ADITZ SINTETIKOA
E U S K A L T Z A I N D I A R E N B I L E R A B E R E Z I A
D o n o s t i a k o D i p u t a z i o a r e n j a u r e g i a n b i l d u r i k 1 9 7 7 - g a r r e n e k o
a b u z t u a r e n 2 6 - a n A i t a V i l l a s a n t e e u s k a l t z a i n b u r u a , H a r i t s c h e l h a r
b u r u o r d e a , Dav an t, L a f i t t e , Larre, Ir a t z e d e r , M i t x e l e n a , Kn or r,
S a t r u s t e g i , I r i g o y e n eta San M a r t i n e u s k a l t z a i n jau n a k eta Be-
r ri a t u a , Kin t a n a , I n t x a u s t i eta T x i l l a r d e g i l a g u n t z a i l e eta
a d^ tz b a t z o r d e k o jaunak, eta, ba i t a L e t a m e n d i a , M u x i k a , Z e a r r e t a
eta L i z u n d i a l a g u n t z a i l e jau n a k ere^ p r e s t a t u den eta e s k u a r t e a n
du te n a d i t z s i n t e t i k o a r e n b i l d u m a r i E u s k a l t z a i n d i a r e n b a i e t z a
e m a t e a z eta be r e a b e z a l a a i t o r t z e a z i h a r d u t e k o , a z k e n o h a r r a k
eg in o n d o a n b o t o e t a r a j o t z e a e r a b a k i da.
J ea n H i r i a r t U r r u t y - k H a r i t s c h e l h a r r i e m a n dio b o t e r e a eta
P. L a r z a b a l - e k ere bai.
H o n e l a a t e r a da: 13 b oto b a i e t z eta 0 e z e t z . O n t z a t h a r t u a
g e l d i t u da.
7 89
EGON
nago nagoke nagoen banago (nagoen)hago hagoke hagoen bahago hagodago dagoke dagoen badago begogaude gaudeke gauden bagaude (gauden)zaude zaudeke zauden bazaude zaudezaudete zaudekete zaudeten bazaudete zaudetedaude (1) daudeke(1) dauden badaude beude
nengoen nengoke nengokeen banengohengoen hengoke hengokeen bahengozegoen legoke zegokeen balegogeunden geundeke geundekeen bageundezeunden zeundeke zeundekeen bazeundezeundeten zeundekete zeundeketen bazeundetezeuden (2) leudeke zeudekeen baleude
I. 2nagokik/-kinnagokio
nagokiake/-kinakenagokioke
nagokian/-kinannagokion
banagokik/-kinbanagokio
nagokizunagokizuenagokie
nagokizukenagokizuekenagokieke
nagokizunnagokizuennagokien
banagokizubatíagokizuebanagokie
hagokit hagokidake hagokidan bahagokit
hagokiohagokigu
hagokiokehagokiguke
hagokionhagokigun
bahagokiobahagokigu
hagokie hagokieke hagokien bahagokie
dagokitdagokik/-kindagokiodagokigudagokizudagokizuedagokie
dagokidakedagokiake/-kinakedagokiokedagokigukedagokizukedagokizuekedagokieke
dagokidandagokian/-kinandagokiondagokigundagokizundagokizuendagokien
badagokitbadagokik/-kinbadagokiobadagokigubadagokizubadagokizuebadagokie
(1) aagoz-, zagoz- -te, dagoz- datiboa hartzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, gagozkio, zagozkit, za.gozk.iote, dagozkizu eta abarretarako.
(2) gengoz-, zengoz-, zengoz- -te, zegoz- azkenburuan -{e)n dutelarik, noski, datiboa h a r tzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, zengozkion, zengozkidan, zengozkieten, zegoz- kian eta abarretarako.
790 EUSKERA - XXII (2. aldia)
gagozkik/-kingagozkio
gagozkizugagozkizuegagozkie
zagozkit
zagozkiozagozkigu
zagozkie
zagozkidate
zagozkiotezagozkigute
zagozkiete
dagozkitdagozkik/-kindagozkiodagozkigudagozkizudagozkizuedagozkie
I. 3 hagokit
hagokiohagokigu
hagokie
begokitbegokik/-kinbegokiobegokigubegokizubegokizuebegokie
zagozkit
zagozkiozagozkigu
gagozkiake/-kinakegagozkioke
gagozkizukegagozkizuekegagozkieke
zagozkidake
zagozkiokezagozkiguke
zagozkieke
zagozkidakete
zagozkioketezagozkigukete
zagozkiekete
dagozkidakedagozkiake/-kinakedagozkiokedagozkigukedagozkizukedagozkizuekedagozkieke
gagozkianAkinangagozkion
gagozkizungagozkizuengagozkien
zagozkidan
zagozkionzagozkigun
zagozkien
zagozkidaten
zagozkiotenzagozkiguten
zagozkieten
dagozkidandagozkian/-kinandagozkiondagozkigundagozkizundagozkizuendagozkien
bagagozkik/-kinbagagozkio
bagagozkizubagagozkizuebagagozkie
bazagozkit
bazagozkiobazagozkigu
bazagozkie
bazagozkidate
bazagozkiotebazagozkigute
bazagozkiete
badagozkitbadagozkikAkinbadagozkiobadagozkigubadagozkizubadagozkizuebadagozkie
zagozkie
791
zagozkidate
zagozkiotezagozkigute
zagozkiete
begozkitbegozkik/-kinbegozkiobegozkigubegozkizubegozkizuebegozkie
I. 4nengokian/-kinannengokion
nengokizunnengokizuennengokien
nengokiake/-kinakenengokioke
nengokizukenengokizuekenengokieke
nengokiakeen/-kinakeennengokiokeen
nengokizukeennengokizuekeennengokiekeen
banengokik/-kinbanengokio
banengokizubanengokizuebanengokie
hengokidan
hengokionhengokigun
hengokien
hengokidake
hengokiokehengokiguke
hengokieke
hengokidakeen
hengokiokeenhengokigukeen
hengokiekeen
bahengokit
bahengokio
bahengokie
zegokidanzegokian/-kinanzegokionzegokigunzegokizunzegokizuenzegokien
legokidakelegokiake/-kinakelegokiokelegokigukelegokizukelegokizuekelegokieke
zegokidakeenzegokiakeen/-kinakeenzegokiokeenzegokigukeenzegokizukeenzegokizuekeenzegokiekeen
balegokitbalegokik/-kinbalegokiobalegokigubalegokizubalegokizuebalegokie
gengozkian-kinangengozkion
gengozkizungengozkizuengengozkien
gengozkiake-kinake gengozkiakeen/-kinakeen bagengozkik/-kin gengozkioke gengozkiokeen bagengozkio
gengozkizuke gengozkizukeen bagengozkizugengozkizueke gengozkizuekeen bagengozkizuegengozkieke gengozkiekeen bagengozkie
zengozkidan
zengozkionzengozkigun
zengozkidake
zengozkiokezengozkiguke
zengozkidakeen
zengozkiokeenzengozkigukeen
bazengozkit
bazengozkiobazengozkigu
zengozkien zengozkieke zengozkiekeen bazengozkie
EUSKERA - XXII (2. aldia)
zengozkidaten zengozkidakete
zengozkiotenzengozkiguten
zengozkioketezengozkigukete
zengozkieten
zegozkidanzegozkian/kinanzegozkionzegozkigunzegozkizunzegozkizuenzegozkien
zengozkiekete
legozkidakelegozkiake/-kinakelegozkiokelegozkigukelegozkizukelegozkizuekelegozkieke
zengozkidaketen bazengozkidate
zengozkioketen bazengozkiotezengozkiguketen bazengozkigukete
zengozkieketen bazengozkiete
zegozkidakeen balegozkitzegozkiakeen/kinakeen balegozkik/-kinzegozkiokeen balegozkiozegozkigukeen balegozkiguzegozkizukeen balegozkizuzegozkizuekeen balegozkizuezegozkiekeen balegozkie
793
JOAN
noahoadoagoazzoazzoaztedoaz
noakehoakedoakegoazkezoazkezoazketedoazke
noanhoandoangoazenzoazenzoaztendoazen
banoabahoabadoabagoazbazoazbazoaztebadoaz
(noan)hoabihoa(goazen)zoazzoaztebihoaz
nindoanhindoanzihoan'gindoazenzindoazenzindoaztenzihoazen
nindoakehindoakelihoakegindoazkezindoazkezindoazketelihoazke
nindoakeen banindoa hindoakeen bahindoa zihoakeen balihoa gindoazkeen bagindoaz zindoazkeen bazindoaz zindoazketen bazindoazte zihoazkeen balihoaz
noakik/-kinnoakio
noakiake/kinakenoakioke
noakian/-kinannoakion
banoakik/-kinbanoakio
noakizunoakizuenoakie
noakizukenoakizuekenoakieke
noakizunnoakizuennoakien
banoakizubanoakizuebanoakie
hoakit hoakidake hoakidan bahoakit
hoakiohoakigu
hoakiokehoakiguke
hoakionhoakigun
bahoakiobahoakigu
hoakie hoakieke hoakien bahoakie
dihoakit dihoakik/-kin dihoakio dihoakigu dihoakizu
i dihoakizue 1 dihoakie
dihoakidakedihoakiake/-kinakedihoakiokedihoakigukedihoakizukedihoakizuekedihoakieke
dihoakidandihoakian/k inandihoakiondihoakigundihoakizundihoakizuendihoakien
badihoakitbadihoakik/-kinbadihoakiobadihoakigubadihoakizubadihoakizuebadihoakie
| doakit doakik/-kin doakio doakigu doakizu doakizue doakie (3)
doakidakedoakiake/-kinakedoakiokedoakigukedoakizukedoakizuekedoakieke
doakidandoakiaiV-kinandoakiondoakigundoakizundoakizuendoakien
badoakitbadoakik/-kinbadoakiobadoakigubadoakizubadoakizuebadoakie
794 EUSKERA - XXII (2. aldia)
goazkik/-kingoazkio
goazkiake/-kinakegoazkioke
goazkian/-kinangoazkion
bagoazkik/-kinbagoazkio
goazkizugoazkizuegoazkie
goazkizukegoazkizuekegoazkieke
goazkizungoazkizuengoazkien
bagoazkizubagoazkizuebagoazkie
zoazkit zoazkidake zoazkidan bazoazkit
zoazkiozoazkigu
zoazkiokezoazkiguke
zoazkionzoazkigun
bazoazkiobazoazkigu
zoazkie zoazkieke zoazkien bazoazkie
zoazkidate zoazkidakete zoazkidaten bazoazkidate
zoazkiotezoazkigute
zoazkioketezoazkigukete
zoazkiotenzoazkiguten
bazoazkiotebazoazkigute
zoazkiete zoazkiekete zoazkieten bazoazkiete
dihoazkitdihoazkik/-kindihoazkiodihoa?kigudihoazkizudihoazkizuedihoazkie
dihoazkidakedihoazkiake/-kinakedihoazkiokedihoazkigukedihoazkizukedihoazkizuekedihoazkieke
dihoazkidandihoazkian/-kinandihoazkiondihoazkigundihoazkizundihoazkizuendihoazkien
badihoazkitbadihoazkikAkinbadihoazkiobadihoazkigubadihoazkizubadihoazkizuebadihoazkie
doazkitdoazkik/-kindoazkiodoazkigudoazkizudoazkizuedoazkie (3)
doazkidakedoazkiake/-kinakedoazkiokedoazkigukedoazkizukedoazkizuekedoazkieke
doazkidandoazkian/-kinandoazkiondoazkigundoazkizundoazkizuendoazkien
badoazkitbadoazkik/-kinbadoazkiobadoazkigubadoazkizubadoazkizuebadoazkie
II. 3 hoakit
hoakiohoakigu
hoakie
bihoakitbihoakik/-kinbihoakiobihoakigubihoakizubihoakizuebihoakie
(3) Beraz, hirugarren pertsonetarako, bai dihoakit eta dihoazkit, bai doakit eta doazkit gisakoak ere ontzat ematen dira.
