Page 1
คมอการควบคมภายใน ประจ าปงบประมาณ 2561
องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.)
แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน
กองแผนงานและโครงการ ฝายนโยบายและแผนงาน องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.)
ผานความเหนชอบทประชมคณะกรรมการ อ.ส.ค. ครงท 11/2560 เมอวนท 29 สงหาคม 2560
Page 2
ค าน า
คมอการควบคมภายใน จดท าขนโดยมวตถประสงค เพอเปนแนวทางในการ
ด าเนนงานการควบคมภายใน ขององคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) ใหผบรหารและพนกงานของ อ.ส.ค. มความรและความเขาใจในความหมาย ความส าคญ และวธปฏบตเกยวกบการควบคมภายในเพมขน จนสามารถน าไปปฏบตไดอยางถกตอง และบรรลตามวตถประสงคของการควบคมภายใน ซงจะเปนผลใหการด าเนนงานตามภารกจของ อ.ส.ค. มประสทธภาพ ประสทธผล ประหยดและชวยลด หรอปองกนความเสยงจากการผดพลาด และความเสยหายตางๆ ทอาจจะเกดขนจากการปฏบตงาน ตลอดจนเพอใหการควบคมภายในขององคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) สอดคลองกบขอก าหนดของส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) กระทรวงการคลง และอางองมาจากระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน กองแผนงานและโครงการ ฝายนโยบายและแผนงาน หวงเปนอยางยงวาคมอการควบคมภายในฉบบนจะเปนประโยชนตอการปฏบต เรอง การควบคมภายในของผบรหารและพนกงาน อ.ส.ค. ตอไป
แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน กองแผนงานและโครงการ ฝายนโยบายและแผนงาน
สงหาคม 2560
Page 3
สารบญ
หนา
ค าน า
สวนท 1 ขอมลทวไปของ อ.ส.ค. ............................................................................................... 1 สวนท 2 แนวคดการควบคมภายในของ อ.ส.ค. ..................................................................... 5
2.1 ความเปนมาของการควบคมภายใน ........................................................................ 5 2.2 แนวคดเกยวกบการควบคมภายใน. ........................................................................ 6 2.3 ความหมายและวตถประสงคของการควบคมภายใน... ............................................. 7 2.4 องคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน ......................................................... 9
สวนท 3 แนวทางการควบคมภายในของ อ.ส.ค. .................................................................. 24 3.1 นโยบายการควบคมภายในของ อ.ส.ค. ................................................................. 24 3.2 โครงสรางการการควบคมภายในของ อ.ส.ค. ........................................................ 26 3.3 หนาทความรบผดชอบตามโครงสรางการควบคมภายใน ....................................... 27
สวนท 4 การจดท ารายงานการควบคมภายในของ อ.ส.ค. .................................................. 32 4.1 แนวทางการจดท ารายงานตามระเบยบ คตง. ....................................................... 34 4.2 โครงสรางการรายงานการควบคมภายในของ อ.ส.ค. ............................................. 39 4.3 กรอบระยะเวลา และผรบผดชอบในการจดท ารายงานฯ ......................................... 40 4.4 รปแบบรายงานและตวอยางการจดท ารายงานประเมนผลระบบควบคมภายใน ....... 42
การจดท ารายงานประเมนผลระบบการควบคมภายใน ระดบองคกร ................ 44 การจดท ารายงานประเมนผลระบบการควบคมภายใน ระดบหนวยงานยอย .... 54 ขนตอนการใชงานระบบสารสนเทศการบรหารความเสยงการควบคมภายใน และการตรวจสอบภายในของ อ.ส.ค..............................................................67 ขนตอนการรายงานผลการควบคมภายใน ของ อ.ส.ค.ในระดบฝาย/ส านกงาน..70
Page 4
ภาคผนวก ก. แบบรายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวย
การก าหนดมาตรฐาน การควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ข. ค าศพทเกยวกบการควบคมภายใน ค. ตวอยางการก าหนดวธการควบคม ง. หลกเกณฑการประเมนการควบคมภายใน ประจ าปบญช 2558 จ. ค าสงองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย ท 258/2559 เรอง แตงตงเจาหนาท ระดบอาวโส
Page 5
คมอการควบคมภายใน 1
สวนท
ขอมลทวไปของ อ.ส.ค.
องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) เปนรฐวสาหกจในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ จดตงขนตามพระราชกฤษฎกาจดตง อ.ส.ค. พ.ศ.2514 โดยมวตถประสงคทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา ดงตอไปน
ดานสงเสรมกจการโคนม - สงเสรมการเลยงโคนมและสตวอนทใหน านมและเนอ - ฝกอบรมบคคลใหมความรความช านาญในการเลยงโคนม
และสตวอนทใหน านมและเนอ การผลตน านมและเนอ และการประกอบผลตภณฑจากน านมและเนอ
- ชวยเหลอ แนะน า และใหค าปรกษาแกเกษตรกร ตลอดจนประสานงานและรวมมอกบหนวยงานทเกยวของในดานการก าจดโรค การเลยงดสตว การผสมเทยม อาหารและอนๆ ส าหรบโคนมและสตวอนทใหน านมและเนอ
- พฒนาและผลตพนธโคนมและสตวอนทใหน านมและเนอ - สงเสรมและสนบสนนการบรโภคนมและผลตภณฑนมในประเทศ - ด าเนนกจกรรมอนๆ ทเกยวของหรอตอเนองกบการสงเสรมกจการ
ดานธรกจอตสาหกรรมโคนม - ผลต ซอ ขาย แลกเปลยน และใหซงน านมและเนอ ผลตภณฑจากน านมและเนอ
โคนม และสตวอนทใหน านมและเนอ ตลอดจนอาหารสตว น าเชอเอมบรโอและอปกรณตางๆ ทเกยวกบการผลตและการตลาด
- ด าเนนธรกจบรการเกยวกบการเลยงโคนม และสตวอนทใหน านมและเนอ และการผลตผลตภณฑจากน านมและเนอ
- ด าเนนกจกรรมอนๆ ทเกยวของหรอตอเนองกบธรกจอตสาหกรรมโคนมคณะกรรมการโคนมและผลตภณฑนม
วตถประสงคการจดตง อ.ส.ค.
Page 6
คมอการควบคมภายใน 2
บทบาทหนาทของ อ.ส.ค. ทตองด าเนนงานในปจจบนนน เปนไปตามวตถประสงคเนอความในพระราชกฤษฎกาจดตงองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย พ.ศ.2514 โดยม 2 บทบาททส าคญ คอ
1. การสงเสรมกจการโคนม 2. การท าธรกจอตสาหกรรมนม รวมทงยงใหอ านาจ อ.ส.ค. ครอบคลมถงการถอกรรมสทธครอบครองทดน การรวมสมทบ
กบบคคลอน เพอประโยชนแกกจการและดานอนๆ ซงเปนวตถประสงคทเออตอการด าเนนกจการของ อ.ส.ค. ทงในดานสงเสรมกจการโคนมและดานอตสาหกรรมนม ทเปนการสนบสนนทงการสรางเสรมอาชพเกษตรกรผเลยงโคนม และการแขงขนเชงพาณชยในอตสาหกรรมนม
กรอบการบรหารจดการ อ.ส.ค. นอกจากจะตองค านงถงปจจยแวดลอมภายนอกท ผนผวน ซงจ าเปนทจะตองปรบตวตามแลว ยงตองด าเนนงานภายใตกรอบของการปกครอง กฎหมาย สงคม และจารตวฒนธรรมของประเทศ พรอมทงจ าเปนตองด าเนนการภายใตกรอบของพระราชกฤษฎกาจดตง พระราชบญญตโคนมและผลตภณฑนม ตลอดจนทศทางของการด าเนนงานจะตองสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธประเทศไทย วาระแหงชาต รวมทงแนวทางการด าเนนงานของกระทรวง ทบวง กรม กอง และหนวยงานภาครฐทเกยวของกนดวย เพอใหทศทางการด าเนนงานของ อ.ส.ค. มความเหมาะสม สอดรบกบสถานการณ ปจจยแวดลอมภายนอก เปนไปตามกรอบภาระหนาทแหงการจดตง และมทศทางสอดคลองกบกระบวนการขบเคลอนของประเทศ และหนวยงานภาครฐทเกยวของ
1.2 นโยบาย กฎหมาย และกลยทธของกระทรวงทเกยวของกบการด าเนนงานของ อ.ส.ค.
Page 7
คมอการควบคมภายใน 3
วสยทศน (Vision) นมแหงชาต ภายในป 2564 โดยวสยทศนดงกลาวไดก าหนดตวชวดดงน
GROWTH = EBITDA 664 MB
SUSTAINABILITY = Top of Mind ในอตสาหกรรมนม
LEARNING = ศนยกลางขอมลและความรเรองนม
PERFORMANCE = รฐวสาหกจระดบ B
พนธกจ (Mission)
1.สงเสรมการเลยงโคนมใหเปนอาชพแกเกษตรกรไทยอยางมนคงและยงยน 2.พฒนาธรกจอตสาหกรรมนมใหครบวงจรและมมลคาเพม 3.สรางแหงความรดานกจการโคนมและอตสาหกรรมนม 4.มงบรหารจดการองคกรใหเปนองคกรทมขดสมรรถนะสง (HPO) ดวยหลกธรรมาภบาล
คานยม = องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.)
องคกรแหงความสขทสงเสรมและยกระดบความร ดวยคณภาพระดบมออาชพ
เพอสนบสนนใหเกดวฒนธรรม 4 ดาน ประกอบดวย
1. รและรบผดชอบ
2. สงมอบสงทมคณคา
3. พฒนาอยางตอเนอง
4. เนนเรองธรรมาภบาล
วสยทศน พนธกจ และยทธศาสตร
Page 8
คมอการควบคมภายใน 4
Page 9
คมอการควบคมภายใน 5
สวนท
แนวคดการควบคมภายในของ อ.ส.ค.
จากมตคณะรฐมนตรในคราวประชม เมอวนท 6 กมภาพนธ 2544 ไดใหความเหนชอบ “หลกเกณฑและแนวทางการก ากบดแลทดในรฐวสาหกจ” ตามทกระทรวงการคลงเสนอ และก าหนดใหรฐวสาหกจถอปฏบต ซงไดระบในหลกการใหคณะกรรมการรฐวสาหกจและฝายบรหารตองถอเปนความรบผดชอบหลกในการจดการ จดใหมระบบการควบคมทดเพอพทกษเงนลงทนและสนทรพยของรฐวสาหกจ อนเปนการเพมประสทธภาพและประสทธผลในการท างาน
นอกจากนคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (คตง.) ไดก าหนดระเบยบวาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 26 ตลาคม 2544 ก าหนดใหองคกร (หนวยงานภาครฐ) น ามาตรฐานการควบคมภายในทก าหนด ไปใชเปนแนวทางจดวางระบบควบคมภายในใหเกดประสทธภาพและประสทธผล และใหประเมนการควบคมภายในและรายงานตอ คตง. อยางนอยปละหนงครงภายใน 90 วนนบจากวนสนปงบประมาณ ทงนเพอปรบปรงการควบคมภายในใหมประสทธภาพและประสทธผลอยางเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและความเสยงทเปลยนแปลงไปอยเสมอ
อ.ส.ค. เปนหนวยงานทอยภายใตการก ากบดแลของรฐ ตระหนกถงความส าคญของการมระบบการควบคมภายใน โดย อ.ส.ค. ไดแตงตงคณะกรรมการตรวจสอบเพอก าหนดนโยบาย การควบคมภายในและมอบหมายใหคณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายในเปนผรบผดชอบในการตดตามและก ากบ ดแลการด าเนนงานและรายงานผลการควบคมภายในจากหวหนาของแตละฝายงาน/ส านก สงใหแผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน กองแผนงานและโครงการ ฝายนโยบายและแผนงานรวบรวมและจดท ารายงานตามระเบยบ คตง. ขอ 6 พรอมทงจดท ารายงานการควบคมภายในในภาพรวมของ อ.ส.ค. เสนอผอ านวยการและคณะกรรมการ อ.ส.ค.เพอพจารณา โดยมส าเนาใหส านกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) ภายในก าหนดเวลาตอไป
2.1 ความเปนมาของการควบคมภายใน
Page 10
คมอการควบคมภายใน 6
การควบคมภายในไมใชระบบหนงระบบใดโดยเฉพาะหรอเปนระบบซงแยกออกจากระบบงานประจ าของ อ.ส.ค. ส าหรบแนวคดเกยวกบการควบคมภายในของ อ.ส.ค. มดงน
1. การควบคมภายในเปนกระบวนการทตอเนองและแทรกอยในการปฏบตงานตามปกตขององคกรการควบคมภายในเปนกระบวนการ (Process) ทตองสรางใหมขน (Build in) และกระท าอยางเปนขนตอน แตไมไดเปนผลลพธสดทาย ดงนน ฝายบรหารจงควรน า การควบคมภายในมาใชโดยรวมเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารงาน ซงไดแก การวางแผน (Planning) การด าเนนงาน (Executing) และการตดตามผล (Monitoring)
2. การควบคมภายในเกดขนไดโดยพนกงานทกระดบของ อ.ส.ค. พนกงานทกระดบของ อ.ส.ค. หมายถง คณะกรรมการ อ.ส.ค. ผบรหารทกระดบ และพนกงานทกคน เปนผมบทบาทส าคญในการท าใหมการควบคมภายในเกดขน โดยฝายบรหารเปนผรบผดชอบในการจดใหมระบบการควบคมภายในทด ดวยการก าหนดวตถประสงค วางกลไกการควบคม ก าหนดกจกรรมตางๆ รวมทงตดตามผลการควบคมภายใน สวนพนกงานท กระดบของหนวยงาน รบผดชอบตอการปฏบตตามระบบการควบคมภายในทก าหนดขนอยางตอเนอง
3. การควบคมภายในใหความมนใจในระดบท สมเหตสมผล ( Reasonable Assurance)วาจะบรรลวตถประสงคทกาหนด แตมไดเปนหลกประกนทสมบรณ ทงนแมวาการควบคมภายในจะไดรบการออกแบบไวดเพยงใดกตามกไมสามารถใหความมนใจวาจะท าใหการด าเนนงานเปนไปตามวตถประสงคอยางสมบรณ เพราะการควบคมภายในยงมขอจ ากดจากปจจยอนซงมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของหนวยงาน เชน อาจจะเกดขอผดพลาดจากการปฏบตงานเนองจากการใชดลยพนจผดพลาด การสมรรวมคดกนปฏบตผดกฎหมาย ระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบทก าหนดไวหรอการหลกเลยงขนตอนจงใจการฝาฝน (Override) ระบบ การควบคมภายใน นอกจากน การวางระบบการควบคมภายในจะตองค านงถงตนทนและ ความคมคาในผลประโยชนทคาดวาจะไดรบดวย
2.2 แนวคดเกยวกบการควบคมภายใน
Page 11
คมอการควบคมภายใน 7
วตถประสงคของการควบคมภายใน การควบคมภายในมวตถประสงคเพอใหเกดความมนใจอยางสมเหตสมผลใน
ประเดนดงตอไปน 1. เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในการด าเนนงาน (Operation
Objectives) ไดแก การใชทรพยากรทกประเภทขององคกรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ประหยด และคมคา ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด และใหปลอดจากการรวไหล การสนเปลอง การสญเปลา หรอการทจรตในหนวยงาน
การควบคมภายใน หมายถง กระบวนการปฏบตงานททกคนใน อ.ส.ค. ตงแตคณะกรรมการ อ.ส.ค. ผบรหารทกระดบ และพนกงาน อ.ส.ค. ก าหนดใหมขนเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการด าเนนงานขององคกรจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในองคกรดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงน และดานการปฏบต ต ามกฎหมายระ เบยบ ข อบงคบ และมตคณะรฐมนตร
2.3 ความหมายและวตถประสงคของการควบคมภายใน
Page 12
คมอการควบคมภายใน 8
2. เพอใหเกดความนาเชอถอของรายงานทางการเงน (Financial Reporting Objectives) ไดแก การจดท ารายงานทางการเงน ไมวาจะเปนรายงานทใชเปนการภายในหรอน าเสนอสภายนอก อ.ส.ค. จะตองมความถกตอง โปรงใส แสดงฐานะการเงนและผลการด าเนนงานตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไปภายในก าหนดเวลา
4. เ พอให เ กดการวางแผนงานทางธร กจหรอแผนเชงกลยทธ (Strategic Objectives) ทเหมาะสมปองกนผลกระทบทเกดทงภายในและภายนอกองคกร อนจะน าไปสเปาหมายทมงหวง
3. เพอใหเกดการปฏบตตามกฎหมาย และระเบยบขอบงคบทเกยวของ (Compliance Objectives) ไดแก การปฏบตงานหรอการด าเนนงานทเปนไปตามบทบญญตของกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบการด าเนนงานของ อ.ส.ค. รวมทงการปฏบตตามนโยบาย หรอระเบยบปฏบตท อ.ส.ค. ไดก าหนดขน เพอปองกนการเสยหายอนอาจจะเกดขนเนองจากการละเวนไมปฏบตตามกฎ ระเบยบเหลานน
Page 13
คมอการควบคมภายใน 9
ในการด าเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ผก ากบดแลและฝายบรหารจะตองจดใหการด าเนนงานภายใน อ.ส.ค. ประกอบไปดวยองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายในตามแนวทางของ Committee of Sponsoring Organization of the Treadway Commission (COSO) 5 ประการ ทเกยวเนองสมพนธกนตามล าดบ ดงน
1. สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment) 2. การประเมนความเสยง (Risk Assessment) 3. กจกรรมการควบคม (Control Activities) 4. สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communications) 5. การตดตามประเมนผล (Monitoring)
สภาพแวดลอมของการควบคม หมายถงปจจยตางๆซงสงเสรมใหองคประกอบการควบคมภายในอนๆมประสทธผลในองคกรหรอท าใหการควบคมทมอยมประสทธผลยงขนหรอท าใหบคลากรใหความส าคญกบการควบคมมากขนในกรณตรงขามสภาพแวดลอมของการควบคมทไมมประสทธผลอาจท าใหองคประกอบการควบคมอนๆมประสทธผลลดลงสภาพแวดลอมของการควบคมภายในสะทอนใหเหนทศนคตและการรบรถงความส าคญของการควบคม ภายในของบคลากรระดบตางๆในองคกร
2.4 องคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายในภายใน
1. สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment)
Page 14
คมอการควบคมภายใน 10
1) ความซอสตยและจรยธรรม : เปนสงส าคญอยางยงทจะท าใหเกดคณธรรมในการด าเนนกจกรรมตางๆในหนวยงานเปนทยอมรบวาองคกรทมบคลากรทซอสตยและมจรยธรรมสงจ านวนมากสามารถน าพาหนวยงานของตนใหกาวหนาเปนทยอมรบของสาธารณชนโดยทวไป
ดงนนผบรหารจะตองเปนแบบอยางทดโดยการแสดงออกอยางสม าเสมอทงโดยค าพดและการกระท ารวมทงสอสารภายในใหบคลากรรบทราบถงการปฏบตของผบรหารและควรจดท าขอก าหนดดานจรยธรรมรวมถงขอหามบคลากรในลกษณะทมผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) อยางชดเจน
สภาพแวดลอมของการควบคมเปนเรองเกยวกบการสรางความตระหนก (Control Consciousness) และบรรยากาศของการควบคมในหนวยงานใหบคลากรในหนวยงานเกดจตส านกทดในการปฏบตงานตามความรบผดชอบโดยเนนการสรางบรรยากาศโดยผบรหารระดบสง (Tone at the top) สภาพแวดลอมของการควบคมทดคอสภาพแวดลอมทท าใหบคลากรในองคกรยดถอและปฏบตตามขอก าหนดดานจรยธรรมมความรบผดชอบและเขาใจขอบเขตอ านาจหนาทของตนเองมความรความสามารถและทกษะทจ าเปนตองใชในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายอยางเพยงพอยอมรบและปฏบตตามนโยบายและแนวทางการปฏบตงานสภาพแวดลอมของการควบคมมปจจยตางๆไดแก
“ผลประโยชนทบซอนหมายถงสถานการณทบคคลหนงมบทบาทหนาทและ/หรอความสมพนธอนทมวตถประสงคหรอผลประโยชนสวนตวหรอพวกพองททบซอนกบบทบาทหนาทในหนวยงานท าใหการปฏบตงานของบคคลนนขาดความเปนอสระและเปนกลางท าใหบคคลนนตองอยในสภาวการณตองเลอกทางใดทางหนง”
Page 15
คมอการควบคมภายใน 11
สภาพแวดลอมของการควบคมเปนเรองพนฐานทส าคญทสดของการบรหารองคกรผก ากบดแลฝายบรหารและบคลากรขององคกรตองสรางสภาพแวดลอมใหบคลากรทกระดบมทศนคตทดตอการควบคมภายใน
