This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
1.3. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ .................... 73 1.4. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ».......................................................... 78 2. ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ......................................................................... 2-1 2.1. ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ Ε.Σ. .................................................................................................................. 1 2.2. ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΟΥ Ε.Σ. ΜΕ ΤΟ Ε.Π. ΧΕ Θ-Σ-Η ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2007-2013 ..................... 6
2.2.1. Γενική επισκόπηση της εικόνας της Περιφέρειας ....................................................................... 6 2.2.2. Στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Θεσσαλίας- Στερεάς- Ηπείρου» περιόδου 2007-
2013........................................................................................................................................... 7 2.2.3. Εσωτερική αρχιτεκτονική του ΕΠ ΧΕ ΘΣΗ- Διάρθρωση σε άξονες προτεραιοτήτων – κόμβοι
παρεμβάσεων.......................................................................................................................... 13 2.2.4. Σύνδεση των στόχων του Ε.Σ. με τους στόχους του ΕΠ ΧΕ ΘΣΗ ........................................... 21
3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ Ε.Σ. .......... 3-1 3.1. Ο ΒΑΘΜΟΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ ......... 1
3.1.3. Αναδιάρθρωση Παραγωγικών Τομέων...................................................................................... 8 3.1.3.1. Επαναπροσδιορισμός των καλλιεργητικών μεθόδων στη γεωργία και πιστοποίηση των
βιολογικών προϊόντων .......................................................................................................... 8 3.1.3.2. Υποστήριξη των ελληνικών ποικιλιών, ποικιλίες ανθεκτικές στις ελληνικές κλιματικές
συνθήκες και ποικιλίες που δεν απαιτούν μεγάλη κατανάλωση φυσικών πόρων και ιδιαίτερα νερού .................................................................................................................... 11
3.1.3.3. Προώθηση των ήπιων μορφών τουρισμού......................................................................... 12 3.1.3.4. Ενίσχυση της πράσινης επιχειρηματικότητας ..................................................................... 14
3.1.4. Εξοικονόμηση Φυσικών Πόρων............................................................................................... 17 3.1.4.1. Εξοικονόμηση πόσιμου νερού ............................................................................................ 17 3.1.4.2. Εφαρμογή προγραμμάτων προστασίας για τα ποτάμια και τις λίμνες ............................... 19 3.1.4.3. Εφαρμογή πολιτικών και τεχνικών εξοικονόμησης νερού στον αγροτικό, τουριστικό,
βιομηχανικό και αστικό τομέα ............................................................................................. 22 3.1.4.4. Προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, διαχείριση υδάτινων πόρων ....... 24
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. ii
3.1.4.5. Προστασία και ανάπτυξη δασών, εκπόνηση δασοπονικού σχεδίου για κάθε δασικό σύμπλεγμα, κατάρτιση δασικών χαρτών, σύνταξη δασολογίου ......................................... 25
3.1.4.6. Ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με μείωση της παραγωγής τους, ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση υλικών ..................................................... 28
3.1.4.7. Στροφή στις μεταφορές με μέσα σταθερής τροχιάς – σιδηρόδρομος και στα μέσα μαζικής μεταφοράς γενικότερα......................................................................................................... 31
3.1.4.8. Αστική ανάπλαση, δημιουργία ελεύθερων χώρων πρασίνου στις πόλεις .......................... 32 3.1.4.9. Βιοκλιματικά κτίρια (ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων με στόχο τη μείωση των απωλειών
ενέργειας και τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση) ............................................................... 34 3.1.5. Συμπεράσματα ........................................................................................................................... 35
4.1.1. Εισαγωγή ................................................................................................................................... 1 4.1.2. Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής- Μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα.................................................................................................................... 4 4.1.3. Αειφόρος διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων......................................................... 9 4.1.4. Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής με σεβασμό στο περιβάλλον ............................................... 13 4.1.5. Ενίσχυση των μηχανισμών και θεσμών περιβαλλοντικής διακυβέρνησης .............................. 16
4.2. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ...................................................... 19 4.2.1. Εισαγωγή ................................................................................................................................. 19 4.2.2. Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη....... 19 4.2.3. Το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του ΟΗΕ προωθεί την πράσινη οικονομία ........................ 24 4.2.4. ...Η οργάνωση Green Growth Leaders και η προσπάθεια έμπρακτης εφαρμογής της πράσινης
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. iii
ανάπτυξης .......................................................................................................................................... 27 4.2.5. Beddington Zero Energy Development ( BEDZED)................................................................. 29 4.2.6. Στοκχόλμη- Σουηδία: Hammarby............................................................................................. 30 4.2.7. Σουηδία- Malmo: BO 01........................................................................................................... 31 4.2.8. Γερμανία Ανόβερο Kronsberg & Rheinland-Pfalz .................................................................... 31 4.2.9. Αειφορική γεωργία Αυστραλίας................................................................................................ 32 4.2.10 Βιολογική κτηνοτροφία ............................................................................................................ 34 4.2.11. Λοιπά παράδειγμα από την παγκόσμια εμπειρία .................................................................. 36
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 0 - 1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν παραδοτέο αφορά την Α΄ Φάση της μελέτης με τίτλο: Εκπόνηση Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Ηπείρου» στην οποία
τεκμηριώνεται και αναλύεται η υφιστάμενη κατάσταση της Περιφέρειας Ηπείρου. Επίσης
αναλύεται το ευρύτερο περιβάλλον δραστηριοποίησης –κοινωνικό, οικονομικό, τεχνολογικό–
και εξετάζονται ενδεικτικά έργα από τη διεθνή εμπειρία σε αντίστοιχες περιοχές αναφοράς.
Από την ανάλυση αυτή, διεξάγεται συνθετική διάγνωση σε σχέση με τη θέση της Περιφέρειας
Ηπείρου και την ετοιμότητα της να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες της Πράσινης Ανάπτυξης
στα επόμενα έτη. Στο πλαίσιο της Α΄ Φάσης συντάσσεται απογραφικό ερωτηματολόγιο που
αξιοποιείται για την συλλογή και επεξεργασία των πρωτογενών στοιχείων της μελέτης.
Επιπλέον το παρόν παραδοτέο είναι συμπληρωμένο σύμφωνα με τις συστάσεις των
Πρακτικών της Επιτροπής.
I ΣΤΟΧΟΙ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Ηπείρου, ανέθεσε στην εταιρεία μελετών
«ENVIROPLAN Μελετητική Σύμβουλοι Αναπτυξιακών και Τεχνικών Έργων Α.E.» την
εκπόνηση του «Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια
Ηπείρου», με σύμβαση που υπεγράφη την 30 Δεκεμβρίου 2010.
Αντικείμενο της σύμβασης αυτής είναι η κατάρτιση ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου για την
προώθηση της Πράσινης Ανάπτυξης στην Περιφέρειας Ηπείρου, στο πλαίσιο του οποίου:
- Θα προταθούν συγκεκριμένες δράσεις που θα εξυπηρετούν τους στόχους της Πράσινης
Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Ηπείρου, λαμβάνοντας υπόψη τους υφιστάμενους
περιορισμούς και όρια.
- Θα προταθούν δράσεις ενίσχυσης της Πράσινης Επιχειρηματικότητας που προσιδιάζουν
στην περιοχή της Ηπείρου (όπως σε τομείς ενέργειας, διαχείρισης απορριμμάτων και
νερών, στον αγροδιατροφικό τομέα κ.ά.).
- Θα μελετηθούν δράσεις και σε άλλους τομείς, όπως στο φυσικό περιβάλλον (ποτάμια,
λίμνες, δάση), στην τεχνολογία και τη βιομηχανία, στα κτίρια, την ανάπτυξη νέων
υποδομών στις πόλεις, την περιβαλλοντική εκπαίδευση κ.ά.
Όλες οι προτεινόμενες δράσεις, θα έχουν μετρήσιμους στόχους και αναμενόμενα
αποτελέσματα καθώς και προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης τους.
Ο σκοπός του έργου είναι η αποτύπωση και η ποσοτικοποίηση της στρατηγικής του
Επιχειρησιακού Σχεδιασμού και των Σχεδίων Δράσης για την Πράσινη Ανάπτυξη που
δύναται να εφαρμοσθούν στην περιοχή της Ηπείρου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 0 - 2
γενικότεροι στόχοι της καθώς και οι στόχοι των εποπτευομένων φορέων αυτής
διασφαλίζοντας το περιβάλλον.
Το Επιχειρησιακό Σχέδιο που θα καταρτιστεί θα διαρθρώνεται στις παρακάτω φάσεις, που
θα αποτελέσουν αντίστοιχα και τα παραδοτέα της υπό ανάθεσης μελέτης:
Η παρούσα μελέτη αποτελεί το Παραδοτέο της Α΄ Φάσης: «Ανάλυση Υφιστάμενης
Κατάστασης» με την ακόλουθη δομή:
Εισαγωγή, στην οποία περιγράφονται οι στόχοι, το αντικείμενο του έργου και η μεθοδολογία
που ακολουθήθηκε.
Στο Κεφάλαιο 1 γίνεται παρουσίαση των βασικών δημογραφικών, οικονομικών και
κοινωνικών χαρακτηριστικών της Περιφέρειας, των τομέων παραγωγής και των υφιστάμενων
υποδομών. Παρουσιάζεται επίσης η οργανωτική δομή της Περιφέρειας, ως διοικητικής
αρχής. Παρουσιάζονται επίσης οι φορείς που δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια, καθώς οι
στόχοι και το περιεχόμενο του προγράμματος «Πράσινη Ανάπτυξη».
Στο Κεφάλαιο 2 αναλύεται ο σκοπός και οι στόχοι του Επιχειρησιακού Σχεδίου και
επιχειρείται η σύνδεση των στόχων αυτών με το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Θεσσαλία –Στερεά Ελλάδα-Ήπειρος 2007-2013», σε όσα αφορούν την περιοχή αναφοράς
του Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Το Κεφάλαιο 3 πραγματεύεται την υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος της
Περιφέρειας της Ηπείρου καθώς και το βαθμό ενσωμάτωσης των αρχών της πράσινης
ανάπτυξης στους τομείς :
1. Κλίμα και Ενέργεια
2. Αναδιάρθρωσης παραγωγικών τομέων
3. Εξοικονόμησης φυσικών πόρων
Επίσης, πραγματεύεται παρεμβάσεις άλλων επιχειρησιακών προγραμμάτων τα οποία έχουν
δράση στην περιοχή αναφοράς. Όπως επίσης γίνετε εκτενής αναφορά σε υφιστάμενες
υποδομές και δράσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 0 - 3
Το Κεφάλαιο 4 αποτελεί την αποτύπωση του ευρύτερου περιβάλλοντος δραστηριοποίησης
του επιχειρησιακού σχεδίου στην οποία περιλαμβάνεται η ανάλυση των πολιτικών,
οικονομικών, κοινωνικών και τεχνολογικών παραμέτρων, καθώς και οι πρακτικές που
εφαρμόζονται σε διεθνές επίπεδο.
Το Κεφάλαιο 5 αποτελεί τη συνθετική διάγνωση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από
τα ανωτέρω κεφάλαια. Στα πλαίσια του κεφαλαίου εντάσσεται η μέθοδος LIPSOR και η
ανάλυση S.W.O.T, και επιχειρείται η διατύπωση των στρατηγικών στόχων του
Επιχειρησιακού Σχεδίου και η περιγραφή των διαφαινόμενων σε πρώτη φάση
παρεμβάσεων.
Τέλος, στα επισυναπτόμενα παραρτήματα παρατίθενται κατάλογος των φορέων που
δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια, βιβλιογραφία κ.λπ.
II ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ Α΄ΦΑΣΗΣ Η ομάδα μελέτης ακολούθησε ένα διακριτό τρόπο προσέγγισης για την αποτύπωση της
υφιστάμενης κατάστασης της Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος περιέλαβε τις ακόλουθες
ενέργειες:
1. Ορισμός του πεδίου έρευνας της Περιφέρειας Λαμβάνοντας υπόψη τις προδιαγραφές και τα ζητούμενα της προκήρυξης της Σύμβασης και
των κατευθυντήριων γραμμών και απαιτήσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος για την
Πράσινη Ανάπτυξη διενεργήθηκε:
Α. Καταγραφή των εποπτευόμενων φορέων της Περιφέρειας Ηπείρου
Β. Συνάντηση με Επιτροπή Παρακολούθησης της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής της
Περιφέρειας Ηπείρου, για την καθορισμό κατευθύνσεων ως προς την προσέγγιση της
μελέτης
2. Έρευνα μέσω αποστολής ερωτηματολογίου με fax και e-mail Στους φορείς, απεστάλη το ερωτηματολόγιο με fax ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail).
Στο παράρτημα Α παρουσιάζεται ο πίνακας με τους σημαντικότερους εμπλεκόμενους φορείς
που προσεγγίστηκαν από την ομάδα μελέτης.
3. Έρευνα μέσω επιλεγμένων μελετών που πραγματοποιήθηκαν κατά το παρελθόν Μέσω ειδικά σχεδιασμένου εντύπου, ζητήθηκε από κάθε φορέα να καταγράψει σχετικές
μελέτες, οι οποίες στο παρελθόν είχαν υλοποιηθεί για λογαριασμό του ή να αναφέρει συναφή
προγράμματα με την πράσινη ανάπτυξη στα οποία είχε πάρει μέρος.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 0 - 4
4. Επεξεργασία ευρημάτων Η επεξεργασία όλων των διαθέσιμων στοιχείων πραγματοποιήθηκε με ποσοτική ανάλυση η
οποία οδήγησε στη δημιουργία πινάκων, αλλά και με ποιοτική ανάλυση, η οποία οδήγησε
στην αποτύπωση προβλημάτων, αναγκών, και προτάσεων δράσεων. Παράλληλα
αξιολογήθηκαν σχετικά συγγράμματα και μελέτες.
ΙΙΙ. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Η μελέτη εκπονήθηκε από την ακόλουθη ομάδα επιστημόνων:
1. ΛΩΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ,
Περιβαλλοντολόγος και Γεωπόνος,
M.Sc. in Environmental Management
2. ΛΩΛΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ,
Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
3. ΤΣΟΜΠΑΝΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ,
Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
4. ΠΑΣΧΑΛΗ-ΜΑΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ,
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
5. ΚIΚΑΪΡΕ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ,
Περιβαλλοντολόγος Πανεπιστημίου Αιγαίου
6. ΜΑΡΙΑ ΚΤΙΣΤΑΚΗ
Περιβαλλοντολόγος Πανεπιστημίου Αιγαίου
MSc in Marine and Fisheries Science
7. ΠΑΝΑΓΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΗΣ,
Περιβαλλοντολόγος,
ΜSc in Environmental Pollution Science,
MSc in Water Environmental Engineering
PhD in Environmental Engineering
8. ΒΛΑΧΑΝΤΩΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ,
Γεωλόγος, ΕΚΠΑ
9. ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ,
Περιβαλλοντολόγος, Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων
10. ΣΥΡΙΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ,
Οικονομολόγος, ΕΚΠΑ
11. ΧΑΤΣΙΓΙΑΝΝΑΚΗ ΚΑΛΗ,
Υποστήριξη σε Νομικά θέματα, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 1
1. ΣΤΟΧΟΙ & ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ
1.1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 1.1.1 Εισαγωγή Η Περιφέρεια Ηπείρου καταλαμβάνει το Βορειοδυτικό τμήμα της χώρας. Δυτικά βρέχεται
από το Ιόνιο Πέλαγος, ενώ ανατολικά συνορεύει με την Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Νότια
εκτείνεται μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο και το νομό Αιτωλοακαρνανίας. Τέλος, στα Βόρεια
συνορεύει με την Αλβανία. Αποτελείται από τις περιφερειακές ενότητες Άρτας, Πρεβέζης,
Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας, με έδρα τα Ιωάννινα, πρωτεύουσα του ομώνυμου περιφέρειας.
Η συνολική έκταση της Περιφέρειας Ηπείρου είναι 9.203 km2 και καλύπτει το 6,7% της
συνολικής έκτασης της χώρας.
Από γεωμορφολογική άποψη, οι ορεινές περιοχές καλύπτουν το 74,2% της συνολικής
έκτασης. Οι μόνες πεδινές εκτάσεις είναι των νομών Άρτας και Πρεβέζης, καθώς και οι
κοιλάδες των ποταμών Αχέροντα και Καλαμά. Η βόρεια Πίνδος χωρίζει την Ήπειρο από την
Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ η νότια Πίνδος από την Περιφέρεια της Θεσσαλίας
και αποτελεί φυσικό εμπόδιο και βασικό παράγοντα απομόνωσης της Περιφέρειας από την
υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα. Οι κυριότεροι ποταμοί της Περιφέρειας είναι ο Αώος, ο
Καλαμάς, ο Αχέροντας, ο Λούρος και ο Άραχθος, ενώ η σημαντικότερη λίμνη είναι αυτή των
Ιωαννίνων.
Η Περιφέρεια Ηπείρου συγκεντρώνει ποσοστό 3,2% του πληθυσμού και παράγει το 4,5% της
αγροτικής παραγωγής της χώρας, 1,3% της μεταποιητικής παραγωγής και 2,6% των
υπηρεσιών.
Στις επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στην περιοχή αναλογεί μόνο το 0,9% του κύκλου
εργασιών των μεταποιητικών και κατασκευαστικών μονάδων της χώρας και 3% των
εμπορικών. Στην Περιφέρεια αναλογεί 3% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα, 20%
της συνολικής παραγωγής εσπεριδοειδών και 16% της παραγωγής τυριού (2η παραγωγός
περιφέρεια της χώρας και στα δύο προϊόντα) και 11% της παραγωγής κρέατος (3η στη
χώρα).
Ακολούθως παρουσιάζονται συνοπτικά τα βασικά δημογραφικά, οικονομικά και κοινωνικά
χαρακτηριστικών της Περιφέρειας, οι τομείς παραγωγής και οι υφιστάμενες υποδομές, όπως
συγκεντρώθηκαν και αξιοποιήθηκαν για τις ανάγκες του Επιχειρησιακού Σχεδίου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 2
1.1.2. Κοινωνικοοικονομικά στοιχεία 1.1.2.1. Πληθυσμιακά στοιχεία Η Περιφέρεια Ηπείρου είναι από τις πλέον αραιοκατοικημένες, με πυκνότητα πληθυσμού
38,45 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, έναντι 83,09 της χώρας, σύμφωνα με την
τελευταία απογραφή της ΕΣΥΕ κατά το έτος 2001. Ειδικότερα όσον αφορά την πυκνότητα
πληθυσμού στις αστικές περιοχές αυτή ανέρχεται σε 310,11 κατοίκους ανά τετραγωνικό
χιλιόμετρο, έναντι 391,73 της χώρας και στις αγροτικές περιοχές ανέρχεται σε 23,53
κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, έναντι 26,74 της χώρας. Μικρότερη πυκνότητα
πληθυσμού από αυτήν της χώρας παρατηρείται και στις πεδινές και ημιορεινές περιοχές
(164,71 κατοίκους ανά km2 έναντι 199,06 της χώρας και 46,99 κατοίκους ανά km2 έναντι
61,73 της χώρας αντίστοιχα), ενώ στις ορεινές περιοχές της Περιφέρειας η πυκνότητα
πληθυσμού κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με αυτά της χώρας (16,05 κατοίκους ανά km2 έναντι
16,81 της χώρας).
Ο πληθυσμός της Περιφέρειας ανέρχεται σε 353.820 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία
απογραφή πραγματικού πληθυσμού της ΕΣΥΕ κατά το 2001, και αντιστοιχεί στο 3,2% του
συνολικού πληθυσμού της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ, μεταξύ των
περιφερειακών ενοτήτων, τους υψηλότερους ετήσιους ρυθμούς πληθυσμιακής αύξησης
κατά τη περίοδο 1991-2001, εκτιμάται ότι έχουν οι Περιφερειακές Ενότητες Ιωαννίνων
(7,6%) και Θεσπρωτίας (4,5%). Στα δύο διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η
φυσική εξέλιξη του πληθυσμού της Περιφέρειας, όσον αφορά τον πραγματικό1 και μόνιμο2
πληθυσμό απογραφής ετών 1991 και 2001.
1 Πραγματικός πληθυσμός είναι ο αριθμός των ατόμων που βρέθηκαν παρόντα κατά την ημέρα της απογραφής, σε κάθε περιφέρεια, νομό, δήμο/κοινότητα, δημοτικό/κοινοτικό διαμέρισμα και αυτοτελή οικισμό
2 Μόνιμος πληθυσμός είναι ο αριθμός των ατόμων που έχουν τη συνήθη διαμονή τους σε κάθε περιφέρεια, νομό, δήμο/ κοινότητα, δημοτικό/κοινοτικό διαμέρισμα και αυτοτελή οικισμό
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 3
Διαχρονική Εξέλιξη Μόνιμου Πληθυσμού ανά Π.Ε 1991-2001
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
350.000
400.000
2001 73.620 43.601 161.027 58.144 336.392
1991 75.594 41.755 152.759 57.068 327.176
Π.Ε. ΑΡΤΑΣ Π.Ε. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ
Π.Ε. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Π.Ε. ΠΡΕΒΕΖΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ
Διαχρονική Εξέλιξη Πραγματικού Πληθυσμού ανά Π.Ε 1991-2001
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
350.000
400.000
2001 78.134 46.091 170.239 59.356 353.820
1991 78.704 44.102 158.142 58.628 339.576
Π.Ε. ΑΡΤΑΣ Π.Ε. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ
Π.Ε. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Π.Ε. ΠΡΕΒΕΖΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ
Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η κατανομή του πραγματικού πληθυσμού της
Περιφέρειας σε αστικά και αγροτικά σύνολα ανά Περιφερειακή Ενότητα
Πίνακας: Πραγματικός Πληθυσμός κατά αστικότητα, έτους 2001
1.1.2.2. Φυσική κίνηση πληθυσμού Στις αστικές περιοχές της Περιφέρειας Ηπείρου, ο δείκτης γεννήσεων είναι σχετικά
υψηλότερος και διατηρείται σταθερός διαχρονικά ή, ειδικά στην Περιφέρεια Ηπείρου,
αυξάνεται οριακά. Αντίθετα, στις αγροτικές περιοχές υπό την επίδραση της ταχύτερης
γήρανσης του πληθυσμού, λόγω μετακίνησης των νεότερων στις αστικές περιοχές, ο δείκτης
γεννήσεων είναι σχετικά χαμηλότερος και διαχρονικά μειώνεται αισθητά.
Αντίστροφη εικόνα παρατηρείται στους θανάτους. Οι διαφορές στα απόλυτα μεγέθη των
δεικτών δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Αλλά ενώ στις αστικές
περιοχές η θνησιμότητα αυξάνεται οριακά, στις αγροτικές περιοχές μειώνεται οριακά, καθώς
οι συνθήκες υγειονομικής και νοσοκομειακής φροντίδας βελτιώνονται.
Γεννήσεις 2000-2009 στην Π. Ηπείρου κατά περιοχή
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Αρτης
Θεσπρωτίας
Ιωαννίνων
Πρεβέζης
Ηπειρος
Αστικές Ημιαστικές Αγροτικές
Αγροτικές 204 162 302 143 811
Ημιαστικές 20 169 164 101 454
Αστικές 276 842 191 1.284
Αρτης Θεσπρωτίας Ιωαννίνων Πρεβέζης Ηπειρος
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 5
Θνησιμότητα 2000-2009 στην Π. Ηπείρου κατά είδος περιοχής
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Άρτης
Θεσπρωτίας
Ιωαννίνων
Πρεβέζης
Ήπειρος
Αστικές
Ημιαστικές
Αγροτικές
Αγροτικές 570 310 854 323 2.058
Ημιαστικές 50 107 127 100 383
Αστικές 200 508 137 845
Άρτης Θεσπρωτίας Ιωαννίνων Πρεβέζης Ήπειρος
1.1.2.3. Διάρθρωση πληθυσμού κατά φύλο και ηλικία (πυραμίδες ηλικιών) Η Περιφέρεια Ηπείρου ως σύνολο έχει ελαφρά γερασμένο πληθυσμό όπως χαρακτηρίζεται
από την ηλικιακή πυραμίδα (βλ. Διάγραμμα). Το αποτέλεσμα αυτό σχετίζεται:
Αφενός με τη δυναμική του πληθυσμού, καθώς η σχετική υστέρηση σε πληθυσμιακή
αύξηση επηρεάζει περιοριστικά τις νεαρότερες ηλικίες, που μετακινούνται σε άλλες
περιοχές εγκατάστασης.
Αφετέρου με το βαθμό αστικοποίησης του πληθυσμού, καθώς στις αγροτικές περιοχές
έχουν μεγαλύτερη εκπροσώπηση οι γεροντότερες ηλικίες.
Ασφαλώς όμως σημαντικό ρόλο παίζει η γενική τάση γήρανσης του πληθυσμού της χώρας
και των Περιφερειών της, όπως φαίνεται στη σύγκριση της ηλικιακής πυραμίδας κατά το έτος
2001.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 6
0 5000 10000 15000 20000 25000
0-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85+
Ποσοστό Πληθυσμού κατά Πενταετή Ηλικιακά Κλιμάκια στην Ήπειρο (2001)
ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 7
Ποσοστό Πληθυσμού κατά Πενταετή Ηλικιακά Κλιμάκια ανά Π.Ε. στην Ήπειρο (2001)
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
0-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85+
ΠΡΕΒΕΖΑΙΩΑΝΝΙΝΑΘΕΣΠΡΩΤΙΑΑΡΤΑ
Στον πίνακα και το διάγραμμα που ακολουθούν παρουσιάζεται η διάρθρωση του μόνιμου
πληθυσμού ανά φύλλο της περιοχής μελέτης και ανά Περιφερειακή Ενότητα. Ο γυναικείος
πληθυσμός φαίνεται ότι έχει ελαφρώς το προβάδισμα σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα
εκτός της Περιφερειακής Ενότητας των Θεσπρωτίας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 8
Πίνακας: Διάρθρωση πληθυσμού Περιφέρειας ανά φύλλο και Περιφερειακή Ενότητα
Γεωγραφικά διαμερίσματα, Αμφότερα τα φύλα Άρρενες Θήλεις
3 Ο δείκτης SET 14 , που χρησιμοποιήθηκε από τη EUROSTAT καταγράφει τη σύνθεση της απασχόλησης ανά Περιφέρεια και ειδικότερα την ποσοστιαία κατανομή κατά τομέα παραγωγής (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής) καθώς και σε τρεις κλάδους: κατασκευές, μεταφορές και εμπόριο.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 16
Αναφορικά με το ΑΕΠ της Περιφέρειας, το 2006 η Περιφέρεια Ηπείρου παρήγαγε το δεύτερο
μικρότερο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανάμεσα στις περιφέρειες της Β. Ελλάδας ( Δυτική
Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία, Θράκη, και Θεσσαλία) και το
τέταρτο μικρότερο στη Χώρα. Το 2006 το ΑΕΠ έφτασε τα 4.975,30 εκ. €, ποσοστό που
αντιστοιχούσε μόλις στο 2,33% του συνολικού ΑΕΠ της Χώρας. Την περίοδο 2000-06 η μέση
ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ έφτασε το 3,73%, όταν στο σύνολο Χώρας ήταν 4,25% και στο
σύνολο των περιφερειών της Β. Ελλάδας 2,99%.
Βασικός πόλος ανάπτυξης της Περιφέρειας είναι η Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων, όπου
το 2006 παρήχθη το 56,5% του ΑΕΠ της Περιφέρειας. Στις Περιφερειακές Ενότητες Άρτας και
Πρέβεζας παράχθηκε το 16,26% και το 15,35% αντίστοιχα του περιφερειακού ΑΕΠ, ενώ το
μικρότερο ποσοστό αντιστοιχούσε στην Π. Ε. Θεσπρωτίας (11,89%). Ο μεγαλύτερος μέσος
ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ την πενταετία 2000-06 παρατηρήθηκε στην Π.Ε
Ιωαννίνων (5,28%), ενώ στην Π.Ε Πρεβέζης παρουσιάστηκε μικρή αύξηση των
αποπληθωρισμένων τιμών του ΑΕΠ (0,37%).
Το 2006, το ΑΕΠ ανά κάτοικο της Περιφέρειας Ηπείρου, ήταν το τρίτο μεγαλύτερο στη Β.
Ελλάδα. Ανερχόταν στις 16.700 Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) ή 14.300 €, ποσό
που αντιστοιχεί στο 70,6% του μέσου Ευρωπαϊκού κατά κεφαλή ΑΕΠ (ΕΕ27).
Ενδοπεριφερειακά παρατηρούνται σημαντικές ανισότητες, με την Π. Ε. Άρτας να είναι η
φτωχότερη περιφέρεια με κατά κεφαλή ΑΕΠ ίσο με 55,8% του μέσου ΕΕ-27, ενώ η Π.Ε .
Ιωαννίνων να φτάνει το 79% του μέσου της ΕΕ-274.
Μεγάλο ρόλο στην περιφερειακή οικονομία διαδραματίζει ο τομέας των υπηρεσιών, αφού το
70,1% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του 2005 προήλθε από τον
τριτογενή τομέα, ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο στην Β. Ελλάδα ενώ από τον πρωτογενή
τομέα προήλθε το 8,1% της ΑΠΑ (για το σύνολο Χώρας 4,3%). Σε επίπεδο Π.Ε., το
υψηλότερο ποσοστό στον τριτογενή τομέα παρουσιάζει η Π.Ε Θεσπρωτίας (76,3%), που
είναι και το μεγαλύτερο μεταξύ των Π.Ε. της Β. Ελλάδας.
4 Τα πρωτογενή δεδομένα που σχετίζονται με το περιφερειακό ΑΕΠ και την περιφερειακή ΑΠΑ, προέρχονται από τη βάση
δεδομένων της Eurostat (2009)
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 17
1.1.3. Παραγωγικές δραστηριότητες 1.1.3.1. Βασικές κατηγορίες χρήσεων γης Περιφέρειας Ηπείρου Η έκταση της Περιφέρειας Ηπείρου είναι 9.162,8 χιλιάδες στρέμματα και αντιστοιχεί στο 7%
της συνολικής έκτασης της χώρας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας5, η βασικότερη κατηγορία
χρήσης γης της Περιφέρειας Ηπείρου είναι τα δάση, με ποσοστό 56,8% (5.204,9 χιλιάδες
στρέμματα) επί του συνόλου των εκτάσεων της Περιφέρειας, εξαιτίας του εκτεταμένου
ορεινού της αναγλύφου. Ακολουθούν, με ποσοστό της τάξεως του 22,4% (2.047,9 χιλιάδες
στρέμματα) οι καλλιεργούμενες εκτάσεις συμπεριλαμβανομένων και των αγραναπαύσεων και
με ποσοστό 12,7% οι βοσκότοποι (1.164,6 χιλιάδες στρέμματα). Εν συνεχεία, με πολύ
• στο δυναμισμό του Νομού Ιωαννίνων, όπου λειτουργούν πάνω από 60 εκτροφεία
πέστροφας, τα οποία παράγουν πάνω από 1200 τόννους ψαριών ετησίως
• στις μονάδες υδατοκαλλιεργειών και ιχθυοτροφείων της περιοχής του Αμβρακικού
(εσωτερικά ύδατα και λιμνοθάλασσες Ροδιάς και Λογαρού, ιχθυοτροφείο Τσουκαλιό,
Όρμος Κόπραινας και ) σε υφάλμυρα ύδατα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 25
1.1.3.3. Δευτερογενής τομέας
Σύμφωνα με την απογραφή οικονομικώς ενεργού πληθυσμού της ΕΣΥΕ κατά το έτος 2001,
στο δευτερογενή τομέα αντιστοιχεί το 19,7% των απασχολούμενων της Περιφέρειας
Ηπείρου. Λαμβάνοντας υπόψη, τον συντελεστής χωροθέτησης6 κατά το έτος 2001, ο οποίος
κυμαίνεται σε 1,3 στους κλάδους βιομηχανία τροφίμων και ποτών και σε 1,2 στους κλάδους
βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, συμπεραίνουμε ότι η
κατάσταση Περιφέρεια Ηπείρου παρουσιάζει λίγες και χαμηλές εξειδικεύσεις, που τείνουν να
συνδέονται με καθετοποίηση γεωργικών προϊόντων. Οι μόνες διαπεριφερειακές
εξειδικεύσεις είναι σε κλάδους τροφίμων και ξύλου.
Λαμβάνοντας υπόψη την κλαδική σύνθεση της μεταποίησης ένα χρόνο πριν κατά το 20007
παρουσιάζει μεγαλύτερα ποσοστά της τάξεως του 71,12% στους κλάδους τροφίμων, ποτών
και καπνού και ακολουθούν με ποσοστά 10,14% και 8,87% ο κλάδος βασικών μετάλλων και
ο κλάδος προϊόντων μη μεταλλικών ορυκτών αντίστοιχα. Ο κλάδος προϊόντων ξύλου και ο
κλάδος δέρματος και δερμάτινων ειδών αντιστοιχούν στο 2,91% και 2,24%, ενώ το
υπόλοιπο ποσοστό της τάξεως του 4,71% αφορά όλα τα υπόλοιπα είδη μεταποίησης.
Λαμβάνοντας υπόψη την τεχνική έκθεση «Νέες Επενδυτικές Ευκαιρίες για την Ίδρυση Νέων
Επιχειρήσεων στον Τομέα των Υπηρεσιών ως Αποτέλεσμα Νέων Μεταφορικών Υπηρεσιών
και Υποδομών στην Περιφέρεια», που περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τον
αριθμό επιχειρήσεων της Περιφέρεια Ηπείρου και τον τζίρο τους για τα έτη 1995, 2000 και
2001 παρατηρείται μια τάση αύξησης του αριθμού των επιχειρήσεων στον δευτερογενή
τομέα και του τζίρου τους, η οποία μεταφράζεται σε ετήσια αύξηση (2000-2001) της τάξεως
του 2,3% για τον αριθμό των επιχειρήσεων και του 25,5% του αντίστοιχου τζίρου τους.
Αντίστοιχα ο ρυθμός αύξησης τους στην πενταετία (1995-2001) είναι της τάξεως του 68,8%
για τον αριθμό των καταστημάτων και 74,9% για τον αντίστοιχο τζίρο τους.
6 Location Quotient: μετράει τη σχετική συγέντρωση ενός κλάδου σε μια περιοχή σε σύγκριση με τη συνολική
συγκέντρωση απασχόλησης στην ίδια ενότητα. Συντελεστής >1 υποδηλώνει εξειδίκευση, δηλαδή σχετική συγκέντρωση μεγαλύτερη από τη μέση εθνική (ο Συντελεστής Χωροθέτησης σε επίπεδο χώρας= 1).
7 Πηγή: ΕΠ Θ-Σ-Η, πίνακας 11, σελ. 22
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
Οσον αφορά τις υποδομές στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων σήμερα στην
Περιφέρεια Ηπείρου λειτουργούν τρεις ΧΥΤΑ. Πρόκειται για τους ΧΥΤΑ 2ης, 3ης και 4ης Δ.Ε.
της Περιφέρειας Ηπείρου. Ο ΧΥΤΑ 2ης Δ.Ε. βρίσκεται στην περιοχή Καρβουναρίου του Δ.
Παραμυθιάς και λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2009 για την εξυπηρέτηση συνολικά
62.127 μόνιμων κατοίκων (στοιχεία απογραφής 2001) από τους Νομούς Θεσπρωτίας και
Πρέβεζας. Ο ΧΥΤΑ 3ης Δ.Ε. βρίσκεται στην περιοχή Βλαχέρνας του Δ. Βλαχέρνας και
λειτουργεί από τον Μάιο του 2008 για την εξυπηρέτηση συνολικά 94.628 μόνιμων κατοίκων
(απογραφή 2001) από τους Νομούς Άρτας και Πρέβεζας. Ο ΧΥΤΑ 4ης Δ.Ε. βρίσκεται στην
περιοχή Παραποτάμου, και είναι έτοιμος να λειτουργήσει για την εξυπηρέτηση 26.826
μόνιμων κατοίκων (απογραφή 2001) από το Νομό Θεσπρωτίας. Πέραν των ανωτέρω τριών
(3) ΧΥΤΑ, στην 1η Δ.Ε. ολοκληρώνεται η κατασκευή του ΧΥΤΑ στο Δ.Δ. Ελληνικό του Δ.
Κατσανοχωρίων, που προβλέπεται να εξυπηρετεί το σύνολο του Νομού Ιωαννίνων, ήτοι
170.239 μόνιμων κατοίκων (απογραφής 2001). Επιπλέον στην Περιφέρεια Ηπείρου
λειτουργεί ένα (1) Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, από το 2009 με δυναμικότητα
επεξεργασίας περίπου 30.000 τόνων αποβλήτων ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕΑΑ
(2010), ο πληθυσμός εντός της περιοχής του προγράμματος τον Δεκέμβριο του 2009 ήταν
132.114 κάτοικοι, ήτοι το 37% του πληθυσμού της Περιφέρειας. Το σύνολο των Δήμων που
εξυπηρετούνται από το εν λόγω ΚΔΑΥ το 2009 διαθέτουν 1.795 κάδους, έξι (6) οχήματα και
συνολικά ανακτούν 2.422 απόβλητα συσκευασίας και έντυπου χαρτιού. Το ΚΔΑΥ είναι
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 43
εξοπλισμένο με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό διαλογής, συμπίεσης δεματοποίησης και
τυποποιίησης ανακυκλώσιμων προϊόντων, και έχει δυνατότητα διαλογής διαφόρων υλικών
συσκευασίας όπως χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, λευκοσίδερο και γυαλί που προέρχεται από
το πρόγραμμα ανακύκλωσης σε ΟΤΑ και εμπορικές επιχειρήσεις.
Όσον αφορά τις υποδομές για την διαχείριση των λυμάτων στην Περιφέρεια Ηπείρου,
ισχύουν τα ακόλουθα:
- Στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχει μόνο ένας οικισμός Α’ προτεραιότητας, που ικανοποιεί
την αναγκαία συνθήκη να έχει πληθυσμό αιχμής μεγαλύτερος από 10.000 και να κάνει
διάθεση σε ευαίσθητο αποδέκτη. Πρόκειται την πόλη της Άρτας με αποδέκτη τον ποταμό
Άραχθο, η οποία εξυπηρετείται από την αντίστοιχη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων.
- Στους οικισμούς Β’ προτεραιότητας, που ικανοποιούν την αναγκαία συνθήκη,
πληθυσμός αιχμής μεγαλύτερος από 15.000 και διάθεση σε κανονικό αποδέκτη, ανήκουν
η πόλη Ηγουμενίτσα (αποδέκτης η εγγύς θαλάσσια περιοχή), τα Ιωάννινα (αποδέκτης η
Τάφρος Λαψίστα) και η Πρέβεζα (αποδέκτης το Ιόνιο Πέλαγος στη θέση Καλαμίτσι), που
επίσης εξυπηρετούνται από τις αντίστοιχες αυτόνομες εγκαταστάσεις επεξεργασίας
λυμάτων.
- Επιπλέον στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχουν συνολικά 15 οικισμοί Γ΄ προτεραιότητας
με ισοδύναμο πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 κατοίκους. Πρόκειται για δύο (2)
οικισμούς στο νομό Άρτας, τρεις (3) οικισμούς στον νομό Θεσπρωτίας, έξι (6) οικισμούς
στον νομό Ιωαννίνων και τέσσερις (4) οικισμούς στο Νομό Πρεβέζης. Επισημαίνεται ότι
τα στοιχεία αυτά προέρχονται από την έκθεση του ΕΠΠΕΡ8 και ως περίοδος αναφοράς
για τον αριθμό των οικισμών Γ προτεραιότητας λαμβάνεται ο Φεβρουάριος του 2009.
Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Α’ φάσης σχεδιασμού από το σύνολο των 15
οικισμών υπάρχουν εννέα (9) οικισμοί χωρίς τα απαραίτητα έργα υποδομής. Οι δύο (2)
οικισμοί της Άρτας, οι τρεις (3) οικισμοί της Θεσπρωτίας, ο ένας (1) από τους έξι οικισμού
των Ιωαννίνων (Κόνιτσας) και οι δύο (2) από τους τέσσερις στον Νομό Πρέβεζας
(Λούρος και Καναλλάκιον), στους οποίους απαιτούνται έργα ΕΕΛ και δικτύων
αποχέτευσης. Στην περίπτωση αυτή ανήκει και ο οικισμός Ελεούσας Ιωαννίνων για τον
οποίο προβλέπεται να συνδεθεί με την υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων
Ιωαννίνων. Από τους υπόλοιπους έξι (6) οικισμούς οι περισσότεροι, διαθέτουν
εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων ή εξυπηρετούνται ήδη από υφιστάμενη μονάδα και
υπολείπονται κυρίως έργα αποχέτευσης (Πάργα- Πρεβέζης, Κατσικάς, Πέραμα και
8 «Ολοκλήρωση του σχεδιασμού των υπολειπόμενων έργων Δ.Α. και Ε.Ε.Λ. οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με πληθυσμό αιχμής >2.000
ΜΙΠ, ωρίμανση έργων ΔΑ και ΕΕλ οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με χαμηλή ή καμία ωρίμανση και πρόγραμμα αποκατάστασης λειτουργικότητας ΕΕλ σε Αδράνεια, Μέρος Α΄- Δεκέμβριος 2009»
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 44
Ανατολή Ιωαννίνων) και μόλις δύο (Μέτσοβο Ιωαννίνων και Φιλιππιάδα Πρεβέζης) έχουν
κατασκευασμένα τα αναγκαία έργα υποδομής.
- Η Β’ φάση σχεδιασμού αφορά στους οκτώ (8) οικισμούς, οι οποίοι υπολείπονται των
απαραίτητων έργων υποδομής (δίκτυα ή/και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων) και
για τους οποίους διερευνάται η κατασκευή αυτόνομης, κοινής ΕΕΛ ή η σύνδεσή τους με
υφιστάμενη ΕΕΛ. Παρ΄όλο που διερευνήθηκαν διάφορες εναλλακτικές λύσεις ο
προτεινόμενος σχεδιασμός για την διαχείριση των αστικών λυμάτων των οικισμών Γ’
προτεραιότητας της Περιφέρειας Ηπείρου περιλαμβάνει την κατασκευή οκτώ (8)
αυτόνομων εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στους οικισμούς Νεοχώριο, Κομπότι,
Παραμυθιά, Φιλιάτες, Σύβοτα, Κόνιτσα, Λούρος και Καναλλάκιον.
Επομένως λαμβάνοντας όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, συμπεραίνουμε ότι όσον αφορά την
διαχείριση λυμάτων με την υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων, που είναι
α) έργα ΕΕΛ ή ΕΕΛ και δικτύων αποχέτευσης για τους οικισμούς Νεοχώριο, Κομπότι,
Παραμυθιά, Φιλιάτες, Σύβοτα, Κόνιτσα, Λούρος και Καναλλάκιον της Περιφέρειας,
β) τα υπολειπόμενα έργα αποχέτευσης για τον οικισμό Ελεούσα Ιωαννίνων που προβλέπεται
να συνδεθεί με την υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων Ιωαννίνων και
γ) και τα απαιτούμενα έργα συμπλήρωσης αποχετευτικού δικτύου για τους οικισμούς Πάργα,
Κατσίκα, Πέραμα και Ανατολή που διαθέτουν ΕΕΛ,
ολοκληρώνεται το σχέδιο διαχείρισης των αστικών λυμάτων της Περιφέρειας Ηπείρου για
τους οικισμούς Α΄, Β΄ και Γ΄ προτεραιότητας και τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις επεξεργασίας
λυμάτων.
Όσο αφορά την εξέλιξη των επενδύσεων ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας στην Περιφέρεια Ηπείρου αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας από Μικρούς Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς ανέρχεται σήμερα σε 38
MW, ενώ κατά το 2005 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΜΥΗΕ αντιστοιχούσε σε 29
MW, σημειώνοντας ένα ετήσιο ρυθμό μεταβολής της τάξεως του 5% περίπου. Αξιοσημείωτη
είναι η συνολική ισχύς των Φωτοβολταϊκών Σταθμών που λειτουργούν σήμερα στην
Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία αντιστοιχεί στο 6% της συνολικής ισχύς φωτοβολταϊκων
σταθμών διασυνδεδεμένου συστήματος του ΔΕΣΜΗΕ.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το σύνολο των πληροφοριών που συλλέχθηκαν
από την ομάδα μελέτης στο πλαίσιο της εν λόγω μελέτη, και προέρχονται από τις δυο
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 45
τοπικές Διευθύνσεις της ΔΕΗ Α.Ε9, συγκρινόμενες με την συνολική ισχύς των
Φωτοβολταϊκών Σταθμών του διασυνδεδεμένου συστήματος του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ.
Ποσοστό συμμετοχής της Περιφέρειας Ηπείρου στο σύνολο χώρας (%) 5,77%Πηγή: ΔΕΗ Α.Ε. – ΔΕΣΜΗΕ
Πίνακας: Συνολική ηλεκτροπαραγωγή από έργα ΑΠΕ σε λειτουργίας κατά το έτος 2011
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ
Α/Α Συνολική Ισχύς έργων ΑΠΕ
(MW) ΑΙΟΛΙΚΑ 1290
BIOMAZA 44 MYHE 38 196
ΦΒ 13 220 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΙΣΧΥΣ
ΕΡΓΩΝ ΑΠΕ 51 1750
Ποσοστό συμμετοχής Περιφέρειας Ηπείρου(%)
3% 100%
9 Από την ΔΕΗ Α.Ε. – Περιοχής Ιωαννίνων συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες που αφορούν τους νομούς Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας, ενώ από την ΔΕΗ Α.Ε – Περιοχής Άρτας, συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες που αφορούν τους νομούς Άρτας και Πρέβεζας.
Δυτικής Μακεδονίας Η Περιφέρεια Ηπείρου μαζί με την όμορη της Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, συγκροτούν
μια ενιαία μονάδα για τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες του κράτους, την Αποκεντρωμένη
Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας.
Ο θεσμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης είναι νέος και εισήχθη στην ελληνική νομική και
διοικητική πραγματικότητα με το N. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και
Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α΄ 87), στο άρθρο 280 του
οποίο καθορίζονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η συνοπτική
περιγραφή και αιτιολόγηση των αρμοδιοτήτων αυτών αντλείται από την αιτιολογική έκθεση
του Νόμου 3852/2010:
Οι αναδιαρθρούμενες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις εξακολουθούν να ασκούν σειρά
αρμοδιοτήτων, που είχαν απονεμηθεί στις Κρατικές Περιφέρειες, περιλαμβανομένων και
εκείνων των αντίστοιχων συλλογικών οργάνων τους, με τον ιδρυτικό νόμο 2503/1997,
καθώς και με επακολουθήσαντες μεταγενέστερους, εφόσον η ανάγκη ύπαρξης
Αποκεντρωμένης Κρατικής Διοίκησης συνιστά και Συνταγματική επιταγή (άρθρο 101).
Με τη Νέα Αρχιτεκτονική, η κρατικά αποκεντρωμένη διοίκηση οργανώνεται σε επίπεδο
ευρύτερων χωρικών ενοτήτων, τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι οποίες ανταποκρίνονται,
με βάση λειτουργικά και αναπτυξιακά κριτήρια, στις απαιτήσεις της εδαφικής, κοινωνικής και
οικονομικής συνοχής και προάγουν τη συνολική ανταγωνιστικότητα του Εθνικού Χώρου.
Στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης συνιστάται Γενική Γραμματεία της οποίας
προΐσταται μετακλητός υπάλληλος. Στις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
εντάσσονται οι υπάλληλοι των υφιστάμενων Περιφερειών εκτός από εκείνους που
μετατάσσονται στις Περιφέρειες.
Στις αρμοδιότητες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων :
• ανήκουν οι κρατικές υποθέσεις, οι οποίες ασκούνταν μέχρι πρότινος από τις
Διοικητικές Περιφέρειες και λόγω της φύσης τους ή για συνταγματικούς λόγους
δεν μπορεί να μεταφερθούν στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση και παραμένουν
στην κρατική διοίκηση, π.χ. χωροταξία – πολεοδομία, περιβαλλοντική πολιτική,
δασική πολιτική και μεταναστευτική πολιτική,
• εντάσσονται όσες κρατικές αρμοδιότητες σταδιακά αποκεντρώνονται επειδή δεν
είναι απαραίτητο να ασκούνται από την κεντρική διοίκηση, διευκολύνοντας την
αποτελεσματική άσκηση του επιτελικού, συντονιστικού και ελεγκτικού της ρόλου,
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 54
• εντάσσονται, όπου αυτό κριθεί σκόπιμο, και καθ΄ύλην αποκεντρωμένες υπηρεσίες
των υπουργείων.
Ο συνέπειες των νέων αυτών ρυθμίσεων στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον είναι
σημαντικές στο μέτρο που επιφέρουν μια συνολική ανακατανομή και εξορθολογικοποίηση
των σχετικών αρμοδιοτήτων τόσο μεταξύ κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης όσο και
μεταξύ των δύο επιπέδων τοπικής αυτοδιοίκησης. Η ανάδειξη των περιφερειακών
αυτοδιοικήσεων ως του βασικού πυλώνα του αναπτυξιακού σχεδιασμού τους καθιστά
αυτομάτως τους βασικούς φορείς προγραμματισμού και υλοποίησης πολυετών
πρωτοβουλιών για την πράσινη ανάπτυξη και την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού
περιβάλλοντος στα γεωγραφικά όρια τους. Ταυτόχρονα με την ανακατανομή των λειτουργιών
μεταξύ αποκεντρωμένης διοίκησης και αυτοδιοίκησης επιχειρείται ο εξορθολογισμός της
άσκησης κρίσιμων περιβαλλοντικών αρμοδιοτήτων που σχετίζονται ιδίως με την ρύθμιση και
τον έλεγχο αρνητικών εξωτερικοτήτων και την αδειοδότηση δραστηριοτήτων στον
πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, τον έλεγχο των φυσικών και ενεργειακών
πόρων καθώς και το σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων, τη διαχείριση των υδάτινων
πόρων, την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, τις μελέτες περιβαλλοντικών
επιπτώσεων και τα αποχετευτικά δίκτυα. Στο μέτρο λοιπόν που οι νέες ρυθμίσεις επιφέρουν
σημαντικές βελτιώσεις στις ισχύουσες δομές, διαδικασίες και πρακτικές περιβαλλοντικής
διοίκησης και διακυβέρνησης αναμένεται να έχουν θετικές συνέπειες στη διοικητική και
πολιτική ικανότητα του ελληνικού διοικητικού συστήματος ρύθμισης των περιβαλλοντικών
επιπτώσεων και προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστάται συμβούλιο, που αποτελείται από το Γενικό
Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ο οποίος και προεδρεύει, από τους
περιφερειάρχες των αντίστοιχων χωρικών Περιφερειών και εκπροσώπους των
Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων. Το συμβούλιο συνεδριάζει ύστερα από πρόσκληση του
Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και μεριμνά για το συντονισμό των
Περιφερειών και των δήμων στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης.
Η διάθρωση, το είδος της αρμοδιότητας και το οργανόγραμμα της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας ορίζονται στο ΠΔ 141/2010 (ΦΕΚ Α΄ 234).
Σύμφωνα με αυτό:
Ι. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση ασκεί γενική αποφασιστική αρμοδιότητα στις κρατικές
υποθέσεις της περιφέρειας, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Συντάγματος.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 55
ΙΙ. Η νέα Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, διαρθρώνεται ως
ακολούθως:
α) Γραφείο Γενικού Γραμματέα
β) Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας
γ) Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής
δ) Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων
ε) Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας
στ) Αυτοτελές Τμήμα Π.ΑΜ. – Π.Σ.Ε.Α
ζ) Αυτοτελές Τμήμα Εκπαίδευσης
η) Αυτοτελές Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου
ΙΙΙ. Το οργανόγραμμα της νέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου– Δυτικής
Μακεδονίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα που ακολουθεί.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 56
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 57
Ειδικότερα στα άρθρα 2, 3, 4, 5 και 7 του Π.Δ. 141/2010 (ΦΕΚ 234/Α/27-12-2010),
ορίζονται τα ακόλουθα:
Το Γραφείο Γενικού Γραμματέα επικουρεί το Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης στην άσκηση των καθηκόντων του, έχει την επιμέλεια της αλληλογραφίας του
και την τήρηση των σχετικών αρχείων, οργανώνει την επικοινωνία του με τις Υπηρεσίες
και τους πολίτες και μελετά ειδικά θέματα, σχετικά με το αντικείμενο της αρμοδιότητάς
του. Η στελέχωση του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα γίνεται σύμφωνα με την κείμενη
νομοθεσία. Στις αρμοδιότητες του Γραφείου ανήκουν επίσης: Η πληροφόρηση των
μέσων μαζικής ενημέρωσης για τις δραστηριότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, η μέριμνα δημοσιογραφικής κάλυψης γεγονότων και
εκδηλώσεων γενικού ενδιαφέροντος για την ενημέρωση της κοινής γνώμης, η
ενημέρωση της Κεντρικής Διοίκησης για ειδήσεις και δημοσιεύματα ιδιαίτερης σημασίας,
η μέριμνα για την επαφή του Γενικού Γραμματέα και των Υπηρεσιών που υπάγονται σ’
αυτόν, με τα μέσα ενημέρωσης και η παροχή διευκολύνσεων και πληροφοριών σε
δημοσιογράφους. Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας υπάγεται
απευθείας στο Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και είναι αρμόδια ιδίως
για το σχεδιασμό και την οργάνωση σε θέματα πρόληψης, ενημέρωσης και
αντιμετώπισης των καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με την
κείμενη νομοθεσία, καθώς και για το συντονισμό όλων των Υπηρεσιών της
Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την εξασφάλιση της ετοιμότητας, την αντιμετώπιση των
καταστροφών και την αποκατάσταση των ζημιών. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας έχει έδρα τα Ιωάννινα και απαρτίζεται από τα
ακόλουθα τμήματα, τα οποία επίσης έχουν έδρα τα Ιωάννινα: α. Τμήμα Σχεδιασμού και Πρόληψης, το οποίο είναι αρμόδιο ιδίως για τη μέριμνα
κατάρτισης σχεδίων αντιμετώπισης κινδύνων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις
και για το σχεδιασμό της πολιτικής προστασίας με προγράμματα, μέτρα και δράσεις
που αφορούν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στο πλαίσιο του ετήσιου εθνικού
σχεδιασμού πολιτικής προστασίας.
β. Τμήμα Αντιμετώπισης και Αποκατάστασης, το οποίο είναι αρμόδιο ιδίως για την
αντιμετώπιση των καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, για το
συντονισμό όλων των υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και του δημόσιου,
ιδιωτικού δυναμικού και μέσων, καθώς και την αποκατάσταση των ζημιών, σύμφωνα
με τις ισχύουσες διατάξεις.
Τμήμα Παλλαϊκής Άμυνας–ΠΣΕΑ. Το Τμήμα Παλλαϊκής Άμυνας (ΠΑΜ) − Πολιτικής
Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ), το οποίο υπάγεται απευθείας στο Γενικό
Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης έχει έδρα τα Ιωάννινα και είναι αρμόδιο ιδίως
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 58
για την παρακολούθηση, συμμετοχή, συντονισμό, σχεδιασμό και την ενεργοποίηση της
ΠΑΜ − ΠΣΕΑ εντός της ζώνης ευθύνης του και για τη μέριμνα εναρμόνισης του
σχεδιασμού μεταξύ Περιφερειών και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, καθώς και την
εποπτεία, ενίσχυση και συνδρομή των Περιφερειών, των ΟΤΑ α΄ βαθμού και των
νομικών τους προσώπων, για θέματα πολιτικής άμυνας και τον έλεγχο των ληφθέντων
μέτρων προστασίας, όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία. Αυτοτελές Τμήμα Εκπαίδευσης. Το Αυτοτελές Τμήμα Εκπαίδευσης, το οποίο υπάγεται
απευθείας στο Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, έχει έδρα τα Ιωάννινα
και είναι αρμόδιο ιδίως για τη διερεύνηση και αξιολόγηση των αναγκών επιμόρφωσης
του προσωπικού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, την κατάρτιση και εφαρμογή κάθε
μορφής προγραμμάτων εκπαίδευσης προσωπικού και τη συνεργασία με το Ινστιτούτο
Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) και
άλλες σχολές του δημοσίου. Αυτοτελές Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου. To Αυτοτελές Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, το
οποίο υπάγεται απευθείας στο Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, έχει
έδρα τα Ιωάννινα και ως αρμοδιότητα ιδίως τον έλεγχο της διοικητικής δράσης όλων των
Υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, ώστε να
προλαμβάνονται και να αποκαθίστανται διοικητικές και οργανωτικές δυσλειτουργίες. Στις
αρμοδιότητες του Τμήματος ανήκει και η διερεύνηση καταγγελιών πολιτών, καθώς και η
υποχρέωση υποβολής, ανά τρίμηνο, αναλυτικής Έκθεσης στο Γενικό Γραμματέα της
Αποκεντρωμένης Διοίκησης σχετικά με τη λειτουργία κάθε οργανικής μονάδας
ξεχωριστά. Επίσης, έχει την ευθύνη οργάνωσης συντονιστικών συσκέψεων
προϊσταμένων Υπηρεσιακών μονάδων για θέματα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης υπό
το Γενικό Γραμματέα. Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας: Η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής
Λειτουργίας είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό και σχεδιασμό των δράσεων, καθώς
και το συντονισμό και την παρακολούθηση της λειτουργίας όλων των οργανικών
μονάδων που υπάγονται σ’ αυτή, την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας τους και την
αντιμετώπιση των προβλημάτων και των υποθέσεων αρμοδιότητάς τους. Συγκροτείται από τις ακόλουθες οργανικές μονάδες, οι οποίες έχουν τοπική αρμοδιότητα
σε όλη την Αποκεντρωμένη Διοίκηση: α) τη Διεύθυνση Διοίκησης
β) τη Διεύθυνση Οικονομικού
γ) τη Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων
δ) τη Διεύθυνση Πληροφορικής και Επικοινωνιών
ε) τη Διεύθυνση Αστικής Κατάστασης και Κοινωνικών Υποθέσεων
στ) τη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 59
Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Η Γενική Διεύθυνση
Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό και
σχεδιασμό των δράσεων, καθώς και το συντονισμό και την παρακολούθηση της
λειτουργίας όλων των οργανικών μονάδων που υπάγονται σ’ αυτή, την εξασφάλιση της
εύρυθμης λειτουργίας τους και την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των υποθέσεων
αρμοδιότητάς τους. Συγκροτείται από τις ακόλουθες οργανικές μονάδες:
α) τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Ηπείρου, με τοπική
αρμοδιότητα στην Περιφέρεια Ηπείρου
β) τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δυτικής Μακεδονίας, με
τοπική αρμοδιότητα στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
γ) τη Διεύθυνση Υδάτων Ηπείρου, με τοπική αρμοδιότητα στην Περιφέρεια Ηπείρου
δ) τη Διεύθυνση Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας, με τοπική αρμοδιότητα στην Περιφέρεια
Δυτικής Μακεδονίας
ε) τη Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου, με τοπική αρμοδιότητα σε όλη την Αποκεντρωμένη
Διοίκηση
Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων: Η Γενική Διεύθυνση Δασών
και Αγροτικών Υποθέσεων είναι αρμόδια για τον προγραμματισμό και σχεδιασμό των
δράσεων, καθώς και το συντονισμό και την παρακολούθηση της λειτουργίας όλων των
οργανικών μονάδων που υπάγονται σ’ αυτή, την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας
τους και την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των υποθέσεων αρμοδιότητάς τους. Συγκροτείται από τις ακόλουθες οργανικές μονάδες:
α) τη Διεύθυνση Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών, με τοπική αρμοδιότητα σε όλη
την Αποκεντρωμένη Διοίκηση,
β) τις αντίστοιχες Διευθύνσεις Δασών των νομών, με τοπική αρμοδιότητα ανά νομό της
Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
γ) τα Δασαρχεία των νομών, με τοπική αρμοδιότητα στην περιοχή ευθύνης τους,
δ) τη Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων Ηπείρου, με τοπική αρμοδιότητα στην
Περιφέρεια Ηπείρου,
ε) τη Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων Δυτικής Μακεδονίας, με τοπική αρμοδιότητα
στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
1.2.2. Διοίκηση - Οργάνωση & Αρμοδιότητες Περιφέρειας Ηπείρου Με τον Νόμο 3852/2010 " Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης»", η Περιφέρεια Ηπείρου αποτελεί Δευτεροβάθμιο
Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με διάθρωση, αρμοδιότητες και προσωπικό όπως
ορίζονται στο Π.Δ. 140/2010 (ΦΕΚ 233/Α/27-12-2010).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 60
Η Περιφέρεια Ηπείρου, περιλαμβάνει τους Νομούς Άρτας, Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, και
Πρεβέζης. Έδρα της περιφέρειας Ηπείρου είναι τα Ιωάννινα. Κάθε νομός αποτελεί και
περιφερειακή ενότητα και κάθε πρωτεύουσα νομού είναι έδρα της αντίστοιχης
περιφερειακής ενότητας.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται αναλυτικά όλοι οι Πρωτοβάθμιοι Οργανισμοί
Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Περιφέρειας Ηπείρου, ανά Περιφερειακή Ενότητα. Πρόκειται για
δήμους, όπως αυτοί προκύπτουν από τις συνενώσεις άλλων Δήμων και Κοινοτήτων, καθώς
και εκείνοι στους οποίους δεν επέρχεται καμμία μεταβολή.
Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων
Περιφερειακή Ενότητα Άρτας
Περιφερειακή Ενότητα
Θεσπρωτίας
Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας
Δήμος Ζίτσας Δήμος Αρταίων Δήμος Πρέβεζας Δήμος Ηγουμενίτσας
Δήμος Δωδώνης Δήμος Νικολάου Σκουφά
Δήμος Πάργας Δήμος Φιλιατών
Δήμος Πωγωνίου Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη
Δήμος Ζηρού Δήμος Σουλίου
Δήμος Β.Τζουμέρκων Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων
Δήμος Κόνιτσας Δήμος Ζαγορίου Δήμος Μετσόβου Δήμος Ιωαννιτών
Μεταξύ των δύο βαθμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεν υφίστανται σχέσεις ελέγχου και
ιεραρχίας, αλλά συνεργασίας και συναλληλίας, οι οποίες αναπτύσσονται βάσει του Νόμου
3852/2010, κοινών συμφωνιών, καθώς και με το συντονισμό κοινών δράσεων.
Όργανα της περιφέρειας είναι ο περιφερειάρχης, οι αντιπεριφερειάρχες, το περιφερειακό
συμβούλιο, η οικονομική επιτροπή και η εκτελεστική επιτροπή. Σε κάθε περιφέρεια τον
περιφερειάρχη επικουρούν αντιπεριφερειάρχες που εκλέγονται άμεσα κατ’ αντιστοιχία προς
τον αριθμό των περιφερειακών ενοτήτων και οι οποίοι δεν καταλαμβάνουν θέση
περιφερειακού συμβούλου.
Ο περιφερειάρχης προασπίζει το δημόσιο συμφέρον, κατευθύνει την υλοποίηση του σχεδίου
περιφερειακής ανάπτυξης και ασκεί τα καθήκοντά του με γνώμονα τις αρχές της διαφάνειας
και της αποτελεσματικότητας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 61
Τον περιφερειάρχη επικουρούν οι αντιπεριφερειάρχες που εκλέγονται άμεσα καθώς και
τρεις (3) επιπλέον αντιπεριφερειάρχες, οι οποίοι ορίζονται με απόφαση του περιφερειάρχη
που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Με όμοια απόφαση ο περιφερειάρχης
αναθέτει σε όλους τους αντιπεριφερειάρχες την άσκηση τομέων αρμοδιοτήτων της
περιφέρειας και μπορεί, επίσης, να τους μεταβιβάζει την άσκηση συγκεκριμένων
αρμοδιοτήτων του.
Ολα τα όργανα των περιφερειών ασκούν τις αρμοδιότητές τους σύμφωνα με τις αρχές της
διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας. Η άσκηση των αρμοδιοτήτων
τους οριοθετείται από τις σχετικές διατάξεις των νόμων και των κανονιστικών διατάξεων της
διοίκησης.
Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Ηπείρου διαρθρώνονται σε κεντρικό και περιφερειακό
επίπεδο. Οι περιφερειακές υπηρεσίες οργανώνονται στο πλαίσιο της οικείας περιφερειακής
ενότητας και υπάγονται σε οργανική μονάδα της Κεντρικής Υπηρεσίας.
Η Κεντρική Υπηρεσία της Περιφέρειας Ηπείρου διαρθρώνεται ως κατωτέρω:
α. Γραφείο Περιφερειάρχη.
β. Γραφεία Αντιπεριφερειαρχών.
γ. Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος και Υποδομών.
δ. Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας.
ε. Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής.
στ. Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης.
ζ. Γενική Διεύθυνση Μεταφορών και Επικοινωνιών.
η. Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας.
Στην Κεντρική Υπηρεσία της Περιφέρειας Ηπείρου λειτουργούν επίσης και οι παρακάτω
Υπηρεσίες:
α. Νομική Υπηρεσία.
β. Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας.
γ. Αυτοτελές Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου.
δ. Αυτοτελές Τμήμα Παλλαϊκής Άμυνας και Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτων Αναγκών (ΠΑΜ
– ΠΣΕΑ).
ε. Αυτοτελές Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων.
Οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας Ηπείρου από την 01/01/2011, διαφοροποιούνται από τις
αρμοδιότητες της Περιφέρειας από την 1/07/2011.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 62
Ειδικότερα:
Ακολούθως παρουσιάζονται ενδεικτικά οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας Ηπείρου από την
01/01/2011, εστιασμένες στα κύρια στοιχεία ανά τομέα:
- Γεωργίας - Κτηνοτροφίας - Αλιείας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: α. Υποτομέας Προγραμματισμού: η κατάρτιση ετήσιων και πολυετών περιφερειακών
αναπτυξιακών προγραμμάτων για τη γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία, καθώς και η
εκπόνηση και αξιολόγηση σχετικών μελετών και μέτρων πολιτικής, κ.ά..
β. Υποτομέας Γεωργίας: ο καθορισμός ζωνών προστασίας και η καταστροφή εντός
αυτών των παράνομων καλλιεργειών, η διεξαγωγή ελέγχων και σε συνεργασία με τα
Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου του Υπουργείου
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επί των εκμεταλλεύσεων, επιχειρήσεων και
ενώσεων αυτών, που εμπλέκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής και
εμπορίας φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων κ.ά..
γ. Υποτομέας Κτηνοτροφίας: η έρευνα και η μελέτη κάθε θέματος που σχετίζεται με την
υγιεινή κατάσταση του ζωικού κεφαλαίου, χερσαίου, υδρόβιου και αμφίβιου και της
προστασίας γενικά της υγείας των ζώων, η εκτέλεση προγράμματος παραγωγής
ζωοτροφών σε ορεινές μειονεκτικές περιοχές, η διενέργεια ελέγχων στις βιομηχανίες
παραγωγής ζωοτροφών, κ.ά.
δ. Υποτομέας Αλιείας: η παρακολούθηση της ρύπανσης και της μόλυνσης του υδάτινου
περιβάλλοντος, η κατάρτιση μελετών και η εφαρμογή προγραμμάτων διαχείρισης και
ανάπτυξης που έχουν σχέση με την αλιεία, τις υδατοκαλλιέργειες και την εν γένει
αξιοποίηση των αλιευτικών πόρων, κ.ά.
- Φυσικών Πόρων - Ενέργειας - Βιομηχανίας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: α. Υποτομέας ορυκτού πλούτου: ο καθορισμός και ο αποχαρακτηρισμός λατομικών
περιοχών, η έκδοση απόφασης για το χαρακτηρισμό των λατομικών επιχειρήσεων
αδρανών υλικών, κ.ά..
β. Υποτομέας Ενέργειας: η υλοποίηση προγραμμάτων υποστήριξης των μικρομεσαίων
επιχειρήσεων, αξιοποίησης των ήπιων μορφών ενέργειας, όπως ηλιακή, αιολική,
γεωθερμία, καθώς και η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης αναπτυξιακών
προγραμμάτων και σχεδίων αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η χορήγηση αδειών εγκατάστασης για ίδια χρήση
ενεργειακών συστημάτων θέρμανσης ή ψύξης χώρων, μέσω της εκμετάλλευσης της
θερμότητας των γεωλογικών σχηματισμών και των νερών επιφανειακών και
υπογείων, που δεν χαρακτηρίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3175/2003 (ΦΕΚ
207 Α') γεωθερμικό υλικό, η χορήγηση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας
εφεδρικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε ιδιώτες, κ.ά.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 63
δ. Υποτομέας Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας: η ενημέρωση των επενδυτών σε θέματα
ίδρυσης επιχειρήσεων, αναπτυξιακών προγραμμάτων, δικαιολογητικών και
διαδικασιών προκειμένου να χορηγηθούν οι απαιτούμενες άδειες και οι επί μέρους
εγκρίσεις, η συνεργασία με αρμόδιους συλλογικούς φορείς και Επιμελητήρια για την
εξέταση θεμάτων, τα οποία αφορούν στην αδειοδότηση και στη λειτουργία των
μεταποιητικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών, για την
υπαγωγή των ανωτέρω επιχειρηματικών μονάδων σε αναπτυξιακά προγράμματα και
σχέδια και γενικά στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και της
ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για
βιομηχανικές, βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, επαγγελματικά εργαστήρια, αποθήκες και
- Έργων Χωροταξίας Περιβάλλοντος, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η εξειδίκευση των κατευθυντήριων γραμμών περιβαλλοντικής πολιτικής σε επίπεδο
περιφέρειας.
• Η παροχή γνώμης του περιφερειακού συμβουλίου για τη χωροθέτηση Β.Ε.ΠΕ..
• Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων για έργα και δραστηριότητες Β' και Γ' κατηγορίας,
κατά το άρθρο 2 του ν. 3010/2002 (ΦΕΚ 91 Α').
• Η έκδοση αδειών διάθεσης βιομηχανικών λυμάτων και αστικών λυμάτων από
σταθμούς επεξεργασίας, κατά τις ρυθμίσεις της κ.υ.α. 5673/400/1997 (ΦΕΚ 192 Β').
• Ο έλεγχος τήρησης περιβαλλοντικών όρων, προς εφαρμογή της νομοθεσίας για την
προστασία του περιβάλλοντος, κατά το άρθρο 26 του ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160Α').
• Η ανάθεση εκπόνησης και η παρακολούθηση εφαρμογής Γενικών Πολεοδομικών
Σχεδίων (Γ.Π.Σ.), Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2508/1997.
• Η χορήγηση άδειας για την εναπόθεση ή αποθήκευση αποβλήτων που περιέχουν
αμίαντο.
• Η μέριμνα συγκέντρωσης των γενικών πληροφοριών για την ποιότητα του
περιβάλλοντος και τις ρυπογόνες δραστηριότητες στην περιοχή, καθώς και για τη
λειτουργία του εθνικού δικτύου πληροφορικής για το περιβάλλον.
• Η εισήγηση στο περιφερειακό συμβούλιο, με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια, για την
εξασφάλιση χρηματοδοτικών πηγών και την κατανομή των σχετικών πιστώσεων,
καθώς και για προτάσεις μέτρων προς προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής
και ιδιαίτερα των ευαίσθητων περιοχών (βιότοπων κ.λπ.).
• Η κατάρτιση και έγκριση του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης των στερεών
αποβλήτων, στο πλαίσιο του αντίστοιχου εθνικού σχεδιασμού, ο οποίος αποσκοπεί,
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 65
κυρίως, στη μελέτη και τον καθορισμό των μεθόδων διαχείρισης, καθώς και στη
χωροθέτηση των πάσης φύσεως σχετικών εγκαταστάσεων περιλαμβανόμενης και
της έκδοσης των κατά περίπτωση αδειών, που προβλέπονται από την κείμενη
νομοθεσία. Κατά το σχεδιασμό λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές, οικονομικές,
τεχνικές, περιβαλλοντικές, καθώς και οι ειδικές συνθήκες της περιοχής.
