1 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Jani wanirinaka Payiri Panka
Vida, pasión y muerte del Achalari
Por Félix Layme Pairumani
2013
Achalirinaka
Nº 22
2 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Aymara markasataki. Taqi
qamasampi.
3 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Achali naka. Jani Wanirika II
El título de esta obra fue tomado y convertido de RAYMI 2/ 10 Cuentos del Tiwula y Vida, pasión y Muerte de del Achalari de Félix Layme Pairumani, publicado en 1989 por el Centro Cultural JAYMA. Uニ;デゲ; ;ニ; ヮ;ミニ;┝; J;ミキW;マキヴキミ;ニ; ┌ニ;ミ; Iエげ┌ノノ;ヮ;wa. Derechos reservados:
Félix Layme Pairumani [email protected] www.aymara.ucb.educ.bo Número de ediciones: 1ra. Edición electrónica 2013 Diseño y digramaci Franz G. Laime P. Fotografía Tapa Salustiano Ayma Morales
Estilización realizada por Félix Layme en base a motivos tiwanakotas.
4 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Utjirinaka Qalltañataki .......................................................................................................... 5 1 Tiwulaxa warmiruwa ikintatayna ........................................................................ 7 2 Tiwulaxa apilla apt’xatayna ............................................................................... 10
II. TIWULANA JAKATAPA T’AQHISITAPA JIWATAPA 2 ....................................... 13
3 Tiwulaxa apilla thaqhkämiwa qaritayna ............................................................ 13 III. TIWULANA JAKATAPA T’AQHISITAPA JIWATAPA 3 ...................................... 17
4 Apilla ch’uqkatasï sasawa jiwxatayna ............................................................... 17 II. Yatiriwa qamaqiptxatayna .............................................................................. 22 III. Mä warmiwa waynapampi sarxatayna............................................................ 31 IV. Jani jaqichaña munasa alisnukutanaka ........................................................ 38 V. Iwxiriwa mä iwxañakïxatayna ......................................................................... 42 VI. Awichuna uywata wajcha wayna ................................................................... 46 VII. Mä jisk’a warmixa yänaka alantayatayna .....................................................50 VIII. Panqarata panqararu sariri wayrunqu .......................................................56 IX. Chirachuxa pirwa puturuwa piquta churt’irïtayna ......................................... 61 X. Salumitaxa chacharu arknaqaña qaritayna ....................................................65 XI. Pacha Mamaxa uñjaskistütuwa ...................................................................... 72 XII. Ä kullakajarusa sapatuma churaskayäthxa .................................................. 79 XIII. Tawaqu chuphiru apsusaxa awtu alt’arapitayna .........................................85 XIV. Mirsikawa walja awtunïsa q’ala tukusxatayna ............................................ 90 XV. Q’ara q’ara tukuri, qullqini qurini apusnaqiri ................................................ 94 XVI. Ch’uqi Nayra tawaquwa «Jilataru» katjayatayna ....................................... 99 XVII. Warmiparu waynaqasawa karsilt’äsitayna ............................................... 105 XVIII. Tirisaxa Wakununa murinu thuqht’aski .................................................... 108 XIX. Kapulinaxa lunthatasiña yatintxatayna 1 ...................................................... 112 XX. Kapulinaxa Urtimalata sarnaqxatayna 2 .......................................................118 XXI. Kapulinaxa 40 q’ipirimpi uta q’ipsuyasxatayna 3 ........................................ 123 XXII. Mama Sarjintana sarnaqatapa 1 ................................................................ 128 XXIII. Mama Sarjintaxa jaqichasxataynawa 2..................................................... 132 XXIV. Tarukana sarnaqawipa ............................................................................. 137 XXV. TUKUYAÑATAKI ........................................................................................... 148
5 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Qalltañataki
Jiwasa liyiña qillqañaru jichunuqtañataki
qillqata pankawa. Inasa akxata qillqatampi markasanxa liyiñaru qillqañaru jichunqtxsna.
J;ミキ マ;ヴニ;ゲ;ミ; ケキノノケデげ;ゲキモaruゲ; ノキ┞デげ;ゲキモ;ヴ┌sa jichunuqtkañänixa, inasa laqa markasana
arupaxa chhaqhtawayxchini. Ukata akhama panka qillqatampicha aymara aru jaktayxiristha
ゲ;ゲ;が ;ニエ;マ; ヮ;ミニ;ミ;ニ; ケキノノケデげ;ミデエ;く Lキ┞デげ;ゲキヴキ ケキノノケデげ;ゲキヴシモ;デ;ニキ┝;が ┌モ┝;デ;ゲ;
ケキノノケデげ;ゲ;ニキ┘; ┌ニ;ヴ┌ テキIエ┌ミ┌ケデゲミ;く J;ミキ yankañänixa, inawa jani yatiqksnati. Yanasa
yanasakiwa jichunuqtaña. Ukata aka pankaxa ukhama yanasa yanasa liyiña qillqaña munxañatakiwa qillqata. Taqpacha mä amtaki
sartañatakixa, amtaミ;ニ;ゲ;┘; ケキノノケデげ┝;モ;が jichhaxa ukaru┘; ノキ┞デげ;モ; ┞;デキミデ;モ;ゲ;く J;ミキ ukhamäkanixa, mä qawqhanina amtapaki, walïpasa janisa walïpa, arkaskañäni. Janiwa taqpacha amuyunakasa yatitaxa utjkaniti.
«Jani wanirinaka» pankasa, aka
«Achalirinaka» pankasa, uka amtampi aliqata
6 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ケキノノケデげ;デ;┘;く Cエげ;ヴ;ミ;が Iエげ┌┝モ; デげ┌ノ;ヴ┌ ミキミ; ミ;ニエデ;┞;モ; Iエげ;マawa, ukhamarakiwa mä jani ノキ┞デげ;ゲキヴキ テ;ミキ ケキノノケ;モ; ┞;デキヴキ ┌ニ;ミ;ニ; yatintayañaxa. «Aka taqi phusphursa sixkämi tukjasxtha» sañjamawa. Chiqasa markasanxa
;ヴ┌マ;┞;ニキ ;ヴ┌ゲキモ;ミ; Iエげ;マ;ミキ マ;ヴニ@デ;┞ミ;┘;が ukatsa, jichhaxa qillqaña liyiñampi ukaru yatintゲミ;┝;が テ┌ニげ;マヮキ ノ;ケ;┘; ニ┌ミ;ミ;ニゲ;,
markasana sumana jakañapataki, jikipxsnasa. Ukatsa markasaxa janiwa jichhjama
sallqjatäkxaspati. Ukatakiwa arusana liyiña qillqañaxa wali laqa yatintaña wakiskiri, ukatsa markasa jani chhaqhtañpatakiwa ukaxa wali
qulla.
Uマ;ゲ; Iエげ;ケニ@マキ ケaノ; ヮげキ┞テキが ¿ukatti Iエげ┌┝モ; tunti デげ┌ノ; ノ;┘;┝; phusphuru sixkämi
jani nakhkatkanixa? Kunjamata Iエげ┌┝モ; デげ┌ノ; lawa nakhkatayañasa yatiñasawa. Chutillanakaru, wirluchanakaru, musunakaru
aymara parlayañasa yatintañasawa.
7 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
I. TIWULANA JAKATAPA T’AQHISITAPA JIWATAPA 2
1 Tiwulaxa warmiruwa ikintatayna
Nayra pachaxa utanakaxa jaya
jayïritaynawa. Mä utanxa mä jichha jaqichasita chacha warmiwa utjasitayna. Mä uruxa
chachaxa alakipt'asiriwa qhirwa, warmi uywampi utaru jaytt'awäsina, sarawayatayna.
Tiwulaxa jaqina warmipxa wali
munirïtayna. Chacha ch'usasiri uñjasaxa, jaqiru tukt'asawa mä jayp'uxa, warmiru turiyirixa saratayna, wisitt'irjamakiwa utaru sart'atayna.
8 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね Wisitt'anïmaya mamaね, sasawa
warmiru arch'ukitayna, warmixa «kawki jayatxaya qarita jutchi»が ゲ;ゲ; ニエ┌┞;ヮデげ;┞;ゲ;┝;が ukatsa jayp'üxïpanxa, wisita utaru katuqataynawa.
ね Wisitt'anitasaya,... uksarucha
qunt'askäta? ね, sasawa uta patillaru wisitxa
qunt'ayatayna. Jaqiru tukt'ata Tiwulaxa qurpachäsiñlaykuxa aliqata arumt'ayasitayna.
Ukata chhapthapiruxa Tiwulaxa
qurpachxita, sasawa, warmiru achikxatayna.
ね Qurpachawayitaya quli mamaね,
sasawa, Tiwulaxa warmiru achikt'asitayna. warmixa ch'amakthapxïpanxa, jaqi masiparu
khuyapt'ayasiña yatisaxa «iyawa» sataynawa. Warmixa wisitxa utaruwa irpantatayna.
Jaqiru tukt'ata Tiwulaxa jank'akiwa uta manqharu jalantatayna.
Ukata suti arumaruxa, thayawa, sasawa
Tiwulaxa ayqxatayna.
ね Thayawa mama, thayjituwa. ね Ukhamaxa qhiri k'uchsaya ikt'awayma.
ね Janiw... jaqiwa "qhiri k'uchu qhiri k'uchu" sitaspa.
9 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね Ukhamaxa uta pampsaya ikt'awayma.
ね Janiwa, jaqiwa "uta pampa uta pampa" sitaspa.
ね Ukhamaxa pata lakatsaya wat'antanma. ね Janiwa jaqiwa "pata laka pata laka"
sitaspa. Sasawa Achalarixa jani kawkhsa utana ikiña munkataynati. Ukata warmixa satayna:
ね Ukhamaxa kawkhsa ikt'awäsmaxa, ¿kawkhpinraki ikirïtasti?
ね Taykäna puraka patapakpi ikt'askirïthxa. ね Ukhamaxa aka jak'atsaya ikkatanma.
Sasawa wisitana ancha arxayataxa warmixa thiyaparu ikkatayasxatayna. Wisitaru tukt'ata
Tiwulaxa mä ch'ipxtakiwa kusisita warmina thiyaparu ikkatatayna.
10 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
2 Tキ┘┌ノ;┝; ;ヮキノノ; ;ヮデげ┝;デ;┞ミ;
Tiwulaxa ikkatxasa, jani kunjamatsa
warmiru llamkhañjamäpanxa, jiskt'añ;ミ;ニ;マヮキ┘; ノノ;┘ケげ;モ; ケ;ノノデ;デ;┞ミ;く
ね ¿Akaxa kunasa?ね sasawa Tiwulaxa
warmiru kururuta llankht'atayna. ね Akaxa kururü.
ね ¿Akaxa kunasa? ね Akaxa ñuñü. ね ¿Akaxa kunasa?
ね Akaxa t'ullü. ね ¿Akaxa kunasa?
ね Akaxa thixnï. ね ¿Akaxa kunasa?
Sasawa, Tiwulaxa siskht'asa, llamkht'asa
llamkht'asa qunqurita warmiru
llamkharxatayna.
ね Akaxa qunqurï. ね ¿Akaxa kunasa? ね Akaxa chachäna ququpawaね sasawa,
w;ヴマキミ; ヮげキミケ;ヮ;デ; ノノ;マニエデげ;デ;┝;が ゲ;デ;┞ミ;く
11 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね ¿Aka quqxa janiti nayaxa
quqtげkiristhxa?ね sasawa, Tiwulaxa kusisita Ilamkhatayna.
ね Quqt'aña munasaxa quqt'askamsayaね
sasawa satayna, ukata Warmixa juk'ampjaruxa Tiwularu jisxatayna.
ね ¿Kunatsa ninkharatpacha jani jutkta, kunatsa ninkharatpacha jani jutkxta?
Ukhamawa ikjawayxapxatayna.
Willjtaruxa warmina chachapaxa paqara jutkämixa purinxataynawa.
Chacha puriri amuyasaxa warmixa inakiwa
sartxä, sartxä, thuqthapxä, thuqthapxä, sasa yanatayna.
ね Tata, Tata, sartma sartma, chachajawa, chachajawa purinki, mäkiya sartma...
Jaqiru tukuta Tiwulaxa janiwa ikiwitxa
unxtkataynasa, ukata warmixa nukhurpayä,
sasina amuyasxatayna, wali muspasawa sustuki arsutayna.
12 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね Chinuntata, chinuntata, anjama
chinuntataね sasawa kuchillu aytasisa chinuntata apilla khariqasiwäsina, mullasa
phallapini, utata jalsuwätayna. Wali kusisita tukusawa chachaparuxa katuqatayna,
khumuqañsa yanapt'atayna. Uta manqhinxa khariqata ukjakiwa
Tiwulaxa thuqhthapitayna. Samkanjama sustukiwa anuru tukuwayxasa uta punku
ñakapini llusksuwätayna. Uka uñjasawa Chachaxa Warmiru sisxatayna.
ね ¡Wa!, kunasa ukaxa utata mistuwayi ¿anuti kunacha?ね warmixa jank'akiwa jani
katjayasiñlaykuxa satayna: ね Lunthata anüpachawa ¿Kunarakïnisti?
13 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
II. TIWULANA JAKATAPA T’AQHISITAPA JIWATAPA 2
3 Tiwulaxa apilla thaqhkämiwa qaritayna
Warmixa uma phuchげ┌ テ;ニげ;ヴ┌┘;が Tiwulana apillapxa, chhuxurpayanxatayna.
Uküruxa mä jisk'a yuqallaru tukt'asakiwa
Tiwulaxa warmina utaparu jalch'ukitayna.
ね Apilla chuxita, apilla churxitaね, sasawa,
warmiru chachapa jak'ata satayna. Chachapaxa wali t'iñitawa warmiru satayna:
ね ¡Uka yuqallaxa kuna apilla sisa!
14 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね Wasayp'urakisa mä juk'a apilla
apasinkänxa, uka churxita sispachä.
ね Churxamaya!... Sawäsina chachaxa uta anqata
mistuwayxatayna. Ukkañkamawa warmixa Tiwularu satayna.
ね Apillamxa uma phuch'u thakhiruwa chhuxurpayanxthxa.
Uka ist'awäsaxa laqapiniwa Tiwulaxa apilla thaqhasiri jalsuwätayna. Ukjanxa Tiwulaxa inapiniwa uksa aksa apilla thaqhatayna, taqi
thakhi saririnaka jaqinaka jiskhitayna.
Warmina utapa jalkañkamaxa, mä k'umu taykaliwa uma phuchげ┌ ゲ;ヴニ;ゲ;, Tiwulana
apillapxa irtasiwayxatayna. ね ¡Ay! ¿akasti? ... ¡aychjarakisä!.... ¡Ay!
Tata!, akhampi aka qamirinakaxa aychxa willipxixa!
Sasawa, taykalixa apilla pichart'asa
aptasiwayatayna.
ね Aka suma aychxa, asta phayasipuniwaね
sasawa q'aya Tiwulana apillapxa apasiwayxatayna.
15 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Utaru purisaxa jank'akiwa nina phaykatatayna. Taykalixa jayawa jani aycha
manq'askxataynati, ukata niya qhatiti sasa ni-yata niyata phukhu uñantatayna, ukhama niyata
niyata phukhu qhuphirkämixa, Tiwulana apillapaxa, janiwa qhathkxataynati, pachpakïxataynawa. Ukhama
ankpachakiskïpanxa wali thithitawa taykalixa piqañaru apilIa liq'jañataki chukxatatayna.
Apillaxa liq'jataxa maysata maysa thuqhtatayna. Chukt'ata liq'kiri taykaliruwa apillaxa chara ニげ┌Iエ┌ デエ┌ケhkatxatayna.
ね ¡Ay! ¿akasti janicha aychäki?,
ankjamakirakisaね sasawa taykalixa sumpacha nayraru apilla irkatasisa uñxatatayna.
ね ¡Wa!, akaxa phichiljamarakisa... anu
phichiljarakisa... ¡Ay! ¡watïchï! ねsasawa
Tiwulana apillapxa uta qhiphäxaru liwikipxatayna.
Ukata mä juk'ampjaruxa Tíwulaxa wali
qarjata ukhama awichana utaparu
jalnuqakitaynawa, wali llakitawa taykaliruxa jiskht'asitayna.
16 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ね Awicha, quli Awicha, apillcha irtasiskta,
apilla chhaqhayasthxa. ね Janiwa kuna apillsa uñjkthti,... ¡Ää!
¿Jumankänchä?, nayaxa «aychachï», sasawa irtasiskayäthxa, khaysäxaruwa liwtxthxa!...
Tiwulaxa janira suma arsuñsa tukuykïpana
mä ch'ipxtakiwa apilla thaqhtasiri jalsuwätayna,
ukhamata Tiwulaxa apillapxa katusxatayna.
17 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
III. TIWULANA JAKATAPA T’AQHISITAPA JIWATAPA 3
4 Aヮキノノ; Iエげ┌ケニ;デ;ゲシ ゲ;ゲ;┘; jiwxatayna
Tiwulaxa apilla katusiwayxasaxa janiwa
kunampisa ch'uqkatasiña yatkxataynati.
Ukata jaqiru tukt'asawa mä sawuri
Taykaliru jikxatatayna. Aruntt'asaxa wali
achikt'asitayna.
ね Awicha, layiñamacha utjasktma, layt'arapiskäma, janiwa kuna lurañanïkthsa.
18 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Taykalixa jani uka wayna uñt'atäpanxa wali
pächasitayna.
ね ¡Janjamakiwa utjkitixay!, kuna tumayküskstaya, ¿uñt'smatï?
Waynaru tukt'ata Tiwulaxa layiña
churäsiñlaykuxa wali achikt'asitayna.
ね Thaqhtakmaya awicha, inakiwa
layt'arapiskäma. «Inakiwa layt'arapiskäma», siri ist'asaxa
taykalixa mäkiwa qipa layiña ch'ankha qapumpi ukhama waynaru apxarayatayna.
Ukata mä juk'ampjaruxa waynaxa, taykalita
jayachaqaru jithiqañatakixa, sarakitaynawa. ね Awicha, khä qamañata layt'asinkä,
janiwa jaqi jak'atxa jusachirïkthti.
Taykalixa jani uñt'atäpanxa sarakitaynawa. ね Janipï jayaru sarätatixa, uñt'irisma
ukaxaya... ね Janiwa jayaru sarkäti, khä
qamañanakxaya layt'anchïxaね sasawa Tiwulaxa wali q'aphaki qamaña wikucht'asa taykaliru
19 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
uñacht'ayatayna, ukhama sataxa taykalixa iyawa
sataynawa.
ね ¡Ukhamaxa apamsay!...mirintasiña urasaxa jawsanïmawa, laqawa jutäta, ampi
wawa. Tiwulaxa ねiyawaね sasa q'aphapiniwa
jalsuwayatayna. Uka qamañanxa Tiwulaxa apilla
ch'uqkatasiñatakiwa ch'ankha t'aqararakkitayna t'aqararakkitayna ukhamkämixa ch'ankhxa q'ala デろ;ケ;ミ┌ケ;デ;┞ミ;く AニIエろ; ;ニIエげ; Iエろ;ミニエ; muruq'xa tukjatayna.
Kunjampachasa ch'uqkatasiña jikipunitaynawa. Ukatxa wali kusisitawa ikiraskiri
wakanaka taypiru jalasina, akhama kantt'asisa, thuqht'atayna:
ね¡Wali walikïthway! kusa kusakïtway
nasa qhiri Mallku! waxra tarqa Mallkü!
Ukhama thuqht'kasaxa wastata Tiwulaxa apilla jalaqtayasxatayna. Mä qala ch'iyjata
k'ullk'u p'iyaruwa apilla jalantayasxatayna. Tiwulaxa inapiniwa uka qala p'iyata apilla irsxä
20 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
sasa luqatayna, jurqhitayna. Asta mulla phallata
anuptxataynawa.
Wakaxa anu jurqhiri uñjasaxa mukhitayna, waxrä sasa yanatayna, ukata Tiwulaxa wakaru
thathatayna. ね ¡Qañ qañ, qañ qañ!...
kunsa uñch'ukista, nasa qhiri Mallku,
waxra tarqa Mallku, ¡Qañ qañ qañ!...
Ukata uksawa wakaxa maya waxrantasina Tiwulxa q'ala phathankasa allsuta, jiwata
jaqtxatayna.
Taykalixa inapiniwa «mirintasiñäni!», «manq'asxañäni!», sasa mirintasiña urasaxa layiri waynaru arnaqatayna.
Jani jaysanxïpanxa awichaxa laqawa
qamaña uñjiri k'umsuwätayna. Qamañanxa ch'ankhakiwa akch'a akch'a
t'aqanuqata ukhamäskatayna. Ukata wakanaka taypinxa qamaqikiwa
nayrasa llijkiriki, phatankasa qullsuta, «apilla
21 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ch'uqkatasï», sasa yanata ukjana
jiwataskatayna.
ね Kuna supayaruraki ch'ankha churaspachäthstiね sasa jacht'asisawa Taylakixa
mä juk'a ch'ankha pallthapisiniwasa taniwayxatayna, siwa.
(Por Félix Layme Pairumani, en base a las versiones de: Bartola Pairumani,
Gregorio Ajacopa, Apolinar Ajacopa, Marcelino PéヴW┣ ┞ ぐく Aテ;Iラヮ;).
22 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
II. Yatiriwa qamaqiptxatayna
Qullasuyunkiri jaqixa, kunjamatsa niya
yatiri chuymaniwa. Ukata markapasa qulla suyu satätayna. Uka markapana sutipa arusa qulla yä saña muni. Taqisa, kunasa qullaña uka aruxa,
uka arxa yattanwa. Ukaxa usutaru qullañawa. Uゲ┌デ;ヴ┌ ニげ┌マ;ヴ;ヮデ;┞;モ;┘;く Uニ;ゲ; ukhamächixa, Qulla suyu markanxa, chiqpachasa janiwa khitisa qullkakispati. Khitisa qullirïni, khitisa yatirïni, jani ukaxa, khitisa
janiraki yatirïkani, ukaxa thakhini thakhiniwa. Uニ;┝; ヮ;Iエヮ; ┘;ニげ; ;Iエ;chilanakana
chimputawa.
Jichha pachaxa, aka ispañulanaka マ;ヴニ;ゲ;ヴ┌ Iエげ;マ; Iエげキヴ┘ゲ┌┘;┞ニ;デ;┞ミ;が ukjatsa aka qhiphanakkamasa, markasanxa jaqinakaxa
jani kunansa irnaqañani, jani qullqini ukhamawa デげ;ケエキゲキゲニ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デゲ; ┞;デキIエ;モ; utanakasa aymara arupa axtasiyasa kastillanu テ;┘ケげニ@マキ ┞;デキIエ;ゲ;┝;が ;┞マ;ヴ; マ;ヴニ;ミ; chuyマ;ヮ;┝; マ;┞テデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;┘;く A┞マara
;ヴ┌ヮ;デ; ;ヴゲ┌モ; ヮげキミケ;ゲキヴキが テ;ミケげ┌ノノ; ;テ;ミ┌ミキ tukuña muniri, Mamani, Qhispi, Kunturi, Chuqi
W;ミニ;が テ┌ニげ;マヮキ ┌ニエ;マ; ゲ┌デキミ;ニ;ヮゲ; yaqha
23 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
kastillanu aruru uñtata sutinakampi turkantasiri
ukhama markaruwa tukxapxatayna.
Ukhama chuymani jaqixa, テ;Iエげ; markanakanxa, janiwa kuna irnaqañsa
jikipxkataynati. Ukatxa muna jani munawa achilanakana sarnaqatapa, luratanakapa amtasipxatayna. Ukata nayraqataxa kuka
uñirita, jani kuka uñirïkasa, sarnaqxapxatayna. Uニ;デ┝; ケ┌ノノ;モ; ┞;ミデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;が ┌ニエ;マ;デ; ┌ニエ;マ;デ; ニげ;ヴキゲニ@マキゲ; テ;ミキ ┞;デキヴキデ; chimputäkasaxa, yatirita kunjampachasa sarnaqasa yatintxapxatayna. Yaqhipaxa
layqaruwa tukxapxatayna. Yaqhipaxa ina aliqa ゲ;ノノケ; ケ;マ;ケテ;マ; デ┌ニ┌ゲ;┝; ニげari yatirikiwa
tukxapxatayna. Ukatsa ukhampachaxa kunampi テ;ニ;モゲ;が ニ┌ミ;デ; マ;ミケげ;モゲ; ┞;デintxapxataynawa.
Akatjamata yatiri mistuta yatirinakaxa qamaqi chuymaniwa tukxapxataynaく J┌ヮ;ミ;ニ;┝;ぎ さマ@ wali kusa yatirixaが テ;ミキ┘; ケ;マキヴシニ;ゲヮ;デキざが ┌ニ;
arutxa armasxapxataynawa, ukhamarusa janiwa suma ┞;デニ;ヮ┝;デ;┞ミ;デキぎ さマ@ ;ゲニキ Iエ┌┞マ;ミキが テ;ケキ マ;ゲキヮテ;マ; デげ;ケエキモ;na sarnaqiri yatirirukiwa, yatiñaxa jusiriざ, siwa. Uka sawinaka armasaxa, jupanakaxa qullqilaykuxa kunjsa luqtanaka
lurjapxakitaynawa.
J;ケキ┝; ;ニ; デげ;ケエキゲキモ; マ;ヴニ;ミ┝a, qullirsa yatirsa wali thaqhapxatayna. Janira
24 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
uspitalanakaru sarkasaxa yatiri ukpini テキゲニエデげ;ゲキヴキ sariri yatitataxa, kuna lurañatakisa yatirpuni テキゲニエデげ;ゲキヮ┝キヴシデ;┞ミ;く Uニ;デゲ; ┌ニ; テ;ミケげ┌ キゲキミキが uspitalanaka qullirinakaxa, kuna jani yäni ┌ゲ┌デ;ミ;ニ;ヴ┌ゲ;ぎ さ;ニ;xa janiwa walïkiti,
ニエ;ヴゲ┌モ;┘;ざ ゲ;ゲ;ニキ┘;, qullqilaykuxa, kharsuñataki sarxatxapxirïtayna. Markasaxa ;ミIエ; テ;ミキ ┘;ノデげ;モ;ミakankiwa. Mätuqitxa
┞;デキヴキミ;ニ;ゲ; ┘;ノシニキデキ テ;ミケげ┌ キゲキミ; ノノ┌Iエげ┌ミデ;デ; qullirinakasa walïkarakiti, kamachañapuni
wakisxchispa. Ukatsa ukaxa janiwa taqïkiti, chiqpacha qullirisa ukhamaraki yatirisa, ukatsa ┌ニ;┝; ┘;ノキ テ┌ニげ;ニキchisa utjarakiwa. Sallqa yatirisa
ニげ;ヴキ ケ┌ノノキヴキゲ;が ニ┌ミテ;マ; キゲデエ;ヮキデ@ニヮ;ゲ;が ケエ;ミ;┘; qullqiki munaskapxキが さ;ニテ@ミキ┘;が ┌ニテ@ミキが saskapxi.
Ukatsa yaqhipaxaが テ┌ニげ;マヮキ ケ┌ノノケキ ;ヮゲ┌モa munirinakaxa: さニキマゲ; ニ┌デキ テ┌デ;モ;マ;┘;ざが sirinakasa utjarakiwa. Chiqpacha yatirixa wali デげ;ケエシモ;na jakasiriwa, jani kunaki qamasiski ukawa.
Jichhaxa mä yatiriwa qamaqi chuymaniru
tukxatayna. Mä yatirixa uka jani yatiritaki chimputäkasa
yatiriptataynawa. Jupaxa walpuni yatirita
sarnaqatayna, nayraqata larama naylunampi ヮげ;マヮ┝;デ;ゲキデ; ニ;ヴヮ;ミ; キヴミ;ケ;モ; ケ;ノノデ;デ;┞ミ;く Aka pachanxa, pachpa jaqina parlatapatsa ;マ┌┞デげ;ゲ; Iエキケデげ;モ;ニシIエキ┝;┞;が テ┌ヮ;┝; ┌ニエ;マ;
25 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
;マ┌┞;ゲ;┝; ┞;ケエキヮ;ミ;ニ┝; Iエキケデげ;ニキデ;┞ミ;┘;く Ukhamata ukhamata larama karpapa willtawayasa utaparuwa sarawayxatayna,
utapana jaqiru qullaña katuqañataki ┘;ニデげ;┞;ゲキデ;┞ミ;く W;ヴマキヮ┝; マ;ヴニ;ヮ;ヴ┌┘; khithanukxatayna.
Ukaruxa waljawa jaqixa, jachañaru
purisaxa, テキゲニエデげ;ゲキヴキ ゲ;ヴ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;く M;ヴニ;ゲ;ミ┝; ;ミIエ; デげ;ケエキゲキヴキ┝; テ;ミキ┘; chachanakäkiti, jani
ukaxa warminakawa. Ukata uka yatirina ukaruxa warminakawa wali sarirïtayna. Ukaxa sunsunsa ;マ┌┞ニ;┞@ゲニキ┘;く J;ケキ┝; ニ┌ミ;┞マ;ミキ デげ;ケエキゲキモana
utjapxi, yaqhipaxa qullqsa chhaqhayapxi, ;┘デ┌デゲ; ニげ;マヮエキゲキヮ┝キが ┘;┘;ミ;ニ;ゲ; ┌ゲ┌ヴ┝キが imillasa jani jaqichasita wawaniptxi, yaqhipaxa ┌ヴ;ケゲ; ;ヮデげ┝;ヮ┝キが ┞;ケエキヮ;┝; warmimpisa
Iエげ;┝┘apxiが テキノヮ;Iエ;ミキ┝; Iエ;Iエ; ;ヮデげ┝;ヮ┝キく Ukhama kuna jani aytkaya, jaqipura lurjasita, ñanqhachjasita, テ;ミキ ┘;ノデげ;モ;ミ;ニ;┘; ┌デテキぐ
Mä lunqhu tawaqu warmiwa kuka
┌モ┝;デデげ;┞;ゲキヴキが ┌ニ; sallqa tiwula yatirina ukaru ゲ;ヴデげ;デ;┞ミ;.
に Tata yatiri, kukata uモ┝;デげ;┞;ゲキヴキ┘; jutthaに sasawa, warmixa yatirina ukaru
purintatayna.
26 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
に ¡Ay! Kunasa kamachxi.
に Chachajawa yaqha tawaqumpi irpasxatayna, ukata «¿kawkirusa sarpacha?,
sasa», uka yatiña munthaに, sataynawa.
に Awira, ¿kuka apasintati? に Saya, akaxa kukaxa. に ¿Nayrachasti?に, sasawa yatiri kuka
tarillana kuka thawtatayna. に Akaxa nayrachaxaに sasawa warmixa pä
waranqa qhuyala qullqi kukaru irxaratayna. に ¡Chhuy! Phisqhawa mama sasa, laqawa
uka pä waranqa liwxarayatayna. Ukakata uka
mamaxa mäkiwa phisqha qhuyala qullqi churatayna. Laqakiwa yatiriruxa kuka
uñxatätayna. にÄä, akaxa wali jayankisä, janjamakiwa
kutinkaniti. に ¡Ay!に, sasawa warmixa jachantxatayna. に Akaxa, ukhampiniwa kukana mistu,
¿jichhüruxa ニ┌ミ; ┌ヴ┌ゲ;い Äが ケエ;ヴ;┞ヮげ┌ ¿jutasmasti?
にぅQエ;ヴ;┞ヮげ┌い に sasawa, warmixa jacha pichaqasisa satayna.
にJキゲ;が ケエ;ヴ;┞ヮげ┌┘;が ニ┌デデげ;ミキモ;ヮ;デ;ニキ ノ┌ヴデげ;モ@ミキが キゲキヮ; ;ヮ;ミシデ;ぐ ┌ニ;ミ;ニ; ;ニ;ミ;ニ; ;ヮ;ミシデ;ぐ
に ¡Iyaw!に sasawa warmixa sarawayxatayna.
27 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Warmixa aliqapuniwa, yatirina arunakapa
yäqasaxa, kunanaksa althapitayna, chacha isinakapsa pallthapitayna, ukata mä
manqhancha isipa, yatirina ukaru iqañataki ┘;ニデげ;┞;ゲキデ;┞ミ;く Y;ゲデ; ┞;デキヴキミ; ┌ニ;ヴ┌ ゲ;ヴ;モ; ヮ;Iエ;┝; ヮ┌ヴキミ┝;デ;┞ミ;┘;く W;ノキ ケげ;ヮエ;ヮキミキ┘; jalxaruwätayna.
にTata yatiri, nayawa wasitata jutasktha. にÄä, wali ki juttaxa, kawkisa apantati.