โดยสงเสรมใหบคลากรทกคนในองคกรเกดจตส านกในเรองความซอสตยจรยธรรมความรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมายและความส าคญของประสทธผลการควบคมภายในไมกอใหเกดประโยชนสงสดตอหนวยงานและอาจน าไปสการทจรตและประพฤตมชอบเชนบคลากรขององคกรเขาไปเปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญาทท ากบองคกรหรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททเขาเปนคสญญากบองคกรเปนตนฝายบรหารจงควรก าหนดขอหามเกยวกบผลประโยชนทบซอนดงกลาวไวในขอก าหนดดานจรยธรรมทงฝายบรหารและบคลากรทกคนในหนวยงานตองหลกเลยงสถานการณทอาจกอใหเกดผลประโยชนทบซอนดวย
2) การพฒนาความรความสามารถของบคลากร : ความรความสามารถของบคลากรเปนปจจยส าคญตอความส าเรจในการด าเนนงานดงนนผบรหารจะตองเปนผก าหนดระดบความรความสามารถทกษะความช านาญและประสบการณส าหรบบคลากรในต าแหนงตางๆวาควรอยในระดบใดเพอใชเปนเกณฑในการพจารณาบรรจแตงตงบคลากรใหเหมาะสมกบหนาทและความรบผดชอบเพอใหการด าเนนงาน บรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทตงไวเครองมอส าคญกคอการจดท าเอกสารบรรยายลกษณะงาน (Job Description)
3) คณะกรรมการบรหารและคณะกรรมการตรวจสอบ : คณะกรรมการบรหารมสวนส าคญตอการก ากบดแลกจการซงหากหนวยงานมการก ากบดแลทดจะท าใหการควบคมภายในมประสทธผลดวยสวนคณะกรรมการตรวจสอบเปนกลไกทชวยในการตรวจสอบและสอบทานการด าเนนงานใหเปนไปตามทศทางทคณะกรรมการบรหารก าหนดรวมถงผลส าเรจตามแผนงานตางๆทฝายบรหารด าเนนการคณะกรรมการตรวจสอบ จงตองมความเปนอสระจากฝายบรหารมความรความสามารถซงจะชวยสงเสรมและสนบสนนสภาพแวดลอมการควบคมภายในใหมประสทธผลยงขน
4) ปรชญาและรปแบบการบรหารของผบรหาร: ปรชญาและรปแบบการบรหารหมายถงแนวคดทศนคตและวธปฏบตงานทผบรหารน ามาใชในการบรหารองคกรผบรหาร ประสบการณทแตกตางกนออกไปปรชญาและรปแบบการบรหารทแตกตางกนจะท าใหเกดจดออนการควบคมภายในทแตกตางกนซงสงผลกระทบโดยตรงตอโครงสรางและประสทธผลการควบคมภายใน
Page 16
คมอการควบคมภายใน 12
5) โครงสรางองคกร : โครงสรางองคกรเปนการก าหนดล าดบการบรหารการควบคมความรบผดชอบกจกรรมรวมถงเสนทางการรายงานผลการปฏบตงานและความรบผดชอบของบคลากรในระดบตางๆโดยค านงถงความรความสามารถของบคคลเหลานนดวยโครงสรางองคกรทไดรบการจดไวอยางดยอมเปนพนฐานส าคญทจะท าใหผบรหารสามารถวางแผนสงการและควบคมการปฏบตงานไดอยางถ กตองรวดเรวและมประสทธภาพรวมทงจะเปนสงทบงบอกใหเหนถงกรอบการท างานของแตละกจกรรมทจะท าใหการด าเนนงานบรรลตามวตถประสงคทตงไวลกษณะโครงสรางองคกรทเหมาะสมแตละแหงอาจแตกตางกนตามขนาดและลกษณะกจกรรมในแตละองคกร
6) การมอบอ านาจและหนาทความรบผดชอบ : การมอบอ านาจหมายถงการกระจายการควบคมในสวนทผบรหารตองดแลไปยงผปฏบตงานตามความเหมาะสมและตามความจ าเปนในการด าเนนกจการเพอใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไวการกระจายอ านาจควรพจารณาถงลกษณะกจกรรมความซบซอนขนาดพนทและระดบความเสยงทยอมรบไดหรอใหเกดความเสยงในระดบทความเสยงต าสดทอาจเกดจากการตดสนใจของบคลากรผไดรบมอบอ านาจ ดงนนเพอใหมสภาพแวดลอมของการควบคมทดผบรหารจงควรมอบอ านาจใหเหมาะสมกบหนาทความรบผดชอบในแตละต าแหนงจดท าเอกสารค าบรรยายลกษณะงานของบคลากรทกระดบเอกสารคมอระบบงานโดยเฉพาะงานทมความซบซอนลงทนสงระบบการควบคมและระบบการรายงานตามหนาทความรบผดชอบทมประสทธภาพและทนกาลไวอยางชดเจนใหเปนแนวทางอางองในการปฏบตงานเพอปองกนไมใหเกดความซ าซอนหรอละเวนการปฏบตงานรวมทงการด าเนนงานเกดหยดชะงกเมอมการโยกยายสบเปลยนผปฏบตงาน
7) นโยบายและวธบรหารงานบคคล : บคลากรเปนปจจยส าคญและมอทธพลทสดตอการปฏบตงานทกดานรวมทงตอประสทธผลของการควบคมภายในฝายบรหารจงควรก าหนดนโยบายและวธปฏบตในสวนทเกยวกบการคดเลอกการฝกอบรมการเลอนขนเลอนต าแหนงการประเมนผลการปฏบตงานและเผยแพรแนวทางหรอหลกเกณฑดานทรพยากรบคคลใหบคลากรรบทราบโดยละเอยดรวมถงควรพฒนาใหความรความสามารถแกบคลากรอยางตอเนอง
Page 17
คมอการควบคมภายใน 13
สภาพแวดลอมของการควบคมแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน
1.การควบคมเชงนามธรรม (Soft Control) หมายถง การควบคมทเกดขนจากจตส านก การกระท า ทกษะ ความสามารถ ของบคลากรทกระดบทแสดงออกใหเหนวาเปนสงทดและเปนประโยชนตอหนวยรบตรวจ ซงไมสามารถจบตองไดสงเสรมใหการปฏบตงานประสบผลส าเรจตามวตถประสงคของหนวยงานรบตรวจ เชน ความซอสตยความโปรงใส ความมคณธรรมและจรยธรรม ความขยนขนแขง ความรบผดชอบ เปนตน 2.การควบคมเชงรปธรรม (Hard Control) หมายถง การควบคมทฝายบรหารก าหนดขนเปนลายลกษณอกษรเพอเปนแนวทางในการปฏบตงานส าหรบผรบผดชอบกจกรรมใหประสบผลส าเรจตามวตถประสงคและเปนสงทจบตองได เชน ผงโครงสราง นโยบาย และคมอปฏบตงาน เปนตน การควบคมภายใน ทมประสทธผลเพยงใดขนอยกบการควบคมทงสองสวนประกอบกน หนวยรบตรวจทม ระบบการควบคมภายในทมประสทธผล จะใหความส าคญในเรองการควบคมเชงนามธรรม แตกไมไดละเลยการควบคมเชงรปธรรม
ความเสยง หมายถง เหตการณหรอสถานการณทมความไมแนนอนซงอาจเกดขนและมผลท าใหองคกรเกดความผดพลาดความเสยหายการรวไหลความสญเปลาไมสามารถด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคหรอเปาหมายทต งไวได การประเมนความเสยง หมายถง กระบวนการทส าคญทใชในการระบและวเคราะหความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกรรวมทงการคนหาและน าเอาวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงมาใชใหเกดประสทธภาพและประสทธผลตอองคกรตามมาตรฐานฯก าหนดใหผบรหารตองประเมนความเสยงเพอใหทราบวาการด าเนนงานขององคกรมความเสยงทส าคญในเรองใดและในขนตอนใดของการปฏบตงานมระดบความส าคญและโอกาสทจะเกดมากนอยเพยงใดการทองคกรไดรบรปจจยเสยงทส าคญจะเปนประโยชนในการก าหนดแนวทางการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงซงจะท าใหเกดความมนใจตามสมควรวาความเสยหายหรอความผดพลาดจะไมเกดขนหรอหากเกดขนจะอยในระดบทไมเปนอปสรรคตอการด าเนนงาน
2.การประเมนความเสยง (Risk Assessment)
Page 18
คมอการควบคมภายใน 14
1) ระบปจจยเสยง (Event Identification) ความเสยงมสาเหตจากปจจยทงภายในและภายนอกปจจยเหลานมผลกระทบตอวตถประสงคและเปาหมายขององคกรหรอผลการปฏบตงานทงในระดบองคกรและระดบกจกรรมในการระบปจจยเสยงฝายบรหารจ าเปนตองตงค าถามวามเหตการณใดหรอกจกรรมใดของกระบวนการปฏบตงานทอาจเกดความผดพลาดความเสยหายและการไมบรรลวตถประสงคทก าหนดรวมทงมทรพยสนใดทจ าเปนจะตองไดรบการดแลปองกนรกษาเชนความเสยง
จากการจดซอจดจางในราคาแพงความเสยงจากการจดซอพสดทมคณภาพต ากวาขอก าหนดเปนตนฝายบรหารตองใหความส าคญและประเมนความเสยงซงมผลกระทบตอผลส าเรจตามวตถประสงคขององคกรทเกดจากปจจยภายในและภายนอกดวยวธการทเปนระบบอยางเพยงพอและเหมาะสม
2) วเคราะหความเสยง (Risk Analysis) หลงจากระบปจจยเสยงแลวขนตอนตอไปคอการวเคราะหความเสยงเทคนคการวเคราะหความเสยงมหลายวธการวดความเสยงทเปนตวเลขวามผลกระทบตอองคกรเทาไรนนเปนสงทท าไดยากโดยทวไปจะวเคราะหความเสยงโดยประมาณโอกาสและความถทความเสยงอาจเกดขนวามมากนอยเพยงใดเพอพจารณาผลกระทบจากความเสยงและจดล าดบความส าคญของความเสยงทมผลตอองคกรโดยการใชวธการใหคะแนนนอกจากการใชแนวทางในการวเคราะหความเสยงตามแผนภาพขางตนแลวในทางปฏบตฝายบรหารควรพจารณาถงปจจยอนๆประกอบเชนความเสยงบางประเภทอาจมโอกาสทจะเกดสงมากถงแมผลเสยหายทเกดขนจากความเสยงดงกลาวในแตละครงมจ านวนเงนนอยแตหากเกดขนบอยครงผลโดยรวมอาจมจ านวนเงนทมสาระส าคญและอาจกอใหเกดผลเสยหายตอองคกรได
3) การจดการความเสยง (Risk Response) เปนขนตอนการก าหนดวธการจดการเพอลดความเสยงซงเมอทราบความเสยงทมนยส าคญและโอกาสทจะเกดความเสยงแลวควรวเคราะหสาเหตทท าใหเกดความเสยงและพจารณาวาจะจดการกบความเสยงนนอยางไร -ในการพจารณาเลอกด าเนนการผบรหารตองพจารณาถงคาใชจายหรอตนทนในการจดการความเสยงนนเปรยบเทยบกบประโยชนทจะไดรบวาเหมาะสมและคมคาหรอไมทงนฝายบรหารควรพจารณาวาความเสยงทเกดขนนนเปนความเสยงทเกดจากปจจยภายในเชนระบบการท างานไมเหมาะสมคณภาพและความสามารถของบคลากรขนาดและโครงสรางขององคกรเปนตนหรอปจจยภายนอกเชนการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการเมองเทคโนโลยและกฎหมายใหมทมผลใชบงคบเปนตนรวมทงจะตองพจารณาวาเปนความเสยงในดานใดกรณเปนความเสยงเกยวกบองคกรโดยรวมมกเกดจากปจจยภายนอกซงมไดอยภายใตการควบคมของฝายบรหารการปองกนหรอลดความเสยงกระท าไดโดยการบรหารความเสยงดงน
ขนตอนในการประเมนความเสยงประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน
Page 19
คมอการควบคมภายใน 15
ในกรณทองคกรอาจมระบบการควบคมภายในทมประสทธภาพมระบบขอมลทเพยงพอทจะใชในการตดสนใจและมความเขาใจความเสยงเ ปนอยางดรวมทงประโยชนทไดร บจากการจดการ ความเสยงอาจนอยกวาตนทนทตองเสยไปกรณเปนความเสยงเกยวกบการควบคมภายในทเกดจากปจจยภายในซ ง อย ภ ายใตก ารควบค มของ ฝ ายบรหารการ ปองกนหรอลดความเส ย ง กระท าไดโดยจดใหมกจกรรมการควบคมอยางเพยงพอและเหมาะสมอาทความเสยงจากการ จดซอพสดในราคาแพงแตคณภาพต าอาจจดใหมกจกรรมควบคมเกยวกบการจดซอใหร ดกม มากขน เชนการก าหนดนโยบายการคดเลอกผขายทดทสดทง ในเรอ งคณภาพและรา คา การก าหนดวงเงนการอนมตจ ดซอใหเหมาะสมการจดท าทะเบยนประวตผขายรวมทงสถต ราคาและปรมาณการจดซอการแบงแยกหนาทตามหลกการควบคมภายในทดการก าหนด ใหมการสบเปลยนหมนเวยนเจาหนาทจดซอเปนตนตามมาตรฐานการควบคมภายใน ก าหนดใหฝายบรหารตองประเมนความเสยงทงจากปจจยภายในและภายนอกองคกร เพอใหทราบจดเสยงส าคญทม ผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคและเปาหมายขององคกร โดยขนตอนในการประเมนความเสยงประกอบดวย
(1) การหลกเลยง (Avoiding) การด าเนนการหลกเลยงเหตการณทกอใหเกดความเสยงเชนหลกเลยงหรอหยดท าธรกจและสนคาหรอบรการทไมถนด
(2) การแบงปน (Sharing) เปนการแบงความรบผดชอบใหผอนรวมรบความเสยงเชนการท าประกนการใชบรการภายนอก (Outsource) เปนตน
(3) การลด (Reducing) เปนการลดหรอควบคมความเสยงโดยใชกระบวนการควบคมภายในเพอลดโอกาสทจะเกดความเสยงและลดผลกระทบทเกดจากความเสยง
(4) การยอมรบ (Accepting) องคกรยอมรบความเสยงนน
Page 20
คมอการควบคมภายใน 16
กจกรรมการควบคม หมายถง นโยบาย และวธการตางๆ ทฝายบรหาร ไดก าหนดขน ใหพนกงาน ในหนวยงานตางๆปฏบตตาม เพอควบคมหรอลดความเสยงทอาจเกดขนและไดรบการตอบสนอง โดยมการปฏบตตามกจกรรมควบคมทก าหนดขน โดยในการด าเนนการเกยวกบกจกรรม การควบคมฝายบรหารจะตองก าหนดใหมกจกรรมการควบคมทมประสทธภาพและประสทธผล ในการปองกนหรอลดความเสยหาย ความผดพลาดทอาจจะเกดขนเพอใหสามารถบรรลผล ตามวตถประสงคของการควบคมภายในกจกรรมการควบคมจะตองแบงแยกหนาทงานภายใน อ.ส.ค. อยางเหมาะสมไมมอบหมายใหบคคลใดบคคลหนงมหนาทเปนผรบผดชอบการปฏบตงานทส าคญ หรองานทมความเสยงตอความเสยหายตอทรพยสนของ อ.ส.ค. ตงแตตนจนจบแตถามความจ าเปน ใหก าหนดกจกรรมการควบคมอนทเหมาะสมทดแทน
3. กจกรรมการควบคม (Control Activities)
1. การระบปจจยเสยง เปนการคนหาวามความเสยงใดบางทสงผลกระทบตอเปาหมายหรอภารกจหลกขององคกร ห รอท า ให วต ถ ป ร ะส งค ขอ งกา รด าเนนงานไมบรรลผลตามทก าหนดไวโดยระบปจจยเสยงทมสาเหตมาจากปจจยทงภายในและภายนอกองคกร
2. การวเคราะหความเสยง โดยทวไปจะวเคราะห ความเสยงโดยวเคราะหถงโ อ ก า สท จ ะ เ ก ด ค ว าม เ ส ย ง แ ล ะผลก ร ะทบขอ งค ว าม เ ส ย ง อ า จพจารณาจากความสมพนธระหวางโอกาสทจะเกดและผลกระทบของความเสยงวาจะกอใหเกดความเสยงในระดบใด
3. การบรหารหรอจดการความเสยง การทราบถงความเสยงทมนยส าคญและโอกาสท
จะเกดความเสยง รวมถงสาเหตทท าใหเกดความเสยงนน จะเปนประโยชนตอการก าหนดมาตรการหรอแนวทางในการจดการความเสยง เพอปองกน/ลดโอกาสการเกด หรอควบคมความเสยงใหอยในระดบทองคกรสามารถยอมรบได (Risk0Appetite)
ซงแนวทางในการจดการความเสยงจะตองค านงถงทางเลอกนนเปรยบเทยบกบผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบ(Cost/Benefit Analysis)รวมถงระดบความเสยงทยอมรบไดของความเสยงทเหลอ (Residual Risk)
Page 21
คมอการควบคมภายใน 17
กจกรรมการควบคมสามารถแบงออกเปน 5 ประเภท
1. การควบคมแบบปองกน (Preventive0Control)0เปนวธการควบคมเพอปองกนหรอลด ความเสยงจากความผดพลาดและความเสยหาย 2. การควบคมแบบคนพบ (Detective0Control)0เ ปนวธการควบคมเมอมการคนพบ ความเสยหายหรอความผดพลาดทเกดขนแลว 3. การควบคมแบบแกไข (Corrective0Control)0เปนวธการควบคมทก าหนดขนเพอการ แกไขขอผดพลาดทเกดขนใหถกตองหรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซ าอก ในอนาคต 4. การควบคมแบบสงเสรม (Directive0Control)0เปนวธการควบคมทเปนการสงเสรมหรอ กระตนใหเกดความส าเรจตามวตถประสงคทตองการเพอเปนขวญและก าลงใจของพนกงานปฏบตงาน เชน การใหรางวลแกผมผลงานด 5. การควบคมแบบชดเชย (Compensating Control) เปนวธการควบคมทก าหนดขนเพอชดเชยหรอทดแทนส ารองระบบทท าอย เชน ระบบ Manual ทส ารองระบบ Computing เปนตน
กจกรรมการควบคมมอยในทกหนาทและทกระดบของการปฏบตงานเชนการควบคมงานการใหค าแนะน าการมอบอ านาจการอนมตการตรวจสอบการสอบทานผลการปฏบตงานการรกษาความปลอดภยการแบงแยกหนาทการจดบนทกกจกรรมตางๆรวมทงการรวบรวมและจดเกบเอกสารทเกยวของซงเปนหลกฐานแสดงการปฏบตกจกรรมนนๆดงนนในการปฏบตงานทกดานผบรหารจะตองจดใหมกจกรรมการควบคมอยางเหมาะสมและเพยงพอกบระดบความเสยงทจะกอใหเกดความเสยหายกจกรรมการควบคมมอยหลายประเภทการจดใหมกจกรรมการควบคมมากนอยเพยงใดประเภทกจกรรมใดขนอยกบลกษณะความเสยงขององคกรนนซงแตละองคกรอาจมความเสยงทแตกตางกนดงนนผบรหารจ าเปนตองทราบถงลกษณะความเสยงปจจยเสยงดานตางๆและวธการประเมนความเสยงเพอพจารณาจดกจกรรมการควบคมทมความสมพนธและเหมาะสมกบความเสยงนนๆ
Page 22
คมอการควบคมภายใน 18
1) การก าหนดนโยบายและระเบยบวธปฏบตงาน ผบรหารระดบสงเปนผก าหนดนโยบายและแผนงานเพอแสดงใหเหนถงทศทางของ
หนวยงานสวนผบรหารระดบรองลงมาเปนผก าหนดระเบยบวธปฏบตเพอใชในการด าเนนงานดานตางๆทตนเองรบผดชอบโดยระเบยบวธปฏบตนนจะตองสอดคลองและรองรบตามนโยบายหรอแผนงานและปรบปรงใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมอยเสมอรวมทงจดใหมระบบการรายงานผลการปฏบตงานเปนระยะๆเพอวดผลการด าเนนงานทผานมาและน ามาปรบปรงใหดยงขน 2) การสอบทานโดยผบรหาร
การสอบทานรายงานและขอมลขาวสารตางๆโดยผบรหารเปนกจกรรมการควบคมทส าคญทควรกระท าอยางตอเนองโดยสม าเสมอและควรบนทกผลการสอบทานการปฏบตงานและสถานการณทผบรหารจ าเปนตองตดตามแกไขเปนลายลกษณอกษรซงการสอบทานผลการปฏบตงานของผบรหารในแตละระดบอาจมงเนนใหความสนใจในประเดนทแตกตางกน
การสอบทานโดยผบรหารสงสด ผบรหารสงสดควรมงเนนใหความสนใจกบการบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคขององคกรในภาพรวมและวตถประสงคทส าคญขององคกรโดยการวเคราะหเปรยบเทยบระหวางขอมลผลการปฏบตงานจรงกบงบประมาณเปาหมายตามแผนงานประมาณการรวมทงเปรยบเทยบกบขอมลในงวดทผานมาหรอเปรยบเทยบกบขอมลของหนวยงานอนทมลกษณะใกลเคยงกนหรอตวชวดความส าเรจอนๆซงจะท าใหเหนภาพรวมของการด าเนนงานวามปญหาในดานใดบางรวมทงยงชวยใหผบรหารสามารถวเคราะหหาสาเหตและแนวทางการแกไขทจ าเปน
กจกรรมการควบคมทปฏบตโดยทวไปผบรหารอาจพจารณาน าไปใช ใหเหมาะสมกบหนวยงานทรบผดชอบไดดงน
“กจกรรมการควบคมเปนวธก าร ต า งๆท น ามา ใช ในการปฏบตงานซงก าหนดหรอออกแบบเพอปองกนหรอลดความเสยงอยางมประสทธภาพและประสทธผลฝายบรหารตองจดใหมกจกรรมการควบค มท มป ร ะ สท ธภ าพแล ะประสทธผลเพอ ปองกนหรอลดความเสยหายความผดพลาดทอาจเกดขนและใหสามารถบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคของการควบคมภายใน”
Page 23
คมอการควบคมภายใน 19
การสอบทานโดยผบรหารระดบรองลงมา ผบรหารระดบรองลงมาหรอผบรหารระดบกลางเปนผมหนาทรบผดชอบเฉพาะงานดานใดดานหนงภายในองคกรตามทไดรบมอบหมายจาก ผบรหารสงสดจงควรมงเนนสอบทานผลการปฏบตงานทเกดขนจรงในหนวยงานหรอกจกรรม ทตนรบผดชอบเปรยบเทยบกบเปาหมายตามแผนงานทไดก าหนดไวและวเคราะหหาสาเหต ของความแตกตางทมสาระส าคญทเกดขนรวมทงสอบทานการปฏบตงานจรงกบระเบยบและ วธการปฏบตตางๆการสอบทานควรเขมงวดหรอกระท าบอยครงมากนอยเพยงใดขนกบ ลกษณะและระดบความเสยงของงานนนๆ
3) การควบคมการประมวลผลขอมล ผบรหารตองใชขอมลสารสนเทศภายในองคกรประกอบการตดสนใจในการบรหารจดการ
ทงขอมลทางบญชการเงนและขอมลอนทส าคญกจกรรมการควบคมทควรมเพอใหไดสารสนเทศและรายงานทมความสมบรณไดแกมการอนมตรายการทกครงกอนท าการบนทก บญชทะเบยนหรอแฟมหลกฐานอนการสอบทานหรอเปรยบเทยบขอมลกอนการบนทกรายการนนการสอบทานหรอการเปรยบเทยบขอมลระหวางกนการใชเทคโนโลยทเหมาะสมชวยในการประมวลผลขอมลทงอปกรณรายงานและบคลากร
4) การอนมต ในการด าเนนงานของทกองคกรผบรหารไมสามารถด าเนนงานใหบรรลตามวตถประสงค
ขององคกรทไดก าหนดไวโดยล าพงจงจ าเปนตองมอบหมายใหบคลากรระดบรองลงมาปฏบตแทนโดยการมอบอ านาจในการมอบอ านาจใหแกบคลากรในระดบตางๆนนควรก าหนดขอบเขตของอ านาจในการอนมตใหชดเจนเปนลายลกษณอกษรและควรสอสารใหบคลากรทราบทวกน
