AERIO 19

ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

ΜΥΤΙΛΗΝΑΙOΣ: ΧΤΙΖΕΙ ΤO ΠΡΩΤO ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΔΙΩΤΙΚO UTILITYΙδιωτική ΔΕΗ και ΔΕΠΑ δημιουργεί ο Όμιλος

ANANEΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΚΑΥΣΙΜΑ - ΥΓΡΑΕΡΙO - ΘΕΡΜΑΝΣΗ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ

07

Νοέμβριος / Δεκέμβριος Τεύχος 19

Τιμή 5 ευρώ

«FAST TRACK»Η νέα επενδυτική μόδα και στην ενέργεια

ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ ΑΓOΡΑ ΤOΥ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΗ επόμενη μέρα για ΔΕΗ και επενδυτές με το ΔΝΤ

H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓOΡΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ «ΠΑΤΑΕΙ ΓΚΑΖΙ»Συνέντευξη Dieter Schmitt, Πρ. της Conergy Ελλάδος

ΔΑΣΙΚOΙ ΧΑΡΤΕΣ: ΕΠΙΤΕΛOΥΣ ΤΕΛOΣ ΣΤΗΝ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑ;Νέα βάση στην υλοποίηση επενδύσεων ενέργειας

ΔΕΠΑ: ΤO«ΑΝOΙΓΜΑ» ΤΗΣ ΑΓOΡΑΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤO ΑΕΡΙOOι προκλήσεις στη νέα αγορά φυσικού αερίου

ΠΥΡΗΝΙΚΗ: O ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑΤι νεότερο με τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων;

05

06 10

08 16

ΔΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON KΩΔΙΚOΣ: 8262

ΕΤOΣ 3o, ΤΕΥΧOΣ 19o Νοέμβριος 2010

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Σύμβουλος έκδοσης Γιώργος Στουραΐτης

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου

Art direction A.L.L. designers [email protected]

Αρχισυντάκτρια Ευαγγελία Λαμπάκου

Συνεργάτες Ευαγγελία Παναγοπούλου Χάρης Φλουδόπουλος Γιώργος Παυλόπουλος Λίλυ Κουκουβιτάκη

Τιμή τεύχους 5 ευρώ Συνδρομές (6 τευχη) Ετήσια εσωτερικού: 30 ευρώ Ετήσια εξωτερικού: 50 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581 Ειδικές Εκδόσεις: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

[email protected] www.gasandelectricity.gr

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

2

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚ∆

OΤΗ

∆ΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΠΑΡ

ΑΛΕΙ

ΠOΜ

ΕΝΑ

«FAS

T TR

ACK»

: Η Ν

ΕΑ Ε

ΠΕΝ

∆ΥΤ

ΙΚΗ

ΜO∆

Α ΚΑ

Ι ΣΤΗ

Ν Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Η Ε

ΛΛΗ

ΝΙΚ

Η Α

ΓOΡΑ

ΦΩ

ΤOΒO

ΛΤΑΪ

ΚΩΝ

«Π

ΑΤΑΕ

Ι ΓΚΑ

ΖΙ»

ΕΝΤΕ

ΙΝΕΤ

ΑΙ Η

ΜΑΧ

Η Σ

ΤΗ Λ

ΙΑΝ

ΙΚΗ

ΑΓO

ΡΑ Τ

OΥ Η

ΛΕΚΤ

ΡΙΣΜ

OΥ

ΜΥΤ

ΙΛΗ

ΝΑΙ

OΣ: Χ

ΤΙΖΕ

Ι ΤO

ΠΡΩ

ΤO Ε

ΛΛΗ

ΝΙΚ

O Ι∆

ΙΩΤΙ

ΚO U

TILI

TY

∆ΕΠ

Α: Τ

O «Α

ΝOΙΓ

ΜΑ»

ΤΗΣ

ΑΓO

ΡΑΣ

ΑΛΛΑ

ΖΕΙ Τ

Α ΠΑ

ΝΤΑ

ΣΤO

ΑΕΡΙ

O

∆ΕΗ

ΑΝ

ΑΝΕΩ

ΣΙΜ

ΕΣ: Ν

ΕO B

USI

NES

S PL

AN &

ΕΠ

ΕΝ∆

ΥΣΕΙ

Σ 2

∆ΙΣ

.

∆ΑΣ

ΙΚOΙ

ΧΑΡ

ΤΕΣ:

ΕΠ

ΙΤΕΛ

OΥΣ

ΤΕΛO

Σ ΣΤ

ΗΝ

ΑΥΘ

ΑΙΡΕ

ΣΙΑ;

ΤΑ Ε

ΡΩΤΗ

ΜΑΤ

ΙΚΑ

ΤΗΣ

ΚΑΤΑ

ΝOΜ

ΗΣ

ΑΠΕ

ΑΠO

ΤO Υ

ΠΕΚ

Α

ΚΛOΙ

OΣ Γ

ΙΑ Τ

ΙΣ Α

ΠΕ

Η Χ

ΡΗΜ

ΑΤO∆

OΤΗ

ΣΗ &

O A

NΑΠ

ΤΥΞΙ

ΑΚOΣ

Περιεχόµενα

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

3

ΠΑΓ

ΚOΣΜ

ΙOΙ Η

ΓΕΤΕ

Σ ΣΤ

Α Φ

ΩΤO

ΒOΛΤ

ΑΪΚΑ

ΕΠ

ΕΝ∆

ΥOΥΝ

ΕΛΛ

ΗΝΙ

ΚΑ

V112

-3.0

MW

: NEA

AN

EMOΓ

ΕΝΝ

ΗΤΡ

ΙΑ Α

ΠO

TH V

ESTA

S

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΗ Α

ΙΓΑΙ

OΥ: Ν

ΕΕΣ

ΓΕΩ

ΤΡΗΣ

ΕΙΣ

ΣΕ Ε

ΛΛΑ∆

Α ΚΑ

Ι ΑΙΓ

ΥΠΤO

ΠΥΡ

ΗΝ

ΙΚΗ

: O Χ

ΑΡΤΗ

Σ ΤΩ

Ν Υ

ΠΕΡ

∆ΥΝ

ΑΜΕΩ

Ν Κ

ΑΙ Τ

Α ∆

ΙΛΗ

ΜΜ

ΑΤΑ

«ΕΞO

ΙΚOΝ

OΜΗ

ΣΗ Κ

ΑΤ’ O

ΙΚOΝ

» ΤΩ

ΡΑ Μ

Ε 60

0 ΕΚ

ΑΤ. Ε

ΥΡΩ

ΤΑ Ν

ΕΑ Τ

ΙΜOΛ

OΓΙΑ

ΕΓΚ

ΑΙΝΙ

ΑΖΕΙ

Η ∆

ΕΗ Α

ΠO Τ

Η ΝΕ

Α ΧΡ

OΝΙΑ

ΚOΙΝ

ΩΝ

ΙΚO

ΤΙΜ

OΛOΓ

ΙO Σ

Ε ΕΥ

ΠΑΘ

ΕΙΣ

OΜΑ∆

ΕΣ Π

ΡOΣΦ

ΕΡΕΙ

Η ∆

ΕΗ

ΑΝO∆

ΙΚΗ

ΠOΡ

ΕΙΑ

ΣΤΗ

Ν Ε

ΛΛΗ

ΝΙΚ

Η Α

ΝΑΚ

ΥΚΛΩ

ΣΗ

ΤO Χ

ΡΗΜ

ΑΤΙΣ

ΤΗΡΙ

O ΤΗ

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

MIT

SUBI

SHI i

-MiE

V: E

TOIM

OI Γ

ΙΑ Ν

Α...

ΜΠ

ΕΙΤΕ

ΣΤΗ

Ν Π

ΡΙΖΑ

;

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

ΚOΥΠ

OΝΙ Σ

ΥΝ∆

ΡOΜ

ΗΣ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

4 ΤΑ ΝOΜOΣΧΕ∆ΙΑ, OΙ ΠΡOΣ∆OΚΙΕΣ ΚΑΙ OΙ ΕΠΕΝ∆ΥΤΕΣ

Σηµείωµα του εκδότηEditorial

Σειρά νοµοσχεδίων και µεταρρυθµίσεων λαµβάνουν χώρα το τελευταίο διάστηµα στη χώρα µας: νοµοσχέδιο «fast track» επενδύσεων, νέος αναπτυξιακός νόµος, αναθεώρηση των συµπράξεων µε ιδιώτες, σχέδιο αναδιάρθρωσης ΑΤE, πόρισµα για τις κρατικές τράπεζες, φορολογικό νοµοσχέδιο και απελευθέρωση αγοράς υπηρεσιών, είναι µερικά µόνο από τα τρέχοντα ζητήµατα, καθώς είµαστε σε πολλά ήδη εκπρόθεσµοι βάσει Μνηµονίου.

Ειδικά το «fast track» έχει δηµιουργήσει µεγάλες προσδοκίες εν µέσω επενδυτικής άπνοιας. Ωστόσο, κάποιοι που έχουν γνώση τονίζουν ότι οι προσδοκίες πρέπει να είναι µάλλον περιορισµένες. O στόχος είναι να έρθουν εντός του 2011 µία µε δύο µεγάλες επενδύσεις και πέντε µε επτά τα επόµενα χρόνια. ∆ηλαδή, τα κεφάλαια ακόµη και µε τη «γρήγορη» διαδικασία που προβλέπεται για την παροχή αδειών έγκρισης και διενέργειας διαγωνισµών ανάθεσης, θα έρθουν σταδιακά τα επόµενα χρόνια και το βασικό άµεσο όφελός τους θα είναι κατά κύριο λόγο… ψυχολογικό.

Oυσιαστικά θα δείχνουν, αν γίνουν εφικτές οι συµφωνίες, ότι η Ελλάδα µπορεί να γίνει πόλος έλξης άµεσων ξένων επενδύσεων παρά τα -υπαρκτά ακόµη- προβλήµατα γραφειοκρατίας, διαφθοράς και αναβλητικότητας. Τα προβλήµατα γίνονται φανερά στα υπόλοιπα εργαλεία προσέλκυσης και διενέργειας επενδύσεων που έχουν προαναγγελθεί: Παραδείγµατος χάριν, το «fast track» Νο.2 που εξετάζει τις ξένες επενδύσεις που εδώ και χρόνια παραµένουν καθηλωµένες στα γρανάζια της γραφειοκρατίας (η αξία τους υπολογίζεται σε 15 - 25 δισ. ευρώ, σύµφωνα µε κατά καιρούς αναφορές που έχουν γίνει).

Το ζήτηµα ήρθε στην επικαιρότητα την προηγούµενη άνοιξη, ύστερα από εξαγγελίες της τότε αρµόδιας υπουργού Λούκας Κατσέλη, ενώ σύµφωνα µε πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας Χάρη Παµπούκη, βρίσκεται υπό τη δικαιοδοσία του αντιπροέδρου Θεόδωρου Πάγκαλου στο πλαίσιο σχετικής διυπουργικής Επιτροπής που θα «τρέχει» παράλληλα.

Αξιοσημείωτα κονδύλια που θα ανέρχονται σε 1 τρισ. ευρώ πρόκειται να επενδύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρισμού, αλλά και για την επίτευξη των στόχων της ενεργειακής αποδοτικότητας. Oι επενδύσεις αναλύονται σε ειδική έκθεση που εκπονήθηκε από τον αρμόδιο Επίτροπο Γ. Όττινγκερ, ο οποίος εστιάζει στους τρόπους με τους οποίους η Ευρώπη θα μπορέσει να ανταποκριθεί στον τριπλό ενεργειακό στόχο για το 2020: τη μείωση των εκπομπών ρύπων, την κάλυψη σε ποσοστό 20% των ενεργειακών αναγκών από ΑΠΕ και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού σε ποσοστό 20%. Για να γίνουν αυτά, όπως αναφέρει η έκθεση, θα πρέπει η ΕΕ να προχωρήσει σε εκτεταμένες επενδύσεις στα δίκτυα μεταφοράς, ώστε αυτά να μπορούν να υποδεχθούν σημαντικές εισροές ανανεώσιμης ενέργειας.Παρά τις προσπάθειες για εξοικονόμηση ενεργειακής κατανάλωσης, η ζήτηση για φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό αναμένεται να αυξηθεί. Η ηλεκτροπαραγωγή αναμένεται να αυξηθεί κατά 23% στις 4,073 TWh το 2030, ενώ θα απαιτηθούν επενδύσεις κατασκευής ή αναβάθμισης σε 50 χιλιάδες χιλιόμετρα δικτύων μεταφοράς.Ταυτόχρονα, θα απαιτηθούν τεράστιες επενδύσεις για επεμβάσεις ενεργειακής αποδοτικότητας σε πεπαλαιωμένα κτήρια.

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

EΕ: Επενδύσεις 1 τρισ. ευρώ σε ηλεκτρισμό και εξοικονόμηση

Υποχωρεί σταδιακά ο επενδυτικός πυρετός που επικράτησε στην ελληνική ύπαιθρο με τα φωτοβολταϊκά για αγρότες. Μέχρι τις αρχές Oκτωβρίου ο αριθμός των αιτήσεων διαμορφώθηκε στις 6.000. Η τάση κατάθεσης φακέλων στη ΔΕΗ δείχνει να εξασθενεί, ενώ αρκετοί συσχετίζουν το γεγονός με τη δυσκολία των τραπεζικών ιδρυμάτων να χρηματοδοτήσουν με την επιθυμητή ταχύτητα τα έργα. Επιπλέον, τα περιφερειακά γραφεία της ΔΕΗ που παραλαμβάνουν τις αιτήσεις δεν δίνουν πλέον προτεραιότητα σε αυτές σε σχέση με τις υπόλοιπες αιτήσεις φωτοβολταϊκών όπως συνέβαινε τους πρώτους μήνες ενεργοποίησης του προγράμματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι με την Υπουργική Απόφαση περί κατανομής του εθνικού στόχου για τις ΑΠΕ, οι επαγγελματίες αγρότες έχουν «κλειδωμένα» 500 MW φωτοβολταϊκών που πρέπει να έχουν εγκατασταθεί μέχρι το 2014 και επιπλέον 250 MW που πρέπει να έχουν εγκατασταθεί μέχρι το 2020. Ως εκ τούτου, οι 6.000 αιτήσεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε 600 MW, βρίσκονται κοντά στο όριο των 500 MW, δεδομένου ότι, όπως εκτιμούν παράγοντες του χώρου, μια σειρά αιτήσεων δεν θα μπορέσει ποτέ να υλοποιηθεί λόγω προβλημάτων που θα συναντήσει στην πορεία.

«Βήμα σημειωτόν» στα φωτοβολταϊκά για τους αγρότες

02Τίτλοι τέλους για την επένδυση στον Αστακό από το ΚατάρΑποσύρονται τελικά οι κρατικές εταιρείες του Κατάρ, Qatar Petroleum International και Qatar Electricity Water Company, από το έργο στον Αστακό, διότι έκριναν ότι δεν είναι βιώσιμη η επένδυση.Oι διαφωνίες που προέκυψαν μεταξύ των επιχειρηματιών από το Κατάρ και των Ιταλών για την τιμή διάθεσης του αερίου φέρεται να ήταν οι λόγοι της αποχώρησης των πρώτων από την επένδυση στην Αιτωλοακαρνανία. Όμως, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, η συμφωνία ήταν ιδιωτική και σε αυτήν δεν εμπεριέχεται το Μνημόνιο Επενδυτικής Συνεργασίας των δύο χωρών. Ανεξάρτητα δηλαδή από την τύχη του Αστακού, οι επενδύσεις των Καταριανών, σύμφωνα με την κυβέρνηση, θα συνεχιστούν.Oι επενδυτές της Rosebud έριξαν το φταίξιμο στους Λιβανέζους της S&K κατηγορώντας τους ότι ζητούσαν παράλογες εκπτώσεις επί της τιμής του αερίου, ενώ ο υπουργός Επικρατείας κ. Χάρη Παμπούκης, προσερχόμενος στη Βουλή, σχολίασε: «Είμαι ιδιαίτερα οργισμένος, αλλά παρασυρθήκαμε καθώς είχαμε να κάνουμε με δύο πολύ σημαντικές εταιρείες με διεθνές κύρος, κάτι ωστόσο που δεν αποδείχθηκε στην πράξη. Δεν το πιστεύω τέτοιο ρεσιτάλ μη σοβαρότητας από τις εταιρείες της κοινοπραξίας».

Με μια νέα διαδικτυακή εφαρμογή (www.wwf.gr /ilios), η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάδος δίνει τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να μάθει με ακρίβεια το κόστος κτήσης και τα μεγάλα οικονομικά οφέλη που μπορεί να έχει από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στην κατοικία του. Από την 1η Ιουλίου 2009 έχει μπει σε εφαρμογή το πρόγραμμα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων στις στέγες των κτηρίων, για την παραγωγή ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας. Με το πρόγραμμα αυτό παρέχονται ουσιαστικά κίνητρα, με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης της παραγόμενης ηλιακής κιλοβατώρας, για τη διείσδυση των ΑΠΕ στην καθημερινή ζωή των πολιτών και την αύξηση του ποσοστού ενέργειας που παράγεται από τον ήλιο σε εθνικό επίπεδο. Το πρόγραμμα της WWF Ελλάδος μπορεί να βοηθήσει τον κάθε πολίτη προσωπικά να υπολογίσει:• Την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στη στέγη του συγκεκριμένου κτηρίου στο οποίο κατοικεί. • Το κόστος της επένδυσης, καθώς και τον χρόνο αποπληρωμής της. • Την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανάλογα με συγκεκριμένους παράγοντες, όπως η επιφάνεια εγκατάστασης, ο προσανατολισμός της στέγης, η κλίση, η θέση των γειτονικών κτηρίων κ.λπ. • Το οικονομικό όφελος από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσα στον χρόνο. • Το περιβαλλοντικό όφελος από τη παραγωγή καθαρής ενέργειας.

Υπολογίστε τα κέρδη από τα φωτοβολταϊκά στις στέγες κατοικιών

7

«Oυδεμία μείωση στον λογαριασμό ρεύματος των οικιακών και μικρών εμπορικών καταναλωτών επιτυγχάνεται από την τοποθέτηση συσκευών που διαφημίζονται στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο, ότι επιτυγχάνουν εξοικονόμηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και μείωση στον λογαριασμό ρεύματος μέχρι και 45%».Αυτό αναφέρεται σε έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, στην οποία υποβλήθηκε σχετικό ερώτημα. Εν συνεχεία το ερώτημα παραπέμφθηκε στη ΔΕΗ, από την απάντηση της οποίας προκύπτει ότι δεν υπάρχει όφελος για τους μικρούς καταναλωτές από την εγκατάσταση των συσκευών αυτών.Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, η εξοικονόμηση ενέργειας από την εγκατάσταση των συσκευών αυτών επιτυγχάνεται μέσω της βελτίωσης του συντελεστή ισχύος, μέγεθος το οποίο αφενός δεν μπορεί να μετρηθεί από τα «ρολόγια» που είναι εγκατεστημένα στη συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών, αφετέρου για τους μικρούς καταναλωτές δεν ξεπερνά το 1%. Αντίθετα, η τεχνολογία αυτή έχει ως αποτέλεσμα να οδηγεί σε εξοικονόμηση ενέργειας για τους μεγάλους καταναλωτές (επαγγελματικά - βιομηχανικά τιμολόγια). Η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή αναφέρει στο ίδιο έγγραφο ότι «οι ανωτέρω ισχυρισμοί κατά την προώθηση των συγκεκριμένων προϊόντων αποτελούν παράβαση των άρθρων περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών του νόμου 2251/94» και ζητά να ληφθούν μέτρα για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των καταναλωτών.

Προειδοποίηση για τις συσκευές εξοικονόμησης

Με ανάκληση αδείας την εταιρεία Verbund-Energa, που άνοιξε πρώτη πριν από έναν χρόνο τον ανταγωνισμό στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού, προειδοποιεί η PAE, καθώς διαπιστώνει ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές της εταιρείας προς τον ΔEΣMHE ανέρχονται στο ποσό των 4,859 εκατ. ευρώ. Το ποσό αφορά χρεώσεις για Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ), τις οποίες η Verbund εισπράττει από τους καταναλωτές-πελάτες της, αλλά δεν αποδίδει στον ΔEΣMHE και σε χρεώσεις του Μεταβατικού Μηχανισμού Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος, που βάσει του κώδικα συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας υποχρεούνται να καταβάλλουν οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας. H εξέλιξη αυτή δεν αιφνιδιάζει την αγορά, η οποία έχει προεξοφλήσει εδώ και αρκετούς μήνες τα προβλήματα του μοντέλου «ανοίγματος» της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού, που στηρίχτηκε στη χαμηλή Oριακή Τιμή Συστήματος (OΤΣ) και στα ρυθμιζόμενα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος της ΔEH. Σε μια προσπάθεια να αντεπεξέλθει οικονομικά, η εταιρεία κήρυξε «στάση πληρωμών» στον ΔEΣMHE, παρακρατώντας τα ποσά που χρέωνε στους καταναλωτές της για YKΩ, αλλά και σε μια σειρά άλλων υποχρεώσεων. Για το θέμα αυτό η Verbund βρίσκεται πλέον σε δικαστική διαμάχη με τον ΔEΣMHE.

Με ανάκληση αδείας απειλεί τη Verbundη ΡΑΕ λόγω χρεών

8

Έως τις 30 Νοεμβρίου θα διαρκέσει η δεύτερη φάση του προγράμματος χρηματοδότησης εγκατάστασης της θέρμανσης από την Επιχείρηση Παροχής Αερίου Αττικής (ΕΠΑ Αττικής). Στα πλαίσια της φάσης αυτής του προγράμματος, η εταιρεία αναλαμβάνει την απευθείας χρηματοδότηση του κόστους κατασκευής της εγκατάστασης θέρμανσης φυσικού αερίου σε μεγάλες πολυκατοικίες, ενώ προσφέρει έκπτωση 100% στα τέλη σύνδεσης, δηλαδή έκπτωση στα 775 ευρώ που χρειάζονται. Oι καταναλωτές που πληρούν τις προϋποθέσεις έχουν τη δυνατότητα να συνδεθούν με το φυσικό αέριο χωρίς να πληρώσουν αρχικά κανένα ποσό για την εγκατάσταση θέρμανσης. Oι συνδρομητές μπορούν να αποπληρώσουν το κόστος της εγκατάστασης θέρμανσης σταδιακά, σε τρία ή πέντε χρόνια σε ισόποσες διμηνιαίες δόσεις (18 ή 30 δόσεις), πληρωτέες μέσω των λογαριασμών κατανάλωσης φυσικού αερίου με επιτόκιο 5,8 και 6% για αποπληρωμή σε τρία και πέντε χρόνια αντιστοίχως. Να υπογραμμίσουμε εδώ ότι στο διάστημα αποπληρωμής το ποσό της χρηματοδότησης που θα πληρώνει κάθε διαμέρισμα (της τάξεως των 10 ευρώ τον μήνα) είναι σχεδόν ίσο με το ποσό που θα εξοικονομεί από τη χρήση του φυσικού αερίου έναντι του πετρελαίου θέρμανσης, ενώ η χρηματοδότηση θα γίνεται απευθείας με την ΕΠΑ Αττικής.

ΕΠΑ Αττικής: Έκπτωση 100% στα τέλη σύνδεσης

ΔΕΗ: Νέες θυγατρικές για τη διανομή και τη μεταφορά ενέργειαςΤη σύσταση μιας νέας θυγατρικής για τη διανομή ηλεκτρισμού προβλέπει το μοντέλο ΙΤO (Independent Transmission Operator) που εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της επιχείρησης, στο πλαίσιο της υιοθέτησης της Oδηγίας 72 του 2009 από τη χώρα μας. Επίσης, προβλέπεται και η δημιουργία δεύτερης θυγατρικής για τον τομέα της μεταφοράς.Πρόκειται για δύο θυγατρικές που θα ανήκουν κατά 100% στην κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού και στη μεν εταιρεία της μεταφοράς θα περάσουν περί τους 1.700 εργαζομένους, στη δε εταιρεία της διανομής περί τους 8.000 μαζί με τα δίκτυα μέσης και χαμηλής τάσης. Η ΔΕΗ θα αποχωρήσει από το μετοχικό κεφάλαιο του ΔΕΣΜΗΕ, ο οποίος θα ανήκει κατά 100% στο Δημόσιο και θα διαχειρίζεται το δίκτυο μεταφοράς το οποίο θα είναι κυριότητας ΔΕΗ. Σημειώνεται εδώ ότι οι ιδιώτες παραγωγοί ηλεκτρισμού ζητούν ποσοστιαία συμμετοχή στον Διαχειριστή. Το συγκεκριμένο μοντέλο, γνωστό ως ΙΤO (Independent Transmission Operator), είναι ένα από τα 3 που έχουν υιοθετηθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου -τα άλλα δύο είναι εκείνο του πλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισμού των δικτύων από τις καθετοποιημένες εταιρείες και το ISO (Independent System Operator) με πιο ισχυρό διαχειριστή- και το οποίο έχει υποστηριχθεί από άλλες 7 ευρωπαϊκές χώρες.

Oμαλά ξεκίνησε η διανομή του πετρελαίου θέρμανσης προς τα νοικοκυριά, καθώς οι εκπρόσωποι της Oμοσπονδίας Βενζινοπωλών Ελλάδος (OΒΕ) κατέληξαν σε συμφωνία με τον υφυπουργό Oικονομικών κ. Δημήτρη Κουσελά. Βάσει της συμφωνίας, έως το τέλος του χρόνου το σύστημα επιστροφών του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ)θα εφαρμόζεται ως έχει, ενώ από την 01/01/2011, με νομοθετική ρύθμιση οι βενζινοπώλες θα απαλλάσσονται από τη προκαταβολή του φόρου.Υπό το βάρος των έντονων αντιδράσεων των πρατηριούχων, το οικονομικό επιτελείο επέλεξε να κάνει δύο βήματα πίσω σε ό,τι αφορά το θέμα του πετρελαίου θέρμανσης. Επιπλέον το υπουργείο αποφάσισε ότι θα διατηρηθεί το σύστημα πλήρους καταγραφής των στοιχείων όσων αγοράζουν και παραλαμβάνουν το πετρέλαιο, δηλαδή των διαχειριστών, αλλά θα σταματήσει η εξίσωση του ΕΦΚ για τους βενζινοπώλες. Δηλαδή, οι πρατηριούχοι δεν θα πληρώνουν πλέον το πετρέλαιο θέρμανσης όσο το κίνησης, αλλά με τον μειωμένο φόρο! Αυτό σημαίνει ότι εγκαταλείπεται η προσπάθεια καταπολέμησης του λαθρεμπορίου, καθώς εκτιμάται ότι η καταγραφή των στοιχείων του αγοραστή του καυσίμου δεν προσφέρει τίποτα σε αυτήν την κατεύθυνση. Oύτε το σύστημα «Ήφαιστος» είναι το απόλυτα επιτυχημένο για αυτόν το σκοπό, αποτελούσε όμως μια καλή αρχή.

Πετρέλαιο θέρμανσης: Τέλος στον ενιαίο φόρο κατανάλωσης

9Νέο θεσμικό πλαίσιο για ανακύκλωση μπαταριών

Αρχή σε Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης από Ιανουάριο 2011Από τις 9 Ιανουαρίου αρχίζει η επιβολή των λεγόμενων «πράσινων τελών», μέσα από την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) των κτηρίων από τους ενεργειακούς επιθεωρητές, που εντάσσονται σε σχετικό μητρώο. Το ΠΕΑ θα εκδίδεται για κάθε κτήριο προς πώληση ή/και ενοικίαση. Το κόστος του πιστοποιητικού θα είναι ένα ευρώ για κάθε τετραγωνικό μέτρο.Για την έκδοση του ΠΕΑ προαπαιτείται εκπόνηση της Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης, ενώ για τη μελέτη απαιτούνται λογισμικό αλλά και τεχνικές οδηγίες του ΤΕΕ, που διαθέσιμα στην ηλεκτρονική του σελίδα www.tee.gr.Ήδη από την 1η Oκτωβρίου τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) για την έκδοση οικοδομικών αδειών, ενώ από την ίδια ημερομηνία είναι υποχρεωτική για την έκδοση οικοδομικής άδειας σε νέα κτήρια ή σε παλαιά που ανακαινίζονται ριζικά, η υποβολή στις πολεοδομικές υπηρεσίες της Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίου, ενώ θα τηρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης ώστε να εντάσσονται τουλάχιστον στη Β’ ενεργειακή κατηγορία τα κτήρια. Θα υποβάλλεται επίσης και η Μελέτη Τεχνικής, Περιβαλλοντικής και Oικονομικής Σκοπιμότητας που θα τη συνοδεύει. Εν τω μεταξύ άρχισε και η υποβολή αιτήσεων για όσους μηχανικούς επιθυμούν να αποκτήσουν την Προσωρινή Άδεια του Ενεργειακού Επιθεωρητή του ΥΠΕΚΑ.

Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που ορίζει το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων ηλεκτρικών στηλών (μπαταριών) και συσσωρευτών στη χώρα μας, υπέγραψαν η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Τίνα Μπιρμπίλη και ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή της Υπουργικής Απόφασης είναι ο Εθνικός Oργανισμός Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕOΕΔΣΑΠ). Τα βασικά σημεία του σχεδίου ΚΥΑ είναι τα εξής:• Καθορίζονται απαιτήσεις για την επεξεργασία και ανακύκλωση των αποβλήτων ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, καθώς και ελάχιστες αποδόσεις ανακύκλωσης.• Oρίζονται στόχοι συλλογής για τις ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές 25% για το έτος 2012 και 45% για το έτος 2016, και συγκεκριμενοποιείται ο τρόπος υπολογισμού του ποσοστού συλλογής.• Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την απαγόρευση διάθεσης στην αγορά ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών όταν δεν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.• Προβλέπεται υποχρεωτική καταγραφή των παραγωγών σε μητρώο το οποίο τηρεί ο ΕOΕΔΣΑΠ.• Απαγορεύεται η διάθεση σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης αποβλήτων ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών βιομηχανίας και αυτοκινήτων.

Την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας προς τη Μεγαλόπολη προωθεί ο ΔΕΣΦΑ με την προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού. Η κατασκευή του αγωγού μεταφοράς υψηλής πίεσης συνολικού μήκους 159 χλμ. που ξεκινά από τους Αγίους Θεοδώρους του νομού Κορινθίας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τροφοδοσία με το πλέον καθαρό συμβατικό καύσιμο των μεγαλύτερων πόλεων της βορειοανατολικής και κεντρικής Πελοποννήσου, καθώς θα διέρχεται από την ευρύτερη περιοχή της Κορίνθου, του Άργους, του Ναυπλίου, της Τρίπολης και της Μεγαλόπολης.Η κατασκευή του έργου προβλέπεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2011 και να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2012, προκειμένου να είναι εφικτή η έναρξη λειτουργίας του εργοστασίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη με φυσικό αέριο. O προϋπολογισμός του έργου είναι 130 εκατομμύρια ευρώ και έχει αποφασισθεί η ένταξή του στο ΕΣΠΑ. Η υπόλοιπη επένδυση θα χρηματοδοτηθεί από ίδια και ξένα κεφάλαια του ΔΕΣΦΑ.Το έργο σχεδιάστηκε με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι εφικτή η μελλοντική επέκταση του δικτύου αγωγού στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου (περιοχές Πάτρας, Καλαμάτας, Σπάρτης), με προοπτική να ολοκληρωθεί γεωγραφικά το χερσαίο Σύστημα Υψηλής Πίεσης και στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, σε μία εξέλιξη προφανούς αναπτυξιακής σημασίας για την περιοχή.

Στα σκαριά ο αγωγός αερίου Κορινθίας προς Μεγαλόπολη

9

10

00???Του ???

10

Μία υψηλού βαθμού απόδοσης ηλιακή εγκατάσταση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας παραδίδει -σε χρόνο-ρεκόρ τεσσάρων μόλις μηνών - η ΑΒΒ στην Ισπανία με τεχνικές ταχείας κατασκευής. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 13 MW, το οποίο θα παράγει 15% περίπου περισσότερη ενέργεια από άλλες παρόμοιες εγκαταστάσεις, γεγονός που το καθιστά το πιο παραγωγικό και ενεργειακά αποδοτικό φωτοβολταϊκό πάρκο που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα.Η σχεδίαση του εν λόγω πάρκου θα ενισχύσει το δυναμικό μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Ευρώπη, την Gestamp Solar, με μία ολοκληρωμένη, μεγάλης κλίμακας φωτοβολταϊκή μονάδα παραγωγής ενέργειας που θα ξεκινήσει την παραγωγή της τέσσερις μόλις μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.Σήμερα το έργο, τοποθετημένο κοντά στην πόλη La Robla στη βορειοδυτική Ισπανία, βρίσκεται λίγα μόλις στάδια πριν από την ολοκλήρωσή του. Η ηλεκτρική ισχύς της μονάδας, καθαρή από εκπομπές ρύπων, θα αγγίζει έως και τα 13,3 ΜW, αποτρέποντας έτσι την παραγωγή 11.500 τόνων εκπομπών CO2 ετησίως.Περισσότερα από 60.000 φωτοβολταϊκά πλαίσια έχουν εγκατασταθεί σε μια έκταση 45 εκταρίων, η οποία βρίσκεται 1.000 περίπου μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπου τα επίπεδα της ηλιακής ακτινοβολίας και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος είναι τα βέλτιστα. Η παραγωγή αναμένεται να φτάσει την πλήρη δυναμικότητά της μέχρι το τέλος του Αυγούστου.Αυτή είναι η πλέον πρόσφατη

εφαρμογή της μοναδικής σχεδιαστικής φιλοσοφίας της ΑΒΒ. Συνδυάζει λύσεις προσαρμοσμένες στις ειδικές συνθήκες του έργου, την ταχεία, με το κλειδί στο χέρι, παράδοσή του και τεχνολογίες βελτιστοποίησης, ώστε οι μονάδες της να παράγουν 15% περίπου περισσότερη ενέργεια από άλλες παρόμοιες εγκαταστάσεις.Στην ταχεία παράδοση συμβάλλει τόσο η δοκιμασμένη φιλοσοφία της ΑΒΒ που χρησιμοποιεί προσυναρμολογημένες και εργοστασιακά δοκιμασμένες ενότητες ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, όσο και η τεχνογνωσία της στην εκτέλεση των έργων. Η σχεδιαστική φαρέτρα της ΑΒΒ περιλαμβάνει ισχυρά εργαλεία που επιλέγουν τον καλύτερο τύπο φωτοβολταϊκών πλαισίων και λύσεις που λαμβάνουν υπόψη τις λεπτές διαφοροποιήσεις του υψομέτρου και του κλίματος μιας συγκεκριμένης περιοχής. Επιπλέον, η ΑΒΒ επιλέγει με τέτοιον τρόπο τον εξοπλισμό ισχύος και αυτοματισμού, ώστε να μεγιστοποιείται η παραγωγικότητα και να ελαχιστοποιούνται οι απώλειες ισχύος. Oι επιλογές αυτές περιλαμβάνουν υψηλής απόδοσης μετατροπείς, αξιόπιστους μετασχηματιστές ξηρού τύπου και συστήματα ελέγχου εξειδικευμένης σχεδίασης.Η ΑΒΒ έχει πρόσφατα παραδώσει μια σειρά έργων ισχύος και αυτοματισμού για μεγάλης κλίμακας φωτοβολταϊκές και θερμοηλιακές εγκαταστάσεις, καθώς και για μονάδες συνδυασμένου κύκλου με ενσωματωμένες μονάδες ηλιακής ενέργειας.

Σε χρόνο - ρεκόρ φωτοβολταϊκό 13 MW υψηλού βαθμού απόδοσηςστην Ισπανία μόνον από την ΑΒΒ

Συνδέθηκε και επισήμως το ηλεκτρικό σύστημα της Τουρκίας με το ενεργειακό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).Το Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010, πραγματοποιήθηκε η σύνδεση και θέση σε δοκιμαστική παράλληλη λειτουργία του τουρκικού ηλεκτρικού συστήματος με το ευρωπαϊκό, μέσω γραμμών υπερυψηλής τάσεως από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του ΔΕΣΜΗΕ. Η δοκιμαστική περίοδος θα διαρκέσει 12 μήνες και περιλαμβάνει αρχική φάση ενός μήνα χωρίς εμπορικές ανταλλαγές και δεύτερη φάση, εφόσον αξιολογηθούν θετικά τα πρώτα λειτουργικά αποτελέσματα, με εμπορικές ανταλλαγές.Η σύνδεση αποτελεί σημαντική επέκταση του ευρωπαϊκού ηλεκτρικού συστήματος προς τα ανατολικά, μέσω της χώρας μας και οδηγεί σε ένα ενιαίο ηλεκτρικό δίκτυο που εκτείνεται από τις ακτές του Ατλαντικού μέχρι τη Μέση Ανατολή. Η επιτυχής πραγματοποίηση της σύνδεσης απαίτησε την εκπόνηση σημαντικών και εξαιρετικά σύνθετων μελετών δυναμικής και στατικής ευστάθειας, καθώς και την εφαρμογή εκτεταμένων βελτιώσεων στο τουρκικό σύστημα.Όπως σημειώνει ο ΔΕΣΜΗΕ, η ελληνική πλευρά έπαιξε ιδιαιτέρα σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της σύνδεσης με την κατασκευή γραμμών υπερυψηλής τάσεως μήκους 200 χλμ. στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη από τη ΔΕΗ ΑΕ, και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς την τουρκική πλευρά.

ΔΕΣΜΗΕ: Η Τουρκία τώρα στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα

12Εντυπωσιακά τα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου «Ταμάρ» και «Λεβιάθαν» μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ

για δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων και σε ρωσικές εταιρείες, για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης».Η ισραηλινή εταιρεία έχει option για το 30% των δικαιωμάτων, που σήμερα έχουν παραχωρηθεί στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy. Από την άλλη, Delek και Noble ήδη συνεργάζονται στις έρευνες στο γιγαντιαίο πιθανό κοίτασμα αερίου «Λεβιάθαν», έχοντας συνολικά 22 άδειες έρευνας στο Ισραήλ. Η Noble έχει λάβει δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης από την κυπριακή κυβέρνηση το 2008, για ένα σημείο. Ωστόσο η συγκεκριμένη παραχώρηση παρουσιάζει, σύμφωνα με τον CEO της Delek, εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς αφορά μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή από τα περιορισμένα 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα των παραχωρήσεων στο Ισραήλ. Όσον αφορά την εξαγωγή του αερίου, αυτό θα μπορούσε να γίνει με δύο τρόπους: είτε με αγωγό είτε ως LNG, ωστόσο το Ισραήλ δεν αναμένεται να έχει εγκαταστάσεις υγροποίησης, πριν από το 2014. Είναι πάντως σίγουρο ότι μετά την ανακάλυψη στις αρχές του έτους δύο υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ, στην Ανατολική Μεσόγειο διαμορφώνεται ένα νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, με τη Μεγαλόνησο να αναβαθμίζεται στο διεθνές ενεργειακό προσκήνιο.

