လရာသ႔ ခရးဆကခြငမျပမ သးသန႔ ေနရာ၌

ထားရျခငးတ႔ ပါဝငေၾကာငး သရေပသည။

ဖလစပငႏငင ေလဆပမားအနက အထးသျဖင ေတာငပငးေဒသ ေလဆပ

မား၌ ပမတငးၾကပစြာေသာ စမခကမား ျပလပထားေၾကာငး သရေပသည။ မနလာၿမ႕

ေလဆပတြင (၁၉၇၆) ခႏစ ေမလ (၂၃) ရကေန႔က ေလယာဥအပငစးမႈ တစမႈ

ျဖစပြားခရာ တကခကေရး တပဖြ႔ဝငမားက အပငစးခရေသာ ေလယာဥဆသ႔

အတငးဝငေရာက ပစခတသျဖင ေလယာဥအပငစး အၾကမးဖကသမား (၆)

ဥးအနကမ သးဥး ေသဆးခရၿပး ခရးသည (၁ဝ) ဥးပါ အသကဆး႐ႈးမႈ

ျဖစပြားခရသည။ ကနခရးသည (၂၂) ဥးမာလညး ထခကဒဏရာ ရရခသည။

အငတကဘ ေလဆပမ အစၥေရး ဓားစာခမား၏ အသကက လပတျပက

စစဆငေရးျဖင ကယတငခမႈသည ကမ႓ာတစဝနးလး ေျခာကျခား စးရမေနရေသာ

အၾကမးဖကမႈလပငနး အရပရပက ခပၿငမးးေစေရးအတြက ပထမအဆင အတျမစ

ျဖစခရသညဆေသာ ေကာငးေလစြဟ သတမတရေတာမည ျဖစေပသည။

ေေေေမာငေမာငညြနမာငေမာငညြနမာငေမာငညြနမာငေမာငညြန



air12

Documents