Page 1
การบรรเทาความทกข ในระหวางทมความขดแยง : ความเกยวพนระหวางพทธศาสนากบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
(International Humanitarian Law : IHL)
การประชมระหวางประเทศ ณ เมองดมบลลา ประเทศศรลงกา วนท 4–6 กนยายน พ.ศ. 2562 แถลงการณฉบบแรก
แมวาปจจบนนมพทธศาสนกชนกวาครงพนลานคนทวโลก
กยงไมมการศกษาวจยอยางเปนระบบมงเนนความเกยวพนระหวางพทธศาสนาและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
(IHL) ท รจกกนในนาม “กฎหมายสงคราม” หรอ “กฎหมายการขดกนทางอาวธ”
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศประกอบดวยอนสญญาเจนวาและพธสารเพมเตมอนๆ
โดยมวตถประสงคเพอบรรเทาความทกขในระหวางทมการขดกนทางอาวธโดยการปกปองผทไมไดมสวนรวมหรอททไมมสวนเ
กยวของอกตอไปในการสรบดงกลาว และควบคมวธการท าสงคราม
ตลอดประวตศาสตรอนยาวนานของศาสนาพทธทผานมา ศาสนาพทธนนไดตอสกบความเปนจรงของสงครามมาตลอด
แตศาสนาพทธไดมอบค าแนะน าดานใดบางแกผทตกอยทามกลางการสรบ
และในกรณนสามารถเปรยบเทยบศาสนาพทธกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศไดอยางไรบาง
ดงนนทงชวงเวลาและประเดนดงกลาวเหมาะสมทควรมการศกษาหลกการดานจรยธรรมและประเพณทางกฎหมายทงสองนด
วยมมมองแบบสหวทยาการ (inter-disciplinary perspectives)
การประชมครงนจดขนโดยความรวมมอระหวางคณะกรรมการกาชาดระหวางประเทศ (ICRC)
กบมหาวทยาลยและองคกรตางๆ เปนจ านวนมาก
จะแสวงหาความเกยวพนระหวางพทธศาสนาและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
และสงเสรมใหมการสนทนาทสรางสรรคและการแลกเปลยนระหวางหลกการทงสอง
การประชมดงกลาวจะท าหนาทเปนจดเรมตนเพอท าความเขาใจวาพระพทธศาสนามสวนชวยในการควบคมความขดแยงไดอ
ยางไร และเสนอแนวทางการด าเนนการและการปฎบตส าหรบพระสงฆและบคคลทวไปในชวงทเกดสงคราม
ซงบคคลทวไปในทนหมายถงเจาหนาทรฐและเจาหนาททหาร กลมตดอาวธอสระรวมถงพลเรอน
การประชมครงนใหความสนใจกบประเดนการด าเนนการของการขดกนทางอาวธ
ไมใหความส าคญกบตนเหตหรอการอางเหตผลของการขดกนดงกลาวซงไมไดอยภายใตกรอบของกฎหมายมนษยธรรมระหวา
งประเทศ
Page 2
นอกจากการแสวงหาความเกยวพนระหวางกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและจรยธรรมทางพทธศาสนาแลว
การประชมดงกลาวจะท าการศกษาวาผท าการรบและชมชนชาวพทธเขาใจกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศในระดบใดแล
ะสอดคลองกบหลกค าสอนและการปฏบตของพทธศาสนาอยางไร
และสามารถน าประสบการณจากการขดกนทางอาวธของตนเองมาใชในการสนบสนนสงเสรมกฎหมายมนษยธรรมระหวางปร
ะเทศและหลกการทางพทธศาสนาไดอยางไร ซงจะชวยปรบปรงการปฎบตการสรบในพนทจรงได
ผลงานทจะน าเสนอในทประชมจ าเปนตองตอบขอสงสยตอไปนอยางนอยหนงขอ:
1. จรยธรรมทางพทธศาสนาและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศมความเกยวพนในลกษณะใดบาง
2. กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศตรงกบหลกค าสอนและการปฏบตของพทธศาสนาในแงใด
มค าสอนและประเพณของพทธศาสนาใดทเกยวของกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและสถานการณการขดกนทางอา
วธมากทสด
3.มาตรการใดมประโยชนในการควบคมการท าสงครามและบรรเทาความทกขในระหวางการขดกนทางอาวธตามค าสอนและข
นบธรรมเนยมของพทธศาสนา4. ชมชนชาวพทธมแนวความคดและเขาใจกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศอยางไร
และกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศสอดคลองกบหลกค าสอนและการปฏบตของพทธศาสนาอยางไร
5. สามารถคาดหวงความเหนชอบและการยดมนในกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศโดยทวไป
และหลกเกณฑเฉพาะตางๆ ของกฎหมายดงกลาวจากชมชนชาวพทธไดในระดบใด
จดยนทางทฤษฎของศาสนาพทธเกยวของกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศคออะไร
และชาวพทธสามารถมสวนรวมกบกฎหมายนไดอยางไร
6.
