ความหมายของทัศนศิลป์jsbg.joseph.ac.th/pm14/knowledge/art.pdfใหญ ๆ มก ม ส เด ยวแต การวาดเส นไม

ความหมายของทศนศลป โดยความเปนมาของค าวา ทศนศลป เกดจากแนวความคดของศลปนเบาเฮาส ของเยอรมน ตง

สถาบนนขนในป ค.ศ. 1919 ทศนศลป หมายถง ผลงานทมนษยสรางขนใหเหนถงรปทรง2 มตและ3 มต มเนอทของปรมาตร และเนอทบรเวณวางตามปรมาตรของการรบรทมลกษณะเปน 2 มตและ 3 มต และทส าคญ คอ ตองมองเหนไดนนเอง การจ าแนกประเภทของทศนศลป ประเภทของทศนศลปโดยการจ าแนกตามรปแบบ ทศนศลปทมเจตนาเพอตอบสนองความจ าเปน ดานประโยชนสอย

ไดมผต งชอทศนศลปทมเจตนาเพอประโยชนใชสอยไวหลากหลายนามดวยกนโดยเฉพาะภาษาไทยทมรากศพทมาจากภาษาอนๆ นามทเรยกทศนศลป ทมเจตนาเพอตอบสนองความจ าเปนของชวตดงกลาว มาประยกตศลป Applied Art ขอบขายของประยกตศลปมดงน หตถศลป

เปนการน าลกษณะของวสดทองถนมาเปนสอในการน าเสนอผลงาน ทเนนดานประโยชนใชสอยทางรปทรง เชนเครองใชในสมยโบราณ ศลปะอตสาหกรรม

การน าความงามทางศลปะผสมผสานกบเทคโนโลยสมยใหมในการออกแบบจนเปนผลตภณฑตางๆ สาขานเราจะใกลชดมากทสดในชวตประจ าวน พาณชยศลปหรอนเทศศลป

เปนงานศลปะเพอการออกแบบและสนองตอบในเชงพาณชย,ธรกจตางๆ ทศนศลปทสรางขนมาเพอตอบสนองความเชอ

จะพบผลงานทศนศลปทปรากฏขนในโลกตงแตยคบรรพกาลจวบจนปจจบนมจ านวนสงมากทถกสรางขนตาม เงอนไขดานความศรทธาในความเชอใดความเชอหนงทปราศจากเหตผลทสามารถพสจนไดเปนฐานรองรบ เชน ศาลพระภมเจาท ศาลผตาแฮกของชาวอสานเครองรางของขลงทงหลาย ทศนศลปทถกสรางขนมาเพอตอบสนองและกระตนใหเกดความเลอมใสศรทธาในศาสนา

ศาสนาในทนเปนศาสนาทไดการยอมรบโดยทวไปทศนศลปทเกดขนภายใตเงอนไขทางศาสนาตางๆ ดงกลาวจะถก เรยกวา ศาสนศลป Religion Art คลอบคลมถงผลงาน สถาปตยกรรม จตรกรรม ประตมากรรม ภาพสลก

ทศนศลปทถกสรางขนมาเพอตอบสนองอารมณทางสนทรยะ มนษยสงมชวตทมระบบสมองและระบบการรบรพเศษทสามารถรบรทางสนทรยศาสตรของความ

งามไดดงนน จงปรารถนาทจะชนชมความงามในสวนของทศนศลปศลปนมหนาทสรางสรรคผลงาน โดยไมหวงมงเนนทางดานประโยชนใชสอย เรยกวา วจตรศลป Fine Art เชนผลงานจตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพศลปะ ภาพถาย ศลปะสอผสม ฯลฯ ประเภทของทศนศลปโดยการจ าแนกตามรปแบบ

ทศนศลปไดววฒนาการอยางไมหยดย งทงนเกดจากผลความคดสรางสรรคของมนษยททเปลยนแปลงไมหยดนงทศนศลปในสมยกรกไดจดแบงเพยง 2 ประเภทเทานน คอ ประเภท รปราง , รปทรงและการระบายสแตปจจบนทศนศลปไดพฒนาไปอยางกวางและรวดเรวจนทศนศลปแบบใหมๆเกดขนมา ทศนศลปประเภท 2 มต

ทศนศลปลกษณะ 2 มต คอผลงานทศนศลปทปรากฏบนพนระนาบ ทงทขรขระและเรยบทงนปรากฏใน ลกษณะเปน รปทรง เสน ส แสงเงา สรางมตบนพนรองรบเปน 2 มต สวนมตท 3 คอดานลกหรอหนาเปนมตลวงเกดขนโดยความรสกของผดเองเชนภาพวาด ภาพเขยน ภาพพมพ ภาพถาย ฯลฯ ทศนศลปประเภท 3 มต

ลกษณะ3 มตในนคอลกษณะจรงมตทง 3 อนมความกวางความยาวและความลกทมความเปนจรงตามสภาวะของมนจงแบงเปนประเภทใหญๆไดคอ ประตมากรรม สถาปตยกรรมและศลปะสอผสม ทศนศลปประเภทอนๆ เปนผลงานทศนศลปทไมสามารถจะจดอยในกลมใดอยางชดเจนดวยทศนศลปกลมนไดถกผนแปรผสม ผสานรปแบบและวธการแสดงออกทางศลปะทมความแปลกใหมและพสดารไปตามพลงแหงการสรางสรรค อาท ศลปะการจดวาง Installation Art มโนทศนศลป Conceptual Art ศลปะสอแสดง Performance Art

จตรกรรม จตรกรรม ( Painting) เปนผลงานศลปะทแสดงออกดวยการขดเขยน การวาด และระบายส เพอใหเกดภาพ บรรล วรยาภรณประภาส 1997เปนงานศลปะทม 2 มต เปนรปแบน ไมมความลกหรอนนหนา แตสามารถเขยนลวงตาให เหนวามความลกหรอนนได ความงามของจตรกรรมเกดจากการใชสในลกษณะตาง ๆ กน

องคประกอบส าคญของงานจตรกรรม คอ 1. ผสรางงาน หรอ ผวาด เรยกวา จตรกร 2. วสด ทใชรองรบการวาด เชน กระดาษ ผา ผนง ฯลฯ 3. ส เปนสงทแสดงออกถงเนอหา เรองราวเกยวกบผลงาน

งานจตรกรรมเปนงานศลปะทเกาแกดงเดมของมนษย เรมตงแตการขดเขยนบนผนงถ า บนรางกาย บนภาชนะเครองใชตาง ๆ จนพฒนามาเปนภาพวาดทใชประดบตกแตงในปจจบน การวาดภาพเปนพนฐานของงานศลปะทกชนด ผสรางสรรคงานจตรกรรม เรยนวา จตรกร (Painter)

งานจตรกรรม แบงออกได 2 ชนด คอ 1. การวาดเสน (Drawing) เปนการวาดภาพโดยใชปากกา หรอดนสอ ขดเขยนลงไป แปลก กจเฟองฟ 2539บนพนผววสดรองรบเพอใหเกดภาพ การวาดเสน คอ การขดเขยนใหเปนเสนไมวาจะเปนเสนเลก หรอเสนใหญ ๆ มกมสเดยวแต การวาดเสนไมไดจ ากดทจะตองมสเดยว อาจมสหลาย ๆ สกได การวาดเสน จดเปนพนฐานทส าคญของงานศลปะแทบทกชนด อยางนอย ผฝกฝนงานศลปะควรไดมการฝกฝนงานวาดเสนใหเชยวชาญเสยกอน กอนทจะไปท างานดานอน ๆ ตอไป 2. การระบายส (Painting) เปนการวาดภาพโดยการใชพกน หรอแปรง หรอวสดอยางอน มาระบายใหเกดเปนภาพ การระบายส ตองใชทกษะการควบคมสและเครองมอมากกวา การวาด เสน ผลงานการระบายสจะสวยงาม เหมอนจรง และสมบรณแบบมากกวาการวาดเสน

ประตมากรรม (Sculpture) เปนผลงานศลปะทแสดงออกดวยการสรางรปทรง 3 มต มปรมาตร มน าหนกและกนเนอทในอากาศ โดยการใชวสดชนดตาง ๆ วสดทใชสรางสรรคงานประตมากรรม จะเปนตวก าหนด วธการสรางผลงาน ความงามของงานประตมากรรม เกดจากการแสงและเงาทเกดขน

ประเภทของงานประตมากรรม 1.ประตมากรรมแบบนนต า ( Bas Relief ) เปนรปทเปนนนขนมาจากพนหรอมพนหลง รองรบ มองเหนไดชดเจนเพยงดานเดยว คอดานหนา มความสงจากพนไมถงครงหนงของรป จรง ไดแก รปนนแบบเหรยญ รปนนทใชประดบตกแตงภาชนะ หรอประดบตกแตงอาคารทาง สถาปตยกรรม โบสถ วหารตางๆ พระเครองบางชนด 2.ประตมากรรมแบบนนสง ( High Relief ) เปนรปตาง ๆ ในลกษณะเชนเดยวกบแบบ นนต า แตมความสงจากพนตงแตครงหนงของรปจรงขนไป ท าใหเหนลวดลายทลก ชดเจน และ และเหมอนจรงมากกวาแบบนนต าและใชงานแบบเดยวกบแบบนนต า 3.ประตมากรรมแบบลอยตว ( Round Relief ) เปนรปตาง ๆ ทมองเหนไดรอบดานหรอ ตงแต 4 ดานขนไป ไดแก ภาชนะตาง ๆ รปเคารพตาง ๆ พระพทธรป เทวรป รปตามคตนยม รปบคคลส าคญ รปสตว ฯลฯ

