Actuariaatcongres presentatie jos berkemeijer 20150228 jb

Actuariaatcongres ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics©2015 14 maart 2015 (c)

Jos Berkemeijer AAG

Pensioenzekerheid

Ex Post of Ex Ante?

AgendaStellingen


1. Pensioenzekerheid bestaat niet

2. Langetermijn Prognosemodellen zijn een Fata Morgana

3. Modellen zonder gedragseffecten voldoen niet meer

4. We (actuarissen & econometristen) zijn goed in ‘schatten’

5. Huidig pensioen is niet meer uit te leggen

6. Oplossing = Verplicht Individuele Pensioenrekening Solidair

Stelling 1Pensioenzekerheid bestaat niet


Stelling 1Pensioenzekerheid bestaat niet


• ‘MijnPensioen’ = € 50.000

• Leeftijd 60 jaar

• Wat is ‘MijnPensioen’ over 15 jaar?

Afwegingen

• Toezichtraamwerk

• Lage rente

• EIOPA

• Inflatie

• ………

Stelling 2 Langetermijn Prognosemodellen zijn een Fata Morgana


De ‘Haalbaarheidstoets’: 60 jaar vooruit plannen…..

Is de haalbaarheidstoets ‘haalbaar’?




60 jaar vooruit: Wie durft?




Advies Commissie Parameters

Stelling 3 Modellen zonder gedragseffecten voldoen niet meer



Voldoen modellen aan de nieuwe economische realiteit?




Voldoen modellen aan de nieuwe economische realiteit?



Guus Boender 1955 - 2014

• We have the bad luck that this crisis since 2009fell outside the range of thousand

• A model cannot take into account thingsthat have not yet happened such as in this crisis

• Non-normal distributions occur more frequently

• The probability tail is thicker

• We need more data

• Never consider models as absolute truth



Risk = σ

X ~ N(μ,σ2)



Pension Investment Model Development

Tot 2007• ‘Assets Only’• Verplichtingen worden

gewaardeerd op vaste disconteringsvoet van 4%






Vanaf 2007• Asset Liability Management • Verplichtingen waarderen

o.b.v. RTS en UFR






Vanaf 2007• Asset Liability Management • Verplichtingen waarderen

o.b.v. RTS en (later) UFR

Vanaf 2015?

• Behavioral



Waarom ‘Behavioral’ modellen (gedragsmodellen) ?

Markt komt niet alleen tot stand o.b.v. vraag en aanbod

Centrale Banken oefen actief invloed uit op de marktVoorbeelden: rentebeleid, kwantitatieve verruiming,….

Regelgeving van toezichthouders heeft markteffectenVoorbeelden: FTK (Financiel Toetsingskader)EMIR (European Market Infrastructure Regulation)IORP II (Institutions for Occupational Retirement Provision )

Consumenten en professionele marktpartijen reageren niet rationeel(naïef, trendvolgend, herding,…)

Geen enkel model helpt bij een lange termijn prognose?

Behavior modellen bieden meer inzicht in de nabije toekomst?



Hoe herken je een gedragsmodel? Zoek de verschillen….

Stelling 4 We (actuarissen & econometristen) zijn goed in ‘schatten’


Kunnen we eigenlijk wel risico’s inschatten



Kunnen we eigenlijk wel risico’s inschatten? Zijn we echt goed in risicomanagement?



Vertrouwen ≠ Ex Ante Zekerheid

Vertrouwen = Ex Post Zekerheid



Vertrouwen = F(Transparantie, Opleidingsniveau)



Conclusie?

Over de nabije toekomst kun je onder strikte voorwaarden wetenschappelijk en

gedragsmatig onderbouwd wat zinnigs zeggen,

maar over de verre toekomst, vele tientallen jaren vooruit, kan niemand

wetenschappelijk noch gedragsmatig iets relevants beweren dat steek houdt.

Doe dat dan ook niet !