795
zoazkit
zoazkiozoazkigu
zoazkie
zoazkidate
zoazkiotezoazkigute
zoazkiete
bihoazkitbihoazkik/-kinbihoazkiobihoazkigubihoazkizubihoazkizuebihoazkie
II. 4nindoakian/-kinannindoakion
nindoakizunnindoakizuennindoakien
nindoakiake/-kinakenindoakioke
nindoakizukenindoakizuekenindoakieke
nindoakiakeen/-kmakeennindoakiokeen
nindoakizukeennindoakizuekeennindoakiekeen
banindoakik/-kinbanindoakio
banindoakizubanindoakizuebanindoakie
hindoakidan
hindoakionhindoakigun
hindoakien
hindoakidake
hindoakiokehindoakiguke
hindoakieke
hindoakidakeen
hindoakiokeenhindoakigukeen
hindoakiekeen
bahindoakit
bahindoakiobahindoakigu
bahindoakie
zihoakidanzihoakian/-kinanzihoakionzihoakigunzihoakizunzihoakizuenzihoakien
lihoakidakelihoakiake/-kinakelihoakiokelihoakigukelihoakizukelihoakizuekelihoakieke
zihoakidakeenzihoakiakeen/kinakeenzihoakiokeenzihoakigukeenzihoakizukeenzihoakizuekeenzihoakiekeen
balihoakitbalihoakik/-kinbalihoakiobalihoakigubalihoakizubalihoakizuebalihoakie
gmdoazkiakeen/-kinakeengindoazkiokeen
gindoazkian/-kinangindoazkion
gindoazkizungindoazkizuengindoazkien
gindoazkiake/-kinakegindoazkioke
gindoazkizukegindoazkizuekegindoazkieke
gindoazkizukeengindoazkizuekeengindoazkiekeen
bagindoazkik/-kinbagindoazkio
bagindoazkizubagindoazkizuebagindoazkie
796 EUSKERA - XXII (2. aldia)
zindoazkidan
zindoazkionzindoazkigun
zindoazkien
zindoazkidaten
zindoazkiotenzindoazkiguten
zindoazkieten
zindoazkidake
zindoazkiokezindoazkiguke
zindoazkieke
zindozkidakete
zindoazkioketezindoazkigukete
zindoazkiekete
zindoazkidakeen
zindoazkiokeenzindoazkigukeen
zindoazkiekeen
zindoazkidaketen
zindoazkioketenzindoazkiguketen
zindoazkieketen
bazindoazkit
bazindoazkiobazindoazkigu
bazindoazkie
bazindoazkidate
bazindoazkiotebazindoazkigute
bazindoazkiete
zihoazkidanzihoazkian/-kinanzihoazkionzihoazkigunzihoazkizunzihoazkizuenzihoazkien
lihoazkidakelihoazkiake/-kinakelihoazkiokelihoazkigukelihoazkizukelihoazkizuekelihoazkieke
zihoazkidakeenzihoazkiakeen/-kinakeenzihoazkiokeenzihoazkigukeenzihoazkizukeenzihoazkizuekeenzihoazkiekeen
balihoazkitbalihoazkik/-kinbalihoazkiobalihoazkigubalihoazkizubalihoazkizuebalihoazkie
797
III.
III. 2
ETORRI
nator natorke natorren banator (natorren)hator hatorke hatorren bahator hatordator datorke datorren badator betorgatoz gatozke gatozen bagatoz (gatozen)zatoz zatozke zatozen bazatoz zatozzatozte zatozkete zatozten bazatozte zatoztedatoz datozke datozen badatoz betoz
nentorren nentorke nentorkeen banentorhentorren hentorke hentorkeen bahentorzetorren letorke zetorkeen baletorgentozen gentozke gentozkeen bagentozzentozen zentozke zentozkeen bazentozzentozten zentozkete zentozketen bazentoztezetozen letozke zetozkeen baletoz
natorkik/-kinnatorkio
natorkizunatorkizuenatorkie
hatorkit
hatorkiohatorkigu
hatorkie
datorkitdatorkik/-kindatorkiodatorkigudatorkizudatorkizuedatorkie
natorkiake/-kinakenatorkioke
natorkizukenatorkizuekenatorkieke
hatorkidake
hatorkiokehatorkiguke
hatorkieke
datorkidakedatorkiake/-kinakedatorkiokedatorkigukedatorkizukedatorkizuekedatorkieke
natorkian/-kinannatorkion
natorkizunnatorkizuennatorkien
hatorkidan
hatorkionhatorkigun
hatorkien
datorkidandatorkiaiV-kinandatorkiondatorkigundatorkizundatorkizuendatorkien
banatorkik/-kinbanatorkio
banatorkizubanatorkizuebanatorkie
bahatorkit
bahatorkiobahatorkigu
bahatorkie
badatorkitbadatorkik/-kinbadatorkiobadatorkigubadatorkizubadatorkizuebadatorkie
gatozkik/-kingatozkio
gatozkizugatozkizuegatozkie
gatozkiake/-kinakegatozkioke
gatozkizukegatozkizuekegatozkieke
gatozkian/-kinangatozkion
gatozkizungatozkizuengatozkien
bagatozkik/-kinbagatozkio
bagatozkizubagatozkizuebagatozkie
798 EUSKERA - XXII (2. aldia)
zatozkit zatozkidake
zatozkiozatozkigu
zatozkiokezatozkiguke
zatozkie zatozkieke
zatozkidan bazatozkit
zatozkionzatozkigun
bazatozkiobazatozkigu
zatozkien bazatozkie
zatozkidate
zatozkiotezatozkigute
zatozkiete
zatozkidakete
zatozkioketezatozkigukete
zatozkiekete
zatozkidaten
zatozkiotenzatozkiguten
zatozkieten
bazatozkidate
bazatozkiotebazatozkigute
bazatozkiete
datozkitdatozkik/-kindatozkiodatozkigudatozkizudatozkizuedatozkie
datozkidake datozkiake/-kinake datozkioke datozkiguke datozkizuke datozkizueke datozkieke
datozkidandatozkian/-kinandatozkiondatozkigundatozkizundatozkizuendatozkien
badatozkitbadatozkik/-kinbadatozkiobadatozkigubadatozkizubadatozkizuebadatozkie
III. 3 hatorkit
hatorkiohatorkigu
hatorkie
betorkitbetorkik/-kinbetorkiobetorkigubetorkizubetorkizuebetorkie
zatozkit
zatozkiozatozkigu
zatozkie
zatozkidate
zatozkiotezatozkigute
zatozkiete
799
betozkitbetozkik/-kinbetozkiobetozkigubetozkizubetozkizuebetozkie
III. 4nentorkian/-kinannentorkion
nentorkiake/-kinakenentorkioke
nentorkiakeen/-kinakeennentorkiokeen
banentorkik/-kinbanentorkio
nentorkizunnentorkizuennentorkien
nentorkizukenentorkizuekenentorkieke
nentorkizukeennentorkizuekeennentorkiekeen
banentorkizubanentorkizuebanentorkie
hentorkidan
hentorkionhentorkigun
hentorkien
hentorkidake
hentorkiokehentorkiguke
hentorkieke
hentorkidakeen
hentorkiokeenhentorkigukeen
hentorkiekeen
bahentorkit
bahentorkiobahentorkigu
bahentorkie
zetorkidanzetorkian/-kinanzetorkionzetorkigunzetorkizunzetorkizuenzetorkien
letorkidakeletorkiake/-kinakeletorkiokeletorkigukeletorkizukeletorkizuekeletorkieke
zetorkidakeenzetorkiakeen/-kinakeenzetorkiokeenzetorkigukeenzetorkizukeenzetorkizuekeenzetorkiekeen
baletorkitbaletorkik/-kinbaletorkiobaletorkigubaletorkizubaletorkizuebaletorkie
gentozkian/-kinangentozkion
gentozkizun gentozkizuen gentozkien '
zentozkidan
zentozkionzentozkigun
zentozkien
gentozkiake/-kinakegentozkioke
gentozkizukegentozkizuekegentozkieke
zentozkidake
zentozkiokezentozkiguke
zentozkieke
gentozkiakeen/-kiiiakeengentozkiokeen
gentozkizukeengentozkizuekeengentozkiekeen
zentozkidakeen
zentozkiokeenzentozkigukeen
zentozkiekeen
bagentozkik/-kinbagentozkio
bagentozkizubagentozkizuebagentozkie
bazentozkit
bazentozkiobazentozkigu
bazentozkie
zentozkidaten
zentozkiotenzentozkiguten
zentozkidakete
zentozkioketezentozkigukete
zentozkidaketen
zentozkioketenzentozkiguketen
bazentozkidate
bazentozkiotebazentozkigute
zentozkieten zentozkiekete zentozkieketen bazentozkiete