ค าสอนและการปฏบตทางพทธศาสนาสามารถใหค าแนะน าในทางปฏบตและทรพยากรใดบางแกผท าการรบและชมชนชาวพ
ทธทเกยวของกบการขดกนทางอาวธและสามารถน าประสบการณการขดกนทางอาวธของตนเองโดยตรงนนมาใชในการปรบป
รงการปฏบตทางสงครามไดอยางไรบาง
7.
เพอศกษาและรวบรวมขอมลค าสอนทางศาสนาพทธแนวปฏบตและแนวทางการแกไขปญหาทเกยวของกบกฎหมายมนษยธรร
มระหวางประเทศ เชน การจดการและการรกษาผบาดเจบและศพในระหวางการขดกนทางอาวธรวมถงการปฏบตตอเชลยศก /
ผ ตองขง
Page 3
8.
เพอศกษาวาการประยกตใชหลกการทางพทธศาสนามผลในเชงบวกอยางไรตอการด าเนนการการขดกนทางอาวธในประวตศา
สตรของพทธศาสนา
ขอเรยนใหทราบวาการปะชมครงนจะไมรบบทคดยอทมเนอหาเกยวกบตนเหตและการอางเหตผลในการท าสงคราม
การปองกนความขดแยง การรกษาสนตภาพ การไกลเกลย การแกไขปญหาความขดแยง
การปรองดองหลงเกดความขดแยงและการเมองวาดวยอตลกษณ (identity politics)
ซงไมอยในประเดนของพระพทธศาสนาดงทเกยวของกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
อนงการประชมครงนมวตถประสงคคอสราง
ความเขาใจและความรวมมอระหวางผ เขารวมประชมตางๆเพอสงเสรมกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและหลกการทาง
พทธศาสนาซงอาจชวยลดความทกขในสถานการณการขดกนทางอาวธ
มนกวชาการดานพทธศาสนาผทรงเกยรตจ านวนมากท างานรวมกบ ICRC
เพอจดท ารายงานเชงส ารวจฉบบแรกเกยวกบศาสนาพทธและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
(โดยสามารถดรางฉบบลาสดไดทน) ซงพยายามศกษาขอบเขตของการวจย เชน หวขอ
แหลงขอมลและวธการเพอใหผอานคนเคยกบเนอหาทมอยในปจจบนรวมทงเนอหาและค าถามทอาจจะกลาวถง
โดยจะมการปรบปรงเอกสารฉบบนและเอกสารอนๆ
ทเกยวของกบเนอหาและการจดการการประชมบนหนาเพจนอยางเปนประจ า
หากผวจยมขอสงสยเกยวกบหวขอหลกของการประชมน ซงเปนทเขาใจได
เนองจากกอนหนานการวจยในดานนอาจมคอนขางจ ากดหรออาจจะ ไมเคยมมากอน ทานสามารถตดตอเราได
(โดยรายละเอยดดานลาง)
ผจดการประชมคาดวาจะไดรบบทคดยอทมความยาว 200-300 ค าพรอมบทคดยอเพมเตมความยาว 1,000
ค าและประวตการท างานโดยยอไมเกนหนงหนา A4 จากผวจยและผ เชยวชาญจากสาขาวชาทเกยวของทงหมด เชน
นอกจากนกวชาการทางพทธศาสนาและนกกฎหมายแลว ผสมครยงอาจหมายรวมถงผท าการรบหรออดตผท าการรบ
บคลากรทางทหารหรอผ เชยวชาญดานอนๆ การน าเสนอในทประชมจะใชเวลา 20-30
นาทจากนนจะมการถามค าถามโดยใชเวลาไมนาน
Page 4
ภาษาหลกทใชส าหรบการประชม (และเอกสารทจดสง) คอ ภาษาองกฤษและภาษาสงหล ถงแมจะมการรบเอกสารภาษาอนๆ
ดวย เชน ภาษาไทย ภาษาพมาและภาษาทมฬ (โปรดสอบถามรายละเอยดเพมเตม)
โดยผจดการประชมจะจดหาลามพรอมใหในทประชม
กรณาสงบทคดยอ บทคดยอเพมเตมและประวตการท างานโดยยอไมเกนหนงหนาทางอเมลใหกบ Mr. Budi Hernawan ท
