This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
ภาคผนวก การจดระบบอากาศในคลนกทนตกรรม
เนองจากความรเรองระบบอากาศในคลนกทนตกรรมมขอมลความรเพมเตมจากหนวยงานและองคกรตางๆมากขน ทางทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ จงเหนความสำคญเพอใหทนตแพทยเขาใจในหลกการและมทางเลอกในการปรบปรงการจดระบบอากาศในคลนกทนตกรรมใหเหมาะสม อยางไรกตามทนตแพทยตองใหความสำคญในการคดกรองผรบบรการและประเมนความเสยงของการควบคมโรคในพนทเปนลำดบแรก หากมผสงสยวาจะตดเชอโคโรนาไวรสใหพจารณาสงตอไปพบแพทยในสถานพยาบาลทดแลในพนท ผรบบรการทผานการคดกรองแลวทนตแพทยสามารถใหบรการโดยใชแนวทางนได ซงจะรวมถงบรหารจดการเพอลดละอองฝอยในอากาศตงแตตรงจดตนกำเนดโดยใช Rubber Dam และ High Power Suction และควรจดใหมการระบายและหมนเวยนอากาศทมอตราการแลกเปลยนอากาศเปนจำนวนเทาของปรมาตรหองในหนงชวโมง หรอ Air Change per Hour (ACH) ทมคาสงเทาทจะสามารถทำไดโดยไมตำกวาคำแนะนำ(1) จากหลกฐานการแพรกระจายเชอในอากาศของ SARS-CoV-2 หรอ Covid-19 เปนการแพรกระจายเชอผานการสมผสและทาง Respiratory Droplets ทมขนาดอนภาคมากกวา 5 -10 ไมครอน มการศกษาพบวาผปวย Covid-19 จำนวน 75,465 คนในประเทศจนไมพบวาแพรกระจายเชอทางอากาศ(1) แตเนองจากการรกษาทางทนตกรรมบางหตถการทำใหเกด Aerosol หรอ Droplet Nuclei ซงมขนาดอนภาคนอยกวา 5 ไมครอน ประกอบกบ ASHRAE หรอ American Society of Heating and Ventilating Engineers ซงเปนองคกรเอกชนระหวางประเทศทมจดมงหมายในการพฒนา ระบบทำความรอน ระบบระบายอากาศ ระบบปรบอากาศและระบบทำความเยนประกอบอาคาร (HVAC) เพอประโยชนแกมนษยชาตและเปนการพฒนาโลกทยงยน ผานการวจย มาตรฐานในการเขยนแบบ ออกตพมพและศกษาอยางตอเนอง ไดออกคำแนะนำใหควบคมการแพรกระจายของเชอไวรส COVID-19 ทเปน Droplet Nuclei ซงมอนภาคเลกกวา 5 ไมครอน ในระดบ Airborne(2) WHO ยงแนะนำใหเฝาระวงในระดบ Airborne Precautions ในสถานการณและสภาพแวดลอมทมการสรางละอองฝอยในการรกษา(1) และทง WHO และ CDC แนะนำใหใชการควบคมทางวศวกรรมเพอลดความเขมขนของอนภาคไวรสและ Droplets(3) ดงน นในทางทนตกรรมจงควรจะจดการควบคมการแพรกระจายเชอในลกษณะของ Airborne
การจดระบบอากาศมความสำคญอยางยงในลดหรอเจอจางจำนวนเชอโรคในอากาศ หลกการทสำคญคอ การทำใหมการระบายอากาศ (Ventilation) โดยการเตมอากาศเขามาและระบายออกไปภายนอก รวมกบการใชการหมนเวยนอากาศภายในหอง (Recirculation) ผานระบบ HEPA Filtration ทม HEPA Filter (High EfÞciency Particulate Air Filter) ซงจะชวยกรองกำจดเชอโรค แนวทางฉบบนจะใชหลกการ Ventilation โดยเตมอากาศเขาอยางนอย 3 ACH, ระบายอากาศออกอยางนอย 3 ACH และใชการ Recirculation ผาน HEPA Filter 9 ACH หรอ 21 ACH จะไดระบบการระบายอากาศท 12 ACH หรอ 24 ACH ตามลำดบ(4) แตคลนกทนตกรรมและสถานพยาบาลสามารถเลอกใชระบบระบายอากาศวธอนๆ เชน การเตมอากาศเขา ≥12 ACH และระบายอากาศออก ≥12 ACH หรอทำเปน Negative Pressure Room ไดตามความเหมาะสม ในกรณทตองการจดเตรยมหองทนตกรรมใหมลกษณะคลายหองแรงดนลบ “Negative Pressure Room” เพอปองกนเชอโรคแพรกระจายออกจากหองทนตกรรม