Μεγαλύτερη των αρχικών εκτιμήσεων είναι η δεξαμενή πετρελαίου και φυσικού αερίου στον βυθό ανάμεσα στην Πάφο και τη Λεμεσό, όπως έδειξαν οι υποθαλάσσιες έρευνες της αμερικανικής Noble Energy. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κοιτάσματα αυτά επαρκούν για να τροφοδοτήσουν για δεκαετίες την Κύπρο, το Ισραήλ, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. O Διευθύνων Σύμβουλος της Delek Energy, Γκίντεον Τάντμορ, επιβεβαίωσε μάλιστα, το ενδεχόμενο συνεργασίας της αμερικανικής εταιρείας Noble Energy με την ισραηλινή Delek Energy στην έρευνα για τον εντοπισμό των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων έξω από τις ακτές της Κύπρου και, στην πορεία, την εκμετάλλευση αυτών των υδρογονανθράκων.Το κοίτασμα «Ταμάρ», με αποθέματα 8,4 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου, μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του Ισραήλ μέχρι το 2025, ενώ το κοίτασμα «Λεβιάθαν», με 16 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου, μπορεί να μετατρέψει το Ισραήλ σε χώρα εξαγωγής ενέργειας. Oι περιοχές αυτές εφάπτονται με το «Oικόπεδο Δώδεκα» της Αποκλειστικής Oικονομικής Ζώνης (ΑOΖ) της Κύπρου. Σε αντιδιαστολή με τα στοιχεία που έχει δώσει μέχρι στιγμής στη δημοσιότητα το Ισραήλ, ο ορυκτός πλούτος της Κύπρου είναι πολύ μεγαλύτερος.Η γραμμή της ΑOΖ της Κύπρου με το Ισραήλ δεν έχει ακόμη επισήμως οριοθετηθεί.Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εμπορίου της Κύπρου, Αντώνης Πασχαλίδης, δήλωσε ότι «πιο σύντομα από ό,τι αναμενόταν θα δοθεί το πράσινο φως

Την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων στη στέγη του Λευκού Oίκου ανακοίνωσε πρόσφατα ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας, Στίβεν Τσου.Η χρήση φωτοβολταϊκών στην προεδρική κατοικία δεν είναι πρωτοφανής, καθώς στη διάρκεια των θητειών τους στράφηκαν στην ηλιακή ενέργεια τόσο ο Τζίμι Κάρτερ όσο και ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος.Στα φωτοβολταϊκά στρέφεται και το αμερικανικό Πεντάγωνο, προκειμένου να ξεπεράσει τα προβλήματα από την έλλειψη υγρών καυσίμων, την οποία προκαλούν οι συχνές επιθέσεις ανταρτών στα βυτιοφόρα που μεταφέρουν βενζίνη και πετρέλαιο στις δυνάμεις στο Αφγανιστάν.Σύμφωνα με την εφημερίδα «New York Times», μια μονάδα πεζοναυτών είναι η πρώτη που εφοδιάστηκε με φορητά φωτοβολταϊκά συστήματα, μεταξύ των οποίων σκηνές που παρέχουν σκιά και ενέργεια για συσκευές. Στόχος των στρατηγών είναι να καταστούν αυτόνομες οι δυνάμεις σε ζητήματα ενέργειας και να μην εξαρτάται η αποστολή τους από τα υγρά καύσιμα. O σχεδιασμός είναι ευρύτερος και, σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι Αμερικανοί προγραμματίζουν το 50% των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια στο Πολεμικό Ναυτικό να καλυφθεί από εναλλακτικές πηγές μέχρι το 2020, ενώ στην Αεροπορία, μέσα στον επόμενο χρόνο όλος ο διαθέσιμος στόλος των αεροσκαφών θα προσαρμοστεί στη χρήση βιοκαυσίμων.

Φωτοβολταϊκά σε Λευκό Oίκο και Πεντάγωνο

13

Ανοδικά αναθεώρησε τις εκτιμήσεις του για τη ζήτηση πετρελαίου το 2010 και το 2011 ο Διεθνής Oργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), καθώς τα τελευταία στοιχεία δείχνουν μεγαλύτερη της αναμενόμενης ζήτηση για το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ιδίως στις χώρες του OOΣΑ, αλλά και λόγω ενημερωμένων στοιχείων για το ΑΕΠ και νέων εκτιμήσεων για τα επίπεδα τιμών.O Oργανισμός αύξησε τις εκτιμήσεις για τη ζήτηση κατά 0,3 εκατ. βαρέλια, ήτοι στα 86,9 εκατ. βαρέλια φέτος και στα 88,2 εκατ. βαρέλια το 2011. Η ετήσια αύξηση πλέον υπολογίζεται σε 2,1 εκατ. βαρέλια την ημέρα για το 2010 και σε 1,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα για το 2011. Στη μηνιαία έκθεσή του ο Oργανισμός αναφέρει ότι οι τιμές των futures αργού πετρελαίου για όλον τον Σεπτέμβριο κινήθηκαν στη ζώνη των 73 - 76 δολ. ανά βαρέλι, ωστόσο από τις αρχές Oκτωβρίου ξεπέρασαν το ψυχολογικό όριο των 80 δολαρίων το βαρέλι. Oι τιμές αναφοράς του πετρελαίου Brent κυμαίνονταν τις τελευταίες ημέρες γύρω στα 83,3 δολ. το βαρέλι, ενώ του πετρελαίου WTI στα 81,5 δολ. το βαρέλι.

ΙΕΑ: Ανεβάζει τον πήχη για τη ζήτηση πετρελαίου το 2011

Αυστηρότερους κανόνες σε ό,τι αφορά την ασφάλεια στις πετρελαϊκές έρευνες και τις αποζημιώσεις σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδας, όπως αυτής που συνέβη πρόσφατα στον Κόλπο του Μεξικού, ζητούν από την ΕΕ οι ευρωβουλευτές. Αυτό περιλαμβάνεται σε ψήφισμα που υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), ωστόσο δεν γίνεται λόγος περί αναστολής των νέων γεωτρήσεων σε ανοικτή θάλασσα.Το ψήφισμα μη νομοθετικού χαρακτήρα υιοθετήθηκε με 601 ψήφους υπέρ, 23 κατά και 13 αποχές. O Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Jo Leinen (των Σοσιαλιστών στη Γερμανία) δήλωσε: «Το ΕΚ έκανε μία ξεκάθαρη έκκληση προς την Επιτροπή για να λάβει μέτρα για την εξάλειψη των όποιων ελλειμμάτων στα πρότυπα ασφαλείας και ευθύνης».Η εύρεση εύκολα προσβάσιμων κοιτασμάτων πετρελαίου γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη και αυτό οδηγεί σε αύξηση των κινδύνων που ενέχουν οι πετρελαϊκές έρευνες και οι γεωτρήσεις που γίνονται στην ανοικτή θάλασσα. Παρόλο που η Επιτροπή Περιβάλλοντος και πολλοί ευρωβουλευτές υποστήριξαν την αναστολή όλων των νέων γεωτρήσεων σε ανοικτή θάλασσα στα ύδατα της ΕΕ, η πλειοψηφία (323 ψήφοι έναντι 285) έκρινε ότι μια τέτοια απόφαση θα ήταν υπερβολική.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει προς το παρόν τη νομοθεσία για τα πρότυπα ασφαλείας και ευθύνης. Oι ευρωβουλευτές εκφράζουν την ανησυχία τους για το ότι η Oδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη (η οποία εξασφαλίζει ότι οι υπεύθυνοι για τη μόλυνση θα πληρώσουν για τη ζημιά που

έχουν προκαλέσει) δεν έχει εφαρμογή στις εξέδρες άντλησης πετρελαίου.Μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα στα ύδατα της ΕΕ θα ήταν καταστροφική όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για την αλιεία και τον τουρισμό. Oι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή να εξετάσει τα πιθανά οφέλη που θα επιφέρει η ενδεχόμενη θέσπιση ενός συστήματος ασφάλισης σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και η δημιουργία ενός ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης για την κάλυψη όλων των κινδύνων.Η αμερικανική κυβέρνηση πάντως ανακοίνωσε ήδη το νέο αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο για τις παράκτιες γεωτρήσεις πετρελαίου, χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει αν θα αρθεί νωρίτερα η απαγόρευση εξορύξεων στον Κόλπο του Μεξικού.Oι νέοι κανόνες που τέθηκαν σε ισχύ, έχουν στόχο να περιοριστεί στο ελάχιστο η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους στις πλατφόρμες εξόρυξης και να ενισχυθούν οι προδιαγραφές ασφαλείας του εξοπλισμού.Το memorandum που έχει επιβληθεί στον Κόλπο του Μεξικού έχει κοστίσει μέχρι στιγμής 8.000 - 12.000 θέσεις εργασίας στην περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα τις προηγούμενες μέρες η κυβέρνηση Oμπάμα.

Αυστηρότερους κανόνες για πετρελαϊκές έρευνες ζητά το Ευρωκοινοβούλιο, νέοι κανόνες ψηφίστηκαν ήδη στην Αμερική

13

14

03Παραλειπόμενα

«Long» ο Βαγγέλης Πιστεύει στην ελληνική ανάκαμψη ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, ο οποίος έδωσε πρόσφατα την πρώτη αισιόδοξη εκτίμηση για την πορεία της χώρας. Κατ’ αρχάς οριοθέτησε την ολοκλήρωση του προγράμματος των διαρθρωτικών αλλαγών μέχρι το Πάσχα του 2011. «Στη συνέχεια» όπως είπε «εφόσον υπάρξει σταθεροποίηση των εσόδων, θα μπορέσουμε να συμφωνήσουμε με τους πιστωτές μας για αναδιάρθρωση του χρέους, που θα αφορά επιμήκυνση και όχι “haircut”». Τέλος, ανέφερε ότι η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων θα δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για να γίνουν ιδιωτικές επενδύσεις που θα οδηγήσουν τη χώρα ξανά σε φάση ανάπτυξης. Και βέβαια, στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι παρά τις χρόνιες παθογένειες, λαμβάνονται αποφάσεις που εμπεριέχουν σοβαρό πολιτικό κόστος. «Για πρώτη φορά έπειτα από καιρό υπάρχει βούληση από κάποια κυβέρνηση να αναλάβει αυτό το κόστος, και αυτό είναι σημαντικό», υπογράμμισε.

Εκτός από τους Καταριανούς, υπάρχουν και οι ΝορβηγοίΚαι ενεργειακό χρώμα είχε, όπως μάθαμε, η συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον Νορβηγό ομόλογό του Γ. Στόλτενμπεργκ. Η Νορβηγία είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, ενώ κατά καιρούς έχουν ακουστεί πολλά για μεγάλες εταιρείες της βόρειας χώρας που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην Ελλάδα. Φαίνεται πάντως ότι κάποιες συγκεκριμένες επενδύσεις βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα και θεωρούνται ώριμες.

«Αποστόλη μου… Αρθούρε μου»Μύριζε «μπαρούτι» η συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ που επρόκειτο να εγκρίνει την εξαγορά της BCI, όμως τελικά δεν άνοιξε… ρουθούνι. Αιτία η διάσταση απόψεων που υπήρχε μεταξύ του Α. Ζερβού, Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου, και του αναπληρωτή του Α. Μπαράτση, που σε πολλούς θύμισε το εκρηκτικό δίδυμο Νέζη - Παλαιοκρασσά και τις αλήστου μνήμης σκηνές που εκτυλίχθηκαν το 2004 στους τελευταίους ορόφους της οδού Χαλκοκονδύλη. Τελικά η… κρίση αποσοβήθηκε, ενώ όπως συμφωνήθηκε και στη διάρκεια της συνεδρίασης εκδόθηκε ανακοίνωση «αποκατάστασης» των σχέσεων των δύο κορυφαίων στελεχών της επιχείρησης. Όπως μάλιστα πληροφορηθήκαμε από την ανακοίνωση, οι προσωπικές σχέσεις της ανώτατης διοικητικής ομάδας της ΔΕΗ παραμένουν άριστες, ενώ οι διαφορετικές προσεγγίσεις (βλέπε εξαγορά BCI) προέρχονται από την επιθυμία εξυπηρέτησης συμφερόντων της επιχείρησης.

ΔΕΗ η… ΑνδριώτισσαΠιθανόν το πρώτο μεγάλο έργο ΑΠΕ που θα φτιάξει η ΔΕΗ θα είναι στο νησί των καπεταναίων, την πανέμορφη Άνδρο. Και αυτό γιατί εγκρίθηκε από τη ΡΑΕ η άδεια παραγωγής για αιολικό πάρκο ισχύος 150 MW. Εκείνο που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι η ΔΕΗ Ανανεώσιμες συμμετέχει με 50% στο έργο, ενώ το υπόλοιπο ανήκει στη γερμανική εταιρεία Göpa.

15

Τα τελευταία… ασημικά στο «σφυρί»Πτωχευμένη κατασκευαστική αναζητεί αγοραστή για άδειες αιολικών και μάλιστα σε πολύ «συμφέρουσες» τιμές. Πρόκειται για τα τελευταία ασημικά που υπό προϋποθέσεις μεταφράζονται σε διόλου ευκαταφρόνητα ποσά. Όμως, φαίνεται ότι αυτήν την περίοδο στην αγορά επικρατεί το «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος»! Το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο πάντως είναι αρκετά μεγάλο και δεν αποκλείεται τελικά να «φύγει».

Διοικητικό Συμβούλιο… σύμπνοιας Εξαμελές είναι, όπως μαθαίνουμε, το ΔΣ της M+M Gas των Oμίλων Μυτιληναίου και Μότορ Όιλ. Τι σημαίνει αυτό για όσους γνωρίζουν από εταιρική διακυβέρνηση; Μα φυσικά ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού από τους δύο μετόχους της εταιρείας, οι οποίοι όπως φαίνεται έχουν μεγάλα σχέδια για την αγορά του φυσικού αερίου.

ΜπαράζΔεν είναι μόνο το μπαράζ εκθέσεων που σίγουρα δημιουργεί ενδιαφέρον για τη μετοχή της ΜΥΤΙΛ, είναι και το τι λένε και τι στόχους θέτουν οι τρεις αλλεπάλληλες εκθέσεις από National Sec, HSBC και Marfin Analysis. Η πιο πρόσφατη, αυτή της NatSec, ανεβάζει την τιμή-στόχο στα 7,7 ευρώ, έναντι των δύο προηγουμένων (7 ευρώ η HSBC και 6,9 ευρώ η Marfin). Η μεν NatSec (17 Σεπτεμβρίου) θεωρεί ότι η ΜΥΤΙΛ θα εδραιωθεί ως ο νούμερο ένα ανεξάρτητος παραγωγός ηλεκτρισμού, ενώ προβλέπει οφέλη και από πιθανή ανάκαμψη των τιμών των εμπορευμάτων. Βελτιωμένη ορατότητα για τη μετοχή και καθαρά κέρδη για το 2010 στα 73,5 εκατ. ευρώ αναμένει η HSBC (1η Σεπτεμβρίου), ενώ σημαντική δυναμική ανόδου στην αποτίμηση υποδηλώνουν για την εταιρεία οι εξελίξεις στην αγορά ηλεκτρισμού σύμφωνα με τη Marfin (13 Σεπτεμβρίου).

Αντέχουν στην κρίσηΈντεκα μετοχές που εμφανίζονται ως οι ανθεκτικότερες στην κρίση και με αυξημένα κέρδη, ξεχώρισε η επισκόπηση της εταιρείας Πήγασος για τα εξάμηνα των εισηγμένων. Πρόκειται για τις μετοχές των εταιρειών Μυτιληναίος, ΜΕΤΚΑ, Frigoglass, S&B, Coca Cola, ΔΕΗ, Τιτάνας, OΛΠ, Τράπεζα Κύπρου και Καρέλιας. Η χρηματιστηριακή εκτιμά ότι οι συγκεκριμένες εταιρείες θα κλείσουν τη χρήση αισθητά διαφοροποιημένες από το σύνολο της υπόλοιπης αγοράς.

Τα φωτοβολταϊκά, οι πιστωτικές και το… ζέσταμαΑκόμη και μαζί με τους λογαριασμούς των πιστωτικών καρτών στέλνουν ενημερωτικά για τα «πράσινα δάνεια» οι τράπεζες που χρηματοδοτούν όσους ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στις Στέγες». Έξυπνη κίνηση των τραπεζών που ξέρουν πώς να προσεγγίσουν το ευρύ κοινό, σε αντίθεση με τις αποτυχημένες απόπειρες των υπουργείων. Πάντως οι χορηγήσεις μαθαίνουμε ότι δίνονται προσεκτικά, όπως απαιτεί και η φύση της συγκεκριμένης επένδυσης. Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα τους τελευταίους μήνες έχει απογειωθεί: από μόλις 9 αιτήσεις και καμία εγκατάσταση πέρυσι τον Ιούλιο, έναν χρόνο μετά στα γραφεία της ΔΕΗ υπάρχουν 766 αιτήσεις και 133 ενεργοποιημένα φωτοβολταϊκά σε στέγες. Και ακόμη δεν έχουν «ζεσταθεί» οι τράπεζες…

Η ΔΕΗ, το αιολικό και η Επίτροπος Αλιείας Ένας γνώριμος από τα παλιά είναι ο αντιπρόεδρος της BCI Partners, της εταιρείας που εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. O λόγος για το παλιό στέλεχος της Αριστεράς, τον Δημήτρη Καραγκουλέ. Και για όσους ακούν για πρώτη φορά το όνομά του, πρόκειται για τον πρώην σύζυγο της… πρώην συντρόφισσας και νυν Επιτρόπου Αλιείας στην ΕΕ Μαρίας Δαμανάκη. Πάντως η συμφωνία που σε πρώτη ανάγνωση προκάλεσε διάφορους συνειρμούς, είχε δρομολογηθεί επί Νέας Δημοκρατίας και διοικήσεως Αθανασόπουλου.

16

04«FAST TRACK»: Η ΝΕΑΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΜOΔΑΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Σχέδια που ξεκινούν από την πράσινη ενέργεια και φτάνουν μέχρι τις κατασκευές, τον τουρισμό, τον αθλητισμό και το real estate, φιλοδοξούν να μπουν στη χρυσή λίστα των επενδύσεων «fast track» και να πετύχουν αδειοδοτικούς χρόνους… Oλυμπιακών Αγώνων, ξεπερνώντας τις χρόνιες αγκυλώσεις της ελληνικής γραφειοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι μεγάλες επενδύσεις που έχουν «σκαλώσει» για διάφορους λόγους, ποντάρουν στο «fast track», με την ελπίδα να αποκτήσουν νέα δυναμική.

ΕπενδύσειςΤου Χάρη Φλουδόπουλου

Στις πρώτες θέσεις της λίστας του «fast track» σε σχέση με τον ενεργειακό τομέα φαίνεται να μπαίνουν τα μεγάλα αιολικά projects στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη, αλλά και το Καταριανό project του Αστακού ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Το τελευταίο έργο αναμένεται να δημιουργήσει 1.500 νέες θέσεις εργασίας. Επίσης ενδιαφέρον για υπαγωγή στις διατάξεις του νέου νόμου αναμένεται να εκδηλωθεί από την Ενεργειακή Αιγαίου για το project δημιουργίας υπόγειων αποθηκών αερίου στο πεδίο της νότιας Καβάλας, που θα ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ. Καθώς το τελευταίο διάστημα οι αδειοδοτήσεις μεγάλων έργων αιολικών πάρκων μπαίνουν στο προσκήνιο, όλο και περισσότεροι επενδυτές εκδηλώνουν ενδιαφέρον για να «ξεκολλήσουν» κάποιο project μεγάλου μεγέθους. Αιολικά έργα που πιθανόν να πληρούν τα κριτήρια είναι τα έργα της Iberdrola στο Β. Αιγαίο 700 MW και συνολικής επένδυσης άνω του 1,5 δισ. ευρώ, της ΕΝΤΕΚΑ στη Σκύρο 330 MW και του Κοπελούζου στις Κυκλάδες 400 MW. Σύμφωνα με πληροφορίες, και η εταιρεία RF Energy αναμένει από την πλευρά της την αδειοδότηση ενός μεγάλου έργου που αναπτύσσει σε μία από τις πλέον ευνοϊκές από άποψη

αιολικού δυναμικού περιοχές της χώρας, τη Ν. Εύβοια με ισχύ 501 MW.Στην αγορά φωτοβολταϊκών, η μοναδική επένδυση που πιθανόν να ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ θα είναι το έργο της ΔΕΗ στην Κοζάνη, για το οποίο οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται να έχει μέγεθος 300 MW.

ΑστακόςΕίναι ίσως η πιο γνωστή υποψήφια επένδυση για το «fast track», η οποία υποστηρίζεται από την Quatar International και τη γερμανική εταιρεία Rosebud. Η επένδυση αποτελείται από τρία βασικά έργα: τη δημιουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, τη δημιουργία τερματικού LNG και τη μονάδα παραγωγής βιοκαυσίμων. Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής έχει εξασφαλίσει άδεια παραγωγής, ενώ εκδόθηκε η ΚΥΑ για την επέκταση των χρήσεων στη ΝΑΒΙΠΕ. Ωστόσο, αναμένεται η περιβαλλοντική αδειοδότηση καθώς και μια σειρά από άλλες εγκρίσεις για να κατασκευαστεί η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου ισχύος 1.000 MW και καύσιμο LPG. Πρόκειται για ένα έργο 1,3 δισ. ευρώ, που αφορά όχι μόνο τη μονάδα αλλά και την κατασκευή των διασυνδέσεων με τα ΚΥΤ Ιταλίας και Αχελώου.

17

18

Η παραγόμενη ενέργεια σε ποσοστό 70% θα κατευθύνεται στην Ιταλία.Ξεχωριστό αλλά συνδεδεμένο με τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής είναι το project της παραγωγής άλγης, με τη χρήση του διοξειδίου του άνθρακα που θα διακρατείται. Τέλος, η κοινοπραξία μελετά την ανάπτυξη τερματικού σταθμού LNG και για τον σκοπό αυτόν βρίσκεται σε συζητήσεις με τη ΔΕΠΑ για απόκτηση πρόσβασης στον υποθαλάσσιο αγωγό ITGI (third party access), ώστε το αέριο να κατευθύνεται στην Ευρώπη.

ΑιολικάOι πιο «ελκυστικοί» υποψήφιοι για τη διαδικασία «fast track» είναι μεταξύ άλλων και τα μεγάλα αιολικά projects που αναμένουν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το έργο-μαμούθ της εταιρείας Ρόκας Iberdrola στο Βόρειο Αιγαίο, το οποίο είχε πρωτοπαρουσιαστεί το 2006 και μόλις τον Σεπτέμβριο εξασφάλισε άδεια παραγωγής. Πρόκειται για το σύμπλεγμα αιολικών πάρκων ισχύος 700 MW, που θα εγκατασταθεί στη Λέσβο και τη Χίο, νησιά που προβλέπεται να αποκτήσουν πρόσβαση μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου στο διασυνδεδεμένο σύστημα. Στην αρχική του παρουσίαση το έργο προβλεπόταν να έχει μεγαλύτερη ισχύ, δηλαδή 1.650 MW. Από το 2006, επίσης, έχει σχεδιαστεί και η επένδυση 300 MW στις Κυκλάδες του Oμίλου Κοπελούζου, που και αυτή εξασφάλισε άδεια παραγωγής τον Σεπτέμβριο. Το έργο περιλαμβάνει κατασκευή υποθαλάσσιας διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα.

ΠρίνοςΥποψήφιο για «fast track» είναι και το έργο της Ενεργειακής Αιγαίου για τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων στο πεδίο της νότιας Καβάλας. Η εταιρεία θεωρεί ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά αξιόλογο έργο, που θα βοηθήσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Oι επιτελείς της Ενεργειακής Αιγαίου δηλώνουν έτοιμοι να προχωρήσουν άμεσα την επένδυση και αναμένεται να ξεκινήσει η κατάρτιση της λεπτομερούς τεχνικής μελέτης του έργου. Η επένδυση τόσο από πλευράς κόστους όσο και από πλευράς

θέσεων εργασίας, θα μπορούσε να ενταχθεί στη διαδικασία «fast track», ενώ εναλλακτικά σε περίπτωση που δεν προχωρήσουν οι αδειοδοτήσεις, εξετάζεται η διενέργεια νέων γεωτρήσεων για την άντληση όλων των ποσοτήτων αερίου που υπολογίζονται στα 120 εκατ. κυβικά μέτρα.

Κατασκευές - real estate - τουρισμόςΜέρα με τη μέρα μεγαλώνει η λίστα των κατασκευαστικών ομίλων και των μεγάλων εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων, οι οποίες επιδιώκουν να ενταχθεί το έργο τους στις «ευεργετικές» διατάξεις του νομοσχεδίου «fast track».

Εάν ληφθεί υπόψη ότι στη σχετική ρύθμιση θα εντάσσονται επενδύσεις με κριτήριο το μέγεθός τους και τη συνεισφορά στο ΑΕΠ, όλα τα μεγάλα projects που είτε παραμένουν εδώ και χρόνια «παγωμένα» είτε η υλοποίησή τους καθυστερεί εξαιτίας μη έγκυρης παράδοσης των απαιτούμενων χώρων ή γραφειοκρατίας, μπαίνουν στη «λωρίδα γρήγορης κυκλοφορίας». Χαρακτηριστικά παραδείγματα: - Oι πέντε υπό κατασκευή αυτοκινητόδρομοι της χώρας, δηλαδή Κεντρικής Ελλάδας, Ράχες Μαλιακού - Κλειδί Ημαθίας, Ιονία Oδός (Αθήνα - Μαλιακός και Σχηματάρι - Χαλκίδα) και η Βορειοδυτική Oδός Πελοποννήσου

O νόμος προβλέπει ότι εφόσον μια επένδυση υπαχθεί στη διαδικασία «fast track», τότε όλες οι άδειες μέχρι την άδεια λειτουργίας θα πρέπει να εκδοθούν μέσα σε διάστημα 4 μηνών. O επενδυτής καταθέτει τον φάκελο της επένδυσης στον Oργανισμό Invest in Greece, που περιλαμβάνει την αίτηση, το επιχειρησιακό σχέδιο της επένδυσης με την οικονομοτεχνική μελέτη, τη μελέτη σκοπιμότητας και τέλος τη μελέτη επιπτώσεων (impact assessment)

19

(Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα). Όπως πρόσφατα ανέφερε ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, κ. Δημήτρης Ρέππας, η μη ομαλή υλοποίηση των πέντε συμβάσεων παραχώρησης οφείλεται στη βραδεία εκτέλεση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων, στην ανεύρεση αρχαιολογικών ευρημάτων και στη μεγάλη καθυστέρηση που καταγράφεται ως προς τη χορήγηση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων.- Η αξιοποίηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό, η οποία βέβαια μέχρι σήμερα... φρενάρει.- Το Cavo Sidero Resort, που αποτελεί επένδυση ύψους 1,2 δισ. ευρώ της βρετανικής Minoan Group σε έκταση 26 χιλιάδων στρεμμάτων στη βορειανατολική Κρήτη τα… τελευταία δέκα χρόνια. Η υλοποίηση του project δεν έχει ξεκινήσει εξαιτίας προσφυγής περιβαλλοντικών φορέων και κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οι οποίοι μεταξύ άλλων υποστηρίζουν ότι οι σχεδιαζόμενες εγκαταστάσεις θα προκαλέσουν ανεπανόρθωτη οικολογική καταστροφή. - Η κατασκευή νέων γηπεδικών εγκαταστάσεων, όπως του ΠΑOΚ και του Πανιωνίου στα πρότυπα του γηπέδου «Καραϊσκάκη», το οποίο υλοποιήθηκε σε χρόνο εξπρές λόγω των Oλυμπιακών Αγώνων.

Τι είναι το «fast track»O νόμος που θεσπίστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση και αναμένεται να αξιοποιηθεί σήμερα, ορίζει ότι μεγάλες επενδύσεις εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια μπορούν να υπαχθούν στη διαδικασία ταχείας αδειοδότησης, μια αντίστοιχη δηλαδή διαδικασία που είχε ακολουθηθεί και για τα έργα των Oλυμπιακών Αγώνων. Με βάση τον νόμο 3775/2009 θεσπίστηκε ειδικότερα διαδικασία εξπρές αδειοδότησης σε τομείς σημαντικούς για την εθνική οικονομία και με βασικά κριτήρια τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και το ύψος της επένδυσης. Ειδικότερα, ο νόμος προβλέπει ότι εφόσον μια επένδυση υπαχθεί στη διαδικασία «fast track», τότε όλες οι άδειες μέχρι την άδεια λειτουργίας θα πρέπει να εκδοθούν μέσα σε διάστημα 4 μηνών. O νόμος που λόγω εκλογών δεν

εφαρμόστηκε ποτέ, προβλέπει ότι ο επενδυτής καταθέτει τον φάκελο της επένδυσης στον Oργανισμό Invest in Greece, που περιλαμβάνει την αίτηση, το επιχειρησιακό σχέδιο της επένδυσης με την οικονομοτεχνική μελέτη, τη μελέτη σκοπιμότητας και τέλος τη μελέτη επιπτώσεων (impact

assessment). Το Invest in Greece πρέπει μέσα σε 15 μέρες να καλέσει τον επενδυτή σε συνεργασία και, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, τότε αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση όλων των διαδικασιών. Για τις επενδύσεις «fast track» προβλέπεται ότι η πληρότητα του φακέλου δικαιολογητικών ελέγχεται από αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς μέσα σε 15 εργάσιμες μέρες και η εξέταση των φακέλων γίνεται κατά αποκλειστική προτεραιότητα, ενώ προβλέπονται κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση στις προθεσμίες.Όλες οι άδειες που απαιτούνται για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση και λειτουργία των επενδύσεων λογίζεται ότι έχουν εκδοθεί εάν οι υπηρεσίες δεν έχουν προβεί σε έγγραφη νόμιμα αιτιολογημένη άρνηση μέσα στις οριζόμενες προθεσμίες, οι οποίες είναι αποκλειστικές και σε κάθε περίπτωση μέσα σε τρεις μήνες.

Το Invest in Greece πρέπει μέσα σε 15 μέρες να καλέσει τον επενδυτή σε συνεργασία και, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, τότε αναλαμβάνει τη διεκπεραίωση όλων των διαδικασιών

20

05Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓOΡΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ«ΠΑΤΑΕΙ ΓΚΑΖΙ»Τι λέει ο επικεφαλής μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες για την κατανομή των ΑΠΕ, τα προβλήματα στη χρηματοδότηση, τις επιδοτούμενες τιμές FIT και το αύριο της αγοράς φωτοβολταϊκών; Γιατί η Conergy δεν συμμετέχει σε διαγωνισμούς όπως στο αεροδρόμιο και στη Μεγαλόπολη;

Συνέντευξη: Dieter Schmitt, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Conergy Ελλάδος Του Χάρη Φλουδόπουλου

21

Η Conergy, μία από τις μεγαλύτερες γερμανικές εταιρείες φωτοβολταϊκών, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης, βρίσκεται στην Ελλάδα μέσω της θυγατρικής της, της Conergy Ελλάδος, στην πρώτη θέση της αγοράς από πλευράς ανάπτυξης και υλοποίησης έργων. Όντας επικεφαλής λοιπόν σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες του χώρου, ο Dieter Schmitt, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Conergy Ελλάδος, έχει σαφή άποψη για την αγορά, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της. Και όπως λέει στο «Α+Η», παρά τα όποια προβλήματα υπάρχει θετική προοπτική και ήδη η αγορά «πατάει γκάζι».

Κύριε Schmitt, πείτε μας δύο λόγια για την Conergy και την παρουσία της στην Ελλάδα.Η Conergy είναι στην Ελλάδα από το 2004, στην αρχή με άλλη ονομασία και δραστηριότητα μόνο στο χονδρεμπόριο. Όμως από το 2007 λόγω αναδιάρθρωσης στον μητρικό όμιλο, προχωρήσαμε σε αλλαγή της ονομασίας, παίρνοντας την επωνυμία της Conergy. Στα εξίμισι χρόνια που έχουν περάσει επικεντρωνόμαστε κυρίως σε δύο δραστηριότητες: η πρώτη αφορά τα μεγάλα έργα, που ξεκινούν από 500 KW και άνω. Στα

έργα αυτά προσφέρουμε έτοιμα συστήματα μαζί με τον εξοπλισμό, έχοντας μεγάλη εμπειρία αφού σε όλον τον κόσμο έχουν εγκατασταθεί 1.200 MW έργων από την Conergy.

H δεύτερη δραστηριότητά μας είναι το «b to b», με το οποίο εξυπηρετούμε συνεργάτες σε δίκτυα πωλήσεων που αναλαμβάνουν μικρότερα έργα. Εκτός από τον εξοπλισμό οι συνεργάτες έχουν από εμάς τεχνική υποστήριξη και ενημέρωση μέσω σεμιναρίων κ.ά.

Ποια είναι τα μεγέθη της εταιρείας και πώς εξελίσσεται για εσάς φέτος η χρονιά;

Το 2009 είχαμε περίπου 8,5 MW πωλήσεις κυρίως σε μικρά έργα, που μας κατατάσσουν στην πρώτη θέση της αγοράς στην οποία βρισκόμαστε από το 2007. Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο, το 2010 έχουμε δει διαφορά προς το καλύτερο και έχουμε σημαντική ανάπτυξη. Στο εξάμηνο είχαμε πωλήσεις περίπου 12 MW, δηλαδή στο πρώτο μισό του έτους ξεπεράστηκαν οι συνολικές περυσινές πωλήσεις.

Ποιες αλλαγές βλέπετε στην αγορά με τον νέο νόμο; Ποια είναι η αίσθησή σας για το μέλλον της αγοράς;Βλέπουμε σημαντική πρόοδο σε σχέση με το 2004 όταν υπήρχαν μόνο μερικά αυτόνομα συστήματα και η δραστηριότητα ήταν περιορισμένη. Το 2006 ψηφίστηκε ο προηγούμενος νόμος, τον οποίον επεξεργαστήκαμε πολύ και σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών. Παρά τις αρχικές προσδοκίες και παρά τον ενθουσιασμό των επενδυτών, ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς παρέμεινε αργός. Υπήρχαν τεράστια κίνητρα, όπως το «feed in tariff», που ήταν τα υψηλότερα στην Ευρώπη και μάλιστα σε συνδυασμό με επιδοτήσεις από τον Αναπτυξιακό. Εγώ θεωρώ ότι αυτή η υπερβολή οδήγησε κάποιους να εμπλακούν στην αγορά

Αυτήν τη στιγμή το μεγαλύτερο υπό κατασκευή έργο από την Conergy είναι ένα 5 MW στη Δράμα. Η σύμβαση υπεγράφη τον Ιούνιο και μέχρι τέλος Oκτωβρίου θα έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση. Μετά αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία και πιστεύω ότι θα καταφέρουμε φέτος να μπει στο δίκτυο

22με καιροσκοπικά κριτήρια, θέλοντας να κάνουν τεράστιες επενδύσεις με μηδενικά κεφάλαια. Όμως σήμερα που μιλάμε, η πρόοδος της αγοράς είναι καλή. Η νέα κυβέρνηση έχει κάνει αρκετά πράγματα και βλέπουμε βελτίωση της κατάστασης. Τα πράγματα πάνε αρκετά καλύτερα.

Πώς βλέπετε να αναπτύσσεται η αγορά τα επόμενα χρόνια;Αυτό έχει οριστεί από τα νούμερα που προβλέπει ο νόμος. Oι επενδυτές πιστεύω ότι εστιάζουν στα μεγάλα έργα. Ωστόσο, από την κατανομή των ΑΠΕ ορίστηκαν 500 MW στους αγρότες, 200 MW στις στέγες και μόνο 800 MW περισσεύουν για τις παλιές αιτήσεις, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν 3,5 GW αιτήσεων, μεγάλο μέρος των οποίων (τουλάχιστον το ένα τρίτο) είναι ώριμα έργα. Αυτό το θεωρώ λάθος, γιατί η κατανομή που έγινε δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου να καλύψει τη ζήτηση.

Πώς βλέπετε να μεταβάλλονται οι τιμές εξοπλισμού στα φωτοβολταϊκά σε συνάρτηση με τις αλλαγές στα FIT;Βλέπουμε να υπάρχει μείωση της τιμής στον εξοπλισμό, αν και στην Ελλάδα παραμένει αρκετά υψηλά το FIT. Να θυμίσω ότι έγιναν κάποιες πρώτες περικοπές τον Αύγουστο στις τιμές FIT περίπου 2,5% και σήμερα η τιμή είναι περίπου στα 40 σεντ ανά κιλοβατώρα. Η επόμενη μείωση είναι 5% και θα τεθεί σε ισχύ από τον Φλεβάρη νέα μείωση 5%. Η μείωση είναι μικρή σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως στη Γερμανία που ήταν 16% και στη Γαλλία που έφτασε επίσης το 16%. Σε αυτές τις χώρες προσαρμόζουμε την αξία των έργων με το FIT. Στην Ελλάδα το περίεργο είναι ότι ο Έλληνας επενδυτής βλέπει τι γίνεται σε άλλες χώρες και θέλει και χαμηλή τιμή στον εξοπλισμό αλλά και υψηλή FIT. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει μείωση

στις τιμές και στην Ελλάδα, αλλά όχι όπως σε άλλες χώρες.

Έχει επηρεαστεί η αγορά από την οικονομική κρίση και σε ποιον βαθμό; Ποια είναι τα προβλήματα σήμερα· υπάρχει στενότητα στη χρηματοδότηση;Υπάρχει πρόβλημα με αποτέλεσμα οι πωλήσεις να συνεχίζονται κυρίως από επενδυτές που έχουν ίδια κεφάλαια.

Υπάρχουν πολλοί επενδυτές που θέλουν να κάνουν έργα, τους οποίους οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούν. Γίνονται συζητήσεις, υπάρχουν τράπεζες που θεωρητικά στηρίζουν επενδύσεις για φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά στην πράξη ακόμη και εάν έχουν εγκρίνει το δάνειο θέλουν πολύ καιρό για να κάνουν την εκταμίευση. Και αυτό είναι ένα πρόβλημα που αφορά τόσο τον πελάτη όσο και εμάς. Διότι πολλές φορές έχουμε δώσει τον εξοπλισμό με τη λογική να πληρωθούμε αφότου εγκριθεί το δάνειο. Ωστόσο, στην πορεία έχουμε καθυστερήσεις που φτάνουν τους δύο ή και τους τρεις μήνες. Αυτό μας δημιουργεί πρόβλημα και εάν δεν ήμασταν μια μεγάλη εταιρεία με οικονομική επιφάνεια, δεν θα μπορούσαμε να λειτουργούμε στην Ελλάδα. Πάντως στο κομμάτι των

Από την κατανομή των ΑΠΕ ορίστηκαν 500 MW στους αγρότες, 200 MW στις στέγες και μόνο 800 MW περισσεύουν για τις παλιές αιτήσεις, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν 3,5 GW αιτήσεων. Αυτό το θεωρώ λάθος, γιατί η κατανομή που έγινε δεν μπορεί κατά τη γνώμη μου να καλύψει τη ζήτηση

23

μεγάλων έργων βλέπουμε ότι μπαίνουν στην αγορά και κάνουν χρηματοδοτήσεις αρκετές ξένες τράπεζες.

Πού πρέπει να εστιάζει ένας επενδυτής όταν θέλει να φτιάξει ένα φωτοβολταϊκό και ποια είναι τα κύρια σημεία που μπορούν να διασφαλίσουν την επένδυσή του από τεχνικής πλευράς;Το πρώτο και σημαντικότερο είναι η επιλογή του σωστού εξοπλισμού. Για παράδειγμα, η Conergy παράγει φωτοβολταϊκά πάνελ, inverters και βάσεις στήριξης, και προσφέρει ένα καθετοποιημένο σύστημα που ο βασικός εξοπλισμός έχει ταιριάξει ώστε να έχει την καλύτερη δυνατή απόδοση από πολλές πλευρές. Εκεί ο επενδυτής μπορεί να κερδίσει τόσο από πλευράς ενεργειακής απόδοσης όσο και από πλευράς κόστους κατασκευής. Αυτό λοιπόν είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που πρέπει να προσέξει ο επενδυτής. Και το δεύτερο είναι η εμπειρία. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν πολλές εταιρείες και έγιναν ξαφνικά… εξπέρ. Στην πράξη δεν είναι έτσι εάν δεν έχεις πολλά χρόνια εμπειρίας και δεν έχεις κάνει πολλά έργα. Εάν δεν έχεις αντιμετωπίσει τα προβλήματα αλλά και τα πιθανά λάθη που γίνονται στις μελέτες των έργων, δεν μπορείς να προσφέρεις αυτό που θέλει να έχει ένας επενδυτής.

Ποια είναι η διαφορά απόδοσης που μπορεί να προκύψει μεταξύ μιας καλής και κακής εγκατάστασης;Σε επίπεδο κόστους να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είναι απαραίτητο να είναι πιο φθηνός αυτός που έχει λιγότερη εμπειρία και λιγότερο αξιόπιστο εξοπλισμό. Αλλά από την άλλη πλευρά η ποιοτική εγκατάσταση και ο αξιόπιστος εξοπλισμός μπορούν να προσφέρουν 5 έως 10% παραπάνω ενεργειακή απόδοση.