[email protected] ภายในวนท 25 เมษายน 2562
สอบถามเพมเตมเกยวกบเนอหา/แงมมตางๆ ดานวชาการของการประชม
ขอก าหนดเกยวกบการสงเอกสารและและเนอหาการปฏบตอนๆ ไดท:
Mr. Sylvester Worthington ท [email protected] ส านกงาน: (+94)112503346 ตอ 118
โทรศพทมอถอ (+94)772268290 (ส าหรบผ ใชภาษาสงหลและผทอยในประเทศศรลงกา)
Mr. Budi Hernawan ท [email protected] (ส าหรบผทอยในทวปเอเชยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใต)
Mr. Andrew Bartles-Smith ท [email protected] (ส าหรบผทอยทอนๆ)
โดยทาง ICRC
พรอมกบเครอขายผ เชยวชาญดานพทธศาสนาและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศจะคอยใหความชวยเหลออยางเตมคว
ามสามารถ
ผจดการประชมมความประสงคจะรบผดชอบคาใชจายในการเดนทางส าหรบผ เขารวมทไดรบการคดเลอกซงไมไดสงกดหนวยง
านทางวชาการใดหรอผทไมสามารถจดหาคาเดนทางได มการจดทพกไวใหส าหรบวทยากรทกทานทไดรบการตอบรบ
กรณาระบในบทคดยอวาทานตองการท าเรองขอรบคาใชจายในการเดนทางหรอไม
ICRC เปนองคกรทไมเลอกปฏบต เปนกลางและเปนอสระ
ปฏบตภารกจดานมนษยธรรมเพอปกปองคมครองชวตและศกดศรของผทไดรบผลกระทบจากการขดกนทางอาวธและสถานกา
รณความรนแรงอนๆ และใหความชวยเหลอ นอกจากน ICRC
พยายามลดความทกขโดยการสงเสรมและการพฒนากฎหมายดานมนษยธรรมและหลกการดานมนษยธรรมสากล
หากตองการขอมลเพมเตมเกยวกบ ICRC กรณาเขาชมเวบไซตของเรา
Page 5
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
INTERNATIONAL HUMANITARIAN LAW (IHL)
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ (IHL) คอ กฎขอบงคบทพยายามจ ากดผลกระทบจากการขดกนทางอาวธ
ปกปองคมครองชวตและศกดศรของบคคลทไมมสวนรวมหรอไมสามารถรวมท าการรบในสงครามไดอกตอไป
และบงคบใชขอจ ากด เกยวกบวธการท าสงคราม
สาระส าคญของกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศประกอบดวยอนสญญาเจนวาป 1949
ซงไดรบการใหสตยาบนเกอบทกประเทศทวโลกและพธสารเพมเตมอนๆ ของอนสญญาดงกลาว
โดยทวไปการสงครามตองเปนไปตามหลกการและธรรมเนยมปฏบตบางอยาง
ดงนนจงอาจกลาวไดวากฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศมรากฐานมาจากกฎขอบงคบของอารยธรรมและศาสนาโบราณ
การประมวลกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศอยางเปนสากลเรมตนขนในศตวรรษท 19
เมอมการใชอนสญญาเจนวาแรกในป 1864 ตงแตนนเปนตนมาประเทศตางๆ ไดตกลงท าการประมวลกฎหมายตาง ๆ
เพอใหเทาทนกบการพฒนาของวธการสงครามและผลลพธทางมนษยธรรมทเกยวของ
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศสรางความสมดลระหวางการใสใจดานมนษยธรรมและขอก าหนดทางทหารของรฐบาลแ