ผทไดรบมอบหมายอ านาจหนาทใหเปนผอนมตควรสอบทานความเพยงพอของเอกสารประกอบการขออนมตวาถกตองเหมาะสมและเปนไปตามกฎหมายระเบยบนโยบายและแนวทางการปฏบตงานทเกยวของและมวงเงนทอนมตอยภายใตขอบเขตอ านาจทตนสามารถอนมตไดรวมทงควรสอบถามเกยวกบรายการทผดปกตจากผทเกยวของกอนลงนามอนมตใหด าเนนการนอกจากนผท มอ านาจอนมตไมควรลงนามอนมตในแบบฟอรมเปลาหรอแบบฟอรมทไมมขอมลรายการทขออนมตอยางเพยงพอ
ขอมลทผานการประมวลผลทงในรปของสารสนเทศหรอรายงานจะตองมความถกตองครบถวนทนเวลาและใหเนอหาทเปนประโยชนตอการตดสนใจ
Page 24
คมอการควบคมภายใน 20
5) การดแลปองกนทรพยสน การดแลปองกนทรพยสนเปนการจ ากดการเขาถงทรพยสนทมความเสยงเชนเงนสด
ทรพยสนทมคาเอกสารหลกฐานและระบบงานทส าคญขอมลสารสนเทศทเปนความลบขององคกรเปนตนเพอปองกนการสญหายการทจรตและการน าไปใชประโยชนโดยผทไมมอ านาจหนาททเกยวของฝายบรหารควรจดใหมการดแลทรพยสนอยางรดกมและเพยงพอการดแลปองกนรกษาทรพยสนทดคอการควบคมการเขาถงทรพยสนนนเชนการเกบเงนสดและของมคาในเซฟทปลอดภยการใสกญแจหองเกบพสดหรอตเกบเอกสารหลกฐานทส าคญการใชระบบรกษาความปลอดภยโดยใชการดหรอแผงสญญาณการใชรหสผานการจดเวรยามรกษาความปลอดภยเปนตนนอกจากนฝายบรหารควรก าหนดใหมการจดท าโดยบคคลทไมมอ านาจหนาท เกยวกบทะเบยนทรพยสนและมการตรวจนบทรพยสนเปนระยะๆการจดหาและดแลรกษาทรพยสนน นๆและเปรยบเทยบผลทไดจากการตรวจนบกบทะเบยนทรพยสนหากมผลตางเกดขนควรตดตามหาสาเหตแลวด าเนนการตามควรแกกรณและปรบปรงทะเบยนทรพยสนใหถกตอง
6) การแบงแยกหนาท หนาทความรบผดชอบของงานทเสยงตอความเสยหายจ าเปนตองมการแบงแยกหนาท
เพอปองกนหรอลดความเสยงจากขอผดพลาดหรอการทจรตตวอยาง
ในกรณทองคกรมขอจ ากดดานบคลากรท าใหไมสามารถแบงแยกหนาทงานดงกลาวได
ควรก าหนดกจกรรมอนทดแทนเชนก าหนดใหมการสอบทานรายละเอยดของกจกรรมตางๆเพมขนหรอก าหนดใหมการควบคมดแลอยางใกลชดนอกจากนอาจก าหนดใหมการสบเปลยนหนาทระหวางบคลากรภายในองคกรเปนครงคราวโดยเฉพาะหนาทงานทมความเสยงตอการเกดขอผดพลาดหรอความเสยหายแกองคกรเพอมใหบคคลใดบคคลหนงกระท าการอนไมเหมาะสมหรอทจรตโดยอาศยระยะเวลาทท างานตอเนองในหนาทงานเดมเปนเวลานาน
(1) การอนมตรายการหรอการใหความเหนชอบ (2) การประมวลผลหรอการบนทกรายการ (3) การดแลรกษาทรพยสนทเกยวของ
ไมควรใหบคคลคนเดยว
ปฏบตงานนนตงแตตนจน
Page 25
คมอการควบคมภายใน 21
7) การจดท าเอกสารหลกฐาน การด าเนนงานหรอระบบงานใดทมความส าคญควรมการจดท าหลกฐานทเปนเอกสารหรอ
หนงสอไวเพอใหบคลากรทมหนาทเกยวของไดทราบเขาใจวธปฏบตงานและสามารถคนควาหรอ ได ร วมท ง ส ามารถ ใช ในการตรวจสอบสอบทานความถ กต อ ง พ จ า รณาอ น มต รายงานอย างรดกมตวอย างเชนระเบยบค าส งค มอการปฏบตงานผงทางเดนของ ระบบงานทมความส าคญตอการด าเนนงาน
สารสนเทศ หมายถง ขอมลขาวสารทางการเงน และขอมลขาวสารอนๆ เกยวกบการด าเนนงาน ทผานการประมวลผลหรอจดระบบแลว เพอใหมความหมายและคณคาส าหรบผใชการควบคมภายในทดจะเกดขนได เมอขอมลทเกยวของกบการด าเนนงานนนไดมการรวบรวม บงช และชแจงให แกบคคลทควรรบทราบ โดยผานทางรปแบบและเวลาการสอสารทเหมาะสมขอมลทมประโยชนเพอการท าธรกจนนอาจเปนไดทงขอมลทเกยวกบการด าเนนงานการเงนและการปฏบตตามกฎระเบยบตางๆ โดยแหลงขอมลอาจมาจากภายในหรอภายนอกองคกรเชน ขอมลทางเศรษฐกจ สภาพตลาด เปนตน
4. สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communications)
การควบคมภายในทด
เกยวกบขอมลและ
การสอสารน อาจพจารณาจากประเดน
1.ขอมลเพยงพอ เหมาะสม และถกตอง เพอชวยสนบสนนการตดสนใจทางธรกจ 2. การสอสารขอมลเกดขนอยางทวถงทงองคกรจากผบรหารถงพนกงานและในทางกลบกนระหว างหนวยงานหรอแผนกระหวางองคกรกบบคคลภายนอกเชน ลกคา ผออกกฎระเบยบตาง ๆ 3. มการสอสารอยางชดเจนใหพนกงานทราบถงความส าคญและความรบผดชอบตอการควบคมภายใน
Page 26
คมอการควบคมภายใน 22
นอกจากน ขอมลขาวสารตางๆ ควรสอสารไปยงผบรหารและสวนงานอนๆภายในองคกร ซงมความจ าเปนตองใชขอมลนนๆ ภายในก าหนดเวลาทสามารถท าใหการปฏบตงานตามความรบผดชอบส าเรจลลวงไปไดการสอสารทมประสทธผลควรเปนไปอยางกวางขวาง มการสอสารขอมลทงจากระดบบนลงลางจากระดบลางขนบนและในระดบเดยวกนภายในองคกร นอกเหนอจากการสอสารภายในองคกรแลว ควรมการสอสารกบบคคลอนภายนอกองคกรอยางเพยงพอดวยสามารถรบขอมลจากผมสวนเกยวของหรอมสวนไดเสยจากภายนอก เพอใหเกดประโยชนตอหนวยงาน
การตดตามประเมนผล หมายถง กระบวนการตดตามควบคมการปฏบตงานการควบคมภายในทวางไวอยางตอเนองสม าเสมอเพอใหมนใจวาระบบการควบคมโดยใชวธการตดตามในระหวางการปฏบตงาน (Ongoing0Monitoring)0และการประเมนผลเปนรายครง(Separate0Evaluation)0เนองจากระบบการควบคมภายในจะแทรกอยในระบบการปฏบตงานประจ าวนของแตละหนวยงาน การประเมนคณภาพและประเมนประสทธผลตองมาจากบคลากรผประเมนทเหมาะสม และมความตอเนองพรอมทจะปรบปรงใหทนกบเหตการณ และผปฏบตงานซงมหนาทประจ าในหนวยงานอยในฐานะทจะบอกไดวา ควรจะปรบปรงกระบวนการควบคมจดไหน
การตดตามประเมนผล ตามทกาหนดไวในมาตรฐาน ม 2 ลกษณะ
1. การตดตามผลในระหวางการปฏบตงาน (Ongoing0Monitoring)0โดยปกตการด าเนนงานดานตางๆ ของแตละหนวยงานในองคกร มกฎระเบยบ ขอบงคบรวมถงวสยทศนในระดบองคกรเปนตวชวดและก ากบดแลอยแลวการตดตามผลตอเนองหรอทดสอบความถกตองจะท าใหเกดความมนใจไดวา มกระบวนการสงเสรมประสทธผลของ กระบวนการปฏบตงาน และการตดตามผลในระหวางปฏบตงานจะมประสทธผลมากกวาการประเมนผลเปนรายครง
2. การประเมนผลรายครง (Separate0Evaluation) มงเนนทประสทธผลของการควบคมภายในโดยตรง ณ เวลาใดเวลาหนง โดยขอบเขตขนอยกบวตถประสงคของการประเมนวาจะเหนไปในดานใด โดยกระท าอยางเปนขนตอน ความถของการประเมนขนอยในดลพนจของผบรหาร ซงขนกบความเสยงและการควบคม เพอลดความเสยงอาจจะประเมนจากภายในโดยผตรวจสอบภายในหรอจากภายนอกโดยผตรวจสอบภายนอก ขนอยกบวธทผบรหารจะน ามาใช
5. การตดตามประเมนผล (Monitoring)
Page 27
คมอการควบคมภายใน 23
การประเมนผลเปนรายครงอาจท าไดใน 2 ลกษณะ คอ
การประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self-Assessment : CSA) เปนกระบวนการประเมนผลในแบบททกคนในองคกรมสวนรวมในการประเมนการควบคมภายในของสวนงานนนๆ โดยอาศยเครองมอตางๆ เชน
แบบสอบถาม หรอตารางกจกรรมท ควรปฏบต(Checklists) เปนการประชมเชงปฏบตการ เพอระดมสมองระบถงปญหาสาเหตของปญหาก าหนดวธการลดความเสยงทอาจท าใหเกดการเสยหายทจรตรวไหล และวเคราะหขอมลของการประเมนทไดรบ เชน ในดานการเงน กฎระเบยบขอบงคบ เปนตน
การประเมนการควบคมอยางเปนอสระ ( Independent Assessment)0เปนการ
ประเมนผลจากผทไมมสวนเกยวของโดยตรงกบผด าเนนงาน เพอใหเกดความเทยงธรรมในผลของการประเมนอาจกระท าไดจากภายใน คอ ผตรวจสอบภายใน หรอจากภายนอกจากผตรวจสอบภายนอก การประเมนการควบคมตองม ความเปนอสระ เปนกจกรรมทรวมสงเสรมและสนบสนนการประเมนการควบคมดวยตนเองอกทางหนง
-25-
Page 28
คมอการควบคมภายใน 24
สวนท
แนวทางการควบคมภายในของ อ.ส.ค.
อ.ส.ค. ตระหนกถงความส าคญของการมระบบการควบคมภายใน ซงเปนองคประกอบท
ส าคญสวนหนงของการก ากบดแลกจการทด (Good Corporate Governance) หมายถง การมระบบการบรหารอยางเปนมออาชพ มระบบควบคมภายในทมประสทธภาพ อนจะสงผลให อ.ส.ค. สามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยผบรหารและพนกงานทกระดบเปนผมบทบาทส าคญในการจดใหมระบบการควบคมภายในทด
1. การควบคมภายในและการบรหารความเสยงเปนความรบผดชอบของผบรหารและ
เจาหนาททกคนและทกระดบ :
ผบรหารและเจาหนาททกคนและทกระดบ มหนาทในการท าความเขาใจหลกการการควบคมภายในและการบรหารความเสยง โดยมความตระหนก ใหความส าคญและเขาใจคณคาของการควบคมภายในและการบรหารความเสยงรบผดชอบใหความรวมมอและใหการสนบสนนในการน าหลกการบรหารความเสยงและการควบคมภายในไปสการปฏบต ภายใตขอบเขตของงานทรบผดชอบ
3.1 นโยบายการควบคมภายในของ อ.ส.ค.
จงกาหนดนโยบายการควบคมภายใน โดยเชอมโยงกบการบรหารความเสยง ดงน
Page 29
คมอการควบคมภายใน 25
2. กระบวนการบรหารความเสยงตองเชอมโยงกน สามารถบรณาการกระบวนการบรหารความเสยงและการควบคมภายในอยางเปนระบบและด าเนนการอยางตอเนอง : กรอบการบรหารความเสยงและควบคมภายในของคณะกรรมการอ.ส.ค. ก าหนดใหกระบวนการบรหารความเสยงเปนสวนหนงของระบบการบรหารจดการของทกหนวยงานภายใน อ.ส.ค. โดยมกระบวนการบรหารความเสยงทมองคประกอบครบถวน กระบวนการการบรหารความเสยงตองเชอมโยงกนสามารถบรณาการกระบวนการบรหารความเสยงและการควบคมภายในอยางเปนระบบ โดยฝายบรหารตองมการสรางกระบวนการเพอใหเกดความมนใจไดถงการท อ.ส.ค. ไดมการวเคราะหถงเหตการณทจะท าใหปจจยทเปนความเสยงไดเกดขน และมการสรางกระบวนการเพอใหเกดความมนใจไดถงการทอ.ส.ค. ไดมกระบวนการระบปจจยเสยงทเกยวของกบการทจะท าใหองคกรไมบรรลเปาหมายในดาน GRC และด าเนนการอยางตอเนอง
3. ตดตามประเมนผลตามระบบการควบคมภ า ย ใ น อ ย า ง ต อ เ น อ ง : โ ด ย น า เ ท ค โ น โลยสารสนเทศมาใช เพอใหเกดความรวดเรวในการประมวลผลการรายงานและการสอขอความ
Page 30
คมอการควบคมภายใน 26
อ.ส.ค. ก าหนดใหการควบคมภายในเปนหนาทและความรบผดชอบของทกคนในองคกรโดยก าหนดโครงสรางการควบคมภายในของ อ.ส.ค. ประกอบดวย คณะกรรมการ อ.ส.ค. คณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค. แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน ฝายนโยบายและแผนงาน กลมภารกจบรหารความเสยง 3 กลม ไดแก กลมภารกจอตสาหกรรมนมกลมภารกจกจการโคนม และกลมภารกจบรหารและอ านวยการ ซงแตละกลมภารกจจะก าหนดใหมคณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน ประจ าฝาย/ส านกงานผประสานงานความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงานโดยโครงสรางการควบคมภายในแสดงในภาพตอไปน
3.2 โครงสรางการควบคมภายใน
Page 31
คมอการควบคมภายใน 27
คณะกรรมการ อ.ส.ค.
คณะกรรมการตรวจสอบ
มบทบาทหนาทความรบผดชอบหลกในการก ากบดแลและตดตามการบรหารระบบควบคมภายในอยางเปนอสระโดยมรายละเอยด ดงตอไปน
1.สอบทานประสทธภาพและประสทธผลของกระบวนการควบคมภายใน กระบวนการก ากบ ดแลทด และกระบวนการบรหารความเสยง 2.สอบทานการด าเนนงานของ อ.ส.ค. ใหถกตองตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ วธปฏบตงาน มตคณะรฐมนตร ประกาศ หรอค าสงทเกยวของกบการด าเนนงานของ อ.ส.ค.
ทมา : ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคณะกรรมการตรวจสอบและหนวยตรวจสอบภายในของรฐวสาหกจ พ.ศ.2555
3.3 หนาทความรบผดชอบตามโครงสรางการควบคมภายใน
มบทบาทหนาทความรบผดชอบหลกในการก าหนดนโยบายดานการควบคมภายใน ก ากบดแลและตดตามผลการด าเนนการตามนโยบายทก าหนดไว โดยมรายละเอยด ดงตอไปน
1. ก าหนดนโยบายและกรอบการบรหารการควบคมภายใน แผนการด าเนนงานประมาณการรายไดและงบประมาณรายจายประจ าปทเกยวกบการพฒนาระบบควบคมภายใน
2. ก ากบดแลใหการ อ.ส.ค. มการปฏบตตามนโยบายการควบคมภายในอยางมระบบและทวทงองคการ
3. ตดตามผลการปฏบตตามนโยบาย กรอบการบรหารแผนการด าเนนงาน ประมาณการรายไดและงบประมาณรายจายประจ าปทเกยวกบการบรหารควบคมภายใน
Page 32
คมอการควบคมภายใน 28
มบทบาทหนาทความรบผดชอบดงตอไปน 1. พจารณากลนกรองรายละเอยด และใหขอคดเหน ขอเสนอเกยวกบนโยบายการ
ควบคมภายในโดยรวม กรอบการควบคมภายใน แผนการด าเนนงาน ประมาณการรายไดและงบประมาณรายจายประจ าป รวมถงแผนการควบคมภายใน และแผนปรบปรงระบบควบคมภายในกอนน าเสนอคณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค. และคณะกรรมการ อ.ส.ค.
2. ก ากบดแล ตดตามประเมนผลและใหค าปรกษาการด าเนนการดานการควบคมภายใน แกหนวยงานภายในองคกร ตลอดจนใหขอเสนอแนะการพฒนาระบบการควบคมภายใน เพอใหการบรหารจดการองคกรมประสทธภาพ
3. พจารณากลนกรองระดบความเสยงทยอมรบไดขององคการ โดยใหสอดคลองกบระบบการควบคมภายใน และระบบควบคมภายในและเชอมโยงกบวตถประสงค เปาหมาย ประเดนยทธศาสตร และกลยทธขององคกร
ผอ านวยการ อ.ส.ค.
ฝายตรวจสอบและประเมนระบบงาน (อ.ส.ค.)
มบทบาท หนาท ความรบผดชอบ ดงตอไปน 1. ตรวจสอบประสทธภาพและประสทธผลของกระบวนการควบคมภายในกระบวนการก ากบ ดแลทด และกระบวนการบรหารความเสยง 2. ตรวจสอบรายการทอาจมความขดแยงทางผลประโยชน โอกาสเกดการทจรตและประสทธภาพขององคกรในการบรหารความเสยงจากการทจรตภายในองคกร 3. จดท ารายงานผลการตรวจสอบภายในทเกยวกบประสทธภาพและประสทธผลของกระบวนการความเสยงและรายการทอาจมความขดแยงทางผลประโยชน โอกาสเกดการทจรตและประสทธภาพขององคกรในการบรหารความเสยงจากการทจรตภายในองคกรรวมทงมขอเสนอแนะวธและมาตรการในการปรบปรงแกไข ทมา : ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคณะกรรมการตรวจสอบและหนวยตรวจสอบภายใน
ของรฐวสาหกจ พ.ศ.2555
Page 33
คมอการควบคมภายใน 29
แผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน
มบทบาท หนาท ความรบผดชอบ ดงตอไปน 1. งานเลขานการดานการบรหารคว ามเสยงของคณะท างาน คณะกรรมการและ
คณะอนกรรมการอน ๆ ทเกยวของ 2. งานตามทไดรบมอบหมายจากคณะท างาน คณะกรรมการ และคณะอนกรรมการอนๆท
เกยวของดานการบรหารความเสยง 3. งานน านโยบายการบรหารความเสยง อ.ส.ค. ในการจดท าแผน/ตดตาม/ประมวลผล 4. งานอน ๆ ตามทไดรบมอบหมาย
ทมา : ขอบงคบองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย วาดวยการแบงสวนงานและการก าหนดอ านาจหนาท ของสวนงาน (ฉบบท 3) พ.ศ.2556
คณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงาน มบทบาทหนาทความรบผดชอบหลกในการจดท ารายละเอยดของขอเสนอตาง ๆ ทเกยวของกบ
การควบคมภายใน ก ากบ ดแล ตดตาม ประเมนผล และใหค าปรกษา ภายในฝาย/ส านกงาน โดยมรายละเอยด ดงน
1. ประชาสมพนธใหทกแผนกภายในฝาย/ส านกงาน ไดรบทราบนโยบายหรอมาตรการทไดก าหนดขน เพอน าไปสการปฏบตในหนวยงาน
2. ศกษา วเคราะห เพอทบทวนถงความเพยงพอของระบบการควบคมภายในและระบบ การบรหารความเสยง เอออ านวยและใหขอเสนอแนะตอผอ านวยการ อ.ส.ค. เกยวกบการพฒนาระบบบรหารความเสยง ระบบควบคมภายในเพอใหการบรหารจดการองคกรมประสทธภาพ
3. ศกษา ทบทวน และประเมนความเสยงทอาจเกดขน รวมถงแนวโนมของผลกระทบทอาจมผลกระทบตอหนวยงานและองคกร ทงความเสยงจากภายนอกและภายใน เพอจดท าแผนบรหารความเสยงและแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ของฝาย/ส านกงาน ส าหรบปงบประมาณ เพอเพมประสทธภาพระบบการบรหารความเสยง โดยบรณาการความเสยงของหนวยงาน และองคกร เชอมโยงสอดคลองกบยทธศาสตร แผนกลยทธ วตถประสงค เปาหมายของหนวยงานและ อ.ส.ค. 4. จดท ารายงานผลการปฏบตงานตามแผนการบรหารความเสยงและการควบคมภายในของฝาย/ส านกงาน เสนอตอผอ านวยการ อ.ส.ค. โดยมวตถประสงคส าคญในการตดตามประเมนผล ดงน
4.1 ประเมนคณภาพและความเหมาะสมของการจดการความเสยง 4.2 ตดตามผลการจดการความเสยงทไดด าเนนการไปแลวหรออยระหวางด าเนนการ
วาบรรลวตถประสงคของการบรหารความเสยงอยในระดบทยอมรบไดหรอไม 4.3 ตรวจสอบความคบหนาของมาตรการการควบคมวาสามารถลดโอกาสหรอผลกระทบ
ของเหตการณความเสยงใหอยในระดบทยอมรบไดหรอไม
Page 34
คมอการควบคมภายใน 30
5. จดท าขอก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขการลงทนประเภท ตางๆ ใหสอดคลองกบ หลกธรรมาภบาล ระบบบรหารความเสยงในฝาย/ส านกงาน เสนอตอผอ านวยการ อ.ส.ค. เพอขออนมตเปนเกณฑในการปฏบตงาน ในสถานการณความเสยงแตละประเภท 6. จดท ารายงานการควบคมภายในของฝาย/ส านกงาน ประจ าปงบประมาณ ใหเปนไปตามระเบยบ คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวยก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 ขอ 6 และตามระยะเวลาทก าหนด ทมา : ตามค าสงทกฝาย/ส านกงาน เรอง แตงตงคณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/
ส านกงาน
ผประสานงานความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงาน
บทบาทหนาทความรบผดชอบหลกในการประเมนและจดท าแผนการการควบคมภายใน และปรบปรงระบบควบคมภายใน ตดตามผลการปฏบตงานและจดท ารายงานผลการปฏบตงานระดบฝาย/ส านกงาน โดยมรายละเอยดดงตอไปน
1. จดท าแผนการการควบคมภายในในระดบฝาย/ส านกงานทรบผดชอบเพอใหมการน าระบบการการควบคมภายในมาเปนสวนหนงของกระบวนการ ท างาน อนจะชวยใหภาระงานทปฏบตงานอยเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวและปองกนโอกาสทจะเกดความเสยงและปญหาทจะเปนอปสรรคตอการด าเนนงาน ลดความผนผวนของรายไดและคาใชจายลดความเสยหายในการด าเนนงาน และใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ
2. จดใหมการประเมนการควบคมภายในดวยตนเอง (Control Self-Assessment)โดยประเมนการควบคมภายในของกจกรรมตางๆ ในความรบผดชอบและจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบและรปแบบของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนและน าสงภายในระยะเวลาทก าหนด
3. เปนผแทนเขารวมประชมและใหขอคดเหนเกยวกบการการควบคมภายใน และน าไปปฏบตในฝาย/ส านกงานทตนรบผดชอบ รวมทงสอสารและถายทอดใหผปฏบตงานในฝาย/ส านกงานรบทราบและถอปฏบตโดยถกตอง
4. จดท ารายงานผลการปฏบตงานตามนโยบายการการควบคมภายใน ในระดบฝายงาน /ส านกงานทตนรบผดชอบเสนอตอคณะท างานบรหารความเสยงและการควบคมภายใน อ.ส.ค.