• Η παροχή γνωμοδότησης, από το περιφερειακό συμβούλιο, σχετικά με το
χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση εκτάσεων ως Π.Ο.Α.Π.Δ. (Περιοχές Οργανωμένης
Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων) από τον Υπουργό Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
• Η παροχή γνωμοδότησης, από το περιφερειακό συμβούλιο, σχετικά με το
χαρακτηρισμό Περιοχών Ειδικών Χωρικών Παρεμβάσεων προς έκδοση της
προβλεπόμενης από την κείμενη νομοθεσία κοινής υπουργικής απόφασης.
• Η παροχή γνωμοδότησης, από το περιφερειακό συμβούλιο για Σχέδια
Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων (Σ.Ο.Α.Π.), όταν η διαδικασία κινείται από
τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
• Η σύνταξη, η παρακολούθηση της εφαρμογής και η αξιολόγηση των κανονισμών
διοίκησης και λειτουργίας και των σχεδίων διαχείρισης για προστατευόμενες
περιοχές.
• Η παρακολούθηση εφαρμογής Ειδικών Χωροταξικών Μελετών και ΖΟΕ.
• Ο σχεδιασμός παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων από λιμενικές εγκαταστάσεις.
• Ο συντονισμός της υλοποίησης των προγραμμάτων εκτέλεσης έργων που
προβλέπονται από τα γενικά πολεοδομικά σχέδια (Γ.Π.Σ.) και τις πολεοδομικές
μελέτες.
• κ.ά.
- Υγείας: Οι περιφέρειες ασκούν τις αρμοδιότητες των Υγειονομικών Περιφερειών
(Δ.Υ.Π.Ε.) της χώρας. Στον ανωτέρω τομέα περιλαμβάνονται ιδίως:
• Ο υγειονομικός έλεγχος καταστημάτων, βιοτεχνιών και βιομηχανιών παρασκευής και
επεξεργασίας τροφίμων ζωικής προέλευσης, καθώς και οι λοιποί υγειονομικοί
έλεγχοι, που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία σε περιφερειακό επίπεδο.
• Η χορήγηση αδειών για την καταλληλότητα ζωικών τροφίμων.
• Η χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των κάθε είδους δημόσιων και ιδιωτικών
εργαστηρίων, τα οποία πραγματοποιούν μικροβιολογικές εξετάσεις ελέγχου νερού,
τροφίμων ή ποτών, με εξαίρεση τα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους, το
κλείσιμο όσων λειτουργούν χωρίς τη νόμιμη άδεια και η επιβολή προστίμου σε βάρος
αυτών.
• κ.ά.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 66
- Παιδείας - Πολιτισμού - Αθλητισμού, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η εξειδίκευση και κατάρτιση προγραμμάτων, προς υποστήριξη της δια βίου μάθησης,
στο πλαίσιο των κατευθύνσεων και του σχεδιασμού του Υπουργείου Παιδείας, Δια
Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, σύμφωνα και με την κείμενη νομοθεσία.
• Η εκπόνηση και εκτέλεση προγραμμάτων, τα οποία αφορούν θέματα
περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Νέας Γενιάς και εκπαίδευσης ενηλίκων σύμφωνα με
τον αντίστοιχο σχεδιασμό και τις εφαρμοζόμενες, από το Υπουργείο Παιδείας, Δια
Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, πολιτικές.
• Ο συντονισμός δράσεων των πολιτιστικών φορέων της περιφέρειας.
• Η κοινή οργάνωση με τοπικούς φορείς πολιτιστικών εκδηλώσεων με σκοπό τη
διατήρηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διάδοσή της στους νέους.
• Η υλοποίηση Αθλητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού
και τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, αθλητικούς συλλόγους, δήμους, καθώς και με
άλλους φορείς Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου.
• Η άσκηση εποπτείας επί των Εθνικών Αθλητικών Κέντρων, που καθορίζονται με
απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης και Πολιτισμού και Τουρισμού.
• κ.ά.
- Πολιτικής Προστασίας και Διοικητικής Μέριμνας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Ο συντονισμός και η επίβλεψη του έργου της πολιτικής προστασίας για την πρόληψη,
ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών, εντός των ορίων της
εδαφικής της περιφέρειας, στο πλαίσιο και του ν. 3013/2002 (ΦΕΚ 102 Α'), όπως
ισχύει,
• η συμμετοχή στην εκπόνηση προγραμμάτων αντιπυρικής προστασίας δασικών
εκτάσεων, στο σχεδιασμό και στη μελέτη μεθόδων και μέσων για την πρόληψη και
καταστολή τους.
• Η συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς για την καταστολή των δασικών πυρκαγιών,
• κ.ά.
Ακολούθως παρουσιάζονται ενδεικτικά οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας Ηπείρου από την
01/07/2011, εστιασμένες στα κύρια στοιχεία ανά τομέα:
- Προγραμματισμού Ανάπτυξης, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Ο περιφερειακός αναπτυξιακός σχεδιασμός, ο προγραμματισμός, η υλοποίηση των
σχετικών με αυτόν δράσεων και η παρακολούθηση της αναπτυξιακής πορείας της
περιφέρειας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 67
• Η σύσταση Περιφερειακής Γνωμοδοτικής Επιτροπής, η οποία γνωμοδοτεί για τις
αιτήσεις υπαγωγής επενδύσεων ή προγραμμάτων χρηματοδοτικής μίσθωσης
εξοπλισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων.
• Η παραλαβή των αιτήσεων υπαγωγής επενδύσεων, ο έλεγχος των στοιχείων, η
αξιολόγησή τους, η εισήγηση στην Περιφερειακή Γνωμοδοτική Επιτροπή, η έκδοση
της απόφασης υπαγωγής, οι αποφάσεις τροποποίησης και η παρακολούθηση της
υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, ανάκλησης υπαγωγής και επιστροφής
ενισχύσεων που έχουν καταβληθεί, σύμφωνα με τις διατάξεις των αναπτυξιακών
νόμων.
• Η συγκρότηση των Περιφερειακών Οργάνων Ελέγχου των επενδύσεων για την
πιστοποίηση των δαπανών και την υλοποίηση των εγκεκριμένων εργασιών,
σύμφωνα με τις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων.
• Η σύνταξη τεχνικών δελτίων των ιδιωτικών επενδύσεων που εντάσσονται στα
επιχειρησιακά προγράμματα.
• Η παρακολούθηση και η επισήμανση στους αρμόδιους φορείς ζητημάτων, που
αναφέρονται στη λήψη των αναγκαίων μέτρων προς βελτίωση του επιπέδου ζωής
των πολιτών.
• κ.ά.
- Φυσικών Πόρων - Ενέργειας - Βιομηχανίας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: α. Υποτομέας Διαχείρισης Υδάτων: Η άσκηση αρμοδιοτήτων για την προστασία και
διαχείριση των υδάτων. Ειδικότερα οι ανωτέρω αρμοδιότητες αφορούν τη λήψη των
αναγκαίων μέτρων για:
• Την επιβολή μέτρων και κυρώσεων για την προστασία των υδάτων και την
αντιμετώπιση αυξητικών τάσεων που προκύπτουν από ανθρώπινες δραστηριότητες
στις συγκεντρώσεις ουσιών στα υπόγεια ύδατα, και
• Τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων, προκειμένου να διαπιστωθεί η ποιότητα
των πλαστικών σωλήνων και των εξαρτημάτων από μη πλαστικοποιημένο
πολυβινυλοχλωρίδιο (σκληρό PVC), που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά πόσιμου
νερού και αποχετευτικών λυμάτων, καθώς και για συστήματα αποχετεύσεως στα
κτίρια, κ.ά.
β. Υποτομέας Διαχείρισης Οδικού δικτύου
- Τομέας περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η εξειδίκευση των κατευθυντήριων γραμμών περιβαλλοντικής πολιτικής σε επίπεδο
μητροπολιτικής περιφέρειας.
• Ο σχεδιασμός της διαχείρισης στερεών αποβλήτων σε επίπεδο περιφέρειας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 68
• Η εκπόνηση στρατηγικών σχεδίων, προγραμμάτων και μελετών για την αντιμετώπιση
της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του θορύβου.
• Η διαχείριση των μητροπολιτικού χαρακτήρα πάρκων και των υπερτοπικών χώρων
πρασίνου, όπως οριοθετούνται από την κείμενη νομοθεσία. Η διαχείριση αυτή
ασκείται εντός έτους από τη δημοσίευση του παρόντος και δεν θίγει δικαιώματα
δήμων επί επιτρεπτών, κατά την κείμενη νομοθεσία, χρήσεων, εντός των ανωτέρω
πάρκων και χώρων πρασίνου.
• Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων για: α) έργα και δραστηριότητες μητροπολιτικής και
διαδημοτικής εμβέλειας και β) έργα που πραγματοποιούνται από τις υπηρεσίες της
μητροπολιτικής αυτοδιοίκησης.
• Ο συντονισμός των ενεργειών για την παρακολούθηση και προστασία του
περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου ο φυσικός αποδέκτης, οι
προστατευτέοι φυσικοί πόροι, οι ρυπαίνουσες δραστηριότητες ή οι ενδεικνυόμενες
λύσεις παρουσιάζουν διαδημοτικό χαρακτήρα.
• Η συνδρομή στο έργο του Ε.Φ.Ε.Τ. και η διενέργεια ελέγχων ή άλλων πράξεων, που
ζητούν τα εντεταλμένα όργανα του Ε.Φ.Ε.Τ. και σύμφωνα με τις οδηγίες τους.
• κ.ά.
- Τομέας χωρικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων, στους οποίους
περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η εξειδίκευση των γενικών κατευθύνσεων και η έκδοση οδηγιών στα θέματα
πολεοδομικού σχεδιασμού οικιστικής πολιτικής και κατοικίας, καθώς και οικοδομικού
και κτιριοδομικού κανονισμού.
• Η εξειδίκευση των στρατηγικών κατευθύνσεων για το χωροταξικό σχεδιασμό σε
επίπεδο μητροπολιτικής περιφέρειας.
• Η προώθηση προγραμμάτων, έργων και αναπλάσεων μητροπολιτικής και
υπερτοπικής σημασίας.
• κ.ά.
- Τομέας μεταφορών και συγκοινωνιών, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως η
εκπόνηση μελετών, προγραμμάτων και σχεδίων συγκοινωνιακών έργων , κ.ά.
- Τομέας πολιτικής προστασίας και ασφάλειας, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης.
• Η συγκρότηση και λειτουργία συντονιστικού μητροπολιτικού οργάνου για την
πρόληψη και αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών.
• Η διαχείριση και εφαρμογή προγραμμάτων πολιτικής προστασίας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 69
• Ο σχεδιασμός των αναδασώσεων και της αντιχειμαρρικής προστασίας και η μέριμνα
για την κατάρτιση πολυετών προγραμμάτων περιφερειακού επιπέδου.
• Η μέριμνα για το σχεδιασμό της αντιπυρικής προστασίας και η οργάνωση της
αρωγής και συνεργασίας των εμπλεκόμενων κρατικών και άλλων φορέων και των
Ο.Τ.Α. στο έργο της καταστολής των δασικών πυρκαγιών.
1.2.3. Διοίκηση - Οργάνωση & Αρμοδιότητες Δήμων της Περιφέρειας Ηπείρου Ο κάθε δήμος της Περιφέρειας Ηπείρου διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, την
οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον
δήμαρχο.
Ο δήμαρχος προασπίζει τα τοπικά συμφέροντα, κατευθύνει τις δράσεις του δήμου για την
υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης, διασφαλίζει την ενότητα της τοπικής κοινωνίας και ασκεί
τα καθήκοντά του με γνώμονα τις αρχές της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας.
Το δήμαρχο επικουρούν οι αντιδήμαρχοι, οι οποίοι είναι οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας που
ορίζει ο δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ’ ύλην και
κατά τόπο.
Οι δήμοι και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου αυτών, ύστερα από
απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των
μελών του ή του οικείου οργάνου διοίκησης του νομικού προσώπου, μπορούν να
συμμετέχουν και να συγχρηματοδοτούν την κατάρτιση και εκτέλεση οποιασδήποτε
κατηγορίας προγραμμάτων και μέτρων, εφόσον οι δράσεις τους, ανεξαρτήτως εάν
συνάπτονται με αρμοδιότητες των δήμων, συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη, την
κοινωνική πρόνοια και συνοχή, την περιβαλλοντική προστασία και την εν γένει βελτίωση της
ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας.
Οι αρμοδιότητες που μεταφέρονται στους Καλλικρατικούς Δήμους από την 01/01/2011
διαφοροποιούνται από την 01/01/2013.
Ειδικότερα, από την 01/01/2011 προστίθενται οι ακόλουθες αρμοδιότητες, εστιασμένες στα
στοιχεία που έχουν σχέση με το αντικείμενο του Επιχειρησιακού Σχεδίου:
- Τομέας Περιβάλλον, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως:
• Η έκδοση οικοδομικών αδειών.
• Ο έλεγχος των αρχιτεκτονικών, των στατικών, των υδραυλικών και των
ηλεκτρομηχανολογικών μελετών, της μελέτης θερμομόνωσης, της μελέτης παθητικής
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 70
πυροπροστασίας και των σχετικών φορολογικών στοιχείων για την έκδοση ή
αναθεώρηση οικοδομικών αδειών βιομηχανικών κτιρίων, κατά τις ρυθμίσεις των
παραγράφων 1 έως και 3 του άρθρου 5 του π.δ. 78/2006 (ΦΕΚ 80 Α').
• Ο έλεγχος εφαρμογής ρυμοτομικών σχεδίων στο έδαφος πριν την έγκριση των
πινακίδων εφαρμογής.
• Η διαχείριση στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης,
μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης και εν γένει αξιοποίησης, διάθεσης,
λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων, κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και
αξιοποίησης, καθώς και αποκατάστασης υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης
(Χ.Α.Δ.Α.). Η διαχείριση πραγματοποιείται, σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό,
που καταρτίζεται από την Περιφέρεια κατά την ειδικότερη ρύθμιση του άρθρου 186
παρ. ΣΤ' αριθμ. 29 του παρόντος νόμου.
• κ.ά.
- Τομέα Ποιότητα Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων, προστίθενται οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
• Η χορήγηση άδειας δομικής ή μηχανικής κατασκευής προς εγκατάσταση κεραίας
σταθμού στην ξηρά, σύμφωνα με το άρθρο 24 α' του ν. 2075/ 1992 (ΦΕΚ 129Α'),
όπως ισχύει, και η επιβολή κυρώσεων στους παραβάτες.
• Η παραλαβή των αποσυρόμενων δικύκλων, μοτοσυκλετών και μοτοποδηλάτων,
όπου δεν υπάρχουν υποκαταστήματα του Ο.Δ.Δ.Υ..
• κ.ά.
- Τομέα Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης, προστίθενται νέες αρμοδιότητες, όπως η εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμών και η διενέργειά τους.
- Τομέα Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, προστίθενται οι ακόλουθες
αρμοδιότητες:
• Η εκτέλεση προγραμμάτων δια βίου μάθησης στο πλαίσιο του αντίστοιχου εθνικού
και περιφερειακού σχεδιασμού, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
• Η μεταφορά μαθητών από τον τόπο διαμονής στο σχολείο φοίτησης,
περιλαμβανομένης της μεταφοράς των μαθητών σχολείων ειδικής αγωγής, καθώς και
της μεταφοράς και σίτισης μαθητών μουσικών και καλλιτεχνικών και λυκείων.
• κ.ά.
- Τομέα Αγροτική Ανάπτυξη - Κτηνοτροφία - Αλιεία, στον οποίο περιλαμβάνονται οι
ακόλουθες αρμοδιότητες:
• Η μελέτη και εκτέλεση έργων τεχνικής υποδομής, τοπικής σημασίας, που αφορούν
στη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία και ιδίως αυτών που σχετίζονται με την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 71
αγροτική οδοποιία, την κατασκευή λιμνοδεξαμενών, τα έργα βελτίωσης βοσκοτόπων
και τα εγγειοβελτιωτικά έργα.
• Η διαχείριση βοσκοτόπων.
• Η παροχή γνώμης για τον καθορισμό Βιομηχανικών και Επιχειρησιακών Περιοχών
(Β.Ε.ΠΕ.) και για τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, κατ' άρθρο 5 του ν.
2545/1997 (ΦΕΚ 254 Α').
• Η έρευνα και μελέτη κάθε θέματος για την ανάπτυξη της γεωργίας, κτηνοτροφίας, και
αλιείας, καθώς και τη διατήρηση του αγροτικού, κτηνοτροφικού και αλιευτικού
πληθυσμού στις εστίες τους.
• Η ανάπτυξη, προστασία, εκτίμηση και παρακολούθηση της φυτικής και ζωικής
παραγωγής.
• κ.ά.
Ενώ από την 01/01/2013 προστείθενται οι ακόλουθες αρμοδιότητες στους Καλλικρατικούς
Δήμους:
• Η συνδρομή στο έργο του Ε.Φ.Ε.Τ. και η διενέργεια ελέγχων ή άλλων πράξεων, που
ζητούν τα εντεταλμένα όργανα του Ε.Φ.Ε.Τ. και σύμφωνα με τις οδηγίες τους.
• Η οργάνωση αυτοτελώς ή σε συνεργασία με τις αντίστοιχες περιφερειακές υπηρεσίες
ειδικών προγραμμάτων για την προστασία και προαγωγή της Δημόσιας Υγείας στην
περιοχή αρμοδιότητάς τους, κατά τις ρυθμίσεις της παρ. 7 του άρθρου 14 του ν.
3172/2003 (ΦΕΚ 197 Α').
• Η σύνδεση αγροτικής παραγωγής και τουριστικής ανάπτυξης.
• Η ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού για τις βελτιωμένες μεθόδους παραγωγής
και οργάνωσης των εκμεταλλεύσεων για την αντιμετώπιση των τεχνικών,
οικονομικών και διαρθρωτικών προβλημάτων στο πλαίσιο των προγραμμάτων του
Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
• Η συνεργασία με ιδρύματα έρευνας της αγροτικής, κτηνοτροφικής και αλιευτικής
παραγωγής.
• Η ευρύτερη διάδοση στον αγροτικό κόσμο, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων,
γνώσεων για την εφαρμογή βελτιωμένων μεθόδων καλλιέργειας.
• Η καλύτερη οργάνωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στο πλαίσιο σχεδίων
βελτίωσης.
• Η άσκηση εποπτείας και ελέγχου στον τομέα της αλιείας στην περιοχή δικαιοδοσίας
του δήμου.
• Η απόφαση εφαρμογής του προγράμματος ανάπτυξης των ιχθυοκαλλιεργειών με την
έγκαιρη και επαρκή παραγωγή του αναγκαιούντος (γόνου) ιχθυδίων για τον
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 72
εφοδιασμό με αυτόν των ενδιαφερόμενων ιδιωτών πεστροφοκαλλιεργητών (άρθρο
110 παρ. α' του π.δ. 433/1977).
• Η συγκέντρωση και η τήρηση στοιχείων των υδατοκαλλιεργειών και της αλιείας στα
εσωτερικά ύδατα.
• Η κατάρτιση μελετών και η σύνταξη εκλαϊκευμένων εντύπων που αφορούν
δραστηριότητες θαλάσσιας αλιείας, υδατοκαλλιεργειών και προστασίας των υδάτινων
οικοσυστημάτων.
• Η διοργάνωση ενημερωτικών συναντήσεων με αλιείς, υδατοκαλλιεργητές και γενικά
εργαζόμενους σε επιχειρήσεις του αλιευτικού τομέα.
• Η έγκριση για τη διενέργεια εμπλουτισμού λιμνών και ποταμών και ο καθορισμός της
απαγορευτικής περιόδου αλιείας με κάθε μέσο και εργαλείο στις λίμνες.
• Η επιβολή ειδικών ή πρόσθετων περιοριστικών μέτρων της αλιείας για ποτάμιους,
λιμναίους, λιμνοθαλάσσιους και άλλους υδάτινους χώρους (άρθρο 10 του
ν.δ.420/1970, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του ν.1740/1987 και το άρθρο 9
παρ. 1 του ν. 2040/1992).
• Η έγκριση για διενέργεια αθλητικής αλιείας (π.δ.373/1985 άρθρο 5 παρ. 2 ΦΕΚ 131
Α').
• Η σύμφωνη γνώμη για την εισαγωγή από το εξωτερικό ζώντων υδροβίων ζώων και
φυτών ή φυκιών ή των αυγών τους για τεχνητή εκτροφή ή εμπλουτισμό υδάτων.
• κ.ά.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 73
1.3. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Στην ενότητα αυτή γίνεται διακριτή αναφορά των δημόσιου συμφέροντος φορέων, των
φορέων της Αυτοδιοίκησης και των συλλογικών φορέων ως ακολούθως:
Α) Φορείς Δημοσίου συμφέροντος α) Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, όπως παρουσιάσθηκε στην
ενότητα 1.2.1. της παρούσας
β) Εποπτευόμενοι Φορείς Υπουργείων (η διάκριση γίνεται ανα εποπτεύον Υπουργείο)
Εποπτευόμενοι Φορείς Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας:
ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με μείωση της παραγωγής τους,
ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση υλικών
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 80
στροφή στις μεταφορές με μέσα σταθερής τροχιάς – σιδηρόδρομος και στα μέσα
μαζικής μεταφοράς γενικότερα
αστική ανάπλαση, δημιουργία ελεύθερων χώρων πρασίνου στις πόλεις
βιοκλιματικά κτίρια (ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων με στόχο τη μείωση των
απωλειών ενέργειας και τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση)
Στην Περιφέρεια Ηπείρου, η Πράσινη Ανάπτυξη αποτελεί μια νέα στρατηγική για την έξοδο
από την ενεργειακή, χρηματοπιστωτική, περιβαλλοντική κρίση επιδιώκοντας την
ανασυγκρότηση της παραγωγικής της βάσης, την ισόρροπη ανάπτυξη, τη δημιουργία νέων
θέσεων εργασίας. Τα ανωτέρω προϋποθέτουν επενδύσεις στην παιδεία, τη γνώση, την
καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες. Πρόκειται για ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο με νέες
δυνατότητες από τον αγροτικό μέχρι τον τουριστικό τομέα, δημιουργώντας νέες προοπτικές
στον κλάδο της μεταποίησης, στον κατασκευαστικό τομέα, στον τομέα της ενέργειας.
Λαμβάνοντας υπόψη όσα έχουν εκτεθεί έως τώρα για την δυναμική της περιοχής και την αξία
των υπαρχόντων φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής, σε συνδυασμό με τους
άξονες προτεραιότητας που έχουν τεθεί σε εθνικό επίπεδο για την Πράσινη Ανάπτυξη, οι
εξειδικευμένοι στόχοι που μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη αυτής της νέας στρατηγικής
είναι οι ακόλουθοι:
1. «Πράσινη οικονομία σε δράση: ενέργεια, επιχειρηματικότητα, κατανάλωση, αστικές παρεμβάσεις»
2. «Αειφόρος αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου» 3. «Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς
τομείς»,
Ο 1oς στόχος συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την μετάβαση σε μια
ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα, υπό το πρίσμα της Εθνικής και
Ευρωπαϊκής Στρατηγικής. Ο συγκεκριμένος στόχος ενσωματώνει μία σειρά πολιτικών που
εστιάζουν στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, την αύξηση του ενεργειακού
δυναμικού από ΑΠΕ και φυσικό αέριο, τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, την
παροχή αξιόπιστων ενεργειακών προϊόντων και υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και την
προώθηση των φιλοπεριβαλλοντικών προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης μέσω των
«Πράσινων Προμηθειών». Μετά την δημιουργία των προϋποθέσεων για την προσέλκυση
επενδύσεων μέσω του ιδιωτικού τομέα, καθώς και την διενέργεια επενδύσεων μέσω
δημόσιων φορέων μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν οι περιβαλλοντικές, ενεργειακές και
χωροταξικές προκλήσεις και να τονωθεί παράλληλα η οικονομική δραστηριότητα της
Περιφέρειας Ηπείρου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 1 - 81
Ο 2ος στόχος συμβάλλει στην αειφορική διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων με
δράσεις που στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας, στη διαχείριση και
την προστασία των υδάτινων πόρων και των δασών, καθώς και στον σχεδιασμό για την
έγκαιρη αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων και κρίσεων. Η επίτευξη του στόχου αυτού
στην Περιφέρεια Ηπείρου προσεγγίζεται μέσω της πραγματοποίησης αναπτυξιακών
επενδύσεων σε τεχνικά έργα και έργα αξιοποίησης φυσικών πόρων καθώς και στην
αποκατάσταση των φυσικών τοπίων.
Ο 3ος στόχος , προϋποθέτει αλλαγές σε συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης. Έτσι στον
αγροτικό τομέα προτεραιότητα αποτελεί η προώθηση της παραγωγής με έμφαση στα
πιστοποιημένα και επώνυμα προϊόντα ποιοτικά και ασφαλή. Παράλληλα οι επιπτώσεις των
κλιματικών αλλαγών έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην αγροτική
παραγωγή (διαχείριση κινδύνων από την ανομβρία, τη λειψυδρία ή την ερημοποίηση και τις
φυσικές καταστροφές, αλλά και οι επιπτώσεις στην ποιότητα και ποσότητα των
παραγομένων αγροτικών προϊόντων). Μέσω του στόχου αυτού θα υποστηρικτούν ποικιλίες,
ανθεκτικές στις κλιματικές συνθήκες, χωρίς να απαιτούν μεγάλη κατανάλωση φυσικών
πόρων και ιδιαίτερα νερού, ενώ η αγροτική πολιτική της Περιφέρειας θα συνδεθεί και θα
υποστηριχθεί από την επιστημονική έρευνα, ώστε τα αγροτικά προϊόντα να μπορούν να
ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου διεθνούς ανταγωνισμού. Στον τομέα του
τουρισμού, χρειάζεται μια σαφής μια ομαλή μετάβαση από το μαζικό σε ένα ποιοτικό
τουρισμό με τη δημιουργία νέων δυναμικών προϊόντων με στόχο την επιμήκυνση της
τουριστικής περιόδου. Το «πράσινο επιχειρείν» αποτελεί μια νέα ευκαιρία με δυναμικές
προοπτικές, που μπορεί να προσφέρει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας
και να δημιουργήσει πολλές και ποιοτικές θέσεις εργασίας. Η συνεργία του με τους
παραγωγικούς τομείς της οικονομίας της Περιφέρειας (κτηνοτροφία, μεταποίηση, κλπ.) θα
μπορέσει να δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά φαινόμενα, όχι μόνο στην προσφορά και
ζήτηση τελικών ή ενδιάμεσων προϊόντων, αλλά και πρώτων υλών ή τεχνικών παραγωγής και
διαχείρισης.
Στο κεφάλαιο που ακολουθεί, αναλύονται περαιτέρω ο σκοπός και οι στόχοι του
Επιχειρησιακού Σχεδίου και επιχειρείται η σύνδεσης των στόχων αυτών με τους στόχους του
Επιχειρησιακού Προγράμματος «Θεσσαλία- Στερεά – Ήπειρος» περιόδου 2007-2013, σε
όσα αφορούν την περιοχή αναφοράς του Επιχειρησιακού Σχεδίου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 1
2. ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ 2.1. ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ Ε.Σ. Για την επιτυχή υιοθέτηση των αρχών και προσεγγίσεων της πράσινης ανάπτυξης από τους
παραγωγικούς φορείς, τους δημόσιους ή αυτοδιοικητικούς οργανισμούς και τις κοινωνικές
ομάδες της Περιφέρειας Ηπείρου, είναι απαραίτητη η εφαρμογή ενός κατάλληλου
επιχειρησιακού σχεδίου που θα θέσει σε κίνηση τις διαδικασίες μετάβασης σε νέα πρότυπα
παραγωγής και κατανάλωσης, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει αυτοτροφοδοτούμενες
δραστηριότητες πράσινης ανάπτυξης, αποσυνδέοντας ως ένα βαθμό την οικονομική
μεγέθυνση από την περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητο να τεθεί μια κεντρική επιδίωξη, με όσο το δυνατόν
εμβληματικό χαρακτήρα, που θα δείχνει με σαφή και παράλληλα οραματικό τρόπο την
κατεύθυνση προς την οποία επιχειρείται να στραφεί η ανάπτυξη της Περιφέρειας. Για το
σκοπό αυτό προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση.
Στρατηγική επιδίωξη
Ως κεντρική επιδίωξη του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια
Ηπείρου τίθεται ο «εμπλουτισμός του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας με τη δυναμική της αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της αειφορίας και της οικονομίας της γνώσης»
Αποσκοπείται με αυτή την στρατηγική επιδίωξη η κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη υιοθέτηση
πρακτικών, μεθόδων και προσεγγίσεων της πράσινης ανάπτυξης, με την ένταξή τους στα
σημερινά πρότυπα παραγωγικών και οικονομικών δραστηριοτήτων της Περιφέρειας, τα
οποία με τον τρόπο αυτό αναμένεται να στραφούν με βαθμιαίο και όχι ριζοσπαστικό τρόπο
προς κατευθύνσεις που θα συνδυάζουν την προστασία του περιβάλλοντος με την
αξιοποίησή του ως φυσικό κεφάλαιο, αξιοποιώντας και ωθώντας σε περαιτέρω ανάπτυξη την
καινοτομία και την οικονομία της γνώσης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 2
Η στρατηγική επιδίωξη εμπλουτισμού του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας με τη
δυναμική της αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της αειφορίας και της
οικονομίας της γνώση, επιμερίζεται σε τρεις στόχους:
Στόχος 1: «Πράσινη οικονομία σε δράση: ενέργεια, επιχειρηματικότητα, κατανάλωση, αστικές
παρεμβάσεις»
Στόχος 2: «Αειφόρος αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου»
Στόχος 3: «Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς
τομείς»
Στόχος 1:
«Πράσινη οικονομία σε δράση: ενέργεια, επιχειρηματικότητα, κατανάλωση, αστικές παρεμβάσεις»
Επιχειρείται η εκκίνηση νέων ή η ενίσχυση υπαρχουσών δραστηριοτήτων πράσινης
οικονομίας στους τομείς-κλειδιά, ήτοι στην ενέργεια, στην επιχειρηματικότητα, στην
κατανάλωση και στον αστικό χώρο. Η πράσινη οικονομία δομείται γύρω από την έννοια της
ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης και του συνεπαγόμενου οφέλους και κόστους
στα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παράγονται ή καταναλώνονται επηρεάζοντας τους
φυσικούς πόρους και τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού. Η ανάλυση του φαινομένου,
τα οφέλη μετάβασης στην πράσινη οικονομία και το κόστος της απραξίας, μαζί με προτάσεις
για πρακτική εφαρμογή, περιλαμβάνονται στην πρωτοποριακή έκθεση «Towards a Green
Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication» που εκπονήθηκε
από το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (United Nations
Environmental Programme, UNEP). Η έκθεση εξετάζει τα αίτια αλλά και τις ευκαιρίες που
έχει δημιουργήσει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, εντοπίζει τα λάθη στην
τοποθέτηση κεφαλαίων και τις αιτίες τους, διερευνά και εξηγεί αναλυτικά την ταυτότητα και τα
συστατικά της πράσινης οικονομίας, εξετάζει την απόσταση που χωρίζει τη σημερινή
κατάσταση από την πλήρη πράσινη ανάπτυξη και προτείνει μεθόδους μέτρησης της
προόδου, ενώ κατόπιν αφιερώνει τα κύρια μέρη της ανάλυσης στις προϋποθέσεις που
χρειάζεται η μετάβαση στην πράσινη οικονομία, τα πλεονεκτήματα που αναμένονται από τη
μετάβαση αυτή και τα σχήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των
αναγκαίων μετασχηματισμών. Εκτενέστερη παρουσίαση της έκθεσης και των
συμπερασμάτων της υπάρχει στην ενότητα 4.2.3. του κεφαλαίου 4.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 3
Για να τεθεί σε δράση η πράσινη οικονομία στους τομείς – κλειδιά, ο Στόχος 1 περιλαμβάνει
παρεμβάσεις προς τις ακόλουθες κατευθύνσεις:
• Πράσινη ενέργεια: Ενίσχυση έργων ΑΠΕ με πρότυπο επιδεικτικό χαρακτήρα
επιδιώκοντας ταυτόχρονα παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας και ευαισθητοποίηση –
νερού. Προστασία και αειφορική διαχείριση δασών. Πρόληψη και αντιμετώπιση
περιβαλλοντικών κινδύνων. Ενίσχυση των υπηρεσιών και φορέων με ρυθμιστικό ρόλο
στην εφαρμογή θεσμών και μηχανισμών που συσχετίζονται με την αποδοτική αξιοποίηση
φυσικών πόρων.
Στόχος 3:
«Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς τομείς»
Στην Περιφέρεια Ηπείρου ο τριτογενής τομέας κυριαρχεί με ποσοστό 53,31% στην
Περιφέρεια της Ηπείρου και ακολουθεί ο δευτερογενής με 22,15% και ο πρωτογενής τομέας
με 19,73% των απασχολούμενων. Στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα τα ποσοστά των
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 5
απασχολούμενων είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα επίπεδα της χώρας (12% και 20%
αντίστοιχα) και στον τριτογενή μικρότερο (69% σε επίπεδο χώρας).
Στην κρίσιμη οικονομική συγκυρία, η τόνωση της απασχόλησης και η εφαρμογή δράσεων
ικανών να αποφέρουν σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη αποτελεί βασικό ζητούμενο. Η
ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς τομείς είναι
εφικτό να αποτελέσει καταλύτη αναπτυξιακών ωθήσεων, προς τις κατευθύνσεις της
υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, της αυξημένης ελκυστικότητας και της μεγαλύτερης
ανταγωνιστικότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, στο
στόχο 3 περιλαμβάνονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις.
• Αειφόρος γεωργία: Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αγροτικής αναγέννησης με έμφαση στις
διαστάσεις της περιβαλλοντικής προστασίας, της αξιοποίησης των τοπικών φυσικών
πόρων και στην υψηλή προστιθέμενη αξία των προϊόντων. Ενθάρρυνση βιοκαλλιέργειας,
με την ενίσχυση πιστοποιήσεων, δράσεων προβολής και υποστηρικτικών αναγκών.
Εμπλουτισμός των καλλιεργειών με νέα είδη που παρουσιάζουν ευοίωνες προοπτικές και
με νέες ποικιλίες των ήδη καλλιεργούμενων ειδών. Ενίσχυση νέων βιοκαλλιεργητών.
• Πράσινη διάσταση στη ζωική παραγωγή: Πράσινη κτηνοτροφία, με ενίσχυση
πιστοποιήσεων, δράσεων προβολής και υποστηρικτικών αναγκών. Πράσινη
πτηνοτροφία, με ενίσχυση όλων των απαραίτητων δράσεων για τη μετάβαση
υφιστάμενων συμβατικών μονάδων σε βιολογικές. Πράσινη αλιεία, με ενίσχυση των
δράσεων εφαρμογής της νέων κανονισμών, προστασίας των φυσικών ιχθυοτόπων και
εισαγωγής πράσινων επιλογών στην ιχθυοκαλλιέργεια.
• Ορθή δασική διαχείριση ως συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα: Ανάδειξη της
αειφορικής διαχείρισης δασών ως συγκριτικό πλεονέκτημα, με ενίσχυση δράσεων
πιστοποίησης των προϊόντων από διεθνώς αναγνωρίσιμους φορείς. Ενημέρωση και
κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού των κλάδων προϊόντων ξύλου για τις νέες τάσεις
και απαιτήσεις που σχετίζονται με τα αγαθά από δάση ορθής διαχείρισης.
• Πράσινος τουρισμός: Ανάπτυξη οικοτουριστικών υποδομών και δραστηριοτήτων.
Εκσυγχρονισμός υφιστάμενων μονάδων για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους
επιδόσεων. Δράσεις κατάρτισης και διάχυσης της γνώσης σχετικά με τις τάσεις και
απαιτήσεις του πράσινου τουρισμού.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 6
2.2. ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΟΥ Ε.Σ. ΜΕ ΤΟ Ε.Π. ΧΕ Θ-Σ-Η ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2007-2013 2.2.1. Γενική επισκόπηση της εικόνας της Περιφέρειας Η κύρια αναπτυξιακή επιλογή της Περιφέρειας Ηπείρου είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων για την βελτίωση της ελκυστικότητάς της και την ανάδειξη της σε κόμβο
συνδυασμένων μεταφορών. Στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2007-2013, η
φιλοσοφία και το όραμα που διέπει το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Ηπείρου
εντοπίζεται στο τρίπτυχο: Ποιότητα – Γνώση/Καινοτομία – Εξωστρέφεια το οποίο
προδιαγράφει τους πυλώνες ανάπτυξης για το σχεδιασμό της στρατηγικής της.
Το οικονομικό βάρος της Ηπείρου στον εθνικό χώρο, με όρους απασχόλησης, παίζει
αξιόλογο ρόλο. Σε επίπεδο διάρθρωση της εσωτερικής οικονομικής βάσης, με όρους
απασχόλησης όσο και ΑΠΑ, την πρώτη θέση καταλαμβάνει ο τριτογενής τομέας. Ο
πρωτογενής τομέας τοποθετείται στην τελευταία θέση, με πολύ χαμηλή παραγωγικότητα, και
ο δευτερογενής στη δεύτερη αλλά με μικρή, συγκριτικά, διαφορά, και με επίσης χαμηλή
παραγωγικότητα. Μεγάλη παραγωγικότητα εμφανίζει ο τριτογενής τομέας, με τα υψηλότερα
ποσοστά μεταξύ και με σχετικά υψηλή παραγωγικότητα σε εθνικό επίπεδο. Η τομεακή
διάρθρωση, αυτοτελώς θεωρούμενη, δίνει μια εικόνα οικονομίας σχετικά σύγχρονου
χαρακτήρα, παρεμφερούς με αυτή της χώρας. Η καλύτερη εικόνα του τριτογενή αποδεικνύει
οτί παράλληλα με την ύπαρξη σε ενός παραδοσιακού τμήματος με μια σχετικά χαμηλή
αναπτυξιακή δυναμική, σταδιακά αρχίζει να εμφανίζεται και ένα τμήμα πιο σύγχρονου
χαρακτήρα σαφώς μικρότερης έντασης και δυναμικότητας.
Γενικός αναπτυξιακός στόχος της περιφέρειας είναι η έξοδος της από την απομόνωση και
αυτομάτως κάνοντας της ανταγωνιστική σε τομείς όπως η γεωργία και ο τουρισμός μέσα από
τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης. Άμεση συνέπεια έχει η θεσμοθέτηση προτεραιοτήτων
αναπτυξιακής στρατηγικής λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της περιοχής.
Με γνώμονα τη στρατηγική αυτή, οι προτεραιότητες που θέτονται είναι οι κάτωθι:
• Αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων στον αγροτικό και μεταποιητικό
τομέα καθώς και
• Αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης σε συνδυασμό με το φυσικό και πολιτιστικό
της πλούτο
• Αξιοποίηση των μεγάλων έργων μεταφορών που καθιστούν την περιφέρεια «Διεθνής
Δυτική Πύλη»της χώρας
• Ενεργοποίηση του κέντρου της Περιφέρειας- πόλη των Ιωαννίνων- και των
υπόλοιπων περιφερειακών ενοτήτων της ως Διακρατικά Κέντρα Ανάπτυξης
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 7
Όπως προαναφέρεθηκε φορείς με ουσιαστική παρουσία και σαφή συμμετοχή στο οικονομικό
περιβάλλον της Περιφέρειας αποτελούν τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σε Ιωάννινα
και Άρτα καθώς και το Ακαδημαϊκό Πανεπιστημιακό Ίδρυμα Ιωαννίνων.
Η σύνδεση της παραγωγής με την επιστημονική γνώση, η ενθάρρυνση της αξιοποίησης
νέων μεθόδων σε όλους τους τομείς, ήτοι στην τεχνολογία, στην βιομηχανία, στην εμπορία,
στον τουρισμό, στην γεωργία, στην κοινή ωφέλεια, στην δημόσια υγεία, στις διοικητικές
διαδικασίες, στην εκπαίδευση κ.α. αναμένεται να δώσουν την ώθηση για την ανάπτυξη της
περιφέρειας.
Σε περιφερειακό επίπεδο τα Ιωάννινα παίζουν κεντρικό ρόλο στην περιφέρεια αλλά και
διακρατικά (Αλβανία) όσον αφορά τις δραστηριότητες «γνώσης», ενώ η Ηγουμενίτσα ενισχύει
το ρόλο της ως δυτικής εθνικής→διεθνούς πύλης.
Το Επιστημονικό – Τεχνολογικό δυναμικό της Περιφέρειας αποτελεί σημαντικό παράγοντα
στην πραγματοποίηση των φιλόδοξων στόχων του Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Η Περιφέρεια Ηπείρου από την περίοδο 1990 και εντεύθεν υλοποίησε πολλά έργα
διαπεριφερειακής συνεργασίας, μέσω Προγραμμάτων ανταλλαγής εμπειριών και Κοινοτικών
πρωτοβουλιών με σκοπό την ανάπτυξη και ωρίμαση του Τεχνολογικού της Περιβάλλοντος.
Όσον αφορά στην διασυνοριακή συνεργασία, η Περιφέρεια Ηπείρου υλοποίησε και υλοποιεί
έργα μέσω του Interreg Ελλάδα-Αλβανία και Ελλάδα-Ιταλία.
2.2.2. Στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Θεσσαλίας- Στερεάς- Ηπείρου» περιόδου 2007-2013
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Θεσσαλίας- Στερεάς Ελλάδας- Ηπείρου» διαρθρώνει ως
εξής τη στρατηγική του:
• Θέτει έναν «Στρατηγικό Στόχο-Αναπτυξιακό Όραμα» για την χωρική ενότητα
Θεσσαλίας- Στερεάς Ελλάδας – Ηπείρου,
• Αναλύει τον Στρατηγικό Στόχο σε 8 Ειδικούς Στόχους.
• Εξειδικεύει τη στοχοθεσία του προγράμματος σε επίπεδο μεμονωμένης περιφέρειας,
θέτοντας έναν αντίστοιχο «Στρατηγικό Στόχο-Αναπτυξιακό Όραμα» ανά περιφέρεια.
Κάθε περιφερειακός Στρατηγικός Στόχος αναλύεται περαιτέρω, σε χαμηλότερα επίπεδα
στόχων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 8
Η γενική στρατηγική και το όραμα της Περιφέρειας Ηπείρου παρουσιάζεται συνοπτικά
ακολούθως.
«Η κύρια αναπτυξιακή επιλογή της Περιφέρειας Ηπείρου είναι η αξιοποίηση των
συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την βελτίωση της ελκυστικότητάς της και την ανάδειξη της σε
κόμβο συνδυασμένων μεταφορών. Στο πλαίσιο της Νέας Προγραμματικής Περιόδου, η
φιλοσοφία και το όραμα που διέπει το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Ηπείρου
εντοπίζεται στο τρίπτυχο: Ποιότητα –Γνώση/Καινοτομία – Εξωστρέφεια το οποίο
προδιαγράφει τους πυλώνες ανάπτυξης για το σχεδιασμό της στρατηγικής της».
Για την επίτευξη των κεντρικών στρατηγικών στόχων, οι Ειδικοί Αναπτυξιακοί στόχοι της
Ηπείρου είναι οι εξής:
1. Ενίσχυση της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και καινοτομικής ικανότητας
2. Βελτίωση προσπελασιμότητας υποδομών και υπηρεσιών
3. Αειφορική διαχείριση φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος Διαχείριση
προστατευόμενων περιοχών
4. Επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο
5. Ανάδειξη τουριστικής και πολιτιστικής ταυτότητας Ηπείρου
6. Ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής συνοχής και ισόρροπη ανάπτυξη
7. Προώθηση της ψηφιακής σύγκλισης
8. Προώθηση της συνεργασίας και των δικτύων μεταξύ χωρών και Περιφερειών
Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή του καθενός ειδικού αναπτυξιακού στόχου του Ε.Π. Χ.Ε. Θ-
Σ-Η, περιόδου 2007-2013.
2.2.2.1. 1ος Ειδικός Αναπτυξιακός Στόχος: «Ενίσχυση της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και καινοτομικής ικανότητας»
Η ενίσχυση της καινοτομικής ικανότητας και επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας αξιολογείται
ως πρώτος γενικός αναπτυξιακός στόχος της αναπτυξιακής στρατηγικής της Περιφέρειας
Ηπείρου. Στόχος για την Περιφέρεια Ηπείρου αποτελεί η ουσιαστική αξιοποίηση των
ευκαιριών που προβάλλονται στο πλαίσιο της νέας οικονομίας και της κοινωνίας της γνώσης,
για την προώθηση δράσεων καινοτομίας, την ανάπτυξη δημοσίων ιδιωτικών εταιρικών
σχέσεων καθώς και την ενίσχυση των ΜΜΕ ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στις νέες
τεχνολογίες. Ο γενικός αναπτυξιακός στόχος περιλαμβάνει την ενίσχυση της έρευνας για τη
δημιουργία νέων προϊόντων, την περαιτέρω αξιοποίηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την ενίσχυση εφαρμογών διαδικτύου και υπηρεσιών e-consulting,
e-learning, e-training, e-business στις επιχειρήσεις, την ενίσχυση υφιστάμενων ή τη
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 9
δημιουργία νέων δομών παροχής συμβουλευτικής και τεχνικής στήριξης στις επιχειρήσεις,
την προώθηση των δικτύων και της επιχειρηματικής εξωστρέφειας, και την βελτίωση και
αναβάθμιση των τεχνικών υποδομών. Θα επιδιωχθεί η συμπληρωματικότητα και διεύρυνση
των δράσεων με τις παρεμβάσεις των τομεακών προγραμμάτων όπως Ανταγωνιστικότητας-
Το φυσικό περιβάλλον αποτελεί για την Ήπειρο ένα από τα σημαντικότερα αναπτυξιακά της
πλεονεκτήματα, πηγή ζωής και χώρο ανάπτυξης ποικίλων δραστηριοτήτων. Συνδέεται άμεσα
με την πρωτογενή παραγωγή και τον τουρισμό, τους δύο βασικότερους κλάδους της
οικονομίας της Ηπείρου, αλλά και με την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Για το λόγο αυτό η
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 10
Περιφέρεια επιδιώκει αφενός την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και
αφετέρου την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων προς όφελος των ανθρώπινων
δραστηριοτήτων.
Για την επίτευξη των δύο αυτών κεντρικών στόχων απαιτείται η διαμόρφωση μίας πολιτικής η
οποία επικεντρώνει στην ολοκλήρωση των δομών επεξεργασίας λυμάτων και διαχείρισης
απορριμμάτων, την μείωση των εκπομπών ρύπων, την προστασία του περιβάλλοντος και
της βιοποικιλότητας, την αντιμετώπιση των καίριων χωροταξικών και πολεοδομικών
προβλημάτων στον αστικό χώρο και στην αντιμετώπιση των συγκρούσεων στις χρήσεις γης,
κυρίως στις εκτός σχεδίου πόλεως περιοχές και τον υπαίθριο χώρο. Η Περιφέρεια Ηπείρου
ακολουθώντας τις αρχές που θέτει μέσα από τη στρατηγική την οποία χαράσσει για τα
απόβλητα, για την διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων. Από το Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-Ηπείρου για την Περιφέρεια Ηπείρου θα
καλυφθούν παρεμβάσεις με στόχο την μείωση του όγκου των στερεών απορριμμάτων που
διατίθενται για υγειονομική ταφή και η εκτροπή του βιοαποδομίσημου κλάσματος στερεών
αποβλήτων από την υγειονομική ταφή καθώς και παρεμβάσεις που αφορούν την
αποκατάσταση της μολυσμένης γης, με την αποκατάσταση ΧΑΔΑ που χρειάζονται για
λόγους υγείας αλλά και λόγω των νομικών δεσμεύσεων. Στα πλαίσια του ΠΕΣΔΑ, θα γίνουν
οι απαραίτητες ενέργειες είτε από το ΠΕΠ είτε από το τομεακό ΕΠ «Περιβάλλον και Αειφόρος
Ανάπτυξη» ώστε να εκτραπούν τα βιοαποδομήσιμα απορρίμματα από τους ΧΥΤΑ και να
επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν καθοριστεί για τα έτη 2010 και 2013. Για την κάλυψη των
αναγκών του εγκεκριμένου ΠΕΣΔΑ Ηπείρου προβλέπεται η συμπληρωματική παρέμβαση
πόρων του Ταμείου Συνοχής για την ολοκλήρωση ενός ΧΥΤΑ και σταθμών μεταφόρτωσης.
Οι ανάγκες σε έργα αποχέτευσης, επεξεργασίας & διάθεσης λυμάτων σε οικισμούς Γ’
Προτεραιότητας (Οδηγία 91/271 για αστικά λύματα) των Περιφερειών θα καλυφθούν στο
σύνολό τους από το τομεακό ΕΠ του ΥΠΕΚΑ «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»,
συμπεριλαμβανομένων και των έργων – γέφυρα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου
σε ότι αφορά τους οικισμούς Γ’ Προτεραιότητας.
Η Περιφέρεια επιπλέον θα καλύψει τις ανάγκες για έργα διαχείρισης υγρών αποβλήτων
(υπόλοιπα οικισμών Β προτεραιότητας) και θα συνεχίσει καλύπτοντας τις ανάγκες
τουριστικών οικισμών που ο πληθυσμός τους αυξάνει εξαιρετικά κατά τους θερινούς μήνες ή
μικρών οικισμών που βρίσκονται σε μικρή μεταξύ τους απόσταση και σε μικρή απόσταση
από ευαίσθητα οικοσυστήματα (παράκτιοι οικισμοί Αμβρακικού κόλπου και Ιονίου ή
παραλίμνιοι οικισμοί Παμβώτιδας).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 11
2.2.2.4. 4ος Ειδικός Αναπτυξιακός Στόχος: «Επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο» Η ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου, αποτελεί μία προτεραιότητα η οποία διέπει οριζόντια
όλους τους γενικούς αναπτυξιακούς στόχους της Περιφέρειας και όλους τους τομείς
ανάπτυξής της. Βασική προτεραιότητα της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου αποτελεί η
διεύρυνση των προοπτικών απασχόλησης του εργατικού δυναμικού της Περιφέρειας, η
μείωση της ανεργίας, κυρίως των ευάλωτων και ευπαθών ομάδων, η δυνατότητα
δημιουργίας καλύτερων και ανταγωνιστικότερων θέσεων απασχόλησης. Για την Περιφέρεια
Ηπείρου, η ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου στηρίζεται στην ενίσχυση της υποδομής σε
όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, στην μελέτη των τάσεων της αγοράς εργασίας, στην
λειτουργία ειδικών προγραμμάτων σύνδεσης της κατάρτισης με την απασχόληση, στην
λειτουργία ειδικών προγραμμάτων ενσωμάτωσης των οικονομικών μεταναστών και των
παλιννοστούντων, στη δημιουργία συμφώνων απασχόλησης και συμφώνων κατάρτισης,
στην γενίκευση του θεσμού της πρακτικής άσκησης και σύνδεσής της με τα προγράμματα
απόκτησης εργασιακής εμπειρίας και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και της
κοινωνίας της πληροφορίας. Η προώθηση ορισμένων σημαντικών στόχων θα επιδιωχθεί
πρωτίστως μέσω της αξιοποίησης των πόρων των σχετικών τομεακών προγραμμάτων
προσπελασιμότητας Θεσσαλίας 2 Υπηρεσίες προσπελασιμότητας και γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος 1 Διασύνδεση του μεταφορικού δικτύου της Περιφέρειας με το αντίστοιχο εθνικό και ευρωπαϊκό 2 Διαμόρφωση λειτουργικού αστικού δικτύου της Περιφέρειας 3 Διασύνδεση με τις όμορες Περιφέρειες:
2 Υποδομές και υπηρεσίες προσπελασιμότητας Στερεάς Ελλάδας
4 Διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού 1 Ολοκλήρωση των συστημάτων συγκοινωνίας και μεταφορών 3 Υποδομές και υπηρεσίες
προσπελασιμότητας Ηπείρου 2 Ανάπτυξη ενεργειακών υποδομών 4 Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα 1 Περιβάλλον
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 14
ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΟΡΜΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ 2 Πολιτισμός – Βιώσιμος Τουρισμός 3 Υγεία και κοινωνική αλληλεγγύη 4 Κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες προς τους πολίτες 5 Χωρική συνοχή – σχέδια ανάπτυξης ειδικών περιοχών 6 Βελτίωση της ποιότητας ζωής και αύξηση της ελκυστικότητας των αστικών κέντρων
ζωής Θεσσαλίας
7 Διαπεριφερειακές και ενδοπεριφερειακές δράσεις στον τομέα της αειφόρου ανάπτυξης και ποιότητας ζωής
1 Ένταξη της περιβαλλοντικής ευαισθησίας σε όλες τις αναπτυξιακές παρεμβάσεις και μείωση της εξαρτώμενης οικονομικής ανάπτυξης από καύσιμες πηγές ενέργειας 2 Αναβάθμιση φυσικών και πολιτιστικών πόρων και αξιοποίηση «ευκαιριών» 3 Προγράμματα έργων προστασίας του περιβάλλοντος 4 Βελτίωση της ποιότητας ζωής και αύξηση της ελκυστικότητας των αστικών κέντρων 5 Ολοκλήρωση πλέγματος παροχής κοινωνικών υπηρεσιών
5 Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Στερεάς Ελλάδας
6 Ενίσχυση των υπηρεσιών προς τους πολίτες και καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος 1 Κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες 2 Υγεία και κοινωνική αλληλεγγύη 3 Παρεμβάσεις περιβάλλοντος τοπικής κλίμακας 4 Παρεμβάσεις πολιτισμού 5 Παρεμβάσεις τουρισμού 6 Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αστικής και αγροτικής αναγέννησης
6 Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Ηπείρου
7 Υποστήριξη Υποδομών Αλιείας 1 Επιχειρηματικότητα-ανταγωνιστικότητα-καινοτομία 7 Ψηφιακή σύγκλιση και
Επιχειρηματικότητα Θεσσαλίας 2 Ψηφιακή σύγκλιση 1 Ολοκληρωμένα Επιχειρηματικά Σχέδια για υποστήριξη παραγωγικών επενδύσεων 2 Συλλογικά Επιχειρηματικά Σχέδια ενίσχυσης των επιχειρηματικών δικτυώσεων 3 Ολοκληρωμένα Προγράμματα στήριξης της «τοποθέτησης» των τοπικών προϊόντων σε διεθνή δίκτυα με συλλογικό τρόπο 4 Ολοκληρωμένα Προγράμματα για ενίσχυση της ΕΤΑ και για παραγωγική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Έρευνας 5 Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εκσυγχρονισμού - αναδιάταξης του τουριστικού τομέα 6 Ολοκληρωμένα Προγράμματα Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξη Ψηφιακών υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις.
7 Επιχειρηματικά Σχέδια ίδρυσης και εκσυγχρονισμού της λειτουργίας των σύγχρονων χρηματοοικονομικών εργαλείων και επέκτασή τους και στους τομείς του εμπορίου, του τουρισμού και των υπηρεσιών 8 Εκσυγχρονισμός των επιχειρηματικών υποδομών, με υποστήριξη των επενδύσεων που απαιτούνται 9 Εκσυγχρονισμός των τουριστικών υποδομών, με υποστήριξη των επενδύσεων που απαιτούνται
8 Ψηφιακή σύγκλιση και Επιχειρηματικότητα Στερεάς Ελλάδας
10. Διασύνδεση επικοινωνιακού δικτύου της Περιφέρειας με το αντίστοιχο εθνικό και ευρωπαϊκό
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 2 - 15
ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΟΡΜΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ 1 Βελτίωση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας ζωής με αξιοποίηση των ΤΠΕ 2 Ενίσχυση της καινοτομικής ικανότητας της Περιφέρειας για την ανάπτυξη νέων ή βελτιωμένων προϊόντων και υπηρεσιών
9 Ψηφιακή σύγκλιση και Επιχειρηματικότητα Ηπείρου
3 Προώθηση της επιχειρηματικότητας-βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος
10 Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής Θεσσαλίας 1 Τεχνική υποστήριξη του προγράμματος 11 Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής Στερεάς Ελλάδας 1 Τεχνική υποστήριξη του προγράμματος 12 Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής Ηπείρου Θεσσαλίας 1 Τεχνική υποστήριξη του προγράμματος
Οι ως άνω τέσσερις άξονες προτεραιότητας για την Περιφέρεια Ηπείρου εξειδικεύονται
στους ακόλουθους κωδικούς προτεραιότητας ανά κατηγορία παρέμβασης.
Πίνακας: Ποσοστιαία κατανομή της Κοινοτικής Συνδρομής ανά Κωδικό θέματος
Έρευνα και τεχνολογική Ανάπτυξη (R&TD),καινοτομία και επιχειρηματικότητα. 17,00%
01 Δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης σε Κέντρα ερευνών. 0,63%
02
Υποδομή έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (συμπεριλαμβάνοντας υλικό εξοπλισμό, τεχνολογική εγκατάσταση και δίκτυα υπολογιστών υψηλής ταχύτητας που συνδέουν κέντρα ερευνών) και κέντρα αναγνωρισμένου κύρους σε εξειδικευμένη τεχνολογία.
3,35%
03
Μεταφορά τεχνογνωσίας και βελτιώσεις στα δίκτυα συνεργασίας που συνδέουν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με πανεπιστήμια, εγκαταστάσεις ανωτέρας/ ανωτάτης εκπαίδευσης όλων των ειδών, περιφερειακές αρχές, ερευνητικά κέντρα και επιστημονικούς και τεχνολογικούς φορείς
1,90%
04 Συνδρομή στην έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη ειδικά σε ΜΜΕ (συμπεριλαμβάνοντας πρόσβαση σε υπηρεσίες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης στα ερευνητικά κέντρα)
0,95%
05 Προηγμένες υποστηρικτικές υπηρεσίες για επιχειρήσεις και ομάδες επιχειρήσεων 0,00%
06
Ενίσχυση στις ΜΜΕ για την προώθηση σχεδίων βιώσιμης παραγωγής (εισαγωγή αποτελεσματικών συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, υιοθέτηση και χρήση τεχνολογιών για την καταπολέμηση της ρύπανσης, ενσωμάτωση μη ρυπογόνων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις )
0,00%
07
Επενδύσεις σε επιχειρήσεις που συνδέονται άμεσα με έρευνα και καινοτομία (καινοτόμες τεχνολογίες, ίδρυση νέων επιχειρήσεων από πανεπιστήμια, υπάρχοντα κέντρα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και επιχειρήσεις κ.λ.π.)
0,63%
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
45 Διαχείριση και διανομή ύδατος (πόσιμο νερό) 1,59%46 Επεξεργασία υδάτων (λύματα) 1,59%47 Ποιότητα αέρα 48 Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος ρύπανσης.
49 Προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και μείωση των επιπτώσεων.
50 Αποκατάσταση βιομηχανικών χώρων και μολυσμένης γης. 1,55%
51 Προώθηση βιοποικιλότητας και φυσικής προστασίας (συμπεριλαμβάνοντας τις περιοχές Natura 2000) 0,32%
52 Προώθηση καθαρών αστικών μεταφορών
53 Πρόληψη κινδύνων (συμπεριλαμβάνοντας την επεξεργασία και εφαρμογή σχεδίων και μέτρων για την πρόληψη και διαχείριση φυσικών και τεχνολογικών κινδύνων)
0,00%
54 Άλλα μέτρα για την διατήρηση της κατάστασης περιβάλλοντος και την πρόληψη κινδύνων.
Τουρισμός 2,98%55 Προώθηση Τόπων Φυσικού Κάλλους 0,00%56 Προστασία και ανάπτυξη φυσικής κληρονομιάς. 1,84%57 Συνδρομή στην βελτίωση τουριστικών υπηρεσιών 1,14%
Πολιτισμός 3,09%58 Προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. 1,82%59 Ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών 1,27%60 Συνδρομή στην βελτίωση πολιτιστικών υπηρεσιών. 0,00%
Αστική και αγροτική αναγέννηση 8,42%
61 Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση. 8,42%
Προωθώντας την προσαρμοστικότητα εργαζομένων, επιχειρήσεων και επιχειρηματιών. 0,00%
62
Ανάπτυξη στρατηγικών και συστημάτων δια βίου εκμάθησης στις επιχειρήσεις, εκπαίδευση και παροχή υπηρεσιών στους απασχολούμενους και τους προϊσταμένους, για την επιτάχυνση της προσαρμοστικότητας τους στις αλλαγές. Προώθηση επιχειρηματικότητας και καινοτομίας
63 Σχεδιασμός και προώθηση καινοτόμων και περισσότερο παραγωγικών τρόπων οργάνωσης της εργασίας.
64
Ανάπτυξη ειδικών υπηρεσιών για την απασχόληση, την εκπαίδευση και την παροχή υποστήριξης, σε συνάφεια με την αναδιάρθρωση παραγωγικών τομέων και επιχειρήσεων και την ανάπτυξη συστημάτων αντιμετώπισης των οικονομικών αλλαγών και των μελλοντικών απαιτήσεων
Βελτιώνοντας την πρόσβαση στην απασχόληση και την διατήρηση των θέσεων εργασίας. 2,57%
65 Εκσυγχρονισμός και ενδυνάμωση των θεσμών της αγοράς εργασίας
66 Εφαρμογή ενεργητικών και προληπτικών μέτρων στην αγορά εργασίας.
67 Μέτρα ενθάρρυνσης της ενεργού γήρανσης και παράτασης εργασιακής ζωής.
68 Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης και της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
Μέτρα για την βελτίωση της προσβασιμότητας στην εργασία και την ενδυνάμωση της βιώσιμης εργασιακής συμμετοχής και εξέλιξης της γυναίκας, ώστε να μειωθούν οι διακρίσεις φύλου στην αγορά εργασίας, και να εναρμονισθεί η εργασιακή με την ιδιωτική ζωή, όπως οι
70 Ειδικές δράσεις για την αύξηση του μεριδίου συμμετοχής των μεταναστών στην απασχόληση και διαμέσου αυτών, την ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσής τους
Βελτιώνοντας την κοινωνική ενσωμάτωση των μειονεκτούντων προσώπων. 0,00%
71
Παρεμβάσεις για την ενσωμάτωση και την είσοδο στην απασχόληση των μειονεκτούντων ατόμων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι διακρίσεις που αντιμετωπίζουν στην εργασιακή συμμετοχή και εξέλιξη και να προωθηθεί η αποδοχή της διαφορετικότητας τους στον χώρο εργασίας.
Βελτιώνοντας το ανθρώπινο κεφάλαιο. 0,00%
72
Σχεδιασμός, εισαγωγή και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προκειμένου να αυξηθεί η απασχολησιμότητα, να βελτιωθεί η συνάφεια της υποχρεωτικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης/ κατάρτισης προς την αγορά εργασίας
73
Μέτρα για την αύξηση της δια βίου συμμετοχής στην εκπαίδευση και την κατάρτιση συμπεριλαμβάνοντας δράσεις για μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης από το σχολείο, του διαχωρισμού στα γνωστικά αντικείμενα με διακρίσεις φύλου, και για διεύρυνση της πρόσβασης στα
74
Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στο πεδίο έρευνας και καινοτομίας, ιδιαίτερα μέσω μεταπτυχιακών σπουδών και εκπαίδευσης ερευνητών και μέσω δικτύωσης των δραστηριοτήτων ανάμεσα στα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και τις επιχειρήσεις.
Κινητοποίηση μεταρρυθμίσεων στα πεδία απασχόλησης και ενσωμάτωσης 0,00%
80 Προώθηση της ανάληψης δράσης για συνεργασίες, συνάψεις συμφωνιών και πρωτοβουλίες μέσω της δικτύωσης εθνικών, περιφερειακών και τοπικών παραγόντων
Ενδυναμώνοντας την θεσμική ικανότητα σε εθνικό περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. 0,00%
81
Μηχανισμοί για την βελτίωση των καλών πρακτικών και του προγραμματικού σχεδιασμού, παρακολούθηση και αξιολόγηση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, δημιουργία ετοιμότητας στην εφαρμογή πολιτικών και προγραμμάτων
Μείωση του πρόσθετου κόστους που αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη των εξόχως απομακρυσμένων περιφερειών
0,00%
82 Εξισορρόπηση του πρόσθετου κόστους λόγω ελλείμματος προσβασιμότητας και χωρικού κατακερματισμού
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
μεταφορές, διαχείριση αποβλήτων και υδάτων, καθώς του τομέα διαχείριση
προστατεύομενων περιοχών ως μια επιπλέον ιδιαιτερότητα της περιοχής μελέτης.
Ακολουθεί η θεματική ανάλυση για κάθε έναν από τους εθνικούς άξονες προτεραιότητες της
Πράσινης Ανάπτυξης και παρουσιάζεται ο μέχρι τώρα βαθμός ενσωμάτωσης των αρχών
αυτών στην περιοχή αναφοράς του υπό διαμόρφωση Επιχειρησιακού Σχεδίου.
3.1.2. Κλίμα και Ενέργεια 3.1.2.1. Ατμοσφαιρική ρύπανση Σε εθνικό επίπεδο, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξάνονται διαρκώς κατά την
τελευταία δεκαετία τα σημαντικότερα εξ’ αυτών είναι το CO2 και το CH4. Η παραγωγή και
κατανάλωση ενέργειας είναι οι σημαντικότερες πηγές τέτοιων αερίων, μαζί με τη διάθεση των
απορριμμάτων και τη γεωργία. Ειδικότερα, η τελευταία επίσημη εθνική απογραφή
εκπομπών/απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου πριν την εκπόνηση του Εθνικού
σχεδίου Κατανομής και την υποβολή του στην Ε. Επιτροπή, υποβλήθηκε τον Φεβρουάριο 1 Πρόσφατα το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) δημοσίευσε την έκθεση Green Economy, η οποία παρουσιάζει πολιτικές που πρέπει να υιοθετηθούν, ώστε να οδηγηθεί ο πλανήτης σε μία "πράσινη" οικονομία. Η έκθεση αμφισβητεί τον μύθο, ότι η προσέγγιση της "πράσινης" οικονομίας μεταφράζεται σ' έναν συμβιβασμό μεταξύ της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της οικονομικής ανάπτυξης. Συγκρίνει την προβλεπόμενη οικονομική ανάπτυξη με το σενάριο "business as usual" και την προβλεπόμενη ανάπτυξη, που συνάγεται από το μοντέλο της "πράσινης" ανάπτυξης. Αποδεικνύει ότι μία επένδυση της τάξης του 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε δέκα βασικούς τομείς μπορεί να γίνει κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 2
του 2006 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη Γραμματεία της Σύμβασης - Πλαίσιο των
Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (στο εξής η Σύμβαση) και καλύπτει την περίοδο
1990 – 2004. Σύμφωνα με την απόφαση 2002/358/ΕΚ για την έγκριση εξ ονόματος της
Ευρωπαϊκής Κοινότητας του Πρωτοκόλλου του Κιότο, η Ελλάδα δεσμεύεται να περιορίσει
την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τη περίοδο 2008-2012 στο 25% σε
σχέση με τις εκπομπές του έτους βάσης.
Όσον αφορά τις εκπομπές όξινων ουσιών σε εθνικό επίπεδο οι εκπομπές ατμοσφαιρικών
ρύπων αυξήθηκαν με ρυθμούς παρόμοιους με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ), με
εξαίρεση τα NOx και το SO2. Η αναμόρφωση και διαφοροποίηση του τομέα ενέργειας
προσφέρει:
• εξορθολογισμένη χρήση και περιορισμό των απωλειών στις κατασκευές,
• μέτρα στον τομέα μεταφορών,
• μέτρα στο βιομηχανικό τομέα
• μέτρα στο επίπεδο των θεσμών και των οργανισμών.
σε συμμόρφωση των αρχών της Πράσινης Ανάπτυξης.
Όσον αφορά τις εκπομπές του όζοντος, παρά τη μερική αποσύνδεση της εκπομπής
ατμοσφαιρικών ρύπων από την οικονομική ανάπτυξη που σημειώθηκε τα τελευταία έτη,
αξιοσημείωτες προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη για τη διασφάλιση μόνιμης καθοδικής
πορείας και επίτευξης των στόχων που τίθενται στο πλαίσιο της ΕΕ, ειδικά για τα NOx και τις
μη-μεθανιούχες πτητικές οργανικές ενώσεις. Μεταξύ του 1990 και του 2002, οι εκπομπές
αυξήθηκαν, κυμαινόμενες πάνω από το επίπεδο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη των
στόχων για το 2010 της Οδηγίας 2001/81/ΕΕ. Τα μέτρα που απαιτούνται για την εφαρμογή
της Οδηγίας οφείλουν να εστιάσουν στον τομέα ενέργειας, ο οποίος ευθύνεται για το
μεγαλύτερο τμήμα της υποβάθμισης της ατμοσφαιρικής ποιότητας. Στην Περιφέρεια Ηπείρου
προς την κατεύθυνση αυτή είναι οι παρεμβάσεις για την προστασία της στοιβάδας του
όζοντος, μέσω της παροχής στρεμματικών ενισχύσεων, στο πλαίσιο εφαρμογής
γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων.
Ταυτόχρονα τα βασικά συμπεράσματα από την IPCC AR42 για το πρόβλημα της Κλιματικής
Αλλαγής είναι:
- Επιβεβαιώνεται ότι η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι σε εξέλιξη,
συνδεόμενη άμεσα με τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες
2 H τέταρτη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (Fourth Assessment Report,
AR4, ή Climate Change 2007) είναι η τελευταία αξιολόγηση της επιτροπής για την κλιματική αλλαγή[1] που ολοκληρώθηκε το 2007.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 3
- Σχετικά με την προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας:
Καλύτερη εκτίμηση: 3οC
Πιθανό εύρος διακύμανσης: 2-4,5ο C
Εξαιρετικά απίθανο να είναι μικρότερη από 1,5o C
- H προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να αρχίσει
άμεσα, έστω και εάν τα οφέλη προκύψουν πολύ αργότερα. Οι επόμενες 2-3 δεκαετίες
είναι καθοριστικές.
