ความสามารถในการปฏิบัติ งานของเจาหน ี่าท ิติเวชสถโรงพยาบาล ... ·...

ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย

โดย นางนพมาศ ศรอนชต

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2549 ISBN 974 - 11 - 5773 - 8

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

JOB PERFORMANCE OF MEDICAL RECORD TECHNICIAN IN COMMUNITY HOSPITAL, THAILAND

By Noppamas Srianuchit

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF ARTS

Department of Psychology and Guidance Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2006

ISBN 974 -11-5773-8

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย” เสนอโดย นางนพมาศ ศรอนชต เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน

(รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท เดอน พ.ศ.

ผควบคมวทยานพนธ

1. อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ 2. รองศาสตราจารย ลขต กาญจนาภรณ 3. รองศาสตราจารย ดร.สรพล พยอมแยม

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.กานดา พพฒ) / / กรรมการ กรรมการ (อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ) (รองศาสตราจารย ลขต กาญจนาภรณ) / / / / กรรมการ กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.สรพล พยอมแยม) (อาจารย ชยวฒน พนธรศม) / / / /

ง

K 46256308 : สาขาวชาจตวทยาชมชน คาสาคญ : ความสามารถในการปฏบตงาน / เจาหนาทเวชสถต / การรบรบทบาทหนาท / ความเชอมนในตนเอง / ทกษะการสอสาร / แรงจงใจใฝสมฤทธ นพมาศ ศรอนชต : ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย (JOB PERFORMANCE OF MEDICAL RECORD TECHNICIAN IN COMMUNITY HOSPITAL, THAILAND) อาจารยผควบคมวทยานพนธ : อ. ดร. นงนช โรจนเลศ, รศ. ลขต กาญจนาภรณ และ รศ. ดร. สรพล พยอมแยม. 141 หนา. ISBN 974-11-5773-8 การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาระดบความสามารถในการปฏบตงาน ระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถต ทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน 2) เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนโดยจาแนกตามตวแปร เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลชมชน และ 3) ศกษาการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก เจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย จานวน 185 คน ซงไดมาจากการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified random sampling) เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา สถตทใชในการวเคราะหขอมล คารอยละ(Percentage) คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) การทดสอบคาท (t-test) วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และการวเคราะหถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ผลการวจยพบวา 1. ระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมาก การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร ความเชอมนในตนเอง และแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย อยในระดบมาก 2. เจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ทมเพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 3. การรบรบทบาทหนาท และทกษะการสอสารสามารถรวมกนทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ไดรอยละ 42.6 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2549 ลายมอชอนกศกษา................................................................. ลายมอชออาจารยผควบคมวทยานพนธ 1.............................2......................................3.......................................

จ

K 46256308 : MAJOR : COMMUNITY PSYCHOLOGY KEY WORD : JOB PERFORMANCE / MEDICAL RECORD TECNICHIANS / PERCEPTION OF ROLE PERFORMANCE / SELF-CONFIDENCE / COMMUNICATION SKILL / ACHIEVEMENT MOTIVE NOPPAMAS SRIANUCHIT : JOB PERFORMANCE OF MEDICAL RECORD TECHNICIAN IN COMMUNITY HOSPITAL, THAILAND. THESIS ADVISORS : NONGNUCH ROJJANALERT,Ed..D., ASSOC. PROF. LIKHIT KARNCHANAPORN, AND ASSOC. PROF. SURAPOL PAYOMYAM, Ph.D. 141 pp. ISBN 974-11-5773-8 The purposes of this research were to study the levels of job performance, perception of role performance, self-confidence, communication skills and achievement motive , to compare job performance as classified by sex, age, working experience, training experience and size of hospital, and to study perception of role performance, self-confidence, communication skills and achievement motive as the predictors of job performance of Medical record technicians in community hospital, Thailand. The sample consisted of 185 medical record technicians in community hospital, Thailand, derived by a stratified random sampling. The instruments used in this study were rating scale questionnaires. Data were analyzed for percentage (%), mean ( X ), standard deviation(S.D.), t-test, One-way ANOVA, and the Stepwise Multiple Regression Analysis. The results of study were: 1. The samples’ job performance, perception of role performance, self-confidence, communication skills and achievement motivation were at the high level. 2. There were no statistically difference in job performance of medical record technicians when compared by sex, age, working experience and training experience. 3. Perception of role performance and communication skills predicted job performance at 42.6 %, with statistical significant at .001. Department of Psychology and Guidance Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2006 Student’s signature................................................................. Thesis Advisors’ signature 1.............................................2...........................................3.........................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบน ผวจยไดรบความกรณาจาก อาจารย ดร.นงนช โรจนเลศ อาจารย ทปรกษาทใหคาแนะนาชวยเหลอ และใหกาลงใจอยางสมาเสมอ ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ลขต กาญจนาภรณ รองศาสตราจารย ดร.สรพล พยอมแยม และอาจารย ดร. กานดา พพฒ ทใหคาแนะนา และตรวจสอบความถกตองของวทยานพนธ ทาใหผวจยมความรความเขาใจในการทาวจย ซงนบวาเปนประโยชนอยางยงในการทางานวจยในครงนและครงตอ ๆ ไป ขอขอบพระคณ อาจารยชยวฒน พนธรศม อาจารย จากวทยาลยเทคโนโลยทาง-การแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ทใหความกรณาเปนผทรงคณวฒ และชวยเหลอในการใหคาแนะนาและเปนทปรกษาในการทาวจยในครงน ขอขอบพระคณเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนทกทาน ทใหความกรณาในการตอบแบบสอบถามเปนอยางด ขอขอบพระคณผบรหาร และบคลากรทกทานของวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ทใหความกรณาสงเสรมและสนบสนนในการศกษาครงน ขอขอบพระคณสมาชกในครอบครว ทกคน โดยเฉพาะคณแมสมเกลยง แซเอยว ทใหการชวยเหลอและดแลเปนอยางดตลอดเวลา ขอบคณพ ๆ คณอรชร โวทว และเพอนๆ จตวทยาชมชน (ภาคพเศษรน 3 ) ทใหการชวยเหลอ ความหวงใยและเปนกาลงใจมาโดยตลอด ขอขอบพระคณบคคลทเปนผมพระคณสาหรบผวจย ทใหคาปรกษา ความหวงใย ความเอออาทร และใหกาลงใจทาใหผวจยไดมาถงวนน คณคาและประโยชนทพงจะเกดจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอบชาพระคณบดา มารดา และคณาจารยทกทานทใหความกรณาอบรมสงสอน แนะนาและชวยเหลอจนทาใหผวจยประสบความสาเรจไดสมดงทปรารถนา

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................ ง บทคดยอภาษาองกฤษ …………………………………………………………………….. จ กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………. ฉ สารบญตาราง ……………………………………………………………………………... ญ บทท 1 บทนา………………………………………………………………………….……. 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา………………………………………... 1 วตถประสงคของการวจย………………………………………………………. 9 คาถามการวจย ..................................................................................................... 10 สมมตฐานการวจย …………………………………………………….……….. 10 ขอบเขตการวจย ……………………………………………………………….. 11 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ……………………………………………………. 11 นยามศพทเฉพาะ ………………………………………………………………. 12 2 วรรณกรรมทเกยวของ ……………………………………………………………... 15 1. แนวคดและงานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน......................… 16 1.1 ความหมายของความสามารถในการปฏบตงาน........…………………… 16 1.2 แนวคดเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน..........……………..…… 18 1.3 งานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานตามตวแปรดานขอมล สวนบคคล.................................................................................................

24

2. แนวคดและงานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาท…………........................ 29 2.1 ความหมายของการรบร............................................................................. 29

2.2 ความหมายของการรบรบทบาทหนาท...................................................... 30 2.3 แนวคดเกยวกบการรบรบทบาทหนาท...................................................... 32 2.4 งานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาทกบความสามารถในการ

ปฏบตงาน………………………………………...................................... 36 3. แนวคดและงานวจยเกยวกบความเชอมนในตนเอง.......................................... 36 3.1 ความหมายของความเชอมนในตนเอง ....................................................... 36

ซ

บทท หนา 3.2 แนวคดเกยวกบความเชอมนในตนเอง.......................................................... 39 3.3 งานวจยทเกยวกบความเชอมนในตนเองกบความสามารถในการปฏบตงาน 46 4. แนวคดและงานวจยเกยวกบทกษะการสอสาร.................................................... 46 4.1 ความหมายและแนวคดเกยวกบการสอสาร .................................................. 46 4.2 ความหมายของทกษะการสอสาร ................................................................. 50 4.3 แนวคดเกยวกบทกษะการสอสาร.................................................................. 51 4.4 งานวจยเกยวกบทกษะการสอสารกบความสามารถในการปฏบตงาน.......... 53 5. แนวคด ทฤษฎและงานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ..................................... 54 5.1 ความหมายของแรงจงใจใฝสมฤทธ ............................................................. 54 5.2 ทฤษฎเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ ............................................................... 56 5.3 งานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธกบความสามารถในการปฏบตงาน....... 63 6. ลกษณะงานของเจาหนาทเวชสถต...................................................................... 64 กรอบแนวคดในการวจย......................................................................................... 66 3 วธดาเนนการวจย ............................................................................................................. 67 1. ประชากรและกลมตวอยาง.................................................................................. 67 2. ตวแปรทศกษา .................................................................................................... 69 3. เครองมอทใชในการวจย..................................................................................... 70 4. การสรางและการพฒนาเครองมอ ...................................................................... 74 5. การเกบรวบรวมขอมล ....................................................................................... 74 6. การวเคราะหขอมล ............................................................................................. 75 4 การวเคราะหขอมล ........................................................................................................ 76 ตอนท 1 การศกษาลกษณะขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถต ของ โรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย............................................................

77

ตอนท 2 การศกษาระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะ การสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธและความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต โรงพยาบาลชมชน ................................................

79 ตอนท 3 การศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตทมขอมลสวนบคคลตางกน ........................................................

81

ฌ

บทท หนา ตอนท 4 การศกษาการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการ สอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธทสงผลตอความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต โรงพยาบาลชมชน..............................................

85 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ .......................................................................... 87 สรปผลการวจย .................................................................................................... 88 อภปรายผลการวจย .............................................................................................. 89 ขอเสนอแนะ ........................................................................................................ 98 ขอเสนอแนะทไดจากผลการวจย .......................................................... 98 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ................................................... 99 บรรณานกรม ........................................................................................................................ 101 ภาคผนวก ............................................................................................................................. 113 ภาคผนวก ก แบบสอบถามงานวจย ................................................................... 113 ภาคผนวก ข คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบของแบบสมภาษณ 130 ประวตผวจย ......................................................................................................................... 141

ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 ความสมพนธขององคประกอบแหงความสาเรจในงาน .......................................... 59 2 จานวนประชากรและกลมตวอยางเจาหนาทเวชสถต จาแนกตามขนาดของ

โรงพยาบาล..................................................................................................

68 3 จานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาล

ชมชนในประเทศไทย ……………………………………………………

78 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบ จาแนกตามตวแปรตนทศกษา ....... 79 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบ ของความสามารถในการปฏบต

งานของเจาหนาทเวชสถต............................................................................

81 6 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม เพศ 89 7 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม

ประสบการณฝกอบรม.................................................................................

81 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบของความสามารถในการ

ปฏบตงาน จาแนกตาม อาย ........................................................................

82 9 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของ

เจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม อาย .............................................................

82 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบของความสามารถในการปฏบตงาน

ของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม ประสบการณทางาน..............................

83 11 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของ

เจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม ประสบการณทางาน ....................................

83 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบของความสามารถในการ

ปฏบตงานของเจาหนาสถต จาแนกตาม ขนาดของโรงพยาบาล .................

84 13 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงาน

ของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตามขนาดของโรงพยาบาลชมชน .................

84 14 สมประสทธสหสมพนธระหวางการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง

ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต .................................................................................

85

ฎ

ตารางท หนา 15 การศกษาการถดถอยพหคณของตวแปรอสระ การรบรบทบาทหนาท ความ

เชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ทสงผลตอ ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน...

86 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ การรบรบทบาทหนาทของเจาหนาท

เวชสถตโรงพยาบาลชมชน .........................................................................

131 17 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ความเชอมนในตนเองของเจาหนาท

เวชสถตโรงพยาบาลชมชน .........................................................................

132 18 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ทกษะการสอสารของเจาหนาท

เวชสถตโรงพยาบาลชมชน..........................................................................

134 19 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ แรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาท

เวชสถตโรงพยาบาลชมชน ........................................................................

136 20 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ความสามารถในการปฏบตงานของ

เจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ..........................................................

139

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ไดกาหนดแผนพฒนาสขภาพแหงชาต เพอใชเปนแนวทางการดาเนนงานดานสขภาพสาหรบประชาชนโดยไดกาหนดยทธศาสตรการพฒนาไว 6 ดาน คอ 1) เรงสรางสขภาพเชงรก 2) การสรางหลกประกนการเขาถงบรการสขภาพถวนหนา 3) การปฏรประบบโครงสรางและกลไกการบรหารจดการระบบสขภาพ 4) การสรางความเขมแขงของภาคประชาสงคมเพอสขภาพ 5) การบรหารจดการความรและภมปญญาเพอสขภาพ และ 6) การพฒนากาลงคนดานสขภาพเพอรองรบการเปลยนแปลงใหเกดระบบสขภาพแบบใหม สาหรบนโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนาของกระทรวงสาธารณสขนน มหลกการคอเพอใหประชาชนไดเขาถงบรการอยางเทาเทยมกนภายใตคณภาพทไดมาตรฐานตามทกาหนด นโยบายดงกลาวไดมงเนนการกระจายอานาจดานการบรหารจดการ และการบรการสขภาพสสวนภมภาค โดยการจดสรรเงนในการดแลสขภาพประชาชนตามรายหวของประชากร นโยบายดงกลาวจงจาเปนตองมการพฒนากาลงคนดานสขภาพ เพราะกาลงคนเปนองคประกอบหนงทสาคญของระบบบรการสขภาพทจะนานโยบายสการปฏบตจรง การพฒนาและบรหารจดการกาลงคนอยางเหมาะสมใหกาลงคนในองคกรเปนทรพยากรทมคณภาพ สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ บงเกดผลสมฤทธตามเปาประสงค จงเปนสงจาเปนทหนวยงานโดยเฉพาะสวนภมภาคจะตองตระหนกและใหความสาคญในแงบทบาทหนาท และภาระใหมในระยะเปลยนผานน จากนโยบายดงกลาวกอใหเกดการเปลยนแปลงตอโครงสรางระบบบรการสขภาพ โดยเฉพาะการบรหารจดการดานกาลงคน ดงนน การดาเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนากาลงคนดานสขภาพเพอรองรบการเปลยนแปลงใหเกดระบบสขภาพแบบใหม จงเปนสงสาคญ และจาเปนอยางยงในอนทจะผลกดนงานพฒนาสาธารณสขดานตางๆ ใหสมฤทธผล ทงนหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบบคลากรดานสาธารณสขจะตองดาเนนการพฒนาศกยภาพบคลากร

2

ทางสาธารณสขทกสาขา เพอรองรบกบสถานการณเปลยนแปลงตางๆ ของระบบสขภาพทงในปจจบนและในอนาคต เจาหนาทเวชสถตซงเปนบคลากรททาหนาทในการจดทา รวบรวม วเคราะหและนาเสนอขอมลเกยวกบสภาวะสขภาพการเจบปวยของผมารบบรการในสถานพยาบาล ซงขอมลดงกลาวสถานพยาบาลไดใชในการวางแผนพฒนาการใหบรการขององคกร และสวนกลางเองไดใชในการวางแผนดานสขภาพของประชาชนในระดบประเทศ เนองจากในปจจบนแผนพฒนาสขภาพแหงชาตไดใหความสาคญดานการสรางหลกประกนการเขาถงบรการสขภาพถวนหนา เพอเปนหลกประกนการเขาถงบรการสขภาพของประชาชน โดยมงพฒนาคณภาพ ระบบและวธการบรหารจดการของระบบการใหบรการ ระบบควบคมเฝาระวงปองกนโรคและระบบการเงนการคลงและกลไกการกากบดแล ระบบบรการการแพทยฉกเฉน ใหมประสทธภาพและเปนเอกภาพในการจดการรวมทงสรางเครอขายระบบสขภาพ จากแนวทางของนโยบายดงกลาวจะเหนไดวาขอมลดานสขภาพมความสาคญเปนอยางยง ดงนนผทปฏบตงานเกยวกบขอมลในเบองตนจงมความสาคญ เพราะนาขอมลสารสนเทศไปวางแผนและกาหนดนโยบาย ซงขอมลสารสนเทศเหลานประกอบดวยขอมลดานสงเสรมสขภาพ การรกษาพยาบาล การฟนฟสขภาพ และการปองกนโรค บคลากรททาหนาทในการเกบรวบรวมขอมลขาวสารดงกลาวของโรงพยาบาลชมชนคอเจาหนาทเวชสถต ซงตองมความสามารถในการปฏบตงานอยางมประสทธภาพสงสดจงจะไดขอมลทเชอถอไดและสามารถนาไปวางแผนและกาหนดนโยบายได โรงพยาบาลชมชนจดอย ในสายการสนบสนนของสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข เปนหนวยงานบรการสาธารณสขเทยบเทาระดบแผนก มสายการบงคบบญชาขนตรงตอนายแพทยสาธารณสขจงหวด (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, สานกนโยบายและ ยทธศาสตร 2545 : 57) รบผดชอบการใหบรการแกประชาชนในเขตของอาเภอทโรงพยาบาลนนตงอย กระทรวงสาธารณสขไดจดแบงขนาดของโรงพยาบาลชมชน ออกเปน 5 ขนาด (สมาคมอนามยแหงประเทศไทย 2548 : 20) ไดแก 1) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 10 เตยง 2) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 30 เตยง 3) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 60 เตยง 4) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 90 เตยง 5) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 120-160 เตยง ซงมเจาหนาทเวชสถตปฏบตงานในงาน เวชระเบยนและสถต ตามกรอบอตรากาลง 1 อตรา ลกษณะงานทวไปตามตาแหนงเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ไดแก การปฏบตงานท เกยวกบสถตทางการแพทย ซงมลกษณะงานทปฏบตเกยวกบการจดทา จดเกบ รวบรวมขอมลและตวเลขสถตท เกยวของกบผปวยซงปวยดวยโรคภยไข เจบตางๆ การรกษาพยาบาล การวเคราะหโรคเพอประโยชนในการปรบปรงคณภาพของการรกษาพยาบาล

3

การปรบปรงและขยายกจการของโรงพยาบาลและหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการรกษาพยาบาลและเพอประโยชนแกการศกษา คนควาวจยและวางมาตรการในการปองกนโรค ตลอดจนวางแผนเกยวกบการสาธารณสขของประเทศในดานอนๆ ดวย และปฏบตหนาทอนทเกยวของ (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2537) ซงสามารถสรปการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนไดดงน 1. ดานการจดทา จดเกบ สบคน ดแลรกษา และทาลาย เวชระเบยนผปวย 2. ดานการใหรหสโรค จากการวนจฉยของแพทย ตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) เพอการจดทาสถตโรค สาเหตการเกดโรค การใหบรการดานสขภาพและการทาหตถการตางๆ 3. ดานการจดทาสถตและรายงานทางการแพทย ไดแก การจดเกบ รวบรวม ขอมล จดทาสถตและรายงานเกยวกบการเจบปวยและการใหบรการตางๆ แกผมารบบรการดานสขภาพ ใหบรการแกผปวย ประเภทโรค อบตเหต โดยจาแนกดวยการใหรหสตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) และรายงานงานประจาป 4. ดานอนๆ ทไดรบมอบหมายจากผบรหาร เชน ควบคม กากบดแล พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยน ฝกอบรมบคลากรในโรงพยาบาล ใหมความรเกยวกบการใหรหสโรคตามหลกการของบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) อานวยความสะดวกแกแพทยและเจาหนาทอนๆ ทประสงคจะศกษา วจย เกยวกบสถตขอมลทางการแพทยและการรกษาพยาบาลในเวชระเบยนผปวย ดวยบทบาทหนาทรบผดชอบทกลาวมาขางตน ลวนแตมสวนสนบสนนใหการดาเนนงาน การใหบรการทางการแพทยและสาธารณสขแกประชาชนเปนไปอยางมประสทธภาพและประสบความสาเรจสงสด ทงนเพราะเวชระเบยนทเจาหนาทเวชสถตรบผดชอบดาเนนการอยเปนสอกลางในการตดตอประสานงานระหวางแพทยกบเจาหนาททเกยวของในการดแลรกษาผปวย เปนหลกฐาน เปนเครองมอในการวเคราะหและประเมนคณภาพของการรกษาทโรงพยาบาลไดบรการแกผปวยเปนหลกฐานอางองทางกฎหมายสาหรบผปวย แพทย เจาหนาททเกยวของกบผปวยและโรงพยาบาล ทงใชเพอการศกษา วจยทางการแพทยและสาขาวชาชพอนทเกยวของอกดวย ในการปฏบตงาน การรบรบทบาทหนาทของคนในองคกร จะมผลตอพฤตกรรมของคน บคคลทแตกตางกนในองคกรใดองคกรหนง ยอมมความเขาใจหรอการรบรทแตกตางกน ถาบคคลมการรบรอยางถกตองในบทบาทหนาท ยอมมผลตอการปฏบตงานของบคคลนน เพราะ การ

4

รบรของบคคล เปนการเลอกรบตอสงเราทมความหมายและประโยชนตอตนเองมากกวา แลวบคคลจะจดระเบยบและแปลความสงเราตางๆ โดยอาศยการเรยนรและจากประสบการณเดมของตน ซงมความแตกตางกน สาหรบเจาหนาทเวชสถต กระทรวงสาธารณสข ไดถกกาหนดบทบาทหนาท ใหเปนบคลากรทปฏบตงานในหนวยสนบสนนการบรการดานสขภาพ โดยปฏบตงานในงาน เวชระเบยน แตเมอไปปฏบตจรงในโรงพยาบาลชมชน พบวา มงานอนๆ ตามทผบงคบบญชา กาหนดใหทานอกเหนอจากทไดเรยนรมาตามหลกสตรทกาหนด (วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก 2545) เชน งานควบคม กากบ ดแล และพฒนาระบบงานเวชระเบยน งานฝกอบรมบคลากร ฉะนนในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ทมภาระงานตามทไดรบมอบหมายในหลายดาน หากมการรบรบทบาทหนาทของตนไดเปนอยางด ยอมทาใหสามารถปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายไดอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงคขององคกร นอกจากนในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนซงเปนงานบรการเกยวกบการจดทาประวตผปวย งานการจดทาสถตและรายงานของโรงพยาบาล และการนาเสนอขอมลใหแกผเกยวของ การปฏบตงานในสวนนจาเปนตองเปนคนทมบคลกภาพทมความเชอมนในตนเอง เพราะเปนงานทตองพบปะพดคยกบผมารบบรการหรอผเกยวของ และบางครงตองแกปญหาเฉพาะหนาทเกดขนในระหวางปฏบตงาน แตจากการสรปผลการสารวจขอมลเพอการพฒนาหลกสตรประกาศบตรเวชระเบยน (เวชสถต) ในระดบผบรหาร (วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก 2545) พบวา เจาหนาทเวชสถตขาดความเชอมนในตนเอง ซงเปนปจจยหนงทเปนอปสรรคในการทางาน เพราะทาใหไมสามารถทางานในสวนนนได อยางเตมประสทธภาพ เชน ไมกลาใหขอเสนอแนะ ไมกลาตดสนใจ ไมกลาซกถาม ซงในเรองของความเชอมนในตนเองนน มแนวคดจากผรหลายทานสรปไดวา ความเชอมนในตนเอง เปนบคลกภาพของบคคล ทมความมนใจ กลาแสดงออก กลาตดสนใจ กลาหาญ ทจะเผชญเหตการณตางๆ หรอเผชญความจรง ตลอดจนกระทาสงตางๆใหสาเรจลลวงไดตามทบคคลมนใจ แมเหตการณอนใดเปนอปสรรคกไมยอทอ ยงคงกลาเผชญเหตการณนนๆ หรอกระทาสงนนๆ ตอไป โดยแนใจวาตนสามารถกระทาสงทกาลงกระทาอยใหสาเรจบรรลตามเปาหมายไดอยางเหมาะสม ซงในการศกษาครงนผวจยสนใจศกษาบคลกภาพดานความเชอมนในตนเองของเจาหนาทเวชสถต ใน 3 ดาน ทมความเกยวของกบการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต คอ ในดานความกลา ไดแก กลาพด กลาแสดงความคดเหน กลากระทา กลาซกถามขอสงสย กลารบผดเมอกระทาผด กลาเปนผนา ดานการพงตนเอง ไดแก แกปญหาไดดวยตนเอง ทางานใหประสบความสาเรจไดเอง มความเพยรพยายาม และดานความเปนตวของตวเอง ไดแก มความพอใจและ

5

ภมใจในตนเองและวชาชพ ตดสนใจไดดวยตนเอง ไมคลอยตามผอนโดยไรเหตผล และมความคดสรางสรรค ทงนโดยพจารณาตามความสอดคลองของลกษณะงานทปฏบต และดวยกรอบอตรากาลงทมเพยงคนเดยว การทเจาหนาทเวชสถตจะตองบคลกภาพความเชอมนในตนเองในดานตางๆ ทกลาวมา อนนาจะสงผลตอความสามารถในการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคทองคกรตองการได ในการปฏบตงานในบทบาทหนาทของผใหบรการจดทาเวชระเบยนจะตองมการซกประวตผปวย ทงประวตทวไปและประวตการเจบปวยเบองตนทเปนสาเหตมาตรวจรกษาหรอมารบบรการทโรงพยาบาล เพอสามารถสงไปพบแพทยไดถกตอง ตรงตามความตองการของผมารบบรการ ฉะนน เจาหนาทเวชสถตตองมทกษะในการสอสารกบผปวยเพอใหสามารถ ดาเนนการใหบรการจดทาเวชระเบยนผปวยไดบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงมงานเกบรวบรวมขอมล จากหนวยงานทเกยวของ เพอนาขอมลมาจดทาสถตและรายงานในลาดบตอไป ในการนเจาหนาทเวชสถต จาเปนตองมทกษะในการสอการกบผเกยวของตางๆ ในการประสานงานขอความรวมมอใหผเกยวของสงขอมลให เพอใหไดขอมลทถกตอง ครบถวน และทนเวลา ทกษะการสอสารเปนความสามารถในการสอสารของบคคลในการสอความหมายกบผทตองการสอสารดวย ทงนประกอบดวยภาษาทเปนถอยคา ทงภาษาพด ภาษาเขยน และภาษาทไมเปนถอยคา เชน การแสดงทางใบหนา กรยาอาการทเคลอนไหวมอและนว การใชนยนตา นาเสยง และการแตงกาย ซงในการปฏบตงานหากเจาหนาทมทกษะการสอสารทดจะชวยใหสามารถทางานใหสาเรจไดงายขน ยอมมโอกาสทจะสามารถปฏบตงานใหสาเรจตามเปาหมายไดสง ยงขน สาหรบเจาหนาทเวชสถตมจดประสงคในการสอสารเพอความรความเขาใจ ในการปฏบตงานทงกบผปวย และเจาหนาทในหนวยงานทเกยวของ ฉะนนถาเจาหนาทเวชสถตมทกษะการสอสาร ในการซกถามประวตทวไป และประวตการเจบปวยไดด นนคอ นาเสยงสภาพชดเจน ถามกระชบตรงประเดน เปนลาดบขนตอน สนใจฟงคาตอบทผปวยตอบ จะทาใหงานใหบรการจดทาเวชระเบยนผปวยบรรลวตถประสงคเปนอยางด นอกจากน ในการเขาไปประสานงานขอความรวมมอผเกยวของเพอขอขอมลตางๆ หากใชคาพดขอความรวมมอทสภาพ ชแจงถงขอมลทตองการ กาหนดการสงขอมลทชดเจน มโอกาสทจะไดรบความรวมมอและไดรบขอมลเพอนามาจดทาสถตและรายงานทนเวลาเปนผลใหงานนนบรรลวตถประสงคไดตามเปาหมาย นอกจากน การนาเสนอรายงานตางๆ ตอผบรหาร รปแบบการนาเสนอตองนาสนใจ ขอความกระชบ สรปความชดเจน นาเสยงทกลาวนาเสนอ หรอกลาวรายงานมจงหวะ ชดเจน ซงทกษะการสอสารทกลาวมานเปนสงจาเปนในการปฏบตของเจาหนาทเวชสถต ทจะสามารถดาเนนงานการใหบรการ

6

จดทาประวต ผปวย และการจดทาสถตและรายงาน ไดบรรลตามวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ โดยทวไปแลวมนษยมไดทางานอยางเตมความสามารถเสมอไป เพราะบางครงอาจเกดความเบอหนายหรอยอทอตออปสรรค ซงแรงจงใจในการทางาน เปนสงทเปนพลงทาใหบคคลมกาลงใจทจะตอสกบอปสรรค ฝาฟนใหสามารถปฏบตบรรลวตถประสงคขององคกรได ซงแรงจงใจจะเปนพลงทชและนาไปสเปาหมายของการทางานขององคกร และเปนองคประกอบทมผลตอการทางานภายในตน ฉะนนในการปฏบตงานบางครงตองมแรงจงใจในการทางาน จากการศกษางานวจยพบวาพนกงานทมแรงจงใจในการทางานสง โดยเฉพาะแรงจงใจทเกดจากปจจยภายในตวพนกงานเอง จะทางานไดด และมประสทธภาพสงตามไปดวย การจงใจเพอใหเกดการปฏบตงานอยางเตมความสามารถเปนปจจยทสาคญตอการปฏบตงานของบคคล ทาใหบคคลตองปฏบตงานเตมศกยภาพของตนดวยใจรกงาน จงมความจาเปนอยางยงทจะตองสรางแรงจงใจใฝสมฤทธใหมขนในตวบคคลขององคกรตางๆ เพอเปนการปฏบตงานทมประสทธภาพของบคคลในทสด จากแนวคดตางๆ สรปไดวาบคคลทม แรงจงใจใฝสมฤทธ จะเปนบคคลทตองการความสาเรจในการปฏบตงาน ไมยอทอตออปสรรค มความมานะบากบน โดยการแสดงความพยายามแขงขนหรอเปรยบเทยบกบมาตรฐานอนดเลศ มความพยายามมากเปนพเศษทจะทากจกรรมหรองานทปฏบตใหดกวาบคคลใดบคคลหนง โดยอาศยความสามารถเฉพาะตนและมการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ ในการศกษาครงนผวจยสนใจศกษาแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถตในการปฏบตงาน เนองจากดวยภาระงานทมหลายดานแตคาตอบแทนทไดรบถกจากดดวยระดบตาแหนง ทาใหเจาหนาทเวชสถตเกดความรสกเบองานและลาออกไป ฉะนนเจาหนาทเวชสถตทม แรงจงใจใฝสมฤทธ นาจะสงผลใหสามารถปฏบตงานบรรลเปาตามวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ จากการสรปผลการส ารวจการปฏบต งานของผ ส า เร จการศกษาหลกสตรประกาศนยบตรเวชระเบยนปการศกษา 2537 – 2545 โดยใชแบบสอบถาม ถามความคดเหนจากเจาหนาทเวชสถต ผบงคบบญชาระดบตน ผอานวยการโรงพยาบาล พบปญหาทสาคญ ดงน (วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก 2545) ไดแก 1) มภาระงานมาก ตองปฏบตงานนอกเวลาราชการเพอใหงานเสรจทนเวลา 2) องคกรมความคาดหวงสงในบทบาทหนาของเจาหนาทเวชสถต 3) ตองปรบตวอยตลอด เนองจากเทคโนโลยและนโยบายมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

7

4) เจาหนาทเวชสถตขาดความเชอมนในตนเอง 5) เจาหนาทเวชสถตขาดภาวะผนาและการทางานรวมกบผอน 6) การสอสารกบผมารบบรการทงภายนอกและภายในโรงพยาบาล จากปญหาดงกลาว ทาใหเกดผลกระทบกบองคกรในทสด คอเจาหนาทเวชสถตลาออกจากราชการหรอเปลยนสายงาน ซงจากการสารวจการสญเสยกาลงคนสาขาเวชสถตของงานกองการเจาหนาท กระทรวงสาธารณสข ตงแต ปงบประมาณ 2536-2540 พบวา เจาหนาทเวชสถตของโรงพยาบาลชมชน มการสญเสยมากทสด คดเปนรอยละ 35 (วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก 2541) ทาใหประเทศตองสญเสยงบประมาณในการลงทนผลตบคลากรกลมนประมาณ 40,000 บาท ตอคนตลอดหลกสตร (วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก 2547) นอกจากนยงพบวาสาเหตการรองเรยนของกระทรวงสาธารณสขทผานศนยรองเรยน(ตลาคม 2545 –กนยายน 2546) จานวน 3,686 เรอง ดานการออกบตรและการขนทะเบยนถกรองเรยนเปนอนดบ 1 มจานวน 2,010 เรอง คดเปนรอยละ 54.53 ของเรองรองเรยนทงหมด สาเหตของการรองเรยน สวนหนงเกดจากการสอสารระหวางผใหบรการและผรบบรการ (บรรพต ตนธรวงศ 2548) ซงในงานการใหบรการเวชระเบยนผปวยเปนหนาทความรบผดชอบของเจาหนาทเวชสถต หากมการสอสารทดจะทาใหสามารถปฏบตงานบรการไดเปนอยางด จากนโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนาของกระทรวงสาธารณสข และปญหาทพบของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน จะเหนวาสาหรบเรองของการปฏบตงานใหสอดคลองกบระบบบรการสขภาพแนวใหมนน ความสามารถในการปฏบตงานของบคคลมความสาคญ เนองจากการทางานใหไดผลผลตทตองการขนอยกบความสามารถในการปฏบตงาน และแรงจงใจของบคคล รวมทงเทคโนโลยทเหมาะสมในการทางาน งานจงประสบผลสาเรจ (สมพงษ เกษมสน 2526 : 310) ในความจรงทสาคญอกประการหนงกคอ ความมประสทธผลขององคการจะมไดกตอเมอคนททางานทกคนจะตองได รบมอบหมายใหทางาน ซงตรงกบความสามารถทแตละคนทจะทางานนนได ดงปรากฏใหเหนเสมอเชนกนวากลยทธจานวนไมนอยทกาหนดขนมาสวนใหญตางกมพนฐานมาจากคานงถงความสามารถของบคคลและความยากงายของงานควบคกนตลอดเวลา (ธงชย สนตวงษ 2535 : 54) นอกจากนความแตกตางระหวางบคคล ยอมมผลตอการทางานทแตกตางกนและในงานชนดเดยวกนบคคลมความรในระดบเดยวกน มเชาวปญญาพอๆ กนกยงมความสามารถในการทางานตางกนดวย ผลงานกยอมแตกตางกน (ปรยาพร วงศอนตรโรจน 2535 : 94 ) ซงความสามารถในการปฏบตงานนนเปนองคประกอบพนฐานสาคญในการทางานสามารถนามาวดและประเมนไดวาแตละบคคลมมากนอยเพยงใดและแตกตางกน

8

อยางไร เพอนาไปพฒนาปรบปรง แกไขใหบคคลมความสามารถดขน (Kendler 1974 : 480, อางถงใน ถนอมศกด อสรภาพ 2541 : 29) ฉะนนการพฒนาความสามารถของบคลากรใหมความสามารถในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบระบบบรการสขภาพทเปลยนแปลง ซงจากแนวคดดงกลาวขางตนจะพบวา การปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนมปจจยทเกยวของหลายประการดวยกน ดงนนหากตองการใหเจาหนาทในโรงพยาบาลชมชนสามารถปฏบตงานไดด จาเปนตองมการเสรมสรางปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ซงการวจยครงนผวจยในฐานะศกษาอยในสาขาจตวทยาชมชนและปฏบตงานอยในองคกรทมบทบาทในการผลตและพฒนาบคลากรดานเจาหนาท เวชสถต ไดเหนความจาเปนทจะศกษาปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน โดยสนใจศกษาปจจยดงตอไปน 1) การรบรบทบาทหนาท ซงเปนปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงาน ถาหากการรบรบทบาทไมถกตองแลวผลการปฏบตงานจะเทากบศนยแมวาแรงจงใจจะอยในระดบสงกตาม (Porter and Lawer 1975, อางถงใน ถนอมศกด อสรภาพ 2541 : 20) ซงในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทมงานในความรบผดชอบหลายดาน ทงทงานตามบทบาทและตามทไดรบมอบหมายหากการรบรในบทบาทหนาท ชดเจนถกตองนาจะสามารถปฏบตงานไดอยางครอบคลมและมประสทธภาพ 2) ความเชอมนในตนเอง ผทมความเชอมนในตนเองจะมความกลาแสดงออก กลาตดสนใจ และมความมนใจทจะทาสงตางๆ ใหสาเรจไดตามทตองการ (จงใจ ขจรศลป 2532 : 27) ซงในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทมเพยงคนเดยวในโรงพยาบาลความเชอมนในตนเองนาจะเปนสงจาเปนในการปฏบตงาน 3) ทกษะการสอสาร เปนความสามารถในการการถายทอดขาวสาร ความรสกนกคดและทศนคตจากคนหนงไปอกคนหนง (Roger and Shoemaker 1971 : 11, อางถงใน ดาวใจ จเพชร 2547 : 35) ในการปฏบตงานดานบรการเวชระเบยนผปวย ซงเปนงานดานหนาเจาหนาท เวชสถตทาหนาทใหบรการจดทาเวชระเบยนใหแกผมารบบรการของโรงพยาบาลและงานตดตอประสานงานดานการจดทาสถตและรายงานและงานบรการขอมลขาวสารดานเวชระเบยน ฉะนนในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทกษะการสอสารนาจะเปนปจจยทควรจะมเพอใหสามารถการปฏบตงานในหนาทไดอยางมประสทธภาพ และ 4) แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนลกษณะของบคคลทตองการความสาเรจ โดยการแสดงความพยายามแขงขนกบมาตรฐานอนดเลศ พยายามทางานใหดกวาบคคลใดบคคลหนง อาศยความสามารถเฉพาะ และมการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ (ลขต กาญจนาภรณ 2514 : 13) เนองจากตาแหนงเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน เปนตาแหนงทมภาระงานในหลายดาน แตตามกรอบอตรากาลงเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนเปนไดเพยง เจาหนาทเวชสถต

9

ระดบ 5 ฉะนนผวจยคดวาแรงจงใจใฝสมฤทธนาจะเปนปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนใหสามารถตอสกบปญหาอปสรรคในการปฏบตงานไดดวยตนเอง สาหรบการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตจะศกษาถงความสามารถในการปฏบตตามบทบาทของเจาหนาทเวชสถต ตามทคณะกรรมการขาราชการพลเรอนกาหนด โดยใหเจาหนาทเวชสถตประเมนการปฏบตงานของตนเองวามปจจยอะไรบางทมความสมพนธกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน เพอไดขอมลทเปนประโยชนทสามารถใชเปนขอมลพนฐานในการปรบปรงและพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน สงเสรมความรความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตใหมแนวทางในการพฒนาความกาวหนาในการปฏบตงานในวชาชพ และพฒนาศกยภาพในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตใหสามารถปฏบตงานในบทบาทหนาทไดเตมศกยภาพ มทกษะการสอสารในงานบรการและการทางานรวมกบผอน และสรางเสรมใหเกดแรงจงใจจากภายในตนเอง มความพยามยามและมกาลงใจตอสกบปญหาและอปสรรคตางๆ เพอใหสามารถปฏบตงานในบทบาทหนาทไดอยางมประสทธภาพ ปองกนการเปลยนสายงานของบคลากร ซงสงผลใหเกดการสญเสยงบประมาณการผลตบคลากร เพราะการทเจาหนาทเวชสถตสามารถปฏบตงานไดดยอมสงผลใหไดมาซงงานบรการทมประสทธภาพ และไดขอมลสารสนเทศทมคณภาพ ซงสารสนเทศทไดจากการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตสวนหนงนาไปใชในการกาหนดนโยบายและแผนงานสาหรบสงเสรมและพฒนาสขภาพประชาชนในลาดบตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน 2. เพอศกษาระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย 3. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตในโรงพยาบาลชมชนโดยจาแนกตามตวแปร เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลชมชน

10

4. เพอศกษาวา การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตในโรงพยาบาลชมชน คาถามการวจย เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยและเปนแนวทางในการศกษา ผวจยจงไดกาหนดขอคาถามในการแสวงหาคาตอบสาหรบการวจยดงกลาวขางตนไวดงน

1. ระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนอยในระดบใด

2. ระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนอยในระดบใด 3. เจาหนาทเวชสถตทม เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรมและขนาดของโรงพยาบาลชมชนแตกตางกนมความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกนหรอไม อยางไร 4. การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจ ใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนหรอไม อยางไร สมมตฐานของการวจย เพอเปนแนวทางการศกษาวจยและเปนพนฐานในการวเคราะหเชงสถต ผวจยไดตงสมมตฐานในการวจยดงน

1. เจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน ทม เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรมและขนาดของโรงพยาบาลชมชน ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน 2. การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจ ใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน

11

ขอบเขตในการวจย ในการวจยครงน ผวจยสนใจ เรองการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย จงไดกาหนดขอบเขตการวจยไวดงน 1. ขอบเขตดานประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเจาหนาทเวชสถตของโรงพยาบาลชมชนท ปฏบตงาน อยในป พ.ศ. 2548 และมระยะเวลาในการปฏบตงานในตาแหนงเจาหนาทเวชสถต มาแลวไมนอยกวา 1 ป โดยผวจยสารวจจานวนเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนจานวน 412 คน เมอ 1 มถนายน พ.ศ. 2548

2. ขอบเขตดานกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนเจาหนาท เวชสถตทปฏบตงานใน

โรงพยาบาลชมชน ในป พ.ศ. 2548 ทไดจากการสมตวอยางจากการสมตวอยางเปนชนภม (Stratified random sampling) ตามสดสวนประชากร (Probability proportionate to size sampling)ในทะเบยนรายชอโรงพยาบาลชมชนทมเจาหนาทเวชสถตปฏบตงานทงหมด 412 คน กาหนดขนาดของกลมตวอยางโดยจาแนกตามขนาดของโรงพยาบาล ไดจานวน 203 คน 3. ขอบเขตดานตวแปร ทใชศกษาวจยครงน มดงน ตวแปรทใชในการศกษาเรองความสามารถในการปฏบตงานเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน แบงไดเปน 2 ประเภท ดงน 1. ตวแปรอสระไดแก 1.1 ขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม ขนาดของโรงพยาบาลชมชนทเจาหนาทเวชสถตปฏบตงาน