に Saya, akaxa に sasawa, mayitanakapxa churatayna. Ukata yatirixa wakintayatayna, risaratayna, isipampi jawsasiri jawsiri tukutayna,
キミゲキモゲ┌ テキケげデ;┞;ゲ; ;ゲデ;┞ミ;が ┌ニエ;マ; ぐ
に Yasta akata kimsa uruta chachamaxa ニ┌デデげ;ミ┝;ミキ┘;く
に ¡Ay! Walikpini, tataに, sataynawa, uka warmina , kusisiñatxa, wali jiwakiwa qhanartxatayna.
に Ukjawa, akjawaに sasa, yatirixa
aliqapuniwa uka warmiru qullqi sakarawätayna. Mä uru, pä uru, kimsa uru, warmitakixa
ukaxa simana simanäkaspasa ukhamawa jayäxatayna. Ukatsa uka urunakaxa jalaki
jalaskatayna, kimsïri uruxa laqawa purinxatayna. Warmixa aliqapuniwa chachaparu
28 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
suyantx;デ;┞ミ;く W;┘;ミ;ニ;ゲ; マ;ミケげ;┞;モ;ヴ;ニキが キゲキ┞;モ;ヴ;ニキが ケ┌ノノケキデゲ; ケげ;ノ;ヴ;ニキ. Chachana jaytjata warmixa walpuni, chacha kuttañapxa,
suyantxatayna. Janiwa kunasa chachapaxa ニ┌デデげ;nkataynati, mä kimsa urumpi
suyantatayna. Janipuniwa kunasa purinkataynati, warmixa wasitata yatirina uka jalatayna.
に Tata yatiri, janiwa kunasa purinkitiに
sataynawa, yatirina ukaru jalnuqasaxa. に ¿Jichhaxa kamachsnasa?に sasakiwa, wali
ノ┌ヮげキヴキ ノ┌ヮげキヴキ デ┌ニ┌デ;┞ミ;く Uニ;デ; テキゲ┝;デ;┞ミ;く に ¿Ukhamaxa chachamxa kutinxaña
munapintati?
に ¡Saya! にUkhamaxa kutiyaniñäniwa, akaxa janiwa
pantjtkaniti に, sasawa uta pamparu mä ikiña テ;ミデげ;ニデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ;ヴ┌ マ;┞;マヮキ, ukxaru マ;┞;マヮキが ┌ニ┝;ヴ┌ マ@ テ;ミケげ┌ ゲ;┘;ミ; テ;ミ┝;デデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ; キニキモ; ┘;ニデげ;┞;デテ;マ;ヴ┌ ┘;ノキ Iエげ;ノノ;デ;┞ミ;が ニキマゲ; ニ┌デキ マ┌┞デ;デ;┞ミ;が キミゲキモゲ┌マヮキゲ; ニ┌ヮ;ノ;マヮキゲ; ケげ┌ヮエキIエ;デ;┞ミ;ぐ ukata warmiru sisxatayna:
に あJキIエエ;┝; テキミケげキノノゲデげ;ゲキゲ; akaru ┘キミニデげ;マぁに, sasawa warmiru テキミケげキノノゲ┌ゲキ┞;デ;┞ミ;く W;ヴマキ┝; iyawa, laqakiwa isi apsusitayna.
29 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
にぅQげ;ノヮ┌ミキデキ キゲキミ;ニ; ;ヮゲ┌ゲシ┝;い に Jisa, kunjamti taykama purakapata
マキゲデニ;デ@デ;┝; テ@ノノ; ┌ニエ;マ;ニキ ┘キミニデげ@デ;┝;に
ゲ;デ;┞ミ;┘;く W;ヴマキ┝; ヮげキミケ;ゲキゲヮ;Iエ; ヮげキミケ;ゲキゲヮ;Iエ; キゲゲ┌ゲキデ;┞ミ;┘;が ┘キミニデげ;デ;┞ミ;┘;く Yatirixa ukhamaraki isirasitayna, ukata warmiru winkkatxatayna, ukjawa warmixa sustuki thuqhtapxatayna.
に ¡Wa! ¿Kamachisa?に sasawa wali mulla
phalljata luqhiptatayna. Laqakiwa yatirixa satayna.
に Jumampi ikintañäni ukawa walïnixa,に
sataynawa. に Kamisa ukaxa walïnixa.
に Ukawa walïnixa, uka puntutächixayaに, ゲ;デ;┞ミ;┘;が ┞;デキヴキ┝; ┘;ノキ ;マ┌┞デげ;┞;モ; ┞;ミ;デ;┞ミ;ぐ ┘;ヴマキ ノ;ケ;┘; chika isthapisiñakkasa luqhjama jalsuniwayxatayna.
Warminakaxa jani amüpkitixa, ukata uka ┘;ヴマキ┝; マ@ テ;┞; ヮ;Iエ; ┌モデげ;デ; マ;ゲキヮ;ヴ┌┘; ┌ニ┝; ヮ;ヴノデげ;デ;┞na. Uka warmi masipaxa wali musparatayna.
にNayaruxa ukhamaraki luraña muntげitu に sataynawa.
にMä yatirixa, niya kikpaki luraña munxitu.
30 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
に Nayana chachajawa yaqha warmimpi
sarnaqi, uka jaljtäñatakiwa, yatirina uka sartha. に ¿Ukatsti?
にAkhama situwa: jumampキ ゲキニゲ┌ ノ┌ヴデげ;モ@ミキが ミ;┞;ミ; テ┌マ;ミ; ケげキデ;┝; テキニキゲニ;ミキ┝; ┌ニ; マ@ kunarusa apañamawa, uka mä qiruru winumpi ┘;ニデげ;┞;ゲ; さケ┌ノノ;┘; ゲ;ゲ;ざ Iエ;Iエ;マ;ヴ┌ ┌マデげ;┞;モ;マ;が ┌ニテ;ニキ┘; Iエ;Iエ;マ;┝; テ;ミキ mayampisa uka yaqha warmimpi jani sarnaqxanitiに, sataynawa.
に¡Ayyy! Kunäskchi ;ニ;┝;ぐ ぐ
31 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
III. Mä warmiwa waynapampi sarxatayna
Mä istansyanxa mä waynampi mä
デ;┘;ケ┌マヮキ┘; ┌モデげ;ゲキゲ; ノ;ケ; ニ;ゲ;ヴデげasipxatayna. Warmixa llätunka jilanakani pä kullaka
ukhamätaynawa. Waynaraki kimsa jila kimsa kullakaniraki, ukhamawa qamapxatayna.
Ukhamäsaxa wali kusawa, jaqitakisa muspkañawa, jaqichasipxatayna. Ukata
jaqichaskïpanxa: テ;ミキヮキミキ ┘;ノキ キ┘┝デげキヴキミ;ニ;┝; utjkxchiti, jani ukaxa iwxirina jilakipatäxchi, jani ukaxa maynïri ȯuka jaqicha iwxanakaȯ jani
ゲ┌マ; ニ;デ┌ケ┝Iエキデキが キミ;ゲ; ┌ニ; ゲ┌マ; ;マ┌┞デげ;┞a arunakaxa: maysa jinchuta maysa jinchu
atipsuwayxchi. Risima jaqichatatakixa wali kusjamäkiwa
┌ヴ┌ミ;ニ;ゲ; ;ヴ┌マ;ミ;ニ;ゲ; テ;ノデげ;ゲニ;デ;┞ミ;く K┌ミ;ゲ; kunächï, jichhaxa akata jutiri wawanakana jani
ヮ;ミデテ;ゲキゲ; ゲ;ヴデ;ヮ┝;モ;ヮ;デ;ニキ ┘;ノキ ;マ┌┞デげ;ゲキゲ; jaqïpxañpataki qillqtげ;デ;┘;く
Uka jaqichasita chacha warmixa テ;Iエげ; markaruwa, taqi jaqinakjama, inacha ukana
kuna qullqsa walpacha jikxatassna, khiti jaqisa
32 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
マキミキ┘┌ゲ┌ミキゲ; ┌ニ; マ;ヴニ;デ; ニ┌デデげ;ミ┝;ヮ┝キ┝@が ゲ;ゲ;が sarxapxatayna.
Chiqasa kampu jaqinakaxa, テ;Iエげ; markana, mä qawqha maranaka irnaqasa, jani
マ;ミケげ;ミデ;ゲ; ケ┌ノノケゲ; キマ;ゲキゲ;が ┘;ノキ ケげ;ヮエ; キヴミ;ケデげ;ゲ;が ;┘デ┌ミキニキ┘; ニ;マヮ┌ヴ┌ ニ┌デデげ┝;ヮ┝キヴキく J;Iエげ; markanxa ȯuka jaqinakaxa uruya aruma,
ニ┌ミ;ミ;ニ; ノ┌ヴデげ;ゲ;ȯ awtu jikiñkamawa キヴミ;ケデげ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;. Pエキヴキ┞┌ゲ; ┘;┞ニげ;ミキ ;ノテデげ;ゲ;が jani ukaxa arusa kaltu jaqiru juchharayasa, kunasa kunächï, ukhampachasa yaqhipaxa awtu jikiñkamawa, テ┌マヮげisa juqhuta, atsa
ケげ;ヴ;ヴ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く
Uka suni markankiri warmimpi chachampixa janiwa kuna awtsa jikiña
yatkapxataynati, paqallqu wawanakaki jikxapxatayna. Chachaxa inamayawa uruya ;ヴ┌マ; キヴミ;ケデげ;ゲニ;デ;┞ミ;く Warminxa janiwa
chuymapaxa chuymapäkataynati, ina kunasa akata jutirinxa juparu wali kusasa suykaspa
ukhamaki amuyasiskatayna. Ukaruwa supayaxa ;マ┌┞デげ;┞┝;デ;┞ミ;が ゲ┌ヮ;┞;┝; テ;ミキヮ┌ミキ キニニキデキ┝; ¿janicha?
Uニエ;マ;ヴ┌ゲ; ;ニ; テ;Iエげa markanakanxa
ñanqha chuymani jaqinakaxa waljaxaya utjchixa. Janiwa mayakïkisa, waljaniwa utjxi, antisasa
33 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
;ノノ┌┝;ミキ┘;が ゲ┌ヮ;┞;ミ; マキミニげ;デテ;マ; ;┞┘ミ;ケxapxi.
Markächixaya, markanxa ñanqha amuyuwa jaqinakaruxa awatキく W;ノキ ニ┌ゲデげ;デ;, wali ajayuru
Iエげ;マ;ミIエ;ゲキデ; テ;qïñasawa, jani uka ñanqha chuymani sartañaxa atipistaniwa. Ukana mä
ñanqha chuymani jaqiwa uka chuyma jalthapita warmiru, chacha irnaqiri sarkañapkamaxa, マ;┞テデげ;┞┝;デ;┞ミ;く “┌ヮ;┞; ;マ┌┞┌マヮキ ┌ニ; モ;ミケエ; テ;ケキマヮキ┝; ┌ニ; ┘;ヴマキヴ┌┘; ヮげキケキ マ┌┞┌┞┝;デ;┞ミ;く Uka ñanqha jaqixa wali sumanaka uka warmiru
parlxayxatayna: にIsinaka maya maya alarapïma, sumirunaka
paya paya alarapïma, awtunaka alarapïma, uta
alarapïma, janiwa qullqita jalstatasa sarnaqkätati, chachamampi jaljtxma,
nayampiwa kusisita sarnaqasxañäni, uka sunsu, Iエげiyara ajanuni chachamaru liwtxmaに sasawa,
uka supaya amuyuni jaqixa parlxayatayna. Ipi warmixa chiqaya sasa, laqawa ukhama
ノ┌ヴ;モ; ;マデ┝;デ;┞ミ;く J;┞ヮげ┌┝;が ┌デ;ミ;が キミ; テキノ;ニキ┘; chachapa katuqañataki suyjxatayna. Ukhamata
ukhamata yasta yasta janiwa suma qamañaxa utjkxataynati. Tuqisiña, runkasiña, jaychasiña, ヮげキデ;ゲキモ;が nuwasiñakiwa qalltawayxatayna.
Chachaxa wali silusu mantayasxatayna, yatiñkamawa warmiru arknaqxatayna, warmixa
jaljtañxaya munchixa, ukatakjamawa sarnaqarakitayna. Warmixa supaya amuyuni
34 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
waynapampi, antisasa chuphiru waynapampi,
chacha jaljtaña munañpatakixa, kantinanakana umiri machiriwa tukupxatayna. Chachaxa
デげ;ケエキモ;┘; ┌ニ;ミ;ニ;ミ;が テ;Iエキヴテ;マ; ┘;ヴマキヴ┌ achキニデげ;ゲ; ;Iエキニデげ;ゲ; ;ヴニミ;ケ;デ;┞ミ;く “;ヴ┝マ; sataxa antisawa jani sarxaña munkataynati. Warmixa aliqata jani arskayanaka tuqjanxatayna, ajanutsa thuskatatayna,
chachaxa Iエ┌┞マ;ゲ; ;ミIエ; ┌ゲデげ;デ; ┌ニエ;マ;wa テ;Iエデげ;ゲキゲ; ┌デ;ヴ┌ ゲ;ヴ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く
Warmixa machatakiwa pusi alwa, awisaxa
phisqha alwa, urasanakaxa suxta alwa, utaru
purxirïtayna. Ukhama qawqha kutiwa warmixa chacharu luratayna. Chachaxa ukhampachasa
wawalayku janiwa jaljtaña munkataynati, ┘;ヴマキ┝; テ┌ニげ;マヮキ デ┌ケテ;デ;┞ミ;が テキノ;ミ;ニ;ヮ;マヮキ┘; chacharuxa nuwjayatayna. Tata Kristusa kipka, kimsaru jiyatasawa Iエ┌ヴデげ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;が デ;┞ニIエげキヮ;┝; ヮエキIエげキマヮキ┘; ;テ;ミゲ; rayanuqirïtayna, uka chachana ajanupxa ina wilarara antutapxirïtayna.
Warmixa jani chachampi utjxañatakixa,
utatsa yaqhachaqaruwa waynapampi
sarxatayna. Uka munañani amuyuni, chuyma chhaqhata, juchampi Iエげ;ノノケエ┌ミデ;デ; taypinsa,
janiwa khiti taripirisa utjkxataynati.
35 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Uka warmixa waynapana saxra amuyumpi
jikintataxa janiwa kunsa yatiña munkxataynati, ヮエキゲケエ; ┘;┘; Iエ;Iエ;ヴ┌ ;ミデげ;┘;┞;ゲ;が ヮ@ ┘;┘; キヴヮ┝;ヴデげ;ゲキゲ;が ┘;┞ミ;ヮ;マヮキ┘; ゲ;ヴ┝;デ;┞ミ;く Chachaxa ukhamakiwa phisqha wawapampi,
テ;Iエデげ;ゲキゲ;が ケエキヮエ;ヴ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; ヮ;Ihaxa ukhamarukiwa qullxatayna. Chachaxa, jaljtxaña warmina mayitaxa, chiqaya ukhamasa walïchini
sasaxa, amukiwa wawanakpataki キヴミ;ケデげ;ゲxatayna, wawanaka iskuylarusa jani
phalta khithaskatayna, jani umasa, jani llakisxasa, uka warmiru armxataynawa.
Warmisa ukhamarakiwa pä wawapampi ┘;┞ミ;ヮ;マヮキ ┘;ノキ ニ┌ゲ; ヮ┌ヴ;ヮ;デ; キヴミ;ケデげ;ゲ;が walja yänaka alkatapxatayna, ukhamaraki Iエげ┌┝モ; ┘;ノニキヴキ ゲ┌ヮ;┞; ケ┌ノノケキミ;ニゲ; Iエげキテマ;モ;ヴ┌ imkatapxatayna. Ukata supayaxa jani ikkitixa ¿janicha? Jichhaxa supayaxa ñanqha jaqiruwa amtayarakitayna:
にChhuy! Sunsu! Jumaxa warminïskstaxaya,
¿kamachätasa jichhaxa?にが ゲ;デ;┞ミ;┘;が ヮげキケキ manqhapana. Ukata uka ñanqha jaqixa ;マ┌┞デげ;ゲキデ;┞ミ;が ┌ニ; ┘;ヴマキマヮキ┝; ミキ┞; qarsuschixaya, ukatsa yaqha warminïxchixaya. Uk; ヮエキゲケエ; ヮエ;┝ゲキ ┘;ノノケげニ;デ;ゲ;が マ@ ┌ヴ┌┝;が ┌ニ; jaケキ┝; ┘;ヴマキ ニ;マヮ┌ヴ┌ Iエげ┌ケキ ノノ;マ;┞┌ヴキ ニエキデエ;モ; amtatayna. Tatapa mamapatakixa wali taqi
36 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
マ;ミケげ;モ; ┞@ミ;ニ; ;ノデエ;ヮデげ;ミキデ;┞ミ;が ┌ニエ;マ; ;ノ;デ;ミ;ニ; ;ヮデげ;デ;┘; ;┘デ┌デ; ニエキデエ;ミ┌ニ┌デ;┞ミ;く Kエキデエ;ミ┌ニデげ;ゲ;xa laqawa utaru jalawayxatayna.
Uデ;ミ┝; ケげ;ノ;が ┌デ; ┞@ミ;ニ; ;ヮデエ;ヮデげ;デ;┞ミa,
apxaruñataki wakiyataynaが ┌ニエ;マ;ヴ;ニキ Iエげ┌┝モ; ゲ┌ヮ;┞; ケ┌ノノケゲ; ケげキヮキヮ;ヴ┌ ;ヮ┝;ヴデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;く Uデ┝; Iエげ┌ゲ;ニキ ┌デ; ヮキIエゲデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;が テ;ミキヮ┌ミキ┘; kunsa jaytawaykataynati, niyapuniwa utanina ノ┌ゲ; ヮエ┌ニエ┌ヮ;マヮヮ;Iエゲ; ケげキ┘キケデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; ;┘デ┌ヴ┌ ;ヮ┝;ヴデげ;ゲキ┘äsa wali jayaru, jani katkayaru, yaqha tawaqupampi sarawayxatayna.
Uka warmixa, utaru simänata
ニ┌デデげ;ミ┝;ゲ;┝;が ケげ;ノ; マ┌ノノテ;デ; ノ┌ケエテ;マ;┘; ┘;ノキ jalnaqatayna. Ukata pä phaxsita «sullsxä» sasa
inapini yanatayna, qullirinakana uka saratayna, layqa awichanakana uka テ;ノ;デ;┞ミ;が テ;ミケげ┌デ; キゲデエ;ヮキデ; ケ┌ノノケキヴキミ;ニ;ミ; ┌ニ; デげキテ┌デ;┞ミ;が ヮ@ phaxsixa pä simanjamakiwa mäkipawayxatayna. Ukjakiwa uka warmixa ȯchuymay!ȯ sasa,
wawjama wararitayna. Kamisaraki juparu ukataqi paqallqu
wawachsutaが ┌ニ;デ; ヮ;┞; ┘;┘;ゲ; キヴヮデげ;デ; warmiruxa waynasa, jaljtata chachasa, ijma
chacha, kuna achachisa juparu wiñayataki mun┝;ゲヮ;┝;ぐ ¡Ay! uka sunsa warmi ¿Janikiti
37 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ゲ;マニ;ミゲ; ゲ;マニデげ;ゲヮ;Iエ;い ぅJ;ミキニキデキ ┘;ノキ ニ┌ゲ; kuka uñirimpisa ȯyatiñatakiȯ kuka ┌モ┝;デデげ;┞;ゲヮ;Iエ;い ぅJ;ミキニキデキぎ デ;ケキ ニ┌ミ;ゲ; aynikiwa, kunti lurktaxa ukxa lurapxarakïtamwa, ukhama siri sawinaksa yatirïkpacha?
Janiwa wali kusa chachaxa nayrïri chachata
sïpanxa utjkiti, utjchisa sapa waranqata
mayakiwa utjpacha, nayrïri chachjama katuñaxa ;ミIエ; Iエげ;マ;┘;, siwa. Ukasa chiqpacha suma
amtani, suma chuymani jaqitakikiwa utji. Supaya amtanitakixa sallqjiri jaqinakakiwa chimpurデげ;デ;く Qullqini jaqixa supaya amtanikipuniwa, uka
qullqini jaqinaka taypina suma jaqisa utjchixa マ@ ┞;┘ヴキ ケ;ノノゲ; Iエげキテキ Iエげキテキミ; デエ;ケエニゲミ;┝; ukhamäspawa. ¡Ay aka sunsu jaqinaka! ¡Xa! ¡Xa! ¡Xa! ¡Xa! ¡Xa!
38 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
IV. Jani jaqichaña munasa alisnukutanaka
Pä wawqi waynawa jikisipxatayna. Uka
waynanakaxa sapa maynisa muniri tawaquni ukhamäpxataynawa. Maynïrixa Rumanu
satätaynawa, mayniraki Ramiru. Tawaqunakaxa: maynixa Marina mayniraki Mariya. Jupanakaxa
janiwa jilapuräkisa, tawaqunakasa kullakpuräkiti, siwa. Nayrïri wayna ukaxa wajcha
┘;┞ミ@デ;┞ミ;┘;く Uニエ;マ; デげ;ケエキ テ;ミキ ニ┌ミ;ミキ waynäpanxa tawaquna tatapasa mamapasa janiwa tullqatakixa katuqaña munapxkataynati,
alispäpxataynawa. Marina tawaquxa ukhampacha munataparu munaskakitaynawa.
Uka waynampi chikawa sarxaña amtxatayna. Mayni Ramiru waynaxa ukhama jani kuna
デげ;ケエキ ┘;┞ミ;ヴ;ニニキデ;┞ミ;┘;く J┌ヮ;ヴ┌┝; janirakkiwa, jani kunanïpana, tullqataki
katuqaña munkapxataynati. Ukhamaraki tatapa pachpasa munkarakitaynati. Mariya tawquxa jupampi janiwa jaljtaña munkataynati. Ukatsa
Marina tawaqumpixa Mariyaxa wawqïpxataynawa.
39 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukhama purapata wawqilanakäsaxa,
テ┌ヮ;ミ;ニ;┝;が マ@ ┌ヴ┌┘; ヮ;ヴノデげ;ゲ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;く
に¿Jichhaxa kamachañänisa?に sasawa, テ┌ヮ;ミ;ニヮ┌ヴ; テキゲニエデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミa.
にIゲニ;ヮデげ;┘;┞┝;モ@ミキぁがぐ に“;ヴ┝;ヮ┝;モ@ミキぁがぐ にJキゲ;が テ;マ;ゲ;デ; ゲ;ヴ┝;モ@ミキがぐ
にMä ikiñampi mä qawqha isinakaki ;ヮ;ゲキミキヮ┝@デ;がぐ
にJ┌ヴヮキ テ;┞ヮげ┌┘; Rキyusiñu plasana jikisxapxañäniに sasawa, maynisa maynisa, taqisa mä amtaki arsupxatayna. Jupanakanxa janiwa
;ニIエげ; ヮ@Iエ;ゲiñasa utjkataynati. Jupanakaxa Iエ┌┞マ;ヴ┌ ┘;ノキ Iエげ;マ;ミIエ;ゲキデ;が ;テ;┞┌ヴ┌ゲ; マ@ amtakiwa, pusinpacha sumana jakaña, ;マデ;ヮ┝;デ;┞ミ;がぐ
にUニ;デ; キゲニ;ヮ┝;ゲ;┝; ┘;ノキ デげ;ケエキゲキヮ┝;デ;┞ミ;が
uka aruma anqa ikipxatayna, qhipha uruxa mä
┌デ; ;ノニキノ;ゲキモ; デエ;ケエ;ヮ┝;デ;┞ミ;く M@ Iエげ┌ゲ; ┌デ; wali jayana, marka thiyana, jikipxatayna. Ukana
pusinpacha wali sumana sarnaqaña amtapxatayna.
に Taqisa maynitaki, maynisa taqitakiに ゲ;ヮ┝;デ;┞ミ;┘;く Uニ; ケげ;┝┌ ┘;┞ミ;ミ;ニ; tawaqunakaxa janiwa kunana irnaqañsa yatkapxataynati. Qhipha urpachawa irnaqaña
40 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
thaqhiri sarantapxatayna. Maynikiwa ñakasa mä
irnaqaña, ┘;ノキ テ┌ニげ;ニキ ヮ;テキヴキが テキニキミキデ;┞na. Ukata kuna irnaqañansa, jani qalltanpacha
irnaqañanxa pajkitixa, ukata uka simanaxa wali マ;ミケげ;デ; デげ;ケエキゲキヮ┝;デ;┞ミ;が ニ┌ミ; テ┌ニげ; qullqinaka apasipxchisa ukaxa uta alkilira nayrachatakiwa imxapxatayna. Uka qhipha ┌ヴ┌ミ;ニ;┝; マ@ テ┌ニげキデ; マ;ミケげ;モ;デ;ニキ jikxatasipxatayna. Ancha pisina utjasipxatayna. Ukatsa jila sullkjama kullakpurjamawa wali
munasiñana qamapxatayna. Purapata yanapasisa, pusinpacha mayanaki
sumana qamasaxa, テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ; ┘;ノキ sartapxataynawa. Ukatsa ukhampacha, taqisa
maynitaki, maynisa taqitaki irnaqaña amtaxa, テ┌ヮ;ミ;ニ;ヴ┌ ┘;ノキ Iエげ;マ;ミIエ;デ;┞ミ;く K┌ミ; テ┌ニげ@ニIエキゲ;が ケ;┘ケエ; ┘;ノテ; ┌ヴ┌ミ;ニ;ミ; デげ;ケエキゲキゲ; jikxatanitäkchisa, ukxa walina taqisa katuqapxataynaく J;ミキ┘; ┌モIエげ┌ニキゲキñasa,
テキゲニげ;Iエ;ゲキモ;ゲ; テ┌ヮ;ミ;ニヮ┌ヴ; ┌デテニ;デ;┞ミ;デキく
Ukhamata ukhamata, urutjama urutjama, simänatjama, phaxsinakatjama, maratjama wali sartawäpxatayna. Walja qullqiniwa
qamxapxatayna. Ukata mä uruxa uka pä ヮ;ミキミキ┝; ┘;┘;ミ;ニ;ミシ┝;ゲ;┝; ケ┌ノノケキ テ;ノテデげ;ゲキ┘@ゲ; maynisa thakhipa ukhamaraki maynisa saraparuwa sarawayxapxatayna.
41 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Maynisa maynisa, テ;Iエげ; markana, wali kusachaケ;ミ; ┌デ;ミ;ニ;ヮ; ;ノデげ;ゲ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;く Jichhaxa utani awtuni wali qamiriwa, uka pä phamillaxa, ケ;マ;ゲ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;ぐ
Kuna janixa, taqisa mayaki sartaña
amtanixa, kunasa ina jasakjamakiwa luratäxani,
ニ┌ミ; ;マデ;ゲ; キミ; Iエげ┌ゲ;デテ;マ;ニキ ヮエ┌ケエ;ゲxani. Jiwasaxa taqini taqinitaki, ukhamaraki maynisa
taqitaki irnaqiri amtani markätanwa. Yaqhipaxa uksa janiwa sarnaqaña yatkapxiti, jichhaxa ukawa uraqpachana wali munatäxi. Jiwasaxa
ukhama amtani sarnaqaña yatitätanwa, ukata uka wawanakasa ukhama sarnaqasa nayraru
wali kusa mistsupxpacha. Ukatsa jiwasaxa, nayraqataxa, suma
markasana sarnaqatapa yatxatapxañasa. Jani ukaxa kunsa ina khallu khalluki yatichapxañäni, ukaxa janiwa walïkaspati, suma arsuñatakisa,
wali yatichañatakisa テ;ミニげ;ニキ┘; ┞;デ┝;デ;ヮ┝añasa. Thayawa achilanaka amuyupxa laqa apasxiri,
yaqhipa janjamakiwa aymara marka amtani sartaña munkapxiti, janjamarakiwa aymara arssa arsuña munkxapxiti. Ukhamäni ukaxa,
janiwa kun@デゲ; マ@ ヮ;Iエ;ミ┝; ┞;デニ┝;ヮ┝ゲミ;デキぐ
42 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
V. Iwxiriwa mä iwxañakïxatayna
Mä jaqi yaqha warmimpi sarnaqïpanxa
┘;ノヮ┌ミキ ニげ┌マキヴシデ;┞ミ;く Kuna jaqichasiri ukanaka
sarasasa walpuni uka jaqina sutipa aytasa iwxirïtayna. J;ミキ ニ┌ミテ;マ;デゲ; ニげ┌マキモテ;マ@ヮ;ミ┝; aliqata iwxaña thaqhirïtayna. Jupaxa wali
ニ┌ゲデげ;デ; jaqïtapa, jani pantjasiri, jupatxa amuyasirïtayna. J;ミキヮ┌ミキ┘; ;ニIエげ;ゲ;, yaqha
warmimpi sartañaxa, chuymapanxa utjirïkataynati. Kunapuniwa juparuxa jani pantjasiyiri utjkataynati. Wali qamasani, wali
jaqïña amtani jaqïtaynawa. Ukhamäsaxa jupaxa walpuni jaqi masiparu ニげ┌マキヴシデ;┞ミ;, ukhamaraki
テキゲニげ;Iエキヴシデ;┞ミ;く
ねUkataraki, ukataraki, chuymaya saskasma, yaqha warmixa janiwa walïkiti, yaqhampiwa sarxiriね, sasa, jupaxa taqina wali
yäqkañawa, jani pantjasiñana sarnaqañataki iwxirïtayna. Jupaxa, walpuni chuymaparu, jani
wachuqana sarnaqaña amtxa, phuqhaña amtatayna. Chiqasa ukhama amtaxa askiwa, taqisa ukhama amtankamakïspaxa, ¿jaqïñataki
wali kusäspawa? Ukatsa ukhama amtani jaqinakaxa waranqatsa mayasa utjchi jani
utjkxchiti.
43 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Jupaxa janiwa ukhama munasiña
kamachina anatjata jachkaspänti. Jupaxa jupäskataynawa. Jupaxa uka quri amta
phuqhaskataynawa, warmipawa jani wali sarnaqxkataynati. Warmipawa waynanïxatayna.
Yaqhampiwa irpas┝;モ;デ;ニキ ┘;ニデげ;┞;ゲ┝;デ;┞ミ;. Phuchhapawa ukxa katjxatayna, ukata uka jaqixa wali thithita wawanakapampi
マ;┞;Iエデげ;ゲキゲ; ┌ニ; ┘;┞ミ;ミキ ┘;ヴマキ ;ノキゲミ┌ニ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;がぐ
Cエげ┌ノノ;┝; Iエげ┌ノノ;ヮ┌ミキ┘;が ヮ;ミキミキヮ┌ミキ┘;
maypachaxa, jaqixa panipuniwa. Jupaxa
qawqhasa chiqapa sarnaqaskpa, chikatapa jani ukhamäkchi ukjaxa jupaxa janiwa
maypachäkxataynati. Ukjatxa janiwa mayampsa iwxirïkxataynatiく Cエげキミケエ;デ;┝; Iエげキミケ;デ;ヮ┌ミキ┞;が ¿janicha?
«Janipuniwa lunthatasirimpiru, jaqi
jiwayirimpiru, machirimpiru ukhamaraki ┘;Iエ┌ケキヴキマヮキヴ┌┝; ニげ┌マキモ@ニキゲ; テキゲニげ;Iエ;モ@ニキゲ;»,
ゲキヴキ┘; ;Iエキノ;┝;が ┌ニ;┝; ゲ┌マ; キゲデげ;ゲ;が ニ┌na awkinakan; デ;┞ニ;ミ;ニ; ;ヴゲ┌デ;ヮ;ゲ; ;マ┌┞デげ;ゲa, sarnaqañawa wakisi.
Yamasa «jaqina chijiru puritapata
ノ;ヴ┌ゲキモ;ゲ; ニ┌ゲキヮ;┞;モ;ゲ; テ;Iエげ; ;┞ミキヮuniwa», siwa. Laqawa kunasa jiwasa pachparu
44 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
kutxatirïtayna. Jani jiwasa pachparu
┘;ニデげニキゲデ┌┝;, wawasaru, munata jaqisaruwa uka larxasita aynixa kutxatirïtayna. «Kusipayaña
aynixa, kunäskamsa, khitïskamsa, kunjamatsa, テ;ニげ;デゲ; テ;┞;デゲ; ┌ニ; ;┞ミキ┝;, amtamaya
;ヴマデげ;マ;┞; phuqhasipuniriwa», siwa. Kunasa ukhama «jaqi masisa chijiru purita yatisasa ;マ┌ニキ┘; ┘;ノキ ノノ;ニデげ;ゲキモ;が テキ┘;ゲ;rusa ukaxa
┘;ニデげニキゲデ;ゲヮ; ┌ニエ;マ;┘; ノノ;ニデげ;ゲキヴ;ヮキモ;», siwa.
Jichhaxa jani pantjasiñatakixa uka achilanakana awichanakana säwinakapawa jiskhxatasa amuyデげ;モ;. Jani ukhama
amuykipkañänixa, ina luqhjama pantjasiskaksnawa.