Η ικανοποίηση των στόχων αυτών αφορούν και την Περιφέρεια Ηπείρου. Στην Περιφέρεια
Ηπείρου τα μεγαλύτερα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης εντοπίζονται στα μεγάλα
αστικά κέντρα και σε ορισμένες περιοχές με αυξημένη βιομηχανική συγκέντρωση. Αν και με
διαφορετική ένταση, πληττόμενες περιοχές υπάρχουν κυρίως στην Ηγουμενίτσα και τα
Ιωάννινα. Επιπλέον εκτιμάται ότι επιπρόσθετος παράγοντας επηρεασμού της ποιότητας του
ατμοσφαιρικό περιβάλλοντος είναι και οι γεωργικές καλλιέργειες. Οι βασικοί ρύποι που
εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από τις προαναφερθείσες δραστηριότητες είναι οι εξής:
• Σωματίδια και σκόνες που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από τις διάφορες εργασίες
αναμόχλευσης του εδάφους
• Μονοξείδιο του άνθρακα (CO), υδρογονάνθρακες (HxCy) και πτητικές οργανικές ενώσεις
(VOC) που προκύπτουν από ατελή καύση κυρίως πετρελαιοειδών από τα αγροτικά
μηχανήματα
• Διοξείδιο του θείου (SO2), που οφείλεται κυρίως στην παρουσία θείου στο πετρέλαιο και σε
άλλα καύσιμα
Για τον λόγο αυτό, η μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε
άνθρακα αποτελεί διαχειριστική ανάγκη της Περιφέρειας Ηπείρου στο πλαίσιο της οποίας θα
πρέπει να ληφθούν μέτρα για:
- μείωση των ενεργειακών αναγκών
- αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και
- προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ σε όλους τους τομείς
Από την μέχρι τώρα ανταπόκριση των φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή
μελέτης, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επιτευχθούν οι στόχοι του
Ευρωπαϊκού ενεργειακού και κλιματικού πακέτου και των εξειδικεύσεων για την Ελλάδα,
εφόσον υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες μείωσης των εκπομπών σε όλους τους τομείς
οικονομικής δραστηριότητας, και ειδικά στον ενεργειακό τομέα (βελτίωση υποδομών στη
βιομηχανία, ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση κ.λπ.) που ήδη έχουν τεθεί σε εφαρμογή στην
περιοχή μελέτης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 4
3.1.2.2. Κατανάλωση ενέργειας Γενικώς, η ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας κατ’ άτομο στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη από το
μέσο όρο της ΕΕ, στοιχείο που αποτυπώνει την εντοπισμένη σε λίγα σημεία ενεργειακή
παραγωγή και τη διανομή της μέσω δικτύων μεγάλου μήκους. Αυτή η υψηλή ενεργειακή
ένταση δημιουργεί ευκαιρίες για ορθολογικότερη χρήση των φυσικών πόρων και χρήση
ενεργειακά αποτελεσματικότερων τεχνολογιών. Μέχρι στιγμής, ο ενεργειακός τομέας στην
Ελλάδα εξαρτάται σθεναρά από τα ορυκτά καύσιμα, συμμετέχοντας με μεγάλο ποσοστό στις
εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων. Ειδικότερα, στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, η στροφή
στην εκμετάλλευση των εγχώριων λιγνιτικών κοιτασμάτων, ως απάντηση στην ενεργειακή
κρίση της δεκαετίας του 70, χρειάζεται επανεξέταση, υπό το φως της ολοκλήρωσης των
δικτύων, της απελευθέρωσης της αγοράς και της περιβαλλοντικής μέριμνας. Η Ελληνική
κυβέρνηση στο πλαίσιο υιοθέτησης συγκεκριμένων αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών
πολιτικών, με το Νόμο 3851/2010 προχώρησε στην αύξηση του εθνικού στόχου συμμετοχής
των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στο 20%, ο οποίος και εξειδικεύεται σε 40 %
συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, 20 % σε ανάγκες θέρμανσης-ψύξης και 10 %
στις μεταφορές. Οι εθνικοί στόχοι για το 2020, αναμένεται να ικανοποιηθούν για τη μεν
ηλεκτροπαραγωγή με την ανάπτυξη περίπου 13300MW από ΑΠΕ (από περίπου 2.000MW
σήμερα), όπου συμμετέχουν το σύνολο των τεχνολογιών με προεξέχουσες τα αιολικά πάρκα
με 7500MW, υδροηλεκτρικά με 3000MW και τα ηλιακά με περίπου 2500MW, ενώ για τη
θέρμανση και ψύξη με την ανάπτυξη των αντλιών θερμότητας, των θερμικών ηλιακών
συστημάτων, αλλά και των εφαρμογών βιομάζας.
Η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Περιφέρεια σύμφωνα με στοιχεία της
ΕΣΥΕ έτους 2009 ανέρχεται σε 1.295.552 MWh. Η κατανάλωση αυτή κατανέμεται κατά
35,2% στην εμπορική χρήση, κατά 34,8% στην οικιακή χρήση, κατά 13,7% στη βιομηχανική
χρήση, κατά 9,9% στην γεωργική χρήση, ενώ μικρότερα είναι τα ποσοστά κατανάλωσης
ενέργειας για δημόσιες - δημοτικές χρήσεις και φωτισμό των οδών (3,8% και 2,6% του
συνόλου αντίστοιχα). Αναλυτικά η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Περιφέρεια κατά
Περιφερειακή ενότητα και κατηγορία χρήσης, συγκρινόμενη με την αντίστοιχη κατανάλωση
της χώρας παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.
Πίνακας: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά κατηγορίας χρήσης (έτος 2009) - σε
Πρεβέζης 138.429 54.013 43.420 5.793 18.866 10.818 5.519 Σύνολο περιοχής
μελέτης 1.295.552 451.499 456.012 176.920 128.367 49.430 33.326 Ποσοστό κατανομής στο σύνολο της Περιφέρειας 100% 34,8 35,2 13,7 9,9 3,8 2,6
Ποσοστό συμμετοχής της Περιφέρειας στο σύνολο χώρας 2,4% 2,5% 2,7% 1,4% 5,1% 2,3% 3,5% Σύνολο Χώρας 53.192.472 18.130.677 16.694.033 12.778.612 2.514.327 2.123.228 951.595 Πηγή: ΕΣΥΕ
Από τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα διαπιστώνουμε ότι συνολικά το ποσοστό συμμετοχής
της Περιφέρειας στην συνολική κατανάλωση της χώρας ανέρχεται μόλις στο 2,4%.
Συγκρίνοντας την κατανάλωση ενέργειας της Περιφέρειας με αυτήν της χώρας, παρατηρούμε
ότι σε επίπεδο Περιφέρειας μεγαλύτερα ποσοστά παρατηρούνται στην γεωργική χρήση και
στον φωτισμό των οδών, με ποσοστά της τάξεως 5,1% και 3,5% της χώρας. Ακολουθούν με
μικρότερα ποσοστά συμμετοχής η εμπορική και οικιακή χρήση καθώς και η χρήση από
δημόσιες και δημοτικές αρχές της τάξεως 2,7%, 2,5%, και 2,3% της χώρας αντίστοιχα. Τέλος
το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής της Περιφέρειας στην συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής
ενέργειας της χώρας παρατηρείται στην βιομηχανική χρήση και αντιστοιχεί σε ποσοστό 1,4%
της χώρας.
Η διέλευση από τη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα του κεντρικού συστήματος μεταφοράς
φυσικού αερίου, σε συνδυασμός με την διέλευση από τη βόρεια Ήπειρο ενός νέου, βόρειου,
μεγάλου αγωγού, δημιουργούν νέες προϋποθέσεις αξιοποίησης και του φυσικού αερίου, με
επέκταση του δικτύου (ειδικά των αγωγών μέσης και χαμηλής πίεσης) καθώς και η διάδοση
της χρήσης του φυσικού αερίου.
Επιπρόσθετα, σε σχέση με την εξοικονόμηση ενέργειας η Ελλάδα έχει ήδη καταρτίσει το 1ο
Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Αποδοτικότητας όπου προβλέπεται 9% εξοικονόμηση ενέργειας
στην τελική κατανάλωση μέχρι το έτος 2016 σύμφωνα και με την Οδηγία 2006/32/ΕΚ, ενώ
πρόσφατα και με τον Νόμο 3855/2010, ο οποίος προστίθεται και στον πρόσφατο κανονισμό
που αφορά την ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων- ΚΕΝΑΚ, προχωρά στην ανάπτυξη
μηχανισμών της αγοράς και εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων και πολιτικών που
αποσκοπούν στην επίτευξη του συγκεκριμένου εθνικού στόχου για εξοικονόμηση ενέργειας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 6
Η πολιτική βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας συγκεντρώνει αναπτυξιακές δράσεις,
που εστιάζουν στην εξοικονόμηση ενέργειας από δημόσιους φορείς («ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ) και
από ιδιώτες και νοικοκυριά («Εξοικονόμηση κατ’ οίκον») μέσω συγκεκριμένων
προγραμμάτων τα οποία έχουν ήδη ξεκινήσει στην Περιφέρεια Ηπείρου. Τέλος προβλέπεται
να υλοποιηθούν και άλλες καινοτόμες πρακτικές εξοικονόμησης όπως π.χ. η τηλεθέρμανση
και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων.
3.1.2.3. Ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές Οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ καθώς και οι απαραίτητες συνοδευτικές εγκαταστάσεις τους είναι
δυνατό να χωροθετηθούν στην Ήπειρο εκτός από τις Περιοχές Αποκλεισμού, εφόσον
πληρούν τα κριτήρια χωροθέτησης, εκτίμησης της φέρουσας ικανότητας και ένταξής τους στο
τοπίο, σύμφωνα με την ΚΥΑ 49828/08 (ΦΕΚ 2464/Β/2008) καθώς και τους ειδικότερους
όρους που καθορίζονται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Προς την κατεύθυνση αυτή - και σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της ΚΥΑ χαρακτηρισμού
της Προστατευόμενης Περιοχής του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου - έχουν ήδη εκπονηθεί
δύο ειδικές μελέτες για λογαριασμό της Δ/νσης ΠΕ.ΧΩ της Περιφέρειας Ηπείρου, όπου
διερευνώνται οι δυνατότητες εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων δυναμικότητας
≤ 5MW και οι δυνατότητες δημιουργίας Πάρκων Αιολικής Ενέργειας στην προστατευόμενη
περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της μίας μελέτης, διερευνήθηκε η ύπαρξη πιθανών θέσεων
δημιουργίας μονάδων παραγωγής αιολικής ενέργειας εντός του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας
Πίνδου (Ε.Π.Β.Π.). Σύμφωνα με τα πορίσματα της μελέτης αυτής, η προστατευόμενη
περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Βόρειας Πίνδου, περιλαμβάνει:
- Κατάλληλες υπό Προϋποθέσεις Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες
εκτιμώνται ταχύτητες ανέμου από 4 έως 5 m/s
- Περιορισμένης Καταλληλότητας Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες
εκτιμώνται ταχύτητες ανέμου μεταξύ 5 και 6 m/s
- Γενικής Καταλληλότητας Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες εκτιμώνται
ταχύτητες ανέμου μεγαλύτερες των 6 m/s
Βάσει των τελικών αποτελεσμάτων της σχετικής μελέτης (τελική δυνατότητα τοποθέτησης έξι
(6) Α/Γ), η δυνητική δημιουργία Α/Π στο Ε.Π.Β.Π. είναι σχεδόν μηδενική και οι αναμενόμενες
επιπτώσεις στο περιβάλλον του Πάρκου, ανύπαρκτες. Προς το παρόν τα αποτελέσματα της
σχετικής μελέτης, καθώς και της αντίστοιχης ειδικής μελέτης όπου διερευνήθηκαν οι
δυνατότητες εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων δυναμικότητας ≤ 5MW στην
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 7
προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου3 δεν έχουν συμπεριληφθεί
στον Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής, αλλά
λαμβάνονται υπόψη από την ΠΕΧΩ της Περιφέρειας κατά την διαδικασία Προκαταρκτικής
Περιβαλλοντικής Εκτίμηση και Αξιολόγησης έργων, κατά την διαδικασία έκδοσης
Περιβαλλοντικών Όρων και στο πλαίσιο των σχετικών γνωμοδοτήσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία του 2011, που αναλυτικά παρουσιάζονται στην ενότητα 3.3.1.7, η
συνολική εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ανέρχεται στο 3% της
αντίστοιχης συνολικής της χώρας. Ειδικότερα:
Λειτουργούν συνολικά 16 ΜΥΗΕ συνολικής ισχύος 38 MW περίπου.
Λειτουργούν συνολικά 346 Φωτοβολταϊκά, συνολικής ισχύος 13 MW περίπου, εκ των
οποίων:
- τα 163, αφορούν τα Φωτοβολταϊκά συστήματα του «Ειδικού Προγράμματος για
την Ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις» με ισχύς
μέχρι 10kW (ή 0,01 ΜW)
- τα 172, αφορούν Φωτοβολταϊκά με ισχύς από 10kW μέχρι 100kW (ή από
0,01MW μέχρι 0,1MW)
- τα 11, αφορούν Φωτοβολταϊκά με ισχύς άνω των 100kW (ή 0,1ΜW).
Διαθέτουν άδεια εγκατάστασης συνολικά 12 έργα ΑΠΕ. Πρόκειται για 6 ΜΥΗΕ και 6
Φωτοβολταϊκά (> 100kW ), συνολικής ισχύος 26 MW περίπου και
Διαθέτουν άδεια παραγωγής συνολικά 103 έργα ΑΠΕ. Πρόκειται για 33 Αιολικά, 3 έργα
στον τομέα ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα, 37 ΜΗΥΕ και 30 Φωτοβολταϊκά (με
ισχύος > 0,1MW), συνολικής ισχύος 1.1015MW περίπου
Σύμφωνα με τα πορίσματα του Σχεδίου Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας η
επίτευξη του ποσοστού συμμετοχής των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή (40%) μέχρι το 2020,
θα επιτευχθεί μόνο με τη συνδυαστική εφαρμογή θεσμικών, κανονιστικών, οικονομικών και
τεχνολογικών μέτρων που έχουν ως βασικό στόχο την αξιοποίηση του οικονομικού
δυναμικού ανάπτυξης μεγάλων έργων ΑΠΕ, την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών
επέκτασης και αναβάθμισης του ηλεκτρικού δικτύου και στη σταδιακή ανάπτυξη ενός
διεσπαρμένου τρόπου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Επομένως στην Περιφέρεια
Ηπείρου η μελλοντική αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ πρέπει να καλυφθεί και από
τις άλλες μορφές ενέργειας πέραν των υδροηλεκτρικών έργων και των φωτοβολταϊκών
συστημάτων.
3 Πρόκειται για την ειδική μελέτη διερεύνησης δυνατοτήτων εγκατάστασης Μικρών
Υδροηλεκτρικών Έργων δυναμικότητας ≤5 MW στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου, Νοέμβριος 2008, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Δ/νσης ΠΕΧΩ Περιφέρειας Ηπείρου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 8
3.1.3. Αναδιάρθρωση Παραγωγικών Τομέων 3.1.3.1. Επαναπροσδιορισμός των καλλιεργητικών μεθόδων στη γεωργία και
πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων Παρ΄όλο που η εφαρμογή βιολογικών μεθόδων σε εθνικό επίπεδο στη γεωργία ξεκίνησε το
1992 με την έναρξη της αναθεώρησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η βιολογική
καλλιέργεια4 στην Περιφέρεια Ηπείρου δεν έχει αναπτυχθεί όσο σε άλλες περιοχές της χώρας
εφόσον μόλις το 1% της έκτασης της Ηπείρου έχει βιολογική φυτική παραγωγή.
Σε εθνικό επίπεδο το ποσοστό της βιολογικά καλλιεργούμενης έκτασης προς τη συνολικά
καλλιεργούμενη έχει αυξηθεί εντυπωσιακά, φθάνοντας το 1,41 το 2004. Οι ελιές και τα
εσπεριδοειδή ήταν οι κύριες βιολογικές καλλιέργειες στην αρχή, αλλά την τελευταία δεκαετία,
η αυξημένη ζήτηση και οι προβλέψεις της ΚΑΠ έδωσαν ώθηση σε ποικιλία αγρωστωδών και
αμπελώνων. Σημαντική επίσης αύξηση καταγράφεται και στη βιολογική κτηνοτροφία.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου, αντίστοιχα, οι περισσότεροι βιοκαλλιεργητές δραστηριοποιούνται
στους νομούς Άρτας και Πρέβεζας με 193 και 126 παραγωγούς αντίστοιχα. Ακολουθούν οι
βιοκαλλιεργητές του νομού Θεσπρωτίας με 92 παραγωγούς και οι βιοκαλλιεργητές του νομού
Ιωαννίνων με μόλις 69 παραγωγούς, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του
υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το 2007. Επίσης το κύριο είδος βιολογικής καλλιέργειας
αναπτύχθηκε σε δημόσιους βοσκοτόπους σε ποσοστό 54,7% επί του συνόλου των βιολογικών
καλλιεργειών.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι η βιολογική καλλιέργεια έχει ενσωματωθεί σε είδη
μεταποιητικής δραστηριότητας όπως, σε δραστηριότητες επεξεργασίας ελαιολάδου (2
μεταποιητές στον νομό Θεσπρωτίας και 3 στον Πρέβεζας), σε δραστηριότητες μεταποίησης –
τυποποίησης οπωροκηπευτικών (2 μεταποιητές στον νομό Θεσπρωτίας, 1 στον νομό
Ιωαννίνων, και 1 στον νομό Πρέβεζας) καθώς και σε δραστηριότητες παρασκευής ζωοτροφών
(1 μεταποιητής στον νομό Θεσπρωτίας, 1 στον νομό Ιωαννίνων και 1 στον νομό Πρεβέζης).
Κάθε μία από τις ως άνω μονάδες είναι δυνατόν να δραστηριοποιείται σε περισσότερες από
μια μεταποιητικές δραστηριότητες. Αναλυτικά στοιχεία παρουσιάζονται στον πίνακα που
ακολουθεί. Επιπλέον, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του Υπουργείου
4 Η βιολογική γεωργία, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε κυρίως μετά τη δημιουργία και ψήφιση του Καν.(ΕΟΚ)2092/91 του Συμβουλίου, ο οποίος αποτελεί το νομοθετικό πλαίσιο που θέτει κοινούς κανόνες και πρότυπα παραγωγής, τυποποίησης, μεταποίησης, αποθήκευσης και εισαγωγής από τρίτες χώρες γεωργικών προϊόντων για ανθρώπινη κατανάλωση, εξασφαλίζοντας την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει και τον έλεγχο και την πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 9
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την βιολογική κτηνοτροφία ασχολούνται 91
κτηνοτρόφοι, κυρίως από τους νομούς Θεσπρωτίας (32 κτηνοτρόφοι) και Άρτας (27
κτηνοτρόφοι). Στον Νομό Ιωαννίνων και στην Πρέβεζα ο αριθμός των κτηνοτρόφων που
ασχολούνται με την βιολογική κτηνοτροφία είναι 18 και 14 αντίστοιχα. Το κύριο είδος
βιολογικής κτηνοτροφίας είναι τα πουλερικά του Νομού Ιωαννίνων (15.900 ζώα), ακολουθούν
οι αίγες κυρίως του νομού Θεσπρωτίας (6.504 ζώα), τα πρόβατα τόσο από τον Νομό
Ιωαννίνων (2.478 ζώα), όσο και από τους νομούς Θεσπρωτίας (1.842 ζώα) , Άρτας (1.531
ζώα) και Πρεβέζης (1.018 ζώα) και τα βοοειδή του Νομού Θεσπρωτίας (713 ζώα) και λιγότερα
των νομών Άρτας (496 ζώα) και Πρεβέζης (413 ζώα). Οι χοίροι εκτρέφονται επί το πλείστον
στην Αρτα (274 ζώα), όπως και επίσης στην Άρτα εκτρέφονται τα περισσότερα μελίσσια (900
κυψέλες).
Σήμερα εκτιμάται ότι ο αριθμός των παραγωγών της περιοχής μελέτης έχει μειωθεί, καθώς
πολλοί εγκατέλειψαν τις βιολογικές καλλιέργειες μόλις τελείωσε η περίοδος της κοινοτικής τους
ενίσχυσης μέσω προγραμμάτων βιολογικής γεωργίας.
Στο πλαίσιο επαναπροσδριορισμού των καλλιεργητικών μεθόδων απαιτείται μια στροφή
προς βιώσιμης χρήσης των υδατικών πόρων μέσω Υδροηλεκτρικών Έργων πολλαπλής
ωφελιμότητας. Τέτοια υδροηλεκτρικά έργα πολλαπλής ωφελιμότητας επιτρέπουν την
ύδρευση μεγάλων αστικών κέντρων (όπως στην περίπτωση της Άρτας και της Πρέβεζας),
ενώ από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς εξασφαλίζεται η άρδευση αγροτικών εκτάσεων,
επιτρέποντας την αύξηση της γεωργικής παραγωγής. Στην Περιφέρεια Ηπείρου μια τέτοια
στροφή κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική μετά τα σοβαρά προβλήματα που παρατηρούνται στα
υφιστάμενα δίκτυα άρδευσης της Περιφέρειας (πτώση κεραυνού έθεσε εκτός λειτουργίας τα
αντλιοστάσια στην πεδιάδα της Παραμυθιάς, σπάσιμο ενός κεντρικού αγωγού στο Ροδοτόπι,
δημιουργεί προβλήματα στο δίκτυο άρδευσης του ΤΟΕΒ Κρύας – Λαψίστας). Μέσω του
Επιχειρησιακού Σχεδίου προωθούνται δράσεις εξοικονόμησης νερού στον τομέα της
γεωργίας, έτσι ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα των καλλιεργειών και ταυτόχρονα να
επιτευχθεί η μέγιστη προστασία του περιβάλλοντος.
Αναφορικά με την πιστοποίηση γεωργικών προικών μέσω του ΠΕΠ Ηπείρου,
χρηματοδοτήθηκαν οι ακόλουθες ενέργειες προώθησης προϊόντων ποιότητας.
ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Β ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ)
1.698.342
Σύνολο κατηγορίας ενέργειας 2.743.605 Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Παράλληλα στο πλαίσιο του ΠΕΠ Ηπείρου, χρηματοδοτήθηκε και η εκπόνηση της μελέτης με
τίτλο: «Υλοποίηση Συγχρηματοδοτούμενων από το ΕΤΠΑ Δράσεων και μέτρων για την
προώθηση και προβολή προϊόντων και Υπηρεσιών της Περιφέρειας Ηπείρου».
Τέλος, το Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη βιολογική παραγωγή και τα τρόφιμα συνδέεται
κυρίως μέσω του Άξονα 2 αλλά και του Άξονα 1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης
της Ελλάδας 2007-2013 (ΠΑΑ) και αναλυτικότερα με:
- γεωργοπεριβαλλοντικά Μέτρα (βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία) (Άξονας 2) και
- Μέτρα για την κατάρτιση, χρήση συμβουλών, συμμετοχή σε συστήματα ποιότητας,
εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και αύξησης της προστιθέμενης αξίας των
προϊόντων.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου, μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας
2007-2013 (ΠΑΑ) προβλέπονται γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα στις περιοχές NATURA 2000,
στις ευπρόσβλητες σε νιτροποίηση περιοχές των νομών Άρτας και Πρεβέζης και αναμένεται
να εφαρμοσθεί και ένα καινούργιο μέτρο για την περιβαλλοντική προστασία της Λίμνης
Παμβώτιδας5. Επιπλέον στην Περιφέρεια Ηπείρου, έχει εφαρμοσθεί το μέτρο της εξισωτικής
αποζημίωσης, κυρίως σε ορεινές και σε λίγες μειονεκτικές περιοχές της περιοχής μελέτης.
Αναλυτικά στοιχεία για την υλοποίηση του εν λόγω προγράμματος παρουσιάζονται στην
ενότητα 3.3.1.1. που ακολουθεί.
5 ΜΕΤΡΟ 3.6: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ: Είναι νέο πρόγραμμα που θα εφαρμοσθεί στην περιοχή της Παμβώτιδας και στοχεύει στην ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων και την μείωση της ρύπανσης, που προκαλείται από λιπάσματα. Επιδοτεί τους αγρότες για να κάνουν αγρανάπαυση και αμειψισπορά.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 11
3.1.3.2. Υποστήριξη των ελληνικών ποικιλιών, ποικιλίες ανθεκτικές στις ελληνικές κλιματικές συνθήκες και ποικιλίες που δεν απαιτούν μεγάλη κατανάλωση φυσικών πόρων και ιδιαίτερα νερού
Τα είδη των καλλιεργειών που κάνουν την εμφάνισή τους στην Περιφέρεια δεν περιορίζονται
μόνο σε δενδρώδεις καλλιέργειες (όπως ελαιώνες, πορτοκαλεώνες και άλλα εσπεροδοειδή),
αλλά και σε μονοετείς καλλιέργειες όπως καπνό, βαμβάκι, οπωροκηπευτικά, κλπ. Οι ντόπιες
ποικιλίες δεν προήλθαν τυχαία. Οι αγρότες της περιοχής μελέτης γνώριζαν εξ εμπειρίας και
εφάρμοζαν, με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα, τους νόμους της κληρονομικότητας και τη
δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, επιλέγοντας για αναπαραγωγή τα πλέον εύρωστα φυτικά ή
ζωικά άτομα. Εστί με τον τρόπο αυτό δημιούργησαν ποικιλίες πλήρως προσαρμοσμένες και
εγκλιματισμένες στο καλλιεργητικό περιβάλλον. Ποικιλίες που δεν ήταν απαιτητικές σε νερό,
λίπασμα και φάρμακα και που είχαν αποκτήσει ανθεκτικότητα στις ενδημικές νόσους και
παράσιτα.
Παρ΄όλο που οι αποδόσεις αυτών των ποικιλιών υστερούσαν σε απόδοση σε σχέση με τις
εισαγόμενες, τα εισαγόμενα υβρίδια έχουν άλλες ανάγκες και άλλα χαρακτηριστικά και,
βεβαίως, δεν είναι εγκλιματισμένα στο περιβάλλον της Ηπείρου. Έχουν μεγάλες απαιτήσεις
σε λίπανση, ραντίσματα και νερό. Η διατροφική τους αξία, αλλά και η γευστικότητά τους,
είναι εξαιρετικά υποβαθμισμένες και η χρήση φαρμάκων τα καθιστά επικίνδυνα.
Παράλληλα, με τη θέσπιση του 6ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον (6οΠΔΠ)6, το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο παραδέχθηκαν ότι πρέπει να περιοριστούν
περαιτέρω οι επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων, και ιδίως των φυτοπροστατευτικών
προϊόντων, στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Τόνισαν την ανάγκη να επιτευχθεί
σε μεγαλύτερο βαθμό αειφόρος χρήση των φυτοφαρμάκων, καθώς και σημαντική γενική
μείωση των κινδύνων και της χρήσης φυτοφαρμάκων, με τρόπο που να συμβιβάζεται με την
αναγκαία προστασία των καλλιεργειών. Τα σπουδαιότερα αναμενόμενα αποτελέσματα από
την εφαρμογή της σχετικής θεματικής στρατηγικής είναι η μείωση του συνόλου των κινδύνων
και των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον από τη χρήση
φυτοφαρμάκων. Η μείωση αυτή μπορεί να επιτευχθεί με τον περιορισμό της ανεπιθύμητης
έκθεσης (άμεσης και έμμεσης) και την ελάττωση της εγγενούς επικινδυνότητας των
χρησιμοποιούμενων ουσιών χάρη στην αντικατάσταση των πλέον επικίνδυνων με λιγότερο
επιβλαβείς («αρχή της υποκατάστασης») ή με εναλλακτικά προστατευτικά μέτρα. Δεν
διατίθενται προς το παρόν δείκτες κοινής αποδοχής για τη μέτρηση των κινδύνων αυτών.
6 Απόφαση αριθ. 1600/2002/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Ιουλίου 2002 για τη
θέσπιση του Έκτου Κοινοτικού Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον (ΕΕ L 242 της 10.9.2002, σ. 1).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 12
Στην Περιφέρεια Ηπείρου, δεν υπάρχουν προς το παρόν καταγεγραμμένες πληροφορίες
σχετικά με την χρήση των φυτοφαρμάκων. Ως συνεπεία της εφαρμογής καλλιεργητικών
πρακτικών στις οποίες χρησιμοποιούνται μικρές ποσότητες φυτοφαρμάκων (ολοκληρωμένη
• Χαμηλοί δείκτες πληρότητας φορτηγών και οχημάτων
• Γεωγραφικές πωλήσεις επιχειρήσεων μεταφορών σε ξεπερασμένες με τα σημερινά
δεδομένα γεωγραφικές ζώνες
• Αδυναμία του συστήματος να εξάγει προστιθέμενη αξία από τη διαχείριση της
διερχόμενης κίνησης
• Έλλειψη ποιότητας υπηρεσιών logistics
Οι εμπορικές μεταφορές και η γενικότερη διαχείριση των logistics αποτελεί μία σύγχρονη και
πολύ δυναμική αγορά. Ακολουθώντας τις τάσεις που καταγράφηκαν σε όλη την Ευρωπαϊκή
Ένωση στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η ζήτηση των εμπορευματικών μεταφορών
αυξήθηκε με γρήγορους ρυθμούς, οι οποίοι διατηρούνται. Η κύρια αιτία του φαινομένου είναι
η μεταβολή στις δομές παραγωγής και κατανάλωσης. Παρά ταύτα, συγκρίνοντας τη ζήτηση
μεταφορών κατ’ άτομο και προς ΑΕΠ, η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των κρατών με την
καλύτερη απόδοση. Σύμφωνα τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΣΥΕ από το μητρώο επιχειρήσεων
του 2002 στην Περιφέρεια Ηπείρου δραστηριοποιούνται 1.536 επιχειρήσεις στην κατηγορία
Μεταφορές- Αποθήκευση – Επικοινωνία, που αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό της τάξεως του
3,2% της χώρας. Η αξιοποίησή των εμπορικών μεταφορών στην Περιφέρεια Ηπείρου θα
πρέπει να γίνει με όρους που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, αλλά αντίθετα μπορούν με
βάση τα τοπικά περιβαλλοντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα να προωθήσουν την
ελκυστικότητα της περιοχής.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 16
Στα πλαίσια της πράσινης επιχειρηματικότητας εντάσσεται στο αγροτικό τομέα η αξιοποίηση
των υπολειμμάτων γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων. Ακολούθως
παρουσιάζεται το θεωρητικό – διαθέσιμο δυναμικό και ενεργειακό περιεχόμενο της
Περιφέρειας Ηπείρου όπως εκτιμήθηκε στο πλαίσιο προγενέστερης μελέτης στην περιοχή..
Πηγή: Ολοκληρωμένη Διαχείριση και Αξιοποίηση της Βιομάζας στο Νομό Ιωαννίνων με σκοπό την παραγωγή Ενέργειας και
Εδαφοβελτιωτικού, ΕΠΜ 2007
Κύριες πηγές αυτής της κατηγορίας είναι οι αγροτικοί Συνεταιρισμοί, οι μεμονωμένοι αγρότες
και οι κτηνοτρόφοι. Στην Περιφέρεια Ηπείρου τα γεωργικά υπολείμματα που κυριαρχούν είναι
τα προϊόντα κλαδέματος στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, τα υπολείμματα γεωργικών
δραστηριοτήτων, οι φλούδες καθώς και τα αποσυρόμενα πορτοκάλια. Όσον αφορά στα
κτηνοτροφικά υπολείμματα, κυριαρχούν τα στερεά απόβλητα από πτηνοσφαγεία και σφαγεία
μεγάλων ζώων.
Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται σχετικές δράσεις που έχουν χρηματοδοτηθεί
από το ΠΕΠ Ηπείρου.
ΕΡΓΑ / ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ Ή ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - Α΄ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ
3.301.675
ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΤΗΝΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Η΄ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - Β΄ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ
1.138.430
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ ΔΗΜΟΥ 30.000
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΤΗΝΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ Η΄ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - Γ΄ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ
5.356.877
Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Στη παρούσα φάση, οι μεγαλύτερες ποσότητες που παράγονται στην Περιφέρεια Ηπείρου,
επεξεργάζονται για να διατεθούν ως ζωοτροφές, είτε αποτεφρώνονται. Ανάλογα με την
χωροθέτηση και το είδος των εγκαταστάσεων Διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων
(Α.Σ.Α.), είναι πολύ πιθανό (και χρήσιμο) να επιδιώκεται συνεπεξεργασία μέρους των
γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων με τα ΑΣΑ.
Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης παραγωγής και υπό το πρίσμα της Πράσινης Ανάπτυξης,
θα πρέπει να επιδιώκεται ή αξιοποίησή των γεωργικών υπολειμμάτων και άχρηστων
γεωργικών προϊόντων, ως πηγής οργανικής ουσίας και ενέργειας. Το παραγόμενο compost
μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αγροτικές καλλιέργειες, καθώς και για την επανένταξη σε
φυσικό περιβάλλον «τραυματισμένων» φυσικών αναγλύφων ή και σε άλλες εφαρμογές,
σύμφωνα με τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που τίθενται από την κείμενη νομοθεσία.
Τέλος, ορισμένες άλλες δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με την ενίσχυση της πράσινης
επιχειρηματικότητας και έχουν υλοποιηθεί από το ΠΕΠ Ηπείρου αφορούν την επέκταση του
Επιστημονικού και Τεχνολογικού Πάρκου Ηπείρου και την προμήθεια και εγκατάσταση
ερευνητικού εξοπλισμού στο Ινστιτούτο Γάλακτος των Ιωαννίνων.
3.1.4. Εξοικονόμηση Φυσικών Πόρων 3.1.4.1. Εξοικονόμηση πόσιμου νερού Η συστηματική, ορθολογική διαχείριση και η προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος είναι μία
από τις βασικές προτεραιότητες της πράσινης ανάπτυξη., Βασικές κατευθύνσεις για τη
διαχείριση και προστασία των υδάτινων πόρων αποτελούν η εκπόνηση σχεδίων για την
Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδάτινων Πόρων, οι μελέτες παρακολούθησης της ποιότητας των
επιφανειακών, θαλάσσιων και υπόγειων υδάτων, και η δημιουργία φραγμάτων με σκοπό την
εξοικονόμηση υδάτων και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 18
Μέχρι σήμερα τα έργα και δράσεις που έχουν υλοποιηθεί στην Περιφέρεια Ηπείρου στο
πλαίσιο εξοικονόμησης πόσιμου νερού παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί:
Σύνολο κατηγορίας ενέργειας 23.057.420Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Παράλληλα μέσω του ΕΠ Περιβάλλον χρηματοδοτήθηκε το έργο 'ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΛΕΕΛΕΓΧΟΥ-ΤΗΛΕΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΡΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΕΥΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ», που έχει άμεση σχέση με την
εξοικονόμηση πόσιμού νερού.
Από τα ανωτέρω συνάγεται το συμπέρασμα ότι στον τομέα της ύδρευσης της Περιφέρειας
Ηπεροτ έχουν σχεδιαστεί και τίθενται σε εφαρμογή σημαντικές επενδύσεις για
αποτελεσματική επίλυση των προβλημάτων ύδρευσης, καθώς και σειρά άλλων επενδύσεων
για τον περιορισμό των απωλειών στα δίκτυα ύδρευσης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 19
3.1.4.2. Εφαρμογή προγραμμάτων προστασίας για τα ποτάμια και τις λίμνες Από τις αρχές του 2000 σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στη χώρα μας έχουν
τεθεί οι βάσεις για μια τέτοια ολοκληρωμένη προσέγγιση, μέσω της Οδηγίας Πλαίσιο για τα
Νερά (2000/60/ΕΚ) και των επί μέρους θυγατρικών Οδηγιών. Άμεσος στόχος είναι να
σταματήσει άμεσα η υποβάθμιση της ποιότητας των νερών. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι
να αποκτήσουν ως το 2015 όλα τα νερά στην Ευρωπαϊκή Ένωση «καλή ποιότητα» που θα
ανταποκρίνεται σε αυστηρά οικολογικά και χημικά πρότυπα. Στην Περιφέρεια Ηπείρου,
πέραν των χαρακτηρισμένων ως ευαίσθητων αποδεκτών υπάρχουν σημαντικοί επιφανειακοί
και υπόγειοι υδατικοί πόροι για την προστασία των οποίων δεν έχουν προς το παρόν
θεσπισθεί περιβαλλοντικοί στόχοι.
Με τη "Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης –
Πρόγραμμα Καλλικράτης" οι εκ του νόμου 3199/2003 περί προστασίας και διαχείρισης των
Υδατικών πόρων προβλεπόμενες αρμοδιότητες επιμερίζονται μεταξύ της Κρατικής Διοίκησης
και των αιρετών Περιφερειών. Η Κρατική Διοίκηση επιφορτίζεται με την ευθύνη χάραξης της
στρατηγικής προστασίας και διαχείρισης και οι αιρετές περιφέρειες κυρίως με την υλοποίηση
του στρατηγικού σχεδιασμού. Ήδη μέσω του ΕΠ Περιβάλλον χρηματοδοτήθηκαν έργα που
αφορούσαν δράσεις προστασία και παρακολούθησης της ποιότητας υπόγειων –
επιφανειακών και παράκτιων υδάτων για το σύνολο της χώρας, επομένως και για την
περιοχή μελέτης με τελικό δικαιούχο την Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων του ΥΠΕΧΩΔΕ. Οι
δράσεις αυτές, έχουν άμεση σχέση με την εφαρμογή προγραμμάτων προστασίας για τα
ποτάμια και τις λίμνες της περιοχής μελέτης και έχουν εφαρμογή και στην περιοχή μελέτης.
Οι κύριες υδρολογικές λεκάνες στην περιοχή αναφορά του υπό διαμόρφωση Επιχειρησιακού
σχεδίου είναι οι λεκάνες του Αώου, του Καλαμά, του Άραχθου, του Λούρου, του Αχέροντα,
του Δρίνου, η κλειστή λεκάνη Ιωαννίνων και η κλειστή λεκάνη Μαργαριτίου. Υψηλές
συγκεντρώσεις αζώτου παρουσιάζονται στην πεδινή περιοχή στα βόρεια του Αμβρακικού
Κόλπου, στην οποία περιλαμβάνονται τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Πρέβεζας και της
Άρτας και το νότιο τμήμα των ποταμών Λούρου και Άραχθου. Αναλυτικότερα, στους
περισσότερους σταθμούς δειγματοληψίας και ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1998-1999 είχαν
καταγραφεί συγκεντρώσεις νιτρικών υψηλότερες του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου των 50
mg/L, οι οποίες τοπικά προσέγγιζαν και τα 100 g/L. Οι υψηλές αυτές συγκεντρώσεις νιτρικών
συνοδεύονταν σε αρκετές περιπτώσεις και από εξίσου υψηλές συγκεντρώσεις νιτρωδών (με
τοπικά μέγιστα υψηλότερα από 1 mg/L), γεγονός που υποδηλώνει ότι η ρύπανση δεν
βρίσκεται στο τελικό της στάδιο, αλλά εξελίσσεται και επομένως μπορεί δυνητικά να οδηγήσει
σε ακόμα μεγαλύτερες τιμές νιτρικών. Πράγματι σήμερα, κύρια πηγή ρύπανσης αποτελεί η
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 20
έντονη καλλιεργητική δραστηριότητα (εντατικές δενδροκαλλιέργειες και καλλιέργειες σιτηρών,
αραβόσιτου, λαχανικών κλπ.) στις πεδινές εκτάσεις στα νότια της περιοχής μελέτης, καθώς
και η κτηνοτροφία. Στους Νομούς Άρτας και Πρέβεζας υπάρχει μεγάλος αριθμός
βιομηχανιών μεταποίησης και συσκευασίας αγροτικών προϊόντων, οι οποίες διοχετεύουν τα
απόβλητά τους χωρίς καμία επεξεργασία στους ποταμούς Λούρο και Άραχθο. Ταυτόχρονα,
τα νερά των δύο αυτών ποταμών χρησιμοποιούνται για την άρδευση των καλλιεργειών στο
πεδινό τμήμα Άρτας - Πρέβεζας. Υψηλές συγκεντρώσεις όλων των ανόργανων μορφών του
αζώτου έχουν καταγραφεί και στην περιοχή του Ροδοτοπίου (βορειοδυτικά της πόλης των
Ιωαννίνων). Η νιτρορρύπανση που παρατηρείται στη θέση αυτή συνδέεται άμεσα με τη
γειτνίασή της με την παρακείμενη ΒΙΠΕ, καθώς και με τις αγροτικές καλλιέργειες και τις
κτηνοτροφικές μονάδες που υπάρχουν στη γύρω περιοχή.
Στις υπόλοιπες περιοχές της Περιφερείας και ειδικότερα νότια της Ηγουμενίτσας και στις
λεκάνες των ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, καθώς και στις εκβολές των ποταμών Λούρου
και Άραχθου, οι συγκεντρώσεις των νιτρικών, νιτρωδών και αμμωνιακών αλάτων είναι
ιδιαιτέρως χαμηλές. Το γεγονός αυτό, κυρίως όσον αφορά στις εκβολές του Λούρου και του
Άραχθου, θα πρέπει να συνδεθεί αφενός με τη μεγάλη παροχετευτικότητα των ποταμών και
αφετέρου με την αυτοπροστασία των προσχωματικών υδροφορέων, λόγω της παρουσίας
αργιλοπηλιτικών στρωμάτων σε μεγάλα τμήματα των παλαιών πλημμυρικών πεδίων στις
πεδιάδες.
Εργα αποχέτευσης – επεξεργασίας αστικών λυμμάτων καθώς και ορισμένα έργα
αντιπλημμυρικής προστασίας έχουν υλοποιηθεί μέσω του ΠΕΠ Ηπείρου, όπως
Σύνολο κατηγορίας ενέργειας 49.688.955Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Οι επιπτώσεις του τομέα της παραγωγής εμφιαλωμένου νερού στην περιοχή μελέτης είναι
περιορισμένες καθώς αυτός ο κλάδος συνδέεται με την εκμετάλλευση μεμονωμένων πηγών
ή γεωτρήσεων ύστερα από σχετικά άδεια. Το ποσοστό της ετήσιας καταναλισκόμενης
ποσότητας νερού ανέρχεται μόλις στο 11,8% της συνολικής βιομηχανικής ζήτησης.
Επομένως, η παραγωγή αποβλήτων του τομέα παραγωγής εμφιάλωσης νερού είναι
περιορισμένου υδραυλικού και ρυπαντικού φορτίου.
Οι υδρομορφολογικές πιέσεις που ασκεί ο τομέας της ενέργειας σχετίζονται με την
κατασκευή ταμιευτήρων για τις ανάγκες των υδροηλεκτρικών έργων και με τη λειτουργία των
ΜΥΗΕ. Οι υδρομορφολογικές πιέσεις που ασκούν τα μικρά υδροηλεκτρικά στην περιοχή
μελέτης δεν μπορούν γενικά να θεωρηθούν σημαντικές, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου:
- υπάρχει εξαιρετικά πυκνή χωροθέτησή τους,
- δημιουργούνται σημαντικοί ταμιευτήρες
- διαθέτουν μεγάλο μήκος αγωγού προσαγωγής
- προξενούν πολύ μεγάλη μείωση της παροχής (δεν υπάρχει επαρκής οικολογική
παροχή) για σχετικά μεγάλο μήκος υδατορεύματος..
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 24
Όσον αφορά στο καθεστώς αποχέτευσης των λυμάτων των ξενοδοχειακών μονάδων, τα
ξενοδοχεία της περιοχής είτε διαθέτουν τα λύματά τους σε Κεντρικά Αποχετευτικά Συστήματα
(ΚΑΣ), είτε διαθέτουν ίδιο σύστημα επεξεργασίας λυμάτων είτε έχουν βόθρους. Κάποιες
μονάδες διαθέτουν τα επεξεργασμένα λύματά τους είτε σε ίδιο αποδέκτη (έδαφος, ρέμα), είτε
τα χρησιμοποιούν για άρδευση πρασίνου είτε σε Κεντρικό Αποχετευτικό Σύστημα. Για εκείνες
τις μονάδες που συνδέονται με ΚΑΣ η πίεση αναφέρεται στην μονάδα επεξεργασίας λυμάτων
και αποτελεί σημειακή πίεση. Στις μονάδες που διαθέτουν ίδια συστήματα η εφαρμοζόμενη
πίεση στους υδατικούς πόρους είναι σημειακή και προφανώς εντονότερη στα σώματα εκείνα
που υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση μονάδων. Όσον αφορά στους βόθρους αυτοί μπορεί να
είναι στεγανοί (τα λύματα συλλέγονται και διατίθενται σε μονάδα επεξεργασίας λυμάτων που
δέχεται βοθρολύματα) είτε απορροφητικοί. Στους απορροφητικούς βόθρους η πίεση είναι
περισσότερο διάχυτης μορφής και επιβαρύνει κυρίως τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω η υιοθέτηση μιας σειρά δράσεων σχετικών με την
εξοικονόμηση του ύδατος, αλλά και τη διαχείριση των αποβλήτων, προς όφελος των
χρηστών και του, καθώς εν γένει και του κοινωνικού συνόλου της περιοχής αποτελεί μια
διαχειριστική ανάγκη της Περιφέρειας.
3.1.4.4. Προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, διαχείριση υδάτινων
πόρων Οι προστατευόμενες περιοχές της Περιφέρειας Ηπείρου μπορούν και πρέπει να
αποτελέσουν τοπικούς πόλους βιώσιμης ανάπτυξης. Η ορθολογική διαχείριση των
προστατευόμενων περιοχών προϋποθέτει την εφαρμογή ενός σχεδίου με συγκεκριμένους
στόχους και δράσεις, με σκοπό τη διατήρηση, βιώσιμη διαχείριση και ανάδειξη των
προστατευόμενων περιοχών, η οποία θα οδηγήσει στην αύξηση των τοπικών εισοδημάτων
και στην αντιμετώπιση του κοινωνικού και γεωγραφικού αποκλεισμού που παρατηρείται στις
περισσότερες από αυτές.
Για τον λόγο αυτό, σε εθνικό επίπεδο προωθείτε μία σειρά επενδύσεων με βασικούς άξονες
δραστηριότητας, τα έργα αποκατάστασης και προστασίας του φυσικού τοπίου καθώς και την
εκπόνηση εξειδικευμένων μελετών και σχεδίων διαχείρισης για την προστασία της χλωρίδας,
της πανίδας, και των οικότοπων.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται δράσεις προστασίας και διατήρησης φυσικού
περιβάλλοντος που έχουν υλοποιηθεί στην Περιφέρεια Ηπείρου στο πλαίσιο του ΕΠ
Περιβάλλον.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 25
Α/Α Τίτλος έργου Ταμείο Τελικός Δικαιούχος
1 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
ΕΤΠΑ ΥΠΕΧΩΔΕ - Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
2 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ 25 ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΑΣΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ
ΕΤΠΑ ΥΠΕΧΩΔΕ - Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
3
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 69 ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΤΟΥΣ ΩΣ ΖΩΝΩΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ
ΕΤΠΑ ΥΠΕΧΩΔΕ - Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
4 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΡΥΜΩΝ ΒΙΚΟΥ - ΑΩΟΥ ΚΑΙ ΠΙΝΔΟΥ
ΕΤΠΑ
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧ/ΣΗΣ ΕΘΝ. ΔΡΥΜΩΝ ΒΙΚΟΥ-ΑΩΟΥ & ΠΙΝΔΟΥ
5 ΛΕΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ
7 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΑΧΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑΜΑ ΕΤΠΑ
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΑΧΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑΜΑ
8 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΕΤΠΑ
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ
Πηγή: ΥΠΕΚΑ 2009«Εκθεση Περιβαλλοντικών Δράσεων & Εργων του Κοιτοτικού Πλαισίου Στήριξης και των Κοινοτικών
Πρωτοβουλιών & του Ταμείου Συνοχής της προγραμματικής περιόδου 2000-2006»
3.1.4.5. Προστασία και ανάπτυξη δασών, εκπόνηση δασοπονικού σχεδίου για κάθε
δασικό σύμπλεγμα, κατάρτιση δασικών χαρτών, σύνταξη δασολογίου Βασική πολιτική της Πράσινης Ανάπτυξης αποτελεί αφενός η προστασία και διατήρηση του
δασικού οικοσυστήματος και αφετέρου η χρήση του ως μοχλό ανάπτυξης και τόνωσης της
οικονομικής δραστηριότητας.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται δασικά έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί από το
ΠΕΠ Ηπείρου και συμβάλουν στην προστασία και ανάπτυξη δασών της περιοχής.
ΕΡΓΑ / ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΛΗΓΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΟΥΣ ΣΕ 629.390
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 26
ΕΡΓΑ / ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣΠΕΡΙΟΧΕΣ Ο.Π.Α.Α.Χ.
Βελτίωση αντιπυρικών δασικών δρόμων των Δημοτικών Διαμερισμάτων Κλεισούρας-Ανωγείου του Νομού Πρέβεζας 2002 58.700ΔΑΣΩΣΗ ΜΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Ο.Π.Α.Α.Χ. 20.598ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ,ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Κ.Λ.Π ΕΡΓΑ (ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ) ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΚΟΝΙΤΣΑΣ 2004 204.000ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΕΤΟΥΣ 2003 287.690ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2003 Ν. ΑΡΤΑΣ 315.510ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣIKΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ, ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΙ ΔΑΣΩΝ, ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ Κ.ΛΠ. ΕΡΓΑ 2003 Ν. ΑΡΤΑΣ 95.369ΕΡΓΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΠΩΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ, ΕΡΓΩΝ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΝΕΡΟΥ Π.Χ. ΥΔΑΤΟΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΚΛΠ ΕΡΓΩΝ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2003 1.065.358ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΔΡΟΜΟ Β΄ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΒΟΒΟΥΣΑ - ΒΑΛΙΑ ΣΑΣΑ - ΜΑΥΡΗ ΠΕΤΡΑ ΣΤΟ Δ.Δ. ΒΟΒΟΥΣΑΣ 96.300ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ν .ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2002 409.663ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΜΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ ΣΕ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥΣ 458.393ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2003 143.351ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΛΗΓΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΟΥΣ 710.849ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΥΛΛΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ- ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ 1.202.800ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΕΝΤΕ (5) ΥΔΑΤΟΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΑΪΣΤΑΣ, ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ 100.000ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ "ΜΑΥΡΟΛΑΓΚΑΔΟ" ΤΟΥ Δ.Δ. ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΥ ΣΥΡΡΑΚΟΥ, ΔΗΜΟΥ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 138.000ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΜΕ ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΕΡΓΑ ΟΠΩΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΕΡΓΑ ΕΤΟΥΣ 2004 45.269ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ "ΖΟΡΚΟΥ-ΚΕΡΑΣΟΧΩΡΙ-ΜΠΟΤΕΪΚΑ-Α. ΝΙΚΟΛΑΟΣ" Ν. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2004 50.428ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΑΣΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ "ΓΙΑΝΝΙΩΤΗ-ΙΤΙΕΣ-ΚΟΡΩΡΑ" ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΓΑΒΡΟΓΟΥ 159.242ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΚΟΜΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΛΗΓΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΟΥΣ. (Β΄ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ) 300.596ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΜΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ ΣΕ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Ή ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥΣ (Β΄ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ) 1.471.166
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 27
ΕΡΓΑ / ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΗ "ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ" ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΠΕΣΟΒΟΥ - ΚΟΥΚΟΥΛΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΥΜΦΗΣ 42.275Κατασκευή τεχνικών έργων στο χείμαρρο΄΄Κομποταίο΄΄ Δ.Δ. Κομποτίου, Δήμου Κομποτίου 686.202ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΔΩΝ, ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΔΑΣΩΝ, ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΚΛΠ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2002 252.755Κατασκευή τεχνικών έργων χείμαρρου στη θέση ΄΄Γιαννίτσι΄΄ Δ.Δ. Βουργαρελίου, Δήμου Αθαμανίας 92.422Κατασκευή τεχνικών έργων στο χειμαρροπόταμο ΄΄Σαραντάπορο΄΄ στα Δ.Δ. Παλαιοκάτουνου και Κάτω Αθαμανίου, Δήμου Αθαμανίας 338.374Βελτίωση δασικού δρόμου ΄΄Διασέλα Ράμιας - Πάτερ Κοσμάς΄΄, Δημοσίου Δάσους Ράμιας 421.415Βελτίωση δασικού δρόμου ΄΄Σκουληκαριά - Φλωρέικα΄΄, Δημοσίου Δάσους Γαβρόγου 327.328Κατασκευή τεχνικών έργων (2 και 3 φράγμα) στο χείμαρρο ΄΄Μουζάκι΄΄, κοινότητας Θεοδωριάνων Νομού ρτας 214.840Δασοτεχνική διευθέτηση κεντρικής κοίτης χείμαρρου Κοφρύτου (1 και 2 φράγμα) Δ.Δ. Αθαμανίου, Δήμου Αθαμανίας 286.118ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ- ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΓΡΙΩΝ ΑΛΟΓΩΝ ΟΡΟΣΕΙΡΑΣ ΣΟΥΛΙΟΥ 261.000ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Η ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΑΝΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΔΩΝ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2001 195.528ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2001 ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 140.365ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ2001ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΚΟΝΙΤΣΑΣ 256.812ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2001 165.870ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ, ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΔΑΣΩΝ ,ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ Κ.Λ.Π ΕΡΓΑ ΕΤΟΥΣ 2001,ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΚΟΝΙΤΣΑΣ 90.449ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2001 402.487ΕΡΓΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΝΙΔΑΣΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΤΑΕΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΕΤΟΥΣ 2001 41.452ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ ,ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΔΑΣΩΝ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ Κ.Λ.ΠΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟ2001,ΔΑΣΑΡΧΕΙΟΥ ΜΕΤΣΟΒΟΥ 35.466ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ,ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ ΚΛΠ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΚΛΠ 2001 Ν.ΑΡΤΑΣ 253.733ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ν.ΑΡΤΑΣ 2001 125.108EΡΓΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΝΙΔΑΣ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΜΕ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ,ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΕΝΤΡΩΝ, ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΕΣ ΦΩΛΙΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ) Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΕΤΟΥΣ 2001 148.382ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ Η ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΑΝΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΔΩΝ ,ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΎΝ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΙΑΣ ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 300.532
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 28
ΕΡΓΑ / ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ ,ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΔΑΣΩΝ, ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 363.631ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΤΙΔΙΑΒΡΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟY ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2002 - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΧΕΙΜΑΡΡΟ "ΑΛΜΥΡΟΛΑΓΚΑΔΟ" Δ.Δ. ΚΑΤΩ ΛΙΠΠΑΣ ΔΗΜΟΥ ΣΕΛΛΩΝ 73.653ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΔΩΝ,ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥΣ ΔΑΣΩΝ,ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ Κ.Λ.Π ΕΡΓΑ ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΚΟΝΙΤΣΑΣ 2002 141.709ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Ο.Π.Α.Α.Χ. 368.571
Σύνολο κατηγορίας ενέργειας 13.989.154Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Από τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα συνάδετε το συμπέρασμα ότι οι δράσεις που έχουν
υλοποιηθεί στην περιοχή μελέτης έχουν σκοπό την κινητοποίηση επενδύσεων για τη
βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του δασικού τομέα μέσω της αύξησης της αξίας των
δασοκομικών προϊόντων, και τη δημιουργία εγκαταστάσεων δασικής αναψυχής.
3.1.4.6. Ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με μείωση της
παραγωγής τους, ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση υλικών Η νέα Οδηγία πλαίσιο 2008/98/EK, η οποία δεν έχει ενσωματωθεί ακόμα στο ελληνικό δίκαιο,
θεσπίζει την ιεραρχία δράσεων για το σχεδιασμό της διαχείρισης των απορριμμάτων
(πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση, διάθεση), προβλέπει τη θέσπιση
στόχων πρόληψης της παραγωγής των απορριμμάτων μέχρι το 2014, προβλέπει τη χωριστή
συλλογή υλικών όπως τουλάχιστον το χαρτί, μέταλλα, πλαστικό, γυαλί από το 2015 και θέτει
τους εξής στόχους ανακύκλωσης:
έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των
υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί
από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα
αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ’
ελάχιστον στο 50 % ως προς το συνολικό βάρος των παραγόμενων αποβλήτων.
έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η
ανάκτηση των αποβλήτων εκσκαφών κατασκευών και κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.)
πρέπει να αυξηθεί κατά 70 % τουλάχιστον ως προς το βάρος.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 29
Αναφορικά με τα Βιολογικά7 απόβλητα, η Οδηγία δεν επιβάλει ποσοτικούς στόχους αλλά
προτρέπει (άρθρο 22) :
Την ξεχωριστή συλλογή τους με στόχο την κομποστοποίηση ή την αναερόβια
επεξεργασία τους
Την επεξεργασία του οργανικού κλάσματος με γνώμονα την προστασία του
περιβάλλοντος
Τη χρήση περιβαλλοντικά ασφαλών προϊόντων από την επεξεργασία των οργανικών
αποβλήτων
Επομένως, η Οδηγία πλαίσιο θέτει το στόχο της ανακύκλωσης του 50% των οικιακών και
ενδεχομένως άλλης προέλευσης απορριμμάτων στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι
παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, καθώς και την χωριστή συλλογή τεσσάρων (4)
υλικών.
Από τα προαναφερθέντα καθιστάτε σαφές ότι η υιοθέτηση και η εφαρμογή ενός
ολοκληρωμένου σύγχρονου συστήματος διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην
Περιφέρεια Ηπείρου, αποτελεί άμεση προτεραιότητα με διαστάσεις περιβαλλοντικές,
αναπτυξιακές και προστασίας της δημόσιας υγείας.
Για τον σκοπό αυτό στο πλαίσιο διερεύνησης των διαθέσιμων τεχνολογιών επεξεργασίας
ΑΣΑ για την Περιφέρεια Ηπείρου που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ενδιάμεσης
Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας, ένα βασικό στοιχείο της στρατηγική που προτάθηκε
είναι ο συνδυασμός Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) οργανικών, εντύπου υλικού και υλικών
συσκευασίας, προκειμένου να καλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις που θέτει η Εθνική και
Κοινοτική Νομοθεσία σχετικά με τα ποσοστά ανακύκλωσης και εκτροπής που πρέπει να
επιτευχθούν. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ρευμάτων που θα πρέπει να συλλέγονται και να
επεξεργάζονται /ανακυκλώνονται με ΔσΠ, προέρχεται από τα καταστήματα και τα εστιατόρια.
Μάλιστα σύμφωνα με τα πορίσματα της εν λόγω μελέτης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος
στην ανάπτυξη των συστημάτων ΔσΠ και κυρίως του οργανικού, του οποίου η δοκιμαστική
εφαρμογή εκτιμάται ότι θα πρέπει να ξεκινήσει το 2013, παρέχοντας με αυτό το τρόπο
αρκετό χρόνο ώστε να σχεδιαστεί ορθά και αποτελεσματικά η επίτευξη του στόχου για το
έτος 2020.
Σήμερα στην Περιφέρεια Ηπείρου λειτουργεί ένα (1) Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων
7 Ορισμός σύμφωνα με την 98/2008: τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα απορρίμματα τροφών και
μαγειρείων από σπίτια, εστιατόρια, εγκαταστάσεις ομαδικής εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής και τα συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 30
Υλικών, με δυναμικότητα επεξεργασίας περίπου 30.000 τόνων αποβλήτων ετησίως.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕΑΑ (2010), ο πληθυσμός εντός της περιοχής του προγράμματος
τον Δεκέμβριο του 2009 ήταν 132.114 κάτοικοι, ήτοι το 37% του πληθυσμού της Περιφέρειας.
Το σύνολο των Δήμων που εξυπηρετούνται από το εν λόγω ΚΔΑΥ το 2009 διαθέτουν 1.795
κάδους, έξι (6) οχήματα και συνολικά ανακτούν 2.422 απόβλητα συσκευασίας και έντυπου
χαρτιού. Το ΚΔΑΥ είναι εξοπλισμένο με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό διαλογής,
συμπίεσης δεματοποίησης και τυποποιίησης ανακυκλώσιμων προϊόντων, και έχει
δυνατότητα διαλογής διαφόρων υλικών συσκευασίας όπως χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο,
λευκοσίδερο και γυαλί που προέρχεται από το πρόγραμμα ανακύκλωσης σε ΟΤΑ και
εμπορικές επιχειρήσεις.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται έργα διαχείρισης απορριμμάτων που έχουν
χρηματοδοτηθεί από το ΠΕΠ Ηπείρου και συμβάλουν στην ολοκληρωμένη διαχείριση των
στερεών αποβλήτων της περιοχής.
ΕΡΓΑ –ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΔΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ 16.850ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ 66.448Προμήθεια Εξοπλισμού Διαχείρισης Απορριμμάτων 129.948ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ 1ης ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ (Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 11.255.000ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΩΡΩΝ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ "ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ" ΚΑΙ "ΓΩΝΙΑ" ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 410.550ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ Χ.Υ.Τ.Α. ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 838.345ΒΕΛΤΙΩΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΧΥΤΑ 3ης ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 5.415.689ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΔΥΟ (2) ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ 186.747
Σύνολο κατηγορίας ενέργειας 18.319.578Πηγή: ΟΠΣ ΕΡΓΟΡΑΜΑ – Ενταγμένα έργα ανά κατηγορία ενέργειας ΠΕΠ Ηπείρου –(Καταχωρημένα
έργα έως 05-02-2009)
Επιπλέον, στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται ορισμένες παρεμβάσεις για την
διαχείριση των στερεών αποβλήτων που έχουν υλοποιηθεί και έχουν εφαρμογή και στην
περιοχή μελέτης στο πλαίσιο του ΕΠ Περιβάλλον.
Νο Τιτλος εργου Ταμείο Τελικός Δικαιούχος
1 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΧΑΔΑ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΕΚΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΤΠΑ
ΔΗΜΟΣ ΕΚΑΛΗΣ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
2 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΑΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ ΕΤΠΑ ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ Ν.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
8 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΠΟΔΟΜΗΣΙΜΟΥ ΚΛΑΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΤΠΑ
ΥΠΕΧΩΔΕ - Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
9 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΧΥΤΑ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
ΕΤΠΑ
ΥΠΕΧΩΔΕ - Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Πηγή: ΥΠΕΚΑ 2009«Εκθεση Περιβαλλοντικών Δράσεων & Εργων του Κοιτοτικού Πλαισίου Στήριξης και των Κοινοτικών
Πρωτοβουλιών & του Ταμείου Συνοχής της προγραμματικής περιόδου 2000-2006»
3.1.4.7. Στροφή στις μεταφορές με μέσα σταθερής τροχιάς – σιδηρόδρομος και στα μέσα μαζικής μεταφοράς γενικότερα
Στο πλαίσιο της Πράσινης Ανάπτυξης επιδιώκεται η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, η
οποία περιλαμβάνει δράσεις και παρεμβάσεις που στοχεύουν στην εφαρμογή βιώσιμων
μεταφορικών συστημάτων. Ένας από τους βασικούς άξονες της βιώσιμης κινητικότητας είναι
και η βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας στο πλαίσιο της οποίας και η Περιφέρεια Ηπείρου
έχει εφαρμόζει πρόγραμμα επενδύσεων που συμβάλλουν στη μείωση των ρύπων και τη
βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς επιτρέπουν τη μαζική μετακίνηση με χαμηλά επίπεδα
ρύπων, συμβάλλοντας παράλληλα στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης των πόλεων
της.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 32
Παρ΄όλα αυτά στον τομέα των μεταφορών και ιδίως όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας
στην Περιφέρεια Ηπείρου, χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω βήματα:
- Ορθολογική, επιλεκτική και βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων μέσων μεταφοράς
(περπάτημα, ποδήλατο, χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς, εκμετάλλευση της βέλτιστης
μεταφορικής ικανότητας ενός οχήματος μεταφοράς)
- Χρήση οχημάτων τα οποία ενσωματώνουν τεχνολογίες υψηλής απόδοσης (υψηλή
απόδοση σημαίνει καλύτερη εκμετάλλευση της καταναλισκόμενης ενέργειας, παραλαβή
περισσότερης ωφέλιμης ενέργειας από την ούτως ή άλλως καταναλισκόμενη)
- Οικολογική/ οικονομική οδήγηση με την έννοια της ελαχιστοποίησης της
καταναλισκόμενης ενέργειας ανά επιβάτη και χιλιόμετρο διανυθείσας απόστασης (χρήση
μεγάλης σχέσης μετάδοσης που συνδέεται με χαμηλές στροφές κινητήρα και κατά το
δυνατόν σταθερή ταχύτητα χωρίς απότομες αυξομειώσεις)
προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και να επέλθει αύξηση
της βιωσιμότητας των ενεργειακών πόρων σε επίπεδο Περιφέρειας.
Ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι στην Περιφέρεια Ηπείρου η ζήτηση για τα βιοκαύσιμα8
αυξάνεται καθώς αυξάνεται η παγκόσμια ανησυχία για τις κλιματικές αλλαγές. Ειδικότερα όσον
αφορά την περιοχή μελέτης, η παραγωγή των βιοκαυσίμων είναι δυνατή μέσα από την
καλλιέργεια πολλών φυτικών ειδών, όπως φυτικά σάκχαρα από καλαμπόκι και ζαχαροκάλαμο
που παράγουν βιοαιθανόλη μέσα από διαδικασία ζύμωσης. (βλέπε. §3.3.2.6. BIOSIS στο
πλαίσιο Interreg ΙΙΙ).
3.1.4.8. Αστική ανάπλαση, δημιουργία ελεύθερων χώρων πρασίνου στις πόλεις Στο πλαίσιο της πολιτικής για την αναβάθμιση του αστικού χώρου και την αποτροπή της
διάχυσης της πόλης μέσω συνεχών επεκτάσεων, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην αστική
ανάπλαση. Μέσω της πολιτικής αυτής η Περιφέρεια Ηπείρου προωθεί σειρά δράσεων που
σκοπό έχουν την εκτέλεση σειράς έργων αστικής ανάπλασης για την ανάδειξη και τον
εξωραϊσμό αστικών περιοχών. Συγκεκριμένα έχουν ήδη δρομολογηθεί σημαντικές επενδύσεις
αστικών αναπλάσεων και προβλέπεται να δρομολογηθούν και άλλες.
8 Σε μια προσπάθεια να προωθήσει την χρήση των βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε την κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ. Επίσης η νομοθεσία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίσουν ότι μια ελάχιστη αναλογία βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων διατίθεται στις αγορές τους, αναλογία η οποία για το 2005 ορίζεται στο 2 %, υπολογιζόμενη βάσει του ενεργειακού περιεχομένου, επί του συνόλου της βενζίνης και του πετρελαίου ντίζελ που διατίθεται στις αγορές τους προς χρήση στις μεταφορές. Η αναλογία αυτή οφείλει να αυξηθεί στο 5.75% έως το τέλος του 2010. Η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2005 ενσωμάτωσε την οδηγία αυτή στην εθνική νομοθεσία. Η Ελλάδα δεν κατάφερε να επιτύχει το στόχο του 2% στο τέλος του 2005 ενώ αμφιβολίες εκφράζονται για το κατά πόσο θα επιτευχθεί και ο στόχος για το 2010.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 33
Επιπλέον όσον αφορά τα έργα που έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί από το ΠΕΠ Ηπείρου και
συμβάλουν στην ανάπλαση και αξιοποίηση της περιοχής, στον πίνακα που ακολουθεί
παρουσιάζονται τα σημαντικότερα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 34
ΕΡΓΑ – ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΟΡΜΟΥ
ΠΑΡΓΑΣ 730.110
ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΛΙΜΝΗΣ
ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2.358.872
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΡΚΟΥ ΠΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 700.000
ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗΣ
ΤΑΦΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 968.760
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΑΠΟ ΤΙΣ
ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΤΕΛ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ Ε.Ο. ΑΝΤΙΡΙΟΥ -
ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 630.974
ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΚΑΙ ΝΕΑ ΧΡΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΦΑΓΕΙΩΝ
Πηγή: ΥΠΕΚΑ 2009«Εκθεση Περιβαλλοντικών Δράσεων & Εργων του Κοιτοτικού Πλαισίου Στήριξης και των Κοινοτικών
Πρωτοβουλιών & του Ταμείου Συνοχής της προγραμματικής περιόδου 2000-2006»
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 39
Διάγραμμα: Κατανομή Περιβαλλοντικών Δράσεων ΕΠ Περιβάλλον ανά θεματική Ενότητα
Κατανομή Περιβαλλοντικών δράσεων ΕΠ Περιβάλλον ανά θεματική Ενότητα
25%
5%
14%3%
2%2%
0%1%0%
1%15%
32%
Αναπλάσεις & Παρεμβάσεις Ανάδειξης και Προστασίας Αστικού & Δομημένου ΠεριβάλλοντοςΒιολογικές Καλλιέργειες –- Προστασία από Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ) - Προστασία Δασών – Περιβαλλοντικές Δράσεις στον Τομέα της ΓεωργίαςΔιαχείριση ΥδάτωνΕυαισθητοποίηση – Πληροφόρηση – ΕνημέρωσηΘεσμοί & Μηχανισμοί Περιβαλλοντικής ΠολιτικήςΟικολογική Σήμανση Προϊόντων (Ecolabel) – Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (EMAS, Σειρά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14000)Περιβαλλοντική ΕκπαίδευσηΠολιτική Προστασία – Προστασία από Βιομηχανικά Ατυχήματα Μεγάλης ΈκτασηςΠροστασία Ατμοσφαιρικού ΠεριβάλλοντοςΣτερεά ΑπόβληταΦύση – Διαχείριση ΒιοτόπωνΧωροταξία & Πολεοδομία
Από τα στοιχεία του ανωτέρω διαγράμματος, συμπεραίνουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό
(30,86%) του ΕΠ Περιβάλλον έχει κατανεμηθεί σε έργα που αφορούν στη θεματική Ενότητα
Φύση – Διαχείριση Οικοτόπων. Αμέσως μετά έρχεται η θεματική ενότητα της Διαχείρισης
Υδάτων με ποσοστό 24,72%. Ακολουθούν οι θεματικές ενότητες Διαχείριση Αποβλήτων και
Αναπλάσεις & παρεμβάσεις ανάδειξης και προστασίας αστικού & δομημένου περιβάλλοντος
με ποσοστό με 14,82% και 13,57% αντίστοιχα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 40
Διάγραμμα: Κατανομή Περιβαλλοντικών Δράσεων ΠΕΠ Ηπείρου ανά θεματική Ενότητα
Κατανομή Περιβαλλοντικών δράσεων ΠΕΠ Ηπείρου ανά θεματική Ενότητα
37%
6%39%
1%
13%2% 2%
Αναπλάσεις & Παρεμβάσεις Ανάδειξης και Προστασίας Αστικού & Δομημένου ΠεριβάλλοντοςΒιολογικές Καλλιέργειες –- Προστασία από Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ) - Προστασία Δασών – Περιβαλλοντικές Δράσεις στον Τομέα της ΓεωργίαςΔιαχείριση ΥδάτωνΕυαισθητοποίηση – Πληροφόρηση – ΕνημέρωσηΣτερεά ΑπόβληταΦύση – Διαχείριση ΒιοτόπωνΧωροταξία & Πολεοδομία
Όσον αφορά το ΠΕΠ Ηπείρου, το μεγαλύτερο μέρος των περιβαλλοντικών πόρων του
κατευθύνεται σε έργα διαχείρισης υδατικών πόρων (39%), ενώ το 37% των περιβαλλοντικών
πόρων του Προγράμματος επενδύεται σε έργα αναπλάσεων και προστασίας του αστικού και
δομημένου περιβάλλοντος.
Αλλά έργα που έγιναν κατά την 3η Προγραμματική Περίοδο με περιβαλλοντική διάσταση στην
Περιφέρεια Ηπείρου είναι:
- Η εφαρμογή μέτρων προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων και γενικότερα τα
θέματα παρεμβάσεων σε περιοχές δικτύου Natura 2000, ιδιαίτερα των προγραμμάτων
που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης
- Η μεταχείριση και παρακολούθηση γενετικά τροποποιημένων προϊόντων και οργανισμών
που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 41
- Tα έργα πρόληψης και προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων από πυρκαγιές και
άλλες φυσικές καταστροφές.
- H ενίσχυση ασφάλειας προστατευόμενων περιοχών από φυσικούς ή άλλους κινδύνους
- H προώθηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που αφορά σε δικαιούχους
γεωργούς και για ίδια κατανάλωση, στο πλαίσιο του Άξονα 3, του ΠΑΑ.
- Oι επενδύσεις στο σύνολο της χώρας που αφορά σε μονάδες παραγωγής ΑΠΕ για την
πώληση ενέργειας στην αγορά, από το ΕΤΠΑ.
- H ενίσχυση τεχνολογιών και προϊόντων για την προστασία της στοιβάδας του όζοντος
που αφορά παρεμβάσεις αποκλειστικά σε επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις
(ζωικής και φυτικής παραγωγής) καθώς και των επιχειρήσεων σχετιζομένων με την
πρώτη μεταποίηση ορισμένων προϊόντων
- Oι παρεμβάσεις για την προστασία της στοιβάδας του όζοντος, μέσω της παροχής
στρεμματικών ενισχύσεων, στο πλαίσιο εφαρμογής γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων.