800 EUSKERA - XXII (2. aldia)
zetozkidanzetozkian/-kinanzetozkionzetozkigunzetozkizunzetozkizuenzetozkien
letozkidakeletozkiake/-kinakeletozkiokeletozkigukeletozkizukeletozkizuekeletozkieke
zetozkidakeenzetozkiakeen/-kinakeenzetozkiokeenzetozkigukeenzetozkizukeenzetozkizuekeenzetozkiekeen
baletozkitbaletozkik/-kinbaletozkiobáletozkigubaletozkizubaletozkizuebaletozkie
801
IBILI
nabil nabilke nabilen banabil (nabilen)hábil habilke habilen bahabil hábildabil dabilke dabilen badabil bebilgabiltza gabilzke gabiltzan bagabiltza (gabiltzan)zabiltza zabilzke zabiltzan bazabiltza zabiltzazabiltzate zabilzkete zabiltzaten bazabiltzate zabiltzatedabiltza dabilzke dabiltzan badabiltza bebiltza
nenbilen nenbilke nenbilkeen banenbilhenbilen henbilke henbilkeen bahenbilzebilen lebilke zebilkeen balebilgenbiltzan genbilzke genbilzkeen bagenbiltzazenbiltzan zenbilzke zenbilzkeen bazenbiltzazenbiltzaten zenbilzkete zenbilzketen bazenbiltzatezebiltzan lebilzke zebilzkeen balebil tza
nabilkik/-kinnabilkio
nabilkiake/-kinakenabilkioke
nabilkian/-kinannabilkion
banabilkik/-kinbanabilkio
nabilkizunabilkizuenabilkie
nabilkizukenabilkizuekenabilkieke
nabilkizunnabilkizuennabilkien
banabilkizubanabilkizuebanabilkie
habilkit habilkidake habilkidan bahabilkit
habilkiohabilkigu
habilkiokehabilkiguke
habilkionhabilkigun
bahabilkiobahabilkigu
habilkie habilkieke habilkien bahabilkie
dabilkitdabilkik/-kindabilkiodabilkigudabilkizudabilkizuedabilkie
dabilkidakedabilkiake/-kinakedabilkiokedabilkigukedabilkizukedabilkizuekedabilkieke
dabilkidandabilkian/-kinandabilkiondabilkigundabilkizundabilkizuendabilkien
badabilkitbadabilkik/-kinbadabilkiobadabilkigubadabilkizubadabilkizuebadabilkie
gabilzkik/-kingabilzkio
gabilzkiake/-kinakegabilzkioke
gabilzkian/-kinangabilzkion
bagabilzkik/-kinbagabilzkio
gabilzkizugabilzkizuegabilzkie
gabilzkizukegabilzkizuekegabilzkieke
gabilzkizungabilzkizuengabilzkien
bagabilzkizubagabilzkizuebagabilzkie
802 EUSKERA - XXII (2. aldia)
zabilzkit zabilzkidake
zabilzkiozabilzkigu
zabilzkiokezabilzkiguke
zabilzkie zabilzkieke
zabilzkidan bazabilzkit
zabilzkionzabilzkigun
bazabilzkiobazabilzkigu
zabilzkien bazabilzkie
zabilzkidate
zabilzkiote zabilzkigu te
zabilzkiete
zabilzkidakete
zabilzkioketezabilzkigukete
zabilzkiekete
zabilzkidaten
zabilzkiotenzabilzkiguten
zabilzkieten
bazabilzkidate
bazabilzkiotebazabilzkigute
bazabilzkiete
dabilzkitdabilzkik/-kindabilzkiodabilzk.igudabilzkizudabilzkizuedabilzkie
dabilzkidake dabilzkiake/-kinake dabilzkioke dabilzkiguke dabilzkizuke dabilzkizueke dabilzkieke
dabilzkidan dabilzkianAkinan dabilzkion dabilzkigun dabilzkizun dabilzkizuen dabilzkien
badabilzkitbadabilzkik/-kinbadabilzkiobadabilzkigubadabilzkizubadabilzkizuebadabilzkie
IV. 3 habilkit
habilkiohabilkigu
habilkie.
bebilkitbebilkik/-kinbebilkiobebilkigubebilkizubebilkizuebebilkie
zabilzkit
zabilzkiozabilzkigu
zabilzkie
zabilzkidate
zabilzkiote zabilzkigu te
zabilzkiete
803
bebilzkitbebilzkik/-kinbebilzkiobebilzkigubebilzkizubebilzkizuebebilzkie
IV. 4nenbilkian/-kinannenbilkion
nenbilkizunnenbilkizuennenbilkien
nenbilkiake/-kinakenenbilkioke
nenbilkizukenenbilkizuekenenbilkieke
nenbilkiakeen/-kinakeennenbilkiokeen
nenbilkizukeennenbilkizuekeennenbilkiekeen
banenbilkik/-kinbanenbilkio
banenbilkizubanenbilkizuebanenbilkie
henbilkidan
henbilkionhenbilkigun
henbilkien
henbilkidake
henbilkiokehenbilkiguke
henbilkieke
henbilkidakeen
henbilkiokeenhenbilkigukeen
henbilkiekeen
bahenbilkit
bahenbilkiobahenbilkigu
bahenbilkie
zebilkidanzebilkian/-kinanzebilkionzebilkigunzebilkizunzebilkizuenzebilkien
lebilkidakelebilkiake/-kinakelebilkiokelebilkigukelebilkizukelebilkizuekelebilkieke
zebilkidakeenzebilkiakeen/-kinakeenzebilkiokeenzebilkigukeenzebilkizukeenzebilkizuekeenzebilkiekeen
balebilkitbalebilkik/-kinbalebilkiobalebilkigubalebilkizubalebilkizuebalebilkie
genbilzkian/-kinangenbilzkion
genbilzkizungenbilzkizuengenbilzkien
genbilzkiake/-kinake genbilzkiakeen/-kinakeen bagenbilzkik/-kingenbilzkioke genbilzkiokeen bagenbilzkio
genbilzkizukegenbilzkizuekegenbilzkieke
genbilzkizukeengenbilzkizuekeengenbilzkiekeen
bagenbilzkizubagenbilzkizuebagenbilzkie
zenbilzkidan
zenbilzkionzenbilzkigun
zenbilzkien
zenbilzkidake
zenbilzkiokezenbilzkiguke
zenbilzkieke
zenbilzkidakeen
zenbilzkiokeenzenbilzkigukeen
zenbilzkiekeen
bazenbilzkit
bazenbilzkiobazenbilzkigu
bazenbilzkie
zenbilzkidaten
zenbilzkiotenzenbilzkiguten
zenbilzkidakete
zenbilzkioketezenbilzkigukete
zenbilzkidaketen
zenbilzkioketenzenbilzkigukete
bazenbilzkidate
bazenbilzkiotebazenbilzkigute
zenbilzkieten zenbilzkiekete zenbilzkieketen bazenbilzkiete
804 EUSKERA - XXII (2. aldia)
zebilzkidanzebilzkian/-kinanzebilzkionzebilzkigunzebilzkizunzebilzkizuenzebilzkien
lebilzkidakelebilzkiake/-kinakelebilzkiokelebilzkigukelebilzkizukelebilzkizuekelebilzkieke
zebilzkidakeenzebilzkiakeen/-kinakeenzebilzkiokeenzebilzkigukeenzebilzkizukeenzebilzkizuekeenzebilzkiekeen
balebilzkitbalebilzkik/-kinbalebilzkiobalebilzkigubalebilzkizubalebilzkizuebalebilzkie
ATXEKI / (ETXEK1)
hatxekitdatxekit
zatxezkitzatxezkidatedatxezkit
hentxekidanzetxekidan
zentxezkidanzentxezkidatenzetxezkidan
hentxekidakeletxekidake
zentxezkidakezentxezkidaketeletxezkidake
natxekik/-kin
datxekik/-kingatxezkik/-kin
nentxekian/-kinan
zetxekiaiV-kinangentxezkian/-kinan
nentxekiake/-kinake
letxekiake/-kinakegentxezkiake/-kinake
datxezkik/-kin zetxezkian/-kinan letxezkiake/-kinake
natxekiohatxekiodatxekiogatxezkiozatxezkiozatxezkiotedatxezkio
nentxekionhentxekionzetxekiongentxezkionzentxezkionzentxezkiotenzetxezkion
nentxekiokehentxekiokeletxekiokegentxezkiokezentxezkiokezentxezkioketeletxezkioke
hatxekigudatxekigu
zatxezkiguzatxezkigutedatxezkigu
natxekizu
datxekizugatxezkizu
datxezkizu
hentxekigunzetxekigun
zentxezkigunzentxezkigutenzetxezkigun
nentxekizun
zetxekizungentxezkizun
zetxezkizun
hentxekigukeletxekiguke
zentxezkigukezentxezkiguketeletxezkiguke
nentxekizuke
letxekizukegentxezkizuke
letxezkizuke
natxekizue nentxekizuen nentxekizueke
datxekizuegatxezkizue
zetxekizuengentxezkizuen
letxekizuekegentxezkizueke
betxekit
betxezkit
betxekik/-kin
betxezkik/-kin
betxekio
betxezkio
betxekigu.
