Aan de slag met de SDG's€¢ Bedrijven, scholen, burgers, gezinnen, verenigingen… • informeren en sensibiliseren KT: laaghangend fruit MLT-LT: leidraad VVSG - 5 pijlers ...

Vormings- en uitwisselingsmoment

voor schepenen en ambtenaren

mondiaal beleid

Aan de slag met de SDG's

VVSG -VVSG -

Wat staat er op het programma?

1. Het nieuwe globale kader: De Duurzame

Ontwikkelingsdoelstellingen

2. Leidraad

3. Spelmethodiek

Het nieuwe globale kader: De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen

En de raakvlakken met lokale besturen

VVSG -VVSG -

Overzicht

1. Even terugblikken

2. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen

3. Een blik vooruit

4. Lokale schouders voor mondiale uitdagingen

VVSG -VVSG -

1. Even terugblikken

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen =

2 agenda’s die samen komen

Ontwikkelings-

samenwerking

Duurzame ontwikkeling

klimaat

VVSG -VVSG -

Ontwikkelingssamenwerking: MDG’s

• Armoedebestrijding

• Verschil in thema’s

VVSG -VVSG -




• Verschil in landen

VVSG -VVSG -




• Verschil in landen

• Oude visie op ontwikkelingssamenwerking

VVSG -VVSG -

Duurzame ontwikkeling - Klimaat

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

Parijs 2015:

- Lange termijndoelstellingen

- Transparant

- Acties in stijgende lijn

- « afdwingbaar »

- bedrijven

VVSG -VVSG -

2. De Duurzame

Ontwikkelingsdoelstellingen

VVSG -VVSG -

Karakteristieken

• 17 doelstellingen, 169 subdoelstellingen, XXX

indicatoren

• Opmaak via participatief proces met landen,

academici, bedrijven, civiele maatschappij…

• 2016-2030

• Armoedebestrijding + duurzame ontwikkeling

• Universeel (cfr. Mensenrechten) en voor iedereen!

VVSG -VVSG -

Karakteristieken


indicatoren



• 2016-2030



VVSG -VVSG -

Karakteristieken


indicatoren



• 2016-2030



• 1 en ondeelbaar, elk thema evenwaardig

• Verantwoording afleggen

VVSG -VVSG -

Aandachtspunten

VVSG -VVSG -

3. Een blik vooruit

VVSG -VVSG -

4. Lokale schouders voor mondiale

uitdagingen

• Interne organisatie gemeentebestuur: • DOD hebben links met diensten onderwijs, welzijn,

mondiaal beleid, duurzaamheid, mobiliteit, integratie, aankopen, jeugd, sport, gezondheid, armoede, economie, landbouw, ruimtelijke planning, milieu…

=> Voorbeeldfunctie, faciliteren, sturen

• Extern: • Bedrijven, scholen, burgers, gezinnen, verenigingen…

• informeren en sensibiliseren

KT: laaghangend fruit

MLT-LT: leidraad

VVSG -VVSG -

5 pijlers

VVSG -VVSG -

Bedoeling is om armoede op nationaal vlak te halveren tegen 2030

Beëindig armoede overal en in al haar

vormen

VVSG -VVSG -

Vlaanderen: 12-15% in armoede

Lokale besturen:

• Charter tegen kinderarmoede

• Sociale tarieven voor VT activiteiten

• Samenwerken met diaspora-organisaties om

armoede in herkomstregio te verminderen

VVSG -VVSG -

Beëindig honger, bereik voedselzekerheid

en verbeterde voeding en promoot

duurzame landbouw

• Betaalbare voeding

• Voedselzekerheid

• Gezond en kwalitatief voedsel op een duurzame manier verbouwen

VVSG -VVSG -

Verbinding steden (afzetmarkt) en platteland

Lokale besturen:

• Transversale duurzame

voedselstrategie

• Stadslandbouw promoten

vb. volkstuintjes, eetbare gevels

• Organisaties ondersteunen die in OL werken

aan duurzame landbouw en voedselketens

VVSG -VVSG -

Verzeker een goede gezondheid en

promoot welvaart voor alle leeftijden

• Daling kinder- en moedersterfte, drank- en druggebruik, verkeersdoden,

mentale zieken

• Informatie over besmettelijke ziektes is noodzakelijk om de verspreiding

ervan tegen te gaan

VVSG -VVSG -

Andere beleidsniveaus (Vlaams, federaal)

Lokale besturen:

• Campagne ‘gezonde gemeente’

• Gezondheid opnemen in woonbeleid (vb.

kangoeroewoningen, cohousing)

