สภาพการณ์ก่อนภาวะสงคราม · Web viewสร ปผ ลจากสงครามโลกคร งท 2 1. ตามข อตกลงปอตสด

บทท 2สภาพการณโลกระหวางสงครามโลกครงท 1 และ 2

สาเหตพนฐานความขดแยงระหวางประเทศ1. การแขงขนทางเศรษฐกจและการแยงชงทรพยากรในครสต

ศตวรรษท16-17 ประเทศยโรปตางแขงขนกนแสวงหาความมงคงทางเศรษฐกจการคาตามลกษณะของระบอบเศรษฐกจแบบพาณชยนยม จนกระทงเกดการปฏวตอตสาหกรรมในครสตศตวรรษท18 ทำาใหเกดลทธจกรวรรดนยม ประเทศตะวนตกตางแขงขนกนลาอาณานคม เพอแสวงหาวตถดบและทรพยากรธรรมชาต ซงนำาไปสการทำาสงครามและความขดแยงทางการเมองระหวางประเทศ

2. ความขดแยงในอดมการณทางการเมองและศาสนา ไดแก ความขดแยงในอดมการณทางการเมองระหวางฝายประชาธปไตยกบฝายคอมมวนสตภายหลงสงครามโลกครงท2 และความขดแยงทางศาสนาระหวางชาวยวทนบถอศาสนายดายกบอาหรบทนบถอศาสนาอสลาม เปนตน

3. การแขงขนกนขยายอทธพลทางการเมองเพอความเปนใหญในภมภาค ไดแก การขยายจกรวรรดของฝรงเศสในดนแดนยโรปในสมยพระเจานโปเลยนในตนครสตศตวรรษท19 กอใหเกดสงครามตอตานการรกรานของฝรงเศส เปนตน

สงครามโลกครงท 1 สภาพการณกอนภาวะสงครามโลกครงท 1

1. ความไมสงบในแหลมบอลขาน ชาวเซอรเบยดนรนเพอตองการเอกราชของตนเอง และความขดแยง ผลประโยชนและการ

กดข อนเนองมาจากความแตกตางทางเชอชาต ภาษา และวฒนธรรม กบนโยบายชาตนยมของแตละประเทศในคาบสมทรบอลขาน

2. การแขงขนทางเศรษฐกจ ทส ำาคญคอการแขงขนระหวางองกฤษกบเยอรมนน เร องการจำาหนายสนคาซงตางแขงขนกนอยางมากเพอครองตลาดการคา ขณะนนประเทศเยอรมนไดรบความนยมอยางยงจากทวโลกวา ผลตสนคาอยางยอดเยยม ทนทานและมลคาไมแพงเกนไป ประเทศตางๆ พากนสงซอสนคาของเยอรมนเปนการใหญ ดวยสาเหตนกอใหเกดความไมสบายใจในชาตอนทผลตสนคาไมดเทาเทยมกบเยอรมน หมายถง ความถดถอยทางเศรษฐกจของประเทศตน ความอยากแกแคน เพราะการเงนขดสนเนองจากขายสนคาไมออก

3. ปญหาชาตน ยม ค ำาวา ชาตน ยม “ ” (Nationalism) เกดจากการสำานกรกเชอชาตบานเกดเมองนอนของตน เปนความรสกของประชาชนบางกลม ซงมวฒนธรรมทไมเหมอนกนอยรวมกนอยางใกลชด แรงกดดนทางเศรษฐกจนำาไปสการแสวงหาอาหารใหพอกน และความกดดนทางการเมองคอตองการทจะแผอำานาจของตนใหคนในเผาหรอเชอชาตเดยวกนรวมมอกนในการตอสกบเผาอน

ชนวนสงครามโลกครงท 1เมอวนท 28 มถนายน ค.ศ.1914(พ.ศ.2457) รชทายาท

แหงจกรวรรดออสเตรย ฮงการ ฟรานซส เฟอรดนนด ถกลอบปลงพระชนม ทเมองซาราเจโวในบอสเนย ออสเตรย กลาวหาวา เซอรเบย(สนนสนนบอสเนย)จะตองรบผดชอบในเร องนหลงจากไดรบการสนบสนนจากเยอรมนแลว ออสเตรยไดยนคำาขาดตอเซอรเบย ตอมารสเซยเรมระดมพล เยอรมนประกาศสงครามกบรสเซย(สนนสนนเซอรเบย) เยอรมนประกาศสงครามกบฝรงเศสและยกทพบกเบลเยยมเพอโจมตฝรงเศส เหตนทำาใหองกฤษเขารวมสงครามเปนพนธมตรกบ

21

ฝรงเศส อตาลประกาศตนเปนกลาง แตใน ค.ศ.1915(พ.ศ.2458) ไดเขารวมกบมหาอำานาจ ภาคกลาง Central Powers เพอหวงวาจะไดดนแดนบางสวนของออสเตรย

วกฤตการณเมองซาราเจโว สาเหตปจจบนของสงครามโลกครงท 1 เชอวาเกดจากการลอบปลงพระชนม อาชดกฟรานซส เฟอรดนานด แหงออสเตรย ดวยฝมอของนกศกษาบอสเนยเชอสายเซอรป ชอ กาวรโล ปรนซป ทซาราเจโว เมองหลวงของแควนบอสเนย

คกรณ สงครามโลกครงท 1 คอ1. ฝายมหาอำานาจกลาง ประกอบดวย เยอรมน ออสเตรย ฮงการ

อตาล รวมดวย ตรก บลแกเรย2. ฝายพนธมตร ประกอบดวย รสเซย เซอรเบย องกฤษ

ฝรงเศส รวมดวย เบลเยยม โปรตเกส ญปน จน ไทย ฯลฯ

สาเหตสงครามโลกครงท 1 1. การแขงขนทางเศรษฐกจ ทสำาคญคอ การแขงขนระหวางองกฤษกบเยอรมน 2. การทะเลาะ เรองอาณานคม ปลาย ค.ศ. ท 19 ยโรปตางแขงขนชวงชงอาณานคมเพอจกรวรรดของตนซงกอใหเกดความแตกราวระหวางชาตขนเชน -องกฤษกบเยอรมน เรองแอฟรกาตะวนออกและแอฟรกาตะวนตกเฉยงใต -องกฤษกบฝรงเศส เรองลมแมนำาไนล -องกฤษกบรสเซย เรองเปอรเซยและอาฟกานสถาน

22

-เยอรมนกบฝรงเศส เรองมอรอกโกและแอฟรกาตะวนตก

3. ระบบภาคพนธมตร ซงแบงเปน 2 ฝายคอ - สญญาไตรภาค ประกอบดวย เยอรมน ออสเตรย - ฮงการ และอตาล - สญญาไตรพนธมตร ประกอบดวย องกฤษ ฝรงเศส และรสเซย 4. ความใฝฝนทะเยอทะยานดวยความรสกทางชาตนยม ค.ศ. 1917 (พ.ศ.2460) เปนชวงทพลกโฉมสงครามยโรปเปนสงครามโลก เพราะมเหตการณสำาคญ 2 ประการคอ การปฏวตรสเซย และการเขารวมสงครามของสหรฐอเมรกา สงครามโลกยตลงดวยสนธสญญาสนตภาพแวรซายส ซงเปนไปตามหลก 14 ประการ ของประธานาธบดดวลสน ของสหรฐฯ ซงสนธสญญาแวรซายสขอท 1 ทำาใหเกด "สนนบาตแหงประชาชาต" ผลของสงครามโลกครงท 1 สงผลกระทบทงทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม ดงน

