Page 1
ความมากมายของหมาใน (Cuon alpinus)พนธสตวปาหวยขาแขง จงหวดอทยธาน
Abundance of Dhole (Cuon alpinus) and their preys in HuaiKha Khaeng Wildlife Sanctuary, Uthai Thani Province
นาย ศภกร อนทรนสตปรญญาโท ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร
ผศ.ดร.อ.ดร.
Page 2
หวขอการนาเสนอบทนา
ตรวจเอกสาร
วตถประสงควตถประสงคอปกรณและวธการระยะเวลาในการศกษา
Page 3
บทนาหมาในมบทบาทเปนตวควบคมประชากรสตวกนพช
เปนสตวปาใกลสญพนธ (Endangered)
เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงยงขาดขอมลหมาใน
หมาในมบทบาทเปนตวควบคมประชากรสตวกนพช
เปนสตวปาใกลสญพนธ (Endangered)
เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงยงขาดขอมลหมาใน
Page 4
ตรวจเอกสาร• ประเทศไทยมหมาปา 2 ชนด
Canis aureus Cuon alpinus (Durbin et al., 2004)ภาพ: Wikipedia (2010)
Page 5
ตรวจเอกสาร(ตอ)อนกรมวธาน
Phylum: ChordataClass: MammaliaOrder: CarnivoraFamily: CanidaeGenus: CuonSpecie: Cuon alpinus
Phylum: ChordataClass: MammaliaOrder: CarnivoraFamily: CanidaeGenus: CuonSpecie: Cuon alpinus
ภาพ: Wikipedia (2010)
Page 6
ตรวจเอกสาร(ตอ)ลกษณะรปราง
• ขนาดลาตว 80-90 เซนตเมตร• หางยาว 30 - 34 เซนตเมตร•
ใบหกลมมขนาดใหญ หางยาวเปนพวง ปลายหางสเทาเขมหรอดา
• สตรฟนของหมาใน I 3/3 C1/1P4/4 M2/2 x 2 = 40
• ขนาดลาตว 80-90 เซนตเมตร• หางยาว 30 - 34 เซนตเมตร•
ใบหกลมมขนาดใหญ หางยาวเปนพวง ปลายหางสเทาเขมหรอดา
• สตรฟนของหมาใน I 3/3 C1/1P4/4 M2/2 x 2 = 40
ภาพ: Wikipedia (2010)
Page 7
ตรวจเอกสาร(ตอ)การกระจาย
ภาพ: Wikipedia (2010)
11 ชนดยอย ในประเทศไทยพบ1 ชนดยอยคอ คอ Cuon alpinus infuscus
Page 8
ตรวจเอกสาร(ตอ)การกระจาย
•อนรกษและอทยานแหงชาต บางแหง(Durbin et al., 2004)
•ในปาดบแลง > ปาเบญจพรรณ > ปาดบเขา(บษบง และคณะ, 2553)
•อนรกษและอทยานแหงชาต บางแหง(Durbin et al., 2004)
•ในปาดบแลง > ปาเบญจพรรณ > ปาดบเขา(บษบง และคณะ, 2553)
ภาพ: บษบง และคณะ (2553)
Page 9
ตรวจเอกสาร(ตอ)การสบพนธ และการดแลลก
• 1 ป (Bekoff et al., 1981)9 สปดาห
•
(Lekagul and McNeely, 1977)
• 1 ป (Bekoff et al., 1981)9 สปดาห
•
(Lekagul and McNeely, 1977)
Page 10
ตรวจเอกสาร(ตอ)พฤตกรรม
• หมาในมพฤตกรรมอาศยอยรวมกนเปนฝง5-10 ตว อาจถง 18 ตว
(Hedges and Tyson, 1996)
•และใชเวลาในตอนกลางวนพกอยตามรมเงาหรอ โพรงใตดน (Lakagul and McNeely,1977; Karanth and Sunquist, 2000)
• หมาในมพฤตกรรมอาศยอยรวมกนเปนฝง5-10 ตว อาจถง 18 ตว
(Hedges and Tyson, 1996)
•และใชเวลาในตอนกลางวนพกอยตามรมเงาหรอ โพรงใตดน (Lakagul and McNeely,1977; Karanth and Sunquist, 2000)
Page 11
ตรวจเอกสาร(ตอ)
•กลางและขนาดใหญ (จอหน, 2553)
• มกจะพบเหน หมาในทาการไลตอนกวาง