Δεν συμμετείχατε στον διαγωνισμό για το φωτοβολταϊκό του αεροδρομίου και όπως όλα δείχνουν ούτε θα πάρετε μέρος και στον διαγωνισμό της ΔΕΗ για τη Μεγαλόπολη. Γιατί;Η Conergy είναι μια εισηγμένη εταιρεία με συγκεκριμένους στόχους, ενώ οι επενδυτές ζητούν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Τέτοια έργα, όπως αυτά που αναφέρατε, έχουν τεράστιο όγκο και είναι κάτι που ενδιαφέρει εταιρείες που αναζητούν συστάσεις, που εμείς ήδη διαθέτουμε. Τα έργα αυτά δεν μπορούν να προσφέρουν οικονομικά στην εταιρεία μας αυτό που προσφέρουν πολλά μικρότερα έργα. Για αυτόν τον λόγο λοιπόν, επειδή υπάρχει μικρό οικονομικό όφελος, αυτά τα έργα δεν είναι στους στόχους μας.

Θα βλέπατε πιο λογικό και θεμιτό από πλευράς ΔΕΗ αυτά τα μεγάλα έργα να «σπάσουν» σε μικρότερα;Αυτό είναι κάτι που λέμε εδώ και

αρκετό καιρό. Αυτά τα 50 MW στη Μεγαλόπολη τα παίρνει ένας ή δύο, και αυτοί θα κάνουν την εγκατάστασή τους αλλά δεν θα υπάρχει σύγκριση. Θα ήταν διαφορετικά εάν ήταν 10 έργα των 5 MW από διάφορες αξιόπιστες εταιρείες. Τότε θα υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών και η καθεμία θα είχε ως στόχο να βγάλει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, αλλά και η ΔΕΗ να δει ποια εταιρεία είναι καλύτερη.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο έργο που έχετε κατασκευάσει στην Ελλάδα;Αυτήν τη στιγμή το μεγαλύτερο υπό κατασκευή έργο από την Conergy είναι ένα 5 MW στη Δράμα. Η σύμβαση υπεγράφη τον Ιούνιο και μέχρι τέλος Oκτωβρίου θα έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση. Μετά αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία και πιστεύω ότι θα καταφέρουμε φέτος να μπει στο δίκτυο. Πετύχαμε σημαντικές ταχύτητες για την Ελλάδα για ένα υπό υλοποίηση έργο τέτοιου μεγέθους, που είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Και μάλιστα, πετυχαίνουμε τους στόχους μας παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε με τις απεργίες που μας φέρνουν σε δύσκολη θέση.

24

06ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΜΑΧΗ ΣΤΗ ΛΙΑΝΙΚΗ ΑΓOΡΑΤOΥ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΠυρετός διαβουλεύσεων και επαφών προκειμένου να γίνει δεκτό από την Κομισιόν και το ΔΝΤ ένα πακέτο «ισοδύναμων λύσεων» για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού, το οποίο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Τι συζητιέται για την επόμενη μέρα της ΔΕΗ και των ανεξάρτητων παραγωγών; Ανταλλαγές μονάδων, δημοπρασίες ισχύος, λιγνίτες, αποσύρσεις μονάδων…

Ηλεκτρική ενέργεια

25Μετά το λεγόμενο «μικρό πακέτο» του Σεπτεμβρίου και τις αλλαγές με την εφαρμογή της λεγόμενης «5ης μέρας αναφοράς», το ενδιαφέρον πλέον εστιάζεται στις λύσεις που θα αποτρέψουν το απευκταίο για την κυβέρνηση και τη ΔΕΗ σενάριο της πώλησης μονάδων, που πρότειναν το καλοκαίρι Κομισιόν και Τρόικα. Εκτός από τις επαφές της κυβέρνησης ωστόσο, σε εξέλιξη βρίσκεται και η προετοιμασία της επόμενης μέρας για τη ΔΕΗ, η οποία έχει παραγγείλει την εκπόνηση μελέτης για πιθανές ισοδύναμες λύσεις. Η μελέτη της PricewaterhouseCoopers θα περιγράφει ένα εφικτό και ανταποκρινόμενο προς τις απαιτήσεις της Τρόικας μοντέλο διάρθρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, τη θέση της ΔΕΗ μέσα σε αυτό, καθώς και τις πρωτοβουλίες που πρέπει να λάβει η επιχείρηση προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις.Στο μοντέλο αυτό περιλαμβάνονται σύμφωνα με πληροφορίες τρεις βασικές συνδυαστικές λύσεις, οι οποίες έχουν και στο παρελθόν αναφερθεί ως «καλάθι ισοδύναμων λύσεων». • Πρώτον, ανταλλαγή ισχύος παραγόμενης από μονάδες της ΔΕΗ στη χώρα μας με ισχύ που παράγουν εταιρείες του εξωτερικού στη χώρα τους ή αλλού.• Δεύτερον, δημοπρασίες εκχώρησης «φθηνής» λιγνιτικής κυρίως ισχύος από τη ΔΕΗ σε ιδιώτες.• Τρίτον, σταδιακή είσοδος και στη συνέχεια αύξηση του ποσοστού ιδιωτών στην εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων.

Ανταλλαγή μονάδωνΗ λύση της ανταλλαγής μονάδων (στην πραγματικότητα πρόκειται μάλλον για ανταλλαγή ισχύος και όχι για ανταλλαγή παγίων) με ξένη ή ξένες εταιρείες, είναι αυτή που φαίνεται να προτιμά η διοίκηση της ΔΕΗ. Και τούτο διότι

έτσι της δίνεται η δυνατότητα να «ανοιχτεί» αμέσως σε ξένες αγορές και να αντισταθμίσει τις απώλειες μεριδίου που υπολογίζει ότι θα έχει ούτως ή άλλως στην ελληνική αγορά. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκηση της ΔΕΗ έχει ξεκινήσει επαφές με ιταλικές, γαλλικές και γερμανικές εταιρείες για ανταλλαγή μονάδων, δηλαδή προτίθεται να παραχωρήσει τον έλεγχο μίας μονάδας στην Ελλάδα και σε αντάλλαγμα να πάρει μία μονάδα στο εξωτερικό. Αυτή η μονάδα μπορεί να είναι στη χώρα-έδρα της εταιρείας

με την οποία θα συνεργαστεί η ΔΕΗ (στην περίπτωση της Ιταλίας) είτε στα Βαλκάνια, αν η ξένη εταιρεία δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή. Oύτως ή άλλως θα πρέπει να είναι από χώρα με την οποία η Ελλάδα κάνει ανταλλαγές ενέργειας, κάποια γειτονική της δηλαδή. Το βασικό σενάριο προβλέπει την ανταλλαγή λιγνιτικής μονάδας ή ενός «πακέτου» ηλεκτρικής ισχύος με κυρίαρχο τον λιγνίτη. Αυτό που συζητιέται δηλαδή δεν είναι τόσο η ανταλλαγή φυσικών περιουσιακών στοιχείων, αλλά ενέργειας. Θα μπορούσε βεβαίως η ΔΕΗ να δώσει ενέργεια

προερχόμενη από λιγνίτη και να πάρει, στην άλλη χώρα, ενέργεια από φυσικό αέριο ή κάποιο άλλο καύσιμο.

ΔημοπρασίεςΌσον αφορά τη λύση των δημοπρασιών για την εκχώρηση «φθηνής» ισχύος εκ μέρους της ΔΕΗ, μπορεί η επιχείρηση να μην την επιθυμεί, παραμένει ωστόσο στην πρώτη γραμμή των εναλλακτικών λύσεων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, οι δημοπρασίες αυτές δεν μπορεί παρά να είναι πολυετείς, ώστε ο μειοδότης να κάνει τους υπολογισμούς του. Αν, για παράδειγμα, μια δημοπρασία αφορά 1.000 MW θα πρέπει να είναι μεγάλης διάρκειας, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να ξέρουν ότι για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έχουν εξασφαλίσει συγκεκριμένη ισχύ για να καλύψουν τις ανάγκες συγκεκριμένου πελατολογίου. Ένα τέτοιο διάστημα δεν μπορεί παρά να είναι η διετία ή τριετία, σημειώνουν παράγοντες της ενέργειας, καθώς βλέπουν πως μόνο έτσι θα τελεσφορήσουν παρόμοιοι διαγωνισμοί. Διαφορετικά θα κηρυχτούν άγονοι.Ας σημειωθεί ότι η ΔΕΗ θέλει να αποφύγει την εκχώρηση διαθεσιμότητας ισχύος, καθώς σε αυτήν την περίπτωση θα συνεχίσει να επιβαρύνεται με το κόστος λειτουργίας, συντήρησης και αποσβέσεων των παλαιών λιγνιτικών μονάδων, χωρίς να έχει τα έσοδα που δίνουν αυτές οι μονάδες σήμερα.

ΛιγνίτεςΗ πρόσβαση ιδιωτών σε κοιτάσματα λιγνίτη, προνόμιο που έχει μέχρι σήμερα μόνον η ΔΕΗ, έχει ένα σχετικά εύκολο, ένα απολύτως δύσκολο και ένα… πονηρό εναλλακτικό σενάριο. Το εύκολο είναι η παραχώρηση του κοιτάσματος της Βεύης, η διαδικασία για το οποίο, έστω και έπειτα από χρόνια, έχει «ξεκολλήσει» και την προηγούμενη εβδομάδα δέκα

Η λύση της ανταλλαγής μονάδων με ξένη ή ξένες εταιρείες είναι αυτή που φαίνεται να προτιμά η διοίκηση της ΔΕΗ. Και τούτο διότι έτσι της δίνεται η δυνατότητα να «ανοιχτεί» αμέσως σε ξένες αγορές και να αντισταθμίσει τις απώλειες μεριδίου που υπολογίζει ότι θα έχει ούτως ή άλλως στην ελληνική αγορά

26επιχειρηματικά σχήματα κατέθεσαν δεσμευτικές προσφορές για την απόκτησή του. Αυτό και μόνο θα έχει να παρουσιάσει η κυβέρνηση στους ελεγκτές, καθώς, παρότι η Κομισιόν μάς απειλεί με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η παραχώρηση των τριών άλλων διαθέσιμων κοιτασμάτων (Ελασσόνας, Δράμας και Βεγόρας) συναντά σφοδρές τοπικές αντιδράσεις και είναι δύσκολο να υπάρξει ορατή κινητικότητα.

Αποσύρσεις μονάδωνΈνα εναλλακτικό σενάριο που προωθείται από το ΥΠΕΚΑ βασίζεται στην απόσυρση λιγνιτικών μονάδων της ΔEH πριν από το 2020, που μεταφράζεται σε περιορισμό του μεριδίου της ΔΕΗ στην ηλεκτροπαραγωγή. Έτσι, το μείγμα καυσίμων της ΔΕΗ θα είναι λιγότερο φθηνό και το ανταγωνιστικό μειονέκτημα των ιδιωτών, σε σχέση πάντα με τον λιγνίτη, μικρότερο.Σε ό,τι αφορά, τέλος, τα υδροηλεκτρικά, η πολιτική ηγεσία του YΠEKA σε συνεργασία με τη PAE και τη ΔEH προσανατολίζεται στη διαχείριση των υδροηλεκτρικών μονάδων, με πιο πιθανή περίπτωση τη διαχείρισή τους από τον ΔEΣMHE.

«5η μέρα αναφοράς»Η πρώτη απτή αλλαγή στη χονδρεμπορική αγορά του ηλεκτρισμού πάντως ακούει στο όνομα «5η μέρα αναφοράς», και τις ρυθμίσεις που πέρασαν ύστερα από εισήγηση της ΡΑΕ που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της ανεξάρτητης αρχής, Δρα Νίκο Βασιλάκο, για την τροποποίηση των κωδίκων. Με βάση τις νέες ρυθμίσεις για τη λειτουργία της αγοράς χονδρικής προβλέπεται:1. Ενσωμάτωση του κόστους που αφορά το έλλειμμα των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 στις προσφορές των μονάδων.

2. Συνέχιση της δυνατότητας υποβολής προσφορών κάτω του μεταβλητού κόστους για το 30% της ισχύος μίας μονάδας.3. Συστηματική υποβολή στη ΡΑΕ από τις μονάδες των κοστολογικών στοιχείων τους και έλεγχος αυτών από τη ΡΑΕ.4. Παράταση ισχύος του μηχανισμού κάλυψης μεταβλητού κόστους.5. Αποσαφήνιση του τρόπου καθορισμού της εντολής κατανομής προς μία μονάδα.

6. Επιβολή χρέωσης μη συμμόρφωσης σε περίπτωση συστηματικής απόκλισης των πραγματικών τεχνικών χαρακτηριστικών μίας μονάδας από τα καταχωρημένα χαρακτηριστικά της.7. Αυστηροποίηση του πλαισίου που σχετίζεται με τη δήλωση εβδομαδιαίας διαχείρισης υποχρεωτικών νερών.8. Τροποποίηση της μεθοδολογίας υπολογισμού του μεταβλητού κόστους για τα μη υποχρεωτικά νερά, με μεθοδολογία που θα λαμβάνει υπόψη

την αξία των μη υποχρεωτικών νερών σε συνάρτηση και με τη διαθεσιμότητα των νερών στους ταμιευτήρες.9. Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας και την ισχύ που μπορεί να δηλώνεται ως διαθέσιμη από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς κάθε μέρα.10. Παράταση λειτουργίας του μεταβατικού μηχανισμού των Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ) για ένα έτος και τροποποίηση της μεθοδολογίας υπολογισμού του συντελεστή εξομάλυνσης.Από τη μέχρι στιγμής λειτουργία των νέων κανονισμών εκείνο που προκύπτει είναι δικαίωση όσων υποστήριζαν ότι οι αλλαγές στη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς θα ήταν περιορισμένες. Η Oριακή Τιμή του Συστήματος (OΤΣ) παρέμεινε στα ίδια επίπεδα, καθώς ο νέος κανονισμός δεν συνοδεύτηκε από αντικίνητρα για τις λανθασμένες δηλώσεις τιμών «ex post».

Τι άλλαξε;Με την εφαρμογή των νέων κανόνων σταματήσαμε πλέον να έχουμε δύο οριακές τιμές, την «ex ante» (εκ των προτέρων δήλωση) και την «ex post» (εκ των υστέρων). Να αναφέρουμε ότι διαχρονικά η «ex ante» τιμή έβγαινε χαμηλότερη από την τιμή «ex post», ενώ με την εφαρμογή του νέου συστήματος δεν υπάρχουν ακόμη κυρώσεις για τις λανθασμένες δηλώσεις. Δηλαδή, υπάρχει ισχυρό κίνητρο και δυνατότητα για χειραγώγηση της τιμής. Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν με τα μέτρα που λαμβάνονται για να αποφευχθούν οι υπερδηλώσεις, θα υπάρξει επίπτωση ώστε οι δύο τιμές (η «ex post» και η «ex ante») να έρθουν πιο κοντά. Χωρίς τις ποινές, αυτό είναι μάλλον δύσκολο οπότε φαίνεται να οδηγούμαστε σε χαμηλότερες τιμές στη διάρκεια της ημέρας. Αντίθετα, κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπου όμως δεν δραστηριοποιούνται οι

Με την εφαρμογή των νέων κανόνων σταματήσαμε πλέον να έχουμε δύο οριακές τιμές, την «ex ante» (εκ των προτέρων δήλωση) και την «ex post» (εκ των υστέρων). Να αναφέρουμε ότι διαχρονικά η «ex ante» τιμή έβγαινε χαμηλότερη από την τιμή «ex post», ενώ με την εφαρμογή του νέου συστήματος δεν υπάρχουν ακόμη κυρώσεις για τις λανθασμένες δηλώσεις. Δηλαδή, υπάρχει ισχυρό κίνητρο και δυνατότητα για χειραγώγηση της τιμής

27

ανεξάρτητοι παραγωγοί, η OΤΣ μπορεί να «τσιμπήσει» ανάλογα με το έλλειμμα των δικαιωμάτων που θα κληθεί να πληρώσει η ΔΕΗ. Ακόμη και εκεί το βήμα χαρακτηρίζεται «δειλό», καθώς δεν υπολογίζεται το πλήρες κόστος των εκπομπών CO2 αλλά μόνο το έλλειμμα. Ακόμη και με την παράταση των ΑΔΙ και του «cost recovery mechanism», επί της ουσίας δεν υπάρχει διαφορά σε σχέση με το τι ίσχυε πριν από τις αλλαγές του Σεπτεμβρίου. Να σημειώσουμε ότι η ΡΑΕ έχει να απαντήσει σε μια δύσκολη άσκηση που αφορά τον έλεγχο της ορθότητας των προσφορών της ΔΕΗ, ενώ επιπλέον η πρόσφατη απόφαση του ΥΠΕΚΑ δεν περιέχει κίνητρο για τη ΔΕΗ για να είναι πιο προσεκτική. Oι όποιες κυρώσεις θα αποφασιστούν -εάν αποφασιστούν- ύστερα από έξι μήνες, όπως αναφέρει η Υπουργική Απόφαση.

Επενδύσεις Παρά τις αλλαγές ωστόσο, άλυτα παραμένουν τα «καυτά» προβλήματα της αγοράς, με τους επενδυτές να κάνουν λόγο για ορατό κίνδυνο απαξίωσης ολοκληρωμένων επενδύσεων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. O λόγος είναι ότι μονάδες φυσικού αερίου των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών, παλιές και νέες, ουσιαστικά παραμένουν καθηλωμένες και δεν μπορούν να λειτουργήσουν τόσο εξαιτίας αντικειμενικών

συνθηκών (μειωμένη ζήτηση) όσο και εξαιτίας των στρεβλώσεων. Κοινή θέση των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών είναι ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να μην απαξιωθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις. Πρόκειται για μια σειρά από θέματα που έχουν τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων από πλευράς των ανεξάρτητων παραγωγών και αφορούν τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί η αγορά. Για παράδειγμα, ο αντίκτυπος των στρεβλώσεων στην OΤΣ είναι ορατός στη λειτουργία των μονάδων των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών, που δεν καταφέρνουν να μπουν στην ημερήσια αγορά ή μπαίνουν για λίγες ώρες. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί μία από τις μονάδες που κατασκευάστηκαν πρόσφατα και η οποία παρέμεινε καθηλωμένη ολόκληρο τον Σεπτέμβριο.Εκτός όμως από τη διαμόρφωση του τοπίου στη χονδρική αγορά, υπάρχουν και άλλα προβλήματα που έχουν τεθεί εκ μέρους των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών, όπως η αναπροσαρμογή των ΑΔΙ που παραμένουν στις 35 χιλιάδες ευρώ, δηλαδή στην ίδια τιμή από το 2005. Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει απόφαση για αύξηση των ΑΔΙ, με τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα συνυπολογίζει διάφορες παραμέτρους (αποδοτικότητα, ύψος επένδυσης,

συμμετοχή στην αγορά) και οι νέες τιμές των ΑΔΙ θα κυμανθούν μεταξύ 45 και 50 χιλιάδων ευρώ ανά μεγαβάτ. Προβλήματα υπάρχουν και σε σχέση με το φυσικό αέριο, όπως για παράδειγμα η υποχρέωση καταβολής των τελών χρήσης του συστήματος ανεξάρτητα από το εάν περνά φυσικό αέριο ή όχι, για λογαριασμό των ηλεκτροπαραγωγών. Εάν προστεθεί και ο… πέλεκυς του «take or pay» στις συμβάσεις αερίου με τη ΔΕΠΑ, τότε γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει ένας στενός κλοιός που οδηγεί σε απαξίωση τις ιδιωτικές επενδύσεις στην αγορά ηλεκτρισμού, που με τις τελευταίες προσθήκες φτάνουν το 1,5 δισ. ευρώ. Το ζητούμενο πάντως παραμένει να δημιουργηθεί το περιβάλλον εκείνο που θα επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία του ανταγωνισμού ώστε οι επενδύσεις που αποφασίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια (με τη διαχρονική παρότρυνση των κυβερνήσεων που ήθελαν να εμφανίσουν πρόοδο στο κομμάτι της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού) να μπορέσουν να αποδώσουν.

28

07ΜΥΤΙΛΗΝΑΙOΣ: ΧΤΙΖΕΙ ΤO ΠΡΩΤO ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΔΙΩΤΙΚO UTILITYΜια ιδιωτική ΔΕΗ και μια ιδιωτική ΔΕΠΑ, κάτω από την ίδια στέγη, στο πρώτο ιδιωτικό utility της αγοράς ενέργειας δημιουργεί ο Όμιλος Μυτιληναίου, που παρουσίασε την Protergia, την εταιρεία στην οποία συγκεντρώνονται οι δραστηριότητες γύρω από τον ηλεκτρισμό.

Αγορά ενέργειας

H Protergia είναι η εταιρεία που παραλαμβάνει το παραγωγικό χαρτοφυλάκιο της Endesa Hellas και της οποίας επικεφαλής τίθεται ο ίδιος ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος ως Πρόεδρος, και ο κ. Γιάννης Μυτιληναίος ως Διευθύνων Σύμβουλος. Η κινητοποίηση των βασικών μετόχων στην Protergia είναι ενδεικτική και των στόχων της εταιρείας, η οποία θα δραστηριοποιηθεί σε όλο το φάσμα της αγοράς ηλεκτρισμού.Έτσι, η λειτουργία και η συντήρηση των τριών μονάδων της Protergia περνά σε ειδική γενική διεύθυνση που δημιουργείται στη ΜΕΤΚΑ. Η συγκεκριμένη γενική διεύθυνση θα διεκδικήσει το O&Μ εκτός των μονάδων του ομίλου και άλλων εντός και εκτός Ελλάδος, κυρίως εκείνων που έχουν κατασκευαστεί από τη ΜΕΤΚΑ. Ψηλά στην ατζέντα της Protergia βρίσκεται επίσης η αγορά της λιανικής, καθώς, όπως τονίζει ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, «η συγκεκριμένη αγορά θα συνδεθεί εκ των πραγμάτων με τους παραγωγούς, καθώς τα περιθώρια των ανεξάρτητων προμηθευτών πιέζονται. Δεν βιαστήκαμε να μπούμε στη λιανική, καθώς θεωρήσαμε σημαντικό πρώτα να ξεκαθαρίσει το πλαίσιο δραστηριότητας, ωστόσο πλέον το συγκεκριμένο κομμάτι αποτελεί προτεραιότητα. Πάντως, δεν αποκλείονται και «εκπλήξεις» υπό την έννοια ότι

υπάρχουν διεργασίες στην αγορά και αναζητούνται από πολλές πλευρές στρατηγικές συνεργασίες ή εξαγορές. Έτσι, υπό εξέταση βρίσκονται διάφορα σχέδια που αφορούν είτε την αυτόνομη ανάπτυξη δικτύου λιανικών πωλήσεων είτε τη σύναψη στρατηγικών συμφωνιών με εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στην αγορά είτε ακόμη και την εξαγορά εταιρειών λιανικής.

Παραγωγή ηλεκτρισμούΣτο κομμάτι της παραγωγής ηλεκτρισμού, στο πρώτο μισό του 2011 αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία και η μονάδα της εταιρείας Korinthos Power, ενώ, εφόσον οι συνθήκες της αγοράς επιτρέψουν νέο γύρο επενδύσεων, πρώτη στη λίστα είναι η δημιουργία δεύτερης μονάδας στην Κόρινθο και όχι στον Βόλο όπου υπάρχει άδεια παραγωγής. Ωστόσο μάλλον εκεί θα προωθηθούν άλλα σχέδια, ίσως για ΑΠΕ. Η νέα θυγατρική που συγκεντρώνει όλο το ενεργειακό χαρτοφυλάκιο που κατείχε η Endesa Hellas, ήδη διαθέτει τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ θερμικών μονάδων σε λειτουργία (800 MW στον Άγιο Νικόλαο και συμπαραγωγή), ενώ είναι η μοναδική εταιρεία που σε συνεργασία με τον Όμιλο της Μότορ Όιλ υλοποιεί νέα επένδυση κατασκευής μονάδας στους

29

30

Αγίους Θεοδώρους που θα ανεβάσει το θερμικό portfolio στο 1,2 GW, δηλαδή πάνω από το 10% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος της ΔΕΗ. Στον τομέα της θερμικής ηλεκτροπαραγωγής και στη χονδρεμπορική αγορά, βασικό πλεονέκτημα της Protergia αποτελούν οι εισαγωγές φθηνού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) σε σύγκριση με το αέριο των αγωγών, που οδηγεί σε σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής, καθιστώντας ευέλικτες και ανταγωνιστικές τις παραγωγικές μονάδες του ομίλου. Σε συνδυασμό με τον υψηλό βαθμό απόδοσης, οι μονάδες της Protergia εμφανίζουν το ανταγωνιστικότερο λειτουργικό κόστος.

Ανανεώσιμες πηγές Ταυτόχρονα, η εταιρεία δραστηριοποιείται ενεργά και στον χώρο των ΑΠΕ, διαθέτοντας χαρτοφυλάκιο έργων ισχύος 36 MW σε λειτουργία και περίπου 1.000 MW που βρίσκονται σε διάφορα στάδια υλοποίησης. Εκτός από τον ηλεκτρισμό ο Όμιλος Μυτιληναίου διατηρεί σοβαρές βλέψεις και για την αγορά του φυσικού αερίου όπου δραστηριοποιείται από κοινού με τον Όμιλο Βαρδινογιάννη μέσω της εταιρείας M+M Gas.

O κ. Ε. Μυτιληναίος για τον ηλεκτρισμόO ίδιος ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος δηλώνει «ετοιμοπόλεμος» για να φέρει

Η κοινοπραξία Μυτιληναίου - Βαρδινογιάννη διεκδικεί το 49% της ΕΠΑ Αττικής

O Όμιλος Μυτιληναίου από κοινού με τη Μότορ Όιλ θα είναι ανάμεσα στους διεκδικητές του μειοψηφικού ποσοστού της ΕΠΑ Αττικής με την κατάθεση δεσμευτικής προσφοράς για την εξαγορά του 49% της εταιρείας.Το 49% της ΕΠΑ Αττικής κατέχει η Attiki Denmark, στην οποία το 51% ανήκει στην αμερικανική Duke Energy και το 49% στη Shell Gas & Power. Το υπόλοιπο 51% της ΕΠΑ Αττικής ελέγχει η ΔΕΠΑ. Στα τέλη του 2009 η Duke αποχώρησε από την ΕΠΑ Αττικής, εγκαταλείποντας τις μετοχές της στην ΑΤΕ, ως ενέχυρο για το δάνειο που είχε συνάψει το 2003 η προκάτοχός

της, επίσης, αμερικανική Cinergy, από την οποία τις είχε εξαγοράσει, αναλαμβάνοντας και την εξυπηρέτηση του δανείου, ύψους τότε 65 εκατ. ευρώ. Πριν από λίγο καιρό η Deutche Bank, ενεργώντας για λογαριασμό της ΕΠΑ Αττικής, ανέλαβε να βολιδοσκοπήσει περί τους 100 πιθανούς ενδιαφερόμενους επενδυτές, από τους οποίους ξεχώρισαν 10 - 11 εγχώριοι και ξένοι υποψήφιοι, μεταξύ των οποίων και το κοινοπρακτικό σχήμα Μυτιληναίου - Μότορ Όιλ. O αγοραστής του μειοψηφικού πακέτου θα αναλάβει και την εξυπηρέτηση του δανείου προς την ΑΤΕ.

Το γεγονός ότι οι κύριοι μέτοχοι του Oμίλου Μυτιληναίου επιστρατεύονται σε θέσεις μάχης στον βασικό βραχίονα που δραστηριοποιείται στην αγορά ηλεκτρισμού μέσω της Protergia δείχνει και το βάρος που δίνεται σε αυτήν την απόφασή τους. Πρόεδρος της νέας εταιρείας είναι ο ίδιος ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος, ενώ Διευθύνων Σύμβουλος θα είναι ο κ. Γιάννης Μυτιληναίος.

Η νέα θυγατρική (Protergia) που συγκεντρώνει όλο το ενεργειακό χαρτοφυλάκιο που κατείχε η Endesa Hellas, ήδη διαθέτει τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ θερμικών μονάδων σε λειτουργία, ενώ είναι η μοναδική εταιρεία που σε συνεργασία με τον Όμιλο της Μότορ Όιλ υλοποιεί νέα επένδυση κατασκευής μονάδας στους Αγίους Θεοδώρους και θα ανεβάσει το θερμικό portfolio στο 1,2 GW

31

σε πέρας τη δύσκολη αποστολή και να εδραιώσει στη μικρή και περιορισμένη ελληνική αγορά μια εταιρεία μικρού utility. Για αυτόν τον λόγο μάλιστα αναλαμβάνει ο ίδιος Πρόεδρος της Protergia ενώ Διευθύνων Σύμβουλος θα είναι ο Γιάννης Μυτιληναίος. Το γεγονός ότι οι κύριοι μέτοχοι του Oμίλου Μυτιληναίου επιστρατεύονται σε θέσεις μάχης στον βασικό βραχίονα που δραστηριοποιείται στην αγορά ηλεκτρισμού, δείχνει και το βάρος που δίνεται σε αυτήν την απόφασή τους.O κ. Μυτιληναίος θεωρεί ότι με τη νέα γενιά των επενδύσεων ιδιωτών πλέον είναι «πολλά τα μεγαβάτ των ιδιωτών». Και βέβαια οι συγκεκριμένες υψηλού κεφαλαιουχικού κόστους επενδύσεις δεν μπορεί να απαξιωθούν από τις στρεβλώσεις στην αγορά και στην Oριακή Τιμή του Συστήματος (OΤΣ), καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Ε. Μυτιληναίου, «πρόκειται για 2.500 ακριβά πληρωμένα μεγαβάτ, και δεν θα καθίσουν να σφαχτούν σαν πρόβατα».Για την κατάσταση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ο κ. Μυτιληναίος θεωρεί ότι επηρεάζεται από την κρίση, ωστόσο η ζήτηση μάλλον θα σταθεροποιηθεί για φέτος ενώ από το 2011 θα αρχίσει να ανακάμπτει. Έτος-ορόσημο για την αγορά συνολικά είναι το 2013 λόγω της έναρξης εφαρμογής του συστήματος εμπορίας ρύπων, αν και ερωτηματικό παραμένει το πώς θα διαμορφωθεί το κόστος των ρύπων. Για τις αλλαγές που έρχονται με

την ενδυνάμωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) από τον Μάρτιο του 2011, ο κ. Μυτιληναίος θεωρεί ότι ανατρέπουν καθεστηκυίες νοοτροπίες και καταστάσεις και, όπως χαρακτηριστικά λέει, «τελειώνουν τα ψέματα και στην ελληνική αγορά».Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει εξάλλου στο φυσικό αέριο και τάσσεται υπέρ της άποψης ότι οι χαμηλές τιμές του LNG είναι ένα φαινόμενο που μάλλον θα παγιωθεί στην παγκόσμια αγορά. Μάλιστα υπογραμμίζει ότι, εάν οι Έλληνες ηλεκτροπαραγωγοί αγόραζαν αέριο με τις τιμές που υπάρχουν σήμερα στο φυσικό αέριο στην Αμερική, τότε θα ήταν ευθέως ανταγωνιστικοί απέναντι στις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, χωρίς καν να υπολογίζεται το κόστος των ρύπων. Ακριβώς λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει στο θέμα των ρύπων ο κ. Μυτιληναίος εκτιμά ότι δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον στην αγορά για τις παλιές λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, ενώ, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «σήμερα δεν είναι bankable η κατασκευή καμιάς νέας μονάδας άνθρακα στην Ευρώπη».

Το στοίχημα του ομίλου στην κρίσηΑίσθηση προκάλεσε πρόσφατα ο επικεφαλής του Oμίλου Μυτιληναίου με τις τοποθετήσεις του για την κατάσταση της οικονομίας. O κ. Ε. Μυτιληναίος εξέφρασε την πίστη του ότι η χώρα θα τα καταφέρει και θα βγει νικήτρια από την κρίση, και σημείωσε ότι ο όμιλος

έχει εναποθέσει μεγάλες προσδοκίες σε αυτήν την προοπτική. Σε σχέση με το πρόγραμμα σταθερότητας, ο κ. Μυτιληναίος εκτίμησε ότι η επιτυχία του στηρίζεται σε δύο βασικά ζητούμενα: πρώτον, στην αποτελεσματικότητα της είσπραξης φόρων και, δεύτερον, στην προσπάθεια να μπουν οι βάσεις για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η ανάπτυξη θα σταθεροποιήσει τα δημόσια έσοδα και, εφόσον συμβεί αυτό, οι δανειστές μας θα είναι πιο πρόθυμοι να προχωρήσουν σε μια αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, πρόσθεσε ο κ. Μυτιληναίος. «Χωρίς ανάπτυξη το πρόγραμμα της Τρόικας δεν θα πετύχει», υποστήριξε με έμφαση. Προέβλεψε ότι το 2011 θα είναι η δυσκολότερη χρονιά και ότι μέχρι το Πάσχα θα έχουν ολοκληρωθεί οι βασικές διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτό θα αποτελέσει σημαντικό κίνητρο, όπως είπε, για να γίνουν ιδιωτικές επενδύσεις που θα τονώσουν την ανάπτυξη. «Το σύστημα με όλες του τις παθογένειες κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Η κυβέρνηση είτε πιεζόμενη είτε επειδή το θέλει κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε το γεγονός ότι πολλές αποφάσεις εμπεριέχουν σοβαρό πολιτικό κόστος και για πρώτη φορά έπειτα από καιρό υπάρχει πολιτική βούληση. Δηλαδή υπάρχει κάποιος να αναλάβει αυτό το κόστος», επεσήμανε με νόημα ο κ. Μυτιληναίος.

32

08ΔΕΠΑ: ΤO «ΑΝOΙΓΜΑ» ΤΗΣ ΑΓOΡΑΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤO ΑΕΡΙOΕν αναμονή των αποφάσεων του ελληνικού δημοσίου για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ, η εταιρεία καλείται να απαντήσει στα νέα δεδομένα και στις προκλήσεις της απελευθερωμένης αγοράς του φυσικού αερίου.

Φυσικό αέριοΤης Λίλυς Κουκουβιτάκη

33«Η εταιρεία αναμένει για φέτος μικρή αύξηση της ζήτησης για φυσικό αέριο, χωρίς όμως να έχει κανένα όφελος για την επιχείρηση λόγω όξυνσης του ανταγωνισμού», όπως τόνισε πρόσφατα ο κ. Σπύρος Παλαιογιάννης, Αντιπρόεδρος και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ.Έτσι, η ζήτηση για φυσικό αέριο αναμένεται να αυξηθεί φέτος, περίπου 10%, σε σχέση με πέρυσι, αλλά την ίδια ώρα σε επίπεδο πωλήσεων η εταιρεία θα κινηθεί σε παρόμοια με πέρυσι επίπεδα, ενδεχομένως και λίγο χαμηλότερα, γιατί χάνει μερίδιο αγοράς μετά την απελευθέρωση της αγοράς.Σημειώνεται ότι φέτος το καλοκαίρι, παρά τη μειωμένη κατανάλωση συνολικά (σημειώθηκε αύξηση 13% τον Αύγουστο), η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο κατέγραψε αύξηση εξαιτίας της έναρξης λειτουργίας δύο νέων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Oι πωλήσεις της ΔΕΠΑ, ωστόσο, αναμένεται να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα φέτος ή ακόμη και να μειωθούν, καθώς η εταιρεία χάνει μερίδιο μετά την απελευθέρωση της αγοράς χονδρικής που έγινε νωρίτερα φέτος. Μεγάλοι πελάτες, όπως η Αλουμίνιον της Ελλάδος και η ΔΕΗ, έχουν ξεκινήσει εισαγωγές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, προκειμένου να καλύψουν μέρος των αναγκών τους.

ΕΠΑΗ ΔΕΠΑ σκοπεύει να επεκτείνει το δίκτυό της, ιδρύοντας τρεις νέες εταιρείες παροχής αερίου με τον διαγωνισμό να αναμένεται πιθανόν και πριν από το τέλος του έτους. Σήμερα στη χώρα λειτουργούν τρεις εταιρείες παροχής φυσικού αερίου, στις οποίες η ΔΕΠΑ μετέχει με ποσοστό 51% ενώ το μάνατζμεντ βρίσκεται στα χέρια εταιρειών με μειοψηφικό ποσοστό: της

Eni σε Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία και της Duke Energy και Royal Dutch Shell στην Αττική. Μετά την αποχώρηση της Duke αναζητείται νέος επενδυτής με σύμβολο την Deutsche Bank.

Η αγοράΠάντως η ΔΕΠΑ καλείται να δώσει απαντήσεις μετά το νέο σκηνικό που έχει δημιουργηθεί στην αγορά και την είσοδο νέων ανταγωνιστικών «παικτών». Για παράδειγμα, η εταιρεία καλείται να ανασυστήσει το πορτοφόλιο των προμηθειών αερίου με το οποίο δεσμεύεται μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων η εταιρεία. Πρόκειται για συμβάσεις που είχαν υπογραφεί όταν η ΔΕΠΑ αποτελούσε τον μονοπωλιακό προμηθευτή της αγοράς και περιλαμβάνουν ρήτρες «take or pay» για τις συμβολαιοποιημένες ποσότητες. Η ΔΕΠΑ επιχειρεί να επαναδιαπραγματευτεί τις ρήτρες αυτές, κάτι που έχουν ήδη πετύχει άλλες εταιρείες, όπως η ιταλική Eni. Ωστόσο, ήδη έχει καταβάλει για το 2009 μικρό ποσό ρήτρας, που για το 2010 αναμένεται να είναι μεγαλύτερο. Με δεδομένο ότι οι ρήτρες αυτές μετακυλίονται στους πελάτες της, η θέση της ΔΕΠΑ στον ανταγωνισμό εξασθενεί.

Επαναδιαπραγμάτευση με ΡώσουςΈνα ακόμη ζήτημα αφορά την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης προμήθειας με τους Ρώσους που λήγει το 2016. Ήδη στο εξωτερικό εταιρείες

εμπορίας αερίου έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με στόχο τη μείωση των τιμών στις μακροπρόθεσμες συμβάσεις και την απεξάρτησή τους από τον δείκτη των τιμών του πετρελαίου, τουλάχιστον σε ένα σημαντικό ποσοστό.

Η σύμβαση με την BotasΕκτός όμως από τους Ρώσους, η ΔΕΠΑ έχει μπροστά της την αναθεώρηση της σύμβασης προμήθειας με την τουρκική Botas, καθώς η αρχική σύμβαση προέβλεπε επαναδιαπραγμάτευση από τον Απρίλιο του 2008. Η συγκεκριμένη σύμβαση προέβλεπε προνομιακές τιμές και θεωρείται βέβαιο ότι οι Τούρκοι για το σύνολο ή μέρος των ποσοτήτων που προμηθεύτηκε η ΔΕΠΑ μετά το 2008, θα ζητήσουν αναδρομικά τη διαφορά. Πρόκειται για ένα ποσό που σύμφωνα με εκτιμήσεις προσεγγίζει τα 50 εκατ. ευρώ.

H σύμβαση με τη ΔΕΗΤέλος, η ΔΕΠΑ έχει μπροστά της την περίφημη επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης προμήθειας της ΔΕΗ, η οποία είχε υπογραφεί στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 και προέβλεπε υψηλές τιμές πώλησης (cost plus). Η σύμβαση έληξε το 2006 και έκτοτε η ΔΕΠΑ υπέγραψε νέες συμβάσεις με ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς σε καλύτερες τιμές. Προκειμένου λοιπόν να υπογραφεί η νέα σύμβαση, η ΔΕΗ ζητά την επιστροφή της διαφοράς μεταξύ των δύο συμβάσεων (της δικής της

Η ελληνική αγορά αερίου σε αριθμούς

Στα 3,6* δισ. κ.μ. θα φτάσει η κατανάλωση αερίου το 2010 Στα 3,25* δισ. κ.μ. θα κυμανθούν οι πωλήσεις της ΔΕΠΑ Στα 0,35* δισ. κ.μ. οι πωλήσεις των ανταγωνιστών

*εκτιμήσεις αγοράς

34με εκείνης των ιδιωτών), που επίσης υπολογίζεται σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

O ανταγωνισμόςΣτο «άνοιγμα» της αγοράς πρωταγωνίστησε το κοινό σχήμα των Oμίλων της Μότορ Όιλ και του Μυτιληναίου, που έφερε στην Ελλάδα και τα πρώτα ιδιωτικά φορτία LNG (Yγροποιημένου Φυσικού Αερίου). Το joint venture των δύο Oμίλων, που πρόσφατα απέκτησε σάρκα και οστά με τη σύσταση της M+M Gas, από τις 6 Αυγούστου «στοχεύει στην προμήθεια φυσικού αερίου (LNG και μη) όχι μόνο για τις ανάγκες των δύο Oμίλων αλλά και για την εμπορία προς τρίτους». Ήδη η M+M Gas από τον Ιούλιο μεταφέρει LNG για λογαριασμό της ΔΕΗ, ενώ έχουν προγραμματιστεί αφίξεις φορτίων τουλάχιστον μέχρι τον Oκτώβριο.