5. ตดตามผลการปฏบตงานตามแผนบรหารควบคมภายใน ของฝาย/ส านกงานทตนรบผดชอบพรอมทงจดท ารายงานผลการปฏบตงานตามแผนการการควบคมภายในของฝาย /ส านกงานทตนรบผดชอบเสนอตอคณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน อ.ส.ค.
Page 35
คมอการควบคมภายใน 31
6. รวบรวม จดเกบขอมลทเกยวกบผลการด าเนนงานดานการการควบคมภายในของฝาย /ส านกงาน พรอมทจะใหหนวยงานอนๆ ทงภายในและภายนอกองคการเขาตรวจสอบ
ทมา : ตามค าสงทกฝาย/ส านกงาน เรอง แตงตงผประสานงานความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงาน
ผปฏบตงานทกระดบ
มบทบาทหนาทความรบผดชอบหลกในการประเมนความเสยงของระบบการควบคมภายในทมนยส าคญ โดยมรายละเอยด ดงตอไปน
1. ศกษา ท าความเขาใจงานทรบผดชอบในเชงวตถประสงค กระบวนการและผลลพธ 2. วเคราะหและระบปจจยเสยงทมนยส าคญในกระบวนการหรอกจกรรม ทจะสงผลใหการ
ด าเนนงานทตนรบผดชอบไมบรรลวตถประสงคและเปาหมาย 3. รวมจดท ารายงานสรปผลการควบคมภายในในระดบฝาย/ส านกงานกบผประสานงานความ
เสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงานเสนอคณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน อ.ส.ค.
4. รวมจดท าแผนบรหารการควบคมภายใน และด าเนนการควบคมความเสยงในงานทรบผดชอบ และรายงานผลการจดการความเสยงตอหวหนาฝาย/ส านกงาน รวมทงระบความเสยง
5. รวมประเมนผลการบรหารความเสยง เพอจดท าขอเสนอการปรบปรงการบรหารความเสยง และควบคมภายในรวมกบผประสานงานความเสยงประจ าฝาย/ส านกงาน
เจาหนาทระดบอาวโส มบทบาทหนาท
1. อ านวยการและประสานการประเมนผลการควบคมภายใน 2. พจารณาแผนปฏบตงานประเมนผลในภาพรวมของ อ.ส.ค. และน าเสนอขออนมต
ผอ านวยการ 3. ประสานงานสวนงานยอยเพอตดตามการประเมนผลและปรบปรงแกไขวธการควบคม
4. รวบรวมผลการประเมนระดบสวนงานยอยและสรปภาพรวมของ อ.ส.ค. 5. พจารณาความเสยงทสวนงานยอยไมสามารถควบคมไดหรอความเสยงทเกดขน ใน
ภาพรวมของ อ.ส.ค. และเลอกหรอคนหาวธการควบคมทเหมาะสม เพอน าเสนอฝายบรหารพจารณาสงการ
6. พจารณารายงานสรปผลการประเมนระดบองคกรเสนอผอ านวยการ
Page 36
คมอการควบคมภายใน 32
สวนท
การจดท ารายงานการควบคมภายในของ อ.ส.ค.
อ.ส.ค. มหนาทตองจดท ารายงานการควบคมภายใน และน าเสนอตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน(คตง.) ซงไดก าหนดมาตรฐานการควบคมภายในขน เพอใหหนวยงานภาครฐและรฐวสาหกจ ใชเปนแนวทางในการจดท าระบบการควบคมภายในใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล อนจะสงผลใหเกดประโยชนสงสดในการด าเนนงาน และการใชจายเงนและทรพยสนของประเทศชาตโดยรวม ทงนตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 ทส าคญตอการวางระบบการควบคมภายใน มดงน
ใหผก ากบดแล และหรอฝายบรหารเปนผร บผดชอบในการน ามาตรฐานการควบคมภายในของ คตง. ไปใชเปนแนวทางส าหรบการจดวางระบบการควบคมภายในใหเปนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลตามวตถประสงคของการควบคมภายใน
ใหหนวยรบตรวจจดวางระบบการควบคมภายในโดยใชมาตรฐานการควบคมภายในของ คตง. เปนแนวทางใหแลวเสรจภายในหนงป นบแตวนทระเบยบนใชบงคบ โดยอยางนอยตองแสดงขอมล ดงน
1. สรปภารกจและวตถประสงคการด าเนนงานทส าคญในระดบหนวยรบตรวจ และระดบกจกรรม
2. ขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมการควบคม โดยเฉพาะเกยวกบความซอสตย และจรยธรรมของผบรหารระดบสง และบคลากรในหนวยรบตรวจ
3. ความเสยงทส าคญทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน 4. ขอมลเกยวกบกจกรรมการควบคม เพอปองกนหรอลดความเสยงทส าคญตาม (ขอ 3) 5. ผรบผดชอบประเมนระบบการควบคมภายใน และวธการตดตามประเมนผลโดยใหหนวยรบ
ตรวจรายงานความคบหนาในการจดวางระบบการควบคมภายในตอผก ากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบของหนวยรบตรวจ (ถาม) ทกหกสบวน พรอมทงสงส าเนาใหส านกงานการตรวจเงนแผนดนดวย เวนแตส านกงานการตรวจเงนแผนจะขอใหด าเนนการเปนอยางอน
ระเบยบขอ 4
ระเบยบขอ 5
Page 37
คมอการควบคมภายใน 33
ใหหนวยรบตรวจรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผก ากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบ เกยวกบการควบคมภายในอยางนอยปละหนงครง ภายในเกาสบวน นบจากวนสนปงบประมาณหรอปปฏทน แลวแตกรณ โดยมรายละเอยด ดงน
1. ท าความเหนวาระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจทใชอย มมาตรฐานตามระเบยบนหรอไม 2. รายงานผลการประเมนความเพยงพอและประสทธผลของระบบการควบคมภายใน ในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนด รวมทงขอมลสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายใน ประกอบดวยสภาพแวดลอมการควบคมการประเมนความเสยงกจกรรมการควบคม สารสนเทศ/การสอสาร และการตดตามและประเมนผล 3. จดออนของระบบการควบคมภายใน พรอมขอเสนอแนะและแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายใน
ในกรณหนวยรบตรวจไมสามารถปฏบตตามระเบยบนได ใหขอท าความตกลงกบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน
ในกรณหนวยรบตรวจมเจตนาหรอปลอยปละละเลยในการปฏบตตามระเบยบน โดยไมมเหตอนควร คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนสามารถเสนอขอสงเกตและความเหน พรอมทงพฤตการณของหนวยรบตรวจนนใหกระทรวงเจาสงกด หรอผบงคบบญชา หรอผควบคมก ากบ หรอรบผดชอบของหนวยรบตรวจ เพอก าหนดมาตรการทจ าเปนเพอใหหนวยรบตรวจไปปฏบต
ใหประธานกรรมการตรวจเงนแผนดนรกษาการตามระเบยบน และใหคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนมอ านาจตความและวนจฉยปญหาทเกดขนจากการบงคบใชระเบยบน
ระเบยบขอ 6
ระเบยบขอ 7
ระเบยบขอ 8
ระเบยบขอ 9
Page 38
คมอการควบคมภายใน 34
โดยรายงานการควบคมภายในทจะตองจดท าขน แบงเปน 2 ระดบ
จดท ารายงานผลประเมนระบบการควบคมภายใน เสนอตอ
คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามแบบการรายงานใน
ภาคผนวกซงประกอบดวย
o แบบปอ.1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน o แบบปอ.2 สรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน o แบบปอ.3 แผนการปรบปรงการควบคมภายใน o แบบตดตาม-ปอ.3 รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรง
การควบคมภายในของงวดกอน (ถาม) o แบบ ปส. รายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายใน
โดยผตรวจสอบภายใน
จดท ารายงานผลประเมนระบบการควบคมภายในเสนอ
ตอผอ านวยการ อ.ส.ค. ตามแบบการรายงานใน
ภาคผนวกซงประกอบดวย
o แบบ ปย.1 รายงานผลการประเมนองคประกอบการควบคมภายใน o แบบ ปย.2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน
2. ระดบหนวยงานยอย
1. ระดบองคกร
4.1 แนวทางการจดท ารายงานตามระเบยบ คตง. ฯ
Page 39
คมอการควบคมภายใน 35
สรปผลการประเมนและจดท าเอกสารการประเมนการควบคมภายใน O ระดบสวนงานยอยร*รรร ผประเมนควรสรปผลการประเมนการควบคมดวยตนเองและน าขอมลสรปผลมาจดท ารายงานของสวนงานยอยโดยด าเนนการตามขนตอนดงน
1) จากขอมลทงหมดทไดจากผลการประเมนจดออนหรอความเสยงทมนยส าคญใหวเคราะหความเสยงทมอยความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายในระบและเสนอมาตรการปรบปรงแกไขตามความเหมาะสมและจ าเปนผลการประเมนใหบนทกเปนลายลกษณอกษรและสอบทานโดยผบรหารและเกบไวในแฟมของหนวยรบตรวจ
2) การวเคราะหความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายในจะตองพจารณาวา -โครงสรางและรปแบบการควบคมทก าหนดขนเพยงพอและครอบคลมทกกจกรรมทส าคญ
รวมทงมองคประกอบของการควบคมภายในทงหาองคประกอบหรอไมและอยในเกณฑพอใจหรอไม -การควบคมภายในทก าหนดมการปฏบตงานจรงหรอไมและสามารถลดความเสยงตามทระบ
หรอไมกรณมไดปฏบตงานจรงในทางปฏบตมการใชวธการอนทดแทนการควบคม ภายใน ทก าหนดหรอไม
-ถามการปฏบตงานจรงตามระบบการควบคมภายในทมอยระบบการควบคมภายในไดปฏบตหนาทตามทก าหนดไวและไดรบผลส าเรจตามวตถประสงคหรอไม
3) ผลจากการวเคราะหใหสรปความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมโดยพจารณาวา -ถาระบบการควบคมทมอยและใชจรงไดปฏบตหนาทตามทก าหนดโดยไดสรางความมนใจ
อยางสมเหตสมผลในความส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวถอวาระบบการ ควบคมภายในมประสทธผล
4) ผประเมนควรเสนอวธการแกไขขอบกพรองหรอจดออนทพบรวมทงการปรบปรงแกไขทตองด าเนนการตอไปอยางไรกตามในการเสนอการปรบปรงแกไขนนควรผานการพจารณาอยางระมดระวงรอบคอบวาการปรบปรงนนมความเหมาะสมสามารถปฏบตไดและประโยชนทไดร บ เกดความคมคาเมอเทยบกบตนทนทตองเสยไปจากการด าเนนการแกไขปรบปรง
5) ผลการประเมนระดบสวนงานยอยนอกจากบนทกไวเปนลายลกษณอกษรแลวใหบนทก ในแบบรายงานและสงใหผรบผดชอบหรอคณะท างานทหนวยรบตรวจแตงตงขนรวบรวมรายงานเพอประมวลเปนรายงานระดบหนวยรบตรวจพรอมจดเกบรายงานไวทหนวยรบตรวจ
รายงานของสวนงานยอยประกอบดวย
Page 40
คมอการควบคมภายใน 36
(1) รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน (แบบปย.1) (2) รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน (แบบปย.2) O ระดบหนวยรบตรวจ ผลการประเมนระดบหนวยรบตรวจ1เปนการน าเอาผลสรปจากการประเมนผลการควบคมภายในระดบสวนงานยอย1และผลการประเมนจากผตรวจสอบภายในซงเปนการรายงานในฐานะผประเมนอสระเพอน าเสนอหวหนาหนวยรบตรวจวเคราะห1เปรยบเทยบผลสรปการประเมนของเจาหนาทระดบอาวโส./.คณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน อ.ส.ค. กบผตรวจสอบภายในเพอพจารณาสงการตอไป 1) การรายงานโดยฝายบรหาร การประเมนผลระดบหนวยรบตรวจ1จะตองใหขอมลเบองตนกบหวหนาหนวยรบตรวจ ในการสรปความเหนวาการควบคมภายในไดรบการออกแบบเพอปองกนหรอตรวจพบความเสยงทอาจเกดขนหรอไมและท างานไดผลตามทออกแบบไวหรอไมเพอน ามาจดท าเปนรายงานโดยผบรหารระดบสงสดของหนวยรบตรวจดงน 1. หนงสอรบรองเกยวกบการควบคมภายใน หวหนาหนวยรบตรวจตองจดท าหนงสอเพอใหความเหนเกยวกบระบบการควบคมภายในทใชอยวามประสทธผล1ประสทธภาพและมความเพยงพอทจะสนบสนนการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคหรอไมเพยงใดซงถอเปนหนงสอรายงานภายนอกโดยพจารณาจากสรปผลการประเมนการควบคมระดบหนวยรบตรวจ 2. ขอพจารณาเกยวกบขอบกพรองหรอจดออนทมนยส าคญ เจาหนาทระดบอาวโส./.คณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน อ.ส.ค. ตองพจารณาวามจดออนหรอขอบกพรองทมนยส าคญในรายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายในรายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายในทไดรบจากผบรหารระดบสวนงานยอยตางๆหรอไม 3. การด าเนนการกรณไดรบรายงานจดออนของการควบคมภายใน -เรองทควรรายงานภายในหนวยรบตรวจ ถาขอตรวจพบทไดรบรายงานจากผบรหารระดบสวนงานยอยตางๆ1เปนเรองทผบรหารระดบสงใหความสนใจและไดใชดลยพนจแลวเหนวาควรสอสารใหทราบภายในหนวยรบตรวจเทานนเนองจากเรองเหลานจะน าไปสการปรบปรงแกไขของฝายบรหารเพอใหการบรหารงานเปนไปอยาง มประสทธภาพและประสทธผลมากขน1ใหสงการตามควรแกกรณใหถอเปนเรองรายงานภายในรายงานเหลานควรเสนอผานเจาหนาระดบทอาวโส / คณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายใน อ.ส.ค. ทรบผดชอบการประเมนผลฯในภาพรวมทราบดวย
Page 41
คมอการควบคมภายใน 37
-เรองเกยวกบจดออนหรอขอบกพรองทมนยส าคญ เปนเรองทรายแรงกวาเรองทควรรายงานภายในดงกลาวขางตนซงเปนเรองเกยวกบระบบการควบคมภายในทมอยไมสามารถลดความเสยงจากขอผดพลาด0หรอความเสยหายในระดบ ทยอมรบไดรวมทงฝายบรหารไมสามารถตรวจพบขอผดพลาดความผดปกตหรอความเสยหายไดทนกบสถานการณเรองเหลานจะรายงานในหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายในและจดท าแผนปรบปรงแกไขขอบกพรอง เมอประเมนความรายแรงของขอบกพรองหรอจดออนของการควบคมภายในควรประเมน ถงลกษณะและโอกาสทจะเกดผลเสยหายอนเนองจากขอบกพรองเหลานนดวยนอกจากนโอกาส ทจะเกดการทจรตจะเปนปจจยส าหรบพจารณาวาเปนจดออนหรอขอบกพรองทมนยส าคญ 2) การรายงานโดยผตรวจสอบภายใน ผตรวจสอบภายในรบผดชอบในการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในในฐานะ ผประเมนการควบคมอยางเปนอสระเพอใหความมนใจวาการประเมนผลการควบคมภายในของ ฝายบรหารไดด าเนนไปอยางเทยงธรรมจากผลการสอบทานน0ผตรวจสอบภายในตองรายงานตอหวหนาหนวยรบตรวจวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ (ตามแบบปส.) 3)การรายงานการประเมนผลการควบคมภายในระดบหนวยรบตรวจ รายงานการประเมนผลการควบคมภายในระดบหนวยรบตรวจทตองจดท าประกอบดวย 1. หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน–แบบปอ.1 2. รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน–แบบปอ.2 3. รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน–แบบปอ.3 ป พ .ศ. .25530มการปรบปรงการส งรายงานผลประเมนระบบควบคมภายในตาม ระเบยบขอ 6 โดยการลดแบบฟอรมทจดท าและน าสง คตง. เพอลดคาใชจายและเอกสารจงใหมการปรบปรงรายงานจากเดม เหลอรายงานทตองจดท าและน าสงคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ตามแผนภาพ
Page 42
คมอการควบคมภายใน 38
ภาพการจดท ารายงานการประเมนผลการควบคมภายในของผทเกยวของ
1. แบบ ปย.1 1. แบบ ปอ.1 1. แบบ ปส. 2. แบบ ปย.2 2. แบบ ปอ.2
3. แบบ ปอ.3
การจดท ารายงานการประเมนผลการควบคมภายใน
การรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามระเบยบฯขอ 6
ใหจดสงเฉพาะหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน (แบบปอ.1) ส าหรบรายงานแบบอนใหจดเกบไวทองคกร เพอใหหวหนาสวนราชการและเจาหนาทส านกงานการตรวจเงนแผนดนและบคคลอนทเกยวของเรยกดและสอบทานตอไป
ระดบสวนงานยอย ระดบหนวยตรวจรบ ผตรวจสอบภายใน
Page 43
คมอการควบคมภายใน 39
เพอใหแตละฝายงานเขาใจขนตอนของการจดท า รายงานการประเมนผลระบบ ควบคมภายใน สามารถสรปโครงสรางและล าดบขนตอนการรายงานการควบคมภายในตามแผนภาพ ดงน
แผนภาพการรายงานการควบคมภายใน
หมายเหต : การน าสงรายงานการประเมนผลระบบการควบคมภายในส าหรบป 2553 ใหน าสง
เฉพาะรายงานแบบ ปอ.1 ไปยงคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน สวนทเหลอใหจดท าเกบไวท อ.ส.ค.
4.2 โครงสรางการรายงานการควบคมภายในของ อ.ส.ค.
( )
( )
(ภายใน 90 วน นบจาก สนปงบประมาณ)
(10-15 พ ธ)
( )
(1-10 พ ธ)
(16-28 พ ธ)
( 1, 2, 3) (1-15 )
( 1, 2)
( ธ )
1-
Page 44
คมอการควบคมภายใน 40
รายละเอยดการจดท ารายงานฯ รปแบบรายงาน ระยะเวลาด าเนนการ
ผรบผดชอบ
รายงานระดบองคกร
1) น ารายงานระดบสวนงานยอยของทกฝาย/ส านกงาน ประมวลและสรปผลภาพรวมจดท าเปนรางรายงานฯ ระดบองคกร
ปอ.2 และ ปอ.3
1-15 ม.ค.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
2) เสนอรางรายงานฯ ตอทประชมพนกงานตงแตระดบฝาย/ส านกงาน ขนไป เพอรวมกนพจารณาใหความเหนชอบรางรายงานฯ ระดบองคกร
ปอ.2 และ ปอ.3
16-31 ม.ค
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
3) เสนอรางรายงานฯ ตอหนวยตรวจสอบภายใน เพอพจารณาออกแบบ ปส.
ปอ.2 และ ปอ.3
1-10 ก.พ.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
4) เสนอรางรายงานฯ ตอผอ านวยการฯ เพอพจารณาท าหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน ตามแบบ ปอ.1
ปอ.2 และ ปอ.3 และ ปส.
10-15 ก.พ.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
5) น าเสนอรายงานฯ ระดบองคกร เพอพจารณา
ปอ.1, ปอ.2, ปอ.3และ ปส.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
- คณะกรรมการตรวจสอบ 16-28 ก.พ. - คณะกรรมการ อ.ส.ค. ภายใน ม.ค.
6) จดสงรายงานการควบคมภายในระดบองคกรไปยงคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน
ปอ.1
ภายใน 90 วน นบจาก สน ปงบประมาณ
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
7) น าจดออน/ความเสยงระดบองคกรทคนพบจากการประเมนฯ ตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน แจงใหหนวยงานทเกยวของ เพอด า เนนการลดจดออนดงกลาว
ปอ.3
ตงแต เม.ย. -ก.ย. แผนกบรหาร ความเสยงฯ
4.3 กรอบระยะเวลา และผรบผดชอบในการจดท ารายงานฯ
Page 45
คมอการควบคมภายใน 41
รายละเอยดการจดท ารายงานฯ รปแบบรายงาน ระยะเวลา
ด าเนนการ ผรบผดชอบ
รายงานระดบสวนงานยอย
1) ทบทวน และปรบปรงแบบประเมนการควบคมภายในทใชเปนเครองมอในการประเมนผลการควบคมภายในรปแบบตางๆ
การประเมนองคประกอบของการควบคมภายในและแบบสอบถามการ
ควบคมภายใน (ICQ)
ต.ค. – ม.ค.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
2) จดสงแบบประเมนผลการควบคมภายใน ใหทกหนวยงาน
ปย.1, ปย.2 (รวมทง แบบประเมน
องคประกอบของการควบคมภายใน และ/หรอแบบสอบถามการควบคมภายใน (ICQ) ในกรณทม การประเมนแบบ
ดงกลาว)
ภายใน พ.ย.
แผนกบรหาร ความเสยงฯ
3) รายงานผลการประเมนการควบคมภายในจดสงใหแผนกบรหารความเสยงฯ
ปย.1, ปย.2 (รวมทง แบบประเมน
องคประกอบของการควบคมภายใน และ/หรอแบบสอบถามการควบคมภายใน (ICQ) ในกรณทม การประเมนแบบ
ดงกลาว)
ภายใน ธ.ค.