การพมพภาพ การพมพภาพ ( PRINTING ) การพมพภาพ หมายถง การถายทอดรปแบบจากแมพมพออกมาเปนผลงานทมลกษณะ เหมอนกนกบแมพมพทกประการ และไดภาพทเหมอนกนมจ านวนตงแต 2 ชนขนไป

การพมพภาพเปนงานทพฒนาตอเนองมาจากการวาดภาพ ซงการวาดภาพไมสามารถ สรางผลงาน 2 ชน ทมลกษณะเหมอนกนทกประการได จงมการพฒนาการพมพขนมา ชาตจน ถอวาเปนชาตแรกทน าเอาวธการพมพมาใชอยางแพรหลายมานานนบพนป จากนน จงไดแพรหลายออกไปในภมภาคตางๆของโลก ชนชาตทางตะวนตกไดพฒนาการพมพภาพ ขนมาอยางมากมาย มการน าเอาเครองจกรกลตางๆเขามาใชในการพมพ ท าใหการพมพมการ พฒนาไปอยางรวดเรวในปจจบน การพมพภาพมองคประกอบทส าคญดงน

1. แมพมพ เปนสงทส าคญทสดในการพมพ 2. วสดทใชพมพลงไป 3. สทใชในการพมพ 4. ผพมพ

ผลงานทไดจากการพมพ ม 2 ชนด คอ

1. ภาพพมพ เปนผลงานพมพทเปนภาพตางๆ เพอความสวยงามหรอบอกเลาเรองราวตางๆ อาจมขอความตวอกษรหรอตวเลขประกอบหรอไมมกได

2. สงพมพ เปนผลงานพมพทใชบอกเลาเรองราวตางๆ เปนตวอกษร ขอความ ตวเลข อาจม ภาพประกอบหรอไมมกได ประเภทของการพมพ การพมพแบงออกไดหลายประเภทตามลกษณะตาง ดงน 1. แบงตามจดมงหมายในการ พมพ ได 2 ประเภท คอ 1.1 ศลปภาพพมพ ( GRAPHIC ART ) เปนงานพมพภาพเพอใหเกดความสวยงามเปน งานวจตรศลป 1.2 ออกแบบภาพพมพ ( GRAPHIC DESIGN ) เปนงานพมพภาพประโยชนใชสอยนอก เหนอไปจากความสวยงาม ไดแก หนงสอตางๆ บตรตางๆ ภาพโฆษณา ปฏทน ฯลฯ จดเปนงาน ประยกตศลป 2. แบงตามกรรมวธในการพมพ ได 2 ประเภท คอ 2.1 ภาพพมพตนแบบ ( ORIGINAL PRINT ) เปนผลงานพมพทสรางจากแมพมพและวธการพมพทถก สรางสรรคและก าหนดขนโดยศลปนเจาของผลงาน และเจาของผลงาน จะตองลงนามรบรองผลงานทกชน บอกล าดบทในการพมพ เทคนคการพมพ และ วน เดอน ป ทพมพดวย 2.2 ภาพพมพจ าลองแบบ ( REPRODUCTIVE PRINT ) เปนผลงานพมพทสรางจากแมพมพ หรอวธ การพมพวธอน ซงไมใชวธการเดมแตไดรปแบบเหมอนเดม บางกรณอาจเปนการ ละเมดลขสทธผอน 3. แบงตามจ านวนครงทพมพ ได 2 ประเภท คอ 3.1 ภาพพมพถาวร เปนภาพพมพทพมพออกมาจากแมพมพใดๆ ทไดผลงานออกมามลกษณะ เหมอนกนทกประการ ตงแต 2 ชนขนไป

3.2 ภาพพมพครงเดยว เปนภาพพมพทพมพออกมาไดผลงานเพยงภาพเดยว ถาพมพอกจะ ไดผลงานทไมเหมอนเดม 4. แบงตามประเภทของแมพมพ ได 4 ประเภท คอ 4.1 แมพมพนน ( RELIEF PROCESS ) เปนการพมพโดยใหสตดอยบนผวหนาทท าใหนน ขนมาของแมพมพ ภาพทไดเกดจากสทตดอยในสวนบนนน แมพมพนนเปนแมพมพ ทท าขนมาเปนประเภทแรก ภาพพมพชนดนไดแก ภาพพมพแกะไม ( WOOD-CUT ) ภาพพมพแกะยาง ( LINO-CUT ) ตรายาง ( RUBBER STAMP ) ภาพพมพจากเศษวสดตางๆ 4.2 แมพมพรองลก ( INTAGLIO PROCESS ) เปนการพมพโดยใหสอยในรองทท าใหลกลง ไปของแมพมพโดยใชแผนโลหะท าเปนแมพมพ ( แผนโลหะทนยมใชคอแผนทองแดง ) และท าใหลกลงไปโดยใชน ากรดกด ซงเรยกวา ETCHING แมพมพรองลกนพฒนาขนโดย ชาวตะวนตก สามารถพมพงานทมความ ละเอยด คมชดสง สมยกอนใชในการพมพ หนงสอ พระคมภร แผนท เอกสารตางๆ แสตมป ธนบตร ปจจบนใชในการพมพงานทเปนศลปะ และธนบตร 4.3 แมพมพพนราบ ( PLANER PROCESS ) เปนการพมพโดยใหสตดอยบนผวหนา ทราบเรยบของแมพมพ โดยไมตองขดหรอแกะพนผวลงไป แตใชสารเคมเขาชวย ภาพพมพ ชนดนไดแก ภาพพมพหน ( LITHOGRAPH ) การพมพออฟเซท ( OFFSET ) ภาพพมพกระดาษ ( PAPER-CUT ) ภาพพมพครงเดยว ( MONOPRINT ) 4.4 แมพมพฉล ( STENCIL PROCESS ) เปนการพมพโดยใหสผานทะลชองของแมพมพลงไป สผลงานทอยดานหลง เปนการพมพชนดเดยวทไดรปทมดานเดยวกนกบแมพมพ ไมกลบซาย เปนขวา ภาพพมพชนดนไดแก ภาพพมพฉล ( STENCIL ) ภาพพมพตะแกรงไหม ( SILK SCREEN ) การพมพอดส าเนา ( RONEO ) เปนตน

องคประกอบของศลปะ การมองเหนแบบธรรมดา ( Looking) หรอแบบทวไปนนเปนการมองเหนหรอการรบรในธรรมชาตและสงแวดลอม ทปราศจากการสงเกตความตงใจและไรความประสงค คลายกบปรากฏการณนนเกดขนโดยทนทเปนปกตวสย ซงแตกตางจากการรบรการเหนทางศลปะทเปนความสามารถทจะเขาใจ และกนความกวางขวางจากภายนอกสความรสกภายในมากกวา การเหนรปทรงศลปะและพยายามท าความเขาใจกบรปทรงทมองเหนนนเปนอาการทลกซงกวากระบวนการใชสายตาแบบปกต และยงเกยวของไปถงการท างานของสมองและระบบประสาทของผด ซงก าลงรบรขอมลตางๆ จากประสาทสมผสดวยความมชวตชวาและเมอไดรบร การรบรจะรวมตวเปนการรบรสะสม ( Funded Perception ) และพฒนาไปสประสบการณทางสนทรยภาพ ( Aeathetic Ezxperience ) ขนของการมองเหนในชวงนจะเหนความสมพนธของสวนละเอยด และ / หรอการเหนทะลปรโปรงแบบแจงเหนจรง ( สชาต เถาทอง. ม.ป.ป. : 53 ) องคประกอบของการเหน

1.การเหนรปและพน ( Figure and Ground ) เปนองคประกอบแรกทมนษยมองเหนจากธรรมชาตและสงแวดลอม ซงมผลมาจากการทเรามองเหนวตถตาเราจะรบรพรอมๆ กนทงรปและพน โดยวตถจะเปนรปและบรเวณรอบ ๆ จะเปนพน 2.การเหนแสงและเงา ( Light and Shadow ) การรบรไดหรอมองเหนไดเพราะแสงสวางสองกระทบบรเวณวตถนนตองอย ถาไมมแสงสวางน าหนกของวตถจะไมเกดขนหรอถามแสงสวางเทากนเงากไมเกดขนดวยเชนกน แสงและเงาจงมผลตอการรบรรปราง และขนาดของวตถทแปรเปลยนไปตามปรมาณและคาน าหนกของแสงและเงา ( Value ) 3.การเหนต าแหนงและสดสวน ( Position and Proportion ) การรบรหรอมองเหนเกดขนได เพราะต าแหนงของเราและต าแหนงของวตถ ถาเราอยใกลวตถกจะมองเหนสวนราย ละเอยดไดชดเจน และมขนาดใหญ แตถาอยไกลจากวตถกตะมองเหนไมชดเจนและมขนาดเลกเปนสดสวนกนไป 4.การเหนความเคลอนไหว( Motion ) การรบรและมองเหนไดเพราะความเคลอนไหวของวตถหรอเพราะตวเราเคลอนไหวเองซงการเคลอนไหวมทงการเคลอนทอยาง รวดเรว เชองชา ทศทาง และ จงหวะ เปนตน