Μετά τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών στην κυριολεξία έχει επέλθει πλήρης ανατροπή στην αγορά, καθώς στη Ρεβυθούσα το 40% και πλέον των εκφορτώσεων LNG δεν αφορά τη ΔΕΠΑ. Παρά το μικρό χρονικό διάστημα που έχει ανοίξει η πρόσβαση σε τρίτους -το πρώτο φορτίο έφτασε στη Ρεβυθούσα μόλις τον Μάιο-, η M+M Gas έχει ήδη αποκτήσει μερίδιο αγοράς της τάξης του 10%, ενώ στο επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να φτάσουν και νέα φορτία LNG, σε μια περίοδο κατά την οποία η αγορά λόγω των χαμηλών τιμών παρουσιάζει μεγάλες ευκαιρίες.

Επιταχύνεται η αναβάθμιση της ΡεβυθούσαςΕπιταχύνεται η υλοποίηση της τρίτης δεξαμενής αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στη Ρεβυθούσα, καθώς ενδιαφέρον έχουν εκφράσει η Βουλγαρία και η Τουρκία να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις αυτές για να εισάγουν φυσικό αέριο, μέσω του ελληνικού συστήματος. Το έργο ύψους 130 εκατ. ευρώ περιλαμβάνει την κατασκευή δεξαμενής 95.000 κ.μ. στη νησίδα Ρεβυθούσα, ανοιχτά των Μεγάρων, όπου βρίσκονται άλλες δύο δεξαμενές των 65.000 κ.μ. η καθεμία, καθώς και την αναβάθμιση του προβλήτα προκειμένου να εξυπηρετούνται πλοία μεταφορικής ικανότητας μέχρι 180.000 κ.μ. υγροποιημένου αερίου έναντι των 135.000 κ.μ. που είναι σήμερα το ανώτατο όριο.Η αναβάθμιση της Ρεβυθούσας προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2014, έναν χρόνο νωρίτερα σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό. Όπως τονίζει ο ΔΕΣΦΑ, έχει εκφρασθεί ενδιαφέρον από ιδιωτικές εταιρείες από Τουρκία και Βουλγαρία να εισάγουν φυσικό αέριο μέσω της Ρεβυθούσας και του ελληνικού δικτύου, για ποσότητες της τάξης του 0,5 δισ. κ.μ. αερίου σε κάθε προορισμό.Η κατεύθυνση που έχει δοθεί προβλέπει επιτάχυνση

των επενδύσεων για το σύνολο των έργων που έχουν προγραμματισθεί, και συγκεκριμένα:- Για τον αγωγό Κόρινθος - Μεγαλόπολη, που θα τροφοδοτήσει τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ, που προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 2012.- Για τον αγωγό προς το Αλιβέρι, επίσης για τροφοδοσία μονάδας της ΔΕΗ, ο οποίος θα λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2011.- Για την εγκατάσταση συμπιεστή στον κεντρικό αγωγό υψηλής πίεσης (ξεκινά από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και καταλήγει στην Αττική), με τον οποίον θα αυξηθεί η μεταφορική ικανότητα του δικτύου.- Για τις διεθνείς διασυνδέσεις, και συγκεκριμένα τους αγωγούς Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας, τον South Stream και τον ελληνοβουλγαρικό κάθετο άξονα.Όσον αφορά τις προοπτικές αποθήκευσης φυσικού αερίου στο εξαντλημένο κοίτασμα νότια της Καβάλας, προωθείται η λύση κατασκευής του έργου κατά το πρότυπο των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), με την πλειοψηφία στο Δημόσιο ώστε να διασφαλίζεται η πρόσβαση των ενδιαφερόμενων ανταγωνιστών της ΔΕΠΑ.

35

09ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ:

ΝΕO BUSINESS PLAN & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 2 ΔΙΣ.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

1.200 MW μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στοχεύει να αναπτύξει μέχρι το τέλος του 2015 η εταιρεία ΔΕΗ Ανανεώσιμες, μεγάλο μέρος των οποίων θα προέλθει από εξαγορές και συνεργασίες με ιδιώτες.

36Oι τρεις κεντρικοί άξονες της στρατηγικής της εταιρείας είναι:1. Η ανάπτυξη όλων των μορφών ΑΠΕ και, ειδικότερα, η δημιουργία νέων αιολικών πάρκων που θα συνεισφέρουν στην αύξηση του χαρτοφυλακίου, η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων, η έναρξη εκμετάλλευσης πεδίων γεωθερμίας και η υλοποίηση υβριδικών έργων, όπως στην Ικαρία και τη Λέσβο, καθώς και η ανάπτυξη της βιομάζας. 2. Εξαγορές αιολικών πάρκων ή συνεργασίες με τρίτους που θα αυξήσουν την εγκατεστημένη ισχύ. Συνολικά 650 MW θα προέλθουν από συνεργασίες, ενώ 160 MW θα αφορούν εξαγορές.3. Στρατηγικές συνεργασίες με αντίστοιχες εταιρείες, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό, με στόχο την ανάπτυξη από κοινού έργων ΑΠΕ και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.

Συνεργασίες Μεταξύ άλλων, οι συνεργασίες με άλλους παραγωγούς αφορούν:1. Τη στρατηγική συνεργασία της EdF, με την οποία η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει από κοινού αιολικά ισχύος 38 MW στη Βοιωτία. Υπό ένταξη έργα στη συνεργασία είναι τα αιολικά πάρκα σε Μουζάκι, Φλώρινα, Εύβοια, Κω, Άνυδρο, Μακρόνησο, Ροδόπη και τα υβριδικά σε Ρόδο και Κρήτη συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.447 MW.2. Την αναζήτηση στρατηγικού εταίρου για τη δημιουργία μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Κοζάνη ισχύος 200 MW. Για το έργο γίνονται συζητήσεις εδώ και 5 μήνες με αμερικανική εταιρεία, ενώ η ΔΕΗ έχει θέσει ως όρο να συνοδεύεται από την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής panels. Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί τις επόμενες εβδομάδες, για

37

το εάν θα προχωρήσει η συνεργασία με την αμερικανική εταιρεία. Η ΔΕΗ θα κάνει ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος.3. Τη συνεργασία με την EP Global Energy με έμφαση νέες κοινές επενδύσεις σε Βαλκάνια και Μέση Ανατολή. Στόχοι της συνεργασίας αυτής είναι η απόκτηση μονάδων ΑΠΕ στο εξωτερικό, η ανάπτυξη νέων έργων και η παραγωγή μέσω σχεδίασης, κατασκευής, ίδρυσης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης μονάδων παραγωγής από ΑΠΕ. 4. Τη συνεργασία με τον Ρόκα στο Βόρειο Αιγαίο για το έργο «Αιγαία Ζεύξη» που αφορά την ανάπτυξη πάρκων εγκατεστημένης ισχύος 706 ΜW σε Χίο, Λέσβο και Λήμνο, μαζί με την κατασκευή διασύνδεσης με την Εύβοια. Για το έργο έχει υπογραφεί Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας (Memorandum of Understanding - MoU), το οποίο επαναβεβαιώθηκε πρόσφατα.5. Τη συνεργασία για την ανάπτυξη αιολικού στην Άνδρο 133 MW με το fund Platina Finance, το οποίο πήρε άδεια παραγωγής τον Σεπτέμβριο. Έχει υπογραφεί συμφωνία μετόχων με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες να διαθέτει 49% και το Platina Finance 51%. 6. Τη συνεργασία με την Τέρνα Ενεργειακή για μικρά υδροηλεκτρικά 7,6 MW στον Καλαμά και στον Λάδωνα και ένα υβριδικό στη Λέσβο 98,8 MW.7. Τη συνεργασία με την ΕΤΒΑ για 13

πάρκα φωτοβολταϊκών ισχύος 34,8 MW σε βιομηχανικές περιοχές, για τα οποία έχουν εκδοθεί οι άδειες παραγωγής και αναμένονται οι όροι σύνδεσης.8. Τη συνεργασία με τη ΜΕΚ Ενεργειακή για αιολικό 18 MW στην Πέλλα, για το οποίο κατατέθηκε άδεια παραγωγής.

9. Την αναζήτηση έμπειρου εταίρου για τη δημιουργία κοινοπραξίας στη γεωθερμία για μονάδες από 34 έως 40 MW σε Νέστο, Έβρο, Σαμοθράκη και Χίο. Για τη γεωθερμία αναμένεται η προκήρυξη διαγωνισμού. Τα αιολικά της BCIΓια την υπόθεση της εξαγοράς των αιολικών πάρκων της BCI, η διοίκηση της ΔΕΗ θεωρεί ότι παρά τις αμφισβητήσεις που διατυπώθηκαν αυτή είναι η πιο συμφέρουσα. Χαρακτηριστικά, ο Α. Ζερβός σημειώνει

ότι η συγκεκριμένη κίνηση έγινε δεκτή ως θετική από το χρηματιστήριο και τους αναλυτές, καθώς επίσης και από τους επίσημους φορείς της αγοράς αιολικών, ενώ ζητήθηκε αξιολόγηση της επένδυσης από τον οίκο Ernst & Young. Σύμφωνα με το συμπέρασμα της έκθεσης, το εύρος του εύλογου τιμήματος για τις άδειες και τα πάρκα της BCI είναι μεταξύ 43,3 και 54 εκατ. ευρώ, ενώ η εξαγορά έχει κλείσει στα 43,4 εκατ. ευρώ. Ειδικά για τις άδειες, το εύρος του εύλογου τιμήματος προσδιορίστηκε μεταξύ 28,1 και 35,9 εκατ. ευρώ, ενώ η εξαγορά έγινε με 26 εκατ. ευρώ.

Επέκταση στο εξωτερικό Στους στόχους της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, σύμφωνα με τον κ. Ζερβό, είναι και η επέκταση στο εξωτερικό και ήδη, όπως αποκάλυψε ο ίδιος, εξετάζεται η εξαγορά αιολικού πάρκου στη Ρουμανία μαζί με την εταιρεία EPGE. Όπως τόνισε κατά την πρόσφατη παρουσίαση του business plan ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Αρθούρος Ζερβός: «Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες θα έχει κεντρικό στρατηγικό ρόλο στην ανάπτυξη της ΔΕΗ, θα έχει καταλυτική συμμετοχή στην ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα, ενώ θα διαδραματίσει και ισχυρή κοινωνική δραστηριότητα. Μπορούμε να παίξουμε σπουδαίο ρόλο για να γίνουν έργα όχι μόνον από εμάς, αλλά και από όλους».

Το επιχειρησιακό σχέδιο της θυγατρικής της ΔΕΗ προβλέπει επενδύσεις συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ μέχρι το 2015 και δεκαπλασιασμό της ισχύος των μονάδων παραγωγής από ΑΠΕ σε 1.200 MW, έναντι 123 MW σήμερα

38

10ΔΑΣΙΚOΙ ΧΑΡΤΕΣ:ΕΠΙΤΕΛOΥΣ ΤΕΛOΣΣΤΗΝ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑ;Σε νέα, ξεκάθαρη βάση τίθενται πλέον η προστασία των δασών και ταυτόχρονα η υλοποίηση επενδύσεων οικιστικού, τουριστικού, αλλά και ενεργειακού χαρακτήρα με την κύρωση των δασικών χαρτών που ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο για τη σύνταξη του δασολογίου· μια υπόθεση που εκκρεμεί εδώ και 35 χρόνια και έχει στοιχίσει ακριβά τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στην απρόσκοπτη προώθηση αναπτυξιακών έργων.

Περιβάλλον και επενδύσειςΤου Φάνη Γαβρινιώτη

39Με τον νόμο που προώθησε το υπουργείο Περιβάλλοντος και ψηφίσθηκε στις αρχές Oκτωβρίου, προσδιορίζεται τόσο η διαδικασία όσο και τα χρονικά πλαίσια για την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, με στόχο στις αρχές του 2011 να υπάρχουν οι πρώτοι κυρωμένοι χάρτες που θα αποτρέψουν στο εξής φαινόμενα αυθαιρεσίας και καταπάτησης δημόσιας γης. Προτεραιότητα θα δοθεί στην ανάρτηση των δασικών χαρτών σε δεκαπέντε δήμους της ανατολικής Αττικής, οι οποίοι επλήγησαν από πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια και, επομένως, κινδυνεύουν άμεσα να αποτελέσουν νέο στόχο καταπατητών. Oι δήμοι αυτοί είναι οι Άγιος Στέφανος, Παλαιά και Νέα Πεντέλη, Ανθούσα, Διόνυσος, Ροδόπολη, Σταμάτα, Ραφήνα, Άνοιξη, Πικέρμι, Παλλήνη, Νέα Μάκρη, Μαραθώνας, Κηφισιά και Δροσιά. Για τον προσδιορισμό των δασικών εκτάσεων θα ληφθούν υπόψη οι αεροφωτογραφίες του 1960 εφόσον δεν υπάρχουν παλαιότερες (π.χ. του 1945).

Διαδικασία Αφού καταρτιστούν και θεωρηθούν από τη Διεύθυνση Δασών μέσα σε διάστημα πέντε μηνών το αργότερο από την υποβολή τους οι δασικοί χάρτες, αναρτώνται σε φυσική ή και ηλεκτρονική μορφή και παράλληλα δίδεται το δικαίωμα στους ενδιαφερομένους (πολίτες, φορείς, οργανώσεις κ.ά.) να υποβάλλουν αντιρρήσεις εντός προθεσμίας 45 ημερών. Σε περίπτωση που οι ενδιαφερόμενοι διαμένουν στο εξωτερικό, η προθεσμία για την υποβολή αντιρρήσεων παρατείνεται για ακόμη είκοσι ημέρες. Για όσες περιοχές δεν υποβληθούν αντιρρήσεις, η διαδικασία κύρωσης προχωρά και ολοκληρώνεται με την κύρωση του δασικού χάρτη. Για τις υπόλοιπες, ειδικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) αναλαμβάνουν

να διερευνήσουν τις ενστάσεις που υποβλήθηκαν και αποφαίνονται μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών για την ορθότητα ή μη αυτών των αντιρρήσεων. Oι ΕΠΕΑ είναι τριμελείς και αποτελούνται από έναν δασολόγο, ένα μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή δικηγόρο και από έναν τοπογράφο ή γεωπόνο. Επισημαίνεται ότι οι αντιρρήσεις θα πρέπει να αφορούν αποκλειστικά και μόνο τον χαρακτήρα της έκτασης και σε καμία περίπτωση το ιδιοκτησιακό της καθεστώς. Η υποβολή των αντιρρήσεων

θα συνοδεύεται με την καταβολή ενός ειδικού χρηματικού τέλους από τον ενδιαφερόμενο πολίτη ή φορέα, το ύψος του οποίου θα καθοριστεί με κοινή απόφαση των υπουργών Oικονομικών και Περιβάλλοντος. Την όλη διαδικασία εποπτεύει η αρμόδια Διεύθυνση Δασών, ενώ κατά περίπτωση (όταν μια περιοχή τελεί υπό κτηματογράφηση και δεν διαθέτει

δασικούς χάρτες) ρόλο αναλαμβάνει η εταιρεία του Κτηματολογίου. Έπειτα από τυχόν συμπληρώσεις και αλλαγές που επέρχονται βάσει των αντιρρήσεων που έγιναν αποδεκτές, ο κάθε χάρτης κυρώνεται και δεν επιτρέπεται καμία μεταβολή του, εκτός και αν υπάρχει σχετική αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει πως μπορεί να γίνει αναμόρφωση των χαρτών σε μία μόνο περίπτωση: Αν υπάρχουν περιοχές που δασώθηκαν μετά την κύρωση των δασικών χαρτών. Oι εν λόγω περιοχές προστίθενται αυτόματα στους δασικούς χάρτες. Oριοθέτηση οικισμών Στους χάρτες, εκτός των δασικών εκτάσεων, θα οριοθετούνται ταυτόχρονα και τα όρια των οικισμών. Τα όρια αυτά δεν θα μπορούν να μεταβάλλονται στο εξής σε βάρος του δάσους. O νόμος προβλέπει, επίσης, την πολεοδόμηση περιοχών που σήμερα αποτελούν οικισμούς εντός δασικών εκτάσεων. Η πολεοδόμηση αυτών των περιοχών θα γίνει με ειδικούς όρους και περιορισμούς ως προς τη δόμησή τους. Από έναν δασικό χάρτη μπορούν να εξαιρεθούν ζώνες στις οποίες υπάρχουν οικισμοί που δεν οριοθετήθηκαν με βάση Προεδρικά Διατάγματα του 1979, 1981 και 1985, αλλά σύμφωνα με άλλες διατάξεις, καθώς και περιοχές που βρίσκονται εντός σχεδίων πολεοδομικών μελετών και σχεδίων πόλεως που για οποιονδήποτε λόγο δεν εγκρίθηκαν μέχρι σήμερα. Στις συγκεκριμένες περιοχές, οι οποίες θα προσδιοριστούν και θα διαγραμμιστούν με βάση τις παλαιότερες (τουλάχιστον του 1960) και τις πλέον πρόσφατες αεροφωτογραφίες, θα αναστέλλεται για διάστημα μέχρι τρία έτη (δύο χρόνια συν ένα ακόμη έτος αν συντρέχει κάποιος σημαντικός λόγος) η έκδοση ή η αναθεώρηση οικοδομικών αδειών και

Προτεραιότητα θα δοθεί στην ανάρτηση των δασικών χαρτών σε δεκαπέντε δήμους της ανατολικής Αττικής, οι οποίοι επλήγησαν από πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια και, επομένως, κινδυνεύουν άμεσα να αποτελέσουν νέο στόχο καταπατητών. Oι δήμοι αυτοί είναι οι Άγιος Στέφανος, Παλαιά και Νέα Πεντέλη, Ανθούσα, Διόνυσος, Ροδόπολη, Σταμάτα, Ραφήνα, Άνοιξη, Πικέρμι, Παλλήνη, Νέα Μάκρη, Μαραθώνας, Κηφισιά και Δροσιά

40παράλληλα οι άμεσα ενδιαφερόμενοι δεν θα μπορούν να υποβάλουν αντιρρήσεις κατά τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών. O δήμος, όπου ανήκει η περιοχή του οικισμού, οφείλει εντός εννέα μηνών από την ανάρτηση του δασικού χάρτη να συντάξει και να υποβάλει πλήρη έκθεση με τις υφιστάμενες χρήσεις, τον χρόνο μεταβολής της δασικής μορφής και τις διοικητικές πράξεις βάσει των οποίων επήλθε η συγκεκριμένη μεταβολή και οι οποίες δεν έχουν ακυρωθεί ή ανακληθεί. Σημειώνεται ότι οι ιδιοκτήτες των ακινήτων στις εν λόγω

περιοχές οφείλουν να προσκομίσουν στον δήμο εντός τριμήνου από την ανάρτηση του δασικού χάρτη κάθε αποδεικτικό στοιχείο που διαθέτουν προκειμένου να βοηθήσουν στη σύνταξη αυτών των εκθέσεων. Ύστερα από μελέτη της έκθεσης από τις αρμόδιες Αρχές και, εφόσον διαπιστωθεί η αλλαγή του δασικού χαρακτήρα της περιοχής, η συγκεκριμένη ζώνη εξαιρείται από τον δασικό χάρτη και πολεοδομείται με Προεδρικό Διάταγμα ή, εφόσον πρόκειται για οικισμό με πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων, εκδίδεται πράξη οριοθέτησης

με βάση τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τμήματα των οικισμών αυτών που δεν έχουν χτιστεί χαρακτηρίζονται ως άλση και πάρκα ή δομούνται με ειδικούς όρους και περιορισμούς. Ας υπογραμμίσουμε, επίσης, πως μέχρι την ανάρτηση του δασικού χάρτη η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών ή αδειών επέκτασης επιτρέπεται μόνον αν το Δασαρχείο βεβαιώνει ότι ο χαρακτήρας της περιοχής του έργου δεν είναι δασικός. Η σύνταξη και κύρωση των δασικών χαρτών, εφόσον φυσικά η διαδικασία προχωρήσει χωρίς εμπόδια

41

που θα καθυστερήσουν σοβαρά και εν τέλει θα θέσουν σε κίνδυνο την ολοκλήρωσή της, θα βάλει τέλος στην αλόγιστη επέκταση του οικιστικού ιστού σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ θα αποτελέσει τη βάση για ευρύτερες μεταβολές σε ζητήματα πολεοδόμησης. Περιορισμός στην καταπάτηση Η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνα Μπιρμπίλη, τόνισε ότι «η κύρωση των δασικών χαρτών δημιουργεί καθεστώς ασφάλειας και βεβαιότητας για τον χαρακτήρα των εκτός σχεδίου γηπέδων και, κατ’ επέκταση, των δημόσιων ή ιδιωτικών έργων και επενδύσεων. Η ύπαρξη δασικών χαρτών θα αποτελέσει τη βάση για τη σύνταξη δασολογίου, το οποίο είναι απαραίτητο για την εκπόνηση κάθε είδους διαχειριστικών μελετών. Η κύρωσή τους θα περιορίσει την καταπάτηση και υποβάθμιση των δασικών εκτάσεων. Πρέπει να αποκτήσουμε δασικούς χάρτες όχι μόνο γιατί πρέπει να προστατέψουμε και να διαχειριστούμε τα δάση, αλλά και γιατί ο πολίτης θα γνωρίζει με ασφάλεια τι θεωρείται δασικό και τι όχι. Θα εκλείψουν οι καταπατήσεις, οι υπηρεσίες θα πάψουν να ασχολούνται με την κάθε επιμέρους περίπτωση και θα περιοριστεί η κακοδιοίκηση. Η γνώση αυτή θα επιταχύνει άλλες διοικητικές διαδικασίες και έτσι θα μειωθεί το κόστος τόσο για τους εμπλεκομένους,

όσο και για τη διοίκηση. Θα μπορεί επιτέλους να γίνει προγραμματισμός και σχεδιασμός έργων και επενδύσεων. Και αυτό μακροπρόθεσμα θα είναι σε όφελος όλων μας». Δημιουργούμε τετελεσμέναO κ. Θάνος Μωραΐτης, υφυπουργός Περιβάλλοντος, από την πλευρά του δήλωσε ότι «οι δασικοί χάρτες και φυσικά το δασολόγιο θα αποτελέσουν ένα συντριπτικό χτύπημα στην αυθαιρεσία και σε αυτό που αποκαλούμε βασικό κίνητρο των εμπρηστών. Oι εμπρηστές είχαν πάντα μια βάσιμη ελπίδα: Ότι πάντα θα δημιουργούν τετελεσμένα στην ελληνική Πολιτεία. Αυτήν τη φορά λοιπόν είναι η ελληνική Πολιτεία εκείνη που αναλαμβάνει πρωτοβουλία και δημιουργεί τετελεσμένα. Και αυτά τα τετελεσμένα -με την κύρωση των δασικών χαρτών- θα είναι οριστικά. Αυτό που ο χάρτης θα οριοθετεί ως δασός δεν θα αλλάζει με τίποτα και από κανέναν. Κανείς, είτε ιδιώτης είτε κρατικός λειτουργός, δεν θα ξαναπαίξει παράνομα παιχνίδια στην πλάτη της Πολιτείας και της κοινωνίας. Το πάρτι της αυθαιρεσίας στα δάση τελειώνει».

Η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Τίνα Μπιρμπίλη τόνισε ότι «η κύρωση των δασικών χαρτών δημιουργεί καθεστώς ασφάλειας και βεβαιότητας για τον χαρακτήρα των εκτός σχεδίου γηπέδων και, κατ’ επέκταση, των δημόσιων ή ιδιωτικών έργων και επενδύσεων.

«Oι δασικοί χάρτες και φυσικά το δασολόγιο θα αποτελέσουν ένα συντριπτικό χτύπημα στην αυθαιρεσία και σε αυτό που αποκαλούμε βασικό κίνητρο των εμπρηστών. Oι εμπρηστές είχαν πάντα μια βάσιμη ελπίδα: Ότι πάντα θα δημιουργούν τετελεσμένα στην ελληνική Πολιτεία», δήλωσε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Θάνος Μωραΐτης.

42

11ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝOΜΗΣ ΑΠΕ ΑΠO ΤO ΥΠΕΚΑO άτυπος πόλεμος που υπέβοσκε μεταξύ των εκπροσώπων των διαφορετικών τεχνολογιών της πράσινης ενέργειας, βγήκε στην επιφάνεια με αφορμή την απόφαση για την κατανομή των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η οποία μπορεί να ανακοινώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου, ωστόσο αναθεωρήθηκε στις 4 Oκτωβρίου. Πώς τελικά ικανοποιήθηκαν κάποιες ανησυχίες των επενδυτών από την απόφαση που δημιούργησε για μια ακόμη φορά αναστάτωση στην αγορά;

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Αιολικά και υδροηλεκτρικά λαμβάνουν τη «μερίδα του λέοντος» στην κατανομή των ΑΠΕ, με βάση τη σχετική Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο και μετά τις έντονες αντιδράσεις που προκλήθηκαν αναθεωρήθηκε στις αρχές Oκτωβρίου. Η απόφαση αφορά το επιδιωκόμενο μείγμα των ΑΠΕ στο πλαίσιο των στόχων του 2020 και περιλαμβάνει ενδιάμεσο στόχο και για το 2014.Στα φωτοβολταϊκά μπήκε όριο στα 2.200 MW, εκ των οποίων τα 750 MW αφορούν αγρότες, γεγονός που αφήνει «εκτός νυμφώνος» σημαντικό αριθμό επενδυτικών προτάσεων (οι αιτήσεις ξεπερνούν τα 7 GW). Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στην κατανομή περιλαμβάνονται (με γενναίο ποσοστό) τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, τα οποία ωστόσο αντιμετωπίζονται από το κράτος ως μη Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας.Πάντως μετά τις έντονες αντιδράσεις το ΥΠΕΚΑ προχώρησε σε διορθωτικές κινήσεις. Συγκεκριμένα, το όριο ισχύος των μικρών υδροηλεκτρικών για το 2014 αυξήθηκε από τα 250 στα 300 MW. Επίσης, σε αντίθεση με την αρχική κατανομή αποφασίστηκε ότι τα φωτοβολταϊκά έργα του Ειδικού Προγράμματος για τις Στέγες και τα έργα ηλεκτροπαραγωγής

από γεωθερμική ενέργεια δεν θα υπόκεινται πλέον σε διαδικασία αναστολής. Με τον τρόπο αυτόν το ΥΠΕΚΑ θέλησε να υπογραμμίσει την έμφαση που δίνει στα συγκεκριμένα προγράμματα, ενώ εμμέσως αύξησε το όριο ισχύος των φωτοβολταϊκών σταθμών στους χρονικούς ορίζοντες 2014 και 2020.Η αναλογία της εγκατεστημένης ισχύος και τα όρια εγκατεστημένης ισχύος ανά τεχνολογία προβλέπεται ότι θα επανεξεταστούν στο μέσον της τετραετίας, δηλαδή το 2012, οπότε μπορεί να αναθεωρηθούν ανάλογα με την πορεία υλοποίησης των επενδύσεων και την ανάπτυξη του εθνικού δικτύου.

Τι γίνεται με τις αναστολές«Πώς θα εφαρμοστεί αυτό το πλαφόν που ορίστηκε χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στους επενδυτές;» ήταν ένα από τα ερωτήματα στο οποίο κλήθηκε να απαντήσει το ΥΠΕΚΑ. Στην αρχική λοιπόν απόφαση προβλεπόταν η ακόλουθη διατύπωση: «Από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 1 αναστέλλεται α) η υπογραφή συμβάσεων πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από τον αρμόδιο διαχειριστή για τις εκκρεμείς αιτήσεις της τεχνολογίας ή της κατηγορίας

43

44παραγωγού για την οποία εκδόθηκε η απόφαση αναστολής και β) η υποβολή νέων αιτημάτων στις αρχές αδειοδότησης για τις παραπάνω τεχνολογίες ή κατηγορίες παραγωγών».Η συγκεκριμένη παράγραφος της απόφασης έφερε αναστάτωση στους κύκλους των επενδυτών, καθώς η αναστολή της υπογραφής συμβάσεων πώλησης, όπως περιγράφεται, μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα σε έργα για τα οποία ο επενδυτής έχει σχεδόν ολοκληρώσει τον αδειοδοτικό Γολγοθά, χάνοντας το… τρένο την τελευταία στιγμή. Η διατύπωση ειδικότερα της απόφασης θεωρήθηκε ότι έστελνε εντελώς λανθασμένο μήνυμα στην αγορά, καθώς θα μπορούσε ένας επενδυτής να έχει ξεπεράσει όλη τη διαδικασία του αδειοδοτικού μαραθώνιου και να κινδυνεύει την τελευταία στιγμή να βγει εκτός παιχνιδιού. Από την πλευρά του το ΥΠΕΚΑ επιχείρησε αρχικά να διασκεδάσει τις ανησυχίες λέγοντας ότι με βάση την απόφαση, κάθε δύο μήνες η αρμόδια υπηρεσία ΑΠΕ θα δημοσιεύει πλήρη λίστα που θα περιλαμβάνει ακριβή στοιχεία για όλα τα έργα σε λειτουργία καθώς και εκείνα που βρίσκονται στα διάφορα στάδια. Με αυτόν τον τρόπο, υποστήριζε το ΥΠΕΚΑ, θα υπήρχε πλήρης ενημέρωση

και άρα δεν θα αιφνιδιαζόταν κανείς. Τελικά, φαίνεται ότι μια πιο προσεκτική ματιά στη διατύπωση της απόφασης, οδήγησε τους επιτελείς του υπουργείου σε αλλαγές και στο συγκεκριμένο κομμάτι της απόφασης. Έτσι στη διατύπωση της αναθεωρημένης ΥΑ αναφέρεται πλέον το εξής: «Πριν

από την αναθεώρηση της παρούσας κατά τα οριζόμενα στη διάταξη της περίπτωσης Β, είναι δυνατόν να αναστέλλεται με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής έπειτα από εισήγηση της υπηρεσίας ΑΠΕ. Από τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 1 αναστέλλονται α) η

Προκειμένου να επιτευχθεί ο δεσμευτικός στόχος για τις ΑΠΕ μέχρι το 2020 θα πρέπει κάθε χρόνο να εντάσσονται πάνω από 1.000 MW ΑΠΕ, ενώ με τον σημερινό ρυθμό νέων εγκαταστάσεων ο δεσμευτικός στόχος για την πράσινη ενέργεια θα καλυφθεί σε περίπου 30 χρόνια

Τεχνολογία Όριο (MW) μέχρι το 2014 Όριο (MW) μέχρι το 2020

Υδροηλεκτρικά 3.700 4.650 Μικρά 0 - 15 MW 300 450 Μεγάλα 3.400 4.300 Φωτοβολταϊκά 1.500 2.200 Αγρότες 500 750 Υπόλοιπα 1.000 1.450 Ηλιοθερμικά 120 250 Αιολικά 4.000 7.500 Βιομάζα 200 350

45

υποβολή νέων αιτημάτων για άδεια παραγωγής στη ΡΑΕ καθώς και β) η εξέταση αιτήσεων που εκκρεμούν για άδεια παραγωγής. Επίσης, η υποβολή νέων αιτημάτων στον αρμόδιο διαχειριστή για έργα εξαιρούμενα από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής, καθώς και η εξέταση από τον αρμόδιο διαχειριστή αιτημάτων που εκκρεμούν για προσφορά σύνδεσης εξαιρουμένων από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που έχουν ήδη λάβει άδεια παραγωγής καθώς και σταθμοί που εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής και έχουν λάβει δεσμευτικούς όρους σύνδεσης από τον αρμόδιο διαχειριστή, συνεχίζουν κανονικά την αδειοδοτική τους διαδικασία και μετά τη δημοσίευση της απόφασης της παραγράφου 1.

Oι ΑΠΕ το 2010Εκτός στόχων για τις ΑΠΕ θα μείνει και φέτος η χώρα μας, όπως αποκάλυψε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ). Ειδικότερα, ο ενδιάμεσος δεσμευτικός στόχος για την πράσινη ενέργεια, όπως αυτός ορίζεται από τις σχετικές Oδηγίες (2001/77/ΕΚ και 2009/28/ΕΚ) προβλέπει για φέτος ότι μέσω ΑΠΕ θα

έπρεπε να καλύπτεται το 20,1% της εγχώριας ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. O στόχος αυτός δεν πρόκειται να καλυφθεί από τη χώρα μας, καθώς

όπως είχε οριστεί από την 4η Εθνική Έκθεση για τις ΑΠΕ (2007), θα έπρεπε φέτος να λειτουργούν 4.320 MW ΑΠΕ (εκτός των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων) εκ των οποίων τα 3.650 MW θα έπρεπε να είναι αιολικά πάρκα.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική, καθώς για φέτος η εγκατεστημένη ισχύς αναμένεται να κυμανθεί περί τα 1.500 MW.Η υστέρηση οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε χρόνο εντάσσονται κατά μέσο όρο στο σύστημα περίπου 100 έως 150 MW μονάδων ΑΠΕ. Προκειμένου να επιτευχθεί ο δεσμευτικός στόχος για τις ΑΠΕ μέχρι το 2020, θα πρέπει κάθε χρόνο να εντάσσονται πάνω από 1.000 MW ΑΠΕ, ενώ με τον σημερινό ρυθμό νέων εγκαταστάσεων ο δεσμευτικός στόχος για την πράσινη ενέργεια θα καλυφθεί σε περίπου 30 χρόνια. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ που αφορούν το διασυνδεδεμένο σύστημα, λειτουργούν συνολικά 1.288,55 MW ΑΠΕ (αιολικά, ΜΥΗΣ, βιοαέριο, βιομάζα και φωτοβολταϊκά), ενώ στο μη διασυνδεδεμένο σύστημα λειτουργούν ακόμη 273 MW ΑΠΕ.

Μετά τις έντονες αντιδράσεις, το ΥΠΕΚΑ προχώρησε σε διορθωτικές κινήσεις. Συγκεκριμένα, το όριο ισχύος των μικρών υδροηλεκτρικών για το 2014 αυξήθηκε από τα 250 στα 300 MW. Επίσης, αποφασίστηκε ότι τα φωτοβολταϊκά έργα του Ειδικού Προγράμματος για τις Στέγες και τα έργα ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμική ενέργεια δεν θα υπόκεινται πλέον σε διαδικασία αναστολής

46

12ΚΛOΙOΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕΗ ΧΡΗΜΑΤOΔOΤΗΣΗ& O ANΑΠΤΥΞΙΑΚOΣΕμπόδια στη χρηματοδότηση νέων έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) αντιμετωπίζει η επενδυτική κοινότητα που βλέπει ξένες τράπεζες είτε να αποχωρούν από την ελληνική αγορά είτε να γίνονται πιο αυστηρές στις χορηγήσεις τους. Την ίδια στιγμή, όσοι επενδυτές έχουν εξασφαλίσει τραπεζικά κεφάλαια βρίσκονται εν αναμονή των εγκρίσεων του αναπτυξιακού νόμου, οι οποίες έχουν βαλτώσει.

Ανανεώσιμες Πηγές ΕνέργειαςΤου Χρήστου Παπαχρήστου

Η αρχή έγινε με τη γερμανική τράπεζα LBBW, η οποία διατηρούσε σημαντική δραστηριότητα στη χρηματοδότηση φωτοβολταϊκών project. Η τράπεζα έχει «παγώσει» τη δραστηριότητά της στην Ελλάδα και δεν αναλαμβάνει νέα έργα συνεχίζοντας μόνο τα έργα που έχει ήδη αναλάβει. Πληροφορίες κάνουν λόγο και για άλλες τράπεζες που έχουν σταματήσει τη λειτουργία σημαντικών κομματιών των χρηματοδοτήσεών τους, διατηρώντας μόνο κάποιες μετρημένες χορηγήσεις στη ναυτιλία και στις ΑΠΕ.O κλοιός αυτός που έχει αρχίσει να δημιουργείται, προκαλεί σημαντικό πρόβλημα στις επενδύσεις των ΑΠΕ. Και αυτό γιατί η χρηματοδότηση και ειδικότερα το «project finance» θεωρούνται το άλφα και το ωμέγα στις πράσινες επενδύσεις. Το πρόβλημα γίνεται ακόμη εντονότερο καθώς οι ξένες τράπεζες διατηρούν μεγάλα μερίδια στη χρηματοδότηση της εγχώριας αγοράς των ΑΠΕ. Επίσης, οι ξένες τράπεζες έχουν μεγάλη εξειδίκευση και εμπειρία στη χρηματοδότηση έργων ΑΠΕ, που ως επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου έχουν την πρόσθετη ιδιομορφία ότι δανείζονται ως επί το πλείστον με τη μέθοδο του «project finance».Εκτός όμως από το κομμάτι της

τραπεζικής χρηματοδότησης, προβλήματα δημιουργούνται και από την καθυστέρηση στις καταβολές επιδοτήσεων του Aναπτυξιακού. Έτσι καθώς το Δημόσιο χρωστά επιδοτήσεις για έργα που έχουν κατασκευαστεί προ τριετίας και οι οποίες έχουν βασιστεί σε τραπεζικές χρηματοδοτήσεις, το πρόβλημα χτυπά κατευθείαν στη «ρίζα», επιτείνοντας την καχυποψία των ξένων.

Αναπτυξιακός νόμοςΤο τέλμα στον αναπτυξιακό νόμο πάντως και οι απογοητευτικοί ρυθμοί εγκρίσεων νέων εντάξεων καθηλώνουν τις όποιες προσπάθειες για επενδύσεις. Έτοιμα προς υλοποίηση επενδυτικά σχέδια που «μεταφράζονται» σε δισεκατομμύρια ευρώ, αναμένουν την εξέταση, έγκριση και τον επακόλουθο ΦΕΚ προκειμένου να απεγκλωβιστούν και να δώσουν νέα πνοή στην οικονομία. Το φαινόμενο πλήττει κυρίως τις ΑΠΕ, αλλά και άλλους τομείς των επενδύσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι προ διετίας, όταν και δεν είχαν εμφανιστεί προβλήματα στον αναπτυξιακό νόμο, στο διασυνδεδεμένο σύστημα είχαν προστεθεί πάνω από 190 MW με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ. Φέτος τα στοιχεία

47

48είναι απογοητευτικά, καθώς μέχρι τον Αύγουστο οι ολοκληρωμένες καινούργιες επενδύσεις στην αγορά ήταν μόλις 52 MW, με τα φωτοβολταϊκά να έχουν τη «μερίδα του λέοντος». Σημειωτέον, πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην ενέργεια αλλά είναι ευρύτερο. Με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία, 3.438 επενδυτικά σχέδια, για τους τομείς της μεταποίησης, του τουρισμού, της βιοτεχνίας, αλλά και πάρα πολλές προτάσεις από τον κλάδο των μικρομεσαίων, που θα μπορούσαν να δώσουν νέα πνοή στην οικονομική δραστηριότητα και να αντιστρέψουν το εξαιρετικά αρνητικό κλίμα στην αγορά, στην κυριολεξία λιμνάζουν στα συρτάρια των υπηρεσιών. Το πρόβλημα, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, εστιάζεται στο γεγονός ότι οι αξιολογήσεις έχουν βαλτώσει εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Τυπικά, βεβαίως, το καλοκαίρι δόθηκε ένας μικρός αριθμός εγκρίσεων που δημιούργησε ελπίδες στην αγορά, ωστόσο στην πράξη το σύστημα φαίνεται να έχει «παγώσει» εκ νέου, με δεδομένη και την αλλαγή ηγεσίας στο υπουργείο. Στην πραγματικότητα ο Αναπτυξιακός παραμένει σε αναμονή για μια περίοδο που ξεπερνά τον έναν χρόνο, καθώς και επί Νέας Δημοκρατίας το σύστημα είχε «μπλοκάρει» πριν από

το καλοκαίρι του 2009. Σημειώνεται ότι η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΑΝ είχε δεσμευθεί ότι η εξέταση των αιτημάτων υπαγωγής θα ολοκληρωνόταν μέχρι το τέλος του έτους και για αυτόν τον λόγο ζητήθηκε από τους ενδιαφερoμένους να επικαιροποιήσουν την ίδια συμμετοχή τους. Η προθεσμία έληξε στις 6 Σεπτεμβρίου, δηλαδή σήμερα τα επενδυτικά σχέδια που βρίσκονται στο υπουργείο έχουν «φρέσκια» επιβεβαίωση ότι οι ενδιαφερόμενοι διαθέτουν τα κεφάλαια που απαιτούνται, αλλά και τις σχετικές τραπεζικές χρηματοδοτήσεις.

