This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ใบความร เรอง หมเลอดและการใหเลอด
4.4 หมเลอดและการใหเลอด เมอคนไขมการเสยเลอดมากไมวาจากอบตเหตหรอจากการผาตดจาเปนตองมการใหเลอด ( Blood transfusion ) แกคนไข คนไขจะไดรบเลอดจากผบรจาค ( Donor ) โดยผานทางสายยางเขาสเวน ซงมกจะใชบรเวณหนาแขนของคนไข การใหเลอดนนอาจจะใหเลอดทงหมด หรอใหเฉพาะนาเลอด เพลตเลต หรอเมดเลอดขนอยกบแพทยผรกษา การใหเลอดนนผใหตองมอายตงแต 17 ปขนไป พรอมกบตรวจหมเลอดรวมทงโรคทตดตอทางเลอด เชน ไวรสตบอกเสบ เอดส จากนนจะดดเลอดของผบรจาคออกทางเสนเวน แลวจงนาไปเกบไวในขวดทมสารปองกนการแขงตวของเลอด และสารอาหารสาหรบเซลลเมดเลอด เลอดจะถกนาไปเกบในธนาคารเลอด ( Bloob bank ) ทอณหภม 4 C สามารถเกบไวไดนาน นายแพทยชาวเวยนนา ชอ คาล แลนสไตเนอร ( Karl Landsteiner ) พบวาหากมการถายเลอดผดหม จะเกดปฏกรยาระหวางแอนตเจนและแอนตบอด ( Antigen – antibody ) จบกลมกนตกตะกอน ( Agglutination ซงตางจากการแขงตวของเลอดเมอเกดบาดแผล ซงเรยกวา Coagulation ) นายแพทยผนไดแบงเลอดออกเปน 4 หมใหญ ๆ คอ เลอดหม A , B , AB และ O ซงมคณสมบตตางกนคอ เลอดหม A มแอนตเจน A ทผวเมดเลอดแดง มแอนตบอด b ในนาเลอด เลอดหม B มแอนตเจน B ทผวเมดเลอดแดง มแอนตบอด a ในนาเลอด เลอดหม AB มแอนตเจน A และ B ทผวเมดเลอดแดง แตไมมแอนตบอด เลอดหม O ไมมแอนตเจน แตมแอนตบอด ทง a และ b ในนาเลอด การใหเลอดโดยทวไปจะใหเลอดกบคนทมเลอดหมเดยวกนจะปลอดภยทสด แตถาหาไมไดจรง ๆ จะตองไมใหแอนตเจนของผใหตรงกบแอนตบอดของผรบเดดขาด มฉะนนเลอดจะตกตะกอน หลกการใหเลอดอาจสรปเปนแผนผง O A B AB
2
จากผงขางตนเลอดหม O จะใหเลอดไดกบคนทกหม จงมกเรยกวา ผใหสากล () แตคนทมเลอดหม O นจะรบไดเฉพาะจากคนทมเลอดหม O เทานน สาหรบคนหม AB รบเลอดไดจากทกหมเลอด จงเรยกวา ผรบสากล () แตไมสามารถใหเลอดกบคนหมอนไดเลย สวนเลอดหม A รบไดจากหม O และหมของตวเอง รวมทงสามารถใหเลอดแกคนหม AB ไดอก คนเลอดหม B รบไดจากหม O และหมของตวเอง รวมทงสามารถใหเลอดแกคนหม AB ไดอกดวย ในประชากรทงหมดคนทมเลอดหม O จะมมากทสดมอยราว ๆ 40 – 50 % หม A มประมาณ 40 % หม B มอยราว ๆ 10 -50 % หม AB มอยราว ๆ 5 % หากเขยนตารางรบและการใหหมเลอดจะไดดงน
หมเลอดผรบ A B C D
A / X / X B X / / X C X X / X
หมเลอ
ดของผ
ให
D / / / /
ถาผรบมเลอดหม B จะรบเลอดจากหม AB ไมได เพราะหม AB มแอนตเจน ทง A และ B สวนผรบคอหม B มแอนตบอด a สามารถจบกลมตกตะกอนกบแอนตเจน A ได
ถาผรบมหมเลอด O จะรบเลอดไดเฉพาะหม O เทานน เพราะหม O มแอนตบอด ทง a และ b ซงจะตรงกบแอนตเจนของหม A ,B และ AB จงรบเลอดหมอนไมได