1.2 การรบรบทบาทหนาท 1.3 ความเชอมนในตนเอง 1.4 ทกษะการสอสาร 1.5 แรงจงใจใฝสมฤทธ

2. ตวแปรตาม ไดแก ความสามารถในการปฏบตงาน ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอทราบถงระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน ทปฏบตงานในหนวยงานเวชระเบยน เพอทผบรหารจะไดตระหนกและสามารถ

12

ใชเปนแนวทางในการปรบปรงและเสรมสรางความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตใหดยงขน อนจะนามาซงประสทธภาพและประสทธผลในการปฏบตงาน

2. เพอใหเจาหนาทเวชสถตและหนวยงานทราบวา ปจจยตางๆ ไดแก การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน เพอทหนวยงานตนสงกดสามารถนาผลการวจยไปใชเปนขอมล เพอเปนแนวทางการวางแผนในการเสรมสรางใหเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนมระดบความสามารถในการการปฏบตงานทสงขน

3. เพอวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ซงเปนสถาบนการศกษาทมหนาทผลตและพฒนาบคลากรกลมน สามารถนาผลการวจยทไดมาพฒนาหลกสตร การจดกจกรรมการเรยนการสอน จดกจกรรมพฒนาประสบการณและจรรยาบรรณวชาชพ และจดทาหลกสตรอบรมเพอพฒนาศกยภาพเจาหนาท เวชสถต เพอสงเสรมใหมรความสามารถในการปฏบตงานทสงขน

นยามศพทเฉพาะ

เพอใหเขาใจความหมายของคาทใชในการวจยครงนตรงกน ผวจยไดนยามความหมายของคาตางๆ ไวดงน 1. ความสามารถในการปฏบตงาน หมายถง การปฏบตงานตามบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต โดยมความรความเขาใจและสามารถทาไดถกตอง ดวยใจรกงานและเหนคณคาของงานในวชาชพ โดยวดระดบความสามารถในการปฏบตงานในดานตอไปน 1) ดานการจดทา จดเกบ สบคน ดแลรกษา และทาลาย เวชระเบยนผปวย 2) ดานการใหรหสโรค จากการวนจฉยของแพทย ตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) เพอการจดทาสถตโรค สาเหตการเกดโรค การใหบรการดานสขภาพและการทาหตถการตางๆ 3) ดานการจดทาสถตและรายงานทางการแพทย ไดแก การจดเกบ รวบรวม ขอมล จดทาสถตและรายงานเกยวกบการเจบปวยและการใหบรการตางๆ แกผมารบบรการดานสขภาพ ใหบรการแกผปวย ประเภทโรค อบตเหต โดยจาแนกดวยการใหรหสตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) และรายงานงานประจาป

13

4) ดานอนๆ เชน ควบคม กากบดแล พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยน ฝกอบรมบคลากรในโรงพยาบาล ใหมความรเกยวกบการใหรหสโรคตามหลกการของบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problem) อานวยความสะดวกแกแพทยและเจาหนาทอนๆ ทประสงคจะศกษา วจย เกยวกบสถตขอมลทางการแพทยและการรกษาพยาบาลในเวชระเบยนผปวย 2. การรบรตอบทบาทหนาท (Perception of role performance) หมายถง ความคด ความเขาใจของเจาหนาทเวชสถตทมตองานทจะปฏบตตามบทบาทหนาท ทรบร ซงเปนงานทไดรบมอบหมายใหปฏบตโดยผบงคบบญชา ไดแก ดานแผนงานและนโยบาย ดานการบรการตามหลกจรรยาบรรณวชาชพ ดานการพฒนาคณภาพของหนวยงานและดานอนๆ ทไดรบมอบหมาย 3. ความเชอมนในตนเอง (Self-confidence) หมายถง บคลกภาพดานความเชอมนในตนเองของเจาหนาทเวชสถต ใน 3 ดาน ทเกยวของกบการปฏบตงาน คอ 1) ดานความกลา ไดแก กลาพด กลาแสดงความคดเหน กลากระทา กลาซกถามขอสงสย กลาเผชญความจรง กลารบผดเมอกระทาผด กลาเปนผนา 2) ดานการพงตนเอง ไดแก แกปญหาไดดวยตนเอง ทางานใหประสบความสาเรจไดเอง มความเพยรพยายาม และ 3) ดานความเปนตวของตวเอง ไดแก มความพอใจและภมใจในตนเองและวชาชพ ตดสนใจไดดวยตนเอง และมความคดสรางสรรค 4. ทกษะการสอสาร (Communication skills) หมายถง ความสามารถในการสอสารของเจาหนาทเวชสถตเพอใชในการปฏบตงาน ไดแก ทกษะการพด การฟง และการแสดงทาทาง ในการซกประวต สอบถามขอมล หรอใหคาแนะนาแกผปวยหรอผมารบรการ และการประสานงานกบเจาหนาทในหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนทกษะการเขยนเพอการทางานประจาและการนาเสนอหรอรายงานขอมลตางๆ ตอผบรหารหรอผเกยวของ 5. แรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement motive) หมายถง ความตองการความสาเรจในการปฏบตงาน ไมยอทอตออปสรรค มความมานะบากบน โดยการแสดงความพยายามแขงขนหรอเปรยบเทยบกบมาตรฐานอนดเลศ มความพยายามมากเปนพเศษทจะทากจกรรมหรองานทปฏบตใหดกวาบคคลใดบคคลหนงหรอสงใดสงหนง โดยอาศยความสามารถเฉพาะตนและมการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ 6. ขอมลสวนบคคล หมายถง ขอมลเฉพาะของเจาหนาทเวชสถต ซงในการศกษาครงนไดแก เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลชมชน 6.1 อาย หมายถงอายเตมของเจาหนาทเวชสถต นบเปนจานวนเตมป กรณมากกวา 6 เดอน นบเปน 1 ป

14

6.2 ประสบการณทางาน หมายถง จานวนปของระยะเวลาการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตตงแตดารงตาแหนงเจาหนาทเวชสถต นบเปนจานวนเตมป ในกรณทเปนเศษของระยะเวลาในการปฏบตงานเกน 6 เดอน ใหคดเปน 1 ป ในกรณนจะศกษาเฉพาะเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในตาแหนงเจาหนาทเวชสถตตงแต 1 ปขนไป 6.3 ประสบการณฝกอบรม หมายถง จานวนเรองทเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลไดไปอบรมในเรองเกยวกบงานทปฏบตในรอบปทผานมา อยางนอย 1 ครงตอป 6.4 ขนาดของโรงพยาบาลชมชน หมายถง ขนาดของโรงพยาบาลชมชมทเจาหนาทเวชสถตปฏบตงานอย ซงกระทรวงสาธารณสขไดจดแบงขนาดของโรงพยาบาลชมชน ออกเปน 5 ขนาด ดงน 1) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 10 เตยง 2) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 30 เตยง 3) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 60 เตยง 4) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 90 เตยง และ 5) โรงพยาบาลชมชน ขนาด 120-160 เตยง (สมาคมอนามยแหงประเทศไทย 2548 : 40) 7. เจาหนาทเวชสถต หมายถง บคคลทไดประกาศนยบตรเวชสถต จากโรงเรยนเวชสถตสงกดกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข หรอประกาศนยบตรเวชระเบยน (เวชสถต) จากวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก และปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนทวประเทศโดยมระยะเวลาการปฏบตงานมาแลวไมนอยกวา 1 ป ปฏบตงานเกยวกบการใหบรการเวชระเบยนผมารบบรการ รวบรวมผลงาน สถต ขอมลจากฝายหรองานตางๆ รายงานผลงาน สถต ขอมลรวมของโรงพยาบาล วเคราะหขอมล และประเมนผลงานเพอพฒนางานนาเสนอขอมลขาวสารของโรงพยาบาลในรปแบบตางๆ ประสานงานเกยวกบขอมลขาวสารทงภายในและภายนอกโรงพยาบาล (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2537) ตามกรอบอตรากาลงโรงพยาบาลชมชนมตาแหนงเจาหนาทเวชสถตแหงละ 1 คน (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2525) 8. โรงพยาบาลชมชน หมายถง หนวยงานบรการสาธารณสขเทยบเทาระดบแผนก มสายบงคบบญชาขนตรงตอนายแพทยสาธารณสขจงหวด (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2533 : 30) รบผดชอบการใหบรการแกประชาชนในเขตอาเภอทโรงพยาบาลนนตงอย โดยกระทรวงสาธารณสขไดแบงขนาดของโรงพยาบาลชมชน ออกเปน 5 ขนาด (สมาคมอนามยแหงประเทศไทย 2548 : 40)

15

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ ในการวจยครงน เปนการศกษาปจจยทสมพนธกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย โดยผวจยไดศกษาคนควาแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ ซงมรายละเอยดดงน 1. แนวคดและงานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน 1.1 ความหมายของความสามารถในการปฏบตงาน 1.2 แนวคดเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน 1.3 งานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานตามตวแปรดานขอมลสวนบคคล 2. แนวคดและงานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาท 2.1 ความหมายของการรบร 2.2 ความหมายของการรบรบทบาทหนาท 2.3 แนวคดเกยวกบการรบรบทบาทหนาท 2.4 งานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาทกบความสามารถในการปฏบตงาน 3. แนวคดและงานวจยเกยวกบความเชอมนในตนเอง 3.1 ความหมายของความเชอมนในตนเอง 3.2 แนวคดเกยวกบความเชอมนในตนเอง 3.3 งานวจยเกยวกบความเชอมนในตนเองกบความสามารถในการปฏบตงาน 4. แนวคดและงานวจยเกยวกบการทกษะการสอสาร 4.1 ความหมายของการสอสาร 4.2 ความหมายของทกษะการสอสาร 4.3 แนวคดเกยวกบทกษะการสอสาร 4.4 งานวจยเกยวกบทกษะการสอสารกบความสามารถในการปฏบตงาน 5. แนวคด ทฤษฎ และงานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ 5.1 ความหมายของแรงจงใจใฝสมฤทธ

16

5.2 ทฤษฎเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ 5.3 งานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธกบความสามารถในการปฏบตงาน 6. ลกษณะงานของเจาหนาทเวชสถต

1. แนวคดและงานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน

1.1 ความหมายของ ความสามารถในการปฏบตงาน ในการทจะปฏบตงานใดๆ ใหประสบความสาเรจไดตามเปาหมายนนสงสาคญ คอบคคลท รบผดชอบงานนนๆ จะตองมความสามารถในการปฏบตงานนนได เปนอยางด องคประกอบสาคญประการหนงทเปนปจจยของการปฏบตงานทดของแตละบคคลในองคกร นนคอความสามารถ จะเปนเครองกาหนดสมรรถนะ (capacity) ของบคคลในการทางานเพอองคกร ความสามารถเปนอทธพลทมผลตอลกษณะของตวบคคล ผลงานขององคกรจะมประสทธภาพหรอไม จงขนอยกบความสามารถของตวบคคลในองคกร (J.W.Hunt 1979 : 1, อางถงใน ธงชย สนตวงษ 2536 : 54) ซงในการศกษาครงนไดศกษาถงระดบความสามารถของเจาหนาท เวชสถตในโรงพยาบาลชมชน โดยศกษาความสามารถในการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของเจาหนาท เวชสถตตามทกาหนดในหลกสตรประกาศนยบตรเวชระเบยน (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2547 : 19)ในดานตอไปน 1. ความสามารถในการจดทา จดเกบ สบคน ใหบรการยม คนเวชระเบยนผปวย 2. ความสามารถในการใหรหสโรค รหสผาตดและหตถการ 3. ความสามารถในการจดทาสถตและรายงานโรงพยาบาล 4. ความสามารถในดานอนๆ ไดแก การบรหารจดการหนวยงานเวชระเบยน การควบคมคณภาพเวชระเบยน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2525 : 773, 801) ไดกลาวถงความสามารถไววา หมายถง คณสมบตทเหมาะสมในการปฏบตกจกรรมใดกจกรรมหนง ซงมความหมายเชนเดยวกบความสามารถในภาษาไทยหลายคา ไดแก สมรรถภาพ หรอ สมรรถนะ เปนตน พจนานกรมภาษาองกฤษฉบบ เอ.ย.เอ. (Longman Dictionary of American English,A.U.A. Edition, อางถงใน ขวญเรอน วฒนา 2534 : 19) ไดใหความหมาย วา ความสามารถ คอ พลงและความชานาญหรอทกษะทจะทา ทจะคด หรอกระทาอะไรๆ กตาม (Ability : power and

17

skill especially to do, think, make.) สวน “Performance” คอ การปฏบตงานทมงใหเกดผลของงาน (Performance : the action of doing or carrying out a piece of work) เคลนดเลอร (Klendler 1974 : 480, อางถงใน ถนอมศกด อสระภาพ 2541 : 26 ) อธบายวา ความสามารถ (Ability) หมายถง รปแบบของพฤตกรรมของคนทมแนวโนมแสดงใหเหนถงความชานาญในการปฏบตงานดานตางๆ ทเกยวของกบการทางานนน ฟง และแวกนาลส (Funk and Wagnalis 1974 : 3, อางถงใน ถนอมศกด อสระภาพ 2541 : 26) อธบายความหมายของ ความสามารถ ในเชงจตวทยาวา ความสามารถ(Ability) หมายถง สงทบคคลสามารถปฏบต หรอกระทาไดโดยเปนผลมาจากการพฒนาและรบการฝกอบรม ชาญชย อาจนสมาจาร ( 2521 : 82) กลาววา ความสามารถในการปฏบตงาน เปนเครองกาหนดการปฏบตงานของบคคลนนเปนองคประกอบสาคญทมอทธพลตอพฤตกรรมการทางาน อมร นนทสต (2548) กลาววา ความสามารถ หมายถง การดาเนนกจกรรมใหสาเรจตามวตถประสงคของยทธศาสตรการพฒนากาลงคนของกระทรวงสาธารณสข ซงความสามารถของมนษยเปนผลมาจากสง 3 ประการ คอ 1. ความสามารถดานสตปญญา 2. ประสบการณการศกษา 3. การฝกอบรม เพอใหเกดพฒนาการและทกษะ สมจตต สพรรณทศน (2527 : 97) ไดใหความหมายของ “การปฏบต” วาเปนปฏกรยา หรอกจกรรมทกชนดของสงทมชวต จะสงเกตไดหรอไมไดกตาม รวมทงทมอยภายในและแสดงออกมาภายนอก และ ประภาเพญ สวรรณ (2520 : 10-11) ไดใหขอคดวา “พฤตกรรมดานการปฏบต” เปนการใชความสามารถทแสดงออกทางรางกาย รวมทงการปฏบตและพฤตกรรมทแสดงออกและสงเกตไดในสภาวการณหนงๆ หรออาจเปนพฤตกรรมทลาชา คอ บคคลไมไดปฏบตทนท แตคาดคะเนวาอาจจะปฏบตในโอกาสตอไปนเปนพฤตกรรมสดทายทเปนเปาหมายของการศกษา ตองอาศยพฤตกรรมระดบตางๆ เปนสวนประกอบทงทางความรและทศนคต สามารถประเมนผลไดงาย แตกระบวนการในการทจะกอใหเกดเปนพฤตกรรมนตองอาศยเวลาและการตดสนใจหลายขนตอน จากหลกการและแนวคดทกลาวมา สรปไดวา ความสามารถในการปฏบต หมายถง การทบคคลมความร ความคด และเขาใจในงานทตนเองรบผดชอบ และสามารถทาสงนนไดอยางถกตองโดยมใจรกในงานและเหนคณคาของงานในวชาชพทตนทา ซงเปนผลจากการทบคคลเรยนร ไดประสบการณ หรออบรมจนพฒนาตนเองได และแสดงออกมาอยางเหมาะสมในการทจะกระทาหรอแกปญหาการทางานของตนเอง ตามบทบาททเปนอย

18

1.2 แนวคดเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน เฟลสแมนกบบารทเลท (Fleiseman and Barlett 1969 : 349-380, อางถงใน ลขต กาญจนาภรณ 2548 : 1 ) ไดทาการสารวจงานวจยทางจตวทยา การศกษาเกยวกบความสามารถของมนษยแลวสรปวา ความสามารถของมนษย จะม 5 ลกษณะ คอ 1. ความสามารถเปนผลผลตของวฒภาวะและการเรยนร วฒภาวะจะเปนตวกาหนดขอบเขตความจากดของความสามารถทจะเรยนรหรอพฒนาไปได การฝกหด การไดมประสบการณ จะชวยสงเสรมใหสงทถงวฒภาวะแลวเกดความเจรญขนมา 2. ความสามารถมลกษณะคงทและยากตอความเปลยนแปลงในวยผใหญ เชน ความคลองของการใชมอ จะพฒนาไดดในวยเดกตอนปลายและวยรน แตเมอถงวยผใหญตอนปลายแทบจะไมมการเปลยนแปลง 3. ความสามารถในสภาพปจจบนจะมผลตออตราความกาวหนาของการเรยนรงานใหมบางงาน หมายความวาความสามารถของมนษยมลกษณะเปนลาดบชน ความสามารถชนดหนงจะเปนพนฐานของความสามารถอกชนดหนงได 4. ความสามารถในสภาพปจจบนจะมผลตออตราเรวในการเรยนงานใหม 5. เมอระบถงความสามารถหมายถงความสามารถในภาพรวมไมเฉพาะเจาะจง จากแนวคดดงกลาวขางตนสรปไดวาความสามารถจะเกดไดจากผลของการมวฒภาวะและจากการฝกฝนหรอไดรบการพฒนาทกษะในดานนนๆ ซงในทนหากเจาหนาทเวชสถตไดมการฝกฝนหรอพฒนาทกษะในการปฏบตงานดานตางๆ มา จะทาใหมความสามารถในการปฏบตงานไดดเมอไดรบมอบหมายใหรบผดชอบงานในหนาท นอกจากนตวเจาหนาทเวชสถตเองกจะตองมการศกษาเรยนรความรใหมและฝกฝนพฒนาตนเองอยตลอดเวลาเชนกนซงในการศกษาครงนเปนการศกษาความสามารถในการปฏบตงานในภาพรวมไมจาแนกรายดาน ลขต กาญจนาภรณ (2548 : 2) ไดเสนอแนวคดเกยวกบความสามารถของมนษย ม 4 ประการ คอ 1. ความสามารถทางปญญาความร ความคด การสรางสรรค โดยสวนใหญแลวจะเปนกจกรรมของสมองและระบบประสาท 2. ความสามารถของระบบจตประสาทการเคลอนไหว ซงหมายถงความสามารถในการเคลอนไหวของอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย เพอการทากจกรรม และการเคลอนไหวของรางกายนเปนผลมาจากความสมบรณของระบบประสาท

19

3. ความสามารถทเปนคณธรรม การเหนคณคาของความดงาม การมทศนคตทด เปนเรองของความสงสงของสภาพจตใจ การมสมปชญญะ รจกรบผดชอบชวด เปนสภาพแหงจตใจทคอยควบคมการกระทา การตดสนใจของคนใหเปนไปในทางทมเหมาะสม 4. ความสามารถในการปรบตวเขากบเพอนมนษยดวยกน เรยกวา ทกษะทางสงคม หมายถง การเหนคณคาของการอยรวมกนอยางสนต ความสามารถในการยอมรบตนเอง และการยอมรบผอน สามารถทางานรวมกบผอนไดอยางปกตและมความสข เสรมศกด วศาลาภรณ (2522 : 131-132) ใหแนวคดเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานของมนษยวา มาจากสงสาคญ 3 ประการ คอ ความสามารถทางสมอง ประสบการณ การศกษา และการอบรม การมประสบการณ และรจกจดความสามารถของตนเองได ยอมทาใหบคคลสามารถปฏบตงานไดด แตจานวนปทเคยทางานมาไมไดเปนเครองประกนวาคนททางานนานกวาจะมประสบการณมากกวาคนททางานนอยกวา ทงนเพราะแตละวนททางานยอมมประสบการณตางกน ชม ภมภาค (2526 : 13) กลาววา บคคลแตละคนมความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน ทงสต ปญญา สมรรถภาพทางรางกายทบคคลไดรบการถายทอดทางพนธกรรมจากยนในโครโมโซม และดานสงแวดลอมจากการอบรมเลยงดทไมเหมอนกน ดงนน พฤตกรรมการทางานจงแตกตางกนไป และทาใหประสบผลสาเรจแตกตาง จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา เมอเจาหนาทเวชสถตไดศกษาเรยนรมาแลวสามารถนาความรทไดเรยนมาประยกตใชกบงานทตนปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน ซงในการปฏบตงานสวนใหญตองปรบเพอใหสอดคลองกบนโยบายของผบรหารดวย โดยในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตจะตองสามารถปฏบตงานในบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต ทมลกษณะงานเกยวกบการบรการเวชระเบยนผปวย การใหรหสโรค การจดทาสถตและรายงานทางการแพทย และการควบคม กากบ และพฒนาระบบงานเวชระเบยน ตลอดจนสามารถใชเครองมอทางเทคโนโลยสารสนเทศในการปฏบตงานได เชนการใชเครองคอมพวเตอร การใชอปกรณการจดเกบเอกสารตางๆ นอกจากเจาหนาทเวชสถตจะมทกษะในการปฏบตงานแลวจะตองมหลกคณธรรม และยดถอจรรยาบรรณวชาชพเปนแนวทางในการปฏบตงาน และการทางานรวมกบผอนใหอยางมความสข ในการศกษาครงนผวจยตองการศกษาวาเจาหนาทเวชสถต มความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบใด ซงใหเจาหนาท เวชสถตในโรงพยาบาลชมชนประเมนระดบความสามารถในการปฏบตงานตามลกษณะงานในบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถตดวยตนเองโดยใชแบบสอบถามของผวจย

20

1.2.1 การวดและประเมนผลความสามารถในการปฏบตงาน 1) การวดความสามารถในการปฏบตงาน ในการวดความสามารถดานความสาเรจนจาเปนตองแยกการวดเปน 2 สวนคอ สวนทหนงเปนการวดความถนด (Aptitude) เปนการวดวาบคคลสามารถเรยนรหรอพฒนาตนเองทจะทาอะไรไดบางเมอใชความพยายามอยางเตมทและเตมกาลงความสามารถ และอก สวนหนงเปนการวดความสาเรจ (Achievement) เปนการวดวาบคคลนนไดเรยนรการทาอะไรมาบางและสามารถทาไดเปนปกตวสยในชวตจรงไดแคไหน (Thorndike and Hagen 1961 : 22-23, อางถงใน ขวญเรอน วฒนา 2534 : 20) ในดานความแตกตางระหวางการวดความถนด (Aptitude) กบ การวดความสาเรจ (Achievement) นน ทองหอ วภาวน (2523 : 17-19) กลาวเปรยบเทยบไวดงนคอ 1. ตางกนทจดมงหมาย การวดความสาเรจกเพอดวา การทบคคลนนจะมความสามารถปฏบตงานไดมากนอยเพยงใด ในชวงระยะเวลาทรบผดชอบหรอเรยนรมา สวนการวดความถนดนน กเพอดวา บคคลจะสามารถเรยนรไดมากนอยเพยงใดซงผลทไดจะนาไปคาดคะเนอนาคตของผปฏบตงานไดวา มความสามารถไปไดไกลเทาไร 2. ตางกนทการนาผลการวดไปใช การวดความถนดนนมกใชผลการวดในการคาดคะเนจงมกจะใชทดสอบกอนการเรยนหรอกอนการปฏบตงาน แตการวดความสาเรจหรอผลสมฤทธมกใชวดหลงจากเรยนแลวหรอหลงจากการปฏบตงานไปแลวในชวงระยะเวลาหนง 3. ตางกนท เน อหาของแบบทดสอบ เน อหาของแบบทดสอบความสาเรจหรอผลสมฤทธจะมแนวการวดไปในดานความร วชาการตางๆ แตแนวการถามแบบทดสอบความถนดนน ผตอบตองใชความสามารถดานการสงเกต การแกปญหาเหตการณเฉพาะหนา การวเคราะหหาเหตผล และการเปรยบเทยบคาดคะเน ตลอดจนอปมาอปมย โดยทผตอบตองอาศยความสามารถทสะสมกนมาโดยไมรตวตงแตเดกๆ แลวมาคดตอบ 2) การประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผล (Evaluation) เปนกระบวนการทเปนระบบเพอการเกบรวบรวมวเคราะห อธบายขอมลขาวสาร เพอใหทราบวาบคคลมความกาวหนา หรอไดรบการพฒนาขนตามวตถประสงคทตองการมากนอยเพยงใด สาหรบการประเมนการปฏบตงานของพนกงานอยางมประสทธผลนน ตองคานงถงคณลกษณะทดของการประเมนดงน 1. ครอบคลมลกษณะงานทตองการประเมน 2. มความถกตอง

21

3. ควรใชแบบฟอรมเดยวกนในการประเมน 4. แบบฟอรมทใชในการประเมนควรเปนแบบฟอรมทงายแกการบนทกตอบ คอ ใชคาพดทเขาใจงาย ไมตองใชเวลาในการเขยนมากเกนไป 5. เปนการประเมนทงของผทาหนาทประเมนและผถกประเมน 6. ผลสรปทไดสามารถอธบายขอสงสยหรอบรรลวตถประสงคทตงไว (Quick 1981 : 171, อางถงใน ขวญเรอน วฒนา 2534 : 22) เกยวกบการประเมนผลการปฏบตงานมแนวคดทไดรบการยอมรบอยางกวางขวางเปนกจกรรมสาคญในการทจะประเมนบคคลวามความสามารถในการปฏบตงานไดเพยงใด มผใหความหมายของการประเมนผลการปฏบตงานไวดงน เสนาะ ตเยาว (2516 : 177) กลาววา การประเมนผลการปฏบตงาน คอระบบทจดทาขน เพอหาคณคาของบคคลในแงของการปฏบตงาน และสมรรถภาพในการพฒนาตนเอง ผทจะประเมนผลงานกคอ ผบงคบบญชาโดยตรงของบคคลนนเปนสวนใหญ อรณ รกธรรม (2531 : 675) กลาววาการประเมนผลการปฏบตงานเปนการวดผลงานหรอตคา หรอประเมนงานของบคคลเพอใหทราบความสามารถในการปฏบตหนาทของบคคล

3) ประเภทของการประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลความสามารถของผปฏบตงานนน แบงเปน 2 ประเภท (ปรยาพร วงศอนตรโรจน 2539 : 259-270) คอ 1. การประเมนคณลกษณะสวนบคคล เปนการประเมนคณลกษณะของบคคลทตองการประเมน ไดแก คณลกษณะทมผลตอความสาเรจ หรอลมเหลวในการทางาน เชน ปรมาณการผลต คณภาพการผลต ความคดรเรมเปนตน 2. การประเมนผลงานทปฏบตไปแลว เปนการประเมนผลงานทงเชงคณภาพ และปรมาณงานทเคยปฏบต โดยเทคนควธตางๆ เชน การวเคราะหหนาท และความรบผดชอบตามตาแหนง 4) วธการประเมนผลการปฏบตงาน สมพงษ เกษมสน (2516 : 221-224) กลาววา “เทคนคการประเมนผลการปฏบตงานมมากมายหลายวธ แตการประเมนผลการปฏบตงานดวยตนเอง (Self appraisal) จะเปนวธทประนประนอมใหผปฏบตงานไดพจารณาตนเอง และในอกดานหนงกใหผบงคบบญชา

22

ประเมนผลการปฏบตงานดวย เพอชวยใหเกดความเปนธรรมในการประเมนผลการปฏบตงานมากยงขน” เอกชย กสขพนธ (2530 : 129-130) ไดกลาววา การประเมนผลการปฏบตงานทดนนจะตองพยายามใหไดขอมลเกยวกบการปฏบตงานของแตละบคคลทตรงตามความเปนจรงและมความนาเชอถอไดมากทสด ไมวาจะเปนดานปรมาณ ความเอาใจใสในการงาน ระเบยบวนยในการทางานหรอคณภาพของผลงาน ผททาหนาทประเมนผลการปฏบตงานอาจจะเปน 1. ผบรหาร หรอผบงคบบญชา 2. ผนเทศงาน หรอหวหนางาน 3. เพอนรวมงาน 4. ผปฏบตงานเอง (ประเมนตนเอง) ธนชย ยมจนดา (2538 : 214) ไดกลาววา การประเมนการปฏบตงาน (Performance appraisal) เปนการประเมนคาของบคคลผปฏบตงาน ในแงของผลการปฏบตงานและในแงของโอกาสทจะไดรบการพฒนา เพอใหสามารถปฏบตงานททาอยในปจจบนไดดขน ซงบคคลทจะเปนผทาหนาทในการประเมนการปฏบตงานนมหลายระดบตางๆ กนดงน 1. หวหนางานหรอผบงคบบญชาโดยตรง 2. ผรวมงานทอยในระดบเดยวกน เพราะเปนผรวมงานในระดบเดยวกนซงมโอกาสทางานรวมกนอยางใกลชด 3. คณะกรรมการ จะทาใหผลการประเมนนาเชอถอไดดกวาและขจดความลาเอยง 4. ตนเอง เพราะเชอวาผถกประเมนจะสามารถใหขอมลเกยวกบสวนดและสวนไมด ของตนไดถกตองตรงตามความเปนจรงมากกวาผอน อรณรตน ศรจนทรนตย (2538 : 24) ไดเสนอถงความเหมาะสมของผททาหนาทประเมนผลไวดงน 1. คณภาพของผประเมน 1.1 ผประเมนตองมโอกาสเหน และสงเกตการปฏบตงานของผถกประเมน เพอทจะรวบรวมขอมลในการประเมนผล ใหเปนไปตามวตถประสงคของการประเมน 1.2 ตองเปนผมความรความสามารถในการประเมนผลการปฏบตงาน เขาใจถงมาตรฐานของงาน วตถประสงคและรปแบบของการประเมนผล

23

2. ตาแหนงบคคลททาหนาทประเมนผล อาจประกอบดวยบคคลหลายตาแหนงดงน 2.1 ผบงคบบญชาโดยตาแหนง 2.2 ผรวมงาน 2.3 ผใตบงคบบญชา 2.4 ตนเอง 2.5 คณะกรรมการ แพเตอรสน (Paterson 1972 : 41-42, อางถงใน สมยศ นาวการ 2521 : 401) แบงวธการประเมนผลออกเปน 3 ประการดวยกน คอ 1. ประเมนเฉพาะดานเดยว ไดแก วธการแบงขนของงาน เปรยบเทยบงานของคนหนงกบอกคนหนง และจดคาของงานตามความยากงาย หรอไดแก วธการจาแนกงานขนอยกบระดบ หนาทความรบผดชอบและความตองการทกษะ 2. ประเมนจากปรมาณและคณภาพของงานทงหมด วาเปนงานชนดใด องคประกอบของการทางานตองใชทกษะ ความอดทน ความรบผดชอบ ฯลฯ และเงอนไขทกาหนด โดยวดเปนระดบคะแนน รอยละ หรองานทได อยในชน ด ไมด เพยงใด และดจากการเปรยบเทยบการใชองคประกอบในการทางานแตละอยาง เชน จานวนแรงงาน เครองมอทใช คมอการทางาน 3. โดยเปรยบเทยบดการตดสนใจทแตกตางกน เชน ใชเวลานานเพยงใด ขอบขายของวธการถกตองหรอไม มเวลาในการเตรยมการแกปญหามากนอยเพยงใด ฝายมาตรฐานสานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2520 : 3-5) สรปวธการประเมนผลการปฏบตงานเปนวธหลกๆ ไว 4 ประการ คอ 1. วธจดบนทกการปรมาณงาน ใชกบงานประจาททาตามแผน ทาซาๆ กน โดยผปฏบตนบจานวนงานของคนททาไดตอวนหรอตอสปดาหหรอตอเดอน แลวหวหนาเกบรายงานของแตละคนไว เมอจะประเมนกนาผลงานททาไดเปรยบเทยบกบมาตรฐานทหวงวาจะทาได ซงไดกาหนดไวลวงหนาแลว โดยเทคนคการวดงาน 2. วธพจารณาตามเครองวด กาหนดรายการคณลกษณะของผปฏบตทจะประเมนเอาไวแลวจาแนกแตละคณลกษณะออกเปนระดบตามความมากนอย อาจจะใหคะแนนสาหรบแตละระดบกได 3. วธพจารณาโดยตรวจรายการ วธน ผประเมนพจารณาตอบคาถามเกยวกบลกษณะของผปฏบตงาน โดยกาเครองหมายลงในชองคาตอบทเตรยมไวแลว

24

4. วธเปรยบเทยบบคคล เหมาะสาหรบกลมผปฏบตงานจานวนไมมาก ผประเมนเปรยบเทยบคนทางานทละค ดวยเหตน การประเมนความสามารถจงเปนสงจาเปนในการปฏบตงาน ในการศกษาความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย ไดใชแนวคดของ ธนชย ยมจนดา (2538) และของ อรณรตน ศรจนทรนตย (2538) โดยเปนการประเมนตนเอง นนคอเจาหนาทเวชสถตเปนผทาการประเมนตนเอง ซงมแนวคดทวาตนเองจะสามารถใหขอมลเกยวกบสวนดและสวนไมดของผถกประเมนไดถกตองตรงตามความเปนจรงมากกวาผ อน โดยใชแบบสอบถามในการประเมนหรอเปนการรายงานตนเอง (Self-report technique) ซงผประเมนเปนผตอบใหความเหน ความรสกนกคดตางๆ ของตนเองและขอเทจจรงตางๆ ทตนเองสมผสรเหนในการปฏบตงาน ในการประเมนความสามารถสามารถประเมนไดงาย สะดวกและสามารถเปรยบเทยบคะแนนของผไดรบการประเมนไดจานวนมาก (ธนชย ยมจนดา 2538 : 224) ซงผลการประเมนจากการประเมนความสามารถจะสามารถใชเปนแนวทางแกไข และปรบปรงพฒนาการปฏบตงานใหมประสทธภาพ และเปนประโยชนตอการปฏบตงานของตวเจาหนาทเวชสถตเองและตอองคกร 1.3 งานวจยเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานตามตวแปรดานขอมลสวนบคคล เพศ ความแตกตางของเพศนนสงผลถงการมพฤตกรรมตางๆ สพฒนา เดชาตวงษ ณ อยธยา (อางถงใน ไพเราะ ไตรตลานนท 2534 : 41) กลาววา ลกษณะของเพศชายมการรเรมสรางสรรควเคราะหแยกแยะ มความมนใจในตนเองมากกวาเพศหญง แตเพศชายกจะสมยอมหรอจานนตอกฎเกณฑตางๆ ไดนอยกวาเพศหญง และประภาเพญ สวรรณ (2526 : 95) กลาววา เพศหญงมแนวโนมในการเปลยนแปลงพฤตกรรมมากกวาเพศชาย นอกจากนความแตกตางทางเพศ ทาใหความสนใจดานงานแตกตางกน และเพศหญงมความอดทนทจะทางานทตองใชฝมอและมความละเอยดออนมากกวาเพศชาย (ปรยาพร วงศอนตรโรจน 2535 : 92, 146) พรทพย อนโกมล (2532 : 74) ศกษาถงการปฏบตงานตามบทบาทหนาทดานบรหารของหวหนาฝายสขาภบาลและปองกนโรค โรงพยาบาลชมชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบวา เพศมความสมพนธกบการปฏบตงานตามบทบาทหนาทดานบรหารของหวหนาฝายสขาภบาลและปองกนโรค และการศกษาของ ภคน ศรสารคาม (2538 : 128) พบวา เพศมความสมพนธกบความสามารถในการบรหารจดการดานบรหารและรวมทกดานของเจาหนาทสาธารณสขระดบตาบล ในการดาเนนงานปองกนและควบคมโรคตดตอ จงหวดมหาสารคาม เชนเดยวกบการศกษา

25

ของ นรนทร สงขรกษา (2536 : 81) พบวาเจาหนาทสาธารณสขระดบตาบลเพศหญงมสภาพขวญดกวาเพศชาย ในการปฏบตงานทสถานอนามยในจงหวดนครปฐม บคเคยร (Buccieri 1992, อางถงใน สมศกด นรญทว 2532 : 48) ไดศกษาในกลมพฒนาบรษทจานวน 641 คน ในรฐนวเจอรซ พบวา เพศมความสมพนธกบพฤตกรรมการทางาน ศกดชย นรญทว (2532 : 2) ศกษาความแปลกแยกกบพฤตกรรมการทางานของครสงกดกรงเทพมหานคร พบวา ครเพศชาย มพฤตกรรมการทางานในระดบตา วงศกร ภทอง (2539 : 5, อางถงใน นาตยา ชยชอ 2545 : 30) ไดศกษาปจจยทมผลตอความสามารถในการใหบรการของเจาหนาทวเคราะหงบประมาณ ศกษาเฉพาะกรณสานกงบประมาณ ผลการศกษาพบวา เพศ เปนปจจยทสงผลตอความสามารถในการใหบรการของเจาหนาทวเคราะหงบประมาณ อาย เปนปจจยหนงททาใหมความแตกตางในเรองของความคดเหน และพฤตกรรม เนองจากคนในวยตางๆ กน ยอมมความตองการแตกตางกน สมศกด ศรสนตสข (2528 : 29) ไดกลาววา ในทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม และวฒนธรรมเกยวกบเรองอายในเรองการยอมรบสงใหมๆ ไววา กลมคนทมอายระหวาง 20 – 25 ป จะมการรบสงใหมๆ ไดเรวกวากลมคนทมอายเกน 50 ปขนไป และปรยาพร วงศอนตรโรจน (2535 : 146) ไดกลาวอกวาอายแมจะมผลตอการทางานไมเดนชด แตอายจะเกยวของกบระยะเวลาและประสบการณในการทางาน ผทมอายมากมกจะมประสบการณในการทางานนานดวย ซงสอดคลองกบการศกษาของ ปลายมาศ ขนภกด (2533 : ก-ข) พบวา อายมความสมพนธทางบวกกบการปฏบตงานตามบทบาทหนาทดานบรหาร บรการ วชาการและการประสานงานของหวหนาฝายเวชกรรมสงคม โรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไป ไดเออร (Dyer 1972 : 294 -304, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 57) ศกษาปจจยทเกยวของกบการปฏบตงานของพยาบาล จานวน 200 คน ในโรงพยาบาล 4 แหง เมองยทาห พบวา ปจจยดานอายมความสมพนธกบการปฏบตงานของพยาบาล ซงตรงขามกบการศกษาของ วนเพญ ตงสะสม (2532 : 118) พบวาอายมผลในการจาแนกผลการปฏบตงานสาธารณสขมลฐานของหวหนาสถานอนามย โดยผทมอายระหวาง 20 – 29 ป มผลการปฏบตงานดกวาผทมอาย 50 – 60 ป เชนเดยวกบการศกษาของ ไพเราะ ไตรตลานนท (2534 : 100) พบวา อายของเจาหนาทสาธารณสขระดบตาบลมความสมพนธในทางลบกบคณภาพงานสขาภบาลสงแวดลอมของสถานอนามย ในจงหวดฉะเชงเทรา และการศกษาของฮอสแมนนและคณะ (Haussmann et al. 1976 : 76-77, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 113) ซงทาการศกษาเพอการสนบสนนรปแบบการทานายการปฏบตงานของพยาบาลสาธารณสข พบวา อายมความสมพนธทางลบกบการปฏบตงาน

26

ประสบการณในการทางาน ประสบการณจากสงทพบเหนทแตกตางกนมผลตอการใชเปนเกณฑในการตดสนเรองตางๆ และคนทมประสบการณในการทางานเปนเวลานานยอมไดเปรยบในดานความชานาญงาน (ปรยาพร วงศอนตรโรจน 2535 : 93) การมประสบการณใดกตามยอมทาใหบคคลสามารถปฏบตงานไดด เพราะประสบการณ เปนองคประกอบหนงททาใหมนษยมความสามารถในการปฏบตงาน ซงความสามารถในการปฏบตงานของมนษยมาจากสงสาคญ 3 ประการ คอ ความสามารถทางสมอง ประสบการณ การศกษา และการอบรม (เสรมศกด วศาลาภรณ 2522 : 131-132) วลเลยมส (Williams 1993 : 3633, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 60) ศกษาในกลมลกจางและผบรหารจานวน 366 คน พบวา ระยะเวลาในการทางานทตางกนจะมการปฏบตงานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต โดยผทมระยะเวลาในการทางานมากมการปฏบตงานด วรจเทพ ถนนาโขง (2539, อางถงใน นาตยา ชยชอ 2545 : 30) ไดศกษาถงปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานดานการพฒนาชมชนของกานน ผใหญบาน โดยกานน ผใหญบานทมระยะเวลาในการปฏบตงานดานการพฒนาชมชนนาน มผลการปฏบตงานดานการพฒนาชมชนดกวากานน ผใหญบานทมประสบการณดานการพฒนาชมชนนอยหรอไมเคยปฏบตงานมากอน สมพร อทธเดชพงศ (2530 : 56) ศกษาพบวา ประสบการณในการทางาน ไดแก อายราชการ และระยะเวลาการดารงตาแหนงผอานวยการโรงพยาบาลชมชนมความสมพนธกบผลการปฏบตงาน ซงสอดคลองกบผลการศกษาของไดเออรและคณะ (Dyer et al. 1972 : 294-304, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 57) พบวาประสบการณการทางานมความสมพนธกบการปฏบตงาน (Job Performance) ของพยาบาล และจากการศกษาของคอรเนอร (Koernor 1981 : 43-44, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 112) พบวา ประสบการณการปฏบตงานมความสมพนธทางลบกบการปฏบตงานของพยาบาลสาธารณสข ซงสอดคลองกบการศกษาของ ฮอสแมนนและคณะ (Haussman et al. 1976 : 76-77, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 113) ทพบวา ประสบการณมความสมพนธทางลบกบการปฏบตงานของพยาบาลสาธารณสขเชนเดยวกน และการศกษาของ ปลายมาศ ขนภกด (2533 : 91) พบวาประสบการณในการทางานของหวหนาฝายเวชกรรมสงคมของโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไปมความสมพนธทางลบกบการปฏบตงานดานบรการ จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา ประสบการณในการทางาน คอระยะเวลาทเจาหนาทเวชสถตปฏบตงานในหนาทตามบทบาททเปน ประสบการณในการปฏบตงานยอมทาใหเกดทกษะและความชานาญ อนจะทาใหมความสามารถในการปฏบตงานทแตกตางกน