betxezkigu
betxekizu
betxezkizu
betxekizue
datxezkizue zetxezkizuen letxezkizueke betxezkizue
806 EUSKERA - XXII (2. aldia)
natxekiehatxekiedatxekiegatxezkiezatxezkiezatxezkietedatxezkie
nentxekienhentxekienzetxekiengentxezkienzentxezkienzentxezkietenzetxezkien
nentxekiekehentxekiekeletxekiekegentxezkiekezentxezkiekezentxezkieketeletxezkieke
betxekie
betxezkie
807
harra itdarra it
zarraizkitzarraizkidatedarraizkit
narraik/-in
darraik/-ingarrraizkik/-in
darraizkik/-kin
narraioharraiodarraiogarraizkiozarraizkiozarraizkiotedarraizkio
harraigudarraigu
zarraizkiguzarraizkigutedarraizkigu
narraizu
darraizugarraizkizu
darraizkizu
narraizue
darraizuegarraizkizue
darraizkizue
JARRAIKI / JARRAITU
hinderraidanzerraidan
zinderraizkidanzinderraizkidatenzerraizkidan
hinderraidakelerraidake
zinderraizkidakezinderraizkidaketelerraizkidake
berra it
berraizkit
ninderraian/-ainan
zerraian/-ainangmderraizkian/-aizkinan
zerraizkian/-aizkinan
ninderraiake/-ainake
lerraiake/-ainakeginderraizkiake/-aizkinake
lerraizkiake/-aizkinake
berraik/-in
berraizkik/-kin
ninderraionhinderraionzerraionginderraizkionzinderraizkionzinderraizkiotenzerraizkion
ninderraiokehinderraiokelerraiokeginderraizkiokezinderraizkiokezinderraizkioketelerraizkioke
berraio
berraizkio
hinderraigunzerraigun
zinderraizkigunzinderraizkigutenzerraizkigun
hinderraigukelerraiguke
zmderraizkigukezinderraizkiguketelerraizkiguke
berraigu
berraizkigu
ninderraizun
zerraizunginderraizkizun
zerraizkizun
ninderraizuke
lerraizukeginderraizkizuke
lerraizkizuke
berraizu
berraizkizu
ninderraizuen
zerraizuenginderraizkizuen
nm derraizueke
lerraizuekeginderraizkizueke
berraizue
zerraizkizuen lerraizkizueke berraizkizue
808 EUSKERA - XXII (2. aldia)
narraieharraiedarraiezarraizkiezarraizkietedarraizkie
ninderraienhinderraienzerraienginderraizkienzinderraizkietenzerraizkien
ninderraiekehinderraiekelerraiekeginderraizkiekezinderraizkieketelerraizkieke
berraie
berraizkie
809
EKIN
nakio nenkion nenkiokehakio henkion henkiokedakio zekion lekiokegakizkio genkizkion genkizkiokezakizkio zenkizkion zenkizkiokezakizkiote zenkizkioten zenkizkioketedakizkio zekizkion lekizkioke
nakie nenkien nenkiekehakie henkien henkiekedakie zekien lekiekegakizkie genkizkien genkizkiekezakizkie zenkizkien zenkizkiekezakizkiete zenkizkieten zenkizkieketedakizkie zekizkien lekizkieke
(nakion)hakiobekio(gakizkion)zakizkiozakizkiotebekizkio
(nakien)hakiebekie(gakizkien)zakizkiezakizkietebekizkie
810 EUSKERA - XXII (2. aldia)
JARIO / JARI(N) / JARIATU
darit zeridan leridake beritdarik/-n zerian/-inan leriake/-nake berik/-ndario zerion lerioke beriodarigu zerigun leriguke berigudarizu zerizun lerizuke berizudarizue zerizuen lerizueke berizuedarie zerien lerieke berie
darizkit zerizkidan lerizkidake berizkitdarizkik/-kin zerizkian/-kinan lerizkiake/-kinake berizkik/-kindarizkio zerizkion lerizkioke berizkiodarizkigu zerizkigun lerizkiguke berizkigudarizkizu zerizkizun lerizkizuke berizkizudarizkizue zerizkizuen lerizkizueke berizkizuedarizkie zerizkien lerizkieke berizkie
ETZAN
natzahatzadatzagautzazautzazautzatedautza
nentzanhentzanzetzangeuntzanzeuntzanzeuntzatenzeutzan
nentzakehentzakeletzakegeuntzakezeuntzakezeuntzaketeleutzake
(natzan)hatzabetza(gautza]zautzazautzatebeutza
812 EUSKERA - XXII (2. aldia)
EKARRI
nakark/nakarna (4) nindekarran/-karnannakar nindekarren
nakarzu nindekarzunnakarzue nindekarzuennakarte nindekarten
hakart hindekardan
hakar hindekarrenhakargu hindekargun
hakarte hindekarten
dakart nekarrendakark/dakarna (4) hekarren ekark/ekarnadakar zekarren bekardakargu genekarrendakarzu zenekarren ekarzudakarzue zenekarten ekarzuedakarte zekarten bekarte
gakartzak/-tzan gindekartzaan/-tzanangakartza gindekartzan
gakartzazu gindekartzazungakartzazue gindekartzazuengakartzate gindekartzaten
zakartzat zindekartzadan
zakartza zindekartzanzakartzagu zindekartzagun
zakartzate zindekartzaten
zakarztet zindekarztedan
zakarzte zindekarztenzakarztegu zindekarztegun
zakarzte(te) zindekarzte(te)n
(4) nakark/nakarna, dakark/dakama: erlatiboaren -(e)n hartzean, nakarran/nakarnan eta dakarran/dakarnan bilakatzen dirá.
813
dakartzatdakartzak/-tzandakartzadakartzazudakartzazudakartzazuedakartzate
dakarkiat/-kinatdakarkiot
dakarkizut dakarkizuet dakarkiet (6)
nekartzanhekartzanzekartzangenekartzanzenekartzanzenekartzatenzekartzaten
nekarkian/-kinannekarkion
nekarkizunnekarkizuennekarkien
ekar itzak/itzan (5) bekartza
ekar itzazu ekar itzazue bekartzate
dakarkidak/-kidan
dakarkiok/-iondakarkiguk/-kigun
hekarkidan
hekarkionhekarkigun
ekardak/-dan
ekarriok/-rrionekargukZ-gun
dakarkiek/-kien
dakarkitdakarkik/-kindakarkiodakarkigudakarkizudakarkizuedakarkie
hekarkien
zekarkidanzekarkian/-kinanzekarkionzekarkigunzekarkizunzekarkizuenzekarkien
ekarriek/-rrien
bekarkitbekarkik/-kinbekarkiobekarkigubekarkizubekarkizuebekarkie
dakarkiagu/-kinagudakarkiogu
dakarkizugudakarkizuegudakarkiegu
dakarkidazu
dakarkiozudakarkiguzu
dakarkiezu
dakarkidazue
dakarkiozuedakarkiguzue
dakarkiezue
genekarkian/-kinangenekarkion
genekarkizungenekarkizuengenekarkien
zenekarkidan
zenekarkionzenekarkigun
zenekarkien
zenekarkidaten
zenekarkiotenzenekarkiguten
zenekarkieten
ekardazu
ekarriozuekarguzu
ekarriezu
ekardazue
ekarriozueekarguzue
ekarriezue
(5) Dakusazunez, hirugarren pertsonakoak bakarrak dira benetan sintetiko.
(6) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki- dutenei eta -ZKI- -ki- ez dutenei; esaterako: dakarkiot/'dakarzkiot, ekardazu/ekarzki- dazu. Begira, ordea, honakook: ekarzkiok/ekarzkion, ekarzkiekjekarzkien, ekarzkiozu, ekarzkiezu, ekarzkiozue, ekarzkiezue.
814 EUSKERA - XXII (2. aldia)
dakarkidatedakarkiate/-kinatedakarkiotedakarkigutedakarkizutedakarkizuetedakarkiete
zekarkidatenzekarkiaten/-kinatenzekarkiotenzekarkigutenzekarkizutenzekarkizuetenzekarkieten
bekarkidatebekarkiate/-kinatebekarkiotsbekarkigutebekarkizutebekarkizuetebekarkiete
815
ERAMAN
naram ak/-m annaram a
naram azunaram azuenaram ate
ninderam aan/-m ananninderam an
ninderam azunninderam azuenninderam aten
haram at
har ama haram agu
haram ate
hinderam adan
hinderam anhinderam agun
hinderam aten
daram atdaramakAmandaram adaram agudaram azudaram azuedaram ate
neram anheram anzeram angeneram anzeneram anzeneram atenzeram aten
garam atzak/-tzangaram atza
garam atzazugaram atzazuegaram atzate
ginderam atzaan/-tzananginderam atzan
ginderam atzazunginderamatzazuenginderam atzaten
zaram atzat
zaram atzazaram atzagu
zaram atzate
zinderam atzadan
zinderam atzanzinderam atzagun
zinderam atzaten
zaram aztet zinderam aztedan
zaram aztezaramaztegu
zinderam aztenzinderam aztegun
eram ak/eram anberam a
eram azueram azueberam ate
zaramazte(te) zinderamazte(te)n
816 EUSKERA - XXII (2. aldia)
daram atzatdaram atzak/-tzandaram atzadaram atzagudaram atzazudaram atzazuedaram atzate
daram akiat/-kinatdaram akiot
daram akizut daram akizuet daram akiet (8)
neram atzanheram atzanzeram atzangeneram atzanzeneram atzanzeneram atzatenzeram atzaten
neram akian/-kinan neram akion
eram aitzak/-tzan (7) beram atza
eramaitzazueram aitzazueberam atzate
neram akizunneram akizuenneram akien
daram akidak/-kidan
daramakiok/-kiondaramakiguk/-kigun
heram akidan
heram akionheram akigun
eram adak/-dan
eramaiok/-ioneramaguk/-gun
d aram akiek/-kien heram akien eramaiek/-ien
daram akitdaramakik/-kindaram akiodaram akigudaram akizudaramakizuedaram akie
zeram akidanzeramakian/-kinanzeramakionzeramakigunzeramakizunzeramakizuenzeramakien
beram akitberamakik/-kinberamakioberamakiguberamakizuberamakizueberamakie
daram akiagu/-kinagudaramakiogu
daramakizugudaram akizuegudaram akiegu
generamakianZ-kinangeneramakion
generamakizungeneramakizuengeneramakien
daram akidazu
daramakiozudaramakiguzu
daramakiezu
zeneram akidan
zeneramakionzeneram akigun
zeneram akien
eram adazu
eramaiozueramaguzu
eramaiezu
daram akidazue zeneram akidaten eram adazue
daramakiozuedaramakiguzue
zeneramakiotenzeneram akiguten
eramaiozueeramaguzue
daram akiezue zeneram akieten eramaiezue
(7) Partizipioak -n galtzen duenez gero, sintetikotzak hartu ditugu eta elkarturik idatzi.(8) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ezariezaiezu -Z- soila erroaren ondo
ren -ki- dutenei eta -ZKI- -ki- ez dutenei. Begira, ordea, honakook: eramazkiok/’eramazkion, eramazkiek/eramazkien, etab.
817
daram akidatedaram akiate/-kinatedaram akiotedaram akigutedaram akizutedaram akizuetedaram akiete
zeram akidatenzeram akiaten/-kinatenzeramakiotenzeramakigutenzeramakizutenzeramakizuetenzeramakieten
beram akidateb eram akiate /k inateberam akioteberam akiguteberam akizuteberam akizueteberam akiete
818 EUSKERA - XXII (2. aldia)
ERABILI
narabilk/-bilna (9) ninderabilan/-bilnannarabil ninderabilen
narabilzu ninderabilzunnarabilzue ninderabilzuennarabilte ninderabilten
harabilt hinderabildan
harabil hinderabilenharabilgu hinderabilgun
harabilte hinderabilten
darabilt nerabilendarabilk/-bilna herabilen erabilk/-bilnadarabil zerabilen berabildarabilgu generabilendarabilzu zenerabilen erabilzudarabilzue zenerabilten erabilzuedarabilte zerabilten berabilte
garabiltzak/-tzan ginderabiltzaan/-tzanangarabiltza ginderabiltzan
garabiltzazu ginderabiltzazungarabiltzazue ginderabiltzazuengarabiltzate ginderabiltzaten
zarabiltzat zinderabiltzadan
zarabiltza zinderabiltzanzarabiltzagu zinderabiltzagun
zarabiltzate zinderabiltzaten
zarabilztet zinderabilztedan
zarabilzte zinderabilztenzarabilztegu zinderabilztegun
zarabilzte(te) zinderabilzte(te)n
(9) Erlatiboa hartzean, narabilan eta narabilnan, noski.