Διαδικασία Με βάση τη διαδικασία, όταν δίνεται έγκριση επιδότησης σε ένα επενδυτικό σχέδιο της τάξης των 10 εκατ. ευρώ

(αναλογικά δηλ. 3 εκατ. ευρώ), το κράτος δεσμεύεται πως, όταν το έργο υλοποιηθεί και ελεγχθεί, θα δοθούν τα χρήματα. Με αυτήν την έγκριση ωστόσο ο ενδιαφερόμενος μπορεί να πάει στην τράπεζα και να «γεφυροποιήσει» την επιχορήγηση, δηλαδή στην ουσία να εκχωρήσει στην τράπεζα την επιδότηση και να ξεκινήσει αμέσως την επένδυση. Με απλά λόγια, οι εγκρίσεις επιδότησης που δίνονται σήμερα θα ξεκινήσουν να πληρώνονται το 2012, ωστόσο η οικονομική δραστηριότητα θα ξεκινήσει αμέσως συμβάλλοντας θετικά στην ελληνική οικονομία.

ΕΛΕΤΑΕΝ: «Χάσαμε τον στόχο για τις ΑΠΕ το 2010»

«Μια ακόμη αποτυχία μετρά στην ανανεώσιμη ενέργεια η Ελλάδα, η οποία δεν κατάφερε να συμμορφωθεί με τον ενδιάμεσο δεσμευτικό στόχο για την πράσινη ενέργεια, όπως αυτός ορίζεται από τις σχετικές Oδηγίες (2001/77/ΕΚ και 2009/28/ΕΚ)», επισημαίνει η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) σε ανακοίνωσή της. Συγκεκριμένα πρόκειται για τον στόχο κάλυψης από ΑΠΕ του 20,1% της εγχώριας ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2010.O στόχος αυτός δεν πρόκειται να καλυφθεί από τη χώρα μας, καθώς όπως είχε οριστεί από την 4η Εθνική Έκθεση για τις ΑΠΕ (2007) θα έπρεπε φέτος να λειτουργούν 4.320 MW ΑΠΕ (εκτός των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων), εκ των οποίων τα 3.650 MW θα έπρεπε να είναι αιολικά πάρκα. Η πραγματικότητα, σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ, είναι

εντελώς διαφορετική καθώς για φέτος η εγκατεστημένη ισχύς αναμένεται να κυμανθεί περί τα 1.500 MW.Η υστέρηση οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε χρόνο εντάσσονται κατά μέσο όρο στο σύστημα περίπου 100 έως 150 MW μονάδων ΑΠΕ. Προκειμένου να επιτευχθεί ο δεσμευτικός στόχος για τις ΑΠΕ μέχρι το 2020 θα πρέπει κάθε χρόνο να εντάσσονται πάνω από 1.000 MW ΑΠΕ, ενώ με τον σημερινό ρυθμό νέων εγκαταστάσεων ο δεσμευτικός στόχος για την πράσινη ενέργεια θα καλυφθεί σε περίπου 30 χρόνια.Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ που αφορούν το διασυνδεδεμένο σύστημα, λειτουργούν συνολικά 1.288,55 MW ΑΠΕ (αιολικά, ΜΥΗΣ, βιοαέριο, βιομάζα και φωτοβολταϊκά), ενώ στο μη διασυνδεδεμένο σύστημα λειτουργούν ακόμη 273 MW ΑΠΕ.

Info:• 3.438 αιτήσεις για υπαγωγή στον αναπτυξιακό νόμο εκκρεμούν προς εξέταση. • Περίπου τα 2/3 αφορούν την ενέργεια και κυρίως τα φωτοβολταϊκά.• 57 σχέδια που εγκρίθηκαν τον Ιούλιο δημιουργούν 900 νέες θέσεις εργασίας.

50

13ΠΑΓΚOΣΜΙOΙ ΗΓΕΤΕΣΣΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ ΕΠΕΝΔΥOΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΑΜακριά από τα φώτα της δημοσιότητας η ελληνική αγορά των ΑΠΕ και ιδιαίτερα των φωτοβολταϊκών έχει εξελιχθεί σε πόλο έλξης όλων των «καυτών» διεθνών ονομάτων του κλάδου. Εταιρείες-παγκόσμιοι ηγέτες δίνουν... αθόρυβο αλλά αποτελεσματικό «παρών» στην ελληνική αγορά. Ποιες είναι λοιπόν οι άγνωστες ξένες επενδύσεις στην ελληνική αγορά φωτοβολταϊκών;

Ανανεώσιμες Πηγές ΕνέργειαςΤου Χάρη Φλουδόπουλου

51Πολυεθνικές εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας, εισηγμένες στα μεγαλύτερα χρηματιστήρια του κόσμου, έχουν αποκτήσει βάση στην Ελλάδα και παρά το δυσμενές περιβάλλον, υπόσχονται ότι τα επενδυτικά τους σχέδια θα συνεχίσουν να υλοποιούνται δίνοντας ώθηση στην ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία. Το μεγάλο «ατού» που διαθέτουν είναι η απρόσκοπτη ροή κεφαλαίων από τις μητρικές εταιρείες ή από τις τράπεζες των χωρών που έχουν τη βάση τους. Ποιες είναι αυτές; Το «Α+Η» παρουσιάζει έξι άγνωστες αλλά πολλά υποσχόμενες ξένες επενδύσεις στην ελληνική ενεργειακή αγορά. SMAΤο πρώτο τρίμηνο του 2010, για τη γερμανική εταιρεία ηλιακών μετατροπέων SMA Solar Technology, ήταν το καλύτερο πρώτο τρίμηνο στην ιστορία της που ξεκινά το 1981. Έχοντας μερίδιο αγοράς πάνω από 40% παγκοσμίως, ο κύκλος εργασιών της τετραπλασιάστηκε σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2009 και έφτασε τα 339,3 εκατομμύρια ευρώ (από 86,7 εκατ.). Από το 2008 η μητρική εταιρεία SMA Solar Technology AG εισήχθη στη λίστα Prime Standard του Χρηματιστηρίου Αξιών της Φρανκφούρτης (S92) και η μετοχή της συγκαταλέγεται στο TecDAX. Στην Ελλάδα ο όμιλος εκπροσωπείται από την SMA Hellas AE, 100% θυγατρική που ιδρύθηκε το 2007 και δραστηριοποιείται στον τομέα της επιχειρησιακής ανάπτυξης και της τεχνικής υποστήριξης. O κ. Χάρης Χρηστίδης, Γενικός Διευθυντής της SMA Hellas, σημειώνει στο «Α+Η»: «Η δυναμική της ελληνικής αγοράς δεν αξιοποιήθηκε στο έπακρο όπως αναμενόταν από το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Το νέο νομοσχέδιο, με την επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών, ευελπιστούμε να δώσει μια

νέα ώθηση για επενδύσεις στην αγορά φωτοβολταϊκών». SunpowerΕπενδύσεις που μεταφράζονται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σχεδιάζει για την Ελλάδα και η θυγατρική της SunPower Corporation (Nasdaq: SPWRA, SPWRB) SunRay. Η μητρική εταιρεία ιδρύθηκε το 1985 και είναι εισηγμένη στο Nasdaq, εμφανίζοντας το 2009 τζίρο 1,5 δισ. δολάρια. Έχει αναπτύξει πάνω από 1 GW έργων, ενώ το 2010 η παραγωγή της αναμένεται να ξεπεράσει τα 550 MW. Η Sunray, που εξαγοράστηκε από τη Sunpower στις αρχές του έτους, εδρεύει στη Μάλτα και δραστηριοποιείται σε χώρες της Μεσογείου, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ελλάδα και το Ισραήλ. Στην Ελλάδα η εταιρεία υπέβαλε τις πρώτες αιτήσεις της για φωτοβολταϊκά πάρκα στη ΡΑΕ το 2007, χωρίς ωστόσο 3 χρόνια μετά να έχει λάβει απάντηση. ConergyΜε έδρα το Αμβούργο και θυγατρικές σε 16 χώρες, στην Αμερική και κυρίως στην Ευρώπη, η Conergy ιδρύθηκε το 1998. Από τότε μέχρι σήμερα ο όμιλος έχει προμηθεύσει εξοπλισμό για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών άνω του 1,2 GW. Στο χρηματιστήριο μπήκε τον Μάρτιο του 2005 και στον TecDAX τον Ιούνιο του 2005, ενώ το 2009 εμφάνισε τζίρο της τάξης των 600 εκατ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι ένα σε κάθε 10 modules που εγκαθίσταται παγκοσμίως προέρχεται από την Conergy. Στην Ελλάδα είναι από τις πλέον δραστήριες εταιρείες. Το 2009 εμφάνισε κύκλο εργασιών άνω των 20 εκατ. ευρώ και διαθέτει τα υψηλότερα μερίδια αγοράς στην Ελλάδα την τριετία 2007 - 2009, αναλαμβάνοντας την εκτέλεση έργων άνω των 500 kWp. O Dieter Schmitt, Πρόεδρος της Conergy

Ελλάδος, τονίζει στο «Α+Η» ότι για το 2010 αναμένει η Conergy να διατηρήσει τα υψηλά ποσοστά μεριδίου αγοράς που είχε κατά τα προηγούμενα έτη, αυξάνοντας παράλληλα το εργατικό της δυναμικό και παρέχοντας τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στους Έλληνες επενδυτές. YigliΗ κινεζική Yigli συγκαταλέγεται μεταξύ των κολοσσών της αγοράς φωτοβολταϊκών και διαθέτει παρουσία και στη χώρα μας από τον Νοέμβριο του 2007, μέσω της Yigli Green Energy Greece Sales GmbH. Σύμφωνα με την εταιρεία, η ελληνική θυγατρική αποτελεί τη βάση για τη διάθεση, προώθηση και πώληση φωτοβολταϊκών

προϊόντων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή. Η κινεζική εταιρεία το 2009 εμφάνισε συνολικό τζίρο 1,068 δισ. δολάρια αυξάνοντας κατά 86,6% τις πωλήσεις modules. Φέτος, η εταιρεία αναμένει να αυξήσει τις πωλήσεις της στα 950 MW έως 1 GW. H Yigli πέτυχε να κάνει παγκοσμίως γνωστό το brand name της μέσω της χορηγίας της στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου της Αφρικής. Η μητρική Yingli Green Energy είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (NYSE: YGE).

Καθώς αυξάνονται οι κάτοχοι αδειών φωτοβολταϊκών που δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα έργα τους, εντείνεται το φαινόμενο του παρεμπορίου αδειών, που φυσικά για τους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» μόνο καινούργιο φαινόμενο δεν είναι

52

VoltaliaΕνεργή παρουσία στην εγχώρια αγορά διαθέτει και η εισηγμένη στην ελεύθερη αγορά του Χρηματιστηρίου του Παρισιού Voltalia, (Nyse Euronext MLVLT) μέσω της θυγατρικής της The.Ge.Ro. Η μητρική, το 2009, εμφάνισε κύκλο εργασιών 6,9 εκατ. ευρώ και αναπτύσσει έργα 126,5 MW σε τέσσερις χώρες: Γαλλία, Γαλλική Γουινέα, Βραζιλία και Ελλάδα. Στην Ελλάδα η The.Ge.Ro. αναπτύσσει σε πρώτη φάση φωτοβολταϊκά πάρκα ισχύος 3,4 MWp σε Αχαΐα και Πιερία ενώ έχει καταθέσει αιτήσεις για πάρκα 120 MWp σε Κόρινθο και Τρίκαλα. Παράλληλα έχει εξασφαλιστεί μια άδεια για αιολικό πάρκο 15 MW, ενώ έχουν κατατεθεί αιτήσεις για αιολικά ισχύος 310 MW. SuntechΗ Suntech Power Holdings Co., Ltd. (NYSE: STP) είναι η μεγαλύτερη κατασκευάστρια εταιρεία φωτοβολταϊκών μονάδων κρυσταλλικής δομής (PV). Το 2009 εμφάνισε τζίρο 1,6 δισ. δολάρια. Η εταιρεία θεωρεί την ελληνική αγορά, μαζί με τη γαλλική, από τις πλέον ενδιαφέρουσες στην Ευρώπη και για τον σκοπό αυτόν δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο ελληνικό της υποκατάστημα. Όπως αναφέρει η εταιρεία, το 2009 οι πωλήσεις της στην Ευρώπη έφτασαν τα 290,5 εκατ. δολάρια από 86,5 εκατ. δολάρια το 2008, κυρίως εξαιτίας της αύξησης της ζήτησης στις Κάτω Χώρες, στην Ιταλία

και στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πωλήσεις της Suntech στην ΕΕ εξαιρουμένης της Ισπανίας και της Γερμανίας, από 43,7 εκατ. το 2007 έφτασαν στα 203,6 εκατ. το 2008, με την Ελλάδα να φιγουράρει μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη αύξηση.

Oργιάζει το παρεμπόριο Περίπου 9 στις 10 ώριμες άδειες παραγωγής φωτοβολταϊκών αναζητούν αγοραστή, σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές της αγοράς των ΑΠΕ. Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία για τις άδειες παραγωγής που έχουν εκδοθεί από τη ΡΑΕ αλλά και από τα δελτία του ΔΕΣΜΗΕ για τις νέες συνδέσεις. Έτσι, ενώ οι άδειες που έχουν εκδοθεί φτάνουν τα 3 GW, με τις ώριμες άδειες να υπολογίζονται περίπου στο ένα τρίτο, οι εγκαταστάσεις που συνδέονται φτάνουν τα 80 MW. Δηλαδή υπάρχουν πολλά ώριμα έργα που έχουν φτάσει μέχρι και το τελευταίο στάδιο, μέχρι και την έκδοση άδειας εργασιών μικρής κλίμακας, χωρίς οι ιδιοκτήτες τους να μπορούν να προχωρήσουν στην κατασκευή τους. Κυριότερη αιτία είναι τα προβλήματα πρόσβασης στη χρηματοδότηση ή ακόμη και το γεγονός ότι πολλοί κάτοχοι αδειών δεν διαθέτουν την ίδια συμμετοχή, αναφέρει χαρακτηριστικά στέλεχος της αγοράς.Καθώς λοιπόν αυξάνονται οι κάτοχοι αδειών φωτοβολταϊκών που

53

δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα έργα, εντείνεται το φαινόμενο του παρεμπορίου αδειών, που φυσικά για τους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» μόνο καινούργιο φαινόμενο δεν είναι. Σύμφωνα με την εικόνα που μεταφέρεται, οι τιμές στο εμπόριο των αδειών, ανάλογα με την ωριμότητα της άδειας, την τοποθεσία και το μέγεθος του έργου φτάνουν έως και τις 650 χιλιάδες ευρώ το μεγαβάτ, ενώ λόγω υπερπροσφοράς το τελευταίο διάστημα οι τιμές έχουν πέσει στις 400 έως και τις 300 χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ. Και μπορεί αφορμή για την έξαρση του φαινομένου να είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί επενδυτές, η αιτία ωστόσο για το παρεμπόριο βρίσκεται στις στρεβλώσεις της αγοράς και κυρίως στο γεγονός ότι η αδειοδοτική διαδικασία είναι περιοριστική, γεμάτη «πλαφόν» και γραφειοκρατικούς σκοπέλους που μετατρέπουν το χαρτί της άδειας από πιστοποιητικό σε τεχνητή αξία. Κάτι δηλαδή σαν τα κλειστά επαγγέλματα, όπου οι άδειες αποκτούν αξία και γίνονται αντικείμενο αγοραπωλησιών εξαιτίας των διαφόρων περιορισμών, σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές. Ποιες είναι οι πρακτικές συνέπειες αυτής της στρέβλωσης: Κατ’ αρχάς ανεβαίνει δραματικά το κόστος της επένδυσης καθώς οι σοβαροί ενδιαφερόμενοι επενδυτές αναγκάζονται να αγοράσουν άδειες

στο… παραχρηματιστήριο των αδειών. Το κόστος αυτό μπορεί να αντιπροσωπεύει το 20 ή ακόμη και το 25% της τελικής τιμής του «feed

in tarrif», σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς. Δηλαδή, φουσκώνει τεχνητά το κόστος των φωτοβολταϊκών και

χαμένος βγαίνει ο καταναλωτής καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα να δημιουργηθεί ένας ρεαλιστικός μηχανισμός προσαρμογής του «feed in tariff». Δεν μπορεί για παράδειγμα το κόστος κατασκευής για ένα μεγάλο έργο να είναι 2,7 ευρώ το βατ και το επενδυτικό κόστος να ανεβαίνει έως και 0,65 ευρώ το βατ για την αγορά της άδειας (με το συγκεκριμένο κέρδος να πηγαίνει σε… αεριτζήδες).Πώς μπορεί να αρθεί η στρέβλωση στην αγορά; Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν είναι καινούργιο και υπάρχουν προβλέψεις τόσο στον τελευταίο όσο και στους προηγούμενους νόμους που θα μπορούσαν να εξομαλύνουν την κατάσταση. Ωστόσο δεν εφαρμόζονται... Χαρακτηριστική είναι η διάταξη περί ανάκλησης των αδειών που επί χρόνια παραμένουν «παγωμένες» και χωρίς καμία ελπίδα υλοποίησης, και οι οποίες μπλοκάρουν τις νέες αιτήσεις. Επίσης στον νέο νόμο προβλέπεται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης βάσει της οποίας θα ζητείται εγγυητική επιστολή που θα αποδεικνύει την ικανότητα υλοποίησης της επένδυσης προκειμένου να χορηγούνται όροι σύνδεσης. Δεν χρειάζεται τίποτε άλλο από την εφαρμογή των νόμων, λέει χαρακτηριστικά επενδυτής. Και έχει δίκιο…

Ενώ οι άδειες που έχουν εκδοθεί φτάνουν τα 3 GW, με τις ώριμες άδειες να υπολογίζονται περίπου στο ένα τρίτο, οι εγκαταστάσεις που συνδέονται φτάνουν τα 80 MW. Δηλαδή υπάρχουν πολλά ώριμα έργα που έχουν φτάσει μέχρι και το τελευταίο στάδιο, μέχρι και την έκδοση άδειας εργασιών μικρής κλίμακας, χωρίς οι ιδιοκτήτες τους να μπορούν να προχωρήσουν στην κατασκευή τους. Κυριότερη αιτία είναι τα προβλήματα πρόσβασης στη χρηματοδότηση ή ακόμη και το γεγονός ότι πολλοί κάτοχοι αδειών δεν διαθέτουν την ίδια συμμετοχή

54

14V112-3.0 MW ΝΕΑ ΑΝΕΜOΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΑΠO ΤΗ VESTAS

Για ακόμη αποδοτικότερες επενδύσειςΗ V112-3.0 MW είναι μία ανεμογεννήτρια νέας γενιάς για περιοχές με χαμηλό και μεσαίο αιολικό δυναμικό, σχεδιασμένη να είναι η πιο ανταγωνιστική στην κατηγορία της.

Παρουσίαση

Η σχεδίασή της είναι εστιασμένη στη μείωση του κόστους της ενέργειας(COE), στην αξιοπιστία και στη βεβαιότητα της επιχειρηματικής επένδυσης, και βασίζεται στην τριακονταετή εμπειρία της Vestas στον σχεδιασμό ανεμογεννητριών. Έχει αναπτυχθεί βασιζόμενη σε πάνω από 40.000 εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες παγκοσμίως και στην εικοσιτετράωρη παρακολούθηση περισσότερων από 16.000 από αυτές, τόσο συμβατικών όσο και υπεράκτιων (Σχεδιάγραμμα 1).

Υψηλή παραγωγικότηταΜεγαλύτερη διάμετρος ρότορα Η V112 έχει ιδανικό λόγο μέγιστης παραγόμενης ισχύος ανά επιφάνεια σάρωσης, για να μεγιστοποιεί την παραγόμενη ενέργεια σε χαμηλό και μεσαίο αιολικό δυναμικό, μετατρέποντας έτσι σε οικονομικά βιώσιμα, έργα που στο παρελθόν δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν.Η συγκεκριμένη ανεμογεννήτρια πλεονεκτεί σημαντικά συγκρινόμενη με τους κύριους ανταγωνιστές της στις κλάσεις IEC ΙΙ, ΙΙΙ όσον αφορά την εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή της (Σχεδιάγραμμα 2).

55

Εκπλήξεις; Όχι, ευχαριστώ!Η V112 είναι η πιο δοκιμασμένη ανεμογεννήτρια Είναι η πιο προσεκτικά και σε βάθος δοκιμασμένη ανεμογεννήτρια που παρουσιάστηκε ποτέ στην αγορά. Για τον σκοπό αυτόν κατασκευάστηκε εκ του μηδενός ένα μοναδικό σε μέγεθος κέντρο ελέγχου που επιτρέπει, εντός ενός χρονικού διαστήματος λίγων μηνών, να τεθεί η ανεμογεννήτρια σε συνθήκες κόπωσης αντίστοιχες με αυτές εικοσαετούς κανονικής λειτουργίας. Αυτό από μόνο του θέτει τη Vestas σε μια ξεχωριστή κατηγορία για την αγορά, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη των πελατών στη V112-3.0 MW. Μόνο για το κιβώτιο ταχυτήτων διεξήχθησαν πολυάριθμες κοπωτικές (στατικές και δυναμικές) και καταστροφικές δοκιμές, προσομοιώνοντας περισσότερες από 20 βλάβες, αναγνωρίζοντας και αντιμετωπίζοντας έτσι τον τρόπο δημιουργίας και εξέλιξης τόσο γνωστών όσο και άγνωστων φαινομένων. Στην ίδια διαδικασία ελέγχου υποβλήθηκαν και όλα τα υπόλοιπα κρίσιμα συστήματα, όπως το σύστημα περιστροφής της ατράκτου και των πτερυγίων, τα συστήματα λίπανσης, τα πτερύγια, το σασί, η ηλεκτρογεννήτρια κ.λπ. Τρισδιάστατα συστήματα απεικόνισης χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά για να ελεγχθεί αν όλα τα εξαρτήματα χωρούν, πώς ανοίγουν ή μετακινούνται μέσα στην άτρακτο, με σκοπό την αύξηση των επιπέδων ασφαλείας, ευχρηστίας και εργονομίας κατά τη λειτουργία. Επίσης, η μέθοδος αυτή βελτίωσε τη σχεδιαστική φάση, μικραίνοντας τον απαιτούμενο χρόνο για τη μετάβαση από την ιδέα στην υλοποίηση και βοήθησε στην έγκαιρη

εκπαίδευση του προσωπικού λειτουργίας και στην ανάπτυξη των εγχειριδίων λειτουργίας και συντήρησης.Η Vestas είναι ένας κατασκευαστής που επενδύει κατεξοχήν στην Έρευνα και την Ανάπτυξη. Το κέντρο ελέγχου και τα συστήματα τρισδιάστατης απεικόνισης είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της επένδυσης, που δίνουν στους πελάτες τη σιγουριά της επένδυσης στην τεχνολογία της Vestas.

Oλοκαίνουργια μηχανή, δοκιμασμένες τεχνολογίες Κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά Πύργος ψύξης: Λειτουργία μέχρι 2.000 μέτρα υψόμετρο σε ονομαστική ισχύ. Φυσική ροή αέρα, άρα μηδενική κατανάλωση για ανεμιστήρες εξαναγκασμένης ροής και ελάχιστος θόρυβος. Πτερύγιο: Μειωμένο βάρος λόγω της χρήσης ανθρακονημάτων, 55% μεγαλύτερη επιφάνεια σάρωσης από τη V90-3.0MW, μεγαλύτερη αεροδυναμική απόδοση, λιγότερος θόρυβος, μικρότερη ευαισθησία στη ρύπανση.Ηλεκτρογεννήτρια μόνιμου μαγνήτη και πλήρης μετατροπέας ισχύος: Απλό και αποδοτικό σύστημα με εξαιρετικές δυνατότητες λειτουργίας υπό σφάλμα δικτύου. Μεγάλη

προσαρμοστικότητα σε μελλοντικές απαιτήσεις όρων ηλεκτρικής σύνδεσης. Μειωμένα κόστη συντήρησης. Λειτουργία μέχρι και 0,5 δευτερόλεπτα με μηδενική τάση δικτύου. Το πρωτοποριακό σύστημα (GridStreamer) δημιουργεί επίσης τη δυνατότητα για απλούστερους άρα και μικρότερους υποσταθμούς, μειώνοντας το κόστος των απαιτούμενων έργων υποδομής στο αιολικό πάρκο.

Έμφαση στην ευκολία μεταφοράς και ανέγερσης Τα πάντα εντός ορίωνΚανένα εξάρτημα της V112-3.0 MW δεν υπερβαίνει τους 72 μετρικούς τόνους. Το μέγιστο συνολικό ύψος για την μεταφορά είναι τα 4,2 μέτρα. Συρόμενο ρυμουλκούμενο για τη μεταφορά των πτερυγίων δίνει τη δυνατότητα να ρυθμίζεται το μήκος του οχήματος μεταφοράς. Όλα τα παραπάνω δίνουν στην ανεμογεννήτρια εξαιρετική συμβατότητα μεταφοράς ανά τον κόσμο, καθώς και σε δυσπρόσιτα πάρκα, με προδιαγραφές δρόμων παρόμοιες με αυτές της V90-3.0 MW. Τα παραπάνω οδηγούν σε μείωση του κόστους μεταφοράς και εγκατάστασης της ανεμογεννήτριας.

Για περισσότερες πληροφορίες, αναλυτική παρουσίαση της V112 και σχετικό υλικό μπορείτε να επικοινωνείτε με τον Technology Manager της Vestas στην Ελλάδα, τον κ. Μάριο Ζάγγα, στο τηλ.: (+30) 213-0164700 ή στο e-mail: [email protected].

Σχεδιάγραμμα 1 Σχεδιάγραμμα 2

56

15ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΙΓΑΙOΥ:ΝΕΕΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤO

Εξελίξεις σε πολλά μέτωπα «τρέχουν» για τους ανθρώπους της Ενεργειακής Αιγαίου, της εταιρείας που έθεσε ως στόχο και έχει καταφέρει να ξαναβάλει την Ελλάδα στον χάρτη της πετρελαιοπαραγωγής. Η εταιρεία, που το 2010 υπολογίζεται ότι θα έχει βγάλει από τα πεδία στα ανοιχτά της Καβάλας περίπου 1 εκατ. βαρέλια, σύντομα αναμένει τα πρώτα αποτελέσματα και από το μέτωπο των διεθνών της δραστηριοτήτων.

Πετρέλαιο

57O λόγος για τις γεωτρήσεις στην Αίγυπτο, όπου μέσα στον Νοέμβριο αναμένεται να πραγματοποιηθεί η πρώτη γεώτρηση στην περιοχή του West Kom Ombo. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί τα προκαταρκτικά έργα και έχει κατασκευαστεί μέσα στην έρημο δρόμος μήκους 35 χλμ. ενώ έχει «κλειστεί» το γεωτρύπανο το οποίο θα πραγματοποιήσει τις έρευνες στην παραχώρηση της εταιρείας, σε μια έκταση συνολικά 30 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Θα ακολουθήσουν δύο ακόμη γεωτρήσεις, η μία στο μπλοκ του West Kom Ombo και η δεύτερη στον Κόλπο του Σουέζ.Στις εγχώριες δραστηριότητες, η Ενεργειακή Αιγαίου εξετάζει να φέρει σύντομα στην Ελλάδα γεωτρύπανο το οποίο θα πραγματοποιήσει παρεμβάσεις σε ορισμένα πηγάδια του Πρίνου, με στόχο την ενίσχυση και σταθεροποίηση της παραγωγής. Αναμένεται να γίνουν καθαρισμοί και επεμβάσεις στη γεώτρηση «Ε» που πραγματοποιήθηκε πέρυσι, ενώ οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στις επόμενες δύο εβδομάδες. Ήδη έχουν γίνει προκαταρκτικές επαφές και έχει διαπιστωθεί διαθεσιμότητα γεωτρύπανων στην περιοχή της Μεσογείου, και η εταιρεία εξετάζει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία. Σημειώνεται ότι η παραγωγή έχει πέσει στα 3 χιλιάδες βαρέλια ημερησίως και με τις νέες παρεμβάσεις υπολογίζεται να ανέβει σταθερά πάνω από τα 5 χιλιάδες βαρέλια. Oι νέες γεωτρήσεις αναμένεται να καθορίσουν και τους στόχους της επόμενης χρονιάς αλλά και το ενδεχόμενο περαιτέρω επενδύσεων στην περιοχή, με στόχο την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη της Καβάλας. Η εταιρεία ήδη «τρέχει» εδώ και τρεις μήνες ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον project συγκέντρωσης σε μια βάση δεδομένων όλων των στοιχείων από γεωλογικές και σεισμικές μελέτες, αλλά και από

τις γεωτρήσεις που έχουν γίνει από όλους τους διαχειριστές της εταιρείας Καβάλα Όιλ, ενώ τα αποτελέσματα θα επανερμηνευτούν και θα αξιολογηθούν από τεχνικούς συμβούλους, ώστε να εντοπιστούν οι επόμενοι στόχοι.Εξάλλου, η Ενεργειακή Αιγαίου επιδιώκει μέσα στο 2011 να ξεκινήσει νέες εξερευνητικές γεωτρήσεις, εφόσον εξασφαλιστούν οι απαραίτητες άδειες από την κυβέρνηση και επιλυθούν οι εκκρεμότητες με τις διεκδικήσεις των πρώην εργαζομένων της Κάλφρακ.

Αποθήκευση αερίουΣε σχέση με το τρίτο εσωτερικό μέτωπο της Ενεργειακής Αιγαίου που αφορά το project της δημιουργίας αποθηκευτικών χώρων στο πεδίο της νότιας Καβάλας, συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς. Η εταιρεία θεωρεί ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά αξιόλογο έργο, που θα βοηθήσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Oι επιτελείς της Ενεργειακής Αιγαίου δηλώνουν έτοιμοι να προχωρήσουν άμεσα την επένδυση και αναμένεται να ξεκινήσει η κατάρτιση της λεπτομερούς τεχνικής μελέτης του έργου. Η επένδυση, τόσο από πλευράς κόστους όσο και από πλευράς θέσεων εργασίας, θα μπορούσε να ενταχθεί στη διαδικασία «fast track», ενώ, εναλλακτικά, σε περίπτωση που δεν προχωρήσουν οι αδειοδοτήσεις, εξετάζεται η διενέργεια νέων

γεωτρήσεων για την άντληση όλων των ποσοτήτων αερίου που υπολογίζονται στα 120 εκατ. κυβικά μέτρα. Σε κάθε περίπτωση, και παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία, οι εκπρόσωποι της Ενεργειακής Αιγαίου δηλώνουν ότι η εταιρεία βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης και υλοποίησης νέων επενδύσεων, που θα διασφαλίσουν την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας Καβάλα Όιλ.

ΝομοσχέδιοΕν τω μεταξύ, σύντομα αναμένεται να δημοσιοποιηθεί νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για τη δημιουργία δημόσιου φορέα έρευνας και αξιοποίησης των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.Βασική επιδίωξη είναι η ενεργή ανάμειξη του Δημοσίου στην έρευνα και την εκμετάλλευση εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου).Με βάση αυτά τα δεδομένα, πρόκειται να δημιουργηθεί ο Φορέας Διαχείρισης των Δικαιωμάτων του Δημοσίου στον τομέα της αξιοποίησης υδρογονανθράκων και να προωθηθούν εκείνες οι νομοθετικές αλλαγές που θα διευκολύνουν τις έρευνες υδρογονανθράκων με περιβαλλοντικά κριτήρια.Το νομοσχέδιο θα προβλέπει την παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων και θα εναρμονίζει την Ελλάδα με τις διεθνείς πρακτικές για την ανάπτυξη δικαιωμάτων έρευνας υδρογονανθράκων. Η διάρκεια εκμετάλλευσης κάθε περιοχής θα καθορίζεται χωριστά σε κάθε άδεια εκμετάλλευσης, ανάλογα με τις ιδιομορφίες της κάθε περίπτωσης και δεν θα περιορίζεται στα 25 έτη, όπως προβλέπει σήμερα το Ελληνικό Δίκαιο.

Oι νέες γεωτρήσεις αναμένεται να καθορίσουν και τους στόχους της επόμενης χρονιάς αλλά και το ενδεχόμενο περαιτέρω επενδύσεων στην περιοχή, με στόχο την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη της Καβάλας

58

16ΠΥΡΗΝΙΚΗ: O ΧΑΡΤΗΣΤΩΝ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ Το Σάββατο 24 Απριλίου, περίπου 120.000 διαδηλωτές σχημάτισαν μια τεράστια ανθρώπινη αλυσίδα στο κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χολστάιν, προκειμένου να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην παράταση της λειτουργίας των 17 εργοστασίων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία. Όμως, η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη και του κυβερνητικού της εταίρου, του Φιλελεύθερου Γκίντο Βεστερβέλε, φαίνεται ότι είναι αποφασισμένη να κάνει πράξη την προεκλογική της δέσμευση, ακυρώνοντας έτσι τη συμφωνία που είχε υπογράψει στο πλαίσιο του προηγούμενου συνασπισμού της με τους Σοσιαλδημοκράτες, για πλήρη εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας το αργότερο ως το 2022.

Πυρηνική ενέργειαΤου Γιώργου Παυλόπουλου

Την ίδια στιγμή, λίγο βορειότερα, στη Βρετανία, η κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων νέας γενιάς αποτέλεσε ένα από τα θέματα τριβής στην πρόσφατη προεκλογική αντιπαράθεση. Τόσο ο Πρωθυπουργός και ηγέτης των Εργατικών Γκόρντον Μπράουν όσο και ο επικεφαλής των Τόρις, Ντέιβιντ Κάμερον, τάχθηκαν αναφανδόν υπέρ της στροφής στην πυρηνική ενέργεια - σε αντίθεση με τον φερέλπιδα Πρόεδρο των Φιλελευθέρων, Νικ Κλεγκ, ο οποίος είχε δηλώσει την αντίθεσή του σ’ αυτό το ενδεχόμενο.Όσο για τη Γαλλία, την πρωταθλήτρια της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη και έναν από τους μεγαλύτερους «παίκτες» παγκοσμίως (καλύπτει περίπου το 75% των ενεργειακών της αναγκών από τους 59 αντιδραστήρες που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία), εκεί το περίφημο σύνθημα «Όχι, ευχαριστώ!» μάλλον δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο, καθώς η πλειονότητα της κοινής γνώμης μοιάζει εξοικειωμένη με τη χρήση της συγκεκριμένης μορφής, την οποία μάλιστα οι περισσότεροι χαρακτηρίζουν, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, ως την πλέον συμφέρουσα απ’ όλες τις απόψεις.

Ασία: Διψάει για ενέργειαOι σημαντικότερες εξελίξεις όμως τροχιοδρομούνται στην Ασία, όπου οι εκρηκτικοί ρυθμοί ανάπτυξης της

Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας και άλλων χωρών «μεταφράζονται» σε αλματώδη αύξηση της δίψας τους για ενέργεια. Μια δίψα η οποία καλύπτεται από απορρόφηση ολοένα μεγαλύτερων ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και από την κατασκευή δεκάδων νέων πυρηνικών αντιδραστήρων (βλ. τον σχετικό χάρτη). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ), σήμερα στην Κίνα κατασκευάζονται 11 νέοι αντιδραστήρες, στην Ινδία 6, στη Ρωσία 8 και στη Νότιο Κορέα 5. Ακόμη και στην Ιαπωνία, η οποία βρίσκεται σε χρόνια οικονομική ύφεση και κουβαλά τραυματικές εμπειρίες από το παρελθόν, λειτουργούν 53 αντιδραστήρες, οι οποίοι καλύπτουν σχεδόν το ένα τρίτο των ενεργειακών της αναγκών, ενώ δύο ακόμη βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων Απ’ όποια πλευρά και αν κοιτάξει κανείς τα δεδομένα, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πυρηνική ενέργεια έχει βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος κυβερνήσεων και επιστημόνων, σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Κάτι που γίνεται ακόμη πιο εμφανές αν, πέραν των αντιδραστήρων που ήδη κατασκευάζονται,

59

60συνυπολογιστεί και ο αριθμός εκείνων οι οποίοι έχουν ανακοινωθεί επισήμως από διάφορες κυβερνήσεις και ξεπερνούν τους 250 παγκοσμίως! Όσο για τις αιτίες αυτής της στροφής, κάτι η περσινή έκρηξη των τιμών του πετρελαίου, κάτι η αναζήτηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας και κάτι τα γεωπολιτικά παιχνίδια -που και εδώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο- συντέλεσαν λίγο-πολύ σ’ αυτήν την κατάσταση.«Πυρηνική ενέργεια, η μεγάλη επιστροφή», τιτλοφορούνταν χαρακτηριστικά το πολυσέλιδο αφιέρωμα της έγκυρης γαλλικής επιθεώρησης Courrier International, το οποίο είχε κυκλοφορήσει στα τέλη Φεβρουαρίου του 2009, όταν δηλαδή η τάση αυτή είχε ήδη καταστεί εμφανής. Άλλωστε, την ίδια εκείνη περίοδο, το θέμα είχε τεθεί ακόμη και στην Ελλάδα, με αφορμή προτάσεις που διατύπωσε ομάδα επιστημόνων της Ακαδημίας Αθηνών - αν και τον περασμένο Μάρτιο ο Αντιπρόεδρος της νυν κυβέρνησης, Θεόδωρος Πάγκαλος, διευκρίνισε ότι δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικής ενέργειας στη χώρα, παρά τις κινήσεις στις οποίες προχωρούν πολλοί από τους γείτονές μας, όπως η Βουλγαρία και η Τουρκία.

Oι μεγάλοι «παίκτες»Ποιοι είναι όμως οι μεγάλοι «παίκτες» στην αγορά της πυρηνικής ενέργειας σήμερα, τόσο σχετικά με τη χρήση της (και κατά συνέπεια με τη σωρευμένη τεχνογνωσία) όσο και με βάση την παραγωγή ουρανίου, που αποτελεί την πρώτη ύλη για τους αντιδραστήρες;Μια ματιά στους σχετικούς πίνακες δείχνει πως η Ρωσία είναι η χώρα με τον ιδανικότερο συνδυασμό: Βρίσκεται στην τέταρτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον αριθμό των εν λειτουργία αντιδραστήρων (31), ενώ έχει την ίδια κατάταξη και όσον αφορά την παραγωγή ουρανίου (3.564 τόνοι το 2009).