Chiqawa akaxa, markasanxa
mayninakampixa jiwasaxa mayakïstanxaya, jupankampi jiwasampixa mayakïtanwa. Ukhamaxa jupanaka jachañankaski uka
jiwasataki walïchixa, jiwasaxa kusistanaya ¿janicha? Ukaxa jiwasataki walirakiya, ukata
aynixa, ukhamata jiwasaru jachañaxa ┘;ニデげarakistuxa. Jupanaka kusisiñankapxani ukatwa jiwasaxa kusisiñänixa, jiwasaxa ukhama
kusisiñaruxa purirakiñäniwa. Yaqhanaka, jani ukaxa jupanaka walina sartapxani, ukjakiwa
jiwasaxa kusisiñäni, ukjakiwa jiwasatakixa kusisiñaxa utjarakini. Parlañatakisa lurañatakisa
45 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
muyasiñäwa. Ukata aymara markansa qhichhwa
markansa jupanakampi jiwasanakampi mayanaki utjañaxa, wali kusa askina,
uñjañätayna. Jupanakaru uñisiñaxa jiwaspacharu usuchjasiñawa. Masisaruxa,
jupanakaruxa, qawqhasa awqasäkpana wali munasiñampi uñjañasawa, ukhamataki jiwasaxa waliru walinsa sartapxañäni.
Markasanxa, P;Iエ; M;マ;ゲ;が ┘;ニげ;
achachilanakasa nayraqata jiwaskama, kuna tuqisitanaksa usuchjasitanaksa, ヮげ;マヮ;Iエ;ゲ┝;モ@ミキが ゲ┌マ;Iエデげ;ゲ┝;ミキ, ukjakiwa
suma maranakasa utjani. Jani ukhama jiwasa jaqipura munaskañänixa, ina aliqapuni
uñisisiskañäni nuwasiskänixa, ukjaw; マ;Iエげ; marasa utjixa, jani jallusa jallxiti. Tawaqunakasa
sullurpäpxi, ukatxaya chhijchhisa jutaña yatchixa. Yapunakasa wali suma achuntaski, ukjaxa janipuniwa tuqisiñasa nuwasiñasa, wilasa
warasiñäkiti, ratukipuniwa chhijchhisa, istansya ┌ニIエげ;ヴ┌ニキが ケげ┌ヮゲ┌┘;┞┝キヴシデ;┞ミ;.
46 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
VI. Awichuna uywata wajcha wayna
Mä wajcha waynawa Yanariku aylluna
utjatayna. Uka ayllu┝; Tキデキ Q;ケ; ケ┌デ; テ;ニげ;ミニキ┘;く Uka yuqallaruxa awichuwa uywasitayna,
awichumpikiwa jakasirïtayna. Yuqallaxa ┘;テIエ@デ;┞ミ;┘;く P;Iエ;┝; ゲ;ヴニ;ゲ; ゲ;ヴニ;ゲ; ケげ;ノ; ;ヴマデげ; マ;┞; マ┌┞┌ニキ マ┌┞デげ┝;デ;┞ミ;が マ;ヴ;ミ;ニ;ゲ; waljawa mäkipawayxatayna.
Yuqallaxa waynäxataynawa. Taqi waynjama
tawaqu warmitaki thaqhtasitayna. Kunasa
payapunïchixaya, ukata jupaxa taqi waynjama janiwa sapakïña, munkataynati. Kawkitaraki
awichuna uywata waynxa tawaqunakaxa munxanixa. Kawkitaraki tawaqunakaxa wajcha waynxa chachataki laqaki munxanixa.
Waljanina awichana uywataxa, munañanita
┌モデげ;デ;┘;が ┘;テIエ; ┘;┞ミ;┝; テ;ミi kunani jayra ┘;┞ミ;デ; ┌モデげ;デ;wa, ukata inasa chiqapini ukhamächi. Ukhamäpana wajchanaka, awichana
uywatanaka tawaqunaksa waynanaksa jani munapxirïkchiti. Ukatsa ukaxa janiwa
taqpachanitaki ukhamapunïkiti. Wali suma
47 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
chuymanixa sapa patakatsa mayasa
utjapunirakiwa. Awichana uywata waynanakaxa ukhamaraki wajcha waynanakasa wali kusa
ケげ;ヮエ;が ┘;ノキ テ;ケシモ; ;マデ;ミキが ;ゲニキ Iエ┌┞マ;ミキが waynanakaxa utjarakiwa.
Uニ;デ; ヮげキケキマヮキ ゲ┌マ; ;マ┌┞デげ;ゲ;が Iエ┌┞マ;
┘;ノキ ノ┌ケデげ;ゲキゲ;, akata qhiphanxa kunjamänisa
jaqichasirina suyrtipaxa, ukxa yatipxaspa. Kunasa kunäpa, jaqïñax; ゲキミデキ Iエげ;マ;┘;が ┌ニ;デ; kamacharaksnaxa, ukhampacha sarnaqaña ┌ニIエげ;┘;が テ;ニニ;ゲ;┝; ニ┌ミテ;マヮ;Iエ;ゲ; テ;ケキヮ┌ヴ; ゲ┌マ;ミ; ゲ;ヴミ;ケ;┘;┞;モ; ┌ニIエげ;┘;が テ;ミキ ┌ニ;┝; ¿kamachapxsnacha?
Tawaqunakasa janiwa uka wajcha, awichuna uywata waynaru, munkapxataynati.
Taqisa jupana, «kasarasxañäni» sataxa, larusipxataynawa. Jilpachaxa awki taykanakapawa imillanakaru, awichuna uywata
waynampi jani jaqichasiñapxa jani munkapxirïtaynati, ancha Iエげキケ;Iエ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;く
Tiyunakasa, mä pachana qamiri tiyunakasa,
janiwa ukhamaki mä pachanxa
qamapxkataynati, jupanakawa chullpa awichunakampi chika, allchhipa
デげ;ケエキゲキゲニシヮ;ミ┝;が yanapapxirïtayna. Mä jani
48 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
uñjkaya pachana utjasirinakawa, jiwasxa
awatiskirïstütu.
M@ ┌ヴ┌┝; デげ;ケエキヮキミキ┘; ┘;┞ミ;┝;, awicha jiwxatata qhiphatxa, ┌デ;ミ; マ;ミケげ; phayasiskatayna. Uka qhirita uta punku uka chikjana, マ@ テキゲニげ; ミキミ;┝; ミ;ニエ;ゲニ;デ;┞ミ;が waynaxa kuyntunakana parliri amtasisaxa
laqakiwa ukachaqaヴ┌ ニ┌Iエキノノ┌マヮキ テ┌ミデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ;ノニ┌ノ;マヮキ Iエげ;ノノ;ゲ; Iエげ;ノノ;ゲ; ;ノノゲ┌デ;┞ミ;が ukjata mä quri wakaki, wali jathipini ukhama, itsutayna.
Uka quri aljatampiwa wakanaka alantatayna, iwijanaka walja alsusitayna,
khuchhinaka, asnunaka, wallpanaka, ukhama taqi kuna alarasitayna. Utapsa wali kusa, jaqinsa
マ┌ミニ;モ;が ┌デ;Iエデげ;┞;ゲキデ;┞ミ;く Juparu uñisiri tawaqunakasa ukjawa
musparapxatayna, pantjasitanakapatsa amtasipxatayna. Yaqhipa tawaqunakasa kulirata
┌ゲ┌ミデ;ヮ┝;デ;┞ミ;く A┘ニIエげキ デ;┞ニIエげキ ;ヮデげ;デ;ミ;ニ;ゲ;が phuchhanakapa yaqhampi kasaririnakasa walpuni ukhama lurjasitapatx; ヮげキケキ ノキケげキゲキヮ┝;デ;┞ミ;く Y;ケエキヮ;┝; ┌ヴ;ケキヴ┌┘; ヮげキケゲ; テ;┞ケげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く
49 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukana, jupjama デげ;ケエキゲキヴキが テ;ミキ ニ┌ミ;ミキ tawaquxa utjarakitaynawa, uka jani kunani デげ;ケエキ デ;┘;ケ┌マヮキ┘; ┘;┞ミ;┝; テ;ケキIエ;ゲ┝;デ;┞ミ;く Uニエ;マ; デげ;ケエキ マ;ゲキヮ;マヮキ┘; jani pächasisa kasarasitayna. Ukata qhiphatxa uka
キゲデ;ミゲ┞;ヮ;ミ┝; テ;Iエげ;デ; kunsa qhana ;ヴゲデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;く
Qhipha maraxa murinu mayursa pasantataynawa. Jilaqatsa sarxatasa, tiyunakaru
P;Iエ; M;マ;ヴ┌ ノ┌ケデデげ;ゲ;┝;が kawki kusa uksa ノ┌ヴデげ;rakitayna. Ukkañkamaxa, uka awichuna ┌┞┘;デ; ┘;┞ミ;ヴ┌ テキゲニげ;Iエキヴキミ; ヮエ┌Iエエ;ミ;ニ;ヮ;ゲ; chachaミ;ニ;ヮ;マヮキ ミ┌┘;ゲキニキ テキケげキゲニ;デ;┞ミ;が テ;ミキ┘; kunsa jikxapxkataynati, inakiwa «qamirïpxthxa»
ゲ;ゲ;が Iエげ;マ; デ┌ニ┌ゲニ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Y;ケエキヮ;┝; ミ┌┘;ゲニ@マキ┝;が テ;ケキデ;ニキゲ; ヮげキミケ;┘;が jaljtxapxataynawa.
Janiwa jaqi masisaru kunäkïpansa
テキゲニげ;Iエ;モ@ニキデキが ゲキwa. Aka pachanxa taqiniwa munatäpxtanxa. Uñisitasawa kutxatasiri, siwa.
Janiwa jaqiruxa yatxapayañasa, ñanqhañarakisa, uka ñanqhatasa jiwasa pachparukiwa kutxatxirïtayna. Uニ;デゲ; デげ;ケエシモ;ミ; ゲ;ヴミ;ケキヴキデ;ニキ┝;が テ;Iエキヴキデ;ニキ┝;が デげ;ケエキゲキヴキデ;ニキ┝;が wichhusa, qalasa, kunasa arsurapiriwa, siwa.
50 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
VII. M@ テキゲニげ; ┘;ヴマキ┝; ┞@ミ;ニ; alantayatayna
Nayra pachaya inasa ina ukhamaki
sarnaqañaxa utjchïna. Jichhaxa janiwa ukhamäkxiti. Janiwa khitisa ina ukhamaki
sarnaqkxapxiti. Kunasa qullqilayku sarnaqañakïxiwa. Yaqhataki aru arsurapiñasa
jichhaxa qullqïxiwa. Maynitaki kuna ┌モデ;ヴ;ヮキモ;ゲ; ケ┌ノノケシ┝キく K┌ミ; キゲデげ;モ;sa yatiñasa
jichha pachaxa qullqïxiwa. Ukatsa janirakiwa kunana irnaqañasa, aliqata iskuylana yatichsuta tawaqunaka waynanakatakixa, utjkarakiti.
Yaqhipanakaxa wali jaya markanaka irnaqaña thaqhasisa sarawayxapxi, uka yaja markana
テキIエエ;┝;が ケ┌ノノケキ テキニ┝;デデげasisa, murinu デエ┌ケエデげ;ゲニ;ヮ┝キく
Chachapinixaya kuna supaya amuyunsa nayrankchixa. Ukata mä chachaxa mä wali
jiwitaki tawaqjama warmiruwa uñjatayna, テ┌ヮ;┝; ┌ニ; ┘;ヴマキ キヴミ;ケニキ ┌ニ; テ;ニげ;ミ;ニ;ミ; irnaqarakitayna. Uka tawaquru parlxayatayna,
tawaquxa janiwa yäqkataynasa. Qhipha arumirja parlxaychi janipini, jurparumirja arxaychi
janipini, inamayawa uka jaqixa arxayatayna.
51 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Asta qhipha simana ukhamakipuni arxayaskchi
janipini.
Aka pachanxa jani ancha kunasa Iエげ┌ノノ;ニキ┝; utjkiti. Uka tawaquxa chachanïtaynawa. Jupaxa
chachaparuwa awisasxatayna. Ukata chachaxa amukiwa muspatayna. Arumaxa amuki ノ┌ヮげキゲ;ニキ┘; キニキミデ;┘@tayna. Chachaxa
ゲ;マニデげ;ゲキデ;┞ミ;wa, kunxaya samkchi. Ikiwita, wallpawa arusa sartayatayna, thuqhthapitayna.
Warmipa sartayatayna. に¡Chhuy! Sartmaに warmixa ikiwita sartasa
マ┌Iエげ;ヴ;ゲキデ;┞ミ;く に¿Kuna sistasa?
にあCエエ┌┞ぁ Uニ; ┘;┞ミ;ヴ┌ さキ┞;┘; ゲ;マ;ぁざ に¡Jä! ¿Kamsista?
にP;ヴノデげ;ニキモ;ミキ┞;く J;ミキ┞; デエキデエニ┝;マデキ┝;ぐ JキIエエ; ┌ヴ┌┝; テ┌マ;┝; キ┞;┘; ゲ;モ;デ;ニキ ヮ;ヴノデげキヴキ ヮ;ヴノデげキヴキ┘; デ┌ニ┑デ;が ┌ニ;デ; テキゲニエデげ;デ;ぎ ゲ┌デキヮ;が kunansa irnaqi, kawkinkirisa, waynati warminicha, ukata ¿isinaka alarapitasmati?
Sätawa. に¿Ukatsti?
にUニ;ニキ テキゲニエデげ@デ;が «;マ┌┞デげ;ゲシwa» sasakiwa ゲ;ミキ┘;┞┝@デ;ぐ
にJumawa saskista, ukataraki nayaruki juchanchaskitäta.
52 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
にJaniwa, janiwa ukhamäkaniti. Jumampi
nayampixa jaqichasitätanwa. ¡Janipuniwa jaljtkañäniti!
にUニエ;マ;┝; テキゲニエデげ;ミキ┘;┞@┘;く にW;ノキニキが ┌ニ;デ; ;マ┌┞デげ;モ@ミキく Qhipha uruxa warmixa irnaqiri
sararakkitaynawa, uka jaqixa suyjkaspasa ukhama jalxatasa arxärakkitaynawa.
に ¿Kunaraki sutimasti? に Ramiru Chachawaynaに satawa.
に ¿Kunansa irnaqtasti? にUtanaka lurayirïthwa.
に ¿Kawkinkirïtasa? にUrürunkirïthwa.
に ¿Waynätati jani ukaxa warminïtacha? にJaljtatäthwa. に¿Isinaka alarapitasmati?
に ¡Saya! Kuna janixa, kunampsa マ┌ミデ;┝;ぐ にAマ┌┞デげ;ゲシ┘;ぐに sasakiwa, tawaquxa
sarawayxatayna. J;┞ヮげ┌┝; ┌ニ; ┘;ヴマキ┝; Iエ;Iエ;ヮ;ヴ┌ ケげ;ノ;
yatiyatayna. に¿Kamsarakisti?
53 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
にChacha Waynäthwa, Urürunkirïthwa,
utanaka utachayirïthwa, ukatxa jaljtatäthwa, siwa.
に Uka qhipha arsutapaxa ニげ;ヴキ┘;く に Chiqa warminïpachaya. に“;┞;く JキIエエ;┝; ゲ┌マ; キゲデげキデ;ぎ Uka jaqiru
«iyawa sasaxa», nayraqata, «janira kunäkipana taqi kuna alarapita» sätawa. «Mä utaru
althapirapita» sätawa, aka alkilata utasaru uka alata yänaka phuqhantayäta. Makinanaka, kusina, thayacha makina, qunuñanaka,
キゲキミ;ニ;マ;が ヮノ;ミIエ;ミ;ニ;が デ;ケキ ニ┌ミ; テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ;が ┌デ; ヮエ┌ケエデげ;モニ;マ;ぐ ukata mayaki
markasaru sarawayxañäni.
に¡Janiw! ¡Janiw! ¡Janiw! Antisasa uka jaqiru nuwjanma! ¡Chachästaxay!に sasawa, warmixa jachantxatayna.
にあCエエ┌┞ぁ Aマ┌┞デげ;モ@ミキ┞;ぁ Aマ┌┞デげ;モ;ゲ@Iエキ┝;┞ぁ
に¿Katjxistani, ukasti?に sasa, warmixa wali axsaräsitayna.
にJanixaya nayaxa uñstkchïtixa, uñstäsa
jilajawa sätä.
W;ヴマキ┝; ┘;ノキ ノ┌ヮげキデ;┞ミ;く Uニエ;マ;デ;が テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ;が ゲ┌ヮ;┞; ┘;┝ヴ;ミ;ニ;ゲ; ヮげキケキヮ;ミ;
54 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
テキノ;ヴデげニ;ゲヮ; ┌ニエ;マ; ;マ┌┞;ゲキデ;┞ミ;く K┌ミ;┞マ;ミ; ノ┌ヮげキデ;┞ミ;く ぅK┌ミ;デゲ; Iエ;Iエ;テ;┝; ┌ニエ;マ; alarayaña amtayaskpachïtu? ¿Yaqha
warminïxpachacha, ukatcha ukhama sarnaqayaña munpachïtu? ¿Uka jaqimpikiti
ゲ;ヴミ;ケ┝キヴキゲデエ;い W;ヴマキ┝; ┘;ノキ ノ┌ヮげキデ;┞ミ;が ゲ;マニゲ; ゲ;マニデげ;ゲキヴ;ニchi, ukansa walikiwa ゲ;ヴミ;ケ;ゲニ;デ;┞ミ;ぐ Uニ;デxa chachapana aru
キゲデげ┝;sa iyawa sisxatayna. Qhipha uruxa uka jaqixa jalxatarakchï. Ukata sisxatayna.
にAkawa amtajaxa: Mä utaruwa yänaka
alantäta, isinakaja, chげ┌kuña makina, kusina,
thayachaña makina, ikiñanaka, utä yänaka, taqi kuna... Ukata jumampi chikäxañäni ¿Ukhama
luraña muntati?
にあK┌ミ; テ;ミキ┝;ぁ Qエ;ヴ; テ;┞ヮげヮ;Iエ; ;ノ;モ; qalltañäni.
にWalikiwa, akjanaki suyäma.
Uニ┝; ケげ;ノ; ┘;ヴマキ┝; Iエ;Iエ;ヮ;ヴ┌
yatiyatayna. Uka alkilata utapa maysaru Iエげ┌ゲ;Iエゲ┌ヮ┝;デ;┞ミ;が テキゲニげ; ニ┌ミ; テ;ミキ ┘;ノニキヴキ ┞@ミ;ニ;ミキニキ ┌デ┝; ┘;ニデげ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;く Qエキヮエ; テ;┞ヮげ┌┝; キニキモ;ミ;ニ; ヮ┌ヴキミデ@ミキヮ┝;デ;┞ミ;が テ┌ヴヮキ テ;┞ヮげ┌┝; マ;ニキミ;ミ;ニ;が ┌ニエ;マ; ミキ┞;┘; ヮ@ simananxa phuqhantapxatayna, phaxsi
55 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
デ┌ニ┌デ;ニキ┝; マ;ミケげ;モ;マppacha utaru
phuqhantätayna. Ukata warmixa satayna:
にJichhaxa, mamaja irptasiriwa, markaja sarä. Mamajaru ┌モデげ;モ;mawaに. Chachaxa,
mamaparu uñstañxa, janiwa axsarkataynati, antisa wali kusisitayna.
にWalikiwa, ukhamaxa mä jichhüru jaypげ┌wa jikisxañäni.
にSayaにく Uニエ;マ; ヮ;ヴノデげ;ゲキ┘@ゲ;┘; maynisa saraparu maynisa utaparu sarawayxapxatayna.
Chacha warmixa qhipha ja┞ヮげヮ;Iエ;┘; awturu khumuntasiwäsa markaparu
sarawayxapxatayna. Ukata simanatxa uka jaqixa wali kusisitapuniwa uka alatanaka phuqhantata
utaru jalatayna. Ukata llawirasisa mantatayna, Iエげ┌ゲ;ニキが テ;ミキ┘; ニ┌ミ;ゲ; ┌デテニ┝;デ;┞ミ;デi. Utani テキゲニエデげキヴキ テ;ノ;デ;┞ミ;が «sarxiwa, akaxa niyawa
simanäxani» sataynawa. Ukjakiwa uka jaqixa モキニげ┌デ;ヮゲ; ancha thithita supayjama
mitharasiskatayna. ぐ
56 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
VIII. Panqarata panqararu sariri wayrunqu
Mä phunchhawina pä awki pä
デ;┞ニ;ミ;ニ;┝; ┘;ノキ ┌マデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く M;┞ミキゲ; マ;┞ミキゲ; ┌デ;ミ;ニ;ヮ; テ;ニげ; テ;ニげ@ヮ;ミ┝;が マ;┞ミキゲ; ゲ;ヮ; テキゲニげ; ┞┌ケ;ミキニキが マ;┞ミキゲ; ゲ;ヮ; テキゲニげ; ヮエ┌Iエエ;ミキニキ ┌ニエ;マ@ゲ;┝; ┘;ノキ マキゲニげキ chuwawa
┌マデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く Uニエ;マ;デ; ヮエ┌Iエエ;pa yuqapa jaqichaña amtxapxatayna. Sapa phunchawinwa
ukhama wawanakapa jilsuñapkama ┌マデげ;ゲキヮ┝キヴシデ;┞ミ;く Uヴ┌ゲ; ヮエ;┝ゲキゲ; マ;ヴ;ゲ; jani khitirusa suykitixa, ukaxa qullu jawira
umjamaxaya jalaskchixa. Jaqichaña uruxa purinxataynawa. Yuqaxa ukjakiwa khitimpi
jaqichasiñapsa yatiskatayna, jupaxa janiwa, jani jupana thaqhasitapxa, munkataynati. Ukatsa waynaxa mä panqarata panqarata jaliri
┘;┞ヴ┌ミケ┑デ;┞ミ;┘;く J;Iエげ; デ;ミゲ;が ┘;ノキ デエ┌ヴ┌ テ;ミIエキミキが ┌ニ;デゲ; ニ┌ゲデげ;デ; ┌モデ;ミキ ┘;┞ミ@デ;┞ミ;┘;く Wali tatapasa mamapasa waynaru ;マ┌┞デげ;┞;デ;┞ミ;. «Uka tawaquxa wali kusachaqana utanakaniwa, ukhamarusa
K;ヴ;ミ;┘キヴ┌ ゲ;ヴキヴキ テ;Iエげ; ;┘デ┌ミ;ニ;ミキ┘;. Janisa ukäkaspaxa nänakaxa, ȯakaxa janira phisqha
maräkipanaȯ parlxapxtha. Janiki wawa, janiwa
57 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
sapxistati. Jani uka tawaqumpi jaqichasiña
munkätaxa, ミ@ミ;ニ;┝;┞; テ;ミキ ┘;ノデげ;モ;ヴ┌ mantapxchïxa. Uka qamiri tawaqumpi
jaqichasïデ;┝;が テ┌マ;┝; テ;ミキ┘; Iエげ;マゲ; デ┌ニニ@デ;デキが ┘キミニデげ;ゲキゲニ@デ;┘;ぁ», sapxataynawa. Ukata
waynaxa «iyawa» sisxatayna. Ukhamaraki tawaquruxa, utapanxa wali
;マ┌┞デげayañataki achikapxatayna. Tawaquxa sapana uywataxa, kawki munañanïtaynawa.
Walja wawanïkaspasa ukhama, ijma awiljama, ゲ;ヮ; マ┌ケ┌ヴ┌ゲ; Iエキマヮ┌ミキく M;ミケげ;ゲ; ┌マ;ゲ; luqtaña, supayjama thuqhuña chuymani
ukhamätaynawa. Jupaxa lunqhu ajanuni, ñuñusa ヮげキデキニキが jani ancエ; テ;Iエげ; デ;ミゲ;が テ;ミキヴ;ニキ┘; マ┌ケ@ニ;デ;┞ミ;ゲ;が ニ;┘ニキ ┘;ノデげ;デ; デawaqütaynawa. Janiwa kuna jiwäncha chanka tawaqükataynasa.
Ukhampachasa «uka waynaxa wali qamirïchixaya» sasaxa «iyawa» sayapxataynawa.
Uka pä qamiri jaqinakaxa supayjamawa
kimsa uru jaqichaña phunchawinxa thuqhupxatayna. Jawillata jaqinakapasa thanqha waljapunitaynawa, taqinsa uñjkaya
ukhamaraki muspkayapuniwa jaqichapxatayna.
Janiwa ninampiru umampiru anatasaxa atipjksnati, siriwa, achilanakaxa. Janira mä
58 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
marasa tukuskïpana, uka risima
jaqichatanakaxa, Iエげ;┝┘;モ; ケ;ノノデ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;. Chachanxa nayra tawaqunakapaxa
uñstxarakitaynawa. Warマキゲ; テ;ミキヴ;ニキ┘; テ┌ミデげ┌ umaksa chacharu askataña munkxataynati.
Maynisa irnaqaña amtkataynati, maynisa ┌ヴ┌ニ;マ;┘; キニデげ;ゲキゲニキヴシデ;┞ミ;く Yasta ukhampuraxa Iエげ;マ; chikasaxa janipuniwa
kamachañsa yatkxapxataynati. Sapa uru, anunakjama, nuwaki nuwasiskapxatayna. Inawa
awkinakapasa taykanakapasa, jaqichiri awkinakpasa taykanakpasa, jani nuwasipxañpataki achikaskapxatayna. Inawa
qhuru arumpisa suma arumpisa parlxayaskapxatayna. Chげ┌ケキ┝; Iエげ┌ケキヴキ┝;が Iエげ┌ケキヴ;ヮ┌ミキ┘;が テ;ミキ┘; ケエ;デエ┝ニ;ゲヮ;デキく Jaljtxapxataynawa.
Uka jaljtata chachaxa waynäkasaxa
wayrunqüchinxaya, ukata pusiwa juparu
jaqichasiñataki arknaqirinakaxa uñstanxatayna. Maynïrimpixa jithintasisawa qamapxatayna.
Maynïri tawaqunakaxa jaljtayañkamawa ukaru pitupxatayna. Waynaxa mä qhuyala alliri markaruwa sarawayxatayna.
Ukata mä pä marata kutデげ;ミ┝;デ;┞ミ;く M;┞ミキ
tawaqunakaxa ukja maranakana kunjampachasa yaqhampi jaqichasxapxchisa, maynïrixa
59 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ニ┌デデげ;ミキモ;ヮkama suyjaskakitaynawa.
K┌デデげ;nxïpanxa wali kusisitayna, ukata uka jaljtata chacharu uñstatayna. Jiththapisa
qamantapxataynawa. Ukaruxa mä yaqha tawaquxa uñstxarakkitaynawa. Ukawa uka
jiththapitanakaru jaljtasiyxatayna. Jaljtasiyiri tawaqurakiwa warmita makatatayna, chachaxa mä panqarata panqararu sariri wayrunqu
┞;デゲ┌デ@Iエキミ┝;┞; ぐ Uニ;デ; ;┞ミキゲ; ヮエ┌ケエ;モ;ヮ┌ミキが kunasa aka jakawinxa aynikïchixaya, juparuxa
jaljtasiyiri janiwa wiñaya imantaskataynati. J┌ヮ;ヴ┌┝; マ@ ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ;デ; ┌モデ;ミキが ┘;ノキ
jiwaki, kimsa wawani ijma warmiwa uka jaljtata chachapa irparxatayna. Maynixa wali
jachatayna, «inamaya, aka chacha jikiñataki sarnaqtsti» sasa ancha jachatayna.
Ukkañkamaxa awkipasa taykapasa mä pacharuwa wiñayataki sarawayxatayna. Uka jaljtata chachaxa sapakiwa aka pachana
warminakampi anataskatayna.
Iテマ; ┘;ヴマキ┝;が ┌モニ;デ;デ;┝; ニ;┘ニキ ニ┌ゲデげ;デ; wali jiwaki warmïkchisa, ukatsa sapa muqurusa mañaniya, wawa uywarañataki qullqilaykukiwa
jupaxa uka wayrunquruxa makatatayna. Wali ;マ┌┞デげ;sisawa uka jaljtata qamiri chachampi
mitintasitayna. Uka chachaxa ijma warmitjama ;ミIエ; テキ┘デげ;デ;ヮ┌ミキ┘; ゲ;ヴミ;ケ┝;デ;┞ミ;が テ┌ヮ;デ┝;
60 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
niya luqhiptirjamawa arxatasirïtayna. Ijma
warmixa kusi kusjaマ;┘; Iエげ;マゲデげ;┘;┞;ゲ; chacha liwtawayxatayna. Ijmaxa utanaka
;ノテ;ヴデげ;┞;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ┌ニ; ケげキヮキケデげ;┘;┞;ゲ;┘; Iエエ;ケエデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く Uニ;┘; ┌ニテ; ┘;ヴマキミ;ニ;ヴu
jachayatapatxa, «chuymay!» ゲ;ゲ;が ヮげキケゲ; ┌ヴ;ケキヴ┌ テ;┘ケげ;ゲニ;デ;┞ミ;く
Jichhaxa uka chachaxa mä デげ;ケエキ taykalimpikiwa Santa Cruz markana qamasiski,
siwa.
61 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
IX. Chirachuxa pirwa puturuwa ヮキケ┌デ; Iエ┌ヴデげキヴシデ;┞ミ;
Titïri istansyana, Jキゲニげ; Machaqa markana,
マ@ ケげ;┝┌ ┘;┞ミ;┘; ┘;ノキ ニ┌ゲキゲキデ; テ;ノミ;ケデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く J┌ヮ;ミ; マ;マ;ヮ;┝;が Tiwanaku kasikina jaニげ; ┘キノ; masipätaynawa. T;デ; Pエ;┝ゲキ Pエ;デげキミ; ;ノノIエエキヮ@デ;┞ミ;┘;.
Tataparaki, Machaqa kasikina wilapata jutirïtaynawa.Tata Axata Qamaqina allchhiparaki
ukhamätaynawaく Aニ┌ゲデキミ┌ A┝;ケ┌ヮ; Pエ;デげキ satätaynawa. Ukatsa, piquta anataña masinakapaxa, juparuxa Chirachu sasawa
sutichxapxatayna.
Jupaxa Machaqansa utani ukhamaraki Tiwanaku テ;ニげ; uksa apachitansa utani, ukhamätaynawa. Ukana qarwa, iwija
;┘;デデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Qげ;┝┌ ┘aynäkasaxa jupaxa piquta anataña, iskuylata yatiqanisa, wali ujkaki
sapa urusa ;ミ;デデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Pキケ┌デ; デ;ニデげ;ゲキミ; arkuru apantaña wali munirïtayna. Ukata ┌デ;ヮ;ヴ┌ ヮ┌ヴキゲ;┝;が デげキ┝キデ; ヮキケ┌デ; ┘;ニデげ;┞;ゲキゲ;が ;Iエキノ;ミ; ヮキヴ┘; ヮ┌ミニ┌ヮ; ;デキヴデげ;ゲ;┝;が ┌ニ;ヴ┌┘; jayata takintasina apantañataki iqtirïtayna.
M;┞;ミ; Iエ┌ヴデげ;デ;┞ミ; ヮ;ミデテ;デ;┞ミ;が マ;┞;ミ;
62 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
キケデ;デ;┞ミ; ;ヮ;ミデ;デ;┞ミ;が マ;┞;ミ; Iエ┌ヴデげ;デ;┞ミ; ┘キ┝ヴ┌マ┌Iエ┌デ;┞ミ;が ┞;ゲデ; マ;┞;ミ; Iエ┌ヴデげ;デ;┞ミ; apantatayna, ukhamkämixa piquta iskinata
;ヮ;ミデ;モ;が テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ; Iエキケ;ニキ キケデ;モ;が qalltataynawa.
Uニエ;マ; ゲ;ヮ; テ;┞ヮげ┌┘; ┌デ;ヮ;ミ; ヮキヴ┘;
punkuru, pirwa puturu piquta chiqaki
;ヮ;ミデ;モ;デ;ニキ Iエ┌ヴデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Iゲノ┌┞ノ;ミ┝; ┘;ノキ arknaqata, tawaqunakansa ancha munata,
anatiri masinakapansa wali thaqhata ukhamïrïtaynawa. Jupaxa laruki laruskiriki wali laru ajanuni ukhamätaynawa. Janipuni kuna
luratasa jachjiri ukhama jaqïtaynawa. Jupaxa テ;ミキヴ;ニキ ;ミIエ; テ;Iエげ; デ;ミゲ;, テ;ミキヴ;ニキ テキゲニげ; デ;モ; jaqi, janiraki ancha thuru jaqi, janira tuxu jaqi ukhamätaynawa.