819
darabiltzatdarabiltzak/-tzandarabiltzadarabiltzagudarabiltzazudarabiltzazuedarabiltzate
nerabiltzanherabiltzanzerabiltzangenerabiltzanzenerabiltzanzenerabiltzatenzerabiltzaten
erabil itzak/itzan (10) berabiltza
erabil itzazu erabil itzazue berabiltzate
darabilkiat/-kinatdarabilkiot
darabilkizut darabilkizuet darabilkiet (11)
darabilkidak/-kidan
darabilkiok/-kiondarabilkiguk/-kigun
nerabilkian/-kinannerabilkion
nerabilkizunnerabilkizuennerabilkien
herabilkidan
herabilkionherabilkigun
erabildak/-n
erabiliok/-ionerabilguk/-n
darabilkiek/-kien
darabilkitdarabilkik/-kindarabilkiodarabilkigudarabilkizudarabilkizuedarabilkie
herabilkien
zerabilkidanzerabilkian/-kinanzerabilkionzerabilkigunzerabilkizunzerabilkizuenzerabilkien
erabiliek/-ien
berabilkitberabilkik/-kinberabilkioberabilkiguberabilkizuberabilkizueberabilkie
darabilkiagu/-kinagudarabilkiogu
darabilkizugudarabilkizuegudarabilkiegu
darabilkidazu
darabilkiozudarabilkiguzu
darabilkiezu
darabilkidazue
darabilkiozuedarabilkiguzue
generabilkian/-kinangenerabilkion
generabilkizungenerabilkizuengenerabilkien
zenerabilkidan
zenerabilkionzenerabilkigun
zenerabilkien
zenerabilkidaten
zenerabilkiotenzenerabilkiguten
erabildazu
erabiliozuerabilguzu
erabiliezu
erabildazue
erabiliozueerabilguzue
darabilkiezue zenerabilkieten erabiliezue
(10) Hemen ere hirugarrenak bakarrak dira sintetiko.
(11) Objeto delakoa, ÑOR nahiz ZER, plurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki dutenei eta -ZKI- ez dutenei. Begira, ordea: erabilzkiok/erabilzkiok/erabilzkion, erabilzkiek/erabilzkien, etab.
820 EUSKERA - XXII (2. aldia)
darabilkidatedarabilkiate/-kinatedarabilkiotedarabilkigutedarabilkizutedarabilkizuetedarabilkiete
zerabilkidatenzerabilkiaten/-kinatenzerabilkiotenzerabilkigutenzerabilkizutenzerabilkizuetenzerabilkieten
berabilkidateberabilkiate/-kinateberabilkioteberabilkiguteberabilkizuteberabilkizueteberabilkiete
EDUKI
naukak/-kannauka.
nindukaan/-kanannindukan
naukazunaukazuenaukate
nindukazunnindukazuennindukaten
haukat hindukadan
haukahaukagu
hindukanhindukagun
haukate hindukaten
daukatdaukak/-ndaukadaukagudaukazudaukazuedaukate
neukanheukanzeukangeneukanzeneukanzeneukatenzeukaten
gauzkak/-ngauzka
gauzkazugauzkazuegauzkate
zauzkat
zauzkazauzkagu
zauzkate
zauzkatet
zauzkatezauzkategu
zauzkate(te)
dauzkatdauzkakZ-ndauzkadauzkagudauzkazudauzkazuedauzkate
ginduzkaan/-kananginduzkani ......ginduzkazunginduzkazuenginduzkaten
zinduzkadan
zinduzkanzinduzkagun
zinduzkaten
zinduzkatedan
zinduzkatenzinduzkategun
zinduzkate(te]n
neuzkanheuzkanzeuzkangeneuzkanzeneuzkanzeneuzkatenzeuzkaten
eukak/-nbeuka
eukazueukazuebeukate
euzkakZ-nbeuzka
euzkazueuzkazuebeuzkate
822 EUSKERA - XXII (2. aldia)
banindukak/-nbaninduka
banindukazubanindukazuebanindukate
bahindukat
bahindukabahindukagu
nindukakek/-nnindukake
nindukakezunindukakezuenindukakete
hindukaket
hindukakehindukakegu
bahindukate
baneukabaheukabaleukabageneukabazeneukabazeneukatebaleukate
hindukakete
neukakeheukakeleukakegeneukakezeneukakezeneukaketeleukakete
baginduzkak/-nbaginduzka
baginduzkazubaginduzkazuebaginduzkate
ginduzkakek/-nginduzkake
ginduzkakezuginduzkakezueginduzkakete
bazinduzkat
bazinduzkabazinduzkagu
bazinduzkate
zinduzkaket
zinduzkakezinduzkakegu
zinduzkakete
bazinduzkatet zinduzkaketet
bazinduzkatebazinduzkategu
zinduzkaketezinduzkaketegu
bazinduzkate(te) zinduzkakete(te)
baneuzkabaheuzkabaleuzkabageneuzkabazeneuzkabazeneuzkatebaleuzkate
neuzkakeheuzkakeleuzkakegeneuzkakezeneuzkakezeneuzkaketeleuzkakete
823
ERITZI
deriztak/-nderizt
heriztanzeriztan
baheriztbalerizt
heriztakeleriztake
eriztak/-nberizt
deriztazuderiztazuederiztate
zeneriztanzeneriztatenzeriztaten
bazeneriztbazeneriztatebaleriztate
zeneriztakezeneriztaketeleriztakete
eriztazueriztazueberiztate
deriz(n)at neriz(n)an banerizk/-zna neriz(n)ake
derizk/-znaderiz(n)agu
zeriz(n)angeneriz(n)an
balerizk/-znabagenerizk/-zna
leriz(n)akegeneriz(n)ake
berizkZ-zna
deriz(n)ate zeriz(n)aten baleriz(n)ate leriz(n)akete beriz(n)ate
deritzat (1)deritzak/-nderitzaderitzaguderitzazuderitzazuederitzate
neritzan (1)heritzanzeritzangeneritzanzeneritzanzeneritzatenzeritzaten
baneritza (1)baheritzabaleritzabageneritzabazeneritzabazeneritzatebaleritzate
neritzake (1)heritzakeleritzakegeneritzakezeneritzakezeneritzaketeleritzakete
(deritzadan)eritziok/-nberitza(deritzagun)eritziozueritziozueberitzate
derizkuk/-nderizku
herizkunzerizkun
baherizkubalerizku
herizkukelerizkuke
erizkuk/-nberizku
derizkuzuderizkuzuederizkute
zenerizkunzenerizkutenzerizkuten
bazenerizkubazenerizkutebalerizkute
zenerizkukezenerizkuketelerizkukete
erizkuzuerizkuzueberizkute
deritzut neritzun baneritzu neritzuke
deritzuderitzugu
zeritzungeneritzun
baleritzubageneritzu
leritzukegeneritzuke
beritzu
deritzute zeritzuten baleritzute leritzukete beritzute
deritzuet neritzuen baneritzue neritzueke
deritzuederitzuegu
zeritzuengeneritzuen
baleritzuebageneritzue
leritzuekegeneritzueke
beritzue
deritzuete zeritzueten baleritzuete leritzuekete beritzuete
deritzet (1)deritzek/-nderitzederitzeguderitzezuderitzezue
neritzen (1)heritzenzeritzengeneritzenzeneritzenzeneritzeten
baneritze (1)baheritzebaleritzebageneritzebazeneritzebaleritzete
neritzeke (1)heritzekeleritzekegeneritzekezeneritzekeleritzekete
(deritze dan)eritziek/-nberitze(deritzegun)eritziezuberitzete
(1) Forma biak deritzat eta deritzot onhartzen dira. Datibo pluralean, halaber, deritzet erarekin batera, deriztet ere onhartua da. Beraz, nork bere gogora deritza- zein deritzo- eta deritze- zein derizte- erabil dezake, denbora guztietan.
82 4 EUSKERA - XXII (2. aldia)
ESAN / ERRAN / (-10)
d io t(1)diok/-ndio (2)diogudiozudiozuediote
nioen (1)hioenzioengenioenzenioenzeniotenzioten
banerra nerrake baherra herrake balerra lerrake bagenerra generrake bazenerra zenerrake bazenerratb zenerrakete balerrate lerrakete
esak/-nbio
esazuesazuebiote
(derradan)errak/-nberra(derragun)errazuerrazueberrate
diostak/-ndiost
hiostanziostan biosk/-sna
diostazudiostazuediostate
zeniostanzeniostatenziostaten bios(n)ate
dios(n)at
diosk/-nadios(n)agu
dios(n)ate
nios(n)an
zios(n)angenios(n)an
zios(n)aten
esaiok/-nbiotso
esaiozuesaiozuebiotsote
d io tsot(3)diotsok/-ndiotsodiotsogudiotsozudiotsozuediotsote
nio tson(3)hiotsonziotsongeniotsonzeniotsonzeniotsotenziotsoten
esaguk/-nbiosku
esaguzuesaguzuebioskute
dioskuk/-ndiosku
hioskunzioskun biotsu
dioskuzudioskuzuedioskute
zenioskunzenioskútenzioskuten biotsute
(1) ESAN aditzaren singularrezko erek Bizkaian plurala ere ba dutela kontutan harturik (nik egiak dinodaz, holako gauzak dinotsuguz, zertzuk dinoz horrek baina?, etab.), zilegitzat uzten da hemen jarritakoei pluralez -z gehitzea: dio/dioz, diot/diodaz, diote/diotez, diost/diostaz, diotsugu/diotsuguz, niotsun/niotsuzen, etab.
(2) Kontutan h ar bedi, dio flexioari -en edo -ela eransten zaioenean, dioen eta dioela gelditzen déla.
(3) Era berean hartzen dira ontzat, noski, diotsat, niotsan, diotsagu, ziotsaten e ta gisa honetakoak ere.