•อาจถกหมาในตวเตมวยจบกนเปนอาหารไดเชนกน (Lakagul and McNeely, 1977)
•กลางและขนาดใหญ (จอหน, 2553)
• มกจะพบเหน หมาในทาการไลตอนกวาง
•อาจถกหมาในตวเตมวยจบกนเปนอาหารไดเชนกน (Lakagul and McNeely, 1977)
Page 12
Austin (2002)
ตรวจเอกสาร(ตอ)
Austin (2002)
กวางปา
เกง
เมนใหญ
หน
Page 13
Grassman et al. (2005) ศกษาบรเวณเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว พบชนด
ตรวจเอกสาร(ตอ)
เกงธรรมดา
Grassman et al. (2005) ศกษาบรเวณเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว พบชนด
40%
30%
20%
10%เกงธรรมดากวางปาหมปาเมนใหญ
Page 14
นคร (2554) ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว102 9 ชนด
ตรวจเอกสาร(ตอ)
กวางปากระจงเลก
นคร (2554) ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว102 9 ชนด
29%
21%19%
12%
8%6%
3%กระจงเลกเกงธรรมดาหมปา
กระเลนชะมด
Page 15
0.49
0.92
0.56
0.33
0.8
-0.99-1
-0.5
0
0.5
1
กวางปา กระจงเลก เกงธรรมดา หมปา
Elec
tivity
inde
x
ตรวจเอกสาร(ตอ)
0.49
0.92
0.56
0.33
0.8
-0.99-1
-0.5
0
0.5
1
กวางปา กระจงเลก เกงธรรมดา หมปา
Elec
tivity
inde
x
ดชนการเลอกกนของหมาใน ในเขตรกษาพนธสตวปาภเขยว จาก นคร (2554)
Page 16
รองลาภ(2556) ไดศกษาประชากรสตวกบค 5 ชนดในเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงโดยใชวธ Line transect method
ตรวจเอกสาร(ตอ)
Page 17
ตรวจเอกสาร(ตอ)การศกษาโดยใช Occupancy
• วธPatch occupancyปรากฏ (1) และไมปรากฏ (0) (ᴪ) และความนาจะเปนในการพบ(p) MacKenzie et al. (2002)
Page 18
ตรวจเอกสาร(ตอ)การศกษาโดยใช Occupancy
• (Occupancy estimation models)1.ตองระบชนดอยางถกตอง2.3.4.ความนาจะเปนในการปรากฏ(p)
สภาพอากาศ ชวงเวลาในแตละวน
• (Occupancy estimation models)1.ตองระบชนดอยางถกตอง2.3.4.ความนาจะเปนในการปรากฏ(p)
สภาพอากาศ ชวงเวลาในแตละวน
Page 19
ตรวจเอกสาร(ตอ)ศกษา(sq.km)
ความหนาแนน/100sq.km
Pack SizeRange
Method
(Ramesh 2010) 107 43 ± 21.0 1-28 Vehicle Transect(Venkatraman et al.1995)
321 31.2 ± - 4-25 Direct observation
(Johnsingh 1982) 20 35-90 7-18 Direct observation(Johnsingh 1982) 20 35-90 7-18 Direct observation
(Karanth 1993) 100 14.0 ± - 3-10 Direct observation
(Acharya et al.2007)
410 29.0 ± 2.0 1-14 Radio Tele & Direct
(Cohen et al. 1978) 1-5 Direct observation(Majumder 2011) 4300 3.3 ± 1.2 1-29 Occupancy
Page 21
สตวปาหวยขาแขง จากหนวยพทกษปาเขาบนได ถงหนวยพทกษปากรงไกร
Page 22
อปกรณอปกรณภาคสนาม อปกรณในหองปฏบตการ
Page 23
วธการ
หมาใน
วเคราะหความมากมายจาก Occupancy โดย
ใชโปรแกรมPRESENCE
200 Km²60 Km²
กองมลหมาใน
หมาใน
ตามปจจยแวดลอมดวยChi Square test
Page 24