Uka istansyapanxa mä piquta anataña
tamawa utjirïtayna, ukaxa Atlético Ballivían sata,
ukana mä masipaxa utjarakitaynawa, Anjichu ゲ;デ;が テ┌ヮ;┝; ニ;ミIエ; ;ヴニ┌ヴ┌ テ;ミキ テ;ニげ;┞ニキヴキ ;ミ;デデげキデ;┞ミ;┘;が テ┌ヮ;┝; テ;ミキヮ┌ミキ ;ヴニ┌ヴ┌ テ;ニげ;┞キヴキ ukhamätaynawa. Uka paninimpixa, uka anataña tamaxa, piquta anatañxa, taqirusa jani
jakhkayaki atipjapxirïtayna. Taqi piquta anataña tamanakaruwa, anatañanxa, jachayapxirïtayna.
Jupanakakiwa, uka piquta anatañanxa, sapa marasa kampyuna mistuskapxirïtayna.
63 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Jupaxa chika kanchata pasasaxa yasta arku
キゲニキミ;ヴ┌┘; ヮキケ┌デ; Iエ┌ヴデげキヴキデ;┞ミ;が キミ;マ;┞;┘; arkiruxa ampara luqhjama luqnaqaskirïtayna.
Anatañanxa mayni anataña tama waynanakaxa ねjani kunsa kamachañpatakiね Chirachuru
Iエエ┌Iエエデげ;デ;ニキ┘; kanchana Iエエ┌ニエミ;ケ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;く J;ミキヮ┌ミキ┘; マ@ テキゲニげ; pachsa antutañxa munkapxirïtaynati. Jupaxa
ニ┌ミテ;マ;デ; ゲ┌ミゲデげ;┞;モゲ; ┞;デキケ┝ataynawa. Ukata キゲニキミ;ヴ┌ ヮキケ┌デ; デ;ニデげ;ゲ; apantxatayna,
;ヮ;ミデ┝;デ;┞ミ;ぐ ;ミ;デ;モ;ミ; ;ミIエ; ニ┌ゲデげ;デ; anatiri waynäxataynawa. Taqi jaqinakana ┘;ノキ ┌モデげ;デ;が ukhamaraki yaqha jaya istansyanakansa
markanakansa ┌モデげ;デ;ヴ;ニキ ┌ニエ;マ@┝;デ;┞ミ;┘;く
Ukhama kawki ┘;ノキ ┌モデげ;デ; waynäxasaxa, tawaqunakasa juparu wali arknaqapxirïtayna.
Mayaxa Simunita, mayaraki Wisinta, mayaraki M;ミゲ;ミキノノ;がぐ uka tawaqunakaxa maynisa マ;┞ミキゲ; ┘;ノキ テキ┘;ニキが ;ミIエ; ニ┌ゲデげ;デ; デ;┘;ケ┌ミ;ニ; ukhamätaynawa. Maynimpixa istansyana Wiqu ケ┌ノノ┌ミ; ゲ;ヮ┑ヴ┌ キ┘キテ; ;┘;デデげ;ゲkirïtayna.
Maynimpiraki qhathunakana jani jaljtiri. Uka ヮ;ミキミキ┝; ┘;ノキ ケげ;┞;┘;が ケエ;ミ;デゲ; テ;マ;ゲ;デゲ;が Iエ;Iエ; ┘;ヴマテ;マ;┘; ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキヮ┝ニ;デ;┞ミ;く Wawaki jani wawanïpxkataynati. Ukatxa maynimpirakiwa apachita utapana, chacha
warmjama, arumaya uru qamデげ;skapxirïtayna. Wisintampixa sapüruwa qarwa
64 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
;┘;デデげ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;く J┌ヮ;マヮキゲ; ┘;┘xa janiwa
jikipxkataynati. Ukïri tawaqunxa achachi jilapawa layqätayna.
Chirachuxa Mansanillampiwa
jaqichasxatayna, ukata qhipha maranakatxa waynpachawa jiwawayxatayna. Kimsa wawani Mansanillaruxa jaytjawätayna. Pä imilla mä
yuqalla wawani jaytarpäwätayna. Janiwa kunjamata jiwatapasa yatiskxiti, yaqha istansya
piquta anatirinaka layqjaychi, jani ukaxa jaytarpayata tawaqupa ノ;┞ケテ;┞┝Iエキぐ kunjampunïxchixa.
Piquta anataña atipjataxa, anatiri
tamanakanxa waljaniwa awqanakapaxa, pachpa istansyansa ukhamaraki yaqha istansyanakansa,
utjarakitayna. Ukatxa tawaqunakampisa jani anatañäkiti, munasiñampixa jani anatasiñäkiti, munañaxa jani amuykaya munañaniwa,
テ;マ;ゲ;ヴ┌ Iエげ;マ;ミキ┘;く J;ミキ┘; ┘;ヴマキヴ┌ munsmawa s;ゲ;┝; ニげ;ヴ┝;┞;モ@ニキデキく Yaqhipa
warmixa janiwa inaki jachsa jachirïkiti. Jachayataxa jachjsa jachjaniriwa. Warmixa jachayataxa layqampisa layqjayiriwa.
65 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
X. Salumitaxa chacharu arknaqaña qaritayna
J┌ヮ;┝; デ;┘;ケ┑ニ;ゲ;┝; ニ;┘ニキ ニ┌ゲデげ;デ; テ;Iエげ; ┘;ヴマシデ;┞ミ;┘;く Niya jayra warmjama, urukama キニデげ;ゲキゲkiri, tawaqütaynawa. Mänxa,
kullakanakapaxa, ikkirpacha katri anqaru ねjani unxtayasakiね kallsupxatayna, ukatsa janiwa
sartkataynasa. Mayanraki, pachpa kullakanakapaxa, urukama ikiskakïpanxa, uta ┘キミデ;ミ;が ┌デ; ヮ┌ミニ┌ ヮげキ┞;ミ;ニ;ta lupi
qhanantanirxa モキケげキマヮキ ノノ┌Iエげゲデげ;┘;┞;ゲ;が niya inti jalantkamawa ikiyapxatayna.Kullawaki
デエ┌ケエデげ;ゲニキヴキが ┌ニ;デゲ; phunchhawinakaki ゲ;ヴデげ;ゲニキヴキ tawaqütaynawa. Jupaxa wali
waynanakampi デエ┌ケエデげ;モ; tamanakansa ゲ;ヴミ;ケデげ;┘@tayna. Jichhakamasa ねpaqallqu tunka marankamasaね janiwa thuqhuñxa
tukuqkataynati.
Ukata kunasa pachanikïchixaya, mä awtu ケげキ┘キヴキマヮキ┘; ┌モデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;が yäpa jani yäpa lurjasaxa, ukampiwa jaqichasxatayna.
Uka waynaxa mä aymara awkina taykana
ケげ;┞; ┌┞┘;デ; テ;ケシデ;┞ミ;┘;く T;デ;ヮ; ┌デ;ミシヮ;ミ┝;,
66 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
juparuxa janiwa jupa pachpa uta alaqasiñasa,
yaqhachaqaru jithiqxasa jaqjama utjañsa amtxirïkataynati. Jupaxa awkina taykana
┘;デげ;モ;ヮ;ミ; ケ;マ;ゲキヴi waynakïtaynawa. Awkina taykana ケ┌ノノケキ ┘;┝デげ;デ;ニキwa sarnaqaskirïtayna,
┌ニエ;マ;ニキ┘; ;┘デ┌ ケげキ┘キヴキデゲ; ゲ;ヴミ;ケキヴシデ;┞ミ;く Chachapaxa maymaya awtunaksa
;ヮミ;ケキヴシデ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ┌ニゲ; ケげ;ノ; tukuntxatayna, janiwa machaqampi turkantkataynati,
janirakiwa machaqa awtsa alkataynati. Qhiphatxa pä phuchhani ukhamawa qamxapxatayna, phuchhanakapaxa awkipa
デ;┞ニ;ヮテ;マ; テ;ケキヴ┌ テキゲニげ;Iエキヴキ ┌ニエ;マ;┘a jilsxapxarakïtayna. P;Iエ;┝; テ;ミキ キミ;ニデげニキデキが muychixaya, janicha. Chachaxa mayjakipuniwa sarnaqxatayna. Taqi kunasa aka pachanxa
pantjtirikïchixaya, ukata mä uruxa ukhama kusjamaki sarnaqataxa pantjtawayxataynawa. Y;マ;ゲ; ケげキ┘キヴシIエキ ┌ニ;┝;が ┌ニ;デゲ; マ@ ┞;ケエ;
;マデ;マヮキ マ;┞テデげ;┞;デ; テ;Iエげ; markanxa kunasa janiwa aymara marka saraparjama
sarirïkataynati. Chachaxa yaqha warminïxataynawa. Ukata
ukxa janiwa warmipaxa yatkataynati. Mama Salumitaxa juta sarasaxa, alakipasiñampixa,
テ;ミキ┘; ;ニIエげ;ゲ; amuyaskataynati.
67 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukata mä sariri warmi masipampi
qunthapita jutxapxatayna. Ukhama ケ┌ミデエ;ヮデげ;デ; テ┌デニ;ゲ;┝;, parltげasisawa
jutxapxatayna. Uka warmixa sataynawa:
にChachajaxa nayata armasiwayasa yaqhampiwa sarawayxi.
にNäna chachajaxa mayjjamakiraki sarnaqi.
にUkata suma amuyataxa warminakawa juchanixa. Näna mä wawqi masijawa utji, jupaxa
warmini jaqimpiwa sarnaqi. Ukatsa uka chachaxa warmipsa jayata ケげ;ノ; uka tawaquparu ┌モ;Iエデげ;┞;デ;┞ミ;が ニエ;┞;┘; ヮエ┌Iエエ;テ;ゲ;が ゲ;ゲ;く
に¡Ay täta!
にUニ;デ┝; ┌デ; テ;ニげ;ヮ;ミ;ニ┝;┞; ケ;マIエキ┝;が マ@ iskina muytañankakchi. Jichhaxa uka jaqixa
papaya phawrikana irnaqchixa, naya ┌モデげゲデエ┝;┞;く W;ノデ┌ M;ヴニ; ゲ;デ;┘;にが ぐ
Ukjawa mama Salumitaxa sustjasxatayna,
ukjakiwa chachapata parlaskatapxa amuyasxatayna. Ukata mama Salumitaxa suma
テキゲニエデげ┝;デ;┞ミ;く に¿Kawkhanaraki qamisti?
にAltu Limata khurichaqana, mä phisqha ニ;ノノキ デげ;ケ; マ;ニ;デ;モ;┝; ┌ニテ;ミニIエシに ukata mama
Salumitaxa sustusa atipjata laqaki arsxatayna:
68 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
にChachajawa uka jaqixaに sataynawa, uka
warmixa, saskakitaynawa. にUニ; ┘;ヴマ┝;が ミ;┞;┝; ┌モデげ;┞キヴキゲマ;┘;が
warmixa waka patanaka qhathuna, uka riluju uñkatasi ukjana alji.
に¿Sutipa yattati? にSaya, sutipaxa Kasilta satawa, qharüru
ヮエキゲケエ; テ;┞ヮげ┌ ┌ヴ;ゲ;wa rilujuna jikisiñäni, ukata ┌モ;Iエデげ;┞@マ;ぐ
Qhipha uruxa mama Salumitaxa inakiwa
suyatayna, uka warmixa janiwa
┌モゲデ;ミニ┝;デ;┞ミ;デキぐ ヮ;Iエヮ;デa jani uka warmi uñstanïpanxa, mama Salumitaxa uka warmina
sutipa yatキゲ;┝; テキゲニエデげ;ゲ; テキゲニエデげ;ゲ; デエ;qhasaxa katutaynawa.
に¿Mama, ¿jumati Kasiltäta? ukhama
テキニ┝;デ;デ;┝;が ゲ┌デキヮ;デ; テキゲニエデげ;デ;┝;が マ;┞ミキ┝; inusintiwa saskatayna:
にSaya ukäthwa, sasa. に¡Chhuy! Jumaxa jiwaki chachajampi
sarnaqxatätaxa, qachu anu!... に sasa, jaqitakisa
ヮげキミケ; デ┌ケテ;ゲ;┝;が ヮ;Iエヮ; ┘;ニ; Iエエ┌Iエエ┌ノノキ ;┞デ;ゲキゲ;┘; ┌ニ;マヮキ テ;┘ケげテ;ミキ┘;┞;デ;┞ミ;く
69 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Mama Salumitaxa uka sariri warmina mä
テ┌ニげ;ミ;ニ; ┞;デキ┞;デ;┝; Iエ;Iエ;ヮ;ヴ┌┘; ;ヴニデ;デ;┞ミ;く Chachapaxa mä awtu imaña tuxu punku
takintasa liwintasakiwa ukaru awtu ;ヮ;ミデ;┘;┞;ゲ;┘; ヮ┌ミニ┌ テキゲデげニ;デ;siniwäsa
chhaqhantデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;ぐ W;ヴマキ┝; ┌ニエ;マ; uñjaniwäsaxa laqawa kuttaniwayasa utana ┘;ニキIエ;ゲキデ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ノ;┘;ゲ; ;┞デげ;デ;┘; sarawayatayna. Punku takintasa liwintatayna, uka ikiña uta amuyasa takintasa liwintasaxa,
chachapaxa uka warmimpi ikintata katjatayna, ぐ
に¿Akaruti «irnaqiriwa sartha» sasa jutaskirïta?に sasa lawampiwa chacha
テ;┘ケげ;ミデ;デ;┞ミ;が Iエ;Iエ;┝; テ;ノゲ┌┘;┞┝;デ;┞ミ;┘;く Ukatxa ┘;ヴマキヴ┌ヴ;ニキ┘; ノ;┘;マヮキ テ;┘ケげニ@マキ manqhanchani mayaki alisnaqatayna, warmixa kalliruwa jalsuwayxatayna. Ukatxa awkipa デ;┞ニ;ヮ; テ;┘ケげテ;モ;デ;ニキ Iエエ┌ニエミ;ケätayna. Utanxa
wintana ケエキゲヮキノノ┌ デげ┌ミ;ニキ ノ;┘;マヮキ テ;┘ケげゲ┌ミキ┘ätayna, warmi┝; ケげ;ノ; luqhiptatjamawa jalnaqatayna.
Chachaxa iskapxasaxa kimsa uruta
uñstanitayna. Jupaxa ukhama sumaki warmipana katuqasxataxa, janiwa
wanichaskataynasa. Qhiphatxa, uka chacha ┘;ヴマキミ;ニ;マヮキ ゲ;ヴミ;ケキヴキ ┞;デデげ;デ@┝;デ;┞ミ;┘;く
70 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Mama Salumitaxa wasitata chacharu
arknaqaskatayna. Awtupa uñnaqasawa sarnaqirïtayna. Mä Iエげ;マ;ニ; arumaxa mä
kallina awtupa uñjatayna. Laqawa awtupa uñjasaxa jalatayna, awtupaxa unuqiki
┌ミ┌ケデげ;ゲニ;デ;┞ミ;が awtu punku liwintasa mantatayna, ukana chachapakiwa mä warmi ヮ;デ;ミ; ┌ミ┌ケデげ;ゲニ;デ;┞ミ;く Uニ;ミ; ┘;ヴマキ tawaquparu nuwjatayna, pulisiyaruwa apayasipxatayna. Pulisiyanxa uka pulisiyanakaxa
ゲ;ヮ; Iエげ;ニ┌デ; ヮエキゲケエ; デ┌ミニ; ケ┌ノノケキ マ┌ノデ;, mama Salumitaru, nuwatapa juchapata ノノ┌Iエげゲ┌tayna, taqpacharuxa pä pataka qullqi pulisiyanakaxa
jakhuyatayna. Mama Salumitaxa ñakapuniwa マ;マ;ヮ;デ; ケ┌ノノケキ マ;┞デげ;ゲキゲ; マ┌ノデ; ヮ;テ;デ;┞ミ;く Ukata kulirata satayna:
にUkhamaxa ¿nayakiti juchanïthxa?に, ukata pulisiyanakaxa sapxatayna:
にJaniwa, aka chachamampi sarnaqiri
warmimpixa, jichha arumawa, taqini pulisiyanakaxa, juchapatxa iksupxäxa, ukawa
マ┌ノデ;ヮ@ミキぐ Ukatxa uka chachaxa mä Laja markankiri
warmimpiwa mitisxatayna. Uka jiwxïpanxa yaqhampirakiwa sarnaqxatayna, mama
“;ノ┌マキデ;┝; テ;ミキヮ┌ミキ┘; Iエ;Iエ┝; ヮ;ニデげ;モ; yatkxataynati, chachapaxa chiqpacha
71 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
warminakaru achaliripiniwa yatintxatayna.
Ukata: «sullkajati jiwxanixa, nayaxa テキ┘;┞;ゲ┝;┘;ぐだ ゲ;デ;┞ミ;┘;.
Mama Salumitaxa janipuni chachaparu
kuttayaniña yatxasaxa, jupaxa Chakaltaya murinu tamana, murinu sapa mara thuqhkämixa wantanakana warmipäxataynawa.
72 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XI. Pacha Mamaxa uñjaskistütuwa
Tara Quta pampana mä aylluwa
utテ;デ;┞ミ;が ┌ニ;┝; Tキデキ Q;ケ; ケ┌デ; テ;ニげ;ミニキ┘;く Ukana mä ijma warmiwa wawanakpataki uraqi
ケエ┌ノノキ┞;デ;┞ミ;く Uニ; ┌ヴ;ケキミ;ニ;┝; ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; テ┌┞ヴ; ノ;ケげ@デ;┞ミ;┘;が Tiwanaku pachana aliqata
wiñayataki wanunchatätaynawa. Aliqata sapa mara Iエげ┌ケキ achuqayiri uraqïtaynawa. Ukaruwa
uka mama┝; ┘;┘;ミ;ニ;ヮ;ヴ┌が Iエげ┌ケキ satasiñataki, jawsthapitayna. Mamapana jawsataxa, maynïri Martincha phuchhapaxa,
P;デ; マ;ヴニ;デ; テ;デエ; Iエげ┌ケキ ;ノデげ;ゲキ┘@ゲ;, sataqäsiñataki saratayna.
Ukhamawa mä alwaxa, テキゲニげ; マキミキ┘┌ゲ┌ヴ┌
sarxatawäsa, impiñupini Tiwanaktuqiru
sarawätayna. Ukata niya mä urasa chikanitxa マ;マ;ヮ;ミ; ┌デ;ヮ;ヴ┌が テ;デエ;ゲ; ケげキヮデげ;デ;が puritaynawa.
Mayni satirinakaxa, satañataki
┘;ニキIエデげ;yasita, niyawa suykapxatayna. Ukanxa Tayka, Putina sata sullka kullakapa, ukatxa
Ninaya sata chana kullakapa, ukxaruxa Juysupita
73 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
kullakapa ukhama Markincha kullakapa
ukhamawa ukaru puripxatayna. Sata qalltañataki ケげ┌┘;Iエデげasaxa, wakampi sataña
qalltapxataynawa. Taykawa satañanxa ミ;┞ヴ;ケ;デ; Iエげ┌ケキ キノ┌ミデ;┞;デ;┞ミ;が テ┌ヮ; tukuyxïpanxa, Ninaya sullka phuchhaparuwa ゲ;デ;モ;┝; ┘;ニデげ;デ;┞ミ;が テ┌ヮ┝;ヴ┌┝; J┌┞ゲ┌ヮキデ;ヴ┌┘; Iエげ┌ケキヮa iluntañaxa wakitayna, ukatxa
Putinaヴ┌┘; ゲ;デ;ケ;ヮ; キノ┌モ;┝; ┘;ニデげ;デ;┞ミ;が jupaxa uka uruxa, usutäsaxa, テ;ミキ テ;デエ; Iエげ┌ケキ iluntkataynati, yaqhawa iluntarapitayna. Uニ┝;ヴ┌┝; M;ヴニキミIエ;ヴ┌┘; Iエげ┌ケキ ゲ;デ;ケ; キノ┌ミデ;モ;┝; ┘;ニデげ;デ;┞ミ;. Jupaxa uka Pata
Markana alata, kawki jayat; ;ヮ;ミキデ; Iエげ┌ケキ iluntatayna. Ukata khitimpisa, llamayu urasaxa,
jani pantjasiñatakixa, mä qawqha siwara yarana, Iエキマヮデげ;モ;デ;ニキが ukjaru ichunデデげ;┘ätayna.
Urunakasa phaxsinakasa thayjamawa jalaki
jalaskataynaく J;ミキ ┌モテ;デ;┝; Iエげ┌ケキ ;ノキ┝; ┘;ノキ alintxatayna. Mä uruxa, anata phaxsinwa, taykampi Putina phuchhapampixa, yapu
uñxatiriwa sarapxatayna, Markinchana sataqapaxa wali suma テ;Iエげ; alinakasa taqitsa aystatäta ukhamätaynawa, ukaru mä pä siwara
;ノキミ; Iエキマヮテデげ;デ; ┌ニエ;マ;が ┌ニ;デ; P┌デキミ;┝; マ;マ;ヮ;ヴ┌ テキゲニエデげ;tayna:
74 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
に K;┘ニシヴキゲ; ミ;┞;ミ; Iエげ┌ケキ ゲ;デ;ケ;テ;┝;に sasa,
ukata mamapaxa: に Siwarata aksäki ukawa sukanakamaxaに
ゲ;デ;┞ミ;┘;が テ┌ヮ;ミ┝; テキゲニげ; ;ノキミ;ニ;ミキ ┌ニエ;マ;ニキ uñjxatayna.
に ¿Ukata khuysa ukasti?に sasawa
テキゲニエデげ;デ;┞ミ;.
に Ukaxa Markincha imillankiwaに, sataynawa. Ukata laqapuniwa ancha kulirasita
┌ニ; ゲキ┘;ヴ; ;ノキミ;ニ; テキニげゲ┌ヴ;ゲ; ┘キノノデ;┘ätayna. Markincha mamaxa Pata Markata jatha
Iエげ┌ケキが ゲ;デ;ケ@ゲキモ;デ;ニキが ;ノデげ;ゲキ┘@デ;┞ミ;ぐ uka マ;ヴニ;ヴ┌┝; ニ;┘ニキ テ;┞; マ;ヴニ;ミ;ニ;デ; ┌ニ; Iエげ┌ケキ aljañataki apanipxpachaxa, uka jayata satañataki ap;ミキデ; Iエげ┌ケキミ;ニ;┝; さ┞┌┝Iエげ;ざ ゲ;デ;┘;が ┌ニ; Iエげ┌ケキミ;ニ;┝; ┌ニエ;マヮキミキ ┘;ノキ テ;ミキ ;デキヮ;┞;ゲニキヴキ aliskirïtayna. Ukata jayata irpanita ┞┌┝Iエげ;ミ;ニ;ゲ; テ;ミキ ;デキヮニ;┞; ┘;┘;ミ;ニanïri, siwa.
Arumanakasa urunakasa mäkiwa
マ@ニキヮ;┘;┞┝;デ;┞ミ;が マ@ ヮ@ ヮエ;┝ゲキデ┝; Iエげ┌ケキ llamayuxa puヴキミ┝;デ;┞ミ;┘;く Cエげ┌ケキ llamayuñatakixa, taykaxa, taqinirurakiwa
jawsthapitayna. Uka uruxa taqisa wali kusapuniwa kanastasa ケげキヮデげ;デkama, liwkhanasa
;┞デげ;デニ;マ;, Iエげ┌ケキ ┞;ヮ┌ヴ┌ ヮ┌ヴキミデ;ヮ┝;デ;┞ミ;. Yaqhipaxa テ;Iエげ; markatpacha, yaqhipaxa
75 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
pachpa aylluta ukhamawa wali kusisita
ヮ┌ヴキミデ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; Iエげ┌ケキ ノノ;マ;┞┌モ;デ;ニキ sapa maynisa sukanakparu sarxatapxatayna,
kachxatapxatayna, ukjakiwa Putina warmixa:
に Nayankiwa uka sukanakaxa, nänakawa ukjaru satasiskapxthxa, jumanxa akanakawaに sasa, jupana sukanakapa kullakaparu
┌モ;Iエデげ;┞┝;デ;┞ミ;が M;ヴデキミIエ;┝;ぎ
にJaniwa, nayanxaya qhiphankiwa, nayanxa ゲキ┘;ヴ;マヮキ Iエキマヮデげ;デ@ミ┘;が ぅニエキデキゲ; ゲキ┘;ヴ; テキニげゲ┌ヴ;ケキデ┌いが ゲ;ゲ; キミ;ニキ┘; ゲキ┘;ヴ; ;ノキ thaqhasitayna. Taykasa:
にMartinchana qhiphankaskapuniwaに saskarakitaynawa. Putinaxa, janiwa uka
kullakapana sukanakpata saraqaña munkataynati. M;ヴデキミIエ;┝; ┘;ノキ Iエ┌┞マ; ;ノデげ;デ; warmïchixaya, ukata amukiwa,
«ukhamäpasaya» sasjama, Putinana sataqapaki llamayxatayna.
P┌デキミ;┝;が ┘;ノキ ケげ;┞ヮキミキ ┌ニ; テ;Iエげ; Iエげ┌ケキ
alinakaru ケ┌ミ┝;デデげ;ゲ;, マ;┞テ; ;ノノケ; Iエげ┌ケキミ;ニ;
ケげ;┞;Iエデげ;ゲ; マ┌ミ;ヴデげ;ゲ;が テ;ミキ ┌ニエ;マ; Iエげ┌ケキ jathanïkasa, llamaytげatayna. Martinchaxa
amukiwa, mayja テキゲニげ; chira Iエげ┌ケキミ;ニ;ニキ ノノ;マ;┞デげ;デ;┞ミ;く Ukana ヮエ;デげ;ミキ┘@ゲ; laqawa
76 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
utaru ukjpacha Iエげ┌ケキ apkataniwäsa, テ;Iエげ;
marka sarawayxatayna. Urunakasa arumanakasa jalaki saririnakjama テ;ノデげ;ゲニ;デ;┞ミ;く
Yaqhipaxa luratanakasxa, «janiya khitisa
uñjchistuti», saskirïtanwa. Sarnaqatanakasxa, kuna ajayunakasa ukhamaraki Pacha Mamasa wali uñjaskirïtayna. Pacha Mamaxa ukhama
kullakaparu sallqxiri uñjasaxa, wali samkachxataynawa. M;ヴデキミIエ;ミ; テキゲニげ; ヮエ┌Iエエ;ヮ;ヴ┌ ┌モデ;デ;が マ@ マキマキノノキデ;ヴ┌ デ┌ニデげ;ゲ;┘; Putina warmiru samkana maya uñstasa parlxatayna:
にMama Putina, jumaxa janiwa wali
テ;ケシニデ;デキが マ;マ;テ;ヴ┌ Iエげ┌ケキ ;ヮ;rxtaxaに ゲ;デ;┞ミ;┘;が ┌ニエ;マ; ゲ;マニデげ;ゲキゲキミxa, mama
Putinaxa, janiwa yäqkataynati. Qhipha simanaxa wasitata samkachxatayna:
にMama Putina, jumaxa janiwa kullakatakisa ┘;ノシニデ;デキが マ;マ;テ;ミ; Iエげ┌ケキヮ; llamaysxtaxaに
sarakikitaynawa, ukjawa mama Putinaxa sustjas┝;デ;┞ミ;が ┘;ノキ ノ┌ヮげキデ;┞ミ;く «Martinchaya phuchhapar┌ Iエげ┌ケキ ;ヮ;ケキデ┌ ゲ;ゲ; ;┘キゲ;ゲIエキ»,
sasakiwa chuyma manqhapana satayna. Mä simanatxa wasitatwa samkachxarakkitayna:
77 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
にMama Putina, jumaxa janiwa mamajana
ニ┌ノノ;ニヮ@ニヮ;Iエ@デ;デキが テ┌マ;┝; マ;マ;テ;ヴ┌┘; Iエげ┌ケキ lunthatjxtaxaに sataynawa. Ukjawa mama
Putinaxa テ┌ニげ;マヮキ sustjasxatayna:
«Martinchaya imillaparu にIエげ┌ケキ lunthatjituに, sasa awisaschi»が ゲ;ゲ;┘; ┌ニ; テ;Iエげ; ;ノノケ; Iエげ┌ケキ ニエ┌マ┝;ヴ┌┘ätayna, mamapa
ukaruwa jaytaniwätayna. Ukata, Martinchana llamayuta Iエげキ┞;ヴ; Iエげ┌ケキ ニエ┌mtasiniwätayna.
J;Iエげ; マ;ヴニ; jalawätayna, kullaparuwa jikxatatayna:
にCエげ┌ケキ ゲ;デ;ケ; ;parxitu sasati, phuchhamaru awisasta?, ukaxa mamita ukaru
khumnuqaniwayxthwa, nayankirキ Iエげ┌ケsa apasxarkthwaに sataynawa. Ukata mama
Martinchaxa sataynawa. に Janiwa imillajaxa kunsa yatkiti, janipiniwa
kunsa awiskthti. Wirjinäpachaya! Pacha
Mamawa ukhama saマニIエげuニキヴキが ゲキ┘;ぐ
Pacha Mamaxa taykasawa, jiwasaxa jarphipanktanwa, jiwasaxa wawanakapätanwa. Ukana jani uñisisisawa qamapxañasa. Jiwaskama
uñisiskañäni, lunthatjasiskañäni, nuwarasiskañäni, jiwarayasiskañäni ukaxa,
Pacha Mamaxa デげ;ケエキゲキrakiwa. Jumasa jumäkasma, wawanakama mayasa maya
78 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
nuwarasiskanixa kulirata jachasmawa,
kulirañatsa jiwasmawa ¿Janicha?
Aka pachanxa Pacha Mamaxa sapüruwa uñjaskapxistu, uywarjamawa awatiskapxistu,
ukata suma qamañaxa, wali kusa, jiwaskama jani uñisisisa sarnaqaña wali wakiskiri.
79 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XII. Ä kullakajarusa sapatuma churaskayäthxa
Tawaqumpi waynampi jikisisa
munasiñaxa, ┘;ノキ マキゲニげキミ; ノノ┌ゲデげデ;ゲ; sarnaqañawa. Maynisa maynisa purapata alaxa
pachana wara waranaka thuqhuyasiñawa. Samkanakana purapata qinaya taypina
kキノノデエ;ヮデげ;デ; ┞┌ヮ;┞Iエ;ゲキモ;┘;く W;ノキ ニげ;Iエ;Iエ;デ; arunakana, chuyma manqha munasiñxata,
;ヴ┌ミ;ニ; ヮ┌ヴ;ヮ;デ; テ;ノ;ミ;ケデげ;┞;モ;┘;く Jaqichasiñatakixa kuna jani phuqhkaya
arunakasa sañakïtaynawa. Janira jaqichaskasaxa waynasa tawaqusa wali amuyampi, wali
kusapini purapata uñjasiñätaynawa. Chiqa ukapi juykhuna マキゲニげキ ヮノ;デ┌paxa.
Aノ┘;ゲ; ┌ヴ┌ゲ;が テ;┞ヮげ┌ゲ; ;ヴ┌マ;ゲ;が マ┌ミ;デ;ヮ;┘; ヮげキケキpana にkunjamäñapasa
ukhamaに デエ┌ケエデげ;ゲニキが ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲニキが テ;ノミ;ケデげ;ゲニキく Kuna jani wali luratapasa utjchixa, ukaxa janiwa amuyaskiti, antisa kunjasa jupaxa, kunja
sartanisa, kunja wali kusa ┌モミ;ケデげ;ミキゲ; ┌ニ;┘; nayraqataxa. J;ミキゲ; ケげ;ヮエ@ニヮ;が マ┌ミキヴヮ;デ;ニキ┝; ケげ;ヮエ;┘;が テ;ミキゲ; ┘;ノキ テキ┘キデ;ニキ ┌モデ;ミシニヮ;
80 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
munirpatakixa wali kusa jani khitimpisa tupkaya
テキ┘キデ;ニキ┘;が ノノ;テノノ@ゲニヮ;ゲ; テ┌ヮ;デ;ニキ┝; ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; jani axsartkiri wali qamasani jaqiwa.
Munatapana luratanakapaxa janisa wali luratäkpanxa, munirpatakixa wali kusa luratawa.
Munatapanxa, k┌ミ; テキゲニげ; ┘;ノノニエ; ;ゲニキ luratanakpasa, jayata wali llijuski. Jani wali luratanakasa pachpa jaqina imantasxiwa.
