Page 1
http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]
โดย อ.ดร. นฐพงศ สงเนยมhttp://[email protected] @HOTMAIL.COM
สาขาวชา วทยาการคอมพวเตอรคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร
Last Update : 21/09/2562
Lec06_การวเคราะหความตองการ และ ยสเคส (Requirement Analysis and Use case)
Page 2
ดร. นฐพงศ สงเนยม
• http://www.siam2dev.com
• E-mail : [email protected]
• E-mail1 : [email protected]
• E-mail1 : [email protected]
• Facebook : [email protected]
http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]
Page 3
สญลกษณทผานมาส าหรบในการเรยน ตอไปนจะใช UML เปนมาตรฐาน
Page 4
Lec06_การวเคราะหความตองการ (Requirement Analysis)
อ. นฐพงศ สงเนยม
http://www.siam2dev.net
[email protected]
[email protected]
Page 5
Project งานกลม• กลมละ ... คน
• วเคราะหและออกแบบระบบ ใชหลกการ OOAD ..
• รปเลมรายงาน – ปกหนา หลง
– ค าน า
– สารบญ
– บทท 1
• หลกการและเหตผล /ทมาและความส าคญของปญหา
• วตถประสงค
• ขอบเขต
• Glossary ค าศพท
• แผนการด าเนนงาน Gantt Chart
• เครองมอทใช
• ประโยชนท คาดวาจะไดรบ
– บทท 2 Unified Process
• กระแสงาน
• ต าแหนง ความรบผดชอบ
– บทท 3 การวเคราะหระบบ
• Business Rule
• การวเคราะหความตองการ SRS
• Use case Diagram
• Class Diagram
• Sequence Diagram / Collaboration Diagram
• Activity Diagram
– บทท 4 การออกแบบระบบ
• การออกแบบหนาจอโปรแกรม Layout / Wire Frame , Mockup
• System Architecture
• Component Diagram
• Deployment Diagram
– บทท 5 สรป
– บรรณานกรม
ท าเปน Clip Video ลง Youtube- แนะน างาน
- ชอเรอง- สงงาน อ. ดร. นฐพงศ สงเนยม- รป- เปนสวนหนงของราย วชา ..รหสวชา- แนะน าสาขา ..คณะ .. ม.- แนะน าสมาชกในกลม
- อธบายงาน- หลกการและเหตผล- อธบายการวเคราะหบระบบ- อธบายการออกแบบระบบ
- สรป
1.
2.
สงวนสดทายวนสอบปลายภาค
10 -20 นาท
สง Link มาท E-mail [email protected]
+สงเขาเฟสรายวชา OOAD facepage
รปเลม และ CD
Page 6
UP: Unified Process
• Inception :: ก าหนดโครงการ การวางแผน การวเคราะหความตองการ ซงเปนระยะแรกของการด าเนนโครงการ การพฒนาระบบสารสนเทศตามหลกการเชงวตถ
Page 7
4.2 โครงสรางกรรมวธ - Lifecycle Phases
❑ เตรยมงาน (Inception) – นยามขอบเขตของโครงการ , ขอบเขตของระบบทจะพฒนา
OOAD : Object-Oriented Analysis and Design
7
Inception Elaboration Construction Transition
time
Unified process แบงการพฒนาออกเปน 4 เฟส (phases)
❑ ท ารายละเอยด (Elaboration) – วางแผนโครงการ จดท ารายละเอยดความตองการ จดสรางสถาปตยกรรมระบบ
❑ จดสราง (Construction) – สรางและทดสอบโปรแกรม
❑ ถายโอน (Transition) – ตดตงถายโอนระบบใหกบผใช
7
Requirement Analysisเซตอพระบบ วางแผนก าหนดหนาท ใครท าอะไร
Page 8
UP : Phase 1. Inception• ชวงเรมตนของโครงการ
– ไดรบมอบหมายจาก เจาของกจการ / ลกคา / หวหนา ใหรบผดชอบโครงการเราจงเรยก วาเปน PM : Project Manager
– ในขนตนสงทคณตองท า กคอ จดหาทม รวมพฒนา และท า Proposal >> เคาโครงโครงการ/ แบบเสนอโครงการ/ตอผบรหาร • หวขอหลกๆ
– ชอโครงการ เชน การพฒนาระบบจองหองพกโรงแรม– ทมา ความส าคญของปญหา 1-2 หนากระดาษ A4– วตถประสงค– ขอบเขต
» ดานเนอหา» ดานประชากรและกลมตวอยาง
– เทคโนโลย / นวตกรรม / กระบวนการทใช /วธการทใช– แผนการด าเนนงาน ระยะเวลา / Gantt Chart– งบประมาณ PERT CHART/ อปกรณ / เครองมอ– ผล/ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
ตองไดรบอนมตเมอเสนอแลว และไดรบอนมตจงสามารถท าเฟส 2 ตอได
สงทส าคญ คอ ความนาเชอถอ- ดจากอะไร ?