• Faciliteren internationale samenwerking en

uitwisseling tussen ziekenhuizen of actoren

uit zorgverlening

VVSG -VVSG -

Verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol

onderwijs en bevorder levenslang leren

voor iedereen

• Deelname jongens en meisjes aan lager en middelbaar onderwijs

• Kans om verder te studeren

VVSG -VVSG -

Gemeenten zijn kleine speler

Flankerende maatregelen van Lokale besturen:

• Inrichting schoolomgeving (fietspaden,

veiligheid…) in overleg met o.a. politie

• Levenslang leren bij eigen gemeentepersoneel

• Wereldburgerschapseducatie stimuleren

VVSG -VVSG -

Bereik gendergelijkheid en empowerment

voor alle vrouwen en meisjes

• Komaf maken met genderongelijkheid: het glazen plafond, de

loonkloof, gendergeweld

• Vrouwen en mannen hebben recht op een goede gezondheid en

kennis over seksualiteit en voortplanting

VVSG -VVSG -

LB nemen een voorbeeldfunctie op:

• Eigen personeelsbeleid

• Genderaspect in ruimtelijke ordening meenemen

(vervoer, verlichting,…)

• Europees charter voor gelijkheid van mannen en

vrouwen

• Bij internationale partnerschappen over

gendergelijkheid waken

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

Verzeker toegang tot duurzaam beheer van

water en sanitatie voor iedereen

• Veilig water

• Verbetering waterkwaliteit (minder vervuiling, chemicaliën, afvalwater)

• Waterschaarste aanpakken

VVSG -VVSG -

Veel actoren (Europa: regelgeving, VMM,

intergemeentelijke samenwerking, provincies…)

Lokale besturen:

• Opvang en hergebruik van regenwater: Goede

voorbeeld geven bij gemeentelijke gebouwen

• Noodplan bij wateroverlast

• Sensibilisering

VVSG -VVSG -

Verzeker duurzame consumptie- en

productiepatronen

• Afval verminderen (+ voedselverspilling)

• Duurzaam grondstoffenbeheer

• Sensibiliseren voor een duurzame levensstijl

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Verwerken organisch afval tot compost + inzetten

op compostmeesters

• Bij overheidsopdrachten: duurzaam

materialenbeheer, eerlijke handel…

• Duurzame lokale voedselstrategie: veggie-dagen,

seizoensgroenten in gemeentelijke keukens,…

VVSG -VVSG -

Neem dringend actie om de

klimaatverandering en haar impact te

bestrijden

• Beleidsmaatregelen tegen klimaatverandering

• Sensibilisering burgers

• Weerbaarheid verhogen van kwetsbare naties

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Europese burgemeestersconvenant

• Autodelen en fietsen aanmoedigen

• Klimaatbuffers

• Compensatie vliegreizen gemeentepersoneel

VVSG -VVSG -

Behoud en maak duurzaam gebruik van

de oceanen, de zeeën en de maritieme

hulpbronnen

Overbevissing, afval, illegale visvangst

VVSG -VVSG -

Kustgemeenten:

• Verbreden strand, verstevigen golfbrekers, bouw keerdammen

• Kustburgemeestersoverleg

• Acties voor kuisactie strand

Andere gemeenten:

• Sensibiliseren burgers over gebruik microplastiek, bedreigde vissoorten, keurmerken

• Duurzame vis in gemeentekeukens

VVSG -VVSG -

Bescherm, herstel en bevorder het duurzaam

gebruik van ecosystemen, beheer bossen

duurzaam, bestrijd woestijnvorming en

landdegradatie en draai het terug en roep het

verlies aan biodiversiteit een halt toe

• Behoud biodiversiteit en ecosystemen

• Herstel aangetaste gebieden

VVSG -VVSG -

Voornamelijk op Vlaams niveau

Lokale besturen:

• Openbare bossen voor recreatief gebruik inzetten

• In eigen groenbeheer en ruimtelijk beleid

aandacht voor biodiversiteit

• Inzetten op vrijwilligers vanuit jeugd- en

milieuverenigingen (vogeltelling, herstel

wandelwegen)

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

• Efficiënte energieproductie en –gebruik

• Focus op hernieuwbare bronnen

Verzeker toegang tot betaalbare,

betrouwbare en moderne energie voor

iedereen

VVSG -VVSG -

Voorwaarden creëren voor omschakeling naar

duurzame energie:

• Elektrische laadpalen en fietspompen

• Goede voorbeeld geven: groendaken,

fietsparking, energieneutraal gebouw, elektrische

fietsen voor dienstverplaatsingen…

• Mensen met energie-armoede opvolgen

VVSG -VVSG -

Bevorder aanhoudende, inclusieve en

duurzame groei, volledige en productieve

tewerkstelling en waardig werk voor

iedereen

• Vooral economische groei voor minst ontwikkelde landen

• Arbeidsrechten

• Geen schade aan milieu en levensomstandigheden

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Duurzame bedrijventerreinen

• Duurzaam logistiek systeem (bundelen

transporten, elektrisch vervoer…)

• Sensibiliseren rond schone kleren

• Internationale (handels)relaties (her)evalueren

adhv duurzaamheidscriteria

VVSG -VVSG -

Bouw veerkrachtige infrastructuur,

bevorder inclusieve en duurzame

industrialisering en stimuleer innovatie

Duurzame infrastructuur, innovatieve industrie & internet

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Duurzame overheidsopdrachten

• Stimuleren innovatie door aanbod ruimten +

begeleiding, gemeenschappelijke diensten,

promotie ter beschikking te stellen van starters

• Duurzame infrastructuur bij stedenbandpartner

VVSG -VVSG -

Dring ongelijkheid in

en tussen landen terug

VVSG -VVSG -

Brede sectoroverschrijdende strategie met

structurele hervormingen (vnl regionaal en

nationaal)

Lokale besturen:

• Inzetten op integratie en inburgering van

nieuwkomers/vluchtelingen

• In communicatie een positief beeld geven

van diversiteit

VVSG -VVSG -

Maak steden en menselijke nederzettingen

inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam

• Huisvesting – veilig, proper en duurzaam bouwen

• Groen en natuur in woongebieden

• Degelijk openbaar vervoer

VVSG -VVSG -

Dwarsverband met alle DOD

Lokale besturen:

• Verduurzaming stedelijke agenda (TRAKSIS)

• Transitie-initiatieven van middenveld

ondersteunen

• Netwerken van steden rond duurzaamheid

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

Bevorder vreedzame en inclusieve

samenlevingen met het oog op duurzame

ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie

voor iedereen en creëer op alle niveaus

doeltreffende, verantwoordelijke instellingen

Vrede, veiligheid – Eerlijk bestuur – Participatie

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Lokale inburgerings- en integratiemonitor

gebruiken voor beleid

• Divers personeelsbeleid

• Inspraak en participatie van de brede bevolking

VVSG -VVSG -

VVSG -VVSG -

Versterk de implementatiemiddelen en

revitaliseer het wereldwijd partnerschap

voor duurzame ontwikkeling

• Meer samenwerking: tussen bedrijven, overheden, burgers,

organisaties…

• Technologie, kennisdeling, handel, financiën en data

VVSG -VVSG -

Lokale besturen:

• Middelen vrij maken voor een mondiaal beleid

(0,7%)

• Partnerschappen

• Op gemeentelijk grondgebied

• Internationale samenwerking ikv internationale

rechtvaardigheid (stedenband, ngo’s, 4depijlers,

diaspora, bedrijven…)

VVSG -VVSG -

Meer informatie

• Publicatie VVSG ‘Lokale schouders voor

mondiale uitdagingen. Een lokale vertaling van de

Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.’

• Website VVSG > Internationaal > Noord-Zuid >

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen

• Politiek standpunt 11.11.11 mbt SDG’s

• Global goals, local focus, 27 mei,

Antwerpen

http://www.vvsg.be/Internationaal/Noord-Zuid/Documents/Publicatie LokaleSchoudersVoorMondialeUitdagingen website.pdf

http://www.vvsg.be/Internationaal/Noord-Zuid/Pages/De-duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen.aspx

http://www.11.be/wat-doet-11-11-11/item/pistes-voor-de-uitvoering-van-de-duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen-in-belgie

http://www.vvsg.be/kalender/Paginas/20160527GlobalGoalsLocalFocus.aspx

Leidraad voor lokale besturen om gericht bij te dragen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen – versie 4/2016

VVSG -VVSG -

Leidraad

• Wat is de leidraad?

• Een stappenplan

• Waarom deze leidraad?

• Om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen bekend te maken

binnen het gemeentebestuur én daarbuiten

• Om te tonen hoe de gemeente bijdraagt aan de DOD

• Om het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in de

volgende beleidsperiode mee te nemen in het gemeentelijk beleid

• Voor wie?

• Schepen en ambtenaren lokaal mondiaal beleid

• Adviesraden

• Hoe gebruiken?