ละกลมกองก าลงทมสวนรวมในการขดกนทางอาวธ มเนอหาครอบคลมวงกวาง อาทเชน
การปกปองคมครองทหารทบาดเจบและปวย การปฏบตตอเชลยศกและบคคลทถกควบคมตวอนเนองจากการขดกนทางอาวธ
การคมครองพลเรอนและวตถทางพลเรอน ขอจ ากดในการใชอาวธบางอยาง (เชน อาวธชวภาพและเคมและทนระเบด)
และวธการสงคราม ตามกฎทวไป
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศหามมใหมวธการสงครามทกอใหเกดการบาดเจบอนเกนควรหรอความทกขทรมานเกนจ า
เปน รวมถงสงทขดขวางการด ารงชวตและกอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงตอสงแวดลอม
โดยเฉพาะอยางยงหามมใหฆาหรอท ารายฝายตรงขามทยอมจ านนหรอไมสามารถปองกนตนเองได
ผ ไดรบบาดเจบและปวยจะตองไดรบการดแลโดยฝายทมอ านาจเหนอตน บคลากร
หนวยงานและการขนสงทางการแพทยทงหมดจะตองไดรบการคมครอง
ประชากรพลเรอนทไดรบผลกระทบจากความขดแยงตองไดรบความชวยเหลอดานมนษยธรรมดวยความยนยอมของทกฝายทเ
กยวของ
นอกจากนยงมกฎขอบงคบทมรายละเอยดเกยวกบเงอนไขการควบคมตวเชลยศกและการปฏบตตอพลเรอนภายใตอ านาจของ
Page 6
ขาศก หามมใหมการลวงละเมดศกดศรสวนบคคล เชน การขมขนและการทรมาน วตถทางพลเรอนทไดรบความคมครอง คอ
ทรพยสนทางวฒนธรรม สถานทสกการะบชาและวตถทจ าเปนตอความอยรอดของประชากรพลเรอน (เชน พชผล
เขอนและฝายกนน า) รวมถงงานและระบบการตดตงตางๆ ทมอนตราย (เชน โรงไฟฟานวเคลยร)
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศควบคมการด าเนนการพนฐานของการสรบตามหลกการสามประการ ไดแก การแยกแยะ
(Distinction) ความไดสดสวน (Proportionality) และการระมดระวง (Precaution)
หลกการการแยกแยะก าหนดไววาทกฝายทเขารวมการขดกนทางอาวธตองแยกแยะระหวางพลเรอน/วตถทางพลเรอน
กบพลรบ/เปาทางทหาร จดประสงคเพอปกปองพลเรอน ทรพยสนพลเรอนและประชากรพลเรอนทงหมด
ซงตามหลกการนหามมใหมการโจมตโดยไมก าหนดเปาหมาย
หลกการของความไดสดสวนซงเปนผลพวงมาจากหลกการแยกแยะไดก าหนดวา
การเสยชวตและทรพยสนของพลเรอนหรอการบาดเจบของพลเรอนจะตองไมรนแรงมากเกนไปเมอเปรยบเทยบกบความไดเปร
ยบทางการทหารทเหนชดและเปนรปธรรม เพอท าการบงคบใชขอจ ากดและขอหามในการโจมตเปาหมาย
หลกการระมดระวงก าหนดใหทกฝายทมการขดกนทางอาวธใชความระมดระวงเปนพเศษ เชน
กอนท าการโจมตตองตรวจสอบวาเปาหมายนนคอเปาทางทหาร หรอท าการแจงเตอนพลเรอนกอนการโจมต
นอกจากนยงหมายรวมถงขอจ ากดเกยวกบเวลาและสถานทในการโจมต
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศเปนสวนหนงของกฎหมายระหวางประเทศ
เปนกฎขอบงคบทควบคมความสมพนธระหวางประเทศ ซงประกอบดวยสนธสญญาหรออนสญญา
กฎหมายจารตประเพณและหลกกฎหมายทวไป
โดยตองแยกแยะความแตกตางระหวางกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศซงควบคมการปฏบตของฝายตางๆ