*** อยในบทท 1 ของรปเลมรายงานของงานกลม
Page 10
The Iterative Approach
OOAD : Object-Oriented Analysis and Design
10
Disciplinesgroup activities
logically
In an iteration,you walk through
all disciplines
10
รวบรวมขอมลควรเสรจภายใน เฟสท 1
Page 11
สป. 1 สป. 2 สป. 3 สป.4 สป.5Inception
Elaboration
Construction
Transition
Gantt Chart
กระแสงาน(workflow)
Requirement
Analysis
Design
Implement
Testing
Deployment
--------------
Configuration Management
Project Management
Project ใหญ หนวยนบเวลา เปนเดอน หรอ ปProject เลก กนบเปน สป.
***การเขยนแผนในโครงงานกลม นนใหยดตามความจรง ไมใชเวลาในการเรยน
ใหก าหนดหรอ สมมต วางานนน ใชเวลาทงระบบ ประมาณ กเดอน กป
Page 12
รายการ ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.
12 3 412 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
Page 13
เมอตกลงไดรบอนมตใหเรมจดท าโครงการ
สงทจะท าล าดบตนๆ คอการรวมรวบขอมล จากการวเคราะหความตองการของผใชหรอลกคา นนเอง
Requirement Analysis
สงทตองร คอ User มใครบาง
Page 14
Software Requirement Specificationขอก าหนดความตองการของซอฟตแวร ➔
เลมรายงาน SRS นนเอง
Requirement Analysis Requirement Specification
Page 15
ความหมายของความตองการ (Requirements)
• ความตองการ (Requirements) ในทนหมายถงคณลกษณะในดานตางๆ ของระบบสารสนเทศทก าลงจะท าการพฒนาขนเพอ ใหระบบสามารถท างานตอบสนองตอผใชไดอยางแทจรง
• แหลงของความตองการนนมาจากผใช (USER) ไมใชมาจาก SA
• นกวเคราะหระบบจะตองเปนผสงเคราะหความตองการนนจากขอมลตางๆ ทไดรบมาจากผใช โดยท าใหเปนขอก าหนดของความตองการ (Requirement specifications) เพอใชเปนเปาหมายและขอบเขตของการพฒนาระบบตอไป
SRS
Page 16
ต.ย.
• กระบวนการตงแต คนไข เขา โรงพยาบาล จนกระทงรกษาเสรจ/หายปวย ท าอะไรบาง
• กระบวนการตงแต นกเรยนมาสมครเปน นศ. และเขาเรยนไดท าอะไรบาง
1. ...................................2. ...................................3. ...................................4. ...................................5. ....................................
1. ...................................2. ...................................3. ...................................4. ...................................5. ....................................
เพอใหตอบค าถามสงเหลานได ตองท าอยางไร นนกคอตองไปเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหความตองการจากผใช
Page 17
การวเคราะหความตองการRequirement Analysis
• การวเคราะหความตองการ คอกระบวนการวเคราะหเพอหาขอก าหนดความตองการของผใช โดยจะตองอาศยขอมลในดานตางๆ ทไดรบมาจากผใชและองคกรของผใชเพอท าการวเคราะห
RequirementAnalysis
User requirement
Business Workflow
Problemsstatement
Business Information&Rule
RequirementSpecification
INPUTPROCESS OUTPUT
หมายถงเมอท าการวเคราะห นกวเคราะหจะน าขอมลหรอวเคราะหจากแหลงขอมลดงกลาวจะท าใหไดขอก าหนดความตองการ Requirement Specification
Page 18
ผใชระบบสารสนเทศ:แหลงของความตองการ
• เจาของระบบ (System owners/Sponsors ) – มสวนไดสวนไดเสยจากการลงทนสรางระบบสารสนเทศ เชน เจาของผบรหาร ผจดการ ผถอหน
ผทมสทธการอนมตใหจดท าโครงการได• ผใชภายใน (Internal users)
– End-users คอผใชทปอนขอมลเขาสระบบโดยตรง ไมจ าเปนตองมทกษะหรอความรมาก เนนความถกตองและรวดเรวของการปอนขอมลเขาสระบบ เชน จนท. ฝายทะเบยน จนท. ธนาคาร
– Power-users คอผใชทมความรความช านาญเฉพาะดาน ทสงกวาผใชทวไป และสามารถใชงานฟงกชนของระบบในสวนทมความซบซอนได เชนหวหนา พนง. ธนาคาร
– Administrators คอผทดแลและควบคมใหระบบสามารถด าเนนการไดอยางราบรนตามวตถประสงคทตงไว คอยความคมดแล ตดตาม และประเมนผล ก าหนดสทธในการเขาถงระบบของผใชได
– Executive users คอผใชทตองการสารสนเทศมาเพอการตดสนใจและบรหารองคกร ใหมประสทธภาพ CIO , CEO (EIS/MIS/DSS)
• ผใชภายนอก (External users)– อาจจะเปนคน หรอ กลมบคคล เปนผใชซงเปนบคคลภายนอกองคกร แตสามารถเขาถงบรการ
ของระบบในองคกรได เชน ลกคา , คนไขในรพ.
