รองศาสตราจารย์ ดรพรอนงค์ บุษรา ... · 2019. 3. 15. · ระเบียบวิธีการวิจัย...

1คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รองศาสตราจารย ดร. พรอนงค บษราตระกลผชวยศาสตราจารย ดร. อนรต พเสฏฐศลาศย

ผชวยศาสตราจารย ดร. สนทร เหลาพดจนอาจารย ณรงคฤทธ อศวเรองพภพ

อาจารย ดร. รฐชย ศลาเจรญอาจารย ดร. รงเกยรต รตนบานชน

เปนงานวจยทไดรบการสนบสนนทางวชาการจาก กองทนบ าเหนจบ านาญขาราชการ (กบข.)

2

หลกการและเหตผล

Government EmployeesEmployees in private

sectorsSelf-employed and informal employees

Government Pension funds

Old-Age allowance

Pensions organized by local organizations

Provident funds (PVD)

Social Security Fund(Section 33, 39)

Social Security Fund(Section 40)

National Saving Fund

RMF/ LTF/Insurance

Old Civil Service Pensions

Pillar 1 :Defined-benefit

ระบบบ าเหนจบ านาญในประเทศไทย

Pillar 2 :Defined-

contribution

Pillar 3

3

หลกการและเหตผล

Defined-contribution system

ความมนคงทางการเงนทางเลอกในการลงทนอตราการออม

4

หลกการและเหตผล

ประเดนปญหา

อตราการออมต าเกนไป

ไมตดสนใจเลอกการลงทนทเหมาะสม

ทมาของปญหา

ความรเรองทางการเงน

ทศนคตตอการลงทน

การยอมรบความเสยง

การตระหนกรบรในแผนลงทน

แนวทาง

การใหความรทางการเงน

ทศนคตตอการลงทน

การยอมรบแผนการลงทน

การปรบเปลยนพฤตกรรม

5

ค าถามหลกของงานวจย

“การใหความรทางการเงน ในรปแบบการจดสนทนากลมขนาดใหญ (Town hall focus group) ทมการออกแบบการใหความรทมรปแบบและเปนมาตรฐานเดยวกนกบทกกลม โดยมเนอหาเกยวกบการออมและการลงทนเพอการเกษยณอาย ทมการอธบายถงความเสยงและผลตอบแทนคาดหวงของแผนการลงทนในกองทนบ าเหนจบ านาญของผเขารวมสนทนาโดยตรง (Targeted and Tailored Approach) จะมประสทธผลตอการเพมพนความรเรองการเงน ความใสใจในผลการลงทนเพอการเกษยณของตนเอง ความกงวลตอความเสยงระยะสน ความเหนตอหลกการของการลงทนแบบสมดลตามอาย การยอมรบและการตดสนใจเลอกแผนการลงทนแบบสมดลตามอาย ของผออมหรอไม”

6

หน ตราสารหน เงนสด

ท าไมตองเปนแผนสมดลตามอาย?

60%35%

5%

45%

45%

10% 15%

60%

25%30%

55%

15%

เปนแผนทปรบน าหนกการลงทนใหเหมาะสมกบความเสยง และวตถประสงคการลงทนในแตละชวงเวลา

อาย 25 - 35 อาย 35 - 45 อาย 45 - 55 อาย 55 ขนไป

7

กรอบแนวทางการวจย

ความรเรองทางการเงน (Financial Literacy)ความรและความเขาใจแนวความคดทเกยวกบการเงนความเสยงทางการเงนทกษะ แรงจงใจ และความเชอมนทจะใชความรในการตดสนใจ

การอบรมใหความร

ระดบความรทางการเงน

การตระหนกถงความเสยง

ความเตมใจในการรบความเสยง

การยอมรบ

การเลอกแผนการลงทนทเหมาะสม

วดประสทธผลของการอบรมใหความร

ปจจยสวนบคคล

8

ทบทวนวรรณกรรม

งานวจยหลายชนพบวา ความรทางการเงนในระดบพนฐาน ยงเปนปญหาแมในประเทศทพฒนาแลว โดยเฉพาะกบ ผหญง ผสงวย และผทมระดบการศกษาต า

เชน Agarwal et al., 2009; Campbell, 2006; Christelis et al., 2010; Hilgert et al., 2003; Lusardi and Mitchell, 2007, 2008 and 2011; Lusardi et al., 2009; NCEE, 2005; Oehler and Werner, 2008

งานวจยหลายชนยงพบวา ความรทางการเงนสงผลตอพฤตกรรมและการตดสนใจทางการเงนของบคคล

Boernheim (1995&1998) --> Crude rules of thumb in savingsHilgert et al. (2003) Lusardi and Mitchell (2007) และ Stango and Zinman (2009) --> หนสนสงเพราะค านวณดอกเบยผดพลาด