อาจจะคำนวนใหมการดดอากาศออกเปนปรมาณมากกวาทเตมเขาประมาณ 20-30%(5) ทงนขนอยกบบรบท ทรพยากร และศกยภาพของคลนกทนตกรรมหรอสถานพยาบาลนนๆ และถาทใดเปนหองรวมหลายยนตหากมความเปนไปได ควรพจารณาทำการกนหองทงหมดใหเปนหองแยกเดยว แตถายงไมมความพรอมในการปรบปรงไดทงหมด แนะนำวาควรจะมอยางนอย 1 หองทมการปรบปรงระบบระบายอากาศเพอใชในการรกษาผปวยทมการฟงกระจายของละอองฝอยในอากาศ ซงความเสยงในการตดเชอจะลดลงเปนอยางมากหากการทำหตถการเกดขนในหองแยกเดยวทมการระบายอากาศและฟอกอากาศอยางถกตอง
ทางเลอกการจดระบบอากาศของคลนกทนตกรรม
1. การใชระบบ Ventilation รวมกบ HEPA circulation ใหใชแนวทางดงน 1.1 การทำระบบ Ventilation จะตองทำทงการเตมอากาศเขาและดดอากาศออกดงน 1.1.1 การเตมอากาศ หรอการเตม Fresh Air เปนการนำเขาอากาศบรสทธจากภายนอกอยางถกตอง ควรคำนวนใหมการเตมอากาศเขาอยางนอย 3 ACH ซงสอดคลองกบการคำนวณตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 62.1 Ventilation for Acceptable IAQ(2) ทงน Fresh Air ทนำเขาดงกลาวมความจำเปนตอในการลดความเขมขนของมลพษในอากาศ (เชน กาซคารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอร Volatile Organic Compound (VOC)) ใหอยในเกณฑทปลอดภย การเตมอากาศเขาสามารถเลอกใชอปกรณดงตอไปน OAU (Outdoor Air Unit), HEPA FFU (Fan Filter Unit) หรอ Fresh Air Unit เปนตน โดยเครองดงกลาวควรจะม HEPA Filter เพอเปนการปองกนฝนขนาดเลกเขามาในหอง สำหรบการตดตงนนสามารถตดตงในบรเวณใดกได ทงนเนองจากการเตมอากาศเพยง 3 ACH จะไมสามารถกำหนดทศทางลมไดอยางสมบรณเนองจากมแรงลมเปาและดดเขาของเครองปรบอากาศทำใหเกดการหมนวนของอากาศในปรมาณมากกวาหลายเทาตว อยางไรกตามเอกสารเลขท ก.45/เม.ย./63 ของกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข กำหนดใหตำแหนงของชองเตมอากาศบรสทธ อยบรเวณหวเตยงดานหลงของทนตบคลากรซงจะสามารถควบคมทศทางลมไดบางสวน การเตมอากาศบรสทธ 3 ACH ซงมอณหภมสงกวา เขามาจายในหองอาจจะเปนภาระเพมเตมใหแกเครองปรบอากาศ ทำใหการทำงานของระบบเครองปรบอากาศหนกขน ดงนนทางคลนกหรอสถานพยาบาลจงควรพจารณาทบทวนขนาดของเครองปรบอากาศใหเหมาะสม
HEPA FFU Fresh Air Unit ชองเตมอากาศเขาหอง กรณทมขอจำกดไมสามารถเตม Fresh Air จากภายนอกอาคารเขามาในหองทำการรกษาไดโดยตรง แนะนำใหเตมอากาศหรอ Fresh Air จากภายในอาคารแทน เชน บรเวณหองโถง หรอ บรเวณทนงรอของผปวย แตตองมการเตม Fresh Air จากภายนอกอาคารมายงบรเวณหองโถง หรอ บรเวณทนงรอของผปวยดงกลาว เพอเจอจางความเขมขนของมลพษในอากาศ (เชน กาซคารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอร Volatile Organic Compound (VOC)) ทงนอากาศในบรเวณโถงตองไดรบการเตม Fresh Air อยางนอย 3 ACH แมวาอากาศทเตมเขามาจะมอณหภมสง แตไดถกทำใหเยนลงโดยเครองปรบอากาศ จากนน HEPA FFU ซงตดตงทผนงดานในหองทำฟนจะดดอากาศจากหองโถงเขามาในหองทำฟน และ ใช HEPA FFU อกหนงชดดดและกรองอากาศจากในหองทำฟนใหสะอาดปลอยออกมายงหองโถงเพอนำกลบมาวนใชใหม(6)
ทางเลอกการจดระบบอากาศของคลนกทนตกรรม