ทมการขดกนทางอาวธ (jus in bello) และกฎหมายระหวางประเทศทก าหนดไวในกฎบตรสหประชาชาต
ซงก าหนดวาประเทศหนงอาจใชกองก าลงตดอาวธอยางถกกฎหมายเพอตอสกบอกประเทศหนง (jus ad bellum) ดงนน
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศจะมผลบงคบใชเฉพาะในกรณทเกดการขดกนดวยอาวธเทานน
โดยไมเกยวของกบการอางเหตผลในการท าสงครามการปองกนความขดแยง การสรางสนตภาพ
การแกไขขอขดแยงหรอการประนประนอม
หากตองการขอมลเพมเตมเกยวกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ ศนยทรพยากร ICRC
ในเวบไซตของเราโดยเฉพาะหนาเพจเกยวกบสงครามและกฎหมาย ถอเปนแหลงขอมลทมประโยชนอยางยง
Page 7
ไมวาจะเปนเนอหาเบองตน เนอหาทสมบรณและค าอธบายทงหมดเกยวกบอนสญญาเจนวา พธสารเพมเตมและเครองมออน
ๆ นอกจากนยงมขอมลสรปยอเกยวกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
ภาพยนตรความยาวหานาทและหนงสอแนะน าเบองตนทมเนอหาครอบคลมกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
นอกจากนยงสามารถเขาถงขอมลเอกสารขอเทจจรงอนๆ
อกมากมายเกยวกบกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและเรองอนๆ ทเกยวไดทน
ทานสามารถตดตอเราไดทนทหากตองการขอมลเพมเตม
เนอหาตอไปนมาคดจากรายงานเกยวกบจดยนของศาสนาพทธและกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศทมเนอหายาวกวา
ซงจะใชจดท าสาระส าคญเหลานพรอมรายละเอยดมากขน ขอแนะน ำใหทำนอำนสองสวนแรกกอน
ทศนคตทวไปของพทธศาสนาทมตอการขดกนทางอาวธ
ใน “พทธศาสนาและกฎหมายมนษยธรรม” (คมอกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศในเอเชยใต 3, 2007) นายครสโตเฟอร
เกรกอร วราแมนทร (Christopher Gregory Weeramantry) นกนตศาสตรชาวศรลงกา (2469-2560)
แสดงความคดเหนเกยวกบพทธศาสนาวา
ในระบบทการสงครามไมเปนทยอมรบ [วามความถกตองแทจรง]
เปนปกตทจะมการกลาวถงการปฏบตในการท าสงครามเพยงเลกนอยหรอไมมเลย
หลกการทน ามาปรบใชจะอางองจากหลกการทวไปทเกยวกบศกดศรและคณคาของความเปนมนษย
หลกการทวไปทเกยวของกบการปฏบตและทศนคตทมตอผอน
การเคารพธรรมชาตและสงทจ าเปนตอการด ารงชวตและแนวคดเกยวกบความประพฤตทเหมาะสม
ค ากลาวของวราแมนทรมประโยชนตอการศกษาวาพทธศาสนามแนวคดเชงกวางเชนไรตอสงคราม
ดงนนการศกษาหลกพทธศาสนาในเชงกวางและโดยนยจงมความส าคญ
ในค าภรทางพระพทธศาสนามการอางองหลายครงถงสงคราม และมภาพทหาร การอปมาอปมยและอปลกษณ
รวมทงการอางองถงวธการบรรเทาผลกระทบจากสงครามและการยดมนในหลกธรรมแมจะตกอยในสถานการณความขดแยง
พทธศาสนาตระหนกดวาทใดกตามทมสงมชวตทไมสมบรณทางจรยธรรม ยอมตองเกดความขดแยง การแตกแยก
และการพพาทอยางหลกเลยงไมได ตราบใดทพฤตกรรมทางสงคมของคนเหลานไดรบอทธพลจากลกษณะทางจตวทยาทไมด