825
diotsut motsun
diotsudiotsugu
diotsute
ziotsungeniotsun
ziotsuten
diotsuet
diotsuediotsuegu
diotsuete
motsuen
ziotsuengeniotsuen
ziotsueten
diotsetdiotsek/-ndiotsediotsegudiotsezudiotsezuediotsete
niotsenhiotsenziotsengeniotsenzeniotsenzeniotsetenziotseten
biotsue
biotsuete
esaiek/-nbiotse
esaiezuesaiezuebiotsete
esadak/-nbiost
esadazuesadazuebiostate
Euskal idazle zaharrek erabili izan dute, noski, aditz honen zenbait datiboko forma. H ara ñola Axularrek, besteek beste, diaduko, diadukozu, dadukaio (dadukeol, ziadukon. Egungo egunean ®re entzun daitezke bizkaieraz deukotsa, neukotsan eta abar, Refranes y Sentencias-en agertzen den deukok-en antzeko. Hain usuko ez direlako, ez ditugu halaz ere hemen paradigm a osoak ipini nahi izan, uiork erabili nahi izatekotan, bitarakoak lirateke ereduak: daukakíot edota daukiot, neukakion edota neukion...
826 EUSKERA - XXII (2. aldia)
EUTSI
Azkuek honakoak aipatzen ditu, besteak beste: Nótsake, otsake, lotsake, gontsake, zontsake, zontsakie, lotsakie, notsuke... (Morfología, 735), Baita beutso ere (Ibiden, 701) eta esaldi hau: "Giltza- ri dautsala ikusi dot" (Ibidem, 605, 701). Sever Altubek, berriz, "Abade etxea elixiari dautsala" (Observaciones a la Morfología, 116).
Guk ere erakusgarri gisa bakar batzu ipini nahi izan ditugu:
deutso beutso zeutson (-an) baleutso leutsoke
....... beutse zeutsen baleutse leutsekedeutse
deutsote beutsote zeutsoten (-a-) baleutsote leutsokete
deutsete beutsete zeutseten baleutsete leutsekete
eustak/eustaneustazueustazue
eutsiok/eutsioneutsiozueutsiozue
euskuk/euskuneuskuzueuskuzüe
eutsiek/eutsieneutsiezueutsiezue
Aditz honetan eta orobat -si, -tsi, -tzi partizipio azkenean dutenetan (erosi, erakutsi, irakatsi, utzi, eta abar) eutsiokl-n, eta -í-dun formen aldam enean í-gabeak ere ontzat ha r daitezke, adibidez eutsokl-n, etc.
827
EZAGUTU
nazaguk/-nnazagu
nindezaguan/-gunannindezaguen
banindezaguk/-gunbanindezagu
nindezagukek/-nnindezaguke
nazaguzunazaguzuenazagute
nindezaguzunnindezaguzuennindezaguten
banindezaguzubanindezaguzuebanindezagute
nindezagukezunindezagukezuenindezagukete
hazagut hindezagudan bahindezagut hindezaguket
hazaguhazagugu
hindezaguenhindezagugun
bahindezagubahindezagugu
hindezagukehindezagukegu
hazagute hindezaguten bahindezagute hindezagukete
dazagutdazaguk/-ndazagudazagugudazaguzudazaguzuedazagute
nezaguenhezaguenzezaguengenezaguenzenezagüenzenezagutenzezaguten
banezagubahezagubalezagubagenezagubazenezagubazenezagutebalezagute
nezagukehezagukelezagukegenezagukezenezagukezenez aguketelezagukete
gazaguzkik/-ngazaguzki
gindezaguzkian/-kinangindezaguzkien
bagindezaguzkik/-kinbagindezaguzki
gindezaguzkek/-ngindezaguzke
gazaguzkizu gazaguzkizue gazaguzki te
gindezaguzkizungindezaguzkizutengindezaguzkiten
bagindezaguzkizubagindezaguzkizuebagindezaguzkite
gindezaguzkezugindezaguzkezuegindezaguzkete
zazaguzkit zindezaguzkidan bazindezaguzkit zindezaguzket
zazaguzkizazaguzkigu
zindezaguzkienzindezaguzkigun
bazindezaguzkibazindezaguzkigu
zindezaguzkezindezaguzkegu
zazaguzkite zindezaguzkiten bazindezaguzkite zindezaguzkete
zazaguztet zindezaguztedan1 bazindezaguztet zindezaguzketetzazaguztezazaguztegu
zindezaguztenzindezaguztegun
bazindezaguztebazindezaguztegu
zindezaguzketezindezaguzketegu
zazaguzte(te)n zindezaguzte(te)n bazindezaguzte! te) zindezaguzkete(te)
EUSKERA - XXII (2. aldia)
dazaguzkitdazaguzkik/'-ndazaguzkidazaguzkigudazaguzkizudazaguzkizuedazaguzkite
828
ezaguk/-nbezagu
ezaguzuezaguzuebezagute
ezaguitzak/-nbezaguzki
ezaguitzazuezaguitzazuebezaguzkite
nezaguzkienhezaguzkienzezaguzkiengenezaguzkienzenezaguzkienzenezaguzkitenzezaguzkiten
banezaguzkibahezaguzkibalezaguzkibagenezaguzkibazenezaguzkibazenezaguzkitebalezaguzkite
nezaguzkehezaguzkelezaguzkegenezaguzkezenezaguzkezenezaguzketelezaguzkete
Oharra.— Orain guti erabiliak direnez gero, era klasikoetara jo dugu. Horrek ez du esan nahi, nos- id, -g- gabeko erak, dazaugu eta abar, zilegi ez direnik. Ikus nolakoak agertzen diren aintzinako zenbait idazlerengan: Leizarraga: nazaguk, dazagut, dazagugu, dazaguzue, dazaguzki... Mogel, Perú Abarka: "Abade askok nazaude" (103); ''A rrotzak eta gu ez gazauezanak" (205); "Inok etzazauz onetan" (117); "Adiskidea, etzazaudaz zeure izenez" (55); "Lagun bat dakar, nik eztazaudana" (153). A ñ ib a r ro , Kurutze: "Dazaugu" (97).
Aditz honen erroa ezagut da: Jendeak ezagut dezan, etc. Partizipio zaharra, ezagun, orain izen- lagun bezala bakarrik erabiltzen da: ezagun du "bistan daram a", ezagun da ez déla hemengoa, etc. Hala ere, ezagun eratik sortuak dira bai sintetikoak eta bai inperatiboko zenbait laburdura ere.
829
EGIN
Ikus "Adausi degidala, baña ausik enezala '' (Oihenart, Atsotitzak, 538). “On degizula". Eta bizkaierazko egin laguntzailearen forma guztiak: hona hemen zenbait adizkera: naian, haian, daian, gaizan, daizan, zaizan, naike, haike, daike, gaikez, zaikez, daikez, nindeike, hindeike, leike, gindeikez, zindeikez, leikez, banei, bahei, balei, bagengi, bazengi, bazengie, baleie, baleiez, deidan, deian, deinan, deion, deigun, deizun, deizuen, deioen.
Hona beraz eredu gisa:
dagit negien banegi negikedagikZ-n hegien bahegi hegike eginZ-ndagi zegien balegi legike begidagigu genegien bagenegi genegikedagizu zenegien bazenegi zenegike egizudagizue zenegiten bazenegite zenegikete egizuedagite zegiten balegite legikete begite
dagitzat negitzan banegitza negizkedagitzakZ-n hegitzan bahegitza hegizke egitzakZ-ndagitza zegitzan balegitza legizke begitzadagitzagu genegitzan bagenegitza genegizkedagitzazu zenegitzan bazenegitza zenegizke egitzazudagitzazue zenegitzaten bazenegitzate zenegizkete egitzazuedagitzate zegitzaten balegitzate legizkete begitzate
degidaanZ-nan degizkidaanZ-danan egidakZ-n egizkidakZ-rdegidan degizkidan begit begizkit
degidazundegidazuendegidaten
degizkidazundegizkidazuendegizkidaten
egidazuegidazuebegidate
egizkidazuegizkidazuebegizkidate
degiadan/-nadan
degian/-nandegiagun/-nagun
degiatenZ-naten
degizkiadanZ-nadan
degizkian/-nandegizkiagun/-nagun
degizkiaten/-naten
begik/-n
begiate/-nate
begizkik/-n
begizkiate/-nate
degiodandegioanZ-nandegiondegiogundegiozundegiozuendegioten
degizkiodandegizkioanZ-nandegizkiondegizkiogundegizkiozuendegizkiozuendegizkioten
egiok/-nbegio
egiozuegiozuebegiote
begizkiok/-nbegizkio
egizkiozuegizkiozuebegizkiote
830 EUSKERA - XXII (2. aldia)
degiguan/-gunandegigun
degiguzundegiguzuendegiguten
degizkiguan/-nandegizkigun
degizkiguzundegizkiguzuendegizkiguten
egiguk/-nbegigu
egiguzuegiguzuebegigute
egizkiguk/-nbegizkigu
egizkiguzuegizkiguzuebegizkigute
degizudan
degizundegizugun
degizkizudan
degizkizundegizkizugun
begizu begizkizu
degizuten degizkizuten begizute begizkizute
degizuedan
degizuendegizuegun
degizkizuedan
degizkizuendegizkizuegun
begizue begizkizue
degizueten degizkizueten begizuete begizkizuete
degiedandegiean/-nandegiendegiegundegiezundegiezuendegieten
degizkiedandegizkiean/-nandegizkiendegizkiegundegizkiezundegizkiezuendegizkieten
egiek/-nbegie
egiezuegiezuebegiete
egizkiek/-nbegizkie
egizkiezuegizkiezuebegizkiete
degidak/-n degizkidak/-n hegidan hegizkidandegit degizkit zegidan zegizkidan
degidazu degizkidazu zenegidan zenegizkidandegidazue degizkidazue zenegidaten zenegizkidatendegidate degizkidate zegidaten zegizkidaten
degiat/-nat degizkiat/-kinat negian/-nan negizkian/-kinan
degik/-n degizkik/-n zegian/-nan zegizkian/-kinandegiagu/-nagu degizkiagu/-kinagu genegian/-nan genegizkian/kinan
degiate/-nate degizkiate/-kinate zegiaten/-naten zegizkiaten/-kinaten
degiot degizkiot negion negizkiondegiok/-n degizkiok/-n hegion hegizkiondegio degizkio zegion zegizkiondegiogu degizkiogu genegion genegizkiondegiozu degizkiozu zenegion zenegizkiondegiozue degizkiozue zenegioten zenegizkiotendegiote degizkiote zegioten zegizkioten
831
degiguk/-ndegigu
degiguzudegiguzuedegigute
degizkiguk/-ndegizkigu
degizkiguzudegizkiguzuedegizkigute
degizut
degizudegizugu
degizute
degizuet
degizuedegizuegu
degizkizut
degizkizudegizkizugu
degizkizute
degizkizuet
degizkizuedegizkizuegu
degizuete degizkizuete
degietdegiek/-ndegiedegiegudegiezudegiezúedegiete
degizkietdegizkiek/-ndegizkiedegizkiegudegizkiezudegizkiezuedegizkiete
hegigunzegigun
zenegigunzenegigutenzegiguten
hegizkigunzegizkigun
zenegizkigunzenegizkigutenzegizkiguten
negizun
zegizungenegizun
negizkizun
zegizkizungenegizkizun
zegizuten
negizuen
zegizuengenegizuen
zegizueten
zegizkizuten
negizkizuen
zegizkizuengenegizkizuen
zegizkizueten
negienhegienzegiengenegienzenegieH.zefiegietenzegieten
negizkienhegizkienzegizkiengenegizkienzenegizkienzenegizkiétenzegizkieten
bahegitbalegit
bazenegitbazenegidatebalegidate
bahegizkitbalegizkit
bazenegizkitbazenegizkidatebalegizkidate
banegik/-n
balegik/-nbagenegik/-n
banegizkik/-n
balegizkik/-nbagenegizkik/-n
balegiate/-nate balegizkiate/-kinate
nanegiobahegiobalegiobagenegiobazenegiobazenegiotebalegiote
banegizkiobahegizkiobalegizkiobagenegizkiobazenegizkiobazenegizkiotebalegizkiote
hegidakelegidake
zenegidakezenegidaketelegidakete
hegizkidakelegizkidake
zenegizkidakezenegizkidaketelegizkidakete
negiake/-nake
legiake/-nakegenegiake/-nake
negizkiake/-kinake
legizkiake/-kinakegenegizkiake/-kinake
legiakete/-nakete legizkiakete/-kinakete
negiokehegiokelegiokegenegiokezenegiokezenegioketelegiokete
negizkiokehegizkiokelegizkiokegenegizkiokezenegizkiokezenegizkioketelegizkiokete
* Oharra,— Bere forma hutsez landa, egin honelako multzoetan ere erabil daiteke: hitz egin, barre egin, otoitz egin, lo egin, dei egin... hitz egizu, barre dagigun, otoitz dagigun, lo egizue, dei egiozu...