- Οι παρεμβάσεις σχετικές με την οριοθέτηση, καταγραφή και αποτύπωση δασών και
δασικών εκτάσεων, από το ΕΓΤΑΑ.
Μετά από αυτήν την συνοπτική παρουσίαση στις παρεμβάσεις των Επιχειρησιακών
Προγραμμάτων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου, ακολούθως παρουσιάζονται
Επιχειρησιακά Προγράμματα που η υλοποίηση τους βρίσκεται σε εξέλιξη και που συνδέονται
με τις αρχές της Πράσινης Ανάπτυξης.
3.2.1. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ) Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013» αποτελεί το
Τομεακό Πρόγραμμα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007 - 2013 (ΕΣΠΑ) για
το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη. Στρατηγικός στόχος του προγράμματος είναι η
προστασία, αναβάθμιση και αειφορική διαχείριση του Περιβάλλοντος ώστε να αποτελέσει το
υπόβαθρο για την προστασία της δημόσιας υγείας, την άνοδο της ποιότητας ζωής των
πολιτών καθώς και βασικό παράγοντα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Για την περίοδο 2007-2013, στόχος δεν είναι απλώς η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής
νομοθεσίας της ΕΕ στην εθνική νομοθεσία, αλλά η επίτευξη πραγματικής σύγκλισης με το
ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό «κοινοτικό κεκτημένο», έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι
πραγματικές ανάγκες όσον αφορά την περιβαλλοντική προστασία και την ανάπτυξη ενός
μοντέλου που θα οδηγήσει στην αειφόρο ανάπτυξη.
Οι κύριες περιβαλλοντικές παρεμβάσεις στην Ελλάδα για την περίοδο 2007-2013 σχετίζονται
με την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την ορθολογική χρήση των
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 42
υδατικών πόρων, τις σύγχρονες εγκαταστάσεις λυμάτων, την προστασία των φυσικών
πόρων και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών κινδύνων (π.χ.
απερήμωση, ξηρασία, πυρκαγιές και πλημμύρες, θαλάσσια ρύπανση). Το πρόγραμμα θα
συμβάλει στην οικονομική μεγέθυνση μέσω της αποτελεσματικότερης χρήσης των πόρων,
όπως η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση των στερεών αποβλήτων. Το
πρόγραμμα θα υποστηρίξει παρεμβάσεις οι οποίες, εκτός από τις επενδύσεις στους τομείς
της ενέργειας και των μεταφορών, οι οποίες θα καλυφθούν από άλλα εθνικά προγράμματα,
θα συμβάλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Στο πρόγραμμα αυτό ορίζονται έντεκα προτεραιότητες· πέντε από αυτές εμπίπτουν στο
Ταμείο Συνοχής και έξι στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Ειδικότερα:
Α. Ταμείο Συνοχής:
Προτεραιότητα 1 - Ατμοσφαιρικό περιβάλλον και αστικές μεταφορές, κλιματική αλλαγή,
ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ)
Προτεραιότητα 2 - Προστασία και διαχείριση υδατικών πόρων
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 55
Βελτίωση -Ασφαλτόστρωση Επαρχιακού Οδικού Δικτυού Δήμων Κόνιτσας και Μαστοροχωριων
Εσωτερική οδοποιία Δ.Δ. Πραμαντων
Ολοκλήρωση Εργασιών Προσβάσεων στη Γέφυρα Φούρκας
Κατασκευή Γέφυρας στο Δ.Δ. Πουρνιας
Κατασκευή Γέφυρας Επί Της 38ης Επαρχιακής Οδού, στο Δ.Δ. Γοργοπόδαρου
Κατασκευή Γέφυρας 37ης Επαρχιακής Οδού Προς Αμάραντο
Μ1.2 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ
Εξοπλισμός Τελωνείων Περιφέρειας Ηπείρου
Κατασκευή Μεθοριακού Σταθμού Σαγιάδας (Β' Φάση)
Α.Π.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Μ 2.1 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΕΩΝ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Μ.Μ.Ε.
Επιχειρηματικές Αποστολές και Εκθέσεις
Στήριξη Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στον Εμπορικό και Οργανωτικό Τομέα και Ενίσχυση Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών για την Αξιοποίηση Επενδυτικών Ευκαιριών στην Αλβανία
Δράσεις Προώθησης & Υποστήριξης Θεματικού Τουρισμού για την Ανάπτυξη της Επιχειρηματικής Συνεργασίας στη Διασυνοριακή Περιοχή
Αποκατάσταση Ι.Μ. Αγίας Παρασκευής Παλαιοσελιου Κόνιτσας
Ανάπτυξη Συνεργασίας και Διάχυση Γνώσης Εκπαιδευτικών και Ερευνητικών Τμημάτων για τη Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής και την Προώθηση της Οικονομικής Ανάπτυξης
Η Κοινή Αρχιτεκτονική Κληρονομία των Αρχοντικών Σπιτιών της Ηπείρου και της Νότιου Αλβανίας
INTERSAFE: Διδασκαλία και Ερευνά στην Πληροφορική με Εφαρμογές στη Δημόσια
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 56
Ερευνητική Συνεργασία και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στον Ελληνικό Πολιτισμό και την Κοινή Πολιτισμική Ταυτότητα
Πρόγραμμα Συνεργασίας, Ερευνάς και Εκπαίδευσης, Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων για την Κοινή Προώθηση των Εφαρμογών Ξένων Γλωσσών, της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Επιχειρηματικότητας στην Διασυνοριακή Περιοχή Ελλάδας – Αλβανίας
Μ 2.3 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
Έργα Ύδρευσης-Αποχέτευσης Δήμου Ηγουμενίτσας
Έργα Ύδρευσης-Αποχέτευσης Δήμου Αχέροντα
Δίκτυο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης και Προστασίας των Διασυνοριακών Υδατίνων Οικοσυστημάτων
Διαχείριση και Προστασία των Φυσικών Οικοσυστημάτων του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου
Μ 2.4 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ
Δεν υπάρχουν έργα ενταγμένα στο Μέτρο 2.4 που να αφορούν την Περιφέρεια Ηπείρου
Μ 2.5 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Βελτίωση των Δυνατοτήτων του Ανθρωπινού Δυναμικού των Διασυνοριακών Περιοχών: Ευρωπαϊκή Ακαδημία Στα Ιωάννινα και στον Αυλώνα
Συνεργασία Ελλάδας – Αλβανίας Για Την Ενίσχυση Των Δεξιοτήτων Των Στελεχών Δημοσίας Υγεία
Τηλεϊατρικές Και Τηλευγειονομικες Υπηρεσίες Κατά Μήκος Των Συνόρων Με Την Αλβανία
Διασυνοριακό Κέντρο Επιδημιολογικών Ερευνών και Ενημέρωσης για την Πρόληψη και Έλεγχο Μεταδιδομένων Νοσημάτων και Εξαρτησιογονων Ουσιών
Διασυνοριακά Προγράμματα Επιμόρφωσης Στελεχών Και Υπάλληλων του Δημοσίου & Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα σε Θέματα Νέων Τεχνολογιών, Τοπικής Ανάπτυξης και Διασυνοριακής Συνεργασίας, Δήμος Λάκας Σουλίου
Διασυνοριακά Προγράμματα Επιμόρφωσης Στελεχών και Υπάλληλων του Δημοσίου & Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα σε Θέματα Νέων Τεχνολογιών, Τοπικής Ανάπτυξης και Διασυνοριακής Συνεργασίας, Δήμος Σελλών Σουλίου
Φορητό Σύστημα Τηλεϊατρικής για την Έγκαιρη Διάγνωση της Ανώμαλης Ενδομήτριας Αιμορραγίας και Υποτονικότητας στην Έλληνα-Αλβανική Μεθόριο
Διασυνοριακή Συνεργασία και Πρόγραμμα Κατάρτισης των Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία
εισφορές διανομέων ενέργειας, των διαχειριστών δικτύων διανομής και των επιχειρήσεων
λιανικής πώλησης ενέργειας, άλλα τέλη και ειδικά πρόστιμα), β) χρηματοδοτήσεις από
προγράμματα και πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεθνείς οργανισμούς, γ)
κέρδη, τόκοι ή άλλα έσοδα που προέρχονται από τη συμμετοχή του Πράσινου Ταμείου σε
άλλα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, δ) χορηγίες και δωρεές από φυσικά ή νομικά
πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ε) έσοδα από τη διαχείριση, εκμετάλλευση και
αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του, στ) επιχορηγήσεις από τον Κρατικό
Προϋπολογισμό και χρηματοδοτήσεις από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και κάθε
άλλο έσοδο από νόμιμη αιτία.
3.2.8. Πρόγραμμα Intelligent Energy Europe (IEE) Το Πρόγραμμα Intelligent Energy Europe (IEE) συνεισφέρει στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για
την Ενέργεια 2020 και διευκολύνει την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 61
Ενεργειακή Αποδοτικότητα και της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ για την προώθηση της χρήσης των
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Αποτελεί το κύριο εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των μη
τεχνολογικών εμποδίων στη διάδοση της Ενεργειακής Αποδοτικότητας και την προώθηση
της χρήσης των ΑΠΕ σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών.
Ενδεικτικοί τύποι δράσεων που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα είναι, μεταξύ άλλων, η
ευρωπαϊκή ανταλλαγή εμπειριών/τεχνογνωσίας, η διάδοση καλών πρακτικών, η ενίσχυση
θεσμικής και διοικητικής ικανότητας, η εκπαίδευση και επιμόρφωση, η δημιουργία προτύπων
και προδιαγραφών κα.
Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός της τρέχουσας Πρόσκλησης η οποία λήγει 12 Μαίου 2011
ανέρχεται στα 67 εκ. €. Προς το παρόν δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής των
προτάσεων που θα ενταχθούν στο Πρόγραμμα και εως εκ τούτου δεν είναι διαθέσιμη η
πληροφορία για τον βαθμό συμμετοχής της Περιφέρεια Ηπείρου στο πρόγραμμα αυτό. Οι
προτάσεις που θα επιλεγούν θα λάβουν χρηματοδότηση που θα καλύπτει μέχρι το 75% των
συνολικών επιλέξιμων δαπανών του έργου. Στις προτάσεις θα συμμετέχουν τουλάχιστον 3
φορείς, δημόσιοι ή ιδιωτικοί, από διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3.2.9. Χρηματοδοτοτικό πρόγραμμα “NER-300” Επιπλέον των ανωτέρω, ευκαιρίες χρηματοδότησης σχετικές με το αντικείμενο του
Επιχειρησιακού Σχεδίου, παρουσιάζονται μέσω της πρόσφατης πρόσκλησης του
Ευρωπαϊκού προγράμματος με τίτλο «NER-300». Η ονομασία NER-300 προέρχεται από το
γεγονός ότι το εν λόγω πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από την πώληση των 300 εκατ.
δικαιωμάτων εκπομπών για τους νεοεισερχόμενους (Νew Εntrants Reserve) του
αναθεωρημένου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ.
Ο σκοπός του NER-300 είναι να ενθαρρύνει τους επενδυτές του ιδιωτικού τομέα και των
κρατών μελών της ΕΕ να επενδύσουν σε πιλοτικά έργα εμπορικής επίδειξης σε
συγκεκριμένες νέες τεχνολογίες στην πορεία προς μια παγκόσμια οικονομία χαμηλού
άνθρακα.
Το NER-300 φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα επίδειξης που θα
περιλαμβάνει την καλύτερη δυνατή συλλογή έργων που θα χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο
φάσμα τεχνολογιών και με τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 62
Δεδομένου ότι το NER-300 θα χρηματοδοτηθεί από την πώληση (ή «νομισματοποίηση»)
ύψους 300 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών, το χρηματικό ποσό που διατίθεται για την
εφαρμογή αυτή θα εξαρτηθεί από την τιμή στην οποία πωλούνται τα δικαιώματα. Με την
τρέχουσα τιμή της αγοράς, τα 300 εκατ. δικαιώματα εκπομπών κοστίζουν περίπου € 4.5 δισ.
ευρώ, αλλά στα επόμενα χρόνια το ποσό αυτό σε ευρώ μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο. Η
χρηματοδότηση θα γίνει σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (European
Investment Bank).
Η πρόσκληση για το NER-300 δημιουργεί κίνητρα στην ανάπτυξη πιλοτικών έργων μεγάλης
κλίμακας για προώθηση τεχνολογιών που θα συμβάλουν στην επίτευξη πολιτικών για
χαμηλές ή/και μηδενικές εκπομπές άνθρακα.
Συγκεκριμένα, η πρόσκληση προβλέπει τα κριτήρια και τα μέτρα για τη χρηματοδότηση
έργων εμπορικής επίδειξης για :
- έργα δέσμευσης και γεωλογικής αποθήκευσης CO2 (Carbon Capture and Storage -
CCS), ή/και
- έργα επίδειξης καινοτόμων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Renewable
Energy Sources – RES),
στο πλαίσιο του καθεστώτος για την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου
που θεσπίστηκε με την κοινοτική Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του
Συμβουλίου.
Η ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών μέσω εμπορικά βιώσιμων επιχειρήσεων αναμένεται ότι
θα παράσχει εμπορικό, κοινωνικό και οικονομικό όφελος τόσο για το κράτος-μέλος όσο και
ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 63
3.3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ & ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ & ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ 3.3.1. Υφιστάμενες Υποδομές & Προοπτικές ανά Τομέα Όπως προαναφέρθηκε οι δέκα τομείς, που αποτελούν το «κλειδί» για τον περιβαλλοντικό
προσανατολισμό της παγκόσμιας οικονομίας, προς την πράσινη ανάπτυξη είναι οι εξής:
μεταφορές, διαχείριση αποβλήτων και διαχείρισης υδάτων. Στο πλαίσιο αυτό, ακολούθως
παρουσιάζονται οι υφιστάμενες υποδομές και οι προοπτικές ανάπτυξης των τομέων αυτών
στην Περιφέρεια Ηπείρου σε συνδυασμό με τις νομικές δεσμεύσεις της χώρας μας, και
παράλληλα παρουσιάζοντα τα μέχρι τώρα υλοποιούμενα έργα και οι δράσεις στον τομέα
διαχείριση προστατεύομενων περιοχών, εφόσον υπάρχουν πέντε (5) προστατευόμενες
περιοχές στην περιοχή μελέτης.
3.3.1.1. Τομέας Γεωργία Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης9 2007-2013 για την Ελλάδα εστιάζεται σε τρεις βασικούς
άξονες:
• Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας
• Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου
• Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της
αγροτικής οικονομίας
συνεπικουρούμενους από ένα τέταρτο οριζόντιο άξονα LEADER, που βασίζεται στην
εμπειρία που αποκτήθηκε από τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες Leader των προηγούμενων
προγραμματικών περιόδων.
Στο πλαίσιο της αξιολόγησης του προγράμματος αυτού, που αποτελεί μια διαδικασία κρίσης
των παρεμβάσεων ανάλογα με τα αποτελέσματα, τις επιπτώσεις τους και τις ανάγκες που
επιδιώκουν να καλύψουν, διενεργήθηκε και η ετήσια έκθεση προόδου περιβαλλοντικής
παρακολούθησης έτους 2008. Ιδιαίτερα σημαντικοί για την περιβαλλοντική παρακολούθηση
του προγράμματος είναι οι δείκτες που αφορούν σε μέτρα του Άξονα 2
(Γεωργοπεριβαλλοντικά Μέτρα, Εξισωτική Αποζημίωση), δεδομένης της μεγάλης έκτασης
εφαρμογής τους και του όγκου των πιστώσεων που δεσμεύουν (35% του συνόλου των
πιστώσεων του προγράμματος). Άλλωστε, στόχους όλων των μέτρων του εν λόγω Άξονα
αποτελούν:
o Η προστασία του εδάφους,
9 Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΣΣΑΑ) 2007-2013 καθορίζει τις προτεραιότητες της Ελλάδας για την περίοδο 2007-2013, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), στον οποίο ορίζεται ότι η εθνική στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης θα εφαρμοστεί μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2007-2013.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 64
o Η προστασία των υδατικών πόρων,
o Η άμβλυνση των κλιματικών αλλαγών,
o Η προστασία της βιοποικιλότητας,
o Η προστασία του αγροτικού τοπίου,
o Η βελτίωση της οικολογικής σταθερότητας των δασών και η ενίσχυση του
πολυλειτουργικού τους ρόλου.
Ένα από τα κύρια προβλήματα που ανέκυψε κατά τη διαχείριση του Προγράμματος είναι η
Τροποποίηση του Καν. (ΕΚ) 1975/2006 της Επιτροπής «για τη θέσπιση λεπτομερών
διατάξεων εφαρμογής του Kαν. (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, όσον αφορά την
εφαρμογή διαδικασιών ελέγχου, καθώς και την πολλαπλή συμμόρφωση σε σχέση με μέτρα
στήριξης της αγροτικής ανάπτυξης».
Ενδεικτικά, παρατίθενται δύο χάρτες που παρουσιάζουν τις περιοχές εφαρμογής των
προαναφερθέντων μέτρων, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση προόδου περιβαλλοντικής
παρακολούθησης έτους 2008 στο πλαίσιο του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης της
χώρας 2007-2013, που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2009, για λογαριασμό της Υπουργείου
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Από τα στοιχεία της έκθεσης αυτής προκύπτει ότι:
- Στην Περιφέρεια Ηπείρου, αντιστοιχούν γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα στις περιοχές
NATURA 2000, στις ευπρόσβλητες σε νιτροποίηση περιοχές των νομών Άρτας και
Πρεβέζης καθώς σε παραλίμνιες περιοχές και τις λίμνες.
- Επιπλέον στην Περιφέρεια Ηπείρου, αντιστοιχεί το μέτρο της εξισωτικής αποζημίωσης,
κυρίως σε ορεινές και σε λίγες μειονεκτικές περιοχές της περιοχής μελέτης, όπως
αποτυπώνονται στον χάρτη που ακολουθεί.
Τα έργα που υλοποιήθηκαν τελικά στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού έχουν
παρουσιασθεί στην ενότητα 3.2.3. της παρούσας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 65
Χάρτης 1: Περιοχές εφαρμογής γεωργοπεριβαλλοντικών προγραμμάτων
ENVIROPLAN A.E. 3 - 66
Χάρτης 2: Περιοχές εφαρμογής Εξισωτικής Αποζημίωσης (ορεινές και μειονεκτικές)
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 67
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική πρόκειται να αναθεωρηθεί μέχρι το 2013, στο πλαίσιο
εναρμόνισης της με την Στρατηγική της Ευρώπης με χρονικό ορίζοντα το 2020, για την
αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων όσον αφορά τη διατροφή, τους φυσικούς
πόρους και το έδαφος. Οι στόχοι της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής θα έχει τρεις κύριους
στόχους:
Στόχος 1: Βιώσιμη παραγωγή τροφίμων
Στόχος 2: Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και δράση για την κλιματική αλλαγή
Στόχος 3: Ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη
Με βάση τη διοικητική ταξινόμηση της χώρας σε επίπεδο NUTS II, η Περιφέρεια Ηπείρου
κατατάσσεται στις κυρίως αγροτικές περιφέρειες. Λαμβάνοντας υπόψη την όγδοη έκδοση του
Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την περίοδο 2007-2013 (έκδοση Μάιος 2010)
πράγματι στην Περιφέρεια Ηπείρου η οικονομική ανάπτυξη βασίζεται επί το πλείστον εφόσον
κατά μέσο όρο τα έτη 200-2002 το ΑΕΠ κατά κεφαλή σε όρους αγροτικής δύναμης ανερχόταν
σε 59,0 όταν αντίστοιχα η εθνική μονάδα ανέρχεται σε 75,0. Μάλιστα η ηλικιακή διάθρωση
στην γεωργία σε αναλογία % αγροτών < 35 προς αγροτών ≥ 55 ετών είναι μόλις 0,07, όταν σε
αντίστοιχα η εθνική μονάδα είναι 0,13 κατά το έτος 2003. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι
στην Περιφέρεια Ηπείρου οι γεωργοί που απασχολούνται με άλλες επικερδείς δραστηριότητες
αντιστοιχούν στο 15,8% των αρχηγών γεωργικών εκμεταλλεύσεων όταν η αντίστοιχη εθνική
μονάδα είναι 20,7% κατά το έτος 2003.
Χάρτης: Προσδιορισμός των αγροτικών περιοχών σε Περιφερειακό Επίπεδο
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 68
Παρ΄όλο αυτά η βιολογική καλλιέργεια10 στην Περιφέρεια Ηπείρου δεν έχει αναπτυχθεί, εφόσον
μόλις το 1% της έκτασης της Ηπείρου έχει βιολογική φυτική παραγωγή. Οι περισσότεροι
βιοκαλλιεργητές δραστηριοποιούνται στους νομούς Άρτας και Πρέβεζας με 193 και 126
παραγωγούς αντίστοιχα. Ακολουθούν οι βιοκαλλιεργητές του νομού Θεσπρωτίας με 92
παραγωγούς και οι βιοκαλλιεργητές του νομού Ιωαννίνων με μόλις 69 παραγωγούς, σύμφωνα
με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το 2007. Αναλυτικά τα
στοιχεία ο αριθμός των παραγωγών και μεταποιητών ανά νομό που ασχολούνται με την
Βιολογική Γεωργία στην Περιφέρεια Ηπείρου παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί.
Πίνακας: Αριθμός παραγωγών και μεταποιητών ανά νομό στην Βιολογική Γεωργία - 2007
ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓ/ΜΕΤΑΠ
Ν. ΑΡΤΑΣ 193 4 0
Ν. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 92 7
Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 69 2 5
Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ 126 5 0 ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
ΗΠΕΙΡΟΥ 480 18 5 Πηγή: Επεξεργασία διαθέσιμων στοιχείων από το site του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
(http://www.minagric.gr/greek/3.6.4.html)
Στην Περιφέρεια Ηπείρου το κύριο είδος βιολογικής καλλιέργειας αναπτύχθηκε σε δημόσιους
βοσκοτόπους σε ποσοστό 54,7% επί του συνόλου των βιολογικών καλλιεργειών. Ακολουθούν
με ποσοστό 11,3% οι καλλιέργειες για ζωοτροφές (μηδική), με ποσοστό 10,2% οι καλλιέργειες
σε βοσκότοπους ιδιωτικούς, με ποσοστό 8,3% η καλλιέργεια ελιάς (ελαιοποιήσιμη), με
ποσοστό 3,0% η καλλιέργεια αραβόσιτου (καρπός), με ποσοστό 2,2% η καλλιέργεια ελιάς
(βρώσιμη) κ.ό.κ. Αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την φυτική παραγωγή της Περιφέρειας Ηπείρου
ως προς την βιολογική καλλιέργεια κατά το έτος 2007 παρουσιάζονται στον πίνακα που
ακολουθεί.
10 Η βιολογική γεωργία, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε κυρίως μετά τη δημιουργία και ψήφιση του Καν.(ΕΟΚ)2092/91 του Συμβουλίου, ο οποίος αποτελεί το νομοθετικό πλαίσιο που θέτει κοινούς κανόνες και πρότυπα παραγωγής, τυποποίησης, μεταποίησης, αποθήκευσης και εισαγωγής από τρίτες χώρες γεωργικών προϊόντων για ανθρώπινη κατανάλωση, εξασφαλίζοντας την τήρηση των προϋποθέσεων που θέτει και τον έλεγχο και την πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 69
Πίνακας: Συνολική φυτική παραγωγή βιολογικής καλλιέργειας ανά είδος καλλιεργειών στην περιοχή μελέτης – έτος 2007 ΑΡΤΑ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΠΡΕΒΕΖΑ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΕΙΔΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ)
ΚΕ ΜΣ ΒΠ KE M B KE M B ΚΕ ΜΣ ΒΠ ΚΕ ΜΣ ΒΠ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΗ (ως μέρος της εναλλαγής καλλιεργειών) 29,3 20,0 49,3 65,5 65,5 23,4 17,1 496,7 537,2 22,8 34,3 16,0 73,1 46,2 146,2 532,7 725,1
Πηγή: Επεξεργασία διαθέσιμων στοιχείων από το site του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (http://www.minagric.gr/greek/3.6.4.html)
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 70
Παράλληλα στην Περιφέρεια Ηπείρου η βιολογική καλλιέργεια έχει ενσωματωθεί σε είδη
μεταποιητικής δραστηριότητας όπως, σε δραστηριότητες επεξεργασίας ελαιολάδου (2
μεταποιητές στον νομό Θεσπρωτίας και 3 στον Πρέβεζας), σε δραστηριότητες μεταποίησης –
τυποποίησης οπωροκηπευτικών (2 μεταποιητές στον νομό Θεσπρωτίας, 1 στον νομό
Ιωαννίνων, και 1 στον νομό Πρέβεζας) καθώς και σε δραστηριότητες παρασκευής ζωοτροφών
(1 μεταποιητής στον νομό Θεσπρωτίας, 1 στον νομό Ιωαννίνων και 1 στον νομό Πρεβέζης).
Κάθε μία από τις ως άνω μονάδες είναι δυνατόν να δραστηριοποιείται σε περισσότερες από
μια μεταποιητικές δραστηριότητες. Αναλυτικά στοιχεία παρουσιάζονται στον πίνακα που
ακολουθεί.
Πίνακας: Μεταποιητές της Περιφέρειας που ασχολούνται με την Βιολογική Γεωργία
α/α Είδος
μεταποιητικής δραστηριότητας
Ανάλυση ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΑΡΤΑ ΠΡΕΒΕΖΑ
Παραγωγή και συντήρηση κρέατος 2 Παραγωγή και συντήρηση κρέατος πουλερικών 1 Επεξεργασία
κρέατος Παραγωγή προϊόντων από κρέας και κρέας πουλερικών Τυποποίηση και συντήρηση λαχανικών και οπώρων Συσκευασία και κατάψυξη λαχανικών και οπώρων Παρασκευή χυμών Παρασκευή διατηρουμένων φρούτων και λαχανικών 2 1 1 Μεταποίηση και συντήρηση φρούτων και λαχανικών (πλην χυμών) 1
2 Μεταποίηση -Τυποποίηση οπωροκηπευτικών
Άλλη μεταποιητική δραστηριότητα 1
3 Επεξεργασία ελαιολάδου 2 3
Παρασκευή τυριού και γαλακτοκομικών προϊόντων 1 Παρασκευή παγωτού 4
Επεξεργασία Προϊόντων γάλακτος Άλλη μεταποιητική δραστηριότητα
Από μια ενδεικτική κατανομή του ΕΠ Αλιείας περιόδου έως το 2006 ανά Περιφέρεια, όσον
αφορά τις υποδομές του τομέα αλιείας στην Περιφέρεια Ηπείρου αντιστοιχεί το 5,60% του
συνόλου, όταν τα μεγαλύτερα ποσοστά είναι της τάξεως του 15,20%, και 14% στις
Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας αντίστοιχα. Τέλος επισημαίνεται ότι η
Περιφέρεια Ηπείρου, ανήκει στις περιοχές του στόχου «Σύγκλισης» που έχει εφαρμογή το
ΕΠ Αλιείας περιόδου 2007-2013, και υπάρχει αυξημένη δυνατότητα χρηματοδότησης μέτρων
για την μεταποίηση και εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας για την ενίσχυση
της φιλοπεριβαλλοντικής δράσης της κάθε επιχείρησης.
Επομένως για τον τομέα της αλείας συμπαιραίνουμε ότι:
Οι τοπικές αλιευτικές κοινότητες χρειάζονται στήριξη και ενίσχυση για την
ανταπόκριση στις σύγχρονες απαιτήσεις της αλιείας ανοικτής θάλασσας και της
ιχθυοκαλλιέργειας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 75
3.3.1.3. Τομέας Δασοκομείας Αναφορικά με την δασοκομεία, η παράνομη υλοτομία και η αποδάσωση δημιουργούν
σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον όπως διάβρωση του εδάφους, μείωση της
βιοποικιλότητας ενώ συμβάλουν αρνητικά και στην αλλαγή του κλίματος (περίπου το 20%
των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από την αποψίλωση
των τροπικών δασών). Η αντιμετώπιση της παράνομης υλοτομίας όμως είναι ένα περίπλοκο
πρόβλημα που απαιτεί πολύπλευρη προσέγγιση12, και οδήγησε στην υιοθέτηση του Σχεδίου
Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καπολέμηση της παράνομης υλοτομίας και του
συναφούς εμπορίου.
Η Γενική Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, στην
παρούσα φάση επεξεργάζεται το θεσμικό πλαίσιο –σε συνεργασία και με το Υπουργείο
Οικονομικών- που θα καθορίζει περαιτέρω τις διαδικασίες εισαγωγής στην Ελλάδα
προϊόντων ξυλείας από εταίρο χώρα στο πλαίσιο εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με
τον Κανονισμό (ΕΚ) 2173/2005 του Συμβουλίου και τον Κανονισμό (ΕΚ) 1024/2008 της
Επιτροπής13.
Το σύστημα αδειών FLEGT14 ωστόσο, παρουσιάζεται ανεπαρκές για την διαχείριση του
προβλήματος της παράνομης υλοτομίας και του συναφούς εμπορίου δεδομένης της
12 Το 2003 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανταποκρινόμενη στις ανησυχίες του κοινού για τη σοβαρή περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλείται από τις παράνομες υλοτομίες και την αποδάσωση, υιοθέτησε το Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την Επιβολή της Δασικής Νομοθεσίας, τη Διακυβέρνηση και το Εμπόριο (Action Plan for Forest Law Enforcement, Governance and Trade-FLEGT) απώτερος στόχος του οποίου είναι η ενθάρρυνση της αειφορικής διαχείρισης των δασών.
13 Τον Δεκέμβριο του 2005, το Συμβούλιο υιοθέτησε τον κανονισμό 2173/2005 που έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση της παράνομης υλοτομίας και του συνδεόμενου με αυτή εμπορίου και αφορά τη δημιουργία ενός συστήματος αδειών, μέτρο με το οποίο θα εξασφαλίζεται ότι η Κοινότητα εισάγει μόνο προϊόντα ξυλείας που έχουν υλοτομηθεί νόμιμα, σύμφωνα με τη νομοθεσία της παραγωγού χώρας. Η Κοινότητα θα συνάπτει με χώρες και περιφερειακές οργανώσεις Εθελοντικές Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης (Voluntary Partnership Agreement, VPAs), βάσει των οποίων οι εταίροι χώρες ή περιφερειακές οργανώσεις θα δεσμεύονται νομικά να εφαρμόσουν το σύστημα αδειών εντός χρονοδιαγράμματος οριζομένου σε κάθε συμφωνία εταιρικής σχέσης.
14 Σύμφωνα με το σύστημα αδειών FLEGT, ορισμένα προϊόντα ξυλείας που εξάγονται από εταίρο χώρα και εισέρχονται στην Κοινότητα σε οποιοδήποτε τελωνειακό σημείο θέσεως σε ελεύθερη κυκλοφορία, θα πρέπει να καλύπτονται από άδεια FLEGT εκδιδόμενη από την εταίρο χώρα, με την οποία δηλώνεται ότι έχουν παραχθεί από εγχώρια ξυλεία που υλοτομήθηκε νόμιμα ή από ξυλεία που εισήχθη νόμιμα στην εταίρο χώρα σύμφωνα με την εθνική της νομοθεσία, όπως ορίζεται στη συμφωνία εταιρικής σχέσης. Απαγορεύεται η εισαγωγή στην Κοινότητα προϊόντων ξυλείας προερχόμενων από εταίρους χώρες, αν η αποστολή δεν καλύπτεται από άδεια FLEGT. Οι λεπτομέρειες των κανόνων εφαρμογής του συστήματος αδειών FLEGT σε ότι αφορά τα Κράτη-Μέλη ρυθμίζονται στον Κανονισμό 1024/2008 της Επιτροπής ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο 2008. Μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί εθελοντικές συμφωνίες με την Γκάνα, το Κονγκό και το Καμερούν. Η επικύρωση της συμφωνίας με την Γκάνα ολοκληρώθηκε το 2009 με αποτέλεσμα οι πρώτες άδειες FLEGT να αναμένεται να υποβληθούν στις τελωνειακές αρχές της ΕΕ στο τέλος του 2010. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με την Ινδονησία, την Μαλαισία, την Δημοκρατία Κεντρικής Αφρικής, την Λιβερία κα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 76
δυνατότητας παράκαμψης του, καθώς και της εθελοντικής και διμερούς φύσης των
Συμφωνιών Εταιρικής Σχέσης αλλά και της εν γένει πολυπλοκότητας της παράνομης
υλοτομίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λοιπόν, σε συμπλήρωση και στήριξη της τρέχουσας
στρατηγικής ανέλαβε νομοθετική πρωτοβουλία με ολιστικό χαρακτήρα, προχωρώντας σε νέο
Κανονισμό15 για τη θέσπιση υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης σχετικά με την
εμπορία ξυλείας και προϊόντων ξυλείας.
Στην Ελλάδα η Δασική Στρατηγική συνδέεται με την Δασική Στρατηγική της Ε.Ε μέσω του
Άξονα 2 αλλά και του Άξονα 1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος 2007-
2013 "Αλέξανδρος Μπαλτατζής" και αναλυτικότερα με:
- Μέτρα υποδομών για την ανάπτυξη της δασοκομίας και χρήσης συμβουλευτικών
υπηρεσιών στον τομέα (Άξονας 1).
- όλη την ομάδα των Μέτρων για την αειφορική χρήση της δασικής γης.
Επιπλέον όσον αφορά την προστασία των δασών, είναι διαπιστωμένο ότι η κλιματική αλλαγή
θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στις συνθήκες ανάπτυξης και εξέλιξης των δασών της Ευρώπης. Η
κλιματική αλλαγή είναι πολύ πιθανό να αυξήσει τη διάρκεια της περιόδου των δασικών
πυρκαγιών με τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και την αύξηση της θερμοκρασίας
καθώς και να διευρύνει τις επικίνδυνες προς ανάφλεξη εκτάσεις. Οι ακραίες συνθήκες έχουν
αυξηθεί σε πολλές περιοχές και συνεπώς η πιθανότητα για μεγάλες πυρκαγιές είναι πολύ
ισχυρή.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από στατιστική επεξεργασία στοιχείων 15.00 πυρκαγιών την
τελευταία τριακονταετία16, ο μέσος ετήσιος αριθμός πυρκαγιών στην Περιφέρεια Ηπείρου
αντιστοιχεί σε ποσοστό 10,6% επί του συνόλου της χώρας, ήτοι 158 πυρκαγιές το έτος, με
συνολική καμένη έκταση 27.891 στρεμμάτων δασικών εκτάσεων & βοσκοτόπων που
αντιστοιχούν στο 5,46% του συνόλου των καμένων εκτάσεων της χώρας. Από το συνολικό
ετήσιο αριθμό πυρκαγιών οι περισσότερες καταγράφονται ετησίως στον νομό Ιωαννίνων
(49%), ακολουθεί ο νομός Θεσπρωτίας (32%) και εν συνεχεία με μικρότερα ποσοστό οι νομοί
Πρεβέζης (13%) και Άρτας (6%). Αντίθετα αναφορικά με την συνολική κομμένη έκταση σε
ετήσια βάση περισσότερες εκτάσεις καίγονται στον νομό Θεσπρωτίας (47%), ακολουθεί ο
15 Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 995/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Οκτωβρίου 2010 για τη θέσπιση των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης που διαθέτουν ξυλεία και προϊόντα ξυλείας στην αγορά. Ο εν λόγω Κανονισμός ορίζει τις υποχρεώσεις των φορέων εκμετάλλευσης, οι οποίοι διαθέτουν ξυλεία και προϊόντα ξυλεία στην αγορά της ΕΕ για πρώτη φορά και απαγορεύει τη διάθεση (στην αγορά της ΕΕ) παράνομα υλοτομημένης ξυλείας και προϊόντων ξυλείας. Προβλέπει επίσης τη δημιουργία και χρήση ενός συστήματος δέουσας επιμέλειας από τους φορείς εκμετάλλευσης, μέσω του οποίου θα ελέγχεται η νομιμότητα της υλοτομημένης ξυλείας και προϊόντων ξυλείας 16 http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=t8hJLV1AVS8%3d&tabid=707&language=el-GR
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 77
νομός Ιωαννίνων (36%) και εν συνεχεία με μικρότερα ποσοστό οι νομοί Πρεβέζης (13%) και
Άρτας (4%).
Για την εξάλειψη όλων αυτών των κινδύνων η Δασική Υπηρεσία και προβαίνει κάθε χρόνο
στις παρακάτω ενέργειες:
Στους καθαρισμούς των δασών από της ξερή βιομάζα κατά μήκος πολυσύχναστων
δασικών δρόμων με την πρόσληψη δασεργατών τρίμηνης διάρκειας καθώς και την
ανάθεση αυτών των εργασιών σε Δασικούς Συνεταιρισμούς.
Στη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και τη διάνοιξη νέων δρόμων εάν αυτό
κρίνεται απαραίτητο από τις περιφερειακές δασικές υπηρεσίες.
Περιπολίες μέσα στο δάσος και συνεργεία επιφυλακής από δασικούς υπαλλήλους,
επίσκεψη των επικίνδυνων περιοχών και εγκαταστάσεων (σκουπιδότοποι,
κατασκηνώσεις, βιομηχανικές εγκαταστάσεις κοντά σε δάση κλπ)
Ευαισθητοποίηση του κοινού με την έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων, δημοσιεύσεις
σε εφημερίδες και περιοδικά καθώς και ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μηνύματα.
Παράλληλα στο πλαίσιο του ΕΠΠΕΡΑΑ στις ενταγμένες πράξεις του άξονα 8 «Πρόληψη
και Αντιμετώπιση Περιβαλλοντικών Κινδύνων» περιλαμβάνεται το έργο: «Προμήθεια
Εξοπλισμού Αντιπυρικής Προστασίας Περιοχών NATURA» με δικαιούχο το Αρχηγείου
Πυροσβεστικού Σώματος με γεωγραφική κατανομή και στην Περιφέρεια Ηπείρου.
Λαμβάνοντας υπόψη την ταξινόμηση των νομών της χώρας ανάλογα με το ποσοστό των
δασών και των άλλων δασικών εκτάσεων στην συνολική έκταση της τους, ο νομός
Ιωαννίνων κατανέμεται στην 2η κλίμακα των νομών με ποσοστό επί της εκατό της δασικής
γής να κυμαίνεται μεταξύ από 60% έως 70% της συνολικής έκτασης του νομού. Ο νομός
Άρτας κατανέμεται στην 3η κλίμακα των νομών όπου το ποσοστό επί της εκατό της
δασικής γης κυμαίνεται από 50% έως 60%, ενώ οι νομοί Θεσπρωτίας και Πρέβεζας
κατανέμονται στην 4η κλίμακα των νομών όπου το ποσοστό της δασικής γης κυμαίνεται
από 40% έως 50% της συνολικής τους έκτασης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 78
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι χρήσεις γης των δασικών εκτάσεων της
περιοχής μελέτης ανά νομό, σύμφωνα με τον νεότερο απολογισμό έτους 2008 των Δασικών
Υπηρεσιών17 της χώρας.
17 Απολογισμός Δραστηριοτήτων Δασικών Υπηρεσιών έτους 2008, που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2010 και είναι
διαθέσιμος στο site του ΥΠΕΚΑ.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
Σύνολο Περιφέρειας Ηπείρου 285.763 246.110 531.873 190.734 197.713
Πηγή: Επεξεργασία της ομάδας μελέτης από το κείμενο «Απολογισμός Δραστηριοτήτων Δασικών Υπηρεσιών έτους 2008», που
εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2010
Από τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι την μεγαλύτερη δασοκάλυψη κατέχει
πράγματι μέχρι και σήμερα ο Νομός Ιωαννίνων ακολουθούν οι νομοί Άρτας και Θεσπρωτίας
και τελευταίος κατανέμεται με μικρότερη δασοκάλυψη ο νομός Πρεβέζης.
Τα κύρια δασοπονικά είδη της Περιφέρειας Ηπείρου είναι τα Αείφυλλα Πλατύφυλλα και ο
Δρύς που και σε επίπεδο χώρας αντιστοιχούν στο 48,4% και το 22,60% αντίστοιχα της
συνολικής δασοκάλυψης της χώρας. Αναφορικά με το δασοπονικό είδος του κάθε νομού,
αξίζουν να σημειωθούν τα ακόλουθα:
• Στον νομό Ιωαννίνων, το κύριο δασοπονικό είδος είναι τα Αείφυλλα Πλατύφυλλα με
έκτακτη 119.058 ha. Ακολουθεί ο Δρύς με έκταση 102.126 ha, η Μαύρη Πεύκη με
έκταση 62.845 ha, η Oξυά με έκταση 26.055 ha, η Ελάτη με έκταση 14.424 ha, ο
Πλάτανος με 1.678ha , η Καστανιά με έκταση 448ha , και η Χαλέπιος Πεύκη με
έκταση 152 ha.
• Στον νομό Άρτας, το κύριο δασοπονικό είδος είναι τα Αείφυλλα Πλατύφυλλα με
έκτακτη 46.286 ha, ακολουθεί ο Δρύς με έκταση 20.659 ha, η Ελάτη με έκταση
14.228 ha σε αρκετά μεγάλη εκτεταμένη έκταση ίση περίπου με αυτήν του νομού
Ιωαννίνων και ο Πλάτανος με έκταση 2.461 ha.
• Στον νομό Θεσπρωτίας, το κύριο δασοπονικό είδος είναι τα Αείφυλλα Πλατύφυλλα με
έκτακτη 49.330 ha, ακολουθεί ο Δρύς με έκταση 19.544 ha, η Ελάτη με έκταση 1.394
ha και ο Πλάτανος με έκταση μόλις 461 ha.
• Στον νομό Πρέβεζας, το κύριο δασοπονικό είδος είναι τα Αείφυλλα Πλατύφυλλα με
έκτακτη 31.436 ha, ακολουθεί ο Δρύς με έκταση 15.970 ha και ο Πλάτανος με έκταση
358 ha.
Αναφορικά με την ποιότητα των δασοπονικών ειδών σε επίπεδο χώρας, εκτιμάται ότι, ένα
ποσοστό 30.7% εμφανίζει σημάδια από προσβολές εντόμων, 5.3% προσβολές από μύκητες,
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 80
8.0% από παρασιτικούς ξενιστές (επίφυτα) και ποσοστό 20.3% εμφανίζει σημάδια από την
άμεση επίδραση αβιοτικών παραγόντων, ανθρωπογενείς παράγοντες και βόσκηση, ενώ
καμία εμφανής ζημιά δεν καταγράφεται από γνωστούς ατμοσφαιρικούς ρυπαντές.
Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη την Έκθεση αποτελεσμάτων της εκτίμησης της υγείας των
Δασικών Ειδών της χώρας προσαρμοσμένη στα δασοπονικά είδη της Περιφέρειας Ηπείρου,
που πραγματοποιήθηκε για το έτος 2009 στα πλαίσια του προγράμματος FUTMON18, οι
βιοτικοί παράγοντες (έντομα, μύκητες) που επηρέασαν τα δέντρα και καταγράφηκαν ως
ζημιογόνοι παράγοντες κατά την εκτίμηση της υγείας τους το 2009, είναι κατά είδος δέντρων:
Ελάτη (Abies sp): Όπως και τα προηγούμενα χρόνια (αλλά κατά το 2009 σε πολύ μικρότερη
έκταση και ένταση), παρατηρήθηκαν ζημιές από το έντομο Choristoneura murinana. Οι
ζημιές που καταγράφηκαν από το έντομο δεν οφείλονταν τόσο στην άμεση, φετινή προσβολή
του (παρουσία του) στα δέντρα, όσο στα αποτελέσματα της προσβολής ( απουσία βελονών,
νεκρές βελόνες) από τα προηγούμενα χρόνια, που σε ορισμένες περιοχές είχε τη μορφή
επιδημίας. Σε αξιόλογο αριθμό παρατηρητηρίων σημειώθηκε επίσης η παρουσία του
επίφυτου - ημιπαράσιτου Viscum album.
Πεύκα (Pinus sp.): Στη χαλέπιο (Pinus halepensis), και στη μαύρη πεύκη (P. nigra)
παρατηρήθηκαν ζημιές σε περιορισμένη έκταση από το έντομο Thaumetopoea pityocampa.
Δεν εμφανίστηκαν τόσο άμεσες προσβολές (παρουσία του εντόμου) στα δένδρα, αλλά οι
ζημιές που καταγράφηκαν οφείλονται στην προσβολή του εντόμου στα προηγούμενα χρόνια.
Στη χαλέπιο πεύκη, στην τραχεία (P. brutia), εμφανίστηκε το έντομο Marchalina hellenica
(βαμβακιά του πεύκου), λόγω του πολλαπλασιασμού – επέκτασή του για
μελισοπαραγωγικούς σκοπούς.
Δρύες (Quercus sp.): Στα διάφορα είδη των φυλλοβόλων δρυών παρατηρήθηκαν ζημιές
από τα έντομα Lymantria dispar, (σε μικρότερη έκταση σε σύγκριση με την απογραφή του
2002), καθώς και από τo έντομο Tortrix viridana σε περιορισμένη έκταση. Επίσης
εντοπίστηκαν προσβολές από το έντομο Archips xylesteana (τσιγαροποιός της δρυός).
Επίσης καταγράφηκε η παρουσία του εντόμου Neuroterus quercusbaccarum (κηκίδες),
Cynips sp. ("τα μήλα" της δρυός), Altica quercetorum και Andricus quercus-radicis.
Σημειώθηκε επίσης η παρουσία του επίφυτου - ημιπαράσιτου Loranthus europaeus ως και
18 Σε εφαρμογή του Κανονισμού (Ε.E) Νο. 2152/03 “Forest Focus” από το 1988 μέχρι το 2005 γινόταν η εκτίμηση της κατάστασης της υγείας των δασών της χώρας μας από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων & Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Κατά την τελευταία απογραφή το έτος 2005, υπήρχαν 72 plots σε υψηλά δάση και 15 plots σε maquis. Από το έτος 2009 σε εφαρμογή του νέου έργου «Ανάπτυξη και εφαρμογή ενός συστήματος παρακολούθησης δασών στην ΕΕ – FutMon» του προγράμματος Life+, την εκτέλεση των εργασιών ανέλαβε η Γενική Δ/νση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φ.Π. του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 81
λειχήνων. Σε μεγάλο αριθμό παρατηρητηρίων φυλλοβόλων δρυών παρατηρήθηκαν
νεκρώσεις ακραίων κλάδων και κλαδίσκων, πιθανόν λόγω αβιοτικών (παγετός, ξηρασία) ή
βιοτικών (έντομα) παραγόντων.
Οξυά (Fagus sp.): Παρατηρήθηκαν προσβολές (φαγώματα, τρύπες) στα φύλλα από το
έντομο Rhynchaenus fagi καθώς και η παρουσία λειχήνων στους κλάδους δένδρων μεγάλης
σχετικά ηλικίας.
Πλατάνι (Platanus orientalis): Στα πλατάνια εντοπίστηκαν προσβολές από τους μύκητες
Discula nervisequa και Nectria dittisima.
Αναφορικά με το πρόγραμμα δάσωσης γεωργικών εκτάσεων στον πίνακα που ακολουθεί
παρουσιάζονται τα νεότερα στοιχεία απογραφής 2008 σχετικά με τον αριθμό επενδυτών και
το είδος δάσωσης σε επίπεδο χώρας και περιφέρειας.
Πίνακας: Αριθμός επενδυτών και είδος δάσωσης στην Περιφέρεια Ηπείρου- πρόγραμμα
• Ενίσχυση του προσανατολισμού των συνεχιζόμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων για
τον αγροτικό χώρο (Leader+, ΟΠΑΑΧ) προς μια ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη,
πέραν της αποκλειστικής χρηματοδότησης καταλυμάτων.
• Προώθηση τοπικών συμφώνων ποιότητας.
Για τη κατηγορία Γ3 ισχύουν οι ακόλουθες κατευθύνσεις:
20 Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει α) για την επέκταση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, β) για την
δημιουργία ειδικών τουριστικών υποδομών που από την φύση τους συνδέονται με την αξιοποίηση πόρων με έντονη χωρική εξάπλωση (ιαματικές πηγές) και γ) για σύνθετες και ολοκληρωμένες υποδομές μικτής χρήσης.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 95
• Διαφύλαξη φυσικών, ιστορικών, αρχιτεκτονικών, κ.ά. σημείων του χώρου με
«μοναδικά» χαρακτηριστικά.
• Δημιουργία θεματικών διαδρόμων με ανάδειξη στοιχείων των κυριάρχων χρήσεων
(«δρόμοι» ελιάς, αμπέλου, καπνού κ.ά.).
• Αποκατάσταση και αξιοποίηση παλιών κελυφών.
• Δημιουργία μουσείων, κέντρων ερμηνείας του χώρου ή άλλων εγκαταστάσεων
απαραίτητων για την ανάδειξη της κυρίαρχης χρήσης- δραστηριότητας, εντός
οικισμού.
• Κατασκευή νέων, συμπλήρωση και αναβάθμιση υφιστάμενων τεχνικών, κοινωνικών
(περίθαλψης και αθλητισμού), περιβαλλοντικών και πολιτιστικών υποδομών (μουσεία,
τεχνολογικά – θεματικά πάρκα, κ.λπ.).
• Αξιοποίηση των εκάστοτε τοπικών πόρων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για μεν την
ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού (αγροτουρισμού, περιηγητικού, πεζοπορικού,
πολιτιστικού τουρισμού, γεωτουρισμό, κ.ά.).
• Ανάδειξη και προστασία φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και τοπίου
Στα τμήματα της Περιφέρειας Ηπείρου που υπάγονται σε περιοχές του Δικτύου Φύση (Natura) 2000, προβλέπονται οι εξής χωροταξικές κατευθύνσεις:
• Ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού.
21 Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει: α) για την επέκταση υφισταμένων εγκαταστάσεων για λόγους
βιωσιμότητας των μονάδων, β) για τη δημιουργία ειδικών τουριστικών υποδομών (π.χ. ιαματικές πηγές) και γ) στους στάσιμους οικισμούς με πληθυσμό κατά την τελευταία απογραφή μικρότερο των 300 κατοίκων.
Από τη ρύθμιση της περίπτωσης (γ) εξαιρούνται οι οικισμοί που έχουν κηρυχθεί ως παραδοσιακοί ή καταταγεί ως «ενδιαφέροντες» και οι περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος με μειονεκτικά χαρακτηριστικά.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 97
• Ανάδειξη και προστασία περιβάλλοντος και τοπίου.
• Δημιουργία δικτύων μονοπατιών (εθνικών, ευρωπαϊκών) και διαδρομών («δρόμοι»
22 Κάτω των 100 κλινών, ΠΔ 43/2002, ΦΕΚ Α’ 43. 23 Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει: α) στους παραδοσιακούς οικισμούς, όπου η δόμηση περιορίζεται
μόνον εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών, β) για την επέκταση υφισταμένων μονάδων για λόγους βιωσιμότητας, γ) για τη δημιουργία ειδικών τουριστικών υποδομών (π.χ. ιαματικές πηγές) και δ) για την ανάπτυξη «σύνθετων και ολοκληρωμένων τουριστικών υποδομών μικτής χρήσης» που μπορούν να αναπτυχθούν μέσα σε περιοχές Natura 2000, σύμφωνα όμως με ειδικούς όρους και περιορισμούς.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 98
Για την ανάπτυξη του αστικού τουρισμού προτείνεται η κατά προτεραιότητα προώθηση
δράσεων, που αφορούν στην ανάδειξη και αναβάθμιση των ιστορικών κέντρων, μνημείων,
αρχαιολογικών χώρων και λοιπών αξιόλογων στοιχείων του φυσικού και πολιτιστικού
περιβάλλοντός τους.
Στα αστικά κέντρα με προοπτικές για αστικό τουρισμό, όπως τα Ιωάννινα, προωθείται
παράλληλα η ανάπτυξη συνεδριακού – εκθεσιακού τουρισμού.
Το ΕΠ Τουρισμού αναφέρεται στην ενίσχυση των υφιστάμενων εξειδικεύσεων (π.χ.
κωπηλατικοί αγώνες Ιωαννίνων) ιδίως σε περιοχές που διαθέτουν υψηλών προδιαγραφών
αθλητικές εγκαταστάσεις και ξενοδοχειακή υποστήριξη καθώς επίσης και σε παραθαλάσσιες
και παραλίμνιες περιοχές, με στόχο την ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού. Στις ειδικές
μορφές αθλητικού τουρισμού υπάγονται το γκολφ, ο χιονοδρομικός και ο καταδυτικός
τουρισμός, καθώς και οι αθλητικές δραστηριότητες του ορεινού χώρου. Προς την κατεύθυνση
αυτή, προτείνεται από το ΕΠ Τουρισμού η δημιουργία εγκαταστάσεων γκόλφ στην ευρύτερη
περιοχή των Ιωαννίνων, η δημιουργία δικτύων διαδρομών ορειβατικού σκί σε υφιστάμενες
δασικές οδούς και ορειβατικά μονοπάτια, καθώς και η προώθηση του δράσεων που
αφορούν στην ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων (σπορ) του ορεινού χώρου (π.χ.
εντός της προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου24
Σύμφωνα με τα πορίσματα των μελετών αυτών η προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού
Πάρκου της Βόρειας Πίνδου, περιλαμβάνει:
- Κατάλληλες υπό Προϋποθέσεις Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες
εκτιμώνται ταχύτητες ανέμου από 4 έως 5 m/s
- Περιορισμένης Καταλληλότητας Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες
εκτιμώνται ταχύτητες ανέμου μεταξύ 5 και 6 m/s 24 Πρόκειται για την ειδική μελέτη διερεύνησης δυνατοτήτων εγκατάστασης Μικρών
Υδροηλεκτρικών Έργων δυναμικότητας ≤5 MW στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου, Νοέμβριος 2008, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Δ/νσης ΠΕΧΩ Περιφέρειας Ηπείρου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 109
- Γενικής Καταλληλότητας Περιοχές για την εγκατάσταση Α/Π, στις οποίες εκτιμώνται
ταχύτητες ανέμου μεγαλύτερες των 6 m/s
Βάσει των τελικών αποτελεσμάτων της σχετικής μελέτης (τελική δυνατότητα τοποθέτησης έξι
(6) Α/Γ), η δυνητική δημιουργία Α/Π στο Ε.Π.Β.Π. είναι σχεδόν μηδενική και οι αναμενόμενες
επιπτώσεις στο περιβάλλον του Πάρκου, ανύπαρκτες.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η προτεινόμενη αξιοποίηση υδροδυναμικού της περιοχής του
Εθνικού Πάρκου, κατανέμεται σε πέντε κύρια υδατορέματα (Αώος, Σαραντάπορος,
Βοϊοδομάτης, Άραχθος και Βενέτικος) σε εννέα υπολεκάνες απορροής και αφορά 57 έργα
συνολικής ισχύς 86,10MW, συμπεριλαμβανομένων και των υφιστάμενων αδειών – αιτήσεων.
Προς το παρόν τα αποτελέσματα των δύο ως άνω μελετών δεν έχουν συμπεριληφθεί στον
Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής, αλλά λαμβάνονται
υπόψη από την ΠΕΧΩ της Περιφέρειας στο πλαίσιο των σχετικών γνωμοδοτήσεων.
Όσο αφορά την εξέλιξη των επενδύσεων ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας στην Περιφέρεια Ηπείρου αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η παραγωγή
ηλεκτρικής ενέργειας από Μικρούς Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς ανέρχεται σήμερα σε 38
MW, ενώ κατά το 2005 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΜΥΗΕ αντιστοιχούσε σε 29
MW, σημειώνοντας ένα ετήσιο ρυθμό μεταβολής της τάξεως του 5% περίπου. Αξιοσημείωτη
είναι η συνολική ισχύς των Φωτοβολταϊκών Σταθμών που λειτουργούν σήμερα στην
Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία αντιστοιχεί στο 6% της συνολικής ισχύς φωτοβολταϊκων
σταθμών διασυνδεδεμένου συστήματος του ΔΕΣΜΗΕ.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το σύνολο των πληροφοριών που συλλέχθηκαν
από την ομάδα μελέτης στο πλαίσιο της εν λόγω μελέτη, και προέρχονται από τις δυο
τοπικές Διευθύνσεις της ΔΕΗ Α.Ε25, συγκρινόμενες με την συνολική ισχύς των
Φωτοβολταϊκών Σταθμών του διασυνδεδεμένου συστήματος του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ.
25 Από την ΔΕΗ Α.Ε. – Περιοχής Ιωαννίνων συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες που αφορούν τους νομούς Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας, ενώ από την ΔΕΗ Α.Ε – Περιοχής Άρτας, συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες που αφορούν τους νομούς Άρτας και Πρέβεζας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 353.820 Πηγή: Επεξεργασία ομάδας μελέτης από μελέτη αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ Περιφέρειας Ηπείρου
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 119
Λαμβάνοντας υπόψη τις ως άνω προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ που εγκρίθηκε με την υπ. αρ.
πρωτ. 6077/28.12.04 απόφαση του Γ.Γ. Περιφέρειας, τα υφιστάμενα και προβλεπόμενα έργα
για την διαχείριση των μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Ηπείρου
παρουσιάζονται ακολούθως:
(Α) ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (Χ.Υ.Τ.Α.)
• Χ.Υ.Τ.Α. υφιστάμενοι: Τρεις (3)
Πρόκειται για τους ΧΥΤΑ 2ης, 3ης και 4ης Δ.Ε. της Περιφέρειας Ηπείρου. Ο ΧΥΤΑ 2ης Δ.Ε.
βρίσκεται στην περιοχή Καρβουναρίου του Δ. Παραμυθιάς και λειτουργεί από τον
Ιανουάριο του 2009 για την εξυπηρέτηση συνολικά 62.127 μόνιμων κατοίκων (στοιχεία
απογραφής 2001) από τους Νομούς Θεσπρωτίας και Πρέβεζας. Ο ΧΥΤΑ 3ης Δ.Ε.
βρίσκεται στην περιοχή Βλαχέρνας του Δ. Βλαχέρνας και λειτουργεί από τον Μάιο του
2008 για την εξυπηρέτηση συνολικά 94.628 μόνιμων κατοίκων (απογραφή 2001) από
τους Νομούς Άρτας και Πρέβεζας. Ο ΧΥΤΑ 4ης Δ.Ε. βρίσκεται στην περιοχή
Παραποτάμου, και είναι έτοιμος να λειτουργήσει για την εξυπηρέτηση 26.826 μόνιμων
κατοίκων (απογραφή 2001) από το Νομό Θεσπρωτίας.
• Χ.Υ.Τ.Α. υπό κατασκευή: Ενας (1)
Πέραν των ανωτέρω τριών (3) ΧΥΤΑ, στην 1η Δ.Ε. ολοκληρώνεται η κατασκευή του
ΧΥΤΑ στο Δ.Δ. Ελληνικό του Δ. Κατσανοχωρίων, που προβλέπεται να εξυπηρετεί το
σύνολο του Νομού Ιωαννίνων, ήτοι 170.239 μόνιμων κατοίκων (απογραφής 2001).
Όλοι οι ΧΥΤΑ είναι χρηματοδοτημένοι. Ειδικότερα ο Χ.Υ.Τ.Α. 1ης Δ.Ε. (Ν. Ιωαννίνων), ο
ΧΥΤΑ 4ης Δ.Ε. (Ν. Θεσπρωτίας) και ο ΧΥΤΑ 3ης Δ.Ε. (Διανομαρχιακό Άρτας – Πρεβέζης)
είναι χρηματοδοτημένοι από το ΠΕΠ της Περιφέρειας Ηπείρου, ενώ ο ΧΥΤΑ 2ης Δ.Ε.
(Διανομαρχιακός ΧΥΤΑ Θεσπρωτίας και Ν. Πρεβέζης) είναι χρηματοδοτημένος από το
Ταμείο Συνοχής.
Επομένως, με την προϋπόθεση ολοκλήρωσης όλων των χρηματοδοτούμενων έργων και τον
ορθολογικό καταμερισμό των παραγόμενων ποσοτήτων ανά Χ.Υ.Τ.Α., το ποσοστό
εξυπηρετούμενου πληθυσμού από Χ.Υ.Τ.Α. γίνεται 100%.
Β) ΕΡΓΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ / ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΣΑ Το μοναδικό έργο επεξεργασίας Α.Σ.Α. είναι ένα Ιδιωτικό Κέντρο Διαλογής Ανακύκλωσης
Υλικών (ΚΔΑΥ) που λειτουργεί στην ΒΙΠΕ Ιωαννίνων. Ειδικότερα:
(Β1) ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ – ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Στην περιοχή μελέτης δεν λειτουργεί κανένα εργοστάσιο Μηχανικής Διαλογής –
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 120
Κομποστοποίησης. Όμως, από τον εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ προβλέπεται η κατασκευή μίας
Μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Αναερόβιας Επεξεργασίας του οργανικού κλάσματος, που
θα εξυπηρετεί αρχικά το Ν. Ιωαννίνων και στη συνέχεια ολόκληρη την Περιφέρεια Ηπείρου.
(Β2) ΜΟΝΑΔΕΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Δεν υπάρχει καμία μονάδα
(Β3) ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Στην περιοχή μελέτη λειτουργεί ένα (1) Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, όπως ήδη
προαναφέρθηκε. Επιπλέον από τον ΠΕΣΔΑ έχει προβλεφθεί η κατασκευή ενός Κέντρου
Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών που θα εξυπηρετεί σε πρώτη φάση τον Νομό Ιωαννίνων
και στη συνέχεια θα εξυπηρετεί όλη την Περιφέρεια.
Το εν λόγω ΚΔΑΥ βρίσκεται σε λειτουργία από το 2009 και έχει δυναμικότητα επεξεργασίας
περίπου 30.000 τόνων αποβλήτων ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕΑΑ (2010), ο
πληθυσμός εντός της περιοχής του προγράμματος τον Δεκέμβριο του 2009 ήταν 132.114
κάτοικοι, ήτοι το 37% του πληθυσμού της Περιφέρειας. Το σύνολο των Δήμων που
εξυπηρετούνται από το εν λόγω ΚΔΑΥ το 2009 διαθέτουν 1.795 κάδους, έξι (6) οχήματα και
συνολικά ανακτούν 2.422 απόβλητα συσκευασίας και έντυπου χαρτιού. Το ΚΔΑΥ είναι
εξοπλισμένο με σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό διαλογής, συμπίεσης δεματοποίησης και
τυποποιίησης ανακυκλώσιμων προϊόντων, και έχει δυνατότητα διαλογής διαφόρων υλικών
συσκευασίας όπως χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, λευκοσίδερο και γυαλί που προέρχεται από
το πρόγραμμα ανακύκλωσης σε ΟΤΑ και εμπορικές επιχειρήσεις.
(Γ) ΕΡΓΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ Δεν υπάρχει κανένα έργο αξιοποίησης βιοαερίου στην περιοχή μελέτης, παρ΄όλα αυτά, όπως
προαναφέρθηκε, έχει προβλεφθεί μέσω του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ η κατασκευή μιας
Μονάδας Αναερόβιας Επεξεργασίας Οργανικού κλάσματος συνοδευόμενη από Μονάδα
Μηχανική Διαλογής για παραγωγή βιοαερίου που θα εξυπηρετεί σε πρώτη φάση τον Νομό
Ιωαννίνων και στη συνέχεια θα εξυπηρετεί όλη την Περιφέρεια.
(Δ) ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Προς το παρόν στην Περιφέρεια Ηπείρου δεν έχει κατασκευαστεί κανένας από τους
προβλεπόμενους οκτώ (8) Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) που
προβλέπονται από το ισχύον ΠΕΣΔΑ.
Ειδικότερα:
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 121
Στην 1η Δ.Ε. προβλέπεται να λειτουργήσουν τέσσερις (4) ΣΜΑ. Στην παρούσα φάση ο
ΦοΔΣΑ έχει αναθέσει και παραλάβει μελέτες σκοπιμότητας και μελέτες χωροθέτησης
τριών (3) εκ των τεσσάρων ΣΜΑ, οι οποίοι όμως προς το παρόν δεν είναι ενταγμένοι σε
κάποιο χρηματοδοτητικό πρόγραμμα ούτε διαθέτουν περιβαλλοντική αποκατάσταση για
την κατασκευή και λειτουργία τους. Ο 1ος ΣΜΑ προβλέπεται επί της Ε.Ο. Ιωαννίνων –
Κοζάνης για να εξυπηρετεί τους Δήμους Παγωνίου και Κονίτσης, μέρος των Δήμων
Ζίτσας και Ζαγορίου. Ο 2ος ΣΜΑ προβλέπεται επί της Ε.Ο. Ιωαννίνων- Ηγουμενίτσας,
για να εξυπηρετεί το υπόλοιπο μέρος του Δήμου Ζίτσας και ο 3ος ΣΜΑ προβλέπεται επί
της Εγνατίας Οδού, για την εξυπηρέτηση του Δήμου Μετσόβου και το υπόλοιπο μέρος
του Δήμου Ζαγορίου. Οι Δήμοι που δεν θα εξυπηρετούνται από ΣΜΑ με τον μέχρι τώρα
σχεδιασμό και θα διαθέτουν τα απορρίμματα τους απ΄ευθείας στον ΧΥΤΑ 1ης Δ.Ε. είναι
οι Δήμοι Ιωαννίνων, Δωδώνης και Β. Ζουμέρκων
Στην 2ης Δ.Ε. προβλέπεται να λειτουργήσουν δύο (2) ΣΜΑ. Ο ΦοΔΣΑ έχει αναθέσει
μελέτες σκοπιμότητας και μελέτες χωροθέτησης και για τους 2 ΣΜΑ. Ο 1ος ΣΜΑ
προβλέπεται στο ΤΔ Μυρσίνης της Δ.Ε. Ζαλόγγου για την εξυπηρέτηση του Δήμου
Πρεβέζης. Ο 2ος ΣΜΑ προβλέπεται στο ΤΔ Καρτερίου της Δ.Ε. Μαργαριτίου
Στην 3η Δ.Ε. προβλέπεται να λειτουργήσουν δύο (2) ΣΜΑ, οι οποίοι έχουν χωροθετηθεί
και βρίσκονται στην διαδικασία έκδοσης της απαραίτητης περιβαλλοντικής αδειοδότησής
τους.
Στην 4η Δ.Ε. αρχικά δεν προβλεπόταν από τον ΠΕΣΔΑ να λειτουργήσει κανένας ΣΜΑ.
Παρ΄όλα αυτά μετά από αίτημα από το Δήμο Ηγουμενίτσας και τον ΦοΔΣΑ για την
κατασκευή δύο (2) ΣΜΑ, ο ένας εκ αυτών, ο ΣΜΑ Ηγουμενίτσας εναρμονίσθηκε με τον
ισχύον ΠΕΣΔΑ και προβλέπεται να κατασκευαστεί στο πρώην εργοστάσιο της εταιρίας
«Μοχλός» βόρεια της Εγνατίας Οδού.
(Ε) ΧΑΔΑ Στην Περιφέρεια Ηπείρου, υπάρχουν συνολικά 268 ΧΑΔΑ27, από τους οποίους οι 206 έχουν
αποκατασταθεί ήδη, οι 21 είναι προς αποκατάσταση, ενώ 41 παραμένουν ανοικτοί. Στοιχεία
σχετικά με την απορρόφηση των κονδυλίων για την αποκατάσταση των Χώρων
Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων έχουν παρουσιασθεί στην ενότητα 3.1. & 3.2. της
παρούσας.
Αναλυτικά ισχύουν τα ακόλουθα:
27 Στοιχεία έτους 2010 της Δ/νσης Περιβάλλοντος & Χωροταξίας Περιφέρειας Ηπείρου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 122
Στην 1η Δ.Ε. το σύνολο των καταγεγραμμένων ΧΑΔΑ είναι 127, από τους οποίους μέχρι
πρόσφατα έχουν αποκατασταθεί οι 109, ενώ ανοικτοί παραμένουν 18 με μεγαλύτερο τον
ΧΑΔΑ Δουρούτης, η αποκατάστασή του οποίου εντάχθηκε στο ΕΠ Θ-Σ-Η ως έργο
γέφυρα για την ολοκλήρωσή του.
Στην 2η Δ.Ε. το σύνολο των ΧΑΔΑ είναι 72, από τους οποίους έχουν αποκατασταθεί οι
52, ενώ για τους υπόλοιπους 20 υλοποιούνται σταδιακά οι οριστικές μελέτες
αποκατάστασης.
Στην 3η Δ.Ε. το σύνολο των ΧΑΔΑ είναι 43, από τους οποίους μέχρι πρόσφατα έχουν
αποκατασταθεί οι 22, ενώ προς αποκατάσταση παραμένουν 21, για τους οποίους οι
οριστικές μελέτες αποκατάσταση βρίσκονται υπό υλοποίηση.
Στην 4η Δ.Ε. το σύνολο των ΧΑΔΑ είναι 26, από τους οποίους μέχρι πρόσφατα έχουν
αποκατασταθεί οι 23, ενώ ανοιχτοί παραμένουν 3 από τους οποίους λειτουργεί ο ΧΑΔΑ
περιοχή Κοτσέκι του Δ. Ηγουμενίτσας.
3.3.1.10. Τομέας Διαχείρισης Υδάτων Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι υδάτινοι αποδέκτες της περιφέρειας Ηπείρου και τα
αξιόλογα οικοσυστήματα, όπως αυτά περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης και
Προστασίας Υδατικών Πόρων (ΥΠΕΧΩΔΕ/ΚΥΥ, 2007), με ειδικότερη αναφορά στις
προστατευόμενες περιοχές σύμφωνα με τα Άρθρο 5, 6 και το Παράρτημα V του ΠΔ 51/2007.
Έτσι, στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται σε επίπεδο Περιφέρειας, οι περιοχές που
πρέπει κατ’ ελάχιστο να χαρακτηριστούν ως προστατευόμενες σύμφωνα με τις απαιτήσεις
του άρθρου 6 και του Παραρτήματος ΙV της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΚ, με
εξαίρεση τα νερά που προορίζονται για πόση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο Αμβρακικός κόλπος και οι ποταμοί Άραχθος,
Μετσοβίτικος (παραπόταμος του Άραχθου) και Λούρος, οι οποίοι βάσει των διατάξεων της
Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ περί επεξεργασίας αστικών λυμάτων, έχουν χαρακτηρισθεί ως
ευαίσθητοι αποδέκτες.
Περιοχές NATURA
Α/Α Περιοχές -Υδάτινα Σώματα Νομός Ευαίσθητες
περιοχές28 Ευπρόσβλητες
περιοχές29 Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (SCI) 31
Ζώνες ειδικής προστασίας (SPA)32
Νερά κολύμ-βησης 30
28 σύμφωνα με την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ 29 σύμφωνα με την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ 30 σύμφωνα με την Οδηγία 76/160/ΕΚ 31 σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ 32 σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
Όσον αφορά το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης λυμάτων στην περιοχή μελέτης, ισχύουν τα
ακόλουθα:
- Στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχει μόνο ένας οικισμός Α’ προτεραιότητας, που ικανοποιεί
την αναγκαία συνθήκη να έχει πληθυσμό αιχμής μεγαλύτερος από 10.000 και να κάνει
διάθεση σε ευαίσθητο αποδέκτη. Πρόκειται την πόλη της Άρτας με αποδέκτη τον ποταμό
Άραχθο, η οποία εξυπηρετείται από την αντίστοιχη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων.
- Στους οικισμούς Β’ προτεραιότητας, που ικανοποιούν την αναγκαία συνθήκη,
πληθυσμός αιχμής μεγαλύτερος από 15.000 και διάθεση σε κανονικό αποδέκτη, ανήκουν
η πόλη Ηγουμενίτσα (αποδέκτης η εγγύς θαλάσσια περιοχή), τα Ιωάννινα (αποδέκτης η
Τάφρος Λαψίστα) και η Πρέβεζα (αποδέκτης το Ιόνιο Πέλαγος στη θέση Καλαμίτσι), που
επίσης εξυπηρετούνται από τις αντίστοιχες αυτόνομες εγκαταστάσεις επεξεργασίας
λυμάτων.