1. ผลของสงครามทางการเมอง1. ลทธชาตนยมมชยในการตงรฐเอกราชใหม ๆ ขนหลายแหง

ไดแก ฟนแลนด ลตเวย เอสโทเนย โปแลนด เชโกสโลวะเกย ฮงการ ยโกสลาเวย

2. ประชาธปไตยแพรหลายองกฤษและสหรฐฯใหสทธในการออกเสยเล อกตงประเทศใหม ๆ มการปกครองตามระบอบสาธารณรฐประชาธปไตย

3. จกรวรรด ท ปกครองเด ดขาดแตกแยก จกรวรรด ตรก แฮบสเบรกแหงรสเซย และ โฮเฮนซอลเลนในเยอรมน

23

4. ปญหาชนกลมนอยใหม ๆ เกดขน ชาวเยอรมนในเชโกสโลวะเกย ชาวฮงการในโรมาเนย ชาวยโกสลาฟในอตาล ทำาใหเกดการแตกแยกกนขน

5. สหรฐฯกลายเปนประเทศทมความสำาคญในโลก การทสหรฐฯไมยอมรบสทธสญญาแวรซายส และไมเตมใจเขารวมในสนนบาตชาต ทำาใหความพยายามทจะดำารงสนตภาพของโลกตองออนแอลง

6. ระบอบเผดจการไดสถาปนาขนในโปแลนด ฮงการ รสเซย อตาล และตอมาในเยอรมนซงพยายามทจะแกปญหาตาง ๆหลงสงครามตามวธการประชาธปไตยตองลมเหลวลง

7. การเคลอนไหวในทางสนต ไดด ำาเนนการไปโดยการกอตงสนนบาตชาต และศาลโลก แตองคการเหลานตองลมเหลวลง ไมสามารถทจะธำารงสนตภาพไวได

8. ประเทศตาง ๆหลายประเทศไมพอใจสนธสญญาทท ำาข น แมแตฝายขางมชย เชน ฝรงเศสและอตาล และโดยเฉพาะอยางยงประเทศทแพสงคราม เชน เยอรมน

2. ผลของสงครามทางเศรษฐกจ1. ความเสยหายในการสงครามอยางหนก ทำาใหประเทศตาง ๆใน

ยโรปตองเกบภาษอยางหนก เพอบรณะประเทศ2. การชดใชคาปฏกรรมสงครามของเยอรมน ไมเปนปญหาแต

เพยงเยอรมนเทานน แตเปนปญหาแกสมพนธมตรทตองการคาเสยหายจากเยอรมนเพอชดใชหนสงครามทยมมาจากสหรฐฯ

3. การตงรฐใหมขน ทำาใหเกดกำาแพงภาษขนใหม ทำาใหการคาของโลกตองลมจม

24

4. เศรษฐกจตกตำาหลงสงคราม 1918-1920 (พ.ศ.2461- 2463) ทำาใหการคาของโลกตองลมจม

5. การเศรษฐกจของประเทศตาง ๆ ทอยในความควบคมของรฐบาลในระหวางสงครามกอใหเกดความคดเรองลทธการรวมแบบสงคมนยม

3. ผลของสงครามทางสงคม1. การเสยชวตสงมาก ทหารตองเสยชวตเกอบ 9 ลานคน บาตเจบกวา 29 ลานคน รวมทงถกจบและสญหาย พลเรอนตายนบลาน ๆ 2. ศตรและความเกลยดชงเกดขนใหม ทเปนศตรกนมากอนกเพมมากขนความหว โรคระบาด การปฏวต และการสงครามยงไมเสรจสนลง

การเขารวมสงครามครงท 1 ของไทยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงใชพระปรชา

สามารถพจารณาอยางละเอยดรอบคอบ ในทสดไดตดสนพระทยเขาฝายสมพนธมตร และประกาศสงครามกบกลมประเทศอกษะ เมอวนท 22 ก.ค. พ.ศ.2460 จากนนไดประกาศรบสมครทหารอาสาเพอไปรวมรบสงครามครงนทหารไทยไปรวม กองทหารอาสาทงหมดอยใตการบงคบบญชาของ พนเอก พระเฉลมอากาศ ในพ.ศ. 2461 สงครามไดยต ลง เม อเยอรมนยอมแพและลงนามในสญญายตการรบ หลงจากนนไดมการลงนามในสญญแวรซายศ เมอ 28 ม.ย. พ.ศ. 2462 จงทำาใหเกดองคการสนนบาตชาต และศาลโลกขนหลงจากนนทหารไทยไดเดนทางกลบประเทศ หลงจากนนไดมพธฝงอฐทหารไทย ซงเสยชวตจำานวน 19 นาย เมอ 24 ก.ย. พ.ศ. 2462 ณ อนสาวรยทหารอาสา

25

สงครามโลกครงท 2สภาวการณกอนสงครามโลกครงท 2 หลงสงครามโลกครงท 1 เกดปญหาในกลมประเทศตางๆ ดงน

- เยอรมนนละเมดสญญาแวรซายส นำาทหารเขาไปในแควนรห- ส ง ค ร า ม อ ต า ล ก บ เ อ ธ โ อ เ ป ย อ ต า ล ต อ ง ก า ร

ทรพยากรธรรมชาต และเคยมขอพพาทกบเอธโอเปย - ปญหาพรมแดนโซมาลแลนด ซงเปนอาณานคมของอตาล- สงครามกลางเมองในสเปน โดยนายพลฟรงโกปฏวต อตาล

และเยอรมนใหการสนบสนนนายฟรงโก รฐบาลสเปนแพ นายฟรงโกจงข นเปนผน ำา สวนองกฤษ ฝร งเศสทำาตวเปนกลาง ผลทำาให เยอรมนไดใจ

- เยอรมนบกออสเตรย ฮตเลอรตองการออสเตรยเปนทางผานไปอตาลและเชคโก ฮตเลอรฉวยโอกาสทองกฤษและฝรงเศสกำาลงยงอยกบการเมองภายใน เขายดครองออสเตรย

- เยอรมนรวมเชคโกสโลวาเกย เยอรมนตองการแควนสเดเทนของเชคโก เพราะมชาวเยอรมน อาศยอยมากประกอบกบตองการทรพยากรธรรมชาต

- อตาลยดครองแอลบาเนย อตาลสงกองกำาลงทหารยดครองแอลบาเนย เพราะตองการมอทธพลในทะเลอาเตรยตก

- ปญหาฉนวนโปแลนด เยอรมนมขออางวาเยอรมนอาศยอยในโปแลนดมาก

- ส ญ ญ า อ ก ษ ะ ส ม พ น ธ เ บ อ ร ล น - โ ร ม ค .ศ . 1936(พ.ศ.2479)

คกรณสงครามโลกครงท 2 คอ

26

1. ฝายอกษะ ประกอบดวย เยอรมนน ญปน และอตาล รวมดวย ฮงการ โรมาเนย

บลแกเรย2. ฝายพนธมตร ประกอบดวย องกฤษ สหรฐอเมรกา ฝร งเศส รสเซย และจน รวมดวย

อนเดย ออสเตรย แคนาดา นวซแลนด ฯลฯ

สาเหตของสงคราม สงครามโลกครงท 21. การฉกสญญาแวรซายสของฮตเลอร ภายหลงทไดรบ

ประโยชนจากการปฏบตตามสนธสญญาแวรซายสสมความมงหมายแลว ฮตเลอรมองไมเหนประโยชนของสนธสญญานนอก จงประกาศฉกสญญาดวยการยอมรบการเปดเผยวา ประเทศเยอรมนไดลอบสรางกำาลงทพอนเปนการละเมดสญญาขนความแตกตางของลทธการปกครอง ระหวางเสรนยม ชาตนยม

2. ความขดแยงของกลมมกบกลมไมมปญหาดนแดนอาณานคมเกดภาวะเศรษฐกจตกตำาทวโลกในป ค.ศ.1929-1931 (พ.ศ.2472-2474)