832 EUSKERA - XXII (2. aldia)
bahegigubalegigu
bahegizkigubalegizkigu
hegigukelegiguke
hegizkigukelegizkiguke
bazenegigubazenegigutebalegigute
bazenegizkigubazenegizkigutebalegizkigute
zenegigukezenegiguketelegigukete
zenegizkigukezenegizkigukelegizkigukete
banegizu banegizkizu negizuke negizkizuke
balegizubagenegizu
balegizkizubagenegizkizu
legizukegenegizuke
legizkizukegenegizkizuke
balegizute balegizkizute legizukete legizkizukete
banegizue banegizkizue negizueke negizkizueke
balegizuebagenegizue
balegizkizuebagenegizkizue
legizuekegenegizueke
legizkizuekegenegizkizueki
balegizuete balegizkizuete legizuekete legizkizuekete
banegiebahegiebalegiebagenegiebazenegiebazenegietebalegiete
banegizkiebahegizkiebalegizkiebagenegizkiebazenegizkiebazenegizkietebalegizkiete
negiekehegiekelegiekegenegiekezenegiekezenegieketelegiekete
negizkiekehegizkiekelegizkiekegenegizkiekezenegizkiekezenegizkieketelegizkiekete
833
IKUSI
dakusat (*) nekusan banekusa nekuskedakusak/-n hekusan bahekusa hekuske ikusak/-ndakusa zekusan balekusa lekuske bekusadakusagu genekusan bagenekusa genekuskedakusazu zenekusan bazenekusa zenekuske ikusazudakusazue zenekusaten bazenekusate zenekuskete ikusazuedakusate zekusaten balekusate lekuskete bekusate
dakuskit nekuskien banekuski nekusazkedakuskik/-n hekuskien bahekuski hekusazke ikus itzakZ-ndakuski zekuskien balekuski lekusazke bekuskidakuskigu genekuskien bagenekuski genekusazkedakuskizu zenekuskien bazenekuski zenekusazke ikus itzazudakuskizue zenekuskiten bazenekuskite zenekusazkete ikus itzazuedakuskite zekuskiten balekuskite lekusazkete bekuskite
* Oharra.—Datibozko form etarako, dekus- erroa erabiltzea komeniko litzateke: niri gorbata dekust, zuri txapela dekutsut, haiek guri banderak dekuskigute etab.
834 EUSKERA - XXII (2. aldia)
JAKIN
dakit (*)dakik/-ndakidakigudakizudakizuedakite
dakizkitdakizkikZ-ndakizkidakizkigudakizkizudakizkizuedakizkite
nekien baneki nekikehekien baheki hekike jakik/-nzekien baleki lekike bekigenekien bageneki genekikezenekien bazeneki zenekike jakizuzenekiten bazenekite zenekikete jakizuezekiten balekite lekikete bekite
nekizkien banekizki nekizkehekizkien bahekizki hekizke jakitzak/-nzekizkien balekizki lekizke bekizkigenekizkien bagenekizki genekizkezenekizkien bazenekizki zenekizke jakitzazuzenekizkiten bazenekizkite zenekizkete jakitzazuezekizkiten balekizkite lekizkete bekizkite
Oharra.-Jakin aditzak datibozko flexioak ere onhartzen ditu; Iré auçoac eztequian gacha ona da (RS, 431); ez badiakit (Ochoa de Arin), horregatik, nahasterik ez sortzeko, erabiltzekotan, hobe litzateke datiboz beti deki- (dekit, dekizu, dekio,...) gisakoak erabiltzea.
835
ENTZUN (12)
dantzut nentzuen banentzu nentzukedantzuk/-n hentzuen bahentzu hentzuke entzuk/-ndantzu zentzuen balentzu lentzuke bentzudantzugu genentzuen bagenentzu genentzukedantzuzu zenentzuen bazenentzu zenentzuke entzuzudantzuzue zenentzuten bazenentzute zenentzukete entzuzuedantzute zentzuten balentzute lentzukete bentzute
dantzuzkit nentzuzkien banentzuzki nentzuzkedantzuzkik/-n hentzuzkien bahentzuzki hentzuzke entzuitzak/-ndantzuzki zentzuzkien balentzuzki lentzuzke bentzuzkidantzuzkigu genentzuzkien bagenentzuzki genentzuzkedantzuzkizu zenentzuzkien bazenentzuzki zenentzuzke entzuitzazudantzuzkizue zenentzuzkiten bazenentzuzkite zenentzuzkete entzuitzazuedantzuzkite zentzuzkiten balentzuzkite lentzuzkete bentzuzkite
entzudak/-nbentzukit
entzudazuentzudazuebentzukidate
bentzukik/-n
bentzukiate/-kinate
entzuiok/-nbentzukio
entzuiozuentzuiozuebentzukiote
entzuzkidak/-nbentzuzkit
entzuzkidazuentzuzkidazuebentzuzkidate
bentzuzkik/-n
bentzuzkiate/-kinate
entzuzkiok/-nbentzuzkio
entzuzkiozuentzuzkiozuebentzuzkiote
entzuguk/-nbentzukigu
entzuzkiguk/-nbentzuzkigu
entzuguzuentzuguzuebentzukigute
entzuzkiguzu entzuzkiguzue bentzuzkigu te
(12) H irugarren pertsonekiko form ak ipini d ira hemen soilik eta horrenbestez aski adierazia utzi entzun zaitut eta entzun dizut gauza ezberdinak direla.
836 EUSKERA - XXII (2. aldia)
bentzukizu
bentzukizute
bentzukizue
bentzukizuete
entzuiek/-nbentzukie
entzuiezuentzuiezuebentzukiete
bentzuzkizu
bentzuzkizute
bentzuzkizue
bentzuzkizuete
entzuzkiek/-nbentzuzkie
entzuzkiezuentzuzkiezuebentzuzkiete
837
IRAKATSI
irakatsak/-n (*) irakats itzak/-n (*)
irakatsazuirakatsazue
irakastak/-n
irakats itzazu irakats itzazue
irakatsazkidak/-n
irakastazu irakatsazkidazuirakastazue irakatsazkidazue
irakatsiok/-n irakatsazkiok/-n
irakatsiozu irakatsazkiozuirakatsiozue irakatsazkiozue
irakaskuk/-n irakatsazkiguk/-n
irakaskuzu irakatsazkiguzuirakaskuzue irakatsazkiguzue
irakatsiek/-n irakatsazkiek/-n
irakatsiezu irakatsazkiezuirakatsiezue irakatsazkiezue
darakutsatdarakutsak/-ndarakutsadarakutsagudarakutsazudarakutzazuedarakutsate
nerakutsanherakutsanzerakutsangenerakutsanzenerakutsanzenerakutsatenzerakutsaten
banerakutsabaherakutsabalerakutsabagenerakutsabazenerakutsabazenerakutsatebalerakutsate
nerakuskeherakuskelerakuskegenerakuskezenerakuskezenerakusketelerakuskete
erakutsak/-nberakutsa
erakutsazuerakutsazueberakutsate
(*) Aditz honetan eta -si, -tsi, -tzi partizipioa azkenean dutenetan (erakutsi, ihardetsi, erosi, utzi eta abar), nominatibo pluraleko form a laburragoak ere ontzat har daitezke inperatiboan. Adibidez, irakas- Kiaazu, erakuskiguzu, ihardeskiozu, eroskidazu, uzkiezu.