• Stappenplan: aanpassen aan eigen situatie en behoeften

Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen61 - 13-4-2016

VVSG -VVSG -

De ‘stappen’

Opwarmer

10 stappen (of ‘onderdelen’) op tafel

→ bekijk de 10

→ welke volgorde volgens jullie? (per tafel) (10 min)

→ feedback op ons voorstel


VVSG -VVSG -

Stap 1: Eerste analyse


Wat? Eerste analyse van hoe de eigen stad of gemeente, via de

huidige BBC, bijdraagt aan de DOD

Waarom? eerste zicht krijgen op de bijdrage van de gemeente

argumentatie opbouwen

Wie? o Mondiale/Noord-Zuid ambtenaar

o Geïnteresseerde collega’s (duurzaamheidsambtenaar,

milieuambtenaar, sociale dienst, dienst welzijn …)

o Adviesraad / andere betrokkenen bij mondiaal beleid

Hoe? BBC-meerjarenplan + fluo-stift

VVSG -VVSG -

Stap 2: bespreking met de betrokken

schepen(en)


Wat? Overleg met de schepen(en) (mondiaal/Noord-Zuid beleid,

duurzaamheid, milieu, sociale zaken, welzijn…) over:

de DOD

het belang van de (huidige en toekomstige) bijdrage van

de gemeente

Waarom? Inzicht geven in de rol en actuele bijdrage van gemeente

Goedkeuring en draagvlak voor verdere stappen

Schepen(en) met argumentatie ‘wapenen’ voor

ondersteuning college.

Wie? o Mondiale ambtenaar + betrokken collega’s

(duurzaamheidsambtenaar, milieuambtenaar, sociale

dienst, dienst welzijn …) + evt. voorzitter adviesraad

o Schepen(en)

Hoe? Overleg

VVSG -VVSG -

Stap 3: draagvlak bij college bekomen


Wat? College / gemeenteraad informeren en bewust maken over

de rol en huidige bijdrage aan de DOD

Waarom? Mandaat nodig van College voor verdere analyse/stappen

Wie? Respectieve schepen(en) + ambtenaren;

Het schepencollege / gemeenteraad

Hoe? Infomeren & sensibiliseren via infosessie (schepen,

ambtenaar, expert, VVSG of andere), via brochure ‘lokale

vertaalslag’, via presentatie van de eerste analyse, …

College ondertekent engagementsverklaring + geeft

mandaat

VVSG -VVSG -

Stap 4: draagvlak bij adviesraden creëren


Wat? Diverse adviesraden informeren en bewustmaken over de

belangrijke rol en bijdrage van de eigen gemeente

o De eerste stap of initiatief kan komen vanuit één of

meerdere adviesraden >> moeten worden ondersteund!

om een groter politiek draagvlak te bekomen bij het

lokale bestuur

Waarom? Langs diverse kanalen het politieke draagvlak vergroten

Wie? Respectieve ambtenaren en hun adviesraden

Hoe? Informeren, sensibiliseren via infosessies,

spelmethodiek, debat, …

Ondersteunen in hun advies aan het college

VVSG -VVSG -

Stap 5: Intern informeren en sensibiliseren


Wat? MAT + personeel informeren en bewustmaken over de

(huidige en toekomstige) bijdrage van de eigen gemeente

en het eigen beleidsdomein.

Waarom? Draagvlak creëren binnen de administratie en alle

beleidsdomeinen

Wie? Mondiale ambtenaar en betrokken/geïnteresseerde

collega’s (duurzaamheids- (of milieu)ambtenaar, ambtenaar voor welzijn,

sociale zaken, …)

De respectieve adviesraden

Hoe? Spelmethodiek, lunchcauserie, infosessie, VVSG-brochure

met voorbeelden, posters in de gebouwen van het

gemeentebestuur, interne nieuwsbrief, als agendapunt op

een vergadering van het managementteam, via individueel

overleg met de gemeentesecretaris en collega’s per dienst

of beleidsdomein, …

VVSG -VVSG -

Stap 6: Interne werkgroep oprichten


Wat? Interne werkgroep uitbreiden of oprichten met

geïnteresseerde collega’s (schepenen/ambtenaren), vb.

duurzaamheid, milieu, ruimtelijke ordening, gezondheid, sociale zaken,

welzijn, …

Waarom? Groter draagvlak bekomen binnen de organisatie voor

volgende stappen

Wie? Mondiale ambtenaar + reeds betrokken collega’s

Hoe? Goedkeuring gemeentesecretaris en managementteam

Via oproep in interne nieuwsbrief, collega’s aanspreken,

via stimulansen van het managementteam, tijdens

interne infomomenten over de Duurzame

Ontwikkelingsdoelstellingen (zie vorige stap), …

VVSG -VVSG -

Stap 7: Verfijnd analyseren


Wat? Grondigere analyse (BBC // DOD)

Waarom? - andere collega’s (diverse diensten) beter betrekken

- grondig zicht op de (mogelijke) bijdrage van de

gemeente voor elk beleidsdomein.