9

ทบทวนวรรณกรรม

การขาดความรความเขาใจในการลงทนเปนขอจ ากดทท าใหบคคลไมถอครองสนทรพยเสยง

เชน Alessie et al, 2007; Christelis et al., 2006; Guiso and Jappelli, 2008; Shum and Faig, 2006; Van Rooij et al, 2012

งานวจยเหลานน าไปสค าถามหลกวา การใหความรทางการเงนมผลตอการตดสนใจทางการเงนเพยงใด

Greenspan (2001) และ Lusardi (2000) --> โปรแกรมการใหความรทางการเงน (Financial education program) ชวยท าใหบคคลตดสนใจออมเหมาะสมมากยงขนBucher-Koenen and Lusardi (2011), Hung et al. 2009, Lusardi and Mitchell (2011), Stango & Zinman 2008 และ Van Rooij et al. (2012) --> ความรทางการเงนมความสมพนธทางบวกกบการวางแผนเพอการเกษยณและการวางแผนการออมเพอเพมความมงคง

10

ทบทวนวรรณกรรม

ประเดนส าคญในล าดบตอมาคอประสทธผลของรปแบบและวธการใหความรทางการเงน

McCarthy and Turner (2000) -->เอกสารใหความรทเปนลายลกษณอกษรชวยลดอคตทางดานอนรกษนยม(Conservatism bias)O’Neil (2000) และ Rhine and Toussaint-Commeau (2002) --> ผทมรายไดต าและระดบการศกษาต ามแนวโนมทจะชอบการไดรบความรผานสอประเภทโทรทศน วทย นตยสาร และหนงสอพมพ มากกวาสอประเภทอนเทอรเนตและโบรชวรBernheim and Garret (2003) --> การใหความรทางการจากการจดของนายจาง (Employer-based financial education) ชวยกระตนใหเกดทงการออมโดยทวไปและการออมเพอการเกษยณในกลมผมเงนออมต าถงปานกลาง Oehler and Werner (2008) --> การใหความรทางการเงนควรท าในชวงอายของผออมทเหมาะสม (เวลาทตองตดสนใจออมหรอลงทน) ภายใตสภาพแวดลอมทเกยวของกบผตดสนใจโดยตรง (สถานทท างาน)

11

ขอสมมตฐานหลกของการวจย

สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคลอนประกอบดวยเพศ อาย ระดบการศกษา ระดบรายได ภาระทางการเงน และประสบการณการลงทน มผลตอ 3 หวขอหลกดงน

ความรทางการเงน ความมนใจตอความเพยงพอหลงการเกษยณอายทศนคตตอการยอมรบความเสยง

12

ขอสมมตฐานหลกของการวจย

สมมตฐานท 2 การใหความรดานการลงทนเพอเกษยณในรปแบบการจดสนทนาเปนการเฉพาะกลม จะสงผลบวกตอหวขอหลกดงตอไปน

ความรทางการเงน ลดระดบความกงวลเกยวกบความเสยงในระยะสน เพมระดบการยอมรบความเสยง เพมความเขาใจและอาจน าไปสการยอมรบแผนสมดล

13

ขอสมมตฐานหลกของการวจย

สมมตฐานท 3 การใหความรสงผลบวกตอทกขนตอนการตดสนใจเลอกลงทน

ความตระหนก (Awareness) : การตระหนกกอนแลววาสมาชกสามารถเลอกแผนการลงทนไดความเหนดวย (Agreement) : การใหความรมประสทธผลตอความเหนดวยตอหลกการสมดลตามอายมากขน หากผออมตระหนกกอนแลววาสามารถเลอกแผนการลงทนได

การประเมน (Evaluation) : ผออมทเหนดวยตอหลกการลงทนแบบสมดลตามอาย มความนาจะเปนทสงขนทจะเหนวาแผนสมดลตาอายเหมาะสมกบตนเองมากกวาแผนหลกในปจจบน

การน ามาใช (Adoption) : ผออมมความเหนวาแผนสมดลตามอายเปนแผนการลงทนทมความเหมาะสมกบตน มความนาจะเปนทสงขนทตดสนใจเปลยนแผนการลงทน

การแนะน าใหผอนใชดวย (Suggestion) : ผออมเหนวาทตดสนใจเปลยนแผนการลงทน มความนาจะเปนสงขนทจะแนะน าใหเปลยนแผนสมดลตามอายเปนแผนการลงทนหลก

ขนตอ

นการตด

สนใจ

14

ระเบยบวธการวจย

การสมตวอยางเนนวธการทางสถตเพอใหไดตวอยางทเปนตวแทนของประชากร และใหคาสถตทมความคลาดเคลอนไมเกนทยอมรบได