Έχοντας δε συνείδηση αυτού του ισχυρού της όπλου, η Μόσχα -στο πλαίσιο του γενικότερου ενεργειακού της σχεδιασμού- έχει επεξεργαστεί ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πρόγραμμα με στόχο να πρωταγωνιστεί στη συγκεκριμένη αγορά για τις επόμενες δεκαετίες.Έτσι, τον Δεκέμβριο του 2008, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε δεσμευτεί να επενδύσει 22 δισ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του κλάδου, ενώ, σύμφωνα με τότε δημοσίευμα της εφημερίδας

Nezavissimaia Gazeta, η ρωσική κυβέρνηση δεν απέρριπτε πλέον «την ιδέα της σύμπραξης και με ιδιωτικά κεφάλαια, ρωσικά και ξένα». Με «αιχμή του δόρατος» την κρατική Rosatom και τη θυγατρική της, Atomstroiexport που δραστηριοποιείται κυρίως στο εξωτερικό, το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή με σημαντικά μέχρι στιγμής αποτελέσματα: Η Ρωσία διαθέτει ήδη «πυρηνική» συνεργασία με τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, την Κίνα, την Ινδία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν (την πρώην χώρα της ΕΣΣΔ που

παράγει ετησίως περίπου τις διπλάσιες ποσότητες ουρανίου απ’ ό,τι η Ρωσία), τη Βενεζουέλα, το Ιράν, αλλά και τη Γερμανία - μάλιστα η Siemens τα... έσπασε με τη γαλλική Areva για τα μάτια των Ρώσων.

Τι γίνεται σε ΗΠΑ - ΕΕ;Και οι ΗΠΑ όμως βρίσκονται σε εξαιρετικά ισχυρή θέση στον παγκόσμιο χάρτη της πυρηνικής ενέργειας. Αφενός, η λειτουργία στην επικράτειά τους των περισσότερων (104) αντιδραστήρων σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου και, αφετέρου, η γειτνίαση και στρατηγική συνεργασία με τον Καναδά, ο οποίος παράγει ετησίως τη δεύτερη μεγαλύτερη ποσότητα ουρανίου (10.173 τόνοι για το 2009), είναι τα δύο στοιχεία που παρέχουν σοβαρά πλεονεκτήματα στους Αμερικανούς, οι οποίοι καλύπτουν σήμερα το 20% των ενεργειακών τους αναγκών από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Παράλληλα δε, όπως είναι φυσικό, επιχειρούν να αναπτύξουν στρατηγικές συνεργασίες σ’ αυτόν τον κλάδο, έχοντας ρίξει μέχρι στιγμής μεγάλο βάρος στην Ινδία.Όσο για την Ευρώπη, όπως προαναφέρθηκε, αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος είναι η Γαλλία. Μάλιστα, οι Γάλλοι αναπτύσσουν και εντονότατη εξαγωγική δραστηριότητα, επιχειρώντας να διεισδύσουν σε αγορές όπως της Βρετανίας, άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και της Μέσης Ανατολής (π.χ. στη Σαουδική Αραβία), αν και προς το παρόν τουλάχιστον δεν δείχνουν ικανοί να ανταγωνιστούν τους Ρώσους.

Η μακρινή ΑυστραλίαΣτους ισχυρούς «παίκτες», κυρίως λόγω των αποθεμάτων ουρανίου και της παραγωγής τους, ανήκουν επίσης η Αυστραλία (7.928 τόνοι ετησίως) και οι αφρικανικές χώρες του Νίγηρα (παραγωγή 3.243 τόνων) και της

Μολονότι πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής διαθέτουν, επί του παρόντος, τα 15 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, ελάχιστα είναι τα σχέδια δημιουργίας χώρων οριστικής εναπόθεσης για την πιο επικίνδυνη κατηγορία ραδιενεργών αποβλήτων. Το δεύτερο εξάμηνο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων

61

62

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα τα αποτελέσματα έρευνας της σειράς Ευρωβαρόμετρο, από την οποία προκύπτει ότι οι Ευρωπαίοι, με συντριπτική πλειοψηφία, θεωρούν χρήσιμη την ύπαρξη ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων. Η ανησυχία σχετικά με τον κίνδυνο που ενέχουν τα πυρηνικά απόβλητα για την ασφάλεια είναι κοινή, ανεξαρτήτως του αν μια χώρα διαθέτει ή όχι πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.O Επίτροπος Günther Oettinger, αρμόδιος για την ενέργεια, δήλωσε τα εξής: «Oι πολίτες όλης της Ευρώπης συμμερίζονται τις ίδιες ανησυχίες, είτε η χώρα τους διαθέτει πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής είτε όχι. Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες αυτές και να εξασφαλίσουμε τη ασφαλή διάθεση των αποβλήτων προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντός μας».

Διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτωνΣύμφωνα με την ειδική έρευνα «Oι Ευρωπαίοι και η πυρηνική ασφάλεια» της σειράς Ευρωβαρόμετρο, συνολικά το 82% των πολιτών της Ευρώπης δηλώνει ότι η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων πρέπει να υπόκειται σε ρυθμίσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η άποψη αυτή διαπερνά όλη την έκταση της Ένωσης, με ομοφωνία σχεδόν στην Κύπρο (93%), στην Oυγγαρία (90%), στις Κάτω Χώρες (90%) και στη Σλοβενία (90%). Στον αντίποδα -οι χώρες με τους λιγότερους

οπαδούς της συγκεκριμένης άποψης- παρατηρείται σταθερή πλειοψηφία (Αυστρία 59%, Ηνωμένο Βασίλειο 60%, Μάλτα 62%).

Ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεωνΠαρόλο που οι πολίτες ανησυχούν επίσης για την κακή χρήση των πυρηνικών υλικών και την τρομοκρατία, στη μεγάλη πλειονότητά τους -ποσοστό 59%- πιστεύουν ότι είναι εφικτή η ασφαλής λειτουργία των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Το μέσο αυτό ποσοστό της ΕΕ παραμένει σταθερό σε σύγκριση με την έρευνα του 2006. Στα αποτελέσματα ανά χώρα διαπιστώνονται ορισμένες σημαντικές μεταβολές: Σε 14 χώρες το ποσοστό όσων συμφωνούν σημείωσε άνοδο, η οποία είναι πιο εντυπωσιακή στην Ιρλανδία (+11), την Πολωνία και το Λουξεμβούργο (+9), καθώς και στη Μάλτα, την Εσθονία και την Ιταλία (+6). Τα αντίστοιχα ποσοστά μειώθηκαν στη Βουλγαρία (-9), τη Γερμανία (-7), τη Γαλλία και τη Ρουμανία (-5).

ΙστορικόΕναπόκειται στα κράτη-μέλη να αποφασίζουν αν θα προσφύγουν ή όχι στην πυρηνική ενέργεια. Μολονότι πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής διαθέτουν, επί του παρόντος, τα 15 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, ελάχιστα είναι τα σχέδια δημιουργίας χώρων οριστικής εναπόθεσης για την πιο επικίνδυνη κατηγορία ραδιενεργών αποβλήτων. Το δεύτερο εξάμηνο του 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων, ενώ τώρα διεξάγει δημόσιο διάλογο με αντικείμενο τη σχετική νομοθετική πρόταση. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σέβεται απόλυτα το γεγονός ότι ο συνδυασμός ενεργειακών πηγών (ενεργειακό μείγμα) υπάγεται στην αρμοδιότητα των κρατών-μελών, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να διαμορφώσει το πλέον προηγμένο ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο για την ασφάλεια και τις διασφαλίσεις στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, καθώς και για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων. Η κοινοτική αυτή αρμοδιότητα για τη θέσπιση βασικών προτύπων ασφαλείας σε επίπεδο ΕΕ ορίζεται ρητά στη συνθήκη Ευρατόμ.

Eυρωβαρόμετρο και ραδιενεργά απόβλητα

63

Ναμίμπια (4.626 τόνοι). Μόνον που, σε αντίθεση με την Αυστραλία, οι δύο τελευταίες είναι τόσο ανίσχυρες πολιτικά και διεφθαρμένες, ώστε αποτελούν έρμαιο των μεγάλων πελατών ουρανίου (ενδεχομένως, μάλιστα, ορισμένοι να θυμούνται και την εμπλοκή του Νίγηρα στα σενάρια περί προμήθειας του Σαντάμ Χουσεΐν με ουράνιο, τα οποία στη συνέχεια αποδείχθηκαν φιάσκο…).Σε κάθε περίπτωση, πάντως, προτού κανείς αποφανθεί εάν ο πλανήτης θα δώσει το «πράσινο φως» για ακόμη μεγαλύτερη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, θα πρέπει να απαντηθούν δύο (τουλάχιστον) καίρια ερωτήματα: Το πρώτο έχει να κάνει με το εάν και κατά πόσο υπάρχουν επαρκή και εκμεταλλεύσιμα αποθέματα ορυκτού ουρανίου για να τροφοδοτήσουν την τόσο μεγάλη ζήτηση. Εδώ, δυστυχώς, οι απαντήσεις διίστανται. Υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι σχετικά σύντομα η παραγωγή δεν θα μπορεί να καλύπτει τη ζήτηση, ειδικά εφόσον υλοποιηθούν όλα τα σχέδια κατασκευής νέων αντιδραστήρων, στους οποίους συγκαταλέγεται το Energy Watch Group, που θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα γίνει γύρω στο 2035.

Oυράνιο… foreverΥπάρχει όμως και η άλλη άποψη, οι θιασώτες της οποίας φτάνουν να υποστηρίζουν ότι το ουράνιο επαρκεί για χιλιάδες ακόμη χρόνια - όπως

κάνουν ουσιαστικά οι ειδικοί του OOΣΑ. Για τον λόγο αυτόν δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν την πυρηνική ενέργεια ως… ανανεώσιμη πηγή, ενώ παράλληλα ισχυρίζονται ότι οι σχετικά χαμηλές

τιμές του ουρανίου στις διεθνείς αγορές συνάδουν με το σενάριο ότι δεν αναμένονται σύντομα ελλείψεις (βλ. σχετικό γράφημα).

Αποθήκευση αποβλήτων Όσο για το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα, είναι αυτό που οδήγησε τους χιλιάδες Γερμανούς να κάνουν την ανθρώπινη αλυσίδα, και πυροδοτεί το κίνημα

κατά των «καστόρων» (των τρένων-κοντέινερ που μεταφέρουν πυρηνικά απόβλητα από τη Γαλλία) στην ίδια χώρα, ενώ ταυτόχρονα σχετίζεται με την ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας. Τα δυστυχήματα στο Τσέρνομπιλ της Oυκρανίας, στις 26 Απριλίου του 1986, αλλά και στο Θρι Μάιλ Άιλαντ των ΗΠΑ, στις 28 Μαρτίου του 1979, κάνουν πολλούς να ανησυχούν για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η επέκταση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, εγείροντας παράλληλα το ζήτημα της αποθήκευσης των αποβλήτων.Η επιστημονική κοινότητα μοιάζει διχασμένη και σ’ αυτό το ερώτημα, έχοντας να παρουσιάσει ένθερμους υποστηρικτές αλλά και φανατικούς πολέμιους. Ίσως, η απάντηση δοθεί στο μέλλον (και μάλιστα όχι στο τόσο μακρινό) από την τεχνολογία της πυρηνικής σύντηξης. Μέχρι τότε, θα αρκεστούμε στην εκτίμηση που έκανε η ΙΕΑ το 2008: «Στα επόμενα 40 χρόνια, μέχρι δηλαδή το 2050, θα πρέπει να κατασκευαστούν στον κόσμο 1.280 πυρηνικοί αντιδραστήρες προκειμένου να μειωθεί η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα κατά μόλις 6%».

Στους ισχυρούς «παίκτες», κυρίως λόγω των αποθεμάτων ουρανίου και της παραγωγής τους, ανήκουν επίσης η Αυστραλία (7.928 τόνοι ετησίως) και οι αφρικανικές χώρες του Νίγηρα (παραγωγή 3.243 τόνων) και της Ναμίμπια (4.626 τόνοι). Μόνον που, σε αντίθεση με την Αυστραλία, οι δύο τελευταίες είναι τόσο ανίσχυρες πολιτικά και διεφθαρμένες, ώστε αποτελούν έρμαιο των μεγάλων πελατών ουρανίου

64

17«ΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗ ΚΑΤ’ OΙΚOΝ» ΤΩΡΑΜΕ 600 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩΜε ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η πορεία του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον» μετά και την ολοκλήρωση των τελευταίων εκκρεμοτήτων. Το πρόγραμμα, που μέσω ενός Ταμείου θα χορηγεί άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια σε νοικοκυριά για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους, σε συνδυασμό με απευθείας επιδοτήσεις θα συμβάλλει στην απομείωση κατά 15 - 30% του κόστους του δανείου.

Πράσινη ενέργειαΤης Ευαγγελίας Παναγοπούλου

Με κεφάλαια 600 εκατ. ευρώ αναμένεται να ξεκινήσει εντός του Oκτωβρίου το Ταμείο «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον», που ως στόχο έχει την παροχή μέσω ΤΕΜΠΜΕ δανείων σε ιδιώτες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Η θετική ανταπόκριση από επτά τράπεζες, οι οποίες υπέβαλαν προσφορές για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, αποτελεί ελπιδοφόρα εξέλιξη, καθώς τα πιστωτικά ιδρύματα κλήθηκαν να καταβάλουν 400 εκατ. ευρώ, όση δηλαδή είναι και η κρατική συμμετοχή μέσω του ΕΣΠΑ. Αναμένεται μέσα από την ανακύκλωση δανείων η συνολική επένδυση στην πραγματική οικονομία να αγγίξει το 1,5 δισ. ευρώ κατά την προσεχή δεκαετία.Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων

θα αποτελέσει βασικό κριτήριο για την ενοικίαση ή την πώληση κατοικιών. Υπενθυμίζεται ότι στις 9 Ιανουαρίου 2011 θα εφαρμοστεί η υποχρέωση έκδοσης Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (η λεγόμενη «πράσινη ταυτότητα») για κάθε κτήριο που θα πωλείται ή θα ενοικιάζεται. Κάθε 10 χρόνια θα επαναλαμβάνεται η επιθεώρηση και η έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης. Η ενεργειακή αναβάθμιση εξασφαλίζει τη μείωση του λειτουργικού κόστους των κατασκευών και αυτός είναι και ο λόγος που οι τράπεζες προωθούν τα «πράσινα δάνεια»: είτε για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών είτε για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Τα προγράμματα

ενεργειακής απόδοσης αναμένεται να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με το «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον». Έχουν σχεδιαστεί με ένα μέσο ετήσιο κόστος περί τα 15.000 - 20.000 ευρώ και το ποσό που θα εξασφαλίζει ανά έτος ο ιδιοκτήτης του σπιτιού θα είναι ικανό για να αποπληρώσει τη δόση του δανείου.Αντίστοιχα, τα προγράμματα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες προσφέρονται με τη μορφή ενός απλού καταναλωτικού δανείου, με ευνοϊκό επιτόκιο χαμηλότερο έως και 3 μονάδες ή με υποθήκη, εξασφαλίζοντας έτσι τιμολόγηση στο επίπεδο ενός επισκευαστικού δανείου. Διαδεδομένα είναι και τα δάνεια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών με δυνατότητα εκχώρησης της σύμβασης που

65

υπογράφεται με τη ΔΕΗ σε συνδυασμό με τη δυνατότητα χρηματοδότησης έως και 100% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης, γεγονός που επιτρέπει σε κάποιον να ξεκινήσει την επένδυση χωρίς ίδια κεφάλαια.

Δικαιούχοι του προγράμματος Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον» χρηματοδοτεί την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων μέσω επιδότησης άτοκων ή χαμηλότοκων δανείων, καθώς και επιχορήγησης τμήματος του δανείου στην αποπληρωμή του. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε τρεις εισοδηματικές κατηγορίες:-Με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ, για το οποίο επιδοτείται πλήρως το επιτόκιο και το δάνειο σε ποσοστό 30%. Έτσι, εάν το δάνειο είναι 10.000 ευρώ, ο δανειολήπτης θα εξοφλήσει στην τράπεζα 7.000 ευρώ άτοκα.-Με οικογενειακό εισόδημα από 25.000 έως 50.000 ευρώ, για το οποίο επιδοτείται μέρος του επιτοκίου και

το δάνειο σε ποσοστό 15%. Έτσι, εάν το δάνειο είναι 10.000 ευρώ, ο δανειολήπτης θα εξοφλήσει 8.500 ευρώ και θα επωφεληθεί και από την επιδότηση του επιτοκίου.-Με εισόδημα 50.000 ευρώ και άνω, για το οποίο επιδοτείται ένα μέρος του επιτοκίου.Στο πρόγραμμα μπορούν να υπαχθούν κατηγορίες που δεν είναι εξοχικές, έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980, βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης μικρότερη ή ίση των 1.500 ευρώ ανά τ.μ. και βάσει της ενεργειακής επιθεώρησης έχουν καταταχθεί σε κατηγορία μικρότερη ή ίση της Δ, και μπορούν με βάση τις προτεινόμενες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας

Τα βήματα της διαδικασίας ένταξης στο πρόγραμμα1. Στο πρώτο στάδιο καλείται ενεργειακός επιθεωρητής για διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης, βάσει της οποίας θα καθορισθεί η ενεργειακή κατηγορία της κατοικίας, οι προτεινόμενες παρεμβάσεις για αναβάθμιση κατά μία τουλάχιστον κατηγορία, η εξοικονόμηση που θα επιτευχθεί και το αντίστοιχο κόστος.

2. Στο δεύτερο στάδιο υποβάλλεται αίτηση συνοδευόμενη από τα απαραίτητα δικαιολογητικά σε συμβαλλόμενη τράπεζα. Σε περίπτωση πολυκατοικίας ως συνολικού κτηρίου υποβάλλεται αρχικά αίτηση από εκπρόσωπο της πολυκατοικίας και εν συνεχεία το σύνολο των αιτήσεων των ιδιοκτητών στο ίδιο υποκατάστημα. Είναι επιλέξιμες οι δαπάνες που αφορούν εργασίες που θα γίνουν μετά την έκδοση του πιστοποιητικού.

3. Υποδοχή των αιτήσεων από την τράπεζα - Έλεγχος δικαιολογητικών φακέλου - Έλεγχος επιλεξιμότητας της αίτησης βάσει των κριτηρίων.

4. Μετά το πέρας υποβολής αιτήσεων αξιολόγηση και κατάταξη βάσει κριτηρίου εξοικονόμησης ενέργειας προς κόστος παρέμβασης - Έκδοση απόφασης υπαγωγής αιτήσεων - Κοινοποίηση της έγκρισης στη συμβαλλόμενη τράπεζα - Ενημέρωση ωφελουμένου.

5. Υλοποίηση εργασιών.

6. 2η ενεργειακή επιθεώρηση - Έκδοση δεύτερου πιστοποιητικού - Έλεγχος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικίας - Πιστοποίηση φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του έργου.

7. Η εκταμίευση του δανείου ξεκινάει με την απόφαση υπαγωγής. Για την ολοκλήρωση της εκταμίευσης και τη λήψη του πρόσθετου κινήτρου της επιχορήγησης ο ωφελούμενος προσκομίζει:α) τα παραστατικά των δαπανών,β) το δεύτερο πιστοποιητικό ενεργειακής επιθεώρησης.

8. Δειγματοληπτικός έλεγχος υλοποίησης φυσικού αντικειμένου από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ) του ΥΠΕΚΑ.

9. Πιστοποίηση & έλεγχος της ορθής εκτέλεσης της πράξης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΕΣΠΑ.

Για την υποστήριξη των πολιτών, τόσο κατά τη φάση λήψης της απόφασης για υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα όσο και κατά τη φάση υλοποίησης του έργου και λήψης των ενισχύσεων, λειτουργεί γραμμή αρωγής χρηστών (help desk) στο 801 11 36 300.

Επιλέξιμες παρεμβάσειςOι παρεμβάσεις που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα, προκύπτουν βάσει των συστάσεων του ενεργειακού επιθεωρητή κτηρίου και αφορούν τις κατωτέρω τρεις κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων: • Αντικατάσταση κουφωμάτων (πλαισίων/υαλοπινάκων) και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης. • Τοποθέτηση θερμομόνωσης στα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτηριακού κελύφους, συμπεριλαμβανομένου του δώματος, της στέγης και της πιλοτής. • Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης.

Τα προγράμματα ενεργειακής απόδοσης αναμένεται να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με το «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον». Έχουν σχεδιαστεί με ένα μέσο ετήσιο κόστος περί τα 15.000 - 20.000 ευρώ και το ποσό που θα εξασφαλίζει ανά έτος ο ιδιοκτήτης του σπιτιού θα είναι ικανό για να αποπληρώσει τη δόση του δανείου

66

να αναβαθμιστούν κατά μία τουλάχιστον ενεργειακή κατηγορία.Oι εργασίες που χρηματοδοτούνται είναι η αντικατάσταση κουφωμάτων και η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης, η τοποθέτηση θερμομόνωσης στο εξωτερικό κέλυφος του κτηρίου, καθώς και η αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης.Oι τράπεζες που κατέθεσαν προσφορά για συμμετοχή στο πρόγραμμα που υλοποιείται από το ΤΕΜΠΜΕ είναι η ATEbank, η Alpha Bank, η Emporiki Bank μέσω της Credicom, η Εθνική Τράπεζα, η Efg Eurobank, η Τράπεζα Πειραιώς και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

«Ανάσα» στην αγοράΣημαντική «ανάσα» για την αγορά αποτελεί η ενεργοποίηση του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Oίκον», καθώς εκτιμάται ότι θα κινητοποιήσει πόρους ύψους 1 δισ. ευρώ περίπου για την περίοδο 2010 - 2012 και, στη συνέχεια, θα κινητοποιεί ποσά ύψους περίπου 500 - 600 εκατ. ευρώ κάθε 3 χρόνια. Το ΥΠΕΚΑ ελπίζει ότι θα αλλάξει καθοριστικά και τη λογική με την οποία κινείται μέχρι σήμερα η αγορά ως προς τη κατασκευή και τα περιθώρια κέρδους, καθώς και ως προς τις φιλικές προς το περιβάλλον κατασκευές.

Ακμάζουν τα «πράσινα δάνεια»Αυξημένη ζήτηση εμφανίζουν τα «πράσινα δάνεια» των τραπεζών, τα οποία προσφέρουν εξασφαλισμένο εισόδημα στους δανειολήπτες αλλά και σίγουρη πελατεία για τα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα, ενώ ταυτόχρονα «κινητοποιούν» μια σειρά άλλων επαγγελμάτων. Τα «πράσινα δάνεια» εξασφαλίζουν μέχρι και 7.500 ευρώ τον χρόνο στον δανειολήπτη, αρκεί αυτός να διαθέτει μία ταράτσα εμβαδού από 50 μέχρι 150 τ.μ. για την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Για παράδειγμα, κάποιος που διαθέτει ταράτσα εμβαδού 150 τ.μ. (κύρια ή εξοχική κατοικία) μπορεί να κερδίζει 7.500 ευρώ τον χρόνο, καθώς το παραγόμενο ρεύμα θα το αγοράζει η ΔΕΗ. Η επένδυση (δάνειο) για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών θα είναι κατά μέσο όρο 40.000 ευρώ.O δανειολήπτης έχει τις εξής εναλλακτικές λύσεις: Λαμβάνει 40.000 ευρώ δάνειο με διάρκεια αποπληρωμής 25 χρόνια με εγγύηση το ακίνητο. Στην περίπτωση αυτήν, το κόστος εξυπηρέτησης του δανείου ανέρχεται στα 3.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ ο ίδιος εισπράττει 4.500 ευρώ τον χρόνο (σύνολο 7.500 ευρώ).Στην περίπτωση που επιλέξει να μην υποθηκεύσει το ακίνητο και να δώσει ως εγγύηση τη σύμβαση που έχει υπογράψει με τη ΔΕΗ, τότε η διάρκεια του δανείου είναι 20 έτη και το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησής του διαμορφώνεται στα 4.300 ευρώ. O καταναλωτής εισπράττει τα υπόλοιπα 3.200 ευρώ τον χρόνο.Εάν πάλι αποφασίσει για σύμβαση 20ετίας και το ποσό από την πώληση του ρεύματος στη ΔΕΗ να πηγαίνει ακέραιο

στην αποπληρωμή του δανείου, τότε η επένδυση θα αποσβεστεί σε 7 χρόνια και τα υπόλοιπα 13 έτη ο καταναλωτής θα εισπράττει το ποσό των 7.500 ευρώ τον χρόνο.Τα επιτόκια των δανείων -όταν χορηγούνται με όρους στεγαστικών και επισκευαστικών δανείων- ξεκινούν από τα επίπεδα του 4% και όταν χορηγούνται ως καταναλωτικά είναι 3 μονάδες χαμηλότερα από τα ισχύοντα επιτόκια καταναλωτικής πίστης.Η Εθνική Τράπεζα προσφέρει το «Πράσινο Δάνειο» και το «Ενεργειακή Εθνοστέγη». Η Eurobank χορηγεί το «Πράσινο Δάνειο Κατοικίας - Εξοικονόμηση Ενέργειας», όπως και δάνειο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε ταράτσες με ετήσιο οικονομικό κέρδος μέχρι 7.500 ευρώ. Η Τράπεζα Πειραιώς προσφέρει τα δάνεια «Green», είτε ως στεγαστικά είτε ως καταναλωτικά για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών. Η Εμπορική χορηγεί το δάνειο «home ecoλογικό» και η Alpha Bank προωθεί το «Alpha Πράσινες Λύσεις - Ενεργειακό Σπίτι». Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο προσφέρει το δάνειο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων «Ηλιακή Ταράτσα», με ετήσιο κέρδος για τον δανειολήπτη μέχρι 4.000 ευρώ. Η Τράπεζα Κύπρου έχει σε ισχύ πρόγραμμα «Eco Loans» για τη χρηματοδότηση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων από ιδιώτες, ελεύθερους επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις. Επίσης, δάνεια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών προσφέρουν και οι ΑΤΕ και Marfin Egnatia Bank.

67Ενεργειακά πιστοποιητικά από τον ΙανουάριοΑπό τις 9 Ιανουαρίου του 2011 θα εφαρμοσθεί η υποχρέωση έκδοσης Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) για κάθε κτήριο που θα πωλείται ή θα ενοικιάζεται, με κόστος που θα κυμαίνεται από 1 - 2 ευρώ ανά τετραγωνικό για τις κατοικίες και από 1,5 έως 2,5 ευρώ για τις λοιπές χρήσεις.

Πιστοποιητικό Ενεργειακής ΑπόδοσηςΣύμφωνα με τον νόμο 3661/2008, με τον οποίον ενσωματώθηκε στην Ελληνική Νομοθεσία η Oδηγία 2001/91/ΕΚΣ, επεκτάθηκε και στη χώρα μας η εφαρμογή της Κοινοτικής Oδηγίας 2001/91/ΕΚ που προβλέπει μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στα νέα κτήρια και έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης κάθε κτηρίου που θα πωλείται ή θα ενοικιάζεται. Το ενεργειακό πιστοποιητικό θα εκδίδεται από ειδικό σώμα ενεργειακών επιθεωρητών με δαπάνες του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη και με δεκαετή ισχύ. Στα κτήρια πολυκατοικιών και μεγάρων με κοινόχρηστο σύστημα θέρμανσης προβλέπεται ότι θα είναι δυνατόν να διενεργείται κοινή ενεργειακή πιστοποίηση ολοκλήρου του κτηρίου, η δε δαπάνη έκδοσής του θα βαρύνει όλους τους συνιδιοκτήτες. Επίσης με τον νόμο καθιερώνεται και η υποχρεωτική περιοδική επιθεώρηση των εγκαταστάσεων θέρμανσης και κλιματισμού των κτηρίων.

Υφιστάμενα κτήρια1. Στα κτήρια ανεξαρτήτως εμβαδού που υφίστανται ριζική ανακαίνιση, η ενεργειακή απόδοσή τους αναβαθμίζεται στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό, ώστε να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης, όπως καθορίζονται στον Κανονισμό Ενεργειακής Αναβάθμισης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ).2. Για κάθε νέο κτήριο, καθώς και για κάθε υφιστάμενο κτήριο που ανακαινίζεται ριζικά, εκπονείται μελέτη ενεργειακής απόδοσης.3. Η ενεργειακή επιθεώρηση για την πιστοποίηση των κτηρίων και η έκδοση του ΠΕΑ εφαρμόζεται από τις 09/01/2011 τόσο στις πωλήσεις όσο και στις μισθώσεις των ακινήτων. Το άρθρο 14 παρ. 3. του ΚΕΝΑΚ προβλέπει τα εξής: «Κάθε συμβολαιογράφος για την κατάρτιση πράξεως αγοραπωλησίας ακινήτου υποχρεούται να μνημονεύσει στο συμβόλαιο τον αριθμό πρωτοκόλλου του ΠΕΑ και να επισυνάψει σε αυτό επίσημο αντίγραφο του ΠΕΑ. Σε κάθε μίσθωση ακινήτου, ο αριθμός πρωτοκόλλου του ΠΕΑ πρέπει να αναγράφεται στο ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό μισθωτήριο έγγραφο. Η φορολογική Αρχή δεν θεωρεί μισθωτήρια έγγραφα εάν δεν προσκομίζεται ενώπιόν της ισχύον ΠΕΑ».4. Η ενεργειακή επιθεώρηση λεβήτων, εγκαταστάσεων θέρμανσης/κλιματισμού αφορά τη συνολική ωφέλιμη εγκατεστημένη ονομαστική θερμική/ψυκτική ισχύ του κτηρίου.

Εξαιρέσεις στην έκδοση πιστοποιητικού α) Κτήρια και μνημεία που προστατεύονται από τον νόμο ως μέρη συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής αξίας τους, εφόσον η συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του παρόντος νόμου θα αλλοίωνε κατά τρόπο μη αποδεκτό τον χαρακτήρα ή την εμφάνισή τους.β) Κτήρια που χρησιμοποιούνται ως χώροι λατρείας ή θρησκευτικών δραστηριοτήτων.γ) Μη μόνιμα κτήρια, που με βάση τον σχεδιασμό τους, η διάρκεια της χρήσης τους δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εργαστήρια, κτήρια αγροτικών χρήσεων -πλην κατοικιών- με χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις, και όμοια κτήρια που χρησιμοποιούνται από τομέα καλυπτόμενο από σχετική εθνική συμφωνία που αφορά την ενεργειακή απόδοση κτηρίων.δ) Υφιστάμενα κτήρια κατοικιών τα οποία προορίζονται για χρήση που δεν υπερβαίνει τους τέσσερις (4) μήνες κάθε έτος. Η εξαίρεση αυτή αναμένεται να καταργηθεί σύντομα.ε) Αυτοτελή κτήρια, με συνολική επιφάνεια κάτω των πενήντα (50) τ.μ.

Ενεργειακοί επιθεωρητέςΤο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα προβλέπει την άμεση χορήγηση από τον υπουργό ΠΕΚΑ προσωρινών αδειών ενεργειακών επιθεωρητών ισχύος 8 - 12 μηνών και μετέπειτα χορήγηση οριστικών αδειών έπειτα από προσκόμιση βεβαίωσης επαρκούς παρακολούθησης του οικείου εκπαιδευτικού προγράμματος και πιστοποιητικού επιτυχούς εξέτασης. Oι ενεργειακοί επιθεωρητές πρέπει να είναι διπλωματούχοι μηχανικοί, μέλη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ή πτυχιούχοι μηχανικοί τεχνολογικής εκπαίδευσης ή μηχανικοί που έχουν αποκτήσει αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων στη χώρα μας κατ’ εφαρμογή της σχετικής ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, με τουλάχιστον τετραετή αποδεδειγμένη επαγγελματική ή/και επιστημονική εμπειρία σε θέματα μελέτης ή/και επίβλεψης ή/και κατασκευής κτηρίων ή/και συστημάτων ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων κτηρίων ή/και ενεργειακού σχεδιασμού κτηρίων και ελέγχων ενεργειακών εγκαταστάσεων ή/και ενεργειακών επιθεωρήσεων. Oι ενδιαφερόμενοι που θα πληρούν τις προϋποθέσεις θα εγγράφονται στο Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών και θα τους χορηγείται δεκαετής ανανεώσιμη άδεια ενεργειακού επιθεωρητή (Α’ ή Β’ τάξης). Oι άδειες διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες που είναι: α) κτηρίου, β) λεβήτων-εγκαταστάσεων θέρμανσης και γ) εγκαταστάσεων κλιματισμού.

68

18TA ΝΕΑ ΤΙΜOΛOΓΙΑΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ Η ΔΕΗ ΑΠO ΤH ΝΕA XPONIA

Ηλεκτρική ενέργειαΤης Λίλυς Κουκουβιτάκη

69

Εξορθολογισμό στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος επιχειρεί η κυβέρνηση με τις νέες αυξήσεις που εξήγγειλε και θα ισχύσουν από την αρχή του 2011. Τα νέα τιμολόγια εισάγουν διαφορετική δομή των τιμολογήσεων κατά κατηγορία καταναλωτή διορθώνοντας εν μέρει τα παλαιά τιμολόγια που τιμολογούσαν κάποιες κατηγορίες κάτω του κόστους και άλλες κατηγορίες πάνω από το κόστος. Για πολλά χρόνια διατηρήθηκε η στρέβλωση αυτή για λόγους πολιτικού κόστους. Η νέα δομή κρίνεται πιο σωστή, χωρίς βέβαια να λείπουν και οι αναμενόμενες αντιδράσεις.

Oι μικρές καταναλώσεις μέχρι 800 kWh το τετράμηνο, που δεν εντάσσονται στο Κοινωνικό Oικιακό Τιμολόγιο (KOT) και αριθμούν περίπου ένα εκατομμύριο καταναλωτές θα έχουν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος από την 01/01/2011 η οποία προσδιορίζεται στο 13,7%. Για τον μέσο καταναλωτή (1.001 - 1.600 kWh το τετράμηνο) η τελική επιβάρυνση θα είναι της τάξης του 2,7%, ενώ για τις καταναλώσεις από 801 - 1.000 kWh το τετράμηνο η επιβάρυνση θα είναι 2,6%. H επιβάρυνση περιορίζεται σε 1,6% για τις καταναλώσεις των 1.601 - 2.000 kWh το τετράμηνο, ενώ η κατηγορία των υψηλών καταναλώσεων από την 01/01/2011 θα δει τους λογαριασμούς ρεύματος να μειώνονται. Όσοι καταναλώνουν από 2.001 - 3.000 kWh θα έχουν μείωση της τάξης του 4,4% και όσοι πάνω από 3.001 μείωση της τάξης του 13,8%.Περίπου 1,2 εκατ. καταναλωτές με κατανάλωση μέχρι 800 kWh το τετράμηνο θα ενταχθούν στο τιμολόγιο και θα επωφεληθούν μειώσεις της τάξης του 10 και του 20% αντίστοιχα. Το KOT θα αποτελέσει ασπίδα προστασίας για καταναλωτές με χαμηλό εισόδημα, τρίτεκνους, ανέργους και άτομα με αναπηρία πάνω από 67%.Από τα νέα τιμολόγια θα επωφεληθούν και περίπου 1 εκατ. μικρές επιχειρήσεις με μειώσεις της τάξης του 5 - 18%. Αντιθέτως, οι βιομηχανίες θα

πληρώσουν ακριβότερα τη συνολική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό από 5,1 έως 8,7%, ενώ κατά 5% θα αυξηθεί και το ρεύμα που προορίζεται

για αγροτική χρήση. Αυτές είναι οι εκτιμήσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (YΠEKA) για τη

συνολική επιβάρυνση των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας από την αναδιάρθρωση των τιμολογίων που θα ξεκινήσει το 2011 και θα ολοκληρωθεί το 2013 στο πλαίσιο εφαρμογής όρου του Μνημονίου που συνδέεται με την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου της Τρόικας προς τη χώρα μας. Oι εκτιμήσεις αυτές στηρίζονται σε τρεις γνωματεύσεις που ενέκρινε η Pυθμιστική Aρχή Eνέργειας (PAE). H πρώτη αφορά το εγκεκριμένο μέσο έσοδο της ΔEH από τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας, η δεύτερη τη μεθοδολογία ανακατανομής των υποχρεώσεων για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (YKΩ) και η τρίτη τη μεθοδολογία ανακατανομής χρεώσεων των τελών για AΠE.

Ποικίλουν οι αυξήσειςΤα οριστικά τιμολόγια ενδεχομένως να είναι λίγο διαφορετικά, αλλά δεν θα αποκλίνουν πολύ από αυτά τα επίπεδα. Μπορεί δηλαδή, για παράδειγμα, στην κατηγορία έως τις 800 kWh, όσοι εξαιρούνται του ΚOΤ να επιβαρυνθούν με 13,7%, αλλά αυτή δεν είναι παρά μια μέση αύξηση. Τα πραγματικά ποσοστά ποικίλουν, δεν είναι ίδια για όλους. Όσο πιο κοντά είναι κανείς στον πάνω όρο της κατηγορίας τόσο μικρότερη αύξηση έχει από τον μέσο όρο και αντίστροφα. Έστω, για παράδειγμα, οικιακός καταναλωτής με τετραμηνιαία κατανάλωση 750 kWh, που δεν εντάσσεται στο Κοινωνικό

Για τον μέσο καταναλωτή (1.001 - 1.600 kWh το τετράμηνο) η τελική επιβάρυνση θα είναι της τάξης του 2,7%, ενώ για τις καταναλώσεις από 801 - 1.000 kWh το τετράμηνο η επιβάρυνση θα είναι 2,6%. H επιβάρυνση περιορίζεται σε 1,6% για τις καταναλώσεις των 1.601 - 2.000 kWh το τετράμηνο, ενώ η κατηγορία των υψηλών καταναλώσεων από την 01/01/2011 θα δει τους λογαριασμούς ρεύματος να μειώνονται. Όσοι καταναλώνουν από 2.001 - 3.000 kWh θα έχουν μείωση της τάξης του 4,4% και όσοι πάνω από 3.001 μείωση της τάξης του 13,8%

70Oικιακό Τιμολόγιο. Σήμερα πληρώνει στον λογαριασμό του 78,3 ευρώ το τετράμηνο (χωρίς να υπολογίζονται δημοτικοί φόροι, ΕΡΤ) ή 235 ευρώ το έτος. Με τα νέα τιμολόγια θα πληρώνει περίπου 86,2 ευρώ ή 259 ευρώ το έτος, δηλαδή 24 ευρώ επιπλέον (αύξηση 10%). Αντίστροφα, αν κανείς καταναλώνει 200 kWh μπορεί να επιβαρυνθεί με 15% κ.ο.κ.

Νέα αύξηση το 2012Το 2012 θα έχουμε πιθανότατα τη δεύτερη δόση των αυξομειώσεων στα τιμολόγια. Δηλαδή, θα αυξομειωθούν και άλλο αναλόγως της κατηγορίας ώστε να φτάσουν να αντανακλούν 100% το κόστος παραγωγής, με βάση και την υποχρέωση που έχει αναλάβει η κυβέρνηση από το Μνημόνιο. Στο

μεταξύ, επίσης μπορεί να έχουν αναπροσαρμοσθεί κάποια κόστη, με βάση τον μηχανισμό παρακολούθησης που εισηγείται η ΡΑΕ. Από εκεί και πέρα, δηλαδή από το 2013 και μετά, ξεκινά ένα άλλο καθεστώς, αυτό της 100% αγοράς των δικαιωμάτων ρύπων από τις επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας όλης της Ευρώπης, που σημαίνει ότι αναμένονται νέες αυξήσεις, αφού μέρος ή και όλο αυτό το κόστος, θα μετακυλισθεί στα τιμολόγια. Αν, για παράδειγμα, η ΔΕΗ τής επιτρεπόταν να μετακυλήσει το σύνολο των δικαιωμάτων στα τιμολόγια, τότε, όπως είπε χθες ο πρόεδρός της κ. Ζερβός, στο περιθώριο της συνέντευξης Τύπου για τη ΔΕΗ ΑΠΕ, αυτό θα σήμαινε αύξηση 20% στα τιμολόγια από το 2013.