- Επιπλέον στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχουν συνολικά 15 οικισμοί Γ΄ προτεραιότητας
με ισοδύναμο πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 κατοίκους. Πρόκειται για δύο (2)
οικισμούς στο νομό Άρτας, τρεις (3) οικισμούς στον νομό Θεσπρωτίας, έξι (6) οικισμούς
στον νομό Ιωαννίνων και τέσσερις (4) οικισμούς στο Νομό Πρεβέζης. Επισημαίνεται ότι
τα στοιχεία αυτά προέρχονται από την έκθεση του ΕΠΠΕΡ33 και ως περίοδος αναφοράς
για τον αριθμό των οικισμών Γ προτεραιότητας λαμβάνεται ο Φεβρουάριος του 2009.
Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Α’ φάσης σχεδιασμού από το σύνολο των 15
οικισμών υπάρχουν εννέα (9) οικισμοί χωρίς τα απαραίτητα έργα υποδομής. Οι δύο (2)
οικισμοί της Άρτας, οι τρεις (3) οικισμοί της Θεσπρωτίας, ο ένας (1) από τους έξι οικισμού
των Ιωαννίνων (Κόνιτσας) και οι δύο (2) από τους τέσσερις στον Νομό Πρέβεζας
(Λούρος και Καναλλάκιον), στους οποίους απαιτούνται έργα ΕΕΛ και δικτύων
αποχέτευσης. Στην περίπτωση αυτή ανήκει και ο οικισμός Ελεούσας Ιωαννίνων για τον
οποίο προβλέπεται να συνδεθεί με την υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων
Ιωαννίνων. Από τους υπόλοιπους έξι (6) οικισμούς οι περισσότεροι, διαθέτουν
εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων ή εξυπηρετούνται ήδη από υφιστάμενη μονάδα και
υπολείπονται κυρίως έργα αποχέτευσης (Πάργα- Πρεβέζης, Κατσικάς, Πέραμα και
33 «Ολοκλήρωση του σχεδιασμού των υπολειπόμενων έργων Δ.Α. και Ε.Ε.Λ. οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με πληθυσμό αιχμής >2.000
ΜΙΠ, ωρίμανση έργων ΔΑ και ΕΕλ οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με χαμηλή ή καμία ωρίμανση και πρόγραμμα αποκατάστασης λειτουργικότητας ΕΕλ σε Αδράνεια, Μέρος Α΄- Δεκέμβριος 2009»
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 125
Ανατολή Ιωαννίνων) και μόλις δύο (Μέτσοβο Ιωαννίνων και Φιλιππιάδα Πρεβέζης) έχουν
κατασκευασμένα τα αναγκαία έργα υποδομής.
- Η Β’ φάση σχεδιασμού αφορά στους οκτώ (8) οικισμούς, οι οποίοι υπολείπονται των
απαραίτητων έργων υποδομής (δίκτυα ή/και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων) και
για τους οποίους διερευνάται η κατασκευή αυτόνομης, κοινής ΕΕΛ ή η σύνδεσή τους με
υφιστάμενη ΕΕΛ. Παρ΄όλο που διερευνήθηκαν διάφορες εναλλακτικές λύσεις ο
προτεινόμενος σχεδιασμός για την διαχείριση των αστικών λυμάτων των οικισμών Γ’
προτεραιότητας της Περιφέρειας Ηπείρου περιλαμβάνει την κατασκευή οκτώ (8)
αυτόνομων εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στους οικισμούς Νεοχώριο, Κομπότι,
Παραμυθιά, Φιλιάτες, Σύβοτα, Κόνιτσα, Λούρος και Καναλλάκιον.
Επομένως λαμβάνοντας όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, συμπεραίνουμε ότι όσον αφορά την
διαχείριση λυμάτων με την υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων, που είναι
α) έργα ΕΕΛ ή ΕΕΛ και δικτύων αποχέτευσης για τους οικισμούς Νεοχώριο, Κομπότι,
Παραμυθιά, Φιλιάτες, Σύβοτα, Κόνιτσα, Λούρος και Καναλλάκιον της Περιφέρειας,
β) τα υπολειπόμενα έργα αποχέτευσης για τον οικισμό Ελεούσα Ιωαννίνων που
προβλέπεται να συνδεθεί με την υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων
Ιωαννίνων και
γ) και τα απαιτούμενα έργα συμπλήρωσης αποχετευτικού δικτύου για τους οικισμούς
Πάργα, Κατσίκα, Πέραμα και Ανατολή που διαθέτουν ΕΕΛ,
ολοκληρώνεται το σχέδιο διαχείρισης των αστικών λυμάτων της Περιφέρειας Ηπείρου για
τους οικισμούς Α΄, Β΄ και Γ΄ προτεραιότητας και τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις επεξεργασίας
λυμάτων.
Αναφορικά με την ωρίμανση της χρηματοδότησης των ως άνω έργων, επισημαίνεται ότι στον
μέχρι τώρα κατάλογο των ενταγμένων πράξεων στο ΕΠΠΕΡΑΑ, περιλαμβάνονται τα
graeca και Vipera berus bosuiensis, πιθανόν Lynx lynx, κ.ά., καθώς και εντυπωσιακή - σε
ποικιλία και πυκνότητα- ορνιθοπανίδα.
Η μεγάλη βιοποικιλότητα ειδών έχει οδηγήσει στο χαρακτηρισμό του Εθνικού Δρυμού
Πίνδου και ως Βιογενετικό Απόθεμα της Βιόσφαιρας.
Με το Ν. 3044/2005 συστάθηκε ο Φορέας Διαχείρισης Πίνδου του Εθνικού Πάρκου και
ακολούθως έχουν εκδοθεί οι αποφάσεις για τη λειτουργία του.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 129
Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Φορέα -
Κανονισμός υπηρεσιών και προσωπικού 787/Β/10-6-05
Εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου 1401/Β/13-9-04
Καθορισμός αριθμού μελών του Διοικητικού Συμβουλίου 126/Β/7-2-03
Κανονισμός οικονομικής διαχείρισης 1401/Β/13-9-04
Κανονισμός ανάληψης ή εκτέλεσης έργων και υπηρεσιών 1311/Β/19-9-05
Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Φορέα δεν χει συσταθεί ακόμη.
Εντός του Εθνικού Πάρκου, θεσπίστηκαν με την ΚΥΑ 23069/31-05-2005 ως Περιοχές Προστασίας της Φύσης, οι κάτωθι χερσαίες εκτάσεις, που βρίσκονται στις εκτός σχεδίου
και εκτός ορίων οικισμών προ του 1923 και κάτω των 2000 κατοίκων περιοχές της
κοινότητας Πάπιγκου και των Δήμων Κεντρικού Ζαγορίου, Τύμφης, Κόνιτσας της Π.Ε
Ιωαννίνων και της κοινότητας Περιβολίου του Ν. Γρεβενών:
Ζώνη Ια, Περιοχή Προστασίας της Φύσης Βίκου, με την ονομασία Πυρήνας του Εθνικού
Πάρκου Β. Πίνδου - Τμήμα Βίκος.
Ζώνη Ιβ, Περιοχή Προστασίας της Φύσης Αώου, με την ονομασία Πυρήνας του Εθνικού
Πάρκου Β. Πίνδου - Τμήμα Αώος.
Ζώνη Ιγ, Περιοχή Προστασίας της Φύσης Βάλια Κάλντα, με την ονομασία Πυρήνας του
Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου -Tμήμα Βάλια Κάλντα.
Εντός του Εθνικού Πάρκου θεσπίστηκαν και Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών
παρόλο που δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο Ν. 1650/1986 ή έστω στην ΚΥΑ
33318/3028/1998. Οι Ζώνες αυτές είναι οι κάτωθι χερσαίες περιοχές που βρίσκονται στις
εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προ του 1923 και κάτω των 2000 κατοίκων περιοχές
των κοινοτήτων Παπίγκου, Βοβούσας, Μηλέας και Δήμων Τύμφης, Κεντρικού Ζαγορίου,
Κόνιτσας, Ανατολικού Ζαγορίου, Μετσόβου της Π. Ε Ιωαννίνων και της κοινότητας
Περιβολίου και Δήμων Γόργιανης, Θεόδωρου Ζιάκα του Ν. Γρεβενών:
Ζώνη ΙΙα, Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών ευρύτερης περιοχής Βίκου - Αώου -
Ζώνη ΙΙγ, Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών βόρειων πλαγιών όρους Μιτσικελίου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 130
Ζώνη ΙΙδ, Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών κορυφών όρους Σμόλικα.
Επίσης, εντός του Εθνικού Πάρκου θεσπίστηκαν ως Περιφερειακές Ζώνες Προστασίας του Εθνικού Πάρκου, οι χερσαίες περιοχές που βρίσκονται στις εκτός σχεδίου και εκτός
ορίων οικισμών προ του 1923 και κάτω των 2000 κατοίκων περιοχές της Κοινότητας
Δίστρατου και των Δήμων Κεντρικού Ζαγορίου, Κόνιτσας, Μετσόβου, Εγνατίας, Ανατολικού
Ζαγορίου, Τύμφης, Περάματος του Ν. Ιωαννίνων και των Κοινοτήτων Σαμαρίνης,
Φιλιππαίων, Σμίξης, Αβδέλλας, Περιβολίου και των Δήμων Θεόδωρου Ζιάκα και Γόργιανης
του Ν. Γρεβενών :
Ζώνη Π1, Περιοχή μεταξύ Αρίστης και Ασπράγγελων.
Ζώνη Π2, Περιοχή βόρεια της Κόνιτσας.
Ζώνη Π3, Περιοχή Φιλιππαίων - Σπηλαίου
Ζώνη Π4, Περιοχή νότια Ζαγορίου – Μετσόβου
Πίνακας: Περιοχές προστασίας
Κατηγορία Προστασίας Ονομασία Περιοχής Προστασίας Έκταση
(km2) Ζώνη Ια: Πυρήνας του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου - Τμήμα Βίκος 34,6
Ζώνη Ιβ: Πυρήνας του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου - Τμήμα Αώος 42,9
Περιοχή Προστασίας της Φύσης Ζώνη Ιγ: Πυρήνας του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου -
Ζώνη Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών Ζώνη ΙΙδ Όρος Σμόλικας 54,1 Περιοχή εκτός Ζωνών Προστασίας
Ζώνη ΙΙΙ 958,8
Περιφερειακές Ζώνες Ζώνη IV 497,5
Σύνολο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου 1.969,8
Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 23069/31-05-2005 οι όροι και περιορισμοί που
ισχύουν στα όρια του Εθνικού Πάρκου και τις περιφερειακές του Ζώνες έχουν ως εξής.
• Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ζώνες Ι): Η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης
του φυσικού περιβάλλοντος και η αποτελεσματική προστασία του, ώστε να ακολουθήσει
τη φυσική του εξέλιξη χωρίς ανθρώπινες επεμβάσεις.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 131
• Στις Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών (Ζώνες ΙΙ): Η διατήρηση της
υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και η αποτελεσματική προστασία
και διαχείρισή του.
• Στις υπόλοιπες εκτάσεις του Εθνικού Πάρκου: Η διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς
και η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας σε συνάρτηση με τις ασκούμενες
δραστηριότητες των κατοίκων οι οποίες θα βελτιώνονται με κατεύθυνση τον
παραδοσιακό χαρακτήρα τους, με παράλληλη παροχή δυνατοτήτων οικοτουριστικών και
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
• Στις περιοχές της Περιφερειακής Ζώνης του Εθνικού Πάρκου: Ο έλεγχος των
χρήσεων γης, των δραστηριοτήτων και των έργων που ενδέχεται να έχουν αρνητικές
επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Πάρκου καθώς και η διατήρηση και
αποκατάσταση περιοχών σημαντικών για την προστασία του Ursus arctos (αρκούδα).
Παράλληλα, στην Περιφερειακή Ζώνη υποστηρίζονται δραστηριότητες με στόχο την ήπια
ανάπτυξη της περιοχής καθώς και την ανάπτυξη ήπιων μορφών αναψυχής.
Σε όλο το Εθνικό Πάρκο και την Περιφερειακή Ζώνη απαγορεύεται: i. Η κατασκευή έργων και η εγκατάσταση δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στην πρώτη (Α) κατηγορία του άρθρου 3 του Ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002 και εφαρμόζεται με την ΚΥΑ 15393/2332/5.8.2002,(Β΄1022) εκτός αν άλλως ορίζεται από την παρούσα. Της απαγόρευσης αυτής εξαιρούνται τα έργα που αποδεδειγμένα αποσκοπούν στην αποκατάσταση, βελτίωση και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής αυτής και προβλέπονται από ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης, καθώς και εκείνων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη ήπιων μορφών ορεινού Τουρισμού, εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με τους σκοπούς της παρούσας. ii. Η τοποθέτηση πινακίδων εκτός των επιτρεπομένων από την παρούσα απόφαση για τη σήμανση των ορίων των ζωνών προστασίας και την εξυπηρέτηση των λειτουργιών σύμφωνα με τον Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας καθώς και οι πινακίδες σήμανσης του Υπ. Μεταφορών. iii. Κάθε φθορά της αυτοφυούς βλάστησης και του εδάφους στα δάση και τις δασικές εκτάσεις όπως αυτά προσδιορίζονται από τις κείμενες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 132
Εξαιρούνται από τις παραπάνω απαγορεύσεις: α) Τα έργα και οι δραστηριότητες που την ημέρα δημοσίευσης της παρούσας υφίστανται και λειτουργούν νομίμως, ή - βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής με βάση σύννομη άδεια, ή έχουν δημοπρατηθεί, ή βρίσκονται στο στάδιο της δημοπράτησης, ή έχουν άδεια εγκατάστασης ή λειτουργίας, ή έχει εκδοθεί σχετική οικοδομική άδεια, ή έχουν περιβαλλοντικά αδειοδοτηθεί με επιβολή περιβαλλοντικών όρων με τη δυνατότητα, εάν απαιτείται, επιβολής αρμοδίως πρόσθετων περιβαλλοντικών όρων. β) Έργα εθνικής σημασίας, ύστερα από έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς επίσης έργα και επεμβάσεις λόγω εκτάκτου ανάγκης (σεισμών, πλημμυρών, θεομηνιών, πυρκαγιών, κ.λπ.). Στην Περιφερειακή Ζώνη (Π1, Π2, Π3, Π4) απαγορεύεται: 1. Η χωροθέτηση και λειτουργία Βιομηχανικών Περιοχών και Πάρκων καθώς και η εγκατάσταση βιομηχανιών υψηλής και μέσης όχλησης. 2. Η εγκατάσταση μεγάλων πτηνοκτηνοτροφικών μονάδων (Πρώτη κατηγορία ΚΥΑ 15393/2332/5.8.2002). 3. Τα μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα (Πρώτη κατηγορία ΚΥΑ 15393/2332/5.8.2002). 4. Η χωροθέτηση παραθεριστικών οικισμών (Β΄ κατοικίας). 5. Οι μεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις και οι ξενοδοχειακές μονάδες (Πρώτη κατηγορία ΚΥΑ 15393/2332/5.8.2002). 6. Η εγκατάσταση ΧΥΤΑ που δεν εξυπηρετούν τους ΟΤΑ της περιοχής. 7. Η χωροθέτηση λατομικών ζωνών αδρανών υλικών. Επιτρέπονται οι υπόγειες μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις, τα λατομεία μαρμάρου και οι παρατάσεις των αδειών εκμεταλλεύσεως των νομίμως λειτουργούντων λατομείων αδρανών υλικών με όρους και περιορισμούς, που να διασφαλίζουν τον στόχο της ανωτέρω παραγράφου α΄ και μετά από γνώμη του Φορέα Διαχείρισης. 8. Η κίνηση τροχοφόρων εκτός των υφιστάμενων δρόμων, εκτός αν η κίνηση αυτή πραγματοποιείται για εργασίες προστασίας και διαχείρισης, για την άσκηση της δασοπονίας καθώς και για την άσκηση των επιτρεπόμενων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Εξαιρούνται από τις παραπάνω απαγορεύσεις: α) Έργα εθνικής σημασίας, ύστερα από έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς επίσης έργα και επεμβάσεις λόγω εκτάκτου ανάγκης (σεισμών, πλημμυρών, θεομηνιών, πυρκαγιών, κ.λπ.).
Απαιτείται συστηματική παρακολούθηση, ανάλυση και σύνθεση στο ζήτημα των απειλών των
προστατεύων αντικειμένων. Η εκτίμηση αυτή, όπως είναι λογικό, επηρεάζει άμεσα τα
πρακτικά μέτρα ειδικής διαχείρισης των οικοσυστημάτων και της παρακολούθησης και
φύλαξής τους Άλλωστε στα πλαίσια σύνταξης τριετούς σχεδίου δράσης για το Φορεα
Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου προτείνεται σχέδιο Επόπτευσης της περιοχής αναφοράς το
οποίο περιελάμβανε τον τακτικό έλεγχο των μεταβολών της έκτασης των τύπων των
φυσικών οικοτόπων και των μεταβολών στα μεγέθη των ρυθμιστικών και κυρίως των
περιοριστικών παραγόντων. Επιβεβλημένος είναι και ο έλεγχος των μεταβολών στους
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 133
πληθυσμούς της χλωρίδας και της πανίδας καθώς και των μεταβολών της βιολογικής
ποικιλομορφίας τύπου α και άλλων δεικτών.
Σήμερα, στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Β.Πίνδου και την ευρύτερη περιοχή του,
λειτουργούν 6 Κέντρα Ενημέρωσης από τα οποία 5 στην Π.Ε Ιωαννίνων και 1 στην περιοχή
των Γρεβενών. Τα κέντρα δεν αποτελούν ιδιοκτησία ούτε έχουν παραχωρηθεί στο Φορέα.
Τα 3 ανήκουν στην Π. Ε Ιωαννίνων και τα άλλα 3 σε ΟΤΑ της περιοχής. Σε ορισμένα από τα
κτίρια των ΟΤΑ στεγάζονται και άλλες δραστηριότητες (όπως ΚΕΠ, κοινοτικό κατάστημα,
κ.λπ.). ‘Εδρα του Φορέα έχει οριστεί ο Δήμος Θεοδώρου Ζιάκα στο Νομό Γρεβενών.
Ο Φ.Δ. στα πλαίσια λειτουργίας και δραστηριοποίησης του έχει λάβει μέρος σε έργα
προστασίας και παρακολούθησης του οικοσυστήματος, αλλά και στην περιβαλλοντική
ενημέρωση-ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των πολιτών. Στις δραστηριότητες του Φορέα
Διαχείρισης συμπεριλαμβάνονται η παροχή γνωμοδοτήσεων σε Προμελέτες και Μελέτες
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έργων και δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στις περιοχές
ευθύνης τους, καθώς και σε κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η γνώμη του από τις
αρμόδιες αρχές.
Τα σημαντικότερα έργα που υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται από το Φορέα Διαχείρισης στα
πλαίσια εθνικών ή κοινοτικών προγραμμάτων είναι τα ακόλουθα:
Σχέδιο Διαχείρισης προστατευόμενης περιοχής Ε.Π.Β.Π, 2009
Μελέτη διαχείρισης θήρας στην προστατευόμενη περιοχή Ε.Π.Β.Π, 2008
Σύνολο GR 2110001 284.041 229.974Σαλτίνη –Βουλκαριά (GR 2310006) 32.360 Βουλκαριά
(GR 2310014) 33.009
Σύνολο GR 2310006 32.360 33.009Γενικό Σύνολο 316.401 262.983
Πηγή: Επεξεργασία των μελετητών
Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται οι τύποι φυσικών οικοτόπων οι οποίοι βρίσκονται
εντός των ζωνών προστασίας του Εθνικού Πάρκου. Οι εμβαδομετρήσεις έγιναν με βάση την
Χαρτογράφηση των Τύπων Οικοτόπων του ΥΠΕΚΑ, που έγινε στα πλαίσια της μελέτης του
ΥΠΕΧΩΔΕ (1999-2000) για την «Αναγνώριση και περιγραφή τύπων οικοτόπων σε περιοχές
ενδιαφέροντος για τη διατήρηση της φύσης».
Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 11989 (ΦΕΚ 123/21-3-2008) οι όροι και
περιορισμοί που ισχύουν στη Ζώνη Περιφερειακού ελέγχου έχουν ως εξής.
Πίνακας: Γενικές απαγορεύσεις στα όρια της ζώνης Περιβαλλοντικού Ελέγχου
Εντός της ζώνης Περιβαλλοντικού Ελέγχου, απαγορεύεται: Α. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διακίνησης υγρών καυσίμων με αποθηκευτική ικανότητα άνω των 300 μ3 καθώς και οι υποστηρικτικές υποδομές τους εντός των περιοχών της Ζώνης Περιβαλλοντικού Ελέγχου, που εμπίπτουν στην λεκάνη απορροής του Αμβρακικού κόλπου, καθώς και η διακίνηση ποσοτήτων υγρών καυσίμων άνω των 300 m3 με θαλάσσια πλωτά μέσα στον Αμβρακικό κόλπο. Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων με αποθηκευτική ικανότητα άνω των 300 μ3 καθώς και οι υφιστάμενες υποδομές εξυπηρέτησης της διακίνησής τους, που λειτουργούν εντός των περιοχών της Ζώνης Περιβαλλοντικού Ελέγχου, υποχρεούνται να μετακινηθούν εντός πέντε (5) ετών από την έναρξη ισχύος της παρούσας. Εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις των αεροδρομίων και οι υποδομές Εθνικής Άμυνας. Για τα πρατήρια υγρών καυσίμων εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία. Β. Ο διάπλους πλοίων που μεταφέρουν επικίνδυνες ουσίες και απόβλητα εντός του Αμβρακικού κόλπου. Η ισχύς της διάταξης αυτής αρχίζει έξι (6) μήνες από τη δημοσίευση της απόφασης. Ειδικά για τη μεταφορά πετρελαιοειδών η έναρξη ισχύος της απόφασης ορίζεται σε πέντε (5) έτη από τη δημοσίευσή της. Κατά το μεταβατικό
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 139
διάστημα των πέντε (5) ετών ο διάπλους των πλοίων θα γίνεται σε οριοθετημένες διαδρομές που καθορίζονται από την αρμόδια Λιμενική Αρχή, μετά από γνώμη του φορέα διαχείρισης, σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της απόφασης. Γ. Η διάθεση ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων καθώς και οποιαδήποτε απόθεση τοξικού υλικού στο θαλάσσιο και χερσαίο περιβάλλον της ζώνης
Εντός του Εθνικού Πάρκου απαγορεύεται η απόθεση αδρανών υλικών. Εξαιρούνται από τις
απαγορεύσεις της απόφασης:
α) Τα έργα και οι δραστηριότητες που την ημέρα δημοσίευσης: υφίστανται και λειτουργούν
νομίμως ή βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής με βάση νόμιμη άδεια ή έχουν άδεια
εγκατάστασης ή λειτουργίας ή έχει εκδοθεί σχετική οικοδομική άδεια ή έχει εκδοθεί
απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών
όρων.
β) Έργα εθνικής σημασίας, ύστερα από έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς επίσης
έργα και επεμβάσεις λόγω εκτάκτου ανάγκης (σεισμών, πλημμύρων, θεομηνιών κ.λπ.).
Ειδικότερα για την περιοχή Παλαιοί Ριζώνες Νεοχωρίου Άρτας επιτρέπεται η κατασκευή
υποστηρικτικών χερσαίων εγκαταστάσεων και υποδομών για την γεωργική καλλιέργειες),
κτηνοτροφική και ιχθυοκαλλιεργητική δραστηριότητα της περιοχής, μετά από σύμφωνη
γνώμη του Φορέα Διαχείρισης.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι όροι και οι περιορισμοί ανά ζώνη και μάλιστα για τις ανάγκες
της παρούσας μελέτης, παρουσιάζονται οι μη επιτρεπτές δραστηριότητες ανά ζώνη (και όχι
οι επιτρεπτές όπως στην Κανονιστική Πράξη).
Πίνακας: Ειδικές απαγορεύσεις στις ζώνες Α και Β του Εθνικού Πάρκου
Απαγορεύονται Στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ζώνη Α) Περιοχή Ειδικών
Ρυθμίσεων Νερών (Ζώνη Α1)
Στην περιοχή Ειδικών Ρυθμίσεων (Ζώνη Β)
Η επέκταση του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Επιτρέπονται τα έργα συντήρησης του οδικού δικτύου και των δικτύων υποδομών, μετά από σύμφωνη γνώμη του Φ.Δ και έγκριση των αρμόδιων υπηρεσιών. Σε περιορισμένη έκταση και μόνο για ανάγκες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, επιτρέπεται, η επέκταση του υφιστάμενου οδικού δικτύου, μετά από σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης.
Τα νέα δίκτυα υποδομών Επιτρέπονται τα έργα βελτίωσης των υφιστάμενων δικτύων
Η χρήση των λιμνοθαλάσσιων οικοσυστημάτων ως μη εκτατικών ιχθυοτροφείων και αν δεν έχουν ΑΕΠΟ.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 140
Απαγορεύονται Στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ζώνη Α) Περιοχή Ειδικών
Ρυθμίσεων Νερών (Ζώνη Α1)
Στην περιοχή Ειδικών Ρυθμίσεων (Ζώνη Β)
Επιτρέπεται στις Λ/Θ : Η κατασκευή, βελτίωση και συντήρηση κτισμάτων που εξυπηρετούν την παραγωγική δραστηριότητα Οι μόνιμες ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις από οποιοδήποτε υλικό εφόσον αυτές προσαρμόζονται αισθητικά στο τοπίο της περιοχής. Επίσης επιτρέπονται όλα τα έργα διατήρησης και συντήρησης του φυσικού περιβάλλοντος των λιμνοθαλασσών ήτοι εκβαθύνσεις, διαπλατύνσεις στομίων, δίαυλοι κυκλοφορίας νερού, εκσκαφές, δημιουργία τάφρων, υποδομές αλίευσης, υποδομές διαμονής και υγιεινής προσωπικού, η δημιουργία ειδικών χώρων υποδοχής γόνου για εμπλουτισμό, κα θώς και κάθε έργο εξασφάλισης της καλής λειτουργίας της Λ/Θ Ο εμπλουτισμός των λιμνοθαλασσών με γόνο ειδών που ενδημούν σε αυτές με στόχο την τόνωση των φυσικών πληθυσμών, Στις λιμνοθάλασσες απαγορεύεται : α) η χρήση μηχανοκίνητων σκαφών που δεν διαθέτουν ειδική άδεια της αρμόδιας υπηρεσίας. β) η δημιουργία ειδικών χώρων εκτροφής με εκβαθύνσεις ή περιφράξεις. γ) η προσθήκη στις λιμνοθάλασσες ιχθυοτροφών και ιχθυοφαρμάκων, οποιασδήποτε σύνθεσης και προέλευσης.
Η αλιεία όταν δεν είναι σύμφωνη με τις κείμενες διατάξεις.
Η ελεύθερη βόσκηση. Η βόσκηση επιτρέπεται μόνο για διαχειριστικούς σκοπούς ως μέσο διαχείρισης των ενδιαιτημάτων. Οι περιοχές, η βοσκοϊκανότητα κατά Είδος, ο αριθμός και το Είδος των ζώων, η περίοδος βόσκησης και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την άσκηση της δραστηριότητας ρυθμίζονται και εξειδικεύονται από το Σχέδιο Διαχείρισης και τον ΚΔΛ. Με χρι την οριστική έγκριση της ειδικής διαχειριστικής μελέτης η δραστηριότητα ασκείται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις
Η θήρα απαγορεύεται για τρία έτη.
Η θήρα απαγορεύεται για τρία έτη.
Η θήρα με χρήση πλωτών μέσων. Επιτρέπεται η θήρα. Ειδικότερες ρυθμίσεις για την άσκηση της δραστηριότητας της θήρας μπορούν να
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 141
Απαγορεύονται Στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ζώνη Α) Περιοχή Ειδικών
Ρυθμίσεων Νερών (Ζώνη Α1)
Στην περιοχή Ειδικών Ρυθμίσεων (Ζώνη Β) προσδιορίζονται με απόφαση ετήσιας ισχύος
΄ Νέες Μονάδες υδατοκαλλιέργειας Επιτρέπεται η συντήρηση, ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση εντός της έκτασης του γηπέδου, που αναφέρεται στην άδεια ίδρυσης της μονάδας κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας − των υφιστάμενων μονάδων υδατοκαλλιέργειας,
Η εντατική υδατοκαλλιέργεια ή ημι-εντατική σε χωμάτινες δεξαμενές αν δεν έχει σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης.
Η άσκηση της γεωργίας στις μη νόμιμα καλλιεργούμενες εκτάσεις
Η απομάκρυνση των φυτοφρακτών, με την εξαίρεση των έργων αναδασμού. Στα έργα αναδασμού είναι υποχρεωτική η δημιουργία φυτοφρακτών.
Κάθε έργο εκχέρσωσης.
Η ανέγερση νέων κτισμάτων και εγκαταστάσεων. Επιτρέπεται η συντήρηση κτισμάτων και εγκαταστάσεων που εξυπηρετούν την γεωργική, κτηνοτροφική και αλιευτική δραστηριότητα.
Η εγκατάσταση και συντήρηση μη ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων καθώς και δραστηριοτήτων αναψυχής και της υποδομής της.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 142
Απαγορεύονται Στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ζώνη Α) Περιοχή Ειδικών
Ρυθμίσεων Νερών (Ζώνη Α1)
Στην περιοχή Ειδικών Ρυθμίσεων (Ζώνη Β)
Πηγή: Επεξεργασία των μελετητών
Απαιτείται συστηματική παρακολούθηση, ανάλυση και σύνθεση στο ζήτημα των απειλών των
προστατεύων αντικειμένων. Η εκτίμηση αυτή, όπως είναι λογικό, επηρεάζει άμεσα τα
πρακτικά μέτρα ειδικής διαχείρισης των οικοσυστημάτων και της παρακολούθησης και
φύλαξής τους[34]. Άλλωστε στα πλαίσια σύνταξης τριετούς σχεδίου δράσης για το Φορέα
Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Πίνδου προτείνεται σχέδιο Επόπτευσης και Φύλαξης του
Εθνικού Πάρκου το οποίο περιελάμβανε τον εντατικό έλεγχο των μεταβολών της έκτασης
των τύπων φυσικών οικοτόπων και των μεταβολών των μεγέθη των ρυθμιστικών και κυρίως
των περιοριστικών παραγόντων. Την παρακολούθηση στις αυξομειώσεις των πληθυσμών
της πανίδας και της χλωρίδας, όπως επίσης και των μεταβολών της βιολογικής
ποικιλομορφίας τύπου α και άλλων δεικτών
Η φύλαξη των υποδομών επιτυγχάνεται με την παρακολούθηση της κατάστασής τους, με
σκοπό τον προγραμματισμό και την εφαρμογή των εργασιών τακτικής και έκτακτης
συντήρησης καθώς και τη φύλαξή τους από παράνομες πράξεις. Τα σημαντικότερα έργα που υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται από το Φορέα Διαχείρισης στα
πλαίσια εθνικών ή κοινοτικών προγραμμάτων είναι τα ακόλουθα:
Στα πλαίσια του έργου «Διαχείριση και λειτουργία περιοχής Αμβρακικού», με
χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Περιβάλλον 2000 2006" ο
Φορέας Διαχείρισης υγροτόπων Αμβρακικού ανέθεσε στην ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. ΟΤΑ την
υλοποίηση προγράμματος παρακολούθησης (monitoring) βιοτικών και μη βιοτικών
παραμέτρων της προστατευόμενης περιοχής, διάρκειας δέκα (10) μηνών (από 18-02-
2008 έως 17-12-2008). Στη διάρκεια του προγράμματος αυτού περιλήφθηκαν τρία
σχέδια επιστημονικής παρακολούθησης: α) ορνιθοπανίδας, β) οικοτόπων και γ)
φυσικοχημικών παραμέτρων νερού. Πιο συγκεκριμένα το Πρόγραμμα περιλάμβανε:
Στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος υλοποιήθηκε και η δράση “Επόπτευσης-
Φύλαξης” με ανάθεση στην ΕΤΑΝΑΜ Α.Ε. Ο.Τ.Α. στην οποία απασχολήθηκαν για 10
μήνες (από 1/2/2008 – 31/12/2008) 6 επόπτες - φύλακες για όλες τις ημέρες της
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 143
εβδομάδας. Οι επόπτες – φύλακες ανέλαβαν την επιτήρηση των παράνομων
δραστηριοτήτων (λαθροθηρία, παράνομη κατασκευή έργων - διανοίξεων δρόμων
κ.α., παράνομη αλιεία, παράνομη διάθεση αποβλήτων και απορρίψεις μπαζών,
παράνομη υλοτομία και βόσκηση) και την καταγραφή τους σε ειδικά έντυπα.
Απασχολήθηκε ακόμα 1 επιστημονικός υπεύθυνος ο οποίος σχεδίασε και οργάνωσε
το πρόγραμμα της φύλαξης. Στο αντικείμενο του προγράμματος περιλαμβάνονταν
ακόμα η σύνταξη έκθεσης αξιολόγησης των αποτελεσμάτων και η διατύπωση
προτάσεων για τρόπους αντιμετώπισης τους περιορισμό των παράνομων πράξεων.
Σε σχέση με την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των τοπικών φορέων και
κατοίκων σχετικά με την αξία του βιοτόπου και την αναγκαιότητα διατήρησής του έχουν
πραγματοποιηθεί οι ακόλουθες δράσεις:
Έχει εκδοθεί φυλλάδιο ευρείας διανομής σε δύο γλώσσες με το προφίλ του φορέα
και χάρτη της προστατευόμενης περιοχής.
Τρεις ενημερωτικές ημερίδες (μια σε κάθε νομό) με κύριο αντικείμενο την
δημοσιοποίηση της ΚΥΑ για την διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής.
Έχει δημιουργηθεί ιστοσελίδα με το προφίλ του φορέα διαχείρισης, στοιχεία για την
προστατευόμενη περιοχή, την κανονιστική πράξη για το χαρακτηρισμό της περιοχής
ως Εθνικού Πάρκου καθώς και δορυφορική εικόνα με σημειωμένα τα όρια του
Εθνικού Πάρκου και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Στο πλαίσιο του προγράμματος Interreg IIIA Ελλάδα – Ιταλία, ολοκληρώθηκε η μελέτη
των προσχεδίων διαχείρισης για την Αλιεία, τη Γεωργία, την Κτηνοτροφία, το Κυνήγι
και τη Θήρα εντός των ζωνών Α, Α1 και Β του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων
Αμβρακικού και πραγματοποιήθηκαν 3 ενημερωτικές ημερίδες (μία ανά νομό).
Επίσης, εκτυπώθηκαν σε πολλαπλά αντίτυπα οι οδηγίες και τα προσχέδια
διαχείρισης και μεταφράστηκαν στην αγγλική γλώσσα. Στα πλαίσια του παραπάνω
προγράμματος πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε προστατευόμενες περιοχές της
γειτονικής χώρας και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον τρόποι διαχείρισης των
προστατευόμενων περιοχών στα πλαίσια ημερίδων και συναντήσεων εργασίας.
Προγραμματίζεται η προκήρυξη μελέτης για τη σύνταξη των Σχεδίων Διαχείρισης και
του Κανονισμού Διοίκησης & Λειτουργίας του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων
Αμβρακικού.
Επίσης, προβλέπονται από τη Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων της Περιφερειακής Ενότητας
Άρτας, προγράμματα για τη: «Δημιουργία συστήματος παρακολούθησης και εκτίμηση της
περιβαλλοντικής κατάστασης των ποτάμιων συστημάτων Λούρου και Άραχθου και της
ευρύτερης περιοχής του Αμβρακικού», «Δημιουργία εδαφολογικών χαρτών και έλεγχος της
ποιότητας των εδαφών των πεδινών εκτάσεων του βόρειου Αμβρακικού» και «Διερεύνηση
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 144
αβιοτικών και βιοτικών παραμέτρων στον πυθμένα του Αμβρακικού Κόλπου και συσχέτιση
τους με την ιχθυοπαραγωγή»” προϋπολογισμού 950.000 ευρώ περίπου και διάρκειας 6
μηνών.
3.3.1.11.4. ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ Ο Φ.Δ. Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων ιδρύθηκε με βάση την παράγραφο 10 του άρθρου 15
του Ν. 2742/1999 (Α΄207), όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 13 του Ν.3044
(ΦΕΚ/Α/197/27-08-2002). Είναι Ν.Π.Ι.Δ., κοινωφελούς χαρακτήρα και εποπτεύεται από τον
εκάστοτε Υπουργό Υ.ΠΕ.Κ.Α.
Σκοπός της ίδρυσής του είναι η διαφύλαξη του φυσικού οικοσυστήματος, η αποκατάσταση
και διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας της Παμβώτιδας, με παράλληλη ανάπτυξη
δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με το φυσικό περιβάλλον και υιοθετούν την αρχή της
αειφορίας. Συγκεκριμένοι στόχοι του Φ.Δ.Λ.Π. είναι η προστασία και διαχείριση:
των βιοτόπων των προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας της Λίμνης
Παμβώτιδας
των βιοτόπων ενδημικής χλωρίδας και πανίδας στην ευρύτερη περιοχή
αρμοδιότητάς του
η αποκατάσταση του διαταραγμένου υδρολογικού ισοζυγίου της Παμβώτιδας
η βελτίωση των κριτηρίων ποιότητας των νερών της
η προστασία της από τη ρύπανση και μόλυνση
η προστασία της από κάθε είδος παρεμβάσεων που υποβαθμίζουν το
οικοσύστημα
η προστασία και διαφύλαξη των αλιευτικών πόρων
η ανάδειξη της λίμνης Παμβώτιδας και της ευρύτερης περιοχής
η περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση[35].
Παράλληλα προωθεί δράσεις και στόχους όπως:
Η διαφύλαξη των πολιτιστικών και πολιτισμικών στοιχείων που συνδέονται
με το οικοσύστημα της Παμβώτιδας.
Η αναψυχή και ο τουρισμός σύμφωνα με την αρχή της αειφορίας.
Η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα σύμφωνα με τους κανόνες και κώδικες
ολοκληρωμένης Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Αλιείας.
Η κατάρτιση και η απασχόληση, ιδιαίτερα στον τομέα της «απασχόλησης σε
προστατευόμενες περιοχές».
35 Από την ιστοσελίδα του Φ.Δ. (http://www.lakepamvotis.gr/).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 145
Η προώθηση της πράσινης επιχειρηματικότητας.
Η προώθηση γεωργικών προϊόντων, ήπιων πρακτικών παραγωγής.
Η εφαρμογή των όρων της Κ.Υ.Α. (22943/649/25/6/2003).
Η θέσπιση Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας.
Η εκπόνηση και θεσμοθέτηση Σχεδίου Διαχείρισης για την προστατευόμενη
περιοχή[36,37].
Ο Φ.Δ. Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων, είναι από τους πλέον ενεργούς και δραστήριους
λαμβάνοντας μέρος σε έργα προστασίας και παρακολούθησης του οικοσυστήματος, αλλά και
στην περιβαλλοντική ενημέρωση-ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των πολιτών.
Η αναφορά στις ζώνες προστασίας γίνεται με βάση την ΚΥΑ 22943/6667 (ΦΕΚ
649/Δ/25.06.03) «Χαρακτηρισμός της χερσαίας και λιμναίας περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας
Ιωαννίνων ως περιοχή οικοανάπτυξης, καθορισμός περιφερειακής ζώνης προστασίας αυτής,
χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης», η οποία όμως ακυρώθηκε τελικά κατόπιν
προσφυγής στο ΣΤΕ με την Απόφαση 3595/2007 και σήμερα αναμένεται η σύσταση Π.Δ.
Ως Περιοχή Οικοανάπτυξης, με βάση την ΚΥΑ, χαρακτηρίζεται η χερσαία και υδάτινη
περιοχή της λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων, καθώς και η περιοχή που βρίσκεται εκτός
σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προϋφιστάμενων του έτους 1923 και κάτω των 2.000
κατοίκων των δήμων Ιωαννιτών, Ανατολής, Παμβώτιδας, Πασσαρώνος, Περάματος και
κοινότητας Νήσου Ιωαννίνων[38].
Εντός των ορίων της Περιοχής Οικοανάπτυξης καθορίζονται οι ζώνες Α1, Α2α, Α2β, Β1 και
Β2.
• Ζώνη Α1: Είναι η υδάτινη περιοχή, οι παραλίμνιες εκτάσεις, οι καλαμώνες και το νησί
των Ιωαννίνων.
• Ζώνες Α2α και Α2β: Είναι η χερσαία περιοχή που περιλαμβάνει δασικές και
36 Ενημερωτικό φυλλάδιο του Φ.Δ. 37 Σχέδιο Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων, 2004. Περιφέρεια Ηπείρου/ Υπηρεσία
38 Ως περιοχές οικοανάπτυξης χαρακτηρίζονται εκτεταμένες περιοχές που μπορούν να περιλαμβάνουν χωριά ή οικισμούς, εφόσον: 1) παρουσιάζουν ιδιαίτερη αξία και ενδιαφέρον για τα φυσικά και πολιτιστικά τους στοιχεία και 2) προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης και του τοπίου. Το Προεδρικό Διάταγμα χαρακτηρισμού θα πρέπει να θέτει τους κανόνες με βάση τους οποίους, στις περιοχές αυτές επιδιώκεται η προστασία των ιδιαίτερων φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων, η ενίσχυση των παραδοσιακών ασχολιών και δραστηριοτήτων, η εκπαίδευση των πολιτών στους τρόπους και στις μεθόδους αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπινων δραστηριοτήτων και φυσικών διεργασιών, η ανάπαυση και η αναψυχή των πολιτών. (Λαζαρέτου Θ., 2002. «Προστατευόμενες Φυσικές Περιοχές». Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς & Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Περιβαλλοντικές εκδόσεις, Αθήνα).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 146
αναδασωτέες εκτάσεις.
• Ζώνη Β1: Είναι χερσαία περιοχή γεωργικής γης, υψηλής παραγωγικότητας.
• Ζώνη Β2: Είναι η λοιπή έκταση της Περιοχής Οικοανάπτυξης και αποτελείται από
αγροτικές και ημιορεινές εκτάσεις.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 147
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 148
Πίνακας: Οριοθέτηση Ζωνών εντός της Περιοχής Οικοανάπτυξης
Ζώνη Α1 Ζώνη Α2α Ζώνη Α2β Ζώνη Β1 Ζώνη Β2 Το όριο της ζώνης καθορίζεται από τη στάθμη του υπερχειλιστή που ορίζεται από την πολυγωνική γραμμή περιμετρικά της λίμνης, με υψόμετρο το μέγιστο του υδροφράκτη (469,54).
Περιλαμβάνει την περιοχή βόρεια της Εθνικής οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων και το δρόμο προς Λιγκιάδες, βόρεια του οικισμού. Ξεκινά από την τελευταία στροφή που οδηγεί στον οικισμό Λιγκιάδες και με κατεύθυνση βόρεια συναντά την κορυφή με υψόμετρο 1.149 μ. Και συνεχίζει μέχρι τη Μονή Αγίας Παρασκευής. Από εκεί ακολουθώντας την ισοϋψή των 700 μ. Συνεχίζει νότια της θέσης Δίλακκο, μέχρι τη διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου προς Λιγκιάδες. Από εκεί, και παράλληλα με τον επαρχιακό δρόμο, κλείνει στο αρχικό σημείο.
Περιλαμβάνει την περιοχή εκατέρωθεν της Εθνικής οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων και το δρόμο προς Λιγκιάδες, νότια του οικισμού. Ορίζεται από το όριο της ζώνης Α1, ανατολικά από το όριο της περιοχής οικοανάπτυξης, βόρεια από τη νοητή γραμμή, σε απόσταση 500 μ. Από την Εθνική οδό Ιωαννίνων-Τρικάλων, μέχρι το σημείο που η γραμμή αυτή συναντάται με τον επαρχιακό δρόμο προς Λιγκιάδες και δυτικά κλείνει πάνω στο όριο της ζώνης Α1.
Το όριο της ζώνης βορειοδυτικά συμπίπτει με το όριο της περιοχής οικοανάπτυξης, δυτικά αποτελεί το ρέμα Στραβιά μέχρι το σημείο που συναντά την Εθνική οδό Ιωαννίνων-Τρικάλων. Από εκεί, και με κατεύθυνση ανατολική, ακολουθεί το εθνικό δίκτυο μέχρι το σημείο που συναντά τον αγροτικό δρόμο δυτικά του οικισμού Περάματος, διέρχεται βόρεια του σπηλαίου Περάματος πάνω στο οδικό δίκτυο και συνεχίζει ανατολικά της θέσης Χερσολίβαδο, ακολουθώντας το οδικό δίκτυο μέχρι το σημείο που αυτό συναντά την περιοχή οικοανάπτυξης, στη θέση Κεραμίδια.
Στη ζώνη αυτή εμπίπτουν οι περιοχές που δεν εντάσσονται σε καμία από τις προηγούμενες ζώνες της περιοχής Οικοανάπτυξης, όπως αυτή καθορίζεται με βάση το άρθρο 2 της εν λόγω ΚΥΑ.
Ως Περιφερειακή Ζώνη Προστασίας της ανωτέρω περιοχής οικοανάπτυξης χαρακτηρίζεται η
χερσαία περιοχή που βρίσκεται εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προϋφιστάμενων του
έτους 1923 και κάτω των 2.000 κατοίκων των δήμων Ιωαννιτών, Περάματος, Παμβώτιδας,
Πασσαρώνος, Ανατολής, Μπιζανίου, Αγ. Δημητρίου, Ζίτσας και Εκάλης. Το εσωτερικό όριο της
Περιφερειακής Ζώνης καθορίζεται από το όριο της Περιοχής Οικοανάπτυξης.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων υπάρχει μια μικρή
διαφοροποίηση ως προς τις ζώνες:
• Ζώνη Α1: Περιλαμβάνει το υδάτινο στοιχείο της λίμνης Παμβώτιδας
• Ζώνη Α2: Περιλαμβάνει τις παραλίμνιες εκτάσεις και τη Νήσο Ιωαννίνων
• Ζώνες Α3α και Α3β: Περιλαμβάνουν τη δασική-αναδασωτέα έκταση στην περιοχή
βόρεια και εκατέρωθεν της Εθνικής οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων
• Ζώνη Β1: Περιλαμβάνει την περιοχή γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας
• Ζώνη Β2: Περιλαμβάνει την περιοχή αγροτικών και ημιορεινών εκτάσεων και την
Περιφερειακή Ζώνη.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 149
Στον ακόλουθο χάρτη παρουσιάζονται τα όρια της προστατευόμενης περιοχής Λίμνης
Παμβώτιδας, βάση της ΚΥΑ χαρακτηρισμού και οριοθέτησης της περιοχής, και τα όρια της
Περιοχής Οικοανάπτυξης, της Περιοχής Προστασίας της Φύσης και της Περιφερειακής Ζώνης,
όπως αυτά απεικονίζονται στην ενημερωτική πινακίδα περιβάλλοντος που έχει τοποθετηθεί από
το Φορέα Διαχείρισης[39].
Χάρτης: Όρια της προστατευόμενης περιοχής Λίμνης Παμβώτιδας, βάση της ΚΥΑ 22943/6667
39 Ο Φ.Δ., στα πλαίσια της προσπάθειας ανάδειξης και ανάπτυξης της προστατευόμενης περιοχής, έχει
τοποθετήσει ενδεικτικές πινακίδες με την προστατευόμενη περιοχή και τις ζώνες προστασίας σε επιλεγμένες θέσεις (αίθουσα αεροδρομίου Ιωαννίνων, περιοχή Α1 κλπ), ενώ σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων κρίνεται επιπλέον απαραίτητη η τοποθέτηση πινακίδων ερμηνείας στην παραλίμνια οδό (πλατεία Μαβίλη ως Παραλίμνιο Αναψυχικό Κέντρο), για τα κοινότερα είδη πουλιών της λίμνης στα σημεία όπου αυτά είναι εύκολο να παρατηρηθούν.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 150
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 151
Χάρτης: Όρια της προστατευόμενης περιοχής Λίμνης Παμβώτιδας, βάση του υπό δημοσίευση ΠΔ έτους 2011.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 152
Σύμφωνα με το νέο ΠΔ εντός της έκτασης της περιοχής «Οικοανάπτυξης» καθορίζονται οι ακόλουθες ζώνες προστασίας:
- Ι. Ζώνη Α ( χερσαία και υδάτινη περιοχή κυρίως εντός περιοχών Ζ.Ε.Π : Νήσου Ιωαννίνων,
λίμνης Παμβώτιδας, παραλίμνιων εκτάσεων και εποχιακής λίμνης Βρέλη). Περιοχή
«Προστασίας της Φύσης». Ως ζώνη Α ορίζεται η περιοχή που περιλαμβάνεται μεταξύ
1. Η Ζώνη Α1 περιλαμβάνει την υδάτινη περιοχή της λίμνης Παμβώτιδας, 2. Η Ζώνη Α2 περιλαμβάνει την παραλίμνια περιοχή πλάτος 300μ που περιβάλλει τη Ζώνη Α1, 3. Η Ζώνη
Α3 περιλαμβάνει τη νήσο Ιωαννίνων, 4. Η Ζώνη Α4 περιλαμβάνει την κατακλύζουσα υδάτινη
έκταση της εποχιακής λίμνης Βρέλη, στην οποία απαντάται οικότοπος προτεραιότητας της
οδηγίας 92/43/ΕΕ. και διακρίνεται σε Α4.1 & Α4.2.
- ΙI. Ζώνη B (χερσαία και υδάτινη περιοχή κυρίως εντός περιοχών Ζ.Ε.Π : δασών, δασικών
και αναδασωτέων εκτάσεων, γης υψηλής παραγωγικότητας και γεωργικού τοπίου, πηγών
Κρύας και Τούμπας, τάφρου Λαμψίστας, αρχαιολογικών χώρων και σπηλαίων, αισθητικού
δάσους Ιωαννίνων). Περιοχή «Προστατευόμενων Φυσικών Σχηματισμών» και
«Προστατευόμενων Τοπίων». Ως ζώνη B ορίζεται η περιοχή που περιλαμβάνεται μεταξύ
πολυγωνικών γραμμών και διακρίνεται σε: B1, Β2, B3, Β4 και Β5. Ειδικότερα: 1. Η Ζώνη Β1 περιλαμβάνει δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις και
διακρίνεται σε B1.1, B1.2, B1.3, Β1.4, Β1.5, Β1.6, 2. Η Ζώνη Β2 περιλαμβάνει γεωργικό
τοπίο και γη υψηλής παραγωγικότητας, και διακρίνεται σε Β2.1( γεωργικό τοπίο): Β2.1.1, Β2.1.2, και Β2.2 (γη υψηλής παραγωγικότητας): Β2.2.1, Β2.2.2, Β2.2.3. 3. Η Ζώνη Β3 περιλαμβάνει τις πηγές Κρύας–Τούμπας-Σεντενίκου και τάφρο Λαψίστας και διακρίνεται σε:
B3.1, Β3.2, Β3.3, Β3.4. Η Ζώνη Β4 περιλαμβάνει τους κυρηγμένους αρχαιολογικούς χώρους και σπήλαια και διακρίνεται σε: B4.1, Β4.2, Β4.3 & 5. Η Ζώνη Β5 περιλαμβάνει το αισθητικό
δάσος Ιωαννίνων.
- ΙΙΙ. Ζώνη Γ (χερσαία έκταση, κυρίως εντός περιοχών Ζ.Ε.Π, εκτός ζωνών Α και Β). Περιοχή
«Οικοανάπτυξης». Ως ζώνη Γ ορίζεται η περιοχή που περιλαμβάνεται μεταξύ πολυγωνικών
γραμμών, και διακρίνεται ως: Γ1 και Γ2. Ειδικότερα: 1. Η Ζώνη Γ1 αποτελεί το τμήμα της Γ Ζώνης που εμπίπτει σε Ζώνη Οικιστικού
Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) και διακρίνεται σε: Γ1.1, Γ1.2, Γ1.3. 2. Η Ζώνη Γ2 αποτελεί το τμήμα της Γ
Ζώνης που δεν εμπίπτει σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) και διακρίνεται σε: Γ2.1, Γ2.2, Γ2.3, Γ2.4.
Επιπλέον, σύμφωνα με το νέο ΠΔ εκτός της έκτασης της περιοχής «Οικοανάπτυξης» καθορίζεται Περιφερειακή Ζώνη Δ, η περιοχή διακρίνεται σε: Δ1 και Δ2.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 153
- Η Ζώνη Δ1 περιβάλλει την περιοχή οικοανάπτυξης και εμπίπτει σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου
(Ζ.Ο.Ε). - Η Ζώνη Δ2 περιβάλλει την περιοχή οικοανάπτυξης, δεν εμπίπτει σε Ζώνη Οικιστικού
Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε) και διακρίνεται σε: Δ2.1, Δ2.2, Δ2.3, Δ2.4. .
Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν είναι εμφανές ότι τόσο η λίμνη Παμβώτιδα, όσο και η
ευρύτερη περιοχή, παρουσιάζουν αξιόλογο οικολογικό και οικονομικό ενδιαφέρον, τόσο σε
τοπικό, εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, οι πιέσεις που δέχεται η λίμνη, και που
οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες με κυριότερες απειλές την εντατικοποίηση της
γεωργίας και την οικοδόμηση γύρω από τη λίμνη, θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο τόσο τους
οικοτόπους όσο και τα είδη πανίδας και χλωρίδας που απαντώνται εκεί.
Οι κυριότερες παρεμβάσεις (παρελθοντικές, σημερινές, προβλεπόμενες) που έχουν ή δύνανται
να έχουν αρνητικές συνέπειες για το λιμναίο οικοσύστημα, τη χλωρίδα και την πανίδα
αναφέρονται στον πίνακα:
Παρέμβαση Περιγραφή Χρόνος Αποξήρανση της λίμνης Λαψίστας
Αποτέλεσε την πρώτη κύρια καταστροφική παρέμβαση στο λεκανοπέδιο. Πριν από την οριστική αποξήρανση της λίμνης Λαψίστας, έγιναν πολλές άλλες προσπάθειες, οι οποίες ξεκινούσαν από την εποχή της Τουρκοκρατίας[40]. Τελικά το 1954, άρχισε η διάνοιξη της κεντρικής αποστραγγιστικής τάφρου Λαψίστας, από το Πέραμα μέχρι το Ροδοτόπι, ενώ παράλληλα ξεκίνησε κι η διάνοιξη της σήραγγας, μέσω της οποίας, τα νερά οδηγούνταν από τη λίμνη στον ποταμό Καλαμά[41]. Η κατασκευή των έργων ολοκληρώθηκε το 1958.Η αποξήρανση της Λαψίστας, εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις που είχε στη βιοτική συνιστώσα (Ιχθυοπανίδα, Ορνιθοπανίδα κλπ), οδήγησε και σε σημαντική συρρίκνωση της λίμνης Παμβώτιδας.
Παρελθόν
Αύξηση φερτών υλικών από τη Λαγκάτσα
Η αποστράγγιση των ελωδών εκτάσεων ανατολικά της λίμνης και τα έργα διευθέτησης που οδηγούσαν τα νερά των ελών στη λίμνη με σήραγγες, συντέλεσαν στην περαιτέρω συρρίκνωση της λίμνης. Τα έργα αυτά αύξησαν πάνω από 3 φορές τις ποσότητες φερτών υλικών στη λίμνη, ενισχύοντας την άνοδο του πυθμένα και την πρόσχωση. Σύμφωνα με την ΕΠΜ και παλαιότερους χάρτες, σε περίπτωση που συνεχιστεί η πρόσχωση της λίμνης με τον υφιστάμενο ρυθμό, η λίμνη δε θα υπάρχει σε 240 χρόνια.
Παρελθόν
Δημιουργία αναχώματος
Το ανάχωμα που υψώθηκε περιμετρικά της λίμνης (χωματόδρομος Αμφιθέα-Μονή Ντουραχάνη στο βόρειο τμήμα και κρηπίδωμα- χωματόδρομος Μπογιάννου-στροφή Καστίκας) την περίοδο 1969-1974 οριοθέτησε με αυθαίρετο τρόπο τη λίμνη και απέκοψε ζωτικές της εκτάσεις, οι οποίες ανέρχονται στο 10% της λιμναίας επιφάνειας και οδήγησαν σε μπαζώματα και καταστροφή παραλίμνιων βιοτόπων.
Παρελθόν
Προβληματική Η οριοθέτηση της λίμνης παραμένει προβληματική. Ο αιγιαλός Παρελθόν- 40 Κωλέττας Σ., 2000. Οι λίμνες Ιωαννίνων και Λαψίστας. Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων. 41 Ζερή Κ., Δάλλα Σ., 1966. Αρδευτικά έργα πεδιάδας Ιωαννίνων. Μελέτη οικονομικής σκοπιμότητας του Υπουργείου
Συντονισμού, Αθήναι.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 154
Παρέμβαση Περιγραφή Χρόνος οριοθέτηση της λίμνης
της λίμνης δεν έχει ακόμη οριστεί από την αρμόδια επιτροπή, καθώς ο παλαιός αιγιαλός-λίμνη και πλημμυρικές εκτάσεις λίμνης με βάση το φυσικό ανάγλυφο-εκτείνεται εκτός του τεχνητού αναχώματος και υπερκαλύπτει μπαζωμένα κράσπεδα. Προβλήματα υπάρχουν και με τη γενική οριοθέτηση της προστατευόμενης περιοχής, καθώς η ΚΥΑ χαρακτηρισμού και οριοθέτησης, τελικά δεν έγινε αποδεκτή.
Μέχρι και σήμερα, και παρά την ισχύουσα νομοθεσία, παρατηρούνται παράνομες δραστηριότητες μπαζώματος, με φορτηγά να απορρίπτουν μπάζα εντός και περιμετρικά της λίμνης, με τη δημιουργία νέων οικοπέδων προς οικοδόμηση και με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη χώρων αναψυχής.
Παρελθόν-Σήμερα-Μέλλον
Ασφαλτόστρωση αναχώματος
Στις επεμβάσεις, που αναμένεται να υποβαθμίσουν περαιτέρω τους παραλίμνιους βιοτόπους, είναι και ο σχεδιασμός ασφαλτοστρωμένου δρόμου, ως βασική αρτηρία εισόδου της πόλης από την Εγνατία οδό, επί του τεχνητού αναχώματος. Ο δρόμος αυτός, επιπλέον, θα δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα ρύπανσης και κυκλοφοριακής συμφόρησης πλησίον της λίμνης.
Σήμερα-Μέλλον
Εγκαταστάσεις κωπηλατοδρομίου και πίστας σκι
Η δημιουργία υγρού στίβου κωπηλασίας στη λίμνη χωροθετήθηκε με βάση το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο/ Ν. 1337, ενώ προγραμματιζόταν και η δημιουργία πίστας θαλάσσιου σκι. Παρόμοιες δραστηριότητες αναμένεται να διαταράξουν ακόμα περισσότερο τη λίμνη.
Μέλλον
Απαιτείται συστηματική παρακολούθηση, ανάλυση και σύνθεση στο ζήτημα των απειλών των
προστατεύων αντικειμένων. Η εκτίμηση αυτή, όπως είναι λογικό, επηρεάζει άμεσα τα πρακτικά
μέτρα ειδικής διαχείρισης των οικοσυστημάτων και της παρακολούθησης και φύλαξής τους[42].
Άλλωστε στα πλαίσια σύνταξης τριετούς σχεδίου δράσης για το Φορέα Διαχείρισης της Λίμνης
προτείνεται σχέδιο Επόπτευσης και Φύλαξης της Λίμνης Παμβώτιδας το οποίο περιελάμβανε
την εντατική παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων της λίμνης και των τόπων κοινοτικής
σημασίας και τύπων φυσικών οικοτόπων. Την παρακολούθηση της Ορνιθοπανίδαςκαι των
λοιπών ειδών πανίδας, όπως επίσης και την παρακολούθηση της «φυσικής ιστορίας» και των
υπόλοιπων θεμάτων που αφορούν την προστατευόμενη περιοχή. Η φύλαξη των υποδομών
επιτυγχάνεται με την παρακολούθηση της κατάστασής τους, με σκοπό τον προγραμματισμό και
την εφαρμογή των εργασιών τακτικής και έκτακτης συντήρησης καθώς και τη φύλαξή τους από
παράνομες πράξεις.
Αναφορικά με τα σημαντικότερα έργα που υλοποιήθηκαν ή/και υλοποιούνται στην
προστατευόμενη περιοχή αξίζει να επισημανθούν τα εξείς:
Α. Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον» ο Φορέας εντάχθηκε με 2 έργα
ΕΡΓΟ 1: «Λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης της προστατευόμενης Περιοχής της Λίμνης
Παμβώτιδας.»
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 155
Υποέργα
• Έναρξη και Λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας
• Προμήθεια αυτοκινήτου
• Προμήθεια σκάφους
• Πρόγραμμα φύλαξης και επιτήρησης της προστατευόμενης περιοχής
• Σήμανση, εγκατάσταση φυλακίων και διαμόρφωση χώρων βιοτόπου
• Αρχικές δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης
• Προβολή-συνέδρια-εκδηλώσεις
Το φυσικό Αντικείμενο του έργου 1 «Λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης της προστατευόμενης
Περιοχής της Λίμνης Παμβώτιδας», αναφέρεται,
στη σύσταση και λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης
στην επιτήρηση και φύλαξη της προστατευόμενης περιοχής
και στην ευαισθητοποίηση και περιβαλλοντική εκπαίδευση των πολιτών
ΕΡΓΟ 2: «Περιβαλλοντική ανάδειξη της προστατευόμενης περιοχής Λίμνης Παμβώτιδας
Ιωαννίνων.»
Υποέργα
• Παραγωγή και εγκατάσταση έκθεσης ερμηνείας περιβάλλοντος
Το φυσικό Αντικείμενο του έργου 2 «Περιβαλλοντική ανάδειξη της προστατευόμενης περιοχής
Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων» αποσκοπεί στην ανάδειξη της περιοχής αναφοράς καθώς και
στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων και πολιτών μέσα από
διάφορες δράσεις
Β. Στο πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» ο Φορέας εντάχθηκε με το έργο «Ανάπτυξη και
εφαρμογή ευφυούς συστήματος τηλεματικής για την προστασία –Διαχείριση και Ανάδειξη του
υδρολογικού οικοσυστήματος της Λίμνης Παμβώτιδας»
Το φυσικό αντικείμενο του έργου καλύπτει τις παραμέτρους παρακολούθησης των βιοτικών και
αβιοτικών, παραμέτρων με την εγκατάσταση ενός ειδικού ευφυούς συστήματος
παρακολούθησης των μετρήσεων καθώς και με την τοποθέτηση τηλεμετρικών σταθμών
παρακολούθησης σε 4 σημεία της προστατευόμενης περιοχής. Επιπλέον στοχεύει στην
ανάπτυξη ενός Παγκόσμιου Συστήματος Πληροφοριών (GΙS) για την υδρολογική λεκάνη της
λίμνης Παμβώτιδας. Στη δημιουργία μια μεγάλης βάσης δεδομένων η οποία αντλεί τα δεδομένα
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 156
της από το GIS και τους μετρητικούς σταθμούς, και τα οποία θα είναι διαθέσιμα για επιπλέον
επεξεργασία και ολοκληρώνοντας στην ανάπτυξη μια διαδικτυακής πύλης.
κ.ά.
3.3.1.11.5. ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΝΩΝ & ΕΚΒΟΛΩΝ ΠΟΤΑΜΩΝ ΑΧΕΡΩΝΤΑ & ΚΑΛΑΜΑ Στην περιοχή ευθύνης του Φορέα περιλαμβάνονται πέντε διακεκριμένες περιοχές, οι Εκβολές
και τα Στενά του ποταμού Καλαμά που υπάγονται εξ’ ολοκλήρου στα διοικητικά όρια της
Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας, οι Εκβολές και τα Στενά του ποταμού Αχέροντα που
ανήκουν στα διοικητικά όρια των Περιφερειακών Ενοτήτων Θεσπρωτίας και Πρέβεζας και το
έλος Καλοδικίου που υπάγεται διοικητικά στα όρια της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας.
Οι εκβολές του Καλαμά, έχουν ενταχθεί στους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) της Οδηγίας
92/43/ΕΟΚ (κωδικός GR2120001) σύμφωνα με την Απόφαση της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής
Ένωσης της 19ης Ιουλίου 2006 «Σχετικά με την έγκριση, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ
του Συμβουλίου του καταλόγου των Τόπων Κοινοτικής Σημασίας για τη μεσογειακή
βιογεωγραφική περιοχή». ‘Ενα τμήμα της περιοχής των εκβολών του ποταμού αποτελεί
καταφύγιο άγριας ζωής. Oι εκβολές του Καλαμά έχουν ενταχθεί και στις Ζώνες Ειδικής
Προστασίας (SPA), της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ (κωδικός GR2120005).
Η περιοχή των στενών του Καλαμά, έχει ενταχθεί στους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ)
της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (κωδικός GR2120004) σύμφωνα με την Απόφαση της Επιτροπής της
Ευρωπαϊκής Ένωσης της 19ης Ιουλίου 2006 «Σχετικά με την έγκριση, σύμφωνα με την Οδηγία
92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου του καταλόγου των Τόπων Κοινοτικής Σημασίας για τη μεσογειακή
βιογεωγραφική περιοχή». Στην ίδια περιοχή, έχει θεσμοθετηθεί και καταφύγιο άγριας ζωής, τα
όρια του οποίου περιλαμβάνουν μεγάλο τμήμα της περιοχής των Στενών.
Η περιοχή των εκβολών και των στενών του Αχέροντα έχει ενταχθεί στους Τόπους
Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (κωδικός GR 2140001) και με την ονομασία
«Εκβολές Αχέροντα (από Γλώσσα έως Αλωνάκι) και Στενά Αχέροντα» σύμφωνα με την
Απόφαση της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 19ης Ιουλίου 2006 «Σχετικά με την
έγκριση, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου του καταλόγου των Τόπων
Κοινοτικής Σημασίας για τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή». Στην περιοχή έχουν
θεσμοθετηθεί δύο καταφύγια άγριας ζωής. Η έκταση που αναφέρεται ως Στενά του Αχέροντα
εγκλείεται σε έναν ευρύτερο τόπο (GR 2140008) χαρακτηρισμένο ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας
(ΖΕΠ/SPA) σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ «για την προστασία της ορνιθοπανίδας» και με
την ονομασία «‘Ορη Παραμυθιάς, Στενά Καλαμά και Στενά Αχέροντα». Η περιοχή των εκβολών
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 157
του Αχέροντα γειτνιάζει με θαλάσσια περιοχή η οποία αντιστοιχεί στον ΤΚΣ με κωδικό GR
2140003 και ονομασία «Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη από Πάργα ως Ακρωτήριο Άγιος Θωμάς».
Η περιοχή του έλους Καλοδικίου, έχει προταθεί έχει ενταχθεί στους Τόπους Κοινοτικής
Σημασίας (ΤΚΣ) της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (κωδικός GR2120002) σύμφωνα με την Απόφαση της
Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 19ης Ιουλίου 2006 «Σχετικά με την έγκριση, σύμφωνα
με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου του καταλόγου των Τόπων Κοινοτικής Σημασίας για
τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή». Στην περιοχή έχει θεσμοθετηθεί ένα καταφύγιο άγριας
ζωής. Το έλος Καλοδικίου περιλαμβάνεται και σε Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ/SPA)
σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ «για την προστασία της ορνιθοπανίδας» (κωδικός GR2120006).
Ο ρους του Αχέροντα και των παραποτάμων του Κωκυτού και Βουβοπόταμου έχουν κηρυχθεί
ως περιοχή Ιστορικού και Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους.
Μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί η προβλεπόμενη από τη νομοθεσία κανονιστική πράξη για την
οριοθέτηση των προστατευτέων εκτάσεων και για τον καθορισμό των όρων για την προστασία
τους.
Για τη διαχείριση της Περιοχής Προστασίας έχει συσταθεί με το Ν. 3044/2005 το νομικό
πρόσωπο με την επωνυμία «Φορέας Διαχείρισης Στενών και εκβολών ποταμών Αχέροντα και
Καλαμά» και έχουν εκδοθεί οι ακόλουθες αποφάσεις για τη λειτουργία του:
Συγκρότηση Φορέα Διαχείρισης ΦΕΚ 126Β/ 07-02-2003 Κανονισμός Λειτουργίας υπηρεσιών και προσωπικού ΦΕΚ 1000/18-7-2005 Εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου
ΦΕΚ 624/Β/11-5-2005
Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης Έργων, Μελετών, Προμηθειών
ΧΑΡΑΔΡΑΣ ΑΡΑΧΘΟΥ Πρόσφατα ιδρύθηκε ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων με σκοπό τη διοίκηση
και διαχείριση της περιοχής, με έδρα τα Ιωάννινα.
Όσον αφορά το ιστορικό του Πάρκου Τζουμέρκων, Περιστερίου και Χαράδρας Αράχθου, η
περιοχή χαρακτηρίστηκε ως «Εθνικό Πάρκο» με το υπ. αρ. ΦΕΚ 49/Δ/12-02-2009 Προεδρικό
Διάταγμα. Το πρώτο Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου συγκροτήθηκε με το ίδιο ΠΔ, και
με τις υπ΄αρ. Υ.Α. 39808 ΦΕΚ 2152/Β/2-10-2009, 39503 ΦΕΚ 2142/Β/2-10-2009, 39809 ΦΕΚ
2152/Β/2-10-2009 και 39798 ΦΕΚ 2100/Β/29-09-2009.
Οι προτεραιότητες που τίθενται σε αυτή τη φάση για τη διοίκηση του Φορέα, είναι η αποτύπωση
και καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης της περιοχής του Εθνικού Πάρκου και η συμμετοχή
στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» του ΥΠΕΚΑ, για τη
διεκδίκηση πόρων.
Οι Καποδιστιακοί Δήμοι και οι Κοινότητες των οποίων περιοχές βρίσκονται εντός του Εθνικού
Πάρκου Τζουμέρκων είναι οι:
- Δήμος Αγνάντων, Αθαμανίας, Ξηροβουνίου και Κοινότητα Μελισουργών και Θεοδοριάνων του
Νομού Άρτας,
- Δήμος Μετσόβου, Εγνατίας, Παμβώτιδας, Τζουμέρκων, Κατσανοχωρίων, Πραμάντων και
Κοινότητες Συρράκου, Καλαρρυτών, Βαθυπέδου και Ματσουκιού από το Νομό Ιωαννίνων.
- Δήμος Αιθήκων και Κοινότητα Ασπροποτάμου και Νεράιδας από το Νομό Τρικάλων.
Συνολικά, με χερσαίες εκτάσεις συμμετέχουν 18 Δήμοι και Κοινότητες, από τρεις Νομούς και δύο
Περιφέρειες. Οι τρεις Νομοί εκπροσωπούνται και στο Δ.Σ του Φορέα.
Το Π.Δ. οριοθέτησης της προστατευόμενης περιοχής περιλαμβάνει σημαντικές ρυθμίσεις για τη
βιώσιμη ανάπτυξη των Τζουμέρκων, την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής και
αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της περιοχής και του γεφυριού της Πλάκας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 167
Στην προστατευόμενη περιοχή οριοθετούνται τέσσερις ζώνες προστασίας με διαφορετικές
χρήσεις γης, όρους και περιορισμούς δόμησης.