เชน ความโลภ ความโกรธ และวสยทศนทแคบ
Page 8
พระพทธเจาไดตรสไววาความขดแยงดงกลาวเกดขนไดภายในกลมสงคมทกกลมไมวาจะเปนกลมสงคมขนาดเลกทสด
ครอบครวไปจนถงกลมทมความซบซอนสงสด เชน รฐทมการกอตงขนตามหลกการทางการเมอง (M.I.86)
สจนยมเชงประจกษ (empirical realism)
ของค าภรทางพระพทธศาสนาในยคแรกแสดงใหเหนวาพระพทธเจาในประวตศาสตรและชมชนชาวพทธในยคแรกไดตระหนก
ถงความเปนจรงของสงคราม ความรนแรงและการขดกนทางอาวธ (กลาวโดยรวมคอสถาบนสงคราม)
และวธการลดความเจบปวดในโลกทโดยพนฐานแลวมแตความทกข
ซงชใหเหนวาหลกพระพทธศาสนานาจะยอมรบหลกกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศไดโดยไมยาก
นทานชาดกคอเรองราวเกยวกบชวตในอดตชาตของพระโพธสตวหรอพระพทธเจา ทพระองคทานคอยๆ
ใชเวลาหลายชาตภพเพอพฒนาสรางคณลกษณะทจะชวยใหบรรลพทธภาวะ
ซงชาดกไดศกษาหลกจรยธรรมในทางปฏบตทส าคญในโลกแหงสงสารวฏ และมกจะอางถงสงครามระหวางประเทศ
ทงนจะเหนไดชดวาสาระส าคญของหลกจรยธรรมทเกยวของกบสงครามทมความสอดคลองกบสาระส าคญทเปนหลกพนฐานข
องกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศนนสามารถพบไดในนทานทางพทธศาสนาเหลาน
และหลกจรยธรรมในนทานดงกลาวแสดงใหเหนถงมมมองทางจรยธรรมทางพทธศาสนาทเกยวของกบการท าสงคราม
ซงเปนสวนเสรมหลกทพบในพระสตรและค าภรอน ๆ
นอกจากน พทธศาสนาใหความสนใจอยางมากกบสาเหตของความขดแยงทงในระดบบคคลและสวนรวม
โดยเฉพาะอยางยงเกยวกบสภาวะทางจตใจทออนแอ / เสอม (อกศล) ทหยงรากลกดวยความโลภ
ความเกลยดชงและความหลงผด
การวเคราะหของพทธศาสนาเกยวกบความเปนจรงทางจตวทยาของความเปนมนษยนนเปนสงทจะชวยพฒนาการตความของ
กฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ ในแงจตวทยาของมนษย
ชาวพทธยอมรบวาความขดแยงนนเปนสงทแทบจะหลกเลยงไมได
ดงนนเราจงพบวามค าสอนทางพทธศาสนาทสอดคลองกบหลกกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศโดยตรง
และมค าสอนบางสวนทอาจชวยเสรมสรางหลกกฎหมายดงกลาวใหดยงขน
จากขอเทจจรงทเกดจากทรพยากรทจ ากดและความเปนมนษย
ชาวพทธควรปฏบตอยางไรเพอใหแนใจวามการปฏบตตามกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศเมอเกดสงครามขน
หวขอทอาจกลาวถงในการประชม โดยหยบยกจากค าสอนของพระพทธศาสนาอนเปนทชดแจง
และการประยกตใชหลกการทางพระพทธศาสนากบ หวขอดงกลาว
Page 9
ก. ความเมตตากรณา
1. การบรรเทาความทกข
2. การมความเมตตากรณาอยางเทาเทยมตอผทอยฝาย “ตนเอง” และผทอย “อกฝาย”
3. ความจ าเปนในการมอง “ฝายตรงขาม” วาเปนมนษยรวมโลกซงมความตองการตางๆ เหมอนตนเอง
4. คนหนงคนมหนาทเพยงเพอรกษาผลประโยชนของฝาย ”ตนเอง”
หรอท าเพอประโยชนตามหลกมนษยธรรมในสถานการณความขดแยงทยากล าบากม