คณจะไดท างานกตอเมอน าเสนอ Proporsal ผาน
เปนผใชงาน ระบบทางออม
ลกคา ของ โรงแรม ลกคา ของ ธนาคาร
Page 19
ตอบค าถามเหลานใหได
• โรงพยาบาล ใครคอ System Owner / Sponsor• …………………………สวรรณ……………………………………• โรงเรยนมธยม ใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. จราพร .....................................................• โรงภาพยนตร ใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. ศวกร .....................................................• โรงแรมใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. ณฐพล .....................................................• มหาวทยาลย System Owner / Sponsor• ในมหาวทยาลย End User ……………….พรชย .................................... • ในธนาคาร executive user ………………………นาวน .......................
ท าไมตองรจก User หรอ ท าไมตองแบง User ออกเปนกลมๆ
เนองจากความตองการใชระบบสารสนเทศ ไมเหมอนกน เพอไปเกบขอมลตรงตามความตองการของผใช
Page 20
ตอบค าถามเหลานใหได
• โรงพยาบาล ใครคอ System Owner / Sponsor• ………………………… อดภทร……………………………………• โรงเรยนมธยม ใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. มารต.....................................................• โรงภาพยนตร ใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. ทรงพร .....................................................• โรงแรมใครคอ System Owner / Sponsor• ............................................. จนทรรตน.....................................................• มหาวทยาลย Power User ….รฐธรรมนญ...................• ในมหาวทยาลย End User ………………. ภม .................................... • ในธนาคาร executive user ………………………ปานชนก......................
ท าไมตองรจก User หรอ ท าไมตองแบง User ออกเปนกลมๆ
เนองจากความตองการใชระบบสารสนเทศ ไมเหมอนกน เพอไปเกบขอมลตรงตามความตองการของผใช
Page 21
•
ถาคณ จะพฒนาระบบ ของ รพ. และอยากรวา ยาแบงออกเปนกประเภท ไปถาม ผอ. ได หรอไม
ไปถาม แมบานไดหรอไม
แตละ User จะใหขอมลเฉพาะ ฟงกชนงานตวเอง
ผอ านวยการ รพ. จะใหขอมลอะไรบางแกระบบ หรอ ตองการขอมลอะไรบางจากระบบสารสนเทศ
Page 22
ถาคณ จะพฒนาระบบของ รพ. และอยากรวายาแบงออกเปนกประเภท
• จะตองถาม user ใดก) System owner
ข) End user
ค) Power user
ง) Executive User
จ) ไมมขอใดถกตอง
Page 23
ถาคณ จะพฒนาระบบรานคารแคร และอยากรวาบรการของรานมกแบบ แตละแบบราคาเทาไร
• ควรจะตองถาม user ใดก) System owner
ข) End user ….พนกงานทวไป , ชาง , พนกงานขาย, พนกงานบญช
ค) Power user หวหนาแผนก หวชาง ..หวหนาพนกงานขาย
ง) Executive User
จ) ไมมขอใดถกตอง
Page 24
1. ......................
2. .......................
3. ........................
4. ......................
5. ...............................
ผอ านวยการ รพ. จะใหขอมลอะไรบางแกระบบ หรอ ตองการขอมลอะไรบางจากระบบสารสนเทศ
จฑารตน ตอบลงในสมด
Page 25
1. ......................
2. .......................
3. ........................
4. ......................
5. ...............................
ผอ านวยการ รพ. จะใหขอมลอะไรบางแกระบบ หรอ ตองการขอมลอะไรบางจากระบบสารสนเทศ
สวชญา ตอบลงในสมด
Page 27
IS: Information System• MIS Management information system ระบบสารสนเทศเพอการบรหาร/เพอการ
จดการ
– ระบบลงทะเบยน
– ระบบจองหองพก
– ระบบบญช
– ระบบบรหารงานบคคล (HRMS: Human Resource Management System)
– ระบบจายเงนเดอน (Payroll System)
– ระบบคลงสนคา (Inventory System)
– ระบบส งซอ (POS: Purchase Order System)
• DSS decision support system
• ES expert system : ระบบผเชยวชาญ เปนการน าเอาระบบคอมพวเตอรไปชวย ใหการท างานหรอตดสนใจ หรอ คดแทนผใชได เชน ระบบผเชยวชาญส าหรบการแพทย AI , NN
• EIS Executive Information System :: ส าหรบผบรหารระดบสง การวเคราะหตลาดหรอ การวางแผนเพองานการลงทนตาง ๆ
• TPS transaction processing system :: ระบบประมวลผลรายการ ส าหรบผใชระดบลาง งานประจ า...รทน
– งานฝาก-ถอนเงน โอนเงน ของธนาคาร
– เพมถอน รายวชา ...