ทกหนวยงาน
Page 46
คมอการควบคมภายใน 42
4.4.1 วตถประสงค เพอใหทกฝาย/ส านกงานสามารถจดท ารายงานการประเมนผลระบบการควบคมภายในตามระเบยบ
ฯ ขอ 6 ไดถกตอง และรายงานตอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผก ากบและคณะกรรมการตรวจสอบ
4.4.2 การใชรปแบบรายงาน 1. ระดบหนวยรบตรวจมรายงาน 3 แบบคอ 1.1 หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน–แบบปอ.1 เปนการรบรองการควบคมภายในเพอใหความเหนวาระบบการควบคมภายในทใชอยมประสทธผลและมความเพยงพอทจะสนบสนนการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคหรอไมเพยงใด 1.2 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน–แบบปอ.2 เปนการสรปผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายในจากการประเมนกจกรรมตางๆ 1.3 รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน–แบบปอ.3 เพอน าเสนอจดออนของระบบการควบคมภายในหรอความเสยงทยงมอยพรอมแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายในจากการประเมนระดบสวนงานยอยตามแบบปย.2
2. ระดบสวนงานยอยมรายงาน 2 แบบคอ 2.1 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน–แบบปย.1 เพอน าเสนอผลการประเมนแตละองคประกอบของการควบคมภายในของสวนงานยอย 2.2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน–แบบปย.2 เพอบนทกกระบวนการในการประเมนผลการควบคมภายในระบการควบคมทมอย การประเมนผลการควบคมความเสยงทยงมอยการควบคมภายในทตองปรบปรงและผรบผดชอบ 3. ผตรวจสอบภายใน -รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน–แบบปส. เพอรายงานผลการสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจวาด าเนนการตามวธการทหนวยงานก าหนดหรอไมเพยงใดพรอมขอเสนอแนะเพอปรบปรงการควบคมภายในใหมความเพยงพอและมประสทธผลยงขน 4. เจาหนาทระดบอาวโส -แบบ ปย.1-ร -หนงสอรบรองการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส (ตามระเบยบฯ ขอ 6) เพอท าความเหนเกยวกบประสทธผลของระบบการควบคมภายใน รวมถงจดออนของการควบคมภายในทมสาระส าคญ (ถาม)
4.4 รปแบบรายงานและตวอยางการจดท ารายงานประเมนผลระบบการควบคมภายภายใน
Page 47
คมอการควบคมภายใน 43
รปแบบรายงานระดบหนวยงานรบตรวจ และค าอธบาย
Page 48
คมอการควบคมภายใน 44
เปนการรบรองการควบคมภายใน เพอใหความเหนวาระบบการควบคมภายในทองคกรใชอยเปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนดหรอไม รวมทงมประสทธผลและความเพยงพอทจะสนบสนนการด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคหรอไม โดยในทางปฏบตจะเปนการน าจดออนทมนยส าคญทไดจากรายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายในระดบองคกร (แบบ ปอ.3) มาจดท าหนงสอรบรองฯ (แบบ ปอ.1) ตามรปแบบท คตง. ก าหนด ซงแบงเปน 2 แบบ คอ กรณพบจดออนทมนยส าคญ และกรณไมพบจดออนทมนยส าคญ โดยผอ านวยการ อ.ส.ค. จะเปนผลงนามในแบบ ปอ.1 ดงกลาว โดยมรปแบบและวธการเขยนรายงาน ดงน
แบบปอ.1
การจดท ารายงานประเมนผลระบบการควบคมภายใน ระดบองคกร
Page 49
คมอการควบคมภายใน 45
ตวอยาง แบบ ปอ.1 (กรณไมมจดออนทมนยส าคญของการควบคมภายใน)
หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน
เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผก ากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ)
องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยไดประเมนผลการควบคมภายในส าหรบปสนสด วนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 ดวยวธการท องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยก าหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการด าเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงานและดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตรและนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศ
ไทยส าหรบปสนสดวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 เปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนดไวมความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก
ลายมอชอ...............................................................… ต าแหนง ผอ านวยการ อ.ส.ค.
0000000000000000000000000000000000000000000.วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
แบบ ปอ.1
Page 50
คมอการควบคมภายใน 46
ตวอยาง แบบ ปอ.1 (กรณมจดออนทมนยส าคญของการควบคมภายใน)
หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน
เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผก ากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ)
องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยไดประเมนผลการควบคมภายในส าหรบปสนสด วนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 ดวยวธการท องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยก าหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการด าเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงานและดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตรและนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศ
ไทยส าหรบปสนสดวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 เปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนดไวมความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรก
อนง การควบคมภายในยงคงมจดออนทมนยส าคญดงน 1. การด าเนนการแผนการลงทนดานโครงสรางพนฐานต ากวาเปาหมาย 2. การเกดอบตเหตจากการเดนรถประเภทรายแรงเปนผลจากความผดพลาดของผปฏบตงาน
ลายมอชอ...............................................................… (................................................................)
ต าแหนง ผอ านวยการ อ.ส.ค. วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
แบบ ปอ.1
Page 51
คมอการควบคมภายใน 47
ค าอธบายรายงานแบบ ปอ.1 1. ชอรายงาน หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผก ากบดแลหนวยรบตรวจ และคณะกรรมการตรวจสอบ หรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ (ถาม) 3. วรรคแรก -ระบชอหนวยรบตรวจและงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน
-ระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามทหนวยรบตรวจก าหนด 4. วรรคสอง
-สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายในวาเปนไปตามทหนวยรบตรวจก าหนด มความเพยงพอบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในหรอไม 5. ผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ พรอมทงระบต าแหนงและวนทรายงาน
Page 52
คมอการควบคมภายใน 48
เปนแบบรายงานทใชเพอสรปผลภาพรวมจากการด าเนนงานในแตละองคประกอบของการควบคมภายในขององคกร โดยในทางปฏบตจะไดจาการน าจดออนทไดมการรายงานไวในแบบ ปย.1 ของทกหนวยงานมาพจารณา วาเมอประเมนทกองคประกอบของการควบคมภายในแลว องคกรมความเพยงพอ เหมาะสม มประสทธภาพและประสทธผลเพยงพอตอการบรรลวตถประสงคขององคกรหรอไม หรอยงมจดออนใด ทตองมการปรบปรงแกไขตอไป ขอมลในรายงานแบบ ปอ.20เปนขอมลทสรปกระบวนการบรหารความเสยงตามมาตรฐาน COSO0แตจดท าสรปตามกระบวนการบรหารความเสยง 50ดานตามมาตรฐานการควบคมภายใน ความเชอมโยงกบกระบวนการบรหารความเสยงตามมาตรฐาน COSO ในสวนของการประเมนความเสยง
องคประกอบการควบคมภายใน สภาพแวดลอมการควบคม การประเมนความเสยง กจกรรมการควบคม สารสนเทศและการสอสาร การตดตามประเมนผล
แนวทางจดท ารายงาน ปอ.2
o สภาพแวดลอมการควบคม การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคกร ทงในดานนโยบาย บคลากร ระบบการท างาน และเครองมอสนบสนน ทจะท าใหองคกรสามารถบรรลเปาหมายในการด าเนนการตามยทธศาสตร โดยมการพจารณาความเชอมโยงและสอดคลองของวตถประสงค
o การประเมนความเสยง การน าโครงการทมความเสยงในระดบสงขององคกร ทจดท าในรายงานเพอน ามาสรปงานทเปนความเสยงส าคญทควรจะด าเนนการแกไข
o กจกรรมการควบคม การระบแนวทางจดการความเสยงทเลอกด าเนนการ และแจงแนวทางด าเนนการเพอจดการความเสยง
o สารสนเทศและการสอสาร แจงแนวทางด าเนนการดานสารสนเทศและการสอสารภายในองคกร ทมการด าเนนการเพอสนบสนนการบรหารความเสยงขององคกร
o การตดตามประเมนผล0ระบความถในการตดตามประเมนผลงานทเปนความเสยง โดยมรปแบบ และวธการเขยนรายงาน ดงน
แบบปอ.2
Page 53
คมอการควบคมภายใน 49
ตวอยางแบบ ปอ. 2
ชอหนวยงาน องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน
ณ วนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560
องคประกอบการควบคมภายใน (1)
ผลการประเมน/ ขอสรป (2)
1. สภาพแวดลอมการควบคม
อ.ส.ค. มนโยบายการด าเนนงานทช ดเจน และสอดคลองกบเปาหมายและวสยทศนผบรหารและบคลากรทมความพรอมทจะสนบสนนการด าเนนการตามนโยบายขององคกร
2. การประเมนความเสยง
พบความเสยงส าคญทเกยวของกบยทธศาสตรการด าเนนการจ านวน 4 โครงการ เปนความเสยง ดานการปฏบตการ จ านวน 2 โครงการ ดานการเงน 1 โครงการและดานกฎระเบยบขอบงคบ จ านวน 1 โครงการ
3. กจกรรมการควบคม
เลอกวธจดการความเสยงโดยการควบคมความเสยง มการจดเจาหนาททเกยวของ ด าเนนการแกไขปญหาอยางใกลชด และพฒนาแนวทางการท างานเพอปองกนความเสยงไมใหเกดขน
4. สารสนเทศและการสอสาร
จดวางแผนแมบทดานสารสนเทศ เพอรองรบการแกไขปญหา และมการสอสารดานการบรหารความเสยงในองคกร โดยจดอบรม สมมนาเพอระดมความคดเหนในการจดการความเสยงองคกร อยางนอยปละ 1 ครง
5. การตดตามประเมนผล
มการตดตามรายงานผลสม าเสมอทก 3 เดอน เพอรายงานผลไปยงผบรหารและหนวยงานทเกยวของ
สรปผลการประเมน :- อ.ส.ค. มโครงสรางการควบคมภายในครบ 5 องคประกอบ มการวเคราะหและด าเนนการเพอควบคมความเสยงขององคกร อยางตอเนองและสม าเสมอ รวมถงมนโยบายทจะพฒนางานดานบรหารความเสยงและการบรหารจดการทดตามหลกธรรมาภบาล เพอใหเปนไปตามนโยบายของภาครฐ
ชอผรายงาน................................................ ต าแหนง ผอ านวยการ อ.ส.ค. วนท1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
แบบ ปอ.2
Page 54
คมอการควบคมภายใน 50
ค าอธบายรายงานแบบ ปอ.2 1. ชอหนวยรบตรวจ 2. ผรบรายงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน -ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน
-ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป -ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออน หรอความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ ผบรหารสงสด หรอผรบผดชอบในการปฏบตราชการหรอการบรหารของหนวยรบตรวจ พรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
Page 55
คมอการควบคมภายใน 51
เปนแบบรายงานทใชเพอน าเสนอจดออน/ความเสยงทยงมอยของระบบการควบคมภายในทมนยส าคญขององคกร พรอมขอเสนอแนะและแผนการปรบปรงระบบการควบคมภายในเพอปองกนหรอลดความเสยงดงกลาว โดยในทางปฏบตจะไดจากการน าจดออนทไดมการรายงานไวในแบบ ปย.2 ของทกหนวยงานมาพจารณาหาจดออนทมนยส าคญขององคกร และจดท าเปนแผนการปรบปรงการควบคมภายในระดบองคกร เพอไวใชตดตามและประเมนการควบคมภายในส าหรบปตอไป โดยมรปแบบและวธการเขยนรายงานตามตารางขางทาย
ตวอยางแบบ ปอ. 3 : การบรหารแผนการลงทน ชอหนวยงานองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย
รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ณ วนท 30 เดอน กนยายน พ.ศ. 2560
กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/ กจกรรม/ดานของงานทประเมนและ
วตถประสงคของ การควบคม (1)
ความเสยง ทยงมอย
(2)
งวด/เวลาทพบจดออน
(3)
การปรบปรงการควบคม (4)
ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
(5)
หมายเหต (6)
การจดซอ-จดจาง ตามแผนงบลงทนประจ าป
• เพอใหการจดซอ-จดจาง เปนไปตามนโยบาย สอดคลองกบแผนงบลงทนประจ าปทนตอความตองการของผใช และควบคมการเบกจายใหเปนไปตามแผนประจ าป
เอกสารการแจงความตองการของผของบประมาณไมสมบรณ/ไมเพยงพอ ทจะด าเนนการจดซอ-จดจาง ได เชน งบลงทนบางรายการขาดการก าหนด Spec ขาด TORมการแกไขบอย ไมม ผรบรอง และไมไดก าหนดราคากลาง
30 กนยายน 2560
1. มแผนการก าหนดระยะเวลาการจดซอ-จดจาง ในแตละขนตอน (Workflow) จนแลวเสรจ 2. มการขออนมตงบประมาณ จดซอ-จดจาง (จซ.01) พรอม TOR หรอ Spec 3. มการตดตามและรายงานผล โดยมหนงสอหรอการประชมตดตามกบหนวยงานทเกยวของ เพอใหการเบกจายเปนไปตามแผนทก าหนดไว
30 กนยายน 2560/ฝายพสดและบรการ
ชอผรายงาน................................................ ต าแหนง ผอ านวยการ อ.ส.ค. วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
แบบ ปอ.3
แบบปอ.3
Page 56
คมอการควบคมภายใน 52
ค าอธบายรายงานแบบปอ.3 1. ชอหนวยรบตรวจ 2. ชอรายงานรายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาของแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ......................และวตถประสงคของการควบคม
- ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทก าลงประเมนถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการใหระบขนตอนทส าคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลกทงนหนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย
- ระบความเสยงทยงมอยโดยประมวลผลขอมลมาจากแบบปย.2 ของสวนงานยอย 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน
- ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม
- ระบการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอยโดยประมวลผลมาจาก แบบปย.2 ของสวนงานยอยคอลมน (5) 8. คอลมน (5) ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
- ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรงและวนทด าเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) หมายเหต
- ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบเชนวธด าเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ 10. ชอผรายงานไดแก หวหนาหนวยรบตรวจ ผบรหารสงสด หรอผร บผดชอบในการปฏบตราชการหรอการบรหารของหนวยรบตรวจ พรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
Page 57
คมอการควบคมภายใน 53
รปแบบรายงานระดบสวนงานยอย และค าอธบายรายงาน
Page 58
คมอการควบคมภายใน 54
เพอสรางความรความเขาใจเรองการจดท ารายงานผลประเมนระบบการควบคมภายใน จงไดจดท าสรปตวอยางการจดท ารายงานผลประเมนระบบการควบคมภายในระดบฝายงาน ตองจดท าการวเคราะหกระบวนการบรหารความเสยง แตไมตองน าสงคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน โดยยกตวอยางการจดท ารายงาน ปย.1, ปย.2 โดยใชตวอยางจากงานพฒนาระบบสารสนเทศการบรหารการเงนการคลง
เปนการสรปภาพรวมของการประเมนองคประกอบของการควบคมภายในทง 5 ดาน (ทงน ถามการประเมนตามแบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน สามารถน าผลการประเมนดงกลาว มาเปนขอมลในการจดท าได) โดยเปนการประเมนในภาพรวมของแตละองคประกอบฯ วามความเพยงพอและเหมาะสมหรอไม หรอมจดออนทตองท าการปรบปรงแกไขอยางไร และเมอพจารณาการควบคมภายในจากทง 5 องคประกอบแลว ใหสรปเปนภาพรวมวา การควบคมภายในตามองคประกอบฯ ทง 5 ดานนนมความเพยงพอ เหมาะสม และมประสทธภาพ ประสทธผลตอการบรรลวตถประสงคของหนวยงานหรอไม
แนวทางจดท ารายงาน ปย.1 o สภาพแวดลอมการควบคม การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในหนวยงาน ทงใน
ดานนโยบาย บคลากร ระบบการท างาน และเครองมอสนบสนน ทจะท าใหหนวยงานสามารถบรรลเปาหมายในการด าเนนการตามยทธศาสตร โดยมการพจารณาความเชอมโยงและสอดคลองของวตถประสงค
o การประเมนความเสยง การน าโครงการทมความเสยงในระดบสงของหนวยงาน ทจดท าในรายงานเพอน ามาสรปงานทเปนความเสยงส าคญทควรจะด าเนนการแกไข
o กจกรรมการควบคม การระบแนวทางจดการความเสยงทเลอกด าเนนการ และแจงแนวทางด าเนนการเพอจดการความเสยง
o สารสนเทศและการสอสาร แจงแนวทางด าเนนการดานสารสนเทศและการสอสารภายในหนวยงานทมการด าเนนการเพอสนบสนนการบรหารความเสยงขององคกร
o การตดตามประเมนผล ระบความถในการตดตามประเมนผลงานทเปนความเสยง โดยมรปแบบและวธการเขยนรายงานตามตารางขางทายน
การจดท ารายงานประเมนผลระบบการควบคมภายใน ระดบหนวยงานยอย
แบบ ปย.1
Page 59
คมอการควบคมภายใน 55
ตวอยางแบบ ปย.1
ชอหนวยงาน ฝายนโยบายและแผนงาน รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน
ณ วนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 องคประกอบการควบคม
ภายใน (1) ผลการประเมน/ ขอสรป
(2) 1. สภาพแวดลอมการควบคม
ผบรหารไดสรางบรรยากาศของการควบคมเพอใหเกดทศนคตทดตอการควบคมภายใน โดยใหความส าคญกบความซอสตย จรยธรรมและความโปรงใสในการด าเนนงาน มการบรหารจดการทสอดคลองกบหลกธรรมาภบาล มการจดโครงสรางและสายงานการบงคบบญชาและบคลากรเขาใจขอบเขตอ านาจหนาทรวมทงมความรความสามารถในการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายอยางเพยงพอ
2. การประเมนความเสยง
หนวยงานมการก าหนดเปาหมายและวตถประสงคระดบกจกรรมทสอดคลองและเชอมโยงกนในการทจะท างานใหส าเรจดวยงบประมาณและทรพยากรทก าหนดไว และผบรหารมกระบวนการในการระบความเสยง ทงจากปจจยภายในและภายนอกทอาจมผลกระทบตอการบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคของหนวยงาน มการวเคราะหความเสยงและการก าหนดวธการควบคมเพอปองกนความเสยงในระดบทเหมาะสมเพยงพอ
3. กจกรรมการควบคม
หนวยงานมการปฏบตตามนโยบายและวธปฏบตงานทท าใหมนใจวาเมอน าไปปฏบตแลวจะเกดผลส าเรจตามทฝายบรหารก าหนดไว กจกรรมเพอการควบคมจะชใหผปฏบตงานเหนความเสยงทอาจเกดขนในการปฏบตงานเพอใหเกดความระมดระวงและสามารถปฏบตงานใหส าเรจตามวตถประสงคในระดบทเหมาะสมเพยงพอ
4. สารสนเทศและการสอสาร
มระบบขอมลสารสนเทศทเกยวเนองกบการปฏบตงาน ตอความตองการของผใชและมการสอสารไปยงฝายบรหารและผทเกยวของในรปแบบทชวยใหผรบขอมลสารสนเทศปฏบตหนาทตามความรบผดชอบเพอใหบรรลวตถประสงคขององคกรอยางมประสทธภาพและประสทธผลในระดบทเหมาะสมเพยงพอ
5. การตดตามประเมนผล
หนวยงานมการประเมนผลแบบรายครง กรณพบจดออนมการก าหนดวธปฏบตเพอใหความมนใจวา ขอตรวจพบจากการตรวจสอบและการสอบทานไดรบการพจารณาสนองตอบและมการสงการใหด าเนนการแกไขขอบกพรองทนท รวมทงมการตดตามประเมนผลการควบคมภายในและประเมนคณภาพการปฏบตงานโดยก าหนดวธปฏบตงานเปนสวนหนงของกระบวนการปฏบตงานตามปกต
ผลการประเมนโดยรวม :ฝายนโยบายและแผนงาน มโครงสรางการควบคมภายในทมประสทธภาพ เพยงพอ ทจะท าใหการปฏบตงานบรรลตามเปาหมายทวางไว อยางไรกตามยงมบางกจกรรมทตอง ปรบปรง เพอใหการปฏบตงานภายในฝายมประสทธภาพและประสทธผลทด ซงไดก าหนดแนวทาง จดการความเสยงไวอยางเหมาะสมและเพยงพอ
ชอผรายงาน.................................................... ต าแหนง หวหนาฝายนโยบายและแผนงาน วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
แบบ ปย.1
Page 60
คมอการควบคมภายใน 56
ค าอธบายรายงานแบบปย.1 1. ชอสวนงานยอย 2. ชอรายงานรายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบการควบคมภายใน 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน
- ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป
- ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออน หรอความเสยงทยงมอย
6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงานไดแก หวหนาสวนงานยอย พรอมระบต าแหนง และวนทรายงาน
Page 61
คมอการควบคมภายใน 57
เปนรายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน โดยแตละหนวยงานระบวตถประสงคของการควบคมส าหรบการปฏบตงานหรอกจกรรมของหนวยงาน ระบการควบคมภายในทมอย การประเมนการควบคมทมอยนนวาเพยงพอหรอไม และยงคงมจดออนหรอความเสยงทยงมอยในดานใด เชน ดานการด าเนนงาน ดานความถกตองเชอถอไดของขอมลรายงาน หรอดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบตางๆ รวมทงท าการประเมนระดบความรนแรงของจดออนหรอความเสยงทยงมอย จากนนจงใหระบถง ขอเสนอแนะเพอการปรบปรงและแกไขจดออนนน ๆ โดยมรปแบบและวธการเขยนรายงาน ตามตารางขางทายน
ตวอยางแบบ ปย. 2
ชอหนวยงานฝายนโยบายและแผนงาน รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน
ส าหรบปสนสด วนท 30 เดอน กนยายน พ.ศ. 2560 กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/กจกรรม/ดานของงานทประเมนและวตถประสงคของการควบคม
(1)
ความเสยงทยงมอย (2)
งวด/เวลา ทพบจดออน
(3)
การปรบปรงการควบคม (4)
ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
(5)
หมายเหต (6)
แผนเทคโนโลยและเครอขาย • เพอดแลระบบเครอขายและเครองแมขาย ให
สามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ
ขอมลในระบบสารสนเทศของ อ.ส.ค. สญหายไปจากเครองแมขายคอมพวเตอร
เดอนกนยายน
2560
1. มอบหมายงานใหเจาหนาทสารสนเทศด าเนนการส ารองขอมลประจ าสปดาห 2. ด าเนนการโครงการจดเชาใชระบบ Cloud Computing เพอใหบรการทดแทนระบบเครองแมขายแบบเดม
30 กนยายน 2560/ ฝ ายนโยบายแล ะแผนงาน
ความเสยงเรองเดมจากปทแลว
ชอผจดท า……………………………………………….. ต าแหนง หวหนาฝายนโยบายและแผน วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ.2560
แบบ ปย.2
แบบปย.2
Page 62
คมอการควบคมภายใน 58
ค าอธบายรายงานแบบปย.2 1. ชอสวนงานยอย 2. ชอรายงานรายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบส าหรบปสนสดวนท 30 กนยายนพ.ศ. 25xx (กรณรายงานตามปงบประมาณ) หรอ วนท 31 เดอนธนวาคม พ.ศ.25XX (กรณรายงานตามปปฏทน) 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ.....................และวตถประสงคของการควบคม
- ระบดานของงาน/โครงการ/กจกรรมทจะประเมนโดยระบขนตอนหลกทส าคญกระบวนการปฏบตงานนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนทงนหนงกจกรรมหรอหนงขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) การควบคมทมอย
- สรปขนตอน/วธปฏบตงาน/นโยบาย/กฎเกณฑทใชปฏบตอยส าหรบกจกรรมตางๆ 6. คอลมน (3) การประเมนผลการควบคม
- ประเมนวาการควบคมทมอยตามคอลมน (2) เพยงพอและมประสทธผลหรอไมโดยตอบค าถามตอไปน การก าหนด/สงอยางเปนทางการใหปฏบตตามการควบคมหรอไม มการปฏบตจรงตามการควบคมหรอไม ถามการปฏบตจรงการควบคมชวยใหงานส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดหรอไม ประโยชนทไดรบคมคากบตนทนของการควบคมหรอไม
7. คอลมน (4) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอยทมผลกระทบตอความส าเรจตามวตถประสงคของการควบคม
ดานใดดานหนงหรอหลายดานคอ ดานการด าเนนงาน (Operation) = O ดานความถกตองเชอถอไดของขอมลรายงานทางการเงน (Financial Reporting) = F ดานการปฏบตตามกฎหมายระเบยบขอบงคบฯลฯ (Compliance) = C
8. คอลมน (5) การปรบปรงการควบคม - เสนอแนะการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงตามคอลมน (4)
9. คอลมน (6) ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรงและวนทด าเนนการปรบปรงแลวเสรจ
10. คอลมน (7) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบเชนวธด าเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ
11. ชอผรายงาน ต าแหนงและวนท - ระบชอหวหนาสวนงานยอย ซงรบผดชอบในการจดท าพรอมทงต าแหนงและลงวนท
ปพ.ศ.ทจดท าเสรจสน
Page 63
คมอการบรหารความเสยง 59
เมอไดด าเนนการประมวลและจดท ารางรายงานระดบองคกรแลวเสรจ ใหน ารางรายงานฯ ดงกลาวเสนอส านกงานตรวจสอบภายใน เพอพจารณาออกรายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน (แบบ ปส.) เพอใชส าหรบการรายงานผลการสอบทานการประเมนผลระบบการควบคมภายในของหนวยรบตรวจวา ด าเนนการเปนไปตามระเบยบฯ หรอไม โดยในทางปฏบตฝายตรวจสอบภายในจะพจารณาสอบทานรางรายงานระดบองคกรฯ ดงกลาว ควบคกบผลการสอบทานการปฏบตเกยวกบการควบคมภายในของหนวยงานตางๆ หากเหนวามความสอดคลองกน และมการด าเนนการเปนไปตามระเบยบฯ ทก าหนด ฝายตรวจสอบภายในกจะออก แบบ ปส. ดงกลาว ซงแบงเปน 20แบบ คอ กรณไมพบขอบกพรอง หรอขอสงเกตทมนยส าคญ และกรณพบขอบกพรองหรอขอสงเกตทมนยส าคญ โดยมรปแบบการรายงาน ดงน
ตวอยางแบบ ปส.