3. ความออนแอขององคการสนนบาตชาต เพราะสหรฐฯ และรสเซยไมไดเปนสมาชก ความไมเปนธรรมของสนธสญญาแวรซายส เกดความไมพอใจของฝายแพสงครามครงท 1 ตอขอตกลงสนตภาพหลงสงคราม โดยเฉพาะสนธสญญาแวรซายสไมเปนธรรม

4. ความลมเหลวขององคการสนนบาตชาต สรางความผดหวงใหแกประเทศออนแอทงทหวงจะพงพงทงสน เพราะไมทำาตวเปนทพงหรอหากชวยเหลอ ชกชาอยจนกระทงการชวยเหลอนนไมเกดผล หรอชาจนเกดการเสยหายไปแลว

27

เหตการณทนำาไปสสงครามโลกครงท 2 1. ญปนรกรานแมนจเรย แลวตงเปนรฐแมนจกว เพอเปนแหลง

อตสาหกรรมและแหลงทำาทนใหมสำาหรบตลาดการคาของญปน 2. การเพมกำาลงอาวธของเยอรมน 3. กรณพพาทระหวางอตาลกบองกฤษ ในกรณทอตาลบก

เอธโอเปย4. เยอรมนเขาครอบครองแควนไรน ซงเปนการละเมดสนธ

สญญาแวรซายส และสนธสญญา โลคารโน 5. สงครามกลางเมองในสเปน 6. เยอรมนผนวกออสเตรย 7. เยอรมนเขายดครองเชคโกสโลวะเกย

สงครามโลกครงท 2 เกดขน ป ค.ศ. 1939 (พ.ศ.2482) เมอฮตเลอร (เยอรมน) โจมตโปแลนด องกฤษและฝรงเศส ซงปกปองโปแลดนอยจงตองทำาสงครามกบเยอรมน ป ค.ศ. 1942 (พ.ศ.2485)ฝายอกษะ (ญปน เยอรมน อตาล) ไดบกยดยทธภมสำาคญคอ รสเซย แอฟรกาเหนอ และแปซฟก ซงกประสบความสำาเรจเกอบทกแหง โดยเฉพาะญปนซงไดรบชยชนะมากทสดในการยดครองจกรวรรดแปซฟก ทงนอาจเนองมาจากอาณานคมของตะวนตกไมตอสกบญปนเพอชาวยโรป ซงผดกบญปนทถอประโยชนจากคำาขวญทวา "เอเชยเพอชาวเอเชย"

สาเหตททำาใหสหรฐฯ เขารวมสงครามโลกครงท 2 เพราะญปนเขาโจมตอาวเพรล ฮารเบอรซ งเปนฐานทพเรอของสหรฐใน ป 1941 (พ.ศ.2484)

เยอรมนยอมแพฝายสมพนธมตรเมอป 1945 (พ.ศ.2488) สวนญปนยอมแพเพราะโดนสหรฐฯ สงเครองบนมาทงระเบดปรมาณทเมอง

28

ฮโรชมาและเมองนางาซาก ญปนจงประกาศยอมแพใน ป 1945 (พ.ศ.2488)

สาเหตหน งท ท ำา ใหญ ป นยอมแพสงครามค อ ป 1945 (พ.ศ. 2488) สหรฐ ไดทงระเบดปรมณ ลงท เมองฮโรชมา ทำาใหมผเสยชวต 66,000 คน บาดเจบ 69,000 คน และตอมา สหรฐไดทงระเบดทนางาซาก มผเสยชวต 184,000 คน บาดเจบ 125,000 คน หลงจากนน สมเดจจกรพรรคฮโรชโต ทรงประกาศยอมแพสงคราม

ผลของสงครามโลกครงท 2 1. ผลทางการเมอง

1. โคนและทำาใหฟาสซสตเยอรมน อตาล และญปนสนสดลง2. คาเสยหายทเกดจากการสงครามมหาศาล รวมทงสนกวา

1,000 พนลานดอลลาร ทรพยสนเสยหายเปน 2 เทา ทหารและพลเรอนตาย 22 ลานคน บาดเจบ 34 ลานคน

3. จดตงองคการสหประชาชาต สหรฐฯเลกลมนโยบายอยโดดเดยวแตเดม

4. สหรฐฯและรสเซยกลายเปนมหาอำานาจ 2 ประเทศทยงใหญในโลก

5. ไดทดลองใชอาวธทำาลายอยางใหมในสงคราม ระเบดปรมาณ– เครองบน จรวด เครองพนไฟ จรวดนำาวธ และอน ๆอกมากมาย

6. ชยชนะของลทธชาตนยม จะเหนไดจากการกอตงประเทศใหม ๆ อกหลายประเทศโดยเฉพาะอยางยงในเอเชย

7. การคกคามของคอมมวนสนตมมากขน (สงคราเยน- สนสดลงเมอ 1991)2. ผลทางเศรษฐกจ

29

1. ปญหาทางเศรษฐกจในการปรบปรงและฟ นฟประเทศตาง ๆในยโรป

2. ปญหาทเกยวกบประเทศทแพสงคราม การแบงเยอรมน– การยดครองญปน และการทำาสนธสญญาตาง ๆ (เยอรมนรวมเปนประเทศเดยวในป 1990 )

3. การแสวงหาประเทศบรวารของรสเซย4. เศรษฐกจตกตำาทวโลก

3. ผลทางสงคม1. การวางแผนเพอสนตภาพ ประเทศตาง ๆหลายประเทศ

ประช มก นท ซ านฟรานซส โก ในป 1945 เพ อร าง กฎบตรสหประชาชาต

2. เกดปญหาพวกลภยและคนไรทอยนบลาน ๆ

สรปผลจากสงครามโลกครงท 21. ตามขอตกลงปอตสดม ทำาใหเยอรมนถกแบงออกเปน 4 เขต

และถกยดครองจากกลมประเทศทแบงเปน 2 ฝาย คอ สหรฐฯ องกฤษ และฝรงเศส ฝายหนง และรสเซย อกฝายหนง

2. ความขดแยงเรองผลประโยชนของรสเซยกบสหรฐฯ สงผลใหเยอรมนถกแบงออกเปน 2 สวนคอ เยอรมนตะวนตก และเยอรมนตะวนออก

3. สหรฐฯไดเขาปกครองญปนเปนเวลานานถง 6 ป

การเขารวมสงครามครงท 2 ของประเทศไทยเช าวนท 8 ธ .ค . พ.ศ . 2484 กองท พญป น ได บ กเข า

ประเทศไทย 8 ทศทาง โดยการกระทำาดงกลาวเพอขอเคลอนยายกองทพของตนผานประเทศไทยเพอไปโจมตและยดครองพมาและมลายขององกฤษตอไป

30

การตอสของขบวนการเสรไทยเมอรฐบาลยนยอมใหญปนเคลอนทผานประเทศไทย และลงนา

มกตกาสญญาพนธไมตรระหวางญปน เมอ พ.ศ. 2484 ตอมาไทยประกาศสงครามกบองกฤษและสหรฐ เมอ พ.ศ. 2485 ทำาใหคนไทยทอยในองกฤษและสหรฐไมเหนดวยกบรฐบาลไทย จงเกดขบวนการตอตานทหารญปน เรยกวา ขบวนการเสรไทย โดยม ม .ร.ว.เสนย ปราโมช เปนหวหนาขบวนการ ซงจดตงในประเทศองกฤษ ในไทยมนายปรด พนมยงค เปนหวหนา ไดประสานงานกนและแทรกซมเขามาปฏบตงานในประเทศ และผนกกำาลงทหารในประเทศพรอมทจะผลกดนทหารญปนแตสงครามกลบยตลงเสยกอน

สรปสาเหตเบองตนแหงสงครามโลกครงท 1สาเหต ตวอยาง ผล

ล ท ธ ชาตนยม

1. ฝร งเศสตองการแกแค นและตองการแควนอลซาส ลอรเรนคน

2. เซอร บพยามยามท จ ะครองทาเรอ

3. ชาวโปล สโลวคส อตาเลยน และ โครทาส ในออสเตรย -

ฝรงเศสและเยอรมนมความร ส ก เ ป น ศ ต ร ม า ก ย ง ข น รสเซยพยายามทจะชวยพวกสลาฟในแหลมบอนขาน จงเ ก ด ข ด แ ย ง ก บ พ ว กออสเตรย – ฮงการ ซงถกป ร ะ เ ท ศ ก ล ม บ อ น ข า น

31

สาเหต ตวอยาง ผลฮงการ ตองการเป นเอกราชหรอรวมกบเมองแม

4. เยอรมนตองการเปนเจาโลก

คกคามลทธชาตนยม ทำาใหเ ก ด ค ว า ม ต อ ง ก า ร ม อาณาน คมหลายแหงและกองกำาลงกองทพประจำาการเขมแขง เพอเปนสญลกษณของประเทศมหาอำานาจ

ล ท ธ จ กรวร รดนยม

1. ฝร งเศสเป นศตร ก บเยอรมนเพรา ะต อ ง ก า ร ค รอ บ คร อ งโมรอกโก(1904-1911)

2. ฝรงเศสเปนศตรกบอตาลในการแยง ตนเซย(1881)

3. รสเซยเปนศตรกบออสเตรยในการแยงกนครอบครองบอลขาน

4. องกฤษเปนศตรกบเยอรมนในก า ร แ ย ง ก น ค ร อ บ ค ร อ งตะวนออกกลาง

เกดกรณพพาทระหวางชาตตาง ๆ ทจะเขาครอบครองเ ข ต ด อ ย พ ฒ น า เ พ ร า ะต องการวตถด บและท ต งทางยทธศาสตรท ำาใหเก ดความตงเครยดเพมขนเกดความกลวและความรสกอนเลวราย

ล ท ธ ก า รทหาร

1. ฝรงเศสและเยอรมนแขงขนกนสรางกำาลงกองทพ

2. องกฤษและเยอรมนแขงขนกนสรางนาวกานภาพ หลงจากสรางเรอรบททำาดวยเหลกกลาทงลำา (1906)

3. การแขงขนกนสรางสมก ำาลงอาวธในประเทศอน ๆ

พ อ ถ ง ค .ศ .1913 ประเทศตาง ๆพยายามทสรางสมกำาลงอาวธเยอรมนเพ มก ำาล งแสนยาน ภ าพ ฝร งเศสขยายเวลาประจ ำาก า ร ข อ ง ท ห า ร ร ส เ ซ ย องกฤษ สวเดน เดนมารก และประเทศอน ๆ ไดเพมคาใชจายในการทหายมากขน

32

สาเหต ตวอยาง ผลกลมทหารมอำานาจมากขนในรฐบาล โดยเฉพาะอยางยงในเยอรมน

ก า ร ร ว มก ล มพนธมตร

1. Triple Alliance (อ ต า ล เ ย อ ร ม น อ อ ส เ ต ร ย – ฮงการ)ตอตาน

2. Triple Entente (ร ส เ ซ ย ฝรงเศส องกฤษ)

3. องกฤษ ญปน เปนพนธมตร

ขณะทย โรปแบงออกเป นสองคาย ทพรอมดวยอาวธและเกดการพพาทกนหลายคร งจนยากทกล มใดกลมหนงจะถอนตวออกมา โดยไมเสยเกยรตภม

ค ว า มย ง เ ห ย งร ะ ห ว า งชาต

1. ไมมองคการระหวางชาตทเขมแขงพอทจะระง บกรณพพาทระหวางชาตตาง ๆได

2. การทตอยในมอของผเชยวชาญเพยงไมกคนทไดรบผดชอบตอผครองประเทศและสวนมากกเจรจาทำาสญญาลบกน

3. ความไมไววางใจกนระหวางชาตตาง ๆ

4. อทธพลของผผลตอาวธ

ประชาชาตตาง ๆพยายามทจะแสวงผลประโยชนใหตวเองมากทสด และสงครามกเปนเพยงอยางเดยวทจะใชแกปญหาตาง ๆ

วกฤตการณทคกคามสนตภาพวกฤตการณ เกยวของ

กบผล

วกฤตการณดานโ ม ร อ ก โ ก ค ร ง

เยอรมนกบฝรงเศส

เยอรมนคกคามจะครอบครองโมรอกโก ซ งฝร งเศสมอ ำานาจอย Algeciras

33

วกฤตการณ เกยวของกบ

ผล

แรก 1905 Conference ในการประชม องกฤษสนบสนนฝรงเศสทำาใหฝรงเศสมชย

วกฤต การด านบ อ น ข า น ค ร งแรก 1908

รสเซย กบ ออสเตรย

ถอโอกาสทเกดการปฏวตออสเตรยไดรวมบอสเนย เฮอรเซโกวนา เขากบตนทง ๆทถกขดขวางจากเซอรเบย รสเซยสน บสน น เซอร เบ ย ส วน เยอรมน สนบสนนออสเตรย สวนรสเซยจงตองยอมเง ยบ น บว า เป นช ยชนะของ Triple Alliance

วกฤตการณดาน โมรอกโกครงท 2 1911

เยอรมน กบ ฝรงเศส

เมอฝรงเศสสงกองทพเขาในโมรอกโกเพอสมทบกำาลงใหเขมแขง เยอรมนสงเรอรบไปยงกาดร การคกคามนท ำาให องกฤษสนบสนนฝร งเศส เยอรมนไดด น แ ด น บ า ง ส ว น ใ น แ อ ฟ ร ก า ย า กฝร งเศสตอบแทนการยอมรบอำานาจของฝรงเศส เหนอโมรอกโกนบวาเปนชยชนะของ Triple Entente

วกฤตการณดาน บอลขานครงท 2 1912 – 1913

ร ส เ ซ ย อ อ ส เ ต ร ย กบ ประเทศในกลมบอลขาน

ประเทศในคาบสม ทรบอลขาน ท ำาสงครามกบตรกเร องสทธพรมแดน ในการประชมระหวางชาตเพอตกลงปญหาน การบบบงคบของออสเตรย ทำาให เกดประเทศใหม คอ อลบาเนยซงขวางกนเซอรเบยไมใหออกทะเลไดเซอรเบยกบรสเซยสนบสนนกนมากขนตรกก บ

34

วกฤตการณ เกยวของกบ

ผล

บลแกเรยเขารวมในสญญา Triple Alliance ถอวา Triple Alliance มชยชนะเหนอ Triple Entente ในกรณบอลขาน

สาเหตและชนวนแหงสงครามโลกครงท 2

สาเหต ตวอยาง ผลลทธชาตนยม

1. เยอรมนสมยนาซไมพอใจสนธสญญาแวรซายส

2. ฟ า ส ซ ส ต อ ต า เ ล ย นตองการความเปนใหญ

3. ลทธของญปนทวา เอเชย“สำาหรบชาวเอเชย”

ทฤษฎ ของพวกชาต น ยมท ตองการใหประเทศของตนเปนช า ต ท ย ง ใ ห ญ ใ น เ ย อ ร ม น ค ว า ม เ ป น เ จ า แ ถ บเมดเตอรเรเน ยนของอตาลและลทธการทหารของญปนทวา สงครามเทานนทสามารถ“สรางประเทศใหใหญยง"

ลทธจกรวรรดนยม

1. ช ย ช น ะ ข อ ง ญ ป น ท แมนจเรย(1931)และการโจมตประเทศจน(1937)

2. ช ย ช น ะ ข อ ง อ ต ล ท เอธโอเปย (1936)

3. เ ย อ ร ม น ร ว มออสเตรย(1936) ซ เดเตนแลนด (1938) เช

ช ย ช น ะ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศจกรวรรดนยมเหลานแสดงใหเหนความแตกสามคคระหวางองกฤษและฝรงเศสและความทไมสามารถระงบวกฤตการณไวไดนอกจากนนยงแสดงถงความออนแอของสนนบาตชาตทำาใหประเทศเหลานนกำาเรบใน

35

โกสโลวะเกย (1939)4. ค ว า ม ป ร า ร ถ น า ข อ ง

เยอรมนทจะไดอาณานคมทเสยไปค นมาและอตาล ตองการไดทไมไดรบจากสนธสญญาแวรซายส

การทำาการรกรานประเทศอน ๆอก

36

สาเหต ตวอยาง ผลการรวมกลมพนธมตรระหวางชาต

1. ส น ธ ส ญ ญ า ต อ ต า น ค อ ม ม ว น ส ต ส า ก ล“

ระหว าง เยอรมน และญปน ” 1936

2. แกน โรม – เบอรล น 1936

3. สนธสญญาไมร กรานร ะ ห ว า ง ร ส เ ซ ย แ ล ะเยอรมน 1939

4. Little Entente 1921 (เชโกสโลวะเกย โรมาเนย ยโกสลาเวย)

5. ฝร งเศสเปนพนธมตรก บ อ ง ก ฤ ษ 1938 แ ล ะ ฝ ร ง เ ศ ส เ ป นพนธมตรกบโรมาเน ยและยโกสลาเวย

6. ฮ งการและบลแกเรยรวมเป นมตรก บกล มอกษะ

มหาอ ำานาจกล มอ กษะ เป นพนธมตรสนทแนนกวาประเทศพนธมตรกลมตะวนตก ความสำาเรจของแตละประเทศ ทำาใหประเทศอน ๆพยายามกระทำาการเพอผลประโยชนของตน

ค ว า มออนแอข อ งส น ต บ า ต

1. สนนบาตชาตไมสามารถทจะหยดยงการรกรานแ ม น จ เ ล ย (1931) เอธโอเปย (1936)และออสเตรย(1938)

องกฤษและฝรงเศสไมสามารถตกลงกนในเร องรวมมอก นปองกนการรกราน นโยบายแ บ ง แ ล ะ ป ร า บ ป ร า ม ข อ งฟาสซสต ปร ะสบผลส ำา เ ร จ

37

ชาต ส น น บ า ต ช า ต อ อ น แ อ ล ง เนองจากสหรฐฯและรสเซยไมเขารวม(รสเซยไดเขารวมเปนส ม า ช ก ต ง แ ต ป 1934 –1939 )

ค ว า มเ ป น กล า งข อ งอเมรกา

ก ฏ ห ม า ย ท อ อ ก ใ น ป 1935 – 1937 ถ อ ว าเปนการผดกฏหมายทขายหร อขนสงอาว ธหร อ ให ป ร ะ เ ท ศ ท ท ำา ส ง ค ร า มประเทศใดประเทศหนงก เงน

การทสหรฐอเมรกาตดสนใจเปนกลาง ทำาใหประเทศฝายฟาสซสตเช อวาสหรฐฯจะไม ช ว ย เ ห ล อ ป ร ะ เ ท ศ ฝ า ยประชาธปไตย

ตารางเปรยบเท ยบสถานการณ สงครามโลกคร งท 1 และสงครามโลกครงท 2

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2สภาพการณกอนภาวะสงคราม

1) ย โ รปแข ง ข นก นขยายอำานาจและขยายอทธพลของประเทศออกไปทวทศานทศ กเพอเกยรตยศ เกยรตศกดของประเทศชาตของตน เพอความไดเปรยบทางดานยทธ-ศ า ส ต ร ก า ร ค า แ ล ะ ก า รเผยแผศาสนา

1)ส ห ภ า พ โ ซ เ ว ย ต แ ล ะมหาอำานาจตะวนตกมความขดแยงกนในอดมการณ จงม ไ ด ม ค ว า ม ส ม พ น ธ เกยวของกน จนกระทงเมอฮตเลอรไดอำานาจในเยอรมนแ ล ะ ส ห ภ า พ โ ซ เ ว ย ต เ ร มตระหนกถงอนตรายจากการ

38

2) มการทำาสงครามยอยๆในยโรปหลายคร งหลายหน เชน ประเทศอตาลไดท ำาการสรบเพออสรภาพของตน3) เยอรมน ประสบความส ำา เ ร จ ใ น ก า ร ด ง เ อ า ออสเตรย-ฮงการ เขามาเปนพนธมตรของตนได ส ำา เร จ และ 3 ปหลง ประเทศอตาล กไดเขารวมเปนพนธมตรกบเยอรมน4) ป ญ ห า บ อ ล ข า น ก า รดนรนเพอตองการเอกราชของชาวเซอรเบย5) ค .ศ . 1908 ออสเตรยฮงการ ประกาศรวมบอสเนยและเฮอรเซโกวนาเขากบดนแดนตน เซอรเบยจงลกฮอตอต า น แ ล ะ น ำา ไ ป ส ก า ร ป ล งพ ร ะ ช น ม ร ช ท า ย า ท ข อ งออสเตรย-ฮงการ

คกคามของรฐบาล นาซ สหภาพโซเวยต จงเปลยนท า ท ห น เ ข า ร ว ม ม อ ก บมหาอ ำานาจประชาธปไตยตะวนตก เร มด วยการเขาเป นภาค สมาชกสนน บาตชาต ซงนบเปนการปพนฐานสำาหรบการเสรมสรางความสมพนธกบมหาอำานาจตะวนตก 2) ตอมากไดรวมลงนามในสนธสญญาชวยเหล อก นและกนกบฝรงเศส นอกจากน นสหภาพโซเว ยตยง ได เปลยนแนวนโยบายของโคมน เทอร ด วย ค อปร ะกา ศนโยบายแนวรวม ใหพรรคคอมมวนสตในประเทศตางๆ เอาใจพวกสงคมนยมและพวกเสรประชาธปไตย เพอก อ ต ง แ น ว ร ว ม ต อ ต า นฟาสซสตขน

39

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2

40

ส า เ ห ต ข อ งส ง ค ร าม

1) การแขงขนทางเศรษฐกจในยโรป ทส ำาคญคอระหวางองกฤษกบเยอรมน2) การทะเลาะเบาะแวงเรองอาณานคม ปลายค.ศ.ท19 ยโรปตางแขงขนกนชวงชงอาณานคมเพอจกรวรรดของตน ซ งกอใหเกดความแตกราวระหวางชาตขน 3) การรวมกลมพนธมตร ซงแบงเปน 2 ฝาย คอ1. Tripple Alliance

ประกอบด วย เยอรมน อ ตาล แล ะออสเตร ย -ฮงการ

2. Tripple Entente ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ร ส เ ซ ย องกฤษ และฝรงเศส

4) ลทธชาตนยมในยโรป

จดเรมตนของสงครามโลกครงท1 เก ดข น เม อร ชทายาทราชบลล งก ออสเตรยถกลอบปลงพระชนมในเมองซาราเจโว ของบอสเนย ออสเตรยจง

1) ความไมพอใจของฝายแพสงครามในสงครามโลกค ร ง ท 1 ต อ ข อ ต ก ล งสนตภาพหลงสงคราม โดยเฉพาะสนธสญญาแวรซายส 2) ค ว า ม อ อ น แ อ ข อ งสนนบาตชาต ทไมสามารถยบยงการรกรารนแมนจเรย เอธโอเปย และออสเตรย3) เ ก ด ภ า ว ะ เ ศ ร ษ ฐ ก จต ก ต ำา ท ว โ ล ก ใ น ป ค .ศ . 1929-19314) นโยบายสรางชาตภายใตระบอบเผดจการฟาสซสตของอ ตาล เยอรมน และญปน5) ค ว า ม ล ม เ ห ล ว ข อ งองคการสนนบาตชาต ความไรประสทธภาพในการสรางความสมพนธนานาชาต จ ด เ ร ม ต น ข อ งสงครามโลกครงท2 เกดขนจากการทเยอรมนยกกองทพบกโปแลนด ซ งเปนการละเมดสนธสญญาแ ว ร ซ า ย ส อ ง ก ฤ ษ แ ล ะ

41

ประกาศสงครามกบบอสเนย ส ว น เ ย อ ร ม น ป ร ะ ก า ศสงครามก บฝร ง เศส และรสเซยยกทพบกเขาเบลเยยม จ า ก น น อ ง ก ฤ ษ ป ร ะ ก า ศสงครามกบเยอรมน

ฝ ร ง เ ศ ส ย น ค ำา ข า ด ใ ห เยอรมน ถอนก ำาล งทหารออกจากโปแลนด แตฮตเลอรไมยอมปฏบตตาม ทงสองประเทศจงประกาศสงครามกบเยอรมน

42

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2ประเทศคกรณ

แบงเปน 2 ฝายคอ- ฝายมหาอำานาจกลาง คอ เยอรมน ออสเตรย-ฮงการ และอ ตาล รวมด วย ตรก บลกาเรย- ฝายพนธมตร คอ องกฤษ ฝรงเศส และรสเซย รวมดวย เบลเย ยม โปรตเกส ญป น จน ไทย ฯลฯ

แบงเปน 2 ฝาย คอ- ฝายอกษะ ค อ เยอรมน ญปนและ อตาล รวมด ว ย ฮ ง ก า ร โ ร ม า เ น ย บลแกเรย ฯลฯ- ฝ า ย ส ม พ น ธ ม ต ร ค อ อ ง ก ฤ ษ ส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า ฝรงเศส รสเซย และจน รวมดวย อนเดย ออสเตรเลย แคนาดา นวซแลนด ฯลฯ

ผลของสงคราม

ทางการเมอง

- ฝายสมพนธมตร ได ร บชยชนะ นำามาซงสนธสญญาสนตภาพหลายฉบบ เชน สนธส ญ ญ า แ ว ร ซ า ย ส โ ด ยเ ย อ ร ม น ต อ ง ค น ด น แ ด นต างๆ ใหก บฝร ง เศส และชดใชคาเสยหายทเกดขนจากการทำาสงคราม เปนตน1) ลทธชาตนยมมชยในการตงรฐเอกราชใหมๆ ขนหลายแหง เชน ฟนแลนด ลตเวย เอสโทเนย โปแลนด ฮงการ ยดกสลาเวย เปนตน2) ประชาธปไตยแพรหลาย

- โ ค น แ ล ะ ท ำา ใ ห ล ท ธ ฟาสซสตเยอรมน อตาล และญปนสนสดลง- คาเสยหายทเกดจากสงครามอยางมหาศาล รวมทงสนกวา 1000 พนลานดอลลาร ทรพยสนเสยหายเปน 2 เทา ทหารและพลเรอนตายกวา 22 ลานคน บาดเจบ 34 ลานคน- จ ด ต ง อ ง ค ก รสหประชาชาต - เกดปญหาผลภยและคนไรทอยนบลานคน

43

มากยงขน3) จกรวรรดทปกครองเดดขาดแตกแยกออก ประเทศตางๆไมพอใจสนธสญญาทท ำาข นหล งสงคราม แมแต ฝ า ย ช น ะ ส ง ค ร า ม เ ช น ฝรงเศสและอตาล โดยเฉพาะเ ย อ ร ม น ท เ ป น ฝ า ย แ พ สงคราม

1) สหรฐอเมรกาและรสเซยไดกลายเปนมหาอำานาจทยงใหญ ในโลก ได ทดลองใช อาวธทำาลายลางอยางใหมในสงคราม ร ะ เบ ดปรมาณ เครองบน จรวดนำาวถ ฯลฯ2)ชยชนะของลทธชาตนยม

ทำาใหเกดประเทศใหมๆ อกหลายประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในเอเชย

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2

ทางเศรษฐกจ

ท า ง

1) ความเสยหายอยางหนกใ น ส ง ค ร า ม ท ำา ใ ห ป ร ะ เ ทศตางๆในยโรปตองเกบภาษอยางหนกเพอบรณะประเทศ2) การชดใชคาปฏกรรมทางสงครามของเยอรมน เป นปญหาแกฝายสมพนธมตรทต อ ง ก า ร ค า เ ส ย ห า ย จ า กเ ย อ ร ม น เ พ อ ช ด ใ ช ห น ส ง ค ร า ม ท ย ม ม า จ า กสหรฐอเมรกา3) ทำาใหเศรษฐกจตกตำาคร งใ ห ญ ท ว โ ล ก ใ น ข ณ ะ ท สหรฐอเมรกา กลายเปนเจา

1) ปญหาทางเศรษฐกจในก า ร ป ร บ ป ร ง แ ล ะ ฟ น ฟ ประเทศตางๆในยโรป2) ก า ร ค ก ค า ม ข อ งคอมมวนสตมมากขน3) ป ญ ห า ท เ ก ย ว ก บประเทศทแพสงคราม การแบงเยอรมน การยดครองญ ป น แ ล ะ ก า ร ท ำา ส น ธ สญญาตางๆ4) การแสว งหา ปร ะ เทศบรวารของรสเซย5) ก า ร ส ร า ง ร ฐ บ า ลประชาธปไตยใน

44

สงคม หนรายใหญของยโรป4) เศรษฐกจตกตำาไปทวโลกหลงสงคราม 1918-1920 ทำาใหการคาของโลกลมจม

1) ก า ร เ ส ย ช ว ต ส ง ม า ก ทหารตองเสยชวตเก อบ 9 ลานคน บาดเจบกวา 29 ลานคน พลเรอนตายน บล านๆ เกดความขาดแคลนและโรคระบาด2) เกดความขดแยงระหวางประเทศตางๆขนใหม

เยอรมนตะวนตก อตาล และญปนตา มข อ ตกลง ปอ ต ส ด ม

ทำาใหเยอรมนถกแบงออกเปน 1 เขต และถกยดครองจากกลมประเทศทแบงเปน 2 ฝาย ค อ สหรฐอเมรกา องกฤษ และฝร งเศสฝายหนง และรสเซยอกฝายหนง

1) ความขดแยงเร องผลประ โยชน ของร ส เซ ยก บส ห ร ฐ อ เ ม ร ก า ส ง ผ ล ใ ห เยอรมนถกแบงออกเปน 2 สวนคอ เยอรมนตะวนออก และเยอรมนตะวนตก2) สหรฐอเมรกาไดปกครองญปนเปนเวลานานถง 6 ป

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2ในชวงสงครามโลกครง สงครามโลกคร งท 2 เก ดข นใน

45

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2บทบาทของประเทศไทย

ท1 ประเทศไทยยงยดม นในความเปนกลาง แตพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวไดท ร ง ส ง เ ก ต ค ว า มเคลอนไหวของประเทศคสงครามอยางใกลชด เม อสงครามทวความร นแรงข น พระองค ทรงเหนวาเยอรมนเปนฝ ายร กรา น จ งท รงตดสนพระทยประกาศสงครามก บเยอรมน และออสเตรย-ฮงการ เม อประกาศสงครามแ ล ว ร ฐ บ า ล ไ ท ย ก ด ำาเน นการจบกมชาวเยอรมนและออสเตรย-ฮงการท อพยพเขามาในประ เทศไทย แล วส ง ต ว ไ ป ใ ห อ ง ก ฤ ษก กขงต ว ไวท อ น เด ย เรอสนคา 40 ลำาของเยอรมนซ งหนมาจอดพ ก อ ย ท ท า เ ร อ

ยโรประหวางฝายพนธมตร ซ งมองกฤษ ฝรงเศสเปนผนำา กบฝายอ ก ษ ะ ซ ง ม เ ย อ ร ม น เ ป น ผ น ำา ประเทศไทยประกาศตวเปนกลาง และไดลงนามในกตกาไมรกรานกนระหวางไทยและฝร งเศส แตหลงจากทญปนยดครองอนโดจนของฝ ร ง เ ศ ส แ ล ะ โ จ ม ต Pearl Habour ของสหร ฐอ เมรก าท ฮาวายและวนเดยวกนนนญปนไดยนขอเสนอใหก บประเทศไทย 3 ประการ คอ- ขอเดนทพผานดนแดนไทยไปยงพมาและมลาย- ขอให ไทยท ำาอน สญญาเป นพนธมตรกบญปน- ขอใหไทยทำาอนสญญารวมรบกบญปนแตไทยยงไมไดใหค ำาตอบ ญปนกไดยกทพขนบกทสมทรปราการ ประจวบฯ ช มพร สงขลา และปตตานพรอมกน ทหารไทยไดตอตานทหารญปนอยางดเดอด ในท สดรฐบาลไทยโดยจอมพลป . พบลสงครามไดยนยอมตามขอ

46

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2ก ร ง เ ท พ ฯ ถ ก ย ด น อ ก จ า ก น นประเทศไทยยงได สงท ห า ร อ า ส า ส ม ค รประมาณ 1200 คนไปยงแนวรบในฝรงเศส ผลทประเทศไทยไดรบจ า ก ก า ร เ ข า ร ว มส ง ค ร า ม ก บ ฝ า ยสมพนธมตร - ไ ด ย ก เ ล กสทธสภาพนอกอาณาเขตของประเทศฝ ายมห า อ ำา นา จก ล า ง ในประเทศไทย- ไ ด ร บ เ ง น ค าปฏ กรรมสงคราม 2 ลานบาท- ได ร บ เก ยรต ให เข ารวมประชมลงนามในสนธสญญาสนตาภาพทกร งปารสและได รบเชญใหเปนสมาชกรเร มก อ ต ง อ ง ค ก า รสนนบาตชาต

เสนอของญปน ใหญปนเดนทพผ านไทย โดยญป นรบรองท จะเคารพในเอกราชและอธปไตยของไทย ตอมาไทยไดทำาอนสญญาเปนพนธมตรก บญ ป น ร วมมอก นทางการเมอง การทหาร และเศรษฐกจ องกฤษไดสงเครองบนมาทงระเบดในประเทศไทย ตอมาไทยไดประกาศสงครามกบองกฤษและสหรฐฯ ญปนตอบแทนไทยดวยการมอบดนแดนตางๆทเคยเ ป น ข อ ง ไ ท ย ม า ก อ น ไ ด แ ก กลนตน ตรง ปรศ และไทรบร จากรฐมลาย ในท สดญ ป นยอมแพ สงครามตอฝายสมพนธมตร - รฐบาลไทยโดยนายควง อภยวงศ ไดประกาศสนตภาพ โดยมส า ร ะ ส ำา ค ญ ว า ก า ร ป ร ะ ก า ศสงครามตอสหรฐและองกฤษเปนโมฆะและพรอมทจะมอบดนแดนทญปนมอบใหคนแกองกฤษ ในการนสหรฐยอมรบหลกการประกาศสนตภาพของไทย แตองกฤษไมยอมรบในทนท ไดมการเรยกรองใหหลายประเทศยกเล กสถานะ

47

สงครามโลกครงท 1 สงครามโลกครงท 2- ไดโอกาสดำาเนนการขอแกไขสนธสญญากบป ร ะ เ ท ศ ฝ า ยสมพนธมตร

สงครามระหวางกน ในทสดไทยไดลงนามในขอตกลงสมบรณแบบ เพอเลกสถานะสงครามระหวางไทยกบองกฤษทประเทศสงคโปร สงผลใหไทยไมไดตกอยในสถานะประเทศแพสงคราม

48

สงครามเยนหลงจากสนสดสงครามโลกครงทสอง โลกไดแบงเปน 2 ขวตาม

ประเทศผชนะสงครามยดครองนนคอประทศสหรฐอเมรกายดถอระบอบประชาธปไตย ประเทศรสเซยยดถอระบอบคอมมวนสตจงทำาใหประเทศทถกยดครองปกครองประเทศทแพสงครามโลกครงท 2 ดวยการปกครอง

ลกษณะ สงครามเยน เปนสงครามระหวางโลก 2 ฝาย คอ ฝายโลกเสรกบโลกคอมมวนสต เปนการตอสกนโดยใชเครองมอทกอยางดวยการสรางสถานการณ การใชการโฆษณาชวนเชอ การยวย แทรกซม ฯลฯ ยกเวน การประจนหนากนทางทหารและอาวธปรมาณ เพอทจะเอาชนะฝายตรงกนขาม

สาเหต สงครามเยนเรมเกดขนเมอใดไมอาจกำาหนดไดแนชด แตพอสงเกตไดจากภมหลงของมหาอำานาจบางประเทศคอ ในป ค.ศ.1947(2490) สหภาพโซเวยตไดเขาคกคามประเทศกรซและตรก ซงอยในความคมครองขององกฤษ องกฤษพยายามสกดกนการคกคามนแตไมเปนผล จงขอรองไปยงสหรฐอเมรกา ประธานาธบดทรแมนแหงสหรฐฯ จงประกาศหลกการของทรแมน หรอวาทะทรแมน (Truman Doctrine) เพอสกดกนการขยายตวของคอมมวนสต สาระสำาคญของหลกการนคอสหรฐฯ จะใหความชวยเหลอแกประเทศตางๆ เพอรกษาเอกราชและอธปไตยของชาตใหพนจากการคมคามของคอมมวนสต ทงภายในและภายนอกประเทศ โดยจะชวยเหลอทงการเงนและการทหาร หลงจากประกาศหลกการทรแมนแลว สหรฐฯ กเรมแผนมารแชล (Marshall Phan) เพอชวยประเทศในยโรปเพอกอบกภาวะเศรษฐกจหลงสงคราม โดยใหความชวยเหลอดานอาหาร วตถดบ เครองเหลก เครองจกรกลตางๆ โดยมเงอนไขวาประเทศในยโรปตะวนตกจะตองประสานงานกนและจะตองรวมมอกน

49

สหภาพโซเวยตโจมตแผนการมารแวลของสหรฐอเมรกาวาเปนการละเมดอธปไตยของประเทศ ในยโรป เปนแผนทเปนประโยชนแกสหรฐฯ เทานน จะทำาใหยโรปเปนทาสของสหรฐฯ ตอมาในป ค.ศ.1949 สหภาพโซเวยตและกลมประเทศในยโรปตะวนออก ไดจดตงองคการโคมคอนขน เรยกวา Council for Mutual Economic Assistance เพอรวมมอทางเศรษฐกจและเทคนคระหวางสภาพโซเวยตและยโรปตะวนออก ตอมาสหรฐอเมรกากบสมพนธมตรยโรปตะวนตกกรวมกนจดตงองคการขน เรยกวา องคการสนธสญญา“แอตแลนตกเหนอ” (NATO) เพอทจะใหดลอำานาจเกดขน สหภาพโซเวยตและสมพนธมตรยโรปตะวนออก กไดจดตงองคการขนมาเชนเดยวกน เรยกวา กตกาสญญาวอรซอ“ ” (The Warsaw Pact) การแบงเปนฝายโลกเสรและฝายคอมมวนสต จงเปนผลทำาใหเกดสงครามเยนยดเยอจนปจจบนน