Page 31
กระบวนการวเคราะหความตองการ
• การบวนการวเคราะหความตองการมขนตอนคราว ๆ ดงตอไปน1. เกบรวบรวมขอมลทเปนขอเทจจรงตางๆ (Data gathering)
1. เกบขอมลลกคา เกบขอมลสนคา เกบขอมลพนกงาน ......................บรการ ฯลฯ
2. วเคราะหเพอระบถงความตองการตางๆ (Requirement Identification)3. คดเลอกสวนทเปนสาระส าคญและอยในขอบเขตการพฒนา (Requirement
selection/ Problem Domain)4. จดจ าแนกและจดโครงสรางของความตองการ (Requirement classification
and structuring)5. จดล าดบความส าคญและตกลงเจรจา (Prioritization and negotiation)6. ตรวจสอบความถกตอง (Requirement validation)7. จดท ารายงานขอก าหนดความตองการ Requirement Specification
Pioritize ….. Use case artchitecture
Page 32
การเกบขอมลลกคา มความตองการ อะไร
• หมายถง จะท าอยางไร กบขอมลน มความตองการอะไรบาง• เชน ในการจดเกบหรอบนทกขอมลลกคา มเงอนไข หรอขอก าหนดตางๆ ดงน
– การเกบขอมล จะตองเกบใหครบได รหส เลขทบตรประชาชน ชอ ทอย เบอรโทร เพศ สถานะ อเมล
...................................1. จะขาดสงใดสงหนงไมได ระบบจะตองไมยอมใหบนทก2. เบอรโทร จะเกบ 10 หลก หามเกน หามขาด3. เบอรโทรจะตองไมเปนตวอกษร4. เลขทบตรประชาชน จะตองเปน 13 หลก และเปนตวเลขเทานน 5. สถานะ จะตองประกอบไปดวย โสด สมรส อยาราง6. อเมล จะตองถกตองตามหลก โดยม @
1222333333333333
เลขทบตรประชาชน
Page 33
สนทรพยของโรงพยาบาล
?
หอง คนไขเขาพก
Page 34
1. เกบรวบรวมขอมลทเปนขอเทจจรงตางๆ (Information Gathering)
• สงเกต (Observed) ไปด เชน สงเกตการท างานของพนกงานในโรงพยาบาล
• สมภาษณ (Interview) จดท าแบบสมภาษณถามรายบคคล หรอ กลมบคคล
• แบบสอบถาม(Questionnaire)
• ทบทวนเอกสาร (Document reviews)
• ลงมอท า (Workshop)
Page 35
•
•
•
–
–
–
–
•
•
Page 36
Req. 01 ระบบจะตองบนทกขอมลสนคา
• ขอมลสนคา จะตองจดเกบใหครบถวนสมบรณ เชน – การเกบรหสสนคา
• รหส สนคา ตองเกบ 6 หลก โดย 3 ตวแรก เปน proxxx• Pro001 – Pro999• จ านวนสนคา จะเกบไดไมเกน 1000 รายการ
• จะตองเกบราคาเปนทศนยม– ราคา 1987.45– สกลเงน เปน บาท
• จ านวนสนคาตองเปน จ านวนเตมเทานน ใสเปนจดทศนยมไมได • จ านวนสนคาแตละครงทสงซอ ไมเกน 1000 ชน• ราคาสนคาจะตองไมตดลบ -5.00 บาท ? • ราคา เปนตวอกษรไมได ราคา ก. บาท
*** requirement เหลานจะตอง ทดสอบไดในภายหลง เมอถงขนตอนทดสอบะบบ
Page 37
ความตองการ
• ดรายการสนคา
• เปลยนชอ
• เปลยนทอย
• เปลยนทอยในการจดสง
• แกไขผบนทกขอมลสนคา
• แกไขราคาสนคา
• แกวนทจดสงสนคา
• แกไขจ านวนสนคา
• แกไขรายการสนคา
• แกไขขอมลลกคา
• แกไขขอมลพนกงาน
• แกไขขอมลสนคา
• ยกเลกการสงซอ
• ยกเลกการจองหองพก
• ยกเลกการขายสนคา
User .....................
ความตองการ
User .....................
ความตองการ
User .....................
ความตองการ
Page 38
• ลกคา– ดรายสนคาได
– สงซอสนคาได
– ยกเลกการสงซอได
– แกไขขอมลการสงซอได
– แกไขขอมลลกคา
• เจาหนาท
• เจาของระบบ
ดรายสนคาได
สงซอสนคาได
ยกเลกการสงซอได
แกไขขอมลการสงซอได
ลกคา
Page 39
สนคา
บนทกขอมลสนคา
สงซอสนคาได
ลบขอมลสนคาได
แกไขขอมลสนคาได
ยกเลกสงซอสนคาได
การระบความตองการ Requirement Identification
พนกงาน/เจาหนาท สงซอ ฝายจดซอ
พนกงาน/เจาหนาท สงซอ ฝายจดซอ
พนกงาน/เจาหนาท สงซอ ฝายจดซอ พนกงาน/เจาหนาท
สงซอ ฝายจดซอ
ขายสนคาไดพนกงาน/เจาหนาท สงซอ ฝายขาย
Page 40
พนกงาน
บนทก....
รบเงนเดอน
ลบขอมล....
แกไขขอมล...
...