วธการ(ตอ)เกบขอมลภาคสนาม
Page 25
วธการ(ตอ)
• เดนสารวจรองรอยตามเสนทางตางๆให200 ตร.กม
บนทกขอมล ชนดปา วนเวลา พกดภมศาสตร
• กาหนดกรดขนาด 4 ตร.กม. จานวน 15กรด60
กลองสารวจ
• เดนสารวจรองรอยตามเสนทางตางๆให200 ตร.กม
บนทกขอมล ชนดปา วนเวลา พกดภมศาสตร
• กาหนดกรดขนาด 4 ตร.กม. จานวน 15กรด60
กลองสารวจ
Page 26
วธการ(ตอ)(ตอ)
• ใชกลองดกถายภาพ จานวน 10 ชด ตด
หมาใน โดยใหแตละกลองหางกน อยางนอย 300 ม. เปนเวลา 2 วน ตอ 1แลว ยายกลองไปยงตาแหนงใหม ให
60 ตารางกโลเมตร
รวมจานวน 300 กบดกคน (trap Night)
• ใชกลองดกถายภาพ จานวน 10 ชด ตด
หมาใน โดยใหแตละกลองหางกน อยางนอย 300 ม. เปนเวลา 2 วน ตอ 1แลว ยายกลองไปยงตาแหนงใหม ให
60 ตารางกโลเมตร
รวมจานวน 300 กบดกคน (trap Night)
Page 27
วธการ(ตอ)
โดยทาการเกบมลของหมาในตามเสนทางดานสตว ทางตรวจการปา200 ตารางกโลเมตร บนทกรายละเอยด
Page 28
วธการ(ตอ)การศกษาวเคราะหเสนขนในหองปฏบตการ
ศกษาลกษณะของเปลอกขน และแกนขน
•• ลางขนใน Ether ผสม Absolute alcohol• ตากหรออบใหแหง•• นาไปสองกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยางของ อจฉรา (2543) และปรชา (2546)
•• ลางขนใน Ether ผสม Absolute alcohol• ตากหรออบใหแหง•• นาไปสองกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยางของ อจฉรา (2543) และปรชา (2546)
Page 29
วธการ(ตอ)ศกษาลกษณะของเปลอกขน และแกนขน(ตอ)
• Xylene จนเหนแกนขน• สงดวยกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยาง
มลได
• Xylene จนเหนแกนขน• สงดวยกลองจลทรรศน แลวบนทกภาพ• นาไปเปรยบเทยบชนดสตวกบสไลดตวอยาง
มลได
Page 30
• (occupancy) โดยใชโปรแกรม PRESENCE จากสตร (McKenzie et al., 2006)
วธการ(ตอ)การวเคราะหขอมล
• (occupancy) โดยใชโปรแกรม PRESENCE จากสตร (McKenzie et al., 2006)
=Sd = (จานวนกรต)
s = (จานวนกรต )p =
Page 31
•กลองดกถายภาพ จากสตร (McKenzie et al., 2006)
1 - eλ
วธการ(ตอ)
λ =e = (2.718281828)
Page 32
วธการ(ตอ)
=
หาดชนการเลอกกน (Selectivity index : E)
E = r – pr + P
E = ดชนการเลอกกนมคาระหวาง -1 ถง 1 r =p =
ตาม Whitefield และ Blaber (Stewart et al., 1997)
Page 33
รองรอยและกลองดกถายภาพ รวมกบฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรโดยใช chi square test
วธการ(ตอ)
รองรอยและกลองดกถายภาพ รวมกบฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรโดยใช chi square test
Page 34
ระยะเวลาศกษา• .ศ. 2557 – 2558 เปนเวลา 1 ป
Page 35
•
•
•
•
ระบบนเวศและการปองกนรกษาตอไป
•
•
•
•
ระบบนเวศและการปองกนรกษาตอไป
Page 36
ขอขอบคณผศ.ดร.
ดร.
ดร. ประทป ดวงแค อาจารยผควบคมสมมนา
ดร. สวมล อทยรศม อาจารยผควบคมสมมนา
ผศ.ดร.
ดร.
ดร. ประทป ดวงแค อาจารยผควบคมสมมนา
ดร. สวมล อทยรศม อาจารยผควบคมสมมนา
:กลพฒน ศรลมพ