(กรณมขอตรวจพบ หรอขอสงเกตทมนยส าคญ)
รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน
เรยนผอ านวยการอ.ส.ค.
ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยส าหรบปสนสด วนท 300เดอน กนยายนพ .ศ.025600การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทก าหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในอยางไรกตามมขอสงเกตทมนยส าคญ จ านวน 1 ประเดน คอ ประเดนความเสยงจากการเบกจายงบลงทนทอาจไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนด เนองจากขาดระบบการควบคมตดตาม รายงานและประเมนผลทเพยงพอ
ชอผรายงาน......................................................
ต าแหนง หวหนาฝายตรวจสอบและประเมนระบบงาน วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ.2560
แบบ ปส.
Page 64
คมอการควบคมภายใน 60
ตวอยางแบบ ปส.
(กรณไมมขอตรวจพบ หรอขอสงเกตทมนยส าคญ)
รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน
เรยนผอ านวยการ อ.ส.ค.
ขาพเจาไดสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของ องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทยส าหรบปสนสด วนท 300เดอน กนยายนพ .ศ.25600การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทก าหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน
ชอผรายงาน......................................................
ต าแหนง หวหนาฝายตรวจสอบและประเมนระบบงาน วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ.2560
Page 65
คมอการควบคมภายใน 61
ค าอธบายรายงานแบบปส. 1. ชอรายงาน รายงานผลการสอบทานการประเมนผลการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสดในการปฏบตราชการหรอผบรหารของหนวยรบตรวจ 3. วรรครายงาน
- ระบงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในวาไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ
- สรปผลการสอบทาน 4. ผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยตรวจสอบภายใน หรอผทไดรบมอบหมายจากหวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยรบตรวจ หรอผบรหารสงสดของหนวยรบตรวจใหท าหนาทตรวจสอบภายใน
Page 66
คมอการควบคมภายใน 62
ตวอยางแบบ ปย.1-ร
หนงสอรบรองการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส (ตามระเบยบฯ ขอ 6)
แบบท 1 กรณไมพบจดออนทมนยส าคญ
เรยน ผอ านวยการ อ.ส.ค.
การประเมนการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) ส าหรบงวดตงแตวนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2559 ถงวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 ไดด าเนนการตามแนวทางการตดตามประเมนผลการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงก าหนดอยในเอกสารค าแนะน า : การจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 ระบบการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) ไดจดใหมข นตามทก าหนดในระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนด มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
แนวคดของการสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลรวมถงความมนใจจะไดร บผล อยางคมคาตามตนทนทใช โดยระบบการควบคมภายในดงกลาวไดประมาณการและใชดลยพนจในการประเมนประโยชนทจะไดรบจากการมระบบการควบคมภายในกบคาใชจายของระบบฯ ทงน คาใชจายไมควรเกนประโยชนทจะไดรบซงรวมถงการลดความเสยงทท าใหหนวยงานไมบรรลวตถประสงคทก าหนด นอกจากนอาจเกดขอผดพลาดหรอความเสยหายและความผดปกตทไมอาจสบทราบได เนองจากมขอจ ากดทแฝงอยในการควบคมภายในซงรวมถงโอกาสของการหลกเลยงหรอละเลยการ ควบคม รวมทงขอจ ากดดานทรพยากร ดานกฎหมาย หรอเกยวกบกฎระเบยบของทางราชการ อกทงประสทธผลของการควบคมอาจเปลยนแปลงไปตามเวลาเนองจากสถานการณ และสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป
Page 67
คมอการควบคมภายใน 63
จากผลการประเมนดงกลาวเชอวาการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการ
โคนมแหงประเทศไทย)ส าหรบงวดตงแตวนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2559 ถงวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 เปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรกภายใตขอจ ากดตามวรรคสอง
ทงนไดแนบรายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายในของผตรวจสอบ ภายใน แผนการปรบปรงการควบคมภายใน และรายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน รวมทงสรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน มาพรอมนแลว
ลายมอชอ.............................................…..
(ชอ เจาหนาทระดบอาวโสผไดรบมอบหมายใหประมวลความเหนในภาพรวม) ต าแหนง .......................................……. วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
Page 68
คมอการควบคมภายใน 64
ตวอยางแบบ ปย.1-ร
หนงสอรบรองการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส (ตามระเบยบฯ ขอ 6)
แบบท 2กรณพบจดออนทมนยส าคญ
เรยน ผอ านวยการ อ.ส.ค.
การประเมนการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) ส าหรบงวดตงแตวนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ.2559 ถงวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ.2560 ไดด าเนนการตามแนวทาง การตดตามประเมนผลการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงก าหนดอยในเอกสารค าแนะน า : การจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวย การก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 ระบบการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) ไดจดใหมข นตามทก าหนดในระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนด มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานของ (องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย) จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
แนวคดของการสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลรวมถงความมนใจจะไดร บผล อยางคมคาตามตนทนทใช โดยระบบการควบคมภายในดงกลาวไดประมาณการและใชดลยพนจในการประเมนประโยชนทจะไดรบจากการมระบบการควบคมภายในกบคาใชจายของระบบฯ ทงน คาใชจายไมควรเกนประโยชนทจะไดรบซงรวมถงการลดความเสยงทท าใหหนวยงานไมบรรลวตถประสงคทก าหนด นอกจากนอาจเกดขอผดพลาดหรอความเสยหายและความผดปกตทไมอาจสบทราบได เนองจากมขอจ ากดทแฝงอยในการควบคมภายในซงรวมถงโอกาสของการหลกเลยงหรอละเลยการควบคม รวมทงขอจ ากดดานทรพยากร ดานกฎหมาย หรอเกยวกบกฎระเบยบของทางราชการ อกทงประสทธผลของการควบคมอาจเปลยนแปลงไปตามเวลาเนองจากสถานการณ และสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป
Page 69
คมอการควบคมภายใน 65
จากผลการประเมนดงกลาวเชอวาการควบคมภายในของ (องคการสงเสรมกจการ
โคนมแหงประเทศไทย)ส าหรบงวดตงแตวนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2559 ถงวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2560 เปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรกภายใตขอจ ากดตามวรรคสอง อยางไรกตาม ยงคงมจดออนทมนยส าคญ ดงน:-
1. การจดซอจดจางไมเปนไปตามแผนงบลงทนประจ าป เนองจาก การวางแผนการด าเนนงานการจดซอจดจางของแตละฝาย/ส านกงาน ไมสอดคลองกบการปฏบตงานจรง และขาดการตดตามในการด าเนนงานแตละขนตอนใหเปนไปตามแผนทก าหนดไว
2. อตราการสญเสยในกระบวนการผลตสงกวาเกณฑทก าหนด เนองจาก เครองจกรขดของ
ทงนไดแนบรายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายในของผตรวจสอบ ภายใน แผนการปรบปรงการควบคมภายใน และรายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน รวมทงสรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน มาพรอมนแลว
ลายมอชอ.............................................…..
(ชอ เจาหนาทระดบอาวโสผไดรบมอบหมายใหประมวลความเหนในภาพรวม) ต าแหนง .......................................……. วนท 1 เดอนตลาคม พ.ศ. 2560
Page 70
คมอการควบคมภายใน 66
ค าอธบายรายงาน แบบ ปย.1-ร 1.ชอหนงสอรบรองเกยวกบการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส 2.ผรบรายงาน ไดแก หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสด หรอผรบผดชอบในการบรหารของหนวยรบตรวจ 3.วรรคแรก - ระบชอหนวยรบตรวจและงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามแนวทางการตดตามประเมนผล การควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามทก าหนดอยในค าแนะน าการจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 ขอ 6 4.วรรคสอง - ระบแนวคดการควบคมภายในและขอจ ากดทม 5.วรรคสาม - สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายใน วาเปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอ บรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน หรอไม 6.วรรคส - ระบรายงานและขอมลทแนบ 7.ผรายงาน ไดแก เจาหนาทอาวโสทไดรบแตงตงจากหวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสด ใหท าหนาทประเมนการควบคมภายใน พรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
Page 71
คมอการควบคมภายใน 67
การใชระบบสารสนเทศการบรหารความเสยงการควบคมภายใน และการตรวจสอบภายใน เปนโปรแกรมประยกตทสามารถบรหารจดการองคกรในดานบรหารความเสยง การควบคมภายใน และการตรวจสอบภายใน ในชองทางเดยวกน ขนอยกบการก าหนดสทธจาก Administrator คอแผนกบรหารความเสยงและควบคมภายใน โดยก าหนดใชแผนการควบคมภายใน (USER CSA)
และแผนการบรหารความเสยง(USER ERM)เขาใชงานในเวบไซตhttp://dportal.dpo.go.th เพอเขาระบบส านกงานภายใน อ.ส.ค. ( Intranet)ทกรอบ “ควบคมภายใน” เขาสระบบของ User หรอผใชระบบ จะถกก าหนดไวตามสทธทAdministrator ก าหนดไวใหแตละคน และมวธการเขาใชงานในระบบ ดงน
1. การ Login หลงจากผบรหารจดการระบบ ไดเปดระบบใหกบผใชงานแตละหนวยงาน ผใชงานจะสามารถเขาใชงานในระบบไดโดยการ Login ใสชอผใชระบบ (Username) และ รหสผาน Password
2. ผเขาใชระบบ จะสามารถเขาใชระบบเพอการการบรหารความเสยงและ
ควบคมภายใน ไดจากเมน“ก าหนดการด าเนนการ” ส าหรบแจงเตอนเกยวกบการด าเนนการตาม
แผนงาน และเมน กรอกขอมล ซงจะประกอบไปดวยขนตอนหลก 8 ขนตอน ใหผใชระบบกรอก
ขอมลใน 8 ขนตอนปฏบตใหครบถวนตามล าดบ ดงน
ขนตอนท 1 : สภาพแวดลอมภายในองคกร - ภาคผนวก ก: แบบประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน
- ภาคผนวก ข: แบบสอบถามการควบคมภายใน
ขนตอนน ผใชงานจะเหนแบบสอบถาม ภาคผนวก ก และภาคผนวก ข และใหผใชงานนน บนทกค าตอบจากแบบสอบถามน ซงเปนการประเมนสภาพแวดลอมการท างาน และระบบจะน าไปค านวณเพอสรางรายงานทข นตอนท 7
ขนตอนการใชงานในระบบสารสนเทศการบรหารความเสยง การควบคมภายใน และการตรวจสอบภายใน ของ อ.ส.ค.
Page 72
คมอการควบคมภายใน 68
ขนตอนท 2 : ก าหนดวตถประสงค
- แผนงาน / โครงการ
- กจกรรมหลก
ขนตอนน ผใชระบบ บนทกแผนงานหรอโครงการ, วตถประสงคของแผนงานหรอโครงการ, ตวชวดระดบองคกรทสอดคลองกบแผนงาน/โครงการ, และประเดนยทธศาสตร บนทกกจกรรมหลกและวตถประสงคของกจกรรมหลก เพอน าไปใชในการวเคราะหในขนตอนท 3 การบงชเหตการณ
ขนตอนท 3 : การบงชเหตการณ ขนตอนน ผใชระบบ บนทกขอมลของกจกรรมหลกทอยภายในแผนงาน หรอ
โครงการทก าหนดในขนตอนท 2 พรอมทงบงชความเสยงและผลกระทบจากความเสยงนนๆ
ขนตอนท 4 : การประเมนความเสยง - การประเมนความเสยง Risk Profile
ขนตอนน ผใชระบบ ท าการประเมนความรนแรง และผลกระทบทเกดจากหรอเกยวเนองกบความเสยงทไดก าหนดไวในขนตอนท 2
ขนตอนท 5 : การตอบสนองความเสยง ขนตอนน ระบบจะแบงยอยออกเปน 3 ขนตอน คอการจดการขนตอนท 1,2,
และ 3 ตามล าดบ ขนตอนยอยท 1เปนการบนทกขอมลแนวทางในการจดการความเสยงตาม
ทางเลอกทมอย คอ “หลกเลยง”, “ยอมรบ”, “ควบคม” หรอ “ถายโอน”
ขนตอนยอยท 2เปนการสรปขอมลของการจดการความเสยงตามทางเลอก
ทเหมาะสม โดยระบบจะแสดงขอมลใหในแตละกจกรรมหลก
ขนตอนยอยท 3เปนการก าหนดกจกรรมในการควบคมความเสยง โดยระบบ
แสดงขอมลทงทไดรบจากขนตอนกอนหนา และตองการใหผใชงานบนทกเพมเตม ซงจะมฟลด
ขอมลเพมเตมใหผใชงานบนทกขอมลของการก าหนดกจกรรมในการควบคมRisk Profile แสดง
ระดบความเสยงกอนการจดการ
ขนตอนท 6 : กจกรรมควบคม ขนตอนน ผใชระบบ บนทกขอมล กจกรรมการควบคมทไดจดท าไป โดย
อาจจะอางถงแนวทางทไดระบไวในคมอ สตง.
Page 73
คมอการควบคมภายใน 69
ขนตอนท 7 : สารสนเทศและการสอสาร
ขนตอนน ระบบจะจดท ารายงานจากขอมลทผใชระบบไดบนทกในขนตอนกอนหนาซงมรายงานอย 2 กลม คอ
กลมท 1 รายงานความเสยง : ผเหนรายงานกลมน คอ ผใชงานในระบบทไดรบสทธ “ควบคมภายใน” -แบบ ปย. 1 : รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน
-แบบ ปย. 2 : รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน
กลมท 2 รายงานการควบคมภายใน : เปนรายงานทวไปทผใชงานทวๆไปสามารถเขาดได -รายงานแผนบรหารความเสยงของหนวยงานยอย
ขนตอนท 8 : การตดตามประเมนผล หลงจากทผใชระบบบนทกขอมลจนถงขนตอนท 4 แลว ระบบจะเกบขอมลไว
จนเมอถงวนทตรงกบก าหนดการด าเนนการ การควบคมความเสยงทบนทกไว เมอผใชงานเขาระบบ จะมขอความแสดงเตอนใหท าการตดตามความเสยงตามแผนการทไดก าหนดไว
3.ผรบผดชอบระบบ น าขอมลทไดจากระบบสารสนเทศการบรหารความเสยงการควบคมภายในและการตรวจสอบภายในสรปเปนรายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวย การก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2554 ขอ 6ทงน รายละเอยดขนตอนการใชงานในระบบสารสนเทศการบรหารความเสยงการควบคมภายในและการตรวจสอบภายในตามเอกสารภาคผนวก ค
Page 74
คมอการควบคมภายใน 70
การรายงานผลการควบคมภายใน ระดบฝาย/ส านกงาน (หนวยงานยอย)
สรปขนตอนการรายงานผลการบรหารความเสยงและการควบคมภายใน ดงน 1.ทกแผนกจดท าแผนบรหารความเสยงและการควบคมภายใน โดยรายงาน
ผานทางระบบสารสนเทศการบรหารความเสยง การควบคมภายในของ (ทปรกษา อ.นเรศ) 2.น าแผนบรหารความเสยงและการควบคมภายใน ของแตละแผนก น ามาเขา
ทประชมภายในฝาย/ส านกงานเพอพจารณาหาขอสรปความเสยงในระดบฝาย/ส านกงาน 3.หลงจากไดขอสรป ความเสยงในระดบฝาย/ส านกงาน ผประสานงานดาน
การบรหารความเสยงและการควบคมภายในระดบฝาย/ส านกงาน จดพมพรายงานตามแบบฟอรม 3.1 แบบ ปย.1 รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3.2 แบบ ปย.2 รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน
3.3 รายงานแผนบรหารความเสยงของหนวยงานยอยและน าสงใหแผนก บรหารความเสยงและควบคมภายใน ฝายนโยบายและแผนงาน
ณ สนสดไตรมาสท 4 ภายในวนท 10 ต.ค. ของทกป ณ สนสด ไตรมาสท 1 , 2 , 3 ใหจดพมพรายงาน ในขนตอนท 8 การตดตามประเมนผลในระบบสารสนเทศความเสยงและการควบคมภายในโดย
ก าหนดใหสงรายงานตาม ขนตอนท 8 การตดตามประเมนผลทกรายไตรมาส ตามก าหนดเวลาดงตอไปน
-ไตรมาสท 1 ภายในวนท 15 มกราคม ของทกป -ไตรมาสท 2 ภายในวนท 15 เมษายน ของทกป -ไตรมาสท 3 ภายในวนท 15 กรกฎาคม ของทกป
4.ส าหรบงานดานการควบคมภายในและการบรหารความเสยงในระดบแผนก ทกแผนกจะตองจดท าไวอยในระบบ เพอใหฝายตรวจสอบและประเมนระบบงานเขาไปสอบทาน ทกรายไตรมาส
ขนตอนการรายงานผลการควบคมภายใน ของ อ.ส.ค. ในระดบฝาย/ส านกงาน (หนวยงานยอย)
Page 75
คมอการควบคมภายใน 71
ขนตอนการปฏบตงาน วธปฏบตงาน ผรบผดชอบ การรายงานการควบคมภายในตามระเบยบ คตง.วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายในประจ าป - รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ประจ าป
1)ท าหนงสอแจงทกฝาย/ส านก เพอประเมนมาตรการควบคมภายใน และจดสงรายงานผลการประเมนระบบการควบคมภายใน (แบบ ปย.1, แบบ ปย.2) ใหกบแผนกบรหารความเสยงฯ ในวนท 10 ต.ค.ของทกป 2)น ารายงานระดบสวนงานยอยของทกฝาย/ส านก ประมวลผล และสรปผลภาพรวมจดท าเปนรางรายงานฯ ระดบองคกร 3)น ารายงานเสนอทประชมพนกงานตงแตระดบฝาย/ส านกงาน ขนไปเพอรวมกนพจารณาใหความเหนชอบรางรายงานฯ ระดบองคกร 4)เสนอรางรายงานฯ ตอฝายตรวจสอบและประเมนระบบงาน เพอพจารณาสรปตามแบบ ปส. 5)เสนอรางรายงานฯ ตอผอ านวยการ เพอพจารณาท าหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน ตามแบบ ปอ.1
แผนกบรหารความเสยงฯ/ หวหนาฝาย/ส านกงาน/ คณะท างานบรหารความเสยงและควบคมภายในระดบฝายส านกงาน/ ผประสานงานความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงาน แผนกบรหารความเสยงฯ แผนกบรหารความเสยงฯ แผนกบรหารความเสยงฯ/ ฝตส. แผนกบรหารความเสยงฯ
ขนตอนการปฏบตงานดานการควบคมภายใน ของ อ.ส.ค.
Page 76
คมอการควบคมภายใน 72
ขนตอนการปฏบตงาน วธปฏบตงาน ผรบผดชอบ การรายงานการควบคมภายในตามระเบยบ คตง.วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายในประจ าป - รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ประจ าป
6)เสนอรายงานฯ ระดบองคกร ทไดผานความเหนชอบจากทประชมพนกงานตงแตระดบฝาย/ส านกงาน ขนไป แลว จงน าเสนอในการประชมคณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค. เพอพจารณาขอความเหนชอบ 7)เสนอรายงานฯ ระดบองคกร ทไดผานความเหนชอบจากคณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค. แลวจงน าเสนอเขาทประชมคณะกรรมการ อ.ส.ค.เพอพจารณาใหความเหนชอบ 8)จดสงรายงานการควบคมภายในระดบองคกรไปยงคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน โดยก าหนดใหสง รายงานฯ ภายใน 90 วน หลงจากสนสดปงบประมาณ (วนท 30 ธ.ค. ของทกป) 9)น าจดออน/ความเสยงระดบองคกรทคนพบจากการประเมนฯ ตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน แจงใหทกหนวยงานทเกยวของ เพอด าเนนการตามแผนการปรบปรงเพอลดจดออนดงกลาว 10) จดท าหนงสอตดตาม ผรบผดชอบแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ระดบองคกร ใหด าเนนการรายงาน ทกรายไตรมาส โดยมก าหนดระยะเวลาในการจดสงรายงานฯ ดงน
แผนกบรหารความเสยงฯ แผนกบรหารความเสยงฯ แผนกบรหารความเสยงฯ
แผนกบรหารความเสยงฯ/ หวหนาฝาย/ส านกงาน/ ผประสานงานความเสยงและควบคมภายในประจ าฝาย/ส านกงาน แผนกบรหารความเสยงฯ
Page 77
คมอการควบคมภายใน 73
ขนตอนการปฏบตงาน วธปฏบตงาน ผรบผดชอบ การรายงานการควบคมภายในตามระเบยบ คตง.วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายในประจ าป - รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ประจ าป
-ไตรมาสท 1 ภายในวนท 15 มกราคม ของทกป -ไตรมาสท 2 ภายในวนท 15 เมษายน ของทกป -ไตรมาสท 3 ภายในวนท 15 กรกฎาคม ของทกป -ไตรมาสท 4 ภายในวนท 10 ตลาคม ของทกป 11) น ารายงานผลการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ของผรบผดชอบแผนฯ มาประมวลผล และสรปผลภาพรวมทกรายไตรมาส โดยก าหนดระยะเวลาแลวเสรจ ดงน - ไตรมาสท 1 ภายในวนท 20 มกราคม ของทกป - ไตรมาสท 2 ภายในวนท 20 เมษายน ของทกป - ไตรมาสท 3 ภายในวนท 20 กรกฎาคม ของทกป -ไตรมาสท 4 ภายในวนท 15 ตลาคม ของทกป 12) เสนอรายงานผลการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ระดบองคกรทกรายไตรมาส ในการประชมพนกงานตงแตระดบฝาย/ส านกงานขนไป เพอพจารณาใหความเหนชอบ
แผนกบรหารความเสยงฯ แผนกบรหารความเสยงฯ
Page 78
คมอการควบคมภายใน 74
ขนตอนการปฏบตงาน วธปฏบตงาน ผรบผดชอบ การรายงานการควบคมภายในตามระเบยบ คตง.วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายในประจ าป - รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ประจ าป
13) รายงานผลการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ระดบองคกรทกรายไตรมาส ทไดผานความเหนชอบแลวจากทประชมพนกงานตงแตระดบฝาย/ส านกงาน ขนไปเสนอในการประชมคณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค. เพอพจารณาขอความเหนชอบ 14) เสนอรายงานผลการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ระดบองคกรทกรายไตรมาส ทไดผานความเหนชอบแลวจากคณะกรรมการตรวจสอบ อ.ส.ค.แลวจงน าเสนอในการประชมคณะกรรมการ อ.ส.ค. เพอพจารณาขอความเหนชอบ
แผนกบรหารความเสยง แผนกบรหารความเสยงฯ
Page 80
ภาคผนวก ก.
แบบรายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการ
ก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544
Page 81
แบบ ปอ.1
หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน
(กรณไมมจดออนของการควบคมภายใน)
เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผก ากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ)
ชอหนวยรบตรวจ ไดประเมนผลการควบคมภายในส าหรบปสนสด วนท....เดอน........พ.ศ. .......
ดวยวธการท ชอหนวยรบตรวจ ก าหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการด าเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงานและดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตรและนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ ชอหนวยรบตรวจ ส าหรบปสนสดวนท....เดอน.............พ.ศ. .......เปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ตามทกลาวในวรรคแรก ลายมอชอ…................................................….. (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ต าแหนง ................................................................
วนท ........เดอน........................พ.ศ. ..............
ก-1
Page 82
หนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน
(กรณมจดออนของการควบคมภายใน)
เรยน (คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน / ผก ากบดแล / คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ)
ชอหนวยรบตรวจ ไดประเมนผลการควบคมภายในส าหรบปสนสด วนท....เดอน...........พ.ศ. .......
ดวยวธการท ชอหนวยรบตรวจ ก าหนดโดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวาการด าเนนงานจะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงานและดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตรและนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร จากผลการประเมนดงกลาวเหนวาการควบคมภายในของ ชอหนวยรบตรวจ ส าหรบปสนสด วนท....เดอน.............พ.ศ. .......เปนไปตามระบบการควบคมภายในทก าหนดไว มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ตามทกลาวในวรรคแรก อนง การควบคมภายในยงคงมจดออนทมนยส าคญดงน
1. .................................................................................................................................... 2. ....................................................................................................................................
ลายมอชอ...................................................….. (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ) ต าแหนง ......................................................................
วนท ..........เดอน........................พ.ศ. ..............
ก-2
แบบ ปอ.1
Page 83
ค าอธบายรายงาน แบบ ปอ.1 1. ชอรายงานหนงสอรบรองการประเมนผลการควบคมภายใน 2. ผรบรายงานไดแกคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนผก ากบดแลหนวยรบตรวจและคณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ 3. วรรคแรก
- ชอหนวยรบตรวจระบชอ “องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย” และงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายในส าหรบปสนสดวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ.25xx
- ในวรรคแรกนจะระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามท อ.ส.ค.ก าหนด 4. วรรคสอง
- สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายในวาเปนไปตามท อ.ส.ค. ก าหนดและมความเพยงพอตอการบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในหรอไม 5. ชอผรายงานไดแกผอ านวยการ อ.ส.ค. และระบวนทรายงาน
ก-3
Page 84
ชอหนวยรบตรวจ………………….
รายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน
ณ วนท...........เดอน.................. พ.ศ. ...........
องคประกอบการควบคมภายใน
(1)
ผลการประเมน/ ขอสรป
(2)
1. สภาพแวดลอมการควบคม
2. การประเมนความเสยง
3. กจกรรมการควบคม
4. สารสนเทศและการสอสาร
5. การตดตามประเมนผล
ผลการประเมนโดยรวม :- ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ชอผรายงาน.................................................. (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ)
ต าแหนง....................................................... วนท............/............................../.................
ก-4
แบบ ปอ.2
Page 85
ค าอธบายรายงาน แบบ ปอ.2 1. ชอหนวยรบตรวจใหระบ “องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย” 2. ชอรายงานรายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน ณ วนท 30 เดอนกนยายนพ.ศ.25xx 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน
- ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป
- ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออนหรอความเสยงทยงมอยจากแบบ ปย.1 ของสวนงานยอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงานไดแกผอ านวยการ อ.ส.ค. และระบวนทรายงาน
ก-5
Page 86
แบบ ปอ.3 ชอองคการ........................................
รายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน
ณ วนท ........ เดอน ................... พ.ศ. .............
กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/
กจกรรม/ดานของงาน ทประเมน
และวตถประสงคของการควบคม
(1)
ความเสยงทยงมอย
(2)
งวด/เวลาทพบจดออน
(3)
การปรบปรงการควบคม
(4)
ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
(5)
หมายเหต
(6)
ชอผรายงาน..............….................................. (ชอหวหนาหนวยรบตรวจ)
ต าแหนง........................................................ วนท................/......................../......................
ก-6
Page 87
ค าอธบายรายงาน แบบ ปอ.3 1. ชอหนวยรบตรวจใหระบ “องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย” 2. ชอรายงานรายงานแผนการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาของแผนการปรบปรงการควบคมภายใน ณ วนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 25xx 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ......................และวตถประสงคของการควบคม
- ระบวตถประสงคของกจกรรมหรอดานของงานทก าลงประเมนถาเปนกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการใหระบขนตอนทส าคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลกทงนหนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย
- ระบความเสยงทยงมอยโดยประมวลผลขอมลมาจากแบบ ปย.2 ของสวนงานยอย 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน
- ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรงการควบคม
- ระบการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอยโดยประมวลผลมาจาก แบบ ปย.2 ของสวนงานยอย 8. คอลมน (5) ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
- ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรงและวนทด าเนนการปรบปรงแลวเสรจ 9. คอลมน (6) หมายเหต
- ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบเชนวธด าเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ 10. ชอผรายงานไดแกผอ านวยการ อ.ส.ค. และระบวนทรายงาน
ก-7
Page 88
แบบตดตาม ปอ.3 ชอองคการ........................................
รายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในระดบองคกร
ส าหรบงวดตงแตวนท........ เดอน ................... พ.ศ. .............ถงวนท .............เดอน.................พ.ศ....................
วตถประสงคของการควบคม
(1)
ความเสยง
ทยงมอย
(2)
งวด/เวลาทพบ
จดออน
(3)
การปรบปรง
(4)
ก าหนดเสรจ/
ผรบผดชอบ
(5)
สถานะการ
ด าเนนการ *
(6)
วธการตดตามและ
สรปผลการ
ประเมน/ขอคดเหน
(7)
ก-8
*สถานะการด าเนนการ:
= ด าเนนการแลวเสรจตามก าหนด
= ด าเนนการแลวเสรจลาชากวาก าหนด
X= ยงไมด าเนนการ
o= อยระหวางด าเนนการ
ชอผรายงาน....................................................... (ชอหวหนาหนวยตรวจรบ) ต าแหนง............................................................... วนท.............../...................../.........................
Page 89
ค าอธบายรายงานแบบตดตาม ปอ.3 1. ชอหนวยรบตรวจใหระบ “องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย” 2. ชอรายงานรายงานการตดตามการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนเรมตนและวนสดทายของรอบระยะเวลาในการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนการปรบปรงโดยใหตดตามประเมนผลดงน
- รอบระยะเวลา 3 เดอน ใหระบส าหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ.25xx ถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ.25xx - รอบระยะเวลา 6 เดอน ใหระบส าหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ.25xx ถงวนท 31 มนาคม พ.ศ.25xx - รอบระยะเวลา 9 เดอน ใหระบส าหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ.25xx ถงวนท 30 มถนายน พ.ศ.25xx - รอบระยะเวลา 12เดอน ใหระบส าหรบงวดตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ.25xx ถงวนท 30 กนยายน พ.ศ.25xx
4. คอลมน (1) วตถประสงคของการควบคม - ระบวตถประสงครวมของกจกรรมหรอดานของงานทก าลงประเมนถาเปนกระบวนการปฏบตงาน
หรอโครงการใหระบขนตอนหลกทส าคญของกระบวนการปฏบตงานหรอโครงการนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนหลกทงนหนงกจกรรม/ดานของงาน/ขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค (น าขอมลมาจากคอลมน (1) ในแบบ ปอ.3) 5. คอลมน (2) ความเสยงทยงมอย
- ระบความเสยงและสาเหตทมผลกระทบตอความส าเรจตามวตถประสงคของการควบคมดานใดดานหนงหรอหลายดานคอ
-ดานการด าเนนงาน (Operation) = O - ดานความถกตองเชอถอไดของขอมลรายงาน (Financial Reporting) = F - ดานการปฏบตตามกฎหมายระเบยบขอบงคบฯลฯ (Compliance) = C
(น าขอมลมาจากคอลมน (2) ในแบบ ปอ.3) 6. คอลมน (3) งวด/เวลาทพบจดออน
- ระบงวด/เวลาทพบหรอทราบจดออนตามทระบในคอลมน (2) 7. คอลมน (4) การปรบปรง
- ระบขอเสนอแนะวธการหรอแนวทางปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงทยงมอยตามทระบในคอลมน (2) (น าขอมลมาจากคอลมน (4) ใน แบบ ปอ.3)
ก-9
Page 90
8. คอลมน (5) ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบก าหนดเวลาทสามารถด าเนนการปรบปรงไดแลวเสรจและผรบผดชอบสงสดในการด าเนนการ
ทงนควรมการจดท าแผนปฏบตการทระบงานทตองด าเนนการตามแผนการปรบปรงระยะเวลาและผรบผดชอบไวอยางชดเจน 9. คอลมน (6) สถานการณด าเนนการใหใสเครองหมายดงตอไปน เครองหมาย หมายถงองคกรหรอหนวยรบตรวจไดด าเนนการตามทก าหนดไวในชองการปรบปรงการควบคมของแบบปอ.3 แลวเสรจภายในก าหนดเวลาตามทระบไวในชองก าหนดเสรจของแบบ ปอ.3 เครองหมาย หมายถงองคกรหรอหนวยรบตรวจไดด าเนนการตามทก าหนดไวในชองแผนการปรบปรงของแบบปอ.3 แลวเสรจ ณ วนประเมนแตลาชากวาระยะเวลาทก าหนดไวในชองก าหนดเสรจของแบบปอ.3 เครองหมาย X หมายถงองคกรหรอหนวยรบตรวจยงไมไดเรมการด าเนนการตามทก าหนดไวในชองแผนการปรบปรงของแบบ ปอ.3 จงท าใหยงไมสามารถลดจดออนของการควบคมหรอความเสยงทยงมอยตามทระบไวในแบบ ปอ.3 เครองหมาย O หมายถงองคกรหรอหนวยรบตรวจไดเรมด าเนนการตามทก าหนดไวในชองแผนการปรบปรงของแบบ ปอ.3 แลวแต ณ วนประเมนยงด าเนนการไมแลวเสรจจงท าใหยงไมสามารถลดจดออนของการควบคมหรอความเสยงทยงมอยตามทระบไวในแบบ ปอ.3 10. คอลมน (7) วธการตดตามและสรปผลการประเมน/ขอคดเหน
- ระบวธการหรอเทคนคทใชในการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงทระบไวในคอลมน (4) และเอกสารหลกฐานทใชประกอบการตดตามผลและระบผลการประเมนและขอคดเหนของผตดตาม /ประเมนผลโดยอาจพจารณาแยกตามสถานะของการด าเนนการทระบไวในคอลมน (6) ดงน
(ก) กรณด าเนนการแลวเสรจตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในใหสรปผลการตดตามประเมนผลเชนสรปความเหนวาการด าเนนการปรบปรงสามารถลดความเสยงทยงมอยตามทระบไวในคอลมน (2) เพอชวยใหองคกรบรรลวตถประสงคของการควบคมตามทระบไวในคอลมน (1) ไดหรอไมอยางไร
(ข) กรณยงไมไดเรมด าเนนการตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในทระบไวในคอลมน (4) ใหระบเหตผลทยงไมไดด าเนนการ
(ค) กรณอยระหวางด าเนนการตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในใหระบเปนอตรารอยละหรอสดสวนของงานทไดด าเนนการเสรจแลวโดยประมาณ 11. ชอผรายงานไดแกผอ านวยการ อ.ส.ค. และลงวนทจดท ารายงานเสรจสน
ก-10
Page 91
ชอสวนงานยอย…………………..
รายงานผลการประเมนองคประกอบการควบคมภายใน
ณ วนท...........เดอน.................. พ.ศ. ...........
องคประกอบการควบคมภายใน
(1)
ผลการประเมน/ ขอสรป
(2)
1. สภาพแวดลอมการควบคม
2. การประเมนความเสยง
3. กจกรรมการควบคม
4. สารสนเทศและการสอสาร
5. การตดตามประเมนผล
ผลการประเมนโดยรวม :- …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ชอผรายงาน......................................... (ชอหวหนาสวนงานยอย)
ต าแหนง............................................... วนท.............../................../...................
ก-11
แบบ ปย.1
Page 92
ค าอธบายรายงาน แบบ ปย.1 1. ชอสวนงานยอยใหระบชอฝาย/ส านกงาน 2. ชอรายงานรายงานผลการประเมนองคประกอบของการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบวนสดทายของรอบระยะเวลาในการประเมนองคประกอบการควบคมภายในดงน รอบระยะเวลา 12 เดอนใหระบ ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ.25xx 4. คอลมน (1) องคประกอบของการควบคมภายใน
- ระบขอมลสรปการควบคมภายในของแตละองคประกอบ 5. คอลมน (2) ผลการประเมน/ขอสรป
- ระบผลการประเมน/ขอสรปของแตละองคประกอบของการควบคมภายในพรอมจดออนหรอความเสยงทยงมอย 6. สรปผลการประเมนโดยรวมขององคประกอบของการควบคมภายใน 7. ชอผรายงานไดแกหวหนาฝาย/ส านกงานพรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
ก-12
Page 93
แบบ ปย.2 ชอหนวยงาน(ระดบหนวยงานยอยขององคกร)
รายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน
ณ วนท ........ เดอน ................... พ.ศ. .............
กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ/
กจกรรม/ดานของงาน ทประเมน
และวตถประสงคของการควบคม
(1)
ความเสยงทยงมอย
(2)
งวด/เวลาทพบจดออน
(3)
การปรบปรงการควบคม
(4)
ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ
(5)
หมายเหต
(6)
ชอผจดท า..................................................
(ชอหวหนาสวนงานยอย) ต าแหนง.....................................................วนท….........../.........................../......…..….
ก-13
Page 94
ค าอธบายรายงาน แบบ ปย.2 1. ชอสวนงานยอย
- ระบชอฝาย/ส านกงาน 2. ชอรายงานรายงานการประเมนผลและการปรบปรงการควบคมภายใน 3. งวดรายงาน
- ระบส าหรบปสนสดวนท 30 กนยายน พ.ศ. 25xx 4. คอลมน (1) กระบวนการปฏบตงาน/โครงการ.....................และวตถประสงคของการควบคม
- ระบดานของงาน/โครงการ/กจกรรมทจะประเมนโดยระบขนตอนหลกทส าคญกระบวนการปฏบตงานนนรวมทงวตถประสงคของแตละขนตอนทงนหนงกจกรรมหรอหนงขนตอนการปฏบตงานอาจมไดหลายวตถประสงค 5. คอลมน (2) การควบคมทมอย
- สรปขนตอน/วธปฏบตงาน/นโยบาย/กฎเกณฑทใชปฏบตอยส าหรบกจกรรมตางๆ 6. คอลมน (3) การประเมนผลการควบคม
- ประเมนวาการควบคมทมอยตามคอลมน (2) เพยงพอและมประสทธผลหรอไมโดยตอบค าถามตอไปน
-การก าหนด/สงอยางเปนทางการใหปฏบตตามการควบคมหรอไม - มการปฏบตจรงตามการควบคมหรอไม - ถามการปฏบตจรงการควบคมชวยใหงานส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดหรอไม - ประโยชนทไดรบคมคากบตนทนของการควบคมหรอไม
7. คอลมน (4) ความเสยงทยงมอย - ระบความเสยงทยงมอยทมผลกระทบตอความส าเรจตามวตถประสงคของการควบคมดาน
ใดดานหนงหรอหลายดานคอ - ดานการด าเนนงาน (Operation) = O - ดานความถกตองเชอถอไดของขอมลรายงานทางการเงน (Financial Reporting) = F - ดานการปฏบตตามกฎหมายระเบยบขอบงคบฯลฯ (Compliance) = C
8. คอลมน (5) การปรบปรงการควบคม - เสนอแนะการปรบปรงการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงตามคอลมน (4)
9. คอลมน (6) ก าหนดเสรจ/ผรบผดชอบ - ระบผรบผดชอบในการแกไขปรบปรงและวนทด าเนนการปรบปรงแลวเสรจ
10. คอลมน (7) หมายเหต - ระบขอมลอนทตองการแจงใหทราบเชนวธด าเนนการและเอกสารหลกฐานทเกยวของ
11. ชอผรายงานไดแกหวหนาฝาย/ส านกงานพรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
ก-14
Page 95
รายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายใน
(กรณไมมขอตรวจพบ หรอขอสงเกต) เรยน (หวหนาสวนราชการ/หวหนาหนวยงาน/ ผบรหารสงสดของหนวยงาน)
ขาพเจาไดสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบปสนสด วนท ..... เดอน................ พ.ศ. ..….. การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทก าหนด ระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายใน ลายมอชอ.......................................................... (ชอหวหนาหนวยงานฝายตรวจสอบภายใน) ต าแหนง............................................................ วนท..........เดอน............................พ.ศ. ...........
ก-15
แบบ ปส. แบบ ปย.2
Page 96
รายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายใน
(กรณมขอตรวจพบ หรอขอสงเกต) เรยน (หวหนาสวนราชการ/หวหนาหนวยงาน/ ผบรหารสงสดของหนวยงาน)
ขาพเจาไดสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบปสนสด วนท ..... เดอน................ พ.ศ. ..….. การสอบทานไดปฏบตอยางสมเหตสมผลและระมดระวงอยางรอบคอบ ผลการสอบทานพบวาการประเมนผลการควบคมภายในเปนไปตามวธการทก าหนดระบบการควบคมภายในมความเพยงพอและสามารถบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในอยางไรกตามมขอสงเกตทมนยส าคญดงน ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลายมอชอ....................................................... (ชอหวหนาหนวยงานฝายตรวจสอบภายใน) ต าแหนง.......................................................... วนท..........เดอน............................พ.ศ. .........
ก-16
แบบ ปส.
Page 97
ค าอธบายรายงาน แบบ ปส. 1. ชอรายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายใน 2. ผรบรายงาน ไดแก หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสด 3. วรรครายงาน
- ระบงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการสอบทานการประเมนระบบการควบคมภายในไดปฏบตอยางสมเหตสมผล
และระมดระวงอยางรอบคอบ - สรปผลการสอบทาน
4. ผรายงาน ไดแก หวหนาหนวยตรวจสอบภายใน หรอผทไดรบมอบหมายจากหวหนาสวนราชการหวหนาหนวยรบตรวจ หรอผบรหารสงสดของหนวยรบตรวจใหท าหนาทตรวจสอบภายใน
ก-17
Page 98
แบบ ปย.1-ร
หนงสอรบรองการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส (ตามระเบยบฯ ขอ 6)
แบบท 1 กรณไมพบจดออนทมนยส าคญ
เรยน (หวหนาสวนราชการ/หวหนาหนวยงาน/ผบรหารสงสดของหนวยงาน)
การประเมนการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบงวดตงแต วนท ..... เดอน....................... พ.ศ. ....... ถงวนท ..... เดอน....................... พ.ศ. ...... ไดด าเนนการตาม แนวทาง การตดตามประเมนผลการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงก าหนดอยในเอกสารค าแนะน า : การจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวย การก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 ระบบการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ไดจดใหมขนตามทก าหนดในระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนด มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานของ (ชอหนวยรบตรวจ) จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
แนวคดของการสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลรวมถงความมนใจจะไดรบผล อยางคมคาตามตนทนทใช โดยระบบการควบคมภายในดงกลาวไดประมาณการและใชดลยพนจในการประเมนประโยชนทจะไดรบจากการมระบบการควบคมภายในกบคาใชจายของระบบฯ ทงน คาใชจายไมควรเกนประโยชนทจะไดรบซงรวมถงการลดความเสยงทท าใหหนวยงานไมบรรลวตถประสงคทก าหนด นอกจากนอาจเกดขอผดพลาดหรอความเสยหายและความผดปกตทไมอาจสบทราบได เนองจากมขอจ ากดทแฝงอยในการควบคมภายในซงรวมถงโอกาสของการหลกเลยงหรอละเลยการควบคมรวมทงขอจ ากดดานทรพยากร ดานกฎหมาย หรอเกยวกบกฎระเบยบของทางราชการ อกทงประสทธผลของการควบคมอาจเปลยนแปลงไปตามเวลาเนองจากสถานการณ และสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป
ก-18
Page 99
จากผลการประเมนดงกลาวเชอวาการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบงวดตงแตวนท ...... เดอน.................... พ.ศ. ....... ถงวนท...... เดอน.................... พ.ศ. ....... เปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรกภายใตขอจ ากดตามวรรคสอง
ทงนไดแนบรายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายในของผตรวจสอบ ภายใน แผนการปรบปรงการควบคมภายใน และรายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน รวมทงสรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน มาพรอมนแลว
ลายมอชอ.............................................…..