ระบความตองการ Requirement Identification
......
...
...
ลา..
...
Page 41
หองพกโรงแรม
บนทก....
...
ลบขอมล....
แกไขขอมล...
...
ระบความตองการ Requirement Identification
......
...
...
....
...
Page 42
ยา
บนทก....
สงซอยา...
ลบขอมล....
แกไขขอมล...
...
ระบความตองการ Requirement Identification
......
...
...
ขายยาได....
...
Page 43
จดล าดบความส าคญ (Prioritized)
• ก าหนด ล าดบความส าคญ ความตองการไหนเรงดวน กก าหนดใหมความส าคญ สงสด ความตองการไหนทไมเรงดวน ก ลดความส าคญลงไปตามล าดบ
0 หมายถง ไมส าคญ1 หมายถง ปานกลาง ยงไมเรงดวน2 หมายถงส าคญมาก เรงดวนตองท ากอน
ตวอยาง
Page 44
จดกลมของความตองการ (Grouped) เชน จดตามViewpoint ของผใช เปนตน
ผใช end user สามารถ
1. ปอนขอมลพนกงานได
2. ....บนทกได
3. บนทกขอมลสนคาได
4. ตรวจสอบรายการสนคา
5. ขายสนคาได
6. แกไขขอมลรายส งซอได
ผใช Admin สามารถ
1. คนขอมลสมาชกได
2. แกไขอมลลกคา
3. ลบขอมลลกคา
4. บนทกได
5. ....
6.....
7....
8.....
Page 46
ใคร..............................................................
เขยนเปนความตองการ..............................................................
- ล าดบกอน-หลง- ความส าคญ
Page 47
•
•
–
ผปวย ตองท าบตรประจ าตวกอน
ช าระเงน
บนทกประวตผปวย
จายยา
ผปวยเดนมาทหอง แลวท าบตร เขาคว
รอหมอ ตรวจวนจฉยจายยา บนทกประวตการรกษาจายเงน กลบบาน
Page 48
ผงงานโครงสราง Structure Chart / Organization Chart
Page 50
จงบอกความตองการตอไปน เปนฟงกชน และไมเปนฟงกชน
1. ระบบจะเกบขอมลลกคาได .....................เปน..............................2. ระบบสามารถเรยกใชงานไดทนท ...................เปน............................3. ระบบสามารถรองรบการเชอมตอกบ Linux ………………เปน……………4. ระบบสามารถใชงานผาน wifi ได .........................ไมเปน...............................5. ระบบจะตองรายงานยอดผปวย แตละวนได ......................เปน.....................6. ระบบจะตองบนทกการจายยาได ...................................เปน..........................7. ระบบจะตองตรวจสอบขอมลผปวยแตละโรคได ...............เปน..........................8. ระบบจะตองรนผาน iOS ได ..................ไมเปน.....................................9. ระบบจะตองใชงานงาย ..............................ไมเปน................................10. ระบบจะตองรนไดทก browser ………………ไมเปน…………………..
Page 51
•
ผปวยเดนมาทหอง แลวท าบตร เขาคว
รอหมอ ตรวจวนจฉยจายยา บนทกประวตการรกษา
จายเงน กลบบาน
เปนฟงกชน Function
Page 52
ระบบบรหารงานคลนกผปวย จะตอง
• ตรวจโรคได• วนจฉยได• รกษาได• ท าบตรสมาชกได• เกบประวตการรกษาได• ท าจายยาได• จายเงนได• ท าการออกใบเสรจได• ....อนๆ
อยในระบบน และเปนหนาททซอฟตแวรหรอโปรแกรมจะตองท าได เรยกวาเปน Functional requirements
Page 54
ตอนท จะตรวจรบ ซอฟตแวร นหรอไมถา ไมสามารถจายเปนดวย บตรเครดต ได
dependency
Page 55
• Req 8. ลงทะเบยน
dependency
• Req 9. ช าระเงน
• Req 7. เปดคอรส
• Req 6. ก าหนดอาจารยทสอน/ เลอกรายวชาสอน
Page 58
• Product requirements– ใชงานไดอยางสะดวก (Usability requirements)– มประสทธภาพด (Efficiency requirements): Performance, Speed– มความม นคงสง (Reliability requirements)– สามารถใชงานในสภาพแวดลอมทตางกนได (Portability
requirements)• Organizational requirements
– สามารถสงมอบไดในเวลาทก าหนด (Delivery requirements)– ตองสรางดวยวธการและเทคโนโลยทก าหนด (Implementation
requirements)– ตองพฒนาโดยยดตามมาตรฐานของการพฒนาทก าหนด (Standard
requirements) เชน ใหกระบวนการพฒนามมาตรฐานตาม ISO เปนตน• External requirements
– จะตองรองรบการเชอมตอจากภายนอกได (Interoperability requirements)
– จะตองไมผดศลธรรม (Ethical requirements)– จะตองไมผดกฎหมาย (Legislative (Law) requirements)
Page 63
c
#include stdio.h
static void main() {
}
Page 65
•
•
•
การจดคมทน
½*ฐ*ส
Page 66
การตรวจสอบความถกตองของความตองการ