ทศนธาต ทศนธาต คออะไร ทศนธาตมความส าคญมากเปนสวนประกอบของศลปะ (Elements of arts)เพราะเปนสงทท าใหงานศลปะเกดเปนรปธรรม ไดแก จด เสน รปราง รปทรง แสง เงา สน าหนก ลกษณะผวพน ฯลฯ ทน ามาสรางสรรคงานศลปะ 1.จด เปนทศนธาตเบองตนทสดของการเหน จดมมตเปนศนย ไมมความกวาง ความยาว หรอความลก เปนธาตทไมสามารถแบงออกไดอก เปนสงทเลกทสดทจะใชสรางรปทรงขนในภาพ 2.เสน เปนทศนธาตเบองตนของทศนศลปทกๆ แขนง เสนเปนพนฐานของโครงสรางของทกสงในจกรวาล สามารถแสดงความรสกไดทงดวยตวมนเองและดวยการสรางเปนรปทรงตางๆ ขน 3.ส เปนทศนธาตทส าคญและมบทบาทมากทสดในงานจตรกรรม สมคณลกษณะของทศนธาตอนๆ อยครบถวน สสามารถใหความรสกถง ความรอน อบอน หรอเยอกเยน ขนอยกบการน าคณสมบตของสมาใชในผลงานทศนศลป 4.รปราง มลกษณะเปน 2 มต หรออาจะเปนการเรยกงายๆ วา “เสนรอบนอก” ของรปทรง 5.รปทรง มลกษณะเปน 3 มต มมวลและปรมาตรทชดเจน 6.แสงเงา เปนลกษณะของคาน าหนกออนแกตงแตด าทสดไปจนถงขาวทสด 7.ส ม 2 ลกษณะ คอ แสงสและสทเปนวตถธาต โดยมคณสมบตแตกตางกนไป 8.น าหนก เปนลกษณะของคาน าหนกออนแกของสตงแตเขมทสดไปจนถงสวางทสด 9.ลกษณะพนผว เปนการสรางใหผลงานมความพเศษและมความสมบรณมากยงขนโดยใชพนผวทเหมาะสมกบภาพผลงานนนๆ เปนตวน าเสนอ ซงผลงานบางชนอาจจะมลกษณะพนผวหรอไมกไดขนอยกบความเหมาะสม

10.พนทวาง ผลงานทกชนจ าเปนตองมพนทวาง ซงเปนพนทส าหรบรองรบทศนธาตแบบตางๆ

ศลปะตะวนตก

ศลปะกรก

งานสรางสรรคทบงบอกถงความเปนนกมนษยนยม

อารยธรรมกรกอดมไปดวยนกปรชญา นกสนทรยศาสตร นกคด นกดนตร วรบรษของชาวกรกไมใชนกรบ แตเปนนกปรชญาและศลปนสาขาตาง ๆ ความภาคภมใจของชาวกรกโดยรวมอยทการไดทราบขาวถงการสรางโรงละคร เพอจะไดน าวรรณกรรมส าคญมาจดแสดง และน าผลงานศลปะมาถกเถยงเกยวกบแบบทางความงามรวมกน จนกลายเปนสนทรยศาสตร

ผลงานทศนศลปทโดดเดนของกรก คอ ผลงานสถาปตยกรรมกบประตมากรรมซงใหอทธพลตอโลกตะวนตกและโลกโดยรวมมาจนถงทกวนน

สถาปตยกรรมของกรก เปนวหารทสรางถวายเทพและเทพตางๆ ใชหนเปนวสดหลก เนนเสาและคาน มเสา 3 รปแบบ คอ แบบดอรก แบบไอโอนก และแบบโครนเธยนซงแบบหลงนมการแกะสลกเปนรปใบไมประดษฐ มความงาม หรหรา และเปนทนยมของพวกโรมนในสมยตอมา

ประตมากรรมสวนใหญเปนงานสลกหนออน ชาวกรกนยมรปทรงมากกวาสสน มตงแตรปสตว รปคน นกกฬา เทพเจา ใชประดบบานเรอน หลมศพ วหารเทพเจา ผลงานของกรกตางจากอยปตทมการเคลอนไหวและมชวตชวามากกวา

ทศนศลปโรมน งานสรางสรรคทบงบอกอ านาจและตอบสนองสาธารณรฐ

ทศนศลปทโดดเดน คอ สถาปตยกรรมและสงกอสรางทเปนสาธารณะประโยชน เชน สนามกฬา ทอล าเลยงน า สระวายน า ประตชย ซงมลกษณะส าคญ คอ โครงสรางใหญโต มนคง สวนรายละเอยดมการประดบประดาอยางหรหราฟมเฟอยซงแสดงถงความเยอหยงและภมใจในอาณาจกรของตน ลกษณะเฉพาะทางสถาปตยกรรมของชาวโรมนคอ การกอสรางหลงคารปทรงกลม (Dome) และใชโครงสรางแบบวงโคง (Arch) ซงท าใหเกดการกระจายของน าหนกบนโครงสรางท าใหสามารถกอสรางขนาดมหมาได ดานประตมากรรมโรมนไดรบอทธพลจากกรกโดยการขนยายผลงานของกรก หรอการแกะสลกคดลอกงานส าคญของชาวกรกไวจ านวนมา อยางไรกตามผลงานประตมากรรมของชาวโรมนกมลกษณะเฉพาะตวคอ เนนความเหมอนจรง ทสามารถบงบอกความรสก อารมณและจตวญญาณของเจาของแบบได เชน ภาพสลกจกรพรรดและบคคลส าคญตาง ๆ ของโรมน

ทศนศลปสมยฟนฟศลปะวทยา

การรอฟนคณคาทางสนทรยกรกและโรมน

ในดานทศนศลปศลปนเรมตระหนกวาศลปะไมจ าเปนตองตอบสนองความศรทธาทางครสตศาสนาเสมอไป จงหนไปหยบเอาเรองราวทหลากหลายมาเปนสาระการท างาน เชน เทพเจา ปจเจกชน และธรรมชาต แตส าหรบรปแบบ ศลปนไดหนมาสแนวคดศลปะ คอ ความเหมอนจรงในสดสวน รปทรงและสสนเชนงานของกรกและโรมน

ส าหรบศลปนทมชอเสยงและสรางผลงานเปนทยอมรบและสงอทธพล ตอวงการทศนศลปอยางกวางขวางม 3 คน คอ ไมเคล แองเจลโล เลโอนารโด ดา วนซ และราฟาเอล

ผลงานของไมเคล แองเจโล มทงผลงานจตรกรรมและประตมากรรม เชน ประตมากรรมสลกหน ชอ เดวด จตรกรรมผนงโบสถซสตเน สวนดา วนซ คอ ภาพโมนาลซา ภาพอาหารเยนมอสดทาย สวนผลงานของราฟาเอล เชน ภาพนกปราชญแหงเอเธนส พระแมมาดอนนาแหงทองทง ฯลฯ

ทศนศลปสมยใหม

ค าวา “ทศนศลปสมยใหม” (Modern Art) เนนถงทศนศลปทเปลยนแปลงลกษณะรปแบบศลปะ จากอดตทปรากฏและสบตอกนมานาน ไปสลกษณะรปแบบศลปะทแปลกใหมจากเดมดวยเหตผลและเงอนไขอนหลากหลาย โดยพจารณาทงรปแบบ เนอหา และเทคนค ดงนนจดเรมตนของทศนศลปสมยใหมของตะวนตก นกวชาการดานทศนศลปสวนใหญไดถอเอาทศนศลปแบบอมเพรสชนนสมเปนจดเรมตน Impressionism

เมอปค.ศ.1874 จตรกรหนมกลมอมเพรสชนนสม ไดน าภาพผลงานจตรกรรมทมกลวธการสรางงานหลดออกไปจากกลวธและหลกทางความงามแบบดงเดมทถอวาความงามคอความเรยบรอยบรรจงไปสผลงานทมเทคนคปายสอยางหยาบโดยไมเกลยใหกลมกลนกน ราวประหนงวายงเขยนไมเสรจ และเนอหากไมไดพนธนาการไวกบเรองราวของพระครสต พระเจา หรอบคคลชนสง การแสดงงานครงนนถกต าหนจากสาธารนชนวาเปนผลงานทอปลกษณ หยาบกระดางและท าลายความงามของทศนศลปทเคยมมา อยางไรกตามการแหวกขนบดงเดมของลทธอมเพรสชนนสมดงกลาว กลบเปนการเปดศกราชใหมใหแกวงการทศนศลป จนนกวชาการทศนศลปเหนพองกนวา “อมเพรสชนนสม” คอ จดเรมตนของทศนศลปสมยใหม Expressionist

กอก าเนดและเคลอนไหวในเยอรมนประเทศทเปนแหลงรวมศนยความกาวหนาดานตางๆของยโรป ตงแตป ค.ศ.1905 ศลปนเอกซเพรสชนนสมมเจตนารมณทจะหลกเลยงความเปนนกธรรมชาตนยมซงเคารพธรรมชาตพวกเขามความนยมชมชอบในรปทรงงายๆ แตสามารถสรางอารมณดานใดดานหนงอยางถงทสด ศลปนกลมนมกจะใชศลปะเผยความอปลกษณของสงคม

cubism ในขณะททศนศลปชวงระหวางปลายครสตศตวรรษท 19 และตนครสตวรรษท20ตางแขงขนกน

ปลดปลอยอารมณ ความรสก และใหคณคาของผลงานสรางสรรคผกโยงไวกบศกยภาพ ศลปนกลมควบสมกลบผกโยกหลกสนทรยภาพ โดยใหคณคาของการสรางสรรคอยทอารมณความรสกทศนศลปควบสมจะสรางสรรคงานโดยค านงถงเรองโครงสรางของสรรพสงทงหลายกอนอนสวนอารมณความรสกออกนนตองกลนกรองกนเสยกอน โดยเชอวาสจธรรมของสรรพสงนน คอ โครงสรางปรมาตรและรปทรงหาใชการสลดสใหเปรอะเปอนลงในภาพ Abstract Art

ทศนศลปลทธนามธรรม Abstract Art อยในชวงตนครสตศตวรรษท 20เปนทนยมกนทงจตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพแนวทางการสรางสรรคตรงกบแนวคดของนกสนทรยศาสตรกลมนยมรปทรง ทเชอวาเปาหมายในการสรางสรรคงานศลปะกคอเพอกระตนอารมณสนทรยะคอรปทรงเทานนไมไดเกยวของกบเนอหา Surrealism