จงหวดขนาดกลมขนต า

(คน)จ านวนทเชญ

(คน)

จ านวนทรวมสนทนา(คน)

กรงเทพฯ 80 100 76

ชลบร 80 121 95

เชยงใหม 80 126 99

ราชบร 80 155 114

ลพบร 80 100 80

สงขลา 80 156 121

อบลราชธาน 80 158 117

รวม 560 916 702

ความหลากหลากในดาน • ภมประเทศ • ดานเพศ • ดานอาย • ดานประเภทขาราชการ

15

ระเบยบวธการวจย

หลกในการออกแบบการสนทนาสนทนาแตละรอบจะใชเวลาประมาณ 3 ชวโมง และรอบละประมาณ 40-50 คน

ขนตอนท 1สมาชกลงทะเบยน

(15 นาท)

ขนตอนท 2ท าแบบทดสอบกอนใหความร

(30 นาท)

ขนตอนท 3ชมวดทศนการออม

(15 นาท)

ขนตอนท 4บรรยายความร

(40 นาท)

ขนตอนท 5แบบสอบถามหลงใหความร

(30 นาท)

ขนตอนท 6รบคาสมนาคณ

(30 นาท)

16

ระเบยบวธการวจย

การใหความรดานการลงทนเพอเกษยณอาย

วดทศน การออมเพอการเกษยณ

การบรรยาย

ประเภทของสนทรพยเพอการลงทน

ผลตอบแทนและความเสยง

ปจจยทสงผลตอความเพยงพอ

แผนการลงทนของ กบข.

Simulation ผลการลงทน*

1.

2.

* ผลการลงทน คอ ผลการลงทนทเปนไปได เมออายครบ 60 ป ของสมาชกทเขารวมกจกรรมเปนรายบคคล โดยผลการลงทนในอนาคตไดมาจากการท า simulation แลวน าผลมาแสดงเปรยบเทยบผลระหวางแผนหลกในปจจบน และผลจากแผนสมดลตามอาย

17

ระเบยบวธการวจย

วธวดประสทธผลของการใหความรตอความรทางการเงน

Binary Logistic Regression Y = f(X1, X2, …, Xn)

T-test และ McNemar-Bowker Test

1.

2.

การเปลยนแปลง --> ความรทางการเงน--> ความกงวลตอความเสยง--> การยอมรบความเสยง--> การเหนดวยกบแผนสมดล

Y

ปจจยสวนบคคล --> เพศ--> อาย--> สถานภาพสมรส--> ระดบการศกษา--> รายไดรวม--> ภาระทางการเงน--> ประสบการณลงทน

X

ทดสอบปจจยทมผลในการจ าแนกตวแปร Y

ทดสอบความแตกตางระหวางกอนและหลงใหความร

18

ผลลพธจากงานวจย

กอนใหความร หลงใหความร

จ านวน (คน) สดสวน (%) จ านวน (คน) สดสวน (%)ความรเรองทางการเงน

มระดบ 2 คะแนน 323 46.5 475 68.3มระดบ 1 คะแนน 346 49.8 203 29.2ไมม 26 3.7 17 2.4

รวม 695 100.0 695 100.0การยอมรบความเสยงจากการลงทนของ กบข.

รบความเสยงจากการขาดทนเงนตนไดบางหรอไมได 617 88.0 483 68.8

รบความเสยงจากการขาดทนเงนตนไดมาก 84 12.0 219 31.2

รวม 701 100.0 702 100.0ความกงวลตอความเสยงระยะสน

กงวลมาก 58 8.3 27 3.8กงวล 379 54.0 372 53.0ไมกงวล 218 31.1 280 39.9ไมสนใจ 47 6.7 23 3.3

รวม 702 100.0 702 100.0ความเหนตอหลกการของแผนการลงทนแบบสมดลตามอาย

เหนดวย 316 45.1 520 74.1ไมเหนดวย 384 54.9 182 25.9

รวม 700 100.0 702 100.0

ความรเรองทางการเงนและทศนคตตอการลงทน

19

ผลลพธจากงานวจย

ตวแปรตาม

ปจจย

คาคงท เพศ อายสถานภาพ

สมรสการศกษา รายไดรวม

ภาระทาง

การเงน

ระดบกลาง

ภาระทาง

การเงน

ระดบต า

ประสบการ

ณในตลาด

ทน

ความรเรองการเงน

(1 = ม)1.410(0.0)

0.102(0.043)

ระดบความมนใจตอความ

เพยงพอ (1 = มนใจ)0.818(0.349)

1.000(0.0)

1.563(0.018)

3.748(0.001)

ทศนคตตอความเสยง

(1 = รบความเสยงได)1.487(0.272)

1.742(0.001)

0.979(0.011)

2.321(0.001)