• การตรวจสอบความถกตองของความตองการ (Requirement validation) คอการตรวจวาความตองการทไดมาน น ถกตองและตรงกบความตองการของผใชอยางแทจรงหรอไม
• หลกในการพจารณา
– Validity ความตองการน นตรงกบทผใชตองการจรงหรอไมสามารถแกปญหาใหผใชไดจรงหรอไม
– Consistency มความขดแยงกนระหวางความตองการหรอไม
– Completeness เปนความตองการทครบถวนของผใชทกคนหรอไม
– Realism สามารถสรางไดจรงตามความตองการหรอไม
– Verifiability สามารถตรวจสอบไดหลงจากพฒนาเสรจแลวหรอไม
Page 74
Prototype3
Prototype2
Initial Requirement Specification
Prototype1 User
Accepted Prototype
validation
CertainRequirement Specification
Development
Actual System
Prototype Construction
Page 75
Requirement Analysisการวเคราะหความตองการ
Page 76
2. System Analysis
• กระบวนการวเคราะหระบบ (system analysis phase)
– มงเนน “what” ทระบบจะตองม และตองท าใหกบผใช โดยยงไมเนน “how” วาจะท าอยางไร (ในขนตอนนเปนการ User Requirement)
• กระบวนการวเคราะหความตองการของผใชระบบ (Requirementanalysis phase)
– ใชในการสรางแบบจ าลองหนาทการท างานของระบบซอฟตแวร จากมมมองของผใชภายนอก หรอ ระบบภายนอก
– จะไดแบบจ าลองของความตองการของผใชระบบ (Requirement Model) เปน Output
จาก UP ในเฟส ท 2 สงจะตองได หรอเสรจ กคอ Use case 80%
Page 77
ความส าคญของการวเคราะหความตองการ
• สาเหตของการยกเลกพฒนาซอฟตแวร
– ความตองการไมสมบรณ
– ไมมผใชระบบรวมพฒนา
– ขาดทรพยากร
– ความคาดหวงในระบบเปนไปไมได
– ไมมการสนบสนนจากผบรหาร
– มการปรบความตองการขณะพฒนา
– ขาดการวางแผน
– ไมมความตองการระบบทก าลงพฒนา
Page 78
แสดงใหเหนวาในการทจะพฒนาระบบ จ าเปนจะตองวเคราะหและออกแบบระบบใหด มฉะนน คาใชจายจะสงมากเมอด าเนนโครงการไปแลวเสรจ
Page 79
วตถประสงคหลกของการวเคราะหความตองการ
•
•
•
•
•
Page 81
ระดบของความตองการ
สง
ต า
ระดบความส าคญของความตองการเมอเกบรวบรวมความตองมาแลว ตองมาจดล าดบความส าคญของความตองการโดยจดเปน- ความตองการแบบเรงดวน- ความตองการทรอ- ความตองการทสามารถตดออกได
Page 82
สงทตองสง ในเลมรายงานทงหมด ของแตละกลมRequirement Specification
Page 85
Use Case Model
• Introduction
• Survey Description
• Use Case Packages
• Use Case
• Actors
• Relationships
• Diagrams
• Use Case View
Page 86
Use case Model
• Use case diagram แผนภาพยสเคส
• Use case description ค าอธบายยสเคส
Page 87
Use case diagram แผนภาพยสเคส
ในขนตอนการวเคราะหระบบเชงวตถ OOA
• เมอเกบรวบรวมความตองการ Information– จดโครงสรางของความตองการ ตามมมมอง view point เชน
• มมมองผใช• มมมองผดแลระบบ• มมมองบคคลทวไป
– จดล าดบความส าคญของแตละความตองการ– จดท าเอกสาร SRS
– น ามาเขยน เปน ยสเคส
Page 88
Use case diagram แผนภาพยสเคส
• เปนแผนภาพของยเอมแอล ส าหรบใชการวเคราะหระบบเชงวตถ
• ทแสดงใหเหนถงฟงกชนของระบบ วาระบบมฟงกชนทตอบสนองกบแอกเตอรอยางไร
• สวนประกอบของยสเคสไดอะแกรม หรอแผนภาพยสเคส
– Actor
– Use case
– System boundary
– Flow / Communication Flow
Page 89
Use Case Diagram• น าเสนอฟงกชนหรอ Use Case และการปฏสมพนธโตตอบกนระหวางระบบ และ ผใชภายนอก (someone / something อาจเปนคน หรอระบบกได)
• สวนประกอบของ use case diagram ดวย
– Use Case – ฟงกชน/ความสามารถ/หนาทของระบบ
– Actor – ผทมบทบาท/ ผกระท า/ผใชงาน Use Case นนๆ
– Relationship - เสนแสดงความสมพนธระหวาง Use Case กบActor
– System / System Boundary - ระบบทก าลงพฒนา
Functional Requirement
Page 90
Use Case Modeling : Core Elements
Construct Description Syntax
use case A sequence of actions, including variants, that a system (or other entity) can perform, interacting with actors of the system.
actor A coherent set of roles that users of use cases play when interacting with these use cases.
system boundary
Represents the boundary between the physical system and the actors who interact with the physical system.
