ประสบการณ์การผล ิ ตยาน้ามันกัญชา โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ดร.ภญ.ผกากรอง ขวัญข้าว ศูนย์หลักฐานเชิงประจักษ์ด้านกาแพทย์แผนไทยและสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร E-mail: [email protected]
ประสบการณการผลตยาน ามนกญชา
โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร
ดร.ภญ.ผกากรอง ขวญขาวศนยหลกฐานเชงประจกษดานกาแพทยแผนไทยและสมนไพร
โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรE-mail: [email protected]
อภยภเบศรโมเดล
การศกษาวจยการใชกญชาทางการแพทย• รวมศกษาวจยโครงการการใชกญชาทางการแพทยกบ
มหาวทยาลยทงในประเทศและตางประเทศ• วจยและพฒนาสายพนธ, การปลกกญชาและต ารบยาท
เขากญชาใหมคณภาพและตนทนต า
การพฒนายาเพอใชในผปวย• ระยะเรงดวนรบกญชาแหงของกลางจาก ปปส. สกดดวย CO2 ตามมาตรฐาน GMP-PICs ตรวจคณภาพตามมาตรฐานสาระส าคญ, โลหะหนก, สารปราบศตรพช, เชอจลลนทรยจ าหนายแกผปวยโดยแพทยและเภสชกรทผานการอบรมการใชกญชาและมการตรวจประเมนผลแบบเปนระบบ• ระยะปกตปลกกญชาในระบบปดและควบคมมาตรฐานการปลกตามหลก GAP, สกดดวย CO2 ตามมาตรฐาน GMP-PICs ตรวจคณภาพตามมาตรฐานสาระส าคญ, โลหะหนก, สารปราบศตรพช, เชอจลลนทรยจ าหนายแกผปวยโดยแพทยและเภสชกรทผานการอบรมการใชกญชาและมการตรวจประเมนผลแบบเปนระบบ
2“เรงผลตยาคณภาพเพอใหผปวยทนใช ควบคงานวจยเพอการพฒนาอยางยงยน”
1
ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขไดวางแนวทางการพฒนาและจายใหผปวย 5 แนวทาง
ชองทางการกระจายกญชาสผปวย
1. ต ารบท อย. รบรอง
2. ต ารบยาแผนไทย ด าเนนการโดย รพ. พระอาจารยฝน อาจาโร
3. ประเมนผปวยเฉพาะราย SAS ด าเนนการโดยรพ. เจาพระยาอภยภเบศร
4. เพอการศกษาวจย ด าเนนการโดยองคการเภสชกรรม
5. องคความรพนบาน ตวอยางเชน อาจารยเดชา
สขไสยาศน ท าลายพระสเมรและทพยาธคณ
4
Pharmacognosy
Pharmaceutical Botany Pharmaceutical Technology
Pharmaceutical Quality Control
Pharmacology
Good Manufacturing Practice
Pharmacogenomics
C
A
N
N
A
B
I
S
หวงโซคณคายาน ามนกญชา
5
คดเลอกสายพนธ ขยายพนธ
ศกษาและพฒนาการสกด
ระบบการผลตและประกนคณภาพ
คลนกกญชาทางการแพทย
ปลกระบบปดในตคอนเทนเนอร
ปลกในโรงเรอนระบบปดแบบเตนท
ปลกในโรงเรอนระบบกงเปด(Green House)
ปลกในระบบเปด
6
การคดเลอกสายพนธ ขยายพนธ
✓ น าเขา/จดหา สายพนธ CBD /THC สง✓ ปลก สายพนธไทย ทรวมรวมได
เปรยบเทยบสาระส าคญจากสภาวะการปลกโรงเรอนและแปลงปลก
แผนการ เพาะ เ ล ย ง เ น อ เ ย อ ( T I S S U E C U L T U R E )
สายพนธ C B D C H A R L O T T E ’S A N G E L
น าเขาเมลดพนธ
เพาะพนธตนแม
เพาะเลยงเนอเยอ
ปกช าขยายพนธ
“น าเขาเมลดสายพนธทมเปอรเซนต CBD สง เพอน ามาผลตยาทมคณภาพ”
300 9002700
8100
6001800
5400
16200
1500
4500
13500
40500
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
45000
เดอนท 2 เดอนท 4 เดอนท 6 เดอนท 8
100
200
500
8
ตผลต ตอนบาล
การปลกกญชาระบบปดในตคอนเทนเนอร
อปกรณมการประยกตขนเอง ราคาถกเมอเทยบกบอปกรณของตางประเทศ
ตเพาะเมลด, ตปลก, ตท าใบ และตท าดอก
มการพฒนาระบบน า, การพฒนาอปกรณ เพอลดตนทน
• ปองกนแมลง และลม ทมผลตอการท าชอดอก
• ควบคมสภาวะไดบางสวน ควบคมคณภาพผลผลตไดดกวาแปลงเปด
• อาจจะตองมการเพมระบบแสง สปรงเกอรคมความชน พดลมระบายอากาศ
• ตนทนถกกวาระบบปด แพงกวาลงแปลง 10
โรงเรอน (Green house)ปลกลงแปลง
เหมาะกบสายพนธ Sativa ชอบแสง ตนสงใหญ
ควบคมสภาวะไมได (อณหภม ลม แมลง ความชน)
อตราการรอด ~ 60-80% ขนอยกบการดแล
ตนทนต าทสด
ขอกงวล อาจจะเกดการแพรกระจายพนธไดงาย หากมนกมากนเมลดพนธแลวแพรกระจายไปพนทอน
เพม yield สารเปาหมาย
ลดปรมาณสารปนเปอน
พฒนาเทคนค และการควบคมคณภาพ
11
พฒนาการสกด
12
13
Tetrahydrocannabinol-THC
Cannabidiol-CBD
Phytocannabinoid
14
15
การสกดของกลางจาก ป.ป.ส.