Συγκεκριμένα:
- Η περιοχή Προστασίας της Φύσης (Ζώνη 1), η οποία περιλαμβάνει: Την χαράδρα του
ποταμού Αράχθου, το άνω τμήμα του ποταμού Καλαρρύτικου με τα φαράγγια και τις
διακλαδώσεις του, η ορεινή περιοχή Παχτουρίου – Αθαμανίας και η ορεινή περιοχή που
συνδέει το Περιστέρι και τα Τζουμέρκα (Τσούμα, Πλαστάρι, Κούτσουρο). Στις περιοχές αυτές
πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού
περιβάλλοντος και η αποτελεσματική προστασία του «με τις πλέον ελάχιστες ανθρώπινες
παρεμβάσεις». Στις ζώνες αυτές επιτρέπεται η επίσκεψη υπό όρους και η επιστημονική
δραστηριότητα, ενώ απαγορεύεται το κυνήγι.
- Η περιοχή Διατήρησης Τοπίου, Οικοτόπων και Ειδών (Ζώνη 2), η οποία περιλαμβάνει τον
κύριο ορεινό όγκο του Περιστερίου και τον κύριο ορεινό όγκο των Τζουμέρκων και της
Κακαρδίτσας. Στις περιοχές αυτές επιτρέπονται οι δραστηριότητες παραδοσιακού χαρακτήρα,
εφόσον δεν βλάπτουν το περιβάλλον.
- Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων-Περιστερίου-χαράδρας Αράχθου (Ζώνη 3) η
οποία βρίσκεται μεταξύ των ζωνών 1 και 2 και περιλαμβάνει τμήματα των Δήμων Εγνατίας,
Κατσανοχωρίων, Μετσόβου, Παμβώτιδας, Πραμάντων, Τζουμέρκων, των Κοινοτήτων
Βαθυπέδου, Καλαρρυτών, Ματσουκίου, Συρράκου του Νομού Ιωαννίνων, των Δήμων
Αγνάντων, Αθαμανίας, Ξηροβουνίου, των Κοινοτήτων Μελισσουργών, Θεοδωριάνων του
Νομού Άρτας, και του Δήμου Αιθήκων και Κοινοτήτων Ασπροποτάμου και Νεράιδας του
Νομού Τρικάλων.
- Η Περιφερειακή Ζώνη του «Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων-Περιστερίου-χαράδρας Αράχθου (Ζώνη 4), η οποία περιλαμβάνει: Την περιοχή του Δυτικού Περιστερίου, την περιοχή
των Νοτιοδυτικών Τζουμέρκων, την περιοχή των Νοτιοανατολικών Τζουμέρκων
(συμπεριλαμβανομένου τμήματος των ανατολικών παρυφών του όρους Ξηροβουνίου), και την
περιοχή των Κατσανοχωρίων. Στην περιφερειακή ζώνη απαγορεύεται η χωροθέτηση
βιομηχανικών περιοχών, μεγάλων κτηνοτροφικών ή πτηνοτροφικών μονάδων, μεγάλων
τουριστικών εγκαταστάσεων και ΧΥΤΑ.
Παράλληλα στο Π.Δ. οριοθέτησης, ορίζεται το πλαίσιο για τις υπάρχουσες δραστηριότητες,
όπως η κτηνοτροφία και η πτηνοτροφία και δημιουργούνται οι υποδομές (π.χ.. σφαγείο στα
Πράμαντα) ώστε να πιστοποιηθούν τα προϊόντα των περιοχών αυτών και να αποκτήσουν
ονομασία προέλευσης. Στο πλαίσιο των ήπιων μορφών τουρισμού, προβλέπεται η δημιουργία
ξενώνων και μικρών ξενοδοχειακών μονάδων που θα ενσωματώνονται στο περιβάλλον.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 168
Τα όρη Αθαμανών κατά το παρελθόν είχαν πυκνά δάση. Όμως, κατά τα τελευταία χρόνια έχουν
υποστεί έντονη αποψίλωση, οφειλόμενη στην εκτεταμένη υλοτομία και στη βόσκηση. Γι’ αυτό το
λόγο υπάρχουν στην περιοχή μεγάλες γυμνές εκτάσεις. Σε παρόμοια κατάσταση υποβάθμισης
βρίσκονται και τα χορτολίβαδα της περιοχής, στο μεγαλύτερο μέρος των οποίων έχουν
επικρατήσει φυτά που θεωρούνται ανεπιθύμητα για τα ζώα που βοσκούν. (Ζερβάκου et al.,
2003).
Η σοβαρότερη απειλή για τα σπάνια φυτά της περιοχής είναι η έντονη βόσκηση. Η βόσκηση
προκαλεί σοβαρή καταστροφή στους βιοτόπους της σπάνιας και προστατευόμενης οχιάς Vipera
ursinii- η οχιά των λιβαδιών- της οποίας ο τοπικός πληθυσμός είναι ένας από τους λίγους που
έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα. Οι απομονωμένοι ελληνικοί πληθυσμοί της Vipera ursinii είναι οι
νοτιότεροι στην Ευρώπη.
Επίσης, η καλλιέργεια εσπεριδοειδών και ελαιόδενδρων έχει περιορίσει πάρα πολύ τη ζώνη των
πλατυφύλλων φυλλοβόλων. Έχει μεγάλη σημασία να γίνονται πολύ προσεκτικά δασοκομικές
δραστηριότητες, έτσι ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο η ενόχληση των ζώων του δάσους,
ιδιαίτερα του λύκου. Το κυνήγι επίσης ασκεί έμμεση πίεση στο λύκο, επειδή εξολοθρεύει μεγάλο
μέρος της λείας του.
Η λαθροθηρία σε συνδυασμό με τους πολλούς ορεινούς δρόμους που ανοίχτηκαν στο βουνό τα
τελευταία χρόνια, έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση ή/και εξαφάνιση ειδών, όπως για παράδειγμα
το αγριόγιδο. (Παπαϊωάννου, 2005).
Συνολικά στην περιοχή των Τζουμέρκων, της Καρκαδίτσας και του Περιστερίου έχουν
καταγραφεί περισσότερα από 400 είδη φυτών, αριθμός που δεν ανταποκρίνεται στον
πραγματικό χλωριδικό πλούτο της περιοχής, καθώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμα
διεξοδικές χλωριδικές μελέτες. (Παπαϊωάννου, 2005). Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ενώ
υπάρχει πληθώρα μελετών και καταγραφών για τη χλωρίδα την πανίδα και γενικότερα τη
βιοποικιλότητα των περιοχών της Β. Πίνδου– και ειδικότερα των προστατευόμενων περιοχών
Βίκου-Αώου και Βάλιας-Κάλντα – παρατηρείται μεγάλο έλλειμμα στην καταγραφή, αποτύπωση
και μελέτη των στοιχείων βιοποικιλότητας της περιοχής των Τζουμέρκων, παρόλο που
αποτελούν τη φυσική συνέχεια της Πίνδου και – με την ολοκλήρωση της διαδικασίας
θεσμοθέτησης του Εθνικού πάρκου Τζουμέρκων-Περιστερίου & Χαράδρας Αράχθου – θα
συγκροτούν την πιο εκτεταμένη περιοχή περιβαλλοντικής προστασίας στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του προγράμματος ΕΠΕΡΑΑ, αναμένεται να καλυφθούν δαπάνες για
τη δημιουργία των Γραφείων Στέγασης του Φορέα, Κέντρων Πληροφόρησης, Περιπτέρων
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 169
Ενημέρωσης, Φυλακίων, Παρατηρητηρίων, για λειτουργικά έξοδα υπέρ του επιστημονικού και
διοικητικού προσωπικού, για την εκπόνηση σχεδίου διαχείρισης, για έργα επισκευής,
συντήρησης και σήμανσης πεζοπορικών διαδρομών, μονοπατιών, για κατασκευή θέσεων θέας
και παρατηρητηρίων και εγκατάσταση συστήματος παρακολούθησης χαρακτηριστικών φυσικού
και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος όπως τέλος, και για την εκπόνηση μελετών.
Λαμβάνοντας υπόψη όσα έχουν ήδη προαναφερθεί, οι κύριες διαχειριστικές ανάγκες στις
προστατευόμενες περιοχές υπό το πρίσμα της πράσινης ανάπτυξης συνοψίζονται ως
ακολούθως:
Οι υπηρεσίες οικοσυστήματος συμβάλλουν στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών
του πληθυσμού της Περιφέρειας με πολλαπλούς και σε μεγάλο μέρος
μη-αναγνωρίσιμους τρόπους. Επομένως απαιτείται η αναγνώριση και περιγραφή
των τρόπων αυτών, καθώς και η γεωγραφική τους τοποθέτηση στις ζώνες και
περιοχές της Ηπείρου.
Η εκτίμηση των οικονομικών μεγεθών που σχετίζονται με την αξία της τρέχουσας
κατάστασης των κύριων υπηρεσιών οικοσυστήματος, του κόστους από ενδεχόμενη
υποβάθμισή τους και το όφελος από ενδεχόμενη βελτίωσή τους.
Η τόνωση οικοσυστημάτων των οποίων έχουν διαταραχθεί οι βασικές λειτουργίες
ή/και τα οποία ανήκουν στα χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Περιφέρειας.
3.3.1.12. Συμπεράσματα Στην πράξη, η Περιφέρεια Ηπείρου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη ανάγκη διοικητικής διαχειριστικής
ενίσχυσης ως προς την πράσινη ανάπτυξη. Οι Υπηρεσίες διαχείρισης περιφερειακού επιπέδου
αλλά και η αλληλεπίδραση τους με τις κεντρικές Υπηρεσίες διαχείρισης προγραμμάτων του
ΕΣΠΑ είναι επαρκείς, αν και καλούνται να ανταποκριθούν σε όλο και πιο πολύπλοκες
διαδικασίες, οι οποίες δυσχεραίνουν και καθυστερούν τη μετατροπή των ευρωπαϊκών
χρηματοδοτήσεων σε έμπρακτα αποτελέσματα.
Επομένως, τo Επιχειρησιακό Σχέδιο για την Πράσινη Ανάπτυξη πρέπει να οδηγήσει στην
άσκηση ενεργητικών δράσεων κινητοποίησης των κρίσιμων αναπτυξιακών δυνάμεων, ώστε οι
θύλακες πράσινης οικονομίας που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου να
ανατροφοδοτούνται και να συνεχίσουν να αναπτύσσονται αυτόνομα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 170
3.3.2. Υφιστάμενες Δράσεις Στην παράγραφο αυτή παρουσιάζονται ορισμένες άλλες δράσεις που έχουν υλοποιηθεί στο
σύνολο της Περιφέρειας Ηπείρου και συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τις αρχές της Πράσινης
Ανάπτυξης, και συνοψίζονται οι δράσεις που έχουν υλοποιηθεί από το ΠΕΠ Ηπείρου.
3.3.2.1. ΠΕΠ Ηπείρου 2000-2006 Το επιχειρησιακό πρόγραμμα εγκρίθηκε με την αριθμ. Ε(810) 9/4/2001 απόφαση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτή ισχύει σήμερα μετά τις σχετικές τροποποιήσεις της.
Το Πρόγραμμα ΠΙΝΔΟΣ χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του
Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και η διάρκεια υλοποίησής του αφορά την περίοδο
2005 – 2009. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ΠΙΝΔΟΣ ανέρχεται στο ποσό
των 80.000.000,00 €.
Στόχος του προγράμματος δεν είναι τα έργα μεταφορικής υποδομής και πολιτισμού αλλά, το
αποτέλεσμα της επένδυσης σε έργα με προσδοκούμενα αποτελέσματα την ενεργοποίηση και
δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα όπου πρωταγωνιστές αυτής της προσπάθειας να είναι
κυρίως οι κάτοικοι της περιοχής αυτής. Κριτήριο η ποιότητα για ότι θα γίνει στην περιοχή αλλά
και η συνέργια τομέων και κλάδων της οικονομίας. Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη
καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα
ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση
συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται
σημαντική.
3.3.2.3. Ερμής στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Η Περιφέρεια Ηπείρου, στο πλαίσιο του ρόλου της ως αποκεντρωμένης διοικητικής μονάδας µε
καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της εφαρμογής της εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής σε
περιφερειακό επίπεδο, επιχειρεί, όπου υπάρχουν ή μπορεί να δημιουργηθούν οι δυνατότητες και
τα μέσα, εστιασμένες παρεμβάσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των
κατοίκων, την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος.
Γνωρίζοντας ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παραμεθόρια περιοχή
της Ηπείρου είναι η επιχειρηματική της απομόνωση, η οποία οφείλεται στην έλλειψη γνώσης του
επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των ευκαιριών που προσφέρει ο συγκεκριμένος
γεωγραφικός χώρος, η Περιφέρεια Ηπείρου επιχειρεί μέσω του εγκεκριμένου έργου «ΕΡΜΗΣ»
να τονώσει την επιχειρηματικότητα.
Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες στην παραμεθόρια περιοχή της Ηπείρου είναι άφθονες, αφού η
αυτή βρίσκεται σε κομβικό σημείο των αξόνων Ανατολής – Δύσης και Βορά – Νότου (Εγνατία
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 176
Οδός και Δυτικός Άξονας) καθώς και γειτνιάζει τόσο με την Αλβανία όσο και με την Ιταλία, μέσω
της Αδριατικής.
Γι’ αυτό το λόγο η Περιφέρεια Ηπείρου μέσω συντονισμένων παρεμβάσεων προσπαθεί να
καταστήσει την περιοχή από «terra incognita» για τους εν δυνάμει επενδυτές σε «terra cognita».
Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό
υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα
πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η
παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται σημαντική.
3.3.2.4. Proherbs στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Οι εταίροι που συμμετέχουν και υλοποιούν το έργο Proherbs (Resource protection,
management and promotion of ecological awareness for the sustainable exploitation of edible
Herbs and Spices) είναι:
- Περιφέρεια Ηπείρου
- Ίδρυμα Εγνατία Ηπείρου (leader του έργου)
- Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
- Πανεπιστήμιο Πατρών
- Ιόνιο Πανεπιστήμιο
- Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
- Περιφέρεια Ιονίων νήσων
- University of the Three Age’s Municipality of Specchia
Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 673.995,00€
Το έργο Proherbs αφορά στην αειφόρο εκμετάλλευση των αρτύσιμων βοτάνων και μπαχαρικών
της Δυτικής Ελλάδας και της Νότιας Ιταλίας. Η διάρκεια του Έργου είναι 19 μήνες και
συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Interreg 3Β Archimed.
Οι Εταίροι του Έργου έχουν ήδη επιλέξει συγκεκριμένα βότανα και μπαχαρικά, για τα οποία έχει
γίνει συλλογή των σχετικών βοτανικών, ιστορικών, γαστρονομικών και ιατρικών δεδομένων, θα
ακολουθήσει χημική ανάλυση δειγμάτων καθώς και μια πιο λεπτομερή έρευνα αγοράς, που θα
διερευνήσει τις τάσεις που επικρατούν σε διεθνές επίπεδο και θα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα
για την εμπορική τους προώθηση.
Σύμφωνα με την συντονίστρια του Έργου και Διευθύντρια του Ιδρύματος Εγνατία Ηπείρου, στην
περιοχή της Ηπείρου υπάρχει πληθώρα αυτοφυών και καλλιεργήσιμων βοτάνων. Μια πρότυπη,
πλήρως καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορικής προώθησης
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 177
βοτάνων και συναφών σκευασμάτων, λειτουργεί ήδη στην Απουλία της Ιταλίας. Πρόκειται για
μια καλή πρακτική που μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ήπειρο και έχει αυξημένες πιθανότητες
εμπορικής επιτυχίας.
Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό
υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα
πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η
παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται σημαντική. Στα πλαίσια του Έργου Proherbs,
προγραμματίζονται διάφορες δραστηριότητες περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, που θα
περιλαμβάνουν συνέδρια, ημερίδες και εκπαιδευτικά προγράμματα και θα απευθύνονται σε
τοπικές κοινότητες, περιφερειακές και τοπικές αρχές, επιχειρηματίες, εκπαιδευτικούς φορείς
αλλά και στο ευρύ κοινό.
3.3.2.5. RiskMed στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Κύριος σκοπός του έργου RiskMed (WEATHER RISK REDUCTION IN THE CENTRAL AND
EASTERN MEDITERRANEAN) είναι η δημιουργία ενός συστήματος το οποίο θα παρέχει
έγκαιρη και έγκυρη προειδοποίηση σε περιπτώσεις έντονων καιρικών φαινομένων (πχ.
καταιγίδες, ισχυρές χιονοπτώσεις, υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, ισχυροί άνεμοι).
Η πληροφόρηση αυτή που θα παρέχεται θα φτάνει στους τελικούς χρήστες (πχ. Περιφέρεια
Ηπείρου, υπηρεσίες πολιτικής προστασίας) με απλοποιημένο τρόπο, ώστε να μην απαιτούνται
εξειδικευμένες μετεωρολογικές γνώσεις από το χρήστη ώστε να εκτιμήσει τον πιθανό κίνδυνο.
Τέσσερις χώρες συμμετέχουν σε αυτό το έργο: η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα και η Κύπρος.
Αναλυτικότερα οι εταίροι που συμμετέχουν και υλοποιούν το έργο είναι:
- Περιφέρεια Ηπείρου
- Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (leader του έργου)
- Πανεπιστήμιο της Μάλτας
- Περιφέρεια της Καλαβρίας
- Μετεωρολογική Υπηρεσία Κύπρου
- ISAC-CNR. Ιταλία
Συνολικός προϋπολογισμός του έργου: 993.000,00€
Το σημαντικότερο στοιχείο αυτού του συστήματος είναι ότι μπορεί να δίνει τοπική πρόγνωση.
Στο πανεπιστήμιο έχει εγκατασταθεί ένα μοντέλο πρόγνωσης (αξιοποιώντας άλλα παγκόσμια
μοντέλα) με μια συστοιχία ηλεκτρονικών υπολογιστών μέσα από το οποίο με μεγάλη ταχύτητα
καταγράφει δεδομένα και μετρήσεις, διεξάγει δηλαδή πρόγνωση.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 178
Διεξάγονται αποτελέσματα για την Ήπειρο ανά δίωρο για έκταση 2x2 χιλιόμετρα και δίνονται
προειδοποιήσεις ανά εξάωρο σε 16 περιοχές, για πιθανά ακραία καιρικά φαινόμενα. Τα στοιχεία
ανανεώνονται κάθε 2 ώρες.
Στην ιστοσελίδα μπορεί κάθε χρήστης του διαδικτύου και φυσικά οι αρχές να δουν την
πρόγνωση, για τις 16 περιοχές στις οποίες έχει “χωριστεί” η Ήπειρος. Ανάλογα με την
πρόγνωση που δίνεται, για υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, ανέμους ασθενείς ή θυελλώδεις,
αλλά και τις βροχές και τις καταιγίδες, μπορούν οι αρμόδιοι να προετοιμαστούν για να
αντιμετωπίσουν, όσο αυτό είναι δυνατό, τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Το νέο στοιχείο είναι ότι σύντομα στο χάρτη με τις 16 περιοχές που εμφανίζονται στην
παραπάνω ιστοσελίδα, θα μπορεί κανείς να δει την αναμενόμενη θερμοκρασία. Αυτό αφορά 16
πόλεις και κωμοπόλεις της Ηπείρου. Μέσω του Ινστιτούτου Θαλασσιών Επιστημών της Ιταλίας
θα παρέχονται στοιχεία για το ύψος κύματος στο Ιόνιο.
Το σύστημα αυτό θα συνδυάζεται με τους 10 μετεωρολογικούς σταθμούς που μέσω του ΠΕΠ
Ηπείρου έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν στη Σαγιάδα, στην Αμμουδιά, στην Κορωνησία,
στην Παραμυθιά, στα Δολιανά, στο Νησί, στο Πανεπιστήμιο, στο Βουργαρέλι, στην Τράπεζα
Κόνιτσας και στο Μέτσοβο, όπου αυτοί οι σταθμοί θα αποκτήσουν το επόμενο διάστημα τη δική
τους ιστοσελίδα.
Κύριος στόχος του προγράμματος RISKMED που υλοποιείται στο πλαίσιο της κοινοτικής
πτωτοβουλίας INTERREG III B-ARCHIMED είναι η δημιουργία ενός συστήματος λεπτομερούς
και αξιόπιστης πρόγνωσης καιρού με απώτερο σκοπό την έγκαιρη προειδοποίηση τοπικών
αρχών σε περίπτωση εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων . Στο πρόγραμμα leader είναι το
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και μετέχουν ως εταίροι η Περιφέρεια Ηπείρου, το Ινστιτούτο
Ατμοσφαιρικών Επιστημών και Κλίματος της Ιταλίας, το Πανεπιστήμιο Μάλτας, η Μετεωρολογική
Υπηρεσία Κύπρου, ενώ συνεργάζονται το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Ινστιτούτο
Επιστημών Θάλασσας της Ιταλίας. Τελικοί χρήστες του προγράμματος είναι τοπικές αρχές για
έντονα καιρικά φαινόμενα, ώστε με τη σειρά τους να ενημερώνουν τους πολίτες.
3.3.2.6. Simcode στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Το SIMCODE IGT έχει ως στόχο να καλλιεργήσει τη γνώση για την δημιουργία ενός βιώσιμου
πολύ-τροπικού μεταφορικού (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι) διαδρόμου που
συνδέει την Β. Ελλάδα με την Ιταλία και την Τουρκία, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε περιοχές που
χαρακτηρίζονται ως «πύλες εισόδου» (Έβρος, Θεσσαλονίκη, Θεσπρωτία, Κέρκυρα, Bari,
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 179
Potenza). Βασική προϋπόθεση είναι η αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων (κοινωνικο-
οικονομικών, περιβαλλοντολογικών) από την ανάπτυξη ενός τέτοιου διαδρόμου και ο
προσδιορισμός των χωροταξικών και κυρίως των μεταφορικών προτεραιοτήτων στις περιοχές
αυτές.
Όλες οι περιφέρειες δια μήκους του συγκεκριμένου διαδρόμου αντιμετωπίζουν σοβαρά
προβλήματα πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή αγορά γιατί οι συνδέσεις τους με τα υπερ-Ευρωπαϊκά
και παν- Ευρωπαϊκά δίκτυα δεν είναι επαρκείς. Η αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων έχει
κριτική σημασία δεδομένου ότι κάθε περιοχή έχει διαφορετική κοινωνικο-οικονομική διάρθρωση
και επομένως διαφορετικές προτεραιότητες όσον αφορά τον χωροταξικό σχεδιασμό. Από το
πρόγραμμα θα προκύψει προστιθέμενη αξία από την καλλιέργεια της γνώσης και την ανάπτυξη
μεθόδων για το συντονισμό στην χωροταξική ανάπτυξη και στον χωροταξικό σχεδιασμό, που να
ανταποκρίνεται στις προτεραιότητες και στις ανάγκες της κάθε περιοχής. Κατά αυτόν τον τρόπο
θα ενδυναμώσει την διαπεριφερειακή συνεργασία, έτσι ώστε να αυξηθεί η συνέργια και να
δημιουργηθεί ένα κοινό πλαίσιο που θα καλύπτει κατά το μέγιστο τις στρατηγικές
προτεραιότητες κάθε περιοχής. Παράλληλα, μπορεί να προσφέρει βιώσιμες μεταφορικές λύσεις
και σε άλλες περιφέρειες και διαδρόμους της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Κύριος στόχος του έργου Simcode (Spatial Impacts of multimodal corridor devlopment in
Gateway Areas: Italy Greece – Turkey) είναι η ενδυνάμωση της χωρικής ανάπτυξης και η
υποστήριξη της χωροταξικής οργάνωσης και της πολυτροπικότητας του μεταφορικού άξονα
Ιταλίας - Ελλάδας - Τουρκίας.
Το πρόγραμμα στοχεύει στην προώθηση των βιώσιμων συστημάτων μεταφορών, μέσω της
συνεργασίας των περιφερειακών υπηρεσιών και των ερευνητικών ινστιτούτων κατά μήκος της
διαδρομής που συνδέει τη βόρεια Ελλάδα με την Ιταλία και την Τουρκία (άξονας ΕΓΝΑΤΙΑΣ
ΟΔΟΥ), με ιδιαίτερη έμφαση στις περιοχές κοντά στις πύλες- εξόδους.
Τρεις χώρες συμμετέχουν σε αυτό το έργο: η Ελλάδα, η Ιταλία και η Τουρκία. Αναλυτικότερα οι
εταίροι που συμμετέχουν και υλοποιούν το έργο είναι εννέα: Ελλάδα (6), Ιταλία (2) και Τουρκία
(1). Ειδικότερα:
- Περιφέρεια Ηπείρου
- Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
- Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
- Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης
- Περιφέρεια Βasilicata
- Περιφέρεια Puglia
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 180
- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (leader του έργου)
- Πανεπιστήμιο του Μπάρι
- Istanbul Technical University
Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό
υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα
πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η
παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται σημαντική. Οι δράσεις που θα υλοποιηθούν κατά τη
διάρκεια του προγράμματος περιλαμβάνουν σε γενικές γραμμές τις εξής κατηγορίες:
- Μελέτες για τις τάσεις χωρικής ανάπτυξης και τη χωροταξική οργάνωση των περιοχών κατά
μήκος του άξονα και τις περιοχές πύλες
- Πιλοτική εφαρμογή και έλεγχος δεικτών και μεθοδολογικών εργαλείων για τις χωρικές
επιπτώσεις του πολυτροπικού μεταφορικού άξονα Ιταλίας-Ελλάδας Τουρκίας
- Δημιουργία δικτύων συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφορίας ανάμεσα σε φορείς
εμπλεκόμενους στην ανάπτυξη και το σχεδιασμό των περιοχών διέλευσης του άξονα και
ιδιαίτερα των περιοχών πυλών
- Μεταφορά τεχνογνωσίας σχετικά με την αξιολόγηση των χωρικών επιπτώσεων του άξονα
και το σχεδιασμό των κατάλληλων χωροταξικών προτεραιοτήτων και πολιτικών
Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1.440.948,00€
3.3.2.7. BIOSIS στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Το BIOSIS (Ενεργειακές καλλιέεργεις - παραγωγή Βιοντήζελ) είναι έργο για την ανάπτυξη
βιώσιμου και ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής βιοντήζελ από ενεργειακές καλλιέργειες
με ταυτόχρονη εκμετάλλευση των παραγόμενων παραπροϊόντων στις Περιφέρειες Δυτικής
Ελλάδος, Ηπείρου και Απουλίας της Ιταλίας.
Σκοπός είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο από το
πετρέλαιο, η ενίσχυση του πρωτογενούς αγροτικού τομέα και η προστασία του περιβάλλοντος.
Τo Biosis είναι έργο για την ανάπτυξη βιώσιμου και ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής
βιοντήζελ από ενεργειακές καλλιέργειες με ταυτόχρονη εκμετάλλευση των παραγόμενων
παραπροϊόντων στις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδος, Ηπείρου και Απουλίας της Ιταλίας. Σκοπός
είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο από το πετρέλαιο,
η ενίσχυση του πρωτογενούς αγροτικού τομέα και η προστασία του περιβάλλοντος.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 181
Το έργο στοχεύει στην υλοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών (βιολογικές καλλιέργειες
ενεργειακών φυτών, βιοτεχνολογικές μέθοδοι παραγωγής βιοντήζελ) για την ενίσχυση της
ανταγωνιστικότητας μέσω της επίτευξης χαμηλού κόστους εγκατάστασης και λειτουργίας των
προτεινόμενων παραγωγικών μονάδων και της προστασίας του περιβάλλοντος. Το έργο θα
συμβάλει σημαντικά στην ουσιαστική συμμετοχή των εμπλεκόμενων Περιφερειών στις Εθνικές
προσπάθειες επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο τομέα των
ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και παραγωγής και κατανάλωσης βιοκαυσίμων.
Μεταξύ των βασικών στόχων του έργου συγκαταλέγεται η κατάρτιση επιστημονικού
προσωπικού υψηλού επιπέδου στις καινοτόμες τεχνολογίες ως αρωγούς και φορείς διάχυσή
τους καθώς επίσης και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, εμπειριών και ειδικευμένου επιστημονικού
προσωπικού μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων σε Εθνικό και διακρατικό επίπεδο.
Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό
υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα
πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η
παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται σημαντική. Το έργο θα υλοποιηθεί σε δέκα
συντονισμένες ενέργειες (δράσεις) που αφορούν στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και
στην προσαρμογή τους στις ιδιαιτερότητες των εμπλεκόμενων Περιφερειών, στην ανάπτυξη σε
πιλοτική κλίμακα μιας πλήρους μονάδας παραγωγής βιοκαυσίμου, στην εκπόνηση πλήρους
οικονομοτεχνικής μελέτης για την ανάδειξη της βιωσιμότητας της προτεινόμενης επιχειρηματικής
δραστηριότητας, στην εκπαίδευση προσωπικού και στην διάχυση/προβολή των αποτελεσμάτων
καθώς και της γενικότερης ενημέρωσης του κοινού για τα πολλαπλά οφέλη της νέας
τεχνολογίας.
Οι παραπάνω ενέργειες θα δώσουν την δυνατότητα στα εμπλεκόμενα περιφερειακά Ιδρύματα
Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Ερευνητικά Κέντρα να αποκτήσουν την απαιτούμενη
τεχνογνωσία και υποδομές που είναι αναγκαίες για την περαιτέρω ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής
οι οποίες αποτελούν βασική προϋπόθεση για την μελλοντική εξασφάλιση της
ανταγωνιστικότητας των περιφερειακών επιχειρήσεων και της ευρύτερης οικονομικής και
κοινωνικής ανασυγκρότησης των περιφερειών.
3.3.2.8. Ήλιος Ζωή - Sun Life στο πλαίσιο Interreg ΙΙΙ Tο Έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Interreg III A Ελλάδα-Ιταλία, Άξονας 3 –
Μέτρο 3.2 και συγχρηματοδοτείται κατά 75% από το ΕΤΠΑ και 25% από Εθνικούς Πόρους.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 182
Το έργο ΗΛΙΟΣ-ΖΩΗ συνίσταται από μια σειρά εκδηλώσεων στην Περιφέρεια Ηπείρου και στην
Περιφέρεια Απουλίας μέσω των οποίων θα επιδιωχθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η
κινητοποίησή τους σε δράσεις που αφορούν:
- στην πολιτισμική κληρονομιά των Περιφερειών Ηπείρου & Απουλίας
- σε θέματα διαχρονικής επιστημονικής διερεύνησης του ήλιου ως πηγής ενέργειας και των
αναφερομένων στην ιστορία εφαρμογών χρήσης της
- στις μεθόδους εκμετάλλευσης και χρήσης της ηλιακής ενέργειας στην καθημερινή μας ζωή
προκειμένου να προστατευθεί το περιβάλλον, ο άνθρωπος αλλά και η πολιτιστική
κληρονομιά
Τo έργο αφορά τις παρακάτω δράσεις:
- Ανάπτυξη κοινής δράσης για την ανάδειξη της Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με
επίκεντρο τη διαχρονική αξιοποίηση του ήλιου ως φυσικής πηγής ενέργειας και με κύρια
επιδίωξη την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε ζητήματα προστασίας του φυσικού
περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση της διαφύλαξης των μνημείων της πολιτιστικής
κληρονομιάς.
- Διάδοση, ιδίως μεταξύ των νέων, των ιστορικών και των σύγχρονων μεθόδων
χρησιμοποίησης της καθαρής ηλιακής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών της
καθημερινής ζωής μέσα από μια σειρά πολιτιστικών, αθλητικών και μορφωτικών
εκδηλώσεων
- Ανάδειξη του πνεύματος της διασυνοριακής συνεργασίας και της ομαδικής εργασίας και
ανάπτυξη της ικανότητας ολοκληρωμένου σχεδιασμού σύνθετων συστημάτων ή δράσεων
- Δημιουργία κλίματος ευγενούς ανταγωνισμού μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, με τη
συμμετοχή καθηγητών και σπουδαστών, σε τομείς που αναφέρονται διαχρονικά στην
τεχνολογία της χρήσης των φυσικών πηγών ενέργειας για την αντιμετώπιση των
περιβαλλοντικών και ενεργειακών προβλημάτων
- Προσέλκυση της προσοχής των πολιτών και διέγερση του ενδιαφέροντος συμμετοχής τους
στις διάφορες εκδηλώσεις του έργου λόγω του πρωτοποριακού και επαγωγικού τρόπου
παρουσίασης του θέματός του
- Πρόκληση ενδιαφέροντος μεταξύ του επιστημονικού κόσμου για την αναδίφηση, συλλογή και
ανάδειξη στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς που να σχετίζονται με τη διαχρονική
προσπάθεια του ανθρώπου να εκμεταλλευτεί τις φυσικές πηγές ενέργειας για την
ικανοποίηση των αναγκών του.
- Πρόκληση ενδιαφέροντος μεταξύ του επιστημονικού κόσμου για την ανάδειξη στοιχείων
σχετικών με τις διαφαινόμενες στο άμεσο μέλλον δυνατότητες εκμετάλλευσης της καθαρής
ηλιακής ενέργειας από τους κατοίκους των γεωγραφικών περιοχών του έργου με
ταυτόχρονη προσφορά βήματος ανάπτυξης ρεαλιστικών προτάσεων για κοινές μελλοντικές
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 3 - 183
διασυνοριακές δράσεις στα θέματα προστασίας των μνημείων από τη ρύπανση του
περιβάλλοντος
Μέσα για την επίτευξη των στόχων του έργου:
- Διάχυση της πληροφόρησης σχετικά με τις εκδηλώσεις που θα διοργανωθούν και γενικότερα
δημοσιοποίηση του προγράμματος του έργου
- Διαγωνισμός σχεδίασης ειδικών οχημάτων τύπου μικρής φόρμουλας που θα κινούνται μόνο
με την ηλιακή ενέργεια στο οποίο θα συμμετάσχουν ομάδες φοιτητών – σπουδαστών από
Πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Ιταλίας
- Συνέδριο με θέμα την εκμετάλλευση των ήπιων μορφών ενέργειας και την ευεργετική της
επίδραση στη διατήρηση των μνημείων τόσο κατά την ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας
με έμφαση στην Ελληνική και Ρωμαϊκή ιστορία όσο και στις υπάρχουσες σήμερα
δυνατότητες των γεωγραφικών περιφερειών που εμπλέκονται στο έργο
- Διοργάνωση επίδειξης σε κλειστή πίστα για ηλιακά οχήματα
- Διοργάνωση μεγάλης διεθνούς εκδήλωσης για ηλιακά οχήματα από ολόκληρο τον κόσμο τα
οποία θα έλθουν στην Ελλάδα και την Ιταλία και θα ταξιδέψουν από τη μια χώρα στην άλλη
περνώντας από τοποθεσίες ιστορικού ενδιαφέροντος
Οι εταίροι που μετέχουν στο έργο αυτό είναι
- Περιφέρεια Ηπείρου
- Πανεπιστήμιο του Lecce Italy
Ο συνολικός προϋπολογισμός έργου ανέρχεται σε 893.076,00 €
Στην παρούσα φάση δεν είναι διαθέσιμη καμμία περαιτέρω πληροφορία για τον βαθμό
υλοποίησης του προγράμματος αλλά από τα ανωτέρω γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα
πρόγραμμα με δράσεις που έχουν άμεση συνάφεια με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και η
παρακολούθησή της εξέλιξης του κρίνεται σημαντική.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 1
4. ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Στα τρία προηγούμενα κεφάλαιο αποτυπώθηκε το περιβάλλον δραστηριοποίησης του υπό
διαμόρφωση Επιχειρησιακού Σχεδίου με σκοπό την ανάδειξη εκείνων των συγκεκριμένων
στοιχείων τα οποία έχουν άμεση σχέση τις αρχές της Πράσινης Ανάπτυξης στην Περιφέρεια
Ηπείρου.
Στην ενότητα που ακολουθεί γίνεται η αποτύπωση του ευρύτερου περιβάλλοντος
δραστηριοποίησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου, στην οποία περιλαμβάνεται η ανάλυση των
πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και τεχνολογικών παραμέτρων σε εθνικό επίπεδο, καθώς
και οι πρακτικές που εφαρμόζονται σε διεθνές επίπεδο.
4.1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 4.1.1. Εισαγωγή Το «Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία» του ΥΠΕΚΑ για την
περίοδο 2010 έως 2015, είναι προίον μια προσπάθειας για βιώσιμη αντιμετώπιση των
προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα, τόσο σε περιβαλλοντικό, ενεργειακό και χωροταξικό
επίπεδο όσο και σε επίπεδο εξασφάλισης της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξής της.
Το αναπτυξιακό αυτό πρόγραμμα έχει στον πυρήνα του την «Πράσινη Ανάπτυξη». Πρώτο βήμα
στον σχεδιασμό ήταν η άρση των θεσμικών και διοικητικών εμποδίων, που δημιουργούσαν
καθυστερήσεις και εμπόδιζαν την υλοποίηση ουσιαστικών παρεμβάσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται
η ψήφιση των νόμων για τα καμένα δάση, την ανακύκλωση, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
(ΑΠΕ), τα μέτρα για την ενεργειακή απόδοση, και την ταυτότητα των κτιρίων – υπερβάσεις
δόμησης – μητροπολιτικές αναπλάσεις, τα νομοσχέδια που αφορούν την ίδρυση του «Πράσινου
Ταμείου», την βιοποικιλότητα και το Inspire. Παράλληλα εκδόθηκαν σειρά Προεδρικών
Διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων με στόχο την άρση των δυσλειτουργιών και την
συμμόρφωση της χώρας μας με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επόμενο βήμα στον
σχεδιασμό ήταν η δημιουργία ενός προγράμματος αναπτυξιακών παρεμβάσεων αποτελούμενου
από σειρά σαφώς προσδιορισμένων πολιτικών και δράσεων. Το πρόγραμμα αυτό, το οποίο
αναμένεται να υλοποιηθεί για το χρονικό διάστημα μέχρι το 2015 εκτιμάται ότι θα συγκεντρώσει
επενδύσεις ύψους €44,4 δις, με σκοπό την αναδιάταξη της παραγωγικής βάσης της χώρας,
ανάγοντας το φυσικό περιβάλλον σε μοχλό ανάπτυξης, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την
ορθολογική χρήση και προστασία του.
Βασική επιδίωξη της εφαρμογής του προγράμματος αποτελεί η δημιουργία των προϋποθέσεων
για την προσέλκυση επενδύσεων μέσω του ιδιωτικού τομέα, καθώς και η διενέργεια επενδύσεων
μέσω δημόσιων φορέων προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι περιβαλλοντικές, ενεργειακές και
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 2
χωροταξικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα τονώνοντας παράλληλα την οικονομική
δραστηριότητα και δημιουργώντας σταθερό αναπτυξιακό απόθεμα μέσω της τόνωσης της
απασχόλησης, της δημιουργίας νέων δεξιοτήτων καθώς και ζήτησης για νέα προϊόντα.
Βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος αναπτυξιακών παρεμβάσεων που σχεδιάζεται σε
εθνικό επίπεδο είναι:
- Η προσέλκυση και πραγματοποίηση αναπτυξιακών επενδύσεων με συνολικό
προϋπολογισμό €44,4 δις έως το 2015.
- Η «τόνωση» της οικονομικής δραστηριότητας σε μερικούς από τους σημαντικότερους
κλάδους της Ελληνικής οικονομίας όπως είναι ο κλάδος των κατασκευών, των
εγκαταστάσεων και παραγωγής εξοπλισμού, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, των
υπηρεσιών και μελετών παντός τύπου καθώς και του τομέα της επικοινωνίας.
- Η δημιουργία άνω των 210.000 νέων θέσεων εργασίας εκ των οποίων 27.000 αφορούν σε
προσωπικό μόνιμης απασχόλησης.
- Η συγκράτηση της αύξησης της ανεργίας.
- Η μεταφορά σημαντικής τεχνογνωσίας μέσω της δημιουργίας νέων κλάδων, νέων
ειδικοτήτων και νέων προϊόντων.
- Η αξιοποίηση του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας με την παράλληλη
αναβάθμιση υπαρχουσών δεξιοτήτων σε τρόπο ώστε να διασφαλίζονται οι συνθήκες
ανταγωνισμού σε παγκόσμια κλίμακα.
Οι βασικοί Πυλώνες του προγράμματος αναπτυξιακών παρεμβάσεων είναι οι ακόλουθοι:
Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μεταβαίνοντας σε μία ανταγωνιστική οικονομία
χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα: Ο συγκεκριμένος Πυλώνας ενσωματώνει μία σειρά
πολιτικών που εστιάζουν στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, την αύξηση του
ενεργειακού δυναμικού της χώρας από ΑΠΕ και φυσικό αέριο, τη διασφάλιση του
ενεργειακού εφοδιασμού, την παροχή αξιόπιστων ενεργειακών προϊόντων και υπηρεσιών
προς τους καταναλωτές και την προώθηση των φιλοπεριβαλλοντικών προτύπων
παραγωγής και κατανάλωσης μέσω των «Πράσινων Προμηθειών». Ο συνολικός
προϋπολογισμός των επενδύσεων που περιλαμβάνονται κάτω από τον συγκεκριμένο
πυλώνα είναι €31,8 δις ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν άνω των 169.000 θέσεων
εργασίας.
Αειφόρος διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων: Ο Πυλώνας αυτός συγκεντρώνει
δράσεις που στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας, στη διαχείριση
και την προστασία των υδάτινων πόρων και των δασών, καθώς και στον σχεδιασμό για
την έγκαιρη αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων και κρίσεων. Η επίτευξη των
παραπάνω στόχων προσεγγίζεται μέσω της πραγματοποίησης αναπτυξιακών επενδύσεων
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 3
σε τεχνικά έργα και έργα αξιοποίησης φυσικών πόρων καθώς και στην αποκατάσταση των
φυσικών τοπίων. Ο συνολικός προϋπολογισμός των επενδύσεων που περιλαμβάνονται
κάτω από τον συγκεκριμένο πυλώνα είναι €2,3 δις ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν άνω
των 11.000 θέσεων εργασίας.
Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, με σεβασμό στο περιβάλλον: Μέσω των δράσεων του
τρίτου Πυλώνα επιδιώκεται η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών με την
προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης, της κατοχύρωσης της παραγωγικής και κοινωνικής
συνοχής, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος. Κάτω από τον
Πυλώνα περιλαμβάνεται σειρά μεγάλων παρεμβάσεων αστικής αναζωογόνησης, τόσο στη
πρωτεύουσα όσο και στην περιφέρεια. Επίσης συμπεριλαμβάνονται σημαντικές δράσεις
για την βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος όπως η μείωση του θορύβου και της
ρύπανσης και η ανάπτυξη της βιώσιμης κινητικότητας. Επίσης προωθούνται σημαντικές
επενδύσεις στον τομέα της ανακύκλωσης και διαχείρισης αποβλήτων. Ο συνολικός
προϋπολογισμός των επενδύσεων που περιλαμβάνονται κάτω από τον συγκεκριμένο
πυλώνα είναι €9,5 δις ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν περίπου 27.000 θέσεις εργασίας.
Ενίσχυση των μηχανισμών και θεσμών περιβαλλοντικής διακυβέρνησης: Ο 4ος Πυλώνας
του προγράμματος αποσκοπεί στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης μέσω
μίας δέσμης δράσεων όπου βασικοί άξονες είναι η ενίσχυση των φορέων και μηχανισμών
της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, με θεσμικές παρεμβάσεις αλλά και επενδύσεις για την
ενίσχυση τους σε υλικούς και ανθρώπινους πόρους. Παράλληλα, προωθείται η πρόσβαση
του πολίτη στην περιβαλλοντική πληροφορία στα πλαίσια και της σχετικής Ευρωπαϊκής
οδηγίας (INSPIRE) ενώ ενισχύεται και ο θεσμός του εθελοντισμού με δράσεις ενημέρωσης
και ευαισθητοποίησης καθώς και της οργάνωσης και οικονομικής αρωγής εθελοντικών
δράσεων. Ο συνολικός προϋπολογισμός των επενδύσεων που περιλαμβάνονται κάτω από
τον συγκεκριμένο πυλώνα είναι €846,7 εκ. ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν άνω των
2.400 θέσεων εργασίας.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή των επενδύσεων ανά πυλώνα πράσινης
ανάπτυξης και ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας:
ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
ΠΥΛΩΝΑΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
Εκτέλεση έργων, αγορά εξοπλισμού και εγκαταστάσεις
Εκτέλεση έργων, αγορά εξοπλισμού και εγκαταστάσεις με προβλεπόμενη
παραγωγική λειτουργία
Μελέτες και λοιπές υπηρεσίες
ΣΥΝΟΛΟ
Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής / Μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα
1.739,10 23.056,00 7.024,00 31.819,10
Αειφόρος διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων 226,00 1.889,50 152,00 2.267,50
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 4
ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
ΠΥΛΩΝΑΣ «ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
Εκτέλεση έργων, αγορά εξοπλισμού και εγκαταστάσεις
Εκτέλεση έργων, αγορά εξοπλισμού και εγκαταστάσεις με προβλεπόμενη
παραγωγική λειτουργία
Μελέτες και λοιπές υπηρεσίες
ΣΥΝΟΛΟ
Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, με σεβασμό στο περιβάλλον 13,50 9.469,00 20,50 9.503,00
Ενίσχυση των μηχανισμών και θεσμών περιβαλλοντικής διακυβέρνησης
0,00 54,41 792,24 846,65
Σύνολο 1.978,60 34.468,91 7.988,74 44.436,25
Το «Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία» είναι πολύ
πρόσφατο και η έναρξη της εφαρμογής του τελεί υπό εξέλιξη. Μέχρι στιγμής δεν έχουν
δημοσιευθεί στοιχεία σχετικά με την πορεία υλοποίησης του, αλλά ούτε και χρονοδιάγραμμα για
την εφαρμογή των επιμέρους δράσεών του.
Ακολούθως αναλύονται οι συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις του αναπτυξιακού
προγράμματος ανά πυλώνα και καθορίζονται σε επίπεδο δράσης η πηγή χρηματοδότησης
καθώς και ο σχετικός προϋπολογισμός της κάθε δράσης.
4.1.2. Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής- Μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως προβλέπεται κάτω από τον συγκεκριμένο
πυλώνα ενσωματώνει μία σειρά πολιτικών με σκοπό την υιοθέτηση ενός αναπτυξιακού μοντέλου
προς την κατεύθυνση μιας βιώσιμης, πράσινης οικονομίας χαμηλών ή και μηδενικών εκπομπών
άνθρακα με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Για το σκοπό αυτό οι πολιτικές που
εντάσσονται στον πυλώνα αυτό εστιάζουν στους τομείς της ενέργειας αλλά και της ανάπτυξης
της επιχειρηματικότητας προς ένα μοντέλο πράσινης οικονομίας στοχεύοντας μεταξύ άλλων
στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, την απλοποίηση των διαδικασιών και την ενίσχυση της
διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω βιώσιμων επενδύσεων. Οι πολιτικές που
περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο πυλώνα είναι οι ακόλουθες:
Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας (εξοικονόμηση ενέργειας): Η βελτίωση
της ενεργειακής αποδοτικότητας στοχεύει στη μείωση της ενεργειακής ζήτησης μέσω
διενέργειας και κινητοποίησης επενδύσεων σε προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας
και νέες τεχνολογίες. Η πολιτική βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας
συγκεντρώνει αναπτυξιακές δράσεις συνολικού προϋπολογισμού €8,7 δις. με
προβλεπόμενη μόχλευση πόρων μέσω ιδιωτικών φορέων €8,12 δις., που εστιάζουν στην
εξοικονόμηση ενέργειας από δημόσιους φορείς («ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ) και από ιδιώτες και
νοικοκυριά («Εξοικονόμηση κατ’ οίκον») μέσω συγκεκριμένων προγραμμάτων τα οποία
έχουν ήδη ξεκινήσει. Σημαντικές αναμένονται να είναι και οι επενδύσεις εξοικονόμησης
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 5
ενέργειας που θα προέλθουν από τη θέσπιση του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης
Κτιρίων, τις εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών (ESCO) και τα φορολογικά κίνητρα τα
οποία έχουν ήδη δοθεί και με λοιπά προγράμματα ή και ρυθμίσεις που θα
δημοσιοποιηθούν από το αρμόδιο Υπουργείο. Τέλος υλοποιούνται και άλλες καινοτόμες
πρακτικές εξοικονόμησης όπως π.χ. η τηλεθέρμανση και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός
κτιρίων. Οι επενδύσεις που θα προέλθουν από την εφαρμογή των δράσεων που
ενσωματώνει η πολιτική αναμένεται να συνεισφέρουν σημαντικά στην ανάπτυξη των
κλάδων των κατασκευών, της μεταποίησης, των δομικών υλικών καθώς και των
χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, μέσα από τη διάθεση «πράσινων» χρηματοδοτήσεων,
ενώ εκτιμάται ότι θα τονώσουν την απασχόληση στους κλάδους αυτούς δημιουργώντας
98.913 θέσεις εργασίας. Η εφαρμογή των δράσεων αυτών θα αποφέρει επίσης και
σημαντικά δευτερογενή αναπτυξιακά οφέλη όπως, για παράδειγμα, η απόκτηση
εξειδικευμένης τεχνογνωσίας και η ανάπτυξη και παραγωγή νέων δομικών αγαθών.
Παράλληλα η εξοικονόμηση πόρων που θα προκύψει από την εξοικονόμηση ενέργειας
θα επιτρέψει την εναλλακτική διάθεση των πόρων αυτών προς την κατεύθυνση της
τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται ορισμένες ενδεικτικές δράσεις του εθνικού
προγράμματος για την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, οι οποίες μπορούν να
έχουν εφαρμογή στην περιοχή μελέτης.
Πίνακας: Ορισμένες δράσεις ή ομάδες δράσεων για την βελτίωση της ενεργειακής
αποδοτικότητας
Δράση Πηγές χρηματοδότησης
Δημόσια επένδυση
(σε εκατ. €)
Μόχλευση Πόρων
(σε εκατ.€)
Σύνολο (σε
εκατ.€)
Ενεργειακές προδιαγραφές κτιρίων "ESCO" άλλα προγράμματα και ρυθμίσεις
Προσομοίωση της ημερήσιας αγοράς και του ανταγωνισμού στον ηλεκτρικό τομέα
ΕΠΑΕ (Α.Π. 4), ΠΕΠ 2,00 0,00 2,00
Αποτύπωση ποιότητας της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προς τους καταναλωτές
ΕΠΑΕ (Α.Π. 4), ΠΕΠ 1,50 0,00 1,50
Πηγή: Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία, Ιούλιος 2010, ΥΠΕΚΑ
Προμήθεια πράσινων προϊόντων και προώθηση πράσινων προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης: Οι δαπάνες του δημοσίου σε προμήθεια αναλωσίμων
όπως χαρτικά και γραφική ύλη, αναλώσιμα μηχανών γραφείου, καύσιμα, είδη
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 9
καθαριότητας κτλ. αντιστοιχούν σε ένα σημαντικό μέρος του κρατικού προϋπολογισμού.
Η παραγωγή, χρήση και η απόσυρση των αγαθών αυτών μπορούν να έχουν σημαντική
περιβαλλοντική επίπτωση. Οι φορείς του δημοσίου μπορούν να χρησιμοποιήσουν την
αγοραστική τους δύναμη προκειμένου να μειώσουν τις περιβαλλοντικές αυτές επιπτώσεις
προδιαγράφοντας φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα στις προμήθειές τους.. Στο
πλαίσιο αυτά, έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα «Πράσινων Προμηθειών», μέσω
των δικών του δαπανών για τέτοιου είδους υλικά, οι οποίες θα γίνονται λαμβάνοντας υπ’
όψιν και περιβαλλοντικά κριτήρια. Η προσπάθεια αυτή, θα αξιολογηθεί και θα
επακολουθήσει η εφαρμογή της πολιτικής αυτής για το σύνολο του δημόσιου τομέα. Με
τον τρόπο αυτό θα δοθεί το έναυσμα για την ανάπτυξη νέων κλάδων και νέων προϊόντων
τα οποία θα είναι φιλικά προς το περιβάλλον, τονώνοντας τη ζήτηση για τα προϊόντα
αυτά. Η ανάπτυξη των κλάδων αυτών θα έχει θετική επίδραση στην Ελληνική οικονομία,
και θα ευνοήσει την ανταγωνιστικότητα της, επιτρέποντας την συμμετοχή Ελληνικών
επιχειρήσεων στην αγορά των περιβαλλοντικών προϊόντων τόσο εγχώρια όσο και
διεθνώς.
4.1.3. Αειφόρος διαχείριση και προστασία των φυσικών πόρων Οι πολιτικές που περιλαμβάνονται στον πυλώνα «Αειφόρος διαχείριση και προστασία των
φυσικών πόρων» στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας, στη διαχείριση
και την προστασία των υδάτινων πόρων και των δασών, καθώς και στον σχεδιασμό για την
έγκαιρη αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων και κρίσεων. Η επίτευξη των παραπάνω
στόχων προσεγγίζεται μέσω μίας σειρά δράσεων που σκοπό έχουν την πραγματοποίηση
αναπτυξιακών επενδύσεων σε τεχνικά έργα (π.χ. αντιπλημμυρικά έργα, έργα αξιοποίησης
φυσικών πόρων) καθώς και στην αποκατάσταση των φυσικών τοπίων. Οι παράγραφοι που
ακολουθούν περιγράφουν συνοπτικά τις πολιτικές που περιλαμβάνονται στον συγκεκριμένο
πυλώνα.
Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας και του φυσικού τοπίου: Με αφορμή
το ότι το 2010 ανακηρύχθηκε από τον ΟΗΕ Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας,
δημιουργήθηκε η βάση για μια μεγάλη κοινή προσπάθεια ανάσχεσης της απώλειας της βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, με παράλληλη προώθηση
της αποκατάστασής της σε διεθνές επίπεδο ως το 2020. Στο πλαίσιο αυτό προωθείτε σε
εθνικό επίπεδο μία σειρά επενδύσεων με βασικούς άξονες δραστηριότητας, τα έργα
αποκατάστασης και προστασίας του φυσικού τοπίου καθώς και την εκπόνηση
εξειδικευμένων μελετών και σχεδίων διαχείρισης για την προστασία της χλωρίδας, της
πανίδας, και των οικότοπων. Σημαντικό μέρος της πολιτικής αυτής αποτελεί επίσης η
ολοκλήρωση του δικτύου Natura 2000 προκειμένου να οριοθετηθούν και να
χαρακτηριστούν οι οικότοποι της χώρας. Μέσω αυτών των επενδύσεων, καθώς και των
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 10
περιβαλλοντικών μελετών προωθείται η ανάπτυξη των προστατευόμενων και προς
αποκατάσταση περιοχών προκειμένου να επιτευχθεί η περιβαλλοντική αλλά και
οικονομική τους αναζωογόνηση. Οι δράσεις αυτές συγκεντρώνουν ένα συνολικό
προϋπολογισμό €82 εκ. ενώ αναμένεται να δημιουργήσουν απασχόληση που αντιστοιχεί
σε 1.131 θέσεις εργασίας 664 εκ των οποίων αφορούν σε μόνιμη απασχόληση μέσω της
στελέχωσης θέσεων που θα δημιουργηθούν από τις σχετικές επενδύσεις. Ειδικά στον
τομέα των περιβαλλοντικών μελετών αναμένεται να δημιουργηθούν περίπου 100 νέες
θέσεις εργασίας ενώ παράλληλα το ανθρώπινο δυναμικό θα εμπλουτιστεί με νέα γνώση
και δεξιότητες. Παράλληλα πρέπει να τονιστεί ότι τα προγράμματα αυτά θα οδηγήσουν
στην ανάπτυξη και απορρόφηση νέων δεξιοτήτων.
Πίνακας: Ενδεικτικές δράσεις για την προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας και
του φυσικού περιβάλλοντος
Δράση Πηγές χρηματοδότησης
Δημόσια επένδυση
(σε εκατ. €)
Μόχλευση Πόρων
(σε εκατ.€)
Σύνολο
(σε εκατ.€)
Μελέτες επικαιροποίησης χαρακτηριστικών, ΕΠΜ και ορίων περιοχών – Δίκτυο Natura 2000
ΕΠΠΕΡΑΑ , ΠΕΠ 7,00 0,00 7,00
Μελέτες εξειδίκευσης & προστασίας ειδών χλωρίδας, πανίδας και τύπων οικοτόπων
NATURA 2000 ΠΑΑ ("ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ") 10,00 0,00 10,00 Έργα δασικής αναψυχής Αυτοχρημ/ση - Ιδ. φορείς 8,00 0,00 8,00
Πηγή: Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία, Ιούλιος 2010, ΥΠΕΚΑ
Έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κρίσεων/κινδύνων: Η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος ως αναπτυξιακό απόθεμα προϋποθέτει τη θέσπιση
μέτρων και σχεδιασμού για τη διατήρηση και προστασία του τόσο σε προληπτικό επίπεδο
όσο και σε επίπεδο έγκαιρης αντιμετώπισης περιβαλλοντικών κρίσεων και
αποκατάστασης φυσικών καταστροφών. Η πολιτική αντιμετώπισης περιβαλλοντικών
κινδύνων αποτελείται από σημαντικά επενδυτικά έργα, για την πρόληψη και την
αποκατάσταση περιβαλλοντικών καταστροφών και κινδύνων καθώς και από δράσεις
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 13
κατάρτισης σχεδίων και προετοιμασίας για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κρίσεων.
Στο πλαίσιο της πολιτικής αυτής προβλέπονται ιδιαίτερα σημαντικές επενδύσεις σε
αντιπλημμυρικά έργα για όλη την επικράτεια (€435 εκ.) καθώς και σε έργα
αποκατάστασης μολυσμένων εδαφών όπως π.χ. η αποκατάσταση εδαφών και υδάτων
στον Ασωπό. Επιπλέον δίνεται έμφαση σε επενδύσεις στο τομέα της πολιτικής
προστασίας και των προστατευόμενων περιοχών όπως π.χ. οι επενδύσεις στη
πυροπροστασία συγκεκριμένων οικότοπων. Συνολικά, οι δράσεις που εντάσσονται στη
πολιτική αυτή ενσωματώνουν επενδύσεις ύψους €682 εκ. που αναμένεται να
δημιουργήσουν απασχόληση ισοδύναμη με 1.619 θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα στον
κατασκευαστικό κλάδο και των κλάδο των υπηρεσιών.
Πίνακας: Ενδεικτικές δράσεις για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση
Έργα αστικών αναπλάσεων στις Περιφέρειες (ΠΕΠ) ΠΕΠ 450,00 100,00 550,00
Πράσινες Στέγες 40,00 0,00 40,00
Έργα του Διασυνοριακού Προγράμματος URBACT II
ΕΠ ΣΤΟΧΟΥ 3 (ΔΙΑΚΡΑΤ.-ΔΙΑΣΥΝ.)
5,00 0,00 5,00
Άλλες δράσεις της πολιτικής ΠΕΠ 24,90 0,00 24,90 Πηγή: Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία, Ιούλιος 2010, ΥΠΕΚΑ
Βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και μείωση του θορύβου: Η διασφάλιση
της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και η μείωση του θορύβου αποτελούν
σημαντικότατους παράγοντες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ειδικά στα αστικά
κέντρα. Η πολιτική της χώρας περιλαμβάνει μία σειρά δράσεων για την παρακολούθηση
και αξιολόγηση των υφιστάμενων επιπέδων θορύβου και ρύπανσης (π.χ. Εθνικό Δίκτυο
Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης, Δράσεις Δ/νσης ΕΑΡΘ κτλ.) όπου
προβλέπονται συνολικά επενδύσεις της τάξεως των €34 εκ.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 15
Πίνακας: Ενδεικτικές δράσεις για την βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και
μείωση του θορύβου
Δράση Πηγές χρηματοδότησης
Δημόσια επένδυση
(σε εκατ. €)
Μόχλευση Πόρων
(σε εκατ.€) Σύνολο
(σε εκατ.€)
Αξιολόγηση περιβαλλοντικού θορύβου σε επιλεγμένες περιοχές, στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2002/49/ΕΚ
ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ 9,00 0,00 9,00
Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης / Προσαρμογή σε νέα Κοινοτική Οδηγία
ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ 6,00 0,00 6,00
Δράσεις Δ/νσης ΕΑΡΘ για την ποιότητα του αέρα (μετρήσεις, μελέτες, εργαστήριο διακρίβωσης αξιοπιστίας μετρήσεων)
ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ 5,00 0,00 5,00
Δράσεις ΕΑΡΘ για μη ιονίζουσες ακτινοβολίες ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ 1,00 0,00 1,00
Άλλες δράσεις της πολιτικής ΕΠΠΕΡΑΑ, ΠΕΠ 14,00 0,00 14,00 Πηγή: Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία, Ιούλιος 2010, ΥΠΕΚΑ
Προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας: Η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας
περιλαμβάνει δράσεις και παρεμβάσεις που στοχεύουν στην εφαρμογή βιώσιμων
μεταφορικών συστημάτων. Ένας από τους βασικούς άξονες της βιώσιμης κινητικότητας είναι και η βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας στο πλαίσιο της οποίας η χώρα
εφαρμόζει πρόγραμμα επενδύσεων για την ανάπτυξη του Αττικού Μετρό μέσω της
δημιουργίας νέων σταθμών, και τη δημιουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης ως μέσα
συγκοινωνίας που συμβάλλουν στη μείωση των ρύπων και τη βελτίωση της ποιότητας
ζωής, καθώς επιτρέπουν τη μαζική μετακίνηση με χαμηλά επίπεδα ρύπων,
συμβάλλοντας παράλληλα στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης των πόλεων. Οι
συνολικές επενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, θα ανέλθουν στα €1.07 δις,
συνεισφέροντας στη τόνωση της απασχόλησης δημιουργώντας απασχόληση ισοδύναμη
με 2.367 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων 1.200 θέσεις αφορούν σε προσωπικό
μόνιμης απασχόλησης, και συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη του κλάδου των
κατασκευών.
Αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση της ανακύκλωσης: Η
διαχείριση αποβλήτων αφορά στους τρόπους διαχείρισης, τη συλλογή και μεταφορά, τη
μεταφόρτωση, την επεξεργασία, την αξιοποίηση έως την αποτέφρωση και την τελική
ασφαλή διάθεση μέσω της υγειονομικής ταφής όλων των ειδών αποβλήτων. Οι
σύγχρονες αντιλήψεις και πρακτικές για τη διαχείριση των αποβλήτων υπαγορεύουν τον
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 16
σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων συστημάτων για τον σκοπό αυτό. Το
αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας περιλαμβάνει, μέσω της συγκεκριμένης πολιτικής,
σειρά δράσεων για την ανάπτυξη υποδομών διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων
Πηγή: Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Παρεμβάσεων για την Πράσινη Οικονομία, Ιούλιος 2010, ΥΠΕΚΑ
4.1.5. Ενίσχυση των μηχανισμών και θεσμών περιβαλλοντικής διακυβέρνησης Η Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση συνδέεται με ένα πρότυπο διαβούλευσης και διακυβέρνησης
που βασίζεται στον ρόλο όλων των κύριων κοινωνικών ομάδων και σε μια διαδικασία για την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 17
εκπλήρωση των βασικών περιβαλλοντικών στόχων. Στο πλαίσιο του προγράμματος δράσεων
της χώρας η ενίσχυση της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης εκφράζεται από μία δέσμη δράσεων
όπου βασικοί άξονες είναι η ενίσχυση των φορέων και μηχανισμών της περιβαλλοντικής
διακυβέρνησης όπως μεταξύ άλλων το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης
(ΕΚΠΑΑ), η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) και οι φορείς διαχείρισης
οικότοπων, μέσω θεσμικών παρεμβάσεων αλλά και επενδύσεων για την ενίσχυση τους σε
υλικούς και ανθρώπινους πόρους. Παράλληλα, προωθείται η πρόσβαση του πολίτη στην
περιβαλλοντική πληροφορία στο πλαίσιο και της σχετικής Ευρωπαϊκής οδηγίας (INSPIRE) ενώ
ενισχύεται και ο θεσμός του εθελοντισμού με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης καθώς
και της οργάνωσης και οικονομικής αρωγής εθελοντικών δράσεων. Οι παράγραφοι που
ακολουθούν περιγράφουν τις πολιτικές που περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο πυλώνα.
Απλοποίηση και κωδικοποίηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και ενίσχυση των μηχανισμών εφαρμογής της: Η διαμόρφωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας περιλαμβάνει την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της καθώς και την εκπόνηση
προδιαγραφών για μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την επικαιροποίηση και
εκσυγχρονισμό των στρατηγικών μελετών, σχεδίων και προγραμμάτων για τις
περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μέσω της INSPIRE η χώρα δημιουργεί μία ενιαία υποδομή
χωρικών πληροφοριών προσβάσιμη από όλους τους πολίτες και φορείς της χώρας. Επίσης θεσπίζεται Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις «Πράσινες Προμήθειες» για ουσιαστικό
περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις προμηθευτικές ενέργειες του
Δημοσίου μέσω των Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων (ΠΔΣ). Παράλληλα προχωρά στην
υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων για την ενίσχυση των φορέων περιβαλλοντικής
διακυβέρνησης όπως η ενίσχυση σε εξοπλισμό της ΕΥΕΠ και του ΕΚΠΑΑ και η
υποστήριξη των φορέων διαχείρισης για την προστασία της βιοποικιλότητας. Συνολικά το
πρόγραμμα επενδύσεων για τις παραπάνω δράσεις φέρει προϋπολογισμό €357,02 εκ.
ενώ αναμένεται να δημιουργήσει απασχόληση ισοδύναμη με 1.163 θέσεις εργασίας 722
εκ των οποίων αφορούν σε μόνιμη απασχόληση.
Προώθηση της περιβαλλοντικής έρευνας/ καινοτόμες τεχνολογίες/ πρόσβαση στη περιβαλλοντική πληροφόρηση και γνώση: Η προώθηση της καινοτομίας, της έρευνας
και των νέων τεχνολογιών αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της πολιτικής της Πράσινης
Ανάπτυξης και κατά συνέπεια της στρατηγικής της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται
επενδυτικές δράσεις (€23,59 εκ.) για την προώθηση της έρευνας και των μελετών στον
τομέα των υδάτινων πόρων μέσω της ενίσχυσης της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων σε
εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό αναγνωρίζοντας τη σημασία του έργου της σε ότι
αφορά την έρευνα και τις μελέτες για τη διαχείριση των υδάτων, ως καθοριστικής
σημασίας για την αναπτυξιακή προοπτική των περιοχών με σημαντικούς υδάτινους
πόρους. Προς την κατεύθυνση αυτή προωθούνται επίσης επενδύσεις για την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 18
ολοκλήρωση, ενημέρωση και αναβάθμιση της Εθνικής Τράπεζας Υδρολογικής και
Μετεωρολογικής Πληροφορίας με σκοπό την καταγραφή, τον ποιοτικό έλεγχο και την
ομογενοποίηση των μέχρι τώρα υπαρχόντων υδρολογικών, μετεωρολογικών και
υδρογεωλογικών δεδομένων. Επίσης, το αρμόδιο Υπουργείου, μέσω του Γραφείου
Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών, προωθεί πρότυπα και προϋποθέσεις για τη
δημιουργία ανακυκλώσιμων συσκευασιών και εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης τους,
συμπληρώνοντας έτσι τις σημαντικές επενδύσεις που δρομολογούνται για την διαχείριση
και ανακύκλωση στερεών αποβλήτων. Παράλληλα η Διεύθυνση Οργάνωσης του
αρμόδιου Υπουργείου προχωρά σε ένα εκτενές πρόγραμμα περιβαλλοντικής
ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης με σκοπό την προώθηση στο ευρύ κοινό των
επιδιώξεων της Πράσινης Ανάπτυξης και της ευρύτερης περιβαλλοντικής πολιτικής. Το
σύνολο των επενδυτικών δράσεων που έχουν προβλεφθεί στο πλαίσιο της παρούσας
πολιτικής συγκεντρώνουν προϋπολογισμό €60,18 εκ. και αναμένεται να συνεισφέρουν
σημαντικά στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας στους κλάδους παροχής
υπηρεσιών τονώνοντας παράλληλα και τους δείκτες απασχόλησης δημιουργώντας
απασχόληση ισοδύναμη με 805 θέσεις εργασίας.
Ενεργοποίηση της περιβαλλοντικής ευθύνης και του εθελοντισμού :Στόχος της χώρας είναι να ενθαρρύνει τις τοπικές κοινωνίες και τις εθελοντικές οργανώσεις να
αναπτύξουν περιβαλλοντική δράση μέσω της προώθησης της ιδέας του εθελοντισμού και της συνεργασίας με Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς (ΜΚΟ). Παράλληλα εκπονείται σχέδιο εθελοντισμού και σχεδιάζονται πιλοτικά προγράμματα με σκοπό την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση εθελοντών σε περιβαλλοντικά θέματα. Επίσης
παρέχεται οικονομική αρωγή σε Μ.Κ.Ο. για την εκτέλεση φιλοπεριβαλλοντικών ενεργειών
στο πλαίσιο της προσπάθειας προστασίας του περιβάλλοντος. Συνολικά έχουν προγραμματιστεί επενδύσεις €10 εκ. για τους παραπάνω σκοπούς.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 19
4.2. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕΔΟ 4.2.1. Εισαγωγή Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι προσεγγίσεις της πράσινης ανάπτυξης σε διεθνές και
ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα από τις κυριότερες δημοσιεύσεις και τα πεπραγμένα οργανισμών και
οργανώσεων που έχουν εντάξει στους κύριους στόχους τους την προώθηση της αναγκαιότητας
στροφής της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης σε πιο αειφορικές, πράσινες κατευθύνσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μετάβαση σε μια
οικονομία αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η δράση
του Προγράμματος για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών για τη στροφή στην πράσινη
οικονομία, καθώς και ορισμένες πρόσφατες δράσεις και δημοσιεύσεις της οργάνωσης
Green Growth Leaders.
Κατόπιν, παρουσιάζονται πρακτικές που εφαρμόζονται σε διεθνές επίπεδο στο πλαίσιο μιας
ολοκληρωμένης προσέγγισης για την κλιματική και ενεργειακή πολιτική με στόχο την
καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας.
Παρουσιάζονται οι περιπτώσεις του BEDZED στην Αγγλία, η πόλη Hammarby στην Σουηδία, η
πόλη BO 01 στο Malmo της Σουηδίας, η πόλη Kronsberg στο Ανόβερο της Γερμανίας και η
περιοχή Rheinland-Pfalz της Γερμανίας καθώς και πρακτικές αειφορικής γεωργίας στην
Αυστραλία. Οι συγκεκριμένες περιοχές επιλέχθηκαν αφενός προκείμενου να περιληφθούν
πρακτικές που να καλύπτουν αστικές και μη αστικές περιοχές, αφετέρου προκειμένου αυτές να
διαθέτουν μετρήσιμα αποτελέσματα, ικανά να αξιοποιηθούν και στην περίπτωση της
Περιφέρειας Ηπείρου.
4.2.2. Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη
Στην ενότητα 1.4 του 1ου κεφαλαίου αναφέρθηκε ήδη συνοπτικά η στρατηγική «Ευρώπη 2020».
Η στρατηγική για την ανάπτυξη της επόμενης δεκαετίας στην Ευρώπη καλείται να απαντήσει στα
αποτελέσματα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, διατηρώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα
της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων κυρίαρχο είναι το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό,
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε στις 3 Μαρτίου 2010 [COM(2010) 2020] τη στρατηγική
«Ευρώπη 2020», η οποία προτάσσει τρεις αλληλοενισχυόμενες προτεραιότητες:
– Έξυπνη ανάπτυξη: ανάπτυξη μιας οικονομίας βασιζόμενης στη γνώση και την
καινοτομία.