(ชอ เจาหนาทระดบอาวโสผไดรบมอบหมายใหประมวลความเหนในภาพรวม) ต าแหนง .......................................……. วนท …... เดอน.............…... พ.ศ. ….…
ก-19
Page 100
แบบ ปย.1-ร
หนงสอรบรองการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส (ตามระเบยบฯ ขอ 6)
แบบท 2 กรณพบจดออนทมนยส าคญ
เรยน (หวหนาสวนราชการ/หวหนาหนวยงาน/ผบรหารสงสดของหนวยงาน)
การประเมนการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบงวดตงแต วนท ..... เดอน....................... พ.ศ. ....... ถงวนท ..... เดอน....................... พ.ศ. ...... ไดด าเนนการตามแนวทาง การตดตามประเมนผลการควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ซงก าหนดอยในเอกสารค าแนะน า : การจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวย การก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 ระบบการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ไดจดใหมขนตามทก าหนดในระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการก าหนด มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 โดยมวตถประสงคเพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานของ (ชอหนวยรบตรวจ) จะบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผล และประสทธภาพของการด าเนนงานและการใชทรพยากร ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรต ดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนและการด าเนนงาน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตร และนโยบาย ซงรวมถงระเบยบปฏบตของฝายบรหาร
แนวคดของการสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลรวมถงความมนใจจะไดรบผล อยางคมคาตามตนทนทใช โดยระบบการควบคมภายในดงกลาวไดประมาณการและใชดลยพนจในการประเมนประโยชนทจะไดรบจากการมระบบการควบคมภายในกบคาใชจายของระบบฯ ทงน คาใชจายไมควรเกนประโยชนทจะไดรบซงรวมถงการลดความเสยงทท าใหหนวยงานไมบรรลวตถประสงคทก าหนด นอกจากนอาจเกดขอผดพลาดหรอความเสยหายและความผดปกตทไมอาจสบทราบได เนองจากมขอจ ากดทแฝงอยในการควบคมภายในซงรวมถงโอกาสของการหลกเลยงหรอละเลยการ ควบคม รวมทงขอจ ากดดานทรพยากร ดานกฎหมาย หรอเกยวกบกฎระเบยบของทางราชการ อกทงประสทธผลของการควบคมอาจเปลยนแปลงไปตามเวลาเนองจากสถานการณ และสภาพแวดลอมเปลยนแปลงไป
ก-20
Page 101
จากผลการประเมนดงกลาวเชอวาการควบคมภายในของ (ชอหนวยรบตรวจ) ส าหรบงวดตงแตวนท ...... เดอน.............. พ.ศ. ....... ถงวนท ..... เดอน.................พ.ศ. ...... เปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอและบรรลวตถประสงคของการควบคมภายในตามทกลาวในวรรคแรกภายใตขอจ ากดตามวรรคสอง อยางไรกตาม ยงคงมจดออนทมนยส าคญ ดงน:-
1……………………………………………………………………………………. 2……………………………………………………………………………………. ทงน ไดแนบรายงานผลการสอบทานการประเมนการควบคมภายในของผตรวจสอบภายใน
แผนการปรบปรงการควบคมภายใน และรายงานผลการตดตามการปฏบตตามแผนการปรบปรงการควบคมภายในของงวดกอน รวมทงสรปผลการประเมนองคประกอบของมาตรฐานการควบคมภายใน มาพรอมนแลว
ลายมอชอ.............................................…..
(ชอ เจาหนาทระดบอาวโสผไดรบมอบหมายใหประมวลความเหนในภาพรวม) ต าแหนง .......................................…….
วนท …... เดอน.............…... พ.ศ. ….…
ก-21
Page 102
ค าอธบายรายงาน แบบ ปย.1-ร 1. ชอหนงสอรบรองเกยวกบการควบคมภายในของเจาหนาทระดบอาวโส 2. ผรบรายงาน ไดแก หวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสด หรอ ผรบผดชอบในการบรหารของหนวยรบตรวจ 3. วรรคแรก - ระบชอหนวยรบตรวจและงวดเวลาของการประเมนระบบการควบคมภายใน - ระบขอบเขตของการประเมนการควบคมภายในตามแนวทางการตดตามประเมนผล การควบคมภายในของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนตามทก าหนดอยในค าแนะน า การจดท ารายงานการควบคมภายในตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน วาดวยการก าหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ขอ 6 4. วรรคสอง - ระบแนวคดการควบคมภายในและขอจ ากดทม 5. วรรคสาม - สรปผลการประเมนระบบการควบคมภายใน วาาเปนไปตามมาตรฐานการควบคมภายในทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนก าหนด มความเพยงพอ บรรลวตถประสงค ของการควบคมภายใน หรอไม 6. วรรคส - ระบรายงานและขอมลทแนบ 7. ผรายงาน ไดแก เจาหนาทอาวโสทไดรบแตงตงจากหวหนาสวนราชการ หวหนาหนวยงาน ผบรหารสงสด ใหท าหนาทประเมนการควบคมภายใน พรอมระบต าแหนงและวนทรายงาน
ก-22
Page 103
ภาคผนวก ข.
ค าศพทเกยวกบการควบคมภายใน
Page 104
ค าศพท ความหมาย
การควบคมภายใน (Internal Control)
กระบวนการปฏบตงานททกคนใน อ.ส.ค. ตงแตคณะกรรมการอ.ส.ค. ผบรหารทกระดบ และพนกงานอ.ส.ค. ก าหนดใหมขน เพอสรางความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานขององคกรจะบรรล วตถประสงคของการควบคมภายในดานประสทธผลและประสทธภาพของการด าเนนงาน ซงรวมถงการดแลรกษาทรพยสน การปองกนหรอลดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสนเปลอง หรอการทจรตในองคกรดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงน และดานการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และมตคณะรฐมนตร
สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment)
ปจจยตางๆ ซงสงเสรมใหองคประกอบการควบคมภายในอนๆ มประสทธผลในองคกรหรอท าใหการควบคมทมอยมประสทธผลยงขน หรอท าใหบคลากรใหความส าคญกบการควบคมมากขน
Soft Control
เปนการควบคมทมองไมเหน เปนการสรางจตส านกและคณภาพ เชน ความซอสตย ความโปรงใส การมภาวะความเปนผน า การมจรยธรรม การมสวนรวม ปรชญาการท างานของผบรหาร เปนตน
Hard Control
เปนการควบคมทมองเหนได เชน การก าหนดโครงสราง นโยบาย ระเบยบวธปฏบต เปนตน
ความเสยง (Risk)
เหตการณหรอสถานการณทมความไมแนนอน ซงอาจเกดขนและมผลท าใหองคกรเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล ความสญเปลา ไมสามารถด าเนนงานใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคหรอเปาหมายทต งไวได
ค าศพทเกยวกบการควบคมภายใน
ข-1
Page 105
ค าศพท ความหมาย
การประเมนความเสยง (Risk Assessment)
กระบวนการทส าคญทใชในการระบและวเคราะหความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกร รวมทงการคนหาและน าเอาวธการควบคมเพอปองกนหรอลดความเสยงมาใชใหเกดประสทธภาพและประสทธผลตอองคกร
กจกรรมการควบคม (Control Activities)
นโยบาย และวธการตางๆ ทฝายบรหารไดก าหนดขน ใหพนกงานในหนวยงานตางๆ ปฏบตตาม เพอควบคมหรอลดความเสยงทอาจเกดขนและไดรบการตอบสนองโดยมการปฏบตตามกจกรรมควบคมทก าหนดขน
สารสนเทศ(Information) ขอมลขาวสารทางการเงน และขอมลขาวสารอน ๆ เกยวกบการ
ด าเนนงาน ทผานการประมวลผลหรอจดระบบแลว เพอใหมความหมายและคณคาส าหรบผใช
การตดตามประเมนผล (Monitoring)
กระบวนการตดตามควบคมการปฏบตงานการควบคมภายในทวางไวอยางตอเนองสม าเสมอเพอใหมนใจวาระบบการควบคมโดยใชวธการตดตามในระหวางการปฏบตงาน (Ongoing Monitoring) และการประเมนผลเปนรายครง (Separate Evaluation)
ข-2
Page 106
ภาคผนวก ค.
ตวอยางการก าหนดวธการควบคม
Page 107
ตวอยางของการก าหนดวธการควบคม เพอจดการความเสยงจากปจจยภายนอก
ความเสยง กจกรรมควบคม
การซอสนคาผกขาดโดยผผลตนอยราย
พยายามหาแหลงผผลตรายอนเปนทางเลอกและปองกนไมใหด าเนนงานขององคกรตองขนอยกบผผลตรายใดรายหนง
องคกรมเจาหนาการ คาตางประเทศเปนสวนใหญและอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศผนผวนมากในขณะทการขายสนคาเปนการขายสนคาในประเทศเปนเงนบาท
องคกรอาจจะประกนความเสยงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ โดยการจดท าสญญาซอขายเงนตราตางประเทศลวงหนา หรอยอมรบความเสยง ถาพจารณาแลวเหนวาความเสยหายทอาจจะเกดจากความเสยงดงกลาว มนอยกวาตนทนการท าสญญาซอขายเงนตราตางประเทศลวงหนา ในขณะเดยวกนอาจพจารณาหาแหลงผผลตในประเทศเปนทางเลอกดวย เพอใหเจาหนการคาเปนเงนบาท
เหตสดวสยทอาจท าใหการด าเนนงานหยดชะงกเชนภยธรรมชาตตาง ๆ
-จดใหมการจดท าแผนการรองรบการหยดชะงกของระบบงาน รวมทงก าหนดผรบผดชอบในการวางแผน -จดใหมการทดสอบแผนงาน -ปรบปรงแผนงานใหเปนปจจบนอยเสมอ
ส าหรบปจจยภายในซงอยภายใตการควบคมของรฐวสาหกจ การปองกนหรอลดความเสยงท าไดโดยการจดใหมกจกรรมการควบคมอยางเพยงพอและเหมาะสม อาท ความเสยงจากการจดซอพสดราคาแพงแตคณภาพต า อาจจดใหมกจกรรมการควบคมเกยวกบการจดซอใหรดกมมากขน เชน การก าหนดนโยบายการคดเลอกผขายทดทสดทงในเรองคณภาพและราคาการก าหนดวงเงนการอนมตจดซอใหเหมาะสม การแบงแยกหนาทตามหลกการควบคมภายในทด เปนตน
ค-1
Page 108
ตวอยางของการก าหนดวธการควบคม เพอจดการความเสยงจากปจจยภายใน
ความเสยง กจกรรมควบคม ฝายจดซอจะซอจากผขาย เจาประจ าเปนระยะเวลานาน
เพอปองกนความเสยงเกยวกบการทจรตทอาจเกดขนในแผนกจดซอหรอการเสยประโยชนขององคกรทอาจเกดขนเนองจากซอสนคาทมราคาแพงกวารายอนองคกรควรจดใหมการควบคมภายใน เชน -ก าหนดนโยบายการคดเลอกผจ าหนายทดทสดในเรองคณภาพและราคา -มการจดท าทะเบยนประวตผขาย รวมทงสถตราคา และปรมาณ -จดใหมการหมนเวยนเจาหนาทจดซอ -ก าหนดวงเงนในการอนมตการซอใหเหมาะสม
ทรพยสนขององคกรสญหาย เพอปองกนความเสยง องคกรควรจดใหมการควบคมภายใน เชน -มการท าทะเบยนคมทรพยสน ซงแสดงรายละเอยดราคาทน วนทไดมา คาเสอมราคาและสถานทต งของทรพยสนแตละรายการ -มการใหรหสทรพยสน และตดปายรหสไวททรพยสนทกชน เพอสะดวกในการตรวจนบ -ตรวจนบทรพยสนทมอยจรงเทยบกบทมในทะเบยนคม -มการท าประกนภยส าหรบทรพยสนทมมลคาสง หรอเสยงตอการสญหาย หรอถกท าลาย
ตวอยางกจกรรมการควบคมอน ๆ ทปฏบตโดยทวไป มดงน
การอนมต ควรมการก าหนดขอบเขตระดบของอ านาจในการอนมตใหชดเจนเปน ลายลกษณอกษรของพนกงานทกระดบและมการสอสารใหพนกงานภายในองคกร รบทราบผทไดรบมอบหมายอ านาจหนาทใหเปนผอนมตควรสอบถามความเพยงพอของเอกสารประกอบการขออนมตวาถกตองเหมาะสมและเปนไปตามกฎ ระเบยบ นโยบายและแนวทางการปฏบตงานทเกยวของและมวงเงนทอนมตอยภายใตขอบเขตอ านาจทตนสามารถอนมตไดรวมทงควรสอบถามรายการผดปกตจากผทเกยวของกอนลงนามอนมตและไมควรลงนามอนมตในแบบฟอรมเปลาหรอแบบฟอรมทไมมขอมลรายการทขออนมตอยางเพยงพอ
ค-2
Page 109
การสอบทานงาน การสอบทานรายงานทางการเงนและรายงานผลการด าเนนงานทมใชการเงนและการสอบทานกจกรรมการปฏบตงานไดแกการสอบทานการกระท าทเปนไปตามกฎระเบยบขอบงคบขององคกรรวมถงกรณความขดแยงทางผลประโยชนโดยเปนการสอบทานจากผบรหารแตละระดบขององคกรการสอบทานเปนกจกรรมการควบคมทสาคญทควรกระท าอยางตอเนองโดยสม าเสมอและควรบนทกผลการสอบทานทผบรหารจ าเปนตองแกไขตดตามเปนลายลกษณอกษร
การดแลปองกนทรพยสน พจารณาจากการทองคกรดแลรกษาปองกนทรพยสนทมความเสยงสงเชนเงนสดทรพยสนทมคาเอกสารหลกฐานและระบบงานทส าคญและขอมลสารสนเทศขององคกรเปนตนโดยจ ากดการเขาถงทรพยสนทมความเสยงสงการดแลรกษาทรพยสนอยางรดกมและเพยงพอเปนตนรวมท งพจารณาการกระทบยอดพจารณาจากการเปรยบเทยบรายการบญชทรพยสนกบทรพยสนทมอยจรงการเปรยบเทยบรายการในบญชกบทะเบยนคมเปนตน
การท าเอกสารอางอง ควรมการจดท าหลกฐานเปนเอกสารหรอหนงสอส าหรบระบบงานทมความส าคญเพอใหบคลากรทมหนาทเกยวของไดทราบเขาใจและสามารถคนควาอางองไดรวมทงสามารถใชในการตรวจสอบสอบทานความถกตองพจารณาอนมตอยางชดเจนเชนระเบยบค าสงคมอการปฏบตงานผงทางเดนของระบบงาน
ตวอยางของการควบคมทวไป การก าหนดนโยบาย ในการใชสารสนเทศโดยผบรหารควรจดใหมการจดท านโยบาย
การควบคมการใชระบบสารสนเทศโดยนโยบายดงกลาวจะตองไดรบการอนมตจากผบรหารระดบสงขององคกรและจะตองเผยแพรใหทกคนในองคกรนอกจากนควรมการก าหนดบทลงโทษในกรณทไมปฏบตตามหรอเพกเฉยตอการปฏบตตวอยางของนโยบายในการใชสารสนเทศเชนนโยบายดาน User ID และ Password การก าหนดล าดบความส าคญของขอมลการเปลยนแปลงและแกไขระบบงานเปนตน การแบงแยกหนาทงาน ในระบบสารสนเทศโดยควรแบงแยกการท างานในหนาทตอไปน
ออกจากกนอยางชดเจนการบรหารงานทวไปการควบคมความปลอดภยของระบบคอมพวเตอรการพฒนาและเปลยนแปลงระบบงาน/โปรแกรมการปฏบตการและการบรหารระบบสอสารและเครอขาย
การควบคมโครงการพฒนาระบบสารสนเทศ การควบคมการเปลยนแปลงแกไขระบบ การควบคมการปฏบตงานในศนยคอมพวเตอร การควบคมการเขาถงอปกรณคอมพวเตอร การควบคมการเขาถงขอมลและทรพยากรสารสนเทศ การควบคมการเขาถงระบบงาน
ค-3
Page 110
การควบคมเฉพาะระบบงาน (Application Control) เปนการควบคมทก าหนดขนเพอใหมนใจ ในความครบถวนสมบรณถกตองไดรบการอนมตและเกดขนอยางถกตองตามกฎหมายระเบยบและนโยบายของรายการทงหมดทน าเขาสการประมวลผลของระบบงานความถกตองการประมวลผลและการแสดงผลลพธ ตวอยางของการควบคมเฉพาะระบบงาน • การควบคมการเขาถงฟงกชนภายในระบบงานโดยในการออกแบบหรอการน าโปรแกรมสาเรจรปมาใชงานสงทควรค านงถงคอระบบตองสามารถแบงแยกการท างานโดยการก าหนดฟงกชนใหผใชงานแตละคนไดและหลกเกณฑในการจดฟงกชนควรจดตามความจ าเปนในการใชงาน การควบคมดาน Input เพอลดโอกาสทจะเกดขอผดพลาดในการนาขอมลเขาสระบบสารสนเทศ ซงการตรวจสอบและควบคมความถกตองของ Input ทท าโดยโปรแกรมคอมพวเตอรเชน Double Entry / Format Control และ Duplication Controls เปนตน • การควบคมการรบสงขอมลเชนวธแปลงรหส (Encrypted and Decrypted) • การควบคมการประมวลผลเชน Balance Controls ซงสามารถควบคมความถกตอง ทงของ Master Files และระบบฐานขอมลโดยในการควบคมความถกตองของ Master Files นนโปรแกรมคอมพวเตอรจะท าการเชคจ านวน Record ของ Master File แตละ File กอนการเปลยนแปลงกบจานวน Record หลงการเปลยนแปลงแลวน าไปเทยบกบจ านวนธรกรรมทเกดขนระหวางวน ส าหรบการควบคมความถกตองของระบบฐานขอมลนนโปรแกรมคอมพวเตอรจะท าการตรวจสอบยอดคงเหลอของระบบฐานขอมลใน File ทส าคญๆโดยใชยอดยกมากอนการปรบปรงรวมดวยยอดธรกรรมแลวน าไปเปรยบเทยบกบยอดยกไป (Ending Balance) ถาไมตรงกนแสดงวามขอผดพลาดเกดขนเปนตน • การควบคมดาน Output เพอลดโอกาสทบคคลทไมไดรบอนญาตน า Output ไปใช เชน การใช Report Distribution List เพอชวยควบคมใหรายงานตางๆ ถกสงไปทหนวยงานทเกยวของ เทานนโดย Report Distribution List ตองมการลงนามรบรายงานเพอจะเปนเครองมอในการระบผรบผดชอบในกรณทรายงานเกดการสญหายอกดวย ทมา : คมอปฏบตเกยวกบการบรหารความเสยงและการควบคมภายใน ส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ (สคร.) กระทรวงการคลง
ค-4
Page 111
ภาคผนวก ง.
หลกเกณฑการประเมนการควบคมภายใน ประจ าปบญช 2558
Page 112
ทมา: เกณฑการประเมนผลการควบคมภายใน ปบญช 2558 ของคณะอนกรรมการก ากบดแลการบรหารจดการองคกร ในการสมมนาการประเมนผลการด าเนนงานรฐวสาหกจดานบรหารจดการองคกร เมอวนท 8 สงหาคม 2557
ง-1
หลกเกณฑการประเมนการควบคมภายใน ประจ าปบญช 2558
1.1 สภาพแวดลอมของการควบคม
(33%)
1.3 กจกรรมการควบคม (43%)
1.5 การตดตามประเมนผล
(24%)
1.1.1 ระบบการควบคมและ/หรอตรวจสอบเกยวกบการปฏบตงานทเปนไปตาม
กฎระเบยบขอบงคบขององคกร (4%)
1.1.3 การมอบอ านาจและหนาทความรบผดชอบ
(15.5%)
1.1.6 บทบาทและหนาทของ
คณะกรรมการรฐวสาหกจ
คณะกรรมการตรวจสอบและผบรหาร (13.5%)
1.3.2 การสอบทานงาน (23%)
1.3.3 การดแลปองกนทรพยสน
(8%)
1.3.4 การจดท าหลกฐานอางอง
(4%)
1.3.5 การควบคมระบบสารสนเทศ
(8%)
1.5.1 การประเมนการควบคมภายใน (Control Self-
Assessment: CSA) (19%)
1.5.2 การประเมนการควบคมภายใน อยาง
เปนอสระ (Independent
Assessments:IA) (5%)
Page 113
ทมา: เกณฑการประเมนผลการควบคมภายใน ปบญช 2558 ของคณะอนกรรมการก ากบดแลการบรหารจดการองคกร ในการสมมนาการประเมนผลการด าเนนงานรฐวสาหกจดานบรหารจดการองคกร เมอวนท 8 สงหาคม 2557
ง-2
1.1 สภาพแวดลอมของการควบคม (33%)
1.1.1 ระบบการควบคมและ/หรอตรวจสอบเกยวกบการปฏบตงานทเปนไปตาม
กฎระเบยบขอบงคบขององคกร (4%)
ระบบการจดการขอ
รองเรยน (4%)
1.1.3 การมอบอ านาจและหนาทความรบผดชอบ
(15.5%)
1.1.6 บทบาทและหนาทของ
คณะกรรมการรฐวสาหกจ
คณะกรรมการตรวจสอบและผบรหาร (13.5%)
การจดท าคมอ (4%)
การแบงแยกหนาท (3%)
การมอบหมาย(5%)
อ านาจการอนมต (1.5%)
ระบบตดตามงาน (2%)
บทบาทและหนาทของคณะกรรมการ
(2%)
บทบาทและหนาทของ AC (5.5%)
บทบาทและหนาทของฝายบรหาร
(6%)
Page 114
ทมา: เกณฑการประเมนผลการควบคมภายใน ปบญช 2558 ของคณะอนกรรมการก ากบดแลการบรหารจดการองคกร ในการสมมนาการประเมนผลการด าเนนงานรฐวสาหกจดานบรหารจดการองคกร เมอวนท 8 สงหาคม 2557
ง-3
1.3 กจกรรมการควบคม (43%)
1.3.2 การสอบทานงาน (23%)
1.3.3 การดแลปองกนทรพยสน
(8%)
1.3.4 การจดท าหลกฐานอางอง
(4%)
1.3.5 การควบคมระบบสารสนเทศ
(8%)
รายงานทางการเงนและรายงานทมใชการเงน (8%)
การสอบทานกจกรรมปฏบต
(7%)
การสอบทานความขดแยงทางผลประโยชน (5%)
การสอบทานโดยผบรหารระดบสงสดและ
รองลงมา (3%)
การระบทรพยสนทมความเสยงและการดแลรกษา (3%)
การจดท าทะเบยน
ทรพยสนและการตรวจนบ
เทยบกบทะเบยน (3%)
การจดท างบพสจนยอดเงนฝากธนาคาร
(2%)
การสอบทานและผลการปฏบตตาม
กฎฯ (4%)
การควบคมทวไป (4%)
การควบคมเฉพาะระบบงาน
(4%)
Page 115
ทมา: เกณฑการประเมนผลการควบคมภายใน ปบญช 2558 ของคณะอนกรรมการก ากบดแลการบรหารจดการองคกร ในการสมมนาการประเมนผลการด าเนนงานรฐวสาหกจดานบรหารจดการองคกร เมอวนท 8 สงหาคม 2557
ง-4
1.5 การตดตามประเมนผล (24%)
1.5.1 การประเมนการควบคมภายใน (Control Self-Assessment:
CSA) (19%)
1.5.2 การประเมนการควบคมภายใน อยางเปนอสระ (Independent
Assessments:IA) (5%)
ความครบถวนในการจดท า CSA (5%)
ระบบการตดตาม รายงาน ประเมนผลฯ
(6%)
ความส าเรจในการด าเนนงานตาม
ขอเสนอแนะฯ ในปทผานมา (7%)
การจดท าและจดสงรายงานตาง ๆ ตาม
ระเบยบขอ 6 ของ คตง. (1%)
มการประเมน IA โดยผตรวจสอบภายใน หรอ ผตรวจสอบภายนอก
หรอทปรกษาภายนอก (5%)
Page 116
ภาคผนวก จ.
ค าสงองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย ท 258/2559 เรอง แตงตงเจาหนาทระดบอาวโส