1. การใชระบบ Ventilation รวมกบ HEPA circulation ใหใชแนวทางดงน 1.1 การทำระบบ Ventilation จะตองทำทงการเตมอากาศเขาและดดอากาศออกดงน 1.1.1 การเตมอากาศ หรอการเตม Fresh Air เปนการนำเขาอากาศบรสทธจากภายนอกอยางถกตอง ควรคำนวนใหมการเตมอากาศเขาอยางนอย 3 ACH ซงสอดคลองกบการคำนวณตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 62.1 Ventilation for Acceptable IAQ(2) ทงน Fresh Air ทนำเขาดงกลาวมความจำเปนตอในการลดความเขมขนของมลพษในอากาศ (เชน กาซคารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอร Volatile Organic Compound (VOC)) ใหอยในเกณฑทปลอดภย การเตมอากาศเขาสามารถเลอกใชอปกรณดงตอไปน OAU (Outdoor Air Unit), HEPA FFU (Fan Filter Unit) หรอ Fresh Air Unit เปนตน โดยเครองดงกลาวควรจะม HEPA Filter เพอเปนการปองกนฝนขนาดเลกเขามาในหอง สำหรบการตดตงนนสามารถตดตงในบรเวณใดกได ทงนเนองจากการเตมอากาศเพยง 3 ACH จะไมสามารถกำหนดทศทางลมไดอยางสมบรณเนองจากมแรงลมเปาและดดเขาของเครองปรบอากาศทำใหเกดการหมนวนของอากาศในปรมาณมากกวาหลายเทาตว อยางไรกตามเอกสารเลขท ก.45/เม.ย./63 ของกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข กำหนดใหตำแหนงของชองเตมอากาศบรสทธ อยบรเวณหวเตยงดานหลงของทนตบคลากรซงจะสามารถควบคมทศทางลมไดบางสวน การเตมอากาศบรสทธ 3 ACH ซงมอณหภมสงกวา เขามาจายในหองอาจจะเปนภาระเพมเตมใหแกเครองปรบอากาศ ทำใหการทำงานของระบบเครองปรบอากาศหนกขน ดงนนทางคลนกหรอสถานพยาบาลจงควรพจารณาทบทวนขนาดของเครองปรบอากาศใหเหมาะสม
HEPA FFU Fresh Air Unit ชองเตมอากาศเขาหอง กรณทมขอจำกดไมสามารถเตม Fresh Air จากภายนอกอาคารเขามาในหองทำการรกษาไดโดยตรง แนะนำใหเตมอากาศหรอ Fresh Air จากภายในอาคารแทน เชน บรเวณหองโถง หรอ บรเวณทนงรอของผปวย แตตองมการเตม Fresh Air จากภายนอกอาคารมายงบรเวณหองโถง หรอ บรเวณทนงรอของผปวยดงกลาว เพอเจอจางความเขมขนของมลพษในอากาศ (เชน กาซคารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอร Volatile Organic Compound (VOC)) ทงนอากาศในบรเวณโถงตองไดรบการเตม Fresh Air อยางนอย 3 ACH แมวาอากาศทเตมเขามาจะมอณหภมสง แตไดถกทำใหเยนลงโดยเครองปรบอากาศ จากนน HEPA FFU ซงตดตงทผนงดานในหองทำฟนจะดดอากาศจากหองโถงเขามาในหองทำฟน และ ใช HEPA FFU อกหนงชดดดและกรองอากาศจากในหองทำฟนใหสะอาดปลอยออกมายงหองโถงเพอนำกลบมาวนใชใหม(6)
Electrical Name Plate (15) เครองวดความเรวลม (Anemometer)
เอกสารอางอง
1. World Health Organization (2020). Modes of transmission of virus causing COVID-19: implications For IPC precaution recommendations. Available from: https://www.who.int/news-room/ commentaries/detail/modes-of-transmission-of-virus-causing-covid-19-implications-for-ipc- precaution-recommendations [Access: 11 May 2020]
2. ASHRAE (2019). Standard 62.1-2019. Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality Available from: https://ashrae.iwrapper.com/ViewOnline/Standard_62.1-2019 [Access: 11 May 2020]