หมายถง จากการคดเลอกตวแปรอสระดวย Forward Selection (Wald) ตวแปรนนไมมผลตอการจ าแนกกลม ตวอยาง จงไมไดน ามาพจารณาตอในการประมาณคา Binary Logistic Regression

ตวเลขในตารางแสดงคาสมประสทธของตวแปร e จาก Binary Logistic Regression ตวเลขในวงเลบใตคาสมประสทธของตวแปร แสดงคา p-value จาก Binary Logistic Regression

สมมตฐานท 1 : ปจจยสวนบคคลทมผลตอความรเรองการเงนและทศนคตตอการลงทน

20

ผลลพธจากงานวจย

หมายถง จากการคดเลอกตวแปรอสระดวย Forward Selection (Wald) ตวแปรนนไมมผลตอการจ าแนกกลม ตวอยาง จงไมไดน ามาพจารณาตอในการประมาณคา Binary Logistic Regression

ตวเลขในตารางแสดงคาสมประสทธของตวแปร e จาก Binary Logistic Regression ตวเลขในวงเลบใตคาสมประสทธของตวแปร แสดงคา p-value จาก Binary Logistic Regression

สมมตฐานท 2 : ปจจยสวนบคคลทมผลตอการเปลยนแปลงหลงใหความร

ตวแปรตาม

ปจจย

คาคงท เพศ อายสถานภาพ

สมรสการศกษา รายไดรวม

ภาระทาง

การเงน

ระดบกลาง

ภาระทาง

การเงน

ระดบต า

ประสบการ

ณในตลาด

ทน

การเพมขนของความรเรอง

ทางการเงน

การลดลงของความกงวลตอ

ความเสยงระยะสน 0.319(0.0)

0.517(0.006)

0.836(0.614)

การเพมขนของความเหนดวย

ตอแผนสมดลตามอาย2.868(0.0)

1.769(0.044)

การเปลยนแปลงในความ

คาดหวงตอผลการลงทน 4.587(0.0)

0.955(0.0)

21

ผลลพธจากงานวจย

สมมตฐานท 3 : ผลของการใหความรตอกระบวนการตดสนใจ

ขนตอนการตดสนใจ หลงการใหความร

(ขนตอนกอน ส ขนตอนถดมา)

การตอบ ใช ในขนตอนกอนหนามผลตอการตอบ ใช ขนตอนถดมา

เปรยบเทยบสดสวนของผตอบ ใช ในขนตอนถดมา ระหวางมเงอนไขวาตองตอบ ใช และ

ไมใช ในขนตอนกอนหนา

Awareness ส Agreement มผล 84% vs. 74%

Agreement ส Evaluation มผล 60% vs. 35%

Evaluation ส Adoption มผล 40% vs. 10%

Adoption ส Suggestion มผล 67% vs. 55%

22

ผลลพธจากงานวจย

ประสทธผลของการใหความรตอการตดสนใจเลอกแผนการลงทน

23

ผลกระทบเชงนโยบาย

1. การสงเสรม/สนบสนน ใหบคคลมความรทางการเงน (financial literacy) สงผลตอความสามารถในการตดสนใจทางการเงนทสอดคลองกบเปาหมาย

2. ส าหรบการออมเพอการเกษยณอายควรเนนทกลมทมระดบการศกษาและรายไดต า เนองจากมชองวางดานความรและทศนคตทเกยวของกบการลงทนสง

3. นอกจากความรดานการลงทน ควรสงเสรมความรควบคกบการจดการภาระทางการเงนดวย เพราะมความเกยวของกน

24

ผลกระทบเชงนโยบาย

4. รปแบบและวธการของการใหความร รวมทงการก าหนดตวชวดทสอดคลองกบนโยบายเปนสงส าคญทสงผลตอประสทธผลของการด าเนนการใหความร

5. การใหความรทออกแบบโดยค านงถงขนตอนในการตดสนเลอกผลตภณฑและบรการ สามารถเพมประสทธผลของการใหความรได ตงแตจากการสรางการตระหนกรบรถงการมอยของผลตภณฑ/บรการไปจนถงการบอกตอแนะน าใหแกบคคลอน

25

ผลกระทบเชงนโยบาย

6. อยางไรกตาม ถงแมวาการใหความรจะท าใหเกดการยกระดบความร การเหนดวยและการยอมรบได แตการจะน าไปสการปฏบตจรงยงอาจไดรบผลกระทบจากพฤตกรรมเฉอยชาของบคคล (inertia) ดงนน การตดสนใจแทน หรอการบงคบใช หรอการบงคบเลอก จงอาจยงคงจ าเปน โดยใชกจกรรมการใหความรไปสรางความเขาใจ และการยอมรบ ใหเกดขน

26

จบการบรรยาย

ชวงตอบขอซกถาม