27

ประสบการณฝกอบรม การฝกอบรม เปนกระบวนการทเปนระเบยบแบบแผนซง มงหมายทจะพฒนาบคคลใหมความรความชานาญ เพอวตถประสงคอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะขององคการและหนวยงานตางๆ ซงจะเปลยนแปลงพฤตกรรมรวมถงการทางานดวยมอ การรจกใชเทคนคตางๆ ความสามารถในการแกปญหาและมทศนคตทดตอการทางาน การฝกอบรมถอเปนการพฒนาความรความสามารถของบคคล และเปนปจจยหนงทมผลตอขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน เปนการสอนใหคนไดเรยนรและเขาใจถงหลกวทยาการและวธปฏบตทถกตองทนสมยและเหมาะสม ซงเปนการสรางเสรมคณวฒและสมรรถภาพในการปฏบตงานใหมประสทธภาพสงขน และชวยใหเขาใจบทบาทของตนเองและงานตางๆ ทตองปฏบต (อทย หรญโต 2523 : 15) ทงชวยใหผปฏบตงานไดเขาใจชดเจนถงบทบาทของตนเองและงานตางๆ ทตองปฏบต การศกษาเปนปจจยชวยใหคนมประสทธภาพและสามารถปรบตวเอาชนะสงแวดลอมได บคคลทไดรบการศกษาสงยอมมสตปญญาในการพจารณาสงตางๆ อยางมเหตผล มความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมไดถกตองมากกวาผทมการศกษาตา (สรชาต ณ หนองคาย 2529 : 5) ทงน บญชา แกวเกตทอง (2523 : 160) ไดกลาวถงความจาเปนทหวหนางานทกระดบจะตองมการเพมพนวชาการและหาความชานาญอยตลอดเวลา ดงนน การฝกอบรมและการศกษาตอจงเปนอยางยงทจะตองกระทาอยตลอดเวลา สมพร อทธเดชพงศ (2530 : บทคดยอ) ไดศกษาพบวา ผอานวยการโรงพยาบาลชมชนทไดรบการศกษาหรอฝกอบรมดานบรหาร จะมคะแนนผลการปฏบตงานดานบรหารดขน ตอมาการศกษาของ อสเรส ธรรมวทยกล (2534 : 64) พบวา การอบรมหลกสตรการบรหารของผจดการโรงงานผลตยามความสมพนธกบการไดรบหนงสอรบรองมาตรฐานการผลตยา และการศกษาของ ประณตศลป วงษชมภ (2534 : 65) พบวาการไดรบการอบรมดานสขภาพจตของบคลากรฝายการพยาบาลและฝายสงเสรมสขภาพมความสมพนธกบผลการดาเนนงานสขภาพจตชมชน จากการศกษาของ รงเรอง เดนดวงใจ (2540 : 90) พบวา การอบรมดานสขาภบาลอาหารมอทธพลเชงบวกกบผลการปฏบตงานของครผรบผดชอบงานสขาภบาลอาหารในโรงเรยน ซงแตกตางจากการศกษาของ วนเพญ ตงสะสม (2532 : 118) พบวา การฝกอบรมของหวหนาสถานอนามยไมมผลในการจาแนกผลการปฏบตงานสาธารณสขมลฐาน สมนก ปญญาสงห (2533, อางถงใน นาตยา ชยชอ 2545 : 30) ไดศกษาปจจยทมผลตอการปฏบตงานของคณะกรรมการออมทรพยเพอการผลต ผลการศกษา พบวาการไดรบการฝกอบรม เปนปจจยทมผลตอการปฏบตงานของคณะกรรมการ ประณตศลป วงษชมภ (2534 : บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอผลการดาเนนงานสขภาพจตชมชนของโรงพยาบาลชมชน ในภาคเหนอของประเทศไทย กลมตวอยางเปน

28

หวหนาฝายการพยาบาล และหวหนาฝายสงเสรมสขภาพทดารงตาแหนงมาแลวอยางนอย 1 ป จานวน 138 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย แบบสอบถามและแบบสมภาษณ ผลการวจยพบวา การไดรบการอบรม มความสมพนธกบผลการดาเนนงานสขภาพจตชมชนอยางมนยสาคญทางสถต วงศกร ภทอง (2539 : 5, อางถงใน นาตยา ชยชอ 2545 : 30) ไดศกษาปจจยทมผลตอความสามารถในการใหบรการของเจาหนาทวเคราะหงบประมาณ ศกษาเฉพาะกรณสานกงบประมาณ ผลการศกษาพบวา การฝกอบรม เปนปจจยทสงผลตอความสามารถในการใหบรการของเจาหนาทวเคราะหงบประมาณ จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา ประสบการณฝกอบรม คอการทเจาหนาทเวชสถตไดมการอบรมเพอเพมพนความรและพฒนาทกษะการปฏบตงาน ซงเปนสงสาคญในการพฒนาความสามารถในการปฏบตงานใหมประสทธภาพสอดคลองกบระบบบรการสขภาพในปจจบน จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ ไมมงานวจยทเกยวของศกษาเรองความสามารถในการปฏบตงานในกลมของเจาหนาทเวชสถต แตพบการศกษาความสามารถในการปฏบตงานของหวหนาพยาบาล โดย สขประเสรฐ เวชรงส (2542 : บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการปฏบตงานบรหารการพยาบาลของหวหนากลมงานการพยาบาล โรงพยาบาลชมชน ทดารงตาแหนงมาแลวไมนอยกวา 1 ป จานวน 228 คน พบวา ระดบความสามารถในการปฏบตงานบรหารการพยาบาลในภาพรวมอยในระดบสง เฉลยรอยละ 66.13 มความสามารถดานการบรหารงานบรการระดบสงทสด เฉลยรอยละ 73.70 สวนปจจยดานขนาดโรงพยาบาลชมชนไมมความสมพนธกบความสามารถในการปฏบตงาน เพญศร ปรางสวรรณ (2541 : 110-114) ศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลชมชน จงหวดภาคใตประเทศไทย กลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในตาแหนงพยาบาลวชาชพ ในโรงพยาบาลชมชนจงหวดภาคใต อยางนอย 1 ป จานวน 399 คน ผประเมนความสามารถในการปฏบตงาน ไดแก พยาบาลวชาชพประเมนตนเอง เพอนรวมงาน และผบงคบบญชาขนตน พบวาระดบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพ ทประเมนตนเอง เพอนรวมงาน และผบงคบบญชาขนตน ประเมนแตกตางกน โดยพยาบาลวชาชพสวนใหญประเมนตนเองวามความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก ( X = 3.69) แตเพอนรวมงานและผบงคบบญชาประเมนวาอยในระดบปานกลาง ( X = 3.41 และ 3.25) จากหลกการและแนวคดทกลาวมา สรปไดวา ความสามารถในการปฏบต หมายถง การทบคคลมความร ความคด และเขาใจในงานทตนเองรบผดชอบ และสามารถทาสงนนไดอยาง

29

ถกตองโดยมใจรกในงานและเหนคณคาของงานในวชาชพทตนทา ซงเปนผลจากการทบคคลเรยนร ไดประสบการณ หรออบรมจนพฒนาตนเองได และแสดงออกมาอยางเหมาะสมในการทจะกระทาหรอแกปญหาการทางานของตนเอง ตามบทบาททเปนอย จากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ พบวา ขอมลสวนบคคลทแตกตางกน มผลตอความสามารถในการปฏบตงาน ดงนนผวจยจงตงสมมตฐานในการวจยครงน ดงน ขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ประสบการณในการทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดโรงพยาบาลตางกน ความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน

2. แนวคดและงานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาท (Perception of role performance) 2.1 ความหมายของการรบร การรบรเปนกระบวนการทคนรบรในสงเราและใหความหมายกบสงนนตามทตนเองเขาใจ ซงสทธโชค วรานสนตกล (2524 : 60-62) อธบายถงขนตอนของการรบร ตองประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1. การเลอกรบ (Selection) เปนกระบวนการเลอกเพอทจะรบรสงเราบางอนจากบรรดาสงเราทงหลาย เชน เมอเราเหนผมารบบรการเราไมไดสมผสเขาหมดทงตวแตเราเลอกมองในสงทเราสนใจซงอาจเปน เสอ กางเกง ใบหนา ทรงผม เปนตน 2. การจดระบบสงเรา (Organization) โดยปกตคนเรามกจดระบบสงเราภายนอก 2 วธ คอ 2.1 ภาพและพน (Figure and Ground) คนเรานน เมอเลอกจะรบสงเรายงแยกสงเราทเลอกออกเปนสวนทนาสนใจไปยงสวนนนเปนพเศษ สวนทไดรบความพอใจเปนพเศษเรยกวา “ภาพ (Figure)” 2.2 การทาใหงาย (Simplification) แนวโนมการรบรของบคคลโดยทวไปอกลกษณะหนงคอการจดสงเราใหอยในรปทงายขน ตดสงทเปนรายละเอยดซบซอนสบสนทงไป ตวอยางในการทางานเมอเราตองการทราบวธการปฏบตงาน ถาคนอธบายในรายละเอยดเราจะสนใจฟงเฉพาะสงทเราตองการทราบเทานน และคนเรามกจะมลกษณะทจะรวบรดในสงทไมปะตดปะตอใหเปนสงเดยวกน 3. การแปลความหมาย (Interpretation) เปนขนสดทายของกระบวนการรบร ขนนคนเราจะอาศยคณสมบตทมอยภายในตนเอง เชน เจตคต คานยม ความตองการ ฯลฯ เพอชวยในการพฒนาสงเราภายนอก โดยการผสมผสานสงเราภายนอกกบคณสมบตภายใน ดงนนการแปลความ

30

จงขนอยกบอตวสย (Subjective) ของการรบร ฉะนน สงเราเดยวกนเสนอตอบคคลตางกน บคคลเหลานน อาจแปลความหมายแตกตางกน กระบวนการแปลความหมายนเปนกระบวนการ 2 ลกษณะ คอการเทยบเคยง และการประเมนผล กระบวนการทงสองลกษณะน จะเกดขนในเวลาใกลเคยงกนมาก สทธโชค วรานสนตกล (ม.ป.ป. : 73-76, อางถงใน ศกดไชย สรกจบวร 2545 : 85-86) กลาววาสงทมอทธพลตอการรบรมหลายอยาง ดงน 1. ลกษณะประจาตวของบคคลทเปนสงเรา อทธพลของลกษณะประจาตวของบคคลทแสดงออกมามผลตอการรบรอยางมาก เชน บคลกภายนอกทเปนตวดงดดความสนใจจากผอน 2. สถานการณแวดลอมของบคคลทเปนสงเรา สถานการณรอบๆ ตวเรามอทธพลตอการรบรของบคคล 3. คณลกษณะของผรบร สภาวะภายในดานบคคลในขณะททาการรบรนนมอทธพลตอการรบรของบคคลดวย ซงไดแก เจตคต ความหว ประสบการณ เปนตน 2.2 ความหมายของการรบรบทบาทหนาท การรบรบทบาทหนาทเปนปจจยหนงทเกยวของกบการปฏบตงาน ซงในการปฏบตงานนนจะปฏบตตามหนาทตามตาแหนงและหนาท ทไดรบมอบหมาย คนทปฏบตงานในองคกรควรมการรบรบทบาทหนาทของตนเองซงจะทาใหสามารถปฏบตงานไดอยางถกตองตรงตามเปาหมายของงานในองคกรนนๆ ซงไดมผใหความหมายของการรบรบทบาทหนาทไวดงน “บทบาท” เปนแนวคดทสาคญในสงคมวทยา มานษยวทยา วฒนธรรมและจตวทยา นกสงคมศาสตรไดใหความสนใจมากจนทาใหแนวคดของบทบาทกลายเปนเครองมอทใชในการวเคราะหดานสงคมศาสตรมากขน และมผใหความหมายของบทบาทไวในลกษณะตางๆ ดงน ฟนนแกน (Finnegan 1975 : 823, อางถงใน ถนอมทรพย อสระภาพ 2541 : 20) ไดใหคาจากดความของบทบาทไวในพจนานกรมของเวบสเตอร 2 ประการ คอ 1. บทบาททไดรบมอบหมายใหแสดง เชน บทบาทของพระเอก นางเอก ผราย ฯลฯ 2. หนาท คอ การปฏบตงานตามบทบาทหนาททไดรบมอบหมาย หรอตามลกษณะของงานท กาหนดไว วฒชย จานง (2523 : 36) กลาววา การทบคคลจะปฏบตตามบทบาทใดๆ บทบาทหนง ปจจยหนงทมาเกยวของกคอ การรบรบทบาท เพราะการรบรเปนพนฐานพฤตกรรมของบคคล เมอบคคลเขามาทางานในองคการแลว กตองเขาใจในบทบาททตนแสดงนน โดยพยายามทาความเขาใจรบรบทบาททตนแสดง

31

พอรเตอร และลอวเออร (Porter and Lawer 1975, อางถงใน สมยศ นาวการ 2521 : 40) กลาววา การรบรบทบาทเปนปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงาน ถาหากการรบรบทบาทไมถกตองแลวผลของการปฏบตงานจะเทากบศนยถงแมวาแรงจงใจจะอยในระดบสงกตามแ ก ร ร ส น และมากน (Garrinsan and Magoon 1972 : 607, อางถงใน สเมธ ทพยชาต 2533 : 17) กลาววา การรบร หมายถงกระบวนการทสมองแปลความหรอตความหมายทไดจากการสมผสนนเปนอะไร ฯลฯ การทเราแปลความหรอตความจากสงเรานน ตองอาศยประสบการณเดมของเขาเปนเครองชวยในการทางาน ออลบานส และฟลท (Albanses and Fleet 1983 : 51, อางถงใน ถนอมทรพย อสระภาพ 2541 : 21) กลาววา การรบรบทบาท หมายถง การรบรเกยวกบพฤตกรรมทตองกระทา ทแตละบคคลเชอวามความเหมาะสมในการทจะปฏบตงานใหไดผลเปนทนาพอใจ ออรแกน และ เบทแมน (Organ and Batrman 1986 : 267, อางถงใน ถนอมทรพย อสรภาพ 2541 : 21) กลาววา การรบรบทบาท หมายถง ความเขาใจของบคคลเกยวกบสงทจาเปนตองปฏบตในงานของบคคลนน เทพพนม เมองแมน และสวง สวรรณ (2529 : 6, อางถงใน สเมธ ทพยชาต 2533 : 18) ไดใหความหมายของการรบร หมายถง กระบวนการเลอกรบ จดระเบยบ และแปลความหมายของสงเราทบคคลเหนหรอมความสมพนธเกยวของในสงแวดลอมหนงๆ สมยศ นาวการ และผสด รบาคม (2520 : 116, อางถงใน สเมธ ทพยชาต 2533 : 19) กลาววา การรบรในบทบาทของคนในองคกรจะมผลตอพฤตกรรมของคน บคคลทแตกตางกนในองคการใดองคการหนง ยอมมความเขาใจหรอการรบรทแตกตางกน ถาบคคลมการรบรอยางถกตองในบทบาท ยอมมผลดตอการปฏบตงานของบคคลในองคการ บคคลทมการรบรตางๆ ในบทบาทเดยวกนโอกาสทจะเกดความขดแยงในบทบาทจะมมากขน บคคลทมบทบาทในองคการมการรบรในบทบาทของเขาเอง สงทมอทธพลตอการเรยนรหรอความเขาใจในบทบาทของเขาคอ ภมหลงของบคคลและฐานะทางดานสงคม ซงถาเขาตดตวเขามาในองคการยอมมผลกระทบตอการเรยนรในบทบาทของเขาภายในองคกร จากความหมายทกลาวมาอาจสรปไดวา การรบรบทบาทหนาท หมายถง ความเขาใจของบคคลทมตองานทจะตองปฏบตตามสถานภาพหรอตาแหนงทบคคลนนดารงอย สาหรบการศกษาครงนการรบรบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถตหมายถงความคดความเขาใจของเจาหนาทเวชสถตทมตองานทไดรบมอบหมายและจะปฏบตตามบทบาทหนาท ทรบร ซงเปนงานทไดรบมอบหมายใหปฏบตโดยผบงคบบญชา ไดแกดานแผนงานและนโยบาย

32

ดานการบรการโดยใหบรการตามหลกจรรยาบรรณวชาชพ ดานการพฒนาคณภาพของหนวยงานและดานอน ๆ ทไดรบมอบหมาย 2.3 แนวคดเกยวกบการรบรบทบาทหนาท การรบรบทบาทหนาทของบคคลในองคกรเปนความเขาใจของบคคลทมตองานทตองปฏบตตามหนาท ซงมผใหแนวคดเกยวกบการรบรบทบาทหนาทไว ดงน การรบรในบทบาทของคนในองคการจะมผลตอพฤตกรรมของคน บคคลทแตกตางกนในองคการใดองคการหนง ยอมมความเขาใจหรอรบรทแตกตางกน ถาบคคลมการรบรอยางถกตองในบทบาท ยอมมผลดตอการปฏบตงานของบคคลในองคการ บคคลทมการรบรตางๆ ในบทบาทเดยวกนโอกาสทจะเกดความขดแยงในบทบาทจะมมากขน (สมยศ นาวการ และผสด รบาคม 2520 : 116) บทบาทของบคคลนนมหลายลกษณะ ซงไดมแนวคดเกยวบทบาทไวดงน บรม และเซลสเนค (Broom and Selnick 1973 : 36, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 51) กลาววา ลกษณะของบทบาทของบคคลนน ไดแบงลกษณะออกเปนลกษณะตางๆ 3 ประการ ไดแก 1. บทบาทในอดมคตหรอสงทสงคมกาหนดไว (The Socially Prescribed or Ideal Role) เปนบทบาทในอดมคตทมการกาหนดสทธหนาทตามตาแหนงทางสงคมไวซงบคคลจะตองปฏบต เชน บทบาทของคนทเปนบดา บทบาทของคนทเปนคร เปนตน 2. บทบาททรบร (The Perceived Role) เปนบทบาททแตละบคคลเชอวาควรกระทาตามตาแหนงหนาททไดรบ ซงอาจจะไมเหมอนบทบาทในอดมคตหรออาจแตกตางกนในแตละบคคล 3. บทบาททกระทาจรง (The Perform Role) เปนบทบาททบคคลไดกระทาไปจรงซงจะขนอยกบความเชอ ความคาดหวง และการรบรของแตละบคคล ตลอดจนความกดดนและโอกาสในแตละสงคมในระยะเวลาหนงๆ และยงรวมถงบคลกภาพและประสบการณของแตละบคคล การแสดงบทบาทของบคคลจะขนอยกบปจจย 4 อยาง (Allport 1961 : 184, อางถงในสพตรา จงสงาสม 2541 : 51) 1. ความคาดหวงในบทบาท (Role Expectation) เปนบทบาทของบคคลนนตามความคาดหวงของผอนหรอเปนบทบาททสถาบน องคกร หรอกลมสงคมคาดหวงใหบคคลปฏบตตามสทธหนาททบคคลนนครองตาแหนงอย

33

2. การรบรบทบาท (Role Perception) เปนการรบรในบทบาทของตนวาควรจะมองเหนบทบาทของตนเองไดตามการรบรนน (Perceived Role) ซงเกยวของสมพนธกบความตองการของบคคลนน ทงนการรบรบทบาทและความตองการของบคคล ยอมขนอยกบลกษณะพนฐานของบคคล ตลอดจนเปาหมายในชวต และคานยมของบคคลทสวมบทบาทนน 3. การยอมรบบทบาทของบคคล (Role Acception) จะเกดขนเมอมความสอดคลองกบบทบาทตามความคาดหวงของสงคมและบทบาททตนเองรบรอย การยอมรบในบทบาทเปนเรองเกยวกบความเขาใจในบทบาท การสอสารระหวางสงคมและบคคลนน ทงนเพราะทกคนไมไดยนดยอมรบบทบาททกบทบาทเสมอไป แมวาจะถกคดเลอกหรอถกแรงผลกดนจากสงคมใหรบตาแหนงและมบทบาทหนาทปฏบตกตาม เพราะถาหากวาบทบาททไดรบนนทาใหไดรบผลเสยหายหรอเสยผลประโยชน โดยเฉพาะอยางยงถาขดแยงกบความตองการหรอ คานยมของบคคลนน ผครองตาแหนงอยกจะพยายามหลกเลยงบทบาทนน ไมยอมรบบทบาทนน 4. การปฏบตตามบทบาทหนาทของบคคล (Role Performance) เปนบทบาททเจาของสถานภาพแสดงจรง (Actual Role) ซงอาจจะเปนบทบาททสงคมคาดหวงหรอเปนการแสดงบทบาทตามการรบรและตามความคาดหวงของตนเอง การทบคคลจะปฏบตตามบทบาทหนาทเพยงใดนนขนอยกบระดบการยอมรบบทบาทนนๆ ของบคคลทครองตาแหนงอย ซงเนองมาจากความสอดคลองกนของบทบาทตามความคาดหวงของสงคม และการรบรบทบาทของตนเอง ทศนา บญทอง (2525 : 95) กลาวถงมโนทศนของทฤษฎบทบาทวา บทบาทหนาทตามตาแหนงใดตาแหนงหนงนนไดถกคาดหวงจากสงคมรอบดาน เชน จากผอยในตาแหนงอนรอบตว (ผรวมงาน) รวมทงตวเราเองดวย จากกระบวนทางสงคม (Socialization) ถาความคาดหวงของทกฝายไมตรงกนและผดารงอยในบทบาทไมสามารถปรบใหมความพอดได กจะเกดปญหาความขดแยงในบทบาท และผลทตามมาคอ ความลมเหลวของงาน ดงนน การแสดงบทบาทของบคคลตามตาแหนงหนาทจะเปนไปไดอยางถกตองเหมาะสมเพยงใดขนอยกบปจจยทสาคญหลายอยาง ไดแก 1. ความเขาใจในบทบาททตนตองแสดงหรอตองปฏบต 2. ประสบการณของผทตองการแสดงบทบาท 3. บคลกภาพของผแสดงบทบาทนน

34

ผะอบ นะมาตร (2526 : 43) กลาววา บทบาทเปนการปฏบตหนาทหรอการแสดงออกตามความคดหรอคาดหวงเมออยภายใตสถานการณทางสงคมอยางหนง โดยถอเอาฐานะหรอหนาททางสงคมของเขาเปนมลฐาน และไดสรปปญหาเกยวกบบทบาทไว 3 ประการ ดงน 1. ปญหาเกดจากผสวมบทบาท (Role Impairament) สวมบทบาทไมด แมจะกาหนดบทบาทไวอยางชดเจนและแนนอนกตาม ผสวมบทบาทรสกเปนการยากลาบากหรอหมดความสามารถทจะกระทาตามบทบาทของตน หรอขาดความเคยชนและเขาใจบทบาทของตนไดพอแตแสดงบททไมชานาญ จะทาความเสยหายและเปนภยรายแรง กระทบกระเทอนตอคนอนยงนก เชน ไมถนดตาแหนงปกของทมฟตบอล แตตองมาเลนเปนปก อาจทาใหเกมสเสยได 2. ปญหาเกดจากความสบสนของบทบาท (Role Confusion) ทงทผสวมบทบาทดพรอม แตสงคมกาหนดบทบาทของคนไวไมด เชน กาหนดบทบาทไมชดเจน หรอมความขดแยงระหวางบทบาทหรอการทสงคมไมมบทบาทให เปนตน จงทาใหผสวมบทบาทตดสนใจไมถกวาจะแสดงบทบาทใดเพยงใด เชน เกยวกบความรกและการเลอกคครอง 3. ปญหาเกดจากการละเมดบทบาท (Role Violation) คอ การทคนไมปฏบตตามบทบาทอนชอบของตนแตไดปฏบตนอกแบบแผน เชน การกระทาอนเปนอาชญากรรม การคายาเสพตด การเปดบอนการพนน โสเภณ ฯลฯ บคคลเหลานจะปฏบตตามบทบาททขดกบบรรทดฐานของสงคม ยอมกลายเปนผสรางปญหาใหแกสงคมมากมาย ลนตน (Linton 1956 : 42-56, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 54) ไดใหแนวคดเรอง ทฤษฎบทบาท (Role Theory) ไววา การทบคคลจะสามารถปฏบตหนาทตามบทบาททถกกาหนดไวไดดหรอไม ขนอยกบองคประกอบ 3 ประการ คอ ลกษณะเฉพาะของสงคมหรอชมชน วฒนธรรม ประเพณและความปรารถนาของสงคมทเกยวของ รวมทงบคลกภาพและความจาเปนของเจาของบทบาท เลวนสน (Levinson 1971 : 11, อางถงใน สพตรา จงสงาสม 2541 : 55) ไดสรปความหมายของบทบาทไว 3 ประการคอ 1. บทบาท หมายถง ปทสถาน ความคาดหวง ขอหาม ความรบผดชอบ และอนๆ ซงผกพนอยกบตาแหนงทางสงคมทกาหนดให 2. บทบาท หมายถง ความคดเหนของบคคลทดารงตาแหนงเองจะคดและทาเพอตาแหนงนน ๆ 3. บทบาท หมายถง การกระทาของบคคลแตละคน ทจะกระทาโดยใหสมพนธกบโครงสรางของสงคม

35

แกรรสนและมากน (Garrinsan and Magoon 1972 : 607, อางถงใน สเมธ ทพยชาต 2533 : 17) ใหคาจากดความของการรบรไวดงน การรบร หมายถง กระบวนการทสมองแปลความหรอตความหมายทไดจากการสมผสนนเปนอะไร ฯลฯ การทเราแปลความหรอตความจากสงเรานน ตองอาศยประสบการณเดมของเขาเปนเครองชวยในการทางาน โดยสรป บทบาท หมายถง การปฏบตตามสทธและหนาทของสถานภาพ (Status) เมอคนเขาดารงตาแหนงใดตาแหนงหนง ตามการรบรของตนเองและความคาดหวงจากบคคลในสงคม ในบคคลเดยวกนอาจมไดหลายบทบาท เชน บทบาทของผบงคบบญชาและหรอบทบาทของผใตบงคบบญชา ดงนน บทบาทและหนาทจงมความสมพนธกน โดยการศกษาครงนผวจยศกษาบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต ในดานอน ๆ ทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา ไดแก การปฏบตหนาทตามแผนงานและนโยบายของโรงพยาบาล ทงดานบรหาร และบรการในบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต 2.4 งานวจยเกยวกบการรบรบทบาทหนาท กบความสามารถในการปฏบตงาน รงเรอง เดนดวงใจ (2540 : บทคดยอ) ศกษาปจจยทมผลตอการปฏบตงานของครผรบผดชอบงานสขาภบาลอาหารในโรงเรยน จงหวดราชบร โดยศกษาปจจยลกษณะประชากร ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษาสงสด ปจจยดานการปฏบตงาน ไดแก ประสบการณในการทางาน การอบรมดานสขาภบาลอาหาร การรบรในบทบาท ความรดานสขาภบาล แรงจงใจในการปฏบตงาน ผลการศกษาพบวาปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานของครอยางมนยสาคญทางสถต เรยงลาดบความสาคญจากมากไปนอย ไดแก แรงจงใจในการปฏบตงาน การตรวจแนะนาของเจาหนาทสาธารณสข การสนบสนนของผบรหารโรงเรยน ชวโมงสอนนกเรยน การไดรบสนบสนนวสดอปกรณ ความรวมมอของผประกอบอาหาร สถานภาพสมรส การรบรบทบาท ความรดานสขาภบาลอาหาร อาย เพศ และการอบรมดานสขาภบาลอาหาร สพตรา จงสงาสม (2541 : บทคดยอ) ทาการศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาฝายบรหารงานสาธารณสข เทศบาลเมอง พบวา การปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาฝายบรหารงานสาธารณสขดานบรหาร บรการ วชาการ และรวมทกดานอยในระดบสง การปฏบตงานตามบทบาทหนาทดานบรหารมความสมพนธกบสถานภาพสมรส การรบรในบทบาท และแรงจงใจในการปฏบตงาน ดานบรการมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ดานวชาการมความสมพนธกบการฝกอบรม การรบรบทบาท และรวมทกดานมความสมพนธกบการฝกอบรม สถานภาพสมรส แรงจงใจในการปฏบตงานและการรบรบทบาท ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05 ปจจยทสามารถทานายการปฏบตงานของหวหนาฝาย

36

บรหารงานสาธารณสข ดานบรหารไดแก สถานภาพสมรส การศกษาตอ การรบรในบทบาทและแรงจงใจในการปฏบตงาน ดานวชาการ ไดแก การรบรบทบาท จากแนวคดทฤษฎเกยวกบการรบรบทบาท ดงกลาวขางตน สรปไดวา การรบรบทบาทเปนความคด ความเขาใจของเจาหนาทเวชสถตทมตองานทจะตองปฏบตตามตาแหนงเจาหนาท เวชสถต ซงในการศกษาครงน ผวจยสนใจศกษาระดบการรบรบทบาทหนาท ทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา ของเจาหนาทเวชสถต โดยศกษาถงบทบาทหนาททไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชานอกเหนอจากหนาทตามตาแหนงของเจาหนาทเวชสถต ทคณะกรรมการขาราชการพลเรอนกาหนด โดยไดแบงออกเปนดานๆ ไดแก ดานบรหาร ดานบรการ ดานวชาการและดานอนๆ หรอการปฏบตงานตามนโยบายของผบรหาร ซงหากเจาหนาทเวชสถต มการรบรในบทบาทของตนเองอยางชดเจนแลว กจะเปนแนวทางททาใหสามารถปฏบตงานตามระบบบรการสขภาพแนวใหมไดอยางมประสทธภาพ

3. แนวคดและงานวจยเกยวกบความเชอมนในตนเอง (Self-confidence) 3.1 ความหมายของความเชอมนในตนเอง ความเชอมนในตนเองเปนบคลกภาพหนงของบคคล ซงจากการทบทวนวรรณกรรม สามารถสรปความหมายของความเชอมนในตนเองได ดงน สมธ (Smith 1961 : 185, อางถงใน สมพนธ บญเกด 2523 : 25) ไดใหความหมายของความเชอมนในตนเองวา หมายถง ความพงพอใจในตนเอง ความภมใจในตนเอง หรอการยอมรบตนเอง บคคลจะมความเชอมนในตนเองมากนอยเพยงใดสามารถพจารณาไดจากความขดแยงระหวางตนตามความเปนจรง (Real Self) กบตนตามอดมคต (Ideal Self) ถาความขดแยงเกดขนมากจะเปนเหตทาใหตนมความรสกวาไมมคา ไมเหมาะสมและไมพงพอใจ อนหมายถงขาดความเชอมนในตนเอง เกดความวตกกงวล ขาดความอบอนใจและชอบพงผอน แบลร (Blair 1968 : 138) กลาวไววาคนทมความเชอมนในตนเอง หมายถงคนทยอมรบสภาพการณใหมๆ ทตนประสบโดยปราศจากความกลวความลมเหลว จะเปนบคคลทมความกลาทจะเผชญตอสถานการณตางๆ ดวยความมนใจวาสภาพการณนนๆ จะไมทาใหเขาไดรบความเดอดรอน ไมสบายใจ บคคลใดกตามทกระทาตามความตองการ หรอคณธรรมทสงคมวางไว ยอมสบายใจมความเชอมนในตนเองวาสงทตนกระทาไปนนเปนสงทดงาม ชชพ ออนโคกสง (2516 : 7) ใหความหมายของความเชอมนในตนเองไววา หมายถง ความแนใจ หรอมนใจ หรอความกลาหาญของบคคลทจะกรทาสงตางๆ ใหสาเรจลลวงไดตามท

37

บคคลนนตงใจไว แมจะมเหตการณหรอสงอนใดเปนอปสรรคกไมบงเกดความยอทอแตอยางไร ยงคงตงใจกระทาสงนนตอไปดวยความมนใจ ตนสามารถกระทาสงทกระทาอยนนสาเรจลลวงไดดวยความถกตองเหมาะสม สมพงษ ตรพฒน (2517 : 6) ไดใหความหมายความเชอมนในตนเองไววา หมายถง ความมนใจทจะกระทาการใดๆ อยางองอาจ ซงถาตงใจกระทาสงใดแลวจะไมมการลงเล หรอวตกกงวลในความสามารถของตนเอง และไมมการหวนไหวกลววาจะถกคนอนตเตยน อารย เศรษฐชย (2520 : 4) ไดกลาววา ความเชอมนในตนเอง คอ ความมนใจทจะกระทาการใดๆ ใหสาเรจลลวงตามทตงใจไวโดยไมมการลงเล หวนวตกหรอกงวลหรอกลวถกตาหนแมจะมอปสรรคกกลาเผชญโดยไมยอทอ หรอเลกลมความตงใจ สมพร พลอยงาม (2525 : 115) ไดใหความหมายของความเชอมนในตนเองไววา หมายถง ความแนใจ ความมนใจหรอความกลาหาญของบคคลทจะเผชญตอเหตการณตางๆ หรอเผชญตอความจรง ตลอดจนมความตงใจในการกระทาสงตางๆ ใหสาเรจแมจะมเหตการณหรอสงใดมาเปนอปสรรคกไมบงเกดความยอทอแตอยางไร ยงคงตงใจกระทาสงทกระทาอยใหสาเรจลลวงไปไดอยางถกตองเหมาะสม ทงนตองไมยดมนในความคดเหนของตนโดยไมฟงความเหนของผอนเลย มาล วงษแกว (2526 : 6) ไดใหความหมาย ความเชอมนในตนเอง หมายถง คณลกษณะของบคคลซงจะออกมาในรปของพฤตกรรมตางๆ ดงตอไปน คอ 1. กลาพด กลากระทา กลาแสดงความคดเหน 2. มความวตกกงวลนอย สามารถควบคมอารมณใหอยในสภาพปกตได 3. สามารถกระทาสงใดๆ ใหสาเรจตามทไดรบมอบหมาย 4. สามารถชวยเหลอผอน 5. สามารถทาสงตางๆ ดวยความคดเหนของตนเองอยางไมลงเล และไมหวนไหวตอคาตชมของผอน 6. มความพอใจในความสามารถของตนเอง 7. สามารถแกไขปญหาดวยตนเอง 8. สามารถคดกระทาสงแปลกๆ ใหมๆ ดวยความมนใจ วนย ธรรมศลป (2527 : 4) ไดใหความหมายของบคลกภาพดานความเชอมนในตนเองวา หมายถง ลกษณะของบคคลทมความมนใจหรอกลาทกระทาสงตางๆ ใหสาเรจลลวงตามทตนตงใจไว ถงแมจะมเหตการณหรอสงอนใดมาเปนอปสรรคกไมยอทอยงคงตงใจกระทาสงนนๆ ตอไปอก โดยมความมนใจวาตนเองสามารถกระทาไดดวยความสาเรจลลวงและถกตอง เหมาะสม

38

แบงออกเปนองคประกอบดานจตใจมนคง กลาแสดงออกเปนผนา กลาตดสนใจ กลาเผชญความจรง และดานความคดสรางสรรค ทณฑมา ระเบยบด (2529 : 5) กลาววา ความเชอมนในตนเองหมายถง ลกษณะพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกดวยการกระทาและคาพดทเหมาะสมซงแบงเปนลกษณะตางๆ คอ ความกลาแสดงออก การไมคลอยตามผ อน โดยไรเหตผล ความคดสงแปลกๆ ใหมๆ ความรบผดชอบในการรวมมอกบผอนในการทางาน ความเพยรพยายามสเปาหมาย และความสามารถในการแกปญหา สมเดช อารสวสด (2530 : 7) ไดกลาววา ความเชอมนในตนเอง หมายถงความแนใจหรอความกลาหาญของบคคลทจะเผชญเหตการณตางๆ หรอเผชญความจรง ตลอดจนกระทาสงตางๆ ใหสาเรจลลวงไดตามทบคคลมนใจ แมจะมเหตการณอนใดมาเปนอปสรรคกไมทอถอยยงคงกลาเผชญเหตการณนนๆ หรอกระทาสงนนๆ ตอไปโดยแนใจวาตนสามารถกระทาสงทกาลงกระทาอยใหสาเรจลลวงไปดวยความถกตองเหมาะสม จงใจ ขจรศลป (2532 : 27) กลาววา ความเชอมนในตนเองหมายถง การกลาแสดงออก กลาตดสนใจ และมความมนใจทจะทาสงตางๆ ใหสาเรจไดตามทตองการ มานะ พวงความสข (2536 : 8) กลาววา ความเชอมนในตนเอง หมายถงพฤตกรรมของบคคลทแสดงใหเหนถงความกลาคดกลาพด กลากระทา สามารถตดสนใจไดดวยตนเอง และมเหตผลไมคลอยตามผอน โดยปราศจากการไตรตรอง จากความหมายของความเชอมนในตนเองทกลาวมาแลวนน พอสรปไดวาความเชอมนในตนเอง หมายถง การแสดงออกของบคคลทมความมนใจในตนเองอยางเหมาะสมกบสภาพของตนในลกษณะทมความกลาทจะพด กระทา แสดงออก เผชญความจรงอยางถกตองและเปนตวของตวเอง รจกพงตนเองสามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางเปนสข ซงประกอบดวยดานความมนคงทางดานจตใจ ดานความกลา ดานการพงตนเอง ดานความเปนตวของตวเอง และดานความสามารถในการปรบตว ซงในการวจยครงนผวจยไดศกษาพฤตกรรมความเชอมนของเจาหนาทเวชสถตทเกยวของกบการปฏบตงานในดานตางๆ เชน กลาพด กลาแสดงความคดเหนดานวชาการ กลากระทาในงานทไดรบมอบหมาย ดานความเชอมนในจรยธรรมบรการ ดานการพงตนเอง เชน การแกปญหาไดดวยตนเอง ทางานใหสาเรจไดดวยตนเอง มความเพยรพยายาม ดานความเปนตวของตวเอง

39

3.2 แนวคดเกยวกบความเชอมนในตนเอง สมพร พลอยงาม (2525 : 115) กลาววา บคคลทมความเชอมนในตนเองจะมความมนใจหรอความกลาทจะเผชญตอเหตการณตางๆ หรอกลาเผชญความจรงตลอดจนมความตงใจในการกระทาสงตางๆ ใหสาเรจแมจะมเหตการณหรอสงใดมาเปนอปสรรคกไมทอถอย ยงคงตงใจ ทจะกระทาสงทกาลงกระทาอยใหสาเรจลลวงไปอยางถกตอง สมาคมการศกษาเรองเดกแหงอเมรกา (Child Study Association of America 1952 : 125-186, อางถงใน อจฉรา เนตรลอมวงศ 2535 : 41) ไดแสดงความคดเหนไววา ความเชอมนในตนเองจะเกดขนกบเดกทประสบผลสาเรจในการกระทาสงตางๆ เสมอๆ บคคลทประสบผลสาเรจมากเทาไรยอมทาใหเกดความเชอมนในตนเองมากขนเทานน เมอบคคลมความเชอมนในตนเองเขาจะรสกวาตวเองไมถกขมขจากคนอน ทาใหความยงยากใจตางๆ ลดลงไป อนเปนผลทาใหมความสามารถทจะกระทาสงตางๆ ใหไดผลดยงขน สามารถรบฟงความคดเหนของผอนไดดวยลกษณะของบคคลทมวฒภาวะทางอารมณ ความเชอมนในตนเองเปนบคลกภาพอยางหนงของบคคลซงสามารถสรปตามแนวทฤษฎโครงสรางของบคลกภาพของกลฟอรด และทฤษฎการจดระบบบคลกภาพของไอแซงค (อางถงใน สมเดช อารสวสด 2530 : 62) ไดดงน 1. ดานความมนคงทางจตใจ 1.1 จตใจหนกแนน ไมลงเล 1.2 มการควบคมอารมณใหอยในสภาพปกต 1.3 ไมวตกกงวลเกนไป 1.4 ไมหวนไหวตอคาตชม 2. ดานความกลา 2.1 กลาพด กลาแสดงความคดเหน 2.2 กลากระทา 2.3 กลาซกถามขอสงสย 2.4 กลาเผชญความจรง 2.5 กลารบผดเมอกระทาผด 2.6 กลาเปนผนา 2.7 ชอบการตอส แขงขน 2.8ไมขอาย ไมประหมา ไมเคอะเขน 3. ดานการพงตนเอง

40

3.1 แกปญหาไดดวยตนเอง 3.2 ทางานใหประสบความสาเรจไดเอง 3.3 มความเพยรพยายาม 4. ดานความเปนตวของตวเอง 4.1 มความพอใจและภมใจในตนเอง 4.2 ตดสนใจไดดวยตนเอง 4.3 ไมคลอยตามผอนโดยไรเหตผล 4.4 ความคดสรางสรรค 5. ดานความสามารถในการปรบตว 5.1 มมนษยสมพนธ 5.2 ชวยเหลอผอน 5.3 ใหความรวมมอกบหมคณะ 5.4 ยอมรบสภาพใหมๆ 5.5 มองโลกในแงด 5.6 มความรบผดชอบ 3.2.1 ความสาคญของความเชอมนในตนเอง ความเชอมนในตนเองเปนบคลกภาพอยางหนง ซงมผลทาใหบคคลนนแสดงออกตอบคคลหรอตอการปฏบตงานในชวตประจาวน สาหรบในการปฏบตงานถาบคคลทมความเชอมนในตนเองยอมทาใหสามารถปฏบตงานไดสาเรจตามเปาหมายเปนอยางด ซงมผใหแนวคดเกยวกบความสาคญของความเชอมนในตนเองไวดงน เคลเลย และแลมป (Kelly and Lamp 1957 : u.pag., อางถงในนพนธ แจงเอยม 2526 : 26 ) กลาวถงความเชอมนในตนเอง วาความเชอมนในตนเองมความสาคญตอบคคลคอ ผทมความเชอมนในตนเองจะเปนผทตดสนใจไดด และมความสามารถตอตานกบแรงผลกดนทจะทาใหเกดความคลอยตามไดมากกวาบคคลทไมมความเชอมนในตนเอง ออรลค (Orlick 1978 : u.pag., อางถงใน มานดา ทองทว 2526 : 35) วาเดกทขาดความเชอมนในตนเอง จะเปนเดกทมความอาย หรอแยกตวออกหาง ขาดความรก ความมนคงปลอดภย หรอมทกษะทางสงคมไมเพยงพอ มการลงเลในการคบหาผอน ซงจะตางจากเดกทมความเชอมนในตนเองเพราะผทมความเชอมนในตนเองจะมพฤตกรรมความรวมมอ ทาใหเกดพฤตกรรมการแขงขน จะทาใหเดกไดพฒนาอตมโนทศน (Self-concept) และมความภาคภมใจในตนเอง (self-Esteem) มากขน