เปนทศนศลปอกลทธหนงทเกดทนในระหวางสงครามโลกครงท 1 ซงไดรบอทธพลโดยตรงจากซกมนด ฟรอย การสรางงานทศนศลปของพวกเขามจดมงหมายอยทการแสดงออกของจตใตส านกอยางอสระ ปราศจากการควบคมอารมณของเหตผลเปนการจดการกบความจรง กบสภาวะความเปนจรงทปรากฏอยเบองหลงกบสภาวะทสมผสไดในจตใตส านกทอยเหนอการควบคมของเหตและผล

Postmodern Art

เปนยคของวฒนธรรมเกดหลงสมยใหมเปนปรากฏการทเกดขนในสงคมทพฒนาอตสาหกรรมหนกจนอมตวแลวหลกสนทรยศาสตร คอ เปนการกลบไปสประสบการณของมนษยอกครง ค าวาสไตลใชไมไดเพราะเปนการรวมสไตล เปนลกษณะของการสงเคราะห รวมลกษณะตางๆจากหลายแหลงวฒนธรรมมารวมกน แบบแผนของโพสตโมเดอรนประกอบดวย 2 ลทธ 1 ทรานสวงการด เปนกลมศลปนอตาเลยน ศลปนกลมนน าหลกศลปะยโรปในอดตมาเปนแรงบนดาลใจ 2 นโอเอกซเพรสชนนสม น าโดยศลปนอาวโสเยอรมน

ศลปะตะวนออก ศลปอนเดย

ศลปะอนเดยมความส าคญมากเพราะเปนแมบทของศลปะตะวนออกทงหมดการศกษาประวตศาสตรศลปตะวนออกจ าเปนตองเรมจากความเขาใจในลกษณะวฒนธรรม ความคดตามแบบของอนเดยกอน สงตอไปนเปนประเดนส าคญทสดทผศกษาตองท าความเขาใจคอ 1.ศลปะอนเดย มรากฐานทไมใชมาจากศาสนาเดยว แตประมาณ 3-4 ศาสนา คอ ฮนดพทธ เชน และอสลาม ศลปะทตงอยบนพนฐานของศาสนาถาจะถอเปนแบบแผนศลปะคนละอนกได แตสวนทคลายกนกม 2.การแบงวชาการตางๆออกเปนศาสนาศลปะและปรชญานน Dietze Suzuki ผเชยวชาญปรชญาวฒนธรรมตะวนออก กลาววา การมองแบบนเปนวธการมองแบบตะวนตกถาจะศกษาใหมองแบบตะวนออกคอ 2.1ค าวาศาสนา เปนค าทมาจากแนวคดตะวนตกสวนตะวนออกจะถอวา ลทธ ประกอบไปดวยศาสดา ค าสอน สาวก และนอกจากนนลทธตางๆเชนฮนด หรอ พทธจะประกอบไปดวย 2.2แบบแผนและวธการสรางรปเคารพและออกแบบอาคารตะวน ออก (สวนนชาวตะวนตกเรยกวา ศลปะ) เพอเสรมสรางศรทธา กอใหเกดความนาเลอมใส 2.3วธเขยนอธบายขยายความใหค าสอนนาอานพสดารนาศรทธา(สวนนชาวตะวนตกเรยกวา ปรชญา) 2.4พธกรรม การปฏบต การจดใหมเทศกาล การเฉลมฉลองเพอ ใหคนเขามารบรเลอมใสในลทธ ขอปฏบตตรงนตรงกบค าวา พธ กรรมจากมมมองนแมเราจะยงใช๓ษาทมาจากมมมองของชาว ตะวนตกจะเหนไดวาศลปะอนเดย ตามแบบแผนของแตละศาสนาจะมขอก าหนดตางๆตามแนวทางของศาสนาจะมขอก าหนดตางๆตามแนวทางของศาสนานนๆ

ศลปะจน ภาพวาดตามทฝงศพตงแตยคกอนประวตศาสตรสะทอนใหเหนความเชอเรองการบชาวญญาณ

บรรพบรษพทธศาสนานกายมหาญาณนน เรมตนมาจากอนเดยกจรงแตมางอกงามในจน อทธพลส าคญของพทธศลปะจากอนเดยทสงผลตอศลปะจน ปรากฏในรปแบบตางๆดงตอไปน 1. ศลปะจากถ าอจนตะ ไมวาจะเปนจตรกรรมพทธประวต ตวอยางศลปะถ าของจนเชน ถ าตนฮวง 2. จนกเรมสรางเอกลกษณในศลปของตนไมวาจะเปนเนอเรองนทานปรมปราแบบมหาญาณทกลาวถงพระพทธเจา 84000 พระองคในสากลจกรวาล พระโพธสตวทอยในวฎสงสาร ลกษณะเคาหนาของภาพพระพทธเจา เทพตางๆรวมทงเครองแตงกายแบบจนไดเกดขน 3. สถาปตยกรรมจนทใชหลงคาซอน (Double roof) ซงหมายถง หลงคาทแยกสวนทเปนหลงคาแทมหนาจวแยกจากสวนทเปนปกกนสาด มณฑลยนาน มการสรางสถปทใกลเคยงกบตนแบบจากอนเดยเปนทนาสงเกตวาศาสนาพราหมณ ฮนดมไดเขามาในจน แตอทธพลทางออมมปรากฏอยในรปของพระพทธเจา และพระโพธสตวตางๆ เชน ทาทรงตว การมหลายพระกรคลายพระนารายณ

ภาพเขยนทวทศนและลทธเตา ลทธเตากก าเนดในดนแดนจนแท เปนการคด พฒนา เปนตนตอภมปญญาของจน เลาจอ เมงจอและ

ขงจอไดถายทอดแนวคด ปรชญา ขอปฏบตทางสงคมของลทธนสชาวจน เนองจากขอความสวนหนงในคมภร เตา เตชง กลาววาเตาทแทจรงไมอาจอธบายเปนค าพดหรอมองเหนเปนตวตนได จงเขยนภาพทวทศนทมลกษณะส าคญดงตอไปน 1. ภาพทวทศนของจนไมมการก าหนดระดบตาและมมมองทแนนอน 2. การใชชองวางเปนแบบเปด สายหมอกทเชอมตอกน ระหวางยอดเขาและพมไมเปนวธการทจตรกรจนจะสอความคดเรองเตาอ านาจทแทรกอยในสรรพสงตางๆ 3. หามเขยนภาพแสดงความดรายของธรรมชาต เชนทองฟามพายหรอพนน ามคลนศลปะอนๆ เชนการจดสวน ภาพประกอบวรรณคดกจกรรมทถอเปนสงทผทรงภมปญญา เปนนกปราชญ ท ากนมสอยางคอ จตรกรรม การเขยนปรชญาและบทกว ภาพเขยนมภาพเหตการณชวตประจ าวน จากประวตศาสตร ภาพฮองเตและขนนาง หรอท าภาพพมพบลอกไมเปนภาพประกอบเรองในวรรณคดกม ศลปะในการออกแบบสวน ท าสระน า คลองปลกตนไมและท าเขาหนเทยม สรางทกสงใหกลมกลนกนราวกบวา สวนนนเกดขนตามธรรมชาต มไดมมนษยออกแบบ สนทรยในสวนจน คอ การก าหนดทางเดนและจดทผชมจะมองผานหนาตางหรอและเหนสวนทสวยงามของสวน จากจดและมมมองทผออกแบบก าหนดไว หลกสนทรยศาสตรของจนโบราณคอการน ากอนหนทมรปรางแปลกประหลาดจากการถกน าเซาะ หรอจากสาเหตอนมาตงไวบนแทนใหคนชมกจกรรมนคลายกบการตงแสดงประตมากรรมนามธรรม แตจนเรมกจกรรมนกอนตะวนตกหลายศตวรรษ

ศลปะญป น วฒนธรรมญปนจดอยในประเภทของวฒนธรรมทรบสงตางๆมาจากวฒนธรรมอนวฒนธรรมแบบนเรยกวา วฒนธรรมแสงจนทร (Moon Shine culture) เพราะดวงจนทรไมไดมแสงของตวเองจรง เอกลกษณะญป น คอ คนญป นรนเกา สอนลกหลานวา “ ชาวจนเปนครของเรา” แตศลปะญป นยคตอมาเรมสรางเอกลกษณเฉพาะตว เชนแนวคดในเรองความกลมกลนกบธรรมชาตและความเรยบงาย ตวอยางในงานศลปะ คอ

1. พระโพธสตวหนาด สงครามกลางเมอง ท าใหคานยมของการนยมผเขมแขง ภาพพจนของพระโพธสตว ในลกษณะทมดทะแมง แขงกราวจงเกดขน

2. ทวทศน ภาพทเขยนบนกระดาษฟางหรอผาไหมเปนภเขาในสายหมอกนบเปนมรดกมาจากจนแตขอหามบางประการเชนภาพความดรายของธรรมชาต พายฝนและทะเลทมคลนเปนประสบการณทชาวญป นน ามาแสดงออกเพราะเปนสวนทใกลชดกบชวตของเขา แตคนจนไมกลาท าเพราะเคารพกฎเกณฑโบราณจากลทธเตา

3. ภาพพมพ มชอเสยงมากสามารถสรางอทธพลทางศลปะแกศลปนตะวนตก โดยชาวตะวนตกถอเปนสงทแปลกใหมและมเอกลกษณเฉพาะตว