สงครามเยนเรมกอตวขนหลงจากเยอรมนนยอมแพในสงครามโลกครงท 2 ทงสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยตตางกมอำานาจมากขน ตางฝายตางกแขงขนเพอครองความยงใหญ ปญหาหลงสงครามอนดบแรกคอ การแบงเยอรมนออกเปนสวนๆ แลวแบงกนยดครอง ทำาใหเกดปญหายงยากขนมา นอกจากนยงมปญหาเกยวกบอนาคตของประเทศในยโรปตะวนออกทมหาอำานาจทง 2 จะตองถกเถยงกนตอไปอก ทง 2 ประเทศมอดมการณขดกนอยางเหนไดชด ทง 2 เคยตกลงกนเรยกรอยแลว ณ ทประชมยลตา (Yalta Conference) เมอเดอนกมภาพนธ ป ค.ศ.1945(พ.ศ. 2488) วาจะสถาปนาการปกครองระบอบประชาธปไตยในประเทศยโรปตะวนออก เมอสงครามสนสดลง แตพอสนสดสงครามแลวสหภาพโซเวยตมไดรกษาคำามนสญญา อาศยความไดเปรยบทตนมกองทพอยในประเทศเหลานน สถาปนาประชาธปไตยแบบของโซเวยตทเรยกวา ประชาธปไต“

50

ยของประชาชน” (People Democracy) สหรฐฯ คดคานแตกไมเปนผล ดวยเหตการณดงกลาว ทำาใหสถานการณระหวางประเทศทง 2 มความตงเครยดเพมขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลงประมาณ 6 เดอน สงครามเยนกเรมอบตขน

ผลของสงครามเยน กอใหเกดความแตกแยกทางอดมการความคดทางการเมอง

เปนฝายทนยมโลกเสรจะไดรบความชวยเหลอ สนบสนนจากสหรฐฯ กบฝายทนยมความเสมอภาพไมแตกตางดานฐานะ จะนยมคอมมวนสต จะไดรบความชวยเหลอจากสหภาพโซเวยต ดงนน ในชวงเวลานจงกอใหเกดสงครามกลาง เมองในกลมประเทศโลกทสามทกำาลงพฒนา กลมหนงมอดมการโลกเสร อกกลมหนงอดมการความเทาเทยมกน ดงเชน

สงครามเกาหล – เกาหลเหนอ – ใต สงครามเวยตนาม – เวยตนามเหนอ – ใต สงครามกมพชา – กมพชา 3 ฝาย

สงครามลาว – เจาอนวงศ

การสนสดสงครามเยน กลาวกนวาภาวะสงครามเยนไดเดนทางมาถงจด

เกอบทจะสนสดลงแลว มอมหาอำานาจ 2 คายยกษ อเมรกนกบรสเซย ไดทำาการตกลงรวมมอและสรางความสมพนธใหกระชบแนนมากขน ทงดานการลดอาวธนวเคลยร การกำาจดขปนาวธในดนแดน NATO การสรางกลมรวมมอทางเศรษฐกจการใหการชวยเหลอเรองเทคโนโลยซงกนและกน การเผชญหนาดวยกำาลงทหารลดนอยลง ประเทศตางๆ หนไปสนใจเรองปากและทองมากขน กลาวไดวาพลงอำานาจทางเศรษฐกจกำาลงนำาหนาดานการทหาร เพยง

51

แตวาการสะสมอาวธนวเคลยร และการซอนเรนเทคโนโลยลบสดยอดยงคงดำาเนนไปอยในสภาวะผอนคลายไมถงกบเผชญหนาดวยกำาลงทหาร เมอ 2 ยกษยตบทบาทลงประเทศอนๆ กพลอยยตบทบาทของตนตามไปดวย ตวอยาง เชน

- การลมสลายของสาธารณรฐรสเซย ดนแดนตางๆ แตกแยกเปน 15 รฐ การสนสดของลทธ

คอมมวนสต โดยการประกาศนโยบายเปเรสทรอยกา และกลาสนอทของรสเซยสมยมกคาอล กอรบาชอฟ

- บรเวณรสเซยในยโรปตะวนออก จดตงรฐบาลจากประชาชนและแตกแยกเปนสาธารณรฐยอย

เชน เชคกบสโลวค ฮงการ โปรแลนด- การทำาลายกำาแพงเมองเบอรลน และการรวมเยอรมนตะวน

ตกและเยอรมนตะวนออกเปนประเทศเดยวกน

- การแตกแยกเปนรฐอสระในยโกสลาเวย เชน โครเอเทย มอนเตรนโก สโลวาเนย บอสเนย

เชอรเบย

สภาวการณของโลกภายหลงสงครามเยน หลงจากสงครามเยนสนสดลงแลวสภาวะทางการเมองของโลกเรมมสนตภาพขนบางเนองจากการยตบทบาททางการเมองของรสเซย ภายหลงการลมสลายของสหภาพโซเวยตและการเกดขนของรสเซยใหม จงมผลทำาใหสหรฐอเมรกามบทบาทเดนชดแตผเดยว พรอมกบ

52

การประกาศใชระเบยบโลกใหม ซงมลกษณะเดนคอ ประเทศตางๆจะตองอยในกรอบของการเมองระหวางประเทศและกฎบตรสหประชาชาตประเทศใดทมนโยบายหรอพฤตกรรมแปลกแยก อาจถกสหรฐอเมรกาบงคบดวยการใชกำาลงทหาร หรอการควำาบาตรทางเศรษฐกจ รวมทงมาตรการทางการคา เพอใหประเทศทอยนอกกรอบปฏบตตาม ระเบยบโลกใหมทสหรฐฯ ประกาศใชมจดเนน 4 ประการ คอ การเคารพสทธมนษยชน การปกครองแบบประชาธปไตย การคาเสร และการรกษาสภาพแวดลอม ซงหากพจารณาในดานหนง กถอวาระเบยบดงกลาว เปนสงทถกตองและชาตตาง ๆ นาจะใหการสนบสนนและรวมมอ แตอยางไรกตาม พฤตกรรมของสหรฐอเมรกาในเรองน ไดนำาไปสความไมพอใจและการวพากษวจารณของหลายฝาย โดยเหนวาระเบยบใหมน มเจตนาทจะเขาแทรกแซงกจการภายในประเทศตาง ๆ ซงมผลทำาใหการตอตานรฐบาลขนดงเชนกรณเหตการณทจตรสเทยนอนเหมน ในประเทศจน เมอเดอนมถนายน ค.ศ. 1989 ( พ.ศ.2532) จากการเปลยนแปลงทางอำานาจในโลกและในภมภาค ยงมมหาอำานาจทางเอเชยอกชาตหนง คอ ญปนซงมบทบาทและอทธพลเพมมากขน แตเปนทนาสงเกตวาความผกพนดานความมนคงทญปนมตอสหรฐอเมรกาอาจจะเปนตวแปรหลกในการกำาหนดสถานะและบทบาทดานน

53

ของญปนในอนาคต

เอกสารอางองชวลย ณ ถลาง .2548. เหตการณปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.มนส ธญญเกษตร.2542 . วถโลก . กรงเทพฯ: เธรดเวฟ เอดดเคชน.http://www.school.net.th/library/create-web/10000/history/10000-5933.htmlguru.sanook.com/history/topic/1980/ส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร งท_1_(World_War_I)/ - 38k –knowledge.eduzones.com/knowledge-2-4-44793.html - 109kwww.geocities.com/tri129/war1.htm - 7k -www.bloggang.com/viewdiary.php?http://human.tru.ac.th/elearning/local/global02/coldwar_05.html

54