– Βιώσιμη ανάπτυξη: προώθηση μιας πιο αποδοτικής στη χρήση πόρων, πιο πράσινης και
πιο ανταγωνιστικής οικονομίας.
– Ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς: μια οικονομία με υψηλή απασχόληση που θα
επιτυγχάνει κοινωνική και εδαφική συνοχή.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 20
Οι τρεις αυτές προτεραιότητες επιδιώκονται μέσω των εξής στόχων ευρωπαϊκού επιπέδου:
– 75% του πληθυσμού μεταξύ 20-64 ετών πρέπει να έχει απασχόληση.
– 3% του ΑΕΠ της ΕΕ πρέπει να επενδύεται σε Έρευνα και Ανάπτυξη.
– Οι στόχοι του «20/20/20» ως προς το κλίμα/την ενέργεια πρέπει να έχουν επιτευχθεί
(περιλαμβανομένης της αύξησης σε 30% του ποσοστού μείωσης των εκπομπών εφόσον
οι συνθήκες το επιτρέπουν).
– Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την σχολική εκπαίδευση πρέπει
να είναι μικρότερο από 10% και τουλάχιστον 40% των νέων πρέπει να έχουν πτυχίο
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
– Ο αριθμός των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια πρέπει να μειωθεί κατά 20
εκατομμύρια.
Για την προσαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», κάθε κράτος μέλος μετασχηματίζει τους
παραπάνω πανευρωπαϊκούς στόχους σε εθνικούς στόχους και πορείες. Το πρόγραμμα
αναπτυξιακών παρεμβάσεων του ΥΠΕΚΑ (βλ. ενότητα 1.4) αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς
την κατεύθυνση αυτή, αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συνολική προσαρμογή της
στρατηγικής «Ευρώπη 2020» δεν έχει επίσημα και δεσμευτικά πραγματοποιηθεί από την
πλευρά της Ελλάδας.
Επιστρέφοντας στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η στρατηγική «Ευρώπη 2020»
περιλαμβάνει επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες (flagship initiatives) που αναμένεται να
λειτουργήσουν ως καταλύτες για την επίτευξη προόδου σε κάθε βασική προτεραιότητα και
στόχο. Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι:
– «Ένωση καινοτομίας», για τη βελτίωση των συνθηκών-πλαίσιο και της πρόσβασης στη
χρηματοδότηση για την έρευνα και καινοτομία ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι καινοτόμες
ιδέες θα μπορέσουν να μετατραπούν σε προϊόντα και υπηρεσίες που θα δημιουργήσουν
ανάπτυξη και θέσεις εργασίας.
– «Νεολαία σε κίνηση», για την ενίσχυση των επιδόσεων των εκπαιδευτικών συστημάτων
και τη διευκόλυνση της εισόδου των νέων στην αγορά εργασίας.
– «Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη», για την επίσπευση της ανάπτυξης των
υπηρεσιών πρόσβασης στο Διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας και την άντληση οφελών από
μια ψηφιακή ενιαία αγορά για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
– «Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους», για την αποσύνδεση της
οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση των πόρων, τη στήριξη της μετάβασης σε
οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας, τον εκσυγχρονισμό του τομέα των μεταφορών και την ενθάρρυνση της
ενεργειακής αποδοτικότητας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 21
– «Μια βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης», για τη βελτίωση του
επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ιδίως για τις ΜΜΕ, και τη στήριξη της ανάπτυξης μιας
ισχυρής και βιώσιμης βιομηχανικής βάσης, ικανής να ασκεί ανταγωνισμό σε παγκόσμιο
επίπεδο.
– «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας», για τον εκσυγχρονισμό των αγορών
εργασίας και την παροχή δυνατοτήτων στους πολίτες μέσω της δια βίου ανάπτυξης
δεξιοτήτων με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και την καλύτερη
αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά εργασίας, μεταξύ άλλων και μέσω της
κινητικότητας του εργατικού δυναμικού.
– «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας», για τη διασφάλιση της
κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, ούτως ώστε να εξαπλωθούν ευρέως τα οφέλη της
ανάπτυξης και της απασχόλησης και τα άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και
κοινωνικού αποκλεισμού να αποκτήσουν τα μέσα αξιοπρεπούς διαβίωσης και να
συμμετάσχουν ενεργά στην κοινωνία.
Από τις επτά αυτές εμβληματικές πρωτοβουλίες, η περισσότερη συσχετιζόμενη με την πράσινη
ανάπτυξη είναι η τέταρτη, που αποσκοπεί στην αποτελεσματική χρήση των πόρων (resource
efficiency). Με την προσέγγιση αυτή επιδιώκεται ένα φάσμα στόχων που περιλαμβάνει την
ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας (λιγότερη κατανάλωση πρώτων υλών, ενέργειας και εργασίες
για την παραγωγή, άρα μικρότερο κόστος), την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού
αποτυπώματος (λιγότερες πρώτες ύλες, ενέργεια και απόβλητα, άρα μικρότερη επιβάρυνση του
περιβάλλοντος για την απόκτηση των πρώτων και τη διάθεση των τελευταίων, αλλά παράλληλα
και μικρότερη εκπομπή αερίων θερμοκηπίου) και την προώθηση καινοτομιών τόσο στην
παραγωγή προϊόντων, ενέργειας και υπηρεσιών όσο και στις υποδομές (κυρίως στο
συγκοινωνιακό τομέα και στα δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών).
Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη συζευχθεί με τη στρατηγική «Ενέργεια 2020» [COM(2010) 639
τελικό], ενώ στο πλαίσιο της έχει διοργανωθεί η «Πράσινη Εβδομάδα 2011» (http://ec.euro-
pa.eu/environment/greenweek/index.html), με ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και ανακοινώσεις.
Επιπλέον, έχει εκδοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα αναλυτικό υπόμνημα για την
αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων [MEMO/11/43/26.11.2011], στο οποίο περιλαμβάνονται
αναφορές για τα οφέλη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε τομείς-κλειδιά που έχουν ήδη
ενσωματώσει πρακτικές εφαρμογές της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων:
– Μείωση της εξάρτησης από τις πρώτες ύλες και περιορισμός εκπομπών CO2 στη
βιομηχανία τσιμέντου: Σημαντικό μέρος του κόστους στη συγκεκριμένη βιομηχανία
προέρχεται από τις αυξημένες εκπομπές CO2, το 60% των οποίων προέρχεται από τη
διάσπαση του ασβεστολίθου και των άλλων πρώτων υλών. Επιπλέον, οι ενεργειακές
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 22
απαιτήσεις και το σχετικό κόστος είναι επίσης ψηλά. Με τεχνικές «συν-επεξεργασίας»,
όπου χρησιμοποιούνται εναλλακτικές μορφές πρώτων υλών και καυσίμων, από υλικά
που αποτελούν παραπροϊόντα ή απόβλητα άλλων διεργασιών, επιτυγχάνεται
συνδυασμένη μείωση κόστους παραγωγής, κατανάλωσης ενέργειας και εξάρτησης από
τις πρώτες ύλες.
– Γρήγορη απόσβεση με την ενεργειακή εξοικονόμηση κατ’ οίκον: Στο πρόγραμμα “Money
back through the window” στην Ουγγαρία εξετάσθηκαν 262 μέτρα περιβαλλοντικών
βελτιώσεων από 56 διαφορετικές εταιρείες, τα οποία επέφεραν συνολικά εξοικονόμηση
της τάξης των 58,8 εκατομμυρίων €. Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» στην
Ελλάδα βρίσκεται υπό εξέλιξη και οι ρυθμοί του είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικοί, χωρίς να
έχουν προς το παρόν δημοσιευθεί ποσοτικά αποτελέσματα. Στην Περιφέρεια Ηπείρου
αντιστοιχεί 4,3% του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος.
– Μείωση κόστους εισροών: Η δυνατότητα εξοικονόμησης από αξιοποίηση
ανεκμετάλλευτων πόρων που εισέρχονται στις εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου με
επενδύσεις που θα αποσβεστούν σε λιγότερο από ένα έτος, εκτιμήθηκε στα 6,4
δισεκατομμύρια €. Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι με πιο μεσοπρόθεσμες επενδύσεις, η
εξοικονόμηση μπορεί να τετραπλασιαστεί, μέσω βελτίωσης των βιομηχανικών
διεργασιών και περιορισμού του μη-αναγκαίου βάρους των προϊόντων. Στη βιομηχανία
τροφίμων και ποτών, η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων είναι ζωτικής σημασίας
για τον περιορισμό του κόστους εισροών. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με την πλήρη
χρήση όλων των υλικών στην παραγωγή, την πλήρη αξιοποίηση του νερού και της
ενέργειας μέσω προγραμμάτων πρωτογενούς μείωσης και ανάκτησης, καθώς και με την
ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Για παράδειγμα, μια βρετανική εταιρεία
παρασκευής τροφίμων διεξήγαγε έρευνα χρήσης νερού ανά στάδιο και διεργασία,
καταλήγοντας στον εντοπισμό δυνητικής εξοικονόμησης 73.000 m3 που αντιστοιχούν σε
μείωση 42% του νερού ανά τόνο προϊόντων. Στην Ολλανδία, μια μεγάλη εταιρεία
χημικών προϊόντων εξασφάλισε από το 2007 μια μακροπρόθεσμη, οικονομική και
σίγουρη μέθοδο προμήθειας νερού, παραλαμβάνοντας τα υγρά απόβλητα της γειτονικής
πόλης και επαναχρησιμοποιώντας τα διπλά: μια φορά για παραγωγή ατμού και ξανά
στους πύργους ψύξης. Η εισερχόμενη ποσότητα αγγίζει τα 10 χιλιάδες m3 αστικών
υγρών αποβλήτων ανά ημέρα, με ανάλογη μείωση στην κατανάλωση νερού. Επίσης,
εξοικονομήθηκαν οι πόροι που χρειαζόταν για την αφαλάτωση θαλασσινού νερού που
ήταν απαραίτητη στο παρελθόν, με αποτέλεσμα τη μείωση κατά 65% στην κατανάλωση
ενέργειας και κατά 500 τόνους στα σχετικά χημικά κατ’ έτος, και παρεπόμενα τη μείωση
της εκπομπής CO2 κατά 5.000 τόνους ανά έτος. Μια παγκόσμια βιομηχανία ένδυσης-
υπόδησης διαπίστωσε ότι τα απόβλητα των διαδικασιών παραγωγής υποδημάτων
κόστιζαν 550 εκατομμύρια € ανά έτος. Στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμού
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 23
προγράμματός της για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων, ο επανασχεδιασμός
της παραγωγής και ο βελτιωμένος σχεδιασμός των υποδημάτων μείωσαν τα απόβλητα
έως και 67%, και παράλληλα περιόρισαν τη χρήση ενέργειας κατά 37% και τη χρήση
διαλυτών κατά 80%. Αντίστοιχες πρακτικές δύναται να εφαρμοσθούν στις επιχειρήσεις
του δευτερογενή τομέα της Περιφέρειας Ηπείρου και να αποδώσουν ισάξια
αποτελέσματα.
Στο ίδιο υπόμνημα, αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα περισσότερων επενδύσεων στην έρευνα και
ανάπτυξη, αλλά και η ύπαρξη ευκαιριών για εκμετάλλευση συνεργειών:
– Στη βιομηχανία χάλυβα, χρειάζονται επαναστατικές τεχνολογίες για να επιτευχθούν
μείζονες αλλαγές στη μέθοδο παραγωγής. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκε η
κοινοπραξία Ultra Low CO2 Steelmaking (ULCOS) που υποστηρίζεται εν μέρει και από
τα κονδύλια έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και περιλαμβάνει 48 οργανισμούς για
τη δημιουργία καινοτομικών τεχνολογιών. Η έρευνα της ULCOS οδήγησε σε 800
προτεινόμενες τεχνολογίες, εκ των οποίων 4 έχουν δοκιμαστεί για την πλήρη κλίμακα
βιομηχανικής παραγωγής, μέσω δοκιμαστικής εφαρμογής σε κλίμακα επίδειξης
(demonstration phase) Το κόστος των δοκιμών έφθασε τα 700-800 εκατομμύρια €.
– Οι καθαρά περιβαλλοντικές βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στους τομείς ελέγχου
ρύπανσης, συλλογής και επεξεργασίας αποβλήτων, ανακύκλωσης και ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας, έχουν συνδυασμένο κύκλο εργασιών της τάξης των 300
δισεκατομμυρίων €, παρέχουν περίπου 3,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και κατέχουν
ένα εντυπωσιακό 30-40% της παγκόσμιας αγοράς. Ο τομέας αυτός αναπτύσσεται με
ετήσιους ρυθμούς πάνω από 8%, σε μια παγκόσμια αγορά που προβλέπεται να φτάσει
τα 4 τρισεκατομμύρια € προς το μέσον της δεκαετίας, προσφέροντας πολλές νέες και
υψηλών προσόντων θέσεις εργασίας.
– Οι καταναλωτές επιβραβεύουν την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων. Η αλλαγή
στην καταναλωτική ζήτηση οδήγησε στη μεγέθυνση της περιβαλλοντικά πιστοποιημένης
ιχθυοπαραγωγής κατά 50%, επιτυγχάνοντας έσοδα 1,1 δισεκατομμυρίου € και
επιβραβεύοντας οικονομικά τη βιώσιμη ιχθυοκαλλιέργεια και την προστασία της
θαλάσσιας βιοποικιλότητας, πρακτική που μπορεί να υιοθετηθεί στην Περιφέρεια
Ηπείρου με την κατάλληλη στήριξη και ενίσχυση των τοπικών αλιευτικών κοινοτήτων.
– Η ανακύκλωση μειώνει τις ανάγκες πρώτων υλών και ενέργειας. Για κάθε 10%
υαλοθραυσμάτων ανακυκλωμένου γυαλιού που εισάγεται στην παραγωγή,
εξοικονομείται 2-3% ενέργεια. Κατ’ αναλογία, το δευτερογενές ανακυκλωμένο αλουμίνιο
απαιτεί πολύ λιγότερη ενέργεια (0,7 MWh/ton) σε σχέση με το πρωτογενώς παραγόμενο
(15 MWh/ton), με αποτέλεσμα τη σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και εκπομπών CO2
(0,3 αντί 8,6 τόνοι CO2 ανά τόνο ανακυκλωμένου και πρωτογενούς αλουμινίου
αντίστοιχα).
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 24
– Στην υλοτομία, τα δένδρα χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ξύλου ενώ
τα υπολείμματα αξιοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα, που θεωρείται
ανανεώσιμη μορφή. Αυτό επιτρέπει στον κλάδο να είναι πιο ανεξάρτητος ενεργειακά και
συγχρόνως να συνεισφέρει στους στόχους για τις ΑΠΕ. Συνολικά, οι βασιζόμενες στα
δάση βιομηχανίες παράγουν με την αξιοποίηση υπολειμμάτων περίπου το 30% της
συνολικής ενέργειας από βιομάζα στην ΕΕ. Στη βιομηχανία χαρτοπολτού, η ενέργεια από
βιομάζα αντιπροσωπεύει το ήμισυ της χρησιμοποιούμενης πρωτογενούς ενέργειας.
– Η βελτίωση του οικο-σχεδιασμού των προϊόντων έχει τη δυνατότητα να πετύχει
συγχρόνως τη μείωση ενέργειας και πρώτων υλών για την κατασκευή τους και τη
βελτίωση της ανακυκλωσιμότητάς τους. Σε σύγκριση με τη συνέχιση της σημερινής
κατάστασης (business as usual scenario), μέχρι το 2020 οι έντεκα κανόνες
οικο-σχεδιασμού που έχουν ήδη υιοθετηθεί αναμένεται να αποδώσουν μια ετήσια
εξοικονόμηση ενέργειας ισοδύναμη με το 7-8% της κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ το
2007.
– Χρειάζεται πάντως προσοχή στα ενδεχόμενα περιβαλλοντικά τιμήματα της
αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της
βιομηχανίας τσιμέντου που προαναφέρθηκε, η μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα και
πρώτες ύλες μπορεί να εξοικονομήσει ενέργεια και να περιορίσει τις εκπομπές CO2 αλλά
παράλληλα ενδέχεται να αυξήσει τις εκπομπές NOx. Επίσης, παρότι το υπερ-μονωτικό
γυαλί συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη χρήση του στα κτίρια, απαιτεί
σημαντικά περισσότερη ενέργεια για την παραγωγή του.
4.2.3. Το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του ΟΗΕ προωθεί την πράσινη οικονομία Ενώ μέχρι προσφάτως το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
(United Nations Environmental Programme, UNEP) παρέμενε στοχευμένο σε καθαρά
οικολογικές κατευθύνσεις, τα τελευταία έτη έχει υιοθετήσει πιο ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που
επιχειρούν να συνδέσουν το περιβάλλον με την ανάπτυξη (με χαρακτηριστική την ένταξη στο
λογότυπο του προγράμματος της φράσης «environment for development»), την περιβαλλοντική
διακυβέρνηση με την βιώσιμη παραγωγή και την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων με την
πράσινη οικονομία. Επί της τελευταίας, έχει υιοθετηθεί μια εκτενής πρωτοβουλία
(www.unep.org/greeneconomy), η οποία μεταξύ άλλων οδήγησε στη δημοσίευση μιας
πρωτοποριακής έκθεσης για τις δυνατότητες, τις μεθόδους και τις πρακτικές εφαρμογές της
πράσινης οικονομίας. Η έκθεση αυτή, με τίτλο «Towards a Green Economy: Pathways to
Sustainable Development and Poverty Eradication» αναμένεται να έχει παρόμοιο αντίτυπο με
την έκθεση Stern το 2006, καθώς αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες και αναλυτικές
προσεγγίσεις της πράσινης οικονομίας και των πρακτικών λόγων για τους οποίους προβάλλει
όλο και πιο επιτακτική η στροφή προς τα εκεί. Η δομή του περιεχομένου της έκθεσης είναι
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 25
χαρακτηριστική: εξετάζει τα αίτια αλλά και τις ευκαιρίες που έχει δημιουργήσει η παγκόσμια
χρηματοπιστωτική κρίση, εντοπίζει τα λάθη στην τοποθέτηση κεφαλαίων και τις αιτίες τους,
διερευνά και εξηγεί αναλυτικά την ταυτότητα και τα συστατικά της πράσινης οικονομίας, εξετάζει
την απόσταση που χωρίζει τη σημερινή κατάσταση από την πλήρη πράσινη ανάπτυξη και
προτείνει μεθόδους μέτρησης της προόδου, ενώ κατόπιν αφιερώνει τα κύρια μέρη της ανάλυσης
στις προϋποθέσεις που χρειάζεται η μετάβαση στην πράσινη οικονομία, τα πλεονεκτήματα που
αναμένονται από τη μετάβαση αυτή και τα σχήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη
χρηματοδότηση των αναγκαίων μετασχηματισμών.
Τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης του UNEP «Towards a Green Economy: Pathways to
Sustainable Development and Poverty Eradication» κωδικοποιούνται ως εξής:
– Η επένδυση μόνο το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ κάθε χρόνο σε δέκα κρίσιμους τομείς αρκεί
για να «πυροδοτήσει» τη μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία αποτελεσματικής
αξιοποίησης των πόρων και χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Οι κρίσιμοι αυτοί τομείς είναι
η γεωργία, τα κτίρια, η ενέργεια, η αλιεία, τα δάση, η μεταποίηση, ο τουρισμός, οι
μεταφορές, το νερό και η διαχείριση αποβλήτων. Οι επενδύσεις στους τομείς αυτούς
ώστε να στραφούν στην πράσινη οικονομία χρειάζονται παρακίνηση, μέσα από εθνικές
και διεθνείς μεταρρυθμίσεις στις σχετικές πολιτικές. Σημειώνεται εδώ υπό το πρίσμα της
εκπόνησης του παρόντος επιχειρησιακού σχεδίου ότι το 2% του ΑΕΠ, παρότι αναφέρεται
στη μεγακλίμακα της παγκόσμιας οικονομίας και ενσωματώνει πολύ διαφοροποιημένες
ανάγκες επενδύσεων ανά κράτος ή ομάδα κρατών, θα μπορούσε να αποτελέσει μια
ένδειξη για το ύψος των επενδύσεων που απαιτούνται στη συγκριτική μικροκλίμακα μιας
περιφερείας όπως η Ήπειρος. Ποιοτικά τουλάχιστον, συνάγεται ότι δεν χρειάζονται
τεράστιες ανακατευθύνσεις των δημόσιων και ιδιωτικών επενδυτικών πρωτοβουλιών,
αλλά μια έξυπνη και συνεπής στο μακροπρόθεσμο ορίζοντα ανατοποθέτηση ενός μικρού
ποσοστού τους σε κρίσιμες για την πράσινη ανάπτυξη επιλογές.
– Η στροφή προς την πράσινη οικονομία όχι μόνο παράγει ανάπτυξη και κέρδη στο
περιβαλλοντικό απόθεμα, αλλά επίσης οδηγεί σε γρηγορότερη μεγέθυνση του κατά
κεφαλήν ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις προσομοιώσεις της έκθεσης, σε ορίζοντα 5-10 ετών το
σενάριο πράσινων επενδύσεων πετυχαίνει υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης από το
σενάριο συνέχισης της υφιστάμενης κατάστασης. Αυτή η οικονομική μεγέθυνση
εμφανίζεται αποσυνδεδεμένη σε μεγάλο βαθμό από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με
τον λόγο του συνολικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος προς την συνολική οικολογική
φέρουσα ικανότητα να μειώνεται από τα τρέχοντα επίπεδα του 1,5 σε λιγότερο από 1,2
μέχρι το 2050, πολύ πλησιέστερα στο διατηρήσιμο επίπεδο του 1 αντί της υπέρβασης
του 2 που αναμένεται ως αποτέλεσμα της συνέχισης της σημερινής κατάστασης. Η
παγκόσμια ζήτηση ενέργειας αυξάνει λίγο αλλά λόγω των επενδύσεων στην
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 26
αποτελεσματική ενεργειακή αξιοποίηση επιστρέφει στα σημερινά επίπεδα μέχρι το 2050,
πρόβλεψη που είναι 40% μικρότερη από ότι υπολογίζεται με βάση το σενάριο business
as usual. Το σενάριο πράσινων επενδύσεων προβλέπεται να μειώσει τις σχετιζόμενες με
την ενέργεια εκπομπές CO2 περίπου κατά ένα τρίτο μέχρι το 2050 συγκριτικά με το
τρέχον επίπεδο. Η συγκέντρωση του CO2 στην ατμόσφαιρα θα πρέπει να συγκρατηθεί
κάτω από τα 450 ppm ώστε να υπάρξει η δυνατότητα συγκράτησης της αύξησης της
παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας κάτω από το κατώφλι των 2 °C.
– Η πράσινη οικονομία εκτιμά το φυσικό κεφάλαιο και επενδύει σε αυτό. Το ένα τέταρτο των
επενδύσεων που αναλύθηκαν στο πλαίσιο της έκθεσης του UNEP – που αντιστοιχούν
στο 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ – τοποθετήθηκαν στους τομείς φυσικού κεφαλαίου:
δασοπονία, γεωργία, ιχθυοπαργωγή και διαχείριση εσωτερικών υδάτων. Υπολογίστηκε
ότι η προστιθέμενη αξία στη δασοπονία αυξάνεται κατά 20% μέχρι το 2050 συγκριτικά με
το αποτέλεσμα της συνέχισης της υφιστάμενης κατάστασης. Οι επενδύσεις στην πράσινη
γεωργία οδηγούν προϊόντος του χρόνου στη βελτίωση της ποιότητας των εδαφών και
στην αύξηση των αποδόσεων των βασικών καλλιεργειών κατά 10% περίπου συγκριτικά
με τις δυνατότητες από τη συνέχιση της τρέχουσας στρατηγικής επενδύσεων. Η
αυξημένη αποδοτικότητα στη γεωργία, τη βιομηχανία και τη διαχείριση νερού και
αποβλήτων στις πόλεις αναμένεται να ελαττώσει τη ζήτηση νερού κατά ένα πέμπτο μέχρι
το 2050 σε σχέση με τις προεκβολή των σημερινών συνθηκών.
– Η πράσινη οικονομία συμβάλλει στην ανακούφιση από τη φτώχια. Η συνετή διαχείριση
των φυσικών πόρων συνδέεται άρρηκτα με την ανακούφιση και τη μείωση της φτώχιας,
καθώς τα κέρδη από το φυσικό κεφάλαιο παραλαμβάνονται απευθείας από τις ομάδες
χαμηλών εισοδημάτων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις φτωχές χώρες, όπου οι
υπηρεσίες οικοσυστήματος και τα προϊόντα τους αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του
βιοπορισμού των φτωχών κοινοτήτων της υπαίθρου, παρέχοντας συγχρόνως ένα δίχτυ
ασφάλειας από τις φυσικές καταστροφές και τις έντονες οικονομικές διακυμάνσεις.
– Κατά τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, οι
οποίες προϊόντος του χρόνου θα υπερβούν τις απώλειες των θέσεων στην «καφέ
οικονομία». Αυτό είναι αξιοσημείωτο κυρίως στη γεωργία, στις κατασκευές, στην
ενέργεια, στη δασοπονία και στις μεταφορές. Πάντως, σε τομείς που τα φυσικά
αποθέματα έχουν απομειωθεί έντονα, όπως η αλιεία, η μετάβαση σε πράσινες πρακτικές
συνεπάγεται απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος, στο βραχυ- και μέσο-πρόθεσμο
ορίζοντα, ώστε να αναπληρωθεί το φυσικό κεφάλαιο που έχει απωλεσθεί και να
αποφευχθεί η κατάρρευση των τομέων αυτών και η μόνιμη απώλεια θέσεων και
εισοδήματος. Στις περιπτώσεις αυτές, θα χρειαστούν επιπλέον επενδύσεις στην
επανακατάρτιση και επανεκπαίδευση του παραγωγικού δυναμικού.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 27
– Οι προτεραιότητες των δημόσιων επενδύσεων και η έμφασή τους σε επιλογές που
μπορούν να επιτείνουν την πράσινη στροφή τομέων της παραγωγικής και οικονομικής
δραστηριότητας είναι μεγάλης σημασίας. Περιορίζοντας και αναμορφώνοντας ακριβές και
επιβλαβείς επιδοτήσεις δημιουργούνται δυνατότητες για την ενίσχυση της πράσινης
οικονομίας. Αποσύροντας τις επιδοτήσεις από την ενέργεια, το νερό, την αλιεία και τη
γεωργία μόνο, εξοικονομείται το 1-2% του παγκόσμιου ΑΕΠ ετησίως, ενώ παράλληλα
αίρονται τα αντικίνητρα για επενδύσεις σε πράσινες μορφές παραγωγής που τώρα
μοιάζουν ακριβότερες λόγω της επιδότησης των παραδοσιακών, περιβαλλοντικά
επιβλαβών μορφών. Επιπλέον, η αξιοποίηση εργαλείων όπως η φορολόγηση, τα κίνητρα
και τα εμπορεύσιμα δικαιώματα για την προώθηση πράσινων επενδύσεων είναι
σημαντική, όπως και η άρση εμποδίων, η κατάρτιση και η εκπαίδευση.
– Η κλίμακα της χρηματοδότησης που απαιτεί η στροφή στην πράσινη οικονομία είναι
μεγάλη, αλλά παραμένει μια τάξη μεγέθους μικρότερη από τις παγκόσμιες ετήσιες
επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται ότι το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ που
χρειάζεται για πράσινες επενδύσεις είναι ένα μέρος μόνο της δημιουργίας καθαρού
κεφαλαίου, της τάξης του 22%. Αυτά τα κονδύλια είναι εφικτό να κινητοποιηθούν με
έξυπνες δημόσιες πολιτικές και καινοτόμους χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς. Η ταχεία
ανάπτυξη των αγορών κεφαλαίου, το αυξανόμενο ενδιαφέρον για πράσινες επενδύσεις
και η εξέλιξη εναλλακτικών εργαλείων όπως η χρηματοδότηση άνθρακα ή η
μικρο-χρηματοδότοση δημιουργούν ζωτικό χώρο για χρηματοδοτήσεις μεγάλης κλίμακας
που χρειάζονται για την παγκόσμια οικονομική αναδιάρθρωση.
– Η πορεία προς την πράσινη οικονομία εξελίσσεται με ρυθμούς που δεν παρατηρήθηκαν
ποτέ στο παρελθόν. Για το 2010, οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια αναμένεται να
φθάσουν σε ύψη-ρεκόρ, ενώ η ανάπτυξη οδηγείται όλο και περισσότερο από χώρες
εκτός ΟΟΣΑ, των οποίων η συμμετοχή στις επενδύσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
αυξήθηκε στο 40%, με τη Βραζιλία, την Κίνα και την Ινδία να κατέχουν τα μεγαλύτερα
μερίδια.
– Κατά το βραχυπρόθεσμο στάδιο της πορείας προς την πράσινη οικονομία αναμένονται
ίδιες ή περισσότερες ευκαιρίες εργασίας και ανάπτυξης σε σχέση με τη συνέχιση της
σημερινής κατάστασης, ενώ μεσοπρόθεσμα αρκετά περισσότερες, αποδίδοντας
συγχρόνως σημαντικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.
4.2.4. Η οργάνωση Green Growth Leaders και η προσπάθεια έμπρακτης εφαρμογής της πράσινης ανάπτυξης
Η οργάνωση Green Growth Leaders αποτελεί μια σύμπραξη προσωπικοτήτων με κοινό
χαρακτηριστικό τη δέσμευσή τους για ταχεία προώθηση της πράσινης ανάπτυξης προς όφελος
του περιβάλλοντος, της οικονομίας και της κοινωνίας. Εδρεύει στην Κοπεγχάγη και η μέχρι τώρα
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 28
δραστηριότητα της διαφέρει αρκετά από αυτή των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Το
ενδιαφέρον της οργάνωσης μπορεί να διακριθεί σε τρεις τομείς: (α) στην παραγωγή
πρωτογενούς γνώσης για την πράσινη ανάπτυξη, στο περιβαλλοντικό, μακροοικονομικό και
διαχειριστικό σκέλος (β) στην συνεργασία και προβολή εμβληματικών δράσεων που δείχνουν
τον τρόπο με τον οποίο η πράσινη ανάπτυξη συνδυάζει περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές
βελτιώσεις (γ) στην παροχή εξειδικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών και συνεργασιών,
κυρίως στο επίπεδο κυβερνήσεων κρατών ή μεγάλων πολιτειών, ώστε να υιοθετήσουν
αποτελεσματικότερα πράσινες αναπτυξιακές πολιτικές. Ο ιστοχώρος της οργάνωσης
(http://greengrowthleaders.org) φιλοδοξεί να μετατραπεί σε κεντρικό πόλο αναφοράς σχετικά με
την πράσινη ανάπτυξη, και ήδη φιλοξενεί αρκετές δημοσιεύσεις με εμβριθείς αναλύσεις για τα
πλεονεκτήματα, τις μεθοδολογικές προκλήσεις και τα τιμήματα της πράσινης ανάπτυξης. Η
βασική στόχευση πάντως της οργάνωσης Green Growth Leaders είναι η επαύξηση της
αντίληψης και της συμμετοχής του κοινού στους προβληματισμούς και τις ευκαιρίες της
πράσινης ανάπτυξης. Δύο από τις αξιοσημείωτες πρωτοβουλίες στον άξονα αυτό είναι οι εξής:
– Project «Green Light»: Το έργο αυτό αποσκοπεί στο να αλλάξει τη διαλεκτική της
πράσινης ανάπτυξης, που είναι συχνά αφηρημένη, θεωρητική ή υπερεξειδικευμένη, με
πιο εμπνευσμένες, θετικές, ξεκάθαρες και εύληπτες έννοιες, αναπαριστώντας τον κόσμο
που θα μπορούσαμε να ζούμε εάν προωθηθούν οι απαραίτητες πράσινες
μεταρρυθμίσεις. Αποσκοπείται η προσέγγιση των εκτεταμένων ομάδων παραγωγών,
καταναλωτών και πολιτικών που σήμερα παραμένουν σε απόσταση από την πάσινη
ανάπτυξη διότι θεωρούν ότι δεν τους αφορά. Οπτικοποιώντας ξεκάθαρα μηνύματα και
παραστάσεις για το πώς θα μπορούσαν να είναι οι βασικές πτυχές της καθημερινότητας
στο άμεσο μέλλον εάν προωθηθούν επιτυχώς οι κατευθύνσεις της πράσινης ανάπτυξης,
θεωρείται ότι οι ομάδες αυτές θα υπερβούν τη σημερινή στάση αδράνειας και θα
επιλέξουν πιο ενεργητικές προσεγγίσεις.
– Συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Bjarke Ingels και την ομάδα BIG: Ο δανός Bjarke Ingels
προωθεί μια δέσμη ιδεών που ονομάζει «απολαυστική αειφορία», επιχειρώντας να
τονίσει ότι τα περιβαλλοντικά συμβατά προϊόντα – από είδη καθημερινής χρήσης έως
κτιριακά έργα – όχι μόνο δεν υπολείπονται σε ευχρηστία και ελκυστικότητα, όπως η
διαδεδομένη εικόνα θέλει, αλλά μπορούν να καταστούν πολύ καλύτερα,
απολαυστικότερα και επιθυμητά από τα συμβατικά. Ο στόχος της συνεργασίας είναι η
μετάβαση της κυρίαρχης αντίληψης από τη σημερινή εικόνα, που συνδέει τη βιώσιμη
ανάπτυξη με θυσίες στο επίπεδο της ποιότητας ζωής, σε μια νέα εικόνα που εξηγεί ότι
αυτό δεν είναι απαραίτητο, αλλά αντίθετα, η βιώσιμη ανάπτυξη βελτιώνει την ποιότητα
ζωής, διευκολύνοντας και ομορφαίνοντας την καθημερινότητα.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 29
Πέραν αυτών, οι δημοσιεύσεις της οργάνωσης Green Growth Leaders για τις πράσινες θέσεις
εργασίας, το μετασχηματισμό των δικτύων παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας, καθώς και τις
καινοτομίες που χρειάζονται για την πράσινη ανάπτυξη (http://greengrowth-
leaders.org/knowledge/) αν και εκφεύγουν του αντικειμένου του υπό μελέτη επιχειρησιακού
σχεδίου, αποτελούν αξιοσημείωτες εργασίες εμβάθυνσης και απλοποίησης των σύνθετων
μηχανισμών της πράσινης οικονομίας. Επιπλέον, η έκθεση «Shaping the green growth
economy: A review of the public debate and the prospects for green growth» που εκδόθηκε στις
31 Μαρτίου 2011 από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Berkeley (UC Berkeley) και την
Green Growth Leaders, αποτελεί μια αξιόλογης πληρότητας και βάθους ανάλυση των σημερινών
δεδομένων και των μελλοντικών προοπτικών της πράσινης οικονομίας, καθώς και των εμποδίων
που χρειάζεται να υπερπηδηθούν. Ιδιαίτερο σημείο της έκθεσης – που εφάπτεται με τις βασικές
ιδέες του παρόντος επιχειρησιακού σχεδίου – αποτελεί η έμφαση στο συμπέρασμα ότι η
πράσινη ανάπτυξη είναι σύμφυτη με την ποικιλότητα των επιλογών: κάθε χωρική ενότητα πρέπει
να βρει ή να εφεύρει το δικό της μίγμα πρωτοβουλιών και ρυθμίσεων ενθάρρυνσης της πράσινης
ανάπτυξης, καθώς η συνταγή μιας πετυχημένης περίπτωσης δεν είναι απαραίτητο ότι θα
αποδειχθεί πετυχημένη και σε μια άλλη περιοχή.
4.2.5. Beddington Zero Energy Development ( BEDZED) Η περιοχή αυτή αποτελεί τον μεγαλύτερο οικολογικό οικισμό στη Μ. Βρετανία, συνδυάζοντας την
περιβαλλοντικά φιλική κατοικία και εργασία επί τόπου. Οι κάτοικοι της κοινότητας BEDZED
έχουν εντάξει την έννοια της αειφορίας σε κάθε διάσταση της καθημερινής τους ζωής. Επιπλέον
η περιοχή αυτή έχει κερδίσει όλα τα αρχιτεκτονικά βραβεία βιοκλιματικών τεχνικών, σχεδιασμού
κτιρίων υπέρ της βιωσιμότητας, παγκόσμια βραβεία ενεργειακών κτιρίων, βραβεία
κατασκευαστικών υπηρεσιών και βραβεία σχεδιασμού οικείων. Το καινοτόμο αυτό ευρωπαϊκό
πράσινο χωριό κόστισε συνολικά 15,7 εκατομμύρια λίρες μέχρι να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός
και η κατασκευή του.
Το εύρος των επεμβάσεων που έγιναν ποικίλει. Είτε πρόκειται για εξοικονόμηση από την
κατανάλωση ενέργειας και νερού, είτε για τη θέρμανση, είτε για τον τρόπο μετακίνησης ή την
ανακύκλωση των απορριμμάτων, η βασική αρχή είναι μία: «μηδέν κατανάλωση ενέργειας». Αυτό
σημαίνει ότι η κατανάλωση ενέργειας δεν ξεπερνά την παραγωγή της, η οποία όμως προέρχεται
μόνο από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) εντός του οικισμού. Με αυτόν τον τρόπο η εν
λόγω περιοχή δεν συμβάλλει στην αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα στην
ατμόσφαιρα.
Ολόκληρος ο σχεδιασμός των κτιρίων από τη διαρρύθμιση και τα οικοδομικά υλικά μέχρι την
παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μειώσει την κατανάλωση
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 30
ενέργειας. Η αποφυγή χρήση ορυκτών καυσίμων σημαίνει ταυτόχρονα και μηδενικές εκπομπές
διοξειδίου του άνθρακα. Οι καθημερινές ανάγκες των κατοίκων σε θέρμανση και ηλεκτρικό ρεύμα
καλύπτονται από ένα σταθμό παραγωγής θερμότητας και ισχύος, ο οποίος χρησιμοποιεί ως
καύσιμο υπολείμματα ξυλείας. Αυτό έχει δύο πλεονεκτήματα για το περιβάλλον: αφενός
πρόκειται για βιοκαύσιμα, οπότε δεν υποβοηθάτε η αύξηση των ποσοστών του διοξειδίου του
άνθρακα από αυτού του είδους τις εκπομπές, αφετέρου αποφεύγετε η υποβάθμιση του
περιβάλλοντα χώρου καθώς τα υπολείμματα ξυλείας, τα οποία αλλιώς θα κατέληγαν σε χώρους
υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων χρησιμοποιούνται ξανά για την κάλυψη καθημερινών
σημαντικών αναγκών.
Η εξοικονόμηση της ενέργειας γίνεται περιορίζοντας και τις απώλειες σε θερμότητα. Τα κτίρια
έχουν μια ειδική κάλυψη από υπερ-μονωτικό υλικό στην οροφή, τους τοίχους και τα πατώματα,
έτσι ώστε η ζέστη από τον ήλιο, τα φώτα, τις συσκευές, το ζεστό νερό και τις καθημερινές
συνήθειες όπως το μαγείρεμα να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του σπιτιού. Το πάχος των
τοίχων είναι τέτοιο ώστε να μην επιτρέπει την εναλλαγή της θερμοκρασίας. Υπολογίζεται ότι έτσι
οι κάτοικοι εξοικονομούν ηλεκτρική θερμότητα κατά 60% σε σύγκριση με ένα μέσο βρετανικό
συμβατικό σπίτι. Επίσης μείωση έχει παρατηρηθεί και στην κατανάλωση νερού σε σχέση με ένα
μέσο βρετανικό συμβατικό σπίτι κατά 33%, με την εγκατάσταση κατάλληλων συσκευών
εξοικονόμησης νερού, το οποίο αποθηκεύεται σε δεξαμενές εγκατεστημένες στα θεμέλια των
σπιτιών. Το 1/5 της καθημερινής κατανάλωσης νερού προέρχεται από βρόχινο ή ανακυκλωμένο
νερό.
Το δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς που φτάνει στην πόλη εξυπηρετεί άμεσα τους κατοίκους
καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας. Το ποδήλατο αποτελεί μέσο εναλλακτικής μετακίνησης. Στην
περιοχή λειτουργεί ένα δίκτυο αυτοκινήτων δημοσίας χρήσης, από το οποίο καθένας μπορεί να
δανείζεται όχημα για προσωπική του χρήση στη βάση ενός σημείου αναφοράς. Στόχος της
πόλης αυτής είναι η παραγωγή ενέργειας μέσα σε 10 έτη αρκετής ενέργειας μέσω
φωτοβολταϊκών συσσωρευτών, ώστε να τροφοδοτεί τα 40 ηλεκτρικά οχήματα που θα βρίσκονται
στη διάθεση των κατοίκων με απώτερο σκοπό να μειώσει κατά 50% την εκπομπή ορυκτών
καυσίμων από τη χρήση των ιδιωτικών αυτοκινήτων.
4.2.6. Στοκχόλμη- Σουηδία: Hammarby Η αρχή του μοντέλου αυτής της πόλης, στηρίζεται «στη χρήση νέων τεχνολογιών, στην μείωση
της παραγωγής των αστικών στερεών αποβλήτων χάρη στην διαδικασία της ανακύκλωσης και
στην επαναχρησιμοποίηση οικιακών και βρόχινων υδάτων». Η πόλη της Στοκχόλμης στα
πλαίσια του μοντέλου αυτού εγκαινίασε και μία καινοτόμο συνεργασία με διάφορους φορείς
σχεδιασμού, υλοποίησης και χρήσης του έργου. Οι διάφοροι φορείς συνεργάζονται
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 31
συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον. Οι δημοτικές επιχειρήσεις ( νερό –ενέργεια-απόρριμμα)
συνεργάζονται στενά με τους κατοίκους.
Επιπλέον έχει προγραμματιστεί έως το 2015 μείωση της χρήσης των αυτοκινήτων κατά 90% και
ταυτόχρονη αύξηση των μέσων μαζικής μεταφοράς και της χρήσης του ποδηλάτου. Επίσης
υπάρχει προγραμματισμός το 25% των οχημάτων να λειτουργεί κατά το ίδιο διάστημα με
βιοαέριο ή ηλεκτρισμό.
4.2.7. Σουηδία- Malmo: BO 01 Η συνοικία αυτή ονομάστηκε «Η πόλη του αύριο» και έχει επιφάνεια 30 εκτάρια. Ο χώρος που τη
φιλοξενεί είναι μια παλιά βιομηχανική περιοχή με ελαφρά μολυσμένο λιμάνι και ιδιαίτερα πυκνή
δόμηση. Από ενεργειακής άποψης η εν λόγω περιοχή θεωρείται επαναστατική καθώς
προμηθεύεται το 100% της ενέργειας που χρειάζεται για κατανάλωση από ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας.
Η παραγωγή θερμότητας βασίζεται στο 80% στη γεωθερμία σε συνδυασμό με το βιοαέριο που
προέρχεται από τα απορρίμματα και τις λάσπες των σταθμών βιολογικού καθαρισμού και 15%
στην ηλιακή ενέργεια.
Η πόλη προωθεί την ανάπτυξη και χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και τη χρήση
οικολογικών καυσίμων. Στη διάθεση των κατοίκων για τις μετακινήσεις βρίσκεται ένας
σημαντικός αριθμός ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζεται
αποκλειστικά στην ηλιακή ενέργεια. Οι ηλιακοί συλλέκτες προμηθεύουν το αναγκαίο
συμπλήρωμα σε ενέργεια. Τα χρησιμοποιούμενα ύδατα οδηγούνται στο σταθμό βιολογικού
καθαρισμού της πόλης. Η παραγωγή απορριμμάτων είναι 325 κιλά/κάτοικο/ έτος εκ των οποίων
το 35% είναι οργανικό απόρριμμα και τίθεται προς επεξεργασία στο εργοστάσιο παραγωγής
βιοαερίου , 22% καίγονται και 25% ανακυκλώνονται.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι έχει οργανωθεί και ένα σύστημα συλλογής απορριμμάτων
με πεπιεσμένο αέρα το οποίο επιτρέπει τη συλλογή του 60% των οικιακών απορριμμάτων.
4.2.8. Γερμανία Ανόβερο Kronsberg & Rheinland-Pfalz Η περιφέρεια του Kronsberg προορίζεται να γίνει το πρότυπο κατοικίας του 21ου αιώνα καθώς
είναι χτισμένη με τα πρότυπα και τους κανόνες της πράσινης ανάπτυξης. Το σύνολο του σχεδίου
κινήθηκε γύρω από τις πέντε (5) θεματικές ενότητες που είναι μεταφορές, ενέργεια, νερό,
απορρίμματα και έδαφος και περιελάμβανε για κάθε μία, στοχευμένες δράσεις, όπως:
- Δημιουργία μιας νέας γραμμής τραμ (μέσο μαζικής μεταφοράς) που διέσχιζε όλη τη συνοικία
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 32
- Απαγόρευση της κυκλοφορίας διερχόμενων οχημάτων μέσα στη συνοικία εκτός των μόνιμων
κατοίκων αυτής
- Δημιουργία ποδηλατόδρομων και πεζόδρομων
- Εφαρμογή προγράμματος Διαλογής στην Πηγή για τα οικιακά αστικά απόβλητα
- Δημιουργία συστήματος καθαρισμού για τη διαχείριση των όμβριων υδάτων
Επιπλέον, στο Rheinland-Pfalz της Γερμανίας η ανάγκη εφαρμογής «μιας ορθολογικής
γεωργικής πολιτικής» η οποία αναφέρεται σε ένα φάσμα προτύπων τα οποία σχετίζονται με την
προστασία από τη διάβρωση του εδάφους, τη διατήρηση της οργανικής ουσίας και της δομής
του εδάφους, την αποφυγή φθοράς των οικοτόπων και τη διαχείριση των υδατικών πόρων,
οδήγησε σε εφαρμογή διαφόρων πρακτικών υπό την αρχή της Πράσινης Ανάπτυξης.
Τέτοιες πρακτικές που εφαρμόζονται ήδη σε μη αστικές περιοχές της Ευρώπης και δύναται να
εφαρμοσθούν και στην Περιφέρεια Ηπείρου είναι:
- η ελαχιστοποίηση της έκτασης ακάλυπτου εδάφους και η διατήρηση αναβαθμίδων, που
συμβάλλουν άμεσα στην πρόληψη διάβρωσης του εδάφους,
- η διαχείριση υπολειμμάτων καλλιεργειών και η εναλλαγή καλλιεργειών, που βοηθούν στη
διατήρηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος,
- η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις διαχείρισης βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 73/2009
του Συμβουλίου σχετικά με τους οικοτόπους και την ποιότητα των υδάτων, όπως η
διατήρηση των χαρακτηριστικών του τοπίου, η δημιουργία των φυσικών φρακτών κατά
μήκος υδάτινων οδών ή η αποφυγή υποβάθμισης, που συμβάλλουν στη μείωση της
υδατικής διάβρωσης και συνεισφέρουν στη βιοποικιλότητα του εδάφους
- η διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων που αυξάνει την οργανική ουσία στο έδαφος.
- η κατάλληλη χρήση του αρδευτικού νερού που είναι ένας μηχανισμός ελέγχου της αλάτωσης
και της νατρίωσης του εδάφους
- κ.ά.
4.2.9. Αειφορική γεωργία Αυστραλίας Η Αυστραλία αποτελεί έναν από τους μεγάλους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων. Η χώρα
αυτή δεν συντηρεί μόνο τους πολίτες της, αλλά και 50.000.000 ανθρώπους στον κόσμο
επιπρόσθετα. Οι εξαγωγές των προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα έχουν βαρύνουσα
σημασία τόσο για την οικονομία της χώρας, όσο και για τη συμβολή της στα παγκόσμια
αποθέματα διατροφής.
Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις μεταξύ αγροτών και ομάδων από ειδικούς, οι
Αυστραλιανές κυβερνητικές αρχές, προσδιόρισαν μια ομάδα δεικτών-παραμέτρων για την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 33
αειφορική γεωργία. Κάθε δείκτης-παράγοντας, συνοδεύεται από μια ομάδα μετρήσιμων
χαρακτηριστικών τα οποία παρέχουν τη βάση για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας.
Δείκτης Χαρακτηριστικά
Μακροχρόνιο δίκτυο εισοδήματος της φάρμας σε πραγματικό χρόνο.
• Πραγματικό εισόδημα φάρμας
• Συνολικός παράγοντας παραγωγικότητας
• Κατάσταση τάσεων των παραγωγών
• Μέσο πραγματικό εισόδημα
• Δείκτης κάλυψης χρέους
H κατάσταση των φυσικών πόρων
• Ισοζύγιο θρεπτικών: φώσφορος και κάλιο
• Κατάσταση του ιζήματος: οξύτητα και ποσότητα
νατριούχων
• Βοσκότοποι: συνθήκες και τάσεις
• Η ποικιλία των φυτοπλαγκτονικών οργανισμών
• Χρησιμοποίηση νερού για τη βλάστηση
Εκτός πεδίου περιβαλλοντικές επιδράσεις
• Χημικά κατάλοιπα στα προϊόντα
• Αλατότητα στα ρεύματα
• Δείκτης καταιγίδας σκόνης
• Η επίδραση της γεωργίας στην τοπική βλάστηση
Ικανότητα Διοίκησης • Επίπεδο εκπαίδευσης των αγροτών
• Επέκταση της συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα -
σεμινάρια
• Εφαρμογή αειφορικών-βιώσιμων πρακτικών
Κοινωνικο-Οικονομικές επιπτώσεις
• Χρονολογία κατασκευής του πεδίου δράσης
• Πρόσβαση σε υπηρεσίες κλειδιά
Πηγή: Sustainable Agriculture: Assessing Australia's Recent Performance (1998). A report to the Standing Committee on Agriculture and Resource Management of the National Collaborative Project on Indicators for Sustainable Agriculture
Οι Αυστραλιανοί αγρότες, όπως και οι Ασιάτες, συνειδητοποίησαν τη σημαντικότητα της
βιοποικιλότητας των οργανισμών στα γεωργικά οικοσυστήματα. Ένα υγιές και παραγωγικό
έδαφος, αποκαλείται «ζωντανό έδαφος». Ο χαρακτηρισμός αυτό δόθηκε λόγω του εξαιρετικά
υψηλού αριθμού μικρο-οργανισμών καθώς και της μεγάλης ποικιλίας τους σε αυτό. Ο κύκλος
των θρεπτικών στο έδαφος προωθείτε, ενισχύεται και προφυλάσσεται από τους
μικροοργανισμούς. Τα θρεπτικά διατηρούν το έδαφος υγιές και το προφυλάσσουν από
ασθένειες και παρενέργειες φυτοφαρμάκων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 4 - 34
Η μέθοδος αποσυμφόρησης του εδάφους και των προϊόντων από τα εδαφογενή παράσιτα
καθώς και από την αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποίησαν οι Αυστραλιανοί
αγρότες, είναι η Biofumigation. Είναι μια καθαρά γεωπονική τεχνική που κάνει χρήση των
Χρησιμοποιώντας το παγωμένο νερό της λίμνης μπόρεσαν να παράγουν 60 megawatts ενέργειας η οποία χρησιμοποιήθηκε για ψύξη/ θέρμανση των κτιρίων μειώνοντας κατά 70% τις εκπομπές
Χρησιμοποιώντας το παγωμένο νερό της λίμνης μπόρεσαν να παράγουν 60 megawatts ενέργειας η οποία χρησιμοποιήθηκε για ψύξη/θερμανση των κτιρίων μειώνοντας κατά 90% τις εκπομπές
Τα οργανικά απόβλητα λιπασματοποιούνται και πωλούνται ως λίπασμα, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές και δημιουργώντας θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα η πόλη παραμένει καθαρή από το φορτίο
Πηγή: Καλές Πρακτικές από το Δίκτυο Πόλεων Ενάντια στην Κλιματική Αλλαγή С40 Cities Climate Leadership Group. Η λίστα αυτή διατίθεται διαδικτυακά από την ιστοσελίδα www.c40cities.org
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 1
5. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 5.1. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 5.1.1 Εισαγωγή Ο σχεδιασμός αποτελεί μια σειρά διαδικασιών, η οποία αποβλέπει στη επίλυση παρόντων ή
μελλοντικών προβλημάτων, με στόχο την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών. Ο σχεδιασμός
περιλαμβάνει επίσης μια σειρά ενεργειών, οι οποίες οδηγούν στην επίτευξη συγκεκριμένων
στόχων. Επομένως, σημαντικό κομμάτι του σχεδιασμού αποτελεί ο καθορισμός του
προβλήματος, ο οποίος προκύπτει μέσα από την ορθολογική αξιοποίηση της διαθέσιμης
πληροφορίας, η οποία χρησιμοποιείται για την καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων πριν
από την ανάληψη δράσης.
Στο πλαίσιο αυτό για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου της Πράσινης Ανάπτυξης στην
περιοχή της Ηπείρου αναζητήθηκαν πληροφορίες σχετικές με την ευρύτερη περιοχή της
περιφέρειας της Ηπείρου, από αρμόδιους φορείς, αλλά και από επαγγελματίες φορείς, οι οποίοι
δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Η συγκέντρωση των συλλεγέντων πληροφοριών αποτελεί το
σημαντικό κλειδί για την αξιοποίησή τους κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διερευνηθούν οι
πραγματικές ανάγκες – προβλήματα που χρήζουν αντιμετώπισης- επίλυσης μέσω του παρόντος
σχεδιασμού. Η συμμετοχική προσέγγιση κατά τη διαδικασία σχεδιασμού αποτελεί μονόδρομο
αφού η πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη δε μπορεί να πραγματοποιηθεί με μέτρα και αποφάσεις
που επιβάλλονται, εκ του ασφαλούς χωρίς προηγουμένως να έχουν ζυμωθεί στις περιοχές
αναφοράς έτσι ώστε να έχει διασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή συναίνεση.
Το παρόν παραδοτέο αποτελεί την Α΄ Φάση της σύμβασης, και αφορά την μελέτη και την
προβολή της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή αναφοράς, αφού μέσα από αυτή
διερευνάται η δυναμική και η αλληλεπίδραση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, από τα οποία
συστήνεται διαβαθμισμένη λίστα των διαφόρων προβλημάτων.
Παράλληλα στο παρόν στάδιο σχεδιασμού δομούνται τα διάφορα εναλλακτικά σενάρια, με τα
οποία προσεγγίζουμε με διαφορετικούς τρόπους την επίτευξη του στόχου που έχουμε θέσει. Οι
εναλλακτικές λύσεις αξιολογούνται, βάση συγκεκριμένων κριτηρίων αξιολόγησης με τη χρήση
της μεθόδου ποιοτικής αξιολόγησης SWOT. Εδώ προσδιορίζεται η απόδοση της κάθε
εναλλακτικής ως προς τα συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης.
Μετά την επιλογή της επικρατέστερης εναλλακτικής λύσης, προτείνονται τα μέτρα πολιτικής και
οι κατευθύνσεις που μπορούν να συμβάλλουν στην επιλογή του ασφαλέστερου σεναρίου για την
περιοχή της Περιφέρειας της Ηπείρου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 2
Για την εκπόνηση του συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου δύο από τα παραπάνω στάδια
εμπλουτίστηκαν με αναλυτικά συμμετοχικά εργαλεία. Τα στάδια αυτά είναι:
- το στάδιο ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης καθώς και
- το στάδιο δόμησης των σεναρίων.
Τα συμμετοχικά εργαλεία χρησιμοποιούνται διότι μας δίνουν την ικανότητα διασφάλισης της
συστηματικότερης και μεγαλύτερης εμβάθυνσης σε κάθε ένα από τα προανεφερθέντα στάδια. Το
μοντέλο συμμετοχικού σχεδιασμού που χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση της περιφέρειας
Ηπείρου, ονομάζεται LIPSOR (Laboratory for Investigation in Prospective and Strategy .
Στο πλαίσιο αυτό και για τη συγκεκριμένη ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και την
εμβάθυνση στην περιοχή μελέτης, η υπό εξέταση περιοχή νοείτε ως σύστημα του οποίου η
ανάλυση προσεγγίζεται με τη βοήθεια της δομικής ανάλυσης του συστήματος μέσω του υπο-
μοντέλου MICMAC της προσέγγισης LIPSOR. Το στάδιο εκπόνησης της δόμησης των σεναρίων
πραγματοποιείται με τη μορφολογική ανάλυση του συστήματος, μεσώ του υπο-μοντέλου
MORPHOL της προσέγγισης LIPSOR.
5.1.2. Ανάλυση LIPSOR Η μεθοδολογική προσέγγιση της μελέτης στηρίζεται στο σχεδιασμό σεναρίων μελλοντικής
εξέλιξης ενός συστήματος με τη βοήθεια του μοντέλου LIPSOR. Μέσα από τα στάδια εφαρμογής
του LIPSOR, ο σχεδιαστής εμβαθύνει στο υπό μελέτη σύστημα, συνεκτιμώντας παράγοντες
τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού του περιβάλλοντος, εντοπίζοντας έτσι κυρίαρχες
μεταβλητές, οι οποίες θεωρούνται ως η κινητήρια δύναμη εξέλιξης του υπό μελέτη συστήματος
και οι οποίες αποτελούν το «μέσο» για τη μετάβαση του συστήματος από μία κατάσταση σε μία
άλλη, εμβαθύνει σε ζητήματα αλληλοσυσχέτισης των κυρίαρχων μεταβλητών με τις λοιπές
μεταβλητές του υπό μελέτη συστήματος, μελετά παρούσες και παρελθούσες τάσεις, πρότυπα
παρελθόντος, αναδραστικούς μηχανισμούς του συστήματος, συντελεστές που
δραστηριοποιούνται σε αυτό και έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής, ανάμειξης και παρέμβασης
σε ζητήματα που αφορούν στη μελλοντική του εξέλιξη, απρόβλεπτους ενδογενείς και εξωγενείς
παράγοντες, οι οποίοι δύνανται να εμφανιστούν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του
περιβάλλον, κρίσιμες μεταβλητές που δύνανται να επηρεάσουν τη μελλοντική εξέλιξη του υπό
μελέτη συστήματος, καθώς και κάθε είδους πληροφορία, η οποία σε συνδυασμό με την
προσωπική διαίσθηση του σχεδιαστή, μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανόηση των
παραγόντων που επηρεάζουν το σύστημα και ως εκ τούτου σε μεγαλύτερη διείσδυση στις
πιθανές μελλοντικές καταστάσεις.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 3
Η διαδικασία αυτή οδηγεί στην ολοκληρωμένη προσέγγιση της εικόνας του υπό μελέτη
συστήματος, αποτελώντας ταυτόχρονα μια διαδικασία διαρκούς μάθησης και εμβάθυνσης σε
αυτό, στα πλαίσια της διαχείρισης της πολυπλοκότητας και της αβεβαιότητας που ενυπάρχουν
στη μελέτη της εξέλιξης των διαφόρων φαινομένων που σχετίζονται με το σχεδιασμό του χώρου,
στοχεύοντας τελικά στη δόμηση εναλλακτικών σεναρίων ανάπτυξης του υπό μελέτη
συστήματος, τα οποία έχουν εσωτερική συνέπεια, είναι εύλογα και προκύπτουν μέσα από
διάφανες διαδικασίες διαβούλευσης στα πλαίσια του συμμετοχικού σχεδιασμού.
5.1.3. Ανάλυση S.W.O.T. (STRENGHTS-WEAKNESSES-OPPORTUNITIES) Η αξιολόγηση αποτελεί ένα ουσιαστικό και αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας σχεδιασμού.
Μπορεί να θεωρηθεί σαν μία συνεχής δραστηριότητα σε όλη τη διάρκεια του σχεδιασμού.
Ακόμη και ο περιορισμός σε ένα συγκεκριμένος είδος αξιολόγησης δεν μεταβάλλει αυτό το
χαρακτηριστικό, αφού κατά τη διάρκεια του σταδίου του σχεδιασμού υπάρχουν πάντα πολλές
εναλλακτικές λύσεις που θα πρέπει να αξιολογηθούν.
Η έννοια της αξιολόγησης στα πλαίσια του σχεδιασμού του χώρου αναφέρεται στη σύγκριση των
εναλλακτικών σεναρίων μεταξύ τους με βάση κάποια κριτήρια αξιολόγησης, τα οποία μας δίνουν
τη δυνατότητα εκτίμησης της απόδοσης των εναλλακτικών λύσεων σε σχέση πάντα με τους
στόχους που έχουν τεθεί.
Η διαδικασία αξιολόγησης ακολουθεί την εξής δομή:
- Καθορισμός του προβλήματος αξιολόγησης
- Καθορισμός των εναλλακτικών
- Καθορισμός κριτηρίων αξιολόγησης
- Ανάλυση επιπτώσεων των εναλλακτικών ως προς τα επιλεγμένα κριτήρια
- Καθορισμός των επιδόσεων των κριτηρίων
- Σύγκριση των εναλλακτικών σεναρίων για κάθε κριτήριο
- Εξαγωγή διαφόρων συμπερασμάτων και επιλογή εναλλακτικής /σεναρίου
Η μέθοδος S.W.O.T αποτελεί μια ιδιαιτέρως χρήσιμη μέθοδο για την ποιοτική αξιολόγηση των
σεναρίων κατά τη διαδικασία σχεδιασμού του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη
Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Ηπείρου.
Η χρησιμότητά της έγκειται στα εξής ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της:
Παρέχει τη δυνατότητα αξιολόγησης των σεναρίων ανάπτυξης μιας περιοχής, λαμβάνοντας
υπόψη τα χαρακτηριστικά της περιοχής αναφοράς αλλά και του ευρύτερου περιβάλλοντος
της.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 4
Βρίσκεται σε στενή σχέση αλληλεπίδρασης με το στάδιο της δόμησης των σεναρίων , με την
έννοια ότι συνδέεται με αυτό με μία σχέση ανάδρασης, η οποία επιτρέπει την περαιτέρω
εμβάθυνση των σεναρίων μέσα από τη προσπάθεια καταγραφής των ιδιαίτερων
χαρακτηριστικών κάθε σεναρίου σε σχέση με τα πλεονεκτήματα, αδυναμίες, κινδύνους και
απειλές που συνδέονται με αυτό.
μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα και με άλλες τεχνικές αξιολόγησης, αποτελώντας ένα
απλό, ευέλικτο και γρήγορο βήμα στη διαδικασία αξιολόγησης στο σχεδιασμό.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε περιοχής στηρίζεται στη δυνατότητα της, αξιοποιώντας τους
διαθέσιμους πόρους, είτε να καταστεί ανταγωνιστικότερη άλλων περιοχών σε κάποια προϊόντα ή
υπηρεσίες , είτε να διαφοροποιηθεί από αυτές.
Οι αδυναμίες της περιοχής σχετίζονται με:
- περιορισμό πόρων
- περιορισμό στη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων
- χαμηλό βαθμό αξιοποίησης πόρων, λόγω περιορισμού των αναπτυξιακών επιλογών και
προτεραιοτήτων
- αδυναμία προώθησης των προϊόντων/ υπηρεσίες.
Η μέθοδος χρησιμοποιείται σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις και δράσεις αναπτυξιακού
χαρακτήρα σε τοπικές ή περιφερειακές οικονομίες, όπου οι δράσεις αυτές στοχεύουν σε
διαρθρωτικές και μόνιμες αλλαγές που έχουν σαφή χωρική διάσταση.
Έτσι στοχεύει στην αποτελεσματική διαχείριση των ενδογενών αναπτυξιακών χαρακτηριστικών
και δυνατοτήτων μιας περιοχής, στη βάση των εξελίξεων και της δυναμικής σειράς εξωτερικών
προσδιοριστικών παραγόντων, οι οποίοι αποτελούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνονται οι
αποφάσεις για το είδος των παρεμβάσεων που πρόκειται να υλοποιηθούν στην περιοχή
μελέτης.
Πίνακας: Συνοπτική επισκόπηση της ανάλυσης S.W.O.T. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων στα πλαίσια των ευκαιριών του εξωτερικού
περιβάλλοντος
Η αντιμετώπιση των αδυναμιών ώστε να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες του εξωτερικού
περιβάλλοντος
ΑΠΕΙΛΕΣ Η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων για την ελαχιστοποίηση της επίδρασης των απειλών από το εξωτερικό περιβάλλον
Η αντιμετώπιση των αδυναμιών έτσι ώστε η περιοχή να μην είναι ευάλωτη στις
απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 5
5.2. ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Η αβεβαιότητα που επικρατεί στην οποιαδήποτε προσπάθεια προσέγγισης του μέλλοντος και οι
απρόβλεπτοι παράγοντες που μπορεί να εμφανιστούν και να ανατρέψουν την όποια πορεία,
καθιστούν αναγκαία τη δόμηση περισσότερων του ενός σεναρίου σχετικά με τη μελλοντική
ανάπτυξη ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου στην περιοχή μελέτης. Με τον τρόπο αυτό, δίδεται η
ευκαιρία επιλογής της πλέον κατάλληλης εναλλακτικής, χωρίς να αποκλείεται η δυνατότητα
αναθεώρησής της σε περίπτωση μεταβολής του εσωτερικού ή εξωτερικού περιβάλλοντος του
συστήματος.
Για την δόμηση των σεναρίων χρησιμοποιείται το υπομοντέλο MORPHOL, συνυπολογίζοντας
και τους στόχους που έχουν τεθεί για την κατάρτιση του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την
Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Ηπείρου.
Τα δύο διακριτά σενάρια Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια
Ηπείρου, όπως αυτά προέκυψαν μεσώ του υπο-μοντέλου MORPHOL της προσέγγισης LIPSOR
και την επεξεργασία της ομάδας μελέτης, σε συνδυασμό και με τους επιδιωκόμενους στόχους
για την περιοχή μελέτης, παρουσιάζονται ακολούθως:
Σενάριο Α: Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Ηπείρου με αλλαγή προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης
Εμπλουτισμός του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας με τη δυναμική της
αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της αειφορίας και της
οικονομίας της γνώσης: Πρόκειται για την όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη υιοθέτηση επιλογών
πράσινης ανάπτυξης σε ευρύ φάσμα τομέων, που ξεκινούν με την προσπάθεια εκκίνησης ή
ενίσχυσης δραστηριοτήτων πράσινης οικονομίας στην ενεργειακή παραγωγή, στην
επιχειρηματικότητα, την κατανάλωση και τα οικιστικά συγκροτήματα, περιλαμβάνουν τη βιώσιμη
αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου με την αναγνώριση των υπηρεσιών οικοσυστήματος, την
τόνωση των οικοσυστημάτων, την ενίσχυση της ορθολογικής διαχείρισής τους και την
ενθάρρυνση καινοτόμων μεθόδων αξιοποίηση των προϊόντων της φύσης, φθάνοντας τέλος στην
προσπάθεια ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης σε κύριους παραγωγικούς τομείς
της Περιφέρειας όπως η γεωργία, η ζωική παραγωγή, η δασοκομία και ο τουρισμός.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 6
Σενάριο Β Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Ηπείρου με έμφαση στις νέες τεχνολογίες
Ορθολογική αξιοποίηση πόρων, με έμφαση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην ενέργεια, τις μεταφορές, τις υπηρεσίες και το εμπόριο. Στο σενάριο αυτό, δίνεται έμφαση
στην εκμετάλλευση του δυναμικού ΑΠΕ της Περιφέρειας σε συνδυασμό με ενεργειακές
καλλιέργειες, ενώ παράλληλα επιχειρείται διάχυση νέων τεχνολογιών στον αγροτικό τομέα και
στα τρόφιμα. Η τεχνολογία «παντρεύεται» αρμονικά με την έννοια της προστασίας του
περιβάλλοντος, αφού χρησιμοποιείται και προς την κατεύθυνση αυτή, όπως στη γεωργία
ακριβείας, με την οποία εξοικονομούνται υδατικοί πόροι, προστατεύονται οι εδαφικοί πόροι,
κ.λπ.
Τα δύο εναλλακτικά σενάρια Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη της
Περιφέρειας Ηπείρου, επιλέχθηκαν διότι συνδυάζουν και τους τρεις επιδιωκόμενους στόχους του
σχεδίου, ενώ παράλληλα συνδέονται κατάλληλα και με τους αναπτυξιακούς στόχους της
Περιφέρειας Ηπείρου, όπως αναλύθηκαν στο κεφάλαιο 2 της παρούσας.
Για κάθε ένα από τα εναλλακτικά σενάρια υπάρχουν εναλλακτικές κατευθύνσεις, συγκεκριμένα
μονοπάτια διαμέσου των οποίων το Επιχειρησιακό Σχέδιο δύναται να μεταβεί από την
υφιστάμενη κατάσταση σε μια προβλεπόμενη μελλοντική κατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι
κάθε «κατεύθυνση» αποτελεί μία διαφορετική στρατηγική, στη βάση της οποίας το υπό μελέτη
σύστημα θα οδηγηθεί στη μελλοντική κατάσταση (σενάρια).
Στα πλαίσια της εκπόνησης αυτού του Επιχειρησιακού Σχεδίου, οι εναλλακτικές πολιτικές
προτεραιότητες, είναι οι εξής:
Έρευνα και Ανάπτυξη- Καινοτομία: Δίδει έμφαση στην εισαγωγή καινοτομίας τόσο
όσον αφορά στα παραγόμενα στην περιοχή προϊόντα, όσο και στην παραγωγική
διαδικασία αυτή καθαυτή σε όλους τους τομείς δραστηριότητας.
«Πράσινη» επιχειρηματικότητα – έμφαση στην ποιότητα και την περιβαλλοντική προστασία: Εστιάζει στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων, με έμφαση στη χρήση
περιβαλλοντικών τεχνολογιών για την ορθολογικότερη αξιοποίηση των πόρων, την
εξοικονόμηση ενέργειας, τον περιορισμό της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από τις
δραστηριότητες κ.ο.κ.
Ενίσχυση του πολυδιάστατου ρόλου της αγροτικής γης – πολυλειτουργικότητα αγροτικού χώρου: Επικεντρώνεται στην πολλαπλή αξιοποίηση του αγροτικού χώρου
μέσα από την ανάπτυξη και άλλων δραστηριοτήτων, εκτός των παραδοσιακών αγροτικών
δραστηριοτήτων, που σχετίζονται όμως με τον αγροτικό τομέα, όπως είναι ο
αγροτουρισμός, ο οικοτουρισμός, η παραγωγή ενέργειας, η μεταποίηση αγροτικών
προϊόντων κ.ο.κ.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 7
Η έννοια της αξιολόγησης στα πλαίσιο ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου αναφέρεται στην σύγκριση
των εναλλακτικών σεναρίων μεταξύ τους με βάση κάποια κριτήρια αξιολόγησης, τα οποία δίδουν
την δυνατότητα εκτίμησης της απόδοσης των εναλλακτικών λύσεων σε σχέση με τους στόχους
που έχουν τεθεί.
Για την περίπτωση αξιολόγησης των δυο εναλλακτικών σεναρίων Πράσινης Ανάπτυξης στην
Περιφέρεια Ηπείρου, τα τίθενται κριτήρια είναι:
η προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της Περιφέρειας Ηπείρου
η βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στην Περιφέρεια Ηπείρου
η σύνδεση των δραστηριοτήτων με τα ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια κ.λπ. της
Περιφέρειας Ηπείρου
η αξιοποίηση όλων των διατιθέμενων ανανεώσιμων πηγών για την παραγωγή φιλικής
με το περιβάλλον ενέργειας
Η διαδικασία αξιολόγησης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στάδιο διαδικασίας σχεδιασμού, καθώς
μέσω αυτής μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την μελλοντική εξέλιξη του υπό
μελέτη Επιχειρησιακού Σχεδίου, τα οποία συμβάλουν στην στήριξη απόφασης και τη χάραξη
στρατηγικής ικανής να υιοθετηθεί από τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή
μελέτης.