Munasiñaxa muniriru juykhuchjiwa. Munasiñaxa munatarusa munirirusa pachpa lupipjamawa
qhansusa juykhデげ;┞xi. Uka munasiña purapana pachpaki wiñaya
uywañawa, niya taqitakisa ukawa ;ミIエ; Iエげ;マ;く Ukhama munasiña chuyma sisata,
awkiptañkama taykaptañkama, sarnaqañawa ancha Iエげ;ma. Kunasa saririkïtaynawa. Kuna
juyrasa ゲ;デデげ;デ;┝; ;ノゲ┌, Iエげ┌┝モ;デ;デキが ;ノキ┝; kawki thuqhtキが ;マ┌Iエ┝;デキが ┌ニ;デ;┝; ヮ;ミケ;ヴデげキが ヮ;ミケ;ヴデげ;ゲ;┝; マ;ニげ┌ミニ┌ヴ┌ デ┌ニ┌Iエキが ┌ニ;デ┝; jiwawayxi, ukawa kamachïtayna. ¿Kunjamataksa ┘キモ;┞; ヮ;ミケ;ヴデげキヴキ テ;ニ;モ; テキニキヮ┝ゲミ;い Ukaxa
ancha aliqata uywañawa, lurañawa. Ukatsa ukaxa にmayasa patakana, jani ukaxa mayasa waranqanaに utjarakpachawa, janiwa
janipinitixa. Ukata inasa chiqa wiñaya munasirinakaxa, ニ┌ゲデげ;デ; wiñaya munasiña
uywirinakaxa: munasiña wiñayäñpatakixa, warmitakixa jani ancha wali jiwitaki warmi
81 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
katupxirïkchiti, chiqasa ancha wali jiwitaki
warmixa taqina mä ratu warmisiñataki thaqhatawa. Yaqhipha warmisa, inasa ukata mä
テ;Iエげ;が ;┝デ;モ; ┌モデ;ミキ テ;ケキ Iエ;Iエ;デ;ニキ thaqhasipxirïchi, chiqa uka chacharuxa yaqha
warmixa jani phasilaki munkanitiがぐ Kunasa kunächi munasiñaxa, niyaki
テ;ケキIエ;ゲキデ;デ┝;が テ;ミキ┘; ケ;ノノデ;ミテ;マ; ┘;ノキ マキゲニげキ chuwaki wiñaya munasiñaxa utjkxataynati.
Urutjama urutjama irnaqañata qarita purkämi, ┘;┘;ミ;ニ;ゲ; ┌デテ┝;ヴ;ニキが ┌ニ;ヴ┌ ケげ;┞;Iエニ@マキ┝; jupanakpura munasiñaxa armasxapxataynawa.
Janiwa munasiña panqaranakaru umampisa qarpxapxkataynati, ukjata munasiñana
sarnaqaña┝; テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ; alinakjama suwantawayxatayna. Ina utjañaki utjxapxatayna,
ina irnaqañaki irnaqxapxatayna, ina jakañaki jakxapxatayna. Awisaxa, jani qullqi utjkxïpana, jani ukaxa kunatsa tuqisiñasa utjapuni, ina
luqhikiwa pä munasirixa tuqisxapxatayna.
J┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ; ケエキヮエ;ヴ┌┝; ニ┌ミ;ゲ; pantjtxakitaynawa, yamasa wawanaka jilarkxaヮ┝キ ┌ニテ;デ┝;が ┘;┘;ゲ; デげ;ケエキゲキモ;ミ;, pisina
sarnaqañampisa, ukanakawa purapa munasiñxa thayjama apasiwayxatayna, janisa ancha
ukhamäkchixa, ukhamjama amuyasipxatayna.
82 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
M@ Iエげ┌┝モ; ヮ;ノノ; ヮ;ノノ;wa, wali kusa
warmipatakiが キヴミ;ケデげ;ヴ;ヮキデ;┞ミ;く Warmiparu sumana uñjaña, munasiña pachanjama
ケげ;┞;Iエ;モ; ;ヴマ;ゲ┝;デ;┞ミ;く Cエげ┌┝モ; ヮ;ノノ; ヮ;ノノ; kuwartila juta sarkämixa, taqi kunansa
ケ;ヴ┝;デ;┞ミ;┘;く Uニエ;マヮ;Iエ;ゲ; ┘;ヴマキデ;ニキぎ テ;ニげ┌が ;ヴ┌ゲ;が ニ┌ミ; マ;ミケげ;モ;ミ;ニゲ; テ;ミキ ;ヴマ;ゲ; puriyaskataynawa. Warmixa utana ukanaka wali
tantkatxatayna, ukhamaraki niya pä tunka ┘;ヴ;ミケ; デ┌ミデキ Iエげ┌┝モ; ケ┌ノノケキミ;ニゲ; Iエげキテマ;モ;ヴ┌ imkatapxatayna.
Jani aka pachanxa kunasa inakïkiti, kunasa
sapakïkarakiti. Kunasa payapuniwa. Mayaxa aski mayaraki ñanqha. Uka paya amuyu jani atipasisa
ヮ┌ヴ;ヮ;ミ; ゲ;ヴデ;┞;モ;┝; ;ミIエ; Iエげ;マ;┘;く AミIエ; askikipinisa walïkarakiti, ukhamaraki ancha
ñanqha amuyusa walïkarakiti. Uka paya amuyu, jani atipasiyasa, sumankayañawa wali aski. Cエ;Iエ; ┘;ノキ ;ゲニキ ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲニキ┝; ┘;ヴマキ┘; テ;ミキ wali sarnaqxirïkiti. Jani ukaxa warmi wali kusa, wali yäpa sarnaqaskïpanxa, chachawa ñanqha
amtani sarnaqxirïtayna. Ukata munasiñanxa purapata wali tumpasisa sarnaqaña wali waranqätayna. Janiwa warmiruxa nuwjañäkiti,
janirakiwa chacharusa kunxatsa tuqxañakïkiti. Cエ┌┞マ;┝; Iエげキゲデげ;ゲキヴキ┘;が ukhamaraki jachjiriwa,
janiwa arsurïkiti amukiwa yaqha amtani imantasxiri. Tawaqükasa waynäkasa,
83 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
jaqichasiñataki, munasiña amtaxa wiñaya
qarpañawa wali wakisi. Sumata parlasa, sumäñaru mantañawa wali kusa: ukaxa ancha
Iエげ;マ;┘;く Purapa amuyuru, テ;ミキ Iエげ;┝┘;モ;デ;ニキ kunasa wakisiyañawa, ;ミIエ; Iエげ;マ;.
Ukhamatakiraki wiñaya munasiña chuymasa uywatäspa. Askinkañasa ñanqhankañasa phasilakiwa, purapa taypinkayasa tukuchañawa
ancha デげ;ケエキゲ┝;モ; ukhamaraki ancha kusisiñätayna. Aマ┌┞キヴキ┝; ;マ┌┞デげヮ;ミ;く
Yaqhawa warmiparu, tawaqurjama mä
chachaxaが ケげ;┞;Iエ┝;デ;┞ミ;く Uニ; jaqimpiwa,
warmixa qullqi tantkatasa ukhamaraki マ;ミケげ;モ; ;ヮ┝;ヴ;ゲキゲ;が ┘;┘;ミ;ニ; ┌デ;ヴ┌
anarpäwasa, sarawayxatayna. Chachaxa luqhiptirjamawa jachatayna, phamillapaxa
kunaymanpini ノ┌ヮげキヮ┝;デ;┞ミ;く Uka chachana kullapaxa, wali jilapata
ノノ;ニキゲ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; テキノ;ヮ;ヴ┌ テキゲニエデげ;デ;┞ミ;ぎ
に¿Kunanaksa uka warmixa apasxatayna? にQげ;ノヮキミキ ┌デ;デ; ;ヮ;ゲ┝;デ;┞ミ;! に¿Janipiniti, kunsa jaytawaykatayna?
にMä parisa thatha sapatupakiwa utana iqnuqatäskiに sasawa, chachaxa jachatayna.
84 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Kullakapaxa uka, mä parisa thantha
sapatupa mayiwäsawa, yatirina uka saratayna. Yatirimpiwa, uka yämpi, kullakapaxa warmina
ajayupa khiwデげ;┞;デ;┞ミ;く
Warmixa, uka simana tukpachawa, utaru ニ┌デデげ;ミ┝;デ;┞ミ;く A┘デ┌ヴ┌ ┌ニ; マ;ミケげ;モ;ミ;ニ;sa ニエ┌マデげ;デ;が ┌ニエ;マ;wa laqa kutデげ;ミ┝;デ;┞ミ;.
Qullqitxa mä waranqa qullqiki waynapampi デ┌ニ┌ミデデげ;ミキ┘@デ;┞ミ;く
に¿K┌デデげ;ミ┝;モ;テ@デ;ニキ ニunsa
kamachayanista? Janipiniwa khayanxa
qamañjamäkxitiに, sataynawa, chachapaxa ukata satayna:
にSapatumaraksa kullakajaru
churasiwaykayätxa, jupaya kuna kamachasinktmaに, sataynawa. Ukata uka warmixa uka chachana kullakapampi tuqjasiri
jalawätayna.
A┞ぁ Uニ; ゲ┌ミゲ┌が テ;ミキデキ ;マ┑モ;ニヮ;Iエ;がぐ Akxaruxa jumaki tukuyxama, kunaya
;マ┌┞┌マ;ヴ┌ ヮ┌ヴIエキ ┌ニエ;マ;ヴテ;マ;ぐ
85 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XIII. Tawaqu chuphiru apsusaxa ;┘デ┌ ;ノデげ;ヴ;ヮキデ;┞ミ;
Aニ; ヮ;Iエ;ミ┝; テ;ケキ┝; テ;ミキ┘; キミ;ニデげニキデキが kunsa lurapiniwa, jani maynixa lurkchixa juparu yaqhanakaxa kunsa lurjapxi. Jaqi saraparu
irpxaruñaxa anIエ; Iエげ;マ;┘;く Pげキケキヮ;ミ; ヮ;┞; amuyuwa wiñaya nuwasiski, mayniraki, patanki
mayaraki manqhanki, ukhamakiwa ukana wiñaya nuwasiskapxi. Mayaxa ñanqha amta
mayaraki aski amta ukhamawa. Jayankiri, wali yatiñani amuyasiri, ukatsa wali munañani markanakaxa, mayïri amta apsusxaña, jani ukaxa
mayïri armanukxaña amtasaxa pä waranqa maranaka inakiwa yanapxatayna.
Aymara markanxa uka paya amtaxa
utjapuniwa. Jani kunjamatsa ukxa apsuñäta
yatisaxa, uka payana purapana sumana utjaña yatiqapxatayna. Uka pä awqachasita
amuyunakaxa purapayañawa, chikjana sarnaqaña, taypina sumana, jani maynirusa kawkirusa uñisjasa sarnaqaña yatintapxatayna.
Ukata aymarana sapxirïtayna: J;ミキ ヮげキケキ ;マ┌┞┌ armasa, chuymana thakhipa sarañäni.
86 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
M@ Iエ┌ヮエキヴ┌┝; ┘;ヴマキヮ; テ;┞デテデげ;┘;┞;ゲ;┝;が yaqhana warmipa uñtatawa sarnaqxatayna. Uka warmixa, tawaqüña pachapanxa, ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; テ;Iエげ; デ;ミゲ; ノ┌ミケエ┌, マ@ テキゲニげ; phuchhani, ukhamätaynawa. Uka warmixa chachanïskasasa
┌ニ; テ;Iエげ; デ;ミゲ;が テ;マヮげ;デ┌デ; ;テ;ミ┌ミキ テ;ケキマヮキが qullqiplaykuki jupampiwa sarawayxatayna.
Uka warmiruxa wali kusa qullqini ukhama uywatayna. Pachaxa thayjama laqawa mara
マ;ヴ; マ┌┞デげ;ゲニ;デ;┞ミ;く Iマキノノ;┝; ケげ;┝┑┝;デ;┞ミ;wa, ukjaxa uka achachi chuphiruxa ケげ;ノ; ケ┌ノノケキマヮキ Iエキノノニ@マキ ヮげキケキ マ┌┞┌┞┝;デ;┞ミ;が ┌ニエ;マ;デ┝; ケげ;┝┌
tawaquxa, uka jaqina wullsillupankkaspasa ukhamäxataynawa.
Pエ┌Iエエ;ヮ;デゲ; テ┌ニげ;マヮキ ケげ;┞;
irpnaqasxasaxa, imillana chuymapaxa achachimpi sumäxataynawa. Achachixa ケげ;┝┌ヴ┌┝; ;┘デ┌ ;ヮミ;ケ;モ; ┞;デキIエ┝;デ;┞ミ;が tawaqxa chuphiru apsxatayna, tawaquxa wali kusisita, jupataki ┘;┘;Iエデげ;デ;┞ミ;┘;く
Uニ;デ; マ@ ┌ヴ┌┝; ┌ニ; ケげ;xu tawaquru
;Iエ;Iエキ┝; キヴヮ;ゲキ┘;┞┝;デ;┞ミ;が ┌ヴ;ケキ ;ノデげ;ゲキゲ;┝; ┌デ; ノ┌ヴデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;が ┌ニ;ヴ┌ デキミデ; ┌ゲニデげ;ヴ;ヮキデ;┞ミ;が マ@ ゲ┌┝デ; デ┌ミニ; ニキミデ;ノ; ;ヮデニキヴキ ;┘デ┌ ;ノデげ;ヴ;ヮキデ;┞ミ;が ┌ニエ;マ;デ; ケエ;デエ┌ミ;ニ;ミ; デキミデテ;マ; マ;ミケげ;モ; ┞@ミ;ニ; ;ノ;ニキヮ;ゲキモ;ヮ;デ;ニキ.
87 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukaru mä yanapaku yuqalla jikirapitayna.
Achachi┝; テ;Iエげ; ヮ;Iエ;┝Iエ┌ ;┘デ┌ヮ;マヮキ テ;┞; markanaka sarxirïtayna. Simanata, pä simanata,
kimsa simanata, awisaxa phaxsita ニ┌デデげ;ゲキミニキヴシデ;┞ミ;く Ukhamawa: tawaquxa
qhathunakana yanapaku yuqallampi, mayniraki jaya markanaka sarkämi, qamapxatayna.
Achachi jaya anqäxa markanaka ゲ;ヴニ;モ;ヮニ;マ;┝; ;┘デ┌ ケげiwiri tawaquxa
yanapakupampi suni, qhirwa, yunkasa qhathunaka aljirixa sarapxirïtayna. Janiyaxa supayaxa ikkchitixa, warmixa arumaxa chacha
munxatayna, ukata yuqallampiwa ikintxatayna, ukhamata ukhamata yuqallaxa warmiru luriri
┘;ノキ ┞;デデげ;デ@┝;デ;┞ミ;┘;く L┌ケエキヮデキヴテ;マ;┘; munasxapxatayna.
Yanapakutaki tawaquxa wawanïxataynawa,
ukata uka wawxa, achachixa, jupana
wawapäkaspasa ukhamaki amuyasiskatayna, ┌ニエ;マ; ┘;ノキ ニ┌ゲテ;マ;ニキ┘;が デ;ケキデゲ; テ┌ニげ;マヮキ suma qamañaxa sarantaskatayna.
Achachi purinïpanxa wali kusakisa
キヴミ;ケデげ;ヮ┝ニ;ゲヮ; ┌ニエ;マ;ニキ┘; デ┌ニデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Kunasa wali kusjamaki sarantixa, janipini
walïrïkitixa, ukata achachixa, achachïchixaya, uka amuyasisawa mä uruxa «wali jaya
88 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
sarasktha» sasa sarawayxatayna. Uka arumaxa
utaruwa ニ┌デデげ;デ;┞ミ;が ┌ニテ;┘; ;Iエ;Iエキ┝; ┞┌ケ;ノノ; tawaqupa patata wayuqatayna. Pachparuwa
┞┌ケ;ノノ┝; Iエ┌ヴデげ;デ;┞ミ;が デ;┘;ケ┌ ;ヴ┝;デ;ゲシヮ;ミ┝; デ;┘;ケ┌マヮヮ;Iエ; ケげ;ノ; デ;ニゲ┌デ;┞ミ;が ケげ;ノ; usuchnuqatayna, pulisiyaruwa puriyasipxatayna.
Ukanxa kawkipuniwa achachixa
yanap;ニ┌ヴ┌ Iエげ;デ;デ;┞ミ;く にAka yuqallaxa warmijampiwa
qamantxataynaに, sasa. に¿Chiqati ukaxa? にJaniwa, ukhamäkiti. Nayana
warmijäskiwa, ukatsa nayana wawanijäskiwaに, sataynawa. Pulisiyaxa, tawaqururakiwa
テキゲニエデげ;デ;┞ミ;く
に¿Kunjamasa, jumaraki arsma? に sataxa, tawaquxa ukataqi achachina nuwjxataxa, chiqpacha arsxatayna.
にAka achachixa mamajana chachapawa,
nayana patrastujawa, aka wawasa munatajankaskiwaに, sataynawa. Ukata pulisiyanxa, qhiphürkama, mamapa
irptaniñapkamawa, ゲ┌┞デげ;┞;デ;┞ミ;く Qエキヮエ┑ヴ┌┝; taykarurakiwa p┌ノキゲキ┞;ミ┝; テキゲニエデげ;デ;┞ミ;く
89 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
に¿Kumjamasa, jumaraki arsma? に sasawa
┌ニ; ;Iエ;Iエキミ; テ;Iエげ; ┘;ヴマキヮ;ヴ┌ arsuyxapxatayna.
にJupaxa chachajawa, juparaki
phuchhajawaに sasawa, warmixa arsxatayna. Ukjawa pulisiyanxa mä akta, jani mämpi parlañataki qillqantayatayna.
にJumaxa warmimampiwa sarxäta, uka mä
wawama irpxarデげ;ゲキ┘;┞;ゲ;が ニ┌ミ; テ;ミキ tawaquru apaqawaykätati.
にJumaxa chachjamawa aka tawaqumpiwa, nänakana uñjkata, jaqïchasita, ukata uka wawa
uywapxäta. Janiti phuqhapxkätaxa San Pedro ┘;デ;モ; ┌デ;ヴ┌┘; デ;ケヮ;Iエ;ミキヴ┌ ;ミデげ;ヮxäma に
sasawa, munkiri jani munkirpacha pulisiyanxa phirmarayatayna.
Uニ;デ; ケエ┌ノノIエげ┌ミニキヴキ ケげ;モ┌ ┌マ;┝; テ┌ゲデ┌ヮ;ニキ┘; ゲ;┞デげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ; Iエげ┌┘;ヴデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く
90 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XIV. Mirsikawa walja awtunïsa ケげ;ノ; デ┌ニ┌ゲ┝;デ;┞ミ;
Jaqïñasa, qamirïñasa apusnaqataxa, jani
wali amuyumpi sarnaqataxa, thayampi chikjamawa sarxirïtayna. Ukata achilanakasa
awichunakasa sapxirïtayna: «ヮげキケキ ノ┌ケデげ;ゲキゲ; Iエ┌┞マ; ニ;デデげ;ゲキゲ;┘; ゲ;ヴミ;ケ;モ;». «Tinkuñasa
wali kusa ゲ;ヴデ;モ;ゲ; マ@ ;ニIエげキデ;ミニ;ニキ┘;», siwa. Wキモ;┞; テ;ケシモ;┝; マ@ テ┌ニげ; テ;ケキミ;ニ;ミニ;ニキ┘;が uk;デ; ┌ニ;ゲ; ┘;ノキ ;マ┌┞デげ;マヮキ ニげ;Iエ;デ;が テ;ミキ ancha parlasa, amuyumpi luriri jaqinakankakiwa.
Awkipasa taykapasa, kawki suyuta
purinitapasa, janiwa yatiskiti. Mirsikaxa Munaypatana, wali munañani ukhama, utjaデ;┞ミ;く J┌ヮ;┝; テキゲニげ; デ;モ; ニ;┘ニキ ヮげ┌デエキニキが yäpa
uñtani tawaqu warmïtaynawa. Kimsa wawani ukhamawa chachapampi qamatayna.
M┌ミ;┞ヮ;デ;ヴ┌ テ;Iエげ; ┌デ;ミキ, ニキマゲ; テ;Iエげ;
kuliktiwu awtunakani, ukampiwa Uma Llamaya
juti sarirïtayna. Kawkipuniwa jutasa sarasasa ヮ;ゲ;テキミ;ニ;が ┘キニげ┌モ; マ;ミデ;ミキが ケ┌ヴキ ヮエキIエげキミ;
91 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
デげキヴデげ;デ;が ;ヴキデisa warkkatata, ukhama pasajinaka
saririnakata apthapirïtayna.
Janiwa kunasa, aka jakaña pachanxa, inïrïkataynati. Taqi kunasa tuputa, chimputa,
ukhamïrïtaynawa. Jaqituqi arsuñasa, jaqita armasiñasa, aynikirïtaynawa. Janiwa ancha amukïñasa walïkiti, jaqita ancha parlañasa
;ゲニシニ;ヴ;ニキデキく J;ミキ┘; テ;ケキヴ┌ ニ┌ミ; ニげ┌マキモ;ゲ; askïkiti. Yamasa wachuqa sarnaqirimpiru,
lunthatasirimpiru, machirimpiruxa janipuniwa ニげ┌マキモ@ニ;デ;┞ミ;ti. Ukaxa laqa uñtata thusañätaynawa.
Mama Mirsikaxa Uma Llamaya juta sarasa,
mä wayna chuphiヴ┌マヮキ┘; ┌モデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;が ukampiwa chuyma lunthatayasisa niya
luqhiptañkama munasxatayna. Chachapaxa uka yatisaxa niyarakiwa
luqhiptxatayna. Jaqinakapaが ;マ┌┞デげ;┞;モ;デ;ニキが anthapitayna. Jupanakaxa inapuniwa, Mirsikaru
amuyasiyañtaki, pirqarjama parlapxatayna. Iwxañsa tukuqapxatayna, inamayawa sumatsa qhurutsa achikapxatayna.Inamayawa
chachapaxa nayrasa jacha quta quta jacharapiskatayna. Inamayawa iwanjilistanaka
ケげ┌Iエ┌ヴキミ;ニゲ; ;ミデ;ゲキミキゲ;ゲ;が jachsa Iエげキヴマキ┞;ヮ┝;デ;┞ミ;が テ;Iエげ;デゲ;
92 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ケげ;ゲ;┞;ゲニ;ヮ┝;デ;┞ミ;, janipuniwa warmixa
«iyawa» siskataynati.
にUka kimsa wawanaklaykusa chachamampi kutthapxmaに sasa, janipuniwa munkataynati.
にJaniwa, janiwa, janipuniwaに ゲ;ゲ;が ヮげキケゲ;
uraqiru┘; テ;┘ケげ;デ;┞ミ;. Uka waynampi
inkantata warmixa, uka waynampi sarxapunitaynawa.
Uka waynaxa yaqha tawaquni
ukhamäskataynawa, Mirsikaru chachapampi
テ;ノテデ;ゲキ┞;ゲ;┝;が ┘;ノノケげニ;デ;┘@ゲ;┘;が uka chachaxa tawaqupampi sarawayxatayna.
Mirsikaxa wali jachatayna, ukhampachasa,
wali jiwakïsaxa mä qawqha marata yaqha chacha jikxatasisa wali sarnaqaña amtarakkitaynawa. Uka jaqixa, warmina
sarnaqawipa yatisaxa «nayampi ukhamarakiki sarnaqpachaxa» sasaxa wali nuwjirïtayna.
Janiwa qullqsa warmiruxa churirïkataynati.
Mキヴゲキニ;┝; ケげ;ノ; ケ┌ノノケキデ; quritsa tukusxatayna.
Thantha isita jani mistuta ukhama, Uma Llamayata マ@ テ┌ニげ; ┘;┞ニげ; apasinisa, uka
Iエげ┌モ┌ ケ;ノ; テ;ミデげ;ニ┌デ; ニ;ノノキミ; ;ノテ;ゲ┝;デ;┞ミ;く
93 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Uka qhipha chachapaxa ancha
nuwaskakitaynawa, mä simanaxa kupi nayraru マ;ミゲ;ミ;マヮキ キヴニ;デ;デ;が ケエキヮエ; ゲキマ;ミ;┝; Iエげキケ; nayraxa kikparaki ukhama sarnaqxatayna. JキIエエ;┝; ケげ;ノ; デ;┞ニ;ノキが テ;ミキ ニエキデキnsa yäqata
ukhamakiが ┘;┞ニげ;ニヮ┌ミキ ;ノテ;ゲキゲニ;デ;┞ミ;く Juchachasisa sarnaqiriruxa, pachawa kusa taripaskirïtayna. Janiwa jaqixa inaki
jachirïkataynatiが テ;Iエ;┞キヴキヮ;┝; テ┌ニげ;マヮキ jachirïtayna.
JキIエエ;┝; テ┌マ;ヴ;ニキ ニ┌┞ミデデげキデ;く
94 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XV. Qげara ケげ;ヴ; tukuri, qullqini qurini apusnaqiri
Taraqutata mä waynaxa テ;Iエげ; markaru
sarxatayna, ukatxa qhuyalanaka jakthapiyaña yatiqatayna. Ukana mä tawaqumpiwa
jikisx;デ;┞ミ;が ┌ニ; デ;┘;ケ┌┝; W;デげ;┝;デ;デ; テ;Iエげ; markaru sarxasaxa, uka markana mä テ;Iエげ; utana phayasa luqtirita irnaqatayna. Qhiphatxa テ;ケキIエデげ;ゲ┝;ña amtxapxatayna. Chachaxa wanta
lata phusanaka askichaskirïtayna. Warmixa pilanaka, makina yänaka, phusaña yänaka qhathuna aljasirïtayna.
Jupanakaxa wali jaqi jaqi
tukurïpxataynawa. Chachaxa kurwatani ukhamakipuniwa sarnaqirïtayna, sakuni, tirnunikipuniwa kachnaqirïtayna, uka utapa
テ;ニげ;na utjiri jaqinakasa juparuxa wiraxuchata ┌モデげ;pxatayna. Sutinakpaxa Mamani Tarkinu
satätaynawaが ┌ニ;デ; テ┌ヮ;┝; ニ;┘ニキ テ;Iエげ; テ;ケシニ;デ;┞ミ;ゲ;が テ┌ヮ;┝; ;ノキケ; Iエげキゲヮキノ┌ jaqikïtaynawa. Jupana amuyupatxa wali
wiraxuchapuniwa amuyasirïtayna. W;ヴマキ┝; マ@ テ;Iエげ; Iエエ;ゲ; ┘;ヴマシデ;┞ミ;┘;,
ukana キミ; ゲ;┞デげ┌ ;テ;ミ┌ ┘;ヴニ;デ;デデテ;マ;
95 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ukhamätaynawa, janipuniwa jani manta quri
デげキヴキモ;ミキ┝;が ┌ニエ;マ;ヴ;ニキ テ;ミキ ;ヴキデキゲ; jinchuru warkkatataxa sartirïkataynati. Jupasa
chachapasa ┘;ノデげ;デ; テ;ケキ テ;ケキ テキケげキヴキミ;ニ;ヮ┌ミキ ukham;┘; ┘;ノキ テ;Iエげ; マ;ヴニ;ミ; ケ;マ;ヮ┝;デ;┞ミ;.
Ukatxa chachana jilapana utapanaki, uka
テ;Iエげ; markanxa, utjapxatayna. Uka jilapana
yuqapampixa mä utänqanaki qamapxatayna.
Aka jaqïña pachanxa, paninixa janipuni ukhama paniniki qhiphartapxkiti, ukata pachasa inapiniki sarkarakiti. Jupanakaxa phisqha
wawanakani ukhamawa qamasxapxatayna. Kunjamatxaya phisqha wawa jikipxchi, ぐ ¿Kunasa aka pachana jani yatisirixa? Taqi kunasa yatisirikiwa. Uニニ;モニ;マ;┝;が ┌モ┝;デデげ;ゲニ;ニキモ@ミキく Ukatsa jupanakaxa mä sirwinta tawaquni ukhamawa qamapxatayna.
Jupanakaxa, wawa apnaqaña yanapiritakixa, マ@ テキゲニげ; キマキノノ; jikxatasipxatayna.
Uニ; テキゲニげ; キマキノノ┝; デ;┞ニ;ヮ;ru マ@ テ┌ニげ; ;ゲ┌ニ;ヴ; ┘;┝デげ;ゲ;ニキ┘; キヴヮ;ケ;ミキpxatayna. Uka imilla ┘;┘;ヴ┌┝; テ;┘ケげニ@マキ ;ミIエ; デげ;ケエキモ; awilaxa
alisnaqirïtayna. Uka phisqha wawanaka kuna テ;ミキ ┘;ノキ ノ┌ヴ┝シヮ;ミゲ; ┌ニ; テキゲニげ; キマキノノ;ruwa
テ;┘ケげテキヴシデ;┞ミ;く
96 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Uニ; テ;Iエげ; Iエエ;ゲ; ┘;ヴマキ ;ノテキヴキ ゲ;ヴニ;モ;ヮニ;マ;┝;が ┌ニ; Iエげキゲヮキノ┌ Iエ;Iエ;ヮ;┝; ┌ニ; sirwinta tawaqumpiwa urusa urpacha ikiñana
ケ┌ヴ┌マデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Uニエ;マ; sarnaqiri jichüxapx;デ;┞ミ;┘;く W;ヴマキ┝;が Iエげキゲヮキノ┌ chachapa jamasata, uka utani waynampiwa ikintasirïtayna, ukampiwa mä yuqalla wawa jikitayna, ukaxa uka waynasa kikparakirakiwa
jalstxatayna. Cエげキゲヮキノ┌ Iエ;Iエ;ヮ;┝;が jupaxa sirwinta tawaqunïsaxa, janiwa warmipa
yaqhampi sarnaqatapsa amuykataynati. Maynisa maynisa ukhama wachuqasitanakxa janiwa yatiskapxataynati. Pachaxa janipini inaki
sarkiti, maranakasa inamayaki jalkaspati, kunasa marata maratjamaxa mayjtげ;┘;┞xapuni. Jキゲニげ; キマキノノ;┝; ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┑┝;デ;┞ミ;┘;く
Uka chhasa warmina Iエげキゲヮキノ┌ Iエ;Iエ;ヮ;┝; テキゲニげ; ケげ;┝┌ キマキノノ;ヴ┌┘; ┘;┞ミ;ケ;モ; amtxatayna, ┘;ノキ ニ;デテ;モ;デ;ニキ ;ヴニデ;デ;┞ミ;が テキゲニげ; キマキノノ;┝;が ┌ニ; ;ヴ┌マ;┝; キゲニ;ヮデげ;┘;┞xasa, anu putu ikitayna. M;┞;ミ┝; ┌ニ; ケげ;┝┌ キマキノノ;ヴ┌ ;┘キノ; Iエエ;ゲ;┝; ニ;ヮエキ┞; テ┌ミデげ┌ ┌マ;が ┌ニ; Iエげキゲヮキノ┌ Iエ;Ihapataki, ikiñarpacha askatiriwa khithatayna. Ukanxa テキゲニげ; デ;┘;ケ┌ヴ┌ マä amparata waythapisaxa
ikiñaru wayuntañatakiwa jiyデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌┝; ┌ニa テ┌ミデげ┌ umampi
charanakparu warxataniwäsawa デげキテデxatayna. Achachixa wali imillaru テ;┘ケげテ;モ;taki
97 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
alisnaqatayna. Ukham;デ; ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌┝; achachiru Iエげ;デ┝;デ;┞ミ;, warmipaxa ケげ;ノ; キゲデげ;デ;┞ミ;ぎ たぐ sirwinta tawaqumpiwa
ikintasiskiri» sasawa ;ヴデげ┝;デ;┞ミ;が ┌ニテ;┘; ;┘キノ;┝; chachampi nuwantasitayna. Achachixa
ヴキ┘┌ノ┘キヴ;ゲ; ;┞デげ;デ;┘; テキゲニげ; デ;┘;ケ┌ヴ┌ arkミ;ケ;デ;┞ミ;く Qげ;┝┌ デ;waquxa jani katkayawa jaltawayxatayna. Uニ;デ; テ┌ニげ; ヮ;Iエ;デ; ゲキヴ┘キミデ; デ;┘;ケ┌┝; ┌ゲ┌ヴキニキ┘; ┌モゲデ┝;デ;┞ミ;く J;Iエげ; Iエエ;ゲ; ┘;ヴマキミ; Iエげキゲヮキノ┌ Iエ;Iエ;ヮ;┝;が ゲキヴ┘キミデ; tawaquruwa wallqげiptayxatayna. Ukhamata phisqha wawani ukhama qamasxapxatayna.
Awki tayka jiwatatxa, qげ;ノ;┘; デ┌ニゲ┝;デ;┞ミ;く Mä yuqapaxa alkula umiriruwa tukuwayxatayna,
mayniraki maliyanti. Phuchhanakasa ケげ;ノ;┘; tukusxatayna, jichhaxa maynikiwa デげ;ケエキ thantharnuktata ukhama ┘;┞ニげ; ニ;ノノキミ; aljasiskatayna.
Janipuni pachaxa wayrjama inapuniki jalaki jalkaniti. Pachawa kuna walinaksa jani walinaksa
taripaskirïtayna. Pachawa kuna kawki kusa, ニ┌ゲキゲキモ;ゲ; ヮエ┌ケエ;ミデデげ;デ;ミ;ニゲ;が テ;Iエデげ;ゲキゲ; デげ;ケエキゲキデ; sarnaqデげatanaksa taripaskirïtayna.
Askina sarnaqañatakixa, wali kusa jaqïñatakixa: amtanaka, yatichawinakakiwa qhipharxirïtayna.