41

เดโช สวนานนท (2510 : 127, อางถงใน อารยา สวะมาตย 2540 : 25) ไดกลาวถงความสาคญของความเชอมนในตนเองวา บคคลทขาดความเชอมนในตนเองยอมกระทาการสงใดสาเรจไดยาก เพราะความเชอมนในตนเองจะมพฤตกรรมทด มองโลกในแงด และมความปลอดภย กลาแสดงออก และสามารถปรบตวใหเขากบสงแวดลอมได พรสวรรค สมนตร (2524 : 41, อางถงใน วนย ธรรมศลป 2527 : 13 ) พบวาคนทมความเชอมนในตนเองจะเปนคนทรจกยอมรบความจรง ยอมรบขอผดพลาดของตน รจกทจะพจารณาถงความจรงของเหตการณตางๆ ดวยความรอบคอบ จงสรปไดวาความเชอมนในตนเองมความสาคญตอความสาเรจในชวตดงน 1. ทาใหมองโลกในแงด มความมนคงทางอารมณ 2. สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมได 3. กลาคดกลาแสดงออก ไมเฉยเมยตอสภาวะการณตางๆ ในสงคม 4. สามารถเขาสงคม และสามารถทางานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 5. มความสามารถในการควบคมตวเอง มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม ดงนนจะเหนไดวา การมความเชอมนในตนเองนนเปนสงสาคญอยางยงในการดารงชวตของมนษยตงแตเดกจนถงผใหญ เพราะความเชอมนในตนเองเปนพนฐานของการเปนผนา เปนพนฐานทจะกลาแสดงความคดเหน กลากระทา กลาเผชญความจรง และเปนพนฐานสาคญสวนหนงทจะชวยใหบคคลสามารถปรบตวอยในสงคมไดอยางเปนสข โดยเฉพาะวยทางานเปนชวงชวตทสาคญ บคคลทมความเชอมนในตนเองจะสามารถปฏบตงานไดดดวย 3.2.2 การสรางความเชอมนในตนเอง เดโช สวนานนท (2516 : 335) ไดเสนอแนวทางปฏบตเพอสรางความเชอมนในตนเองไวดงน 1. ไมแยแสตออดตทผดพลาด และเรมตนใหมตงแตบดนเปนตนไป 2. ไมใชคาพดและพดในเรองทกอใหเกดความรสกทอแท ทอถอย 3. เชอในความสามารถพเศษทมอยในตนเอง ความสามารถในสวนทยงปดบงซอนเรนในตวของเรานนยงมอยอก 4. จงคดแตในดานทไมเปนอปสรรค หรอพงคดถงอปสรรคทพอประมาณเทานน 5. สรางภาพความเปนผมชยในความคดเสมอ

42

6. สะสมความสาเรจเลกๆ นอยๆ ในชวตเพอเปนบนไดกาวไปสความเชอมนในตนเองอยางแทจรงในบนปลาย ส. สายสเมธ (2519 : 37-38, อางถงใน พชรมนณ เพยงคงชล 2533 : 45) กลาวถงการสรางความเชอมนในตนเอง ไวดงน 1. ศกษาความรอยางไมลดละ การศกษาเปนบอเกดแหงความร เปนพลงอนยงใหญของมนษย คนทรกความกาวหนาจะตองเปนนกศกษา นกคนควา คนทยงฉลาดมากยงเกดความเชอมนในตนเองมาก คนทไมยอมศกษาหาความรเพมเตมอยเสมอ กไมมทางทจะกาวหนาไปไดไกล อนาคตกจะไมแจมใส การศกษาอาจปฏบตไดดงน คอ อานใหมาก ฟงใหมาก บนทกใหมากและคดใหมาก 2. แผนงานทด ใครกตามทางานโดยไมมแผน จะทางานใหญใหสาเรจไมได ดงคากลาวทวา “ในการทางานทกชนด หากมการวางแผนทดไวกอนงานนนกเทากบวาสาเรจไปแลวครงหนง” 3. ยมรบไดเมอภยมา เชน ในการพดตอทชมชน เมอผใดเกดความประหมาไมมความมนใจในตนเอง วธแกคอ ปลกใจตนเองใหเขมแขง ทาใจดสเสอ 4. ลงมอปฏบตดวยตนเอง สงสดทายทจะทาใหเกดความเชอมนในตนเองกคอลงมอปฏบต การทเราเรยนรสงตางๆ ไมวาจะละเอยดหรอหยาบเพยงใดกตาม ถาเราไมเคยปฏบตแลวกเปรยบเสมอนคนทเรยนแตทฤษฎ วสนต บณฑะวงศ (2523 : 38-45, อางถงใน มานะ พวงความสข 2536 : 40 ) กลาววา การสรางความเชอมนใหแกตนเองจนเกดเปนนสยนน ปฏบตดงน 1. สารวจขอบกพรองของตนเองดวยใจบรสทธ เพอเงอนไข 2. พยายามหดแกไขอปสรรคทละเลกนอย เรอยไป 3. ใหเวลาแกตวเองตามสมควรในการทจะกระทาสงใดใหสาเรจผลตามประสงค 4. แสวงหาภาวการณทจะทาใหเกดอปสรรคอยเสมอ เพอเปนการบรหารจตใจใหเกดความแขงแกรงอยเสมอ ละเอยด จงกลน (2529 : 14-15, อางถงใน อจฉรา เนตรลอมวงศ 2531 : 26) ไดเสนอแนวทางในการสรางความเชอมนในตนเองสาหรบบคคลทตองการปรบปรงพฒนาตนเอง ไวดงน 1. กลาเปนตวของตวเอง รบสภาพความเปนจรงทงหมดเกยวกบตนเองวา เดน ดอย ดานใด กลาหาญในการตดสนใจ และเปนตวของตวเอง

43

2. สรางความสามารถใหกบตน เมอรวาตนขาดความเชอมนดานใด เพราะอะไรกควรศกษาหาความร ฝกฝนใหรและเชยวชาญยงขน เพราะยงมความรมากกมคนมาขอคาแนะนาปรกษามคนนยมเชอถอมากขนจะกอใหเกดความรสกพอใจ และภมใจในตนเองซงเปนพนฐานของความเชอมนในตนเอง 3. สะสมความสาเรจ ผลความสาเรจของงานทเราสามารถแกปญหาตางๆ ไดหรอคายกยองชมเชยจากผอน จะทาใหเกดความเชอมนในตนเองมากขนในทางตรงขามงานทเราทาไมคอยสาเรจ ความผดพลาดตางๆ ตลอดจนคาตาหนเตยนจากผอนจะเปนสงททาใหความเชอมนในตนเองลดนอยลงไปไดเชนกน บางครงการตชมอาจเชอถอไมไดนก ถาคนอนมความลาเอยงจงควรใชวจารณญาณเลอกรบคาชมทเปนประโยชน และสมเหตสมผลไวเปนรากฐานสรางความเชอมนตอไป 4. ปรบปรงแกไขสงทเปนปญหาทสาคญตออาชพ หรอชวตประจาวน ปญหาทเลกนอยไมสาคญควรตดทงไป ไมเอามาวตกกงวลและเปนปมดอย ถาปญหานนสาคญตออาชพหรอชวตประจาวนของเรากควรปรบปรงแกไขเสย ถาสามารถแกไขได เราจะรสกภมใจและมความเชอมนในตนเองยงขน 5. เหนคณคาทดทตนมอย เราควรมองเหนคณคาตนเองเพราะเราเปนผเดยวทมองเหนความสามารถและความเจรญเตบโตของตวเรามาตลอด ใชสงทเปนขอดทเรามอยนนใหเปนประโยชน พรอมกบศกษาหาทางปรบปรงแกไขใหดยงๆขนไป เพอจะไดสรางความเชอมนในตนเองใหสงๆ ขน ดงนนในการสรางความเชอมนในตนเองของแตละบคคลจะเกดขนไดจากการทบคคลนนๆ ไดประสบผลสาเรจในการกระทาสงตางๆ อยเสมอ บคคลยงประสบผลสาเรจมากเทาไรกยอมมความเชอมนในตนเองมากขนเทานน 3.2.3 ปจจยในการสงเสรมใหเกดความเชอมนในตนเอง ปจจยทจะชวยสงเสรมใหเกดความเชอมนในตนเอง ไดแก สถาบนครอบครวและสถาบนทางการศกษา สถาบนครอบครว มความสาคญตอพฒนาการของเดก นบเปนสงแวดลอมทมอทธพลมากและมอยตลอดไป ครอบครวจะมบทบาทมากตอพฒนาการดานบคลกภาพของเดก การสรางลกษณะเฉพาะหรออปนสยของเดกแตละคนเกดจากการเลยนแบบผใหญ หรอการทแสดงพฤตกรรมออกมาแลวคนอนในครอบครวยอมรบ พอใจ ลกษณะเชนนเดกจะเรยนร และแสดงออกเสมอ เพราะวาการทคนอนยอมรบนนเปนการไดรบรางวลอยางหนงของเดก จนในทสดลกษณะเชนนจะกลายเปนลกษณะเฉพาะของตนเองไป นอกจากน ประเพณ ความเชอ คานยมในสงคม

44

ศาสนา และระบบสงคม เปนสงทเดกไดรบถายทอด โดยผานทางครอบครว ทงสน (กวนทร ธรรมนต 2522 : 17-18) ฟรอยด (Freud 1965 : 26-29, อางถงใน กวนทร ธรรมนต 2522 : 52) ไดเนนถงความสาคญของการปลกฝงบคลกภาพในวยเดกเลกมากทสด โดยกลาววาในชวง 1-5 ปแรกของชวต เปนชวงทสาคญทสดของพฒนาการบคลกภาพ การอบรมเลยงดเดกและการกระทาตวอยางใหแกเดกเปนสงสาคญมาก เพราะเดกๆ จะเลยนแบบบดามารดาและผใกลชด นอกจากนนการทเดกจะมความเชอมนในตนเองกตอเมอไดรบความรก ความสนใจจากพอแม ไดรบการสงเสรมใหไดแสดงความคดเหนและมอสระในการตดสนใจ ดงท เฮอรลอก (Hurlock 1964 : 661, อางถงใน วนย ธรรมศลป 2526 : 35) ทไดทาการศกษาพบวาผลของการอบรมเลยงดลกโดยใหความรก ความสนใจและเหนความสาคญของเดก จะทาใหเดกมความเชอมนในตนเอง มเพอนมาก เปนมตร ซอสตย คลองแคลว ราเรง มอารมณมนคง มความคดรเรม พงพาตนเองได สามารถเผชญชวตดวยความมนใจ และทาใหเดกรจกรบผดชอบ สวนการเลยงดแบบใหลกทาตามกฎอยางเครงครด จะทาใหเดกขาดความรสกปลอดภย ขาดความคดรเรม ขาดความเชอมนในตนเอง และขาดความรบผดชอบ เพราะเดกไมเคยไดฝกตดสนใจดวยตนเอง สถาบนทางการศกษา เปนอกสถาบนหนงทนอกเหนอจากสถาบนครอบครวทจะชวยสงเสรมความเชอมนในตนเองใหกบเดก โดยครซงเปนบคคลทมความสมพนธกบเดกทรบชวงแลวจากบาน การสงเสรมความเชอมนในตนเองของเดกสาหรบครในระยะแรกเรมกคอ การสรางบรรยากาศทชวยใหเดกทกคนรสกอบอนเมออยกบครดวยการแสดงความเปนมตรกบเดก พดคยกบเดกอยางเปนกนเอง อดทนทจะฟงเขาพดอยางตงใจ เปดโอกาสใหเดกแสดงออกอยางเตมทและยอมรบความสามารถทเดกมอยตางกนโดยไมเอาความสามารถทเหนอกวาของเดกคนหนงไปเปรยบเทยบกบอกคนหนง แลวทาใหเดกคนหลงรสกวาตนไมสามารถทาไดเทาเทยม แตควรยกยองหรอชใหเดกแตละคนเหนวาทกคนนนตางกมความสามารถพเศษเฉพาะอยางตางกน เดกแตละคนควรแสดงความสามารถของตนใหเตมท (แจมจนทร เกยรตกล 2530 : 23-24) ดงนนในการสงเสรมความเชอมนในตนเอง สถาบนครอบครวมบทบาทสาคญในการเลยงดและใหโอกาสเดกกระทาสงตางๆ สวนสถาบนการศกษามบทบาทสาคญในการจดบรรยากาศและจดกจกรรมเพอสงเสรมใหเดกเกดทกษะและความสามารถสงในทสดจะเกดความเชอมนในตนเองขน 3.2.4 ลกษณะของบคคลทมความเชอมนในตนเอง ลกษณะของบคคลทมความเชอมนในตนเอง ไดมผกลาวไวหลายทาน ผวจยขอนามากลาวเฉพาะสวนสาคญทมความเกยวของกบการนาไปศกษาเกยวกบการปฏบตงาน ดงน

45

ไซมอนด (Symond 1961 : 85-86, อางถงใน ชยลขต สทธาจารเกษม 2530 : 23) ไดกลาวถงลกษณะการกระทาของบคคลมความเชอมนในตนเอง วาประกอบดวย 1. รในสงทตองการจะกระทา 2. คดในสงทเหนวาจะสามารถกระทาใหสาเรจ 3. ลงมอกระทาสงทตนตดสนใจแลว อดม สาอางคกล (2519 : 20) กลาววา ผทมความมนใจในตนเองจะมความมนใจ มความเพยรพยายาม และมความกลาหาญทจะทาสงใดใหสาเรจ ตามจดมงหมายทตงไวโดยไมหวนตออปสรรค ทณฑมา ระเบยบด (2529 : 5) กลาววา ผทมความเชอมนในตนเองจะมพฤตกรรมกลาแสดงออก ไมคลอยตามผ อนโดยไรเหตผล มความคดแปลกๆ ใหมๆ มความรบผดชอบในการทางานรวมกบผอน มความเพยรพยายามสเปาหมาย และมความสามารถในการแกปญหา สมเดช อารสวสด (2530 : 7) ไดกลาววา ผทมความมนใจในตนเองจะเปนบคคลทมความแนใจหรอมนใจหรอมความกลาหาญทจะเผชญตอเหตการณตางๆ หรอกลาเผชญความจรง ตลอดจนสามารถกระทาสงตางๆ ใหสาเรจลลวงไดตามทบคคลมนใจ แมจะมเหตการณอนใดมาเปนอปสรรคกไมทอถอย ยงคงกลาเผชญเหตการณนนๆ หรอกระทาสงนนๆ ตอไปโดยแนใจวาคนสามารถกระทาสงทกาลงกระทาอยใหสาเรจลลวงไปดวยความถกตอง อจฉรา เนตรลอมวงศ (2531 : 4) ไดกลาววา ผทมความมนใจในตนเองจะมพฤตกรรมดงน 1. กลาแสดงออก 2. พงตนเอง 3. เปนตวของตวเอง 4. มความรบผดชอบ 5. มความสามารถในการปรบตว จงใจ ขจรศลป (2532 : 27) กลาววา ผทมความเชอมนในตนเองจะมพฤตกรรมกลาแสดงออก กลาตดสนใจ และมความมนใจทจะทาสงตางๆ ใหสาเรจไดตามทตองการ ฉนทนา ภาคบงกช (2533 : 1) กลาววา ลกษณะของผทมความเชอมนในตนเองโดยทวไปจะมความกลาแสดงออก กลาตดสนใจ และมความมนใจทจะทาสงตางๆใหสาเรจไดตามทตองการ มองโลกในแงด และปรบตวเขากบสงแวดลอมไดและมความรบผดชอบสง

46

สาหรบในการวจยครงนผวจยสนใจศกษาบคลกภาพทางดานความเชอมนในตนเองของเจาหนาทเวชสถต ในดานตางๆ ทคดวาควรจะเกยวของกบการปฏบตงาน ซงถามแลวจะสงผลใหมความสามารถในการปฏบตงานไดเปนอยางด ซงในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตนนเปนงานบรการดานขอมลทางการแพทยซงตองเกยวของกบบคคลหลายฝายทงผปวยและเจาหนาทภายในโรงพยาบาล มความจาเปนตองกลาแสดงออก กลาทจะนาเสนอ กลาตดสนใจและมความเปนตวของตวเอง เพราะบางครงงานททาตองแขงกบเวลา ซงถาเจาหนาทเวชสถตมความเชอมนในตนเองและมพฤตกรรมในการปฏบตงานดงกลาวอาจจะทาใหมสามารถปฏบตงานในหนาทไดเปนอยางด ผวจยจงไดศกษาถงความเชอมนในตนเองของเจาหนาทเวชสถตใน 5 ดาน คอ 1. ดานความมนคงทางจตใจ 2. ดานความกลา 3. ดานการพงตนเอง 4. ดานความเปนตวของตวเอง 5. ดานความสามารถในการปรบตว 3.3 งานวจยทเกยวกบความเชอมนในตนเองกบความสามารถในการปฏบตงาน จากผลงานวจยของสานกงานคณะกรรมการพฒนาขาราชการ (2528 : 254) พบวาขาราชการเพศชายและเพศหญงมความแตกตางกนในเรองของจตลกษณะความเชอมนในตน การมงอนาคต และการควบคมตน ซงสงผลถงพฤตกรรมตางๆ จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา ความเชอมนในตนเองหมายถง บคลกภาพของบคคลท กลาพด กลาแสดงความคดเหน กลากระทา กลาซกถามขอสงสย กลาเผชญความจรง กลารบผดเมอกระทาผด กลาเปนผนา ชอบการตอสแขงขน ไมขอาย ไมประหมา ไมเคอะเขน แกปญหาไดดวยตนเอง ทางานใหประสบความสาเรจไดเอง มความเพยรพยายาม มความพอใจและภมใจในตนเอง ตดสนใจไดดวยตนเอง ไมคลอยตามผอนโดยไรเหตผล และมความคดสรางสรรค ซงในการศกษาครงนผวจยสนใจศกษาบคลกภาพความเชอมนในตนเอง ใน 3 ดาน คอ 1) ดานความกลา 2) ดานการพงตนเอง 3) ดานความเปนตวของตวเอง

4. แนวคดและงานวจยเกยวกบทกษะการสอสาร (Communication skill)

4.1 ความหมายและแนวคดเกยวกบการสอสาร การทางานในองคกรใหมประสทธภาพนนสมาชกในองคกรจะตองมเปาหมาย และ

47

เขาใจในเปาหมายเดยวกน มการรวมมอกนในการทางาน ชวยกนปรบปรงและพฒนางาน มการยอมรบและเชอถอกน และมการสอสารสองทางในบรรยากาศทเปดเผยสอ ทงความคด และความรสก (สทธโชค วรานสทธกล 2546 : 254) จะเหนวาการทสมาชกในองคกรจะสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพนนสมาชกในองคกรจาเปนตองมทกษะการสอสารเพอสอความหมายใหสมาชกหรอผเกยวของรบทราบขอมลขาวสารทตองการ ซงจะทาใหสมาชกมความเขาใจเปาหมายในการปฏบตงานไดเปนอยางด 4.1.1 ความหมายของการสอสาร ในการศกษาคนควาเกยวกบการสอสารระหวางบคคล พบวา มผใหความหมายของการสอสารระหวาบคคลไวหลายแนวคด ผวจยไดรวบรวม ดงน การสอสาร (Communication) มาจากรากศพทภาษาละตนวา Communis ตรงกบภาษาองกฤษวา Common แปลวา เหมอนกน รวมกน หรอคลายคลงกน เราสอสารเพอการม สวนรวมรบรขอมล ขาวสาร เรองราวตางๆ เพอใหเกดความร ความเขาใจ ในความหมายของสารทตรงกน (วาสนา จนทรสวางและทศนย อนทรสขศร. 2532 : 2) โรเจอรและชเมคเกอร (Roger and Shoemaker 1971 : 11, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 33) กลาววา “การสอสารเปนกระบวนการถายทอดขาวสาร จากผสงไปยงผรบ” นตยา ศรญาณลกษณ (2545, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 34) ไดใหความหมายของการตดตอสอสารไววา คอกระบวนการถายทอดขอมล และความเขาใจจากบคคลหนงไปสอกบคคลหนง โดยอาศยชองทางการตดตอสอสารและสญลกษณตางๆ เพอใหถงผรบอยางรวดเรว และถกตอง อาจจะเปนคาพดหรอไมใชคาพดกได เชน การแสดงสหนาและอารมณ การแสดงสายตา ลกษณะทาทาง นาเสยง เปนตน การสอสารเกดไดหลายลกษณะ เชนตวตอตว กลมคนในองคกร ประชาชนและสาธารณชนทวไป 4.1.2 แนวคดทางจตวทยาและทางการสอสารทเกยวของกบการสอสารระหวางบคคล จาระไน แกลโกศล (2535 : 553) ไดกลาวถงแนวคดทางจตวทยาเกยวกบตนเองกบการสอสาร ไวดงน แนวคดเกยวกบตนเอง (Self concept) เปนจดเรมตนของแนวคดเกยวกบกระบวนการสอสารระหวางบคคล และเปนจดเรมตนของแนวคดเกยวกบการเปดตนเองออกตดตอกบผอน การยอนมองตนเอง สรปวาตนเองเปนคนอยางไร วเคราะหดวยใจเปนกลางจะชวยใหเรารจกตนเองไดมากขน อนจะเปนแนวทางในการปรบปรงตนเองใหดขน อกทงยงชวยปแนวทางให

48

เราสามารถสอสารกบคนอน หรอเปดตนเองออกตดตอสอสารกบผอนไดดขน แนวทางในการปรบปรงการเปดตนเองออกสการสอสารกบผอน 1) การรตนเอง (Self-Awareness) การรจกตนเองวาเราเปนอยางไร เปนแนวคดทเกดจากประสบการณและการมปฏสมพนธกบผอน การมประสบการณในเรองเดยวกนหลายๆครง หรอหลายๆ แงชวยใหคนเราสามารถปรบปรงและเรยบเรยงแนวคดเกยวกบตนเองขนได คนทมความคดเกยวกบตนในลกษณะหนงจากการทเปดตนเองออกสการตดตอกบผอนแลว อาจเปลยนแนวคดทมอยเกยวกบตนเองไปได จากทเคยมองอยางไมถกตองเปนถกตอง จากทไมเคยรจกตนเองอยางกระจางแจง เปนรจกตนเองมาขน แตอยางไรกด การเปดตวออกตดตอกบผอน อาจทาใหคนเราเปลยนความคดทเคยมเกยวกบตนเองไปในทางทไมพงปรารถนาไดเชนกน แนวคดสาคญทจะชวยใหเรารเกยวกบตนเองอยเสมอ ไดแก การคาดทานายความสาเรจเกยวกบตน และการสรางความคดตอตนเองในเชงลบและเชงบวก 2) การยอมรบตนเอง (Self -Acceptance) การทเรามแนวคดเกยวกบตนเองเกดขน ทาใหเกดการรบรเกยวกบตนเอง ซงในการรบรนอาจพอใจในลกษณะบางอยางและไมพอใจในลกษณะบางอยางท รบรมา การรบรในธรรมชาตและเงอนไขตางๆ และยอมรบในขอเทจจรงเกยวกบตวเรา เปนบนไดเบองตนเพอนาไปสการสรางลกษณะอยางอนๆ ทจะเปนแนวทางในการปรบปรงประสทธภาพของการสอสารระหวางบคคลของเราใหดขนตอไป 3) การรจกตนเอง (Self-Actualization) การรจกตนเปนผลมาจากการรตนและยอมรบตน คนทรจกตนมกจะรจกความสามารถหรอพลงของตนดวย โดยสามารถเทยบเคยงไดวาอะไรทตนสามารถทาได อะไรทตนทาไมได อะไรควรทา อะไรไมควร ซงคนทรจกตนเองจะมลกษณะสาคญ 3 อยางคอ - เตมใจทจะยนหยดอยดวยตนเอง คอ พอใจในการใชความสามารถและพลงเทาทมอยเพอดแลตนเอง - ไวใจตนเอง คอ เชอในการตดสนใจของตนเอง เชอวาทกครงทตดสนใจอยางหนงอยางใดลงไปนน เปนการสนองความสนใจของตนเองอยางดทสดแลว - เปนคนทมความยดหยน ความยดหยนของบคคลเปนทมาของความเตมใจในอนทจะขยายขอบขายของความสนใจของตนใหกวางขวางออกไป เพอจะไดมประสบการณในสงตางๆ รอบตวใหมากทสดเทาทจะทาได และเปนคนทพรอมทจะเปลยนเมอพบวาการตดสนใจของตนเปนสงผด 4) การเปดเผยตวเอง (Self-disclosure) การเปดตวของคสอสารในการสอสารระหวางบคคล ชวยใหเราสอสารกนไดตรงเปาหมายและมประสทธภาพมากขนเนองจากการ

49

เปดเผยตวเองเกยวของกบการเปดเผยความรสก การเปดเผยตนเองจะชวยใหเรารจกคนอนไดดขนและคนอนกรจกเราดขนเชนกน ความคนเคยระหวางคสอสารเปนปจจยจงใจใหมการสอสารระหวางกนมากขนชวยขยายแวดวงของการสอสารระหวางบคคลกวางขน เปดโอกาสใหการสอสารดาเนนไปบนพนฐานแหงความถกตองและความเปนจรงมากขน 4.1.3 องคประกอบของกระบวนการสอสาร การจะศกษาทกษะการสอสารควรทาความเขาใจถงกระบวนการสอสารดวย จากความหมายของกระบวนการสอสารทหมายถง ความสมพนธระหวางผสงสารและผรบสาร เปนการรบรและแปลความหมายของแตละบคคล ซงประกอบดวย 1) ผสงขาวสาร เปนผสงขอมลไปยงบคคลอน อาจเปนคนเดยวหรอหมคณะกได 2) ขาวสาร อาจจะเปนความคด คาสง รายงาน คาอธบาย คาแนะนาทจะถายทอดไปยงผรบ 3) ผรบสาร คอบคคลทรบสารจากผสงขาวสาร โดยผานการฟง การเหน และความรสกอนๆ 4) ชองทางสอสาร เปนชองทางทขาวสารจะเดนจากผสงไปยงผรบ อาจเปนชองทางหนงทางใดหรอหลายๆ ทาง จะเปนขอความหรอสญลกษณ เชน คลนแสง เสยง วทย จดหมาย สออเลคทรอนกส 4.1.4 ประเภทของภาษาในการสอสาร การสอความหมายเปนกระบวนการตดตอสอสารระหวางบคคล กลมและองคกร เพอใหเกดความเขาใจอนดระหวางกน โครงสรางทสาคญประกอบดวย แหลงขาวสาร ผสงสาร ขาวสาร ชองสาหรบนาสาร และผรบสาร ซงในการสอสารกนนนมวธการสอความหมายใหผรบรความหมายทตองการโดยการใชภาษาเปนสอ ซงภาษาในทนจาแนกไดเปน 2 ประเภท คอ 1) วจนภาษาหรอภาษาถอยคา (Verbal Language) ซงใชสอความหมายทวไป ภาษาเปนสญลกษณทใชแทนสรรพสงตางๆ ซงภาษาแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ ภาษาทางตรง คอภาษาททกคนเขาใจไดโดยตรงตามภาษา กบภาษาโดยนย หมายถงภาษาทแสดงความหมายเพมขน ดงนนการสอความหมายจงขนอยกบการรบรความหมายทงโดยตรงและโดยนยภาษาทผสงสารเขารหสมากบสารดวย 2) อวจนภาษาหรอภาษาทไมใชถอยคา (Nonverbal Language) ไดแก การแสดงทาทาง สหนา นาเสยง การใชระยะหางและอาณาเขตของการสอความหมาย สงเหลานสามารถสอความหมายได ซงภาษาทไมใชถอยคา แตกตางจากภาษาทใชถอยคาตรงทวา ภาษาทไม

50

ใชถอยคาใหความสาคญแกการแสดงอารมณ สวนภาษาทใชถอยคาใหความสาคญแกการแสดงออกทางนามธรรมและความคดมากกวา ซงลขต กาญจนาภรณ (อางถงใน ศกดไชย สรกจบวร 2545 : 99) สรปภาษาทไมใชถอยคามขอบเขต 3 สวน คอ 1) Para language ไดแก นาเสยง ความเงยบ ฯลฯ 2) Proxemics ไดแก การใชทวาง อาณาเขตสวนตว และสมผส 3) Body movement ไดแก ทาทาง การสบตา การแสดงสหนา บคลกภาพภายนอก 4.2 ความหมายของทกษะการสอสาร การสอสารถอเปนเครองมอทองคกรใชในการดาเนนกจกรรมตางๆ เพอใหบรรลเปาหมาย ทกษะการสอสารเปนปจจยสวนบคคลปจจยหนง ซงแตละคนจะมทกษะทแตกตางกน ทาใหมการแสดงพฤตกรรมทแตกตางกนในการปฏบตงาน และกอใหเกดประสทธภาพตอองคกร ดงนนทกษะในการสอสาร นบเปนคณลกษณะพนฐานสาคญประการหนงทผปฏบตงานควรม สาหรบเจาหนาทเวชสถตแลวการปฏบตงานเกยวกบการจดทาประวตผปวยซงตองมทกษะการพด การฟง และทกษะการแสดงออกทางสหนาและทาทางประกอบการอธบาย และทกษะดานการเขยน การนาเสนอ เพราะเปนสงทเกยวของกบการปฏบตงานโดยตรง ทกษะการสอสารเปนปจจยสวนบคคลทจาเปนสาหรบการปฏบตงานในองคกร ซงไดมผใหความหมายทกษะการสอสารไวดงน องคการอนามยโลก (WHO 1994 : 1, อางถงใน พชย ไทยอดม 2540 : 60) กลาววา ทกษะการสอสาร (Communication skills) หมายถง ความสามารถของบคคลในการใชคาพดและภาษาทาทาง เพอแสดงถงความรสกนกคดของตนเองอยางถกตองและเหมาะสมกบขนบธรรมเนยม ประเพณ และสถานการณตางๆ โดยสามารถทจะแสดงความคดเหน ความตองการ การขอรอง ตกเตอนชวยเหลอ และขอความชวยเหลอ ว รยา ขนพรหม (2543) ไดสรปความหมายของทกษะการสอสารไวว า เปนความสามารถในการตความใหตรงกบความประสงคของคสนทนาและสามารถสงสารใหคสนทนาไดเขาใจอยางเหมาะสม Haris and cronen (1979, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 35) ไดอธบายทกษะการสอสารวาเปนทกษะทเกดขนเมอบคคลนนมความรในการสอสาร ซงหมายถงการทบคคลนนสามารถตความสงตางๆ ในองคกรไดถกตองอนนาไปสความเขาใจ ซงสงนเปนเครองชแนะให

51

บคคลสามารถตอบโตกบเหตการณตางๆ ทเกดขนไดอยางถกตองและเหมาะสม นอกจากนยงรวมถงทกษะในการเลอกวธการสอความหมายไดอยางเหมาะสมและเขาใจไดตรงกนอกดวย Paul and James (1996, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 35) ใหความหมายของทกษะการสอสาร วาเปนความสามารถทจะนาความรเกยวกบการใชรปแบบวธการสอสารในสถานการณหนงๆ ไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 4.3 แนวคดเกยวกบทกษะการสอสาร บทเทอร (Bitter, อางถงใน รญจวน คาวชรพทกษ 2538 : 30) กลาววา ทกษะการสอสาร คอความสามารถของบคคลทกระทาใหเขาใจสญลกษณรวมกน โดยสญลกษณแบงออกเปน 2 ประเภท คอ วจนภาษา และอวจนภาษา และสญลกษณตางๆ รวมกนเปนสารของกระบวนการสอสาร เพอทาความเขาใจรวมกน ซงเปนคณลกษณะทสาคญยงของการสอสาร ใหบรรลเปาหมาย Gomez-Mejai and Balkin (2002, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 35) ไดเสนอแนวคดของทกษะในการสอสารไววา เปนทกษะทใชสงและรบสารไดอยางมประสทธภาพ ซงมปจจยหลกอย 3 ประการ ไดแก 1) ทกษะการนาเสนอ เปนทกษะทจาเปนในการนาเสนอผลงาน การรายงานความคบหนาดานคณภาพ การเสนอแนะความคดเหน การนาเสนอผลตภณฑหรอผลผลตแกผรบบรการแกลกคาหรอแมกระทงเพอนรวมงานและเสนอแกระดบผบรหาร แนวทางการพฒนาใหการนาเสนอไดอยางมประสทธภาพ มหลกพนฐานดงน คอ - มทกษะทจะทาใหทราบถงความตองการของผรบสาร และพยายามสรางแรงจงใจโดยนาเสนตามความตองการ - สรางความนาเชอถอใหแกผรบสาร - พยายามใชทกษะในการนาเสนอใหเปนธรรมชาต เปนลกษณะนาเสนอทออกมาจากความจา จะสรางบรรยากาศทดกวาการนาเสนอในลกษณะของการอาน ซงเปนทกษะทตองการการฝกฝน - ควรทาการประเมนผลยอนกลบเพอใหทราบถงทกษะทมอย หากเปนไปไดองคกรควรจะจดใหมการฝกฝนการนาเสนออยเปนประจา เพอเพมพนประสบการณ - ใชเครองมออปกรณชวยในการนาเสนออยางเหมาะสม 2) ทกษะการสอสารทไมใชวาจา เปนทกษะการสอสารทจาเปนอยางหนง สาหรบการรบและสงสาร ไดแก การเคลอนไหวรางกายในการสอสาร การใชสายตา การแสดงความรสกทาง สหนา การแสดงออกทางโทนของเสยง

52

3) ทกษะการฟง ทกษะการฟงมความสาคญทงในฐานะผสงสารและผรบสาร การฟงเพอทาความเขาใจในสารและเขาใจในสงทผสงสารไดแสดงออกมา โดยขณะทฟงตองสงเกตอากปกรยาผสงสารรวมดวย O’ Shea (1998, อางถงใน พรพมล ผดงสงฆ 2546 : 35) ไดเสนอแนวคดของทกษะการสอสาร ทสรางความสาเรจแกบคคลวาจะตองมทกษะในดานการรบและถายทอดขอมลขาวสาร โดยครอบคลม 4 องคประกอบ ดงน 1) ทกษะในการฟง หมายถง ความสามารถในการฟงขอมลขาวสาร ในสถานการณตางๆ ไดอยางครบถวน ถกตอง การฟงเปนทกษะทอาจฝกฝนและปรบปรงใหดขนได ซงมแนวทางในการพฒนาดงน - การฟงแตละครงตองมวตถประสงคทชดเจน พยายามอยาฟงเฉพาะเรองทอยากฟง เพราะการฟงไมทาใหใครเสยประโยชน และบางครงอาจมประโยชนในอนาคตได - รบฟงขอมลเรองราวตางๆ ทงหมดกอนทจะตดสนใจ ไมควรรบเรงการตดสนใจโดยรบรขอมลเพยงครงๆ กลางๆ - ใหความสนใจกบบคคลทกาลงพด ไมควรดวนสรป หรอขดจงหวะ โดยรอใหผพด พดจบกอนแลวจงสอบถามขอมลเพมเตมหรอแสดงขอโตแยง - ควรยอมรบความรสกของผพดในขณะทฟง ควรพยายามปรบตวใหเขาใจถงแนวคด รวมทงความรสกของผพดในขณะนนดวย เปนการฟงทงสาระและความรสก ไมควรจบผดผพด - แสดงความสนใจและกระตอรอรนทจะฟง ซงจะชวยกระตนใหผพดมกาลงใจทจะถายทอดสงทเปนประโยชนใหเราฟง - พยายามขจดสงรบกวนตางๆ ทจะเปนเครองทาลายสมาธในการฟงใหหมดไป เพอใหการสอสารเปนไปอยางราบรน - ควรฟงโดยใชวจารณญาณ และควรสงเกตภาษาทาทางประกอบทผพดสอ เพราะภาษาทาทางนนชวยบอกนยสาคญของการพดนนๆ ดวย - ผฟงควรมความพยายามและความอดทนพอสมควร เพราะเมอเราฟงถงตอนทยากมความซบซอนแลวหากเรามความพยายามและอดทนจะทาใหเราสามารถเอาชนะอปสรรคนนได - ผฟงควรจะตองจบประเดนความคดท เปนสาระสาคญ และสามารถสรปความคดรวบยอดในเรองนนได

53

2) ทกษะการใหขอมลทชดเจน หมายถง ทกษะหรอความสามารถในการทนาความร การสอสารมาใชในการใหขอมลขาวสาร ไมวาจะเปนรปแบบใดกตามไดอยางชดเจน สมบรณ มลาดบขนตอนทด ทงดวยวธการสอสารทใชวาจา และไมใชวาจา ใหสารออกมาไดชดเจน รวมทงการรกษาสมพนธภาพ การใหเกยรตและใหความไววางใจแกกน เพอผลลพธทดของการสอสารระหวางบคคล 3) ทกษะการรบขอมลขาวสารทปราศจากการลา เอยง หมายถงทกษะหรอความสามารถในการทจะไดรบขอมลขาวสารทถกตองโดยอาจใชการสอสารทางตรง มทกษะของการสอสารใหทราบถงขอมลยอนกลบ เพอยนยนความเขาใจในขาวสารทตรงกน บางกรณผรบสารคอผฟงกอาจใชทกษะการถามเพอยาความเขาใจ มการใชภาษารางกายชวยสอสารความเขาใจ 4) ทกษะการสอสารแบบเปด หมายถง ทกษะหรอความสามารถในการสอสารทชวยใหสามารถแสดงความรสก ความคดเหนของตนเองออกมาไดอยางเตมท มการสงผานขอมลไปสผอนไดอยางราบรน จากแนวคดของทกษะการสอสาร ผวจยไดสรปและใหความหมาย ทกษะการสอสารคอ ความสามารถของเจาหนาทเวชสถตเกยวกบการใหขอมลขาวสารและรบรขอมลขาวสารแกผมารบบรการและผเกยวของในหนวยงาน ดวยคาพด การฟง ซกถาม อธบาย การสรปความ การเขยน หรอแสดงทาทางประกอบใหผอนเขาใจอยางเหมาะสมในสถานการณตางๆ และเขาใจทผอนสอสารมาใหทราบ 4.4 งานวจยเกยวกบทกษะการสอสารกบความสามารถในการปฏบตงาน เขมารด มาสงบญ (2534) ศกษาความสมพนธระหวางลกษณะการสอขอมล ความสามารถในการปฏบตงานและความพงพอใจในงานตามการรบรของพยาบาลประจาการ โรงพยาบาลรฐ กรงเทพฯ กลมตวอยาง คอ พยาบาลประจาการ จานวน 370 คน พบวา ลกษณะการสอขอมล มความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการปฏบตงาน สพรรณ วงคาจนทร (2541 : 85) ศกษาสมรรถนะของผบรหารการพยาบาลระดบตน โดยใชแนวคด ของ แคส (Chase 1955 : 33-42) ศกษาในประเดนของความรความเขาใจ และความสามารถในการปฏบตและการนาไปใช โดยศกษาจาก ผบรหารทางการพยาบาลของสหรฐอเมรกาทงจากโรงพยาบาลขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ จานวน 211 คน ศกษาสมรรถนะทนาเปนททาใหงานประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพ ตามการรบรของตนเอง ผลการศกษา กลมตวอยางใหความเหนวา ความร และความสามารถในการตดตอสอสารทมประสทธภาพและการตดสนใจทมประสทธภาพ เปนทกษะทจะเปนมากทสดตอผบรหารการ

54

พยาบาล อยางมนยสาคญและความสามารถทจาเปนมาก ไดแก ความสามารถในการแกปญหาความขดแยง การประเมนผลการปฏบตงาน การสรางทมงาน และการมอบหมายงาน สวนความรในเรองของกระบวนการเปลยนแปลงและความสามารถในการใชวชาความรตางๆ ไดรบการยอมรบวาเปนความสามารถทมความจาเปน ความสามารถทมความจาเปนนอยทสด คอ ในสวนของความสามารถในการปฏบตและนาไปใช พบวา การนากระบวนการวจยไปใช พบมากทสดเปนอนดบท 1 ทฤษฎการพยาบาล เปนอนดบท 2 ในเรองของความร ทฤษฎการพยาบาลอยในอนดบตาทสด จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา ทกษะการสอสาร ของเจาหนาทเวชสถต เปนการศกษาทกษะการใชภาษา และการแสดงทาท ในการตดตอกนระหวางผสงสารกบผทเกยวของ ในการ ซกประวต สอบถามขอมลเพอจดทาประวตผปวย ใหคาแนะนา หรออธบายขนตอนการรบบรการแกผปวยหรอผมารบรการ และการประสานงานกบเจาหนาทในหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนการนาเสนอหรอรายงานขอมลตางๆ ตอผบรหารหรอผเกยวของ

5. แนวคด ทฤษฎ และงานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement Motive) แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนความปรารถนาในตวบคคลทจะปฏบตงานใหสาเรจบรรลตามเปาหมายทกาหนดอยางมประสทธภาพ ซงผลงานทมประสทธภาพยอมสงผลใหองคกรประสบความสาเรจตามไปดวย ดงท ปรยาพร วงศอนตรโรจน ( 2535 : 113) กลาววา แรงจงใจเปนพลงทชและนาไปสเปาหมายของการทางานขององคกร องคประกอบทมผลตอการทางาน คอแรงจงใจในการทางาน (Motivation at Work) จากงานพบวาพนกงานทมแรงจงใจในการทางานสง โดยเฉพาะแรงจงใจทเกดจากปจจยภายในตวพนกงานเอง จะทางานไดด และมประสทธภาพสงตามไปดวย โดยทวไปแลวมนษยมไดทางานอยางเตมความสามารถเสมอไป การจงใจเพอใหเกดการปฏบตงานอยางเตมความสามารถเปนปจจยทสาคญตอการปฏบตงานของบคคล ทาใหบคคลตองปฏบตงานเตมศกยภาพของตนดวยในรกงาน จงมความจาเปนอยางยงทจะตองสรางแรงจงใจ ใฝสมฤทธใหมขนในตวบคคลขององคการตางๆ เพอเปนการปฏบตงานทมประสทธภาพของบคคลในทสด (ยงยทธ เกษสาคร 2541 : 63) 5.1 ความหมายของแรงจงใจใฝสมฤทธ แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนความปรารถนาอยางหนงทชวยใหบคคลยอมรบทจะทางานอยางมานะบากบน ฝาฟนอปสรรค เพอทจะใหการทางานหรอการแกปญหาบรรลเปาหมายทวางไวอยางเหมาะสมกบความรความสามารถของตน ซงเปนสงจาเปนในการปฏบตงาน