Η απόδοση των σεναρίων στηρίζεται στην ποιοτική αξιολόγηση αυτών μέσω της ανάλυσης
SWOT, η εποπτική παρουσίαση της οποίας παρουσιάζεται ακολούθως, ενώ η ολοκληρωμένη
παρουσίασή της γίνεται στην ενότητα 5.3 της παρούσας.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 8
Πίνακας: Η εφαρμογή της μεθόδου ποιοτικής αξιολόγησης SWOT στην Περιφέρεια Ηπείρου ανά τομέα περιβαλλοντικού προσανατολισμού
προς την Πράσινη Ανάπτυξη Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ
1 Γεωργία- Κτηνοτροφία
- Παραγωγή πιστοποιημένων - επώνυμων προϊόντων - Η εφαρμογή γεωπεριβαλλοντικών μέτρων στις περιοχές NATURA, και σε ευπρόσβλητες σε νιτροποίηση περιοχές Αρτας- Πρέβεζας και σε λίμνες (Παμβώτιδα). - Η ανάδειξη και προβολή τοπικών αγροτικών προϊόντων - Συνδυασμένη σχέση γεωργίας - κτηνοτροφίας
- Έλλειψη συλλογικών οργάνων - Ανάγκη επαναπροσδιορισμού καλλιεργητικών μεθόδων για στροφή προς τις εναλλακτικές καλλιέργειες - Περιορισμένη έκταση του γεωργικού τοπίου έναντι του αντίστοιχου ποσοστού της χώρας - Ανάγκη διερεύνησης ειδικών θεμάτων καλλιεργητικών πρακτικών. - Η απουσία κινήτρων που να καθιστά ελκυστική την αγροτική παραγωγή σε νέους και εκπαιδευόμενους αγρότες της Περιοχής
- Βελτίωση του συστήματος μεταφορών για την διακίνηση και διανομή των προϊόντων - Στροφή προς τη συνετή διαχείριση των φυσικών πόρων και αποφυγή της αλόγιστης χρήσης τους. - Η αξιοποίηση αποκλειστικά ελληνικών ποικιλιών που μειώνει την χρήση φυτοφαρμάκων - Η «χαμηλή ένταση» της κτηνοτροφικής δραστηριότητας – Ευκαιρία πιστοποίησης των φιλοπεριβαλλοντικών πρακτικών
- Η μη εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών και η μη προώθηση μέτρων που αφορούν στην προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων (έδαφος- νερό- αέρα) - Η μη ορθή διαχείριση των υδατικών πόρων της περιοχής - Η χρήση φυτοφαρμάκων - Η μη εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας στις γεωργικές δραστηριότητες
2 Αλιεία
- Η αλιεία των εσωτερικών υδάτων (ποτάμια, λίμνες, ιχθυοκαλλιέργειες) στην περιφέρεια είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη και οφείλεται: στο δυναμισμό του Νομού Ιωαννίνων, και στις μονάδες υδατοκαλλιεργειών και ιχθυοτροφείων της περιοχής του Αμβρακικού (εσωτερικά ύδατα και λιμνοθάλασσες Ροδιάς και Λογαρού, ιχθυοτροφείο Τσουκαλιό, Όρμος Κόπραινας και ) σε υφάλμυρα ύδατα. - Μόνο στο νομό Ιωαννίνων συγκεντρώνεται το 35% των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας γλυκών νερών της χώρας.
- Παρά την σχετικά εκτεταμένη παράκτια ζώνη, δεν έχει αναπτυχθεί η θαλάσσια αλιεία.
- Απουσία πιστοποιημένων πρωτοκόλλων εντατικής εκτροφής. - Απουσία οργανωμένου συστήματος πιστοποίησης για τους καταναλωτές σε σούπερ μάρκετ και ιχθυόσκαλες
Οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ο σημαντικότερος τομέας της χώρας σε εξαγωγές στην Μεσόγειο. Απαιτείται ενίσχυση της ιχθυοκαλλιέργειας στην Περιφέρεια Ηπείρου, με ταυτόχρονη εφαρμογή αυστηρών και αποτελεσματικών περιβαλλοντικών ελέγχων.
Απουσία συστηματικού ελέγχου της λειτουργίας των ιχθυοκαλλιεργειών - Η αλόγιστη χρήση ακατάλληλων εργαλείων στην συλλεκτική αλιεία (επιστροφή νεκρών ψαριών στην θάλασσα)
3 Δασοκομεία - Προστασία Δασών
- Κατά το παρελθόν η επεξεργασία ξύλου ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στην Περιφέρεια Ηπείρου - Το μικρό ποσοστό δασικών πυρκαγιών λόγω της αυξημένης σχετικής υγρασίας στην περιοχή.
-Μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια . - Δεν υπάρχουν σε έκταση και καταλληλότητα δασικές εκτάσεις για υλοτόμηση στρογγυλής ξυλείας. - Απουσία δασοπονικού σχεδίου για κάθε δασικό σύμπλεγμα της περιοχής με το οποίο να προβλέπονται όλα τα απαιτούμενα δασοπονικά μέτρα προστασίας και ανάπτυξής τους.
- Μέσω του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 995/2010 ελέγχεται η νομιμότητα της υλοτομημένης ξυλείας και των προϊόντων ξυλείας. - Η εκπόνηση Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Πρόληψης Δασικών Πυρκαγιών
- Η παράνομη υλοτομία οδηγούν σε διάβρωση εδάφους και μείωση της βιοποικιλότητας - Η μη έγκαιρη χρηματοδότηση και εκτέλεση των απαραίτητων έργων συντήρησης υποδομών
4 Βιομηχανία – Αυξημένη δυνατότητα Η απουσία ενός ολοκληρωμένου δικτύου Ανάπτυξη βιοτεχνίας - οικοτεχνίας στις Η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών για την
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
βιομηχανικής και εμπορικής διείσδυσης στα Βαλκάνια
υποστήριξης πράσινης επιχειρηματικότητας που να προωθεί νέες αγορές, νέες επιχειρηματικές συνεργασίες, εξειδικευμένες πληροφορίες, την ανταλλαγή εμπειριών κ.λπ.
ορεινές ζώνες της Περιφέρειας εφαρμογή των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) που διαιωνίζει την μη τήρησή αυτών.
5 Τουρισμός
Η αναγνωρισμένη τουριστική ταυτότητα Δ.Ε. Συβότων. Η αναπτυσσόμενη τουριστική περιοχή με περιθώρια ανάπτυξης ήπιων και εναλλακτικών μορφών τουρισμό Β. Πίνδου- Ζαγορίου- Τζουμέρκων. Γενικώς όλη η Περιφέρεια προσφέρεται για ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού (αστικός τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, τουρισμός φύσης κ.λπ.).
Απουσία κινήτρων για την αποτελεσματική προώθηση Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σε τουριστικές μονάδες (>20 έως 50 κλινών).
Ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος και του ιδιαίτερου τοπικού χαρακτήρα - Τουριστικές υπηρεσίες σε συνδυασμό με τον πολιτισμό
Η ανοχή στις καταπατήσεις και αυθαίρετες κατασκευές σε δασικές και προστατευόμενες περιοχές.
6 Μεταφορές
Οι επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών αντιστοιχούν στο 2ο μεγαλύτερο ποσοστό κατανομής της κοινοτικής συνδρομής του ΕΠ Ηπείρου περιόδου 2007-2013
- Οι αεροπορικές μεταφορές εξυπηρετούνται κατά κύριο λόγο από το αεροδρόμιο των Ιωαννίνων και κατά δεύτερο από το αεροδρόμιο του Ακτίου. Το πρώτο δεν εξασφαλίζει ασφαλή προσέγγιση με όλες τις καιρικές συνθήκες, ενώ το δεύτερο εξυπηρετεί μικρό αριθμό πολιτικών πτήσεων και λόγω θέσης δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της Περιφέρειας. - Απουσία Τοπικών Σχεδίων Μεταφορών (οδική ασφάλεια, δημόσια συγκοινωνία κλπ.) ανά Δήμο.
- Με την κατασκευή της Εγνατίας Οδού, την ζεύξη Ρίου – Αντιρρίου, την κατασκευή του νέου λιμένα στην Ηγουμενίτσα και τη ζεύξη του Ακτίου με την Πρέβεζα, και τα λοιπά έργα που ενισχύουν το Δυτικό Άξονα, η Ήπειρος αναδεικνύεται σε βασικό κόμβο των διευρωπαϊκών Δικτύων στην Ανατολική και Δυτική Μεσόγειο.
- Ιδιαίτερα στο λιμένα της Ηγουμενίτσας θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι εργασίες αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού, προκειμένου να διαδραματίσει τον ρόλο της Βόρειας Δυτικής «Πύλης» της Ελλάδος με την Δυτική Ευρώπη. - Η μη ορθή αξιοποίησή των εμπορευματικών μεταφορών μπορεί να οδηγήσει σε επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
7 Ενέργεια
- Η Περιφέρεια Ηπείρου μετέχει ήδη στο έργο " Biosis" . Το έργο στοχεύει στην υλοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών (βιολογικές καλλιέργειες ενεργειακών φυτών, βιοτεχνολογικές μέθοδοι παραγωγής βιοντήζελ) για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της επίτευξης χαμηλού κόστους εγκατάστασης και λειτουργίας των προτεινόμενων παραγωγικών μονάδων και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου ο μέχρι τώρα βαθμός διείσδυσης των ΑΠΕ είναι πολύ μικρός (αντιστοιχεί μόλις στο 2% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής της χώρας), παρόλό που την τελευταία 5ετία έχει έχουν εγκατασταθεί και άλλες μορφές ΑΠΕ πλήν των υδροηλεκτρικών έργων.
-Στην Περιφέρεια Ηπείρου αντιστοιχεί το 4,3% του συνολικού προυπολογισμού, το οποίο κατανέμεται κατά 57% στο «Ταμείο Εξοικονομώ κατ’ Οίκον», που αφορά κυρίως επιστρεπτέες ενισχύσεις (δάνειο), και κατά 43% στο «Πρόγραμμα Άμεσης Ενίσχυσης», που αφορά μη επιστρεπτέες ενισχύσεις (επιχορήγηση κεφαλαίου και κόστος επιθεωρήσεων).
Όταν κριτήριο για την ένταξη ενός έργου στο ενεργειακό ισοζύγιο της Περιφέρειας γίνεται η αποδοτικότητα του και όχι η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων από την λειτουργία του στο περιβάλλον με την βέλτιστη επιλογή τεχνολογίας και καυσίμου
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 10
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ - Η διέλευση από τη βόρεια Ήπειρο ενός νέου, βόρειου, μεγάλου αγωγού, δημιουργούν νέες προϋποθέσεις αξιοποίησης και του φυσικού αερίου, με επέκταση του δικτύου (ειδικά των αγωγών μέσης και χαμηλής πίεσης) καθώς και η διάδοση της χρήσης του φυσικού αερίου.
8 Αστική Ανάπλαση
- Στην Περιφέρεια οι οικιστικές περιοχές αντιστοιχούν μόλις στο 0,6% της συνολικής της έκτασης, με κυρίαρχες χρήσεις τα δάση και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. - Στην Περιφέρεια Ηπείρου προγραμματίζονται ήδη ολοκληρωμένες αστικές αναπλάσεις ευρείας κλίμακας στο πλαίσιο του Ε.Π. Θ-Σ-Η
- Η ανεπαρκής συντήρησης – καθαριότητα του δημόσιου αστικού χώρου – όπου αυτή εμφανίζεται
- Στο πλαίσιο του ΕΠΠΕΡΑΑ προγραμματίζεται η αξιολόγηση του Περιβαλλοντικού Θορύβου για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Ιωαννίνων που θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής της πόλης - Υπάρχουν αυξημένες δυνατότητες εφαρμογής αρχών βιοκλιματικού σχεδιασμού στις νέες κατασκευές - Υπάρχει δυνατότητα προώθηση ήπιων και φιλικών προς το περιβάλλον μορφών μετακίνησης στις περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος
- Η μη ορθολογική διαχείριση του ελεύθερου δημόσιου χώρου
9 Διαχείριση Αποβλήτων
Τα έργα ΔΣΑ στην περιοχή έχουν αυξημένη ωρίμανση σε επίπεδο μελετών και έργων
Το μοναδικό έργο επεξεργασίας Α.Σ.Α. που λειτουργεί σήμερα στην περιφέρεια Ηπείρου είναι ένα Ιδιωτικό Κέντρο Διαλογής Ανακύκλωσης Υλικών (ΚΔΑΥ) που λειτουργεί στην ΒΙΠΕ Ιωαννίνων
Η υιοθέτηση και η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σύγχρονου συστήματος διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Ηπείρου, αποτελεί άμεση προτεραιότητα με διαστάσεις περιβαλλοντικές, αναπτυξιακές και προστασίας της δημόσιας υγείας. Για τον σκοπό αυτό στο πλαίσιο διερεύνησης των διαθέσιμων τεχνολογιών επεξεργασίας ΑΣΑ για την Περιφέρεια Ηπείρου που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας, ένα βασικό στοιχείο της στρατηγική που προτάθηκε είναι ο συνδυασμός Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) οργανικών, εντύπου υλικού και υλικών συσκευασίας, προκειμένου να καλύπτονται οι ελάχιστες απαιτήσεις που θέτει η Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία σχετικά με τα ποσοστά ανακύκλωσης και εκτροπής που πρέπει να επιτευχθούν. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ρευμάτων που θα πρέπει να συλλέγονται και να επεξεργάζονται
Η απουσία υιοθέτησης κατάλληλων εργαλείων (οικονομικών, τιμολόγησης και τέλη) που να διευκολύνουν την εκτροπή αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ και να ενθαρύνουν την ανακύκλωση- αξιοποίηση και εκτροπή από την ταφή.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 11
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ- ΑΠΕΙΛΕΣ /ανακυκλώνονται με ΔσΠ, προέρχεται από τα καταστήματα και τα εστιατόρια. Μάλιστα σύμφωνα με τα πορίσματα της εν λόγω μελέτης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη των συστημάτων ΔσΠ και κυρίως του οργανικού, του οποίου η δοκιμαστική εφαρμογή εκτιμάται ότι θα πρέπει να ξεκινήσει το 2013, παρέχοντας με αυτό το τρόπο αρκετό χρόνο ώστε να σχεδιαστεί ορθά και αποτελεσματικά η επίτευξη του στόχου για το έτος 2020.
10 Διαχείριση Υδάτων
Η ύπαρξη σημαντικών υδατικών πόρων επιφανειακών και υπόγειων. Η μεγάλη παροχετευτικότητα των ποταμών και η αυξημένη αυτοπροστασία των προσχωματικών υδροφορέων, λόγω της παρουσίας αργιλοπηλιτικών στρωμάτων σε μεγάλα τμήματα των παλαιών πλημμυρικών πεδίων στις πεδιάδες της Περιφέρειας.(Εκβολές Λούρου και Άραχθου) με
Η απουσία θεσπισμένων περιβαλλοντικών στόχων για την προστασία ποταμών και λιμνών
Με την υλοποίηση των υπολειπόμενων έργων, [α) έργα ΕΕΛ ή ΕΕΛ και δικτύων αποχέτευσης για οκτώ οικισμούς της Περιφέρειας, β) τα υπολειπόμενα έργα αποχέτευσης για ορισμένους οικισμούς που προβλέπεται να συνδεθούν με τις υφιστάμενες ΕΕΛ και γ) τα απαιτούμενα έργα συμπλήρωσης αποχετευτικού δικτύου για ορισμένους οικισμούς που διαθέτουν ΕΕΛ], ολοκληρώνεται το σχέδιο διαχείρισης των αστικών λυμάτων της Περιφέρειας Ηπείρου για τους οικισμούς Α΄, Β΄ και Γ΄ προτεραιότητας και τις αντίστοιχες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων
Οι υδρομορφολογικές πιέσεις που ασκούν τα μικρά υδροηλεκτρικά δεν μπορούν γενικά να θεωρηθούν σημαντικές, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου: - υπάρχει εξαιρετικά πυκνή
χωροθέτησή τους, - δημιουργούνται σημαντικοί
ταμιευτήρες - διαθέτουν μεγάλο μήκος αγωγού
προσαγωγής - προξενούν πολύ μεγάλη μείωση της
παροχής (δεν υπάρχει επαρκής οικολογική παροχή) για σχετικά μεγάλο μήκος υδατορεύματος..
11 Διαχείριση
Προστατευόμενων Περιοχών
Όλες αυτές οι φυσικές περιοχές της Περιφέρειας Ηπείρου έχουν αναγνωρισθεί ως προστατευόμενες είτε μέσω του χαρακτηρισμού τους και την ίδρυση 5 Φορέων Διαχείρισης, είτε με την κατοχύρωσή τους στο πλαίσιο διεθνών συμβάσεων.
Η μη διάχυση των ωφελειών της βιώσιμης διαχείρισης από τις προστατευόμενες περιοχές και προς τον γενικότερο χωρικό, κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο.
Μέχρι τώρα δυνατή συμμετοχή και συνεργασία των τοπικών φορέων, ΑΕΙ, ΜΚΟ και ενεργών πολιτών στα θέματα διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών
Η μη αρμονική σχέση προστασίας και προόδου.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 12
Από την επισκόπιση των στοιχείων του ανωτέρω πίνακα (εφαρμογή μεθόδου ποιοτικής
αξιολόγησης SWOT για κάθε τομέα περιβαλλοντικά προσανατολισμένο προς την Πράσινη
Ανάπτυξη) καθώς και την εφαρμογή του μοντέλου συμμετοχικού σχεδιασμού LIPSOR, η ομάδα
μελέτης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρώτο σενάριο έχει την καλύτερη απόδοση ως προς
τα κριτήρια αξιολόγησης, σε σχέση με το δεύτερο σενάριο.
Εποπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων αυτών παρουσιάζεται ακολούθως. Ειδικότερα, στις
σειρές του πίνακα που ακολουθεί τοποθετούνται τα κριτήρια αξιολόγησης, ενώ στις στήλες τα
δυο εναλλακτικά σενάρια. Το άθροισμα των τιμών μιας στήλης επιβάλλεται να ισούται με 100.
Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή στο εκάστοτε κελί, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση μιας πολιτικής
ως προς το εκάστοτε κριτήριο αξιολόγησης.
Πίνακας: Εποπτική παρουσίαση της αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων ανά κριτήριο
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΕΝΑΡΙΟ 1ο ΣΕΝΑΡΙΟ 2o Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της Περιφέρειας Ηπείρου 25 15 Βελτίωση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού σε διάφορους τομείς στην Περιφέρεια Ηπείρου 25 20 Σύνδεση των δραστηριοτήτων με τα ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια κ.λπ. της Περιφέρειας Ηπείρου 25 20 Αξιοποίηση όλων των διατιθέμενων ανανεώσιμων πηγών για την παραγωγή φιλικής με το περιβάλλον ενέργειας 20 25
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ 95 80
Λαμβάνοντας υπόψη, όλα τα ανωτέρω, το σενάριο: «Εμπλουτισμός του αναπτυξιακού
μοντέλου της Περιφέρειας με τη δυναμική της αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο
πλαίσιο της αειφορίας και της οικονομίας της γνώσης» είναι το πλέον κατάλληλο για την επιτυχή
υιοθέτηση των αρχών και προσεγγίσεων της πράσινης ανάπτυξης από τους παραγωγικούς
φορείς, τους δημόσιους ή αυτοδιοικητικούς οργανισμούς και τις κοινωνικές ομάδες της
Περιφέρειας Ηπείρου.
Αυτό το αναπτυξιακό σενάριο αναμένεται να θέσει σε κίνηση τις διαδικασίες μετάβασης σε νέα
πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει
αυτοτροφοδοτούμενες δραστηριότητες πράσινης ανάπτυξης, αποσυνδέοντας ως ένα βαθμό την
οικονομική μεγέθυνση από την περιβαλλοντική επιβάρυνση.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 13
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω οι στρατηγικοί στόχοι του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την
προώθηση της Πράσινης Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Ηπείρου είναι οι ακόλουθοι:
Στρατηγική επιδίωξη
Ως κεντρική επιδίωξη του Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια
Ηπείρου τίθεται ο «εμπλουτισμός του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας με τη δυναμική της αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της αειφορίας και της οικονομίας της γνώσης»
Αποσκοπείται με αυτή την στρατηγική επιδίωξη η κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη υιοθέτηση
πρακτικών, μεθόδων και προσεγγίσεων της πράσινης ανάπτυξης, με την ένταξή τους στα
σημερινά πρότυπα παραγωγικών και οικονομικών δραστηριοτήτων της Περιφέρειας, τα οποία με
τον τρόπο αυτό αναμένεται να στραφούν με βαθμιαίο και όχι ριζοσπαστικό τρόπο προς
κατευθύνσεις που θα συνδυάζουν την προστασία του περιβάλλοντος με την αξιοποίησή του ως
φυσικό κεφάλαιο, αξιοποιώντας και ωθώντας σε περαιτέρω ανάπτυξη την καινοτομία και την
οικονομία της γνώσης.
Η στρατηγική επιδίωξη εμπλουτισμού του αναπτυξιακού μοντέλου της Περιφέρειας με τη
δυναμική της αξιοποίησης του περιβαλλοντικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της αειφορίας και της
οικονομίας της γνώση, επιμερίζεται σε τρεις στόχους:
• Στόχος 1: «Πράσινη οικονομία σε δράση: ενέργεια, επιχειρηματικότητα, κατανάλωση,
αστικές παρεμβάσεις»
• Στόχος 2: «Αειφόρος αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου»
• Στόχος 3: «Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς
τομείς»
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 14
Στόχος 1:
«Πράσινη οικονομία σε δράση: ενέργεια, επιχειρηματικότητα, κατανάλωση, αστικές παρεμβάσεις»
Επιχειρείται η εκκίνηση νέων ή η ενίσχυση υπαρχουσών δραστηριοτήτων πράσινης οικονομίας
στους τομείς-κλειδιά, ήτοι στην ενέργεια, στην επιχειρηματικότητα, στην κατανάλωση και στον
αστικό χώρο. Η πράσινη οικονομία αναλύεται με ολοκληρωμένο τρόπο στην πρωτοποριακή
έκθεση «Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty
Eradication» που εκπονήθηκε από το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον του Οργανισμού
Ηνωμένων Εθνών (United Nations Environmental Programme, UNEP). Η έκθεση εξετάζει τα
αίτια αλλά και τις ευκαιρίες που έχει δημιουργήσει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση,
εντοπίζει τα λάθη στην τοποθέτηση κεφαλαίων και τις αιτίες τους, διερευνά και εξηγεί αναλυτικά
την ταυτότητα και τα συστατικά της πράσινης οικονομίας, εξετάζει την απόσταση που χωρίζει τη
σημερινή κατάσταση από την πλήρη πράσινη ανάπτυξη και προτείνει μεθόδους μέτρησης της
προόδου, ενώ κατόπιν αφιερώνει τα κύρια μέρη της ανάλυσης στις προϋποθέσεις που
χρειάζεται η μετάβαση στην πράσινη οικονομία, τα πλεονεκτήματα που αναμένονται από τη
μετάβαση αυτή και τα σχήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των
αναγκαίων μετασχηματισμών. Εκτενέστερη παρουσίαση της έκθεσης και των συμπερασμάτων
της υπάρχει στην ενότητα 4.2.3. του κεφαλαίου 4.
Με δυο λόγια, η πράσινη οικονομία δομείται γύρω από την έννοια της ενσωμάτωσης της
περιβαλλοντικής διάστασης και του συνεπαγόμενου οφέλους και κόστους στα προϊόντα και τις
υπηρεσίες που παράγονται ή καταναλώνονται επηρεάζοντας τους φυσικούς πόρους και τις
συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού. Για να τεθεί σε δράση η πράσινη οικονομία στους τομείς –
κλειδιά, ο Στόχος 1 περιλαμβάνει παρεμβάσεις που κατανέμονται στους ακόλουθους άξονες:
Προώθηση δράσεων συλλογικής αποτελεσματικότητας στην αξιοποίηση της
ενέργειας, όπως η συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – θερμότητας υψηλής
απόδοσης σε κτίρια γραφείων, τα πράσινα σχολεία που καλύπτουν τις ενεργειακές
τους ανάγκες με ΑΠΕ και διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα απορρίμματα
ενσωματώνοντας με έμπρακτο τρόπο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση στη
διαπαιδαγώγηση των αυριανών πολιτών, οι πράσινες στάσεις ΜΜΜ κ.ά.
Ενίσχυση πράσινης πολεοδομίας σε νέες αναπτύξεις.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 16
Στόχος 2:
«Αειφόρος αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου»
Η Περιφέρεια Ηπείρου χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη ποικιλία φυσικών οικοσυστημάτων,
χερσαίων, υγροτοπικών και θαλάσσιων. Το κύριο γνώρισμά τους είναι η υψηλή ποικιλότητα, η
φυσικότητα της σύνθεσής τους, σε κάποιες περιπτώσεις η υποβάθμιση της παραγωγικής τους
δυνατότητας αλλά και η μεγάλη ικανότητα φυσικής ανόρθωσής τους. Πρόκειται για υγροτοπικά
οικοσυστήματα (π.χ. λιμνοθάλασσες, λίμνες), για αγροτικά οικοσυστήματα, για δασικά
οικοσυστήματα (δάση και δασωμένες γαίες), για ορεινά οικοσυστήματα, καθώς για παράκτια και
θαλάσσια οικοσυστήματα.
Η αξία των υπηρεσιών και προϊόντων που παρέχουν τα οικοσυστήματα, το κόστος από την
απώλεια της βιολογικής ποικιλότητας ή την υποβάθμιση της ευρωστίας των οικοσυστημάτων και
το ύψος των απαραίτητων επενδύσεων για την ανάταξη και προστασία τους αναλύεται με
σφαιρικό και λεπτομερή τρόπο στο επιστημονικό έργο «The Economics of Ecosystems &
Biodiversity (TEEB)», μέσα από το οποίο τεκμηριώνεται μεταξύ άλλων και η προοπτική καθαρού
οφέλους στα οικονομικά και αναπτυξιακά μεγέθη από την αειφόρο αξιοποίηση του φυσικού
κεφαλαίου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Στόχος 2 αντιμετωπίζει το περιβάλλον ως αναπτυξιακό απόθεμα και
επιχειρεί την αειφόρο αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου, με παρεμβάσεις που κατανέμονται
στους ακόλουθους άξονες:
• Άξονας 2.1: Αναγνώριση, χαρτογράφηση και αποτίμηση υπηρεσιών οικοσυστήματος Αναγνώριση και χαρτογράφηση της συνεισφοράς των οικοσυστημάτων στην
ικανοποίηση των βασικών αναγκών του πληθυσμού της Περιφέρειας.
Εκτίμηση των βασικών οικονομικών μεγεθών που σχετίζονται με την αξία των
υπηρεσιών οικοσυστήματος, του κόστους υποβάθμισης και του οφέλους βελτίωσής
τους.
• Άξονας 2.2: Τόνωση οικοσυστημάτων και προστασία βιοποικιλότητας Ενθάρρυνση δράσεων που ενισχύουν τις βασικές λειτουργίες αντιπροσωπευτικών ή
υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων (καθαρισμοί υγροτόπων, αναδασώσεις ή νέες
δασώσεις, ενίσχυση καταφυγίων άγριας ζωής κ.ά.).
Υποβοήθηση εφαρμογής σχεδίων και μέτρων διαχείρισης προστατευόμενων
περιοχών.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 17
Ενίσχυση προγραμμάτων συνεργασίας μεταξύ Υπηρεσιών Αυτοδιοίκησης και
Φορέων Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών.
Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για τον περιορισμό πρακτικών που υποβαθμίζουν
τη βιοποικιλότητα (μείωση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, αποτροπή ρύπανσης
φυσικών εκτάσεων με απορρίμματα, προτίμηση στα είδη της περιοχής κατά τις
εργασίες πρασίνου κ.ά.).
• Άξονας 2.3: Έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων φυσικών προϊόντων και υπηρεσιών Ενίσχυση ερευνητικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ανάπτυξη καινοτόμων
προϊόντων από φυσικές ύλες σε τομείς-κλειδιά, όπως η φαρμακολογία, η κοσμητική
και η αγροτική παραγωγή.
Ενίσχυση ερευνητικών προγραμμάτων για την καινοτόμο αξιοποίηση ή τόνωση
υπηρεσιών οικοσυστήματος, σε ζητήματα όπως η επεξεργασία αποβλήτων, o
εμπλουτισμός του εδάφους, η παραγωγή ενέργειας από βιοαέρια κ.ά.
• Άξονας 2.4: Αποδοτική αξιοποίηση φυσικών πόρων Ενίσχυση των υπηρεσιών και φορέων με ρυθμιστικό ρόλο στην εφαρμογή θεσμών
και μηχανισμών που συσχετίζονται με την αποδοτική αξιοποίηση φυσικών πόρων.
Ενθάρρυνση έργων αποδοτικής αξιοποίησης νερού.
Προστασία και αειφορική διαχείριση δασών.
Πρόληψη και αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 18
Στόχος 3:
«Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς τομείς»
Στην Περιφέρεια Ηπείρου ο τριτογενής τομέας κυριαρχεί με ποσοστό 53,31% στην Περιφέρεια
της Ηπείρου και ακολουθεί ο δευτερογενής με 22,15% και ο πρωτογενής τομέας με 19,73% των
απασχολούμενων. Στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα τα ποσοστά των απασχολούμενων
είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα επίπεδα της χώρας (12% και 20% αντίστοιχα) και στον
τριτογενή μικρότερο (69% σε επίπεδο χώρας).
Στην κρίσιμη οικονομική συγκυρία, η τόνωση της απασχόλησης και η εφαρμογή δράσεων
ικανών να αποφέρουν σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη αποτελεί βασικό ζητούμενο. Η
ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στους κύριους παραγωγικούς τομείς είναι εφικτό
να αποτελέσει καταλύτη αναπτυξιακών ωθήσεων, προς τις κατευθύνσεις της υψηλότερης
προστιθέμενης αξίας, της αυξημένης ελκυστικότητας και της μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας
των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, ο Στόχος 3 επιδιώκεται μέσα
από τις παρεμβάσεις των ακόλουθων αξόνων.
• Άξονας 3.1: Αειφόρος γεωργία Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις αγροτικής αναγέννησης με έμφαση στις διαστάσεις
της περιβαλλοντικής προστασίας, της αξιοποίησης των τοπικών φυσικών πόρων και
στην υψηλή προστιθέμενη αξία των προϊόντων.
Ενθάρρυνση βιοκαλλιέργειας, με την ενίσχυση πιστοποιήσεων, δράσεων προβολής
και υποστηρικτικών αναγκών.
Εμπλουτισμός των καλλιεργειών με νέα είδη που παρουσιάζουν ευοίωνες
προοπτικές και με νέες ποικιλίες των ήδη καλλιεργούμενων ειδών.
Ενίσχυση νέων βιοκαλλιεργητών.
• Άξονας 3.2: Πράσινη διάσταση στη ζωική παραγωγή Πράσινη κτηνοτροφία, με ενίσχυση πιστοποιήσεων, δράσεων προβολής και
υποστηρικτικών αναγκών (παραγωγή ή προμήθεια ζωοτροφών βιολογικής
καλλιέργειας κ.ά.).
Πράσινη πτηνοτροφία, με ενίσχυση όλων των απαραίτητων δράσεων για τη
μετάβαση υφιστάμενων συμβατικών μονάδων σε βιολογικές.
Πράσινη αλιεία, με ενίσχυση των δράσεων εφαρμογής της νέων κανονισμών,
προστασίας των φυσικών ιχθυοτόπων και εισαγωγής πράσινων επιλογών στην
ιχθυοκαλλιέργεια.
• Άξονας 3.3: Η ορθή δασική διαχείριση ως συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 19
Ανάδειξη της αειφορικής διαχείρισης δασών (η οποία ήδη εφαρμόζεται σε μεγάλο
βαθμό, μέσω των δασαρχείων, αλλά με μη-πιστοποιημένο τρόπο) ως συγκριτικό
πλεονέκτημα, με ενίσχυση δράσεων πιστοποίησης των προϊόντων από διεθνώς
αναγνωρίσιμους φορείς.
Ενημέρωση και κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού των κλάδων προϊόντων ξύλου
για τις νέες τάσεις και απαιτήσεις που σχετίζονται με τα αγαθά από δάση ορθής
διαχείρισης.
• Άξονας 3.4: Πράσινος τουρισμός Ανάπτυξη οικοτουριστικών υποδομών και δραστηριοτήτων.
Εκσυγχρονισμός υφιστάμενων μονάδων για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους
επιδόσεων.
Δράσεις κατάρτισης και διάχυσης της γνώσης σχετικά με τις τάσεις και απαιτήσεις
του πράσινου τουρισμού.
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 20
5.3. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT- ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ
Στόχος του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι η αποτελεσματική διαχείριση των αναγκών της
Περιφερείας Ηπείρου σε κάθε έναν από τους τομείς που αποτελούν το «κλειδί» για τον
προσανατολισμό της Περιφέρειας προς την «Πράσινη Ανάπτυξη».
Για τον λόγο αυτό, ακολούθως, αποτυπώνονται οι διαχειριστικές ανάγκες της Περιφέρειας όπως
αυτές προκύπτουν από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και καθορίζεται το πλαίσιο
μέσα στο οποίο λήφθηκαν οι αποφάσεις για το είδος των παρεμβάσεων που πρόκειται να
υλοποιηθούν, σύμφωνα με την παράθεση δυνατών-αδύνατων σημείων και την ανάλυση των
ευκαιριών και κινδύνων.
Πίνακας: Εποπτική παρουσίαση των διαχειριστικών αναγκών της Περιφέρειας Ηπείρου
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
1 Γεωργία- Κτηνοτροφία
Για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, προκύπτουν διαχειριστικές ανάγκες για: - Την προστασία του εδάφους και των υδατικών πόρων - Την άμβλυνση των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών - Την διατήρηση του αγροτικού τοπίου
2 Αλιεία
Στο πλαίσιο αειφόρου ανάπτυξης της αλιείας προκύπτουν διαχειριστικές ανάγκες για την υδατοκαλλιέργεια, τη μεταποίηση και την εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.
3 Δασοκομία - Προστασία Δασών
Για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων προκύπτει διαχειριστική ανάγκη για την βελτίωση της οικολογικής σταθερότητας των δασών και την ενίσχυση του πολυλειτουργικού τους ρόλου.
4 Βιομηχανία-
Μεταποίησης & Εμπορίου
Στο πλαίσιο της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων, απαιτείται περαιτέρω ενίσχυση του βαθμού ενσωμάτωσης της βιολογικής καλλιέργειας σε είδη μεταποιητικής δραστηριότητας (επεξεργασία ελαιολάδου, τυποποίηση οπωροκηπευτικών, παρασκευές ζωοτροφών κ.λπ.). Μεγάλα περιθώρια υπάρχουν στην Αρτα που έαν και γεωργική περιοχή δεν έχει προσεκλύσει μέχρι σήμερα επαρκώς τις αγροτοβιομηχανίες. Στο πλαίσιο αξιοποίησης των μελλοντικών δυνατοτήτων διαφαίνεται μια ανάγκη για προώθηση δραστηριοτήτων λόγω της υψηλής προσπελασιμότητας (δραστηριότητες εμπορίου και εφοδιαστικής – Logistics) στην περιοχή Θεσπρωτίας. Η αξιοποίηση τους θα πρέπει να γίνει με όρους που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Στο πλαίσιο της ορθολογικής διαχείρισης των βιομηχανικών και βιοτεχνικών μη επικίνδυνων αποβλήτων κρίνεται αναγκαία η καταγραφή τους για τον προσδιορισμό των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών τους. Εξαιτίας της χωρικής ανισότητας που παρατηρείται ιδίως στα Ιωάννινα, προκύπτει διαχειριστική ανάγκη για ειδική ενίσχυση της μεταποιητικής – βιοτεχνικής δραστηριότητας (οικοτεχνία) στις ορεινές περιοχές.
5 Τουρισμός Στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχουν αρκετές αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η περιοχή της Πάργας και η περιοχή της Β. Πίνδος- Ζαγορίου- Τζουμέρκων, με δυνατότητα για περαιτέρω βιώσιμη αξιοποίηση των
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 21
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ πόρων που ενδιαφέρουν τον τουρισμό, αλλά παράλληλα υπάρχουν και αρκετές περιοχές (Άρτα) με μειωμένα τουριστικά χαρακτηριστικά και κυρίαρχες χρήσεις άλλες από τον τουρισμό. Οι κύριες διαχειριστικές ανάγκες του τομέα αφορούν: - την αύξηση της σημερινής περιορισμένης τουριστικής περιόδου - την βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών καλυμμάτων - την αντιμετώπιση του φαινομένου υπερσυγέντρωσης που
εμφανίζεται σήμερα - την προσέλκυση τουριστικών από το εξωτερικό
6 Μεταφορές
Προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και να επέλθει αύξηση της βιωσιμότητας των ενεργειακών πόρων σε επίπεδο Περιφέρειας απαιτείτε μια σειρά μέτρων και πολιτικών και στο τομέα των μεταφορών. Οι εθνικοί στόχοι και τα αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα των δεσμεύσεών τους, όπως ισχύουν μέχρι σήμερα (Οδηγία 2003/30/ΕΚ) για την προώθηση της χρήσης των βιοκαυσίμων στο τομέα των μεταφορών είναι: - 2005: η αναλογία βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων
στην αγορά να ανέρχεται στο 2% 1 - 2010: η αναλογία βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων
στην αγορά να ανέρχεται στο 5,72%2
7 Ενέργεια
Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια (στόχοι 20-20-20) τίθενται στόχοι για: - την μείωση των εκπομπών του αερίου θερμοκηπίου - την διείσδυση των ΑΠΕ - την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας. H προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να αρχίσει άμεσα, έστω και εάν τα οφέλη προκύψουν πολύ αργότερα. Οι επόμενες 2-3 δεκαετίες είναι καθοριστικές. Για την μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλής κατανάλωσης σε άνθρακα προκύπτει ανάγκη για : - μείωση των ενεργειακών αναγκών - αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και - προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ σε όλους τους τομείς Σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ, ο εθνικός δεσμευτικός στόχος 18% για συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020, εξειδικεύεται σε: - 40% συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ στην
Ήπειρο η συμμετοχή αυτή ανέρχεται μόλις στο 2% (2010). - 20% συμμετοχή των ΑΠΕ σε ανάγκες θέρμανσης – ψύξης - 10% συμμετοχή των ΑΠΕ στις μεταφορές Ημερομηνία στόχος σύμφωνα με την Οδηγία 2006/32/ΕΚ είναι το 2016, όπου προβλέπεται 9% εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική κατανάλωση για την ικανοποίηση του οποίου απαιτείται βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.
8 Αστική Ανάπλαση
Για την αναβάθμιση του αστικού χώρου στην περιοχή μελέτης προκύπτει διαχειριστική ανάγκη για την αστική ανάπλαση των οικιστικών περιοχών. Η ικανοποίηση της ανάγκης αυτής μπορεί να γίνει: - Με την εφαρμογή αρχών βιοκλιματικού σχεδιασμού
1 Η ημερομηνία έχει ήδη παρέλθει, άλλα παραμένει η απαίτηση ικανοποίησης του στόχου που έχει τεθεί από τη νομοθεσία 2 Η ημερομηνία έχει ήδη παρέλθει, άλλα παραμένει η απαίτηση ικανοποίησης του στόχου που έχει τεθεί από τη νομοθεσία
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 22
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ - Με την βελτίωση της λειτουργικότητας του αστικού χώρου - Με την βελτίωση της αστικής κινητικότητας – προώθηση ήπιων και
φιλικών προς το περιβάλλον μορφών μετακίνησης - Με την ορθολογική διαχείριση του ελεύθερου δημόσιου χώρου με
εξασφάλιση συνεχούς και επαρκούς συντήρησης – καθαριότητας
9 Διαχείριση Αποβλήτων
Τα απόβλητα μπορούν να αποτελέσουν πόρο. Τα απόβλητα, αντί να στέλνονται προς ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ θα πρέπει να ανακτώνται και να εξυπηρετούν χρήσιμους σκοπούς, αντικαθιστώντας άλλους πόρους της ευρείας οικονομίας. Όσοι έχουν μειώσει, επιτυχώς, την εξάρτηση από τους ΧΥΤΑ, το έχουν κάνει με συνδυασμό ανακύκλωσης, βιολογικής επεξεργασίας (π.χ. κομποστοποίηση και αναερόβια χώνεψη) και ενεργειακής αξιοποίησης. Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/98 στο εθνικό δίκαιο θα πρέπει να εξασφαλιστεί ο διαχωρισμός των πηγών προέλευσης των αποβλήτων και η συλλογή και η ανακύκλωση των ρευμάτων αποβλήτων που παρουσιάζουν προτεραιότητα. Για την επίτευξη του προαναφερόμενου στόχου και τη βελτίωση της δυνατότητας ανάκτησης, πρέπει τα απόβλητα να συλλέγονται χωριστά εάν αυτό είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό, πριν να υποστούν εργασίες ανάκτησης που θα έχουν τα καλύτερα συνολικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα. Ακολούθως παρουσιάζονται συνοπτικά οι κυριότεροι στόχοι και τα αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα των δεσμεύσεών τους, όπως ισχύουν μέχρι σήμερα για την περιοχή μελέτης: 1.1. Εκτροπή βιοαποδομήσιμων Σταδιακή μείωση της ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων (ΒΑΑ) που οδηγούνται προς Χ.Υ.Τ.Α. και ειδικότερα: - 2010: μείωση στο 75% των ΒΑΑ που παράγονταν το 1995 - 2013: μείωση στο 50% των ΒΑΑ που παράγονταν το 1995 - 2020: μείωση στο 35% των ΒΑΑ που παράγονταν το 1995 Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/98 θα καθορίζονται τα κατάλληλα μέτρα ανάλογα με την περίπτωση, προκειμένου να ενθαρρυνθεί: α) η χωριστή συλλογή βιολογικών αποβλήτων, με σκοπό την
κομποστοποίηση ή/και λιπασματοποίηση και τη χώνευση (ζύμωση) των βιοαποβλήτων,
β) η επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων κατά τρόπο που να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας,
γ) η χρήση περιβαλλοντικά ασφαλών υλικών, τα οποία παράγονται από βιολογικά απόβλητα.
1.2. Υλικά συσκευασίας Σταδιακή αύξηση του 3ποσοστού ανακύκλωσης/αξιοποίησης των παραγόμενων αποβλήτων συσκευασίας και άλλων προϊόντων: Ειδικότερα όσον αφορά τα υλικά συσκευασίας Μέχρι 31/12/20054 - Αξιοποίηση τουλάχιστον 50% κ.β. του συνόλου
3 Διευκρινίζεται, ότι οι στόχοι που αφορούν τα απόβλητα υλικών συσκευασίας και άλλων προϊόντων μπορεί να
διαφοροποιηθούν εάν αυτό κριθεί σκόπιμο, ανάλογα και με το σχεδιασμό των εγκεκριμένων Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων.
4 Η ημερομηνία έχει ήδη παρέλθει, άλλα παραμένει η απαίτηση ικανοποίησης του στόχου που έχει τεθεί από τη νομοθεσία
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 23
Α/Α ΤΟΜΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ - Ανακύκλωση τουλάχιστον 25% κ.β. του συνόλου - Ανακύκλωση τουλάχιστον 15% κάθε υλικού συσκευασίας. Μέχρι 31/12/2011: - Αξιοποίηση τουλάχιστον 60% κ.β. του συνόλου - Ανακύκλωση τουλάχιστον 55% κ.β. του συνόλου - Ανακύκλωση:
υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά • Τουλάχιστον 15% κ.β. ξύλο
Επιπλέον με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/98, θεσπίζονται συγκεκριμένοι επιπλέον στόχοι όπως: α) μέχρι το 2015 η χωριστή συλλογή για το χαρτί, το μέταλλο, το
πλαστικό και το γυαλί. β) μέχρι το 2020 το ποσοστό για προετοιμασία προς
επαναχρησιμοποίηση και για ανακύκλωση πρέπει να ανέλθει, κατ’ ελάχιστο, στο 50% του συνολικού βάρους των αποβλήτων υλικών, τουλάχιστον για το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί.
10 Διαχείριση Υδάτων
Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ θα πρέπει να σταματήσει άμεσα η υποβάθμιση της ποιότητας των νερών και να αποκτήσουν ως το 2015 όλα τα νερά «καλή ποιότητα» που να ανταποκρίνεται σε αυστηρά οικολογικά και χημικά πρότυπα. Κατά προτεραιότητα οι διαχειριστικές ανάγκες αφορούν: - Εξάλειψη των φαινομένων ρύπανσης στο πεδινό τμήμα βόρεια του
Αμβρακικού Κόλπου και στο νότιο τμήμα των ποταμών Λούρου και Άραχθου. (Πηγές ρύπανσης: η εντατική καλλιεργητική δραστηριότητα η κτηνοτροφία και η διάθεση ανεπεξέργαστων υγρών αποβλήτων από βιομηχανικές και μεταποιητικές μονάδες)
- Εξάλειψη του φαινομένου νιτροποίησης στην περιοχή Ροδοτοπίου -ΒΔ της πόλης Ιωαννίνων. Πηγές ρύπανσης: ΒΙΠΕ, αγροτικές καλλιέργειες και κτηνοτροφικές μονάδες.
11 Διαχείριση
Προστατευόμενων Περιοχών
Η Περιφέρεια Ηπείρου διαθέτει 5 Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών, οι οποίοι μπορούν να υλοποιήσουν δράσεις και προγράμματα εθνικού και τοπικού χαρακτήρα με σκοπό την προστασία, αναβάθμιση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
5.3.1. Τομέας Γεωργίας- Κτηνοτροφίας Η εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών με σεβασμό στο περιβάλλον συντελούν στη
διασφάλιση και διαφύλαξη των φυσικών πόρων για τις επόμενες γενιές. Με γνώμονα τη χάραξη
μιας νέας κατεύθυνσης για την πράσινη ανάπτυξη και την αειφορία, μια τέτοια ανάπτυξη
προϋποθέτει τη δημιουργική συμμετοχή τόσο των παραγωγών όσο και των τοπικών κοινωνιών
ώστε να περιορίζονται οι επιπτώσεις φαινομένων με παγκόσμια εμβέλεια που επηρεάζουν όμως
τις τοπικές κοινωνίες και την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην Περιφέρεια Ηπείρου.
Πιο συγκεκριμένα για την εφαρμογή πράσινων πρακτικών στην Περιφέρεια της Ηπείρου είναι
πολύ σημαντική η παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων με ονομασία προέλευσης, με σήμα
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E. 5 - 24
«Το καλάθι της Ηπείρου». Μια τέτοια πρωτοβουλία θα προωθήσει με τον καλύτερο δυνατό
τρόπο τα τοπικά προϊόντα και θα αξιοποιήσει την μέχρι τώρα ορθολογικά συνδυασμένη σχέση
γεωργίας- κτηνοτροφίας.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες ανάπτυξης και εξυγίανσης του
αγροδιατροφικού τομέα. Η βελτίωση του συστήματος μεταφορών συμβάλει καθοριστικά στην
ανεμπόδιστη διακίνηση και διανομή των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και σε άλλες
αγορές εκτός της περιφέρειας. Μια πιο συνετή και αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων
(που να περιορίζει την αλόγιστη χρήση φυσικών πόρων και φυτοφαρμάκων) θα εξασφάλιζε
στους αγρότες και τους πολίτες ένα καλύτερο περιβάλλον ανάπτυξης των δραστηριοτήτων τους,
και θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων αυτών.
Η προώθηση τοπικών αγροτικών προϊόντων που έχουν ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης
συμβάλλει στην εξοικονόμηση πόρων και ενέργειες.
Λαμβάνοντας υπόψη όσα προαναφέρθηκαν τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα λήψης μέτρων και
εφαρμογής πολιτικών για:
την εφαρμογή ορθών γεωργικών πρακτικών και την προώθηση μέτρων που αφορούν στην
προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων (έδαφος- νερό- αέρα)
την ορθή διαχείριση των υδατικών πόρων της περιοχής
την αποφυγή χρήσης φυτοφαρμάκων και
την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας στις γεωργικές δραστηριότητες.
την προώθηση τοπικών αγροτικών προϊόντων που έχουν ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης και
συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων και ενέργειες.
Ενδεικτικά οι διαφαινόμενες ως αναγκαίες σε πρώτη φάση παρεμβάσεις αφορούν:
Δράσεις ενίσχυσης των ενεργειακών καλλιεργειών κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην
προωθούνται εις βάρους του αγροδιατροφικού τομεά
Δράσεις ενίσχυσης της βιολογικής καλλιέργειας (αραβόσιτος, ελιά κλπ.) και της
(Στο παρόν τµήµα του ερωτηµατολογίου µπορείτε να παραθέστε σχόλια, παρατηρήσεις κλπ. που θεωρείτε απαραίτητα, προκειµένου να διαµορφωθεί σωστή σχετική εικόνα, σε συνάρτηση µε τα προηγούµενα. Παρακαλούµε να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριµένοι στις παρατηρήσεις σας, ώστε και αυτές να συµµετάσχουν στην εξαγωγή συµπερασµάτων από το σύνολο της έρευνας και στη χάραξη σχετικής πολιτικής.)
(Στο παρόν τµήµα του ερωτηµατολογίου µπορείτε να παραθέστε σχόλια, παρατηρήσεις κλπ. που θεωρείτε απαραίτητα, προκειµένου να διαµορφωθεί σωστή σχετική εικόνα, σε συνάρτηση µε τα προηγούµενα. Παρακαλούµε να είστε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριµένοι στις παρατηρήσεις σας, ώστε και αυτές να συµµετάσχουν στην εξαγωγή συµπερασµάτων από το σύνολο της έρευνας και στη χάραξη σχετικής πολιτικής.)
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ
ENVIROPLAN A.E.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ:
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ENVIROPLAN A.E. Σελ.1
1. Graymore, Michelle -L.-M., Wallis, A.- M., Richards, A.- J., 2009. An Index of Regional Sustainability: A GIS-based multiple criteria analysis decision support system for progressing sustainability. Ecol. Complex.6, 453–462.
2. Economou, A., 2010. Renewable energy resources and sustainable development in Mykonos (Greece). Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14, 1496–1501.
3. Tzanopoulos, J ., Kallimanis, A.- S., Bellac,I., Labrianidis, L., Sgardelisd, S., Pantis,J.-D., 2010. Agricultural decline and sustainable development on mountain areas in Greece: Sustainability assessment of future scenarios. Land Use Policy, In Press.
4. Fredrik von Malmborg, 2007. Stimulating learning and innovation in networks for regional sustainable development: the role of local authorities. Journal of Cleaner Production 15, 1730-1741.
5. Marazza, D., Bandini,V., Contin, A.,2010. Ranking environmental aspects in environmental management systems: A new method tested on local authorities. Environment International 36,168–179.
6. Louw, E., E. van der Krabben, Priemus, H., 2003. Spatial development policy: changing roles for local and regional authorities in the Netherlands. Land Use Policy 20, 357–366.
7. Seiffert,M.-E.-B., Loch, C., 2005. Systemic thinking in environmental management: support for sustainable development. J. of Cleaner Production 13, 1197-1202.
8. Davis,B., 1991. Economic growth, environmental management and government institutions: the political implications of sustainable policies. The Science of The Total Environment., 108 ,87-96.
9. Brugmann,J., 1996 .Planning for sustainability at the local government level. Environ Impact Assess Rev; 16:363-379.
10. Mascarenhas, A., Coelho, P., Subtil, E., Ramos,T.´s-B.,2010. The role of common local indicators in regional sustainability assessment. Ecological Indicators 10, 646–656.
11. Gibbs, D.,2000. Ecological modernisation, regional economic development and regional development agencies.Geoforum 31, 9-19.
13. Γραμματεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ανανεωμένη Στρατηγική της ΕΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη, όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 15-16 Ιουνίου 2006.
14. European Environment Agency, Signals 2004, A European Environment Agency update on selected issues, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση reports.eea.europa.eu/signals-2004/en/ENSignals2004web.pdf.
15. Sir Nicholas Stern, Τhe Economics of Climate Change (update January 2007), ISBN-13: 9780521700801
16. Πελώνης, Π., Στρατηγέα, Α., 2010. Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Βιώσιμης Ανάπτυξης: Η περίπτωση του Δήμου Θηβαίων. Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων, Ε.Μ.Π.
17. European Environment Agency, Signals 2004, A European Environment Agency update on selected issues, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση reports.eea.europa.eu/signals-2004/en/ENSignals2004web.pdf.
18. Yale Center for Environmental Law and Policy, University of Yale and Center for International Earth Science Information Network, Columbia University, 2005 Environmental Sustainability Index, in collaboration with World Economic Forum and Joint Research Centre, European Commission, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση www.yale.edu/esi.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ENVIROPLAN A.E. Σελ.2
19. Yale Center for Environmental Law and Policy, University of Yale and Center for International Earth Science Information Network, Columbia University, Pilot 2006 Environmental Performance Index, in collaboration with World Economic Forum and Joint Research Centre, European Commission, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση www.yale.edu/epi.
20. Greening Regional Development Programmes Network, Handbook on SEA for Cohesion Policy 2007-2013, February 2006, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση www.environment-agency.gov.uk/grdp.
21. Scottish Executive, Development Department, Scottish Planning Policy 6 – Renewable Energy: Strategic Environmental Assessment: Environmental Report, prepared by ERM, August 2006.
22. Sir Nicholas Stern, Τhe Economics of Climate Change (update January 2007), ISBN-13: 9780521700801
23. Intergovernmental Panel on Climate Change, Climate Change 2007: The Physical Science Basis – Summary for Policymakers, Paris, 2.2.2007.
24. Söderholm P., Ek K., Pettersson Μ., Wind power development in Sweden : global policies and local obstacles, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2007, vol. 11 (3), pp. 365-400.
25. Γραμματεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ανανεωμένη Στρατηγική της ΕΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη, όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 15-16 Ιουνίου 2006.
26. European Commission, DG Energy and Transport, The SEA Manual: a Sourcebook on Strategic Environmental Assessment of Transport Infrastructure Plans and Programmes (the BEACON manual), October 2005.
27. Avel Pen Ar Bed, APERe, 3E, OVE, ECOFYS, La programmation spatiale des projets éoliens, January 2004 .
28. PREDAC, Wind energy and spatial planning procedures - Synthesis of the European Workshop, Brest, France, 6.12.2002.
29. Scottish Executive, Strategic Environmental Assessment Tool Kit, September 2006. 30. Wilson S., Levett-Therivel Sustainability Consultants et al, Appropriate Assessment
of Plans, August 2006. 31. Office of the Deputy Prime Minister: London, Scottish Executive, Welsh Assembly
Government, Northern Ireland Department of the Environment, Practical Guide to the Strategic Environmental Assessment Directive, September 2005.
32. Schmidt, M., Joao, E., Albrecht, E., Implementing Strategic Environmental Assessment, Springer, 2005, ISBN 3540205624.
33. Jones C., Baker M., Carter J., Jay S., Short M., Wood C., Strategic Environmental Assessment and Land Use Planning: An International Evaluation, Earthscan Publications Ltd, 2005, ISBN 1844071103.
34. Drewitt A. L. & Langston R. H. W., Assessing the impacts of wind farms on birds, British Ornithologists’ Union, Ibis (2006), 148, pp. 29–42
35. National Wind Coordinating Committee, Wind Turbine Interactions With Birds and Bats: A Summary of Research Results and Remaining Questions, Fact sheet, Second edition, November 2004, διαθέσιμο στο www.nationalwind.org.
36. Hiscock K., Tyler-Walters H. & Jones H., High Level Environmental Screening Study for Offshore Wind Farm Developments – Marine Habitats and Species Project. Report from the Marine Biological Association to The Department of Trade and Industry New & Renewable Energy Programme, August 2002
37. Countryside Council for Wales, English Nature, Environment Agency, Royal Society for the Protection of Birds, Strategic Environmental Assessment and Biodiversity: Guidance for Practitioners, June 2004, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση http://www.rspb.org.uk/Images/SEA_and_biodiversity_tcm5-56786.pdf
38. Therivel, R., Strategic Environmental Assessment in Action, Earthscan Publications Ltd, 2004, ISBN 1844070425.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ENVIROPLAN A.E. Σελ.3
39. Caratti, P., Dalkmann, H. & Jiliberto, R., Analysing Strategic Environmental Assessment, Edward Elgar Publishing Ltd, 2004, ISBN 1843764482.
40. Environment Agency of England and Wales, Good Practice Guidelines for SEA, January 2005, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση http://www.environment-agency.gov.uk/commondata/acrobat/sea_gpg_final_1137560.pdf
41. Fischer, T. B., Strategic Environmental Assessment in Transport and Land Use Planning, James & James Science Publishers Ltd, 2002, ISBN 1853838128.
42. ICON Consultants, SEA and Integration of the Environment into Strategic Decision-Making, Final Report, 2001, prepared under contract with European Commission, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση ec.europa.eu/environment/eia/sea-support.htm.
43. European Commission, DG Environment, Strategic Environmental Assessment of Transport Corridors: Lessons learned comparing the methods of five Member States, Final Report, 2001, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση ec.europa.eu/environment/eia/sea-support.htm.
44. Scottish Executive, Scotland's National Transport Strategy Consultation, Strategic Environmental Assessment Report, May 2006, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/116655/0028769.pdf.
45. Scottish Executive, Scotland Rural Development Programme 2007 – 2013, Strategic Environmental Assessment Report, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/117727/0029015.pdf.
46. Office of the Deputy Prime Minister: London, Explanatory memorandum to the environmental assessment of plans and programmes regulations, (S.I. 2004 No. 1633), 2004.
47. European Commission, DG Environment, (prepared by Imperial College Consultants Ltd and others), SEA and Integration of the Environment into Strategic Decision-Making, 2001.
48. European Commission, DG Transport, (prepared by DHV), Manual on Strategic Environmental Assessment of Transport Infrastructure Plans, 1999.
49. European Commission, DG Environment, A Study to develop and implement an overall strategy for EIA-SEA Research in the EU, 1997
50. European Commission, DG Environment, Case studies on SEA, 1997. 51. European Commission, DG Environment, (prepared by ERM), Handbook on
Environmental Assessment on Regional Development Plans and EU Structural Funds Programmes, 1998.
52. Anders H.H. Jansson (Finnish National Road Administration), Strategic Environmental Assessment for Transport in four Nordic Countries, Proceedings of the 3rd Nordic EIA/SEA Conference, 22-23 November 1999.
53. University of Manchester EIA Centre, EIA Leaflet Series 13: Strategic Environmental Assessment, 1995
54. Sadler, B. and Verheem, R., Strategic Environmental Assessment: Status, Challenges and Future Directions, Report No. 53, Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment, The Hague, The Netherlands, 1996.
55. Sadler B., Environmental Assessment in a Changing World: Evaluating Practice to Improve Performance, Final report of the International Study of the Effectiveness of Environmental Assessment, Canadian Environmental Assessment Agency and International Association for Impact Assessment, 1996
56. World Commission on Environment and Development, Our Common Future (The 'Brundtland Report'), 1987 Oxford University Press.
57. United Nations Conference on Environment & Development, Agenda 21, as adopted by the Plenary in Rio de Janeiro, on June 14, 1992, UNCED, Switzerland.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ENVIROPLAN A.E. Σελ.4
58. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Υποστηρικτική Μελέτη για το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, του Γ. Ασημακόπουλου («Εκοτέχνικα»), τελική υποβολή Α΄ φάσης στη Διεύθυνση Χωροταξίας.
59. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Διεύθυνση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Θορύβου, Εκτίμηση και χαρτογραφική απεικόνιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον Ελλαδικό χώρο, μελέτη της Κ/Ξ ΛΔΚ ΕΠΕ – ΤΕΜ ΑΕ, Δεκέμβριος 2004.
60. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Διεύθυνση Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Θορύβου, Προτάσεις δράσεων για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην περιοχή Μεγαλόπολης, μελέτη της Enviroplan A.E., Νοέμβριος 2005.
61. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου, Μάιος 2006.
62. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Αναθεώρηση του 2ου Εθνικού Προγράμματος Μείωσης Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου – Κείμενο για Δημόσια Διαβούλευση, Νοέμβριος 2006, διαθέσιμο στο www.minenv.gr.
63. Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς, έκδοση διαβούλευσης, Νοέμβριος 2006.
64. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Report of Greece on Coastal Zone Management, Μάρτιος 2006.
65. Υπουργείο Ανάπτυξης, Διεύθυνση Υδατικού Δυναμικού και Φυσικών Πόρων, Σχέδιο Προγράμματος Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων της Χώρας, 2003.
66. Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, Διαχειριστική Αρχή ΕΠ ΣΑΑΣ, Σχέδιο Ανάπτυξης Μεταφορών Περιόδου 2007 – 2013 και Εικοσαετίας, Ιούνιος 2006.
67. Υπουργείο Ανάπτυξης, 3η Εθνική Έκθεση για το Επίπεδο Διείσδυσης της Ανανεώσιμης Ενέργειας το έτος 2010 (άρθρο 3 οδηγίας 2001/77/ΕΚ), Οκτώβριος 2005.
68. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Εθνική Αναφορά 2003/2004 για την εφαρμογή της Οδηγίας 1999/13/ΕΚ, Μάιος 2005.
69. Εθνικό Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης, Ετήσια Έκθεση για την Ανταγωνιστικότητα 2005, Ιούνιος 2006.
70. Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, Περιβαλλοντικά σήματα – Έκθεση δεικτών αειφορίας, Ελλάδα 2003.
71. Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης, Ελληνικό προσχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της απερήμωσης, Υπουργείο Γεωργίας, 2000.
72. European Environment Agency, Corine Land Cover 2000, version 8/2005. 73. European Environment Agency, Corine Land Cover Changes 1990 - 2000, version
8/2005. 74. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αιολικά Πάρκα και Ορνιθοπανίδα, 2006, διαθέσιμο
στη διαδικτυακή διεύθυνση www.ornithologiki.gr/docs/aio-lika_ornithopanida_2006.pdf
75. Ruiz González C., Poirazidis K., Schindler S., Impact of Wind Farms on Birds in Thrace, Greece: Technical Report, 2005.
76. Ruiz González C., Poirazidis K., Schindler S., Impacts of Wind Farms on birds in Evros and Rhodopi, Greece: Preliminary results, (Conference Paper presented at the International Conference on Conservation and Management of Vulture Populations, Thessaloniki, 2005).
77. Λιακάκου Ε., Οπτικές ιδιότητες αερολυμάτων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και συσχέτιση με τη χημική τους σύσταση, Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών, Τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Κρήτης, Δεκέμβριος 2003.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ENVIROPLAN A.E. Σελ.5
78. Πετρακάκης Μ., Στοιχεία του Περιβάλλοντος των ελληνικών πόλεων και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, που ευνοούν την εμφάνιση υψηλών συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων PM10, Εισήγηση στην ημερίδα «Πετρελαιοκίνηση, λύση ή αδιέξοδο», Αμφιθέατρο Οικονομικού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 7 Νοεμβρίου 2005.
79. Χ. Ζερεφός σε συνεργασία με τη συντακτική ομάδα του περιοδικού, Φωτοχηµική δραστηριότητα και παράγοντες τροποποίησης της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας - H Μεσόγειος πεδίο μετρήσεων για την ατμοσφαιρική ρύπανση, Των Ερευνών Ανάλεκτα (περιοδικό της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών ΑΠΘ), τεύχος 1, Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 2000, www.rc.auth.gr/analekta/.
80. Ζανής, Π., Τροποσφαιρικό Όζον Αστικό ή Παγκόσμιο πρόβλημα ρύπανσης;, δημοσίευση στο πλαίσιο των θεμάτων του ΠΜΣ Φυσικής Περιβάλλοντος, http://lap.phys.auth.gr/pms/
82. Economidis P.S. & Banarescu P.M., The distribution and origins of freshwater fishes in the Balkan Peninsula, especially in Greece, Int. Revue ges. Hydrobiol. (1991) 76 (2): 257-283.
83. Kottelat M. & Barbieri R., Pseudophoxinus laconicus, a new species of minnow from Peloponnese, Greece, with comments on the West Balkan Pseudophoxinus species (Telostei: Cyprinidae), Ichthyol. Explor. Freshwaters (2004), 15: 147 – 160.
84. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος. Στατιστικά Στοιχεία Ηπείρου και Ελλάδος. http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE.
85. Eurostat, European Commission. Στατιστικά Στοιχεία Ηπείρου και Ελλάδος. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/themes
86. Εθνική Μετεωρολογία Υπηρεσία. Κλιματολογικά Στοιχεία Ηπείρου.. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/themes.
87. C40 Cities, Best Practises, Clinton Climate Initiative. http://www.c40cities.org 88. Herzog, F., 1998. Streuobst: a traditional agroforestry system as a model for
agroforestry development in temperate Europe. Agroforestry Systems 42, 61–80. 89. Sustainable Cities Network, Rheinland-Pfalz. www.sustainablecitiesnet.com 90. Anderson, J., S., & CSIRO Plant Industry, 2009. Feeding the future – sustainable
agriculture. Australian Academy of Science http://www.science.org.au/nova/071/071key.htm
101. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού. Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με το περιβάλλον και την ανάπτυξη της περιοχής. http://www.ntua.gr/MIRC/db/epirus_db/PERIVALLON/%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%93%CE%A1%CE%91%CE%9C%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%91_%CE%A0%CE%9F%CE%A5_%CE%95%CE%A7%CE%9F%CE%A5%CE%9D_%CE%95%CE%A6%CE%91%CE%A1%CE%9C%CE%9F%CE%A3%CE%A4%CE%95%CE%99_%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9D_%CE%A0%CE%95%CE%A1%CE%99%CE%9F%CE%A7%CE%97.htm
103. Ιστότοπος Αναπτυξιακής Εταιρείας Ηπείρου Α.Ε. http://www.epirussa.gr/ 104. Η Βιοποικιλότητα της Ηπείρου : http://www.viopikilotita.uoi.gr/ 105. Σιούλης Τ., 2007. Βοτονόσι. Ιστορία, θρύλοι και παραδόσεις, πορεία από τα βάθη
των αιώνων μέχρι σήμερα, δεσμοί και σχέσεις με το Μέτσοβο. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004.
107. Αντωνίου Μ., 2004. Έρευνα για τον εντοπισμό και την καταλληλότητα πρώτων υλών, για την ανάπτυξη της κεραμικής στην ευρύτερη περιοχή Μετσόβου. Πρακτικά 3ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη», Μέτσοβο, 7-10 Ιουνίου 2001.
108. Γιαννούλας Β., Στεργιάδου Α., Δρόσος Β., 2007. Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε δασικούς δρόμους του Μετσόβου. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004.
109. Γυμνάσιο-Ενιαίο Λύκειο-Τ.Ε.Ε. Μετσόβου Ιωαννίνων (Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας), Επιμ. Ρέμου-Τσούπη Μαρία, «Τεχνική και Τέχνη του Ξύλου στην περιοχή του Μετσόβου» Μέτσοβο, 2003.
110. Γυμνάσιο-Ενιαίο Λύκειο-Τ.Ε.Ε. Μετσόβου Ιωαννίνων (Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας), Επιμ. Ρέμου-Τσούπη Μαρία, «Μάστοροι της Πέτρας στην Περιοχή του Μετσόβου» Μέτσοβο, 2003.
111. Δεύτος Ι. Θεόδωρος, 2004. Ο Ηπειρώτικος Γάμος, Αθήνα, Β΄ Έκδοση. 112. Κουμαντάκης Ι., 2007. Η αξιοποίηση των υπόγειων νερών των ορεινών ζωνών του
Δήμου Μετσόβου. Πρακτικά 4ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου», Μέτσοβο, 23-26 Σεπτεμβρίου 2004.
113. Μαρίνος Π., 2004. Το πέρασμα της Εγνατίας Οδού από τα βουνά του Μετσόβου. Μια τεχνική πρόκληση. Πρακτικά 3ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές. Θεωρία και Πράξη», Μέτσοβο, 7-10 Ιουνίου 2001.
114. Ρόκος, Δ., (επιμ.), 1998. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του χρέους, Πρακτικά του 1ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. "Το Ε.Μ.Πολυτεχνείο για το Μέτσοβο. Επιστρέφοντας ένα μέρος του Χρέους" (Μέτσοβο, Μάϊος 1995), Αθήνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις.
115. Τσάγκαρη Α., 2001. Καταγραφή λιθόστρωτων και άλλων μονοπατιών στην επαρχία Μετσόβου. Πρακτικά 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση», Μέτσοβο, 3-6 Ιουνίου 1998.
116. Τσότσος Γ., Κουσιδώνης Χ., Δημητριάδης Ε., 2007. Σχεδιασμός πλέγματος ορεινών διαδρομών στη Νότια Πίνδο: Μια πρόταση για την τοπική ανάπτυξη στην περιοχή του Μετσόβου. Πρακτικά 2ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. «Τεχνολογία, Πολιτισμός και Αποκέντρωση», Μέτσοβο, 3-6 Ιουνίου 1998.
118. Επιμελητήριο Ιωαννίνων, 2000. Ορεινός τουρισμός στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Νομός Ιωαννίνων (Μελέτη και έκδοση σε CD-ROM στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας ADAPT για το ΙΕΚΕΜ/ΟΕΕ), Ιωάννινα.
125. Νιάρος Β., 2007. Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης Νομού Ιωαννίνων. Πτυχιακή εργασία, Πολυτεχνική Σχολή Βόλου, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, επιβλέπων καθηγητής Γ. Πετράκος
127. Οικονόμου Κ.Ε., 2002. Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων . Γλωσσολογική εξέταση. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ιωάννινα.
128. Παπαϊωάννου Γ., 2006. Γύρω από τη λαϊκή παράδοση. Ιωάννινα 129. Παπαϊωάννου Χ., Τσιτογριάννης Κ., Ηπειρος Α.Ε., 1998. Μελέτη αποτύπωσης των
τοπικών πολιτιστικών, περιβαλλοντικών, αρχαιολογικών πόρων του Νομού Ιωαννίνων, Ιωάννινα.
130. Περιφέρεια Ηπείρου, 2007. Ήπειρος, Ιστορία και πολιτισμός, ΠΕΠ Ηπείρου, Αθήνα 131. Σαλαμάγκας Δ., 1959. Τουριστικός οδηγός Ιωαννίνων. 2η έκδοση. 132. Στεργιάδου Α., 2001. Ανάδειξη, Ανάπτυξη και Διάνοιξη Ορεινού Χώρου (Νομός
Γρεβενών, Ιωαννίνων, Κιλκίς). Διδακτορική Διατριβή, Παράρτημα ένα (1) του Τόμου ΛΘ/1996 της Επιστημονικής Επετηρίδας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.
141. Καλογερά, Π., Μ., «Πράσινη Πολιτική»: Οι επιδράσεις της στην Κουλτούρα, στην Ανάπτυξη και στη διεθνοποίήση των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων. Πανεπιστήμιο Πατρών.
144. Περιφέρεια Ηπείρου, Διεύθυνση ΠΕΧΩ. Ειδική Μελέτη Διερεύνησης δυνατοτήτων εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων δυναμικότητας ≤5 MW στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου, Νοέμβριος 2008.
145. «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον-ΕΠΠΕΡ» Ολοκλήρωση του σχεδιασμού των υπολειπόμενων έργων Δ.Α. και Ε.Ε.Λ. οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με πληθυσμό αιχμής >2.000 ΜΙΠ, ωρίμανση έργων ΔΑ και ΕΕλ οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας με χαμηλή ή καμία ωρίμανση και πρόγραμμα αποκατάστασης λειτουργικότητας ΕΕλ σε Αδράνεια, Μέρος Α΄- Δεκέμβριος 2009
146. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής. «Αναγνώριση και περιγραφή τύπων οικοτόπων σε περιοχές ενδιαφέροντος για τη διατήρηση της φύσης 1999-2000».
«ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ» - A΄ΦΑΣΗ