UseCaseName
ActorName
Page 91
usecase
Use case
Use case
สญลกษณของยสเคส สญลกษณของยสเคส
เขาสระบบ
เขาสระบบ
ตวอยาง ตวอยาง
*** เนองจากยสเคสเปนฟงกชน ควรเขยนเปนค ากรยา ไมใชค านาม
Page 92
CASE Tool
• Dia
• Star UML
• Rational rose
• Draw.IO เปนเวบไซต ออนไลน
Page 93
ตวอยาง use case
เพมลกคา
สมครสมาชก
ถอนเงน
ฝากเงน*** เนองจากยสเคสเปนฟงกชน ควรเขยนเปนค ากรยา ไมใชค านาม
Page 94
Actor
• ผทมบทบาท/ ผกระท า / ผใชงาน Use Case นนๆ
• เปน someone or something เปนคน ระบบ ซอฟตแวร หรอ ฮารดแวรใด ๆ กได ทมความตองการ หรอมปฏสมพนธ หรอ จะใหระบบท างาน หรอใชงานระบบ หรอรบผลลพธจากการท างานบางอยางระบบ หรอ ใหขอมลกบระบบ
Page 95
สญลกษณ Actor
Actor ลกคาเจาหนาท ผดแลระบบ
ATMสรรพากร Bank Consortium
พนกงาน
Stock Exchange
Page 96
ความสมพนธ Relationship
• ระหวาง Actor กบ Actor
• ระหวาง Actor กบ use case
• ระหวาง Use case กบ Use case
<<include>> <<extend>>
Page 97
System boudary• แสดงถงระบบทก าลงพฒนา ซงอาจเปนสวนหนงสวนใดของระบบ หรอทงระบบ
• แสดงของเขตของระบบชอระบบ ระบบจองหองพกโรงแรมระบบสงซอสนคา ระบบการลงทะเบยน
Page 98
ความสมพนธ Relationship
• ระหวาง Actor กบ Actor
• ระหวาง Actor กบ use case
• ระหวาง Use case กบ Use case
<<include>> <<extend>>
Page 99
ความสมพนธระหวาง Actor กบ Actor
Actor ลกคาเจาหนาท ผดแลระบบ พนกงาน
ความสมพนธแบบ ทวไป Generalization
ความสมพนธแบบแอสโซซเอชน Association
ลกคา เจาหนาท
ลกคาตองการสมครสมาชก โดยผานเจาหนาท
Page 100
ความสมพนธแบบ Association
ลกคา เจาหนาท
ลกคาตองการสมครสมาชก โดยผานเจาหนาทระบบแบบนจะเปนระบบแบบ offline
สมครสมาชก
Page 101
จองหองพกโรงแรม
ลกคา เจาหนาท
ลกคาตองการจองหองพกโรงแรม โดยผานเจาหนาทระบบแบบนจะเปนระบบแบบ offline
จองหองพก
Page 102
จองหองพกโรงแรม
ลกคา
ลกคาตองการจองหองพกโรงแรม โดยไมผานเจาหนาทหรอผานเวบไซตระบบแบบนจะเปนระบบ แบบ online
จองหองพก
Page 103
ความสมพนธระหวาง Actor กบ Actor
• ความสมพนธแบบ ทวไป Generalization
ลกคา
ลกคาทวไป สมาชก
ผใชระบบ
เจาหนาท ผดแลระบบ
Page 104
ตวอยางระบบยมคนหนงสอ
ผใชระบบ
อาจารย นกเรยน
ยมหนงสอ
คนหนงสอ
เจาหนาทเขาระบบ
ระบบยมคนหนงสอ
Page 105
ตวอยาง การซอ-ขายสนคา
ลกคา
ลกคาทวไป สมาชก
คนหาสนคา
สงซอสนคา
พนกงานช าระเงน
ระบบยมคนหนงสอ
คดสวนลด
Page 106
ความสมพนธระหวาง use case กบ use case
• แบบ include และ extend
• แบบ generalize
Page 107
ความสมพนธระหวาง use case กบ use case
• แบบ include
– <<include>> <<uses>>
• แบบ extend
– <<extend>> Use case หลก Use case ยอย
<<include>>
Use case หลก Use case ยอย
<<extend>>
Page 108
ตวอยางความสมพนธระหวาง use case กบ use case
• แบบ include
– <<include>> <<uses>>
• แบบ extend
– <<extend>>
ยมหนงสอ เขาสระบบ<<include>>
คนหนงสอ คดคาปรบ<<extend>>
ลงทะเบยน คดคาปรบลงทะเบยนลาชา
<<extend>>
Page 109
ตวอยาง การซอ-ขายสนคา
ลกคา
ลกคาทวไป สมาชก
คนหาสนคา
สงซอสนคา
เจาหนาทช าระเงน
ระบบการซอ-ขายสนคา
คดสวนลด
เขาระบบ
Page 110
ความสมพนธระหวาง use case กบ use case
• แบบ generalize
เขาระบบ