4. ศลปะเซน ลทธเซนนมาจากจนแตไปงอกงามในญป น สนทรยแบบเซนอยทจตอนแนวแนของศลปนทจะจดแปรงแลวเขยนอยางเฉยบพลนทนท ตวอยางเชนภาพทอหกผล ของหลวงจนมองก(มช) เอกลกษณขององคประกอบศลปะในศลปะเซนตางจากของตะวนตกมาก เพราะเปนสมดลทสรางจากมวลกลมเดยวทวางไวไมอยกลางภาพแตสวนหนนบเปนเอกลกษณของญป นคอสวนแบบนประกอบดวยหนหรอกรวดเมดเลกๆ โรยแลวเกลยจนเปนรปแนวคลนแลวมหนกอนใหญกวาซง หมายถงเกาะ โผลนมาระหวางพนน าเปนแหงๆ รปแบบศลปะนจะดเปนประตมากรรมทมเนอหาเปนภาพทวทศนกได หรอจะดเปนการจดสวนกได 5. คาบกและโนะ เปนศลปะการแสดงชนสงของญป น ส าหรบอยางหลง โนะ มลกษณะคลายโขนไทย ญป นรบอทธพลทางศลปะหลายอยางจากจน แตอทธพลทางออมหลายอยางมาจากอนเดยเจดยไมของญป นตางจากสถปของอนเดยมากแตซมประต ทอรายกคอ โทรานะของอนเดยนนเอง

ศลปะขอม สถาปตยกรรมขอมเปนการรบเอาแบบของเทวาลยของฮนด ไดน ามาแปรรปอยางมากมายเชนการมปรางหลายองค ปรางแบบนครวดมพระพกตรขององคเทพ กลายเปนเอกลกษณในศลปะขอม นางอปสรทมใบหนากวาง ขากรรไกรสะทอนลกษณะคนพนเมอง นกสนทรยศาสตรไดใหความเหนวา “ปราสาทหนในอารยะธรรมขอมมความงามบนความแขงกระดางอยางทไมเคยปรากฏทใดมากอน”

สรปบทเรยนรายวชาทศนศลป ศ40103 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา2549

สาขาวชา สงคมศกษาและศลปะ โรงเรยนมหดลวทยานสรณ ภมปญญาไทยกบทศนศลป

สโขทย พอขนศรอนทราทตย ปฐมกษตรยราชวงศพระรวงไดสถาปนาอาณาจกรสโขทย อนมกรงสโขทยเปนราชธานขน เมอป พ.ศ. ๑๘๐๐ และไดสบสนตตวงศตอมาอก ๕ พระองค คอ พอขนบาลเมอง พอขนรามค าแหงมหาราชพญาเลอไทย พญาลไทย พญาไสลอไทย จนถงป พ.ศ.๑๙๒๑ จากนนกรงสโขทยกตกเปนเมองขนของอาณาจกรศรอยธยากษตรยราชวงศ พระรวงอก ๒ พระองค จงอยในฐานะเปนเจาเมองขน

• ชวงอาย – พทธศตวรรษท 19-21 • สถานท – สโขทย • ลกษณะ – เกยวกบลทธหนยานนกายลงกาวงศ ในสมยนพระพทธรปจากลงกาเขาไดรบอทธพลอยมาก

ไดรบการยอมรบวางามทสด ม 4 อรยาบถ คอ นง นอน ยน เดน มเทคนคหลอโละ ปนปน และสลกหน องค ทวางดงามมากคอปางเสดจลงมาจากดาวดงส ทวดตระพองหลาง เกดจตรกรรมไทยขน เชน ภาพสลกบาง ภาพสลกหนในถ า เปนตน

Sukhothai is the first kingdom of Thailand whose historical accounts can be traced from the stone inscriptions and chronicles evidences. Architecture and sculpture remains that represent the ancient Glory, especially the Buddhist faith of the rulers and their followers, include wat, viharn, mondop, chedi, prang, shrines, town pillar, spirit houses, huge standing Buddha images and other Buddha images. Other beautiful and majestic objects of everlasting charm are walls and doors constructed in laterite; Turiang Kiln used for the making of glazed terracotta; bronze images of Siva, Vishnu and Uma that display the lingering influence of Khom Bayon style. The archaeological evidences of Sukhothai Kingdom could be found in several ancient capitals and towns, namely Sukhothai, Sri Satchanalai, Chalieng, Kamphaengphet and Traitrung. This book is part of the preservation and international treasures and world heritage.

อาณาจกรสโขทย นบเปนอาณาจกรแรกของคนไทย ศลปะสโขทยจง นบเปนสกลศลปะแบบแรกของชนชาตไทย ทผานการคดคน สรางสรรค คลคลาย สงเคราะหในแผนดนทเปนปกแผนมน คงจนไดรปแบบทงดงามพระพทธรปสโขทย ถอวา มความงามตามอดมคตไทยอยางแทจรง

ลกษณะ ส าคญของพระพทธรปสโขทย คอ พระวรกายโปรง เสนรอบนอกโคงงาม ไดจงหวะ พระพกตรรปไขยาวสมสวน ยมพองาม พระขนงโกง รบกบพระนาสกทงมเลกนอย พระโอษฐแยมอม ดส ารวม มเมตตา พระเกตมาลารปเปลวเพลง พระสงฆาฏยาวจรดพระนาภ พระศกแบบกนหอย ไมมไร พระศก พระพทธรปศลปะสโขทยมความงดงามมาก ทมชอเสยงมากไดแก พระพทธชนราช พระพทธชนสห พระศาสดา พระพทธไตรรตนายก และ พระพทธรปปางลลา

นอกจากพระพทธรปแลว ในสมยสโขทยยงมงานประตมากรรมทมชอเสยงอกอยางหนง คอ เครองสงคโลก ซงเปนเครอง ปนดนเผาสมยสโขทยทมลกษณะเฉพาะ มชอเสยงไปทวโลก เครองปน ดนเผาสงคโลก เปนเครองปนดนเผาเคลอบ สเขยวไขกา สน าตาล สใส เขยนทบลายเขยนรปตางๆ มผวเคลอบแตกราน สงคโลกเปนสนคาออก ทส าคญของอาณาจกรสโขทยท สงไปจ าหนายนอกอาณาเขต จนถงฟลปนส อนโดนเซย และญป น อยธยา พระนครศรอยธยา เคยเปนราชธานของไทยเปนระยะเวลาถง 417 ป มกษตรยปกครองรวม5 ราชวงศ นบจ านวนทงสน 33 พระองค นบตงแตพระเจาอทอง หรอสมเดจพระบรมราชาธบด แหงราชวงศเชยงราย เปนปฐมกษตรยไดทรงสถาปนากรงศรอยธยาขน เมอป พ.ศ. 1893 จนถงพระเจาเอกทศนหรอสมเดจพระเจาอยหวสรยามรนทรกษตรยพระองคสดทายทไทยเสยกรงศรอยธยาแกพมา สนสดการเปนราชธานไทย เมอป พ.ศ. 2310 ชวงอาย – พ.ศ. 1893-2310 สถานท – อยธยา ภาคกลาง ลกษณะ – บานเมองมทงสงคราม สงบสข เสอมโทรม สลบไปมาเปนเวลานาน ท าใหศลปทกแขนงมแบบแผนและสบตอไปถงสมยตอ ๆ ไป เชน จตรกรรม สถาปตยกรรม (มกท าดวยอฐและไม) ประตมากรรมตกแตง และประณตศลป โดดเดนในการสลกไมเพราะสลกใหสวยไดงาย มการปดทอง ประดบกระจกส ถอวาจตรกรรมการตกแตงววฒนาการสงสด เชนตเกบพระไตรปฎก สรางดวยจตรกรรมลายน าจดวาวจตรสดในประเทศ

รตนโกสนทร สมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก งานสรางสรรคเพอฟนฟและการสรางแปลงบานเมอง ชวงอาย – พ.ศ. 2325-2352 สถานท – กรงเทพ ลกษณะ – สวนมากเปนการสรางทดแทนของเกาทถกท าลายไปในสมยอยธยา ตงแตพระราชวง ตลอดจนเรอพระราชพธจะคลายๆของเดม เพยงแตวาพวกลวดลายทตกแตงตามบานประต คนทวย หนาบน จะมลกษณะใหญโตและเขมแขง เพอนแสดงถงความมนคงของบานเมอง สมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย พระอจฉรยภาพและงานสลกไมชนเยยมแหงกรงรตนโกสนทร ชวงอาย – พ.ศ. 2352-2367 สถานท – กรงเทพ ลกษณะ – ยงคงรกษารปแบบเดมไวอย มวรรณะของสทหนกแนนมลลาทสวยงามดมนคงพระองค เองยงปนพระพกตรของพระพทธจฬาลกษณ ประธานวดราชสทธาราม และพระพทธธรรมศราช โลกธาตดลก วดอรณราชวราราม และพระองคกยงสลกบานประตไมทสวยสดยอดในรตนโกสนทร คอ ทพระวหารวดสทศน เพราะซบซอนมาก สมยพระบาทสมเดจนงเกลาเจาอยหว ยคทองของจตรกรรมไทยแบบประเพณและความรงเรองของทศนศลปแบบจน ชวงอาย – พ.ศ. 2367-2394 สถานท – กรงเทพ ลกษณะ – จตรกรรมทเกดใหมนเรยกวา “จตรกรรมแบบพระราชนยม ร.3” จะออกแนวจน เพราะไดรบอทธพลจากการคามาตงแตสมย ร.2 แตแบบไทยเดมกมไดถกทอดทงโดยจะมการ พฒนาตอ เชน มการปดทองในภาพ และการเนนฉากหลงซงเปนธรรมชาตใหสมจรงมากขน สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว เมอทศนศลปไทยเรมไดรบอทธพลจากทศนศลปตะวนตก ชวงอาย – พ.ศ. 2394-2411 สถานท – กรงเทพ ลกษณะ – เมอทรงท าสญญาพระราชไมตรกบประเทศตะวนตก เรมทดลองกจการทหารแบบยโรป การแตงกายทหารจงเปนตะวนตกไปดวย ณ ตเกบพระไตรปฎกวดสทศนไดเขยนลายตกยโรป เรอ โดยสารคลายของอเมรกา ประมาณวาวาดโดยไมเคยเหนของจรงมากอน และภาพประเภทนกมอยตามผนงวดดวย นอกจากนยงไดรบเครองบรรณาการเปนพระบรมรปสง 1 ศอกแตทรงไปเหมอนฝรง จงใหคนไทยสรางใหม

สมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ความกาวหนาในการพฒนาทศนศลปไทยสแบบแผนตะวนตก ชวงอาย – พ.ศ. 2411-2453 สถานท – กรงเทพ ลกษณะ – มการสรางถนน สะพาน สถานทราชการ เปนแบบตะวนตก ทแรกใหฝรงมาออกแบบพระทนงจกรมหาประสาท คนกคดคานกน จงเปลยนหลงคาใหเปนแบบไทย บางคนเรยนกวา “ฝรงสวมมอบ” สวนเครองใหสวนพระองคทไมเกยวกบราชการยงเปนแบบไทยอย และทพระองคเสดจเยอนยโรป 2 ครง จงน าชางฝมอชาวตะวนตกเขามา และพอจะสรางพระทนงอนนตสมาคม จงเปนการน าชางคนไทยไปท างานกบชางฝรง จงเปนการพฒนาแบบแผนของไทยไปดวย ทศนศลปสมยใหมในประเทศไทย ศาสตราจารยศลป พระศร มนามเดมวา คอรราโดเฟโรจ ( Professor Corrado Feroci ) เปนชาวนครฟลอเรนซ ประเทศอตาล เกดเมอ วนท15 กนยายน พ.ศ. 2435 ณ. ต าบล San Giovanni บดาชอ นาย Artudo Feroci และมารดาชอนาง Santina Feroci มอาชพคาขาย เขาศกษาในระดบชนประถม เมอป พ.ศ. 2441 ภายหลงจบหลกสตร 5 ป จงเขาศกษาในโรงเรยนมธยมอก 5 ป จากนนจงเขาศกษาทางดานศลปะในโรงเรยนราชวทยาลยศลปะ แหงนครฟลอเรนซ จบหลกสตรวชาชาง 7 ป ในขณะทมอาย 23 ป และไดรบประกาศนยบตรชางปนชางเขยนซงตอมาไดสอบคดเลอกรบปรญญาบตรเปนศาสตราจารยมความรอบรทางดานประวตศาสตรศลปวจารณศลปและปรชญา โดยเฉพาะมความสามารถทางดาน ศลปะแขนงประตมากรรมและจตรกรรมในสมยรชกาลท 6 มพระประสงคจะหาชางปนมาชวยปฏบตราชการเพอฝกฝนใหคนไทยสามารถปนรปไดอยางแบบตะวนตกและสามารถมความรถงเทคนคตางๆ ในงานมาปฏบตราชการกบรฐบาลไทยทางรฐบาลอตาลจงเสนอ นาย คอรราโด เฟโรจ มาพรอมทงคณวฒและผลงาน ซงรฐบาลไทยกยนดรบเขาเปนขาราชการในต าแหนงชางปนกรมศลปากรกระทรวงวง เมอวนท 14 มกราคม พ.ศ.2466 อายยางเขา 32 ปโดยไดรบเงนเดอนๆ ละ 800 บาทคาเชาบาน 80 บาท และตอมาในป พ.ศ.2469 ศาสตราจารยศลป พระศร ไดด ารงต าแหนงอาจารย ชางปนหลอ แผนกศลปากรสถานแหงราชบณฑตยสภาไดรบเงน เดอนๆ ละ 900 บาท ตอมาไดยายมาเปนชางปน สงกดอยในกองประณตศลปกรรม กรมศลปากรกระทรวงธรรมการทานไดวางหลกสตรอบรมกวางๆ และท าการสอนใหแกผทสนใจในวชาประตมากรรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตผไดรบการอบรมรนแรกๆ สวนมากส าเรจการศกษาจากโรงเรยนเพาะชาง ผทมาอบรมฝกงานกบ ศาสตราจารย ศลป พระศร ไมตองเสยคาใชจายและคาธรรมเนยมทงสนเพราะทางราชการมนโยบายสงเสรมชางปนชางหลอใหมคณภาพและมมาตรฐาน ซงตอมาบคคลเหลานไดมาเปนผชวยชางและบางคนกเขารบราชการชวยแบงเบาภาระงาน และชวยท าใหกจ การปนหลอของกรมศลปากรเจรญขนอยางรวดเรว เมอทางราชการเหนความส าคญของการศกษาศลปะตาม

แนวในปจจบน จงไดขอใหศาสตราจารยศลป พระศร เปนผวางหลกสตรการศกษาใหมมาตรฐานเดยวกนกบโรงเรยนศลปะในยโรป ศาสตราจารยศลป พระศร จงเรมวางหลกสตรวชาจตรกรรมและประตมากรรมขนในระยะเรมแรกชอ "โรงเรยนประณตศลปกรรม" ตอมาเปลยนชอเปนโรงเรยนศลปากรแผนกชางและในปพ.ศ.2485 กรมศลปากรไดแยกจากกระทรวงศกษาธการไปขนอยกบส านกนายกรฐมนตรและรฐบาลในขณะนนโดย ฯพณฯจอมพล ป.พบลสงคราม นายก รฐมนตรตระหนกถงความส าคญของศลปะวาเปนวฒนธรรมทส าคญยงสาขาหนงของชาต จงไดมค าสงใหอธบดกรมศลปากรในขณะนนคอพระยาอนมานราชธนด าเนนการปรบปรงหลกสตร และตราพระราชบญญตยกฐานะโรงเรยนศลปากรขนเปนมหาวทยาลยศลปากรมคณะจตรกรรมประตมากรรม เปนคณะวชาเดยวของมหาวทยาลยศลปากรเปดสอนเพยง 2 สาขาวชา คอ สาขาจตรกรรมและสาขาประตมากรรมและม ศาสตราจารย ศลป พระศร เปนผอ านวยการสอนและด ารงต าแหนงคณบดคนแรก ดงนนการเรยนการสอนศลปะในสาขาวชาศลปะจงเรมด าเนนการ ในระดบปรญญาขนตงแตนนเปนตนมา ในป พ.ศ.2491 ศาสตราจารยศลป พระศร ไดรบมอบหมายจากรฐบาลไทยใหน าศลปะไทยไปแสดง ณ กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ ในปนทานไดเดนทางกลบไปประเทศอตาลและเดนทางกลบมาประเทศไทยอกครงในตนป พ.ศ.2492 โดยกลบมาใชชวตเปนครสงสอนลกศษยลกหาทางดานศลปะทคณะจตรกรรม และประตมากรรม ในป พ.ศ.2496 ศาสตราจารยศลป พระศรไดรบหนาทอนมเกยรตคอเปนประธานกรรมการสมาคมศลปะแหงชาตซงขนอยกบสมาคมศลปะนานาชาต(International Association of Art) ในปพ.ศ.2497ไดเปนผแทนศลปนไทยไปรวมประชมศลปนระหวางชาต ครงแรก ทประเทศออสเตรยทานไดน าเอกสารผลงานศลปะและบทความชอศลปะรวมสมยในประเทศไทย (Contemporary inThailand)ไปเผยแพรในการประชมดวยท าใหนานาชาตรจกประเทศไทยดขนและนบเปนคนแรกทท าใหเกดการแลกเปลยน ศลปะระหวางศลปนไทยและศลปนตางประเทศขน ศาสตราจารย ศลป พระศร ถงแกกรรมทโรงพยาบาลศรราช เมอวนท 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2505 รวมสรอายได 70 ป

แนวทางการวจารณผลงานทศนศลป การวจารณงานทศนศลป

การใหความคดเหนของตนในเรองคณคาทางศลปะของศลปกรรมใดๆ เปนเรองเกยวกบคนทกคน เพราะทกคนมสทธจะตชม หรอใหค าวจารณตามขอวนจฉยของตนเองไดแตขอวนจฉยนนอาจผดกได ถงกบท าใหผ วจารณเหนเขวไป คอ เหนศลปกรรมชนสามญทสดวาเปนผลงานชนเยยม กได การวจารณมอย 3 อยางคอ 1 จตวจารณ ( Impressionistic Critcism ) คอ วจารณในแงความรสก 2 อรรถวจารณ ( Interpretative Critcism ) คอ วจารณในแงแปลความหมาย 3 วพากษวจารณ ( Judicial Critcism ) คอ วจารณในแงใหค าพพากษาตดสน กลาวไวในเรองสนทรยภาพและเรองความรวา บคคลซงมพนการศกษาด โดยเฉพาะการศกษาทางดานศลปะอาจเขาใจไดด และใหความเหนวจารณศลปกรรมใดวาเปนศลปะทแทจรงได การ ศกษาทางศลปะ เรมตน