Ukhama yatichaña uñjaykatasa, jaqixa jani yatiqiri ukhamaraki jani waniri ukhamawa.
98 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Inawa qawqhasa parlatäski, luratäski,
sarnaqatanakasa utjaski, janipunjamakiwa ┘;ミキヮ┝ニ;ゲヮ;デキく W;ノキ マ@ ケ;┘ケエ; Iエげキニエキが ┘;ノキ amuyasiri jaqinakakiwa, uka wali sarnaqatatsa, jani walinaka sarnaqatatsa amuyasipxaspa.
Janiwa ケ;マキヴキ ケ;マキヴキ テキケげキゲ;が ケ┌ノノケキミキ ケ┌ヴini thujsasa, kawki ニ┌ゲデげ;デ; ;マ┌┞;ゲキゲ; apusnaqañaxa walïkataynati, ukxa pachampi
thayampiwa qhilljama phustawayxirïtayna.
99 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XVI. Cエげ┌ケキ N;┞ヴ; デ;┘;ケ┌┘; «Jilataru» katjayatayna
Mä tawaquwa ノ;ケ;ニキ ケげ;┝┑ニ;ゲ; jamasata
chachantasitayna. Tipuwaniruwa sarxapxatayna. Ukana mä tirsuwa jiththapita qamapxatayna.
J;ミキ ┘;ノデげ;ゲxasaxa chachampi jaljtaniwayasaxa, マ;ヴニ;ヮ;ヴ┌ ニ┌デデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く J┌ヮ;┝; Cエげ┌ケキ N;┞ヴ; テ;ニげ;ミニキヴシデ;ynawa.
Markapana janisa chachampi jaljtatäkaspa ┌ニエ;マ;ニキ┘; ゲ;ヴミ;ケデげ;デ;┞ミ;く T;デ; K┌ヴ;ミ; jawsayataxa kursillunakaru laqapiniwa
«yatiqiriwa sarasktha», sasa, sarantirïtayna. Wiyachana mä alakipiri warmiruwa
arkxarutayna. Uka warmina chachaparu ┌モデげ┝;ゲ;┝;が ┌kana chachapampi umantasinisawaが ヮ┌ゲキ ゲキヴ┘キゲ;ゲ; ┘;┞デげ;デ;が ukhama chika aruma puripxatayna. Mama alakipirixa wayna jilanakanïtapa yatxasaxa, uka
テキノ;ミ;ニ;ヮ; ┌モデげ;モニ;マ;┘; ;ヴニミ;ケxatayna, arknaqkämixa jilapampi mäna ┌モデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;┘;く Uka warmisa kullakapasa uka tawaquna
sarnaqawipa yatxasaxa, janiwa jilapana warmipataki munkxapxataynati. Jupanakaxa uka
tawaquru, mayja supaya chuymanïtapa,
100 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
amuyxapxataynawa. Uka jilapasa mä munañani
tutira waynarakïtaynawa. Uka tawaqu niyaki ┌モデげ┝;ゲ;┝;が ┌ヴケ┌ ;ゲミテ;マ;┘; ケ;Iエ┌ ;ゲミ┌ミ; qhiphapjama jalawayxatayna. Ukatxa jaqichasiñkamawa sarnaqapxatayna.
Uka tawaquxa, niyaki jaqichasxasaxa,
Mama alakipirixa Uma Llamaya alakipasiri
sariritapa yatisaxa, jupaxa alakipasiri alakipasiri デ┌ニ┌ゲ; ┌ニ┝; ゲ;ヴ;モ; ┞;ミデげ;ヴ;ニキデ;┞ミ;く
Umatakiwa utaru purirïtayna. Chachana
kullakapaxa tuqinuqxataynawa. Ukata uka
warmixa jisxatayna: «Janiwa jilamataki kuna キマデげキヴシニデゲ;が j;ミキ┘; テキノ;マ;デ;ニキ ニ┌ミ; キマデげキヴシニデゲ; ぐだ Ukham;デ; テ┌ニげ;マヮキ Uマ; Lノ;マ;┞;デ; sarnaqatanakapa yatxatxapxatayna.
W;ヴマキ┝; マ@ テ┌ニげ; ゲ┌マキヴ┌ ┞@ミ;ニ; Iエげukuta
aliriwa sapa wirnisa Uma Llamaya sarirïtayna,
ukata chachasa amtämaxa, «ukana irnaqaskthwa», sasaxa Punu markkama, Juliyaka
markkamawa simana simana sarirïtayna, ukanxa umantata ukhama chachanakampiwa sarnaqtげirïtayna. Pata Markanxa pasarila
patanakaミ; ┘;┞ミ;ヮ; ゲ┌┞デげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Waynapampi Urüru sarantaskirïtayna.
101 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukhamata chachapana kullakanakpaxa uka
tawaqu ┘;ヴマキミ; ミ;┞ヴ; ゲ;ヴミ;ケ;┘キヮ; テ┌ニげ;マヮキ yatxatxasaxa, mä tata kura ケげ┌ノノ┌デ;が «Jilata»
satana sarnaqawipa yatxatxapxatayna. Uka jaqixa Ispañata jutirïtaynawa.
Nayra pachaxa ispañulanakawa aka
Awiyäla uraqiru purintanipxatayna. Jupanakaxa
jani warminikiwa purintanipxatayna. Akanxa inka jiwayasaxa axlla utanaka
katuntasipxatayna, ukatxa mistikunaxa walipuniwa aqtxatayna.
Ispañulanakaxa ancha jaqi jisニげ;Iエキヴキ jaqinakätaynawa. Yamasa warmiru
テキゲニげ;Iエ;モ;デ;ニキ┝; ┘;ノキ ミ;┞ヴデげ;デ@pxataynawa. Arawinakana paqallqu pataka mara jithintata
ukhamawa qamapxatayna. Ukkañkamawa ukhama warmiru j;ケキヴ┌ テキゲニげ;Iエ;モ; yatintxapxatapa. Ukhama jaqinakawa aka
Awiyäla uraqiru purintanipxatayna.
Akankiri jaqinakaruxa anurjamawa uñjapxirïtayna. Ispañulampi mä jiwasa warmimpi wawanïsasa, テキゲニげ;Iエテ;ゲ; テキゲニげ;Iエテ;ゲ; awkipäkasa ancha uñisirïtayna.
Ispañatpacha irpanita warmimpi wawanïsasa, aka Awiyäla uraqina, yuritapatxa,
102 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
テキゲニげ;Iエjasa テキゲニげ;Iエテ;ゲ; ukhamarakiki
awkipäkasa uñisjirïtayna. Uka pachaxa, patrunasa tata kuranakasa, akanxa kayu
テ┌ミデげuchani ukhamawa ikipxirïtayna. Kayu テ┌ミデげ┌Iエ; ゲ;ゲ;┝; キミ┞; デ;┘;ケ┌ミ;ニ; ┘;デげ;モ;デ; ikintäsirïtayna. Ukhamatxa walja walja mistilunakapuniwa uñstawayxatayna.
Ukaxa kuna pacha kuñtüchiya, sakismawa. Janiwa, ukaxa jichhasa pachpäkiskataynawa.
Mä tata kura ケげ┌ノノ┌デ;xa, Ispañata aka
markasaruwa purintanitayna. Jupaxa «ancha
┘;ヴマキ Iエげキミ; ;ヴニ;ヮ┌niwa», siwa. Inasa ukata tata kuräñatsa jalaqtaskchi.
Mä raryu apnuqasitayna, «aymara
マ;ヴニ;ヴ┌┘; ┞;ミ;ヮデげ;ゲニデエ;» sasaxa, aymara warminaka katurañatakiwa, tiwuljama, wali sarnaqtげatayna. Mä qawqhachaqaruwa
┘;ヴマキミ;ニ;ヴ┌ ┞;デキIエ;┞;モ;デ;ニキ┝; テ;Iエげ; ┌デ;ミ;ニ; lurarayasitayna. Mayaxa “┌ヮ┌ Qげ;Iエキミ;が マ;┞;┝; Pata Markana, mayaxa Cエげ┌qi Nayrana, mayaxa Q┌ヴキ P;デ;ミ;が マ;┞;┝;が ぐ ukhama taqichaqaru yatichaña uta lurarayasitayna, ukanxa sapa
mayana ikiña uta wakichayasitayna.
Phamillapawa Ispañana qullqi jikinisaxa, «Yusana arupa yatichaski», sasa walja
103 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
apänipxirïtayna. Uka qullqimpiwa kuna
amtanaksa wakiyirïtayna, jilpachxa warminaka, ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; ┘;ヴマキミ;ニ; キヴミ;ケキヴキミ;ニ;デ;ニキ ニ;デ┌ケ;ゲキヴシデ;┞ミ;が ┌ニ; ┘;ヴマキミ;ニ┝; ケげ;ノ; マ;┞;デ; mayata ikiñaru irpxirïtayna. Janipuniwa mayasa
qhispirïkataynati, qhispirisa utjchixa laqawa irnaqawita alisnukxirïtayna.
Ukxa tata Jalanuqasa yatiskataynawa, jupasa pachpa tata kurana paylltäsaxa, ukata
janiwa kamachañsa yatirïkataynati. Aka kuñtuxa マ@ Iエげ;ミニエ; マ┌ヴ┌ケげ┌デ; ゲシヮ;ミゲ; マ@ テキゲニげ;Iエ;ケ;ニキ┘;く Uka «Jilatana» sarnaqatapaxa
┘;ノテ;┘; ┌デテキぐ
J┌ゲキヮキデ;デ;ニキ┝; ┌デ; デ┌ニデげ;┞;ヴ;ヮキデayna ukhamaraki chachapampisa, pachpa chachaparu
jani yatiyasaki, kamachtuqi jaljtayatayna. Anriyaデ;ニキ┝; ;┘デ┌ ;ノ;ケデげ;ヴ;ヮキデ;┞ミ;く Anjichatakixa テキゲニげ; ;┘デ┌ sullumpi uraqimpi
alarapitayna. Martaruxa kunxaya munirïchi ukatakiwa qullqi churirïtayna. Alinatakixa uta
ukhamaraki awtu alarapitayna. Alijawa, taqita sïpansa wali nunatätayna. Juparu Ispañkamsa irpasitaynawa. Ukatxa utsa kimsachaqaruwa
jikiyatayna. Machaqa awtu alaqarapitayna. Chachapamppacha irnaqiritsa katuqasitayna.
Ukhamaraki uka warmixaが ;┘デ┌ ;ノデげ;rapitaxa, K┌ヮ;ニ;┘;ミ; ;┘デ┌ Iエげ;ノノキヴキ ゲ;ヴ;モ;デ;ニキ┝;が
104 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
chachapxaȯ«Jilata» achachimpi aliqata
parlayasaȯ jaytanukuwäsaxa, chuphiru waynaヮ;マヮキ┘; ;┘デ┌ Iエげ;ノノキヴキ┝; sarirïtayna.
Panikiwa chutätayna: Jusipitampi Marthampikiwa. Mayninakaxa pullirani
warmkamakïtaynawa. Akaxa yatita ukakiwa, ニ┌ミ;ミ;ニ;マヮキ┘; テ;ミキ キマデげ;デ;┝; ┌デテ;ゲニヮ;Iエ;ぐ
Ukhama lurkämixa, «Jilatana» ヮげキケキヮ;ミ; モキニげ┌デ;ゲ; ケげ;ノ;┘; qaqantxatayna, utjiri モキニげ┌デ;sa
ケげ;ノ;┘; willirtxatayna. Lakasa jallmukïxataynawa. Maranakasa niyawa patakaru purxatayna ukhamaraki aparatupasa
nayraqatawa jiwawayxatayna. Jichhaxa yusaparuwa «J;ミニげ;ニキが Tatay! Tapamaru
irpasxita ぐだ ゲ;ゲ;┘; マ;┞キゲiski, siwa. Chiqa «J;ミキ┘; ニ┌ミ@ニデ;ゲ;が ノ;ケげakïデ;┘;が ノ;ケげ;ヴ┌┘; tukütaだ ゲ;ヴ;ニキゲ;ぐ Cエキケ; ukhamäpachaw!
105 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XVII. Warmiparu waynaqasawa ニ;ヴゲキノデげäsitayna
Mä chuphiruwa mä ijma warmimpi
jaqichasitayna. Uka warmimpixa wali kusa sarnaqkatayna. Uka ijma warmixa
phuchhanakani yuqanakani ukatsa pä awtuni ukhamätaynawa. Chachaxa, chuphirüsaxa sapa
iskinarusa tawaqunïchixaya, yaqhachaqana mä munata uywasitayna. Warmipaxa, uka katjasaxa, laqawa jani kunani alisnukutayna,
awtupsa aparasxataynawa:
ね¡ Kuna! Uka munatamaxa jikxatäskchitamxayaね, sasa. Ukata uka
chachaxa munatapampiwa sarawayxatayna. Mä qawqha phaxsinaka qhiphatxa, mä
arumakiwa jani suma uta jキゲデげkatapxkataynati, uka chachaxa jamasata utaru mantasa mä
ニげ┌Iエ┌ヴ┌wa キマ;ミデデげ;ゲキデ;┞ミ;く Uニエ;マ;ヴ┌┘; ┘;ヴマキ┝; ┌デ;デ; マキゲデ┌デ;┞ミ;が ┌ニ; ニげ┌Iエ┌デ; jalaqanisawa chachaxa ┘;ヴマキヮ;ヴ┌ Iエげ;マ;マヮキニキ lurjawayxatayna, ukhamata uka arumaxa sumäñaruwa mantawayxapxatayna. Qhipha
uruxa uka chuphiruxa munatampiwa, jikisisa
106 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
wasitata qamasiri, sarxatayna. Ukaruwa
┘;ヴマキ┝; ;ヴニデげ;デ;┞ミ;が デ;┘;ケ┌ヮ;┝; mulla phallawa jaltxatayna.
Ukana warmixa chachapampi
nuwjasitayna. Laqawa mä arxatiri katusaxa «Iエげ;マ;マヮキ ノ┌ヴテ;デ;ヮ;デxa» karsilaru apantayaデ;┞ミ;が ┌ニ;ミ; ケげ;ノ; ;ニデ;ミ;ニ; lurjayxatayna, wawanakarusa juparusa ukhamaraki sapa phaxsi pinsyuna qullqi churaña
ukhama phirmjayatayna. Ukata uka chachaxa karsilata «phiyansa» pajantasawa mistxatayna.
Warmixa alakipa sarnaqiri Riwiralta sarawayxatayna. Ukana jayawa irnaqatayna.
Kキマゲ; デ┌ミニ; ┘;ヴ;ミケ; Iエげ┌┝モ; ケ┌ノノケキ テキニキnitayna, ukata uksa lunthatarakiwa aparxatayna. Pata
Marka utapana, tatapa jiwxatapa yatisaxa laqawa utapa sarawayxatayna. Utaru puritayna ┌ニ;ミ; Iエ;Iエ;ヮ;ニキ┘; ニ;┘ニキヮ┌ミキが ┘;ノキ ケげ;ヮエ;ヮキミキが tatapa chhaqhayxañataki wakichaskatayna. Atawu ukhamaraki panqaranaka ispilmanaka
デ;ケキ ニ┌ミ; ;ノデエ;ヮキミキデ;┞ミ; ぐ Ukata warmixa janiwa kamsasa alispayañsa
yatkxataynati. Ukhamata sumakiwa parlxapxatayna. Ukata chachaxa,
ゲ┌マ;Iエデげ;モ;デ;ニキ┝;が ゲ;デ;┞ミ;ぎ
107 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ねUka tawaqujäxa, lunthata
デ;┘;ケ┑デ;┞ミ;┘;が ぐ
Uニエ;マ; ゲ┌マ;Iエデげ;ゲキゲ;ゲ; ┘;ヴマキミ; chuymaparuxa janiwa chiqpacha sumachasiñaxa
mantkataynati, chuyma manqhapana: «¿akaxa kuna lurañsa jichhaxa amtpachïtu?» sakitaynawa. Chuymapaxa yaqhakipuniwa
pächasitayna. Ukatsa maynisa ukhamaraki:
ね¿Khitimpipinisa Riwiralta sartaxa?ね sasa, sapa phistana jiskhisiskirïtayna. Chiqa, mä jani wali jaqixa, yaqha warminakampi sarnaqirixa,
silasakiwa sarnaqxirïtayna. Ukhampachasa, warmixa sumaki tukusaxa, マ@ テ;Iエげ; ┌デ; ノ┌ヴ;モ; amtatayna. Chacharu Wankuta qullqi マ;┞デげ;ゲキ┞;ゲ; マ@ テ;Iエげ; pusi pisuni uta
lurantayatayna. Jichhaxa warmixa wasitata キゲニ;ヮゲ┌┞;モ; ゲ┌┞;ミデ;ゲニキが ゲキ┘;ぐ
108 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XVIII. Tirisaxa Wakununa murinu デエ┌ケエデげ;ゲニキ
Mama Tirisaxa mä wali kawki simpatika
Iエ┌ノ@デ;┞ミ;┘;く J;Iエげ; デ;ミゲ;が ノ┌ミケエ┌ ┌ニ;デゲ; chukulati qhana ajanuni ukhamaraki wali aski
chuymani ukhamätaynawa. Jupaxa Waqi markankirïtaynawa, ukata mä uruxa imilläkipana
mä axtaña Taraqu achachimpiwa phamillanakapaxa kasarkatapxatayna.
Ukhampachaxa kunjamasa jaqjama sarnaqataynawa. Chachampi warmimpi
jaqichasiñaxa, wawanaka jikiñakipuniwa. Ukhamawa mama Tirisaxa mä qawqha
maranakatxa kimsa wawanïxatayna: mä imilla pä yuqalla wawani ukhamawa utjasxatayna.
Uka axtaña silusu chachampixa sumirunaka luraña utaru apnuqasipxatayna, ukana jupaxa
utata jani mistutawa irnaqaskirïtayna. Uka irnaqañampiwa wawanaksa uywarapxatayna, ukampirakiwa utsa alasipxatayna. Ukata uka
qamañasa janiwa ina jasakïkataynati. Uka ;Iエ;Iエキ Iエ;Iエ;┝; ;ミIエデげ;デ; ゲキノ┌ゲ┌
109 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
jaqipinïtaynawa. Silusu kuñtupampikiwa sapa
phistansa warmi nuwaskirïtayna.
Pachaxa janiwa inapini jalaki jalkaspati. Ukja maranakanxa kunasa utjawäpiniwa, jani
wali lurjatasa utjawayi, jani ukaxa wali askinaka lurjatasa uñstawayi. Janipini ukäkchisa, wali テ;Iエニ;┞; ニ┌ゲキゲデげ;デ;ゲ; lurjatasa utjapuniwa.
Ukatsa uka qhiphïri lurjawayatawa wali aski lurjataxa. Chachapa juparu nuwirïtapxatxa,
t;デ;ヮ;ゲ; マ;マ;ヮ;ゲ; テ;ミキ┘; テ┌ヮ;デ; ゲキミデデげ;ゲキゲ;┝; arxatkapxataynati. Mayanxa, utanimpi デエ┌ケエデげシヮ;ミ;ニキ, niya chachaxa juparu
jiwayxatayna.
W;┘;ミ;ニ;ゲ; テキノ;ヴデげ;デ; テ;ケキIエヴデげ;デ;く J┌ヮ;┝; kawki amuyani awila warmïxataynawa. Ukjawa
juparu ñanqha luratatxa taripasiña amtxatayna. Uka sumirunaka luraraña utana yanapiritaki mä yuqalla katuqasipxatayna. Uka yuqallasa, mä
ケ;┘ケエ; マ;ヴ;デ┝; ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; ┘;┞ミ;ヴ┌┘; tukxatayna. Waynasa mama Tirisata
inamurasxatayna, jupasa ukhamaraki. Jupampiwa sarnaqxatayna, achachiru
;ヮ;ミ┌ニ┝;デ;┞ミ;┘;く AIエ;Iエキ┝; テ┌ニげ;マヮキ ;Iエ;Iエキ jani kamachkiri ukhamäxataynawa. Wali kusa
┌ニ; ┘;┞ミ;マヮキ ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキデ;┞ミ;く Ukatsa paninixa wali ニ┌ゲデげ;デ; ニ;デデげ;デ;ニキ┘; ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く
110 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Wali kusisitawa jaqina nayraqatanakpana
ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く “┌マキヴ┌ ;ノテ;モ;ミ;ニ;ミ; ┘;ノキが ┌ニ; ┘;┞ミ;マヮキが キヴミ;ケデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く
W;ノキ ケ┌ノノケキミシ┝;ゲ;┝; ┌デ; ノ┌ヴデげ;┞;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く
Utxa qalltata tukuykamaxa jiksxapxataynawa. Utaxa wali kusa, manqhatsa anqatsa kusa デ┌ニデげ;┞;デ;が ┌ニ;デ; ┌ニ; ┌デ;ミ; qamaña
qalltañatakiwa mä phistataki wawanakaparu jawillasitayna. Yuqanakapaxa ukhamaraki
phuchhapasa taykaru sallqjaña amtapxatayna. Ukata uka phistana mama Tirisana
yuqanakapaxa wayna chachapxa, alisnukuñkama, nuwjapxatayna. Uka nayra
axtaña chachapa jamasata irpxaruwayasaxa ukampiwa mä utaru «akanakaxa muna jani
muna sumthapipxpana» ゲ;ゲ; テキゲデげ;ミデ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Taykaruxa mä phaxsiwa ukhama テキゲデげ┝;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;が taykaxa kunjampachasa
iskapsutaynawa. Taykaxa ukjata Arjintinaruwa sarawayxatayna. Ukana wali sarnaqawpata
jachatayna. Laruñasa janiwa ina laruñakïkiti
ukhamaraki jachañasa janiwa ina jachañakïkitixa, kunasa sapa mayataki
utjapuniwa. Arjintinanxa yaqha chacha テキニ┝;デデげ;ゲキtayna. Mä lunqhu wiraxucha
111 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
chachampïxataynawa. Ukata mä phisqha
マ;ヴ;デ┝; ニ┌デげ;ミ┝;デ;┞ミawa. Kuna janixa, aymara warmiki aymara warmixa, kawkitsa kawksatsa
ニ┌ミテ;マヮ;Iエ;ゲ; マ;ヴニ;ヮ;ヴ┌ ニ┌デデげ;nxapuniriwa. Janiwa ukhamäkiti siskitasa, wali munata aka
ヮ;ミニ; ┌モ┝;デデげキヴキが ミ;┞;デ;ニキ┝; ┌ニエ;マヮキミキ┘;く Urüriñusa, putusiñusa kawkinkirisa wali aymara warmiruxa warmitaki munapxi, aymara
warmimpi jaqichasipxchisa, yasta mä qawqha marata warmixa markaparu jutawayxapuniwa,
janisa chacha jaytjaniwaykchixa chachamppacha irpasinxapuniwa. Markapana thuqhunakapawa ukhama jawsasxi, murinuマヮキ Iエげ┌デ;マヮキ┝;が aymara warmxa kawksatsa purjayanipuniwa. Waqi markanxa mä putusiñu tullqawa murinu
mayura pasantaski, Sika Sika markanxa mä urüriñuwa murinu mayura pasantaski, ukatsa
テ;ミキ┘; ┌ニ;ニシニキデキぐ Ay! Jalanukusktanwa. Antisa mama Tirisana
kuñtupa tukuyxañäni. Jichhaxa uka mamaxa Wakunu Murinu tamana, Pata Markana wali
ニ┌ゲキゲキデ; ゲ;ヮ; マ;ヴ; マ┌ヴキミ┌ デエ┌ケエデげ;ゲニキぐ Jichha juma kunjamarusa tulkuyxma.
112 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XIX. Kapulinaxa lunthatasiña yatintxatayna 1
Tiwanakuna yuriri sapa yuqalla
wawakïtaynawa, wali munañani ukhama. Ukatxa ukhama munañani uywataxa kawksa sarakirïtaynawa. Mä uru niya wayna
qallüxataynawa. Mä primupawa utjatayna, jupampixa mä tuminkuwa waka qhathu
sarapxatayna. Ukana mä jaqiruwa uñjapxatayna, ┌ニ;デ; ;ノキケ;デ; ┌モIエげ┌ニキヮ┝;デ;┞ミ;く “;ヮ;ニキが ukhamarusa umantata, waka aljata qullqisa
ケげキヮデげ;ta ukhawa uka jaqixa liwnaqtaskatayna. Uka jaqi aliqata ┌モIエげ┌ニキヮ┝;デ;┞ミ;が «kawksarusa
sarani», sasa. Uka jaqixa pamparuwa saraqawayxatayna. Jupanakaxa ukatxa, siwara,
ゲキ┘;ヴ; デ;┞ヮキヴ┌┘; キマ;ミデデげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;く Nキ┞;┘; ukjaxa paskatayna, ukjaruwa siwara, siwara taypita chhukhsusina, uka jaqiru
katuntapxatayna, pachpa chalapampiwa jaychkatapxatayna. Janiwa jiwaykapxataynati,
aliqakiwa samkaräpxatayna. Laqawa qullqi apsuwayasa chhuktxapxatayna. Uka qullqimpixa, taqina kuna jilapampixa,
alsusipxatayna. Tawaqunakaruwa マ;ミケげ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;が テ;Iエげ; marksa mistu
113 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
mantapxatayna. Ukaruwa lunthatasiña
┞;デデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く
Jichhaxa jayäxataynawa, walja phaxsinakawa pasxatayna. Uka qullqi tukuntasa
ukhamakiwa sarnaqxapxatayna. Ukata wasitata waka qhathu sarapxatayna. Waka qhathunxa janiwa, waka aljirinakaxa sapaki, utjkxataynati.
Taqisa kumpañani kumpañankamakiwa sarnaqxapxatayna. Uka qhipha tuminkuxa,
マ;┞テ; ;マ┌┞デげ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;が ┘;ニ; テキニエニ;デ;ミニキ ┌ニテ;ヴ┌┘;が ┘;ニ; ;ノテキヴ┝; ゲ┌┞デげ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;く Ukjaruwa waka jikharxapxatayna. Mä テ;Iエげ; turu jaqiru jikharxapxatayna. Janiwa uka waka jikhtaña yatkxapxataynati, wakaxa
デげキテデ;┘;┞┝;デ;┞ミ;┘;く Uニ; ┘;ニ;ミ; テ;ケキヮ;┝; ケエキヮエ;ヮ; デげキテ┌ヴ;ニシデ;┞ミ;┘;く Uka jaqixa
awsillunaka mayxatayna. Ukhamaruwa awsilliri jaqinakaxa uñstarakitayna, uka waynanakaxa Tiwanakuna markanxa, khitïtapsa
┌モデげ┝;pxataynawa, ukata ratuwa khitina yuqanakapasa ukxa yatxapxatayna. Uka
jaqinakaxa «khayawa utapaxa, ukaxa Churana yuqapawa» sasa, awisxapxatayna.
Uka ratpachawa wakana jaqipaxa uka awsilliri jaqinakampi, waynanakana tatapana
utaparu, chhukhtげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く T;デ;ヮ;┝; ニ;┘ニキ unrani jaqïsaxa, «janiwa ukhamäkaspati», sasaxa
114 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
yuqallxa utaru sumpini llawintasitayna,
«janipuniwa wawajaxa lunthatäkaspati», sataynawa. Yuqalla utaru llawintawayasa,
tatapxa pulisiyaruwa uka jaqinakampi sarantawäpxatayna. Pulisiyanxa tatapaxa, kawki
unrani jaqïsinxa, kunjampachasa antutäsinisa jutxataynawa.
K┌デデげ;ミキモ;ヮニ;マ;┝; ┞┌ケ;ノノ;┝; ┌デ; デキテキヴ;デ; ヮげキ┞ゲ┌ゲ;┘; ゲ;ヴ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; ┌ニエ;マ;┘; chhaqhawayxatayna. Ukhamarakiwa uka primupampi chhaqhatäxatayna. Uka arumaxa pantiymanwa ikipxatayna, jupanakaruxa
taqichaqpini thaqhapxatayna, pantiymaki jani thaqhapxkataynati.
P;ミデキ┞マ;ヴ┌┝;が ┌ニ; テ;┞ヮげ┌┝;が ヮ@ キヴヮ;ゲキヴキ
tawaqumpi waynampiwa puritayna. Uka ┘;┞ミ;┝; デ;┘;ケ┌ヴ┌が ヮ;ミデ;ノ┌ミ; ;ヮゲデげ;ゲキゲ;┘; sarxatatayna, ukxa jupanakaxa, almjama
awullisawa デげキテ┌ヴ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;が テ┌ヮ;ミ;ニ;ニキ┘; tawaqxa katusxapxatayna. Tawaquxa, ukhama
ニ;デ┌デ;┝;が ケげ;ゲ;ゲキゲ;┘; デげキテデ┝;ヴ;ニシデ;┞ミ;く Uニ; tawaquwa, «pantiymana lunthatanakaxa sarnaqaskapxi», sasa yatiyxatayna.
Jupanakaxa uka arumaxa paqarawa テ;Iエげ;
marka kayuki sarxapxatayna. Ukjaxa uka yuqallaxa niya tunka pusini maranikïtaynawa.
115 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukata jichhaxa テ;Iエげ; markaruwa puripxatayna. Ukan; ;マ┌┞デげ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;ぎ «jumaxa thakhima sarxma, nayasa thakhija sarxä, jumasa sapaki nayasa sapaki. Janiwa
khitisa paniniruxa munkistaspati, ukhamaraki arusitassa ukhamäpachawa jiskistaspati».
Ukata maynixa uñjatayna. Mä sapatiru awkiwa Tarapaka kallina sapatunaka
ノキケげキゲキゲニ;デ;┞ミ;く Uニ;ヴ┌┘; ;Iエキニデげ;ゲキtayna, «nayaxa sapa wajcha wawakïthwa», sataynawa. «Awichajampikiwa qamtha, ukata awichajaxa
ancha qhuruwa, alisnukunxituwa», sataynawa. «Jichhaxa irnaqaña munthxa», sataynawa, sasa
┘;ノキ ;Iエキニデげ;ゲキデ;┞ミ;く
Uニ; テ;ケキ┝; ┘;ノキ ニエ┌┞;ヮデげ;┞;デ;┞ミ;く «¡Ay wawa! Kamisa ukhama sarnaqataxa, mantanimaya», sasawa uka kiyuskituparu
mantayatayna.
Uニ;ミ; キヴミ;ケデげ;ゲニ;デ;┞ミ;が テanipuniwa kunsa aptäskataynati. Uka jaqixa wawaparjama walpinwa munasxatayna.
Uka kiyuskitunaki qamxatayna, ukanaki
ikirakirïtayna. Qurpachasaxa, irnaqatapata, janiwa phuqhatsa pajkataynati. Mä uruxa mä
116 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
quchalawa sapatiriyaru saratayna, ukata
sapatiruruxa satayna. «Uニ; テキゲニげ; ┞┌ケ;ノノ;マ; churaskita», sataynawa. Sapatiruxa «iyawa»
sasawa uka quchalaruxa ┌ニ; ケげ;┝┌ ┞┌ケ;ノノ; irpxarayxatayna. Quchala ukana musuta
irnaqaskatayna. Ukansa janirakikiwa wali pajkataynati. Yuqallaxa, quchala wali jiwitakïpanxa, jupata inamurasxatayna.
Ukhamata quchalaruwa, mä uruxa ケエ┌マ;ミデ;ゲキミ;が テ;マヮげ;デデげxatayna. Quchalaxa
yuqallaruxa nuwjxataynawa. Ukaratpachawa quchalaxa alisnukxatayna.
“;ヮ;デキヴ┌ ┌ニ;ヴ┌┘; ニ┌デデげ┝;デ;┞ミ;く Q┌Iエ;ノ;┝; sapatiruna ukaru tuqisiri jalataynawa. «Kuna
kasta yuqallsa irpanaqasirïta, ukhamawa nayaru rispitu phaltanuqitu» sasawa tuqinuqatayna.
Sapatiruxa yuqallatxa arxatasitaynawa. «Yuqallaxa wawajatsa inampi munatawa, janiwa ukhamäkaspati, jani pajaña munasawa ukhama
ニげ;ヴキミデ;ヴ;ケキゲデ;┝;», sasawa tuqinuqasa quchala alisnukutayna.
Sapatiruruxa jayawa yanapxatayna.
Waynäxataynawa, ukhamaraki
warminïxataynawa. Sapatiruxa, ┌ニ; テキゲニげ; kiyuskitu, waynaruwa churawayxatayna.
Warmina phamillapaxa «khitïtasa», sasa, ヮエ;マキノノ;ヮ; ┌モデげ;モ; マ┌ミ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;く
117 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Tiwanakuruwa, tatapana ukaruwa, warmisa
キヴヮデげ;デ;, ニ┌デデげ┝;デ;┞ミ;く T;デ;ヮ;┝; ┌ニIエげ; maranaka thaqhasa, jachasisa thaqhasa,
テ┌Iエ;ヮゲ; ;ヴマデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;┘;く W;ノキ マ┌┝ゲヮキミキが jiwatata jaktayasawa katuqasxatayna.