Wie? Interne werkgroep zet in gang

collega’s van de andere diensten en adviesraden nemen

deel

Hoe? BBC + DODs, + diensthoofd per dienst + collega’s:

- Elk lid van de interne werkgroep + eigen dienst (+

eventueel een andere dienst) om in detail samen een

zicht te krijgen op huidige + mogelijke bijdrage van eigen

dienst/beleidsdomein aan de DODs

- Bespreking resp. schepen/dienst met adviesraad voor

eventuele aanvulling of bijsturing

VVSG -VVSG -

Stap 8: voorstel van aanvullende acties


Wat? Aanvullende acties bepalen vanuit de analyse over wat

gemeente nog kan of wil doen vóór de

gemeenteraadsverkiezingen van 2018.

Voorleggen aan en goedkeuring krijgen van college

Waarom? Eigen bijdrage tot 2018 expliciteren,

zodat ook lokale politici deze bijdrage kunnen gebruiken in

hun communicatie en werk.

Wie? Interne werkgroep, managementteam, schepenen, diensten,

adviesraden

Hoe? Hetzelfde groepje per dienst of beleidsdomein (+

schepen + consultatie adviesraad) maakt voorstel van

mogelijke aanvullende acties voor het eigen

beleidsdomein.

Interne werkgroep brengt alles samen (met steun van het

managementteam) + bereidt voorstelling op college voor.

Na (eventuele) bekrachtiging bewaken het MAT en het

schepencollege de uitvoering en opvolging.

VVSG -VVSG -

Stap 9: 2030 in het vizier


Wat? Beleidsvoorbereidend werk van diensten en adviesraden

naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen (in 2018

en 2024) om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in

een nieuwe beleidsperiode (2019 en 2025) op te nemen.

Waarom? Een voorstel doen om het kader van de Duurzame

Ontwikkelingsdoelstellingen in de volgende

beleidsperiode mee te nemen in het gemeentelijk beleid.

Wie? Interne werkgroep, managementteam, schepenen, diensten,

adviesraden

Hoe? Overleg van diensten, adviesraden en schepenen (per

beleidsdomein + samen) naar aanleiding van nieuwe

verkiezingen (in 2018 en 2024)

om voorstel uit te werken voor de nieuwe beleidsperiode

opdat de DOD in het vizier van het gemeentelijk beleid

blijven.

VVSG -VVSG -

Extern: draagvlak creëren bij de bevolking


Wat? Diverse doelgroepen (individuele burgers, bedrijven,

scholen, verenigingen…) informeren en bewust maken

over de DOD, hun rol, huidige en mogelijke bijdrage aan

de DOD

Waarom? Draagvlak bij de burger creëren om, samen met de

gemeente, de DOD helpen realiseren

Wie? Geïnteresseerde ambtenaren en adviesraden die naar

hun respectieve doelgroepen communiceren over de DOD

Hoe? Infoblad, infosessies, lezingen, debatten, via wijkcomités,

gerichte subsidies met info over Duurzame

Ontwikkelingsdoelstellingen, …

VVSG -VVSG -

Overzicht leidraad → feedback ?

1. Eerste analyse

2. Bespreking met de betrokken schepen(en)

3. Draagvlak bij het college bekomen

4. Draagvlak bij de adviesraden verkrijgen

5. Intern informeren en sensibiliseren bij administratie

6. Interne werkgroep oprichten

7. Verfijnd analyseren

8. Voorstel van aanvullende acties tot 10/2018

(gemeenteraadsverkiezingen)

9. 2030 in het vizier

Extern: draagvlak creëren bij de bevolking


VVSG -VVSG -

Smakelijk!

Spelmethodiek

Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen

VVSG -VVSG -

Doel spelmethodiek:

• Inhoudelijke smaakmaker: nadenken over DOD

• Reflecteren over hoe lokale besturen

bijdragen/kunnen bijdragen aan DOD

VVSG -VVSG -

Module 1: persoonlijke

sfeer

Module 2: lokaal bestuur

1: maatschappelijke thema’s

linken aan DOD

1: huidige situatie

2: verbanden leggen tussen

DOD

2: ideaal/verbeterde situatie

3: subdoelstellingen

VVSG -VVSG -

Bedankt!