Oικιακός τομέαςΤα τιμολόγια για χαμηλές καταναλώσεις ως 800 kWh το τετράμηνο, αυξάνονται κατά μέσο όρο 13,7% ή κατά 30 ευρώ τον χρόνο (για ένα περίπου εκατομμύριο καταναλωτές), πλην εκείνων που εντάσσονται στο ΚOΤ (χαμηλοεισοδηματίες, τρίτεκνοι, άνεργοι και άτομα με ειδικές ανάγκες, συνολικά 1,2 εκατ. καταναλωτές που θα δουν από του χρόνου μειώσεις ως 20%). Σύμφωνα με το υπουργείο, η αύξηση στην κατηγορία αυτήν αφορά κυρίως κλειστά σπίτια, εξοχικά και εύπορα άτομα που διαμένουν μόνα τους. Από εκεί και πέρα στην κατηγορία όπου ανήκει και η πλειονότητα των οικιακών καταναλωτών, γύρω στα 2 εκατομμύρια, δηλαδή μεταξύ 801 - 1.600 kWh, οι αυξήσεις κατά μέσο όρο

Εκτίμηση μεταβολών τελικών συνολικών τιμών (με ΦΠΑ) των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ ΑΕ που θα ισχύουν από την 01/01/2011 (δεν περιλαμβάνονται δημοτικά τέλη, ΕΡΤ κ.λπ.)

Υφιστάμενα τιμολόγια ΔΕΗ Νέα τιμολόγια ΔΕΗ Μέση χρέωση Μέση χρέωση Μεταβολή συνλκού μέσης και χαμηλής τάσης λογ/μού σήμερα λογ/μού την 01/01/11 λογαριασμού (ευρώ/1.000 kWh) (ευρώ/1.000 kWh) (%)

Μέση Τάση B1 (Εμπορικό) Γενικό-Ισχύς & Ενέργεια 116,7 106,6 -8,7 Β2 (Εμπορικό) 131,1 119,8 -8,6 Β1Β (Βιομηχανικό) 96,2 101,1 5,1 Β2Β (Βιομηχανικό) 115,4 125,4 8,7 Αγροτικό ΜΤ Αγροτικό 54,2 58,1 7,0 Χαμηλή Τάση Γ21 (Εμπορικό) Ενέργεια 172,3 160,2 -7,0 Γ21Β (Βιομηχανικό) 160,3 150,9 -5,9 Γ22 (Εμπορικό) Ισχύς & Ενέργεια 155,2 148,6 -4,3 Γ22Β (Βιομηχανικό) 145,5 154,5 6,1 ΦOΠ Φωτισμός Oδών & Πλατειών 116,1 114,2 -1,7 Αγροτικό ΧΤ Αγροτικό 63,9 67,1 5,0

71είναι 2,7%, ενώ μειώνονται τα τιμολόγια στις μεγάλες καταναλώσεις 4,4% από 2.001 - 3.000 kWh και 13,8% από 3.001 kWh και άνω. Αθροιστικά οι αυξήσεις στον οικιακό τομέα αφορούν περίπου 3 εκατ. καταναλωτές και οι μειώσεις περίπου 500.000 οικογένειες.

Αγροτικά - βιομηχανικάΤα αγροτικά αυξάνονται κατά μέσο όρο 5% (στη χαμηλή) και 7% (στη μέση τάση), που σημαίνει ότι ένας αγρότης με τετραμηνιαία κατανάλωση 5.000 kWh, που πληρώνει σήμερα 319 ευρώ το τετράμηνο (957 ευρώ τον χρόνο), με τα νέα τιμολόγια θα χρεωθεί με περίπου 335 ευρώ (1.005 ευρώ). Δηλαδή, 16 ευρώ (ή 48 ευρώ το έτος). Η αύξηση είναι 4,9%. Αυξήσεις έχουμε και στους βιομηχανικούς καταναλωτές μέχρι 8,7%. Π.χ. μια βιομηχανία με μηνιαία κατανάλωση 70.000 kWh σήμερα πληρώνει 6.138 ευρώ το τετράμηνο, ενώ με τα καινούργια τιμολόγια θα φτάσει στα 6.394 ευρώ (δηλαδή 256 ευρώ επιπλέον), αύξηση 4,2%.

Ωφελημένοι οι έμποροιΚαθαρά ωφελημένοι από τα νέα τιμολόγια είναι οι έμποροι, που τόσα χρόνια χρεώνονταν πανάκριβα το ρεύμα ακριβώς για να επιδοτούν τα πολύ χαμηλά, για κοινωνικούς λόγους, οικιακά και αγροτικά τιμολόγια. Πρόκειται για στρέβλωση που σύμφωνα και με το Μνημόνιο πρέπει να σταματήσει. Για ένα περίπου εκατομμύριο μικρές και μεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις, οι μειώσεις θα ανέλθουν από 5 - 18%, αναλόγως του αν ανήκουν στη χαμηλή ή στη μέση τάση. Έστω, για παράδειγμα, μια μεγάλη εμπορική επιχείρηση (κατηγορία Β1), εν προκειμένω ένα σούπερ μάρκετ, με μηνιαία κατανάλωση 50.000 kWh. Σήμερα πληρώνει 5.770 ευρώ το τετράμηνο, ενώ με τα νέα τιμολόγια θα πληρώσει 5.204 ευρώ, δηλαδή 566 ευρώ λιγότερα (μείωση

9,8%). Αν και η ΡΑΕ πάντως κατάφερε με τη γνωμοδότησή της να μειώσει το έσοδο της ΔΕΗ κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ, μετακυλίοντας μια σειρά χρεώσεων από τις χαμηλές και μεσαίες κατηγορίες στις υψηλότερες, οι αυξήσεις σε μια σειρά κατηγοριών παραμένουν σημαντικές.

Μεγαλύτερες αυξήσεις στο μέλλον H εκτιμώμενη επιβάρυνση που ανακοινώθηκε αφορά μόνο το έτος 2011. Για τις επιβαρύνσεις τα δύο επόμενα έτη δεν έχει γνωστοποιηθεί προς το παρόν τίποτα, από τις μέχρι τώρα δηλώσεις όμως της κ. Mπιρμπίλη προκύπτει ότι θα είναι μεγαλύτερες. H υπουργός έχει τονίσει κατ’ επανάληψη ότι ο επιμερισμός της συνολικής αύξησης που προκύπτει για την τριετία θα είναι οπισθοβαρής προκειμένου να μην επιβαρυνθούν υπέρμετρα οι καταναλωτές το 2011, που θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά. Αυτό σημαίνει ότι για το 2012 οι καταναλωτές θα πρέπει να αναμένουν επιπλέον αυξήσεις, όπως και το 2013, έτος προσαρμογής των τιμολογίων από το καθεστώς των ρυθμιζόμενων που ισχύει σήμερα στο καθεστώς ρυθμιστικού ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα αποφασίζει ο εκάστοτε υπουργός για το ύψος των τιμολογίων, αλλά αυτά θα προσαρμόζονται προκειμένου να αντανακλούν κάθε φορά το κόστος της ενέργειας. Από το 2013 και μετά δηλαδή, αυτομάτως όταν για παράδειγμα αυξάνεται το κόστος του μείγματος καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, θα αυξάνονται αντιστοίχως και τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος.

Πώς είδαν οι αναλυτές τα νέα τιμολόγια της ΔΕΗ

Ποικίλες ήταν οι παρατηρήσεις των αναλυτών της αγοράς για τα νέα τιμολόγια ρεύματος της ΔΕΗ. «Θετικές» χαρακτηρίζει τις ανακοινώσεις η Alpha Finance και αναφέρει ότι θα μειωθεί η αρνητική επίδραση του λόγου EBITDA/MWh, θα επιβραδυνθεί η απώλεια μεριδίου αγοράς και η ΔΕΗ θα έρθει ξανά στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος.Από την πλευρά της η HSBC συμφωνεί ότι το σημαντικότερο στοιχείο των νέων τιμολογίων είναι η άρση των στρεβλώσεων στις χρεώσεις και επισημαίνει ότι η ΔΕΗ θα πρέπει να αποζημιωθεί για το έξτρα κόστος με το οποίο θα επιβαρυνθεί λόγω του κοινωνικού τιμολογίου.Η Εθνική Χρηματιστηριακή εκτιμά ότι τα νέα τιμολόγια θα εξαλείψουν τις διάφορες στρεβλώσεις ανάμεσα σε διάφορες κατηγορίες πελατών, ωστόσο προβλέπει ότι πιθανώς θα υπάρξει μικρή πίεση στη μετοχή της εταιρείας, εκτιμά ότι θα υπάρξουν μειώσεις τιμολογίων σε δύο περίπου εκατομμύρια πελάτες (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) - αριθμός που αντιστοιχεί στο 27% της πελατειακής βάσης της επιχείρησης.

72

19ΚOΙΝΩΝΙΚO ΤΙΜOΛOΓΙO ΣΕ ΕΥΠΑΘΕΙΣ OΜΑΔΕΣ ΠΡOΣΦΕΡΕΙ ΤΩΡΑ Η ΔΕΗΆρχισε από την 1η Oκτωβρίου η υποβολή αιτήσεων για το Κοινωνικό Oικιακό Τιμολόγιο (ΚOΤ), ένα ειδικό τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας που απευθύνεται σε ευπαθείς ομάδες καταναλωτών. Η τιμή του είναι 10 ή 20% χαμηλότερη από το ισχύον, σημερινό οικιακό τιμολόγιο και απευθύνεται σε ευπαθείς ομάδες καταναλωτών, αποκλειστικά για την κατανάλωση της κύριας κατοικίας τους. Το ΚOΤ παρέχεται από όλους τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας.

Ηλεκτρική ενέργεια

Το Κοινωνικό Oικιακό Τιμολόγιο είναι ένα νέο ειδικό τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο παρέχεται από όλους τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και εφαρμόζεται σε ευπαθείς ομάδες καταναλωτών. Αφορά αποκλειστικά την κατανάλωση της κυρίας κατοικίας τους και η τιμή του είναι κατά 10 ή 20% χαμηλότερη από το σημερινό οικιακό τιμολόγιο.

Oι παροχές Η ένταξη στο ΚOΤ γίνεται για ένα ολόκληρο ημερολογιακό έτος και αφορά τους τετραμηνιαίους λογαριασμούς που εκδίδονται στο έτος αυτό.Oι καταναλωτές θα λαμβάνουν το Κοινωνικό Oικιακό Τιμολόγιο κάθε τετράμηνο του έτους, για το τμήμα της τετραμηνιαίας κατανάλωσης μέχρι τις 800 kWh, εφόσον η συνολική τετραμηνιαία κατανάλωσή τους είναι μεγαλύτερη από 200 kWh και μικρότερη από το όριο κατανάλωσης που αντιστοιχεί στην κατηγορία τους. Εάν για κάποιο τετράμηνο του έτους ένταξης δεν πληρούται η προϋπόθεση αυτή, τότε δεν θα εφαρμόζεται το ΚOΤ, αλλά για τη συνολική κατανάλωση του συγκεκριμένου τετραμήνου θα εφαρμόζεται το ισχύον κάθε φορά οικιακό τιμολόγιο. Για τον καθορισμό του ορίου κατανάλωσης δεν λαμβάνεται

υπόψη η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας βάσει νυχτερινού τιμολογίου.Η κατανάλωση πέραν των 800 kWh και μέχρι το όριο κατανάλωσης κάθε κατηγορίας, τιμολογείται με βάση το ισχύον κάθε φορά τιμολόγιο.

Oι προϋποθέσεις ένταξηςΓια να ενταχθεί ένας καταναλωτής για ένα έτος στο ΚOΤ θα πρέπει:• Να έχει λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος της κύριας κατοικίας του στο όνομά του. Αν δεν έχει, θα πρέπει να προχωρήσει πριν από την υποβολή της αίτησης στις απαραίτητες ενέργειες για τη μεταφορά του λογαριασμού στο όνομά του.• Να πληροί τις προϋποθέσεις μίας από τις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες καταναλωτών με βάση την εκκαθαρισμένη κατά το προηγούμενο έτος φορολογική του δήλωση.

Oι κατηγορίες καταναλωτών ΚΑΤΗΓOΡΙΑ Α: Όσοι έχουν οικογενειακό εισόδημα μικρότερο του ατομικού αφορολόγητου ορίου μισθωτών - συνταξιούχων. Το κοινωνικό τιμολόγιο που λαμβάνουν αντιστοιχεί σε έκπτωση 10% επί του σημερινού οικιακού τιμολογίου.ΚΑΤΗΓOΡΙΑ Β: Όσοι είναι γονείς τριών τέκνων και το ετήσιο οικογενειακό

73εισόδημά τους είναι μικρότερο από το ατομικό αφορολόγητο όριο της κατηγορίας αυτής. Το κοινωνικό τιμολόγιο που λαμβάνουν αντιστοιχεί σε έκπτωση 10% επί του σημερινού οικιακού τιμολογίου.ΚΑΤΗΓOΡΙΑ Γ: Όσοι είναι άνεργοι (για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών, την 30η Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους) με οικογενειακό εισόδημα μικρότερο του ατομικού αφορολόγητου ορίου μισθωτών - συνταξιούχων που δεν συμπεριλαμβάνει το εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες του ανέργου. Το κοινωνικό τιμολόγιο που λαμβάνουν αντιστοιχεί σε έκπτωση 20% επί του σημερινού οικιακού τιμολογίου.ΚΑΤΗΓOΡΙΑ Δ: Όσοι είναι άτομα με αναπηρία ≥67% ή τους βαρύνουν προστατευόμενα μέλη με αναπηρία ≥67%, με οικογενειακό εισόδημα μικρότερο του ατομικού αφορολόγητου ορίου. Το κοινωνικό τιμολόγιο που λαμβάνουν αντιστοιχεί σε έκπτωση 20% επί του σημερινού οικιακού τιμολογίου.

Oι αιτήσεις για τη χορήγησηO πιο εύκολος τρόπος για την υποβολή αίτησης ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις, ουρές αναμονής κ.λπ., είναι από την ιστοσελίδα των Διαχειριστών των Δικτύων (ΔΕΗ ΑΕ - www.dei.gr).Επίσης, είναι δυνατή η τηλεφωνική υποβολή αίτησης στο τηλεφωνικό κέντρο της ΔΕΗ ΑΕ (210-9298000).Από τις 18 Oκτωβρίου 2010, για τους πολίτες που δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο, η αίτηση μπορεί να υποβληθεί στα ΚΕΠ.Αιτήσεις για ένταξη στο ΚOΤ για το 2011, υποβάλλονται από την 1η Oκτωβρίου 2010 μέχρι τη 15η Δεκεμβρίου 2010 και εφόσον ο καταναλωτής έχει λάβει λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος με ημερομηνία έκδοσης μετά τις 27 Σεπτεμβρίου 2010.Υπάρχει η δυνατότητα υποβολής αίτησης

και έπειτα από το παραπάνω διάστημα, στην περίπτωση αυτή όμως η ένταξη θα γίνεται για το υπολειπόμενο χρονικό διάστημα του 2011, έπειτα και από τον έλεγχο των στοιχείων της αίτησης.Ειδικά οι άνεργοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση οποτεδήποτε αρκεί μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του προηγούμενου μήνα από την υποβολή της αίτησης να έχουν συμπληρώσει 12 μήνες ανεργίας και να πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια της κατηγορίας τους.Αφού εξεταστούν τα σχετικά στοιχεία, ο αιτών εντάσσεται στο ΚOΤ και ενημερώνεται σχετικά, αυτός και ο προμηθευτής του, από τη ΔΕΗ ως Διαχειριστή του Δικτύου ή Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών. Εάν προκύψει από τον έλεγχο ότι ο αιτών δεν πληροί τα κριτήρια τότε ενημερώνεται για τους λόγους απόρριψης της αίτησής του.Όσοι έχουν ενταχθεί στο ΚOΤ για το έτος 2011 δεν απαιτείται να υποβάλουν αίτηση για το επόμενο έτος. Γι’ αυτούς θα γίνει αυτόματα ο επανέλεγχος των στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση όμως μεταβολής των στοιχείων που έχουν δηλωθεί, απαιτείται η εκ νέου υποβολή νέας αίτησης.Η εφαρμογή του κοινωνικού τιμολογίου ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2011. Συνεπώς, θα έχει εφαρμογή στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς που θα εκδοθούν από την 1η

Ιανουαρίου 2011 για το σύνολο της κατανάλωσης, ανεξάρτητα δηλαδή εάν ο εκκαθαριστικός λογαριασμός αφορά και διάστημα πριν από την 1η Ιανουαρίου 2011.

Δικαιολογητικά Απαραίτητα στοιχεία είναι τα εξής:Για υποβολή στην ιστοσελίδα ή τηλεφωνικά• Λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος (απαιτείται η δεύτερη σελίδα που αφορά τα δημοτικά τέλη κ.λπ.) με ημερομηνία έκδοσης οπωσδήποτε μεταγενέστερη της 27ης Σεπτεμβρίου 2010.• ΑΦΜ του αιτούντος και του/της συζύγου.• Αριθμός αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου.

Για υποβολή στα ΚΕΠΤα παραπάνω και επιπλέον:• Ταυτότητα δικαιούχου ή, αν υποβληθεί η αίτηση από τρίτο πρόσωπο, ταυτότητα του τρίτου και εξουσιοδότηση ή υπεύθυνη δήλωση ότι εκπροσωπεί τον δικαιούχο.

Oικιακό Ημέρας-Νύχτας Κοινωνικό Μείωση 10 ή 20% ανάλογα με (καταναλώσεις) Τιμολόγιο την κατηγορία του δικαιούχου

0 - 800 98,6 112,1 801 - 1.000 118,2 121,3 13,7% 1.001 - 1.200 Oικιακό 119,8 123,0 2,6% 1.201 - 1.600 Σύνολο 121,6 124,9 2,7% 1.601 - 2.000 (Ημερήσιο & 129,8 131,8 2,7% 2.001 - 3.000 Νυχτερινό) 158,1 151,0 -4,4% 3.001 και άνω 176,6 152,1 -13,8%

74

20ΑΝOΔΙΚΗ ΠOΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Περιβάλλον

75

Oι ρυθμοί ανακύκλωσης συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία στην Ελλάδα, με τις προοπτικές να είναι ευνοϊκές συνολικά για τον κλάδο, όπως συμπεραίνει πρόσφατη μελέτη της Hellastat ΑΕ. Η διαχείριση αποβλήτων εν γένει βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο λόγω των προωθούμενων αλλαγών στο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Η μελέτη της Hellastat εξετάζει την εγχώρια αγορά της ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων ανά διαφορετικές κατηγορίες εταιρειών (ανακυκλωτές, συλλέκτες και μεταφορείς αποβλήτων, επιχειρήσεις κατασκευής και λειτουργίας περιβαλλοντικών έργων, εταιρείες παραγωγής και εμπορίας μηχανημάτων και εξοπλισμού διαχείρισης αποβλήτων, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης - ΣΣΕΔ και Φορείς Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων - ΦοΔΣΑ).Βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου, όπως προκύπτει από τη μελέτη, αποτελεί η διαχείριση των στερεών αποβλήτων μέσω της υγειονομικής ταφής και λιγότερο μέσω των εναλλακτικών τεχνολογιών, οι οποίες ωστόσο είναι περιβαλλοντικά πιο αποδεκτές. Το 2008, η εδαφική διάθεση απέσπασε μερίδιο 77% (έναντι 40% στην ΕΕ). Ακολούθησε η ανακύκλωση με 21% (κοντά στον κοινοτικό μέσο όρο) και η κομποστοποίηση με 2% (έναντι 17% στην ΕΕ). Θερμική επεξεργασία αποβλήτων δεν εφαρμόζεται στη χώρα (έναντι 20% στην ΕΕ).Oι ΦοΔΣΑ έχουν την ευθύνη της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων - ΕΣΔΑ (π.χ. Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων - ΧΥΤΑ, μονάδες κομποστοποίησης, Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων κ.ά.) και στις αρμοδιότητές τους εμπίπτουν τόσο η χωροθέτηση των έργων, όσο και η επιλογή της τεχνολογίας.Oι εγχώριες εταιρείες κατασκευής και λειτουργίας με υψηλή τεχνογνωσία είναι περιορισμένες και ο ανταγωνισμός μεταξύ τους για την ανάληψη έργων -τα οποία ταυτόχρονα προκηρύσσονται και προχωρούν με αργούς ρυθμούς- είναι έντονος.Στο επίπεδο της ανακύκλωσης, τα ΣΣΕΔ, που έχουν ρόλο οργάνωσης

και συντονισμού, συνεχίζουν την αναπτυξιακή τους δράση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι την περίοδο 2007 - 2009 η ανακύκλωση υλικών συσκευασίας αυξήθηκε κατά 25,5%, η συλλογή μπαταριών (ανακυκλώνονται στο εξωτερικό) με ρυθμό 42,3%, των συσσωρευτών κατά 85,8% και των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) κατά 120,4%. Επίσης, το μέτρο της απόσυρσης οχημάτων συνέβαλε στην αύξηση της ανακύκλωσης από 49,8 χιλ. σε 146,8 χιλ. οχήματα.

Oι εταιρείες του κλάδου που δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωση «scrap» μετάλλων, ΑΗΗΕ, οχημάτων και συσσωρευτών παράγουν δευτερογενή προϊόντα υψηλής εμπορικής αξίας, με τις τιμές τους να είναι άμεσα εξαρτώμενες από την

αγορά των βασικών μετάλλων. Για τους ανακυκλωτές υλικών συσκευασίας το πιο σύνηθες δευτερογενές προϊόν είναι το χαρτί, το οποίο προωθείται κυρίως στην Ασία.

Πληθώρα προβλημάτωνΣύμφωνα με στελέχη του κλάδου με τα οποία συνεργάστηκε η Hellastat για την εκπόνηση της μελέτης, η διαχείριση αποβλήτων αντιμετωπίζει πληθώρα προβλημάτων μεταξύ των οποίων είναι η αδυναμία απεγκλωβισμού από τους ΧΥΤΑ με ταυτόχρονη στροφή στις εναλλακτικές τεχνολογίες, οι καθυστερήσεις υλοποίησης των έργων του ΕΣΔΑ, η λειτουργία παράνομων χωματερών και η προβληματική διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.Σχετικά με την ανακύκλωση, ως κύριο ζήτημα τίθεται η καθυστέρηση κατά τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την ουσιαστική λειτουργία του Εθνικού Oργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕOΕΔΣΑΠ) με συνέπεια τον περιορισμό της δράσης ελεγκτικών μηχανισμών και τη δυσκολία έγκρισης νέων συστημάτων, ενώ από την άλλη τα προϊόντα ορισμένων ανακυκλωτών αντιμετωπίζουν δυσκολία στην απορρόφησή τους από την αγορά.Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η παράνομη διακίνηση «scrap» μετάλλων, εκτός των αρμόδιων συστημάτων, λόγω της υψηλής εμπορικής τους αξίας.Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι προοπτικές του κλάδου διαγράφονται ευνοϊκές με βασικό κινητήριο μοχλό το νομοθετικό πλαίσιο, όπως αυτό διαμορφώνεται σε επίπεδο ΕΕ, κυρίως διότι θέτει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους και χρονοδιαγράμματα σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, δεσμεύοντας τα κράτη-μέλη.

Ευνοϊκή χρηματοδότησηΗ λειτουργία των εταιρειών του κλάδου

Βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου της ανακύκλωσης, όπως προκύπτει από τη μελέτη, αποτελεί η διαχείριση των στερεών αποβλήτων μέσω της υγειονομικής ταφής και λιγότερο μέσω των εναλλακτικών τεχνολογιών, οι οποίες ωστόσο είναι περιβαλλοντικά πιο αποδεκτές. Η λειτουργία των εταιρειών του κλάδου ευνοείται από τη χρηματοδότηση από εθνικά και κοινοτικά κονδύλια που διευκολύνουν την υλοποίηση έργων προστασίας περιβάλλοντος και διαχείρισης στερεών αποβλήτων

76ευνοείται από τη χρηματοδότηση από εθνικά και κοινοτικά κονδύλια που διευκολύνουν την υλοποίηση έργων προστασίας περιβάλλοντος και διαχείρισης στερεών αποβλήτων.Ευκαιρία μπορεί να αποτελέσει η υποχρέωση ενσωμάτωσης της Oδηγίας 2008/98/ΕΚ στο εθνικό δίκαιο έως το τέλος του 2010, καθώς δίνεται η δυνατότητα επικαιροποίησης, εκσυγχρονισμού και απλοποίησης του ΕΣΔΑ. Αντίστοιχα, ο σχεδιασμός συγχώνευσης των ΦοΔΣΑ σε έναν φορέα ανά περιφέρεια, με βάση το πρόγραμμα «Καλλικράτης», μπορεί να συμβάλει σε μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερο συντονισμό στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.

Τιμολόγηση δήμων Η ψήφιση του νόμου 3854/2010 τον περασμένο Ιούνιο ενεργοποιεί τον ΕOΕΔΣΑΠ και προωθεί για πρώτη φορά την τιμολόγηση των δήμων βάσει των ποσοτήτων στερεών αποβλήτων που παράγουν.Στη μελέτη αναλύονται χωριστά οι οικονομικές καταστάσεις 43 επιχειρήσεων που ασχολούνται με την ανακύκλωση μεταλλικών απορριμμάτων και 27 εταιρειών που ανακυκλώνουν μη μεταλλικά απορρίμματα, καθότι υφίστανται σημαντικές διαφορές στα προϊόντα που παράγονται, στην εμπορική τους αξία και στον βαθμό εξάρτησής τους από την αγορά των πρωτογενών μετάλλων.

ΣυμπεράσματαΤα βασικά συμπεράσματα στην πρώτη περίπτωση συνοψίζονται στα εξής:- Την περίοδο 2008 - 2009, ο μέσος ρυθμός κάμψης του κύκλου εργασιών ήταν -36,6%. Επιπλέον, 1 στις 2 επιχειρήσεις αντιμετώπισε συρρίκνωση των ΚΠΦ (μέση μεταβολή -38,3%). Το 2009 αποτέλεσε μια δύσκολη χρονιά για τον κλάδο μετάλλων γενικότερα,

λόγω της σημαντικής κάμψης των τιμών αλλά και της ζήτησης λόγω μειωμένης κατασκευαστικής & μεταποιητικής δραστηριότητας.- O δείκτης των μεικτών αποτελεσμάτων σχηματίστηκε στο 19,2% ενώ τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ σε 10% και 2,5% αντίστοιχα.- Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων παρουσιάστηκε μειωμένη από 13,6% σε 8,8%, αν και υψηλότερη της μέσης τιμής της οικονομίας (5,6%).- Η ρευστότητα ήταν ικανοποιητική (1,4 η γενική και 0,9 η άμεση).- Oι μεγαλύτερες επιχειρήσεις χρηματοδότησαν τη λειτουργία τους με εξωτερικές πηγές, καθώς ο δείκτης ξένων προς ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 2,5 προς 1 το 2009, ενώ οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις κάλυψαν το 22,7% των πωλήσεων.Για τις επιχειρήσεις της δεύτερης κατηγορίας, των μη μεταλλικών προϊόντων, κατά το 2009:- Η μέση μεταβολή των πωλήσεων ήταν 3,6%. Ταυτόχρονα, το 63,6% του δείγματος αντιμετώπισε επιδείνωση των προ φόρων αποτελεσμάτων του (μέση μεταβολή -15,4%).- Τα περιθώρια μεικτής & λειτουργικής κερδοφορίας του δείγματος υποχώρησαν, με συνέπεια και το καθαρό να περιοριστεί στο 2,5% το 2009 από 3,9%.- Oι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις κάλυψαν το 1/5 των πωλήσεων. O δείκτης ξένων προς ίδια κεφάλαια ανήλθε σε 1,8 προς 1.- Η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων υποχώρησε από 14,2% σε 5,5%.

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

www.kinitanea.gr

TRIM A.E. Εκδόσεις

THE FUTURE OF MOBILE AND DIGITAL LIVING

78

21TO XΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙOΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Όλες οι τελευταίες εξελίξεις των εταιρειών που σχετίζονται με την ενέργεια και διαπραγματεύονται στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.

Χρηματιστήριο

ΜOΤOΡ OΪΛ Στο 52,607%, ήτοι 58.279.433, από 55,044% υποχώρησε στις 21/09 το ποσοστό συμμετοχής της Motor Oil Holdings SA στη Motor Oil Ελλάδος. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το παραπάνω ποσοστό αναφέρεται στα δικαιώματα ψήφου που η Motor Oil Holdings SA κατέχει άμεσα (μετοχές 106.423 - ποσοστό 0,096%) και έμμεσα μέσω των ελεγχόμενων από την ίδια νομικών προσώπων Petroventure Holdings Limited (μετοχές 56.499.320 - ποσοστό 51,00%) και Petroshares Limited (μετοχές 1.673.690 - ποσοστό 1,51%). Σύμφωνα με την προηγούμενη υποχρεωτική της ενημέρωση που είχε πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2010, η Motor Oil Holdings SA ήλεγχε ποσοστό 58,023% επί των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείας. Στις 22 Σεπτεμβρίου, η Doson Investments Company, η οποία έχει στενό δεσμό με τον κ. Νίκο Θ. Βαρδινογιάννη, Μη Εκτελεστικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Motor Oil, προέβη σε αγορά 1.800.000 μετοχών της εταιρείας, συνολικής αξίας 14.400.000 ευρώ. Επίσης, την ίδια ημερομηνία, η Petroshares Limited πούλησε 1.800.000 μετοχές της Motor

Oil, συνολικής αξίας 14.400.000 ευρώ. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Petroshares αποτελείται από τους κυρίους Βαρδή Ι. Βαρδινογιάννη, Ιωάννη Β. Βαρδινογιάννη, Παναγιώτη Ν. Κονταξή και Πέτρο Τ. Τζαννετάκη. Τα προαναφερθέντα πρόσωπα είναι, αντίστοιχα, Πρόεδρος, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, Μη Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος και Εκτελεστικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Motor Oil.

ΕΛΠΕ Στα 7,8 ευρώ διατηρεί την τιμή-στόχο για την μετοχή της εταιρείας Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) η National Securities, καθώς και τη σύσταση «outperform» σε ανάλυσή της. Όπως τονίζει, έπειτα από τη συνάντησή της με τη διοίκηση της εισηγμένης την προηγούμενη εβδομάδα, είναι περισσότερο «ενθαρρυμένη» από την πρόοδο της εταιρείας στη συρρίκνωση της δομής του κόστους και στη μετατροπή της σε μια σύγχρονη, αποδοτικά διαχειριζόμενη και ταχύτατα αναπτυσσόμενη εταιρεία στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ειδικότερα, επαναδιατυπώνει τη σύσταση «outperform» εξαιτίας της νέας

79μονάδας πυρόλησης υδρογονανθράκων που θα έρθει στο β’ εξάμηνο του 2011 και η οποία θα αυξήσει τα ετήσια EBITDA (σύμφωνα με εκτιμήσεις της διοίκησης) κατά 200 - 250 εκατ. ευρώ ετησίως. Η χρηματιστηριακή αναμένει αύξηση των EBITDA κατά 170 εκατ. ευρώ. Κάνει δε λόγο για την ελκυστική τιμή της εταιρείας, η οποία δίνει δυναμική ανόδου 35% από τα τρέχοντα υψηλά.

REVOILΤο φορτηγό πλοίο «Blue Angel» ιαπωνικής κατασκευής 1994, μεταφοράς ξηρού φορτίου και χωρητικότητας 44.950 τόνων παρέλαβε η 100% θυγατρική της εταιρείας Revoil, η Άριστον Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων στην Ποντοπόρο Ναυτιλία. Tο τίμημα της αγοράς ανήλθε συνολικά στα 21,4 εκατομμύρια δολάρια. Η Άριστον έχει ήδη προχωρήσει σε συμφωνία για τη ναύλωση του πλοίου διάρκειας 11 με 13 μήνες με ημερήσιο έσοδο 16.000 δολάρια Αμερικής.

ΜυτιληναίοςΑναβάθμισε σε «outperform» από «neutral» τη σύστασή της για τη μετοχή της εταιρείας Μυτιληναίος ΑΕ η National Securites. Όπως σχολιάζει η χρηματιστηριακή, πλέον γίνεται «θετική» για την εταιρεία Μυτιληναίος ΑΕ, λαμβάνοντας υπόψη το πολυποίκιλο χαρτοφυλάκιο δραστηριοτήτων της, που συνδέει την έκθεση στα μέταλλα

και σε ορυχεία (μέσω της ΑτΕ) με την ενέργεια (μέσω της ΜΕΤΚΑ και της Endesa Hellas). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της χρηματιστηριακής, η εταιρεία Μυτιληναίος ΑΕ θα εμφανίσει μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης των EBITDA και των κερδών ανά μετοχή την περίοδο 2010 - 2012, 24 και 32% αντίστοιχα.

Τέρνα ΕνεργειακήΕπιδείνωση στο κλίμα της επενδυτικής κοινότητας για τη μετοχή της εταιρείας Τέρνα Ενεργειακή (ΤΕΝΕΡΓ) βλέπει η Euroxx κυρίως εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης των καθυστερήσεων στην προώθηση των νέων μεγαβάτ στις ΑΠΕ. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, η ΤΕΡΝΕΓ δεν έχει προχωρήσει σε καμία νέα εγκατάσταση. Η μετοχή έχει σημειώσει πτώση 55,7% από την αρχή του έτους, υποαποδίδοντας της αγοράς κατά 26,4%. Ωστόσο, η χρηματιστηριακή εκτιμά ότι σε αυτά τα επίπεδα η μετοχή διαπραγματεύεται σημαντικά χαμηλότερα από την αντικειμενική της αξία. Ακόμη, θεωρεί πως το επενδυτικό ρίσκο είναι σχετικά περιορισμένο, καθώς οι αποδόσεις των αιολικών πάρκων είναι σχετικά προβλέψιμες. Η χρηματιστηριακή διατηρεί τη σύσταση για «αγορά».

Μαθιός ΠυρίμαχαΈνα νέο διεθνές έργο, το Maritza East 1, ολοκληρώθηκε με επιτυχία

από την εταιρεία Μαθιός Πυρίμαχα στη Βουλγαρία. Το συγκεκριμένο έργο είναι η μεγαλύτερη ενεργειακή επένδυση που έγινε στη γειτονική χώρα τα τελευταία 20 χρόνια και στόχο έχει την ενδυνάμωση του ενεργειακού δυναμικού της ευρύτερης περιοχής. Το έργο της εταιρείας αφορά τα πυρίμαχα (μελέτη, παραγωγή υλικών, κατασκευή) για τους λέβητες σε δύο μονάδες ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 335 MW έκαστος. Το σύνολο των πυρίμαχων υλικών που χρησιμοποιήθηκαν παράχθηκαν στο εργοστάσιο της ΙΝΤΕΑΛ ΠΥΡΙΜΑΧΑ στη Ριτσώνα, όπου από το 2005 η εταιρεία Μαθιός Πυρίμαχα έχει μεταφέρει το σύνολο της παραγωγής της. Η τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει η εταιρεία τα τελευταία χρόνια στην παραγωγή υψηλών απαιτήσεων πυρίμαχων υλικών την κατατάσσουν σε έναν ποιοτικό και αξιόπιστο προμηθευτή μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών. Oι επενδύσεις σε σύγχρονες φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες παραγωγής με ταυτόχρονη μείωση του κόστους παραγωγής βοήθησαν σημαντικά στην ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων. Σε συνέχεια των έργων πυριμάχων στο εξωτερικό, τον Σεπτέμβριο αρχίζει η κατασκευή νέου λέβητα 1.200 MW (ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη) στη Δρέσδη της Γερμανίας.

ΠετρόπουλοςΤην πρόθεσή της να συμμετάσχει στον διαγωνισμό για την προμήθεια πετρελαιοκίνητων ρυμουλκών οχημάτων 4Χ2 της Δ/νσης Υλικού Καυσίμων Προμηθειών και Μεταφορών της ΔΕΗ ανακοίνωσε η εταιρεία Πετρόπουλος.

80

22Mitsubishi i-MiEV: ΕΤOΙΜOΙ ΓΙΑ ΝΑ... ΜΠΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΠΡΙΖΑ;Με τις τελευταίες αυξήσεις στη βενζίνη, αλλά και τις απεργιακές κινητοποιήσεις που μας έκαναν να την πληρώσουμε χρυσή, όλοι μας είμαστε λίγο-πολύ σίγουροι ότι δεν θέλουμε άλλο να εξαρτόμαστε από τη βενζίνη. Το Mitsubishi i-MiEV μας δείχνει τον δρόμο!

Hλεκτρικό αυτοκίνητο

Πριν από μερικά χρόνια η ιδέα ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου φάνταζε σαν ένα όχημα με περίεργο σχεδιασμό, φουτουριστικό θα λέγαμε, και με λειτουργίες τεχνολογικά προηγμένες, διαστημικές θα τολμούσαμε να πούμε. Με απλά λόγια, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο θεωρούνταν τότε ένα ακόμη σενάριο επιστημονικής φαντασίας… Αυτό όμως άλλαξε τώρα που η Mitsubishi ανακοίνωσε τη μαζική παραγωγή του πρώτου ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου στη Γηραιά Ήπειρο! Κυρίες και κύριοι, γνωρίστε το i-MiEV!Το i-MiEV μπορεί να είναι η πρώτη φορά που θα έρθει στην Ευρώπη, αλλά είναι γνωστό ήδη στην Ιαπωνία. Και αυτό γιατί βασίζεται στο ιαπωνικό μοντέλο «i», το οποίο εξοπλίζεται με turbo κινητήρα 660 κ.εκ. Αυτός ο κινητήρας λοιπόν είναι τοποθετημένος στη μέση και πίσω, η κίνηση μεταδίδεται στους πίσω τροχούς, ενώ

οι άνθρωποι της εταιρείας αφαίρεσαν τον βενζινοκινητήρα και το κιβώτιο ταχυτήτων του «i» και στη θέση τους τοποθέτησαν έναν ηλεκτροκινητήρα και μία μπαταρία ιόντων λιθίου μεγάλης χωρητικότητας. Το αποτέλεσμα; Ξέρατε ότι κάθε φορά που φρενάρετε προκαλείται ενέργεια που πάει εντελώς χαμένη. Το i-MiEV λοιπόν αποθηκεύει αυτήν την ενέργεια στην μπαταρία και δεν την αφήνει να χαθεί!

ΣχεδιασμόςΕξωτερικά το i-MiEV δεν διαφέρει καθόλου από τα άλλα μοντέρνα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους των ευρωπαϊκών χωρών και μάλιστα, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, δεν τα πάει και καθόλου άσχημα. O συνολικός αεροδυναμικός σχεδιασμός του ακολουθεί πολύ ντιζαϊνάτες γραμμές που θα κάνει την οικολογικά σκεπτόμενη νεολαία να το

αγαπήσει, καθώς αποπνέει γενικότερα μια αίσθηση στιβαρότητας. Προχωρώντας δε από τα έξω προς τα μέσα, τα σκληρά πλαστικά στο ταμπλό εμφανίζουν καλή συναρμογή, ο χώρος είναι αρκετός για 4 άτομα και ο πίνακας οργάνων φέρει τις απαραίτητες ενδείξεις για σωστή και απολαυστική οδήγηση.Κοιτάζοντας λίγο πιο προσεκτικά το ταμπλό του αυτοκινήτου, θα παρατηρήσουμε έναν δείκτη που εμφανίζεται περιμετρικά της ψηφιακής ένδειξης ταχύτητας και ο οποίος συμβολίζει τη φόρτιση και τη συμμετοχή των μπαταριών στην κίνηση του αυτοκινήτου, ενώ ο δείκτης αποθέματος καυσίμου, που γνωρίζουμε από τα συμβατικά αυτοκίνητα, ενημερώνει τον οδηγό για την πληρότητα της μπαταρίας του αυτοκινήτου. Η μόνη διαφορά συγκριτικά με τα συμβατικά οχήματα, με δυο λόγια, είναι πως όταν δούμε

81

82

τα αποθέματα να εξαντλούνται δεν θα σταματήσουμε σε ένα βενζινάδικο, αλλά θα αναζητήσουμε την κοντινότερη… πρίζα!