Tatapampiwa テ;Iエげ; マ;ヴニ; ニ┌デデげxatayna. Tatapaxa wiskhu kharïtaynawa, ukata wali qullqinïtaynawa. Yuqallatakixa uta
alarapxatayna. Ukana qamxapxatayna. Warmipa tataparu jaytawayasa kuwartilaruwa
sarawayxatayna.
118 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XX. Kapulinaxa Urtimalata sarnaqxatayna 2
Kapulinaxa wasitata waynaru tukusawa,
qamaqiru uñtata, sarnaqxatayna. Mä wali kusa ケ;マキヴキ デ;┘;ケ┌ヴ┌┘; ┌モデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ; デ;┘;ケ┌┝; khaya Pata markana qamatayna, uka tawaquna phamillaparuwa satayna:
ねNayaxa sapitakïthwa, janiwa
phamillanikthti, ukhamarusa machaqa
risirwistathwaね sasawa liwritapa uñachayatayna. Uka jaqinakaxa chiqaya
ukhamächi sasa, wali munasisawa katuqapxatayna. Ukana simanawa, uka
tawaqumpi utapana qamatayna. Wali sumanaka マ;ミケげ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;が キ┘キテ; ニエ;ヴキミキゲ;┘; マ;ミケげ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;が マ@ Iエエキ┞;ミキ デげ;ヴ┘; ノキヮげキIエキミ;ニ;ヴ┌┘; デ;┘;ケ┌マヮキ キニキミデ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;く Ukata sisxapxatayna:
ねKuna テ;ニげ; テ;ミキ ┌ニ;┝; テ;┞; phamillamasa
utjapunpachawa, uka sarañäniね sapxataynawa.
ねM@ ゲ;ヮ; デキ┞┌テ;ニキ┘;が ┘;ノキ テ;Iエげ; ┌デ;ミキが Kancha Tijarana utji.
119 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ねUkhamaxa sarapxañaniyaね, sasawa wali
alwata, uka tawaquna jaqinakapaxa Aynacha markaru ゲ;ヴ;ケデ;ヮ┝;デ;┞ミ;く J;Iエげa kuliktiwuruwa
mantawäpxatayna. Ukaruxa tawaqusa taykapasa awkipasa tiyupasa tiyapasa ukatsa
jilatanakapampi ukhamawa kuliktiwuru mantawäpxatayna.
ねQhiphäxaru qhiphäxaru mantañäniね sasawa jupaxa aliqata tiwuljama manqharu
anantatayna. Niya Pata marka mantaniña uka quqa quqa warankjamaxa, jichhaxa Uñatatasiña satakïxisa, ukjata jalkiri awtuta thuケエ┌ケデげ;┘äsa
uka aynacha jalantawayxatayna. Ukjakiwa uka jaqinakaxa warariskapxatayna:
ねM;┞ゲデヴ┌が マ;┞ゲデヴ┌ ゲ;┞デげ;マ;┞;
ゲ;┞デげ;マ;┞ぁね sasa arnaqaskapxatayna. Ukhamata Kapulinaxa uka phamillata qhispiwätayna.
Ukhama qhispiwäsaxa warmipana ukaruwa
ニ┌デデげxatayna. Jupampixa janiwa wawanïpxkataynati. Ukata qhiphatxa wasitata yaqha tawaqumpiwa sarnaqxatayna, ukaru
ukhamarakiki sallqjatayna. Mä uruxa マ@ テ;Iエげ; kalli sarantaskapxatayna. Ukaruwa warmipaxa
ニ;デテ┝;デ;┞ミ;く K;ヮ┌ノキミ;ミ; ┘;ヴマキヮ;┝; マ@ テキゲニげ; ヮ;モ┌ デエキ┞;ヴ┌┘; ケ;ノ; Iエキミデげ;デ;┞ミ;が
120 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
┌ニ;マヮニ;マ;┘; ┌ニ; デ;┘;ケ┌ヴ┌ テ;┘ケげ;ミ┌ケ;デ;┞ミ;が tawaquxa wararisawa デげキテデxatayna. Chachxa ukampi テ;┘ケげニ@マキ ┌デ;ヴ┌┘; ヮ┌ヴキ┞;デ;┞ミ;く Utana
walpuni chacha warmixa nuwjasxapxatayna. W┌デキノノ;マヮキ┘; テ;ケデげ;ゲ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;が ケげ;ノ; ┘┌デキノノ;ミ;ニ; ヮ┌ヴ;ヮ;デ; テ;ケデげ;ゲキゲ; デげ┌ミデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Qhispilluxa uta anaqana walja muntunäxataynawa. Janiwa mä wutillasa
utjkxataynati. Uka ┘┌デキノノ; ヮげ;ニキヴ;デ;ミ;ニ; uñxatasaxa ┘;ゲキデ;デ; ミ┌┘デげ;ゲキモ; ケ;ノノデ;ヮ┝;デayna.
Chachaxa warmiru maya takintasina デげ┌ニ┌┞┝;デ;┞ミ;┘;く Cエ;Iエ;┝; ┘;ヴマキ デげ┌ニ┑ヮ;ミ┝;が umampiwa warxatatayna, ukhamata warmiru
thuqhthapiyatayna. Warmixa martillu aytasisa ノ;ニ;デ; Iエ┌ヴデげ┝;デ;┞ミ;が ノ;ニ;┝; ゲ┌ミケ┌ヴ┌デ; junstxatayna. Kapulinaxa ancha wararitayna:
ね¡Lakjawa chhaqhti! ¡Lakjawa chhaqhti!ね sasa mayja arsusawa wararitayna, lakaxa ヮ;Iエヮ; マ;ミケエ;ミ; ノキケげキミデ;デ; ┌ニエ;マ@ゲニ;デ;┞ミ;┘;く J;ミケげ┌ キゲキミキ ケ┌ノノキヴキna ukaruwa, laka ノキケげキミデ;デ; テ;ケ┝;が ケ┌ノノ;┞;モ;デ;ニキ apxapxatayna.
J┌ヮ;┝; テ;ミキ キミ;ニデげキヴキが ;ミIエ; ノキゲ┌
jaqipunïtaynawa. Nayranakapxa, chiqpacha Kapulinana nayrapjamwa iranaqtayirïtayna.
121 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Mä uruxa mä yuqalla uywasitayna,
ukarukiwa sawkasiskirïtayna. Qhathu sarasaxa マ@ ニ;┞┌ デ;ニデげ;sa pichasiña, wali jiwitaki
alasinitayna. Uka yuqallaxa uka jupataki walpini munxatayna.
ねÑikげ┌デ; マ┌ヴ┌ヴキ ヮ@ヴキミ┌マ;xä ukjawa ukxa
キミ;ニキが ┌ニ; ニ;┞┌ ヮキIエ;ゲキモ; テ;ミデげ;ニ┌ Iエ┌ヴ┝@マ;ね,
sataynawa. Ukxa yuqalla iyawa sataynawa.
ねUニエ;マ;┝; デげ┌ミ; ;ヮデ;モ;マヮキ デキテキヴ;マヮキ aptanmaね sataynawa, yuqallaxa ukxa churataynawa. Para patata tijirampi ayxatasaxa,
chika parata ケエキヮエ@┝ニ;マ;が ケげarata ina rayaki khuchhuratayna. Maysa jinchuta maysa
jinchukamaraki ina rayakirakiki khuchhuratayna. Pげキケキミ┝; マ@ Iエ;ニ;ミテ;マ;┘; ┌デテ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; ノ;ケ; ┌ニ; テ;ミデげ;ニ┌ Iエ┌ヴ┝;デ;┞ミ;く Y┌ケ;ノノ;┝; ノ;ケ;┘; ispijuta uñkatasinitayna, walpuni chiqa jacha jachatayna. Yuqallaxa janiwa utata mistuñsa
munkxataynati, janirakiwa iskuylarusa saraña munkxataynati. Pilukiruruwa irpxaruwätayna,
pilukiruxa wali larutayna, niyawa larusina chhuxxasitayna.
ね¡Khitisa akhama khuchhurtamxa! ¡xa! ¡xa! ¡xa! ¡xa!
122 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ねNayawa khuchhurthxa, nayawa
pärinupäthxaね, sataynawa.
Pキノ┌ニキヴ┌┝; ケげ;ノ;が マ┌ヴ┌ ヮげキケキニキ マ┌ヴ┌ヴ┝;デ;┞ミ;が テキゲニげ; ケげ;ゲヮ;マヮキ ノキ┘┝;デデげ;デ; ┌ニエ;マ;ニキ┘; purinxatayna, ukhama uka Kapulinaxa urtimaljama taqimpisa anatasirïtayna.
Mä uruxa mä pani munasirixa markapa sarapxatayna. Chachaxa uta manqharu,
kamisitanaka, kalsuna qallu ukhama yänaka ┘;モ;Iエデげ;ゲキ┘@デ;┞ミ;く K;ヮ┌ノキミ;┝; ┌ニ; ヮ;ミキ jaqina ┌デ;ミキヮ@デ;┞ミ;┘;く Uニ; ┌デ;ヴ┌ マ;ミデデげ;ゲ;┝;が ゲ;ヮ;デ┌ llijtayaña wila qhusqhumpiwa uka isinaka, ┘キノ;ヴ;ヴ@ニ;ゲヮ;ゲ; ┌ニエ;マ;が ゲ;マキノノゲデげ;┘@デ;┞ミ;く Uka yänakana jaqipaxa purinxapxataynawa. Jupanakaxa sustu sustukiwa uka isinakapa
;ヮデエ;ヮキゲ┝;デ;┞ミ;く Uマ;ヴ┌┘; テ┌ケげ┌Iエデげ;デ;┞ミ;く Uka umaxa janiwa chulltaykataynasa, Kapulinaxa larusina niya chhuxxasitayna.
Kapulinaxa j;ミキ キミ;ニデげキヴキ lisu jaqipunitaynawa, ukhamakpini jaqimpixa
chansasiskirïtayna.
123 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XXI. K;ヮ┌ノキミ;┝; ヴヰ ケげキヮキヴキマヮキ ┌デ; ケげキヮゲ┌┞;ゲ┝;デ;┞ミ; 3
Kapulinaxa, jani waniri, ninarusa
mantirjama, qala wawächixaya, qhiphatxa awtu alaqasisa ukampiwa irnaqxatayna. Arumanakakiwa irnaqirixa sarirïtayna. Primu
jilapampiwa awtu apnaqañxa マキデげ;sipxirïtayna. M;┞ミキ┝; テ;┞ヮげ┌デ; Iエキニ; arumkama, mayniraki
chika arumata qhantatkama, ukhama irnaqapxirïtayna.
Kapulinaxa wasitata tawaqu
jikirakkïtaynawa. Irnaqiriwa sartha sasaxa uka
デ;┘;ケ┌マヮキ┘; テ;┞ヮげ┌デ; Iエキニ; ;ヴ┌マニ;マ;┝; ikiskirïtayna, ukatxa primu jilaparu awtu churxiri
utaru sarirïtayna. Ukhamkämixa primu jilapasa tawaqunïtapa yatxrakïtaynawa. Ukata jupaxa テ;┞ヮげ┌デ; Iエキニ; ;ヴ┌マニ;マ;┝; K;ヮ┌ノキミ;ミ; warmipampiwa ikiskarakirïtayna. Kapulinaxa primu jilajächi, sasaxa janiwa kuna jani walsa
amuyirïkataynati.
Uka primupampixa awtumpi irnaqañansa マキデげ;ゲキpxataynawa, warmimpi ikiñansa マキデげ;ゲキpxataynawa, ukata uka qhiphaxa
124 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Kapulinana jani amuykayakiwa warmipampi
ikipxatayna. Ukata janixaya kunasa wiñayäkchitixa, uka primupaxa ukhama yaqha
warmimpi Kapulinaxa ikiskatapa warmiparuwa yatiyxatayna. Primupaxa arumawa uka
デ;┘;ケ┌ミ; ┌デ;ヮ;ヴ┌ ┘;ヴマキヮ;マヮキ キヴヮデげ;ゲ; Kapulina waysuyanxatayna.
Uka primupaxa, Kapulinana warmipata inamurasxatayna. Jaljtasiyañlaykuwa ukhama
warmimpi katjayxatayna. Nuwjasiyataynawa, ukatsa jaljtaysiyxataynawa. Ukata Kapulinaruxa warmipaxa satayna:
ねSumaki sarnaqasiñäni, jani
nuwaskx;モ@ミキデキがぐ ;ニ; ┌デ;ゲ; ;ノテ;┘;┞;ゲ;が P;デ; Markaru yaqha テ;Iエげ; uta ;ノデげ;ゲキミxañäni. Ukana
マ@ ┘;ノキ ニ┌ゲ; テ;Iエげ;┘; ┌デ;┝; ┌デテキが ;┘デ┌ キマ;モ;ミキが ukatsa waratukirakiwa, sarañäni, uñjaniñäniね, ゲ;ゲ;┘;が Iエ;Iエ;ヮ;ヴ┌ ゲ┌マ;デ; ;Iエキニ;デ;┞ミ;ぐ
ねChiqa ¡Ampi!ね, sasa, Kapulinaxa iyawa
sataynawa. ねUkata ¿khitiraki jichhaxa utasa ratuki
alasistaspasti?ね sataynawa.
ねJilajana phuchhapawa uta alasiñataki ケ┌ノノケキゲ; ;ヮデげ;デ; uta thaqaski, siwa. Jupaxa
qharürpachawa uta alasistaspa. ね¡Ya! Ukhamaxa juparusaya aljxañäniね ぐ
125 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Alasirixa jutataynawa, ukhamata utsa aljantxapxatayna. Uta aljantxasaxa, San
Francisco aynacha, Pata Marka uta alañataki, irpaqtawäpxatayna. Ukjana warmixa jisxatayna:
ねKapulina, jumampi nayampixa, jichh┑ヴニ;マ;ニキ┘;く T;ケキ ニ┌ミ;ゲ; デ┌ニデげ;yatawaね, ukjakiwa Kapulinaxa sustjasiskatayna,
ミ;┞ヴ;ミ;ニ;ヮゲ; テ;ミケげ┌ニキ キヴ;ミ;ケデ;┞;デ;┞ミ;く
K;ヮ┌ノキミ;┝; マ;┞; ;マ┌┞デげ;ゲキデ;┞ミ;ぎ «Nayaxa ニ┌ミニキ デ┌ニデげ;デ@ゲニ@が ;マヮキく N;┞;┝; ケ┌ノノケキ ┌デ;デ; apsusiwaya, jayaru sarawayxä», sasawa utaru
デげキテニ;デ;デ;┞ミ;. Utaruwa puritayna, utaru mantasa ┌ニゲ;┝; ケ┌ノノケキ デエ;ケエデ;デ;┞ミ;が ケ┌ノノケキ テキゲニげ; ニ;テ┌ミ; ituntawayirxa uñjaskataynawa, ukaru chiqaki jalkatatayna. Ukana qullqixa janiwa
┌デテニ┝;デ;┞ミ;デキが ケげ;ノ;ヮ┌ミキ┘; キミ; デエ@ Iエげ┌Iエげ┌ニキ thayjtawayxatayna. Sustukiwa Kapulinaxa, tawaqupa ukaru, sarxatayna. Uka arumaxa,
┘;ヴマキヮ;┝;が ヮ┌ゲキ デ┌ミニ; ケげキヮキヴキマヮキ┘;が ┌ニ; ;ノニキノ;デ; ┌デ;ヮ;ヴ┌ マ;ミデ;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ┝; ケげ;ノ; ┌デ; ┞@ミ;ニ; ヮ┌ゲキ デ┌ミニ; ケげキヮキヴキミ;ニ;マヮキ ケげキヮゲ┌ゲキ┘;┞┝;デ;┞ミ;く Kuna jiskげa jani sirwiri, chachana sultiru yänakapaki ゲ┌ニげデげasa uta pamparu
;ヮミ┌ケデげ;┘;┞┝;デ;┞ミ;く K;ヮ┌ノキミ;xa uka qhipha tawaqupampiwa juntasxatayna, ukaxa
waynarara ukhamaraki ancha umiri tawaqütapsa qhiphataki yatxatayna. Ukjakiwa,
126 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
jani wali luratanakapata «chuymaya»
sisxatayna. Lunthatasiñasa aynikïtayna, tawaquミ;ニ;ヴ┌ ニげ;ヴ┝;┞;モ;ゲ; ;┞ミキニシデ;┞ミ;┘;く Ancha walpuni ゲ┌ヮ;┞テ;マ; ノ;ヴデげ;モ;ゲ; ;ゲニシデaynati. Taqi kunasa aynikïtapxa sumpuni
テ;ノノケげ;ヴデげ;ゲキモニ;マ; マ;ノノデげ;デ;┞ミ;く Kapulinaxa kunjampacha, qawqha kuti
«chuymaya» sasasa jaqïñxa munaskakitaynawa. Ukata Kapulinaxa alkilata utanaki ancha llakita
qamasxatayna. Qhiphqhipanxa Kapulinaxa ┞;ケエ; ┘;ヴマキ テキニ┝;デデげ;ゲxatayna, wali jiwitaki, juparu wali munkirjamaki. Jupaxa alwata wali
ケげ;ヮエ; ;┘デ┌マヮキ キヴミ;ケデげキヴキ ゲ;ヴ;┘@デ;┞ミ;く M@ テ┌ニげ; ケ┌ノノケキ テキニ┝;デげ;ミキゲ;┝;が ケエ;デエ┌デ; キ┘キテ; ヮげキケキミ;ニ; altげ;┘;┞;デ;┞ミ;が laqa utaru purisaxa uka tawaqu warmiparuwa churatayna.
ねPエ;┞デげニ@デ;┘;が ミ;┞;┝; ミキ┞; Iエキニ; ヮ;ゲ;
┌ニテ;ヴ┌┘; ヮ┌ヴデげ;ミ┝@ね ゲ;ゲ;く L;ケ;ニキ キヴミ;ケデげ;ゲ; ノ;ゲデ┌ゲキ マ@ テ┌ニげ; ヮ;ゲ;┘; ;ノニキノ;デ; ┌デ;ヮ;ヴ┌ ニ┌デデげ┝;デ;┞ミ;く Uデ;ヮ;ヴ┌┘; マ;ミデ;ゲニ;デ;┞ミ;が ┌ニ;デ; mä jaqikiwa uta anqa uyu pata liwstawayaskatayna, utaru mantatayna, ukatxa mä paノ;デ┌┝; キ┘キテ; ヮげキケキ┝; ケげ;ノ; マ;ミケげ;ヴデげ;デ; Iエげ;ニエ;ニキ Iエげ┌ゲ; ヮaノ;デ┌ヴ┌ ;ゲミ┌ケデげ;デ; ┌ニエ;マ;ニキ uñjxatayna. Kapulinaxa, ukxa ratukiwa warmiru
テキゲニエデげ;tayna, warmixa sataynawa:
127 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ねJaniwa, ukaxa primujawa, jumaru
axsarasawa uyu patnama mistuwayxiね, sataynawa. Ukatxa chiqaya sasa sumakiwa
sarnaqxapxatayna. Ukata qhiphatxa, mä pensión テキゲデげ;ヴ;ゲキヮ┝;デ;┞ミ;が ┌ニ;ミ; キヴミ;ケニ;ゲ; キヴミ;ケニ;ゲ; mänxa paninimpi ikintataki warmxa katjasxatayna. Kapulinaxa Jesús Maria sasa jachデげ;ゲキゲ;wa ゲ;ヴ;┘;┞┝;デ;┞ミ;が テキIエエ;┝; ケげ;ノ;,
テ;ミケげ┌ ヮキケキ┘;が ┌ニエ;マ;ヴ;ニキ ;┘ニキノnuktata ukhamawa sarnaqaski, jumaxa kunärsasa
jikxatasmaxa jupaxa wali kuñtデげキヴキゲtma. Taqi kunasa aynikiwa, ukhamaraki saririkiwa. Ukatsa ┘;ノキ ニエ┌┞;ヮデげ;┞;siri jaqïñawa wakisi ぐ
128 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XXII. Mama Sarjintana sarnaqatapa 1
Tikina markata mä warmiwa Pata
Markaru qamiri jutxatayna. Uka utjkï, uka sunanxa, juparuxa taqiniwa wali axsarapxatayna. Taqina Sarjintata
┌モデげ;デ@デ;ynawa. Uka sunankirinakaxa chacharu chika urpacha kalliru nuwkämi yänakapa
ケ┌ノノケデげキヴキが ヮエキIエエデげキヴキ ┌モテ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デ; ukhama wali axsaratawa sarnaqatayna. Ukjatxa janipuniwa warmitakisa tawaqutakisa juparuxa
munkxapxataynati. Wawanakapansa ancha axsaratawa sarnaqxatayna.
Mama Markintawa, uka warmina
sarnaqatapa yatxatanxatayna. Mama Sarjintaxa, テキゲニげ; キマキノノ@ニ;ゲ;┝; ┘;ノキ デげ;ケエキゲキヴシデ;┞ミ;が デ;デ;ヮ;┘; mamaparu ancha sapa kuti nuwirïtayna. Jupaxa
テキゲニげ@ゲ;┝; テ;Iエ;ニキ テ;Iエ;ゲニキヴシデ;┞ミ;が テ;ミキ┘; ニ;マ;Iエデげ;モゲ; ┞;デキヴシニ;デ;┞ミ;デキく “;ヮ; ヮエキゲデ;ミ;が ゲ;ヮ; ┌マ;┘キミ; マ;マ;ヮ;ヴ┌┝;が テキゲニげ; キマキノノ;ミ; uñjkata, tatapaxa nuwasa nuwasa mamapa killiyirïtayna. Uニテ;┘; テ┌ヮ;┝; テ;Iエデげ;ゲキゲ;が «mä
┌ヴ┌┝; テ;Iエげ;ヮデ;ゲ; デ;デ;ja nuwjapuniwa», sasa chuymaparu amxasxatayna, uka amtampiwa
ikintawätayna, uka amtampirakiwa sartatayna.
129 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Kunsa amtañaxa, lurañakïchixaya, uka
phuqhañataki┘; テ;ミニげ;ニキ テキノゲ┝;モ; マ┌ミキヴシデ;┞ミ;く
M@ ┌ヴ┌┝;が テキゲニげ; キマキノノ;ミ; マ;マ;ヮ;┝;が jiwyxataynawa. Ukata achachi tatapaxa yaqha
warmi irptasitayna. Mä kawki tawaqu qhipha ┘;ヴマキデ;ニキ ニ;デデげ;ゲキデ;┞ミ;が ┌ニ; デ;┘;ケ┌マヮキ┘; tatapaxa jaqichasxatayna. Ukaruxa
ukhamarakiki achachi tatapaxa nuwjaña qallantatayna. Kikpaki sapa umawina sapa
ヮエキゲデ;ミ; ┘;ヴマキヴ┌ ;Iエ;Iエキ┝; Iエげ;┝キゲニキヴシデ;┞ミ;く Janiwa maranakaxa inaki pasirïkataynati,
┌ニ;デ; マ@ ┌ヴ┌┝; ┌ニ; テ;Iエニキヴキ テキゲニげ; キマキノノ;┝;が ヴ;デ┌ニキ┘; ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┑┝;デ;┞ミ;が ┌ニテ;デ; ┞;ゲデ; kawki lunqhu, tawaqüxataynawa.
Mä uruxa tatapaxa machaña thathantata utaru jutarakkitaynawa. Matrasta mamapampi Iエげ;┝┘キヴニ;マ;ニキ┘; ヮ┌ヴキデ;┞ミ;が ┌ニ;デ; ┞;ゲデ; warmiru nuwjarakkitaynawa. Mäna ukhamarakiki warmi nuwirkamaki utaru
jalnuqatayna. Anchapunwa warmiru nuwxatayna. Tawaquxa ancha thithita, warmiru ;ヴ┝;デ;ゲ;が ;┘ニ┝; Iエげ;ニ┌ デ;ニニ@マキ┘; ミ┌┘テ┝;デ;┞ミ;ぎ
ね¡Chhuy! Achachi, ukhama nuwkämiwa
taykajsa jiwaystaxa. ¿Jumatakixa jiwakiti, sapa kuti machantasisa warmiru nuwañaxa?ね Sasa,
130 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Iエげ;ニ┌ デ;ニキ ゲ;ヴ;┞┝;デ;┞ミ;が ケげ;ノヮキミキ ニキlliyañkama
tataparu nuwjxatayna. Ukana tataparuxa, jani mämpsa matrasta mamaparu nuwkiri,
achikasiyatayna. Chiqpachasa ukjata uka jaqixa jani mayampsa warmimpi nuwaskiri
wanichjxatayna. Yasta ukhamata jupaxa mä warmi sarjintaru tukuwayxatayna. Chachanakaru saraparu sarnaqaykiri,
warminakata arxatiri chuymani, ukhama sarjintaruwa tukxatayna.
Uka qhiphatxa jupaxa chachanïxataynawa.
Chachapaxa mä wawaniwa Sarjintampi
Iエキニ;ミデ;ゲキデ;┞ミ;く Cエ;Iエ;ヮ;┝; テ;ミキ┘; ニ┌ミ; テキゲニげ; Iエげキゲノキヮキノ┌ テ;ケシニ;デ;┞ミ;ゲ;が ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; テ;Iエげ; jaqïtaynawa. Ukhamaxa walikiwa qamkapxatayna. Ukata chachapaxa, mä uruxa,
yaqha warmini ukhamaraki wawani utjatapawa yatisxatayna, uksa suma mama Sarjintaxa yatxatayna, ukjawa sinti kulirapaxa qhathitayna.
Chachapa puriri suyantatayna, chachapaxa
uka arumaxa janiwa ikirisa purkataynati. Qhipha arumirjakiwa, janisa kunasa paskaspa ukhama, ┌デ;ヴ┌ テ;ノミ┌ケデげ;デ;┞ミ;く Uニテ;┘; “;ヴテキミデ;┝; chachaparu katuntatayna:
ね¡Chhuy! ¿Sunsumätti? ¿Kawkinsa sarnaqantaxa? ¿Arsma janiti arskäta? ね sasaxa,
131 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
┌ニIエげ; テ;ケキヴ┌┝;が ヮエ;ゲキノ;ニキ ノキ┘ミ┌ケデげ;デ;┞ミ;く Chachaxa janiwa arsuña munkataynati, juニげ;マヮキ Iエげ;ニ┌ デ;ニキ Iエ┌ヴデげ;デ;┞ミ;く Chachaxa janipuniwa
;ヴゲ┌モ; マ┌ミニ;デ;┞ミ;デキが ┌ニ;デ; テ┌ニげ;マヮキ デげ;ケエキモヮキミキ churデデげ┝;デ;┞ミ;が ケげ;ノ; ニキノノキ┞┝;デ;┞ミ;く Ukatsa
janipuniwa arsuñsa munkataynati, Sarjintaxa ノ;┘;マヮキ┘; テ;┘ケげテ;モ;デ;ニキ ゲ;ヴ┝;デ;デayna, ukjawa Iエ;Iエ;┝; ケげ;ノ; ;ヴゲ┌ゲ┝;デ;┞ミ;ぐ
Ukata utatxa, nuwjata chachxa, anqaruwa
alissutayna, ukaruwa isinakapa pallthapisa anqaru マ┌ミデ┌ミデげ;デ;┞ミ;が ┌ニ; キゲキミ;ニ┝; ninampiwa phichhkatatayna, chachaxa ukjata
isinakapa apthapisisa jani mayampi kutiniñatakiwa sarawayxatayna.
132 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XXIII. Mama Sarjintaxa jaqichasxataynawa 2
Mama Sarjintaxa Tikinata jutirïtaynawa.
Jupaxa tatapa mamaparu ancha nuwirïpata chachanaka nuwaña yatintxatayna. Nayrïri chachpsa nuwasawa sallqjataxa alisxatayna.
Utjawipanxa janiwa khitisa juparuxa, chacha nuwirïpatxa warmitaki munkxapxataynati.
Jayawa ukhama mä pä wawaniraki ukhama デげ;ケエキゲisa sarnaqxatayna, ukhampachasa wawanakapa jilarayataynawa.
Wawanakapatakixa jupawa awki juparakiwa tayka ukhamätaynawa, janiwa juparu khiti
┞;ミ;ヮデげキヴキゲ; utjkxataynati. Taqi kunana irnaqatayna, punku uñjiritsa ukhamaraki
khuchhi awatirisa kampurusa sarirïtayna. Taqi kunasa payapuniwa utjchi, jupaxa sapakiwa aka ヮ;Iエ;ミ; ┌デテ;モ;マヮキ ケげキ┘デ;ゲキデ;┞ミ;く
Maysanxa mä chacharakiwa kawki wali
munañani ukhama sarnaqatayna, janiwa ancha テ;Iエげ; テ;ケシニ;デ;┞ミ;ゲ;が ┌ニ;デゲ; ;ミIエ; qhurütaynawa. Jupaxa wali wiraxuchjama
┌モデ;ミシゲ;┝;が ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; ┘;ヴマキヴ;ニキ ニ;デデげ;ゲキデ;┞ミ;が ┌ニ;マヮキ┘; テ;ケキIエ;ゲキデ;┞ミ;く Uニ; デ;┘;ケ┌┝; ┘;ノキ ニ┌ゲデげ;デ; テキ┘キデ;ニキが ┘;ノキ ニげ;Iエ;
133 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
uñtani warmïtaynawa. Janiwa muqäkataynati,
┘;ノキ ┞@ヮ; ゲ;┞;ミキ ┘;ヴマシデ;┞ミ;┘;が テ;ミケげ┌ノノ;が ニ┌ゲ; kawki larkiri uñtani, taqinsa arknaqkaya
warmïtaynawa. Tawaqumpi waynampi nayrïrina テキニキゲデげ;ゲ; «munsmawa» «munsmawa»
ゲ;モ;ニシIエキ┝;┞;が ┌ニ;デ; ┌ニエ;マ;デ; ┌モデげ;ゲキモ┝; qalltapxatayna. Wawanïxasaxa janiwa uka «munsmawa» «munsmawa» saña aruxa
utjkxataynati. Taqi kunasa sarxirïtaynawa. Umata purisinxa warmiru nuwasawa
ikintayirïtayna, nuwasarakiwa sartayirïtayna, ┘;┘;ミ;ニ;ヮ;┝; ┘;ノキ デげ;ケエキゲキヮ┝;デ;┞ミ;く Iミ;┘; jachaskapxatayna, tatapaxa mamapaki
nuwaskirïtayna, inawa yuritanakapatsa モ;ミケエ;ゲニ;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;く Uニエ;マニ@マキ┝; ┌ニ; ニげ;Iエ; warmixa jiwawayxataynawa. Ukhama warmi Iエげ;┝キヴi jaqïtapatxa, umataki sarnaqiri uñjasaxa,
uka sunapanxa utjki uka warminakasa, khiti tawaqusa, janiwa juparuxa chachataki munkxapxkataynati. Ukhama sapakiwa ijma
chachaxa, umanta sarnaqasiskatayna. Uka warmiparu nuwatapsa amtasisaxa jachkämiwa
ケげ;ノ; たIエ┌┞マ;┞ぁだ たIエ┌┞マ;┞ぁだ ゲキゲ┝;デ;┞ミ;く Yuqanakapasa phuchhanakapasa «mamitaru nuwirïchinxaya yatpana», sapxataynawa.
Ukhampachasa, amuyiri jaqinakana
iwxataxa, janiwa ancha umkxataynati. Ukata chiqpachapuni warmi thaqhtañaru uskusitayna.
134 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukats; テ;ケキ マ;ゲキヮ;ヴ┌ ニエ┌┞;ヮデげayirisa laqa
uñstakitaynawa. Uニ; キテマ; Iエ;Iエ; キゲキ デげ;┝ゲキヴキ munaskïpana, mama sarjintampi
ニエキデエデげ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Y;sta ukjawa taqi kunasa lurasitayna.
Uka chachaxa mä warmi, warmisiñataki
wali munatayna. Maynipi chacha
kunjampachasa, jamasa amuyupatxa, munarakitaynawa. Warmixa «qullqiki
qullqinïpanx;が マ;ミケげ;┞キデヮ;ミ;が ;ミIエ;┘; デげ;ケエキゲニデエ┝;だが ゲ;デ;┞ミ;┘;く Maynixa, amuyupanxa, «kunasa kunäpana,
wawanïpasaya, warmijaki warmijäxpanxa, walikïniwa», sataynawa. Maynixa «kuna
wawanakanïpasa, achachïpasa, mantiniki mantinitpaxa, walikïskaniwa» sataynawa,
chuyma manqhapanxa. Kunasa kunächiya yasta jikisiñapaxa purinxataynawa.
Yatsa, kunjampachasa panini jikisiñapa ┘;ニデげ;┞;ヮ┝;デ;┞ミ;wa.