ตรวจสอบลายนวมอตรวจสอบรหสผาน
วาดเสน
Page 111
ขนตอนการสรางแผนภาพยสเคส (Use Case Diagram)
เมอเรมตนการสรางแผนภาพยสเคส(Use Case Diagram) ดวยการวเคราะหหาขอบเขตของระบบ (Problem Domain) ซงประกอบไปดวยการคนหาแอกเตอร(Actor) ทควรมในระบบ และยสเคสทมปฏสมพนธโดยตรงกบแอกเตอรเหลานนขนมากอนจากนนจงเพมเตม Use Case อนๆ เขาไปจนครบหนาทการท างานของระบบ
1. คนหาแอคเตอร Actor 2. คนหา Use Case ทมปฏสมพนธกบ Actor นนโดยตรง3. คนหาและสรางความสมพนธระหวาง Use Case หรอ Actor (ถาม) แลว
เพมเตม Use Case ใหมซ งอาจเปน Included Use Case, Extending Use Case ทเพมเตมจาก Base Use Case ทมอยแลว หรอจะเพม Base Use Case ใหมกได (ถาม)
4. ตองไมม Actor ใดเลยทไมมปฏสมพนธกบ Use Case5. ตองไมม Use Case ใดเลยทไมมปฏสมพนธกบ Actor6. Use Case ทกตวตองมปฏสมพนธอยางใดอยางหนงกบ Actor หรอ Use
Case ตวอนๆเสมอ
7. เขยนค าอธบาย (use case description) แตละ Use Case จนครบถวน
Page 112
ตวอยาง Use Case Diagram ของระบบลงทะเบยน
ตวอยาง Use Case Diagram ของระบบลงทะเบยน
ระบบลงทะเบยนมกลมบคคลทเกยวของ 2 กลม ไดแก นกศกษา และพนกงานของมหาวทยาลย(เจาหนาทฝายทะเบยนและเจาหนาทฝายการเงน) ในแตละเทอมจะตองมนกศกษามาลงทะเบยนเรยนของภาคเรยนปกต โดยนกศกษาจะตองกรอกแบบฟอรมลงทะเบยนใหเรยบรอยแลวน าไปยนกบเจาหนาทฝายทะเบยนในวนและเวลาทประกาศไว เมอเจาหนาทรบแบบฟอรมลงทะเบยนมาแลว จะท าการตรวจสอบวชาทนกศกษาไดลงไวในแบบฟอรมกบประวตการเรยนวาถกตองหรอไม เนองจากบางวชาของแตละเทอมมเงอนไขวาจะลงทะเบยนไดกตอเมอสอบผานอกวชาหนงมากอน เมอตรวจสอบพบวาถกตองแลว เจาหนาทฝายทะเบยนจะค านวณเงนคาลงทะเบยนเรยน แลวบนทกลงในฐานขอมล สงพมพใบรบลงทะเบยนโดยแบงออกเปน 2 สวน สวนท 1 นกศกษาเกบไวเอง สวนท 2 น าไปช าระเงนโดยโอนผานทางธนาคาร แลวน าใบรบช าระเงนกลบมาใหเจาหนาทฝายการเงนบนทกสถานะการช าระเงน เปนขนตอนสดทาย
Page 113
หา Actor
• หา actor
• หาความสมพนธ ระหวาง actor
Page 114
หา use case
• หา use case
– Main use case
– Sub use case
• หาความสมพนธระหวางยสเคส
• หาความสมพนธระหวาง แอกเตอร กบ ยสเคส
Page 120
หนาทของนกวเคราะหระบบ
Page 122
Concepts in Use Case Model
Page 124
Actor
student
teacher customer
นาย ก
ถอนเงน
นาย ก. ถอนเงน 200 บาท
Page 125
การลงทะเบยน
student staff
registration
scenarioนายสมชาย ลงทะเบยนเรยน ภาคการศกษา 2/2560
Page 126
•
•
withdrawal cash
a user withdrawals$200
Page 129
แบงนกเรยน เปนภาคปกต และ ภาพ กศ.พบ.
ลงทะเบยน
Page 130
Actor generalization
customer
member general
Page 132
Req 1. นกเรยนสามารถลอกอนเขาระบบได
Req 2. อาจารยสามารถลอกอนเขาระบบได
Req 3. จนท. สามารถลอกอนเขาระบบได
Page 133
teacher Staff
Login.
Mng. Course
Admin
Page 141
GUI ด vs GUI ไมด
Page 143
Interface Flow Diagram vs GUI Design
Page 144
ตวอยาง Interface Flow Diagram
Page 145
ตวอยาง Interface Flow Diagram
Page 147
ตวอยาง Interface Flow Diagram
Page 148
ตวอยาง Interface Flow Diagram
Page 153
ขอขอบคณ แหลงขอมล
วฒพงษ เรอนทองภาควชา วทยาการคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร