คณะทํางานoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/... · 2018-10-31 · ก สารบญั บทที่ หน้า 1 ความรู้ทัวไป่

คณะทางาน

ทปรกษา

นายมงคล พฤกษวฒนา นายสมคด วงศไชยสวรรณ นายอภจณ โชตกเสถยร นายจลพงษ ทวศร

อธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมรองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม

คณะกรรมการประสานและรบมอบงาน

นายศภกจ บญศร ผอานวยการสานกเทคโนโลยความปลอดภย

ประธานคณะกรรมการ

นางสาวรตนา รกษตระกล รกษาการนกวทยาศาสตรเชยวชาญ

กรรมการ

นายนบพร มวงแกว นกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นายสทศน มงคละคร นกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นายชชวาลย จตตเรองเกยรตนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นางสาวกฤตยา เหมอนใจนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นางรกาญจน ฉตรสกลวไลนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ

กรรมการและเลขานการ

คณะผจดทา

ดร. พรวภา คลงสนดร. ณฐน ศรเนตร ผศ.ดร. นนทวฒน จรสโรจนธนเดช นายไพบลย ตนศรอนสรณ นายชาน โมสกล นาวาเอก เทวญ สจรตวงศานนท นายพงศนรนทร เพชรช Mrs.Irena Meyer

พมพครงท 1 กนยายน 2559

กตตกรรมประกาศ

การจดทาคมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) ประเภทสารไวไฟ เลมนสาเรจลลวงไดเปนอยางดดวยความรวมมอจาก ผประกอบกจการโรงงาน และผเชยวชาญทมประสบการณดานการออกแบบ การสราง การใชงาน และตรวจสอบถงเกบสารเคม ในการใหคาแนะนา ขอคดเหน ดงน

คณสายณต นาคอย บรษท คอมพาสลงค จากด คณฐตภทร พสฐพรสกล บรษท ปตท. จากด (มหาชน) ดร. ศราวล ธนศลป บรษท ปตท. จากด (มหาชน) คณวทยา สวสดโรจน บรษท ป ยเอนเอฟซ จากด (มหาชน) คณประภาวฒ ปานสทอง บรษท มาบตาพด แทงค เทอมนล จากด คณทกษพทธพล วงษษาวรารกษ บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณวฤทธ จนทรนช บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณอาคม คงแกว บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณไพรตน วดนอย บรษท สยามเฆม จากด คณสมภพ ทองเกลด บรษท ไทยแทงคเทอรมนล จากด คณกรณเสฎฐ ปตอรยะนนท บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน)

นอกจากนยงไดรบความรวมมอเปนอยางดจาก บรษท เอเชย ซลโคนส โมโนเมอร จากด บรษท สยามเคมคอลอนดสตร จากด บรษท ระยอง เทอรมนล จากด และบรษท พทท แทงค เทอรมนล จากด ในการใหขอมลและอานวยความสะดวกแกเจาหนาท ในการนาแบบตรวจสอบถงเกบสารเคมไปทดลองใช ตลอดจนใหความเหนและขอเสนอแนะ เพอใหคมอนมความสมบรณครบถวนและเกดประโยชนสงสดตอผประกอบกจการโรงงาน กรมโรงงานอตสาหกรรมและคณะผจดทาใครขอขอบคณมา ณ โอกาสน

คานา

สารเคมเปนสงสาคญในภาคอตสาหกรรม เนองจากถกนาไปใชเปนวตถดบ ตวทาละลาย ตวทาปฏกรยา หรอตวเรงปฏกรยา และปรมาณการใชสารเคมยงแสดงใหเหนถงการพฒนาเศรษฐกจของประเทศอกดวย การบรหารจดการดานความปลอดภยสารเคม จงเปนสงสาคญทผประกอบกจการโรงงานจะตองตระหนกในทกขนตอนทเกยวของตงแตการเกบ การใช และการผลตสารเคมเพอปองกนอบตเหตทเกดจากการรวไหลและการแพรกระจายของสารเคมทอาจกอใหเกดเพลงไหม การระเบด และสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงความปลอดภยในการดาเนนงานทเกยวกบถงเกบทมการเกบสารเคมทมปรมาณมาก ตองพจารณาตงแตการออกแบบ การสรางใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล รวมทงกาหนดการใชงานเพอใหเกดความปลอดภย เพอลดผลกระทบทอาจจะเกดตอชวต ทรพยสน รวมทงสงแวดลอม

กรมโรงงานอตสาหกรรมไดจดทาโครงการพฒนาการดาเนนการดานความปลอดภยถงเกบสารเคม ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ซงมวตถประสงคเพอศกษาและจดทาคมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) โดยจดทาตามประเภทของสารเคม 3 ชนด ไดแก สารไวไฟ สารกดกรอน และสารพษ สาหรบคมอฉบบนเปนมาตรฐานสาหรบสารไวไฟ ประเภท “ของเหลวไวไฟ” โดยไมรวมถงนามนเชอเพลง มเนอหาครอบคลมถงเกบทเปนรปทรงกระบอกทตดตงอยบนดน ความจไมเกน 500 ลกบาศกเมตร และความดนในถงไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig)

กรมโรงงานอตสาหกรรมหวงเปนอยางยงวาคมอนจะเปนประโยชนตอผประกอบกจการโรงงานทมการใชงานถงเกบสารเคมทงในปจจบนหรอทจะมการใชในอนาคต เพอใหเกดความปลอดภยทพจารณาตงแตการออกแบบและการใชงาน ตลอดจนเพอเปนประโยชนตอหนวยงานภาครฐในการกากบดแลดานความปลอดภยถงเกบสารเคมในภาคอตสาหกรรม

ก

สารบญ

บทท หนา1 ความรทวไป 1-1

1.1 คาจากดความ 1-11.2 เกณฑการจาแนกประเภท 1-11.3 สมบตทางกายภาพ 1-21.4 การสอสารความเปนอนตราย 1-51.5 ชนดของถงเกบสารเคมโดยทวไป 1-92 กฎหมายและมาตรฐานทเกยวของ 2-1

2.1 การขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคม 2-12.2 การดาเนนงานเกยวกบถงเกบสารเคม 2-33 การเลอกและออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟ 3-1

3.1 การเลอกและออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟ 3-13.2 การเลอกชนดวสดสาหรบถงเกบและสวนประกอบของถง 3-23.3 การเลอกชนดและเกรดของเหลก 3-33.4 การออกแบบและการคานวณความหนาของถงเกบ 3-73.5 การเจาะรและการตดตงทอทผนงของถง (Shell openings) 3-143.6 การคานวณนาหนกถงเกบ 3-153.7 การเคลอบ / ปผวถงเกบสารเคม (Coating/Lining) 3-164 การเลอกสถานท 4-1

4.1 การเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม 4-14.2 การจดวางถงเกบสารเคม 4-75 การตดตง และการใชงานถงเกบของเหลวไวไฟ 5-1

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว(Basic component and level devices)

5-1

5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting devices) 5-45.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน (Lightning and Grounding system) 5-65.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device) 5-75.5 อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ 5-10

ข

สารบญ (ตอ)

บทท หนา6 การสรางฐานรากคอนกรต 6-1

6.1 คณสมบตการรบกาลงของชนดน 6-16.2 การกาหนดขนาดฐานราก 6-26.3 นาหนกกระทาบนฐานรากและแรงปฏกรยา 6-36.4 การเลอกชนดของฐานราก 6-36.5 นาหนกและแรงกระทาตอฐานราก 6-46.6 ขนตอนการออกแบบฐานรากถง 6-56.7 การคานวณฐานราก 6-76.8 การสรางฐานรากคอนกรต 6-77 มาตรการความปลอดภยและแผนฉกเฉน 7-1

7.1 มาตรการความปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ 7-17.2 แผนฉกเฉน 7-48 การตรวจสอบและการบารงรกษา 8-1

8.1 การตรวจทดสอบกอนใชงาน 8-18.2 การตรวจสอบระหวางการใชงาน 8-29 แบบตรวจสอบถงเกบของเหลวไวไฟ (Checklist) 9-1

ภาคผนวก ก.1 ตารางเปลยนหนวย ข.1 ความสมดลระหวางเสนผานศนยกลางและความสงของถงข.2 ขอมลเบองตนทตองการใชในการคานวณข.3 การคานวณหาความหนาของเปลอกถง )Shell( ชนท nข.4 คาความเคนของวสดแตละชนด ข.5 การคานวณคาความเคนสงสด ข.6 ตวอยางวสดปผวถงเกบของเหลวตางๆค ตวอยางการคานวณสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟง วธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test), วธการวดคาความดง (Plumbness), วธการ

วดคาโกงตวหรอยบตวของผนงถง เอกสารอางอง

ค

สารบญรป

รปท หนา1.1 ชวงของการระเบด 1-31.2 ปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามมาตรฐาน NFPA 1-61.3 ตวอยางการตดปายแสดงความเปนอนตรายบนถงเกบสารเคมตามมาตรฐาน NFPA 1-61.4 ชนดของถงเกบสารเคม 1-91.5 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท 1-101.6 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายนอก

(External floating roof tank) 1-12

1.7 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน (Internal floating roof tank) 1-132.1 ขนตอนการขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคมตาม

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 2-2

3.1 คาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลม 3-53.2 ขอมลเบองตนของถงเกบ 3-93.3 สวนประกอบบรเวณพนถง 3-123.4 การเชอมบรเวณหลงคากบผนงถง และบรเวณพนถงกบผนงถง 3-143.5 การเจาะรเพอตดตง Nozzles และชองคนลง 3-143.6 แนวทางการออกแบบถงเหลกกลาสาหรบเกบของเหลวไวไฟ 3-174.1 ตวอยางรปแสดงระยะหางตามกฎหมายควบคมอาคาร 4-24.2 ตวอยางรปแสดงระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบสารเคม 4-34.3 พนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงได หรอ “Shadow zone” 4-76.1 สลกสมอยดถง 6-66.2 แปนหชาง 6-77.1 การระบายของเหลวทร วไหลไปยงพนทกกเกบทอยระยะไกล 7-37.2 การบรหารจดการแผนฉกเฉน 7-48.1 ตวอยางเครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก 8-3

ง

สารบญตาราง

ตารางท หนา1.1 เกณฑสาหรบของเหลวไวไฟตามระบบ GHS 1-11.2 ตวอยางสารเคมประเภทของเหลวไวไฟ 1-41.3 องคประกอบการสอสารความเปนอนตรายสาหรบของเหลวไวไฟ 1-51.4 รายละเอยดและสรปสญลกษณตางๆ ของระบบ NFPA 1-71.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนท

กบชนดหลงคาเคลอนท 1-14

3.1 แสดงชนดและความดนในการออกแบบสาหรบถงเกบ 3-13.2 การเลอกชนดถงเกบของเหลวไวไฟ 3-23.3 ชนดของเหลกกลาสาหรบ Plate ของถงเกบของเหลวไวไฟ 3-33.4 ชนดของเหลกกลาสาหรบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรป

ของถงเกบของเหลวไวไฟ 3-6

3.5 ความหนาตาสดของเหลกสาหรบผนงถงเกบทยอมรบได : tmin (มลลเมตร) 3-104.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนไมเกน 17.2 psi

(หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) 4-3

4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)

4-5

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว 5-25.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน 5-55.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน 5-75.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม 5-86.1 กาลงแบกทานของดน ตาม พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 6-26.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภท 6-38.1 การปองกนการกดกรอน 8-48.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภท 8-5

กรมโรงงานอตสาหกรรม 1-1

บทท 1 ความรทวไป

1.1 คาจากดความ

ตามคาจากดความของระบบ GHS “ของเหลวไวไฟ” หมายถง ของเหลวทมจดวาบไฟไมเกน 93 องศาเซลเซยส

1.2 เกณฑการจาแนกประเภท

ดวยคมอนมขอบขายครอบคลมถงเกบของเหลวไวไฟ ดงนน จงยกแนวทางในการจาแนกประเภทของเหลวไวไฟ (Flammable liquids) ตามขอกาหนดของระบบการจาแนกประเภทและตดฉลากสารเคมทเปนระบบเดยวกนทวโลก (Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals) หรอระบบ GHS โดยตามแนวทางการจาแนกประเภทของระบบ GHS ของเหลวไวไฟจาแนกเปนประเภทยอยไดสประเภทยอยแสดงดงตารางท 1.1

ตารางท 1.1 เกณฑสาหรบของเหลวไวไฟตามระบบ GHS ประเภทยอย เกณฑ

1 จดวาบไฟ (Flash point) < 23 องศาเซลเซยส และจดเดอดเรมตน (Initial boiling point) ≤ 35 องศาเซลเซยส

2 จดวาบไฟ < 23 องศาเซลเซยส และจดเดอดเรมตน > 35 องศาเซลเซยส

3 จดวาบไฟ ≥ 23 องศาเซลเซยส และ ≤ 60 องศาเซลเซยส

4 จดวาบไฟ > 60 องศาเซลเซยส และ ≤ 93 องศาเซลเซยส

หมายเหต 1: นามนเชอเพลงในตระกลนามนดเซลทมชวงจดวาบไฟระหวาง 55 องศาเซลเซยส ถง 75 องศาเซลเซยส อาจพจารณาเปนกลมพเศษเพอวตถประสงคทางกฎหมายบางอยาง

หมายเหต 2: ของเหลวทมจดวาบไฟสงกวา 35 องศาเซลเซยส อาจพจารณาเปนของเหลวไมไวไฟเพอวตถประสงคทางกฎหมายบางอยาง (เชน กฎระเบยบของการขนสง) ถาไมเปนไปตามผลจากการทดสอบการเผาไหมแบบยงยน (Sustained combustibility test) ของคมอการทดสอบและเกณฑตามขอแนะนาในการขนสงสนคาอนตรายของสหประชาชาตเปนลบ

หมายเหต 3: ของเหลวไวไฟทมความหนด (Viscous flammable liquids) เชน ส สารเคลอบ แลคเกอร นามนขดเงา กาว และนายาขด อาจพจารณาวาเปนกลมพเศษเพอวตถประสงคทางกฎหมายบางอยาง (เชน กฎระเบยบการขนสง) การจาแนกประเภทหรอการตดสนใจวาของเหลวไวไฟเหลานวาเปนสารไมไวไฟอาจกาหนดโดยกฎหมายทบงคบใชกบสารดงกลาวหรอโดยพนกงานเจาหนาท

1-2 กรมโรงงานอตสาหกรรม

1.3 สมบตทางกายภาพ

ในการจดเกบของเหลวไวไฟ ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองทราบสมบตทางกายภาพพนฐานของของเหลวไวไฟ ดงน

1.3.1 ความไวไฟ (Flammability) ในการพจารณาความไวไฟของสาร จะตองใชคณสมบตหลายอยางของสารมาประกอบ ดงตอไปน จดวาบไฟ (Flash point) หมายถง อณหภมของของเหลวแตละชนด ซงเมอของเหลวนน

ไดรบความรอนถงอณหภมนแลว จะทาใหสารเกดการระเหยกลายเปนไอ เกดแสงวาบ (Flash light) ขนอยางรวดเรวเปนครงแรก และสามารถสรางสวนผสมทตดไฟได ซงสวนผสมนนสามารถจดตดไฟไดเปนระยะเวลานาน และสามารถขยายเปลวไฟไปไดไกลจากจดเรมตน เปนคาทชใหเหนถงความไวไฟ หรอความยากงายในการตดไฟ หรอการระเบดของสาร ถาสารใดมจดวาบไฟนตาแสดงวา สารนนจะไวไฟมากหรอจะเกดการตดไฟ หรอเกดการระเบดไดทอณหภมตากวา หรองายกวาสารทมจดวาบไฟสง1

วธทดสอบจดวาบไฟสามารถทดสอบได 2 วธ คอ Open cup และ Closed cup ซงจะทาไดจากการทดลอง โดยเอาสารทตองการหาจดวาบไฟใสในถวยโลหะ แลวคอยๆ เพมความรอนใหสงขน พรอมกบจดไฟในชวงทอณหภมสงขนแตละชวง จนไดแสงวาบขนครงแรก โดย Open cup จะทดลองในถวยเปด ขณะท Closed cup จะทดลองในถวยปด สาหรบจดวาบไฟทหาจากวธ Closed cup จะเปนอณหภมทใชอางองการเกดจดวาบไฟในถงปด และบรเวณทอบอากาศ ขณะทจดวาบไฟทหาจากวธ Open cup จะเปนอณหภมทใชอางองกบถงเปดหรอสถานการณสารเคมหกรวไหล

อณหภมตดไฟ (Ignition temperature) หมายถง อณหภมททาใหสารรอนจนจดตดไฟได เมอมแหลงความรอนจากภายนอก

อณหภมลกตดไฟไดเอง (Auto-Ignition temperature) หมายถง อณหภมทสารประเภท ตดไฟได จะเกดการลกเปนเปลวไฟขนมาไดเอง โดยไมมแหลงประกายไฟจากภายนอก1

ชวงของการระเบด (Explosion range) จะถกกาหนดใหอยในรปของอตราสวนรอยละของไอของของเหลวไวไฟ (Flammable vapor) หรอ กาซไวไฟ (Flammable gas) ทอยในอากาศ ทสามารถเกดการลกตดไฟได ชวงของการระเบดจะเปนคาระหวางปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยมากทสดทผสมกบอากาศ จนเกดเปนสวนผสมทเหมาะสมทจะทาใหเกดการระเบดได หรอ Upper Explosive Limit (UEL) และปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยขนตาทผสมกบอากาศ จนเกดเปนสวนผสมทเหมาะสมทจะทาใหเกดการระเบดไดหรอ Lower Explosive Limit (LEL)2 ชวงของการระเบดแสดงดงรปท 1.1

1 คลงศพทไทย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) 2 คมอการตรวจสอบ ตดตงระบบและอปกรณไฟฟาในพนทอนตรายทมไอระเหยของสารไวไฟ สานกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม


รปท 1.1 ชวงของการระเบด3

ตวอยาง เมทานอลมปรมาณเปอรเซนตของไอระเหยขนตาทผสมกบอากาศจนทาใหเกดการระเบด (LEL) ประมาณ 6.7 และมปรมาณเปอรเซนตของไอระเหยมากทสดทผสมกบอากาศจนทาใหเกดการระเบด (UEL) ประมาณ 36 หมายความวา ถาไอของเมทานอลผสมอยในอากาศระหวาง 6.7 เปอรเซนต และ 36 เปอรเซนต และในขณะเดยวกนกบทมการนาแหลงความรอนททาใหเกดการลกตดไฟเขามาในบรเวณดงกลาว ไอเมทานอลจะสามารถเกดลกตดไฟและระเบดขนได หากปรมาณของไอเมทานอล ในอากาศมคาประมาณ 2 เปอรเซนต (<LEL) จะไมสามารถลกตดไฟไดเพราะสวนผสมเจอจางเกนไป และในกรณปรมาณของไอเมทานอลมคาประมาณ 40 เปอรเซนต (> UEL) สวนผสมดงกลาวกจะหนาแนนเกนกวาทจะเกดการระเบด

1.3.2 ความดนไอ (Vapor pressure) หมายถง ความดนทเกดจากโมเลกลของสารระเหยเปนไอ แลวชนกบผนงของภาชนะทาใหเกดความดนขนในระบบปด4

1.3.3 จดเดอด (Boiling point) หมายถง อณหภมขณะทความดนสงสดของไอของของเหลวเทากบความกดของบรรยากาศ ณ อณหภมน ของเหลวจะเปลยนสถานะกลายเปนไอไดทวทงหมด5

1.3.4 ความถวงจาเพาะ (Specific gravity) หมายถง อตราสวนโดยนาหนกของวตถกบนาหนกของสารมาตรฐานทมปรมาตรเทากบวตถนน โดยทวไปใชนาบรสทธทอณหภม 4 องศาเซลเซยส เปนสารมาตรฐาน5 (โดยความถวงจาเพาะจะถกนาไปใชในขนตอนการคานวณความหนาของ ผนงถงเกบและนาหนกของถงเกบในบทท 3)

1.3.5 ความเสถยร (Stability) เปนความสามารถในการคงตวของสารเคม ทงทางดานกายภาพ และเคม ซงจะใชบอกวาสารเคมนนอยในกลมทเปน Stable หรอ Unstable และจะตองนามาพจารณาในการกาหนดระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบในบทท 4 สาหรบ NFPA ไดใหคาจากดความของของเหลวในกลมทเปน Stable หรอ Unstable ดงน

3 ปรบปรงรปจาก http://www.exveritas.com/introduction-to-expolsive-atmospheres/ 4 พจนานกรมเคม (Dictionary of Chemistry), ISBN 978-616-7136-73-8 โดย รศ.ดร.สมพงศ จนทรโพธศร 5 พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 และสามารถสบคนจาก http://www.royin.go.th/dictionary/


Unstable liquid : เปนของเหลวทสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน สลายตว ควบแนน ภายใตสภาวะการทางานปกต

Stable liquid : เปนของเหลวทไมสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน สลายตว ควบแนน ภายใตสภาวะการทางานปกต

โดยสมบตทกลาวถงขางตน ผประกอบกจการโรงงานสามารถหาไดจาก เอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet ; SDS) สาหรบตวอยางของเหลวไวไฟแสดงตวอยางดงตารางท 1.2

ตารางท 1.2 ตวอยางสารเคมประเภทของเหลวไวไฟ

รายชอสารเคม ความ

ถวงจาเพาะ จดวาบไฟ

(°C) จดเดอด

(°C) อณหภมลกตดไฟไดเอง (°C)

Acetaldehyde 0.78 -39 20.5 140 n-Pentane 0.75 -49 35 260 Acetone > 75% W/W 0.78 -17.78 56.05 465 Acrylonitrile 0.81 -0.2 77.3 480 Benzene 0.88 -11 80 560 Ethyl acetate > 75% W/W 0.90 -4 75 - 78 - Ethylene dichloride 1.25 13 84 440 Ethyl acrylate 0.92 16 100 399 Methanol (Methyl alcohol) 0.79 11 64 464 Methyl methacrylate 1.20 10 100 430 Methyl ethyl ketone 0.81 -7 82 404 Methyl acrylate 0.95 -2.7 80.5 463 Methyl isobutyl ketone 0.80 14 115.9 448 Toluene 0.87 4.4 110.6 - Vinyl acetate monomer 0.93 -8 72-73 385 Aniline 1.02 70 184 - หมายเหต - หมายถง ไมมขอมลทเกยวของระบในเอกสารความปลอดภย (Not Applicable)


1.4 การสอสารความเปนอนตราย

เนองจากปจจบนยงไมมขอกาหนดเรองการสอสารความเปนอนตรายทถงเกบของเหลวไวไฟ ในคมอฉบบนแนะนาใหการสอสารความเปนอนตรายทถงเกบของเหลวไวไฟ ควรเปนไปตามขอกาหนดในระบบ GHS และ/หรอ NFPA ทงน ขนอยกบกฎระเบยบทเกยวของทกาหนดโดยหนวยงานทกากบดแลของเหลวไวไฟในแตละประเภท โดยสญลกษณของเหลวไวไฟตามระบบ GHS และความหมายของสญลกษณในแตละประเภทยอยแสดงดงตารางท 1.3

ตารางท 1.3 องคประกอบการสอสารความเปนอนตรายสาหรบของเหลวไวไฟ

ประเภทยอย

รปสญลกษณ (Pictogram)

คาสญญาณ (Signal word)

ขอความแสดงความเปนอนตราย (Hazard statement)

1

อนตราย ของเหลวและไอระเหยไวไฟสงมาก

2

อนตราย ของเหลวและไอระเหยไวไฟสง

3

ระวง ของเหลวและไอระเหยไวไฟ

4 ไมมรปสญลกษณ ระวง ของเหลวตดไฟได

การสอสารความเปนอนตรายตามมาตรฐาน NFPA ใชสญลกษณสเหลยมรปขาวหลามตด (Diamond shape) แบงเปน 4 สวน สาหรบความเปนอนตรายจากความไวไฟ (สแดง) ใชรวมกบความเปนอนตรายดานอน ไดแก อนตรายตอสขภาพ (สนาเงน) การทาปฏกรยาทเปนอนตราย (สเหลอง) และความเปนอนตรายเฉพาะอนๆ เชน หามใชนาในการดบเพลง การกดกรอน กรด เปนตน (สขาว) แสดงดงรปท 1.2 ทงนระดบความเปนอนตรายทตวเลขสงจะมความเปนอนตรายสง ซงกลบกนกบความเปนอนตรายของระบบ GHS สาหรบตวอยางการใชสญลกษณการสอสารตามมาตรฐาน NFPA บนถงเกบของเหลวไวไฟแสดงดงรปท 1.3 และสรปรายละเอยดและความหมายของสและสญลกษณตามมาตรฐาน NFPA ดงตารางท 1.4


รปท 1.2 ปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามมาตรฐาน NFPA

รปท 1.3 ตวอยางการตดปายแสดงความเปนอนตรายบนถงเกบสารเคมตามมาตรฐาน NFPA

Flammable

Reactivity

Special

Health


ตารางท 1.4 รายละเอยดและสรปสญลกษณตางๆ ของระบบ NFPA

สแดง : อนตรายจากความไวไฟ สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ

ระดบ ความหมาย

0 ไมตดไฟ

1 ตองทาใหรอนขนกอนจงจะสามารถลกไหมหรอตดไฟได

จดวาบไฟสงกวา 93.4 องศาเซลเซยส

2 ตองทาใหอนขนหรอสงกวาอณหภมโดยรอบจงจะสามารถลกไหมได

จดวาบไฟตงแต 37.8 แตไมถง 93.4 องศาเซลเซยส

3 สามารถตดไฟไดภายใตอณหภมโดยรอบในเกอบทกสภาวะ จดวาบไฟตงแต 22.8 แตไมถง 37.8 องศาเซลเซยส

4 มไอและตดไฟไดงายทอณหภมปกต จดวาบไฟตากวา 22.8 องศาเซลเซยส

สนาเงน : อนตรายตอสขภาพ สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ


0 ไมเปนอนตรายตอสขภาพ

1 สามารถทาใหเกดการระคายเคอง

2 สามารถทาใหสญเสยความสามารถชวขณะหรอบาดเจบเลกนอย

3 สามารถทาใหบาดเจบอยางรนแรงหรอถาวร

4 สามารถทาใหเสยชวตได


สเหลอง :การทาปฏกรยาทเปนอนตราย สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ


0 เสถยร

1 ปกตเสถยร, ไมเสถยรเมออณหภมสงขน

2 เกดการเปลยนแปลงทางเคมอยางรนแรงทอณหภมหรอความดนสง

3 อาจระเบดไดทอณหภมสงหรอเมอเกดการกระแทกอยางรนแรง

4 อาจระเบดไดทอณหภมและความดนปกต

สขาว : อนตรายเฉพาะ

สญลกษณ ความหมาย

ทาปฏกรยาอยางรนแรงหรอระเบดอยางรนแรงกบนา

COR สารกดกรอน

OX สารออกซไดซ

สารกมมนตรงส

ACID กรด

ALK ดาง

ทาปฏกรยาอยางรนแรงหรอระเบดเมอสมผสนาและสารออกซไดซ


1.5 ชนดของถงเกบสารเคมโดยทวไป

ในปจจบนถงเกบสารเคมทใชในภาคอตสาหกรรม สามารถแบงออกเปน 3 ชนด ดงรปท 1.4 สาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ สามารถใชเปนถงชนดหลงคาไมเคลอนท (Fixed roof tank) และถงชนดหลงคาเคลอนทภายใน (Internal floating roof tank)

รปท 1.4 ชนดของถงเกบสารเคม

1.5.1 ถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนท (Fixed roof tank)

ถงชนดนสวนใหญนยมใชในการจดเกบผลตภณฑ หรอสารเคมทไมไดมสมบตระเหยงาย ทอณหภมแวดลอม (Ambient temperature) หรอสภาวะทจดเกบสารเคมนนๆ ยกตวอยางเชน นามนหลอลน หรอ สารเคมทวไป

ถงชนดทมหลงคาไมเคลอนท จะประกอบดวย 2 สวน คอ (1) สวนผนงของถงซงสวนใหญผลตจากผนงเหลกและเปนทรงกระบอก และ (2) สวนของหลงคาทยดตดถาวร ในสวนนอาจจะมรปทรงทหลากหลายแตกตางกนตงแตแบบกรวย (Cone) หรอแบบโดม (Dome) ซงลกษณะหลงคาแตละชนดกจะเหมาะสมสาหรบการใชงานทความดนแตกตางกน ตวอยางสวนประกอบพนฐานของถงแบบหลงคา ไมเคลอนท แสดงดงรปท 1.5


รปท 1.5 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท

ตามมาตรฐาน API 650 : Welded Tanks for Oil Storage ไดอธบายรายละเอยดของลกษณะหลงคาของแตละประเภทไวดงน

Supported cone roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบกรวยและมการออกแบบหลงคาลกษณะแบบใดแบบหนง ดงน

- แบบ 1 : มคานคาหลงคาหรอจนทน (Rafter) ทวางบนคานหลก (Girder) และมเสาคา (Column) เพอรบนาหนกของหลงคา หรอ

- แบบ 2 : มคานคาหลงคา (Rafter) บนโครงถก (Trusses) เพอรบนาหนกของหลงคา โดยทอาจมเสาคาหรอไมมเสาคากได


Supported cone roof แบบ 1 Supported cone roof แบบ 2

Self-supporting cone roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบกรวยและมการออกแบบหลงคาโดยทตวหลงคาทาหนาทรบนาหนกและภาระตางๆ ทมากระทา (Load) โดยไมมโครงสรางอนมาชวยรบนาหนกของหลงคาเพม นอกจากจดรบนาหนกทขอบของถงเทานน

Self-supporting cone roof tank

Self-supporting dome roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบโดม และมการออกแบบโดยทตวหลงคาทาหนาทรบนาหนกและภาระตางๆ ทมากระทา โดยไมมโครงสรางอนมาชวยรบนาหนกของหลงคาเพม นอกจากจดรบนาหนกทขอบของถงเทานน

Self-supporting dome roof tank

คานหลก จนทน จนทน

โครงถก เสาคา


1.5.2 ถงเกบสารเคมชนดหลงคาเคลอนท (Floating roof tank)

ถงชนดน หลงคาของถงจะไมไดยดตดอยกบทแตสามารถเคลอนทข น-ลงไดตามระดบของเหลวทเปลยนไป ซงถงแบบนมขอดทสามารถชวยลดความเสยงอนตราย จากการสะสมของความดนไอของสารเคมในชองวางทอยเหนอของเหลวทจดเกบภายในถงได

สาหรบถงชนดน สามารถนามาใชจดเกบของเหลวทมคาความดนในการออกแบบนอยกวา 17.2 psi ทสภาวะการทางานนนๆ กรณถาคาความดนในการออกแบบมากกวา 17.2 psi จะตองเปลยนเปนถงเกบสารเคมทมแรงดน (Pressure tank) หรอมการตดตงระบบ Vapor recovery เพมเตม นอกจากนนถงประเภทนยงสามารถนามาใชในการจดเกบของเหลวทมจดวาบไฟตากวาอณหภมแวดลอม หรอสภาวะทจดเกบสารเคม รวมทงของเหลวทมโอกาสเกดประจจากไฟฟาสถตไดงาย ซงถงแบบนสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

External floating roof tank ถงชนดน ถกออกแบบมาสาหรบการจดเกบของเหลวหรอสารเคมทความดนบรรยากาศทวไป มลกษณะหลงคาแบบเปดภายนอกดานบน ทสามารถเลอนขนหรอลงตามระดบของของเหลวภายในถงได ซงสวนใหญจะแนะนาใหใชสาหรบถงทมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา หรอเทากบ 15 เมตร อยางไรกตามถงแบบนสามารถนามาประยกตใชกรณทถงมขนาดเสนผานศนยกลางนอยๆ ได แตจะตองคานงเสมอวาเสนผานศนยกลางของถงจะตองมคาเทากบความสงเพอใหสามารถตดตงและใชงานบนไดแบบ Rolling ladder ในการเขาถงสวนบนของหลงคา ขอดของหลงคาถงชนดน คอ หลงคาสามารถเคลอนทขน-ลงตามระดบของของเหลวภายในถงเกบสารเคม บรเวณของ External floating deck จะม Rim seal ตดตงอยเพอลดการสญเสยจากการระเหย (Evaporation losses) ของของเหลวภายในถงเกบสารเคม (รปท 1.6)

รปท 1.6 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายนอก (External floating roof tank)


Internal floating roof tank ถงชนดน ไดพฒนาจากถงชนดหลงคาเคลอนทภายนอกทวไป จะมหลงคาชนดไมเคลอนทอยภายนอกดานบนของหลงคาชนดเคลอนท เพอชวยปองกนการเกดฟาผาบรเวณหลงคาของถงเกบสารเคม ชองวางระหวางหลงคาชนดไมเคลอนทและ หลงคาชนดเคลอนทออกแบบมาเพอใชในการหมนเวยน และถายเทอากาศสส งแวดลอมภายนอก ดวยการออกแบบแบบนจะชวยใหการสะสมของไอระเหยของสารเคมหรอของเหลวทจดเกบในถงเกบสารเคมลดลง และลดโอกาสการเกดการลกตดไฟของไอระเหยดงกลาว สาหรบสวนประกอบพนฐานของถงชนดหลงคาเคลอนทภายในแสดงในรปท 1.7 สาหรบลกษณะหลงคาไมเคลอนททอยภายนอกดานบน สามารถดรายละเอยดเพมเตมประกอบในถงชนดหลงคาไมเคลอนท

รปท 1.7 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน (Internal floating roof tank)

โดยถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนทมขอด และขอจากดสรปดงตารางท 1.5


ตารางท 1.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนท

ชนดของถงเกบสารเคม ขอด ขอจากด Fixed roof tank ประเภท - Supported cone roof tank - Self-supporting cone roof

tank

- ออกแบบและตดตงงาย - เหมาะสาหรบกรณทพนทถงมจากด

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟมากกวา 60 °C แตสามารถนามาใชกบของเหลวทจดวาบไฟนอยกวา 60 °C กรณทถงมเสนผานศนยกลางนอยกวา 15 เมตร1/

- ตองกอสรางฐานรากทแขงแรงมากกวา เนองจากหลงคาแบบกรวยมนาหนกมากกวาหลงคาแบบโดม ราคาการกอสรางฐานรากสงกวา

- อาจพจารณาใชระบบควบคม (Control system) ทเหมาะสมรวมถงควรจะมระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing)2/

Fixed roof tank ประเภท Self-supporting dome roof tank

- หลงคาทรงครงวงกลม มนาหนก นอยกวาหลงคาแบบกรวย ฐานรากรบนาหนกนอยกวา ราคาการกอสรางฐานรากตากวา

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟมากกวา 60 °C แตสามารถนามาใชกบของเหลวทจดวาบไฟนอยกวา 60 °C กรณทถงมเสนผานศนยกลางนอยกวา 15 เมตร

- ออกแบบและตดตงยาก - ไมเหมาะสาหรบกรณทพนทถงมจากด - อาจพจารณาใชระบบควบคม (Control

system) ทเหมาะสมรวมถงควรจะมระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย

External floating roof tank - ไมมชองวางทเปนพนทของไอระเหย ลดโอกาสการสะสมของไอระเหย และโอกาสทอาจเกดบรรยากาศทสามารถตดไฟได

- ลดการสญเสยของเหลวเนองจากการระเหย

- ชวยลดการเกดการปนเปอนในอากาศ (Air pollution)

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟนอยกวา 60 °C

- เหมาะสาหรบถงทมเสนผานศนยกลาง 15 เมตรขนไป


ตารางท 1.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนท (ตอ)

ชนดของถงเกบสารเคม ขอด ขอจากด Internal floating roof tank - ไมมชองวางทเปนพนทของไอระเหย

ลดโอกาสการสะสมของไอระเหย และโอกาสทอาจเกดบรรยากาศทสามารถตดไฟได

- ชวยลดการเกดการปนเปอนในอากาศ (Air pollution)

- ชวยเพมการปองกนการเกดเพลงไหมได

- มอตราการปลอยระบายไอออกสภายนอก (Vapor emission) นอยกวาถงเกบของเหลวชนดหลงคาเคลอนทภายนอก เนองจาก ไมไดรบผลกระทบจากการพดของกระแสลม (Wind effect)

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟนอยกวา 60 °C

- เหมาะสาหรบถงทมเสนผานศนยกลาง 15 เมตรขนไป

- ราคาในการกอสรางสง

หมายเหต จดวาบไฟ ใชการทดสอบดวยวธถวยปด (Closed-cup flash point) 1/ กรณเลอกใชถงเกบแบบ Fixed roof tank สาหรบจดเกบของเหลวทมจดวาบไฟนอยกวา 60 °C จะตองพจารณาถงการตดตงระบบ

ความปลอดภยเพมเตม เชน ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing) 2/ การพจารณาใชระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย ใหพจารณาจากชนดของสาร ความอนตราย จดวาบไฟ ผลกระทบ

ตอสงแวดลอม ความดนไอของสารเหนอผวของเหลว และอณหภมแวดลอม ทจดเกบสารเคมนนๆ


บทท 2 กฎหมายและมาตรฐานทเกยวของ

เนองจากในปจจบนกฎหมาย ขอบงคบ หรอหลกเกณฑตางๆ ทเกยวของกบถงเกบสารเคมในประเทศไทยยงไมครอบคลมในทกดาน ดงนนในบทนจงไดดาเนนการรวบรวมกฎหมายจากหนวยงาน ทเกยวของ รวมทงสรปแนวทางในการปฏบต เพอใหผประกอบกจการโรงงานไดเกดความเขาใจ และสามารถนาไปประยกตใชเปนแนวทางในการดาเนนกจการทเกยวของกบถงเกบสารเคมไดอยางเหมาะสมตงแตขนตอนการขออนญาต การใช และมาตรการความปลอดภยเพอกอใหเกดความปลอดภยทงชวต ทรพยสน ตลอดจนสงแวดลอมทอยบรเวณโดยรอบของสถานประกอบการ สาหรบรายการกฎหมายทเกยวของแบงตามการดาเนนงานแสดงดงน

2.1 การขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคม

ตาม กฎกระทรวงมหาดไทย เรอง กาหนดสงทสรางขนอยางอนเปนอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร พ.ศ. 2544 ภายใตพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ไดกาหนดใหถงเกบของทมความจตงแต 100 ลกบาศกเมตรขนไป เปน “อาคาร” ทถกควบคมและจะตองขออนญาตกอสรางกบหนวยงานทรบผดชอบในพนททโรงงานตงอย ดงนนผประกอบกจการโรงงานทจะสราง ถงเกบจะตองยนขออนญาตกอสรางถงเกบ นอกจากน กฎกระทรวงฉบบท 55 (พ.ศ.2543) ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ยงกาหนดใหอาคารหรอสงทสรางขนสงเกน 15 เมตร หรออาคารทใชเกบวสดไวไฟ วสดระเบด หรอวสดกระจายแพรพษ จงถอวาถงนนเปน “อาคารพเศษ” ทตองปฏบตตามขอกาหนดในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

สาหรบถงเกบสารเคมทมปรมาณนอยกวา 100 ลกบาศกเมตร ไมนบวาเปนอาคารจงไมจาเปนตองขออนญาตกอสรางถงเกบ แตถามการกอสรางฐานรากเพอวางถงเกบผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองแจงยนขออนญาตการกอสรางฐานรากกบหนวยงานทรบผดชอบในแตละพนทดวย

รายการเอกสารทใชขออนญาต

- แบบคาขออนญาตกอสรางอาคาร (แบบ ข.1) - แผนผงบรเวณ จานวน 5 ชด - แบบแปลน จานวน 5 ชด - รายการประกอบแบบ จานวน 5 ชด - รายการคานวณ จานวน 1 ชด - หนงสอแสดงความยนยอมและรบรองของผออกแบบและคานวณ จานวน 1 ชด

และสาเนาใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอ สถาปตยกรรม


ขนตอนการขออนญาต

ในขนตอนการกอสรางถงเกบสารเคมนน ผประกอบกจการโรงงานจะตองยนแบบคาขออนญาตกอสรางอาคาร (แบบ ข.1) พรอมเอกสารตางๆ ตอองคกรปกครองสวนทองถน สาหรบในเขตพนทกรงเทพมหานครจะตองยนทกรมโยธาธการและผงเมองเพอพจารณาคาขออนญาตฯ ซงสามารถสรปขนตอนการขออนญาตกอสรางอาคารดงรปท 2.1

รปท 2.1 ขนตอนการขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคมตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522


2.2 การดาเนนงานเกยวกบถงเกบสารเคม

ตาม กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2535) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 ขอ 7 กาหนดขอปฏบตเกยวกบถงเกบสารเคมทบรรจวตถอนตราย เชน วตถไวไฟ วตถระเบด หรอของเหลวทอาจทาใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยหรอสงแวดลอมทมขนาด ตงแต 25,000 ลตรขนไป ดงน

ผประกอบกจการโรงงานตองมนใจวาถงทกอสรางขนมความมนคง และแขงแรง เปนไปตามมาตรฐานทยอมรบ

ถงเกบจะตองมใบรบรองของผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ถงเกบจะตองมเขอนหรอกาแพงคอนกรตโดยรอบทสามารถกกเกบปรมาณของเหลวไดทงหมด

แตกรณทในพนทกกเกบมถงมากกวาหนงถง ใหสรางเขอนทสามารถเกบกกปรมาณของเหลวไดเทากบปรมาตรของถงเกบขนาดใหญทสด

ตองจดใหมวตถหรอเคมภณฑทมสมบตเหมาะสมในการระงบหรอลดความรนแรงของการแพร กระจายไดอยางเหมาะสมและเพยงพอ

ถงควรตงอยในทโลงแจง และควรตดตงสายลอฟาใหเปนไปตามหลกวชาการ ถงควรตดตงสายดน เพอปองกนการเกดประจไฟฟาสถต

นอกจากนยงมกฎหมายทเกยวของการดาเนนงานดานความปลอดภย และการปองกนและระงบ

อคคภยทกาหนดโดยกระทรวงแรงงาน ภายใตพระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 คอ กฎกระทรวงแรงงาน เรอง กาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555 ขอ 25 กาหนดขอปฏบตทเกยวของกบความปลอดภยของถงเกบเพมเตมคอ

ใหมระบบปองกนอนตรายจากฟาผาสาหรบถงเกบสารเคม โดยการตดตงระบบปองกนอนตรายจากฟาผาใหปฏบตตามมาตรฐานของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

จดเตรยมเครองดบเพลงแบบเคลอนยาย ระบบดบเพลงแบบอตโนมต ในบรเวณพนทถงเกบทมเจาหนาทเขาไปทางาน

จดใหมการตรวจสอบอปกรณดบเพลงเพอใหมสภาพพรอมใชงานเปนประจาทก 6 เดอน


ตวอยางแบบคาขออนญาตกอสราง ข.1

แบบ ข.1 เลขรบท………………. วนท…………………… ลงชอ…………ผรบคาขอ

คาขออนญาตกอสรางอาคาร ดดแปลงอาคาร หรอรอถอนอาคาร

เขยนท........................................................................... วนท.......................... เดอน.................................................พ.ศ………….………

ขาพเจา…………………………………………………เจาของอาคารหรอตวแทนเจาของอาคาร เปนบคคลธรรมดา อยบานเลขท……………….ตรอก/ซอย……………………………ถนน…………………หมท………..ตาบล/แขวง…………………….อาเภอ/เขต……….………..จงหวด………………… เปนนตบคคลประเภท………….…….…………..จดทะเบยนเมอ……………….……… เลขทะเบยน…………………….………สานกงานตงอยเลขท………………………ถนน……………………………….…หมท…….…..ตาบล/แขวง………………….………….อาเภอ/เขต………….……………….จงหวด………………..……. โดย……………………………………..ผมอานาจลงชอแทนนตบคคลของผขออนญาต อยบานเลขท………………ตรอก/ซอย……………….………..ถนน…………………………….……..หมท………..……. ตาบล/แขวง……………………………..อาเภอ/เขต………………………………..จงหวด…………………………..…….. ขอยนคาขอรบใบอนญาต……………………………………..ตอเจาพนกงานทองถน ดงตอไปน ขอ 1 ทาการกอสรางอาคาร/ดดแปลงอาคาร/รอถอนอาคาร ทบานเลขท………………………… ตรอก/ซอย………………………………..ถนน…………………………..หมท………ตาบล/แขวง………………….…… อาเภอ/เขต……………………………จงหวด……………………………โดย…………………………………………….. เปนเจาของอาคาร ในทดนโฉนดทดน เลขท/น.ส.3เลขท/ส.ค.1 เลขท……………………………………………….……… เปนทดนของ…………………………………………………………………………………………………………………. ขอ 2 เปนอาคาร

(1) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน

(2) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน

(3) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน ตามแผนผงบรเวณ แบบแปลน รายการคานวณประกอบแบบแปลน และรายการคานวณทแนบมาพรอมน ขอ 3 ม………………………………………………………………เปนผควบคมงาน ………………………………………………………… ……………………………………เปนผออกแบบและคานวณ ขอ 4 ม กาหนดแลวเสรจใน……….วน นบตงแตวนทไดรบใบอนญาต ขอ 5 พรอมคาขอนขาพเจาไดแนบเอกสารหลกฐานตาง ๆ มาดวยแลว คอ

(1) แผนผงบรเวณ แบบแปลน รายการประกอบแบบแปลน จานวน……….ชด ชดละ………… (2) รายการคานวณหนงชด จานวน…………แผน (กรณเปนอาคารสาธารณะ อาคารพเศษหรอ

อาคารทกอสรางดวยวตถถาวรและวตถทนไฟเปนสวนใหญ) (3) หนงสอแสดงความเปนตวแทนของอาคาร (กรณตวแทนเจาของอาคารเปนผขออนญาต)

-2-

(4) สาเนาหนงสอรบรองการจดทะเบยน วตถประสงคและผมอานาจลงชอแทนนตบคคล ผขออนญาตออกใหไมเกนหกเดอน (กรณทนตบคคลเปนผขออนญาต) (5) หนงสอแสดงวาเปนผจดการหรอผแทนซงเปนผดาเนนกจการของนตบคคล (กรณท นตบคคลเปนผขออนญาต)

(6) หนงสอแสดงความยนยอมและรบรองของผออกแบบและคานวณ จานวน……….ฉบบ พรอมทงสาเนาใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอสถาปตยกรรมควบคม จานวน…..……. ฉบบ (กรณทเปนอาคารมลกษณะ ขนาด อยในประเภทเปนวชาชพวศวกรรมควบคมหรอวชาชพสถาปตยกรรมควบคม แลวแตกรณ)

(7) สาเนาหรอภาพถายโฉนดทดน เลขท/น.ส.3 เลขท/ ส.ค. 1 เลขท ………………………. จานวน…………….ฉบบ หรอหนงสอยนยอมของเจาของทดน จานวน……………..ฉบบ

(8) หนงสอแสดงความยนยอมของผควบคมงานตามขอ 3 จานวน….…………..ฉบบ (9) สาเนาหรอภาพถายใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอวชาชพ

สถาปตยกรรมควบคมของผควบคมงาน จานวน………ฉบบ (เฉพาะกรณทเปนอาคารมลกษณะขนาดอยในประเภท เปนวชาชพวศวกรรมควบคม หรอวชาชพสถาปตยกรรมควบคม แลวแตกรณ)

(10) เอกสารอน ๆ (ถาม) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. (ลงลายมอชอ)……………………………………… (………………………………….) ผขออนญาต หมายเหต (1) ขอความใดทไมใชใหขดฆา (2) ใสเครองหมาย ในชอง หนาขอความทตองการ

หมายเหตของเจาหนาท จะตองแจงใหผขออนญาตทราบวา จะอนญาตหรอไมอนญาตหรอขยายเวลาภายใน วนท………………เดอน……………………………………..พ.ศ. …………………… ผขออนญาตไดชาระคาธรรมเนยมใบอนญาต………………………………เปนเงน……………………บาท และคาธรรมเนยมการตรวจแบบแปลน………………………..…………….เปนเงน……………บาท ………………..สตางค ตามใบเสรจรบเงนเลมท……………………เลขท…………………ลงวนท………………เดอน………………..พ.ศ. ……….. ออกใบอนญาตแลว เลมท…………..ฉบบ………….ลงวนท…………เดอน…………………พ.ศ………… (ลงมอชอ)…………………………………. ตาแหนง………………………………


บทท 3 การเลอกและออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟ

3.1 การเลอกและออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟ

การเลอกและออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟ มหลกเกณฑในการพจารณา 2 ขนตอน ดงน

3.1.1 พจารณาจากความดนในการออกแบบ (Design pressure)

การเลอกมาตรฐานสาหรบใชออกแบบถงเกบของเหลวไวไฟจะตองพจารณาจากคาความดนในการออกแบบ (Design pressure) ซงเปนความดนไอเหนอระดบของเหลวและมคาไมนอยกวา 110% ของคาความดนไอทแทจรง (TVP)1 ของสารทจะจดเกบทอณหภมใชงานสงสดโดยแบงความดนในการออกแบบออกเปน 3 ชวงดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 แสดงชนดและความดนในการออกแบบสาหรบถงเกบ

ชนดของถงเกบ ความดนในการออกแบบ มาตรฐาน ถงเกบใชงานทความดนบรรยากาศ (Atmospheric tank)

ความดนบรรยากาศ ถง 2.5 psig* หรอ ความดนบรรยากาศ ถง 17.2 psi**

API 650 : Welded Tanks for Oil Storage (อณหภมใชงานสงสด 93 °C)

ถงเกบใชงานทความดนตา (Low pressure tank)

ความดนบรรยากาศ ถง 15 psig หรอ ความดนบรรยากาศ ถง 29.7 psi

API 620 : Design and Construction of Large, Welded, Low-Pressure Storage Tanks (อณหภมใชงานสงสด 120 °C)

ถงเกบใชงานทความดนสง (High pressure tank)

> 15 psig หรอ > 29.7 psi ASME Boiler and Pressure Vessel Code

หมายเหต *psig เปนหนวยของความดนเกจ (Gauge pressure) ซงเปนคาทอานไดจากเกจวดความดนของของไหล **psi เปนหนวยของความดนสมบรณ (Absolute pressure) ซงเปนผลรวมของความดนเกจกบความดนบรรยากาศโดยคานวณจาก ความดนสมบรณ = ความดนเกจ +14.7 psi

3.1.2 พจารณาจากจดวาบไฟ (Flash point) ของเหลวไวไฟ

การเลอกชนดของถงเกบของเหลวไวไฟ จะพจารณาจากจดวาบไฟ (Flash point) ซงเปนคาอณหภมททดสอบดวยวธ Closed cup และขนาดเสนผานศนยกลางของถงเกบ โดยจะแบงจดวาบไฟออกเปน 2 ชวงดงตารางท 3.2

1คาความดนไอทแทจรง (True vapor pressure ; TVP) คอ คาความดนทใชบอกความสามารถในการกลายเปนไอของของเหลวในภาชนะปดทสภาวะสมดล (Equilibrium) โดยทาการวดทอณหภมคงทใดๆ อณหภมหนงทตองการ


ตารางท 3.2 การเลอกชนดถงเกบของเหลวไวไฟ

จดวาบไฟ* ขนาดเสนผานศนยกลางถงเกบ ประเภทถงเกบ จดวาบไฟ < 60 °C < 15 เมตร Fixed roof tank**

≥ 15 เมตร Internal floating roof tank** จดวาบไฟ ≥ 60 °C ทกขนาด Fixed roof tank

หมายเหต * จดวาบไฟในตารางเปนคาอณหภมทความดนบรรยากาศซงเปนอณหภมททดสอบดวยวธ Closed cup ** ในการพจารณาเลอกใชถงเกบของเหลวไวไฟสาหรบจดวาบไฟ < 60 °C ตามมาตรฐานความปลอดภย ควรใชถงเกบแบบหลงคา

เคลอนทภายใน (Internal floating roof tank) สาหรบถงเกบทกขนาด แตกรณทผประกอบกจการโรงงานเลอกใชถงเกบแบบหลงคา ไมเคลอนท (Fixed roof tank) สาหรบถงเกบเสนผานศนยกลาง < 15 เมตร จะตองพจารณาถงการตดตงระบบความปลอดภยเพมเตม เชน ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย เปนตน

ขอแนะนาเพมเตมสาหรบการเลอกใช Internal floating roof tank : ผประกอบกจการโรงงานสามารถเลอกใชถงเกบชนดนในในกรณท ถงเกบมเสนผานศนยกลาง < 15 เมตร ได เนองจากถงเกบนเหมาะใชสาหรบของเหลวทมจดวาบไฟ < 60 °C ทงนตองพจารณาถงงบประมาณและความคมคาในการกอสราง

อยางไรกตามในการเลอกลกษณะหลงคาของถงแตละประเภท เชน หลงคาแบบโดม (Dome roof)

หลงคาแบบกรวย (Cone roof) หลงคาแบบเคลอนทภายใน (Internal floating roof) เปนตน จาเปนตองคานงถงลกษณะพนดนและฐานรากทสามารถรบนาหนกของถงเกบสารเคม รวมถงงบประมาณของ แตละโครงการ

3.2 การเลอกชนดวสดสาหรบถงเกบและสวนประกอบของถง

ในการเลอกวสดทจะใชสาหรบถงเกบ ทอ ขอตอ หนาแปลน วสดทตองใชการตขนรป (Forging)2 ป มตางๆ สาหรบของเหลวไวไฟมหลายชนด และหลายเกรด เชน เหลกกลา (Carbon steel หรอ Mild steel), เหลกกลาไรสนม (Stainless steel) เปนตน การเลอกวสดสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ และอปกรณเชอมตอตางๆ ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองคานงถงปจจยดงตอไปน

เปนวสดทสามารถหาได สภาวะในการทางาน สมบตทางกล เชน ความสามารถในการรบแรงตางๆ อายการใชงาน ราคา

2 การตขนรป (Forging) หมายถง กรรมวธผลตชนสวนโดยไมตองผานกระบวนการหลอม โดยนาเหลกมาใหความรอนทอณหภมทเหมาะสม กอนนาไปกด อด หรอตใหเปนรปรางตามทตองการ แลวนามาประกอบทหนางาน การตขนรปทอณหภมสง (Hot forging) จะใชแรงในการตนอย ไดขนาดเทยงตรง แตผวงานไมคอยดนก


3.3 การเลอกชนดและเกรดของเหลก

สาหรบคมอฉบบนจะแนะนาวสดทใชสาหรบถงเกบทอางองตามมาตรฐาน API 650 ซงเปนเหลกกลาทมคา Minimum yield strength ประมาณ 30-60 กโลปอนดตอตารางนว ซงมจาหนายและใชอยในปจจบน

การเลอกใชแผนเหลกสาหรบทาผนงถงเกบของเหลวไวไฟ ใหพจารณาชนดและเกรดของแผนเหลก (Plate) จากตารางท 3.3 ซงเปนเกรดเหลกทสามารถนาไปใชสรางถงเกบของเหลวไวไฟ สาหรบอณหภมใชงานตงแต 10 °C ขนไป ดงนนผประกอบกจการโรงงานสามารถเลอกใชเหลกเกรดใดกไดในตารางดงกลาว โดยสามารถเลอกซอเหลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) หรอมาตรฐาน JIS ทเทยบเทามาตรฐาน ASTM ซงแบงกลมของเหลกออกเปน 6 กลมตามกระบวนการผลตเหลก และหลงจากเลอกเกรดเหลก และคานวณความหนาของผนงถงเกบในแตละชนแลว ควรมการตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอจาเปนตองทา Impact test เพมเตม

ตารางท 3.3 ชนดของเหลกกลาสาหรบ Plate ของถงเกบของเหลวไวไฟ กลม3 Plate specification ตาม API 650 Plate specification เทยบเทา

มาตรฐาน ASTM4

Grade ความหนาสงสดท

สามารถผลตได (มม.)มาตรฐาน มอก. มาตรฐาน JIS

I : As Rolled, A36M/ A36 - 40 มอก. 1479-2541 G3101 Semi-killed A285M/ A285 C 25 มอก. 2060-2543 G3103 SB410 A131M/ A131 A 13 มอก. 1499-2541 G3106 SM400A A283M/ A283 C 25 มอก. 1479-2541 G3101 SS400 II : As Rolled, Killed or A131M B 25 มอก. 1499-2541 G3106 SM400B Semi-killed A36M - 40 มอก. 1479-2541 G3101 III : As Rolled, Killed , A573M 400 45 - -Fine-Grain Practice A516M 380, 415 - มอก. 2060-2543 G3118 SGV410IV- As Rolled, Killed , Fine-Grain Practice

A573M / A 573 400, 450,485

45 - G3118 SGV450, G3118 SGV480

A516M 450, 485 - - G3118 SGV450, G3118 SGV480

A662M/ A662 B 40 - - C 40 - - V- Normalized, Killed , A573M 485 45 - -Fine-Grain Practice A516M 450, 485 -

มอก. 2060-2543 G3118 SGV450, G3118 SGV480

3สามารถดชนดและเกรดของเหลกเพมเตมจาก API 650 ตารางท 4-4a – (SI) Material group 4ทมา : API 650 หวขอ 4.2 : Material for Plate - ASTM Specification


ตารางท 3.3 ชนดของเหลกกลาสาหรบ Plate ของถงเกบของเหลวไวไฟ (ตอ)

กลม5 Plate specification ตาม API 650 Plate specification เทยบเทา

มาตรฐาน ASTM6

Grade ความหนาสงสดท

สามารถผลตได (มม.)มาตรฐาน มอก. มาตรฐาน JIS

VI- Normalized, A537M/ A537 Class 1 45มอก. 2060-254

G3115 SPV355NQuenched, and Class 2 45 G3115 SPV450QTempered, Killed, A633M/ A633 C 45 - G3126 SLA325 Fine-Grain Practice, D 45 - - Reduce Carbon A678M/ A678 A 40 - - B 45 - - A737M/ A737 B 40 - G3126 SLA360 คาอธบายกระบวนการผลตในตาราง : As Rolled เปนเหลกทถลงและรดตามกระบวนการทวไป : Killed เปนเหลกทถลงแลวไลกาซออกซเจนออกจนหมดจากนนนาไปรดแลวนาไปอบคนใหเหนยว : Normalized เปนกระบวนการนาเหลกทรดแลวไปอบและทาใหเยนลงเพอใหมการจดเรยงตวของโครงสรางและไดขนาดของ grain เลกลง : Quenched and Tempered เปนกระบวนการเพมความแขงทผวโดยการลดอณหภม และเพมความเหนยวโดยการเพมอณหภม : Semi-killed เปนเหลกทถลงแลวไลกาซออกซเจนออกบางสวน จากนนนาไปรดแลวนาไปอบคนใหเหนยว : Reduce carbon เปนเหลกทมปรมาณคารบอนตา : Fine Grain Practice การปรบสภาพโครงสรางใหมความละเอยด

การพจารณาอณหภมใชงาน คานงถงอณหภมของเหลกกลา (Metal temperature) ทใชสรางถงซงเปนคาเฉลยของอณหภมของเหลวทบรรจกบอณหภมภายนอกหรอเปนอณหภมทคานวณตามหลกวศวกรรม ซงคาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลมแสดงดงรปท 3.1 โดยเหลกในกลม I ถง VI จะมความสามารถในการรบแรงกระแทก (Impact) ทอณหภมตาทแตกตางกนโดยเสนกราฟ แตละเสนจะแสดงอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกกลมตางๆ จากกราฟจะเหนวาอณหภมเหมาะสมทสามารถนาเหลกแตละกลมไปใชงานไดคอ อณหภมทอยเหนอเสนกราฟ ขณะทถานาเหลกไปใชงานทอณหภมตากวาเสนกราฟทความหนาใดๆ เหลกนนจะตองผานการทา Impact test และมใบรบรองการใชงานทอณหภมนนๆ (ดวธการใชงานกราฟทภาคผนวก ค)

5สามารถดชนดและเกรดของเหลกเพมเตมจาก API 650 ตารางท 4-4a – (SI) Material group 6ทมา : API 650 หวขอ 4.2 : Material for Plate - ASTM Specification


รปท 3.1 คาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลม

(ทมา : ปรบปรงรปจาก Figure 4.1a ใน API 650)

ขอมลเพมเตม ในกรณทอณหภมใชงานตากวา 10 องศาเซลเซยส เมอเลอกเกรดเหลก และคานวณความหนาของผนงถงเกบ

ในแตละชนแลว ผประกอบกจการโรงงานจะตองกลบมาดตารางท 3.3 ในชองความหนาสงสดทสามารถผลตได เพอตรวจสอบวาความหนาของแผนเหลกทคานวณไดมคาอยในเกณฑเกรดเหลกทเลอกมาใชหรอไม ถาหากคาความหนาท คานวณไดมคามากกวาคาความหนาสงสดทสามารถผลตไดผประกอบกจการโรงงานจะตองเลอกเกรดของเหลกใหมโดยเลอกจากกลมเหลกทมสมบตทางกลสงขน นอกจากนควรกลบมาตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอจะตองทา Impact test เพมเตม ดงรปท 3.1 (สามารถดวธการใชงานกราฟในภาคผนวก ค)

สาหรบรายการมาตรฐานทอเหลกมลกษณะดงน

A53 / A53M คอ ASTM A53 / A53M Standard Specification for Pipe, Steel, Black and Hot-Dipped, Zinc-Coated, Welded and Seamless

A105/A105M คอ ASTM A105/A105M-14 Standard Specification for Carbon Steel Forgings for Piping Applications

A106/A106M คอ ASTM A106/A106M-15 Standard Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for High-Temperature Service


A181/A181M คอ ASTM A181/A181M-14 Standard Specification for Carbon Steel Forgings, for General-Purpose Piping

A333/A333M คอ ASTM A333/A333M-16 Standard Specification for Seamless and Welded Steel Pipe for Low-Temperature Service and Other Applications with Required Notch Toughness

A334/A334M คอ ASTM A334/A334M-04a (2016) Standard Specification for Seamless and Welded Carbon and Alloy-Steel Tubes for Low-Temperature Service

A350/A350M คอ ASTM A350/A350M-15 Standard Specification for Carbon and Low-Alloy Steel Forgings, Requiring Notch Toughness Testing for Piping Components

A524 คอ ASTM A524-96 (2012) Standard Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for Atmospheric and Lower Temperatures

ชนดของเหลกกลาทใชสาหรบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรป (Forging) ของถงเกบของเหลวไวไฟแสดงตวอยางดงตารางท 3.4

ตารางท 3.4 ชนดของเหลกกลาสาหรบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรป ของถงเกบของเหลวไวไฟ

สวนประกอบ Specification ตาม API 650 Specification เทยบเทา อนๆ มาตรฐาน ASTM* Grade มาตรฐาน JIS

ทอและขอตอ A53/A53M A G3454 STPG370 (pipe and B G3454 STPG410 pipe coupling) A106/A106M A G3456 STPT370 B G3455 STPT410 A333/A333M 1, 6 G3460 STPL380 A334/A334M 1, 6 G3464 STBL38 A 524 I, II - วสดทตองใชการต A 105/A105M - G3202 SFVC2A ขนรป (Forging) A 181/A181M 60, 70 G3202 SFVC1, G32C2A A 350/A350M LF1 G3205 SFL1 LF2 G3205 SFL2 หมายเหต * ทมา : API 650 หวขอ 4.5 : Material for Pipe and flange - ASTM Specification


การเลอกเกรดของเหลกสาหรบทาทอ มขอกาหนดดงน

ทอทนามาใชเปน Manhole หรอ Nozzle ซงเชอมตอกบถงโดยตรงจะตองเลอกทอทไมมตะเขบ (Seamless)

ทอทไมไดเชอมตอกบถงโดยตรงสามารถใชไดทงแบบทอมตะเขบ (Welded) และทอทไมมตะเขบ (Seamless)

นอกจากพจารณาชนดของเหลกสาหรบสรางถงเกบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรปแลว ผประกอบกจการโรงงานยงตองคานงถงอปกรณทจะใชกบถงเกบ เชน ป ม วาลว ปะเกน เปนตน โดยจะตองพจารณาจากความเขากนได และความทนทานตอของเหลวทจดเกบกบวสดสาหรบอปกรณตางๆ ซงสามารถขอขอมลดงกลาวไดจากผขายอปกรณนนๆ ดงตวอยางในภาคผนวก ข.6

3.4 การออกแบบและการคานวณความหนาของถงเกบ

หลงจากทราบชนดและเกรดของเหลกทจะใชในการสรางถงเกบของเหลวไวไฟแลว ผประกอบกจการโรงงานจะตองรวบรวมขอมลพนฐาน ไดแก เสนผานศนยกลาง ระดบของของเหลว คาความถวงจาเพาะ คาความเคนของเหลกแตละชนด ขนาดแผนเหลกทมจาหนายในทองตลาด เพอนาไปใชประกอบการคานวณความหนาของผนง พนถง และหลงคาของถงเกบ อยางไรกตาม ในการออกแบบ ถงเกบสารเคมทกประเภท จาเปนตองใชผเชยวชาญทมความรและประสบการณดานการออกแบบและสรางถงเกบเปนผคานวณและออกแบบถงเกบดงกลาว ซงรายละเอยดทจะอธบายในหวขอตอไปน ไดรวบรวมขอมลพนฐานทผประกอบกจการโรงงานควรทราบในแตละขนตอนทอยางนอยตองคานงถงและปฏบตตามทมาตรฐานกาหนด เพอใหเกดความปลอดภยในการดาเนนกจกรรมตางๆ เกยวของกบถงเกบมากทสด สาหรบในหวขอนจะแบงรายละเอยดออกเปน 3 สวน ดงน

3.4.1 ผนงถงเกบ

ในการคานวณความหนาผนงถงเกบ จะเรมคานวณจากผนงชนลางสด โดยความหนาของผนงชนลางสดจะมความหนามากทสดเนองจากตองรบแรงดนและนาหนกมากทสด แลวจากนนจงคานวณทผนงชนทอยดานบนถดไปตามลาดบจนถงชนบนสด โดยผคานวณจะตองทราบขอมลเบองตนดงตอไปน

ขอมลของถง

- เสนผานศนยกลางเฉลย (Center line diameter) ของถงทผนงถงชนลางสด : เปนคาเฉลยระหวางเสนผานศนยกลางภายในและภายนอกทผนงชนลางสด โดยประเมนจากความจสงสดของถงและพนททตองการสรางถง

- ระดบของเหลวออกแบบ (Design liquid level; H) : เปนระดบของเหลวสงสดทใชในการออกแบบ และคานวณความจสงสดของถงเกบ


- ระดบการเตมของเหลวทวไป (Normal fill level) : เปนระดบของเหลวทใชงานทวไป สวนใหญกาหนดไวท 80-90% ของระดบของเหลวออกแบบ

- ความสงของผนงชนบนสด (Top of shell height) : เปนความสงของถงทวดจากแผนพนถงถงผนงชนบนสด สวนใหญในการออกแบบจะคานวณเผอความสงไวประมาณ 10-20 เซนตเมตรจากระดบของเหลวออกแบบ

- ความจสงสด (Maximum capacity) : เปนความจของถงเกบทมากทสด คานวณจากระดบของเหลวออกแบบ

- ความจใชงานสทธ (Net working capacity) : เปนความจทใชงานทวไปของถงเกบ สวนใหญกาหนดไวท 80-90 % ของความจสงสด

- ปรมาตรของเหลวใชงานตาสดทเหลออยในถงเกบ (Minimum capacity) : เปนปรมาตรของเหลวตาสดทจาเปนตองเหลออยในถงเพอสมพนธกบระดบของเหลวออกแบบ รายละเอยดขอมลของถงเกบแสดงดงรปท 3.2

ขอมลเฉพาะของสารทจดเกบ

- คาความถวงจาเพาะ : เปนคาความถวงจาเพาะของของเหลวทจดเกบทอณหภมใชงาน โดยในการออกแบบจะตองใชคาความถวงจาเพาะเทากบ 1 สาหรบของเหลวทมคาความถวงจาเพาะนอยกวา 1 แตถาของเหลวนนมคาความถวงจาเพาะมากกวา 1 จะตองใชคาความถวงจาเพาะของของเหลวนน

- คาความหนาเผอสาหรบการกดกรอน (Corrosion Allowance หรอ CA) : เปนผลคณระหวางคาอตราการกดกรอนกบอายการใชงาน คาอตราการกดกรอนของของเหลวกบเหลกเปนคาเฉพาะสาหรบสารใดสารหนง ซงสามารถหาขอมลเบองตนไดจากหนงสอ ทรวบรวมขอมลการกดกรอนไว เชน Handbook of Corrosion Data7 เปนตน นอกจากน ในสตรการคานวณคา CA จะเหนวาปจจยหนงทสงผลตอความหนาของวสดทเลอก คออายการใชงาน ซงผประกอบกจการโรงงานจะตองพจารณาจากองคประกอบหลายอยาง เชน ชนด ราคาของวสด ลกษณะการใชงาน การดแลรกษา และความคมคาในการลงทน เปนตน

7 Handbook of Corrosion Data 2nd edition, edited by Bruce D. Craig, David S. Anderson, ASM International ®, 2002 (ISBN 0-87170-518-4)


รปท 3.2 ขอมลเบองตนของถงเกบ


สาหรบตวอยางการคานวณทแสดงในภาคผนวก ค กาหนดคาอตราการกดกรอนของเหลกกบสาร เมทานอลท 0.508 มม.ตอป และสมมตคาอายการใชงานท 30 ป

- คาความเคนสงสดขณะใชงาน (Product design stress; Sd) และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ (Hydrostatic design stress; St ) ซงเปนคาเฉพาะสาหรบเหลกแตละเกรดโดยตาม API 650 จะมการกาหนดคา Sd และ St ในภาคผนวก ข.5 สาหรบเหลกตามมาตรฐาน ASTM แตกรณทใชเหลกตามมาตรฐานของแตละประเทศ เชน มอก. (TIS) หรอ JIS ผคานวณจะตองคานวณคา Sd และ St เองจากสตรดานลาง

Sd = 32 x Yield strength หรอ

52 x Tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

St = 43 x Yield strength หรอ

73 x Tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

หลงจากคานวณคา Sd และ St จากแตละสตรเสรจแลว เราจะเลอกใชคา Sd และ St ทนอยทสด

- ความกวางแผนเหลกทมจาหนายในทองตลาดคอ 4 ฟต (1.2192 เมตร) , 5 ฟต (1.524 เมตร) และ 8 ฟต (2.4384 เมตร) ซงเปนคาทใชในการประมาณจานวนชนของผนงถงเกบ

สาหรบขนตอนการคานวณสามารถดรายละเอยดเพมเตมในภาคผนวกท ค อยางไรกตาม ในการคานวณความหนาของผนงถงเกบตามมาตรฐาน API 650 ไดกาหนดใหผนงของถงเกบททาดวยเหลกตองมความหนาตามคาทไดจากการคานวณออกแบบใหรบนาหนกบรรทกสงสดบวกดวยคาการกดกรอน และตองไมนอยกวาความหนาตาสดตามทกาหนดไวในตารางท 3.5

ตารางท 3.5 ความหนาตาสดของเหลกสาหรบผนงถงเกบทยอมรบได : tmin (มลลเมตร)

เสนผานศนยกลาง : D (เมตร) ความหนาของผนง (Shell) ตาทสดทยอมรบได : tmin (มลลเมตร) < 15 5

15 ถง < 36 6 36 ถง < 60 8

≥ 60 10 หมายเหต ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มม.

การเชอมแผนผนงถงตองเชอมใหมความมนคงแขงแรงและปลอดภย โดยในการเชอมตอทอตางๆ

เขากบผนงถง หากทอทจะเชอมมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 2 นว ผนงของถงจะตองมการเสรมความแขงแรงทหนาตดของแผนเหลก ซงจะตองมความหนาไมนอยกวาความหนาของผนงถง และตองมพนทไมนอยกวา 2 เทาของพนทหนาตดของทอทจะเชอม อางองมาตรฐานวธการเสรมความแขงแรงและการเชอมจาก API 650 เรอง Reinforcement and Welding


อยางไรกตาม ถงเกบของเหลวไวไฟอาจกอสรางดวยวสดชนดอน เชน เหลกกลาไรสนม ซงมวธการออกแบบผนงถงสวนใหญเหมอนกบถงเหลกกลาในคมอฉบบน โดยมข นตอนทแตกตางกนคอ สวนของการคานวณคาความเคนสงสดขณะใชงาน ; Sd และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ ; St โดยจะตองคานวณเองจากสตรทกาหนดขางตน ไมมตารางสาเรจรปทใชงานไดเลยเหมอนเหลกกลา ตามมาตรฐาน ASTM ทระบใน API 650 และหลงจากไดคา Sd , St แลว ใหนาคาดงกลาวมาคานวณตอเหมอนกบวธการคานวณถงเหลกกลา

3.4.2 พนถงเกบ

ลกษณะของพนถงมหลายแบบเชน แบบแบน (Flat) แบบกรวยควา (Cone-up) แบบกรวยหงาย (Cone-down) และแบบเอยงดานเดยว (Single slope) โดยแตละแบบจะตองมการจดการตะกอนทกนถงทแตกตางกน บรเวณพนถงเกบจะประกอบดวย 2 สวน (รปท 3.3) คอ แผนพนถง (Bottom plate) และ แผนรองผนงถง (Annular bottom plate) โดยมาตรฐาน API 650 ไดกาหนดลกษณะแผนพนถงไวดงน

แผนเหลกพนถงตองมความหนาอยางนอย 6 มลลเมตร (ยงไมรวมความหนาเผอการกดกรอน) พนถงทมลกษณะแบบ Cone-up และแบบ Cone-down ควรมความชน (Slope) อยางนอย 1:120

ในกรณทตองการใหตดตงวงแหวนกนซม (Drip ring) เพอปองกนนาซมเขาใตกนถงเกบ โดยวงแหวนกนซมจะตองมความหนาอยางนอย 3 มลลเมตร และตองเชอมดวยวธการเชอมปดคลมแบบตอเนอง (Continuously seal-welded) ขอบของวงแหวนตองยนออกมาดานนอกจากขอบฐานรากของถงอยางนอย 75 มลลเมตร และมการดดงอลงทปลายเปนมมไมเกน 90º ตามรปท 3.3 และอาจจะมการเคลอบสารปองกนการกดกรอนทผวของวงแหวนเพมเตม


รปท 3.3 สวนประกอบบรเวณพนถง

และกาหนดลกษณะแผนเหลกรองผนงถงดงน

แผนรองผนงถงตองมความหนาอยางนอย 6 มลลเมตร (ยงไมรวมความหนาเผอการกดกรอน) ระยะหางภายในระหวางผนงถงเกบกบรอยเชอมแบบ Lap-welded ทแผนพนถง จะตองหางไม

นอยกวา 600 มลลเมตรและแผนรองผนงถงตองตองยนออกนอกขอบของตวถง อยางนอย 50 มลลเมตร

นอกจากนการเชอมผนงถงชนลางทตดกบแผนเหลกรองผนงถง และแผนเหลกพนถง จะตองเชอมเตมแบบตอเนองทงในและนอกของผนงถง โดย ;

การเชอมแผนพนถง กาหนดใหแผนเหลกตองเกยกนอยางนอย 5 เทาของความหนาของแผนเหลกทนาใชทาพนถง

การเชอมแผนพนถง กบแผนรองผนงถง แผนเหลกนนจะตองเกยกนอยางนอย 65 มลลเมตร

3.4.3 หลงคาถงเกบ

ในการคานวณตวหลงคาและโครงสรางรองรบตางๆ ตองมการคานวณและออกแบบเพอใหหลงคาสามารถรองรบนาหนกและแรงกระทาตางๆ ทอาจเกดขนกบหลงคาดงน

ความดนภายในถงเกบ (Internal pressure) ความดนขณะทดสอบดวยนา (Hydrostatic test pressure) แรงลม และฝนทมาปะทะ (Wind load) นาหนกของหลงคาและสวนประกอบอนๆ ทตดตงบนหลงคา (Gravity loads)


แรงทเกดจากแผนดนไหว (Seismic load) แรงหรอนาหนกอนๆ

ตาม API 650 มขอกาหนดเกยวกบแผนเหลกหลงคา ดงน

แผนเหลกหลงคาตองมความหนา อยางนอย 5 มลลเมตร (ไมรวมคาความหนาเผอการกดกรอน) ลกษณะแผนเหลกหลงคาของหลงคาแบบตางๆ มขอกาหนดยอยดงน

- แผนเหลกหลงคาของ Supported cone roof ตองไมสมผสกบโครงสรางทรองรบโดยตรง โดยแผนหลงคาจะตองวางบนคานคาหลงคาหรอจนทน (Rafter) ทวางบนคานหลก (Girder) เทานน ขณะทความหนาของโครงสรางทรองรบหลงคาตองมความหนาอยางนอย 4.3 มลลเมตร และเมอใชงานและถกกดกรอนไปแลวความหนาจะตองไมนอยกวา 2.4 มลลเมตร ยกเวน ความหนาของเสารบนาหนก (Column) ตองไมนอยกวา 6 มลลเมตร (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Supported cone roofs ขอ 5.10.4)

- แผนเหลกหลงคาของ Self-supporting cone roof ตองมการเสรมความแขงแรงดวยโครงสราง (Sections) และความหนาของแผนเหลกหลงคาตองหนาไมนอยกวา 4.8 มลลเมตร มมของหลงคา (θ) ตองอยระหวาง 9.5 ถง 37 องศา (9.5º ≤ θ ≤ 37º) เทยบกบระดบพนหรอความชน (Slope) ตองมคาระหวาง 2:12 ถง 9:12 (2:12 ≤ slope ≤ 9:12) (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Self-supporting cone roofs ขอ 5.10.5)

- แผนเหลกหลงคาของ Self-supporting dome roof ตองมการเสรมความแขงแรงดวยโครงสราง (Sections) และความหนาของแผนเหลกหลงคาตองหนาไมนอยกวา 4.8 มลลเมตร รศมของหลงคา (Radius) ตองอยระหวาง 0.8 D ถง 1.2 D เมอ D คอ ขนาดเสนผานศนยกลางของถง (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Self-supporting dome and umbrella roofs ขอ 5.10.6)

การเชอมแผนเหลกหลงคาของถงชนดหลงคาไมเคลอนทกบผนงถงใหใชวธการเชอมตอกนแบบเกยทบและมเชอมดานบนเพยงดานเดยวบนแผนหลงคา โดยเฉพาะถงชนดหลงคาไมเคลอนทดงรปท 3.4

การเชอมพนถงกบผนงถง จะตองเชอมทงดานในและดานนอกถง แสดงดงรปท 3.4 และ รอยเชอมตองมขนาดใหญและแขงแรงกวาการเชอมแผนเหลกหลงคากบผนงถง เมอเกดเหตฉกเฉน หรอเหตระเบด หลงคาจะสามารถปรแยกออกจากตวถง และชวยระบายแรงดน ทเกดขนได แตถาหากเชอมถงบรเวณหลงคาแขงแรงกวาบรเวณกนถงจะทาใหเมอเกดเหตฉกเฉนแรงดนจะทาใหกนถงปรแยก และเกดการระเบดทดานลางบรเวณพนถงซงกอใหเกดอนตรายมากกวา โดยขนาดของรอยเชอมจะขนอยกบความหนาของแผนเหลกทนามาใช ทาหลงคา ผนงถง และพนถง


บรเวณหลงคากบผนงถง บรเวณพนถงกบผนงถง

รปท 3.4 การเชอมบรเวณหลงคากบผนงถง และบรเวณพนถงกบผนงถง

อยางไรกตาม ในการออกแบบหลงคาแบบเคลอนทได ใหดาเนนการตามมาตรฐาน API 650 Appendix H : Internal Floating Roofs แตลกษณะหลงคาทไมเคลอนทแบบกรวย หรอแบบโดมปดอยดานนอกของถงเกบแบบหลงคาเคลอนทแบบภายใน มขอกาหนดเหมอนทกลาวมาขางตน

3.5 การเจาะรและการตดตงทอทผนงของถง (Shell openings)

การเจาะรทถงเพอตดตง Nozzles และชองคนลง (Manhole) เพอการตรวจสภาพถง ผประกอบ-กจการโรงงานควรทราบความหมายของลกษณะการเจาะรแบบตางๆ รายละเอยดดงรปท 3.5

รปท 3.5 การเจาะรเพอตดตง Nozzles และชองคนลง RTR = Regular-Type Reinforced Opening เปนการเจาะโดยมการเพมแผนเสรมความ

แขงแรง (Reinforcing plate) ทเปนรปวงแหวนหรอทรงหกเหลยม โดยทไมยนลงไปถงกนถง LTR = Low-Type Reinforced Opening เปนการเจาะโดยมการเพมแผนเสรมความแขงแรง

ทเปนรปคลายปายหน โดยยนลงไปถงกนถง S-N = Shell Openings เปนการเจาะโดยไมมการเพมแผนเสรมความแขงแรง หรอเปนแบบ

Integrally reinforced shell openings หรอ รเจาะทไมจาเปนตองเพมแผนเสรมความแขงแรง (< 2 นว)

9.5º ≤θ≤ 37º


ในการเจาะรทผนงถง จะพจารณาจากรปทรงโดยเทยบระยะการเจาะถงกนถงระหวางจดท

ตองการเจาะกบ Bottom plate หรอ Annular plate

สาหรบระยะคา A, B, C, D, E, F และ G สาหรบลกษณะของการเจาะรแตละแบบและการกาหนดความหนาบรเวณ Manhole neck ทความหนาของผนงกบขนาดของชองคนลงขนาดตางๆ จะแสดงรายละเอยดอยใน API 650 เรอง Shell opening

3.6 การคานวณนาหนกถงเกบ

ในการคานวณนาหนกรวมของถง จะแบงการคานวณออกเปน 2 สวน คอ

3.6.1 นาหนกถงเปลา

เปนผลรวมของนาหนกแผนเหลกทนามาทาผนงถง พนถง และหลงคา กบนาหนกของสวนประกอบอนๆ เชน ชองคนลง ชองเปดบนหลงคา บนได ราวจบ วาลวตางๆ เปนตน สาหรบนาหนกแผนเหลกแบนสามารถคานวณจากสตร ดงน

เมอ 0.00785 คอ คาความถวงจาเพาะของแผนเหลกแบน

ตวอยาง

3.6.2 นาหนกของเหลวไวไฟ ภายในถงเกบ

เปนผลคณระหวางคาปรมาตร (เตมถง) กบความถวงจาเพาะของของเหลวทอณหภมใชงาน

ยกเวน กรณทความถวงจาเพาะของของเหลวนอยกวา 1 ในการคานวณนาหนกใหใชคาความถวงจาเพาะของนาแทน (มคาเทากบ 1) เนองจากในชวงการทดสอบถงหลงจากทสรางเสรจจะตองใชนาในการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test)

1000

นาหนก (กโลกรม) = หนา (มม.) x กวาง (มม.) x ยาว (มม.) x 0.00785 1000

นาหนก = 6 x 500 x 950 x 0.00785 = 22.37 กโลกรม


3.7 การเคลอบ / ปผวถงเกบสารเคม (Coating /Lining)

นอกจากการเลอกประเภทถงเกบ และขอกาหนดเกยวกบผนง พน และหลงคาถงเกบแลว ขนตอนทสาคญอกขนตอนหนงคอ การเลอกวสดเคลอบ หรอปผวถงเกบเพอปองกนการกดกรอน ในการเลอกวสดเพอเคลอบ / ปผวจะตองคานงถงวตถประสงคในการเคลอบผววาเปนการเคลอบภายใน หรอเคลอบภายนอกถงเกบ เนองจากถาเปนการเคลอบผวภายนอก วสดทใชจะตองทนตอสภาพภมอากาศ แสง รงส UV ขณะทการเคลอบผวภายใน วสดทใชจะตองปองกนการกดกรอนจากไอ และของเหลวภายในถง และตะกอนหรอสลดจทสะสมบรเวณพนถง รวมทงไมกอใหเกดการปนเปอนกบของเหลวทจดเกบ

3.7.1 การเคลอบผวภายนอก (External coating)

การเคลอบผวภายนอก มวตถประสงคเพอปองกนการผกรอนจากสภาพอากาศทวไป ความชน ฝน แสง รงส UV ดงนนการทาสถงเกบของเหลวไวไฟดวยสกนสนม สทมสวนผสมของสาร Epoxy หรอพอลยรเทน (Polyurethane) กเปนวธหนงทใชในการปองกนการผกรอนภายนอก

3.7.2 การเคลอบ/การปผวภายใน (Internal coating/ Lining)

การเคลอบผวภายใน มวตถประสงคเพอปองกนการกดกรอนจากไอ และของเหลวภายในถง โดยพนฐานแลวการเคลอบผวภายในควรจะสามารถปองกนการกดกรอนจากของเหลว และมอายใชงานอยางนอย 10 ป ในการเลอกวสดสาหรบเคลอบ / ปผวภายในจะตองพจารณาจากความเขากนไดกบของเหลวทจดเกบ หรอความทนทานตอการกดกรอนของวสดนนๆ โดยสามารถหาขอมลเรองการ กดกรอนของสารกบวสดไดจาก Handbook of Corrosion Data ตามทไดกลาวถงในหวขอ 3.4.1 หรอสามารถขอตวอยางตาราง Compatibility resistant chart ไดจากบรษทผใหบรการเคลอบผวถงเกบ ดงภาคผนวก ข.6 โดยใหเลอกวสดทสามารถทนตอสารนนๆ มากทสดและขอควรรเบองตนสาหรบการเคลอบผวภายในถงเกบของเหลวไวไฟ มดงน

วสดเคลอบผวสวนใหญทสามารถใชกบของเหลวไวไฟ คอสารในกลม Epoxy และ Epoxy copolymer แตสามารถเลอกใชวสดเคลอบชนดอนได โดยดจาก Compatibility resistant chart ทไดกลาวมาแลว เนองจากสารแตละชนดอาจมความเฉพาะเจาะจงไมเหมอนกน

การเคลอบผนงถงเกบ สามารถใชวธการเคลอบแบบฟลมบาง ซงมความหนานอยกวา 20 mils (0.508 มม. โดย 1 mils = 1/1000 นว) แตบรเวณพนถง จาเปนตองใช วธการเคลอบแบบฟลมหนาซงมความหนามากกวา 20 mils เนองจากบรเวณพนถงจะตองสามารถทนตอแรงดนจากการการสบถายสารเคมมากกวาบรเวณอนๆ

จากขนตอนทงหมดทกลาวมา สามารถสรปแนวทางการออกแบบถงเหลกสาหรบเกบของเหลวไวไฟ ไดดงรปท 3.6


รปท 3.6 แนวทางการออกแบบถงเหลกกลาสาหรบเกบของเหลวไวไฟ


บทท 4 การเลอกสถานท

4.1 การเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม

ในการเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม ถอเปนขนตอนหนงทมความสาคญกอนทจะเรมกระบวนการออกแบบ และกอสรางถงเกบสารเคม เนองจากผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองทราบขนาดพนท และขอควรระวงวาถงเกบสารเคมแตละประเภทไมควรตงอยใกลพนทใดบาง ในหวขอนจะทาการสรปขอทควรจะพจารณา ระยะทปลอดภย รวมถงสงทตองคานงถงในการจดวางถงเกบสารเคม กรณทมถงเกบสารเคมในพนทมากกวา 1 ถง นอกจากน ในบางประเทศ เชน สหภาพยโรป ยงไดกาหนดใหมการประเมนความเสยงในขนตอนการเลอกพนทอกดวย สาหรบสภาพแวดลอม หรอพนทรอบขางพนฐานทจะตองคานงถงในการกอสรางถงเกบสารเคม พบวา พนทนน ;

ควรอยหางจากแหลงนาผวดน หรอแหลงนาใช และมการควบคมการปนเปอนมลพษสาหรบ นาผวดน หรอแหลงนาใช กรณทมอบตเหต หรอเหตฉกเฉน

ควรหางจากชมชน ถนน ทางรถไฟ โรงเรยน และโรงพยาบาล เพอไมใหเปนอนตรายกรณทเกดเหตระเบด เพลงไหม หรอการรวไหล

ควรอยหางจากแหลงจดตดไฟ (Ignition source) ควรอยหางจากวสดทตดไฟได (Combustible materials) ควรอยหางจากพนทเกบป ย หรอสารทใชในการเกษตร ควรอยหางจากพนทเกบขยะ หรอวสดทไมใชแลว ควรแยกออกจากพนทกระบวนการผลต และเปนพนทเพอการจดเกบสารเคมอยางชดเจน ควรงายตอการเขาถง และสะดวกในการเขาตรวจสอบและการบารงรกษา

โดยในคมอเลมนไดอางองการกาหนดระยะหางระหวางถงถงทางสาธารณะจากกฎหมายควบคม

อาคาร และกาหนดระยะหางทปลอดภย (Minimum separation distance) จาก NFPA 30 –Chapter 22 – Storage of Liquids in Tanks ซงกาหนดระยะหางเปน 2 ระยะ คอ

ระยะหางจากผนงของถงเกบสารเคมและเขตรวโรงงาน (Property line) หรอทางสาธารณะ (Public way)

ระยะหางระหวางผนงของถงเกบสารเคม (Shell-to-shell spacing)

จากกฎหมายควบคมอาคารมขอกาหนดใหถงเกบสารเคม ซงจดวาเปนอาคารประเภทหนง โดยกฎหมายควบคมอาคารไดกาหนดระยะรนตามกวางของทางสาธารณะทอยตดกบถงเกบสารเคม แสดงดงรปท 4.1 และมรายละเอยดดงน


ถาถนนสาธารณะมความกวางนอยกวา 10 เมตร ใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 10 เมตร

ถาถนนสาธารณะมความกวางตงแต 10 เมตร ขนไป แตไมเกน 20 เมตร ใหรนแนวอาคาร หางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 1 ใน 10 ของความกวางสาธารณะ

ถาถนนสาธารณะมความกวางเกน 20 เมตร ขนไป ใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 2 เมตร

รปท 4.1 ตวอยางรปแสดงระยะหางตามกฎหมายควบคมอาคาร

ตามแนวทางของมาตรฐาน NFPA 30 Flammable and Combustible Liquids Code การกาหนดระยะหางตางๆ จะพจารณาจากชนดของของเหลวทตองการจดเกบ โดยแบงเปน (i) ของเหลวทเสถยร (Stable liquid) และ (ii) ของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) และความดนภายในของถงเกบสารเคม สาหรบของเหลวทไมเสถยร จะหมายถงของเหลวทสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอไรเซชน สลายตว ควบแนน หรอเกดปฏกรยาตางๆ ไดเอง รวมทงตองคานงถงประเภทของถงเกบสารเคม และอปกรณความปลอดภย เชน ระบบระบายแรงดนฉกเฉน (Emergency relief venting system)

สรปสาหรบระยะหางจากผนงของถงเกบสารเคมและเขตรวโรงงาน (Property line) หรอทางสาธารณะ (Public way) และระยะหางระหวางผนงของถงเกบสารเคมสาหรบถงแตละประเภททความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) และความดนทมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) สามารถสรปไดดงตารางท 4.1 และตารางท 4.2 ตามลาดบ โดยใหดรปภาพระยะหางตางๆ ประกอบในรปท 4.2


รปท 4.2 ตวอยางรปแสดงระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบสารเคม

ความหมายของระยะตางๆ แสดงดงน

A คอ ระยะหางจากทางสาธารณะทอยดานใกลทสด หรออาคารทใกลทสดทอยในแนวเขตเดยวกน

B คอ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขาม D คอ เสนผานศนยกลางของถงเกบสารเคม X คอ ระยะหางจากผนงถงถงผนงเขอนกนลอมรอบ (Shell-to-Dike) Y คอ ระยะหางระหวางผนงของถง (Shell-to-Shell)

ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)

ประเภทถงเกบสารเคม

ระบบปองกน ปรมาตร (ลกบาศกเมตร)

ระยะหางอยางนอย (Minimum distance); เมตร

B1 A

X -อางองตาม Table

22.11.2.5 ใน NFPA 30

Y-อางองตาม Table 22.4.2.1ใน NFPA 30

สาหรบของเหลวทเสถยร (Stable liquid) – อางองตาม Table 22.4.1.1(a), (b) ใน NFPA 30

Floating roof tank

Protection for exposure2/

ไมกาหนด

1/2 x D 1/6 x D

1.5

1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน (แตตองไมนอยกวา 0.9 เมตร)

ไมม D (ไมเกน 52.5

เมตร) 1/6 x D

Fixed roof tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

มระบบกาซเฉอย (Inert

system) หรอมระบบโฟม

1-10 1.5 0.25

1.5


> 10-45 2.25 0.25> 45-114 3 0.25> 114-190 4.5 0.5


ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




B1 A


22.11.2.5 ใน NFPA 30


Fixed roof tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน (ตอ)

(Foam system)

> 190-380 7.5 0.75

> 380-500 12 1.25


1-10 3 0.5

1.5


> 10-45 4.5 0.5> 45-114 6 0.5> 114-190 9 1.0> 190-380 15 1.5> 380-500 24 2.5

ไมม

1-10 6 0.5

0.5


> 10-45 9 0.5> 45-114 12 0.5> 114-190 18 1.0> 190-380 30 1.5> 380-500 40 2.5

สาหรบของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) -อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.5 ใน NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

ถงทมระบบปองกนอยางใดอยางหนงตอไปน ;

ระบบสเปรยนาดบเพลง, ฉนวนหรอ

ระบบหลอเยน

1-10 3

ไมนอยกวา 7.5

1.5


> 10-45 4.5

> 45-114 6> 114-190 9

> 190-380 15 > 380-500 24

Protection for Exposure2/

1-10 7.5 ไมนอยกวา15

1.5 1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน (แตตองไมนอยกวา 0.9 เมตร)

> 10-45 11.25> 45-114 15> 114-190 22.5> 190-380 37.5> 380-500 60


ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




B1 A


22.11.2.5 ใน NFPA 30


ไมม

1-10 15

ไมนอยกวา 30

1.5


> 10-45 22.5> 45-114 30> 114-190 45> 190-380 75> 380-500 120

หมายเหต 1/ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขามซง จะตองไมนอยกวา 1.5 เมตร 2/ Protection for exposure หมายถงพนทใกลเคยงถงเกบสารเคมมระบบดบเพลงหรอมระบบนาหลอเยนเพอปองกนไฟ

ลกลามกรณเกดเหตเพลงไหม

ตารางท 4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)



ระยะหางอยางนอย (Minimum distance); เมตร B1 A X -อางองตาม

Table 22.11.2.5 ใน

NFPA 30

Y-อางองตามTable 22.4.2.1ใน NFPA 30

สาหรบของเหลวทเสถยร (Stable liquid) - อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.3 ใน NFPA 30

ทกประเภท


1-10 4.5 2.25

1.5


> 10-45 6.75 2.25> 45-114 9 2.25> 114-190 13.5 4.5> 190-380 22.5 6.75> 380-500 36 11.25

ไมม

1-10 9 2.25

1.5

1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน

> 10-45 13.5 2.25> 45-114 18 2.25> 114-190 27 4.5


ตารางท 4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)



ระยะหางอยางนอย (Minimum distance); เมตร B1 A X -อางองตาม

Table 22.11.2.5 ใน

NFPA 30

Y-อางองตามTable 22.4.2.1ใน NFPA 30

ทกประเภท (ตอ) > 190-380 45 6.75 (แตตองไมนอย > 380-500 72 11.25 กวา 0.9 เมตร)

สาหรบของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) - อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.5 ใน NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

ถงทมระบบปองกนอยางใดอยางหนงตอไปน ;

ระบบสเปรยนาดบเพลง,

1-10 6


1.5


> 10-45 9

>45-114 12

>114-190 18

>190-380 30

ฉนวนหรอระบบทาความ

เยน, Barricade

>380-500 48


1-10 12


1.5


> 10-45 18> 45-114 24> 114-190 36> 190-380 60> 380-500 96

ไมม

1-10 24


1.5


> 10-45 36> 45-114 48> 114-190 72> 190-380 120> 380-500 192

หมายเหต 1/ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขามซง จะตองไมนอยกวา 1.5 เมตร 2/ Protection for exposure หมายถงพนทใกลเคยงถงเกบสารเคมมระบบดบเพลงหรอมระบบนาหลอเยนเพอปองกนไฟลกลามกรณเกดเหตเพลงไหม


4.2 การจดวางถงเกบสารเคม

สาหรบการจดวางถงเกบสารเคมจะตองคานงถงลกษณะพนท สมบตของสารเคม และการจดเตรยมเสนทางหนไฟ หรอเสนทางสาหรบรถดบเพลงเพอใหสามารถเขาชวยเหลอไดกรณมเหตฉกเฉน โดยมรายละเอยดดงน

ถงเกบสารเคมแตละถงจะตองมการวางผงถงแตละถงอยางชดเจน เชน จดเตมหรอจดปลอยสารเคม ระบบทอ และป มสบสารเคม เปนตน

สารเคมทเกบในถงเกบสารเคมอาจจะทาปฏกรยากน เมอเกดเพลงไหม หรอไมสามารถดบเพลงนนไดดวยเครองดบเพลงชนดเดยวกน จงตองมการตดตงเครองดบเพลงทเหมาะสมกบสารเคมนนๆ

ควรมระยะทรถดบเพลงสามารถฉดสารดบเพลงถงได หรอพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดอยางนอย 2 ดาน ในกรณทมถงเกบสารเคมมากกวา 1 ถง จะตองมทางหรอพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดทกถงเชนเดยวกน

ในกรณทมขอจากดดานพนท และพนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงไดซงเรยกวา “Shadow zone” ดงแสดงในรปท 4.3 (พนททระบายสเหลอง) จะตองมการพจารณาออกแบบ และตดตงระบบดบเพลงทเหมาะสม หรอพจารณาการตดตงระบบดบเพลงจากดานบนของถงเกบสารเคม

รปท 4.3 พนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงได หรอ “Shadow zone”


บทท 5 การตดตง และการใชงานถงเกบของเหลวไวไฟ

ในบทนจะสรปรายการอปกรณทควรตดตงทถงเกบของเหลวไวไฟ โดยจะแบงออกเปน 5 กลม ตามหนาทการทางานของอปกรณนนๆ ดงน

1) สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (Basic component and level devices) 2) อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting device) 3) อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน (Lightning and grounding system) 4) อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device) 5) อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ

โดยรายละเอยดการทางานของอปกรณตางๆ แสดงดงน

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (Basic component and level devices)

ถงเกบของเหลวไวไฟจะตองประกอบดวยสวนประกอบพนฐาน ไดแก ชองเปดของถง (Access hatch) ชองคนลงทหลงคา (Roof manhole) ชองคนลงทผนงถงเกบ (Shell manhole) ชองระบาย (Drain) และบอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump) และอปกรณวดระดบของเหลว ซงมทงวธอตโนมต และวธ Manual

ชองเปดของถง เปนชองเปดทอยบรเวณหลงคาของถงเกบ ซงใชเปดเพอวดอณหภม และระดบของสารทบรรจอยในถง โดยเปนการวดโดยใชวธ Manual เชน เทปวดระดบ เปนตน

ชองคนลงทหลงคา เปนชองเปดทอยบนหลงคาเพอใหสามารถเขาไปทางานในระหวางหยดซอมบารงได

ชองคนลงทผนงถงเกบ เปนชองเปดทอยสวนลางของถงเพอใหสามารถเขาไปทางานในระหวางหยดซอมบารง และเปนชองใหนาตะกอนหรอสลดจสารเคมทตกคางอยภายในถงเกบออกระหวางซอมบารง โดยถงเกบทมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 25 เมตร จะตองมชองคนลงอยางนอย 2 ชอง นอกจากนหากมการตดตงชองคนลงแลว ผนงรอบขางของชองคนลงจะตองมการตดตง แผนเสรมความแขงแรง เพอสรางความมนคงของผนง Shell ดงกลาวไวในบทท 3

ชองระบาย และบอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump) มไวเพอใชระบายนาและตะกอนสารเคมทสะสมอยในถงเกบ และทาบอพกทจดตาทสดภายในถง พรอมตอทอระบายผานวาลวออกมาภายนอก


อปกรณวดระดบของเหลว เปนอปกรณวดระดบความสงของของเหลวในถงเกบ โดยแบงออกเปน 2 แบบ คอ แบบ Manual และแบบอตโนมต สามารถเลอกชนดอยางใดอยางหนงตอไปน - แบบ Manual เชน เทปวดระดบทไดรบการรบรองโดยสานกงานกลางชงตวงวด กระทรวง

พาณชย สาหรบอปกรณทจมลงในของเหลวไวไฟจะตองทาจากวสดไมกอใหเกดประกายไฟ กรณถงเลกสามารถใชตดตง Sight glass ได

- แบบอตโนมต เชน อปกรณวดระดบอตโนมต (Auto level gauge) ทใชวดและแจงระดบสารเคมภายในถงเกบ พรอมทงตดตงเชอมตอกบระบบแจงเตอนระดบของเหลวทระดบ High alarm หรอ Low alarm เพอใหของเหลวอยในระดบถงเกบทเหมาะสม ไมใหสงจนลนหรอตาเกนไป

รปตวอยาง และหนาทการทางานของสวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.1

ตารางท 5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลวสวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

สวนประกอบพนฐาน 1) ชองเปดของถง

หรอทเรยกวา Gauge hatches เปนชองเปดทตดตงบรเวณหลงคาของถงเกบ เพอใชวดระดบของสารทบรรจอยในถง โดยเปนการวดโดยใชระบบ Manual นอกจากใชเปนชองในการวดระดบแลว ยงสามารถเปดฝาเพอตรวจวดอณหภมภายในถงเกบหรอเกบตวอยางของสารเคม

2) ชองคนลงทหลงคา

เปนชองเปดทอยบนหลงคาเพอใหสามารถเขาไปทางาน ในระหวางหยดซอมบารงได

3) ชองคนลงทผนงถงเกบ

เปนชองทางสาหรบเขาไปทา ความสะอาด บารงรกษาภายหลงการถายเทสารเคมออกไปหมดแลว นอกจากนหากมการตดตงชอง Manhole แลว ผนงรอบขางของ Manhole จะตองมการตดตงแผนเสรมความแขงแรง เพอสรางความมนคง


ตารางท 5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (ตอ)สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

ของผนง Shell ดงกลาว

4) บอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump)

บอพกนาหรอสารเคมทตกคาง โดยทวไป sump จะตงอยบรเวณตาสดของถงเกบ

5) ชองระบาย ทอเชอมตอกบบอพก ใชเพอระบายนาและกากตะกอนสารเคมทสะสมอยในถงเกบ

6) บนได (Stair) และราวจบ(Hand rail)

ใชเปนทางขน-ลง และปองกนการ พลดตก

7) ถงบอกทศทางลม (Wind sock)

ใชเพอบอกทศทางของกระแสลม ทพดผานบรเวณถงเกบ


ตารางท 5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (ตอ)สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

8) อปกรณวดระดบของเหลว

8.1) เทปวดระดบ เปนอปกรณแบบ Manual ใชวดระดบสารเคมภายในถงเกบผานชองเปดบนหลงคา

8.2) อปกรณวดระดบอตโนมต (Auto level gauge)

เปนอปกรณแบบอตโนมต ใชวดระดบสารเคมภายในถงเกบ อปกรณดงกลาวมสวนเคลอนทสงขนหรอลดตาลงตามระดบความสงของสารทเกบอยภายในถงเกบ

8.3) ระบบแจงเตอนระดบของเหลว (Level alarm)

สามารถเรยกอกอยางหนงวา High alarm หรอ Low alarm เปนอปกรณ แจงเตอนปรมาตรของสารเคมทอยในถงเกบใหอยในระดบทเหมาะสม ไมใหสงจนลนหรอตาเกนไป

5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting devices)

ถงเกบของเหลวไวไฟจะตองมระบบระบายอากาศและความดนทเหมาะสม เพอปองกนอนตราย และการยบตวของถงเกบจากการเปลยนแปลงความดนทลดลงหรอความดนสวนเกนทเพมขน โดยอปกรณทใชในระบบระบายความดนนจะตองออกแบบและไดมาตรฐานตามขอกาหนดของ API 2000 : Venting Atmospheric and Low-Pressure Storage Tanks เพอใหสามารถควบคมอตราสวนคา Pressure : Vaccuum ใหเหมาะสมไดตามทออกแบบไว สาหรบอปกรณทใชในระบบระบายความดนมหลายแบบ ดงน

Open vent หรอ Free vent : เปนทอระบายความดนทเปดออกสบรรยากาศโดยตรง ทตดตงอยบนหลงคา โดยททอระบายนจะตองตดตงตาขายทปลายทอเพอปองกนนกหรอแมลงเขาไปในถง


กรณทเปนของเหลวไวไฟ จะตองไมมแหลงจดตดไฟอยใกลกบทอดงกลาว กรณทใชทอระบายความดนควรพจารณาตดตงอปกรณดกเปลวไฟ (Flame arrestor) เพมเตม

Pressure safety valve (วาลวนรภย) หรอ Pressure relief valve (วาลวระบายแรงดน) เปนอปกรณความปลอดภยของระบบมหนาทหลกคอระบายแรงดนภายในระบบออก ซงจะทางานเองโดยอตโนมตเมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว

Pressure vacuum valve (หรอเรยกยอๆ วา PV Valve) หรอ Breather valve เปนอปกรณความปลอดภยของระบบซงจะทางานเองโดยอตโนมต มหนาทหลกคอ ระบายแรงดนภายในระบบออก เมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว และเปดใหอากาศภายนอกเขามาในถง เมอมแรงดนของสภาวะสญญากาศตากวาทกาหนดไว

ในการเลอกใชอปกรณสาหรบระบบระบายความดนน ผประกอบกจการโรงงานจะตองพจารณาถง

ลกษณะการใชงานของถงเกบ และมลคาของผลตภณฑทจดเกบภายในถง รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบระบบระบายความดน เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.2

ตารางท 5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน

สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) Open vent หรอ Free vent เปนทอระบายความดนทเปดออกสบรรยากาศโดยตรง ทตดตงอยบนหลงคา โดยททอระบายนจะตองตดตงตาขายทปลายทอเพอปองกนนกหรอแมลงเขาไปในถง

2) Pressure safety valve (วาลวนรภย) หรอ Pressure relief valve (วาลวระบายแรงดน)

เปนอปกรณความปลอดภยของระบบมหนาทหลกคอระบายแรงดนภายในระบบออก ซงจะทางานเองโดยอตโนมตเมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว


ตารางท 5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (ตอ)สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

3) PV Valve หรอ Breather valves

อปกรณชนดนถกออกแบบเพอความปลอดภยของถงเกบ ในกรณทถงมความดนมากเกนปกต ระบบนจะระบายความดนออกมา เพอปองกนถงเกบระเบด ในทางตรงกนขาม หากภายในถงมความดนลดลง ระบบนจะเปดและนาอากาศภายนอกเขาสถงเกบ เพอปองกนถงยบตว

5.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน (Lightning and Grounding system)

ถงเกบของเหลวไวไฟจะตองมการตดตงระบบปองกนฟาผา และการตอลงดนตามมาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (วสท.) ซงมรายละเอยดดงน

อปกรณปองกนฟาผา หรอระบบ Lightning : ถงเกบทอยภายนอกอาคารจะตองตดตงตวนาลอฟา โดยจานวนตวนาลอฟาจะตองครอบคลมบรเวณทตองการปองกนฟาผาไดทงหมด และตวนาลอฟาทเปนทองแดงควรมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.02 โอหมตารางมลลเมตรตอเมตร หรออะลมเนยมทมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.03 โอหมตารางมลลเมตรตอเมตร เวนแตสถานททม การผกรอนรนแรง ใหใชทองแดงเทานน

กรณถงเกบของเหลวไวไฟททาจากเหลกความหนามากกวา 5 มม. หรออะลมเนยมความหนามากกวา 7 มม. ถอไดวาตวถงเกบเปนตวนาลอฟาโดยธรรมชาต จงไมตองมการตดตงตวนาลอฟาเพมเตม แตจะตองตดตงระบบสายดนใหเหมาะสม

การตอลงดน หรอระบบ Grounding : ถงเกบของเหลวไวไฟจะตองตดตงสายดน ทมคาความตานทานไมเกน 10 โอหม ตาม "มาตรฐานการปองกนฟาผา ภาคท 3" ของ วสท. โดยจานวนจดทตอตวนาลงดนจะตองพจารณาจากขนาดเสนผานศนยกลางของถงเกบ คอ - กรณถงเกบของเหลวไวไฟมขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 20 เมตร ใหตอลงดน 1 จด - กรณถงเกบของเหลวไวไฟมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 20 เมตร ใหตอลงดนอยางนอย

2 จด ตาแหนงทอยตรงกนขาม สาหรบถงเกบของเหลวไวไฟทไมไดตดตงตวนาลอฟา ควรพจารณาตดตงตวนาลงดนอยางนอย 2

จด และตอเชอมถงกนทกถง โดยจะตองมการประสานกนระหวางตวถงกบตวนาของระบบสายดน โดยการเชอม การบบอด การยดดวยสกร เพอกระจายกระแสฟาผาลงสดนโดยไมเกดความเสยหายตอตวถง


รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.3

ตารางท 5.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) ตวนาลอฟา หรอสายลอฟา เปนอปกรณทใชดกรบวาบฟาผา เพอไมใหฟาผาลงทถงโดยตรง

2) ตวนาลงดน หรอสายดน เปนอปกรณชวยถายเทประจไฟฟา ใหกระจายลงสดน

5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device)

ถงเกบของเหลวไวไฟจะตองประกอบดวยอปกรณปองกนไฟไหมพนฐาน ไดแก อปกรณดกจบเปลวไฟ และระบบนาและโฟมดบเพลง สาหรบรายละเอยดอปกรณมดงน

อปกรณดกจบเปลวไฟ (Flame arrestor) เปนอปกรณทใชในการดกจบเปลวไฟ เพอปองกน การลกตดไฟและการระเบด โดยปกตแลวจะตองตดตงทชองเปดทกชองของถงเกบ เชน ททอระบาย Open vent เปนตน

ระบบโฟมดบเพลง1 (Foam system) เปนระบบทใชสาหรบดบเพลงไหมสารเคมประกอบดวย ถงเกบโฟม (Foam chamber) และระบบทอนาโฟม (Foam line deflector) โดยจะตองมอตราการใชสารละลายโฟม ดงน - 4.1 ลตรตอนาทตอตารางเมตร สาหรบ ถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท - 12.2 ลตรตอนาทตอตารางเมตร สาหรบ ถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน

1 อางองตาม กฎกระทรวงพลงงาน เรอง สถานทเกบรกษานามนเชอเพลง พ.ศ. 2551 ตพมพในราชกจจานเบกษา เลมท 125 ตอนท 48ก ลงวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2551


ระบบนาดบเพลงและหลอเยน12(Water cooling / Sprinkler system) เปนระบบนาทมไวสาหรบฉดนาหลอเลยงถงเมอเกดเพลงไหม เพอลดอณหภมของถงเกบ ประกอบดวย ทอนาและ Sprinkler ชดอปกรณนาดบเพลง และปนฉดนาดบเพลง ซงมขอกาหนดเบองตนดงน - นาหลอเยน ตองมปรมาณไมนอยกวา 2 ลตรตอนาทตอตารางเมตร ในเวลา 1 ชวโมง - นาดบเพลง ตองมปรมาณนาในอตราไมนอยกวา 1,900 ลตรตอนาท เปนเวลาไมนอยกวา

30 นาท

รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.4

ตารางท 5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) อปกรณดกจบเปลวไฟ (Flame arrestor)

เปนอปกรณทใชในการดกจบเปลวไฟ เพอปองกนการลกตดไฟและการระเบด

2) ระบบโฟมดบเพลง (Foam system)

2.1) Foam line ทอนาโฟมทตอออกมาจากเครองผสมนายาโฟม (Foam indicator) ซงจะทางานเมอเครองตรวจจบความรอนไดรบความรอนจนถงคาทออกแบบไว แลวจงสงสญญาณไปทตควบคม จากนนจงสงให Deluge valve เปด เพอใหนาดบเพลงไหลผานตวผสม (Line proportioner) เกดเปน Foam solution

2.2) Foam chamber อปกรณนจะตดตงบรเวณขอบหลงคาของถงเกบสาร ทาหนาทดดอากาศไปผสมกบโฟมเพอเกดเปนฟองพรอมทจะดบเพลง

1 อางองตาม กฎกระทรวงพลงงาน เรอง สถานทเกบรกษานามนเชอเพลง พ.ศ. 2551 ตพมพในราชกจจานเบกษา เลมท 125 ตอนท 48ก ลงวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2551

Foam Line


5.5 อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ

สาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ ผประกอบกจการโรงงานควรจะพจารณาตดตงระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission) และอปกรณความปลอดภยอนๆ เพมเตม เพอใหเกดประสทธภาพในการ ใชงานและควบคมของเหลวไวไฟในถงเกบ โดยเลอกใชระบบทเหมาะสมกบของเหลวทจดเกบ ขณะทของเหลวไวไฟทมสมบตความเปนพษดวย จะตองพยายามควบคมไมใหมไอระเหยปลดปลอยออกสบรรยากาศภายนอก

อปกรณความปลอดภยอนๆ (Safety equipment) - อปกรณตรวจจบกาซและไอระเหยของเหลวไวไฟ ทาหนาทตรวจจบไอระเหยของเหลวไวไฟ

โดยทวไปจะตดตงใกลกบถงเกบ พนทและอปกรณเปลยนถายสาร เชน ป มและทอระบาย โดยอาจอยในรปของเทคโนโลยสมยใหม เชน อนฟราเรด กลองตรวจจบ (Optical beam) หรอระบบ Catalytic oxidation เปนตน

- อปกรณตรวจวดอณหภมของเหลวไวไฟ ทาหนาทตรวจวดอณหภมของเหลว เหมาะสาหรบของเหลวทตองการควบคมอณหภมในการจดเกบ

- โทรทศนวงจรปด (CCTV) เปนอปกรณเพมเตม โดยทวไปถกนามาใชเพอวตถประสงคดานการรกษาความปลอดภย แตสามารถนามาใชประโยชนในการตรวจจบและเฝาระวงเมอมการเกดไอระเหยของเหลวไวไฟ เกดขนในบรเวณทเสยง

ระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission) ในการควบคมไอระเหยของของเหลวไวไฟ จะตองพจารณาถงลกษณะการใชงาน และมลคาของของเหลว และความเปนพษของสาร ซงมวธการควบคมอยหลายวธ เชน - ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing) เปนวธท

เหมาะกบของเหลวไวไฟทระเหยกลายเปนไอไดงาย มความไวไฟสง และถกออกซไดซดวยอากาศไดงาย โดยตดตงเพอปองกนไอระเหยของเหลวไวไฟออกสบรรยากาศภายนอก และเพอปองกนไมใหอากาศไหลเขามาในถงเกบ และในกรณทตดตงระบบปกคลมดวยกาซเฉอยนจะตองพจารณาตดตง PV Valve ควบคดวย

- ระบบเตาเผา (Incinerator) เปนวธงายทสด แตถาตดตงระบบนจะตองตรวจสอบมลสารทระบายออกจากปลองของเตาเผาเพมเตมใหมคาอยตามทมาตรฐานกาหนด เนองจากวธนอาจจะสงผลใหปรมาณกาซซลเฟอรไดออกไซด และมลสารอนๆ เพมขน

- ระบบบาบดมลพษทางอากาศ เชน ระบบบาบดแบบตวเรงปฏกรยา (Catalytic emission control system) ระบบ Wet scrubber เหมาะสาหรบใชบาบดไอระเหยของเหลวไวไฟทมความเปนพษ เชน เบนซน ฟอรมลดไฮด เปนตน โดยไอระเหยจากถงเกบจะถกสงไปบาบดใน


ระบบบาบดมลพษกอนทปลอยระบายออกสบรรยากาศภายนอก และตองตรวจสอบมลสารทระบายออกจากระบบบาบดมลพษใหมคาอยตามทมาตรฐานกาหนด

- ระบบ Vapor return line เหมาะสาหรบใชกบไอระเหยของเหลวไวไฟทมความเปนพษ โดยจะดงไอระเหยกลบเขาสถงเกบ หรอเชอมตอกบระบบบาบดมลพษทางอากาศ


บทท 6 การสรางฐานรากคอนกรต

ในบทนจะสรปวสด และสงทตองคานงถงสาหรบงานโครงสรางฐานรากคอนกรต ซงอางองตามมาตรฐานสากล เชน ACI 313-97 Standard Practice for Design and Construction of Concrete Silos and Stacking Tubes for Storing Granular Materials, ACI 318-95 Building Code Requirements for Structural Concrete, ACI 301–99 Standard Specifications for Structural Concrete, ASTM Standards C 31/ Standard Practice for Making and Curing, ASTM Standards C 143M-98 Cement Concrete และ API STANDARD 650 Welded Tanks for Oil Storage เปนตน โดยมาตรฐานอางองเหลานมกนาไปใชเปนเพยงขอแนะนาปฏบตข นตา มไดมผลบงคบใหปฏบตตามอยางเครงครดดงเชนกฎหมาย ดงนน วศวกรผออกแบบจะตองใชความร ความเชยวชาญ ประสบการณ หรอวจารณญาณประกอบอยางรอบคอบ โดยคานงถงสภาพขอเทจจรง ความสมเหตสมผล อยางไรกตามผใชคมอฯ ฉบบนยงคงตองคานงถงการปฏบตตามกฎหมายทบงคบใชในพนทนนๆ รวมทงอปกรณพนฐานทตองตดตงสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ ประกอบดวย

6.1 คณสมบตการรบกาลงของชนดน

การรบกาลงของชนดน หรอแรงดนดน หรอแรงดนแบกทาน (Bearing pressure) ภายใตฐานรากหาไดโดยสมมตใหฐานรากเปนองคอาคารทแขง และดนใตฐานรากโดยตรงเปนวสดเนอเดยวทมความยดหยน (Homogeneous elastic material) ทถกตดขาดจากดนโดยรอบ เนองจากแรงดนดนถกสมมตใหแปรผนโดยตรงกบการเสยรปทรงของดน แรงดนใตฐานรากทถกนาหนกบรรทกตามแนวแกนจงถกสมมตใหแผสมาเสมอเพราะดนถกอดอยางสมาเสมอ

แตเนองการกระจายแรงดนใตฐานรากไมสมาเสมอโดยขนกบ (1) ความออนตว (Flexibility) (2) ความลกของฐานรากจากผวดน และ (3) ชนดของดน ตวอยางเชน การทรดตวของฐานรากในดนท ไมมความเหนยว เชน ทราย หรอหน จะทาใหเกดการเคลอนตวทางดานขางทขอบฐานราก สาหรบฐานรากทอยใกลผวดนซงมผวดนบางๆ คลมอยจะมแรงตานทานไมใหดนหนออกจากฐานเลกนอย การสญเสยดนรองรบทขอบทาใหแรงดนแบกทานลดลง ถาฐานรากอยลกเพยงพอแรงดนดนจะสมาเสมอมากขนเนองจากนาหนกดนถมมมากจนสามารถปองกนการเคลอนตวออกดานขางของดนใตฐานรากได

ถาฐานรากตงอยบนดนเหนยว การทรดตวอยางสมาเสมอของฐานรากจะทาใหเกดการกระจายแรงดนในดนเหนยว หนวยแรงเฉอนทเกดขนในดนโดยรอบฐานรากจะทาใหเกดการรองรบในแนวดงเพมเตม แรงดนทขอบจงมมากขน แมวาแรงดนทแทจรงใตฐานรากจะไมสมาเสมอกตาม


ในการออกแบบฐานรากรบแรงตามแนวแกนจะสมมตใหแรงดนกระจายสมาเสมอไมวาจะเปนดนชนดใดทงนกเพอความสะดวกในการวเคราะหจากสมการ

. .u

aqq

F S

เมอ qu คอ หนวยแรงททาใหฐานรากวบต F.S. คอ ตวคณความปลอดภย (Factor of safety) ประมาณ 2.5 ถง 3 ตามหลกทางวศวกรรมธรณเทคนค qa คอ หนวยแรงของนาหนกบรรทกใชงาน ถาออกแบบโดยวธหนวยแรงใชงาน กจะนาไปใชไดทนท

6.2 การกาหนดขนาดฐานราก

ขนาดของฐานรากพจารณาจากนาหนกถงเกบ (หวขอ 3.6 บทท 3) หรอเรยกวานาหนกบรรทก ในสภาวะใชงาน (Service load) และแรงดนดนทยอมใหซงจะตางจากคานวณออกแบบโดยวธกาลงซงจะใชนาหนกบรรทกประลย ทงนเนองจากคาอตราสวนความปลอดภยในการออกแบบโครงสรางและการออกแบบกาลงของดนตางกน

หนวยแรงแบกทานทยอมใหหาตามหลกของปฐพกลศาสตรบนพนฐานของการทดสอบคณสมบตของดน หนวยแรงแบกทานทยอมให qa ภายใตนาหนกบรรทกใชงานโดยปกตจะใชตวคณความปลอดภย 2.5 ถง 3.0 ของหนวยแรงแบกทานททาใหการทรดตวถงขดจากด ตาม พ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ถาไมมผลทดสอบดนกใหใชกาลงแบกทานซงจาแนกตามชนดของดนตามตารางท 6.1 ดงน

ตารางท 6.1 กาลงแบกทานของดน ตาม พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

ประเภทดน กาลงแบกทาน (ตน/ตร.ม.)

ดนออนหรอถมดนไวแนนเตมท 2 ดนปานกลางหรอทรายรวน 5 ดนแนนหรอทรายหยาบ 10 กรวดหรอดนดาน 20 หนดนดาน 25 หนปนหรอหนทราย 30 หนอคนทยงไมแปรสภาพ 100


สาหรบฐานรากรบนาหนกตรงศนยพนทฐานรากทตองการ สามารถหาไดจากสมการ

( , , arg )req

u

D structure footing surch e LAq

เมอ Areq คอ พนทฐานรากทตองการ qu คอ หนวยแรงททาใหฐานรากวบต

D คอ นาหนกบรรทกคงท L คอ นาหนกบรรทกจร

6.3 นาหนกกระทาบนฐานรากและแรงปฏกรยา

6.3.1 ฐานรากตองมขนาด สดสวนทถกตองตอการตานทานนาหนกกระทาบนฐานรากและ แรงปฏกรยาตางๆ ตามเกณฑการออกแบบทเหมาะสม

6.3.2 ขนาดพนทใตฐานหรอจานวนเสาเขมใหพจารณาจากแรงกระทาและโมเมนตทกระทาสงผานจากฐานรากสช นดนหรอเสาเขม โดยคณสมบตของแรงดนจากดนและการรบกาลงของเสาเขมใหพจารณาตามหลกการปฐพกลศาสตร

6.3.3 สาหรบฐานรากทวางบนเสาเขม การคานวณโมเมนตและแรงเฉอนใหพจารณาจากแรงปฏกรยากระทาทศนยกลางเสาเขม

6.4 การเลอกชนดของฐานราก

การเลอกชนดของฐานรากรองรบถงขนอยกบขนาดของถง สภาวะของพนท สภาวะแวดลอมตางๆ ดงตารางท 6.2

ตารางท 6.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภทชนดของฐานราก ขอด ขอเสย ขอเสนอแนะ

ฐานวงแหวนคอนกรต (Concrete ringwall)

1. มการทรดตวตามขอบรมนอย 2. มการกระจายแรงจากผนงถงไดด

1. มราคาแพง ขนอยกบสถานท 2. ไมเหมาะกบสภาพชนดนออน 3. คอนกรตวงแหวนตองทาเหลกเสรม

1. เหมาะกบถงทมเสนผานศนยกลางมากกวา 6 เมตร 2. ใชบนสภาพดนดหรอสภาพดนปานกลาง

ฐานวงแหวนหนคลก(Crushed stone ringwall)

1. ราคาแพงนอยกวาฐาน วงแหวนคอนกรต 2. มการกระจายแรงจากผนงถงสช นดนไดด

1. วสดหนคลกอาจหลดออกจากใตฐาน 2. ไมเหมาะกบชนดนออน

1. เลอกใชไดในกรณชนดนมสภาพด 2. ใชในกรณคอนกรตจดหาไดลาบากหรอมราคาแพง


ตารางท 6.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภท (ตอ)ชนดของฐานราก ขอด ขอเสย ขอเสนอแนะ

ฐานพนคอนกรต (Concrete slab)

1. มการทรดตวนอย 2. รบแรงจากผนงถงและกระจายแรงไดด 3. มอตราการกดกรอนนอย 4. สามารถออกแบบใชกบถงทมสมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดน ไหว

1. ราคาคอนขางแพง โดยเฉพาะสาหรบถงขนาดใหญ 2. อาจมการแตกราวทพนกรณสภาพชนดนออน

1. ใชสาหรบถงขนาดเลก ไมแนะนาใชกบถงกวางเกน 6 เมตร เพราะราคาแพง 2. เหมาะใชกบสภาพดนดหรอชนดนสภาพปานกลางทจดเตรยมใชงาน

ฐานถมหนเกลดบดอดแนน (Compacted granular fill)

1. ราคาถก 2. กอสรางงาย 3. วสดกอสรางหาไดงาย

1. จากดใหใชกบถงเลกบนชนดนสภาพด 2. ไมสามารถใชกบถงทม สมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดนไหว 3. วสดหลดออกจากฐานได

1. ใชบนสภาพดนดเทานน

ฐานเสาเขม (Pile foundation)

1. มการทรดตวนอย 2. ใชกบถงทมสมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดนไหว

1. มราคาแพงทสด 2. มการออกแบบยงยาก 3. ตองการการเจาะสารวจชนดน

1. ใชทาฐานถงไดทกประเภทบนสภาพดนออนและทไมเหมาะกบฐานชนดอน

6.5 นาหนกและแรงกระทาตอฐานราก

ฐานรากรบนาหนกถงเกบสารเคมตองออกแบบใหรบนาหนกและแรงกระทาดงน 6.5.1 นาหนกบรรทกคงท (Dead load) เปนนาหนกของวสดโลหะทใชสรางถงเกบสารเคม เชน

แผนผนง หลงคา พน บนได เสารบหลงคา ทอตางๆ 6.5.2 นาหนกบรรทกจร (Product load) เปนนาหนกสารเคมทบรรจในถง โดยคานวณจากระดบ

ของเหลวทบรรจสงสด และคาความถวงจาเพาะเพอใชคานวณหานาหนก และจะตองพจารณาของเหลว เชน นา ทจะใชในการทดสอบ โดยพจารณาคาความถวงจาเพาะทแตกตางกนดวย

6.5.3 แรงลม – ฐานรากของถงเกบสารเคมตองออกแบบใหสามารถตานทานแรงลม โดยเฉพาะอยางยงกรณถงเปลาหรอถงบรรจเพยงบางสวน

6.5.4 แรงแผนดนไหว – แผนดนไหวกอใหเกดแรงกระทาตอถงทาใหเกดแรงยกตวถง การลมควา หรอการลนไถล

นาหนกของถงรวมสารเคมทบรรจและสดสวนระหวางความสงถงตอเสนผานศนยกลางถง (H/D) จะสงผลตอขดความสามารถตอการตานการลมควาของถงเพอคานงถงความมนคงของถง


ใหคานวณนาหนกของฐานรากรวมเขาไปดวยกบนาหนกของผนงถง และใหวเคราะหถงเปนชนด ไมมสมอยด

6.5.5 แรงเฉอน –ใหประเมนแรงเฉอนทะล (Punching shear) เมอพจารณาถงความกวางของฐานราก คา Safety factor ของแรงเฉอนทะล แรงเฉอนทขอบ และแรงเฉอนทฐาน (Edge shear and

base shear) ใหมคามากกวา 1.5 เทาแรงเฉอนทางเดยว (One-way shear)

ฐานรากอาจวบตโดยการเฉอนเหมอนคานกวางเชนดงในกรณของฐานรากรองรบผนง หนาตดวกฤตอยทระยะ d จากผวเสา กาลงรบแรงเฉอนของคอนกรตสามารถหาไดจากสมการ

'0.53c cV f bd

เมอ Vc คอ กาลงรบแรงเฉอนของคอนกรต fc คอ แรงอดทผวบนของคาน

b คอ ความกวางของฐานราก d คอ ความลกทนบจากผวบนฐานรากมายงจดศนยถวงของกลมเหลกเสรม

การเสรมเหลกรบแรงเฉอนมกไมคอยทากนเนองจากจดวางเหลกยาก ดงนนหากกาลงเฉอนของคอนกรตไมพอกจะเพมความหนาฐานรากเพอให Vc เพมขนจนเพยงพอคอ c uV V

เมอ Vu คอ แรงเฉอนทเกดจากแรงดนประลย

6.6 ขนตอนการออกแบบฐานรากถง

การออกแบบฐานรากตองจะตองมวศวกรโยธา ระดบสามญวศวกรขนไปรบรองรายการคานวณฐานรากแบบแปลน ในการออกแบบ โดยจะตองคานงถงขนตอนดงน

6.6.1 การออกแบบตานแผนดนไหว (Seismic design) จะตองคานงถงหวขอยอยตอไปน คานวณหาคาโมเมนตลมควา (Overturning moment) เนองจากแรงแผนดนไหว (Seismic

forces) ทกระทาดานลางของผนงถง คานวณหาคาแรงตานตอคาโมเมนตลมควา (Overturning moment) ทดานลางของผนงถง คานอาจหาไดจากนาหนกของผนงถง และคาทไดจากการออกแบบสมอยดผนงถง สาหรบถงทออกแบบแบบไมมสมอยด ใหใชคานาหนกของสารเคมทบรรจในถงในการ

ออกแบบตานแรงการลม (Resist overturning) โดยคานขนอยกบความหนาของแผนเหลก (Plate) ดานลางถงทอาจถกแรงยกลอยออกจากฐานราก

คานวณแรงอดทผนง (Shell compression)


หาคาแรงอดผนงทยอมใหสงสด แผนผนงถงเกบสารเคม (Upper shell course) กรณทความหนาของผนงทคานวณเพอตาน

การลมความคามากกวาความหนาออกแบบสาหรบการใชงานทภาวะปกต (สารเคมอยนง) จะตองพจารณาเพมความหนาของถงแตละชน

คานวณสลกสมอยดถง (Anchorage of tanks) โดยรปสลกสมอยดถงแสดงดงรปท 6.1 ขนาดและจานวนสมอยดถงตองออกแบบตามแรงตานทานของสมอยดตาสด ตามเสนรอบวง

ของผนงถง โดยพจารณาจากแรงลม (Wind load) โมเมนตการลมควา และการลนไถล (Sliding)

รปท 6.1 สลกสมอยดถง

6.6.2 โมเมนตลมควาเนองจากแรงลม (Overturning moment due to wind, Mw.) 6.6.3 หาตาแหนงชองตรวจสอบบนหลงคา (Inspection hatches) 6.6.4 นาหนกรวมของถง (Total weight of tank) คานวณจากนาหนกตอไปน

นาหนกของผนง (Weight of shell) นาหนกของแผนพนถง (Weight of bottom plate) นาหนกของแผนรองผนงถง (Weight of annular bottom plate) นาหนกของแผนหลงคา (Weight of roof plate) นาหนกของจนทน (Weight of rafters) นาหนกของเสา (Weight of column) นาหนกของคานรบแรงลมดานบน (Weight of top wind girder) นาหนกของชองคนลง ชองเปดทาความสะอาดและทอทเชอมตดกบถง (Manholes, Cleanout

doors & nozzles) นาหนกของบนไดและทางเดน (Ladders & Platforms) นาหนกของแปนหชาง (Brackets) โดยรปแปนหชางแสดงดงรปท 6.2 นาหนกของชองตรวจสอบบนหลงคา (Inspection hatches)


รปท 6.2 แปนหชาง

6.7 การคานวณฐานราก

ในการคานวณงานฐานรากจะตองพจารณาคาโมเมนตลมควาสงสดเนองจากแรงแผนดนไหว ผคานวณจะตองคานงถงคาดงตอไปน

นาหนกบรรทกคงท + นาหนกบรรทกจร + แรงจากแผนดนไหว (Dead load + Product load + Earthquake load)

หาโมเมนตทกระทาทฐานราก (Moment at base of footing) คานวณ แรงกดแบกทานทใตฐานราก (Bearing pressure under footing) เทยบกบแรงกด

แบกทานทยอมให (Allowable pressure) คานวณจานวนและขนาดเหลกเสรม

6.8 การสรางฐานรากคอนกรต

6.8.1 วสดทใชเปนแบบหลอในงานฐานรากคอนกรตหลอในท ประกอบดวย แบบหลอสาหรบงานคอนกรตฐานราก ขนอยกบผวหนาคอนกรตทตองการภายหลงแกะแบบหลอ แบบหลอสาหรบผวคอนกรตเปลอย ใชแบบหลอไมอด แบบเหลก แบบพลาสตก ทงนตอง

คานงถงความสวยงามของรอยตอ รอยจากการทาบของแบบหลอภายหลงการถอดแบบ แบบหลอสาหรบผวตกแตง ใชแบบหลอไม แบบหลอไมอด แบบหลอเหลก แบบพลาสตก หรอ

วสดสงเคราะหอนๆ ทมในทองตลาด อปกรณประกอบแบบหลอ กรณแบบหลอเหลกใหใชอปกรณประกอบของผผลตทก

สวนประกอบสาคญททาใหเนองานคอนกรตสมบรณ เชน แบบเขามม ยคลป ฟอรมไท เปนตน


สารเคลอบแบบหลอ ใชสารเคลอบแบบหลอเพอปองกนการดดซบนาจากคอนกรต สารปองกนการยดตวกบผวคอนกรตและปองกนผวคอนกรตเปนรวรอย

สารอดรอยตอขยาย กรณงานทตองมรอยตอในคอนกรตใหใชสารอดรอยตอขยายตามมาตรฐาน ASTM D 994, D 1751, หรอ D 1752

วสดประกอบอนๆ ใหใชวสดยางกนซม ชองเปด สมอฝง สมอยด และวสดอนๆ ทตองใชฝงตวในเนอคอนกรต ตามมาตรฐาน CRD C 513 หรอ CRD C 572

6.8.2 คณสมบตของเหลกเสรมคอนกรตในงานฐานรากคอนกรตหลอในท อยางนอยจะตองมคณสมบตดงน เหลกเสนกลม (SR-24) ใชสาหรบเหลกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 ถง 9 มลลเมตร

คณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมมอก.20 - 2543 เหลกเสนเสรมคอนกรต : เหลกเสนกลม

เหลกขอออย (SD-30, 40, 50) ใชสาหรบเหลกทมขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 12 ถง 32 มลลเมตร คณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.24 - 2548 เหลกเสนเสรมคอนกรต : เหลกขอออย

6.8.3 สงทตองคานงถงงานฐานรากคอนกรตหลอในท ใหออกแบบแบบหลอคายน ยดโยง การรดแบบ เพอรบกาลงตางๆ ทจะสงผานมายงแบบหลอ

ใหสอดคลองตามมาตรฐานกาหนด ใหแบบหลอสามารถตานทานแรงดนจากคอนกรตฐานรากขณะเท และแรงสนสะเทอนจากการจคอนกรต

ไมใหใชผนงดนขดทาเปนแบบหลอ ทาการรดแบบหลอใหแนน และวางแบบเขามมตามขอบของแบบหลอ ทาการรด ยดแบบให

แขงแรงมนคงปองกนแบบปรแตก รวซม ทาชองเปดชวคราวดานลางของแบบหลอฐานราก หรอตามจดทจาเปนเพออานวยความ

สะดวก ในการทาความสะอาด และทาการตรวจสอบทาความสะอาดภายในแบบหลอกอนเทคอนกรต

การงอเหลกเสรมจะตองใชวธดดงอเยนสาหรบของอ หามดดเหลกเสนโดยวธเผาใหรอน และหามตอเหลกเสรมโดยเดดขาด

การเรยงเหลกเสรม จะตองคานงถงระยะชองวางของเหลกทวางขนานกน โดยระยะหางจะตองไมนอยกวาขนาดเสนผานศนยกลางของเหลกเสรมนนๆ และทจดตดกนของเหลกเสรมทกแหง จะตองผกใหแนนดวยลวดผกเหลกเบอร 18 SWG (Annealed iron wire) และในกรณทมเหลกเสรมหลายๆ ชน จะตองเสรมโดยมชองวางระหวางผวเหลก (Clear distance) ไมนอยกวา 25 มลลเมตร แตไมเกน 40 มลลเมตร


การผสมคอนกรตตองใชเครองผสมโดยทเครองผสมจะตองมแผนปายแสดงความจ และจานวนรอบตอนาททเหมาะสม และจะตองสามารถผสมซเมนตและนาใหเขากนโดยทวถงภายในเวลาทกาหนด และตองสามารถปลอยคอนกรตออกไดโดยไมเกดการแยกตว

สาหรบเวลาทใชในการผสมคอนกรตซงมปรมาณนอยกวา 1 ลกบาศกเมตร จะตองไมนอยกวา 2 นาท และใหเพมอก 20 วนาท สาหรบทกๆ 1 ลกบาศกเมตร หรอสวนของลกบาศกเมตรทเพมขน

ใหผสมคอนกรตเฉพาะเทาทตองการใชเทานน หามนาคอนกรตทกอตวแลวมาผสมตอเปนอนขาด และหามมใหเตมนาเพอการยบตว

การเทคอนกรตจะตองเทใหใกลตาแหนงทตองการมากทสดเทาทจะทาได เพอหลกเลยงการเกดการแยกตวเนองจากการเท และการไหลตวของคอนกรต หามปลอยคอนกรตจากระยะสงเกนกวา 2 เมตร นอกจากจะไดรบอนมตจากวศวกรผออกแบบ

ชวงการบมคอนกรตเปนชวงทสาคญตออายการใชงานของคอนกรต โดยหลงจากเทคอนกรต แลวเสรจและอยในระยะกาลงแขงตวจะตองปองกนคอนกรตนนจากอนตรายทอาจเกดขนจากแสงแดด แรงลม ฝนตก นาไหล นาเซาะ การเสยดสตางๆ และการบรรทกนาหนกเกนสมควร และนาหนกกระทาขณะกอสรางตอโครงสรางฐานรากเกนความสามารถการรบกาลงในแตละชวงระยะเวลาระหวางการบมคอนกรตฐานราก


บทท 7 มาตรการความปลอดภยและแผนฉกเฉน

7.1 มาตรการความปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ

โรงงานทมถงเกบสารเคมควรกาหนดใหมพนกงานทคอยดแลรบผดชอบในดานความปลอดภยและจดการในกรณเกดเหตฉกเฉน รวมถงจดใหมระบบเตอนภย ในกรณเกดขอผดพลาดเกดขนซงอาจเปนแบบทสามารถตรวจจบความผดปกตไดโดยอตโนมตทถงเกบ และ /หรอ มระบบเตอนแบบใชคนแจงเตอน เพอใหสามารถตรวจจบ วเคราะห และตอบโตตออบตการณหรออบตเหตทอาจเกดขนไดอยางทนทวงท การดาเนนการดงกลาวควรรวมตงแตในชวงของการออกแบบเพอกอสรางถงเกบ เชน อปกรณตรวจวดระดบสารเคมทจดเกบในถง อปกรณตรวจจบและเตอนภยในกรณเกดการรวไหล และอปกรณทใชตอบโตภาวะฉกเฉนในกรณเกดเหตการณทไมคาดคดเกดขน เชน ระบบดบเพลงทเหมาะสมกบสารเคมทจดเกบในกรณจดเกบของเหลวไวไฟ ระบบตรวจจบการรวไหลในกรณของการจดเกบของเหลวไวไฟ ดงทอธบายไวในบทท 5 เปนตน ทงนเพอใหครอบคลมการปองกนอนตรายจากการใชงานถงเกบสารเคม จงไดทาการสรปมาตรการความปลอดภยสาหรบแตละประเดนดงน

หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบของเหลวไวไฟ มาตรการทวไป ตรวจสอบสภาพถงและอปกรณใหอยในสภาพพรอมใชงาน

กาหนดใหมการตดปายแสดงชนด สมบต และปรมาณของเหลวในบรเวณพนทถงเกบ

ตดปายเตอนอนตรายทกจด การสอสารความเปนอนตราย : มการตดชอสารเคม และตดสญลกษณไวทถงเกบ

ของเหลวไวไฟ ใหสามารถมองเหนชดเจนในระยะไกล โดยเปนปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามระบบของ GHS และ NFPA

ระบบ GHS ระบบ NFPA

จดเตรยมขอมลความปลอดภยสารเคม (Safety Data Sheet : SDS) ของของเหลวไวไฟทจดเกบไวในบรเวณทปฏบตงาน

จดหาและควบคมใหมการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตลอดเวลาทปฏบตงาน

ตดตงฝกบวฉกเฉน และทลางตาฉกเฉนใกลบรเวณปฏบตงาน


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบของเหลวไวไฟ อนตรายจากไอระเหย ตดตงอปกรณตรวจวดไอระเหยสารในอากาศ (Detector) เพอตรวจสอบการ

รวไหลของของเหลวไวไฟในพนทถงเกบ และควรมการสอบเทยบอปกรณ ตามระยะเวลาทกาหนด

กรณถงเกบอยในอาคาร ควรจดใหมการระบายอากาศทดในบรเวณทมการใชงานของเหลวไวไฟ เชน ตดตงพดลมระบายอากาศ เปนตน

อนตรายจากการระเบดและการ ลกตดไฟ

หามทาใหเกดประกายไฟ หรอเปลวไฟ รวมทงกาจดแหลงกาเนดความรอนและอนๆ ในบรเวณพนทถงเกบ

ถงเกบตองมการตดตงระบบปองกนฟาผาทเหมาะสม โดยจานวนตวนาลอฟาจะตองครอบคลมบรเวณทตองการปองกนฟาผาไดทงหมด และตวนาลอฟาทเปนทองแดงควรมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.02 โอหมตารางมลลเมตร ตอเมตร หรออะลมเนยมทมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.03 โอหมตารางมลลเมตรตอเมตร กรณถงเกบของเหลวไวไฟททาจากเหลกความหนามากกวา 5 มลลเมตร หรออะลมเนยมความหนามากกวา 7 มลลเมตร ถอไดวาตวถงเกบเปนตวนาลอฟาโดยธรรมชาต

ถงเกบตองมการตอสายดน โดยจานวนจดตอลงดนพจารณาจากขนาดของถงเกบ และตรวจสอบระบบตอสายดนของถงเกบอยางสมาเสมอ โดยจานวนจดทตอลงดนจะตองขนกบขนาดเสนผานศนยกลางของถงเกบ - กรณมขนาดไมเกน 20 เมตร ใหตอลงดน 1 จด - กรณมขนาดมากกวา 20 เมตร ใหตอลงดน 2 จด

อปกรณไฟฟา และอปกรณอนๆ ทใชงานทงหมดตองออกแบบพเศษ เพอปองกนการแตก ราว แยก และทนตอแรงระเบด (Explosion proof) ตามมาตรฐานสากลทเกยวของ

ระบบทอและวาลว ควรออกแบบใหสามารถปองกนเปลวไฟเลดลอดออกสภายนอก เพอจากดเปลวไฟลกลาม (Fire proof)

จดใหมระบบปองกนและควบคมอคคภย ไดแก ระบบโฟม ระบบนาดบเพลง หวฉดนาดบเพลง ระบบสเปรยนาดบเพลง อปกรณชนดมอถอ ระบบเตอนภยฉกเฉนในแตละจดตามระยะทกฎหมายกาหนด

ตรวจสอบถงดบเพลงและอปกรณเปนระยะอยางสมาเสมอเพอใหสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพตลอดเวลา

อนตรายจากการรวไหล ตดตงอปกรณวดระดบสารเคมในถงทงระดบตาสดและสงสดทอนญาตพรอมกบระบบเตอนเมอถงระดบดงกลาว

ควรสรางเขอนกนทสามารถกกเกบของเหลวไวไฟทงหมด เวนแตทมถงเกบมากกวาหนงถงใหสรางเขอนกนทสามารถจดเกบไดเทากบ 100% ของถงเกบทมขนาดใหญสด

เขอนทสรางจากคอนกรตจาเปนตองมตวอดกนรวททาจากสารในกลม Epoxy เชน Epoxy phenolic และตองทามาจากคอนกรตเสรมเหลก ทออกแบบใหสามารถกนนาและทนตอแรงดนนาได (Full hydrostatic head)


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบของเหลวไวไฟ

พนทถงเกบจาเปนตองมบอพก พรอมตดตงป มเพอสบนาและ/หรอของเหลว เพอรวบรวมนาและ/หรอของเหลวสงไปกาจดตามหลกวชาการ โดยแนวทอ หรอ พนทใหของเหลวไหลมายงพนทกกเกบควรมความชนประมาณ 1%

การระบายของเหลวรวไหลไปยงพนทกกเกบทอยระยะไกลแสดงดง รปท 7.1

รปท 7.1 การระบายของเหลวทร วไหลไปยงพนทกกเกบทอยระยะไกล

กรณในพนทถงเกบมการเกบของเหลวไวไฟมากกวาหนงชนด อาจจะพจารณาสรางแนวกนระหวางถงเกบสารเคม เพอปองกนการเกดปฏกรยากบสารเคมทร วไหลจากถงเกบทอยใกลเคยงกน โดยความสงของแนวกนหรอเขอนทก นกลางจะตองไมนอยกวา 45 เซนตเมตร

กรณทป ม (Pump) เครองมอและอปกรณไฟฟาตดตงอยภายในพนทถงเกบ หรอ พนทกกเกบ อปกรณเหลานนจะตองไดรบการปองกน และตองมนใจวา อปกรณเหลานนจะพรอมใชเมอเกดเหตฉกเฉน

อนตรายจากภยธรรมชาต กรณทถงเกบและอปกรณตางๆ ทอยภายนอก และตงอยในบรเวณทเปนพนทเสยงตอการเกดนาทวม จะตองมการปองกนแรงจากการลอยตว (Force of buoyancy) ในระหวางนาทวม เชน การตดตงสมอยดแทงกเพมเตม เปนตน

อนตรายจากการจดการ กากของเสย

ตรวจสอบการเกบ คดแยก กากของเสยปนเปอนของเหลวไวไฟ โดยตองพจารณาแยกกากของเสยปนเปอนทเขากนไมไดออกจากกนกอนสงไปกาจด

อนตรายตอสขภาพผปฏบตงาน ผปฏบตงานตองผานการอบรมความรเกยวกบความเปนอนตรายของของเหลวไวไฟทจดเกบทงดานการสดดม การกลนกน และการสมผส รวมถงไอพษจากการเผาไหม และการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลขณะปฏบตงานและกรณฉกเฉน

ตรวจวดปรมาณความเขมขนของสารอนทรยระเหยงาย (VOCs) ในบรรยากาศ


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบของเหลวไวไฟ สภาพแวดลอมการทางาน และควบคมใหอยในระดบทปลอดภย

ตรวจสขภาพของผปฏบตงานปละ 1 ครง จดใหมการฝกซอมแผนฉกเฉนไฟไหม ระเบด สารเคมหกรวไหล และการอพยพ

อยางนอยปละ 1 ครง อนๆ ควรพจารณาปรมาตรในการกกเกบนาทใชแลวจากการดบเพลง โดยประเมน

จากสถาณการณไฟไหมทคาดวารายแรงทสด โดยพจารณาจากตวแปรดงตอไปน - ประเภทความเปนอนตรายของสารทเกบ - ความพรอมและศกยภาพของหนวยดบเพลง และระยะเวลาทใชในการมาถง

พนทเพอควบคมเพลง - อตราการฉดนาในการดบเพลงเพอควบคมเพลง - โครงสรางพนฐานในการปองกนเพลง เชน ระบบตรวจจบเพลงไหมและระบบ

ดบเพลงทมอยในพนท เปนตน

7.2 แผนฉกเฉน

แผนฉกเฉน หมายถง การเตรยมแนวทางการดาเนนงานไวลวงหนา สาหรบในกรณทเกดเหตการณไมคาดคด ซงสงผลใหเกดการบาดเจบ การสญเสยชวตและทรพยสน และผลกระทบตอสงแวดลอมภายนอกสถานประกอบการ วตถประสงคในการจดทาแผนฉกเฉนนน มขนเพอจากดผลกระทบทเกดขน และกาหนดขนตอนในการปฏบตหากเกดเหตการณขนจรง เพอปองกนความสบสนและสามารถควบคมสถานการณไดเบองตน โดยในการบรหารจดการแผนฉกเฉนจะประกอบดวยระยะพนฐาน 4 สวนดงรปท 7.1

Mitigation : การปองกน เปนการใชบทเรยนจากผลกระทบและอนตรายตอชวต ทผานมาในการวางแผนปองกนภยทจะเกดขน Preparedness : การเตรยมพรอม เปนการเตรยมความพรอมบคลากร หรอผใหความชวยเหลอใหมความเขาใจในแผนและการใชแผน Response : การตอบสนอง เปนการใหความชวยเหลอในระยะเวลาสนๆ ขณะเกดเหตทนท Recovery : การฟนฟ เปนการดแลชวยเหลอหลงระยะเกดอบตภย

รปท 7.2 การบรหารจดการแผนฉกเฉน

ในการจดทาแผนฉกเฉนทเกยวของกบสารเคมอนตราย จะมองคประกอบของแผนเชนเดยวกบแผนฉกเฉนโดยทวไป หากแตผปฎบตการระงบเหตฉกเฉนเกยวกบสารเคมอนตราย จะตองมความร


เกยวกบสารเคมชนดทเกดเหตเปนอยางด โดยการศกษาขอมลจากขอมลความปลอดภยสารเคม (Safety Data Sheet) ของสารเคมชนดนน ซงจะระบถงการระงบเหตสารเคมรวไหล อปกรณคมครอง ความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสมสาหรบการระงบเหต สารดบเพลง ทเหมาะสมในการระงบเหตเพลงไหมสารเคม สารเคมทมความเปนอนตรายตางกน หรอมความเปนอนตรายเฉพาะ เชน เมอสารเคมสมผสกบนาทาใหเกดระเบดได การระงบเหตเพลงไหมจากสารเคมจงหามใชนาในการดบเพลง เปนตน

ในการจดทาแผนฉกเฉนควรประกอบดวยขอมลทวไปดงตอไปน

ขอบขายและวตถประสงคของแผนฉกเฉน รายละเอยดและการประเมนสถานการณฉกเฉน ความเปนอนตราย (รวมถงความเปนอนตราย

จากธรรมชาต ตามความเหมาะสม) และพนททอาจไดรบผลกระทบ ชอ นามสกล ตาแหนง และขอมลการตดตอของพนกงานทรบผดชอบในการดาเนนการ

ตามแผนฉกเฉน และของพนกงานทมหนาทในการประสานงานในพนทในการเขาระงบเหต หนาทความรบผดชอบของพนกงานทอยในผงองคกรทเกยวของกบการจดการสถานการณ

ฉกเฉนภายใตแผนน (ลาดบขนความรบผดชอบ อานาจหนาทในการปฏบตงาน) โครงสรางการแจงเหต และ/หรอการสอสารทงภายในและภายนอก (ตามทกาหนดโดย

กฎหมายทเกยวของและ/หรอกระบวนการภายในโรงงาน) อปกรณและเครองมอทจาเปนตองใชสาหรบการเขาปฏบตการเพอระงบเหต และทรพยากร

ทจาเปนตามผลการประเมน (สาหรบการสอสารและการปฏบตการ) ขนตอนการตอบโตภาวะฉกเฉน และการฟนฟพนท สาหรบสถานการณในรปแบบตางๆ ทได

กาหนดไว รวมทงในกรณของการเตอนและการแลกเปลยนขอมลกบหนวยกภยฉกเฉนในพนท ขอกาหนดเกยวกบการซอมแผนฉกเฉนรวมกบหนวยงานภายนอกทเกยวของ

เชน สถานดบเพลง สถานตารวจ โรงพยาบาลในพนท เปนตน การประสานงาน บรณาการ และเชอมโยงกบแผนอนๆ ทงภายใน เชน แผนฉกเฉนโรงงาน

แผนความตอเนองของธรกจ เปนตน และภายนอก เชน แผนของโรงงานขางเคยง และแผนระดบเทศบาลหรอจงหวด เปนตน

เมอเกดเหตฉกเฉนขนบรเวณพนทถงเกบ อาจจะสงผลกระทบตอผปฏบตงาน สงแวดลอม ประชาชนทอาศยในบรเวณใกลเคยง และการสญเสยทรพยสน แตถาหากมการปองกน ตรวจสอบ และมการเตรยมการทดในการรบสถานการณเมอเกดภาวะฉกเฉน จะสามารถระงบหรอลดขนาดของการสญเสยชวตและทรพยสนได วตถประสงคในการจดทาแผนปฏบตการเหตฉกเฉนกเพอทจะควบคมหรอกาจดเหตฉกเฉนทเกดขน และกาหนดขนตอนในการระงบอบตภยไดอยางทนสถานการณ


7.2.1 แผนฉกเฉนกรณเกดการรวไหลจากถงเกบของเหลวไวไฟ

ผประสบเหตของเหลวไวไฟรวไหล จากถงเกบควรปฏบตดงน

ในกรณทพนกงานพบของเหลวไวไฟรวไหล ไดกลน หรอพบกลมไอจากสารอนตราย พนกงานดงกลาวจะตอง - กดสญญาณแจงเหตฉกเฉน - ตองแจงใหศนยควบคมเหตฉกเฉน หรอผควบคมเหตฉกเฉน และตองรบออกไปใหพนจาก

พนทถงเกบ - ถาพนกงานดงกลาวเคยผานการฝกซอมควบคมเหตฉกเฉนมากอนจะตองดาเนนการสวมใส

อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล และปฏบตตามแนวทางในการปฏบตสาหรบสารนนๆ กาหนดเขตพนททปลอดภย ในกรณรวไหลขนาดเลกใหใชทรายแหงหรอดนแหง เพอลดการ

แพรกระจาย และใชอปกรณทสะอาดไมกอใหเกดประกายไฟกบสารทหก และรวบรวมสารทดดซบเกบไวในภาชนะทปดและนาไปกาจดตอไป

ในกรณทร วไหลปรมาณมาก ใหดาเนนการปดกนเขตทมการรวไหลโดยรอบไมนอยกวา 50 เมตร ทนท เพอปองกนบคคลไมใหไดรบอนตราย และใชวสดดดซบ ทนหรอบม ลอมบรเวณทร วไหล พรอมทาคนดนหรอทรายกนในจดเกดเหต เพอปองกนไมใหสารไหลลงแหลงนา