55

แมคเคลลแลนด ไดใหคาจากดความของแรงจงใจใฝสมฤทธไววา หมายถง ความปรารถนาของบคคลทจะทาสงหนงสงใดใหสาเรจลลวงไปดวยด โดยแขงขนกนดวยมาตรฐานอนดเยยมหรอทาไดดกวาบคคลอนๆ ทเกยวของ ความพยายามทจะเอาชนะอปสรรคตางๆ ความรสกสบายใจเมอประสบความสาเรจ และมความวตกกงวลใจเมอไมประสบความสาเรจ หรอลมเหลว (ยงยทธ เกษสาคร 2541 : 63) ฮลการด ไดใหคาจากดความ แรงจงใจใฝสมฤทธคอ แรงจงใจททาใหบคคลกระทาการเพอบรรลเปาหมายดวยมาตรฐานอนยอดเยยม เปนแรงผลกดนทเกดขนเมอบคคลรตววาการกระทาของตนจะตองไดรบการประเมนผลจากตวเองหรอบคคลอน โดยเทยบเคยงกบมาตรฐานอน ยอดเยยม ผลการประเมนอาจเปนทพอใจ เมอกระทาการจนประสบผลสาเรจหรอไมเปนทพอใจเมอกระทาการไมประสบผลสาเรจ (วฒชย จานง 2522 : 28 ) ลขต กาญจนาภรณ (2514 : 13) กลาววา แรงจงใจใฝสมฤทธ หมายถง ความตองการความสาเรจ โดยการแสดงความพยายามแขงขนกบมาตรฐานของความดเลศ ซงความตองการในลกษณะนอาจไมไดแสดงออกมาโดยตรงในลกษณะภายนอก แตกมหลกฐานอนๆ ทสามารถพจารณาลงความเหนไดวามการแขงขนกบมาตรฐานเดมทมอยแลว การแขงขนกบมาตรฐานของความดเลศนน หมายถง ลกษณะใดลกษณะหนงของพฤตกรรมทเกยวของกบการแขงขน ซงจะตองมการเอาชนะหรอพยายามทจะทาใหไดดกวาบคคลใดบคคลหนงหรอสงใดสงหนง ซงการแขงขนกบมาตรฐานอนดเลศนเปนหลกฐานทแสดงวาบคคลมความตองการความสาเรจ นอกจากนนแรงจงใจใฝสมฤทธยงอาจเหนไดจากลกษณะงานทเปนเอกลกษณ งานทตองทาใหมความสาเรจและอาศยความสามารถเฉพาะตน เชนงานการประดษฐ งานทางศลปะ งานวชาชพชนสง เปนตน ลกษณะอกอยางหนงทแสดงถงแรงจงใจใฝสมฤทธคอการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ เชน ความตองการจะเปนแพทย ศลปน นกกฎหมาย เปนตน กญชร ศรสทธสะอาด (2516 : 32, อางถงใน ปรญญา ณ วงจนทร 2536 : 25) กลาววาแรงจงใจใฝสมฤทธ หมายถง กจกรรมของมนษยในอนทจะพยายามไปสเปาหมายอยางมระบบ และแรงจงใจใฝสมฤทธจะเปนแรงขบระดบสงของมนษยทจะไปใหถงเปาหมายอนเปนความสาเรจสวนตว ทงนอาจจะเปนผลเนองมาจากความวตกกงวลวาจะลมเหลว ความตองการทจะเอาชนะและเปนผนาในสงแวดลอม ความตองการมพลงในสงคมเหนอผอน หรอความตองการทจะแขงขนเพอใหบรรลมาตรฐานอนดเลศ จรญ เรองประพนธ (2531 : 46, อางถงใน สรรตน สวยสม 2546 : 39) ไดใหความหมายของแรงจงใจใฝสมฤทธวา หมายถง ความปรารถนาทบคคลตองการจะไดรบผลสาเรจในงานทยงยากซบซอน ไมยอทอตออปสรรคทขดขวาง พยายามทจะหาวธการตางๆ เพอแกปญหา มความ

56

ทะเยอทะยานสงเพอนาไปอยความสาเรจ มความตองการเปนอสระในการทางานและแสดงออก ตองการชนะในการแขงขนกบมาตรฐานอนดเยยมหรอทาดกวาบคคลอนทเกยวของ รสกสบายใจเมอประสบผลสาเรจและมความวตกกงวลเมอประสบความไมสาเรจหรอลมเหลว 5.2 ทฤษฎเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ ทฤษฎในเรองแรงจงใจใฝสมฤทธทใชเปนกรอบในการศกษาในงานวจยครงนผวจยไดศกษาทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธของแมคเคลลแลนด และของแอทคนสน ทฤษฎการจงใจของแมคเคลลแลนด (McClelland’s Achievement Motivation Theory) เดวด แมคเคลลแลนด (David McClelland) นกจตวทยาแหงมหาวทยาลยฮารวารด ไดทาการวจยเกยวกบสงจงใจของมนษยในการทางานใหเกดผลสาเรจทงในระดบบคคลและระดบสงคม ผลของการศกษาสรปไดวา คนเรามความตองการอย 3 ประการ คอ (David C. McClelland 1961 : 100-110) 1) ความตองการสมฤทธผล (Need for Achievement : nAch) เปนความปรารถนาจะทาสงหนงสงใดใหสาเรจลลวงไปดวยด พยายามเอาชนะอปสรรคตางๆ เปนแรงขบเพอทจะใหงานททานนประสบความสาเรจดทสดเมอเปรยบเทยบกบมาตรฐาน เปนแรงขบเพอใหไดมาซงความสาเรจหรอเปนแรงจงใจทจะกระทาสงหนงสงใดใหดกวาและมประสทธภาพสงกวาและมผลสาเรจตามความมงหมาย 2) ความตองการความรกความผกพน (Need for Affilliation : nAff) เปนความตองการอยรวมกบผอนในสงคม ความเปนพวกพอง เปนความปรารถนาเพอความเปนมตรภาพและความสมพนธทสนทชดชอบ เปนความตองการเพอสรางและรกษาสมพนธภาพกบบคคลอน 3) ความตองการมอานาจบารม (Need for Power : nPow) เปนความตองการรบผดชอบบคคลอน ตองการควบคมและใหคณใหโทษแกผอน ตองการทจะทาใหคนอนมความประพฤตหรอพฤตกรรมตามทตองการ ไมใหมพฤตกรรมเปนไปอยางอนหรอผดไปจากทตองการ แมคเคลลแลนด (McClelland 1969 : 207-256) ไดกาหนดหลกการในการสรางแรงจงใจใฝสมฤทธไว 4 ประการคอ 1) กาหนดจดมงหมายทเหมาะสม (Goal Setting) หมายความวาในการทางานอะไรกตามบคคลจะตองตงจดมงหมายไวอยางเหมาะสมวาจะทาอะไร ใหเสรจแคไหนซงจะตองเปนจดมงหมายทสอดคลองกบความเปนจรง และปฏบตไดเมอทาไดสาเรจแลวคอยทางานทยากขนตอไป

57

2) ยดถอภาษาของผลสมฤทธเปนตวนา (Language of Achievement) หมายความวาในการทางาน บคลากรยดถอแบบอยางของผททางานดเปนตวนาความคด หรอประสบความสาเรจในการทางานเพอมาใชเปนแนวทางในการทางาน เสมอนการใชภาษาของผลสมฤทธนนเอง 3) กาหนดขอสนบสนนทางความคด (Cognitive Supports) หมายความวา ในการทางานบคคลจะตองรจกตนเองและสงแวดลอม จะตองปรบตวใหเขากบสงแวดลอม และพยายามปรบปรงวถชวตและวธการทางานใหดยงขนเพอจะไดพบกบความสาเรจขางหนา 4) กาหนดขอสนบสนนของกลม (Group Support) หมายความวา ในการทางานควรใชประสบการณในการเขารวมกลม และการรวมอภปรายในกลมยอย เพอใหเกดความยอมรบและเกดกาลงใจในผลงาน ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธของแมคเคลลแลนด (McClelland 1965 : 103-105) ไดให คาจากดความของแรงจงใจใฝสมฤทธไววา หมายถง ความปรารถนาของบคคลทจะทาสงหนงสงใดใหสาเรจลลวงไปดวยด โดยแขงขนกนดวยมาตรฐานอนดเยยมหรอทาไดดกวาบคคลอนๆ ทเกยวของ ความพยายามทจะเอาชนะอปสรรคตางๆ ความรสกสบายใจเมอประสบความสาเรจและมความวตกกงวลใจเมอไมประสบความสาเรจหรอลมเหลว (ยงยทธ เกษสาคร 2541 : 63) แมคเคลลแลนด (McClelland 1969 : 207-256) เชอวาแรงจงใจทสาคญทสดของมนษย กคอ แรงจงใจใฝสมฤทธ จงใหความสาคญมากกวาแรงจงใจอนๆ ผทจะทางานไดอยางประสบความสาเรจจะตองมแรงจงใจในระดบสง ความสาเรจของงานจะทาไดโดยการกระตนใหเกดแรงจงใจใฝสมฤทธเปนสาคญ เมอบคคลมแรงจงใจใฝสมฤทธสงกจะสามารถทางานไดสาเรจและชวยใหผลการปฏบตงานทไดออกมานนมประสทธผล เปนไปตามเปาหมายทกาหนด ทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธของแอทคนสน (Atkinson) แอทคนสน (Atkinson 1964 : 108-110) ไดเสนอทฤษฎแรงจงใจใฝสมฤทธ วาสงทกระตนหรอผลกดนใหบคคลประกอบกจกรรมตางๆ เพอมงผลสมฤทธ (Ta) นนขนอยกบผลบวกขององคประกอบ 3 ประการ คอ (สรรตน สวยสม 2546 : 40-41) 1. แนวโนมทจะประสบความสาเรจ (Ts) ซงไดมาจากผลคณของ 1.1 แรงจงใจใฝสมฤทธ (Ms) 1.2 การรบรโอกาสทจะประสบผลสาเรจ (Ps) 1.3 คาของสงลอใจทเปนเปาหมายของความสาเรจ (Is) Ts = แนวโนมทจะประสบความสาเรจ = Ms x Ps x Is เมอ Ms = แรงจงใจใฝสมฤทธ (Achievement Motive Success)

58

Ps = โอกาสทจะประสบความสาเรจ (Probability Success) Is = สงลอใจ ทเปนเปาหมายของความสาเรจ (Incentive Success) 2. แนวโนมทจะหลกเลยงความลมเหลว (Tf) ซงไดจากผลคณของ 2.1 แรงจงใจทหลกเลยงความลมเหลว (Maf) 2.2 การรบรโอกาสทจะประสบความลมเหลว (Pf ซง เทากบ 1-Ps) 3. องคประกอบซงเปนอทธพลจากภายนอก (Extrinsic tendency = Text ) ซงทาใหบคคลเกดความตองการทจะแสดงพฤตกรรมนน ดงนน สตรของแอทคนสน คอ Ta = Ts + Tf + Is = (Ms x Ps x Is) + (Maf x Pf x Iext) เมอ Ta = แนวโนมทจะกระทาพฤตกรรมมงผลสมฤทธ Ms = แ รงจงใจใฝสมฤทธ Maf = ความกลวความลมเหลว Ps = การรบรโอกาสทจะประสบความสาเรจ Text = แนวโนมทจะกระทาพฤตกรรมทมอทธพลมาจากภายนอก ในสมการน แรงจงใจใฝสมฤทธจะเปนตวกาหนดทสาคญของความมงหวง ความพยายาม ความอดทน เมอบคคลคาดวาจะมการประเมนการทาเปรยบเทยบมาตรฐานอนดเลศ การแสดงพฤตกรรมทเกดจากแรงจงใจใฝสมฤทธ เรยกวา พฤตกรรมมงผลสมฤทธ (Achievement Oriented Behavior) ในทนความกลวความลมเหลว หมายถง ความวตกกงวลวาผลของการกระทาพฤตกรรมนน จะประสบความลมเหลว ทาใหไดรบความอบอาย พฤตกรรมของผทกลวความลมเหลวจงออกมาในลกษณะของการหลกเลยงความลมเหลว คอ ไมยอมกระทาพฤตกรรมหรอกระทาพฤตกรรมทยากมากๆ ทไมมโอกาสสาเรจได การรบรโอกาสทจะประสบความสาเรจ หมายถง การทบคคลมองเหนวาการกระทาพฤตกรรมนนๆ มความเปนไปได หรอโอกาสทจะประสบความสาเรจมากนอยเพยงใด หรอมความยากงายทจะประสบความสาเรจเพยงใด สงชกจงหรอผลประโยชนทเปนผลพลอยไดจากการกระทาพฤตกรรมมงผลสมฤทธ เชน การไดรบการยอมรบจากสงคม เงนทอง หรอการไดรบความรวมมอจากผอน จากสมการขางตน จะพบวาแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมมงผลสมฤทธนน จะเกดขนหรอไม ขนอยกบผลตางของแรงจงใจใฝสมฤทธกบความกลวความลมเหลว ถาแรงจงใจใฝสมฤทธมคาสงกวากสามารถทานายไดวาจะแสดงพฤตกรรมมงผลสมฤทธ นอกจากนนพฤตกรรมมงผลสมฤทธยงเกยวของกบการรบรถงโอกาสทจะประสบความสาเรจ และอทธพลจากภายนอกหรอผลประโยชนตางๆ อกดวย

59

ซงทง 3 องคประกอบนมลกษณะสมพนธกนดงตารางท 1 ตารางท 1 ความสมพนธขององคประกอบแหงความสาเรจในงานดงน

ลกษณะงาน Ms Ps Is Ts งานงาย ภมใจนอย สาเรจงาย มคานอย มากทสด งานปานกลาง ภมใจปานกลาง สาเรจงาย มคากลางๆ มาก งานยาก ภมใจมาก สาเรจงาย มคานอย นอย

สรปไดวา บคคลทมผลของแรงจงใจใฝสมฤทธสงชอบงานทมระดบความยากปานกลางมากกวา ในขณะทบคคลทมผลของแรงจงใจใฝสมฤทธตาชอบงานททงงายและยาก เพราะกลวความลมเหลว จงมกจะตงจดมงหมายไวสงหรอตากวาความเปนจรง ดงนนหลกการของแรงจงใจใฝสมฤทธกคอแรงจงใจใฝสมฤทธไมได เกดจากบคลกลกษณะของแตละบคคลเทานน แตแรงจงใจใฝสมฤทธจะขนอยกบหลายปจจยมาประกอบกนอยางนอยทสดกขนอยกบปจจย 2 ประการ คอความตองการประสบความสาเรจ และการกลวความลมเหลวของมนษย บคคลทมแรงจงใจใฝสมฤทธแตกตางกนกเพราะบคคลนนมความเชอมโยงปจจยทงสองอยางนแตกตางกน (หทยา ชนอารมณ 2545 : 18) ลกษณะของผมแรงจงใจใฝสมฤทธ เมหราเบยน (Mehrabian 1968 : 493-499) ไดทาการศกษาเรองการวดแนวโนมความตองการความสาเรจทางเพศหญงและเพศชาย ทาการศกษากบกลมนกศกษาในมหาวทยาลยแคลฟอรเนย จานวน 339 คน โดยใชวธการวเคราะหองคประกอบ มการสรางขอคาถาม 34 ขอเพอใชวด และจาแนกระหวางผทมแรงจงใจใฝสมฤทธสงและผทมแรงจงใจใฝสมฤทธตา ซงม ขอคาถามในเชงบวกและในเชงลบ ถาผตอบเหนดวยกบคาถามเชงบวกแสดงวามแนวโนมมแรงจงใจใฝสมฤทธสง และถาผตอบไมเหนดวยกบขอคาถามเชงลบกแสดงวามแนวโนมมแรงจงใจใฝสมฤทธสง ตวอยางขอคาถามในเชงบวก เชน ขาพเจาชอบทาสงทไมคนเคยมากอน แตนาสนใจ แมวาผลจะออกมาไมไดมากกวาเปนสงทคนเคยและใหผลออกมาด ตวอยางขอคาถามในเชงลบ เชน “ เมอขาพเจาไมสบายและพกอยทบานจะใชเวลาพกผอนอยเฉยๆ มากกวาทจะพยายามทางาน ขาพเจาชอบทาในสงททาใหรสกสนกสนานมากกวาสงคมคากบเวลาทเสยไป แตไมรสกสนก” เปนตน

60

ในการศกษาเพอจาแนกผมแรงจงใจใฝสมฤทธสงและผทมแรงจงใจใฝสมฤทธตา ดงกลาวขางตน สามารถสรปโครงสรางของแรงจงใจใฝสมฤทธไดเปน 8 สวน ไดแก 1) มความอสระในการทางาน (Independence) ชอบทจะรบผดชอบทางานนนใหสาเรจโดยตนเองคนเดยวมากกวารวมกนทาหลายๆ คน 2) การเลอกกจกรรมทแสดงความสาเรจ หรอเกยวของกบความสาเรจ (Achieve Oriented) มเปาหมาย มโอกาสเปนไปได เพอกระตนใหเกดความพยายาม 3) ความรสกดานความตองการความสาเรจ มากกวาหลกเลยงความลมเหลว (Achieve / Failure Feeling) ความสาเรจของตวงานเปนตวกระตนทดใหพยายามทางานนนตอไป ไมใชวาทาเพราะเลยงความลมเหลว และมความสขเมอทาไดสาเรจ 4) การเลอกเสยงในระดบทเหมาะสม ระดบปานกลาง มโอกาสทจะสาเรจหรอลมเหลวไดพอๆ กน มระดบความคาดหวงตรงกบสภาพความเปนจรง (Intermediate Risk/Realistic Aspiration Level) 5) การเลอกงานทยากและทาทายความสามารถ (Worth-While/Difficult Work) เชนงานทตนไมเคยทามากอน และเหนวาเปนสงทนาสนใจ โดยไมคานงถงผลทออกมาวาจะดหรอไมดเพอทตนจะไดใชความรความสามารถอยางเตมท 6) การเลอกกจกรรมท เก ยวของกบการแขงขน และฝกความชานาญ (Skill /Competition) มองวาเปนสงททาทาย และทาใหเกดการพฒนาตนเอง 7) ความสามารถทจะรบผลระยะยาว (Delay Gratification) ยนดทจะใหเวลากบงานนนอยางเตมท แมตองเผชญกบอปสรรคกยนดทจะรอแลวไดความสาเรจของงาน 8) ความผกพนกบอนาคต มากกวาอดต และปจจบน (Distant Future Perspective) มองการไกล คานงถงผลทจะไดรบในระยะยาว เชอวาจะตองดกวาทผานมา แมคเคลลแลนด (McClelland 1961 : 207-256) ไดเลอกศกษาเฉพาะลกษณะของนกธรกจจากกลมตวอยางทมความตองการสมฤทธผลสงและกลมตวอยางทมความตองการสมฤทธผลตา เพอศกษาวาความตองการสมฤทธผลทาใหเกดความตองการดงนกธรกจหรอไม ซงทาใหไดขอมล ทระบวาพฤตกรรมของนกธรกจหรอพฤตกรรมของผทมแรงจงใจใฝสมฤทธสงไว 6 ลกษณะ คอ 1) กลาเสยงพอสมควร (Moderate Risk-Taking) ในเหตการณทตองใชความสามารถ โดยไมขนอยกบโชคชะตาจะมการตดสนใจเดดเดยว ไมลงเล บคคลทตองการสมฤทธสง มกไมพอใจทจะทางานงายๆ แตตองการทางานทยากลาบากพอสมควรเพราะมความมนใจในความสามารถของตน เพราะการทางานทยากใหลลวงไปไดนนจะนาความพอใจมาสตน ซงตรงขาม

61

กบบคคลทมความตองการสมฤทธผลตามกจะหลบเลยงงานทตองเสยงเพราะกลวความลมเหลวหรอมฉะนนกมกจะยอมเสยงจนเกดเหตผล ทงๆ ทรวาจะไมประสบความสาเรจโดยเชอถอในโชคชะตาวาจะเขาขางตน 2) ขยนขนแขง (Energetic) หรอ มพลงในการกระทา มความวรยะ เอาจรงเอาจงทมเท และชอบกระทาสงแปลกๆ ใหมๆ ทจะทาใหบคคลนนเกดความรสกวาตนเองประสบความสาเรจ ผมความตองการสมฤทธผลสงไมจาเปนตองเปนคนขยนขนแขงในทกกรณไปแตจะมานะพากเพยรตอสงทาทาย หรอยวยความสามารถของตนและทาใหตนเกดความรสกวาไดทางานสาคญลลวงไปแลว ผทตองการสมฤทธผลสงมกจะไมขยนขนแขงในงานอนเปนกจวตรประจาวน แตจะทางานขยนขนแขงเฉพาะงานทตองใชสมอง และเปนงานทไมซาแบบใคร หรอสามารถจะคนควาหาวธการใหมๆ ทจะแกปญหาใหสาเรจลลวงไป 3) รบผดชอบตอตนเอง (Individual Responsibility) ผทมความตองการสมฤทธผลสงมกจะพยายามทางานใหสาเรจเพอความพงพอใจในตนเอง มใชหวงใหคนอนยกยอง มความตองการเสรภาพในการคดและการกระทาไมชอบใหผอนมาบงการ 4) ตองการทราบแนชดถงผลการตดสนใจของตนเอง (Knowledge of Results of Decision) โดยไมใชเพยงการคาดคะเนเอาวาจะตองเปนเอกลกษณะอยางนนอยางน จากผนทตองการความสมฤทธสงยงพยายามทจะทาตวใหดขนกวาเดมอก เมอทราบวาผลการกระทาของตวเองเปนอยางไร 5) มการทานายหรอคาดการณไวลวงหนา (Anticipation of Future Possibilities) ผทมความตองการสมฤทธผลสง มกเปนคนทมแผนระยะยาว เพราะเลงเหนผลการณไกลกวาผทมความตองการสมฤทธผลตา 6) มทกษะในการจดระบบงาน (Organizational Skills) เปนสงทแมคเคลลแลนด เหนวาควรจะมแตหลกยงมหลกฐานการคนความาสนบสนนไดยงไมเพยงพอ ลกษณะของผมแรงจงใจใฝสมฤทธ ไดมการรวบรวมลกษณะของผมแรงจงใจ ใฝสมฤทธไว โดยบคคลจากศาสตรสาขาตางๆ ดงเชน เฮอรแมน ไดรวบรวมลกษณะของผทมแรงจงใจใฝสมฤทธไว 10 ประการ ดงน (ยงยทธ เกษสาคร 2541 : 52) 1) บคคลทมความทะเยอทะยานสง 2) ตองเปนผมความหวงอยางมากกวาตนเองจะประสบผลสาเรจ ถงแมการกระทานนขนอยกบโอกาสกตาม 3) มความพยายามไปทจะมงสสถานะทสงขนไปเปนลาดบ 4) มความอดทนทางานทยากไดเปนเวลานาน

62

5) ถงแมงานททาถกขดจงหวะ หรอถกรบกวนจะพยายามทาตอไปใหสาเรจ 6) รสกวาเวลาเปนสงทไมหยดนงและสงตางๆ เกดขนอยางรวดเรว 7) คดคานงถงเหตการณในอนาคตมากกวาอดตและปจจบน 8) มความคดพจารณาเลอกเพอนรวมงานทมความสามารถเปนอนดบแรก 9) ตองการใหเปนทรจกแกผอน โดยพยายามปรบปรงงานตนเองใหดขน 10) พยายามปฏบตสงตางๆ ของตนเองใหดเสมอ จะเหนวาลกษณะของผทมแรงจงใจใฝสมฤทธสงนนจะเปนผทมความมานะบากบนเพอเอาชนะความลมเหลว พยายามทจะไปใหถงจดหมายปลายทาง การปฏบตงานมการวางแผนและเปาหมาย พยายามทจะเพมความสามารถของตนเองในการประกอบกจกรรมตางๆ ใหสงขนเทาทจะสามารถทาได ในการศกษาครงนผวจยใหความสนใจตอเรองแรงจงใจใฝสมฤทธมากกวาเรองแรงจงใจดานอน เพราะบคคลทมแรงจงใจใฝสมฤทธเปนคนทตองการประสบความสาเรจในงาน และมความมานะบากบน ขยนขนแขง ซงในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทมภาระงานหลายดานและตองรบผดชอบแตเพยงผเดยวบางครงอาจเกดความยอทอได ฉะนนถาเจาหนาทเวชสถตเปนบคคลทมแรงจงใจใฝสมฤทธสง ยอมจะทาใหเจาหนาทเวชสถตสามารถฝาฟนอปสรรคและปญหาไปไดซงจะทาใหเจาหนาทเวชสถตมความสามารถในการปฏบตงานทตนรบผดชอบไดเปนอยางด การวดแรงจงใจใฝสมฤทธ การวดแรงจงใจใฝสมฤทธจดไดวาเปนการวดบคลกภาพดานหนงซงการวดบคลกภาพเปนเรองทวดไดคอนขางยาก นกวจยไดพยายามสรางเครองมอขนมาเพอวดบคลกภาพหรอแรงจงใจใฝสมฤทธ สรปไดวามอย 5 วธ (สพจน สนสวงควฒน 2527 : 31) คอ 1) วธการสงเกต 2) วธการทดสอบ ประกอบดวยขอความตางๆ ทผทดสอบตงขนโดยถอเอาเกณฑปกตนสยคนทวๆ ไป เปนมาตรฐานซงเปนคาถามเกยวกบความกลว ความวตกกงวล ความสนใจในสงตางๆ หรอปฏกรยาทตนทาอยเสมอๆ เมอตกอยในสภาพนน 3) การประมาณคา โดยเลอกคณลกษณะบคลกภาพทเปนเครองมอเชดชใหบคลกภาพเดน สะดดตา เชน ความสงบเสงยม แลวหลายๆ คนชวยกนประมาณคาวาบคลกภาพของผถกประมาณคาอยในขนไหน

63

4) การวเคราะหตนเอง คอการประมาณตนเอง แบบวเคราะหตนเอง จะเปนคาถามแบบปรนย จะเปนประโยชนในการเลอกอาชพใหเหมาะสมกบบคลกภาพของตน 5) การสมภาษณ การสมภาษณมหลกคลายๆ กบการวเคราะหตวเองตางกนทวา ผสมภาษณมาตงคาถามใหเราคดตามเพอใหเราวเคราะหตวเอง ผสมภาษณเปนผจดบนทกและประเมนคาบคลกภาพของเขา ผถกสมภาษณจะมรวาตนถกสอบบคลกภาพ ซงในการศกษาครงนผวจยวดแรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาทเวชสถต โดยใช แบบ สอบถามใหเจาหนาทเวชสถตประเมนตนเองซงสอบถามพฤตกรรมทเกยวของกบความตองการความสาเรจในการปฏบตงาน ซงแสดงออกมาในลกษณะดงน คอ เปนคนทไมยอทอตออปสรรค มความบากบน โดยการแสดงความพยายามแขงขนหรอเปรยบเทยบกบมาตรฐานอนดเลศ มความพยายามมากเปนพเศษทจะทากจกรรมหรองานทปฏบตใหดกวาบคคลใดบคคลหนงหรอ สงใดสงหนง โดยอาศยความสามารถเฉพาะตนและมการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ 5.3 งานวจยเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธกบความสามารถในการปฏบตงาน จากการศกษางานวจยทเกยวของระหวางแรงจงใจใฝสมฤทธกบความสามารถในการปฏบตงาน ไดมผศกษาคนควานาสนใจมดงน ไนทและซานเซนรท (Knight and Sassenrath 1965 : 14-17, อางถงใน แสวง จนทรถนอม 2538 : 40) ไดศกษากลมนกศกษามหาวทยาลย จานวน 139 คน โดยใชขอสอบทใชวดแรงจงใจใฝสมฤทธ คอ Iowa Picture Interpretation Test สวนผลสมฤทธนนวดโดย Achievement Pretest โดยสรปผลการศกษาวาคนทมแรงจงใจใฝสมฤทธสงจะเปนผททางานผดพลาดนอยทสด ทางานเรยบรอย ไดใชเวลาในการทางานนอยและมความจาดกวาผทมแรงจงใจใฝสมฤทธตา และไวเนอร (Irving B. Wiener 1965 : 165-168, อางถงใน แสวง จนทรถนอม 2538 : 41) กลาววาผทมแรงจงใจใฝสมฤทธจะเปนผทมความตงใจอยางแนวแนในการทางานไดสาเรจ นอกจากน ธงชย สนตวงษ ไดกลาววา โดยทวไปแลวมนษยไมไดทางานอยางเตมความสามารถเสมอไป การจงใจเพอใหปฏบตงานเตมความสามารถเปนปจจยหนงทสาคญตอการปฏบตงานของบคคลทาใหบคคลตองปฏบตงานและทางานดวยความเตมใจ ดงนนการจงใจเพอใหบคคลตองการปฏบตงานจงมความจาเปนและตองการมขนในองคกรตางๆ เปนอยางยง และปรยาพร วงศอนตรโรจน (2535 : 105) กลาววา แรงจงใจในการทางานโดยเฉพาะแรงจงใจในตวพนกงานเอง จะมผลตอการปฏบตงานทาใหงานมประสทธภาพสง จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา แรงจงใจใฝสมฤทธ คอความตองการความสาเรจในการปฏบตงานไมยอทอตออปสรรค มความมานะบากบน โดยการแสดงความพยายามในการทางาน

64

มากเปนพเศษและเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานอนดเลศ โดยอาศยความสามารถเฉพาะตนและมการวางโครงการระยะยาวทสมพนธกบความตองการความสาเรจ จากการทบทวนวรรณกรรม พบวามผศกษาเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานของบคลากรในสายงานตางๆ แตไมพบการศกษาเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต แตพอสรปไดวา มหลายปจจยทเกยวของกบความสามารถในการปฏบตงานของบคลากรสายงานตางๆ ในการวจยครงนเนองจากอยในระยะเปลยนผานของการพฒนาระบบบรการสขภาพ ซงเจาหนาทกสาขาจาเปนจะตองพฒนาความสามารถในการปฏบตงานใหสอดคลองกบระบบบรการสขภาพทเปลยนแปลงไป ในการวจยครงนผวจยจงไดสนใจทจะศกษาวาปจจยตางๆ ทเกยวของกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ไดแก ขอมล สวนบคคล ไดแก เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม ขนาดของโรงพยาบาลชมชน และปจจยอนๆ ไดแก การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ดงนนผวจยจงกาหนดกรอบแนวคดในการวจยไวดงน

6. ลกษณะงานของเจาหนาทเวชสถต เจาหนาท เวชสถต เปนบคลากรทปฏบตงานในสวนของงานเวชระเบยนของโรงพยาบาล ซงสาเรจการศกษาในระดบประกาศนยบตรเวชสถตเดม หรอ ประกาศนยบตร เวชระเบยน (เวชสถต) จากวทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก สถาบนพระบรมราชชนกสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข สายงานเจาหนาทเวชสถต ตามมาตรฐานกาหนดตาแหนง (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2537) มลกษณะงานทปฏบตเกยวกบการจดทา จดเกบ รวบรวมขอมลและตวเลขสถตทเกยวของกบผปวย ซงปวยดวยโรคภยไขเจบตางๆ การรกษาพยาบาลและการวเคราะหโรคเพอประโยชนในการปรบปรงคณภาพของการรกษาพยาบาล การปรบปรง และขยายกจการ ของโรงพยาบาลและหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการรกษาพยาบาลและเพอประโยชนแกการศกษา คนควา วจยและวางมาตรการในการปองกนโรค ตลอดจนการวางแผนเกยวกบสาธารณสขของประเทศในดานอนๆ ดวยและปฏบตหนาทอนทเกยวของ สรปลกษณะงานหลกของเจาหนาท เวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนประกอบดวย 4 ดาน ดงน 1. ดานเกยวกบการบรการเวชระเบยนผปวย ไดแก การจดทาเวชระเบยนผปวย ซงจะตองซกประวตทวไป ประวตการเจบปวย การลงทะเบยนรบคนไข หรอผมารบบรการ การ

65

จดเกบเวชระเบยนใหเปนระบบสะดวกในการสบคน การดแลรกษาใหอยในสภาพสมบรณพรอมใช และทาลายเวชระเบยนเมอครบอายของเอกสารตามระเบยบงานสารบญ 2. ดานการใหรหสโรค จากการวนจฉยของแพทย ตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) เพอการจดทาสถตโรค สาเหตการเกดโรค การใหบรการดานสขภาพและการทาหตถการตางๆ 3. ดานการจดทาสถตและรายงานทางการแพทย ไดแก การจดเกบ รวบรวม ขอมล จดทาสถตและรายงานเกยวกบการเจบปวยและการใหบรการตางๆ แกผมารบบรการดานสขภาพ ใหบรการแกผปวย ประเภทโรค อบตเหต โดยจาแนกดวยการใหรหสตามหลกการการใหรหสตามบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) และรายงานงานประจาป 4. ดานอนๆ ทไดรบมอบหมายจากผบรหาร เชน ควบคม กากบดแล พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยน ฝกอบรมบคลากรในโรงพยาบาล ใหมความรเกยวกบการใหรหสโรคตามหลกการของบญชจาแนกโรคระหวางประเทศ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) อานวยความสะดวกแกแพทยและเจาหนาทอนๆ ทประสงคจะศกษา วจย เกยวกบสถตขอมลทางการแพทยและการรกษาพยาบาลในเวชระเบยนผปวย จากการเปลยนแปลงของระบบบรการสขภาพแนวใหมทาใหมการปรบเปลยนลกษณะหนาทความรบผดชอบเพมขน (สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, กองการเจาหนาท 2540) คอ 1. ใหบรการขอมลสถตผปวยแกแพทย พยาบาล นกวชาการตางๆ และหนวยงานอนๆ 2. ดแลระบบหรอโปรแกรมคอมพวเตอรทใชในงานเวชระเบยน และแกไขปญหาทไมซบซอน 3. ตรวจสอบขอมลในเวชระเบยนทงทเปนเอกสารและทเกบอยในรปแบบอน เชน ไมโครฟลม ฐานขอมลอเลคทรอนคสในระบบคอมพวเตอรเครอขาย ใหถกตองครบถวนมประสทธภาพ 4. วเคราะหขอมลทางดานเวชสถต วางแผนกาหนดแนวทางการปฏบตทางเวชสถต สาหรบโรงพยาบาลชมชนจะมตาแหนงเจาหนาทเวชสถต ตงแตระดบ 2 ถงระดบ 5 ซงปฏบตงานครอบคลมตามลกษณะงานดงกลาวขางตน

66

กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ขอมลสวนบคคล - เพศ - อาย - ประสบการณในการทางาน - ประสบการณฝกอบรม

- ขนาดของโรงพยาบาลชมชน

- การรบรบทบาทหนาท - ความเชอมนในตนเอง - ทกษะการสอสาร - แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความสามารถ ในการปฏบตงาน

67

บทท 3

วธดาเนนการวจย การวจยเรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย” เปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยมเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย เปนหนวยของการวเคราะห (Unit of analysis) และเพอใหการวจยในครงนบรรลวตถประสงคทตงไว ผวจยไดกาหนดระเบยบวธวจย ไวดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. ตวแปรทศกษา 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การสรางและพฒนาเครองมอ 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การวเคราะหขอมล 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย ในปงบประมาณ 2548 และมระยะเวลาในการปฏบตงานในตาแหนงเจาหนาทเวชสถตมาแลวไมนอยกวา 1 ป จานวนเจาหนาทเวชสถตทงสน 412 คน ดงรายละเอยดในตารางท 2 1.2 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน เปนเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน ในป 2548 ทไดจากการสมตวอยางแบบชนภม (Stratified random sampling) ตามสดสวนประชากร (Probability proportionate to size sampling) โดยดาเนนการดงน

68

1. กาหนดขนาดตวอยาง โดยใชสตรการคานวณขนาดตวอยางของยามาเน (Yamane, อางถงใน ประคอง กรรณสตร 2542 : 11) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 และคาความคลาดเคลอนรอยละ 5 ไดจานวนตวอยาง เปนเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนทงหมด จานวน 203 คน ดงน

N = 2)e(N+1N

n = ขนาดของกลมตวอยาง N = จานวนประชากร E = ความคลาดเคลอนทยอมรบได แทนคาในสตร

n = 2)05(.412+1412

n = 203

ในการวจยครงน คานวณไดขนาดกลมตวอยาง จานวน 203 คน 2. สมตวอยางใหไดตวอยางทงหมดตามสดสวนทคานวณไดของแตละระดบโรงพยาบาล โดยการสมอยางเปนชนภม (Stratified random sampling) ดงรายละเอยดในตารางท 2 ตารางท 2 จานวนประชากรและกลมตวอยางเจาหนาทเวชสถตจาแนกตามขนาดของโรงพยาบาล

ขนาดโรงพยาบาล จานวนประชากร จานวนกลมตวอยาง 10 12 6 30 215 106 60 121 59 90 42 21

120-160 22 11 รวมทงหมด 412 203

ทมา : วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก, ภาควชาเวชระเบยน, รายงานสรปผลการสารวจจานวนเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ปงบประมาณ 2548 (นนทบร : 2548 ), 1.

69

2. ตวแปรทศกษา สาหรบการวจยครงนตวแปรทใชในการศกษา ประกอบดวยตวแปรอสระ ไดแก ขอมล สวนบคคล ขนาดโรงพยาบาลชมชน และปจจยทางจตวทยา ตวแปรตาม ซงมรายละเอยดดงตอไปน 1. ตวแปรอสระ ไดแก 1.1 ขอมลสวนบคคล เปนขอมลท เก ยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ไดแก 1.1.1 เพศ แบงเปน - เพศชาย - เพศหญง 1.1.2 อาย แบงเปน

- อาย 21 – 26 ป - อาย 27 – 32 ป - อาย 33 – 38 ป - อาย มากกวา 38 ปขนไป 1.1.3 ประสบการณในการทางาน แบงเปน - ประสบการณ นอยกวา 6 ป - ประสบการณ 7 – 10 ป - ประสบการณ มากกวา 10 ปขนไป

1.1.4 ประสบการณการฝกอบรมในรอบปทผานมา แบงเปน - ไมเคยฝกอบรมในรอบปทผานมา - เคยฝกอบรม 1.1.5 ขนาดของโรงพยาบาลชมชนทปฏบตงาน แบงเปน - โรงพยาบาลชมชน ขนาด 10 เตยง - โรงพยาบาลชมชน ขนาด 30 เตยง - โรงพยาบาลชมชน ขนาด 60 เตยง - โรงพยาบาลชมชน ขนาด 90 เตยง - โรงพยาบาลชมชน ขนาด 120-160 เตยง 1.2 การรบรบทบาทหนาท 1.3 ความเชอมนในตนเอง 1.4 ทกษะการสอสาร

70

1.5 แรงจงใจใฝสมฤทธ 2. ตวแปรตาม ไดแก ความสามารถในการปฏบตงาน 3. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ผวจยไดใชแบบสอบถาม จานวน 5 ตอน ซงมรายละเอยดดงน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถามในดานตางๆ ไดแก เพศ อาย ประสบการณการทางาน ประสบการณการฝกอบรม ขนาดของโรงพยาบาลชมชนทเจาหนาทเวชสถตปฏบตงาน ทงหมด จานวน 5 ขอ แบบเลอกตอบ 3 ขอ ไดแก เพศ ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลชมชน และแบบเตม 2 ขอ ไดแก อาย และประสบการณทางาน ตอนท 2 แบบสอบถามการรบรบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต ซงขอความแตละขอเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ จานวน 18 ขอ ลกษณะของแบบสอบถามการรบรบทบาทหนาท เปนการสอบถามเกยวกบพฤตกรรมในการปฏบตงานดานการรบรบทบาทหนาท ขอคาถามมความหมายในดานบวก และแตละขอมคาตอบใหเลอกเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน 5 คะแนน หมายถง ผตอบปฏบตในเรองนนมากทสด 4 คะแนน หมายถง ผตอบปฏบตในเรองนนมาก 3 คะแนน หมายถง ผตอบปฏบตในเรองนนปานกลาง 2 คะแนน หมายถง ผตอบปฏบตในเรองนนนอย 1 คะแนน หมายถง ผตอบปฏบตในเรองนนนอยทสด กาหนดเกณฑในการประเมน ระดบการรบรการรบรบทบาทหนาท ผวจยใชเกณฑการประเมนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย ( X ) ของเบสท (Best 1981 : 172) แปลความหมายตามเกณฑ ดงน คาเฉลย 4.50 - 5.00 หมายถง ผตอบมการรบรในบทบาทหนาทอยในระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ผตอบมการรบรในบทบาทหนาทอยในระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ผตอบมการรบรในบทบาทหนาทอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ผตอบมการรบรในบทบาทหนาทอยในระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง ผตอบมการรบรในบทบาทหนาทอยในระดบนอยทสด

71

ตอนท 3 แบบสอบถามทเกยวกบ ความเชอมนในตนเอง เปนแบบสอบถามซงผวจยไดสรางขนตามนยามศพทของการวจยครงน โดยสอบถามวดความเชอมนในตนเอง มขอคาถามจานวน 25 ขอ ลกษณะของแบบสอบถามความเชอมนในตนเอง เปนการสอบถามเกยวกบพฤตกรรมในการปฏบตงานดานความเชอมนในตนเอง ขอคาถามมความหมายในดานบวก 22 ขอ และแตละขอมคาตอบใหเลอกเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน 5 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด 4 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก 3 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนกลาง 2 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอย 1 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด สาหรบขอความเชงนเสธม 3 ขอ ไดแก ขอ 5 ขอ 19 และขอ 21 โดยใหคะแนนกลบกน กาหนดเกณฑในการประเมน ระดบความเชอมนในตนเอง ผวจยใชเกณฑการประเมนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย ( X ) ของเบสท (Best 1981 : 172) แปลความหมายตามเกณฑ ดงน คาเฉลย 4.50 – 500 หมายถง ผตอบมความเชอมนในตนเองอยในระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ผตอบมความเชอมนในตนเองอยในระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ผตอบมความเชอมนในตนเองอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ผตอบมความเชอมนในตนเองอยในระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง ผตอบมความเชอมนในตนเองอยในระดบนอยทสด ตอนท 4 แบบสอบถามทกษะการสอสาร ซงผวจยไดสรางขน มขอคาถามทงสน 21 ขอ ลกษณะของแบบสอบถามทกษะการสอสาร เปนการสอบถามเกยวกบความสามารถในการพดจา แสดงทาทาง แนะนา อธบาย ตดตอประสานงาน ขอคาถามมความหมายในดานบวก และแตละขอมคาตอบใหเลอกเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน 5 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด 4 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก 3 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองปานกลาง 2 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนอย

72

1 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด กาหนดเกณฑในการประเมน ระดบทกษะการสอสาร ผวจยใชเกณฑการประเมนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย ( X ) ของเบสท (Best 1981 : 172) แปลความหมายตามเกณฑ ดงน คาเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง ผตอบมทกษะการสอสารอยในระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ผตอบมทกษะการสอสารอยในระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ผตอบมทกษะการสอสารอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ผตอบมทกษะการสอสารอยในระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง ผตอบมทกษะการสอสารอยในระดบนอยทสด ตอนท 5 แบบสอบถามแรงจงใจใฝสมฤทธ ผวจยไดสรางขนเองตามนยามศพทของการวจยครงน มขอคาถามทงสน 30 ขอ ลกษณะของแบบสอบถามแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนการสอบถามเกยวกบพฤตกรรมในดานแรงจงใจใฝสมฤทธ ขอคาถามมความหมายในดานบวก และแตละขอมคาตอบใหเลอกเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ดงน 5 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด 4 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก 3 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนปานกลาง 2 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอย 1 คะแนน หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด กาหนดเกณฑในการประเมน ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ ผวจยใชเกณฑการประเมนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย ( X ) ของเบสท (Best 1981 : 172) แปลความหมายตามเกณฑ ดงน คาเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง ผตอบมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบมากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ผตอบมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ผตอบมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ผตอบมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบนอย คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง ผตอบมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบนอยทสด

73

ตอนท 6 แบบวดความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต เปนการวดระดบความสามารถในการปฏบตงาน ตามบทบาทหนาท โดยมความร ความเขาใจและสามารถทาไดถกตอง โดยผวจยสรางขนเอง ตามนยามศพทของการวจยครงน ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 35 ขอ ลกษณะของแบบวดความสามารถในการปฏบตงาน เปนแบบสอบถามเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต ซงขอคาถามเปนทางบวกทงหมดแตละขอคาถามมคาตอบใหเลอกตอบเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ดงน 5 คะแนน หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเองมากทสด

โดยไมตองมผกาหนดงานใหทาหรอใหคาแนะนา 4 คะแนน หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนมาก

โดยตองไดรบคาแนะนาเพยงเลกนอย 3 คะแนน หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเองปานกลาง

โดยตองมผกาหนดงานใหทาหรอใหคาแนะนาทเหมาะสม มากขน

2 คะแนน หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเองนอย โดยตองมผกาหนดงานใหทาหรอใหคาแนะนาอยางมาก

1 คะแนน หมายถง ผตอบไมเคยสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเอง จนกวาจะมผกาหนดงานใหทาหรอตองใหคาแนะนา ตลอดเวลา

กาหนดเกณฑในการประเมน ระดบความสามารถในการปฏบตงาน ผวจยใชเกณฑการประเมนแบบองเกณฑ โดยใชการแบงระดบคะแนนเฉลย ( X ) ของเบสท (Best 1981 : 172) แปลความหมายตามเกณฑ ดงน คาเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง ผตอบมความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบ มากทสด คาเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ผตอบมความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก คาเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ผตอบมความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบ ปานกลาง คาเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ผตอบมความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบนอย

74

คาเฉลย 1.00 - 1.49 หมายถง ผตอบมความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบ นอยทสด 4. การสรางและการพฒนาเครองมอ ในการสรางเครองมอ ผวจยไดดาเนนการสรางเปนแบบสอบถามโดยมขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสาร งานวจยและวรรณกรรมทเกยวของ กบการรบรในบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถในการปฏบตงาน เพอนามาเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถามภายใตคาปรกษาของอาจารยผควบคมวทยานพนธ 2. นาขอมลทไดจากการศกษามาสรางแบบสอบถามการรบรในบทบาทหนาท จานวน18 ขอ ความเชอมนในตนเอง 25 ขอ ทกษะการสอสาร จานวน 21 ขอ แรงจงใจใฝสมฤทธ จานวน 30ขอ และแบบวดระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จานวน 35 ขอ 3. ตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแบบสอบถามโดยนาแบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยผควบคมวทยานพนธ และผทรงคณวฒจานวน 5 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา จากนนนาผลการตรวจสอบไปปรบปรงแกไข 4. นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขไปทดลองใช (Try-out) กบเจาหนาทเวชสถตซงปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน แลวนาขอมลทไดมาวเคราะหเพอดความชดเจนในเนอหา การใชสานวนภาษา ตลอดจนการเรยงลาดบของขอคาถาม 5. หาความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability) การรบรในบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และแบบวดความสามารถการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต โดยใชวธการของ ครอนบาค (Cronbach’ alpha coefficient) หาคาสมประสทธแอลฟา ( ∞- Coefficient) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามดงตอไปน 5.1 การรบรบทบาทหนาท ไดคาความเชอมน = .9109 5.2 ความเชอมนในเอง ไดคาความเชอมน = .8711 5.3 ทกษะการสอสาร ไดคาความเชอมน = .8965 5.4 แรงจงใจใฝสมฤทธ ไดคาความเชอมน = .9225 5.5 ความสามารถในการปฏบตงาน ไดคาความเชอมน = .9622 5. การเกบรวบรวมขอมล

ในการเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยไดดาเนนการ ตามขนตอนดงน

75

1. ผวจยทาหนงสอนาสงและสงแบบสอบถามสงไปใหกบเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนทเปนกลมตวอยาง จานวน 203 คน 2. ผวจยชแจงรายละเอยดของการตอบแบบสอบถามไวทกตอน พรอมทงแจงสถานทตดตอของผวจยไว เพอใหผตอบแบบสอบถามตดตอไดตลอดเวลา ถามปญหาสงสยในขอคาถาม 3. เกบรวบรวมขอมล โดยใหผตอบสงกลบมาใหผวจยทางไปรษณย โดยมสงกลบมาจานวน 190 ชด 4. ผวจยตรวจสอบความถกตองของขอมลในแบบสอบถาม ซงมความถกตองสมบรณเพยง 185 ชด คดเปนรอยละ 91 ของจานวนกลมตวอยางทงหมด แลวลงรหสในแบบสอบถาม และทาการวเคราะหตามวธทางสถต 6. การวเคราะหขอมล การวจยครงน ผวจยทาการประมวลผลและวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปสาหรบการวจยทางสงคมศาสตร ดวยเครองคอมพวเตอร ดงน 1. วเคราะหขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถต ในดาน เพศ อาย ประสบการณ ในการทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลชมชน ใชการแจกแจงความถ และคารอยละ 2. เปรยบเทยบความแตกตางของความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตของโรงพยาบาลชมชน จาแนกตาม เพศ ประสบการณฝกอบรม โดยใช t-test 3. เปรยบเทยบความแตกตางของความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชนจาแนกตาม อาย ประสบการณการทางาน ขนาดของโรงพยาบาลชมชน โดยใช F-test ซงหากพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต จะทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค โดยวธของ Scheffe׳ 4. การวเคราะหปจจย ไดแก การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และความแรงจงใจใฝสมฤทธ ททานายความสามารถการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ใชการวเคราะหถดถอยพหคณ ตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis)

76

บทท 4

การวเคราะหขอมล การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยจงไดนาผลการวเคราะหขอมลในการวจย เรอง ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ทไดจากการสอบถามกลมตวอยางทเปนเจาหนาทเวชสถต จานวน 185 คน คดเปนรอยละ 91 ของกลมตวอยาง ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหโดยจาแนกเปน 4 ตอน ดงน ตอนท 1 การศกษาลกษณะขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถต ของโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย โดยการแสดงจานวนและรอยละ ดงแสดงในตารางท 3 ตอนท 2 การศกษาระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน โดยการแสดงคาเฉลย ( X) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบ ดงแสดงในตารางท 4 และตารางท 5 ตอนท 3 การศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตทม เพศ และประสบการณฝกอบรม ตางกน โดยใชคาการทดสอบ คาท (t-test) เปรยบเทยบความแตกตางของความสามารถในการปฏบตงานของผสงอายทม อาย ประสบการณในการทางาน และขนาดโรงพยาบาล ตางกน โดยใชคาสถตทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และทดสอบรายคดวยวธ Scheffe ׳ ดงแสดงในตารางท 6 ตารางท 7 ตารางท 8 ตารางท 9 ตารางท 10 ตารางท 11 ตารางท 12 และตารางท 13 ตอนท 4 การศกษา การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ ทสงผลตอความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple regression Analysis) ดงแสดงในตารางท14 และตารางท 15

77

สญลกษณทใช n แทน จานวนกลมตวอยาง X แทน คาเฉลย (Mean) S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน F แทน คาสถตทใชพจารณาใน F-distribution t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-distribution df แทน องศาอสระ (degree of freedom) SS แทน ผลรวมของคากาลงสองของคาเบยงเบน (Sum of square) MS แทน คาเฉลยความเบยงเบนกาลงสอง (Mean square) Multiple R แทน สมประสทธสหสมพนธพหคณ R square แทน ประสทธภาพในการทานาย Adjusted R square แทน สมประสทธในการทานายทปรบแลว R2 Change แทน คา R2ทเพมขนเมอเพมตวแปรอสระเขาสมการถดถอย SE est แทน ความคลาดเคลอนมาตรฐานในการทานาย (Standard Error of the Estimate) b แทน คาสมประสทธถดถอย (Regression Coefficients) Beta แทน คาสมประสทธความถดถอยของตวทานายในรปคะแนน มาตรฐาน (Standard Regression Coefficients) constant แทน คาคงท X1 แทน การรบรบทบาทหนาท X2 แทน ความเชอมนในตนเอง X3 แทน ทกษะการสอสาร X4 แทน แรงจงใจใฝสมฤทธ Y total แทน ความสามารถในการปฏบตงาน

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 การศกษาลกษณะขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถต ของโรงพยาบาลชมชน ใน ประเทศไทย โดยการแสดงจานวนและรอยละ

78

ขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย จานวน 185 คน โดยจาแนกตาม เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม ขนาดของโรงพยาบาล วเคราะหโดยการแจกแจงความถ และคารอยละ ดงแสดงในตารางท 3 ตารางท 3 จานวนและรอยละของขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย

ขอมลสวนบคคล จานวน รอยละ

เพศ ชาย 62 33.51 หญง 123 66.49 อาย 21 – 26 ป 75 40.54 27 – 32 ป 71 38.38 33 – 38 ป 26 14.05 มากกวา 38 ป 13 7.03 ประสบการณทางาน นอยกวา 6 ป 97 52.43 7 - 10 ป 46 24.86 มากกวา 10 ป 42 22.71 ประสบการณฝกอบรม ไมเคย 14 7.57 เคย 171 92.43 ขนาดโรงพยาบาลชมชน 10 เตยง 4 2.16 30 เตยง 97 52.43 60 เตยง 53 28.65 90 เตยง 20 10.81 120 เตยง 11 5.95 รวม 185 100.00

79

จากตารางท 3 พบวาเจาหนาทเวชสถตสวนใหญเปนเพศหญง จานวน 123 คน คดเปนรอยละ 66.49 สวนใหญมอายอยในชวง 21-26 ป จานวน 75 คน คดเปนรอยละ 40.54 สวนใหญมประสบการณการทางานมาแลวนอยกวา 6 ป จานวน 91 คน คดเปนรอยละ 52.43 ประสบการณฝกอบรมเกยวกบงานทปฏบตในรอบปทผานมาสวนใหญเคยผานการฝกอบรม จานวน 171 คน คดเปนรอยละ 92.43 และเจาหนาทเวชสถตสวนใหญปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง จานวน 97 คน คดเปนรอยละ 52.43 ตอนท 2 การศกษาระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถในการปฏบต ของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาล ชมชน โดยการแสดงคาเฉลย ( X) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และคาระดบ ดงแสดงใน ตารางท 4 และตารางท 5 ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบ จาแนกตามตวแปรตนทศกษา

ตวแปร X S.D. คาระดบ การรบรบทบาทหนาท 4.021 .407 มาก ความเชอมนในตนเอง 3.908 .340 มาก ทกษะการสอสาร 3.798 .426 มาก แรงจงใจใฝสมฤทธ 3.854 .4512 มาก

จากตารางท 4 การวเคราะหคาระดบของตวแปรทศกษา พบวาการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ อยในระดบมาก คอ มคา X = 4.021, X = 3.908, X = 3.798 และ X = 3.854 ตามลาดบ

80

ตารางท 5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบของความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต

ตวแปร X S.D. คาระดบ ความสามารถในการปฏบตงาน 4.077 .489 มาก - ดานการจดทาจดเกบ สบคน ดแล รกษา ทาลาย ควบคมคณภาพ เวชระเบยน

4.326 .793 มาก

- ดานการใหรหสโรค 4.210 .742 มาก - ดานการจดทาสถต รายงาน และการนาเสนอ

4.040 .925 มาก

- ดานอน ๆ ไดแก ควบคม กากบดแล พฒนาระบบใหบ รการ และใหความร ผเกยวของ

3.693 .914 มาก

จากตารางท 5 จากการวเคราะหระดบความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถต พบวาความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก คอ มคา X = 4.077 และจาแนกเปนรายดานพบวาระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ดานการจดทา จดเกบ สบคน ดแลรกษา ทาลายควบคมคณภาพเวชระเบยน ดานการใหรหสโรค ดานการจดทาสถต รายงานและการนาเสนอ ดานอน ๆ ไดแก ควบคม กากบดแล พฒนาระบบใหบรการ และใหความรผเกยวของ อยในระดบมาก คอ มคา X = 4.326, X = 4.210, X = 4.040, และ X = 3.693 ตามลาดบ

81

ตอนท 3 การศกษาเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทม เพศและ ประสบการณฝกอบรมเกยวกบงานทปฏบตงานในรอบปทผานมา ตางกน โดยใช คาการทดสอบ คาท (t-test) เปรยบเทยบความ แตกตางของความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทม อาย ประสบการณ ในการท า ง าน และขนาด โรงพยาบาล ตางกน โดยใชคาสถตทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และทดสอบรายคดวยวธ Scheffe ׳ ดงแสดงในตารางท 6 ตารางท 7 ตารางท 8 ตารางท 9 ตารางท 10 ตารางท 11 ตารางท 12 และตารางท 13

3.1 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตทม เพศ และประสบการณฝกอบรม ตางกน เพอทดสอบสมมตฐานขอท 1 โดยใชคาการทดสอบ คาท (t-test) ตารางท 6 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม เพศ

ขอมลสวนบคคล n X S.D. t เพศ ชาย 62 4.136 .569 หญง 123 4.046 .642 1.087

จากตารางท 6 พบวา เจาหนาทเวชสถตทม เพศ ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน ตารางท 7 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม ประสบการณฝกอบรม

ขอมลสวนบคคล n X S.D. t ประสบการณฝกอบรม ไมเคย 14 3.916 .477 เคย 171 4.090 .489 -1.280

82

จากตารางท 7 พบวา เจาหนาทเวชสถตทมประสบการณฝกอบรมเกยวกบงานทปฏบตในรอบปทผานมาทตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 3.2 เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถต ทม อาย ประสบการณในการทางาน และขนาดโรงพยาบาล ตางกน โดยใชคาสถตทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และทดสอบรายคดวยวธ Scheffe ׳ ตารางท 8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาระดบของความสามารถในการปฏบตของ เจาหนาทเวชสถต จาแนกตาม อาย

อาย n X S.D. คาระดบ 21 – 26 ป 75 4.017 .435 มาก 27 – 32 ป 71 4.103 .479 มาก 33 – 38 ป 26 4.144 .650 มาก มากกวา 38 ป 13 4.143 .488 มาก

จากตารางท 8 พบวาเจาหนาทเวชสถตมอาย 21 - 26 ป , 27 – 32 ป , 33 - 38 ป และมากกวา 38 ป มความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก โดยทเจาหนาทเวชสถตทมอายระหวาง 33 - 38 ป มคาเฉลยของความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบสงสด ( X = 4.144) รองลงมาคอเจาหนาทเวชสถตทมอายมากกวา 38 ป ( X = 4.143) อาย 27 – 32 ป ( X = 4.103) และอาย 21 - 26 ป ( X = 4.017) ตามลาดบ ตารางท 9 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของ เจาหนาทเวชสถต จาแนกตามอาย

แหลงความแปรปรวน df SS MS F ระหวางกลม 3 .490 .163 ภายในกลม 181 43.453 .240

.680

รวม 184 43.943

83

จากตาราง 9 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตจาแนกตามอาย พบวาเจาหนาท เวชสถตทมอายตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน ตารางท 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบของความสามารถในการปฏบตงาน เจาหนาทเวชสถต จาแนกตามประสบการณในการทางาน ประสบการณในการทางาน n X S.D. คาระดบ

นอยกวา 6 ป 97 4.011 .473 มาก 7 - 10 ป 46 4.156 .482 มาก มากกวา 10 ป 42 4.143 .521 มาก จากตารางท 10 พบวาเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณการทางานนอยกวา 6 ป, 7-10 ป และมากกวา 10 ปขนไป มความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก โดยทเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณการทางาน 7-10 ป มคาเฉลยของความสามารถในการปฏบตงานสงสด ( X = 4.156) รองลงมาคออายมากกวา 10 ป ( X = 4.143) และอายนอยกวา 6 ป ( X = 4.010) ตามลาดบ ตารางท 11 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของ เจาหนาทเวชสถต จาแนกตามประสบการณทางาน

แหลงความแปรปรวน df SS MS F ระหวางกลม 2 .896 .448 ภายในกลม 182 43.047 .237

1.894

รวม 184 43.943 จากตารางท 11 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต พบวาเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณการทางานตางกนมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน

84

ตารางท 12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของความสามารถในการปฏบตของเจาหนาท เวชสถต จาแนกตาม ขนาดโรงพยาบาลชมชน

ขนาดของโรงพยาบาล n X S.D. คาระดบ นอยกวาหรอเทากบ 30 เตยง 101 4.022 .455 มาก 60 เตยง 53 4.109 .543 มาก 90-160 เตยง 31 4.199 .489 มาก

จากตารางท 12 พบวา เจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดของโรงพยาบาลนอยกวาหรอเทากบ 30 เตยง, 60 เตยง และ 90-160 เตยง มความสามารถในการปฏบตงานอยในระดบมาก โดยทเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 90-160 เตยง มคาเฉลยของความสามารถในการปฏบตงานสงสด ( X = 4.199) รองลงมาคอปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยง ( X = 4.109) และปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดนอยกวาหรอเทากบ 30 เตยง ( X = 4.022) ตามลาดบ หมายเหต เนองจากจานวนเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลขนาด 10 เตยงมจานวนนอย จงนามารวมกบโรงพยาบาลขนาด 30 เตยง และขนาด 120-160 เตยง กมนอยจงนามารวมกบ 90 เตยง ตารางท 13 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของ เจาหนาทเวชสถต จาแนกตามขนาดโรงพยาบาลชมชน

แหลงความแปรปรวน df SS MS F ระหวางกลม 2 .823 .411 ภายในกลม 182 43.120 .237

1.736

รวม 184 43.943 จากตาราง 13 การทดสอบความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต พบวาเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดตางกนมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน

85

ตอนท 4 การศกษา การรบรบทบาทหนาท (X1 ) ความเชอมนในตนเอง ( X2 ) ทกษะการสอสาร ( X3 ) แรงจงใจใฝสมฤทธ ( X4) ทสงผลตอความสามารถในการปฏบตงาน ของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ( Y total )โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบ ความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple regression Analysis) ดงแสดงในตารางท 13 และตารางท 14

ตารางท 14 สมประสทธสหสมพนธระหวางการรบรบทบาทหนาท(X1 ) ความเชอมนในตนเอง ( X2 ) ทกษะการสอสาร ( X3 ) แรงจงใจใฝสมฤทธ ( X4) และความสามารถในการ ปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ( Y total )

ตวแปร X1 X2 X3 X4 Y total X1 1.0 X2 .618** 1.00 X3 .596** .763** 1.00 X4 .551** .626** .747** 1.00

Y total .568** .722** .760** .737** 1.00 ** P < .01 จากตารางท 14 พบวาความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ไดแก การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ มความสมพนธกนทางบวก โดยทการรบรบทบาทหนาทมความสมพนธทางบวกกบความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .618, .596, .551, ตามลาดบ) ความเชอมนในตนเองมความสมพนธทางบวกกบทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .763, .626, ตามลาดบ) และทกษะการสอสารมความสมพนธทางบวกกบแรงจงใจใฝสมฤทธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .747) เมอพจารณาความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม พบวาการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ และความสามารถในการปฏบตงานมความสมพนธกนทางบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .568, .722, .760, และ .737 ตามลาดบ)

86

ตารางท 15 การศกษาการถดถอยพหคณของตวแปรอสระ การรบรบทบาทหนาท (X1) ความ เชอมนในตนเอง (X2) ทกษะการสอสาร(X3) และแรงจงใจใฝสมฤทธ (X4) ทสงผล ตอความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน (Y total) โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขา สมการ (Stepwise Multiple regression Analysis)

ลาดบทของตวแปร ทไดรบคดเลอกเขาสมการ

R R2 Adj R2 R2change b Beta t

การรบรบทบาทหนาท (X1) .618 .381 .378 .381 .539 .499 3.746*** ทกษะการสอสาร (X3) .653 .426 .419 .044 .309 .270

Constant = .736 S.E. est = .372 F overall = 67.471***

*** P < .001 จากตารางท 15 แสดงผลการวเคราะหการถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของ ตวแปรทนาเขาสมการพบวา การรบรบทบาทหนาท (X1) เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 1 มประสทธภาพในการทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน (Y total) รอยละ 38.1 ทกษะการสอสาร (X3) เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 2 มประสทธภาพในการทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน (Y total) เพมขนรอยละ 4.5 โดยทการรบรบทบาทหนาท (X1) กบทกษะการสอสาร (X3) สามารถรวมกนทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน (Y total) รอยละ 42.6 ในลกษณะน การรบรบทบาทหนาท (X1) และทกษะการสอสาร (X3) เปนตวแปรทสามารถรวมกนทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต (Y total) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 โดยมความคลาดเคลอนในการทานายเทากบ .372 ซงสามารถเขยนสมการทานายในรปคะแนนดบดงน Y total = .763 + .539 (X1) + .390 (X3) และสามารถเขยนสมการการทานายในรปคะแนนมาตรฐานดงน Z total = .499 (X1) + .270 (X3)

87

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย” ครงน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาระดบความสามารถในการปฏบตงาน การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ ของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน 2) เปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนโดยจาแนกตามตวแปร เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาล และ 3) ศกษาการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ประชากรทใชการวจยครงน คอ เจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย 412 คน กลมตวอยางไดมาจากวธการสมแบบชนภม (Stratified Random Sampling) กาหนดขนาดกลมตวอยางจากการคานวณโดยสตรของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane, อางถงใน ประคอง กรรณสตร 2542 : 11) โดยใชขนาดตวอยางทมความเชอมน รอยละ 95 และคาความคลาดเคลอน รอยละ 5 ไดกลมตวอยางเปนเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชน จานวน 203 คน และตอบแบบสอบถาม 185 คน คดเปนรอยละ 91.13 ของกลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจานวน 1 ฉบบ ซงผานการตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหาจากผทรงคณวฒและคณาจารยผควบคมวทยานพนธ แบงเปน 6 สวน ดงน สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถต สวนท 2 แบบสอบถามการรบรบทบาทหนาท ไดคาความเชอมน .9109 สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความเชอมนในตนเอง ไดคาความเชอมน .8711 สวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบทกษะการสอสาร ไดคาความเชอมน .8965 สวนท 5 แบบสอบถามเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ ไดคาความเชอมน .9225 และ สวนท 6 แบบสอบถามเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน ไดคาความเชอมน .9622 การรวบรวมขอมล ใชการสงแบบสอบถามทางไปรษณยไปยงกลมตวอยาง โดยผวจยใหเจาหนาทเวชสถตตอบและสงกลบ แลวนาขอมลทไดทงหมดมาตรวจสอบความถกตองสมบรณ

88

พรอมลงรหส และทาการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป สาหรบสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก รอยละ (%) คาเฉลย ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การทดสอบคาท (t – test) การทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One – way ANOVA) และการวเคราะหการถดถอยพหคณ ตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการ (Stepwise Multiple Regression Analysis) สรปผลการวจย ผลการวจย สรปเปนประเดนสาคญ ไดดงน 1. การวเคราะหขอมลสวนบคคลของเจาหนาทเวชสถตทตอบแบบสอบถาม จานวน 185 คน สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 66.49 อายสวนใหญอยในชวง 21-26 ป คดเปนรอยละ 40.54 สวนใหญมประสบการณในการทางานนอยกวา 6 ป คดเปนรอยละ 52.43 ประสบการณฝกอบรมเกยวกบงานทปฏบตในรอบปทผานมาสวนใหญเคยผานการอบรม คดเปนรอยละ 92.43 เจาหนาทเวชสถตสวนใหญปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง คดเปนรอยละ 52.43 2. การวเคราะหระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร แรงจงใจใฝสมฤทธ พบวา 2.1 เจาหนาทเวชสถตมระดบการรบรบทบาทหนาท อยในระดบมาก ( X = 4.021) 2.2 เจาหนาทเวชสถตมระดบความเชอมนในตนเอง อยในระดบมาก ( X = 3.908) 2.3 เจาหนาทเวชสถตมระดบทกษะการสอสาร อยในระดบมาก ( X = 3.798) 2.4 เจาหนาทเวชสถตมระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ อยในระดบมาก ( X = 3.854) 3. การวเคราะหระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต พบวา อยในระดบมาก ( X = 4.077) 4. การวเคราะหเปรยบเทยบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย ทมเพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาลตางกน พบวา 4.1 เจาหนาทเวชสถตเพศชายและเพศหญงมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 4.2 เจาหนาทเวชสถตทมอายตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน

89

4.3 เจาหนาทเวชสถตทมประสบการณทางานตางกน มความสามารถในการทางานไมแตกตางกน 4.4 เจาหนาท เวชสถตทมประสบการณฝกอบรมในรอบปทผานมากบไมมประสบการณฝกอบรมในรอบปทผานมา มความสามารถในการอบรมไมแตกตางกน 4.5 เจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลทมขนาดตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 5. การวเคราะหการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และ แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนปจจยทสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต พบวา การรบรบทบาทหนาท และทกษะการสอสาร สามารถรวมกนทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ไดรอยละ 42.6 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 โดยการรบรบทบาทหนาทเปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 1 มประสทธภาพในการทานายความสามารถในการปฏบตงาน รอยละ 38.1 และทกษะการสอสารเปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการเปนลาดบท 2 มประสทธภาพในการทานายเพมขนรอยละ 4.5 อภปรายผลการวจย ผลการวจยสามารถนามาอภปรายผลไดดงน 1. ผลการวเคราะหระดบการรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสารแรงจงใจใฝสมฤทธและความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย สรปผลการวจยไดดงน คอ 1.1 ผลการวเคราะหระดบการรบรบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต อยในระดบมาก ( X = 4.021) ซงขอมลทไดจากแบบสอบถามเกยวกบการรบรบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถตสวนใหญอยในระดบมาก เชน การยดนโยบายของหนวยงานเปนแนวทางในการปฏบตงาน การจดระบบการทางานของตนเองใหสอดคลองกบเปาหมาย นโยบายของหนวยงาน การยนดรบมอบหมายงานเพมเตมจากผบงคบบญชาถงแมจะมงานทตองทาอยแลวหลายอยาง การกาหนดเปาหมายการทางานในแตละวนอยางชดเจน การใหความสาคญวาตองทางานใหไดคณภาพมากกวาปรมาณ ( X = 4.19,4.18 และ 4.08,3.94 และ 3.77 ตามลาดบ) เปนตน จะเหนไดวาเจาหนาทเวชสถต มการรบรบทบาทหนาทของตนเองด ซงสอดคลองกบแนวคดของ สมยศ นาวการ และผสด รชาคม (2520, อางถงใน สเมธ ทพยชาต 2533) ทกลาววา การรบรบทบาทหนาทของคนในองคกร จะมผลตอพฤตกรรมของคน ซงขอมลเหลานเปนขอมลทยนยนการรบรบทบาท

90

หนาททดของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ในการทางานใหเปนไปตามนโยบายของโรงพยาบาล เจาหนาทเวชสถตจงใหความสาคญตอบทบาทหนาทของตนเองอยในระดบมาก 1.2 ผลการวเคราะหระดบความเชอมนในตนเองของเจาหนาทเวชสถต อยในระดบมาก ( X = 3.908) ซงขอมลทไดจากแบบสอบถาม พบวา ความเชอมนของเจาหนาทเวชสถต สวนใหญอยในระดบมาก เชน ความเชอมนในตนเองในเรองการกลาตดสนใจ ดงขอความทวา ขาพเจาใชดลยพนจในการตดสนใจแกปญหา ( X = 4.19) ความเชอมนในตนเองเรองกลาแสดงความคดเหน ดงขอความทวา ขาพเจาเสนอแนะแนวทางการทางานใหมๆ ทไดเรยนรมาแกผบงคบบญชา ( X = 3.65) ความเชอมนในตนเองในเรองกลากระทา ดงขอความทวา ขาพเจายนดปฏบตหนาทเมอไดรบการคดเลอกใหเปนผนาทมหรอผนากลมในการทากจกรรมตางๆ ( X = 3.78) ขาพเจานาทมพฒนาหนวยงานจนไดรบคาชมจากผรบบรการ ( X = 3.75) ความเชอมนในตนเองเรอง กลารบผดชอบ ดงขอความทวา ขาพเจารบผดชอบในความผดพลาดทเกดจากการปฏบตงานของขาพเจา ( X = 4.45) ความเชอมนในตนเองในเรองการพงพาตนเอง ดงขอความทวา ขาพเจาเชอวาความพยายามอยทไหนความสาเรจอยทนน ( X = 4.34) เมอขาพเจาพบปญหาในการปฏบตงานขาพเจาจะหาแนวทางการแกไขเสมอ ( X = 4.29) ขาพเจาจะคนควาขอมลประกอบ การทางานใหมากทสดเมอตองทางานใหมสาหรบขาพเจา ( X = 4.17) เมอขาพเจาไมสามารถทางานทไดรบมอบหมายขาพเจาจะศกษาคนควาดวยตนเองกอนทจะถามผอน ( X = 3.97) ขอมลทไดจากแบบสอบถามภาระงานในความรบผดชอบของเจาหนาทเวชสถตทเกยวของกบระบบขอมลและสถตตางๆ ทจาเปนตองใชในการวางแผนงานโครงการของหนวยงาน ดงนนเจาหนาทเวชสถตมความเชอมนในตนเองในทกๆ ดานเพอใหการปฏบตงานในหนวยงานเกดผลดและเปนประโยชนตอหนวยงานอนในโรงพยาบาล ซงสอดคลองกบแนวคดของ มาล วงษแกว (2526 : 6) ทกลาววาความเชอมนในตนเองเปนคณลกษณะของบคคลทแสดงออกมาในรปของพฤตกรรมตางๆ เชน กลาพด กลากระทา กลาแสดงความคดเหน สามารถกระทาในสงตางๆ ใหสาเรจตามเปาหมายทไดรบมอบหมายสามารถแกไขปญหาดวยตนเอง สามารถทาสงแปลกๆ ใหมๆ ดวยความมนใจ และ ไซมอนด (Synmond 1961 : 85-86, อางถงใน ชยลขต สทธาจารเกษม 2530 : 23) ไดกลาวลกษณะการกระทาของบคคลทมความเชอมนในตนเองวา เปนบคคลทรในสงทตองการจะทา และคดในสงทเหนวาสามารถทาใหสาเรจและลงมอกระทาในสงทตนเองตดสนใจแลววาสามารถทาใหงานสาเรจได 1.3 ผลการวเคราะหระดบทกษะการสอสารของเจาหนาทเวชสถต อยในระดบมาก ( X = 3.798) ซงขอมลทไดจากแบบสอบถามพบวาทกษะดานการสอสารของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมากเกอบทกดาน ยกเวนดานการเขยนซงสวนใหญอยในระดบปานกลาง ขอมลทไดจาก

91

แบบสอบถามทแสดงวาทกษะการสอสารของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมากไดแกทกษะการสอสารดวยคาพดเมอปฏบตงานใหบรการผมารบบรการ ดงขอความทวา ขาพเจาเรยกสรรพนามของผรบบรการเพอใหเกยรตและแสดงความเคารพ เชน คณลง คณปา แทนการเรยกคานาหนานายหรอนาง ( X = 4.37) ขาพเจาพดหรออธบายแกผรบบรการอยางชดเจน ( X = 4.10) เมอผมารบบรการไมเขาใจในสงทขาพเจาพด ขาพเจาจะปรบคาพดใหมเพอใหผฟงเขาใจ ( X = 4.08) เปนตน และทกษะการสอสารดวยทาทาง ดงขอความทวา ขณะทขาพเจาพดอยกบบคคลอนขาพเจาจะขานรบเปนชวงๆ เพอแสดงความสนใจตอผทพดดวย ( X = 4.08) เพอใหผฟงเขาใจมากยงขนขาพเจาจะใชมอประกอบการพดหรอการอธบาย เชน การบอกทางซายทางขวา ( X = 4.05) ขาพเจาพยกหนารบเปนชวงๆ ขณะทพดคยกบผอน ( X = 4.01) ซง ธญญา พบลเคชน (2543 : 41) ไดกลาวถงองคประกอบการสอสาร ในเชงพฤตกรรมในตวบคคลทสาคญ ไดแก เสยงพด และลกษณะการใชเสยง การหยดวรรค การสอสารทางสายตา การดงผฟงมามสวนรวม การเปนตวตนตามธรรมชาต สงเหลานจะเพมประสทธภาพในการสอสารระหวางบคคล และจาระไน แกลโกศล (2535 : 547-549) ใหแนวคดของการสอสารไววา มนษยทกคนตองทาการสอสาร เพอใหไดมาในสงทตองการและจาเปนตองอาศยความชวยเหลอจากบคคลอน เจาหนาทเวชสถตกเชนกนเมอตองการใหผมารบบรการทราบขอมลตางๆ เชน ขนตอนการใหบรการ กตองมการสอสารดวยวธการตางๆ เชนทาประกาศ หรอพดใหคาแนะนา หรอเมอตองการทาสถตผปวยนอก จะตองประสานงานกบคลนกผปวยนอกทกแผนกเพอใหไดขอมามาจดทาสถตและรายงาน ดวยเหตนเจาหนาทเวชสถตจงมทกษะการสอสารอยในระดบมาก 1.4 ผลการวเคราะหระดบแรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาทเวชสถต อยในระดบมาก ( X = 3.854) ซงขอมลทไดจากแบบสอบถามเจาหนาทเวชสถต พบวา แรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมากในทกๆ เรอง ไดแกแรงจงใจใฝสมฤทธในเรองการมความพยายามแขงขนในการปฏบตงานใหสาเรจ เชน เมอขาพเจาลงมอทางานไดแลวเกดความลมเหลวขาพเจาจะลองทาใหมจนสามารถทาได ( X = 3.99) และเมอขาพเจาทางานตามแผนแลวขาพเจาจะประเมนผลแลวพฒนาไดดกวาเดม ( X = 3.72) แรงจงใจใฝสมฤทธในเรองความมมานะบากบน เชน ขาพเจาจะปฏบตงานในสวนทรบผดชอบจนกวาจะสาเรจลลวงตามเปาหมายทวางไว ( X = 4.32) เพอใหงานบรรลเปาหมายทกาหนดไวขาพเจาศกษาวธการปฏบตงานหรอศกษาจากคมอกอนลงมอปฏบต ( X = 4.19) และขาพเจาปรารถนาอยางยงทจะทางานอยางยากๆ ใหสาเรจ ( X = 3.90) แรงจงใจใฝสมฤทธในเรองการแสดงผลการปฏบตงานเพอเปรยบเทยบกบมาตรฐานอนเลศ เชน เมอขาพเจาทางานสาเรจขาพเจาจะเปรยบเทยบผลงานของขาพเจากบมาตรฐานหรอตวชวดคณภาพในเรองนนขององคกรเสมอ ( X = 3.65) แรงจงใจใฝสมฤทธในเรองการมความพยายามมากเปน

92

พเศษ เชน แมวาในตอนแรกๆ ผลงานของขาพเจาจะไมเปนทพอใจของผบรหารขาพเจายนดจะทาใหม และพยายามทาใหมใหดกวาเดม ( X = 4.11) แรงจงใจใฝสมฤทธในเรองการไมยอทอตออปสรรคในการทางาน เชน แมวางานททาจะยากไปบางในบางครงแตขาพเจากเตมใจทาเพราะเปนงานในหนาทความรบผดชอบ ( X = 4.08) ถาขาพเจาสามารถเอาชนะอปสรรคในชวตและอปสรรคในการทางานไดลลวงกแสดงวาขาพเจาประสบความสาเรจในชวต ( X = 3.95) และแมวาจะมอาการเจบปวยไมสบายแตถามงานคางขาพเจาจะทาใหเสรจ ( X = 3.82) ซงสอดคลองกบแนวคดของไวเนอร (Irving B. Wiener 1965 : 165-168, อางถงใน แสวง จนทรถนอม 2538 : 41) ทกลาววา ผมแรงจงใจใฝสมฤทธจะเปนผทมความตงใจอยางแนวแนในการทางานใหสาเรจ และ ฮลการด (อางถงใน วฒชย จานง 2514 : 28) ไดกลาวไววา แรงจงใจใฝสมฤทธเปนแจงจงใจททาใหบคคลกระทาการเพอบรรลเปาหมายดวยมาตรฐานอนยอดเยยม และเปนแรงผลกดนทเกดขนเมอบคคลรวาการกระทาของตนจะตองไดรบการประเมนจากตนเองหรอบคคลอน เพอใหการปฏบตงานเปนไปตามนโยบายของโรงพยาบาล ดวยเหตนเจาหนาทเวชสถตจงมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบมาก 1.5 ผลการวเคราะหระดบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต พบวาอยในระดบมาก ( X = 4.077) ซงขอมลทไดจากแบบสอบถามเกยวกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตสวนใหญอยในระดบมาก รองลงมาคอมากทสด ความสามารถในการปฏบตงานทอยในระดบมากทสด ไดแกความสามารถในการปฏบตงานในดาน จดทา จดเกบ สบคน ดแลและทาลายเวชระเบยน เชน ใชโปรแกรมสาเรจรปสบคนขอมลผปวย หรอลงทะเบยนประวตผปวยได ( X = 4.63) ใหยมคนเวชระเบยนได ( X = 4.56) ลงทะเบยนการเขารบบรการผปวยนอกได ( X = 4.52) ความสามารถในการปฏบตงานในดานการใหรหสโรค รหสผาตด และหตถการตางๆ และความสามารถในการปฏบตงานทอยในระดบมาก เชน การใหรหสสาเหตการเกดโรค ( X = 4.44) การใหรหสโรคทเปนโรคหลกและโรครวมได ( X = 4.40) การตรวจสอบความถกตองของการใหรหส ( X = 4.24) ความสามารถในการปฏบตงานในดานการจดทาสถตและรายงานทางการแพทย เชน การทารายงาน 504 ( X = 4.36) การทารายงาน 505 ( X = 4.26) การจดทาสถตผมารบบรการ ( X = 4.16) ความสามารถในการปฏบตงานในดานการควบคม กากบ ดแล พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยน เชน พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยนได ( X = 3.99) การจดโครงสรางและออกแบบหนวยงานเวชระเบยน ( X = 3.82) และการจดระบบใหบรการขอมลแกแพทย พยาบาลและผเกยวของ ( X = 3.76) ซงสอดคลองกบแนวคดของ เคลนดเลอร (Klender 1974 : 480, อางถงใน ถนอมศกด อสรภาพ 2541 : 29) ทกลาววา ความสามารถเปนรปแบบของพฤตกรรมของคนทมแนวโนมแสดงใหเหนถงความชานาญในการ

93

ปฏบตงานดานตางๆ ทเกยวของกบงานนนๆ จากขอมลทไดจากการสอบถามแสดงใหเหนวา เจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน มความร ความเขาใจในงาน และแนวทางในการปฏบตงานใหสาเรจตามนโยบายของโรงพยาบาล ซงในปจจบนพบวาโรงพยาบาลสวนใหญมการนาระบบคณภาพมาใชในการปฏบตงาน ดวยเหตนเจาหนาทเวชสถตจงมความสามารถในการปฏบตงานโดยรวมอยในระดบมาก 2. การวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย โดยจาแนกตาม เพศ อาย ประสบการณทางาน ประสบการณฝกอบรม และขนาดของโรงพยาบาล สรปผลการวจยไดดงน 2.1 จากสมมตฐานขอท 1 ทวาเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนทม เพศ ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวา เจาหนาทเวชสถตหญงและเจาหนาทเวชสถตชายมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกนจงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ทงนอธบายไดวาลกษณะการทางานในงานเวชระเบยนของโรงพยาบาลไมจาเปนตองอาศยลกษณะเฉพาะดานเพศ เนองจากการกาหนดแนวทางการทางานหรอนโยบายของหนวยงานตางๆ ภายในองคกรไดกาหนดตามลกษณะและหนาทความรบผดชอบของงานนน ซงเมอไดกาหนดเกณฑหรอตวชวดแลว กมแนวทางและขนตอนการปฏบตงานเพอใหบรรลตามตวชวดนนๆ ดงนนเจาหนาทเวชสถตไมวาจะเปนเพศหญง หรอเพศชายกตองปฏบตตามแนวทางทกาหนดไว ดงนนเจาหนาทเวชสถตทมเพศตางกนจงมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน ซงสอดคลองกบการศกษาของเฟอรแลน (อางถงใน ผอบเธยร วงศภกด 2537 : 38) ททาการศกษากลมพนกงานบรษท พบวาผทมเพศตางกนมการปฏบตงานทไมแตกตางกน 2.2 จากสมมตฐานขอท 1 ทวาเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนทม ประสบการณฝกอบรม ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวา เจาหนาทเวชสถตทไดรบการอบรมและไมไดรบการอบรมในเรองเกยวกบงานทปฏบตในรอบปทผานมา มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว อธบายไดวาถงแมวาการฝกอบรมจะเปนปจจยหนงในการพฒนาความรความสามารถของบคคลในการปฏบตงาน เพราะการฝกอบรมจะเปนการเสรมสรางคณวฒและสมรรถภาพในการปฏบตงานใหมประสทธภาพสงขน (อทย หรญโต 2523 :15 ) แตทงนเนองจากสวนหนงเจาหนาทเวชสถตมพนฐานความรเกยวกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลอยแลว จงทาใหสามารถสบคนขอมลจากฐานขอมลออนไลน (Internet) เพอนามาใชในการปฏบตงานได และสวนหนงไดพฒนาตนเองโดยไปศกษาตอในระดบปรญญาตรภาคพเศษ เจาหนาทเวชสถตเหลานไดนาความร