Gevolg

Niet

IF[rendement ~ N(μ=3%, σ = 4%)] THEN [P[Pensioen>1000] = 50%, P[Pensioen<500] = 5% ]

Maar

IF[rendement=3%] THEN [Pensioen = 1000] IF[rendement=1%] THEN [Pensioen = 500]

Wie snapt

dit?

Stelling 5 Huidig pensioen is niet meer uit te leggen


2007 2009 2013

Indexatielabel



• Wet Pensioencommunicatie- Pensioenprognose: verwacht, pessimistisch, optimistisch….@#%#@?- Kan tenminste 75% van de deelnemers vertellen hoe hoog zijn pensioen is?

Nobody Knows

• Wet Optimalisering wettelijk kader voor premieovereenkomstenIs er ook maar iemand die mij binnen een uur kan uitleggen wat er nu eigenlijk gebeurt met mijn pensioen als ik mijn pensioen 10 jaar van te voren fasegewijs ga inkopen, terwijl ondertussen mijn oude pensioenopbouw doorgaat, mijn pensioen-en AOW-datum verschuift, de rente- en rendementen jaarlijks variëren, er ook nog jaarlijks pensioenkortingen, -opslagen en gedeeltelijke indexaties plaatsvinden en ik ook nog eens gedurende die 10 jaar bij verschillende werkgevers in dienst treedt.

KANSLOOS



Conclusies I

Zelfs experts hebben moeite het te volgen?DC, IDC, CDC, API, Multi OPF, APF, DB, ….



Conclusies II

KEEP IT SIMPLE

Einstein: Everything should be Made as simple as possible, but not simpler

Stelling 6 Oplossing = Verplicht Individuele Pensioenrekening Solidair


Piet 67 jaar gaat binnenkort met pensioen, Pensioen € 50.000 p/j, Piet mag kiezen (!)

A. Piet blijft in huidig pensioentoezichtkader met (schijn)zekerheidVerwacht reëel pensioen van Piet over 10 à 15 jaar: € 25.000

B. Piet krijgt de contante waarde van zijn pensioenverplichtingen op zijn persoonlijke pensioenrekening gestort: € 600.000 = 12 * 50.000

1. Er is geen zekerheid meer, maar wel beleggings- en langleven-solidariteit

2. Ex Post Langleven solidariteitJaarlijks wordt het pensioenrekeningsaldo van Piets overleden collega’s in het pensioenfonds actuarieel juist verdeeld over de overlevenden.

3. Ex Post BeleggingssolidariteitHet totaal van alle pensioenrekeningen van het pensioenfonds wordt collectief belegd. De opbrengsten worden naar rato van de pensioenrekeningen verdeeld onder de deelnemers op basis van het gemiddelde rendement van het fonds. Minder streng FTK, beter rendement!

4. Jaarlijks mag Piet binnen grenzen zelf bepalen hoeveel ouderdomspensioen hij opneemt.

5. De premies die Piet en zijn werkgever voor zijn ouderdomspensioen betalen, worden onder aftrek van kosten volledig op zijn persoonlijke pensioenrekening bijgeschreven

Wat zal Piet kiezen?

Stelling 6 Oplossing = Verplicht Individuele Pensioenrekening Solidair


Verplicht Individuele Pensioenrekening Solidair (VIPS)

Geen generatievraagstukken meer

Geen verkeerde verwachtingen meer

Geen kortingen meer

Geen ingewikkelde communicatie meer

Geen (inhaal) indexatieproblematiek meer

Geen discussie meer over de premie (kostendekkend, holidays, demping, doorsnee)

Geen ingewikkeld FTK meer

Minder kosten, meer transparantie, betere communicatie

We kunnen weer gewoon aan het werk….

Conclusie


The Pension Elephant is right before you !!!


Jos Berkemeijer AAG +31 646 12 06 60

Grenzen vervagen, Zekerheid ook !

http://sk-at-blog.com/2014/08/31/where-do-the-borders-disappear/

http://sk-at-blog.com/2014/08/31/where-do-the-borders-disappear/

mailto:[email protected]

Actuariaatcongres presentatie jos berkemeijer 20150228 jb

Documents