Maynisa mañuru maynisa sapa muquru
Iエげ;マ;ミキ ┌ニエ;マ@pxataynawa. Ukata aka jakaña
pachana anataña qallantapxatayna. Maynixa ┘;ノキ ニ┌ゲ; キヴミ;ケデげヴキ jalnaケデげirïtaynawa.
Uニエ;マ;ヴ;ニキ テ┌┘キノ;ゲ┞┌ミ; ヮ;テ┌ キヴゲデげasirisa Wanksa ゲ;ヴデげキヴシデ;┞ミ;wa. Maynisa ukhamaraki wali kusa
135 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
taqi kunsa utana ;ヮデエ;ヮデげキヴキが マ;ミケげゲ; ヮエ;┞デげキヴキ warmïtaynawa. Ukhamawa wali uñデげ;sxapxatayna. Jitthapitawa
qamasxapxatayna. Ukata supayaxa jaqiru apthapiñataki
arknaqapunchixaya, ukatsa yatiraktanwa: phisiruxa janipuni achaku katuña armasiyksnati, ukhamaraki mä siwararu ┞;デデげ;デ; キ┘キテsa
janipuniwa armasiyksnati, ukhamawa mä uruxa achachixa umantata utaru purinxatayna.
M;┞ミキゲ; ┘;ヴマキヴ┌ ミ┌┘キヴキ ┞;デデげ;デ;が マ;┞ミキゲ; Iエ;Iエ;ヴ┌ ミ┌┘テキヴキ ┞;デデげ;デ;が ┌ニエ;マ; ヮ┌ヴ;┝; qampu kusi kusinakjama wali katuntasita utana
nuwjasxapxatayna. Warmiru nuwiri jichuxa, niyapuniwa Mama Sarjintaru atipjaskatayna,
┌ニテ;┘; ニ;┘ニエ;デゲ; Iエげ;マ; ;ヮゲ┌ゲ; ┌ニ; マ;マ;┝; wali thuqhtasisa achachiru atipjatayna. Jichhaxa
Mama Sarjintawa utana wali munañanïxatayna. Ukjakamaxa, achachina wawanakapaxa
wawanïxasasa sapa kutiwa qullqi apsuri tatapana uka sarapxirïtayna, jupanakakiwa
;┘ニキノキヴ┌┝; ケ┌ノノケゲ; ケげ;ノ; ;ヮ;ヴ┝;ヮ┝キヴシデ;┞ミ;が ゲ;ヮ; ニ┌デキ┘; ┌ニエ;マ@ゲニ;デ;┞ミ;ぐ Uニ;デ; マ;┞;ミ┝;がぐ chiqasa janipuni mä jaqiruxa amijusa phaltkiti,
┌ニ; マ;ゲキミ;ニ;ヮ;┝; ;Iエ;Iエキヴ┌ ケげ;ノ; umantayxapxatayミ;く Uニエ;マ; ケげ;ノ; ┌マ;ミデ;デ; masinakapaxa, awtuta apasa, utaparu achachi ノキ┘デげ;┘@ヮ┝;デ;┞ミ;く Uニjawa Mama Sarjintaxa,
136 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ancha thithita, utaru achachi qatatrantatayna.
Laqawa phuchhanakaparu yuqanakaparu chika aruma paspacha tiliphunta jawsaratayna.
Wawanakapaxa «kunäxicha» sasa laqawa uka warmina utaparu purintapxatayna.
ね¡Chhuy! Akaxa, tatamaxa akhamawa puri
sapa kuti, ukata nayaxa akhama sapa kuti
pichasktxa!ね ゲ;ゲ;が ;Iエ;Iエキ┝; ケげ;ノ; テ;ミキ amtaskiri umantata, ukatsa ケげ;ノ; テ;ミキ ゲ;ヴデニキヴキ ikita, ukatsa pachparu yanjasitaraki ukhama uñachayatayna.
Ukata uka arumpacha pichapxatayna, jaripxatayna. Arumirjaxa wali tuqsupxatayna,
jani mämpsa sapaki umiri sarkiri, achachxa antatupxatayna. Ukjata wawanakapaxa janiwa
mayampsa achachita qullqi aparirisa sarkxapxataynati.
Jichhaxa, Mama Sarjintaxa, kawki chulata キゲデエ;ヮデげ;デ;が ┌ニエ;マ;┘; ;Iエachimpi kuna
jawillata phistanakarusa sarapxirïtayna. Jichhaxa jumawa akxaruxa aka kuñtu
デ┌ニ┌┞┝@デ;ぐ
137 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XXIV. Tarukana sarnaqawipa
M@ Iエ┌デ; キゲキミキ ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌┘; マ@ qamiri uñtasiri piji waynampi munasxatayna. Uka jaqixa warminïskataynawa. Uka yatisaxa ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌┝;が ┌ヴ;ケキ テ;デげキskama jachasaxa
niyawa luqhiptxatayna.
Ukata chachanakaru uñisiñawa chuymapana wali puqxatayna. Amuyupanxa «aka chachanaka tukjakiristha», sataynawa.
Ukata jani suma kastilla aru parlaña yatisaxa, ȯjaqi taypina suma parlaña yatichapxkixaȯ
ukaruwa kastilla aru suma parlaña yatintañataki mantatayna. Ukana suma parlaña yatintxatayna,
tatapaxa phuchhapa ukhama suma parlaña yatintxïpanxa wali kusisitayna. Ukatxa chachanakampi anatañataki, wali
amuykipデげ;デ;┞ミ;く Uニ┝;ヴ┌┝;が Iエ┌デ; キゲキヮ; willtxasaxa, pullira isi uskuntasitayna, ukasa,
テ;ミキヴ;ニキ┘; ニ;デデげニ;デ;┞ミ;デキく “キミデ┌ヴ;ヴ┌が ┘;ノキ デエキ┝ミキミシモ;デ;ニキ┝;が マ;ミデ;ミ;ニ; ゲ┌ニげデげ;デ;マヮキ┘; ニ;ヴ┌ミデげ;ゲキrïtayna. Ukhamata wali
taqichaqanakansa sarnaqtげapxatayna.
138 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Mä uruxa Villarroel plasaruwa saratayna.
Ukana mä tawaqunaka atipa atipa ukawa utjatayna, tawaquxa ukanxa wali jiwaki
ヮ;ヴノデげ;デ;┞ミ;く Ukanxa mä akata qhiphana tarukata sarnaqiri waynawa paynaqaskatayna.
Uニエ;マ; ┘;ノキ ニ┌ゲ; ヮ;ヴノデげキヴキ ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌ヴ┌┘; uñjatayna. Ukata waynaxa jupampi parlañatakiwa arkanaqatayna. Aliqata «iyawa»
sayañataki qhamiyxatayna. Waynatakixa wali ニ┌ゲデげ;デ; デ;┘;ケ┌ヮ┌ミキ┘; デ┌ニ┝;デ;┞ミ;く J;ミキ ニ┌ミ;ゲ; ニげ┌マニ;┞;が ┘;ノキ テキ┘キデ;ニキヮ┌ミキ┘; デ;┘;ケ┌┝; ┌ニ; waynatakixa tukxatayna. Jichhaki jachañata mistuta tawaqutakixa, uka waynaxa wali
kusjamarakiwa jupatakixa amuyasitayna. Wali ヮキテキ ┘;┞ミ;が テ;ミキヴ;ニキ マ┌ケ┌ テ;ミキヴ;ニキ テ;Iエげ;デ;ミゲ;が tantiyuki, ukatxa ajanupaxa chukulatjama Iエげキ┞;ヴヮ;Iエ;が ┘;ノキ モキニげ┌デ; ヮ;デキノノ;ミキ ┌ニエ;マ@デ;┞ミ;┘;く Cエキケ; さマ┌ミ;ゲキモ;┝; テ┌┞ニエ┌┘;ざが ゲ;ヮ┝キヴキゲ;が Iエiqätapawa.
Uka waynaxa mä sunita puriri waynätaynawa. Waynaxa uka tawaqu テ;Iエげ; markana yurirïpanxa, jupalaykuxa janiwa iksa ikthapxkataynati. Tawaquxa, jachañata mistuta Iエ┌┞マ;ミシゲ;┝;が ┘;┞ミ;ヴ┌ ケげ;ノ; ニ┌┞ミデげ;ゲ┝;デ;┞ミ;が ukjata uka waynaxa, ukhama yatisaxa, wali juparuxa ;マ┌┞デげ;┞┝;デ;┞ミ;く
139 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
ねKunärsasa ukhama uka jaqixa lurtmaね
sataynawa. ねJichhakiwa ukhama wurlasitu.
ねUkhamaxa: jumaxa laqa yaqhampi テ;ケキIエ;ゲキゲ;ニキ┘; ┌ニ; テ;ケキヴ┌ ニ┌ゲデげ;┞;ゲマ;ねsataynawa.
ねChiqa ampi.
Ukata tiwularu uñtata waynaxa, llakita tawaquru, satayna:
ねNayampi jaqichasxañäni, nayaxa
sapakïskthwa, janiwa warminïkthtiね
sataynawa.
ねUkhamaxa parlxañänisayaね sataynawa, ケげ;ノ; テ;Iエニ@マキヴ┌ Iエ┌┞マ;ゲ; Iエエ;ケエ;デ;が ヮげキミケ;Iエテ;デ; ┌ニエ;マ@ゲミ;┝;く Uニ; ケげ;┝┌ デ;┘;ケ┌┝; laqa jaqichasxaña amtasxatayna. Ukarusa tatapasa, ijmäsaxa, imillaru laqa jaqichxaña
munarakitayna.
Tawaquxa ukhama jaqichasisaxa uka sallqjiri jaqiparu «chuymaya saychïxaya» sasaxa wali kusisitawa wakiyasitayna. Ukhamaraki
jaqichasiri patillani waynasa wali kusisitawa tatapa mamaparu jaqichasiñata w;┞デげ;デ;┞ミ;く Ukhamata jaqichasxapxatayna.
140 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Jallunäpasa thaya pachanäpasa
ニ┌ミテ;マヮ;Iエ;ゲ; テ┌ヮ;ミ;ニ;┝; ニ;┘ニキ ニ┌ゲデげ;デヮ┌ミキが jaqïña taypiru mantxañatakixa,
jaqichasipxatayna. Ukhama jaqichasita sartawina qamantxasaxa, tawaquxa janiwa
ratuki wawanïña munkataynati. Ukata niyaki katusitäxasaxa laqakiwa wawa apsuyasiri sarirïtayna. Qawqhawa ukhama luraskatayna.
Mayanxa, テ;ミケげ┌デ; キゲデエ;ヮキゲキデ; ケ┌ノノキヴキ┝;, jani mayampi wawanïñapatakiwa tawaquru
kapsuwayxatayna. Maranakaxa umjama jalaskakchixaya, jani
suykitixa, urusa arumasa, simanasa, phaxsinakasa, maranakasa laqawa
sarawayxatayna. Janiwa kuna luratasa utana utjkataynati. Paninikiwa wali kusakjamaki
ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキゲ; ┌デテ;ゲキゲニ;ヮ┝;デ;┞ミ;く Kunasa jani utjki, ukjaxa kunasa mayjapunïchixaya, マ;ミケげ;ゲ; テ;ミキ テ;┞┌ミキ┝; Iエげ;ヮエ;ケ;┞;く Uニエ;mawa
phaltachasxapxatayna. Urutjama urutjama cエ┌┞マ;┝; マ;┞テ;ニキ┘; Iエげ;ヮエ;ケ@┝;デ;┞ミ;く
Mä jaqichasiriti, mä marata jani
wawanïkixa, jaqixa mayja amukiwa jamasata
parlaña yatipxi. Jupanakatakixa, jaqichasiwixa janisa phuqhaskaspa, ukhamawa. Chachampi
warmimpixa janisa ikthapipxkaspa ukhamänwa. Pä maratti jani wawaxa ukjkixa, jamasatsa,
141 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
maysatsa jani ukaxa qhanatsa, kuna umäwinsa
jani ukaxa kuna irnaqäwinsa, jaqixa ajanuparu, sawkasa ゲ;ミケげ;ゲ;テ;マ; テ;ミキ ┌ニ;┝; デ┌ヴキ┞;ゲキゲテ;マ;が anatasjama kunsa chiqaki saña yatxapxi. «jilaku ┞;ミ;ヮデげ┝@マ;Iエ;», «jila, kunärsaraki ñaw! ñaw!
sayxätasti», «ニ┌ミ; ニ;マ;IエキIエ;が ケげ┌ノノ┑┝デ;Iエ;», «テ;ミキ ;デ┝;ゲ;┝; ┞;ケエ;マヮキゲ; ┞;ミ;ヮデげ;┞;ゲキゲマ;┝;». Tarukaruxa Urmïri saratapa yatxapxatayna,
ukhamawa jaqixa parlxapxatayna: «Achakachiñaxa Urmirina chachana ニげ;┘napa
phuthiranxatayna, ukata jani wawanïkita, siwa». Ukjaxa chachasa warmisa janiwa
ajanunakapa kawkharu imantañsa yatkapxataynati, chuyma manqhapanxa anchata
ヮげキミケ;Iエatawa amuyasipxatayna. Chachaxa janisa wawqilanïkaspa ukhamwa
parlxapxatayna. Warmisa, pharäkaspasa ukhama amuyxapxatayna. Kuna mä alisa jani achuqki, ukjaxa janipuni yäqatäkiti. Ukjakiwa
wawanïñxa wali munxapxatayna. Maynisa マ;┞ミキゲ; ┘;ノキ ┘;┘;ミシモ┝; ノ┌ヮげキヮ┝;デ;┞ミ;が kunjamatsa wawanïña wali thaqhapxatayna. Wawanïñaxa pachanikïtaynawa, wawanïñaxa wiñayatakiwa sarxatayna.
Warmixa wali llakisxatayna. Kunjamatsa
wawanïñwa thaqhxapxatayna. Yaqha Iエ;Iエ;マヮキ┘; ┞;ミデげ;デ;┞ミ;が テ;ミキヮ┌ミキく P;┞;マヮキ┘;
142 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
┞;ミデげ;デ;┞ミ; janipini, inapuniwa kimsampisa
┞;ミデげ;デ;┞ミ;が テ;ミキヮ┌ミキ┘; ┘;┘;ミシニ;デ;┞ミ;デキく Maranakasa saraki saraskatayna, maynimpi
┞;ミデデげIエキ テ;ミキヮ┌ミキが マ;┞;マヮキ inamayaki, ukhamkämixa chachanakampi sarnaqaña
┞;デデげ┝;デ;┞ミ;く Uニ;デゲ; ┌ニ; キミ;マ;┞; Iエ;Iエ;ヮ;ゲ; yaqhampi sarnaqiri niya amuyxataynawa. Jani tarukäñatakixa warmiru jamasata arknaqaña
amtxatayna. Ukhama arkanaqkasaxa mä chuyma usuchjata chacharuwa kuttxatayna, uka
ina kunsa parlaskaki, jupaki kunsa yatiri tukuri, ukata wali jaqina yäpa muniri, jaqiruxa: «janiwa kawkharu jiwañamasa utjkiti» sakiri ukhama
jaqiruwa tukxatayna.
Warmixa ukkañkamaxa amtapa thaqhaskakitaynawa. Warmixa qawqha kuti
┞;ケエ; Iエ┌ヮエキヴ┌ テキニ┝;デデげ;ゲキゲ;┝;が ┌ニ;マヮキ Iエ;Iエ; テ;マ;ゲ;デ; ┘;ノキ ニ┌ゲキゲキデ;┘; ゲ;ヴミ;ケデげ;ゲキデ;┞ミ;く Ukata niya tarukaptiri jaqixa ukxa
katjxataynawa. Ukhama suma yatisaxa, walpuni machantasinitayna. Wali jani axsariri, khitimpisa
キミ; ニ┌ミ┝;デゲ; ミ┌┘デげasiskakiri ukhama jaqiru tukuwasaxa, kawki chachapuniwa utapa sarantawayatayna. Warmiru nuwirkamakiwa
utaru purintatayna, warmxa デげ;ケエキモ; nuwjatayna.
143 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Warmixa テ;Iエげ; markana yurirïchixaya,
tatapaxa kawki pachatpacha nayraqata patata markaru purinirïchixayaが ケ┌ノノケキヴ┌ Iエげ;マ;ミキ ukhamächixaya, ukatsa wila sakuta jutirïchixaya. Ukhamatxa wali munañanjama jaqïtaynaya.
Tarukaruxa niya nuwjasaxa sisxatayna: ね¡Chhuy ñuxu! ¡Warmi manqhanchana
utjiri! ¿Jumaxa khitïtasa phuchhajaru nuwiri!?ね sasawa, wali thithita tullqaru thathantatayna.
Tarukaxa ñakapuniwa arsutayna: ねW;ヴマキ┝; ┞;ケエ;マヮキ┘; ゲ;ヴミ;ケ┝;デ;┞ミ;ぐ
ね¡Karaju! Sarnaqpachapï, ¿ukata nuwjasati ukxa askichäta?!ね, Tarukaxa uraqi
uñxatata amukiwa khuchhjama キゲIエげ┌ニテ;デ;┞ミ;く
ね¡Wawajaxa ukhamawa! Munstaxa ukhampachampiwa sarnaqäta, jani munkstaxa sarxam!
Ukata Tarukaxa wali chuyma manqhapana
;マ┌┞デげ;ゲキデ;┞ミ;ぎ «sarxäxa, janiwa kunäkxiristhsa, aka warmimpïtha ukatxaya jaqinakansa jaqirjama uñjatäskthxa, ukatsa akhama warmxa
janipuniwa kawkinsa jikkiristhti». Ukhamata Tarukaxa wiñaya jakañapkama Tarukäña,
amtasiwayxatayna.
144 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Wawa janipuni utjkixa, janipuniwa kunasa
walïkiti. Wawawa mä utanxa warmimpi chachampxa, sumankayi. Jani wawanixa misimpi
anumpjamakpuni chacha warmixa nuwasirïtaynaく W;┘;ミシモ;┝; ヮげキケキ ┌ゲ┌┞irïchisa,
ukatsa wawakipuniwa mä utanxa, jayusa jani ukaxa asukarasa. Ukhampachasa kunjasa qamkapxakitaynawa.
Uデテ;┘キヮ;ミ;が ┌ニ; テ;Iエげ; デエ;ニエ┝;ミ┝;が マ@
tintanïpxataynawa, ukana jani lunthatampi yänaka apsuyasiñatakixa ikipxirïtayna. Ukata mayanxa chachaparu warmixa satayna:
ねAニ; テ;Iエげ; デエ;ニエ┝;ミ; ;ミIエ; Iエげ;┝マキ┘;く
Janiwa ikiñjamäkisa, mä utaki, khuri manqharu alkilasiniñäni.
ねUkhamaxa alkilasiñäniyaね sasa
saraヮ┝;デ;┞ミ;が ┘;ヴマキ┝; ┞;ゲデ; ケげ;ノ; ミ;┞ヴ;ケ;デ;┘; ┞;デ┝;デデげ;ミ┝;デ;┞ミ;が ┌ニエ;マ;ヴ┌ゲ; ヮ;ヴノデげ;ミ┝;デ;┞ミ;く
ね¿Jichhasti? ¿Khitiraki tinta jani lunthata mantañapataki sapa aruma ikxasinisti?ね chachaxa amukiwa sunsjama sayatayna.
ねJumawa tintana ikïta, nayawa alkilata
utaruxa ikiri saräxa!
145 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Ukhamawa chachaxa sapa aruma tintana
キニデげ;ゲニキヴシデ;┞ミ;く Uニ;デ; マ;┞;ミ; Iエ;Iエ; デキミデ; ゲ┌マ; ;ヮデエ;ヮデげ;┘;┞;ゲ;が ノ┌nthata katjaña sipitanaksa
┌ゲニデげ;┘;┞;ゲ; ┘;ヴマキヮ;ミ; ┌ニ;ヴ┌, mä chika arumaxa, akatjamata sarxatayna. Warmipaxa
yaqha chachaマヮキ キニキミデデげ;デ;が ┌ニエ;マ; ニ;デテ;デ;┞ミ;く W;ヴマキ┝; ┌ニエ;マ; ニ;デテ;デ;┝; ┘;ノキ テ;Iエげ; Iエげ;┝┘ヮキミキ ┌ニ; テ;Iエげ; デエ;ニエキヴ┌ マキゲデ┌ミキゲ; luratayna. 110 ukaru jawsatayna, wachuqiri warmina tatapasa jutataynawa, jupaxa: «niya
nayaxa, tarukaru sisxthwa» «nayaxa sisxthwa» sakitaynawa.
Janiwa kunsa askichapxkataynati. Chiqa ニ┌ミ; ┞@ゲ; ケげ;ノ; デげ┌┝デエ;ヮキデ@┝キ┝;が テ;ミキヮ┌ミキ askichañasa utjkxitixa. Tarukaxa sarxañapa ┌ニIエげ@┝;デaynawa. Jupaxa janipuniwa uka
warmiru antutaña munkataynati. «Jaqixa kamsarakitaspaxa» sasakiwa saskatayna.
Uニ;デ; マ@ ┌ゲ┑ニ;ゲヮ;ゲ; ┌ニエ;マ; ヮげキケキヮ;ヴ┌ «uka silusu amuyuru atipjañaxa» «uka amuyuxa
atipjañawa» saña amuyuwa ヮげキケキヮ;ミ; jutxatayna. Janiwa kuna jaltaña chuymasa utjawaykxataynati, wasitata uka jaljtaña
amuyuru atipjxatayミ;ぐ Ukhamkämixa jupatakixa warmipana yaqhampi
ゲ;ヴミ;ケデげ;skañapaxa kusäkiskataynawa, warmixa ┞;ケエ;マヮキ キニデげ;ゲキミニキ ┌ニ;ゲ; ┘;ノキニシゲニ;デ;┞ミ;┘;が
146 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
taqi kunasa jupatakixa walikïskataynawa. Jupaxa
chiqpacha Tarukäxataynawa.
Jupanaka pachpakiwa jani wawanïsaxa juchachasxapxatayna. Mä pachana jani
wawanïña munirixa, wawanïña munxatayna. Ukatsa jupaxa, wawanïña munxasaxa, chachanakaki wali thaqhiri yatitäxataynawa.
Tarukaxa mayana ikiñapana warmixa wayミ;ヮ;マヮキ キニキミデデげ;デ;が ニ┌ゲデげ;┞;ゲキゲニキヴキが katxatayna. Chachaxa ancha jamasana jachatayna, ukana «aka amuyuxa atipjañawa» ゲ;ゲ;┝;が テ;ミキ ゲキノ;ゲキゲ; ゲ;ヴモ;ケ;モ; ┞;ミデげ┝;デ;┞ミ;が ┌ニ; amuyuna sartaña jikxataynawa. Warmixa «wawanïxa», sasa sarnaqkämixa, janiwa
wawanïñsa thaqhkxataynati, yaqha chachanakampi sarnaqaña yatsutäxataynawa.
Warmina atipjatanaka uñtasa muspirixa, jupakiwa warmina atipjatäxatayna.
M;┞ミキゲ; マ;┞ミキゲ;が ニ┌ミ; ノ┌ヴニ@マキゲ; ケげ;ノ; ケ;ヴゲ┌ゲ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;┘;く Uニ;デゲ; マ@ Iエげキ┘キ┝; chuyma manqhana, mä jani amuykaya ニげ┌Iエ┌ミ;が マ@ テ┌ニげ;ゲ;が テ;ミキ ┘;ノキ luraskapxatapaxa, panpachanina,
utjaskakitaynawa. Chachaxa wali tuqjatasa janipuniwa uka warmita
jikiqtkataynati.Chachaxa uruna kuna テキニ┝;デデげ;ミキデ; ケ┌ノノケキミ;ニsa, ケげ;ノ; ゲ;ヮ┑ヴ┌wa,
147 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
warmiru churxirïtayna. Qullqi imatatxa
chacharuxa janiwa mä qawqhitsa qullqi ┘;┝デげキヴシニ;デ;┞ミ;デキく
Ukatsa panpachaniwa, ukhama «jani wali
sarnaqaña» qalltatapxa yatisipxatayna. Wawa apsuyasirïsawa ukhamaru puripxatayna. Uka ;マ┌┞┝; Iエ┌┞マ;ミ;ニ;ヮ; テ┌ニげ;デ; テ┌ニげ;デ;が テ;ミキ amuykaya, usuchjkakitaynawa. Ukata paninpacha, mä wawa uywasiña
;マ┌┞デげ┝;ヮ┝;デ;┞ミ;く W;ヴマキミ; テキノ;ヮ;┘; マ@ sirwinta imillaru sallqjasa wawachayatayna, uka aparayasawa uywasxapxatayna. Uka
waw;マヮキ┘; ┘;┘;ミシモ; Iエげ┌ゲ;Iエ;ゲキデxa armaña qalltapxatayna. Imillaruxa purapata
テ;マヮげ;デテ;ヮxatayna, munarapxatayna, ancha ケげ;┞achapxatayna. Yamasa Tarukaxa, anchpuni
uka imillaruxa munasxatayna, miniwusu ケげキ┘ニ;ゲ;ゲ;が マ┌ミテ;マ; テ┌ヮ; ヮ;デ;ヴ┌ ┘;ヴニ;デデ;┘; sarantirïtaynaく J;マヮげ;デキゲ;が ケげ;┞;Iエ;ゲ;が ┘;ノキ suma arunaka imillaru arxayasawa kawksa ゲ;ヴ;ミデキヴシデ;┞ミ;ぐ W;ゲキデ;デ; テ┌ヮ;ミ;ニ;┝; pantjasxapxatayna, imillaxa mä munañani imillawa jilsxatayna.
Aニ; ニ┌┞ミデ┝; テ;ミキヴ;┘; ゲ┌ヮ;┞;┝; デ┌ニ┌┞ニキデキぐ
148 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
XXV. TUKUYAÑATAKI
Aニ; ヮ;ミニ;┝; ;┞マ;ヴ; ノキ┞デげ;ゲキモ; ケキノノケデげ;ゲキモ; テキIエ┌ミ┌ケデ┝;モデ;ニキ┘;く
さQエ;ミ;ニシIエキ ;ヴ┌┝;ざ yaqhipanakaxa
janjamakiwa aymara arsa arsuña munkxapxiti ukhamaraki janjamarakiwa aymara qillqañsa
yatintañsa munkasamachapxiti, ukhamaxa aka ノキ┞デげ;ゲキモ; ケキノノケデげ;ゲキモ; ヮ;Iエ;ミ┝; ぅニ┌ミ;ヴ┌sa purxpachañäni? Jiwasaxa chiqasa arumaya
parlasiri yatiñani ukhamakiwa jaya pacha maranaka sarnaqapxatätanxa, uニ;┝; Iエげ┌ノノ; kayutsa sarnaqsna ukhamawa. Jiwasana aymara arusa, kuna yaqha wakiskiri arunaksa liyiña
qillqaña yatintsnaxa, wali laqa, デげキテ┌ デげキテテ;マ;┘; デげキゲニデ;wayxsna. Yaqhipanakasa jumanakasa jachjaskapxma, nayaxa ukhama amuyapxsma.
Arusa yatiq;モ;デ;ニキ┝; キミ; Iエげ;マ; ノ;ケげ;ニキ┘; sarnaqapxtaxa, aruxa janisa に┘;ノキ Iエげ;マ;マヮキ markaslaykuに sartayañataki wakiskaspa, ukhamjamaki amuyapxtaxa. Akanakxatxa janira aymara arusa chhaqhtkïpana amuyasxañäsawa.
Akaxa kuna, akataqi maranakawa
aymarlayku parlxayxapxsma, nayaxa pä tunka
149 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
maranïkayata ┌ニテ;デヮ;Iエ; さ;┞マ;ヴ; ;ヴ┌デ; qillqasiña yatintxañäni, aymara aru jani Iエエ;ケエ;┞ニ;モ@ミキデキざ sasa akataqi parltha
ukhamaraki qillqthsa, yaqhipaxa janiwa yäqapxkiti, mä qawqhanikiwa amuyasiskapxi.
Ukataraki! Ukataraki! Ukhamakipuniskani ukaxa: ;┞マ;ヴ; テキ┘;モ;ヮ;┝; テ;ニげankxiwa. Aymara arunxa «jiwaña テ;ノノニげ;ヮ;ゲ; utjarakiwa». Jichhaxa janiwa
ukxa yatichニ@デキが Iエげキニエシニキヴキ┝; amuypana. Akaxa pankaxa, liyipxamsa, qillqapxamsa
kunsa lurapxma, aymara markjama chhaqhtapxamsa. Taykana awkina arupa chhaqhayasaxa, マ;┞デげ;デ; ;ヴ┌ミ;ニゲ; kunaru
uñtata, «kastillanu parltha» sasa thawthipxma. J;ミキ ┌ニ;┝;ぎ さマ;ヴデキゲ; Iエげ;ノノ;┘;が Iエ;ニ;ミ; ヮエ┌ミIエ;┘キ┘;が ヮ;Iエ; マ;マ;ヴ┌ ;マデ;モ;┘;ざが ゲ;ゲ; kastillanu aruna ñakaki parlasakisaya
sarnaqxapxma, ukaxa jumanakatawa. Nayaxa pachapana arsuwaytha: Akataqi parlawaytha, akataqi qillqawaytha, yatisa jani yatisa aymara
marklayku ゲ;デデげ;┘;┞デエ┘;く Uニ;デゲ; uñjawärakthwa: yaqhipa «Iエげキニエキ jaqinakapxthwa», sirinakaxa: マ@ ┞;デデげ;デ; iwijanakjamawa arupa armamaya kastillanuru chhukhuntaskapxiく Aマ;┘デげ;ミ;ニ;ヮ;┝; inamayawa anaqxä anaqxä sasa jawケげ;ゲkapxi. Ukhama masipana テ;┘ケげ;デ;ゲ; awqanakapana
uñisxatasa テキゲニげ;Iエテ;tasa, ¡chhuy! Arupa arsuña ヮげキミケ;ゲキゲニ;ヮ┝;ニキ┘;. Kastilla aru suma parlaña
150 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
yatiqañatakixa, nayraqata aymara aruwa suma
yatiñasa, ukawa kastillanu aruna punkupata mantaña llawipaxa. Amuyañäni: Jiwasaxa
テキゲニげ;デヮ;Iエ; ;┞マ;ヴ; ;ヴ┌ゲキヴシデ;ミ┘;が ┌ニ;デ┝; ;┞マ;ヴ; ;ヴ┌┘; ヮげキケキゲ;ミゲ; Iエ┌┞マ;ゲ;ミゲ; テキニキミデ;デ;が ukhamaru jilsutätanwa, ukatxa janiwa aymara ;ヴ┌ ヮげキケキゲ;ミ; Iエ┌┞マ;ゲ;ミ; ;マ┌ノテ;ゲ;が ;ヴマデげ;ゲキゲ; yaqha arxa yatiqksnati, arusa suma yatisakiwa
yaqha arxa suma saraparjama parlaña yatiqsna. ¿Kunjamasa arunsanxa? ¿Kunjamarakisa yaqha
;ヴ┌ミ┝;い Uニエ;マ; デ┌ヮデげ;ゲテ;マ;ニキ┘; ┞;ケエ; ;ヴ┌ミ; amuyupsa chuymapsa suma katjañäni, ukhamataki sumsa parlarakiñäni.
151 Achalirinaka. Jani Wanirikana II. Félix Layme Pairumani 2013
Félix Layme Pairumani Doctor Honoris Causa, UCB/2005 Premio Mundial: Hiroshima Foundation for peace and culture, Stockolm, January 1998. “Por su labor en pro de la equidad lingüística, rescate de la lengua aymara, por sus esfuerzos pioneros para transformar los postulados del plurilingüísmo en una realidad cotidiana y por apoyar a la conservación de su legado cultural”. – Catedrático de Lengua y Cultura Aymara de la Universidad Católica Boliviana (1984 al presente). – Ex-Docente de la Lengua Aymara de la UMSA, La Paz, 1983 – 1988.
– Investigador del Instituto Nacional de Estudios Lingüísticos (INEL) del entonces IBC, 1983 -1989. – Fundador y Director del Suplemento Trilingüe "Kimsa Pacha" del periódico "La Prensa". – Encargado del suplemento de lenguas indígenas “Jayma” en el Matutino Católico "Presencia", (2000- 2001). – Técnico del Proyecto de Educación Intercultural y Bilingüe (EIB) Convenio MEC–UNICEF, 1989-1992. Autor de más de una treintena de libros en lengua aymara y castellano, entre ellos de literatura e instrumentos lingüísticos, publicados por el Ministerio de Educación y el Unicef. Asistió a varios eventos internacionales: Estocolmo–Suecia (1998). Berlín–Alemania (1992). Amsterdam – Holanda (1988). París – Francia (1984). Profesor: Egresado de Warisata 1971. Secundaria en Colegio Nacional “Gualberto Villarroel” y Tiwanaku. Formación autodidacta. Nacido en 1949, en Titïri del cantón Jesús de Machaca, Provincia Ingavi–La Paz. www.aymara.ucb.edu.bo [email protected]