94

มาใชในการปฏบตงาน ดวยเหตนจงทาใหเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณฝกอบรม และไมมประสบการณ ฝกอบรมมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 2.3 จากสมมตฐานขอท 1 ทวาเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนทม อาย ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวาเจาหนาทเวชสถตทมอายแตกตางกนมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว อธบายไดวา อายเปนปจจยหนงททาใหบคคลมความแตกตางกนในเรองของความคดและพฤตกรรมการแสดงออก เนองจากบคคลในวยตางกนจะมความตองการทแตกตางกน ซงสอดคลองกบแนวคดของปรยาพร วงศอนตรโรจน (2535 : 146) ไดกลาววา อายจะสมพนธกบระยะเวลา และประสบการณในการทางาน แตทงนเนองจากลกษณะงานของเจาหนาทเวชสถตเปนงานทมเอกลกษณเฉพาะ ไดแก การจดทาขอมลดานเวชระเบยน การจดเกบขอมลดานเวชระเบยน การจดทาสถตและรายงานดานเวชระเบยนของโรงพยาบาล แตวธการทางานในทกๆ ดานมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอใหมความทนสมยสอดคลองกบแผนการพฒนาดานสาธารณสข ถกตอง และรวดเรวทนตอเหตการณ เนองจากการทางานสวนหนงตองใชเครองมอดานเทคโนโลยสารสนเทศ จงทาใหเจาหนาทเวชสถตตองเรยนรวธการทางานใหมอยเสมอเพอใหทนตามเทคโนโลยทเปลยนแปลง ดงนนเจาหนาทเวชสถตทมอายตางกน จงมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 2.4 จากสมมตฐานขอท 1 ทวาเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนทม ประสบการณทางานตางกน มความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวาเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณในการทางาน ตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน จงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว อธบายไดวา การทบคคลมประสบการณในการทางานนนๆ มาแลวจะทาใหบคคลนนสามารถปฏบตงานไดด แตจานวนปททางานไมไดเปนเครองประกนวาจะทางานนนไดดกวาคนททางานนอยปกวา ทงนสอดคลองกบท เสรมศกด วศาลาภรณ (2522 : 131-132) กลาววาความสามารถในการปฏบตงานของมนษยมาจากสงสาคญ 3 ประการ คอความสามารถทางสมอง ประสบการณ การศกษา และการอบรม การมประสบการณใดกตามยอมทาใหบคคลสามารถปฏบตงานไดด แตจานวนปทเคยทางานไมไดเปนเครองประกนวาคนททางานนานกวาจะมประสบการณมากกวา ทงนเพราะแตละวนททางานยอมมประสบการณตางกน ซงทงนเจาหนาทเวชสถตทเปนกลมตวอยางทศกษาในครงน เนองจากงานทเจาหนาทเวชสถตปฏบตเปนงานทมการเปลยนแปลงตลอดเวลาตงแตเรองของเทคโนโลยทนามาใชเปนเครองมอในการปฏบตงาน การใหรหสโรคทมโรคเกดขนใหมและวธการรกษาทมการพฒนาขนใหม วธการจดเกบขอมลและการจดทารายงานมการเปลยนแปลงเพอใหสอดคลองกบนโยบายของระบบบรการ

95

สขภาพของกระทรวงสาธารณสข เจาหนาทเวชสถตจงตองมการเรยนรวธการปฏบตงานใหมๆ อยตลอดเวลา ดวยเหตนจงทาใหเจาหนาทเวชสถตทมประสบการณทางานซงหมายถงระยะเวลาปฏบตงานตางกน จงมความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 2.5 จากสมมตฐานขอท 1 ทวาเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดของโรงพยาบาลชมชนตางกน มความสามารถในการปฏบตงานแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวาเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน อธบายไดวา เจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนสวนใหญแลวมเพยงคนเดยว ซงตองรบผดชอบงานในทกดาน ไดแก งานดานเวชระเบยน การใหรหสโรค รหสผาตดและหตถการ การจดทาสถต รายงาน และการนาเสนอขอมลขาวสารดานเวชระเบยน ตลอดจนงานบรหารจดการหนวยงานเวชระเบยน จงจาเปนตองเรยนรงานในหนาทรบผดชอบในทกเรองและลงมอปฏบตในทกงาน ดวยเหตนจงทาใหเจาหนาทเวชสถตทปฏบตงานในโรงพยาบาลชมชนทมขนาดแตกตางกน มความสามารถในการปฏบตงานไมแตกตางกน 3. วเคราะหประสทธภาพในการทานายของ การรบรบทบาทหนาท ความเชอมนในตนเอง ทกษะการสอสาร และแรงจงใจใฝสมฤทธทสงผลตอความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย สรปผลไดดงน 3.1 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตามพบวา การรบรบทบาทหนาท กบ ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตมความสมพนธกนทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .568) แสดงวาเมอเจาหนาทเวชสถตมการรบรบทบาทหนาทอยในระดบมาก มแนวโนมวามความสามารถในการปฏบตงานมากดวย ซงเจาหนาทเวชสถตตองมการรบรบทบาทหนาทของตนเองในการกาหนดภาระงานทชดเจน เนองจากภาระงานในความรบผดชอบมกมการเปลยนแปลงอยบอยๆ ตามนโยบายของกระทรวง ซงการกาหนดภาระงานจะทาใหทราบแนวทางปฏบต และปฏบตงานไดอยางถกตองตามกระบวนการของงานตางๆ ซงเปนการบงบอกถงความสามารถของผปฏบตงาน ความเชอมนในตนเอง กบ ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตมความสมพนธกนทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .722) แสดงวา เมอเจาหนาทเวชสถตมความเชอมนในตนเองอยในระดบมาก มแนวโนมวามความสามารถในการปฏบตงานมากดวย ความเชอมนในตนเองเกดจากการกลาคดหาและความยอมรบสงใหมๆ มาชวยใหการทางานเรวขน และยดถอหลกจรรยาบรรณในวชาชพเปนแนวทางในการปฏบตงานเพอความถกตอง ซงทาใหเจาหนาทเวชสถตเปนผทมความสามารถในการปฏบตงาน

96

ทกษะการสอสาร กบ ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต มความสมพนธกนทางบวกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (r = .760) แสดงวาเมอเจาหนาท เวชสถต มทกษะการสอสารด มแนวโนมวามความสามารถในการปฏบตงานดดวย ทงนเนองจากการปฏบตงานในหนาทของเจาหนาทเวชสถตตองใชทกษะการสอสารตลอดเวลา ทงการสอสารกบผมารบบรการในการซกประวตเพอทาเวชระเบยนผปวย และการสอสารกบเจาหนาทดวยกนเอง เพราะภาระงานของเจาหนาทเวชสถตอกดานหนงเกยวกบการจดทาขอมลสถตและรายงานดาน เวชระเบยน เปนตน ซงตองมทกษะการสอสารในทกดาน ทงการพด การเขยนเพอนาเสนอขอมลดานเวชระเบยน การฟง ตลอดจนภาษาทาทางทแสดงออกไป มความสาคญอยางมากทจะสงผลใหสามารถทางานเกดสมฤทธผลสงสด แรงจงใจใฝสมฤทธกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตมความสมพนธกนทางบวก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 (r=.737) แสงดวาเมอเจาหนาท เวชสถตมแรงจงใจใฝสมฤทธอยในระดบมาก มแนวโนมวามความสามารถในการปฏบตงานมากดวย เนองจากแรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาทเวชสถตเกดจากความปรารถนาอยางยงทจะทางานยากๆ ใหสาเรจ และจะปฏบตงานในสวนทรบผดชอบจนกวาจะสาเรจลลวงตามเปาหมายทวางไว และเกดประโยชนตอหนวยงาน ดงนน เจาหนาทเวชสถตตองปฏบตงานดวยความมงมน เพอใหงานนนสาเรจตามเปาหมายทกาหนดไวอยางมมาตรฐาน ทงนเกดจากการทเจาหนาทเวชสถตมความสามารถในการปฏบตงานนนเอง 3.2 ผลการวเคราะหถดถอยพหคณตามลาดบความสาคญของตวแปรทนาเขาสมการพบวา การรบรบทบาทหนาท และทกษะการสอสาร มอทธพลรวมกนในการทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชนไดรอยละ 42.6 จงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ผลการศกษาสามารถอภปรายได ดงน การรบรบทบาทหนาท ถกเลอกเขาสมการเปนลาดบท 1 มอทธพลในการทานายความสามารถในการปฏบตงานไดรอยละ 38.1 ซงอธบายไดวา ในการทจะสงเสรมใหเจาหนาทเวชสถตมความสามารถในการปฏบตงานไดดนนตองสงเสรมใหเจาหนาทเวชสถตมการรบรบทบาทหนาทของตนเองตามหนาทและภาระงานทกาหนดไวอยางชดเจนกอน ซงสอดคลองกบแนวคดของ วฒชย จานง (2523 : 36) ทวา การทบคคลจะปฏบตตามบทบาทใดๆ กตาม ปจจยหนงท เขามาเกยวของ คอ การรบรบทบาทหนาท เพราะการรบรบทบาทหนาท เปนพนฐานพฤตกรรมของบคคล เมอบคคลเขามาทางานในองคกรแลวตองเขาใจในบทบาททตนแสดงนน โดยพยายามทาความเขาใจและรบรบทบาทหนาททตนไดรบมอบหมาย และ สมยศ นาวกร และผสด รบาคม (2520 : 116) กลาววาการรบรบทบาทของคนในองคกรจะมผลตอพฤตกรรมของคน

97

ถาบคคลมการรบรอยางถกตองในบทบาทยอมมผลตอการปฏบตงานขององคกร และขอมลทไดจากแบบสอบถามพบวา การรบรบทบาทหนาทสวนใหญอยในระดบมาก เชน การจดระบบงานใหสอดคลองกบเปาหมายและนโยบายของหนวยงาน ( X = 4.21) ซงจะเหนไดวาภาระงานทมมากหลายดานและมบคลากรเพยงคนเดยวถาไมกาหนดแนวทางหรอนโยบายใหชดเจนหรอไมจดลาดบความสาคญของงานกจะไมสามารถปฏบตงานไดตามเปาหมาย ดงนน การทเจาหนาทเวชสถตมการรบรบทบาทหนาทของตนไดชดเจนจะทาใหมความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาท เวชสถตไดสอดคลองกบความตองการของโรงพยาบาลทปฏบตงานอย ทกษะการสอสาร ถกเลอกเขาสมการเปนลาดบท 2 มอทธพลในการทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต เพมขนรอยละ 4.5 โดยการรบรบทบาทหนาทและทกษะการสอสารมอทธพลรวมกนในการทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ไดรอยละ 42.6 ซงอธบายไดวาหากเจาหนาทเวชสถตมทกษะการสอสารจะทาใหสามารถสอความหมายทตนเองตองการใหผอนรบทราบไดด เพราะการสอสารมความจาเปนสาหรบการปฏบตงานในงานเวชระเบยน เนองจากลกษณะงานทปฏบตในหนวยงานเวชระเบยนตองมการสอสารกบผมารบบรการและตดตอประสานงานกบบคคลอนในองคกรตลอดเวลา ในเรองเกยวกบการจดทาขอมล การนาเสนอรายงาน ซงภาระงานแตละอยางตองใชทกษะการสอสารทงการพด การเขยน การฟง การแสดงออกทางทาทางเพอใหผอนไดรบทราบ และจากขอมลทไดจากขอคาถามพบวา ทกษะการสอสารของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบมาก เชน ขาพเจาสบตาผมารบบรการขณะทเขาซกถามขอสงสย ( X = 4.11) เพอใหผฟงเขาใจมากยงขนขาพเจาจะใชมอประกอบการพดหรอการอธบาย เชน การบอกทางซาย หรอทางขวา ( X = 4.05) ดงนน การทเจาหนาทเวชสถตสอสารใหผอนไดรบทราบความหมายทตนตองการใหทราบ และรบรในขอมลหรอความหมายทผอนตองการใหรบทราบไดอยางชดเจน ซงจะสงผลใหมความเขาใจในงานทจะปฏบตอนทาใหมความสามารถในการปฏบตงานไดบรรลตามวตถประสงคทตองการ ความเชอมนในตนเอง ไมสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตได ถงแมวาความเชอมนในตนเองจะมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตกตาม ทงนเนองจากงานทเจาหนาทเวชสถตตองปฏบตทมการเปลยนแปลงตามนโยบายระบบบรการสขภาพอยตลอด ฉะนนยงมสวนอนทจะทาใหเจาหนาท เวชสถตสามารถปฏบตงานไดด เชน การศกษาคนควาเพมเตม การเปนผทใฝร ความเชอมนในตนเองอยางเดยวจงไมสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตได แรงจงใจใฝสมฤทธ ไมสามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ถงแมวาแรงจงใจใฝสมฤทธจะมความสมพนธทางบวกกบความสามารถในการ

98

ปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตกตาม ถงแมวาในการทางานของเจาหนาทเวชสถตจะมการกาหนดแผนงานไวชดเจน และตงใจทจะทาใหไดดทสด แตปญหาทพบคอมภาระงานหลายดานทาใหบางครงไมสามารถทางานใหทนเวลาตามทกาหนด ขอเสนอแนะ จากผลการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะ 2 สวน คอ ขอเสนอแนะจากผลการวจย และขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ทงนเนองจากผลการวจยครงนพบวา การรบรบทบาทหนาทและทกษะการสอสารสงผลตอความสามารถในการปฏบตงาน ดงนนเพอเปนการพฒนาศกยภาพของเจาหนาทเวชสถตใหมสามารถในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพยงขน และ เพอเปนการปองกนไมใหเกดปญหาขอผดพลาดในการปฏบตงาน จงมขอเสนอแนะดงตอไปน 1. ขอเสนอแนะทไดจากผลการวจย 1.1 การรบรบทบาทหนาท สามารถทานายความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ซงพบวาในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตสวนใหญแลวจะยดนโยบายของหนวยงานเปนแนวทางในการปฏบตงาน และปรบเปลยนวธทางานเพอใหสอดคลองกบนโยบายการใหบรการขององคกร ฉะนนโรงพยาบาลทรบเจาหนาทเวชสถตเขาทางานควรมการประชมชแจงนโยบายและแนวทางการปฏบตงานใหเจาหนาทเวชสถตทราบ เพอใหเจาหนาทเวชสถตมการรบรบทบาทหนาทของตนเองใหชดเจน ซงจะทาใหเจาหนาทเวชสถตสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบนโยบายขององคกรนนๆ ไดเปนอยางด ขอเสนอแนะในการจดการเรยนการสอนสาหรบเจาหนาทเวชสถต ควรจดการเรยนการสอน ทเนนใหเจาหนาทเวชสถตไดเหนถงความสาคญของวชาชพ เพราะพบวาในการปฏบตงานเจาหนาทเวชสถตมการรบรบทบาทหนาทของตนเองเปนอยางดโดยยดหลกจรรยาบรรณวชาชพเปนแนวทางในการปฏบตงาน ควรมกจกรรมทสงเสรมบรรยากาศการเรยนรใหนกศกษาไดเหนถงความสาคญของบทบาทหนาทของเจาหนาทเวชสถต และไดมการฝกทกษะการปฏบตงานในดานตางๆ เชน การเรยนรจากปญหาในการปฏบตงานและหาแนวทางแกปญหาและแนวทางการปองกนปญหาในการปฏบตงาน การวางแผนในการปฏบตงาน ฝกการทาคมอในการปฏบตงาน ขอเสนอแนะสาหรบเจาหนาทเวชสถต เนองจากรบรบทบาทหนาทของบคคลเกดจากการยอมรบหรอเหนวาสงทตนเองจะทานนมความสาคญ นอกจากนประสบการณทไดรบจะทาใหมความรและความเขาใจในงานทจะปฏบตอนจะสงผลใหมความสามารถในการปฏบตงาน

99

นน ฉะนนเจาหนาทเวชสถตเองจะตองเปนบคคลทใฝร ศกษาเพมเตมในเรองงานทไดรบมอบหมาย เพอทจะไดมความรความเขาใจในงานทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา 1.2 ทกษะการสอสาร ของเจาหนาทเวชสถต สามารถทานายความสามารถของเจาหนาทเวชสถตในโรงพยาบาลชมชน ขอเสนอแนะสาหรบเจาหนาทเวชสถต เนองจากทกษะการสอสารสงผลตอความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ฉะนนเพอเปนการพฒนาทกษะความสามารถในการสอสารเจาหนาทเวชสถตควรศกษาและเรยนรทจะพฒนาทกษะการสอสารสาหรบใชในการปฏบตงานตามบทบาทหนาท ซงไดแก การพดกบผมารบบรการ การพดในทประชม การพดเพอประสานงานหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ตลอดจนการแสดงทางสหนา และทาทางทใชประกอบเมอมการสอสารกบผอน ขอเสนอแนะสาหรบผบรหารในโรงพยาบาลชมชน เนองจากเจาหนาทเวชสถตเปนบคลากรทปฏบตงานอยในดานหนาของโรงพยาบาลซงมความจาเปนอยางยงทจะตองใหบรการทจะทาใหผมารบบรการเกดความประทบใจ ซงควรเปนบคคลทสามารถสอสารกบผมารบบรการแลวเกดความเขาใจอนดในขนตอนการรบบรการ จงสมควรจดอบรมพฒนาทกษะการสอสารใหกบเจาหนาทกลมน เพอใหสามารถสอสารกบผบรการไดเปนอยางด ขอเสนอแนะสาหรบการจดการเรยนการสอน เนองจากการวจยครงนพบวาทกษะการสอสารดานการเขยนของเจาหนาทเวชสถตอยในระดบปานกลาง แตการเขยนเปนสงจาเปนสาหรบใชในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ฉะนนในการจดการเรยนการสอนควรมการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทสงเสรมใหนกศกษาไดพฒนาทกษะการสอสารดานการเขยน เพอปองกนไมใหเกดปญหาในการสอสารเมอตองใชการสอสารดวยการเขยน และสงเสรมใหมการพฒนาทกษะดานการพด การแสดงออก เพอเปนการฝกใหมความเชอมนในตนเองกลาพดใน ทชมชน เชน สงเสรมใหมการฝกพดในชนเรยนควรไดมการแสดงละครบทบาทสมมตของ ผใหบรการ การประสานงานกบผอน การประชมโดยสมมตบทบาทตางๆ และใหฝกปฏบตในสถานทจรง และมการประเมนผลใหทราบ เพอนกศกษาจะไดนาขอมลไปปรบปรงตนเอง 2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป เพอเปนการพฒนาความสามารถของเจาหนาทเวชสถตใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพยงขน และ ปองกนไมใหเกดปญหาในการปฏบตงาน อนจะสงผลกระทบตอประสทธภาพโดยรวมขององคกร จงมขอเสนอสาหรบการทาวจยครงตอไปดงน

100

2.1 ควรใหมการประเมนความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต จากผเกยวของดวย เชน ผบงคบบญชา เพอนรวมงาน เพอจะไดขอมลทชดเจนยงขน 2.2 ควรศกษาความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโดยจาแนกเปนรายดานตามลกษณะงานหลกของเจาหนาทเวชสถต เพอจะไดทราบถงปจจยตางๆ ทมผลตอความสามารถดานตางๆ และหากพบปญหาดานใดจะไดพฒนาในดานนนๆ

101

บรรณานกรม ภาษาไทย กรรณการ สวรรณศกดชย. “ประเมนการปฏบตงานของพยาลโรงพยาบาลชมชนในจงหวด

กาญจนบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2543.

กระทรวงสาธารณสข. คณะกรรมการจดทาแผน 9. หนงสอสรปแผน 9 ของกระทรวงสาธารณสข. กรงเทพมหานคร : โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, 2545.

กวนทร ธรรมนต. “การศกษาเปรยบเทยบพฒนาการทางการคดโดยยดตนเองเปนศนยกลางของเดกทมความแตกตางกนในดานการอบรมเลยงดและการยอมรบของกลมเพอน.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2522.

ขวญเรอน วฒนา. “ความสามารถในการบรหารเวชภณฑของเจาหนาทสาธารณสขระดบตาบลใน จงหวดชลบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2534.

เขมารด มาสงบญ. “ความสมพนธระหวางการสอขอมล ความสามารถในการปฏบตงานและความ พงพอใจในงานตามการรบรของพยาบาลประจาการโรงพยาบาลรฐ.” วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2535.

คณะกรรมการอานวยการจดทาแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 9. แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545-2549. นนทบร : โรงพมพสงเคราะหทหารผานศก, 2544.

จงใจ ขจรศลป. “การศกษาลกษณะการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมทมตอ ความคดสรางสรรคและความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวย.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2532.

จาระไน แกนโกศล. เอกสารการสอนชดวชา หลกและทฤษฎการสอสาร. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2535.

102

ฉนทนา ภาคบงกช. “การสารวจคณลกษณะทางวนยทพงประสงคในสงคมไทย.” รายงานการวจย ฉบบท 56. กรงเทพมหานคร : สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2533.

ชม ภมภาค. จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพไทยวฒนาพานช, 2526. ชาญชย อาจนสมาจาร. พฤตกรรมในองคกร. กรงเทพมหานคร : สหมตรออฟเซต, 2521. ชชพ ออนโคกสง. “ความสมพนธระหวางบคลกภาพแสดงตว ความวตกกงวล ความเชอมนใน

ตนเองกบคณธรรมแหงพลเมองด.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขา วจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2516.

ฐตพฒน สงบกาย. “ผลของการกากบตนเองตอความคาดหวงเกยวกบความสามารถของตนเองและผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมปท 5.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอกจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2533.

ดาวใจ จเพชร. “ผลของการฝกทกษะการสอสารสาหรบหวหนาหอผปวยตอสมพนธภาพระหวาง หวหนาหอผปวยกบพยาบาลประจาการ.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร- มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2547.

เดโช สวนานนท. จตวทยาสาหรบครและผปกครอง. พมพครงท 3 กรงเทพมหานคร:โอเดยนสโตร, 2510.

ถนอมศกด อสรภาพ. “ความสามารถในการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาฝาย บรหารงานทวไป โรงพยาบาลชมชนเขต 7.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร- มหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกการบรหารโรงพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2541.

ทองหอ วภาวน. การวดความถนด. กรงเทพมหานคร : สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2523.

ทณฑมา ระเบยบด. “ผลการใชเทคนคแมแบบโดยใชสไลดการตนเพอพฒนาความเชอมนในตนเองของนกเรยนชนประถมปท 6 โรงเรยนฤทธยะวรรณาลย กรงเทพมหานคร.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2529.

ทศนา บญทอง. “ทฤษฎบทบาท : แนวคด และการนาไปใชในวชาชพพยาบาล.” วารสารพยาบาล 10, 4 (ตลาคม – ธนวาคม 2525) : 95.

103

เทพพนม เมองแมน และสวง สวรรณ. พฤตกรรมองคการ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2540.

ธงชย สนตวงษ. หลกการจดการ. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2533. . พฤตกรรมองคการ. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2536. ธนชย ยมจนดา. “ การประเมนการปฏบตงาน.” ใน เอกสารการสอนชดวชาการบรหารงานบคคล

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 214. พมพครงท 19. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2538.

ธญญา พบลเคชน. สอสารอยางชาญฉลาด. กรงเทพมหานคร : สานกพมพธญญา พบลเคชน, 2534. นรนทร สงขรกษา. “ปจจยทมผลตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาสถานอนามย

ในภาคกลาง ตามโครงการทศวรรษพฒนาสถานอนามย (ทสอ.) พ.ศ. 2535- 2544.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2536.

บรรพต ตนธรวงศ. “การจดการกบความขดแยง.” เอกสารในการอบรมการเปนผไกลเกลย, 15-17 พฤศจกายน 2547. (อดสาเนา)

บญชา แกวเกตทอง. ผนาการบรหาร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพเรอนแถว, 2523. ประคอง กรรณสตร. สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร (ฉบบปรบปรงแกไข). พมพครงท 3.

กรงเทพมหานคร : บรษท ดานสทธาการพมพ จากด, 2542. ประณตศลป วงษชมภ. “ปจจยทมอทธพลตอการดาเนนงานสขภาพจตชมชนของโรงพยาบาล

ชมชนในภาคเหนอของประเทศไทย.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2534.

ประภาเพญ สวรรณ. ทศนคต : การวดการเปลยนแปลงและพฤตกรรมอนามย. กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยนสโตร, 2520.

ปราการ กฎคง. “ปจจยบางประการทสงผลตอประสทธภาพในการทางานของพนกงานฝายปฏบตการ บรษททพไอคอนกรตจากด” ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต วชาเอกจตวทยาพฒนาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2544.

ปรญญา ณ วนจนทร. “ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพในการทางานของครประถมศกษาใน จงหวดเชยงราย.” ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกษตรศาสตร, 2536.

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. จตวทยาการบรหารงานบคคล. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสหมตร ออฟเซต, 2535.

104

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. จตวทยาการบรหารงานบคคล. (ฉบบปรบปรง 2539). กรงเทพมหานคร : โรงพมพสหมตรออฟเซต, 2539.

ปลายมาศ ขนภกด. “ปจจยทมผลตอการปฏบตงาน ของหวหนาฝายเวชกรรมสงคม โรงพยาบาล ศนยและโรงพยาบาลทวไป.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2533.

ผอบเธยร วงศภกด. “ปจจยทเกยวของกบการปฏบตงานของเจาหนาทฝกอบรมในธนาคารพานชยไทย.” ปรญญานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยพฤตกรรมศาสตร ประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,2540.

ผะอบ นะมาตร. สงคมวทยาเบองตน. นครปฐม : แผนกบรการกลาง สานกอธการบด มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2526.

พรทพย อนโกมล. “ปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาฝาย สขาภบาลปองกนโรคของโรงพยาบาลชมชน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ของ ประเทศไทย.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2532.

พรพมล ผดงสงฆ. “ความสมพนธระหวางทกษะการสอสาร ความมอสระในงาน กบการจดการเพอ ความปลอดภยของผปวย ตามการรบรของพยาบาลประจาการโรงพยาบาลศนย.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล คณะแพทยศาตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526.

พชญา ศรเกลอนกจ. “แบบของผนาและความสามารถในการบรหารงานตามการรบรของหอผปวย โรงพยาบาลศนย กระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2539.

พสมย เสรขจรกจเจรญ. “ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการตดสนใจของหวหนาสถาน อนามย.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2534.

เพญศร ปรางสวรรณ. “ความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบความสามารถในการปฏบตงาน ของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลชมชน จงหวดภาคใต ของประเทศไทย.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอกพยาบาลสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2541.

105

ไพเราะ ไตรตลนนท. “ปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานสขาภบาลสงแวดลอมของเจาหนาทสาธารณสขในสถานอนามยจงหวดฉะเชงเทรา.” วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2534.

ภคน ศรสารคาม. “ระดบความสามารถในการบรหารจดการของเจาหนาทสาธารณสข ระดบตาบล ในการดาเนนงานปองกน และควบคมโรคตดตอจงหวดมหาสารคาม.” วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2538.

ภารณ กรตบตร. การประเมนประสทธผลขององคกร. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, 2529. มานะ พวงความสข. “ผลของการฝกความรสกไวทมตอความเชอมนในตนเองของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 โรงเรยนหาดอมราลกษณวทยา จงหวดสมทรปราการ.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2536.

มานดา ทองทว. “การเปรยบเทยบผลของการใหคาปรกษาแบบกลมและรายบคคลทมตอความเชอมนในตนเอง.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2526.

ยงยทธ เกษสาคร. ภาวะผนาและการจงใจ. กรงเทพมหานคร :สถาบนราชภฏสวนดสต, 2541. เยาวลกษณ ตรธญญาทรพย “การประยกตทฤษฎความความสามารถของตนในการปรบเปลยน

พฤตกรรมดานทนตสขภาพของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน อาเภอบางใหญ จงหวดนนทบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเอกสขศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2534.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525. กรงเทพมหานคร : สานกพมพอกษรเจรญทศน, 2525.

รงเรอง เดนดวงใจ. “ปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานของครผรบผดชอบสขาภบาลอาหารในโรงเรยนจงหวดราชบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2540.

ลขต กาญจนาภรณ. “ความสมพนธระหวางบคลกภาพกบรปแบบของแรงจงใจ.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต แผนกวชาจตวทยา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2514.

106

ลขต กาญจนาภรณ. จตวทยาการศกษา : จตวทยาประยกตเพอการสอนทมประสทธภาพ. พมพครงท 3. นครปฐม : มหาวทยาลยศลปากร, 2548. เลขา ปยอจฉรยะ. “การพฒนาความเชอมนในตนเอง” เอกสารการสอนชดวชาการพฒนาพฤตกรรม

เดก : หนวยท 1-7. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2526. วนเพญ ตงสะสม. “อทธพลของสถานภาพสวนบคคล ความสามารถในการปฏบตงาน และภาวะ

ผนาทมตอการปฏบตงานสาธารณสขมลฐานของหวหนาสถานอนามย.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2532.

วาสนา ผดงทรง. “ผลของการอภปรายภาพวาด ตอการพฒนาความเชอมนในตนเองของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 3 โรงเรยนปญญาวรคณ กรงเทพมหานคร.” ปรญญานพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาวชาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2529.

วจตร วรตรบางกร. “ศลปศาสตรนารสาหรบผนา.” ม.ป.ท., ม.ป.ป. (อดสาเนา) วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก. “รายงานการประชม

คณะกรรมการบรหารวทยาลย.” ตลาคม 2541. (อดสาเนา) . “รายงานการประชมระดมความคดเหนผเชยวชาญ/หนวยงานผใช/ผมสวนเกยวของ.”

2545. (อดสาเนา) . “รายงานการประชมคณะกรรมการบรหารวทยาลย” ตลาคม 2547. (อดสาเนา) วนย ธรรมศลป. “การสรางแบบทดสอบวดบคลกภาพความเชอมนในตนเอง สาหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 จงหวดเชยงใหม.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชา วจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2526.

วรยา ขนพรหม. “การสรางแนวคดเชงทฤษฎเกยวกบความสามารถในการสอสารระดบกลมใน องคกรประเทศไทย.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวาทวทยา ภาควชาวาทวทยาและการสอการแสดง บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2543.

วฒชย จานงค. การบรหารสาหรบผจดการและหวหนาหนวยงานระดบกลาง. กรงเทพมหานคร : อมรการพมพ, 2522.

ศกดชย นรญทว. “ความแปลกแยกกบพฤตกรรมการทางานของครสงกดกรงเทพมหานคร.” ปรญญานพนธ การศกษาดษฎบณฑต วชาเอกพฒนศกษาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2532.

ศกดชย สรกจบวร. จตวทยาสงคม ทฤษฎและปฏบตการ. กรงเทพมหานคร : สวรยาสาสน, 2545.

107

สงวน สทธเลศวรณ. ชดการสอนวชาทฤษฎและปฏบตการทางจตวทยาสงคม. กรงเทพมหานคร : สานกพมพอกษรพฒนาพานช, 2527.

สมจตต สพรรณทศน. “พฤตกรรมและการเปลยนแปลง.” ใน เอกสารการสอนชดวชาสขศกษา เลมท 1 สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 97. นนทบร : สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2527.

สมเดช อารสวสด. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ความสนใจทมตอวชาภาษาไทยและความเชอมนในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2530.

สมพงษ เกษมสน. การบรหารบคคลแผนใหม. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2516. สมพงษ ตรพฒน. “ความสมพนธระหวางวธการอบรมเลยงด ความเชอมนในตนเองและความรสก

รบผดชอบ.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2517.

สมพร พลอยงาม. “การทดลองสอนความเชอมนในตนเองแกเดกทมระดบพฒนาการทางสตปญญา ตางกน โดยวธกลมสมพนธ.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2517.

สมพร อทธเดชพงศ. “ปจจยบางประการทมอทธพลตอการปฏบตงานของผอานวยการโรงพยาบาลชมชน.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2532.

สมยศ นาวการ. การพฒนาองคการและการจงใจ. พมพครงท 2 . กรงเทพมหานคร : สานกพมพ ดวงกมล, 2521.

สมลกษณ พรหมมเนตร. “การนาเสนอเกณฑการประเมนผลการปฏบตงานของศกษานเทศน กรมสามญศกษา ประจาเขตการศกษา.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2526.

สมศกด ศรสนตสข. สงคมไทยแนวทางการวจยและพฒนา. กรงเทพฯ : แพรพทยา, 2533. สมาคมอนามยแหงประเทศไทย. ปฏทนสาธารณสข พทธศกราช 2548. กรงเทพมหานคร :

สหประชาพานช, 2548. สมท ศรโข. วธการสรางความเชอมนใหกบตนเอง. กรงเทพมหานคร : สานกพมพประมวลสาสน,

2531.

108

สวนา พรพฒนกล. ความสานกในหนาทพลเมองของเดกไทย. รายงานการวจยฉบบท 22 . กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2520.

สวสด สคนธรงษ. การวดในการจดงานบคคล.โครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2517.

สมพนธ บญเกด. “ความเชอเกยวกบการอบรมเลยงดทมตอความเชอมนในตนเองของเดกวยกอนเรยนในจงหวดภาคเหนอ.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2517.

สทธโชค วรานสนตกล. จตวทยาสงคม ทฤษฎและการประยกต. กรงเทพมหานคร : ซเอดยเคชน, 2546.

สรรตน สวยสม. “ตวแปรทเกยวของกบประสทธภาพในการปฏบตงานของพนกงานการกฬาแหง ประเทศไทยกระทรวงการทองเทยวและกฬา.” ปรญญานพนธปรญญาการศกษา-มหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2546.

สรวรรณ อศวกล. “ความคาดหวงเกยวกบความสามารถตนในงานทกาหนดกบผลสมฤทธทางการ เรยน.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2528.

สขประเสรฐ เวชรงษ. “ปจจยทมอทธพลตอความสามารถในการปฏบตงานบรหารการพยาบาลของหวหนากลมงานการพยาบาลโรงพยาบาลชมชน.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร-มหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกการบรหารโรงพยาบาล บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2542.

สพจน สนสวงศวฒน. “การสรางแบบทดสอบวดแรงจงใจใฝสมฤทธระดบชนมธยมศกษาท 3 ใน จงหวดบรรมย.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2546.

สพตรา จงสงาสม. “ปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานตามบทบาทหนาทของหวหนาฝาย บรหารงานสาธารณสข เทศบาลเมอง.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2541.

109

สพรรณ วงคาจนทร. “ความสมพนธระหวางภมหลงของบคคล คณลกษณะสวนบคคลและสภาพแวดลอมในหนวยงานกบสมรรถนะของหวหนาฝายการพยาบาลตามการรบรของตนเอง โรงพยาบาลชมชน สงกดกระทรวงสาธารณสข.” วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.

สนทร อทรวการ ณ อยธยา. “ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขในศนยสาธารณสขมลฐานชมชน จงหวดสพรรณบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตร-มหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2540.

สนทรนทร ธนโกไสย. มนษยสมพนธ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากดธนะการพมพ , 2538.

สนรตน ฤทธธงชยเลศ. “ผลการใชกจกรรมกลมสมพนธในการพฒนาความเชอมนในตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมผลสมฤทธทางการเรยนทแตกตางกน.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2530.

สเมธ ทพยชาต. “การปฏบตงานและการรบรในบทบาท การใหบรการสาธารณสขของเจาหนาทสาธารณสข ประจาสถานอนามยในจงหวดพษณโลก.” วทยานพนธปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล, 2533.

สรชาต ณ หนองคาย. “พฤตกรรมการเลอกตง ของครมธยมในเขตจงหวดหนองคาย.” หนองคาย : 2529. (อดสาเนา)

แสวง จนทรถนอม. “ปจจยแวดลอมในการสรางบรรยากาศการปฏบตงานและจงใจใฝสมฤทธทสงผลตอพฤตกรรมการปฏบตงานของโรงเรยนมธยมศกษาในโครงการขยายโอกาสทางการศกษา : กรณศกษาจงหวดพะเยา.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2538.

เสรมศกด วศาลาภรณ. พฤตกรรมผนาทางการศกษา. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช, 2521. เสนาะ ตเยาว. การบรหารงานบคคล. พมพครงท 10. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2516.

110

สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. “มาตรฐานกาหนดตาแหนง.” ฉบบแกไขเพมเตม ครงท 1, :1มถนายน 2527. (อดสาเนา)

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. คมอปฏบตงานโรงพยาบาลชมชน ฝายบรหารงานทวไป. กรงเทพมหานคร : สานกขาวการพมพ, 2525.

. คมอการปฏบตงานฝายบรหารงานทวไป กรงเทพมหานคร : โรงพมพสงเคราะหทหารผานศก, 2533.

. มาตรฐานกาหนดตาแหนงทเกยวกบคณสมบตเฉพาะตาแหนง. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสงเคราะหทหารผานศก, 2537.

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. กองการเจาหนาท. ลกษณะหนาทความรบผดชอบ ปรมาณและคณภาพของงานทเปลยนแปลงในสาระสาคญตาม ว 23/2540 และ ว 24/2540. นนทบร : กระทรวงสาธารณสข, 2540.

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชน. แผนยทธศาสตรการดาเนนสขภาพภาคประชาชน. พมพครงท 2 .กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2546.

สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข.สถาบนพระบรมราชชนก. คมอการจดทาแผนกาลงคนดานสขภาพ ระดบจงหวด ประจาป 2546-2549. (ฉบบปรบปรง). นนทบร : บรษท ยทธรนทรการพมพ จากด, 2545.

. หลกสตรประกาศนยบตรเวชระเบยน ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2547. นนทบร : บรษท ยทธรนทรการพมพ จากด, 2547. สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. สานกนโยบายและยทธศาสตร. การปรบบทบาทภารกจและ

โครงสรางของกระทรวงสาธารณสข. กรงเทพมหานคร : บรษทยทธรนทรการพมพ, 2545.

หทยา ชนอารมณ. “การศกษาปจจยทเกยวของกบการปฏบตงานของพนกงานขาย.” สารนพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2545.

อมร นนทสต. “แนวคดเรองความสามารถของคน” เอกสารในการบรรยายเรอง ความสาคญของทรพยากรมนษย ศนยสนตวธ กระทรวงสาธารณสข, 2548. (อดสาเนา)

อรณ รกธรรม. หลกมนษยสมพนธและการบรหาร. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2527.

111

อรณรตน ศรจนทรนตย. “การศกษาการประเมนผลการปฏบตงานของหวหนาหอผปวยในโรงพยาบาลของรฐ.” วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538.

อจฉรา เนตรลอมวงศ. “ผลของการใชบทบาทสมมตทมตอความเชอมนในตนเอง ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 โรงเรยนนนทรวทยา กรงเทพมหานคร.” ปรญญานพนธการศกษา-มหาบณฑต วชาเอกการวดผลการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2535.

อารยา สวะมาตย. “การวเคราะหองคประกอบบคลกภาพดานความเชอมนในตนเอง.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต วชาเอกการวดผลการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2540. อารย เศรษฐชย. “การศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการแกปญหาเฉพาะหนา

ความรสกรบผดชอบ และความเชอมนในตนเอง.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาวจยพฤตกรรมศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2520.

อสเรส ธรรมวทยกล. “การบรหารจดการในโรงงานผลตยาแผนปจจบนทไดรบและไมไดรบหนงสอรบรองมาตรฐานการผลตยา.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาบรหารสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, 2533.

อทย หรญโต. หลกการบรหารบคคล. กรงเทพมหานคร : พระพฒนา, 2523. เอกชย กสขพนธ. การบรหาร ทกษะ และการปฏบต. กรงเทพมหานคร : รงเรองสาสนการพมพ,

2530. ภาษาตางประเทศ Akinson, J.W. An Introduction to Motivation. Princeton : Van Nostrand, 1964. . Motive in Fantasy Action and Social. New Delhi : East-West Press, Avy.Ltd.,

1966. Akinson, J.W. , and N.T. Feather. A Theory of Achievement Motivation. New York : Robert E.

Krieger Publishing Co,Inc. ,1974. Bandura, A. Socail Learning Theory.New Jersey : Prentice Hall,Inc., 1977. Caplan, G. Support System and Community Mental Heath : Lecture on Concept Development,

Behavioral Publication. New York : Human Science Press,1967.

112

Caplan, R.D. et. al. Adhering to Medical Regiments : Pilot Experimental in Patient Education and Social Support. Ann Arbour : University of Michigan,1967.

Cobb,S. “Social Support as Moderate of Life stress” Psychosomatic Medicine 38,5 (September- October 1972) : 300-314.

Glenn Myers,Blair. Education Psychology. New York : Macmillan Company, 1968. Gronlund, Norman E. Measurement and Evaluation in Teaching. New York : Macmillan

Publishing Company, 1985. Hunt, J.W. Management People at Work. New York : McGraw-Hill Book Company, 1979. John W, Best. Reserch in Education. New Jersey : Prentice-Hall, Inc., 1981. Klendler, Howard.H. Basic Psychology. 3rd ed. California : W.A.Banjamin Inc.,1974. McClelland, D.C., and D.C. Winter. Motivation Ecxonomic.New York : The Free Press, 1969. Robert C, Lowery. Supervision Management Guidelines for Application. Englewood Cliffs,

New Jersey : Prentice-Hall,1985. Thomson L,Quick. Managing People at Work Desk Guide. Thailand : Temple Publicity Service

Limited, under licence from Executive Enterprise Publication Co.,Inc.,1983.