838 EUSKERA - XXII (2. aldia)
darakuskitdarakuskik/-ndarakuskidarakuskigudarakuskizudarakuskizuedarakuskite
nerakuskienherakuskienzerakuskiengenerakuskienzenerakuskienzenerakuskitenzerakuskiten
banerakuskibaherakuskibalerakuskibagenerakuskibazenerakuskibazenerakuskitebalerakuskite
nerakutsazkeherakutsazkelerakutsazkegenerakutsazkezenerakutsazkezenerakutsazketelerakutsazkete
erakustak/-n erakutsazkidak/-n
erakustazuerakustazue
erakutsazkidazuerakutsazkidazue
erakutsiokZ-n erakutsazkiok/-n
erakutsiozuerakutsiozue
erakutsazkiozuerakutsazkiozue
erakuskuk/-n erakutsazkiguk/-n
erakuskuzuerakuskuzue
erakutsazkiguzuerakutsazkiguzue
erakutsiek/-n erakutsazkiek/-n
erakutsiezuerakutsiezue
erakutsazkiezuerakutsazkiezue
erakuts itzak/-n berakuski
erakuts itzazu erakuts itzazue berakuskite
Ikus Leizarragaren erakutsak, erakutsazue, erakustazue... Eta Oihenarten “Begira etzak jai egunak, Elizak derakuskunak" (183).
839
ERAUNTSI
Ikus Leizarragaren “Hegoak drauntsanean" (Lk 12, 55), "Bere bu lharrari zerauntson" (Lk 18, 13), "Bere buruari harriz zerauntsala (Mk 5, 5), "Zihor ukaldiz zerauntsaten" (Jn 19, 3), "A irean banerauntsa bezala" (1 Kor 9, 26). E ta Axularren "Ateak ateari darauntsanean" (29), "H arri bati kolpeka darauntsanak..." (198).
Eta Oihenarten "Zeinuak derauntsano, zintzarrotsak jo ralterano": Atsotitzak, 433).Hona, beraz, eredu gisa:
darauntso zerauntson balerauntso lerauntsoke berauntso (1)
darauntse zerauntsen balerauntse lerauntseke berauntse
derauntsote zerauntsoten balerauntsote lerauntsokete berauntsote
derauntsete zerauntseten balerauntsete lerauntsekete berauntsete
(1) Form a biak ontzat em aten dira: darauntso/-a, derauntsote/derauntsate.
840 EUSKERA - XXII (2. aldia)
EROAN
daroat neroan neroakedaroak/-n heroan heroake eroak/-ndaroa zeroan leroake beroadaroagu generoan generoakedaroazu zeneroan zeneroake eroazudaroazue zeneroaten zeneroakete eroazuedaroate zeroaten leroakete beroate
daroatzat neroatzan neroazkedaroatzak/-n heroatzan heroazke eroaitzak/-ndaroatza zeroatzan leroazke beroatzadaroatzagu generoatzan generoazkedaroatzazu zeneroatzan zeneroazke eroaitzazudaroatzazue zeneroatzaten zeneroazkete eroaitzazuedaroatzate zeroatzaten leroazkete beroatzate
("Egin daroa") e ta horien antzekoak "egin ohi da” adierazteko, bizkaitarrek diotenez esatekc batipat.
841
IHARDUN
dihardutdiharduk/-ndihardudihardugudiharduzudiharduzuedihardute
niharduenhiharduenziharduengeniharduenzeniharduenzenihardutenziharduten
banihardubahihardubalihardubagenihardubazenihardubazenihardutebalihardute
nihardukehihardukelihardukegenihardukezenihardukezeniharduketelihardukete
IHARDUKI
dihardukatdihardukak/-ndihardukadihardukagudihardukazudihardukazuedihardukate
nihardukanhihardukanzihardukangenihardukanzenihardukanzenihardukatenzihardukaten
banihardukabahihardukabalihardukabagenihardukabazenihardukabazenihardukatebalihardukate
nihardukakehihardukakelihardukakegenihardukakezenihardukakezenihardukaketelihardukakete
IRAUN
dirautdirauk/-ndiraudiraugudirauzudirauzuediraute
m rauenhirauenzirauengenirauenzenirauenzenirautenzirauten
baniraubahiraubaliraubageniraubazeniraubazenirautebaliraute
niraukehiraukeliraukegeniraukezeniraukezenirauketeliraukete
IRUDI
diruditdirudik/-ndirudidirudigudirudizudirudizuedirudite
nirudienhirudienzirudiengenirudienzenirudienzeniruditenziruditen
banirudibahirudibalirudibagenirudibazenirudibazeniruditebalirudite
nirudikehirudikelirudikegenirudikezenirudikezenirudiketelirudikete
4
ihardukZ-nbihardu
iharduzuiharduzuebihardute
ihardukak/-nbiharduka
ihardukazuihardukazuebihardukate
irauk/-nbirau
irauzuirauzuebiraute
irudik/-nbirudi
irudizuirudizuebirudite
842 EUSKERA - XXII (2. aldia)
EMAN
dem adanemak/-nbemademagunemazuemazuebemate
dem atzadanemaitzak/-nbematzadematzagunemaitzazuemaitzazuebematzate
emadak/-nbemakit
emadazuemadazuebemakidate
bemakik/-n
bemakiate/-kinate
emaiok/-nbemakio
emaiozuemaiozuebemakiote
emazkidak/-nbemazkit
emazkidazuemazkidazuebemazkidate
bemazkik/-n
bemazkiate/-kinate
emazkiok/-nbemazkio
emazkiozuemazkiozuebemazkiote
emaguk/-nbemakigu
emaguzuemaguzuebemakigute
emazkiguk/-nbemazkigu
emazkiguzuemazkiguzuebemazkigute
bemakizu bemazkizu
bemakizute bemazkizute
bemakizue bemazkizue
bemakizuete bemazkizuete
emaiek/-nbemakie
emaiezuemaiezuebemakiete
emazkiek/-nbemazkie
emazkiezuemazkiezuebemazkiete
844 EUSKERA - XXII (2. aldia)
ihardetsak/-n
ihardetsazuihardetsazue
ihardestak/-n
ihardestazuihardestazue
ihardetsiok/-n
ihardetsiozuihardetsiozue
ihardeskuk/-n
ihardeskuzuihardeskuzue
ihardetsiek/-n
ihardetsiezuihardetsiezue
IHARDETSI
ihardets itzak/-n
ihardets itzazu ihardets itzazue
ihardetsazkidak/-n
ihardetsazkidazu ihardets azkidazue
ihardetsazkiok/-n
ihardetsazkiozuihardetsazkiozue
ihardetsazkiguk/-n
ihardetsazkiguzuihardetsazkiguzue
ihardetsazkiek/-n
ihardetsazkiezuihardetsazkiezue
EROSI
erosak/-n
erosazuerosazue
erostak/-n
erostazuerostazue
erosiok/-n
erosiozuerosiozue
eroskuk/-n
eroskuzueroskuzue
erosiek-n
erosiezuerosiezue
eros itzak/-n
eros itzazu eros itzazue
erosazkidak/-n
erosazkidazuerosazkidazue
erosazkiok/-n
erosazkiozuerosazkiozue
erosazkiguk/-n
erosazkiguzuerosazkiguzue
erosazkiek/-n
erosazkiezuerosazkiezue
IGORRI
igork/-na igor itzak/-n
igorzu igor itzazuigorzue igor itzazue
igordak/-n igorzkidak/-n
igordazu igorzkidazuigordazue igorzkidazue
igorriok/-n igorzkiok/-n
igorriozu igorzkiozuigorriozue igorzkiozue
igorguk/-n igorzkiguk/-n
igorguzu igorzkiguzuigorguzue igorzkiguzue
igorriek/-n igorzkiek/-n
igorriezu igorzkiezuigorriezue igorzkiezue
846 EUSKERA - XXII (2. aldia)
UTZI
utzak/-n
utzazuutzazue
uztak/-n
uztazuuztazue
utziok/-n
utziozuutziozue
uzkuk/-n
uzkuzuuzkuzue
utziek/-n
utziezuutziezue
utz itzak/-n
utz itzazu utz itzazue
utzazkidak/-n
utzazkidazuutzazkidazue
utzazkiok/-n
utzazkiozuutzazkiozue
utzazkiguk/-n
utzazkiguzuutzazkiguzue
utzazkiek/-n
utzazkiezuutzazkiezue
848 EUSKERA - XXII (2. aldia)
dirotdirok/-ndirodirogudirozudirozuedirote
-IRQ
niro mroenhiro hiroenliro ziroengeniro geniroenzeniro zeniroenzenirote zenirotenlirote ziroten
849
BESTE ZENBAIT ADITZ
E uskal literaturan zehar beste zenbait aditz ere agertzen da form a sintetiko duenik. Aski ez-ezagunak direlako, ordea, eta beren form ak oso gutxi agertzen direlako, ez ditugu paradigm ak osatu izan, hau E uskaltzaindiaren egitekoa ez baizik gehienez ere gram atikalarien eta euskal id azleen a déla iruditzen zaigulako.
H alaz ere, zenbaiten form ak, literaturan agertzen direnak, hem en ip intzea erabaki dugu, idazleak nahiz ikasleak jakin dezan ñola erabili behar diren.
IZEKI: Beti zizekan sua (Lardizabal, T estam enta Zarreko eta Berriko Kondaira, 327-20).
ERAGON: Daragoiot, daragoiok, daragoion, daragoio, daragoiogu, daragoiozu, daragoiozue, daragoioe (Azkue, Morfología, 699). Edurrari badaragoio (Azkue, Hiztegia). Lanen bateri badaragoiozu (Añibarro, Esku- liburua, 46).
ERASI (EDASI): Zer ere zugati, nigati bailedaske izterbegiak (Oihenart, N eurtitzak, 156). D adasa, dadasate, zad asaten (Leizarraga). Gurdi kargatuak badarasa (Axular, Gero, 278).
JAIKI: Horeki datzana daika kukusoeki (Oihenart, Atsotitzak, 882). Haik (Axular, Gero).
ERORI: Thu etxatua zeruan gora, begithartera derora (Oihenart, Atsotitzak, 673) Esteiari izan denari bethi ere, on derorkona hanitz zaio, apur badere (Oihenart, Atsotitzak, 692).
JAITSI: Hiri gaitza eztuk net gaitza, hire auzoaren beharrira ezpa- daitsa (Oihenart, Atsotitzak, 239). Buru ederreko adatsa, laxurik badera- tza, ba daitso gerrirano, urhe izpiz aberatsa (Oihenart, N eurtitzak, 137). Haitsa (Leizarraga).
IHARDETSI: Herenak zihardetsan (Oihenart, N eurtitzak, 248). Ihar- destazue (Leizarraga).
ERAUTSI: D iraustazu, d irautsut (Perú Abarka, 68). Ao batez diraus- kue (Añibarro, Eskuliburua, 6. Zirautsela (Astarloa, Urteko dom ekak, 11).
IGORRI: Hark nigorra, hunen zuri erraitera (Oihenart, Neurtitzak,191).