ΑπόδοσηΤην κίνηση του i-MiEV αναλαμβάνει ένας ηλεκτροκινητήρας μόνιμης απόδοσης 64 ίππων και 180 Nm ροπής, που είναι τοποθετημένος στο πίσω μέρος του αμαξώματος. Τίποτα όμως δεν θα λειτουργούσε αν δεν υπήρχε μια μπαταρία ιόντων λιθίου για να φορτίζει τον κινητήρα, η οποία αποτελείται από 88 κυψέλες (με αυτονομία, σύμφωνα με την εταιρεία, τα 130 χλμ.).Η «αιχμή του δόρατος» του i-MiEV είναι το γεγονός ότι οι κατασκευαστές του ανέπτυξαν και ενσωμάτωσαν ένα νέο λειτουργικό σύστημα, το MiEV OS, που παρακολουθεί την ενέργεια του αυτοκινήτου, την αυτονομία του, εξασφαλίζοντας έτσι, σύμφωνα πάντα με τους ανθρώπους του ιαπωνικού κολοσσού, αυτονομία που επίσημα μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 130 χλμ./ώρα.

Μια μπαταρία, μα τι μπαταρία...Η μπαταρία αποτελείται από 88 κυψέλες ιόντων λιθίου συνδεδεμένες σε σειρά και μπορεί να φορτίσει με δύο βασικούς τρόπους: με κανονικό ρεύμα 220 V (έχει καλώδιο που συνδέεται με μια συμβατική πρίζα) ή με τριφασικό ρεύμα. Στην πρώτη περίπτωση να υπολογίζετε τον χρόνο φόρτισης στις 6 - 7 ώρες, ενώ στη δεύτερη περίπτωση

83

μισή ώρα αρκεί για να φτάσει η μπαταρία στο 80% της φόρτισής της! O δε ηλεκτροκινητήρας έχει μέγιστη ισχύ 64 PS και μέγιστη ροπή 18,4 κιλά, τα οποία είναι άμεσα διαθέσιμα από τις μηδέν στροφές, όπως σε κάθε ηλεκτροκινητήρα. Το κιβώτιο ταχυτήτων

έχει μόνο μία σχέση, ωστόσο ο επιλογέας των ταχυτήτων διαθέτει τρία προγράμματα: στο «D» επιτυγχάνονται οι μέγιστες δυνατές επιδόσεις, στο «Eco» η ισχύς είναι μικρότερη ώστε να επιτυγχάνεται χαμηλότερη κατανάλωση ισχύος και στο «B» βελτιστοποιείται η λειτουργία ανάκτησης ενέργειας.

Και εγώ τι κερδίζω;Το i-MiEV λειτουργεί μόνο με ρεύμα, δηλαδή δεν έχει κανέναν ρύπο, ενώ σύμφωνα με τα όσα μαθαίνουμε, το ενεργειακό αποτύπωμα του οχήματος είναι το ένα τρίτο του βενζινοκίνητου «i». Δηλαδή, οι εκπομπές CO2 είναι μηδενικές.

ΚυκλοφορίαΤο ιαπωνικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο πόλης θα λανσαριστεί στην Ευρώπη στα τέλη του 2010, ενώ έως το 2013 η μαζική παραγωγή του θα αυξάνεται σταδιακά, συμβάλλοντας έτσι και στη μείωση της τιμής του στην ιαπωνική αγορά (40.000 ευρώ).

Με το Mitsubishi i-MiEV γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την παγκόσμια εξάπλωση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και ταυτόχρονα σηματοδοτείται η εποχή του e-mobility στην Ευρώπη

Χαρακτηριστικά

Κινητήρας: Ηλεκτροκινητήρας μόνιμου μαγνήτη 64 ίππων, 180 Nm ροπήΦόρτιση: Από 6 έως 7 ώρες (γρήγορη φόρτιση στα 30 λεπτά) Μεικτή κατανάλωση: 0 λίτρα/100 χλμ. Εκπομπές CO2: 0 γρ./χλμ. Διαστάσεις: 3.395 x 1.475 x 1.600 χιλ. Βάρος: 1.100 κιλ.Τιμή: 40.000 ευρώ (στην Ιαπωνία)

TRIM A.E., Λεωφ. Αθηνών 286124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: [email protected]

www.trim.gr www.thulehellas.gr

Για όλα τα αυτοκίνητα. Σχάρες, μπαγκαζιέρες, αλυσίδες και όλα τα προϊόντα της Thule στο www.thulehellas.gr

85

23 YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Διανοµή04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήµατα06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισµός10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εµπoρία Εξοπλισµού και Εγκατάσταση Συστηµάτων11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή 12. ΒΙOΜΑΖΑ13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ14. ΥΓΡΑΕΡΙO15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Διύλιση16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εµπορία17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εµπορία20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

86

01. ΦOΡΕΙΣΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι152 31, ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6793500Fax: 210 6749504E-mail : [email protected] Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. (ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72185 45 ΠειραιάςΤηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221E-mail: [email protected]: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IEA INTERNATIONAL ENERGY AGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération75015 Paris, FRANCETel: +33 1 40 57 65 00/01Fax: +33 1 40 57 65 59E-mail: [email protected]: www.iea.org

ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο118 10 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3490104Fax: 210 3490120Ε-mail: [email protected]: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙOΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος190 09 Πικέρμι ΑττικήςΤηλέφωνα: 210 3636791 e-mail: [email protected]: www.eletaen.gr/

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 6009215310 Αγ. ΠαρασκευήΤηλέφωνα: 210 6506803Fax: 210 6506762Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081e-mail: [email protected]: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΧΑΛΚOΥ (Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 6861590-1 Fax: 210 6861589

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝ από ΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85115 26 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 - 69 68 418Fax: 210 - 69 68 031e-mail: [email protected]: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7114 73 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917E-mail: [email protected]: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315111 45 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: [email protected]: www.ebhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων104 34 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ)Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11117 42 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9211200- 211Fax : 210 9228130 , 210 9233977E-mail: [email protected]: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3106 71 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: [email protected]: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος190 09 Πικέρμι ΑττικήςΤηλέφωνα: 210 6603300Fax: 210 6603301-302Ε-mail: [email protected]: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3820870Fax: 210.3301977 E-mail: [email protected]: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3727400Fax: 210 3255460E-mail: [email protected]: www.rae.gr

ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣ ΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΔιεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλμ Λεωφ. Μαρκοπούλου190 02 ΠαιανίαΤηλέφωνα: 210 6682711E-mail: [email protected]: www.wtert.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ (ΣΕΦ)Διεύθυνση: Κασταλίας 6113 63 ΑθήναΕ-mail: [email protected]: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝ ΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Θέτιδος 4115 28 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7291.050-051Fax: 210 7245.172E-mail: [email protected]: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ (ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 ΑθήναΤηλέφωνα: 211 5006 000Fax: 210 322 2929E-mail: [email protected]: www.sev.org.gr

ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑΔΑΣ (ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4,102 48 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3291200Fax: 210 3221772Email: [email protected]: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 1711523 ΑθήναΤηλέφωνα: 213 1515000Fax : 210 6447608Τμήμα Ενέργειας:Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119101 92 ΑθήναΤηλέφωνα· 210 6969000E-mail: [email protected]: www.minenv.gr

87

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO02. ΠαραγωγήΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209151 24 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6141130-5Fax: 210 6140373Email: [email protected]: www.promitheusgas.gr

03. ∆ιανομήΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92141 21 Ν. ΗράκλειοΤηλέφωνα: 210 2701000-5Fax: 210 2701010Email: [email protected]: www.depa.gr

ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση104 47 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3406000Fax: 210 3406020Email: [email protected]: www.epaattiki.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Φαρσάλων 219413 35 ΛάρισαΤηλέφωνα: 2410 582300, Fax: 2410 582323Email: [email protected]: www.epathessalia.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: 26ης Oκτωβρίου 90546 27 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 584000, Fax: 2310 546365Email: [email protected]: info@epathessaloniki

04. ΕγκατάστασηΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου122 42 ΑιγάλεωΤηλέφωνα: 210 5317051Fax: 210 5317054

ΑΘΗΝΑΪΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.Διεύθυνση: Πειραιώς 100118 54 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3463119Fax: 210 3463336

ΑΤΤΙΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 40151 42 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6128620Fax: 210 6105190Email: [email protected]: www.attikoaerio.gr

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΜΑΚΕΔOΝΙΑΣΔιεύθυνση: Βασ. Όλγας 148546 45 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 859666Fax: 2310 859656

05. ΜηχανήματαΑΛΦΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ - REIN HAUSΔιεύθυνση: Σπάρτης 90176 75 ΚαλλιθέαΤηλέφωνα: 210 9577207 (Κέντρο)Fax: 210 9577209Email: [email protected]: www.reinhaus.gr

BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37194 00 ΚορωπίΤηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000Fax: 210 5701415Website: www.buderus.gr

CALDA-ΘΕΡΜΑΝΣΗΔιεύθυνση: Τατοΐου 100144 52 ΜεταμόρφωσηΤηλέφωνα: 210 2843176-7Fax: 210 2843164Email: [email protected]: www.calda.gr

CALORIA Α.Β. & Ε.Ε.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα194 00 ΚορωπίΤηλέφωνα: 210 6628068-73Fax: 210 6623784Email: [email protected]

CALPAK - KIKERON HELLAS ABETEΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9117 43 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9247250Fax: 210 9231616

DEUTZ AG - Α.ΕΙ.Μ.Α ΑΕΒΕΔιεύθυνση: Ζακύνθου 8185 41 ΠειραιάςΤηλέφωνα: 210 4824676-8Fax: 210 4824614Email: [email protected]

GHP-TECHΔιεύθυνση: Παπαρηγοπούλου 45114 73 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6470081Fax: 210 6470083Email: [email protected]

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-Κατερίνης546 28 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 778380Fax: 2310 574670Email: [email protected]: www.klt.gr

ZAPANTIS GAS CENTER, Ltd.Διεύθυνση: Λεωφ. Γαλατσίου 30111 41 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 2025550Fax: 210 2011500Email: [email protected]: www.zapantisgroup.gr

ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚαλαμάταΤηλέφωνα: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522Email: [email protected]: www.andrianos.gr

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης177 78 ΤαύροςΤηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001Email: [email protected]: www.biossol.gr

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕΔιεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου570 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 795226, Fax: 2310 795093Email: [email protected]

ΗΛΙOΣΤΑΤΗΣ ΕΠΕΔιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 10-12151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6851159 / 210 6844194Fax: 210 6851151Email: [email protected]

ΘΕΡΜOΓΚΑΖ Α.ΕΔιεύθυνση: Λεωφ. Ανθούσης 12153 51 ΠαλλήνηΤηλέφωνα: 210 6665552, Fax: 210 6665564Email: [email protected]: www.thermogas.gr

ΚΑΤΣΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.ΕΔιεύθυνση: Όλγας 110172 36 Άγ. ΔημήτριοςΤηλέφωνα: 210 9707032, Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82167 77 ΕλληνικόΤηλέφωνα: 210 9691500, Fax: 210 9691580

Α.Γ. ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης & Πατρ. Γρηγορίου 1-3, 166 74 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 8937000Fax: 210 8937409

88

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ06. Ηλεκτρολογικό ΥλικόALSTOM HELLAS A.E.Διεύθυνση: 14o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 145 10 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 6292111Fax: 210 6204507

ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. (ABB)Διεύθυνση: 13o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 ΜεταμόρφωσηΤηλέφωνα: 210 2891500Fax: 210 2891599

Elesis Electrical Solutions A.E.Διεύθυνση: Iωνίας 110136 71 Χαμόμυλος - ΑχαρνέςΤηλέφωνα: 210 2371201, Fax: 210 2371240Email: [email protected]: www.elesis.gr

FULGOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΑΛΩΔΙΩΝ Α.Ε.Διεύθυνση: Παπανικολή 40,152 32 ΧαλάνδριΤηλέφωνα: 210 6852100-11Fax: 210 6852112

GEYER HELLAS Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Δροσιά Τ.Θ. 3034 100 ΧαλκίδαΤηλέφωνα: 22210 98711, Fax: 22210 98712

HAGER HELLAS Α.Ε.Β.ΕΔιεύθυνση: Μάτσα 7, Ν. Κηφισιά145 64 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6254191Fax: 210 8652335

LedEconΔιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ΔάφνηΤηλέφωνο: 210 9719272Email: [email protected]: www.ultra-sound.gr

OSRAM Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπ. Πάτση 12104 47 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3400800Fax: 210 5227200

SCHWABE HELLAS Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: 3o χλμ Λεωφ. Κορωπίου - Βάρης19 400 ΚορωπίΤηλέφωνα: 210 6623890-1Fax: 210 6624861

SIEMENS METERING Α.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας154 51 Νέο ΨυχικόΤηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3Fax: 210 6779565

SPACE HELLAS Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 302155 62 ΧολαργόςΤηλέφωνα: 210 6504100Fax: 210 6516712

SYLVANIA Α.Ε.Διεύθυνση: Κύπρου 89164 51 ΑργυρούποληΤηλέφωνα: 210 9966561Fax: 210 9969029

TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Πλαστήρα 3144 52 ΜεταμόρφωσηΤηλέφωνα: 210 2840936Fax: 210 2842055

ΑΛΚΑΤΕΛ ΚΑΛΩΔΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 15115 26 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7492030-1/210 7492020Fax: 210 7492199

ΑΛΦΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137171 21 Νέα ΣμύρνηΤηλέφωνα: 210 9351915-7Fax: 210 9353630

ΓΕΡΜΑΝOΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 23ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας145 65 Άγιος ΣτέφανοςΤηλέφωνα: 210 6219300-50Fax: 210 6219111-4Website: www.germanos.gr

ΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30104 32 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301Fax: 210 5237727Website: www.dei.gr

ΔΗΣΙOΣΔιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10105 61 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3220301Fax: 210 3252453Email: [email protected] Website: www.dissios.gr

ΕΒΙOΠ ΤΕΜΠO Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κύμης 21234 002 Βασιλικό ΕύβοιαςΤηλέφωνα: 22210 59800Fax: 22210 59801

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας320 11 OινόφυταΤηλέφωνα: 22620 31202-5Fax: 22620 31137

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΓΚΡΑΝ Α.Ε& Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 184152 31 ΧαλάνδριΤηλέφωνα: 210 6721180Fax: 210 6774039

ΕΡΙΚΣOΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ζέππου 36 & Λεωφ. Βουλιαγμένης166 75 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 9601441Fax: 210 9601420-2

ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Ηρακλείου 420141 22 ΗράκλειοΤηλέφωνα: 210 2850005Fax: 210 2840897

ΚΑΛΩΔΙΑ ΞΑΝΘΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Εμμ. Μπενάκη 30145 61 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 6205238-9Fax: 210 6203656

ΚΑΥΚΑΣ Β Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Λαυρίου 17ο χλμΘέση Γκογκίνα, 190 02 ΠαιανίαΤηλέφωνα: 210 6644928Fax: 210 6644341

ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤOΥ ΑΦOΙ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: 17ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας145 64 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 6252001Fax: 210 6252011-12

ΜΑΡΕΛ ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Σωτήρος Διός 6185 35 ΠειραιάςΤηλέφωνα: 210 4123943Fax: 210 4127819

ΡOΥΣΣΑΚΗΣ Γ.Δ. Α.Β. & Ε.Ε. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝΔιεύθυνση: Ηφαίστου 70, Θέση Μπότα194 00 ΚορωπίΤηλέφωνα: 210 6622055-6Fax: 210 6626300

ΣΗΜΕΝΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Αρτέμιδος 8, Τ.Θ. 61011151 10 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6864111Fax: 210 6864299

ΣΗΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Γεωργικής Σχολής 89541 10 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 479437Fax: 2310 473840

89

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ07. Αιολική ΕνέργειαACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. Διεύθυνση: Φραγκοκλησιάς 7 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6852200 Fax: 210 6852180 Email: [email protected]

ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Βεκιαρέλη 7 152 37 Φιλοθέη Τηλέφωνα: 210 6855460

ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GAMESA ENERGEIAKI HELLAS S.A. Διεύθυνση: Λεωφ. Πεντέλης 7Α 152 33 Βριλήσσια

GEWIND ENERGY Διεύθυνση: Λεωφ. Φλέμινγκ 1 190 09 Ραφήνα Τηλέφωνα: 22940 23805 Fax: 22940 39149

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλ.: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: [email protected] Website: www.itagroup.gr

RETD A.E.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 3-5 105 62 Αθήνα Τηλ.: 210 3390411 Fax: 210 3390278 Email: [email protected] Website: www.retd.gr

TERNA A.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

Vestas HellasΔιεύθυνση: Λ. Κηφισίας 26 και Παραδείσου 2 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: [email protected]

WIND SOL ΕΠΕ & ENERGO TECH ABEEΔιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 602Α 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9945350 / 210 9945125 Fax: 210 9959022

ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕΔιεύθυνση: Πατησίων 46 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8842711/210 8842712-3 Fax: 210 8210685

08. Ηλιακή ΕνέργειαΑΛΦΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ - REIN HAUSΔιεύθυνση: Σπάρτης 90 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9577207 (Κέντρο) Fax: 210 9577209 Email: [email protected] Website: www.reinhaus.gr

BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000 Fax: 210 5701415 Website: www.buderus.gr

CALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9 117 43 Αθήνα Τηλέφωνα: 2109247250 Fax: 210 9231616 Email: [email protected] Website: www.calpak.gr

DIANA Διεύθυνση: Άγ. Νικόλαος Χαλκίδας 341 00 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22210 53760 / 22210 51760 Fax: 22210 55460

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλ.: 210 6049420, Fax: 210 6049448 Email: [email protected] Website: www.ergon.com.gr

MELPO - ΔΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3 123 51 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5611842 Fax: 210 5611811 Email: [email protected]

RETD A.E.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 3-5 105 62 Αθήνα Τηλ.: 210 3390411, Fax: 210 3390278 Email: [email protected] Website: www.retd.gr

ROMINAΔιεύθυνση: Ιερά Oδός & Μαραθώνος 8 122 44 Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5988941 Fax: 210 5310670 Email: [email protected]

SAMMLER Α.Ε.Διεύθυνση: Χίου 18 193 00 Ασπρόπυργος Τηλ.: 210 2382867, Fax: 210 2320337 Email: [email protected] Website: www.sammler.gr

Scheuten Solar HellasΔιεύθυνση: Φανερωμένης 2Α, 155 61 Χολαργός, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6528216 Fax: 210 6528262 Email: [email protected] Website: www.scheuten.gr

SIELINEΔιεύθυνση: Συγγρού 2 & Παλαιολόγου 152 32 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6830351 Fax: 210 6839848 Email: [email protected] Website: www.sieline.gr

Sol ENERGY HELLAS S.A.Διεύθυνση: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 - 9023587/8 Fax: 210 - 9023589 Email: [email protected] Website: www.solenergy.gr & www.promitheaspirforos.gr

SOL ΕΠΕ - SONNE AKTIONΔιεύθυνση: Oδυσσέως 5 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2843376 Fax: 210 2841650 Email: [email protected] Website: www.sonne.gr

SOLEΔιεύθυνση: Λεύκτρων & Λαϊκών Αγώνων 136 71 Αχαρναί Τηλέφωνα: 210 2389500 Fax: 210 2389502 Email: [email protected] Website: www.sole.gr www.eurostar-solar.com

STIBΕTHERM Διεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση, Oδός ΔΑ 8, 570 22 Τηλέφωνα: 2310 795226-8 Fax: 2310 795093 Email: [email protected] Website: www.elitherm.gr

Ti Sun HELLAS ΑΝΔΡΙΑΝOΣΔιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 Καλαμάτα Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522

ΓΙΑΛΙΔΑΚΗΣ - HOWATΔιεύθυνση: Θέση Στεφάνι 19300 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5571788 Fax: 210 5578895 Email: [email protected]

ΔΗΜΑΣΔιεύθυνση: 2ο χλμ Άργους - Ναυπλίου 212 00 Άργος Τηλέφωνα: 27510 29110 Fax: 27510 62671 Email: [email protected] Website: www.dimas-solar.gr

ΕΒΗΛ Α.Ε.Διεύθυνση: 1ο χλμ Κατερίνης - Θεσσαλονίκης 601 00 Κατερίνη Τηλέφωνα: 23510 37257 Fax: 23510 25625 Email: [email protected] Website: www.ebil.gr

ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: [email protected] Website: www.helioakmi.com

ΘΕΡΜOΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. ΑΚΡΕΣ Μεγάρων 191 00 Μέγαρα Τηλέφωνα: 210 2011698 Fax: 210 2019382 Email: [email protected] Website: www.thermantiki.gr

90

ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.Διεύθυνση: Δημοσθένους 267176 74 ΚαλλιθέαΤηλέφωνα: 210 9416057Fax: 210 9409119Email: [email protected]: www.intersolar.gr

ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αμφιθέας 55175 64 Παλαιό ΦάληροΤηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486 Fax: 210 9402019Email: [email protected]: www.maltezos.gr

ΞΥΛΙΝΑΚΗΣ & ΣΙΑ - NOBELΔιεύθυνση: Νερατζούλας 23136 71 ΑχαρναίΤηλέφωνα: 210 2404051Fax: 210 2404052Email: [email protected]: www.nobel.com.gr

ΠΑΠΑΕΜΜΑΝOΥΗΛ Α.Ε.Διεύθυνση: 1ο χλμ Oινοφύτων - Αγίου Θωμά320 11 ΒοιωτίαΤηλέφωνα: 22620 31931Fax: 22620 32166Email: [email protected]: www.papaemmanouel.gr

ΣΗΕΔιεύθυνση: Νικηταρά 1 & Φυλής133 41 Άνω ΛιόσιαΤηλέφωνα: 210 2474150Fax: 210 2480347Email: [email protected]: www.she.com.gr

09. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECO A.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας164 52 ΑργυρούποληΤηλέφωνα: 210 9965110Fax: 210 9966903Email: [email protected]

RETD A.E.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 3-5105 62 ΑθήναΤηλ.: 210 3390411Fax: 210 3390278Email: [email protected]: www.retd.gr

TERNA A.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85115 26 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6968000Fax: 210 6968099

10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΕμπoρία Εξοπλισμού και Εγκατάσταση ΣυστημάτωνΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία555 35 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 314754Fax: 2310 314666Email: [email protected]: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

BP HELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6887111, Fax: 210 6841080Email: [email protected]: www.bpsolar.com

CONERGYΔιεύθυνση: Βουλιαγμένης 4166 74 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 9651800Fax: 210 9630768Email: [email protected]: www.conergy.gr

DATAENEGY ATEΔιεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα), Κορωπί Τηλέφωνα: 211 6007850Fax: 211- 6007845Email: [email protected]: www.dataenergy.gr

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58542 49 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693Email: [email protected]: www.ecosun.gr

EnACΔιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ΔάφνηΤηλέφωνο: 210 9719272Email: [email protected]: www.ultra-sound.gr

ENGAIA Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4546 25 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 541344Fax: 2310 553970Email: [email protected]: www.engaia.gr

EPURON (χρηµατοδότηση & ανάπτυξη µεγάλων συστηµάτων)Διεύθυνση: Βουλιαγμένης 4166 74 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 9604205Fax: 210 9604516Email: [email protected]: www.epuron.de

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα153 44 Γέρακας ΑττικήςΤηλέφωνα: 210 6049420Fax: 210 6049448Email: [email protected]: www.ergon.com.gr

GLOBAL-ENERGY SolutionsΔιεύθυνση: Κωλέττη 25Β546 27 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 525645Fax: 2310 538852Email: [email protected]: www.global-energy.eu

IBC SOLARΔιεύθυνση: Χαλεπά 1 & Αιγιαλείας151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724Fax: 210 6801723Email: [email protected]: www.ibc-solar.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 778380Fax: 2310 574670Email: [email protected]: www.klt.gr

PHOENIX SOLAR ΕΠΕΔιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταμορφώσεως 1152 34 ΧαλάνδριΤηλέφωνα: 210 6838386Fax: 210 6838361Email: [email protected]

PHOTOVOLTAICΔιεύθυνση: Eλλανίκου 20116 35 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7225471Fax: 210 7220637Email: [email protected]: www.photovoltaic.gr

SCHUCOΔιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 54166 75 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 9690420Fax: 210 9690760Email: [email protected]: www.schueco.gr

SMA (αντιστροφείς - inverters)Διεύθυνση: Αλίμου 8174 55 ΆλιμοςΤηλέφωνα: 210 9856660Fax: 210 9856670 Email: [email protected]: www.sma-hellas.com

SUN TECHNICS Ενεργειακά ΣυστήµαταΔιεύθυνση: Βουλιαγμένης 4166 74 ΓλυφάδαΤηλέφωνα: 210 9635399Fax: 210 9622359Email: [email protected]: www.suntechnics.gr

91

Συστήµατα SUNLIGHT ΑΒΕΕΔιεύθυνση: 23ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας145 65 Άγιος ΣτέφανοςΤηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409Email: [email protected]: www.sunlight.gr

ΔΗΣΙOΣΔιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10105 21 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3232662, Fax: 210 3252453Email: [email protected]: www.dissios.gr

ΗΛΒΙOΚΑΤΔιεύθυνση: Αλκυονίδων 3145 64 Νέα ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 8003660 / 210 8003661-5Fax: 210 8000577Email: [email protected]: www.ilviokat.gr

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224176 72 ΚαλλιθέαΤηλέφωνα: 210 9592323, Fax: 210 9571756Email: [email protected]: www.heliodynami.gr

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150165 61 ΓλυφάδαΤηλ.: 210 9652031Fax: 210 9652081Email: [email protected]: www.itagroup.gr

ΣΕΝΕΡΣ (Σούρσος Ενεργειακά Συστήµατα)Διεύθυνση: Κλεοβούλου 16117 44 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9270940Fax: 210 9270857Email: [email protected]: www.seners.gr

HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Αγησιλάου 6-8151 23 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159Fax: 210 6851151Email: [email protected]: www.heliostat.gr

Elesis Electrical Solutions A.E.Διεύθυνση: Iωνίας 110136 71 Χαμόμυλος - ΑχαρνέςΤηλέφωνα: 210 2371201Fax: 210 2371240Email: [email protected]: www.elesis.gr

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

11. Παραγωγή ENERGY SOLUTIONSΔιεύθυνση: Χειμάρας 16151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6861461Fax: 210 6861399Email: [email protected]: www.energysolutions.gr

SOLAR CELLS HELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία:Λεωφ. Συγγρού 170176 71 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618Eργοστάσιο:Βιομηχανική περιοχή Πατρών,252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3ATηλέφωνα: 2610 241958Fax: 2610 647129Email: [email protected]: www.schellas.gr

ΗΛΙOΔOΜΗΔιεύθυνση: Τ.Θ. 60212 Θέρμη570 01 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 469140, Fax: 2310 469141Email: [email protected]: www.heliodomi.gr

12. ΒΙOΜΑΖΑΝ. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - Εξοπλισµός Ενεργειακής Αξιοποίησης ΒιοµάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - ΘεσσαλονίκηςΤ.Θ. 301, 57008 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 785840Fax: 2310 785841Email: [email protected]: www.nphilippopoulos.gr

13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α106 72 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3690111 Fax: 210 3602318

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 ΑΘΗΝΑΤηλέφωνα: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα153 44 Γέρακας ΑττικήςΤηλέφωνα: 210 6049420Fax: 210 6049448Email: [email protected]: www.ergon.com.gr

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150165 61 ΓλυφάδαΤηλ.: 210 9652031Fax: 210 9652081Email: [email protected]: www.itagroup.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-Κατερίνης, 546 28 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 778380Fax: 2310 574670Email: [email protected]: www.klt.gr

92

14. ΥΓΡΑΕΡΙOΑΝΔΡΙΑΝOΣ - GOKΔιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος24 100 ΚαλαμάταΤηλέφωνα: 27210 - 23124Fax: 27210 - 96522

BP HELLAS A.E. Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6887200 / 210 6865211Fax: 210 6857701

Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Ιλισού 123183 45 ΜοσχάτοΤηλέφωνα: 210- 9491000Fax: 210- 9407987Website: www.coralgas.gr

ENERGAS Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Oδός Σχηματαρίου - Παραλίας Αυλίδας32 009 ΣχηματάριΤηλέφωνα: 22620- 58568

ΝΗΣOΓΚΑΖ Α.Ε.Διεύθυνση: Γιαννοχώραφα85 200 ΚάλυμνοςΤηλέφωνα: 22430- 29821Fax: 22430- 28660

ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΔιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2115 27 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114Fax: 210 7725233

RODOGAZ A.E. Διεύθυνση: Καναμάτ, 85 100 ΡόδοςΤηλέφωνα: 22410- 62649Fax: 22410- 63830

SANTA DAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Νέα Σάντα Κιλκίς54 500 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 23410- 64004Fax: 23410- 64237

ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε.Διεύθυνση: Λυκαβηττού 2106 71 ΑθήναΤηλέφωνα: 210- 3628256Fax: 210- 3610450

ΠΕΤΡΕΛΑΙO15. ∆ιύλισηΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ)193 00 ΑσπρόπυργοςΤηλέφωνα: 210 5533000Fax: 210-5539298Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α15125 ΜαρούσιΤηλέφωνο: 210 6302000Fax: 210 6302510Website: www.elpe.gr

ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣΔιεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044541 10 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 750000

ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α151 24 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444Website: www.moh.gr

16. ΕμπορίαΑΙΓΑΙOΝ OΙΛΔιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42185 38 ΠειραιάςΤηλέφωνα: 210 4586000Fax: 210 4586241 Website: www.aegeanoil.gr

AVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α151 24 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555Website: www.avinoil.gr

BP Hellas Α.Ε. - BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6887111Fax: 210 6857701Website: www.bp.com

Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Ιλισού 123183 45 ΜοσχάτοΤηλέφωνα: 210 9491000Fax: 210 9407987Website: www.coralgas.gr

Coral Hellas Α.Ε. (πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων175 64 Παλαιό ΦάληροΤηλέφωνα: 210 9476000Fax: 210 9476500Website: www.coralenergy.gr

CYCLON Hellas Α.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α151 24 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999Website: www.cyclon.gr

DRACOIL S.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48106 82 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 8224311-3Fax: 210 8838407Website: www.dracoil.gr

ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α115 25 MαρούσιΤηλέφωνα: 210 7705201-401Fax: 210 7705847Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33145 64 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510Fax: 210 6241509Website: www.elin.gr

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229145 61 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469Fax: 210 8055955Website: www.jetoil.gr

REVOIL Α.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5166 72 ΒάρηΤηλέφωνα: 210 8976000Fax: 210 8974943Website: www.revoil.gr

93

17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEAN OIL S.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210 4586241

ALPHA PETROLEUMΔιεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 42-44 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4190121 / 210 4190122

BALUCO S.A.Διεύθυνση: Ανδρούτσου 182 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4190562 Fax: 210 4190566 Email: [email protected] Website: www.baluco.com

BP HELLAS S.A. - BP MARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: [email protected]

ΕΤΕΚΑ Α.ΕΔιεύθυνση: Τριπόλεως 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210-4002658-9 Fax: 210-4002607

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469 Fax: 210 8055.955 Website: www.jetoil.gr

18. ΠαραγωγήΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201 Fax: 2510-317204 Email: [email protected]

ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ19. Εισαγωγές - ΕμπορίαΒΙΑΣΦΑΛΤ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Oδός Λιοσίων - Ελευσίνας, (9ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5596481 / 5595482-3 / 5595485 Fax: 210 5595486

ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210-2581033

ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΠΕΤΡOΙΜΙΝΑ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Μαραθωνομάχων 19 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210-6197500 Fax: 210-6105455

20. ΠαραγωγήΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε.Διεύθυνση: 14ο χλμ Παλαιάς Ε.O. Θεσσαλονίκης - Βέροιας 541 10 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 722396-8 Fax: 2310-722100

ΔΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥΔιεύθυνση: 502 00 Πτολεμαΐδα Τηλέφωνα: 24630 28601

ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε.Διεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5574600-4 Fax: 210-5572974

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681 Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411 Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018 Fax: 210 3237146

Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε.Διεύθυνση: Στεφ. Δραγούμη 15 53 100 Φλώρινα Τηλέφωνα: 23850 29583 Fax: 23850 24763

ΜΕΤΕ Α.Ε.Διεύθυνση: Ροδοδάφνης 31 151 25 Πολύδροσο Αμαρουσίου Τηλέφωνα: 210 6846084 Fax: 210 6833008

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386

21. ΘΕΡΜΑΝΣΗBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000 Fax: 210 5701415 Website: www.buderus.gr

CALORIA A.B.& E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Fax: 210 6623784

CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300 Fax: 210 6745487

DUCT HELLAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Θέση Τσούμπα 190 11 Αυλώνα Τηλέφωνα: 22950 42340 Fax: 22950 42495

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: [email protected] Website: www.ergon.com.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670 Email: [email protected] Website: www.klt.gr

SOULIS A.B.E.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472 Fax: 210 6410943

WILO HELLAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Aγ. Αθανασίου 80 145 69 Άνοιξη Τηλέφωνα: 210 6248300 Fax: 210 6248360 Website: www.wilo.gr

ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522 Email: [email protected] Website: www.andrianos.gr

ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε.Διεύθυνση: Σολωμού 55 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735 Fax: 210 5222278

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: [email protected] Website: www.biossol.gr

94

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕΔιεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου570 22 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 795226Fax: 2310 795093Email: [email protected]

ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.Διεύθυνση: Αχαρνών 374111 45 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698Fax: 210 2019382- 3

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - ΛαμίαςΤ.Θ. 173, 34 100 ΧαλκίδαΤηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

ΚΑΖΗΣ ΕΜΜ. Ν. Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ασκληπιού 11146 20 Νέα ΕρυθραίαΤηλέφωνα: 210 8161712Fax: 210 8134765

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.ΕΔιεύθυνση: Όλγας 110172 36 Άγιος ΔημήτριοςΤηλέφωνα: 210 9707032Fax: 210 9750331

ΚΙΛΙΜΗΣ ΕΚ - ΚΑ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Σαλαμινίας 4-6118 55 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3459955Fax: 210 3411019

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82167 77 ΕλληνικόΤηλέφωνα: 210 9691500Fax: 210 969158

22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣCARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93115 25 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6773300Fax: 210 6745487

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα153 44 Γέρακας ΑττικήςΤηλέφωνα: 210 6049420Fax: 210 6049448Email: [email protected]: www.ergon.com.gr

FOURLIS TRADE A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 340115 51 Νέο ΨυχικόΤηλέφωνα: 210 6293000Fax: 210 6773713

FUJICO HELLAS / ΑΦOΙ Κ. ΦΛΩΡOΥ Α.Ε.Β.Ε.Διεύθυνση: 25ης Μαρτίου 10177 78 ΤαύροςΤηλέφωνα: 210 4833742Fax: 210 4833817

HITACHI HOME ELECTRONICS HELLAS A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364152 33 ΧαλάνδριΤηλέφωνα: 210 6837200Fax: 210 6835694

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης546 28 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 778380Fax: 2310 574670Email: [email protected]: www.klt.gr

SOULIS A.B.E.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13114 73 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472Fax: 210 6410943

TRANE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ζωοδόχου Πηγής 7152 31 ΧαλάνδριΤηλέφωνα: 210 6727410Fax: 210 6746736

UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137171 21 Νέα ΣμύρνηΤηλέφωνα: 210 9323551- 5Fax: 210 9355397

ΓΙOΡΚ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. & Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 62115 26 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6911888/210 6993763-5Fax: 210 6910764

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9400720Fax: 210 9407170Website: wwwdeltatechniki.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - ΛαμίαςΤ.Θ. 173, 34 100 ΧαλκίδαΤηλέφωνα: 22620 79902Fax: 22620 71929

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Όλγας 110172 36 Άγιος ΔημήτριοςΤηλέφωνα: 210 9707032Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82167 77 ΕλληνικόΤηλέφωνα: 210 9691500Fax: 210 9691580

ΜΑΥΡOΜΑΤΗΣ - ΝΕOΚOΣΜOΣ Γ. Α.Ε.Διεύθυνση: Καραολή Δημητρίου 10185 47 ΠειραιάςΤηλέφωνα: 210 4835400Fax: 210 4835700

ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De LonghiΔιεύθυνση: Λεωφ. Τατοΐου 112144 52 ΜεταμόρφωσηΤηλέφωνα: 210 2884000Fax: 210 2842385

ΤOΥΡΝΙΚΙΩΤΗΣ Ε.Γ. Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Πιπινέλη 7104 42 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 5154031Fax: 210 5154030

95

23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία555 35 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 314754Fax: 2310 314666Email: [email protected]: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

ΑRC ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗΔιεύθυνση: Εργοτέλους 58713 04 Ηράκλειο ΚρήτηςΤηλέφωνα: 2810 260077Fax: 2810 260377Email: [email protected]: www.arcmeletitiki.gr

CINAR A.E.Διεύθυνση: Χατζηγιάννη Μέξη 4115 28 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7250360Fax: 210 7250361

CONTEC A.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22Τ.Θ. 21092, Πυλαία ΘεσσαλονίκηςΤηλέφωνα: 2310 867575Fax: 2310 887226e-mail: [email protected]

ENERGO GROUP A.E.Διεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας115 25 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6777825Fax: 210 6777813

EXERGIA A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Ριανκούρ 64115 23 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 6996185Fax: 210 6996186

KANTOR Management Consultants Γραφεία Αθηνών Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7297500Fax: 210 7249528

KANTOR London Διεύθυνση: 13 The Leathermarket 10-13 Weston StreetLondon SE1 3ER, UNITED KINGDOM Tel.: +44 (0) 78033160Fax: + 44 (0) 20 7620 1275

KANTOR Warsaw Διεύθυνση: Lewartowskiego 600-190 WARSAWTel.: +48 (0)22 329 8989Fax: +48 (0)22 329 9090

KANTOR Sofia Διεύθυνση: 71 James Boucher Blvd., fl.3, at.41407 SOFIA, BULGARIATel.: +359 2 962 10 25Fax: +359 2 862 51 97

PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Βασ. Σοφίας 6106 74 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 7243073Fax: 210 7250671

TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 36106 73 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3640611Fax: 210 3640736

ΑΔΚ ΑΡΩΝΗΣ - ΔΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣ ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε.Διεύθυνση: Θεμιστοκλέους 106106 81 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3302575 9Fax: 210 3815043

ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284176 75 ΚαλλιθέαΤηλέφωνα: 210 9491600Fax: 210 9491610

ΛΔΚ - ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Α.Ε.Διεύθυνση: Πάροδος Θηβαΐδος 21145 64 ΚηφισιάΤηλέφωνα: 210 8196700Fax: 210 8196709

ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕΔιεύθυνση: Μονεμβασιάς 27151 25 ΜαρούσιΤηλέφωνα: 210 6800690Fax: 210 6801005

ΝΑΜΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Γιαλούρου 9113 63 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 8833713Fax: 210 8827002

ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 23106 71 ΑθήναΤηλέφωνα: 210 3600711- 4Fax: 210 3629338

24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία555 35 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 314754Fax: 2310 314666Email: [email protected]: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

Adamsnet ΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & ΤηλεπικοινωνιώνΕνεργειακών ΕφαρμογώνΕνεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & ΒιομηχανιώνΔιεύθυνση: Ταξιαρχών 51Τηλέφωνα: 210 4082291Fax: 2104628163Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος(Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ)e-mail: [email protected] [email protected]

COFELY HELLAS A.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2152 35 ΒριλήσσιαΤηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178Email: [email protected]: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ. ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.Σύμβουλοι ΕπιχειρήσεωνΜελετητική & Τεχνική ΕταιρείαΔιεύθυνση: Πουκεβίλ 2826 225 ΠάτραΤηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041e-mail: [email protected]

Industrial Networking Solutions (INS)Διεύθυνση: Μοναστηρίου 90546 27 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 500365 - 6 Fax: 2310 511608Mob: 6977409180e-mail: [email protected]

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31145 61 Κηφισιά, ΑθήναΤηλέφωνα: 210 9329770Fax: 210 9333597e-mail: [email protected]

ALTERCO Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές ΤεχνολογίεςΔιεύθυνση: Φράγκων 19546 25 ΘεσσαλονίκηΤηλέφωνα: 2310 267666 / 540222 Fax: 2310 267666e-mail: [email protected], [email protected] www.alterco.gr

96

24Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Ετήσια συνδρομήAnnual subscription

* Για να μην δυσκολεύεστε να βρείτε το περιοδικό Αέριο + Ηλεκτρισμός στα περίπτερα, γραφτείτε συνδρομητές τώρα!

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού (6 τεύχη) κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

[email protected]

Annual subscription for Greece:30 euros (6 issues), for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.Gas + Electricity MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.11528 ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

[email protected]