THC, CBD
ปนเปอน: Cd2+
CBDTHC
ยาฆาแมลงโลหะหนก
16
SUPERCRITICAL CARBON DIOXIDE EXTRACTION
หลกการ การสกดโดยใชกาซคารบอนไดออกไซด(CO2) เปนตวพาสารเปาหมายในวตถดบสมนไพรออกมา ซงอาศยการปรบคณสมบตของกาซคารบอนไดออกไซดจากการก าหนดความดนและอณหภมใหเหนอจดวกฤต เพอให CO2 อยในสภาพเปนของไหลยวดยง (Supercritical fluid) ซงมคณสมบตอยระหวางกาซและของเหลว โดยสามารถแพรผานเนอวตถดบไดเหมอนกาซ และละลายสารออกมาไดเหมอนของเหลว สดทาย CO2
จะถกขจดออกไปสบรรยากาศในรปกาซ โดยมากใชในการสกดสารพวกไมมขว (Non-polar compound)
THC CBD Cd2+
น ามนกญชาCANNABIS OIL
น ามนกญชาสกดดวยน ามนมะกอก
*ปลอดภยจากตวท าละลายตกคาง และมปรมาณสารส าคญสง
Romano LL and Hazekamp A.,(2013)17
ระบบการผลตภายใตหลกเกณฑ GMP PIC/SGood Manufacturing Practice - Pharmaceutical Inspection Co-Operation Scheme (GMP PIC/S)
ProductionIn-process control
Release control
Self inspection
Quality ControlGMP
Quality Assurance
Quality Management
มาตรฐานการผลตมาตรฐานสงสด
LAW
แผนภาพของกระบวนการผลตยาน ามนกญชา (Process Mapping)
ขนตอนการบด จดเกบสารสกดขนตอนการสกดดวยเครอง Supercritical CO2
QC
ขนตอนการชงกญชาชนแหง
QC
ขนตอนการชงสวนผสมตามต ารบ
QC
ขนตอนการผสม
QC
ขนตอนการบรรจใสขวดสชา
QC
ขนตอนการตดฉลากและพมพเลขทการผลต
QC
จดเกบเกบผลตภณฑส าเรจรป
QC
1 2
9 7
5
3
8
4
6
สถานทผลตสารสกด
สกดดวยเทคโนโลยสเขยว ใหปรมาณสารส าคญ THC และ CBD สง
ทางเขาพนกงานหองสกดกญชา มมาตรการรกษาความปลอดภยดวยระบบสแกนนว
เครอง Supercritical CO2
หองควบคมคณภาพ
ระบบบนทกการเขาออกพนทควบคม
หองปฏบตการมมาตรการรกษาความปลอดภย ดวยระบบสแกนนวและกลองวงจรปด
22
✓ โลหะหนก ✓ สารปราบศตรพช
วตถดบกญชา
สารสกด, ผลตภณฑส าเรจรป
✓ สารส าคญ THC, CBD✓ เชอกอโรค
การควบคมคณภาพผลตภณฑ
ขอก าหนด (Specification) ในการควบคมคณภาพ
Test Requirement
ลกษณะทางกายภาพ- สมนไพรชนแหง
ใชสวนของชอดอกกญชา เพศเมยเรยงชดกน ดอกเลก ดอกแหงเปนสน าตาล
Foreign matter NMT 2.00 % w/wLoss on drying at 105 C NMT 10.00 % v/wTotal ash NMT 20.00 % w/wAcid-insoluble ash NMT 4.00 % w/wMoisture content of dry material or crude after packaging
NMT 15.00 % w/w
สารก าจดศตรพชตกคาง(โดยชดทดสอบGT)
ระดบ 1 = ไมพบ ระดบ 2 = พบในเกณฑทปลอดภย
การปนเปอนดวยโลหะหนก- สารหน (As) ; ppm- ตะกว (Pb) ; ppm- แคดเมยม (Cd) ; ppm- ปรอท (Hg) ; ppm
ไมเกน 10 (ppm) ไมเกน 6 (ppm) ไมเกน 4.1 (ppm) ไมเกน 2 (ppm)
ปรมาณสารส าคญ ( THC CONTENT %)
18 – 26 %
การปนเปอนเชอจลนทรย- Total Aerobic Microbial- Total Combined Yeasts and Molds - Total Coliform- Bile-Tolerant Gram-Negative Bacteria- Escherichia coli - Salmonella spp.