ตงแตโรงเรยนชนประถมตอเนองขนไปในโรงเรยนชนสงโดยล าดบการศกษามฝกหดปนรปประตมากรรม การพาไปชมศลปกรรมตามศลปะสถานการณแสดงดนตร และการแสดงปาฐกถาเกยวกบนาฏศลป การพาไปเทยวตามทงนา ปาเขา เพออบรมนกศกษาใหรจกความรกความงามแหงธรรมชาตเมอนกศกษาเหลานนเตบโตเปนผใหญแลว อาจไปรจกมกคนกบพวกศลปนซงมความรในวชาชพทางศลปะ ศลปนเหลานจะเปนผ ขดเกลานสยของนกศกษาใหชวตจตใจรกแตสงดงาม เมอเปนเชนน นกศกษาเหลานตอไปอาจเปนผรคาและวจารณศลปกรรมไดถกตอง การใหค าวจารณทถกตองถองแทในเรองศลปะเปนสงยากยงทสด ถาจะกลาวโดยทวไปในการวจารณ เราไมควรจะดวนใหค าวนจฉยแกศลปกรรม เมอเราไดเหน ไดฟง หรอไดอานเปนครงแรก โดยเฉพาะเรองแบบและวธการแสดงออก หรอเรองเทคนคนน ไมตรงกบความนยมชมชอบทเราเคยไดเหนไดฟงหรอไดอานมาในชวตของเรา เพราะเปนวฒนธรรมของตางชาตหรอตางสมย หลกทจะใหค าวจารณแกศลปกรรม 1.มโนภาพ (Conception) คอ ความคดเหนทสรางเปนศลปกรรมชนนน เปนมโนภาพทสงควรคกบศลปะทสงหรอไม ภาพนง เชน ภาพถวยชาม ภาพดอกไม ภาพในสมดหนงสอ เปนตน จะนบวาเปนการประจกษทางศลปะทสงหาไดไม เพราะขาดมโนภาพซงปลกประสาทอนทรยอนสงของผด ขอใหพจารณาเปรยบเทยบบทเพลงของดนตรลลา เชน ฟอกสตรอค และแทงโก กบบทเพลงของเบโธเฟน และบทเพลงอปรากรของวากเนอรจะรสกเหนไดวา บทเพลงอยาง ฟอกสตรอค และ แทงโก ถาเขาไปรวมอยดวยกนกบบทเพลงของเบโธเฟน และวากเนอร กเปนแตการประจกษศลปะอยางงายๆ ผดกบบทเพลงของเบโธเฟน และวากเนอร ซงเปนศลปะทสงสงและยงใหญกวากน และมความคดเหนทางศลปะอนสงเลศ 2.ความรสกสะเทอนใจ ศลปกรรมทแทจรงกคอ ทไมใชเปนเพราะดงามตา แตเปนเพราะมอ านาจอนแรงกลาแกความรสกทางจตใจของเราอยางถาวร เพราะฉะนนเราอาจถอไดวาคณสมบตทางศลปะของการประจกษแหงศลปะอยทความรสกสะเทอนใจ ซงเราไดรบจากสงนน 3.การแสดงออก การแสดงออกของศลปะเปนสงทส าคญทสดทควรจะเขาใจไว ถาเราตองการทจะวจารณงานศลปกรรมใหถองแท คนทวไปมกจะมองเหนในคณคาของศลปกรรมทมการแสดงออกทางศลปะทเหนดแลวเหมอนของจรง ยงเหมอนของจรงมากขนเพยงใด กมกนยมชมชอบวาเปนศลปะทแทจรง ความคดเหนลกษณะนไมถกตอง การแสดงออกทางศลปกรรมเปนสงทสงและสขมยงกวาการแสดงออกอยางทเหมอนของจรง เพราะเปนการแสดงความคดเหนซงเกดจากความละเอยดออนของศลปนทสรางสรรคออกมาเปนศลปกรรม ขอใหพจารณาด เศยรของพระพทธรปเปนตวอยาง เมอดจะเกดความรสกคดเหนถงจนตนาการไดหลากหลาย ท าใหเกดอารมณสะเทอนใจกบเรา เพราะดวยการแสดงออกซงไมใชเหมอนของจรงไดกประการ

เมอเราฟงเสยงซอซงไพเราะจบใจ อาจมอารมณเคลบเคลมท าใหรสกเปนทประโลมประลานใจ ท าใหหลงใหลใฝฝน หรอท าใหสลดใจหรออาจท าใหปลาบปลมราเรงใจ หรอท าใหรเปนอยางอนกได ทงนกมาจากการแสดงออกทไมใชเหมอนกบของจรง เพราะฉะนนในการวจารณศลปกรรมเราไมควรถอเอาขอทวา การถายทอดออกมาทเหมอนจรงเปนศลปกรรมทสงยงใหญ เราควรถอวาศลปกรรมทสงทยงใหญและมคณคากตอเมอผลงานศลปกรรมชนนนมพลงอ านาจในการแสดงออกอนสามารถท าใหเราถงกบตองเพงใจคด ทจะแสวงหาความหมายอนลกซงทมอยในงานศลปกรรม 4.องคประกอบในการวจารณศลปกรรม เราควรจะศกษาดวาองคประกอบของศลปกรรมนนประสานกนหรอไม กลาวคอ สวนประกอบนบตงแตทเปนภาคสวนประธานขององคประกอบตลอดลงมาถงทเปนภาคสวนรอง ประสานกนเขากนหรอไม ถงแมสวนประกอบตางๆนนอาจมความหลากหลายตางชนดกน แตกท าใหรสกถงความเปน Unity อนหนงอนเดยวกน (มความเปนเอกภาพในผลงาน) หรอไม เพราะเรารอยวา เอกภาพทไมมสวนประกอบหลากหลายแปลกๆ ตางๆ (Diversities) กจะท าใหดจดตาแตถามสวนประกอบหลากหลายแตไมมเอกภาพกจะท าใหดยงรกตาไป 5.ลกษณะการแสดงออกทมลกษณะเฉพาะตนของศลปน ศลปนทกคนไมวายคสมยใด ยอมถอแบบอยางของศลปะชนดทประชาชนผมพทธปญญาของยคนนนยมชมชอบและใหการยอมรบ แตอยางไรกตามศลปนในยคนนแตละคนมกจะมการแสดงออกของตนเองทมลกษณะเฉพาะตนอนเนองมาจากลกษณะพเศษเกยวกบพทธปญญา และความรสกทางจตใจเปนเฉพาะตว เพราะเหตนลกษณะการแสดงออกของศลปนแตละคน จะเปนทดงดดใจไดมากหรอนอยกแลวแตความสามารถทางศลปะของแตละคน เพราะฉะนนเมอกลาวถงความบรสทธในการแสดงออกทางศลปกรรมกยอมหมายความวาเมอศลปกรรมนนมองคประกอบคลคลายสบายตาสบายใจประดจกระแสน าไหล ไมท าใหรสกอดอดขดของอะไร 6.เทคนค ค านหมายถง ความสามารถและวธท าทางวชาชพของศลปนคนหนงคนใดโดยเฉพาะ เทคนคเปนสงทชวยท าใหศลปกรรมมความสมบรณ แตอยาเพงคดวาเพยงแคเทคนคจะท าใหมความสมบรณของงานศลปะไดทงหมด ความจรงเทคนคดแสดงวาศลปนผสรางสรรคมความช านาญแกกลาในวชาชพของตน แตกระนนกดถอไดวาไมใชสวนทส าคญทสดแตเปนเพยงสงทรองลงมาเทานน ถาจะเปรยบเทยบกเหมอนเอาเรองผวพรรณในรางกายคน เขาไปเปรยบเทยบกบลกษณะรปรางหนาตาของคน ฉะนนคนทมรปรางหนาตาดมสวนประกอบตางๆทด กจะดแลวเปนคนงามและถายงมผวพรรณดกจะท าใหดแลวงดงามยงขน ถาคนเดยวกนนนมผวพรรณไมด กจะดมความงามสมบรณนอยกวาแตกยงดเปนคนงาม เพราะสวนตางๆ ของโครงรางมความประสานกน หากวาโครงรางผดสดสวน เชน แขนขาหรอสวนตางๆไมไดสดสวนถงแมจะมผวพรรณงาม กไมชวยใหรปรางดงามขนมาได เหตฉะนนในการวจารณศลปกรรม เราไมควรถอเอาเทคนคเปนสวนส าคญทสดในการวจารณงานศลปกรรม เพราะผลงานบางชนทมการแสดงออกทางศลปกรรมแทๆ กมอยมากซงขาดคาทางเทคนค แตตองขอกลาวย าไวอกครงวา “เทคนคเปนสงทชวยท าใหศลปกรรมมความสมบรณยงขน” เมอไมแนใจในคณคาของผลงานศลปกรรมใดกควรเอาไป

เปรยบเทยบกบผลงานชนอน ซงมลกษณะพเศษเหมอนกบผลงานทเราตองการวจารณแลวพจารณาไปตามทกลาวมาขางตนกจะไดขอยตไดตามควร วาผลงานชนนนมความเปนศลปะอนแทจรงมคณคามากนอยเพยงใด