3. ASHRAE (2020, 2019). Does ASHRAE’s guidance agree with guidance from WHO and CDC? . Avail-able from: https://www.ashrae.org/technical-resources/resources [Access: 8 June 2020]
4. Manewattana, T. (2020d). เรยนตอบทานทนตแพทยทถามมา. Available from: https://www.facebook.-com/tul2562/photos/a.276662359891914/562938371264310 [Access: 24 May 2020]
5. Manewattana, T. (2020c). ระบบระบายอากาศสำหรบคลนกทนตกรรมในยค Covid-19. Bangkok, Faculty of Engineering, Chulalongkorn University. Available from: http://tmn.co.th/data/documents/Dental-Clinic-Solution-for-Public.pdf [Access: 9 May 2020]
6. Chantaramungkorn, T. and Chantraramungkorn, M. (2020, 17 May 2020). ภารกจปรบปรงระบบอากาศในคลนก M Square Dental Care Clinic. Available from: https://www.facebook.com/thun.chantaramungkorn/posts/2873466796022633 [Access: 17 May 2020]
7. Centers for Disease Control and Prevention (2020, 3 May 2020). Interim Infection Prevention and Control Guidance for Dental Settings During the COVID-19 Response. Guidance for Dental Settings. Available from: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/dental-set-tings.html [Access: 11 May 2020]
8. Manewattana, T. (2020e). สตรสำเรจ-ทนตกรรมในหองรวม. Available from: https://www.facebook.-com/tul2562/photos/a.276662359891914/579548452936635/ [Access: 17 May 2020]
9. Techasontichai, T. and Inkarojrit V.. ประสทธภาพการระบายอากาศเพอควบคมการตดเชอในหองตรวจ ทนตกรรม. คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Available from: http://cuir.car.chula. ac.th/handle/123456789/60179 [Access: 17 May 2020]
10. Triple Air Technology (2011, 2015). High EfÞciency Air Filters (EPA, HEPA and ULPA). The new series of BS EN1822:2010 standards Available from: http://www.tripleair-technology.com/pdf/standards/TAT_NEN_EN1822_EN.pdf [Access: 1 June 2020]
11. Manewattana, T. (2020a, 16 May). Summary สำหรบคลนกทนตกรรม. Available from: http://www.-facebook.com/photo?fbid=557374375154043&set=a.276662359891914 [Access: 16 May 2020]
12. Manewattana, T. (2020b). ยนตทนตกรรมทมหนาตาง Bangkok: www.facebook.com/tul2562/photos/a.294157391475744/566129554278525/
13. Thai Apollo Tech (n.d.). ระบบระบายอากาศ Ventilation system. Available from: http://www.tha-iapollo.com/index.php/service/2-uncategorised/48-ventilation-system [Access: 11 May 2020]
14. Somprosong, T. แผนกรองอากาศ HEPA. Available from: https://www.thanop.com/tag/hepa-Þlter/ [Access: 11 May 2020]
15. กองวชาการ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข (2020). การจดการระบบระบายอากาศเพอความปลอดภยในโรงพยาบาล . Available from: https://www.facebook.com/Dmta.Dms/videos/1302950749901858 [Access: 14 May 2020]