< 105 CFU / g (ml)< 104 CFU / g (ml)< 103 CFU / g (ml)< 102 CFU / g (ml)
ตองไมพบตองไมพบ
การตรวจเอกลกษณทางเคมดวยวธโครมาโทกราฟชนดผวบาง
Test Requirement
ลกษณะทางกายภาพ- สารสกดกญชา
ของหนดสอ าพน มกลนเฉพาะตว
ปรมาณสารส าคญหรอสารออกฤทธ ( THC CONTENT %)
65 - 75 %
ปรมาณสารส าคญหรอสารออกฤทธ ( CBD CONTENT %)
0 – 2.0 %
การปนเปอนเชอจลนทรย- Total Aerobic Microbial / g (ml) - Total Combined Yeasts and Molds /g (ml) - Total Coliform- Bile-Tolerant Gram-Negative Bacteria/g (ml)- Escherichia coli- Salmonella spp.
< 105 CFU / g (ml)< 104 CFU / g (ml)< 103 CFU / g (ml)< 102 CFU / g (ml)
ตองไมพบตองไมพบ
การตรวจเอกลกษณทางเคมดวยวธโครมาโทกราฟชนดผวบาง
Test Requirementลกษณะทางกายภาพ ของเหลวใส
ส สอ าพน
กลน กลนเฉพาะตว
คาความหนด ท 20 ๐C (Viscosity) 70 – 100 cP
คาความหนาแนนท 20 ๐C (g/cm3) 0.85 – 1.00
ปรมาณสาระส าคญหรอสารออกฤทธ (THC CONTENT (g))
1.7 ± 0.5 % w/w1.7 ± 0.5 g/ 100 g
การปนเปอนเชอจลนทรย- TPC (cfu /ml)- Yeast & Mold (cfu /ml)- Staphylococcus aureus / (ml)- Salmonella spp. / 10 g (ml) - Clostridium spp. / 10 g (ml)
2 x 102
2 x 102
ตองไมพบตองไมพบตองไมพบ
การตรวจเอกลกษณทางเคมดวยวธโครมาโทกราฟชนดผวบาง
ควบคมมาตรฐานตาม American Pharmacopeia และ Thai Herbal Pharmacopeia (THP)
• แพทยและเภสชกรทผานการอบรม• คดกรอง• ซกประวต อาการส าคญปจจบน ประวตเจบปวยใน
ปจจบน การรกษาทไดรบมากอนประวตเจบปวยในอดต ประวตดานสขภาพของครอบครวรวมสขภาพจต การสนบสนนจากสงคมและครอบครว
• จายยา• ใหค าแนะน าผปวยแตละราย
พฒนาคลนกบรการ
ขนตอนการรกษาผปวยคดกรองตามเกณฑคดออกเบองตน
ซกประวตโดยแพทยผผานการอบรม (อาการส าคญปจจบน ประวตเจบปวยในปจจบน การรกษาทไดรบมากอนมาแลวไมไดผล ประวตเจบปวยในอดต
ประวตดานสขภาพของครอบครวรวมสขภาพจต การสนบสนนจากสงคมและครอบครว)
ตรวจรางกาย และการตรวจเพมเตมอนๆ ตามความจ าเปน
จายยาและใหค าแนะน าแบบเฉพาะราย โดยเภสชกรผผานการอบรม
โทรศพทตดตามหลงการใชภายใน 24 ชวโมง
โทรศพทตดตามใน 7 วนแรก
ผปวยกลบมาตดตามทก 1 เดอน (ประเมนความปลอดภยและประสทธผล)
การใชในผปวยระยะท 2• น ามนกญชาทไดจากการการสกดของกลางของปปส. (ม THC 1.7% w/v)
น ามาใชในการรกษาอาการปวดปลายประสาททไมตอบสนองในการรกษา และเพมคณภาพชวตผปวยมะเรงระยะท 4
• ผปวยไดรบการคดกรอง ประวตแพ โรคหวใจ และหลอดเลอดควบคมไมได โรคทางจตเวช มครรภ ตบและไตไมด มประวตเสพสงเสพตด และเคยใชกญชามากอนภายใน 1 เดอน
• การจายยา โดยขนาดเรมตนของน ามนกญชา คอ 1 หยด เทากบ THC 0.5 มลลกรม วนละ 1 ครง กอนนอน ผปวยทกรายไดรบค าแนะน าการใชยาและคมอการใชยา
• ตดตามการรกษาและขนาดยาทใชทกเดอน ในกรณทผปวยเกดอาการไมพงประสงคหรอสงสยสามารถตดตอกลบมาทแพทยและเภสชกรได
• กระจายยาไปสโรงพยาบาลอนๆ ดวยแนวทางเดยวกน
28
26 สงหาคม 2562
อภยภเบศรโมเดล
“เรงผลตยาคณภาพเพอใหผปวยทนใช ควบคงานวจยเพอการพฒนาอยางยงยน”