ศลปะและปรชญา ทฤษฎทอธบายความงามของศลปะ ซงหมายถง การหาค าอธบายวาความงามคออะไร อเอฟแครท ไดอธบายไว 1. ทฤษฎเหมอนจรง ความงามคอการท าใหเหมอนจรง 2. ทฤษฎเชาวปญญา ความงามเกดจากการเรยบเรยงความคดทซบซอนพสดาร 3. ทฤษฎอารมณนยม ความงามเกดจากการทศลปนรจกเลอกสรร 4. ทฤษฎการแสดงออก ความงามเกดจากการแสดงความรสกท าใหผลงานมชวตชวา 5. ทฤษฎรปทรง ความงามเกดจากการทศลปนรจกสรางรปทรงทเหมาะสมจงสามารถสอ ความรสกหรอความหมายไดอยางด ผสอนจ าเปนตองอธบายเพมเตมวาทฤษฎความงามตางจากกตกาความงามดงตอไปน 1. กตกาความงาม ซงมหลายชนดแบงออกไดเปน 3 กลมใหญๆเพอตอบค าถามทวาความงามมกประเภทก าหนดดวยกตกาอยางไร 2. ทฤษฎความงาม มงทจะหาค าตอบทวาความงามคออะไรรสนยมและทฤษฎรสนยม กลาววา รสนยม ไมใชความงามแตมความใกลชดกบความงามมาก มาท าความเขาใจถงมมมองทนกปราชญแตละคน 1.อมาน เอลคานท 1724-1804 เปนนกปราชญชาวเยอรมนเขาไดเขยนบทความทางปรชญาไวหลายบทแตทมบทความทางสนทรยศาสตรดงนรสนยมตางจากความพงพอใจเพราะวารสนยมเปนสากลบคคลใดๆ ไมวาจะมาจากชาตใดถาไดรบการศกษาอบรมใหเกดทาททถกตองกจะเขาถงสงทเรยกไดวา รสนยม 2.ฟรานซส ฮทชสน กลาวถงสองสงทมลกษณะตรงกนขามกนคอ ความเจบปวดกบความพงพอใจ หลงจากนนผเขยนจงคอยๆโยงเขาสเรองของความงาม ไมงามและการรบรรสของความงามทจะคอยๆ ซมซบเขาสบคคล ความเจบปวดไมใชเกดจากคณภาพทไมนาพงพอใจเทานนแตเกดจากความเขมและชวงเวลาดวย 3. เดวด ฮม 1711-1776 ปรชญาของฮม กลาววา ความงามไมจ าเปนตองเปนสงเดยวกบกบความด เชน งานจตรกรรมของ อรค ฟชเชลเราอาจเหนเนอหาของงานศลปะทแสดงพฤตกรรมทผดศลธรรมของมนษย 4. นกปราชญชาวอนเดย (เกาแกกวายโรป 500 ป) จากคมภรโบราณของอนเดยตงแตยคพระเวชค าวา รส หมายถง - รสหวานจากน าผลไม - รสอรอย คอความพงพอใจทไดจากประสบการณ - ความชอบใจของมนษยในการดงานศลปะเชนประตมากรรมหรอการแสดงนกปราชญอนเดยมค าอธบายทตางจากตะวนตก คอ รส เปนสาระทแทจรงรสเกดขนภายในใจอยางเฉยบพลนทนทไมจ าเปนตองหา

ค าอธบายในศตวรรษท 10 นกปราชญชอ สงกกะอธบายวา รส ไมใชความรสกทแทจรง แตเปนความรสก เทยมเกดจากความประทบใจของผดละครเขาดการแสดง และรวานนไมใชความ จรงความสนกประทบใจและมอารมณออนไหวไปตามลลาของเรองและบทบาท

สนทรยศาสตร (aesthetics) สนทรยศาสตรคออะไร สนทรยศาสตรเปนปรชญาสาขาหนงทอธบายเรองของความงามและศลปะ การเรยนเรองนตองอาศยองค (Domains) ทงสองชนดเพอชวยใหเกดความร ความเขาใจโดยสมบรณ คอ Cognitive Domain ซง หมายถง การใชพจารณาดวยสตปญญาเหตผลและ Affective Domain การใชอารมณความรสกดงานศลปะแลวตองเกดความซาบซงทางความงาม

สงทมกเขาใจผดเกยวกบสนทรยศาสตร 1. ความงามมในงานศลปะเทานน ขอนเปนความเขาใจผดความงามมทงในสงทธรรมชาตสรางและทมนษยสรางขน 2.สนทรยศาสตร มไดมงทจะหาค าจ ากดความทสมบรณทสดเชน ศลปะคออะไรหรอเพอหาค า อธบายทชดเจน100% จนผศกษาหมดความจ าเปนทจ าไปศกษางานศลปะ ความงาม สนทรยธาต และกตกาของความงาม นกปราชญหลายทาน พยายามประกาศทฤษฏทก าหนดมาตรฐานของความงามขนแบงไดดงน 1. ลทธคตนยม ลทธนเชอวาความงามเปนมาตรฐานสมบรณแบบทไดจากการคดเทานนความสวยงามสมบรณแบบ เชน ความงามของนางฟาเทพบตรจะไปหาแบบมาจากมนษยยอมไมได เชน ประตมากรรมอนเดย และจตรกรรมไทยนกปราชญทเปนนกบวชในศาสนาครสเตยนกลาววา ความงามกบความดเปนเรองเดยวกน 2. ลทธปรากฏการณนยม ลทธนตรงกนขามกบลทธแรก คอไมเชอในความงามสมบรณแบบศลปะ และววฒนาการทศลปนตองพฒนาตอไปเรอยๆ 3. ลทธความขาดเหตผล ค าอธบายของลทธนกคอ มนษยซงมความนกคดจตใจเปนปจจยส าคญทสดใหเกดการสรางสรรคซงมความงาม แตความงามดงกลาวอาจมาจากแรงผลกดนภายในจตใจ ในระดบเดยวกบจตใตส านกกไดผทคดในแนวน คอ ฟรดช นทเชและอารเธอร โช หรอแรงกดดนจากจตใตส านกของซกมนด ฟรอยด สรปความวา แนวทางของสนทรยศาสตรในชองสองทศวรรษหลงจงเปนการน าวชานมา ใชประโยชนทส าคญทสดนน คอ การเพมความเขาใจในศลปะ จากหลกการดงกลาวน าไปสการใชประโยชน โดยเฉพาะเจาะจงหลายลกษณะเชน การวจารณศลปะของนกวจารณ การสรางสรรคของศลปน

ทฤษฎศลป ทฤษฎศลป หมายถง ค าตอบตอค าถามในเชงปรชญาทวาศลปะคออะไร ซงผสอนขอกลาวเพยง 5 ทฤษฎ คอ 1.ทฤษฎการเลยนแบบ มนกปรชญาทส าคญ 2 คนคอ พลาโต กลาววา ศลปะคอการเรยนแบบ รปทรงในอดมคตถอวาเปนสงศกดสงสด รองลงไปคอ คอ วตถทเปนจรง และงานศลปะซงไมใชของจรง อรสโตเตล กลาววา ศลปะคอการจ าลองแบบ ตามแนวคดน กลาววาศลปนเปนผมความสามารถในการจ าลองแบบบนผาใบจนภาพนนราวจบตองไดประดจจรง 2.ทฤษฎการแสดงออก ผประกาศทฤษฎนคอโรเบรต จ คอลลงวด สาระส าคญของปรชญานคอ 2.1 ศลปะ คอ การแสดงออกซงอารมณความรสก จนตนาการของศลปน 2.2 สามารถแบงผลงานไดสองประเภท คอ - งานฝมอ Craft คอ ใชแตฝมอความสามารถเชงชางแตไมถายทอดอารมณความรสกออกมาในงาน - งานศลปะแท Art proper ศลปนตองแสดงออกทงอารมณความรสกและใชฝมอสอออกมาในผลงาน 3.ทฤษฎการหน สาระส าคญของทฤษฎน กลาววา โลกแหงความเปนจรงนน เจบปวด ไมนาอยดงนนศลปนจงใชศลปะเปนพาหะพาดวงจตของเขาหนไปสโลกแหงความฝน ซกมนด ฟรอยด ไดตงทฤษฎวา ศลปะ คอ การสนองตอบความปรารถนาของศลปนสาระ ส าคญในขอเขยนของซกมนด ฟรอยด มดงตอไปน - มนษยทกคนตองมความอยากและจะตองหาวธสนองตอบความอยาก - ในกรณทศลปนสรางงานความอยากกลายเปนแรงผลกดน - คนทฝนเฟองหรอฝนกลางวน มความอยากมจนตนาการแตปลอยใหความคดฟงกระจายไมไดสรางสงทเกดประโยชนอยางเชน ศลปนในงานศลปะเหนอจรงหลายชน เราจะเหนเนอหาของของสภาพแวดลอมทนากลว เชน แผนดนทมทวทศนแปลกๆเมองรางบรรยากาศเวงวาง ถาจะถามวางานเหลาน จตรกรเขยนภาพดงกลาวเพราะเขาอยากอยหรอไม เปนเพราะวาศลปนกลววาสงเหลานจะเกดขนจรงในอนาคตอยากทจะหนจากสภาพทนากลวทศลปนเกบกดไมอยากเขาไปอย 4.ทฤษฎรปทรง ในการสรางสรรคศลปะรปทรงทมความงามสงทจ าเปนมากเพราะถาไมมรปทรงดงกลาว สงทเปนหวใจของศลปะทจะสอถงผชมไมได ไคลฟ เบลล กลาวไววา ในการสรางสรรคงานเปนรปทรงทมความงามหรอมลกษณะทเปนเอกลกษณ เบลลยอมรบวาความรสกทเปนปจจยส าคญมาก เพราะจะเปนสอทน าความคด เนอหา เรองราวหรอความหมายสญลกษณอยางใดอยางหนงไปสผชม ซซาน แลงเกอร มความคดทตางจาก เบลล ดงนในขอเขยนเธอไดกลาววา รปทรงชนดตางๆ ทในศลปะแขนงตางๆ เชน ในงานวรรณกรรมหรอ รปทรง หมายถงโครงเรองงานศลปะจะมคากตอ เมอรปทรงไดสอสงทส าคญทสดคอ ความรสกไปสผชม

5.ทฤษฎสถาบน อารเธอร ดานโต ไดกลาวไววา มตความคดความเชอเกยวกบปญหาทางสนทรยศาสตร ศลปะจ าเปนตองมสถาบนทจะชวยหาขอยตตดสนและสถาบนดงกลาว กคอ โลกศลปะจากขอเขยนของ ดานโต นเองท าให ยอรช ดคก ไดตงทฤษฎสถาบนขนมสาระวา ศลปะ คอ สงใดกตามทโลกศลปะยอมรบวาเปนงานศลปะโดยนยนผลงานศลปะไมจ าเปนตองสรางขนเองแตศลปนอาจไปหยบจบหา กอนหน ทอนไม วตถรปรางแปลกๆ มาน าเสนอเปนงานศลปะกได ถามแนวความคดเหตผลหลกปรชญาเพยงพอ และตองไดรบการยอมรบในโลกศลปะ