ทงนจะตองจดใหมการระบายอากาศในบรเวณทเกดการรวไหล และใหเคลอนยายแหลงจดตดไฟทงหมดออกไป

ใชนาฉดเปนฝอย เพอลดการเกดไอระเหย หรอทาใหไอไมกระจายตว พรอมทงหามแตะตองหรอเดนยาไปบนบรเวณทมการรวไหล

หามเขาปฏบตการ ในกรณทยงไมทราบขอมลใดๆ เปนอนขาด ใหเขาไปยงจดเกดเหตทางเหนอลมเพอหลกเลยงการสมผสไอระเหยของสารนน

ประเมนสถานการณของเหตฉกเฉนทนทวามความรนแรงเพยงใด เจาหนาทสามารถควบคมเหตฉกเฉนไดหรอไม ถาไมได จะตองตดสนใจขอความรวมมอจากหนวยงานภายนอก ประเดนทควรพจารณาในการประเมนความรนแรงของเหตฉกเฉน ไดแก - ปรมาณการรวไหลของสารนน - อปกรณในการควบคมการรวไหล มเพยงพอหรอไม - อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

เขาปฏบตการควบคมเหตฉกเฉน เชน อดรอยรว โดยปฏบตตามขอมลความปลอดภยสารเคม สาหรบสารอนตรายชนดนนอยางเครงครด โดยเครองมอจะตองเปนประเภททไมกอใหเกดประกายไฟ และตองมการตอสายดน


การดาเนนการภายหลงเกดเหตฉกเฉน - สอบสวนถงสาเหตของการเกดอบตภย เพอเปนแนวทางในการปองกนครงตอไป - สารวจความเสยหาย - ประเมนประสทธภาพของมาตรการปองกน และควบคมเหตฉกเฉนทใชอย - ประเมนประสทธภาพของทมปฏบตการฉกเฉน เพอปรบปรงแผนปฏบตการเหตฉกเฉนให

มประสทธภาพ

7.2.2 แผนฉกเฉนกรณเกดเพลงไหมถงเกบของเหลวไวไฟ

ผประสบเหตกรณเกดเพลงไหมถงเกบของเหลวไวไฟ ควรปฏบตดงน

เมอมผพบเหนเหตการณ ตองดาเนนการดงน - ผพบเหนตองแจงเหตเพลงไหม หรอวธการใดทรวดเรว ชดเจน เพอใหผอยในอาคารทราบ

และแจงพนกงานดบเพลง - พยายามใชเครองดบเพลงขนาดเลกหรออปกรณอนเทาทมเพอดบเพลงทนท

พนกงานผไมมหนาทเกยวของในการดบเพลงตองรบออกจากพนทถงเกบทนท ตามแผนผงการหนไฟของโรงงาน

ใหปดกนบรเวณทเกดเหตทนท 800 เมตร ในทกทศทาง โดยอนญาตใหเจาหนาททเกยวของเขาปฏบตการเทานน

พนกงานผมหนาทรบผดชอบตามแผนฉกเฉนอานวยความสะดวกแกหนวยดบเพลงจากภายนอกทมาทาการชวยเหลอในการดบเพลง เชน ชนาไปยงสถานทเกดเหต หรอนาไปยงสถานทตดตงอปกรณดบเพลงของโรงงาน และแจงรายละเอยดของเหลวทบรรจในถงเกบทเกดเพลงไหม เปนตน

ในการดบเพลงจะตองฉดนาดบเพลงเพอหลอเยนถงเกบทเกดเพลงไหมและถงอนทอยใกลเคยงตลอดเวลา

ใหพนกงานทไดรบมอบหมายในการปฐมพยาบาลคอยชวยเหลอในการปฐมพยาบาลหรอสงตอผปวยหรอผไดรบบาดเจบไปยงสถานพยาบาลไดอยางปลอดภย

กรณทเกดอบตภยรายแรง เชน ถงเกบของเหลวไวไฟระเบด หรอมไอเคมไวไฟจานวนมาก หวหนาผควบคมสถานการณควรออกคาสงใหพนกงานทกคนออกจาก พนทบรเวณโรงงานอยางระมดระวง โดยปฏบตตามแผนอพยพในระหวางเกดเหตฉกเฉน เจาหนาทความปลอดภย หรอผประสานงานเหตฉกเฉนรวบรวมและประเมนขอมลขาวสาร จดเตรยมเอกสารแจงขาวประชาสมพนธ เพอแจงขอมลสถานการณใหกบโรงงานใกลเคยงและชมชนโดยรอบ


บทท 8 การตรวจสอบและการบารงรกษา

ในการใชงานถงเกบสารเคม ผประกอบกจการโรงงานจะตองมการตรวจสอบและการบารงรกษาเชงปองกน (Preventive maintenance) เพอใหมนใจวาถงเกบของเหลวไวไฟมความปลอดภย โดยในคมอฉบบน การตรวจสอบและการบารงรกษาอางองตามมาตรฐาน API 650 ซงใชสาหรบการตรวจทดสอบกอนใชงาน และ API 653 ใชสาหรบการตรวจสอบระหวางการใชงาน ซงประกอบดวยรายละเอยดดงน

8.1 การตรวจทดสอบกอนใชงาน

หลงจากสรางและตดตงสวนประกอบตางๆ ของถงเกบเสรจแลว จะตองดาเนนการ ดงน ตรวจสอบสวนประกอบตางๆ พรอมทงระบรายละเอยดคาการออกแบบตามขอกาหนดใน

Appendix : API Std 650 Storage Tank Data Sheet เชน หลงคา พนถง แผนรองผนงถง ผนงถง นอต หนาแปลน ชองคนลง บนได เปนตน

ตรวจสอบความแขงแรง และหาจดบกพรอง รอยรวซม รอยปรบวมใดๆ ของถงดวยวธการ อดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test) โดยจะตองมการเตมนาเตมถง (ความจ 100%) และใหทาการคงระดบนาไว 24 ชงโมงเพอตรวจสอบการรวซมของถง

ตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง โดยพจารณา ดงน - คาความดง (Plumbness) ตองไมเกน 1 ใน 200 ของความสงของถง โดยวดจากขอบบนสด

ของถงถงขอบลางสด - คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมตง (Peaking) ตองไมเกน 13 มลลเมตร

เมอวดเทยบกบความโคงของผนงถง - คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมนอน (Banding) ตองไมเกน 13 มลลเมตร

เมอวดเทยบกบความตรงของผนงถง ทาการวดความหนาของถงเกบของเหลวไวไฟ ดวยเครองมอวดความหนา เชน Ultrasonic

Thickness Measurement (UTM) โดยทาการสมวดความหนาของผนงถง และหลงคาถง เพอนาคาจากการวดจรงทได ไปเปรยบเทยบกบคาทไดจากการคานวณตามแบบของถงเกบ โดยคาทไดจากการวดจรง ตองไมนอยกวาคาทไดจากการคานวณตามแบบของถงเกบ

ทดสอบอปกรณนรภยทใชระบายแรงดน ตามคาออกแบบทตงไว เชน วาลวนรภย PV Valve เปนตน

ตรวจทดสอบอปกรณตางๆ เชน อปกรณวดระดบของเหลว อปกรณวดอณหภม อปกรณวดความดน อปกรณปองกนการเตมลน และอปกรณแจงเตอนระดบของเหลว เปนตน

รายละเอยดขนตอนการอดนาเพอทดสอบความดน คาความดง คาโกงตวหรอยบตวแสดงในภาคผนวก ง


8.2 การตรวจสอบระหวางการใชงาน

8.2.1 การตรวจสอบตามปกต (Routine in-service inspection)

ในหวขอนเปนการตรวจสอบสภาพถงเกบสารเคมดวยสายตา (Visual inspection) ซงผประกอบกจการโรงงาน จะตองจดใหมการตรวจสอบนอยางสมาเสมอ อยางนอย เดอนละ 1 ครง

การตรวจสอบดวยสายตานจะตรวจสอบทบรเวณผวภายนอกของถงเกบสารเคม โดยการเดนรอบทงดานขางและดานบนถงเพอใหมนใจวาไมมปจจยใดๆ ททาใหถงเกดความเสยหายหรอเกดอบตเหตจนทาใหไมสามารถใชงานได โดยควรมการตรวจสอบดงรายการตอไปน

สภาพแวดลอมของพนทต งถงเกบโดยทวไป สภาพทวไปของถงเกบของเหลว เชน สภาพรอยเชอมภายนอก สภาพสภายนอก รอยสนม

และการผกรอน เปนตน สภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง สภาพทวไปของพนทรองรบ เขอนกนและพนทโดยรอบถง เชน รอยราว รอยรว เปนตน การรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ สภาพอปกรณประกอบถง เชน อปกรณวดระดบของเหลว อปกรณวดอณหภม อปกรณวด

ความดน อปกรณ นรภยระบายความดนตางๆ เปนตน สภาพสายลอฟา สภาพสายดน สภาพอปกรณระบบนาดบเพลง เชน สายฉดนา ปนฉดนา หวรบนาดบเพลง เปนตน สภาพอปกรณระบบโฟมดบเพลง เชน ถงโฟม Foam chamber เปนตน สภาพทวไปของบอพกนาทอยภายในเขอนลอมรอบถงเกบ สภาพการทรดตวของฐานถง และสภาพฐานถงความเอยงของถง โดยพจารณาวาพนท

โดยรอบมรอยแตกราว หรอการทรดตวของฐานถง

8.2.2 การตรวจสอบประจาป (Annual inspection)

เปนการตรวจสอบสภาพถงเกบสารเคมดวยสายตา (Visual inspection) ตามหวขอ 8.2.1 และวดความหนาของผนงขณะทมการใชงานโดยไมรวมความหนาของฉนวน เฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอการกดกรอนสง สาหรบการตรวจสอบภายนอกขณะใชงาน ซงผประกอบกจการโรงงาน จะตองจดใหมการตรวจสอบน อยางนอย ปละ 1 ครง

ตวอยางเครองมอวดความหนาผนงถงดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก แสดงดงรปท 8.1


รปท 8.1 ตวอยางเครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก 8.2.3 การตรวจสอบภายนอก ขณะใชงาน (External inspection)

ถงเกบสารเคมควรไดรบการตรวจสอบภายนอกโดยผมประสบการณ หรอบรษทผตรวจสอบทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน API 653 การตรวจสอบภายนอกนควรดาเนนการอยางนอยในทกๆ 5 ป โดยการตรวจสอบนสามารถดาเนนการไดในขณะทถงเกบสารเคมยงใชงานอย รายละเอยดการตรวจสอบภายนอกทก 5 ป ประกอบดวย

ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist ซงมรายการในการตรวจสอบตวถง หลงคา และอปกรณประกอบตางๆ

ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test) โดยคาความเอยงตองไมเกน 1 ใน 100 ของความสงของถงโดยวดจากขอบบนสดของถงถงขอบลางสดตามทระบใน API 653

ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

8.2.4 การตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection)

ถงเกบสารเคมควรไดรบการตรวจสอบภายในโดยผมประสบการณ หรอบรษทผตรวจสอบทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน API 653 สาหรบระยะเวลาเรมตนในการตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคมทวไปควรจะดาเนนการภายใน 10 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ และถาถงเกบมการปองกนการกดกรอนอนๆ เพมเตม ผประกอบกจการโรงงานสามารถบวกจานวนปเพมจากระยะเวลาเรมตน ตามตารางท 8.1


ตารางท 8.1 การปองกนการกดกรอน การปองกนการกดกรอน จานวนปทเพมจากระยะเวลาเรมตน

การเคลอบผวดวยใยแกวเสรมแรง (Fiberglass-reinforced) ทพนถง ตามขอกาหนดใน API RP 652

5 ป

การเคลอบผวภายในแบบฟลมบาง ตามขอกาหนดใน API RP 652 2 ป การปองกนการผกรอนแบบ Cathodic ทพนถงตามขอกาหนด ใน API RP 651

5 ป

มคาเผอสาหรบการกดกรอน (Corrosion Allowance) ทพนถง มากกวา 0.038 เซนตเมตร

คาเผอสาหรบการกดกรอนจรง – 150 mils คาอตราการกดกรอน

พนถงทาจากเหลกกลาไรสนม และมการประเมนจากผเชยวชาญดานการกดกรอนวาสภาพแวดลอมภายในและภายนอกถงมความเสยงทจะเกดความเสยหายจากการกดกรอนตา

10 ป

ทมา : Table 6.1 – Tank Safeguard ใน API 653

ตวอยางเชน ถงเกบมการเคลอบผวภายในแบบฟลมบาง ควรจะมระยะเวลาการตรวจสอบภายในถงเกบ ภายใน 12 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ

สาหรบรายละเอยดการตรวจสอบภายใน ประกอบดวย

ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผนบรเวณพนถง ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณเชอมตอระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณ

ใกลเคยง ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของพนถง การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรว

ตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate) ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653

Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist ซงมรายการในการตรวจสอบพนถง อปกรณประกอบตางๆ เชน บรเวณแนวเชอมระหวางผนงถงกบพนถง รอยทเกดจากการเชอมระหวางแผนเหลกเสรมแรงกบผนงถง แนวเชอมของอปกรณ การบดงอและการเอยงของผนงถง รอยสกกรอน รอยบบ การยบตว การหลดรอนของสเคลอบภายในถง หรอวสดเคลอบภายในถง สาหรบถงชนดหลงคาไมเคลอนท หากพบวามรอยรวใหตรวจสอบเพมเตม ดงน - การสกกรอนใตขอบหลงคา - เสารบโครงหลงคา และเหลกเสรมความมนคงแขงแรงรอบขอบถงดานบนสด

สรปหวขอการตรวจสอบ ความถ และผดาเนนการตรวจสอบแสดงดงตารางท 8.2


ตารางท 8.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภทสรปหวขอการตรวจสอบ ความถ ผดาเนนการ

1. การตรวจทดสอบกอนใชงาน - ตรวจสอบสวนประกอบตางๆ ตามขอกาหนดของ

Appendix : API Std 650 Storage Tank Data Sheet

- ตรวจสอบความแขงแรงและรอยรวซมของถง ดวยวธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test)

- ตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง - ตรวจวดความหนาของถง - ตรวจทดสอบอปกรณนรภยทใชระบายแรงดน - ตรวจทดสอบอปกรณวดระดบ อณหภม

ความดน และอปกรณแจงเตอนตางๆ (ถาม)

กอนใชงาน ผผลตถงเกบสารเคม

2. การตรวจสอบระหวางการใชงาน 2.1 การตรวจสอบตามปกต

(Routine in-service inspection) - สภาพแวดลอมของพนทต งถงเกบโดยทวไป - สภาพทวไปของถงเกบของเหลวไวไฟ เชน สภาพ

รอยเชอมภายนอก สภาพสภายนอก รอยสนม และการผกรอน เปนตน

- สภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง - สภาพทวไปของพนทรองรบ และเขอนกนลอมรอบ

เชน รอยราว รอยรว เปนตน - การรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ - สภาพอปกรณประกอบถง - สภาพสายลอฟา - สภาพสายดน - สภาพอปกรณระบบนาดบเพลง เชน สายฉดนา

ปนฉดนา หวรบนาดบเพลง เปนตน - สภาพอปกรณระบบโฟมดบเพลง เชน ถงโฟม

Foam chamber เปนตน - สภาพทวไปของบอพกนาทอยภายในเขอน

ลอมรอบถงเกบ - สภาพการทรดตวของฐานถง และสภาพฐานถง

ความเอยงของถง โดยพจารณาวาพนทโดยรอบมรอยแตกราว หรอการทรดตวของฐานถง

เดอนละ 1 ครง เจาของหรอผดาเนนการประจาถงเกบสารเคม


ตารางท 8.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภท (ตอ) สรปหวขอการตรวจสอบ ความถ ผดาเนนการ

2.2 การตรวจสอบประจาป (Annual inspection) - วดความหนาของผนงเฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอ

การกดกรอนสง

ปละ 1 ครง เจาของหรอผดาเนนการประจาถงเกบสารเคมทม

ประสบการณ 2.3 การตรวจสอบภายนอก ขณะใชงาน

(External inspection) - ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตาม

ขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist

- ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test) - ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

ทก 5 ป ผมประสบการณ หรอบรษททไดรบการรบรองตาม

มาตรฐาน API

2.4 การตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection)

- ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผนบรเวณพนถง - ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณเชอมตอ

ระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณใกล เคยง - ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของพนถง

การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรวตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate)

- ตรวจสอบดวยสายตา (Visual Inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist

ระยะเวลาเรมตนควรจะดาเนนการภายใน 10 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ และสามารถบวกจานวนปเพมเตมตามลกษณะการปองกนการกดกรอนของ

ถงนนๆ

ผมประสบการณ หรอบรษททไดรบการรบรองตาม

มาตรฐาน API


บทท 9 แบบตรวจสอบถงเกบของเหลวไวไฟ (Checklist)

1. ขอมลสถานประกอบการ ชอสถานประกอบการ : เลขทะเบยนโรงงาน : ทอย : เบอรโทรศพท : โทรสาร :วนทเขาสารวจ : ชอ-สกล ผกรอกแบบตรวจสอบ : จานวนถงเกบของเหลวไวไฟ จานวนถงเกบสารกดกรอน จานวนถงเกบสารพษ รวมทงหมด

ใหกรอกขอมลในสวนท 2-6 เฉพาะในสวนทเกยวของและเปนขอมลสาหรบถงเกบ 1 ถง 2. ขอมลสารเคม

ชอสารเคม (ชอสามญ) :

คาความถวงจาเพาะ (Max S.G.) : คา Corrosion Rate (ถาม) มม./ป 3. ขอมลถงเกบสารเคม

บรษทผผลตถง: รหสถงเกบสารเคม:

ประเภทถง : [ ] Fixed roof tank [ ] Internal floating roof tank

ชนดของวสดถงเกบ [ ] เหลก [ ] สแตนเลส [ ] อนๆ............................................................................

ปทสราง: อางองตาม API 650 Appendix :

ขนาดเสนผานศนยกลาง : เมตร ความสงของถง (Shell height) : เมตร

ความจสงสด (Max. Capacity) : ลบ.ม ความจสทธทใชงาน (Net working capacity) : ลบ.ม

ลกษณะพนถงเกบ [ ] แบบ Cone up [ ] แบบ Cone down [ ] แบบเอยงดานเดยว [ ] อนๆ ระบ..........................


4. การตรวจสอบถงเกบสารเคม (กรณถงไมไดอยระหวางการกอสรางใหขามไปทขอ 5)

การออกแบบถงอางองตามมาตรฐาน [ ] API ระบ Code................................................................[ ] ASME ระบ Code...........................................................[ ] อนๆ ระบ..............................................................lll.......

ลกษณะหลงคา [ ] แบบ Cone [ ] แบบ Dome

ความหนาออกแบบ ; ผนงชนลางสด : มม. หลงคา: มม.

พนถง มม.

วสดทใชเคลอบ/ปผวภายในถงเกบ (ถาม)

ฐานรากของถงเกบ [ ] บนดน [ ] แบบวงแหวนคอนกรต [ ] แบบเขมแผ [ ] อนๆ 5. การทดสอบถงกอนสงมอบ

การทดสอบรอยเชอมครงลาสด เมอ................................................. (แนบผลทดสอบ)

การทดสอบ Hydrostatic test ครงลาสด เมอ................................................. (แนบผลทดสอบ)


6. ขอปฏบตสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ

6.1 ทตงถงเกบของเหลวไวไฟ

ขอ รายละเอยด ม ไมม ไมเกยวของ หมายเหต

6.1.1 ถงเกบสารเคมแยกออกจากพนทกระบวนการผลต และแบงโซนการจดเกบสารเคมอยางชดเจน

6.1.2 ถงเกบสารเคมอยหางจากแหลงนาในระยะทเหมาะสม 6.1.3 กรณมถงมากกวา 1 ถง ระยะหางระหวางถงเกบสารเคม

ทอยตดกนไมนอยกวา 0.9 เมตรเปนไปตามเกณฑทเหมาะสม (ไมนอยกวา 1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน)

6.1.4 ถงเกบสารเคมอยหางจากถนนสาธารณะตามทกฎหมายควบคมอาคารกาหนด

6.1.5 มระยะทรถดบเพลงสามารถฉดสารดบเพลงถงได หรอมพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดอยางนอย 2 ดาน

6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ


มาตรการทวไป 6.2.1 มปาย (Name plate) เพอแสดงขอมลของถงเกบสารเคม 6.2.2 มปายแสดงชนด สมบต และปรมาณของเหลวในบรเวณ

พนทถงเกบ

6.2.3 มปายเตอนอนตราย และปายหามทาใหเกดประกายไฟ หรอเปลวไฟ ในบรเวณพนทถงเกบ

6.2.4 มการตดชอสารเคม และตดสญลกษณไวทถงเกบของเหลวไวไฟ ใหสามารถมองเหนชดเจนในระยะไกล

6.2.5 มขอมลความปลอดภยสารเคม (SDS) ของของเหลวไวไฟทจดเกบไวในบรเวณทปฏบตงาน


6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ (ตอ)


6.2.6 มการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตลอดเวลาทปฏบตงาน

6.2.7 มบอพก เพอรวบรวมนาและ/หรอของเหลวในบรเวณพนทถงเกบ

6.2.8 มการทาเครองหมายทถงเกบ มการบงชวสดอปกรณ เชน วาลว สาย และทอตางๆ เปนตน

6.2.9 มการตรวจสภาพทวไปของถงเกบของเหลว เชน สภาพสภายนอก รอยสนม และการผกรอน เปนตน

6.2.10 มการตรวจสภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง

6.2.11 มการตรวจการรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ

6.2.12 มการตรวจสภาพทวไปของพนทรองรบ และเขอนกนลอมรอบ เชน รอยราว รอยรว เปนตน

สวนประกอบถงเกบของเหลวไวไฟ 6.2.13 มชองเปดของถง (Access hatch) 6.2.14 มชองคนลงอยางนอย 2 ชอง และมขนาดไมนอยกวา

500 มม.

6.2.15 มชองระบาย (Drain) เพอสามารถใชสงเกตการรวซมของพนถงได

6.2.16 มถงบอกทศทางลม อปกรณสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ 6.2.17 มอปกรณวดระดบสารเคม

[ ] วธ Manual ระบ....................................... [ ] วธอตโนมต ระบ.......................................

6.2.18 [ ] มการตดตงระบบปองกนฟาผาทเหมาะสม (ยกเวนกรณทวสดถงเกบมความหนาอยางนอยตามท มาตรฐานกาหนด)


6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ (ตอ)


6.2.19 มการตอสายดนทถงเกบตามทมาตรฐานกาหนด 6.2.20 อปกรณไฟฟา และอปกรณอนๆ ทใชงานทงหมดตอง

ออกแบบพเศษเพอปองกนการแตก ราว แยก และทนตอแรงระเบด (Explosion proof)

6.2.21 มระบบปองกนและควบคมอคคภย[ ] ระบบโฟม [ ] ระบบนาดบเพลง [ ] ระบบสเปรยนาดบเพลง [ ] ระบบเตอนภยฉกเฉน [ ] ถงดบเพลงแบบคารบอนไดออกไซด [ ] ปนฉดนาดบเพลง

6.2.22 มอปกรณสาหรบระบบระบายความดน [ ] Open vent หรอ Free vent [ ] Pressure safety valve [ ] PV Valve [ ] อนๆ ระบ..........................................................

6.2.23 มอปกรณดกจบเปลวไฟ โดยเฉพาะกรณทเปนOpen vent หรอ Free vent

6.2.24 มการตดตงอปกรณตรวจจบกาซและไอระเหยของเหลวไวไฟ

6.2.25 มการตดตงอปกรณตรวจวดอณหภมของเหลวไวไฟ 6.2.26 มการตดตงอปกรณตรวจวดความดนของเหลวไวไฟ 6.2.27 มระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission)

[ ] ระบบเตาเผา (Incinerator) [ ] ระบบบาบดมลพษทางอากาศอนๆ

ระบ ....................... [ ] ระบบ Vapor return line [ ] ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอ

กาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing)


6.3 การปฏบตงานกบของเหลวไวไฟ


6.3.1 มการอบรมความรเกยวกบความเปนอนตรายของของเหลวไวไฟ

6.3.2 มการตรวจวดปรมาณความเขมขนของสารอนทรยระเหยงาย (VOCs) ในบรรยากาศ สภาพแวดลอมการทางาน

6.3.3 มการตรวจสขภาพของผปฏบตงานปละ 1 ครง

6.3.4 มการฝกซอมแผนฉกเฉนไฟไหม ระเบด สารเคมหกรวไหล และการอพยพ อยางนอยปละ 1 ครง

6.4 การตรวจสอบและการบารงรกษาระหวางการใชงาน


6.4.1 มแผนการตรวจสอบตามปกต (Routine in-service inspection) ตามความถทกาหนด (1 ครงตอเดอน)

โดยตรวจครงลาสดเมอ.......................................................

6.4.2 มแผนการตรวจสอบประจาป (In-service inspection) ตามความถทกาหนด (1 ครงตอป) โดยวดความหนาของผนงขณะทมการใชงานโดยไมรวมความหนาของฉนวน เฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอการกดกรอนสง



6.4 การตรวจสอบและการบารงรกษาระหวางการใชงาน (ตอ)


6.4.3 มแผนการตรวจสอบภายนอกขณะใชงาน (External inspection) ตามความถทกาหนด (ทก 5 ป) ตามมาตรฐาน API 653 โดย - ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตาม

ขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist

- ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test) - ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

โดยตรวจครงลาสดเมอ......................................................

6.4.4 มแผนการตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection) ตามมาตรฐาน API 653 โดย - ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผนบรเวณ

พนถง - ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณ

เชอมตอระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณใกล เคยง

- ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของ พนถง การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรวตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate)

- ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist



สรปผลการตรวจสอบ

…….……………………..................................................................................................................................................................................................................................................................................................…….……………………......................................................................................................................................…….……………………........................................……...................................... .................................…….……………………........................................……......................................

วนทบนทกขอมล (วว/ดด/ปป) ............................ ผใหขอมล ..........................................................

ผตรวจสอบ 1)....................................................