ภาคผนวก ก แบบสอบถามการวจย

114

แบบสอบถามงานวจย เรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน ในประเทศไทย”

คาอธบายประกอบแบบสอบถาม 1. แบบสอบถามนจดทาขนเพอรวบรวมขอมลสาหรบการทาวทยานพนธเรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถตของเจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชนในประเทศไทย” โดยมคณาจารยภาควชาจตวทยาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร เปนอาจารยทปรกษา 2. ผวจยขอความรวมมอจากทานขอใหทานโปรดตอบคาถามทกขอตามความเปนจรง เพราะขอมลแตละขอมความสาคญในการวจยนเปนอยางยง ขอมลทไดจากแบบสอบถามนจะถอเปนความลบและใชประโยชนเพอการวจยประกอบวทยานพนธเทานน ผตอบไมตองเขยน ชอ นามสกล ทอย 3. โปรดตอบแบบสอบถามตามคาอธบายในแตละตอน ซงแบบสอบถามชดนม 6 สวน ประกอบดวย สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล จานวน 5 ขอ สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการรบรบทบาทหนาท จานวน 18 ขอ สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความเชอมนในตนเอง จานวน 25 ขอ สวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบทกษะการสอสาร จานวน 21 ขอ สวนท 5 แบบสอบถามเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ จานวน 30 ขอ สวนท 6 แบบสอบถามเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน จานวน 35 ขอ

หากทานมขอสงสยเกยวกบแบบสอบถามน ทานสามารถสอบถามไดจากผทแจกแบบสอบถามนแกทานและเมอทานตอบแบบสอบถามครบทกขอแลว โปรดสงคนใหกบผทแจกแบบสอบถามนแกทาน

ขอขอบคณททานกรณาตอบแบบสอบถามน นางนพมาศ ศรอนชต นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาจตวทยาชมชน ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

115

หนงสอนาสงแบบสอบถาม วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก

วนท 31 มนาคม 2549

เรยน เจาหนาทเวชสถต

ตามท ขาพเจา นางนพมาศ ศรอนชต อาจารยประจาภาควชาเวชระเบยน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ซงกาลงศกษาระดบปรญญาโท สาขาจตวทยาชมชน ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร ไดทาการศกษาวจยเรอง “ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ในโรงพยาบาลชมชน” โดยศกษาถงปจจยทสงผลตอความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต ทงนประโยชนทคาดวาจะไดรบสวนหนงจากการศกษาวจยในครงน จะนามาพฒนาการจดการเรยนการสอน และพฒนาบคลากรในกลมวชาชพเวชสถต เพอใหสามารถปฏบตงานไดสอดคลองกบระบบบรการสขภาพในปจจบน

จงเรยนมาเพอขอความอนเคราะหใหทานตอบแบบสอบถาม ตามความเปนจรงททานเปน เพอใหไดขอมลทเปนประโยชนสงสดในการศกษาวจย และกรณาสงกลบภายในวนท 20 เมษายน 2549 ขอขอบพระคณเปนอยางสง ททานใหความอนเคราะห มา ณ โอกาสน

นพมาศ ศรอนชต

นกศกษาปรญญาโท สาขาจตวทยาชมชน

ภาควชาจตวทยาและการแนะแนว

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

หมายเหต : หากมขอสงสยหรอขอเสนอแนะสามารถสอบถามไดท หมายเลขโทรศพท 01-5558951

หรอ 02-5254149-50 ตอภาควชาเวชระเบยน

116

รหสขอมล สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง ( ) ทตรงกบความเปนจรง เกยวกบตวทาน 1. ผตอบแบบสอบถามเปน ( ) 1. เพศชาย ( ) 2. เพศหญง 2. ปจจบนทานมอาย ………………..ป 5 3. ทานมประสบการณในการทางาน...............................ป 6 4. ทานมประสบการณฝกอบรมเกยวกบงานทปฏบตงานในรอบปทผานมา ( ) 1. ไมเคยฝกอบรมในรอบปทผานมา 7 ( ) 2. เคยฝกอบรม 5. ทานปฏบตงานอยในโรงพยาบาลชมชนทมขนาด ( ) 1. โรงพยาบาลชมชนขนาด 10 เตยง ( ) 2. โรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง ( ) 3. โรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยง ( ) 4. โรงพยาบาลชมชนขนาด 90 เตยง ( ) 5. โรงพยาบาลชมชนขนาด 120-160 เตยง

1 - 3

4

8

117

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการรบรบทบาทหนาท คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง □ ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบ ตวทาน รบรมากทสด หมายถง ผตอบรบรในเรองนนวาเปนบทบาทหนาทของตนทตองปฏบต มากทสด รบรมาก หมายถง ผตอบรบรในเรองนนวาเปนบทบาทหนาทของตนทตองปฏบต มาก รบรปานกลาง หมายถง ผตอบรบรในเรองนนวาเปนบทบาทหนาทของตนทตองปฏบต ปานกลาง รบรนอย หมายถง ผตอบรบรในเรองนนวาเปนบทบาทหนาทของตนทตองปฏบต นอย รบรนอยทสด หมายถง ผตอบรบรในเรองนนวาเปนบทบาทหนาทของตนทตองปฏบต นอยทสด

ระดบการรบรบทบาทหนาท ทานปฏบตในสงตอไปนเปนอยางไร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. ขาพเจายดนโยบายของหนวยงานเปนแนวทางใน การปฏบตงาน

2. ขาพเจาไดมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและ แผนงานของหนวยงาน

3. ขาพเจาจดระบบการทางานของตวเองให สอดคลองกบเปาหมาย/นโยบายของหนวยงาน

4. ขาพเจายนดรบมอบหมายงานเพมเตมจาก ผบงคบบญชาแมวาขาพเจามงานตองทาอยแลว หลายอยาง

5. ขาพเจากาหนดเปาหมายการทางานในแตละวนไว ชดเจน

6.ในการปฏบตงานขาพเจาใหความสาคญวาตอง ทางานใหไดคณภาพมากกวาปรมาณ

118

ระดบการรบรบทบาทหนาท ทานปฏบตในสงตอไปนเปนอยางไร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

7. ขาพเจาปฏบตงานโดยยดหลกการจรรยาบรรณ วชาชพ

8. ในการปฏบตงานขาพเจาใหความสาคญผมารบ บรการ

9. การจดลาดบความสาคญของงานเปนสงทขาพเจา ปฏบตประจาวนเสมอวาควรทางานไหนกอนหลง

10. ขาพเจาระมดระวงมใหเกดขอผดพลาดในการ ปฏบตงาน

11. ขาพเจาใหความรวมมอในการปฏบตงานแก เจาหนาททกคนในองคกร

12. ขาพเจาปรบเปลยนวธทางานเพอใหสอดคลองกบ นโยบายการใหบรการขององคกร

13. ขาพเจาหาความรและขอมลทเกยวกบงาน เพอใช พฒนางานทไดรบมอบหมาย

14. ขาพเจาจดทาคมอในการปฏบตงานเพอเปน แนวทางในสาหรบผเกยวของ

15. ขาพเจาใหความรและคาแนะนาในการทางานแก เจาหนาทภายในหนวยงานและผเกยวของ

16. ขาพเจาเกบรวบรวมขอมลเกยวกบปญหาในการ ปฏบตงานเพอนามาดาเนนการปองกนปญหาใน การปฏบตงาน

17. ขาพเจาเขารวมกจกรรมทางวชาการ/กจกรรม สนทนาการทหนวยงานจด

18. ขาพเจาทบทวนวธการทางานและปรบปรงพฒนา เพอใหไดวธการทางานทด

119

สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความเชอมนในตนเอง คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง □ ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบ ตวทาน เชอมนในตนเองมากทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด เชอมนในตนเองมาก หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก เชอมนในตนเองปานกลาง หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนปานกลาง เชอมนในตนเองนอย หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอย เชอมนในตนเองนอยทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. เมอขาพเจาไดรบทราบขอมลหรอขาวสารใหม ๆ ขาพเจาไดบอกเลาใหบคคลในหนวยงานทราบดวย

2. ขาพเจาแสดงความคดเหนในประเดนทขาพเจา ทราบและมขอมล ใหแกผเขารวมประชมทราบ

3. ในการประชมของหนวยงาน ขาพเจาซกถามในสงท ขาพเจาไมทราบไมเขาใจ

4. ขาพเจาเคยเสนอแนะหรอขอคดเหนแกหวหนาหรอ ผบงคบบญชาของขาพเจา

5. ขาพเจาประหมาเมอตองพดในทชมชน หรอในท ประชม

6. ขาพเจาเสนอแนะแนวทางการทางานใหม ๆ ทได เรยนรมาแกผบงคบบญชา

7. ขาพเจาไดนาเสนอผลงานหรอผลการปฏบตงานแก บคลากรในหนวยงานของขาพเจา

8. ขาพเจาปฏบตงานสาเรจตามระยะเวลาทกาหนด

9. ขาพเจายนดปฏบตหนาทเมอไดรบการคดเลอกให เปนผนาทมหรอผนากลมในการทากจกรรมตาง ๆ

120

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

10. ขาพเจานาทมงานพฒนาหนวยงานจนไดรบคาชม จากผมารบบรการ

11. ขาพเจาเชอวาความพยายามอยทไหนความสาเรจ อยทนน

12. การเปดเผยขอมลผมารบบรการเปนสงทผด จรรยาบรรณวชาชพ

13. ขาพเจาใหบรการแกผรบบรการ โดยคานงถงความ เจบปวย หนกมากนอย

14. ขาพเจาใชดลยพนจในการตดสนใจแกปญหา 15. ขาพเจาใหบรการโดยคานงถงความรสกของผปวย 16. ขาพเจารบผดชอบในความผดพลาดทเกดจากการ ปฏบตงานของขาพเจา

17. เมอพบปญหาในการปฏบตงาน ขาพเจาจะหา แนวทางการแกไขเสมอ

18.เมอขาพเจาไมสามารถทางานทไดรบมอบหมาย ขาพเจาจะศกษาคนควาดวยตนเองกอนทจะถาม ผอน

19. ขาพเจาจะซกถามและเรยนรการทางานจากผทม ประสบการณมากกวาขาพเจาอยเสมอ ๆ

20. ขาพเจาจะคนควาขอมลประกอบการทางานให ไดมากทสดเมอตองทางานทเปนงานใหมสาหรบ ขาพเจา

21. ขาพเจาจะลมเลกงานนนทนทถาลองทาแลวรสกวา งานนนยาก

22. ขาพเจาคดวางานทขาพเจาทามความสาคญตอ องคกร

121

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

23. ขาพเจามความภมใจในผลงานทไดนาเสนอตอ ผบรหาร

24. ขาพเจาเชอวาคนทขยนและทาความดตองไดรบ ผลตอบแทนทด

25. ขาพเจาชอบคดหาวธใหม ๆ มาชวยใหการทางาน เรวขน

122

สวนท 4 แบบสอบถามเกยวกบทกษะการสอสาร คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง □ ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบ ตวทาน มทกษะการสอสารมากทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด มทกษะการสอสารมาก หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก มทกษะการสอสารปานกลาง หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนปานกลาง มทกษะการสอสารนอย หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอย มทกษะการสอสารนอยทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด

ระดบทกษะการสอสาร พฤตกรรมดานการสอสาร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. ขาพเจาพดหรออธบายแกผมารบบรการอยางชดเจน 2. ขาพเจาทวนคาพดเพอตรวจสอบวาผฟงเขาใจในสง ทขาพเจาพดเมอสงเกตเหนวาผฟงไมเขาใจ

3.ขาพเจาเรยกสรรพนามของผรบบรการเพอใหเกยรต และแสดงความเคารพ เชนคณลง คณปา แทนการ เรยกคานาหนานายหรอนาง

4. เมอตองการสอสารกบบคคลอน ขาพเจาจะพดอยาง กระทดรด เขาใจงาย ไมเยนเยอ

5. ขาพเจาจะอธบายซาหลาย ๆ ครงไดโดยไมเบอเมอ ตองอธบายเกยวกบการทางานใหกบเพอนรวมงาน

6. ขาพเจาสบตาผมารบบรการขณะทเขาซกถามขอ สงสย

7. ขาพเจาพยกหนารบฟงเปนชวง ๆ ขณะทพดคยกบ ผอน

8. ขาพเจาพยายามฟงและจบประเดนทสาคญเพอสรป ความสาคญของเรองทไดรบฟง

9. ขณะทขาพเจาพดอยกบบคคลอน ขาพเจาจะขานรบ เปนชวง ๆ เพอแสดงความสนใจตอผทพดดวย

123

ระดบทกษะการสอสาร พฤตกรรมดานการสอสาร มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

10. ขาพเจาพดหรออธบายกบผมารบบรการดวย ใบหนายมแยมแจมใส

11. เพอใหผฟงเขาใจมากยงขนขาพเจาจะใชมอ ประกอบการพดหรอการอธบาย เชน การบอก ทางซาย หรอทางขวา

12. ขาพเจาพดโทรศพทเหมอนดวยความยมแยม เพอใหนาเสยงนมนวล

13. ไมวาจะเหตการณอะไรขน ขาพเจาสามารถ ควบคมตนเองใหพดโดยมนาเสยงเปนปกตได

14. ขาพเจาจะสรปขอมลตาง ๆ ทจะนาเสนออยาง กระชบไมยดเยอ

15. ขาพเจาพดใหกาลงใจผอนเสมอ 16. เมอผมารบบรการไมเขาใจในสงทขาพเจาพด ขาพเจาจะปรบคาพดใหมเพอใหผฟงเขาใจ

17. เมอมการเปลยนแปลงแนวทางการใหบรการหรอ แนวทางการปฏบตงาน ขาพเจาแจงใหผทมสวน เกยวของทราบโดยการตดประกาศ หรอหนงสอ บนทกขอความพรอมทงอธบายดวยวาจาอกครง

18. ขาพเจาเขยนหนงสอราชการดวยตนเอง

19. ขาพเจาเขยนดวยลายมอทสะดวกในการอาน

20. ขาพเจาบนทกสรปผลการปฏบตงานประจาวน

21. ขาพเจาไดรบมอบหมายใหเปนผบนทกรายงาน การประชม

124

สวนท 5 แบบสอบถามเกยวกบแรงจงใจใฝสมฤทธ คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง □ ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบ ตวทาน แรงจงใจใฝสมฤทธมากทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมากทสด แรงจงใจใฝสมฤทธมาก หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนมาก แรงจงใจใฝสมฤทธปานกลาง หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนปานกลาง แรงจงใจใฝสมฤทธนอย หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอย แรงจงใจใฝสมฤทธนอยทสด หมายถง ผตอบไดปฏบตในเรองนนนอยทสด

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. ถามโอกาสเลอกงานขาพเจาจะเลอกงานทตนถนด และชอบงานทจะทาเพอทาใหงานนนสาเรจไดโดยด

2. ขาพเจาปรารถนาอยางยงทจะทางานยาก ๆใหสาเรจ 3. เมอขาพเจาลงมอทางานใดแลวเกดความลมเหลว ขาพเจาจะลองทาใหมจนสามารถทาได

4. ขาพเจาจะปฏบตงานในสวนทรบผดชอบจนกวาจะ สาเรจลลวงตามเปาหมายทวางไว

5. เพอใหงานบรรลเปาหมายทกาหนดไวขาพเจาศกษา วธการปฏบตงานหรอศกษาจากคมอกอนลงมอ ปฏบต

6. เมอขาพเจาทางานสาเรจขาพเจาจะเปรยบเทยบ ผลงานของขาพเจากบมาตรฐานหรอตวชวดคณภาพ ในเรองนน ๆ ขององคกรเสมอ

7. เมอขาพเจาไดรบมอบหมายใหทางานขาพเจาจะ กาหนดแผนในการทางานและดาเนนงานตามแผน ทไดกาหนดไว

8. ขาพเจากาหนดผรบผดชอบและมอบหมายงานให รบผดชอบอยางชดเจนกอนลงมอปฏบต

125

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

9. เมอขาพเจาทางานตามแผนแลวขาพเจาจะ ประเมนผลแลวพฒนาใหดกวาเดมอก

10. ขาพเจาตงใจไววาในอนาคตขาพเจาจะตองเปน วทยากรสอนงานทขาพเจาปฏบตใหกบเจาหนาท ทเกยวของภายในโรงพยาบาลของขาพเจา

11. เมอพบปญหา ขาพเจาพยายามแกปญหาอยางเปน ระบบมากกวาการแกปญหาเฉพาะหนาเทานน

12. ขาพเจาตงเปาหมายในการทางานของขาพเจาตอง ทางานใหเกนความคาดหวงของผรบบรการ

13. เมอพบวางานททายงยากและมปญหา ขาพเจาจะ ทบทวนวธการทางานและปรบปรงการทางานใหม

14. ถาขาพเจาสามารถเอาชนะอปสรรคในชวตและ อปสรรคในการทางานไดลลวง กแสดงวาขาพเจา ประสบความสาเรจในชวต

15. แมวาจะมอาการเจบปวยไมสบายแตถามงานคาง ขาพเจาจะทาใหเสรจ

16. เมอมงานเขามาหลายอยางในเวลาเดยวกนขาพเจา จะจดลาดบความสาคญของงานแลวลงมอทา

17. แมวาในตอนแรก ๆ ผลงานของขาพเจาจะไมเปนท พอใจของผบรหาร ขาพเจายนดทจะทาใหมและ พยายามทาใหมใหดกวาเดม

18. ขาพเจาไมปฏเสธงานทยากเพราะจะไดพสจน ความสามารถของขาพเจา

19. ขาพเจายนดรบคาตชม เพอนามาปรบปรงผลงาน ของตนเองใหดยงขน

20. เมอถกตาหนขาพเจาจะไมยอมแพแตจะทาตงใจทา ใหมจนกวาจะไดรบการยอมรบ

126

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

21. แมวาในการทางานจะพบขอผดพลาด แตขาพเจา จะคดวาเปนโอกาสดทขาพเจาจะไดศกษาแนวทาง ใหมทดกวาเดม

22. ขาพเจาจะไมโทษตวเองเมอทางานผดพลาด 23. แมวางานททาจะยากไปบางในบางครงแตขาพเจาก เตมใจทาเพราะเปนงานในหนาทความรบผดชอบ

24. ขาพเจาเชอวาการไดรบมอบหมายใหทางานหลาย อยางจากผบงคบบญชาเปนการไดรบความ ไววางใจในความสามารถ

25. ทกครงทลงมอทางานขาพเจาจะทางานจนสาเรจ และตองทาใหดกวาของคนอน

26. ขาพเจาจะไดยนคนอนพดเสมอวาผลงานนตอง เปนของขาพเจาเพราะทาไดดทกครงทพบเหน

27. ขาพเจารสกวายงไมพอใจในผลงานถาผลงานท ประเมนไดอยในระดบดยงไมใชยอดเยยม

28. ในการทางานขาพเจามกจะคดวธการทางานท แตกตางจากคนอนเพอใหเหมาะสมกบ ความสามารถของขาพเจาเอง

29. ขาพเจาศกษาคนควาเรองใหม ๆ อยตลอดเพอ ตนเองและพฒนางานทปฏบตใหดยง ๆ ขน

30. ขาพเจาพยายามหาเทคนคเขามาชวยในการทางาน เพอชวยใหการทางานมขอผดพลาดนอยทสด

127

สวนท 6 แบบสอบถามเกยวกบความสามารถในการปฏบตงาน คาอธบาย ขอใหทานตอบคาถามโดยทาเครองหมาย / ลงในชอง □ ทตรงกบความเปนจรงเกยวกบ ตวทาน ความสามารถในการปฏบตงานมากทสด หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเอง มากทสดโดยไมตองมผกาหนดงานใหทา หรอใหคาแนะนา ความสามารถในการปฏบตงานมาก หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเอง มากโดยตองไดรบคาแนะนาเพยงเลกนอย ความสามารถในการปฏบตงานปานกลาง หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเอง ปานกลางโดยตองมผกาหนดงานใหทาหรอ ใหคาแนะนาทเหมาะสมมากขน ความสามารถในการปฏบตงานนอย หมายถง ผตอบสามารถปฏบตกจกรรมนนดวยตนเอง นอยโดยตองมผกาหนดงานใหทาหรอให คาแนะนาอยางมาก ความสามารถในการปฏบตงานนอยทสด หมายถง ผตอบไมเคยสามารถปฏบตกจกรรมนนดวย ตนเอง จนกวาจะมผกาหนดงานใหทาหรอ ตองใหคาแนะนาตลอดเวลา

ระดบความสามารถ ทานมความสามารถในการปฏบตงาน ดานตอไปนอยางไร มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด 1.ซกประวตเพอทาบตรตรวจโรคผปวย (OPD.Card) ไดถกตอง ครบถวน

2. บนทกขอมลประวตผปวยไดถกตอง ครบถวน 3. ลงทะเบยนการเขารบบรการผปวยนอกได 4. ลงทะเบยนการเขารบบรการผปวยในได 5. จดเกบเวชระเบยน ไดถกตอง 6. คนหาเวชระเบยนทไมอยในทเกบได 7. ใหยม คน เวชระเบยนได

128

ระดบความสามารถ ทานมความสามารถในการปฏบตงาน ดานตอไปนอยางไร มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด 8. ใชโปรแกรมสาเรจรปสบคนขอมลผปวย หรอ ลงทะเบยนประวตผปวยได

9. ตรวจสอบเวชระเบยนออกและเขาหนวยงาน เวชระเบยนไดถกตอง ครบถวน

10. ตรวจสอบคณภาพการบนทกเวชระเบยนผปวย นอกและผปวยในได (Medical Record Audit)

11. ตรวจสอบคณภาพการจดเกบเวชระเบยนผปวย นอกและผปวยในได

12. ทาลายเวชระเบยนได 13. ใหรหสโรคทเปนโรคหลกและโรครวมได 14. ใหรหสสาเหตการเกดโรค (External couse)ได 15. ใหรหสผาตดและหตถการได 16. ระบสาเหตการตายได 17. จดกลมวนจฉยโรครวม(DRGs)ได 18. ตรวจสอบความถกตองการใหรหส 19. ทารายงาน 504 20. ทารายงาน 505 21. ทารายงานอบตเหตไดถกตอง ทนเวลา 22. ทารายงานกจกรรมสาคญของโรงพยาบาล (0110-11-รง5)ไดถกตอง ทนเวลา

23. จดทารายงานประจาป 24. จดทาสถตผมารบบรการ 25. นาเสนอขอมลในรปแบบตาง ๆ เชนตาราง กราฟ 26. จดทาสถตรายงานผลงานบรการแกแพทยและ พยาบาล

27. จดโครงสรางและออกแบบหนวยงานเวชระเบยน 28. จดการคน ในหนวยงานเวชระเบยนได

129

ระดบความสามารถ ทานมความสามารถในการปฏบตงาน ดานตอไปนอยางไร มาก

ทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอย

ทสด 29. จดการงบประมาณในหนวยงานเวชระเบยน 30. จดการพสดในหนวยงานเวชระเบยนได 31. จดทาแผนงานการดาเนนงานตาง ๆ ในหนวยงาน เวชระเบยนได

32. กากบ ตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตาง ๆ ตามแผนงานในหนวยงานเวชระเบยนได

33. จดระบบใหบรการขอมลแกแพทย พยาบาล และ ผเกยวของ

34. พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยนได 35. ฝกอบรมหรอใหคาปรกษาดานการใหรหสโรคแก ผเกยวของภายในหนวยงาน

ภาคผนวก ข คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ

131

ตารางท 16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ การรบรบทบาทหนาทของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน

ระดบการรบรบทบาทหนาท ทานปฏบตในสงตอไปนเปนอยางไร X S.D. ระดบ

1. ขาพเจายดนโยบายของหนวยงานเปนแนวทางในการ ปฏบตงาน

4.19 .66 มาก

2. ขาพเจาไดมสวนรวมในการกาหนดนโยบายและแผนงาน ของหนวยงาน

3.49 .96 ปานกลาง

3. ขาพเจาจดระบบการทางานของตวเองใหสอดคลองกบ เปาหมาย/นโยบายของหนวยงาน

4.08 .65 มาก

4. ขาพเจายนดรบมอบหมายงานเพมเตมจากผบงคบบญชา แมวาขาพเจามงานตองทาอยแลวหลายอยาง

3.94 .84 มาก

5. ขาพเจากาหนดเปาหมายการทางานในแตละวนไวชดเจน 3.77 .80 มาก 6. ในการปฏบตงานขาพเจาใหความสาคญวาตองทางานใหได คณภาพมากกวาปรมาณ

4.18 .62 มาก

7. ขาพเจาปฏบตงานโดยยดหลกการจรรยาบรรณวชาชพ 4.50 .60 มากทสด 8. ในการปฏบตงานขาพเจาใหความสาคญผมารบบรการ 4.45 .56 มาก 9. การจดลาดบความสาคญของงานเปนสงทขาพเจาปฏบต ประจาวนเสมอวาควรทางานไหนกอนหลง

4.21 .67 มาก

10. ขาพเจาระมดระวงมใหเกดขอผดพลาดในการปฏบตงาน 4.37 .64 มาก 11. ขาพเจาใหความรวมมอในการปฏบตงานแกเจาหนาททก คนในองคกร

4.12 .54 มาก

12. ขาพเจาปรบเปลยนวธทางานเพอใหสอดคลองกบนโยบาย การใหบรการขององคกร

3.95 .66 มาก

13. ขาพเจาหาความรและขอมลทเกยวกบงาน เพอใชพฒนา งานทไดรบมอบหมาย

4.08 .69 มาก

14. ขาพเจาจดทาคมอในการปฏบตงานเพอเปนแนวทางใน สาหรบผเกยวของ

3.56 .90 มาก

132

ตารางท 16 (ตอ)

ระดบการรบรบทบาทหนาท ทานปฏบตในสงตอไปนเปนอยางไร X S.D. ระดบ

15. ขาพเจาใหความรและคาแนะนาในการทางานแกเจาหนาท ภายในหนวยงานและผเกยวของ

3.89 .80 มาก

16. ขาพเจาเกบรวบรวมขอมลเกยวกบปญหาในการปฏบตงาน เพอนามาดาเนนการปองกนปญหาในการปฏบตงาน

3.76 .71 มาก

17. ขาพเจาเขารวมกจกรรมทางวชาการ/กจกรรมสนทนาการท หนวยงานจด

3.90 .83 มาก

18. ขาพเจาทบทวนวธการทางานและปรบปรงพฒนาเพอใหได วธการทางานทด

3.94 .66 มาก

ตารางท 17 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ความเชอมนในตนเองของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร X S.D. ระดบ

1. เมอขาพเจาไดรบทราบขอมลหรอขาวสารใหม ๆ ขาพเจาได บอกเลาใหบคคลในหนวยงานทราบดวย

4.02 .69 มาก

2. ขาพเจาแสดงความคดเหนในประเดนทขาพเจาทราบและม ขอมล ใหแกผเขารวมประชมทราบ

3.87 .69 มาก

3. ในการประชมของหนวยงาน ขาพเจาซกถามในสงทขาพเจา ไมทราบไมเขาใจ

3.78 .77 มาก

4. ขาพเจาเคยเสนอแนะหรอขอคดเหนแกหวหนาหรอ ผบงคบบญชาของขาพเจา

4.03 .72 มาก

5. ขาพเจาประหมาเมอตองพดในทชมชน หรอในทประชม 3.07 .93 ปานกลาง

133

ตารางท 17 (ตอ)

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร X S.D. ระดบ

6. ขาพเจาเสนอแนะแนวทางการทางานใหม ๆ ทไดเรยนรมา แกผบงคบบญชา

3.65 .74 มาก

7. ขาพเจาไดนาเสนอผลงานหรอผลการปฏบตงานแกบคลากร ในหนวยงานของขาพเจา

3.52 .82 มาก

8. ขาพเจาปฏบตงานสาเรจตามระยะเวลาทกาหนด 3.86 .66 มาก 9. ขาพเจายนดปฏบตหนาทเมอไดรบการคดเลอกใหเปนผนา ทมหรอผนากลมในการทากจกรรมตาง ๆ

3.78

.77 มาก

10. ขาพเจานาทมงานพฒนาหนวยงานจนไดรบคาชมจากผมา รบบรการ

3.75 .69 มาก

11. ขาพเจาเชอวาความพยายามอยทไหนความสาเรจอยทนน 4.34 .67 มาก 12. การเปดเผยขอมลผมารบบรการเปนสงทผดจรรยาบรรณ วชาชพ

4.62 .79 มากทสด

13. ขาพเจาใหบรการแกผรบบรการ โดยคานงถงความเจบปวย หนกมากนอย

4.36 .73 มาก

14. ขาพเจาใชดลยพนจในการตดสนใจแกปญหา 4.19 .67 มาก 15. ขาพเจาใหบรการโดยคานงถงความรสกของผปวย 3.96 .87 มาก 16. ขาพเจารบผดชอบในความผดพลาดทเกดจากการ ปฏบตงานของขาพเจา

4.45 .57 มาก

17. เมอพบปญหาในการปฏบตงาน ขาพเจาจะหาแนวทางการ แกไขเสมอ

4.29 .59 มาก

18.เมอขาพเจาไมสามารถทางานทไดรบมอบหมายขาพเจาจะ ศกษาคนควาดวยตนเองกอนทจะถามผอน

3.97 .77 มาก

19. ขาพเจาจะซกถามและเรยนรการทางานจากผทม ประสบการณมากกวาขาพเจาอยเสมอ ๆ

1.88 69 นอย

134

ตารางท 17 (ตอ)

ระดบความเชอมนในตนเอง ทานมความเชอมนในตนเองดานตอไปนอยางไร X S.D. ระดบ

20. ขาพเจาจะคนควาขอมลประกอบการทางานใหไดมากทสด เมอตองทางานทเปนงานใหมสาหรบขาพเจา

4.17 .64 มาก

21. ขาพเจาจะลมเลกงานนนทนทถาลองทาแลวรสกวางานนน ยาก

3.91 .82 มาก

22. ขาพเจาคดวางานทขาพเจาทามความสาคญตอองคกร 4.48 .65 มาก 23. ขาพเจามความภมใจในผลงานทไดนาเสนอตอผบรหาร 4.15 .68 มาก 24. ขาพเจาเชอวาคนทขยนและทาความดตองไดรบ ผลตอบแทนทด

4.05 1.01 มาก

25. ขาพเจาชอบคดหาวธใหม ๆ มาชวยใหการทางานเรวขน 4.03 .71 มาก ตารางท 18 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ทกษะการสอสารของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน

ระดบทกษะการสอสาร พฤตกรรมดานการสอสาร X S.D. ระดบ

1. ขาพเจาพดหรออธบายแกผมารบบรการอยางชดเจน

4.10 .66 มาก

2. ขาพเจาทวนคาพดเพอตรวจสอบวาผฟงเขาใจในสงท ขาพเจาพดเมอสงเกตเหนวาผฟงไมเขาใจ

3.95 .72 มาก

3. ขาพเจาเรยกสรรพนามของผรบบรการเพอใหเกยรตและ แสดงความเคารพ เชนคณลง คณปา แทนการเรยกคานาหนา นายหรอนาง

4.37 .74 มาก

4. เมอตองการสอสารกบบคคลอน ขาพเจาจะพดอยาง กระทดรด เขาใจงาย ไมเยนเยอ

4.02 .67 มาก

135

ตารางท 18 (ตอ)

ระดบทกษะการสอสาร พฤตกรรมดานการสอสาร X S.D. ระดบ

5. ขาพเจาจะอธบายซาหลาย ๆ ครงไดโดยไมเบอเมอตอง อธบายเกยวกบการทางานใหกบเพอนรวมงาน

3.59 .80 มาก

6. ขาพเจาสบตาผมารบบรการขณะทเขาซกถามขอสงสย 4.11 .68 มาก 7. ขาพเจาพยกหนารบฟงเปนชวง ๆ ขณะทพดคยกบผอน 4.01 .76 มาก 8. ขาพเจาพยายามฟงและจบประเดนทสาคญเพอสรป ความสาคญของเรองทไดรบฟง

4.11 .60 มาก

9. ขณะทขาพเจาพดอยกบบคคลอน ขาพเจาจะขานรบเปน ชวง ๆ เพอแสดงความสนใจตอผทพดดวย

4.08 .67 มาก

10. ขาพเจาพดหรออธบายกบผมารบบรการดวยใบหนายม แยมแจมใส

4.04 .69 มาก

11. เพอใหผฟงเขาใจมากยงขนขาพเจาจะใชมอประกอบการ พดหรอการอธบาย เชน การบอกทางซาย หรอทางขวา

4.05 .77 มาก

12. ขาพเจาพดโทรศพทเหมอนดวยความยมแยม เพอให นาเสยงนมนวล

3.96 .67 มาก

13. ไมวาจะเหตการณอะไรขน ขาพเจาสามารถควบคมตนเอง ใหพดโดยมนาเสยงเปนปกตได

3.39 .68 มาก

14. ขาพเจาจะสรปขอมลตาง ๆ ทจะนาเสนออยางกระชบไม ยดเยอ

3.69 .63 มาก

15. ขาพเจาพดใหกาลงใจผอนเสมอ 3.90 .65 มาก 16. เมอผมารบบรการไมเขาใจในสงทขาพเจาพด ขาพเจาจะ ปรบคาพดใหมเพอใหผฟงเขาใจ

4.08 .60 มาก

17. เมอมการเปลยนแปลงแนวทางการใหบรการหรอแนวทาง การปฏบตงาน ขาพเจาแจงใหผทมสวนเกยวของทราบโดย การตดประกาศ หรอหนงสอบนทกขอความพรอมทง อธบายดวยวาจาอกครง

3.89 .77 มาก

136

ตารางท 18 (ตอ)

ระดบทกษะการสอสาร พฤตกรรมดานการสอสาร X S.D. ระดบ

18. ขาพเจาเขยนหนงสอราชการดวยตนเอง 3.62 1.15 มาก 19. ขาพเจาเขยนดวยลายมอทสะดวกในการอาน 3.51 .99 มาก 20. ขาพเจาบนทกสรปผลการปฏบตงานประจาวน 2.64 1.12 ปานกลาง 21. ขาพเจาไดรบมอบหมายใหเปนผบนทกรายงาน การประชม

2.65 1.28 ปานกลาง

ตารางท 19 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ แรงจงใจใฝสมฤทธของเจาหนาท เวชสถตโรงพยาบาลชมชน

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ X S.D. ระดบ

1. ถามโอกาสเลอกงานขาพเจาจะเลอกงานทตนถนดและชอบ งานทจะทาเพอทาใหงานนนสาเรจไดโดยด

4.48 .73 มาก

2. ขาพเจาปรารถนาอยางยงทจะทางานยาก ๆใหสาเรจ

3.90 .78 มาก

3. เมอขาพเจาลงมอทางานใดแลวเกดความลมเหลว ขาพเจาจะ ลองทาใหมจนสามารถทาได

3.99 .66 มาก

4. ขาพเจาจะปฏบตงานในสวนทรบผดชอบจนกวาจะสาเรจ ลลวงตามเปาหมายทวางไว

4.32 .60 มาก

5. เพอใหงานบรรลเปาหมายทกาหนดไวขาพเจาศกษาวธการ ปฏบตงานหรอศกษาจากคมอกอนลงมอปฏบต

4.19 .68 มาก

6. เมอขาพเจาทางานสาเรจขาพเจาจะเปรยบเทยบผลงานของ ขาพเจากบมาตรฐานหรอตวชวดคณภาพในเรองนน ๆ ของ องคกรเสมอ

3.65 .78 มาก

137

ตารางท 19 (ตอ)

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ X S.D. ระดบ

7. เมอขาพเจาไดรบมอบหมายใหทางานขาพเจาจะกาหนด แผนในการทางานและดาเนนงานตามแผนทไดกาหนดไว

3.83 .77 มาก

8. ขาพเจากาหนดผรบผดชอบและมอบหมายงานให รบผดชอบอยางชดเจนกอนลงมอปฏบต

3.85 .74 มาก

9. เมอขาพเจาทางานตามแผนแลวขาพเจาจะประเมนผลแลว พฒนาใหดกวาเดมอก

3.72 .76 มาก

10. ขาพเจาตงใจไววาในอนาคตขาพเจาจะตองเปนวทยากร สอนงานทขาพเจาปฏบตใหกบเจาหนาททเกยวของภายใน โรงพยาบาลของขาพเจา

3.23 1.08 มาก

11. เมอพบปญหา ขาพเจาพยายามแกปญหาอยางเปนระบบ มากกวาการแกปญหาเฉพาะหนาเทานน

3.67 .76 มาก

12. ขาพเจาตงเปาหมายในการทางานของขาพเจาตองทางาน ใหเกนความคาดหวงของผรบบรการ

3.74 .72 มาก

13. เมอพบวางานททายงยากและมปญหา ขาพเจาจะทบทวน วธการทางานและปรบปรงการทางานใหม

3.96 .65 มาก

14. ถาขาพเจาสามารถเอาชนะอปสรรคในชวตและอปสรรค ในการทางานไดลลวง กแสดงวาขาพเจาประสบ ความสาเรจในชวต

3.95 .83 มาก

15. แมวาจะมอาการเจบปวยไมสบายแตถามงานคางขาพเจาจะ ทาใหเสรจ

3.82 .78 มาก

16. เมอมงานเขามาหลายอยางในเวลาเดยวกนขาพเจาจะ จดลาดบความสาคญของงานแลวลงมอทา

4.29 .67 มาก

17. แมวาในตอนแรก ๆ ผลงานของขาพเจาจะไมเปนทพอใจ ของผบรหาร ขาพเจายนดทจะทาใหมและพยายามทาใหม ใหดกวาเดม

4.11 .71 มาก

138

ตารางท 19 (ตอ)

ระดบแรงจงใจใฝสมฤทธ พฤตกรรมดานแรงจงใจใฝสมฤทธ X S.D. ระดบ

18. ขาพเจาไมปฏเสธงานทยากเพราะจะไดพสจน ความสามารถของขาพเจา

4.05 .72 มาก

19. ขาพเจายนดรบคาตชม เพอนามาปรบปรงผลงานของ ตนเองใหดยงขน

4.20 .68 มาก

20. เมอถกตาหนขาพเจาจะไมยอมแพแตจะทาตงใจทาใหม จนกวาจะไดรบการยอมรบ

3.94 .71 มาก

21. แมวาในการทางานจะพบขอผดพลาด แตขาพเจาจะคดวา เปนโอกาสดทขาพเจาจะไดศกษาแนวทางใหมทดกวาเดม

4.04 .69

มาก

22. ขาพเจาจะไมโทษตวเองเมอทางานผดพลาด 3.16 .92 ปานกลาง

23. แมวางานททาจะยากไปบางในบางครงแตขาพเจากเตมใจ ทาเพราะเปนงานในหนาทความรบผดชอบ

4.08 .66 มาก

24. ขาพเจาเชอวาการไดรบมอบหมายใหทางานหลายอยาง จากผบงคบบญชาเปนการไดรบความไววางใจใน ความสามารถ

4.09 .76 มาก

25. ทกครงทลงมอทางานขาพเจาจะทางานจนสาเรจและตอง ทาใหดกวาของคนอน

3.63 .68 มาก

26. ขาพเจาจะไดยนคนอนพดเสมอวาผลงานนตองเปนของ ขาพเจาเพราะทาไดดทกครงทพบเหน

3.19 .86 ปานกลาง

27. ขาพเจารสกวายงไมพอใจในผลงานถาผลงานทประเมนได อยในระดบดยงไมใชยอดเยยม

3.25 .76 ปานกลาง

28. ในการทางานขาพเจามกจะคดวธการทางานทแตกตางจาก คนอนเพอใหเหมาะสมกบความสามารถของขาพเจาเอง

3.55 .72 มาก

29. ขาพเจาศกษาคนควาเรองใหม ๆ อยตลอดเพอตนเองและ พฒนางานทปฏบตใหดยง ๆ ขน

3.75 .72 มาก

30. ขาพเจาพยายามหาเทคนคเขามาชวยในการทางานเพอชวย ใหการทางานมขอผดพลาดนอยทสด

4.00 .66 มาก

139

ตารางท 20 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคาระดบ ความสามารถในการปฏบตงานของ เจาหนาทเวชสถตโรงพยาบาลชมชน

ระดบความสามารถ ในการปฏบตงาน ทานมความสามารถในการปฏบตงานดานตอไปนอยางไร

X S.D. ระดบ 1. ซกประวตเพอทาบตรตรวจโรคผปวย (OPD.Card)ได ถกตอง ครบถวน

4.40 .90 มาก

2. บนทกขอมลประวตผปวยไดถกตอง ครบถวน 4.44 .83 มาก 3. ลงทะเบยนการเขารบบรการผปวยนอกได 4.52 .79 มากทสด 4. ลงทะเบยนการเขารบบรการผปวยในได 4.44 .88 มาก 5. จดเกบเวชระเบยน ไดถกตอง 4.49 .73 มาก 6. คนหาเวชระเบยนทไมอยในทเกบได 4.24 .81 มาก 7. ใหยม คน เวชระเบยนได

4.50 .72 มากทสด

8. ใชโปรแกรมสาเรจรปสบคนขอมลผปวย หรอลงทะเบยนประวตผปวยได

4.63 .67 มากทสด

9. ตรวจสอบเวชระเบยนออกและเขาหนวยงานเวชระเบยนได ถกตอง ครบถวน

4.10 .70 มาก

10. ตรวจสอบคณภาพการบนทกเวชระเบยนผปวยนอกและ ผปวยในได (Medical Record Audit)

4.19 .76

มาก

11. ตรวจสอบคณภาพการจดเกบเวชระเบยนผปวยนอกและ ผปวยในได

4.13 .74 มาก

12. ทาลายเวชระเบยนได 3.83 .98 มาก 13. ใหรหสโรคทเปนโรคหลกและโรครวมได 4.40 .65 มาก 14. ใหรหสสาเหตการเกดโรค (External couse)ได 4.44 .65 มาก 15. ใหรหสผาตดและหตถการได 4.17 .78 มาก 16. ระบสาเหตการตายได 3.89 .89 มาก 17. จดกลมวนจฉยโรครวม(DRGs)ได 4.12 .80 มาก 18. ตรวจสอบความถกตองการใหรหส 4.24 .68 มาก

140

ตารางท 20 (ตอ)

ระดบความสามารถ ในการปฏบตงาน ทานมความสามารถในการปฏบตงานดานตอไปนอยางไร

X S.D. ระดบ 19. ทารายงาน 504 4.36 .90 มาก 20. ทารายงาน 505 4.26 .98 มาก 21. ทารายงานอบตเหตไดถกตอง ทนเวลา 3.92 1.10 มาก 22. ทารายงานกจกรรมสาคญของโรงพยาบาล (0110-11-รง5)ไดถกตอง ทนเวลา

4.10 .91 มาก

23. จดทารายงานประจาป 3.81 .92 มาก 24. จดทาสถตผมารบบรการ 4.16 .77 มาก 25. นาเสนอขอมลในรปแบบตาง ๆ เชนตาราง กราฟ 3.87 .96 มาก 26. จดทาสถตรายงานผลงานบรการแกแพทยและพยาบาล 3.84 .86 มาก 27. จดโครงสรางและออกแบบหนวยงานเวชระเบยน 3.82 .85 มาก 28. จดการคนในหนวยงานเวชระเบยนได 3.65 .96 มาก 29. จดการงบประมาณในหนวยงานเวชระเบยน 3.25 1.03 ปานกลาง 30. จดการพสดในหนวยงานเวชระเบยนได 3.57 1.03 มาก 31. จดทาแผนงานการดาเนนงานตาง ๆ ในหนวยงาน เวชระเบยนได

3.72 .91 มาก

32. กากบ ตดตามและประเมนผลการดาเนนงานตาง ๆ ตาม แผนงานในหนวยงานเวชระเบยนได

3.72 .89 มาก

33. จดระบบใหบรการขอมลแกแพทย พยาบาล และ ผเกยวของ

3.76 .83 มาก

34. พฒนาระบบบรการดานเวชระเบยนได

3.99 .75 มาก

35. ฝกอบรมหรอใหคาปรกษาดานการใหรหสโรคแก ผเกยวของภายในหนวยงาน

3.76 .98 มาก

141

ประวตผวจย ชอ นางนพมาศ ศรอนชต ทอย บานเลขท 63 ถนน หมบานสระแกววว ตาบล พระประโทน อาเภอ เมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 73000 สถานททางาน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก ตาบลราษฎรนยม อาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร ประวตการศกษา พ.ศ. 2530 สาเรจการศกษาประกาศนยบตรเวชสถต โรงเรยนเวชสถต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2537 สาเรจการศกษาวทยาศาสตรบณฑต สาขาเวชระเบยน มหาวทยาลยมหดล วทยาเขตศาลายา พ.ศ. 2546 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาจตวทยาชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร ประวตการทางาน พ.ศ. 2530 เจาหนาทเวชสถต 2 โรงพยาบาลตรง จงหวดตรง พ.ศ. 2532 เจาหนาทเวชสถต 3 โรงพยาบาลนครปฐม จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2541 นกสถต 6 โรงพยาบาลนครปฐม จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2545- วทยาจารย 6 ว. ภาควชาเวชระเบยน ฝายวชาการ ปจจบน วทยาลยเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสข กาญจนาภเษก