ข. การใชก าลงขนรนแรงถงแกชวต
1. ความจ าเปนในการหลกเลยงไมใหผไมมสวนรวมในการรบเสยชวตหรอบาดเจบจากลกหลง
2. ความวตกกงวลของทหาร/ผท าการรบชาวพทธเกยวกบผลกรรมของการฆาผอน
3. การใชอาวธตองหาม โดยเปรยบเทยบกบสมมาอาชวะและขอหามในพระพทธศาสนาเกยวกบการคาอาวธสงคราม
ค. หลกจรยธรรมของสงฆและฆราวาส
1. แมวาต าราหลกในพระพทธศาสนามเนอหาเกยวกบจรยธรรมของฆราวาส
แตโดยหลกแลวจะเปนเนอหาเกยวกบจรยธรรมของสงฆมากกวา ในฐานะนกวชาการ
เราจะสามารถวเคราะหใหลกซงไดมากขนเพยงใด
ผานการพจารณาเนอหาทเกยวกบสงฆเพอยกเอาใจความทมนยยะเกยวกบจรยธรรมของฆราวาส
แทนทจะพจารณาเฉพาะเนอหาหลกทเกยวกบฆราวาสโดยตรงเทานน การรอ (deconstruction)
การประกอบสรางเกยวกบสงฆในบางต าราจะมผลตอการน ามาปฏบตหรอไม
โดยเฉพาะอยางยงต าราทยดถอปฏบตและใชในการใหอภยตอความรนแรง เชน มหาวงศ บทท 25 ตอนท 104-11
2. ศาสนาพทธเปนศาสนาทสงเสรมสนตภาพโดยเนอแทหรอไม
และจดยนในการตอตานความรนแรงของศาสนาพทธท าใหขาดการมสวนรวมในทางปฏบตทอาจบรรเทาความทกขหรอไม
ศาสนาพทธมการจดระดบความรนแรงประเภทตางๆ และการรบรองความรนแรงทมการควบคม (regulated violence)
ระหวางทมการขดกนทางอาวธหรอไม ซงในทสดอาจชวยบรรเทาความทกขได
Page 10
ง. การดแลผบาดเจบ ผขาดการคมครองและผทกขยาก
1. ใหความเคารพโรงพยาบาลและสถานพยาบาลตาง ๆ
2. ดแลทหารฝายตรงขามทบาดเจบและยอมแพ
3. คมครองและดแลพลเรอนทถกคกคาม ผพลดถนและอน ๆ
4. การปฏบตตอผท าการรบทถกจบกมและผทถกควบคมตวเนองจากการขดกนทางอาวธ
จ. ความรนแรงทางเพศ
1. ความเปนเพอนมนษย ความเมตตากรณาและศลขอท 3 ของพระพทธศาสนา คอ
ละเวนจากการขมขนและประพฤตผดในกามระหวางทมการขดกนทางอาวธ
ฉ. การคมครองทรพยสนพลเรอน
1. ศลทวาดวยการละเวนจากการลกขโมยในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ
2. หลกเลยงการสรางความเสยหายโดยไมมความจ าเปนตอทรพยสนพลเรอนและโครงสรางพนฐานส าคญ
3. หลกเลยงการสรางความเสยหายตอพชผลและเสบยงอาหาร (ซงสงผลตอการด ารงชวตของพลเรอน)
4. การปฏบตตอ “อกฝาย” การแบงแยกตางๆ (othering) การเคารพในสถานทศกดสทธของอกฝาย
5. ศาสนาพทธมทศนคตทเกยวกบการมรกรากและการถกพลดถน (place and displacement) หรอไม
หรอตอความเสยหายทเกดขนกบผทตกอยในพนทขดกนทางอาวธ และขอกงวลเพอจะลดความเสยหายดงกลาว
ช. สงแวดลอมและสตว
1. เคารพสงมชวตทกชนดในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ
(การคมครองสงแวดลอมมความเกยวของโดยเฉพาะอยางยงเนองจากเกยวของกบการด ารงชวต)
ซ. การควบคมตนเอง วนยในตวเอง ความรบผดชอบ
1. ความรบผดชอบสวนบคคลและการมสตในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ
2. ผลกระทบจากแนวคดเกยวกบความเปนลกผชายเกยวกบการขดกนทางอาวธทเกยวของกบชาวพทธ
Page 11
3. การหยด/จ ากดวงจรความรนแรงในสถานการณการขดกนทางอาวธ (การประนาม การตอบโตกลบ การแกแคน
การย ายศกดศรและท าใหอบอาย) กลาวคอ การละเมดกฎขอหนงไมสามารถน ามาใชเปนขออางในการละเมดกฎอนๆ ได
4. การตระหนกถงความเปนเหตเปนผลเชอมโยง (causal conditions) ทซบซอนของสถานการณหรอพฤตกรรมใด ๆ
ทมขนในระหวางสถานการณการขดกนดวยอาวธ
5. มตทางจตวทยาและการปฏบตทางทหารทเกยวของกบการด าเนนการขดกนทางอาวธ
6. วธการทาทายอ านาจ การขดขน ศาสนาพทธสอนอะไรบางเกยวกบการทาทายผทมอ านาจ
เมอเกดปญหาดานจรยธรรมในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ
7. ความส าคญทจะตองมสตรความโลภ
ความเกลยดชงและ/หรอความหลงผดซงอาจน าไปสการละเมดหลกการของกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศและหลกทาง
พทธศาสนาในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ
8. การเรยนรเรอง กศล คอ "การมศลธรรม/มความร" และ อกศล "การไมมศลธรรม/ไมมความร" บญ "ทเปนกศล" หรอ
"กรรมด " และ บาป "สงไมด" หรอ "สงทผด" ในบรบทของสงครามและของกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
ตามหลกของพทธศาสนาเราทกคนสามารถเปนคนดมคณธรรมไดดวยการไมโลภ ไมโกรธและไมหลง
และเปนคนไมดไดดวยความโลภ ความโกรธและความความ
9.
สงเสรมใหมการเรยนรเรองธรรมะและแงมมทงสดานตอไปนเพอใชในการพจารณาตดสนใจอยางมจรยธรรมในระหวางสถานก
ารณการขดกนทางอาวธ คอ ฉนทะ (ความตงใจท าสงใดสงหนง) โทสะ (ความเกลยดชง) ภย (ความกลว) และ โมหะ
(การหลงผด ความโงเขลา)
ฌ. ประเดนเกยวกบรฐบาล
1.
แนวคดเกยวกบกษตรยผชอบธรรมและหนาทของกษตรยในการวางตนอยางถกตองในระหวางสถานการณความขดกนทางอาว
ธ รวมถงการปกครองดวยความเปนธรรมและการปกปองคมครองพสกนกร
2. ประเดนเกยวกบการยบยงชงใจและการควบคมตนในการใชอ านาจในระหวางสถานการณความขดกนทางอาวธ
ซงเกยวของกบการใชอ านาจโดยมชอบ
และเกยวกบประเดนวาประเทศดงกลาวมระบบการตรวจสอบและถวงดลอ านาจหรอไม
และในทางปฏบตจะเกยวของกบปญหาตาง ๆ เชน การขมขน
Page 12
การทรมานและการดหมนผตกเปนเหยอเพอแสดงถงการมอ านาจเหนอกวา การแกแคน การขมขและการท าใหอบอาย
ดงนนควรใชอ านาจในลกษณะใดในระหวางสถานการณความขดกนทางอาวธ
และมวธการใชอ านาจและใชก าลงอยางมมนษยธรรมและ/หรอเปนไปตามหลกธรรมหรอไม
ญ. ดานสงคมวฒนธรรม
1.
เพอวเคราะหความแตกตางทางกรอบความคดและการปฏบตระหวางแนวทางของพระพทธศาสนาเชงบรรทดฐาน/เชงแนะน า
(normative/prescriptive approaches) และประเพณทางพทธศาสนาทด ารงอยจรง (lived traditions)
ในระหวางสถานการณการขดกนทางอาวธ ซงไดรบอทธพลและแยกไมขาดจากองคประกอบทางสงคมและวฒนธรรม