2)....................................................

ภาคผนวก ก.1

ตารางเปลยนหนวย

Quantity English Unit Convert by multiply SI Unit

Length (ความยาว) ft (ฟต) 0.3048 m (เมตร)

Mass (นาหนก) lb (ปอนด) 0.4536 kg (กโลกรม)

Area (พนท) ft2 (ตารางฟต) 0.09290 m2 (ตารางเมตร)

Volume (ปรมาตร)

ft3 (ลกบาศกฟต) 0.02832 m3 (ลกบาศกเมตร)

gallon (แกลลอน) 3.79 liter (ลตร)

Density (ความหนาแนน)

lb/ft3

(ปอนดตอลกบาศกฟต) 16.02

kg/m3

(กโลกรมตอลกบาศกเมตร)

Pressure, stress (ความดน ความเคน)

lbf/in2 (ปอนดตอตารางนว) 6.895 kPa (กโลปาสคาล)

Force, weight

(แรง นาหนก) lbf (ปอนด) 4.448 N (นวตน)

ภาคผนวก ข.1

ความสมดลระหวางเสนผานศนยกลางและความสงของถง

Height,

m.

Diameter, m.

3 4 6 8 10 12.5 15 17.5 20 22.5 25 27.5

1 7 12 28 50 78 122 176 240 314 397 490 593 2 14 25 56 100 157 245 353 481 628 795 981 1,187 3 21 37 84 150 235 358 530 721 942 1,192 1,472 1,781 4 28 50 113 201 314 490 706 962 1,256 1,590 1,963 2,375 5 35 62 141 251 392 613 883 1,202 1,570 1,988 2,454 2,969 6 42 75 169 301 471 736 1,060 1,443 1,884 2,385 2,954 3,563 7 87 197 351 549 859 1,237 1,683 2,199 2,783 3,436 4,157 8 226 402 628 981 1,413 1,942 2,513 3,180 3,926 4,751 9 254 452 706 1,104 1,590 2,164 2,827 3,578 4,417 5,345 10 282 502 785 1,227 1,767 2,405 3,141 3,976 4,908 5,393 11 552 863 1,349 1,943 2,645 3,455 4,373 5,399 6,533 12 603 942 1,472 2,120 2,886 3,769 4,771 5,890 7,127


ขอมลเบองตนทตองการใชในการคานวณ

กาหนดความหมายของตวแปรตางๆ ทใชในการคานวณ

- เสนผานศนยกลางเฉลยของถงทเปลอกถงชนลางสด, D - ระดบของเหลวออกแบบสงสด, H - คาความถวงจาเพาะของของเหลวทบรรจ ทอณหภมใชงาน, G - คาความหนาเผอสาหรบการกดกรอน, CA - คาความเคนสงสดขณะใชงาน, Sd

- คาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ, St

- ความกวางของแผนเหลกทใชในการสรางเปลอกถง ความสงของ (Shell course) ในแตละชน, h - Thickness hydrostatic test (tt ) หมายถง ความหนาจากการอดนาทดสอบ - Thickness minimum (tmin ) หมายถง หาคาความหนาตาสดทยอมได - Thickness of shell (ts ) หมายถง ความหนาออกแบบของ Shell - Thickness product design (td ) หมายถง ความหนาชนลางสด

การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนลางสดขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทไดจาก

ลงในสตร ผลลพธทไดจากการ

คานวณ

หนวย

1.1 หาคา t t = 4.9D(H − 0.3)GS + 4.9 × ___ ( _ − 0.3) × _______ + __ td

มลลเมตร (mm.)

1.2 หาคา t t = 4.9D(H − 0.3)S 4.9 × ___(___ − 0.3)______ tt มลลเมตร

(mm.)

1.3 หาคาความหนาจากการคานวณ t1

เปรยบเทยบคา td และ tt เลอกคาทมากกวา จากทงสองคา

td = _____ tt = _____

t1 มลลเมตร

(mm.)

การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนลางสดขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทไดจาก

ลงในสตร ผลลพธทไดจากการ

คานวณ

หนวย

2.1 หาคาความหนาตาสดทยอมรบได tmin

หาคาความหนาตาสดของ Shell (tmin) ตามขนาดเสนผานศนยกลางของถง (D) จากตารางดานลาง

D = _______ เมตร tmin = ______ มลลเมตร

tmin


หมายเหต ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มลลเมตร

D (m) tmin (mm) < 15 5

15 to < 36 6 36 to 60 8

>60 10

2.2 หาคาความหนาออกแบบของ Shell (ts)

เปรยบเทยบคาทไดจากขอ 1.3 (t1) และขอ 2.1 (tmin) โดยเลอกคาทมากทสด

t1 = ________ มลลเมตร tmin = _______ มลลเมตร

ts มลลเมตร

(mm.)


การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนท n

ขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทได ลงในสตร

ผลลพธทไดจากการ

คานวณ

หนวย

1.1 หาคาความสงของของเหลวทนามาคานวณ Hn

Hn = H – (n-1)(h) Hn = ____- ( ___ - 1)( ____ ) Hn

เมตร

(m.)

1.2 กาหนดคา H ทจะนาไปแทนคาในขอ 1.3 และ 1.4

H = Hn H = __________ H เมตร

(m.)

1.3 หาคา td t = 4.9D(H − 0.3)GS +

4.9 × _____ ( _____ − 0.3) × ___________ + _____ td มลลเมตร (mm.)

1.4 หาคา tt t = 4.9D(H − 0.3)S 4.9 × ______( ______ − 0.3)______ tt มลลเมตร (mm.)

1.5 หาคาความหนาจากการคานวณ t1

เปรยบเทยบคา td และ tt โดยเลอกคาทมากกวาจากทงสองคา

td = _______

tt = _______

t1


ขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทได ลงในสตร

ผลลพธทไดจากการ

คานวณ

หนวย

2.1 หาคาความหนาตาสดทยอมได tmin

หาคาความหนาตาสดของ shell (tmin) ตามขนาดเสนผานศนยกลางของถง (D) จากตารางดานลาง

D (m) tmin (mm) < 15 5

15 to <36 6 36 to 60 8

>60 10 หมายเหต ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มลลเมตร

D = ________ เมตร

tmin = ________ มลลเมตร tmin


2.2 หาคาความหนาออกแบบของ shell ts(n)

เปรยบเทยบคาทไดจากขอ 1.5 (t1) และขอ 2.1 (tmin) โดยเลอกคาทมากทสด

t1 = _________ มลลเมตร

tmin = _________ มลลเมตร

ts(n) มลลเมตร (mm.)


คาความเคนของวสดแตละชนด

Plate Specification Grade

Nominal Plate Thickness t

mm

Minimum Yield Strength

Mpa

Minimum Tensile Strength

Mpa

Product Design Stress Sd

Mpa

Hydrostatic Test Stress St

Mpa ASTM Specifications

A283M C 205 380 137 154 A283M C 205 380 137 154 A 131M A, B 235 400 157 171 A36M 250 400 160 171

A 131M EH 36 360 490a 196 210 A573M 400 220 400 147 165 A573M 450 240 450 160 180 A573M 485 290 435a 193 208 A516M 380 205 380 137 154 A516M 415 220 415 147 165 A516M 450 240 450 160 180 A516M 485 260 485 173 195 A662M B 275 450 180 193 A662M C 295 435a 194 208 A537M t ≤ 65 345 435a 194 208

65 < t ≤ 100 310 450b 180 193 A537M 2 t ≤ 65 415 550a 220 236

65 < t ≤ 100 380 515b 206 221 A633M C,D t ≤ 65 345 435a 194 208

65 < t ≤ 100 315 450b 180 193 A678M A 345 4853 194 208 A678M B 415 5503 220 236 A737M B 345 4853 194 208 A841M Class 1 345 4853 194 208 A841M Class 2 415 5503 220 236

CSA Specifications G40.21M 260W 260 410 164 176 G40.21M 260WT 260 410 164 176 G40.21M 300W 300 450 180 193 G40.21M 300WT 300 450 180 193 G40.21M 350W 350 450 180 193

Plate Specification Grade

Nominal Plate Thickness t

mm

Minimum Yield Strength

Mpa

Minimum Tensile Strength

Mpa

Product Design Stress Sd

Mpa

Hydrostatic Test Stress St

Mpa G40.21M 350WT t ≤ 65 350 4801 192 206

65 ≤ t ≤ 100 320 4801 192 206 National Standards

235 235 365 137 154 250 250 400 157 171 275 275 430 167 184

ISO Specifications ISO 630 E 355C,

D t ≤ 16 275 410 164 176

16 ≤ t40 265 410 164 176 E 355, D t ≤ 16 355 4903 196 201 16 < t ≤ 40 345 4903 196 201 40 < t ≤ 50 335 4903 196 201

EN Specifications EN 10025 S 355J0,

J2 t ≤ 16 275 410 164 176

16 < t ≤ 1 ½ 265 410 164 176 S 355J0,

J2, K2 t ≤ 16 355 4703 188 201

16 < t ≤ 40 345 4703 188 201 40 < t ≤ 50 335 4703 188 201

a By agreement between the Purchaser and the Manufacturer, the tensile strength of ASTM A 537M, Class 2, A 678M,

Grade B, and A 841M, Class 2, materials m be increased to 585 MPa minimum and 690 MPa maximum. The tensile strength of the other listed materials may be increased to 515 MPa minimum and 620 MPa maximum. When this is done, the allowable stresses s all be determined as stated in 5.6.2.1 and 5.6.2.2

b By agreement between the Purchaser and the Manufacturer, the tensile strength of ASTM A 537M, Class 2 materials map be increased to 550 MPa minimum and 690 MPA maximum. The tensile strength of the other listed materials may be increased to 485 MPa minimum and 620 MPa maximum. When this is done, the allowable stresses s all be determined as stated in 5.6.2.1 and 5.6.2.2

ทมา : Table 5-2a- (SI) Permissible Plate Materials and Allowable Stresses API 650 Welded Tanks for Oil Storage ADDENDUM 2011 Chapter 5 (Paper 5-13)


การคานวณคาความเคนสงสด

มาตรฐานเหลก Product design stress, Sd

(MPa)

Hydrostatic design stress, St

(MPa)

มอก. 1479-2541 116 131

มอก. 1499-2541 156 171

มอก. 2060-2543 160 172

ASTM 304 143 161

คานวณหาคาความเคนสงสดขณะใชงาน , Sd

Sd = 32 x yield strength หรอ

52 x tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

คาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ, St

St = 43 x yield strength หรอ

73 x tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

หลงจากคานวณคา Sd และ St จากแตละสตรเสรจแลว เราจะเลอกใชคา Sd และ St ทนอยทสด

ตวอยางการคานวณคาความเคนสงสดขณะใชงาน และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ ของเหลกมอก. 1499-2541

มาตรฐานเหลก Yield strength (Mpa) Tensile strength (Mpa) มอก. 1499-2541 235 400

จะได Sd = 32 x 235 = 156 MPa หรอ

52 x 400 = 160 MPa

St = 43 x 175 = 176 MPa หรอ

73 x 330 = 171 MPa

ดงนน เหลกมาตรฐาน มอก. 1499-2541 จะมคา Sd = 156 MPa และคา St = 171 MPa


ตวอยางวสดปผวถงเกบของเหลวตางๆ

Rating – Chemical Effect

A: No effect – Excellent

C: Moderate effect – Fair

B: Minor effect – Good

D: Severe effect – Not Recommended

Footnotes

1. Polypropylene - Satisfactory to 72 °F 2. Polypropylene - Satisfactory to 120 °F

3. Polyacetal - Satisfactory to 72 °F 4. Ceramag - Satisfactory to 72 °F

หมายเหต : ตารางขางตน เปนการยกตวอยาง Compatibility Resistant Chart ทไดจากผใหบรการหนงซงอาจมความเหมอนหรอแตกตางจากทอนกได (ทมา http://www.quickcutgasket.com/pdf/Chemical-Resistance-Chart.pdf เขาถงเมอกรกฎาคม 2559)

คาอธบายตาราง : จากตารางจะเหนวาวสดทไมทาปฏกรยากบเมทานอลคอ วสดทมระดบเปน A เชน Teflon, epoxy เปนตน ขณะทวสดทหามนามาใช คอระดบ D เชน ยาง ABS เปนตน

KYNA

R

PVC

(Typ

e 1)

Tygo

n (E-

3606

)

Teflo

n

Noryl

Polya

cetal

Nylon

Cyco

lac (A

BS)

Polye

thylen

e

POLY

PROP

YLEN

E

RYTO

N

CARB

ON

CERA

MIC

CERA

MAGN

ET “A

”

VITON

BUNA

N (N

ITRILE

)

Silico

n

Neop

rene

Ethyle

ne P

ropyle

ne (E

PM)

Rubb

er (N

atural

)

Epox

y

Acetaldehyde3 - D D A - A A D C B A A A - D B B D B C A

Acetone4 D D D A D B A D C B A A A A D D B C A D B

Alcohol Amyl A A B A C A A B B B A A A - A A D A A C AAlcohol Benzyl - D B - A A A D D A - A A - A D - B B D AAlcohol Butyl A A B A A A A - B B A A A - A A D A A A A

Alcohol Diacetone1 - D - - A A A - - D - A A - D D - D A D A

Alcohol Ethyl - A C - A B A B B A - A A A A A B A B A AAlcohol Hexyl - - - - A A A - - A - A A - A A D B A A AAlcohol Isobutyl - - - - A A A B - A - A A - A C B A A A AIsopropyl - - - - A A A - - A - A A - A C C B A A A

Alcohol Methyl4 - B - A A C A D B A - A A A C B - A A A A

Benzene1 B D C A D A A D D D A A A A A D - D D D A

Ethyl Acetate1 D D D A D A A D C C A A A - D D C D B D A

Ethylene Dichloride - D D A D A A - D A A C A - A D D D C D AMethyl Ethyl Ketone D D - A D B A D D A A A A - D D C D A D B

Methyl Isobutyl Ketone1 D D - A D B A D - C A A A - D D C D C D B

Methyl Methacrylate - - - - - A - - - - - A A - D D - D D D AStyrene - - - A A A - - - - - A A - B D D D D D A

Toluene, Toluol2 A D D A D A A D D D A A A A C D D D D D A

ภาคผนวก ค

ตวอยางการคานวณสาหรบถงเกบของเหลวไวไฟ

ขนตอนการคานวณสาหรบการออกแบบถงเกบสารเคม/ คานวณทความจสงสด (V) 500 ลกบาศกเมตร

กาหนดใหระดบของเหลวออกแบบสงสด (H) = 7 เมตร

บรรจเมทานอล Specific gravity (G) = 0.79 ทอณหภมใชงานตาสด 15 องศาเซลเซยส

กาหนดใหความหนาเผอกดกรอน CA 0.508 มลลเมตร/ป ใชงาน 30 ป กาหนด CA = 0.508 x 30 = 15.24 มลลเมตร

วสดทเลอกใช Shell (Plate) เลอกเหลกตามมาตรฐาน ASTM ชนด A36M Group I (As rolled, Semi-killed)

หาคาความเคนของเหลก จากตารางภาคผนวกท ข.4 โดย เหลก A36M มคาดงน

ความเคนสงสดขณะใชงาน (Sd) = 160 MPa

ความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ (St) = 171 MPa

ความกวางของแผนเหลก (h) = 1.524 เมตร

จาก V = 500 ลกบาศกเมตร , H = 7 เมตร

D2H = 500

D = ××

D = 9.54 เมตร

ดงนน เสนผานศนยกลาง, D = 9.54 เมตร และสรปขอมลถงทใชในการคานวณ ดงน

ความหนาชนลางสด

จากสมการ t = . ( . ) + CA t = . × . ( . . )( . ) + 15.24

= . + 15.24 = 16.79 มลลเมตร

ความหนาจากการอดนาทดสอบ

จากสมการ t = 4.9D(H − 0.3)S

t = . × . ( . . ) = 1.83 มลลเมตร

เปรยบเทยบระหวางคา td = 16.79 มลลเมตร และ tt = 1.83 มลลเมตร

td > tt ดงนน t1 = 16.79 มลลเมตร

ความหนาตาสดสาหรบเสนผานศนยกลาง (D) < 15 เมตร ดงนน tmin = 6 มลลเมตร

ความหนาออกแบบของ Shell (ts) เปรยบเทยบระหวาง t1 = 16.79 มลลเมตร และ tmin = 6 มลลเมตร

tmin < t1 ดงนนts1 = 16.79 มลลเมตร

หลงจากทราบความหนาของชนลางสดแลว ใหกลบไปตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกมาเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอไม จากรปท 3.1 (โดยพจารณาอณหภมการใชงานตามหวขอ 3.4) กรณของเมทานอลทเลอกพจารณาอณหภมตาสดทมโอกาสเกดขนในขณะใชงานของสถานทตดตง คออณหภม 15 องศาเซลเซยส

จากรปจะเหนวาความหนาของเหลกท 16.62 มลลเมตร สาหรบเหลก A36M Group I (As rolled, Semi-killed) จะสามารถใชงานไดทอณหภมไมตากวา -3 องศาเซลเซยส ขณะทโอกาสอณหภมใชงานตาสดอยท 15 องศาเซลเซยส แสดงวาเกรดเหลกทเลอกใชเหมาะสมกบการใชงานโดยไมตองทา Impact test

ความหนาชนถดจากชนลางสด

ความสงของเหลวทนามาคานวณ จากสมการ Hn = H – (n-1)(h)

ความสงของของเหลว Hn = 7.0 – (1-1)(1.524) และ H1 = 7.0 m. (ชน 1 คอ ชนลางสด)

H2 = 7.0 –(2-1)(1.524) = 5.476 (ชนท 2)

td = . × . ( . . )( . ) + 15.24 = 16.43 มลลเมตร

tt = . × . ( . . ) = 1.41 มลลเมตร

เลอก t1 = 16.43 มลลเมตร

แต tmin = 6 มลลเมตร ดงนนts2 = 16.43 มลลเมตร

ถงใบนตองใชแผนเหลกผนงถงทงหมด 5 ชน ดงน

ชนท 1 : ts1 = 16.79 มลลเมตร

ชนท 2 : ts2 = 16.43 มลลเมตร

ชนท 3 : ts3 = 16.08 มลลเมตร (H3 = 7.0 -(3-1)(1.524) = 3.952 เมตร )



หลงจากทราบความหนาของเหลกในแตละชน เมอถงข นตอนการสรางถงจะตองเลอกใชเหลกทมความหนาขนตาอยางนอยตามทออกแบบได

ภาคผนวก ง

1. วธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test) มข นตอนดงน ใหทาการตรวจพนจดวยสายตา (Visual inspection) ตามมาตรฐานการตรวจสอบ บรเวณภายนอก ของ

ถง เพอตรวจสอบความถกตองของงานสรางและตดตงถงตามแบบ หาสภาพการผกรอนของถงรบ แรงดน รวมไปถงสภาพบกพรองอนๆ โดยทคณสมบตของผตรวจสอบและทดสอบใหเปนไปตามมาตรฐานผตรวจสอบ และทดสอบโดยไมทาลาย1

ใหทาการกาจดเศษวสดตางๆ จากงานสรางและตดตงถงออกใหหมด และทาความสะอาดภายในถงใหสะอาด

ใหจดหานาสะอาดเพอใชในการทดสอบถง โดยถาเปนถงเหลกกลาไรสนม (Stainless steel) นาจะตองมคาคลอไรดไมเกน 30 ppm.

ใหทาการปดรทางออกทงหมดทเปลอก (Tank shell) ของถงดวยวาลวและหนาแปลนทบเพอไมใหนารวออกจากถงในขณะทาการทดสอบการอดนา (Hydrostatic test)

ใหทาการตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถงกอนเตมนาและหลงจากทดสอบความดนและระบายนาออก ทระดบปรมาตรความจถงท 0%, 25%, 50%, 75% และ100%

ใหทาการตรวจสอบความเอยงของถงกอนเตมนาและหลงจากทดสอบความดนและระบายนาออก ทระดบปรมาตรความจถงท 0%และ100%

ใหทาการเตมนาเพอทดสอบความดนของถง โดยใหควบคมอตราการเตมนาเขาถงตาม API 650 ตามตาราง ดงน

ในระหวางการเตมนาทแตละระดบคอ 25%, 50% และ75% ใหทาการพกการเตมนาเพอตรวจสอบการ

ทรดตวของถงและท 100% ใหทาการคงระดบนาไว 24 ชวโมงเพอทดสอบความแขงแรงและตรวจสอบการรวซมของถง 1.) หากพบจดบกพรอง ใหทาการแกไข ณ จดหรอตาแหนงทมปญหานนๆ ซงโดยสวนใหญมกจะเกด

บรเวณของจดตอทใชงานบอย เชน ขอตอ เกลยวของวาลว หรออาจพบไดบรเวณหนาแปลน(Flange) เปนตน

2.) หากไมพบจดบกพรอง หรอรอยรวซม ปรบวมใดๆ ของถงเกบ เมอครบระยะเวลา 24 ชวโมง ถอวาถงมสภาพปกต

1 มาตรฐานผทดสอบโดยไมทาลาย สาหรบการทดสอบและตรวจสอบถงเกบนามนเชอเพลง ถงขนสงนามนเชอเพลง ระบบทอขนสงนามนเชอเพลง สถาบนพฒนาเทคนคพลงงาน (http://www.doeb.go.th/v5/show_km.php?tid=105)

ทาการตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง ถาคาตางๆ ยอมรบได ใหทาการระบายนา ออกจากถง

2. วธการวดคาความดง (Plumbness)2 มข นตอนดงน ดาเนนการตรวจวดโดยรอบของถง 0°, 45°, 90°, 135°, 180, 225°, 270° คาความดงของชนบนสดของถงเมอเทยบกบจดลางสดของถง ตองไมเกน 1/200 ของความสงของถง

ทงนการตรวจวดความดงควรทจะดาเนนการตรวจวดในผนงชนท 1 กอน เพอใหมความมนใจวาผนงของ

เปลอกถงสามารถรองรบคาพกดความเผอทจะเกดขนในทกมต

3. วธการวดคาโกงตวหรอยบตวของผนงถง มข นตอนดงน 3.1 คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมตง (Peaking) ตรวจวดโดยการใช Horizontal sweep board ความยาว 36 นว หรอ 900 มลลเมตร คาความโกงผนงตามแนวเชอมตงจะตองไมเกน ½ นว หรอ 12.7 มลลเมตร

3.2 คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมนอน (Banding) ตรวจวดโดยการใช Vertical sweep board ความยาว 36 นว หรอ 900 มลลเมตร คาความโกงผนงตามแนวเชอมนอนจะตองไมเกน ½ นว หรอ 12.7 มลลเมตร

2 Plumbness Test (https://lukmanwelding.wordpress.com/storage-tank/)

เอกสารอางอง

1. คลงศพทไทย (ออนไลน). แหลงทมา : https://www.egov.go.th/th/e-government-service/102 2. สานกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม. (2548). คมอการตรวจสอบ ตดตงระบบ

และอปกรณไฟฟาในพนทอนตรายทมไอระเหยของสารไวไฟ. 3. Introduction To Explosive Atmospheres (ออนไลน). แหลงทมา :

http://www.exveritas.com/introduction-to-expolsive-atmospheres/ 4. รศ.ดร.สมพงศ จนทรโพธศร. (2549). พจนานกรมเคม (Dictionary of Chemistry). สานกพมพ

วทยพฒน 5. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 (ออนไลน). แหลงทมา:

http://www.royin.go.th/dictionary/ 6. Agriculture, Trade and Consumer Protection. (2013). chapter ATCP 93 FLAMMABLE,

COMBUSTIBLE AND HAZARDOUS LIQUIDS. 7. The American National Standards Institute/ The American Society of Mechanical Engineers.

(1989). ANSI/ASME B 31.4 Liquid Transportation System for Hydrocarbon, Liquid Petroleum Gas, Anhydrous Ammonia and Alcohols.

8. American Petroleum Institute. (11th edition, 2008). API 620: Design and Construction of Large Welded Low. Pressure Storage Tanks.

9. American Petroleum Institute. (11th edition, 2012). API 650: Welded Steel Tanks for Oil Storage.

10. American Petroleum Institute. (4th edition, 2014). API 652: Linings of Aboveground Petroleum Storage Tank Bottoms.

11. American Petroleum Institute. (4th edition, 2014). API 653: Design and Construction of Large, Welded, Low-Pressure Storage Tanks.

12. Deutsche Industrie Normen (DIN). (2007). DIN 6600 : Steel Tanks for The Storage of Flammable and Non- Flammable Water Polluting Liquids Concepts and Inspection.

เอกสารอางอง (ตอ)

13. Deutsche Industrie Normen (DIN). (1989). DIN 6618 : Part 1 Vertical Single-wall Steel Tanks for the Above Ground Storage of Flammable and Non- Flammable Water Polluting Liquids.

14. National Fire Protection Association (NFPA). (2012). NFPA 30: Flammable and Combustible Liquids Code.

15. National Fire Protection Association (NFPA). (2012). NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response.

16. Basle Chemical Industry (BCI). (2009). Tank Farm Guidelines for the Chemical Industry (TRCI).

หนวยงาน หมายเลขโทรศพท

ตลอด 24 ชวโมง เฉพาะเวลาทาการกรมโรงงานอตสาหกรรม - 02-202-4000ศนยปลอดภยคมนาคม 1356 - ศนยกชพนเรนทร 1669, 02-354-8222 - กรมควบคมมลพษ 1650 02-298-2000

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย 1784 0-2243-0020-27,0-2241-7470-84

สานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร

199 02-354-6858

กองบงคบการตารวจทางหลวง 1193, 0-2354-6007 - สวพ. 91 1644, 0 2562 0033-4 - จส. 100 1137, 02-249-9449-58 ตอ 0 -

รวมดวยชวยกน 1677 0-2730-2400

กรณฉกเฉนเกยวกบสารเคม

คณะทํางานoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/... · 2018-10-31 · ก สารบญั บทที่ หน้า 1 ความรู้ทัวไป่

Documents