การสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการ ทรัพยากรน้าโดยชุมชนในพื้นที่จังหวัดนครสวรรค์ พรรณภัทร ใจเอื้อ ๑ , สุนันทา เทียมค้า ๒ ๑ สาขาสังคมวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ๒ สาขาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ๑. เพื่อศึกษาบริบทสภาพปัญหาของกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าที่มีการ บริหารจัดการโดยชุมชนในพื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ๒. เพื่อสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชน ในพื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ การศึกษาวิจัยในครั้งนี้เพื่อให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่กาหนด คณะผู้วิจัยได้กาหนดขอบเขตของการศึกษาวิจัยไว้ ดังนี้ ๑. ขอบเขตด้านพื้นที่ คือ กลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าที่มีการบริหารจัดการโดยชุมชนที่กระจายในเขต พื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ๒. ขอบเขตด้านเนื้อหา ๒.๑ ศึกษาบริบทสภาพปัญหาของกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าที่มีการบริหารจัดการโดยชุมชนใน พื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ประวัติความเป็นมาของการจัดการทรัพยากรน้า การรวมกลุ่มเพื่อการผลิต องค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรน้าของชุมชน บทเรียน ปัญหา อุปสรรค ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้า ๒.๒ การสร้างเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชนในพื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ถอดบทเรียนกลุ่มที่เข้มแข็งในการบริหารจัดการทรัพยากรน้า ระดมความคิดเห็นในระดับกลุ่มถึงแนวทางการแก้ไขปัญหาและการเชื่อมโยงเป็น เครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชน แนวทางการก่อตัวของเครือข่ายและกลไกการประสานงานของเครือข่ายการเรียนรู้ใน การบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชน ๓. ขอบเขตด้านประชากร สาหรับการศึกษาครั้งนี้ได้กาหนดกลุ่มประชากร เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้ ๓.๑ คณะกรรมการบริหารกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าหรือ Key informants ๓.๒ สมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าในพื้นที่โดยรอบบึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ ๓.๓ กลุ่มชาวบ้านที่ไม่ได้เกี่ยวข้อง หรือไม่ได้เป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้า เนื่องจากอยู่ นอกพื้นที่ที่มีระบบการบริหารจัดการทรัพยากรน้า และเป็นผู้ได้รับผลกระทบจากการบริหาร จัดการทรัพยากรน้าทางอ้อม ๑. ข้อมูลบริบทสภาพปัญหาของกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าที่มีการบริหาร จัดการโดยชุมชนในพื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ พบว่า ปัญหา ของกลุ่มเกษตรผู้ใช้ทรัพยากรน้า ได้แก่ ปัญหาน้ามาก ปัญหาน้าน้อย และ ปัญหาที่เกี่ยวกับทรัพยากรน้า ได้แก่ สัตว์น้า พืชน้า มีปริมาณลดน้อยลง ๒. สร้างเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชนใน พื้นที่บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ พบว่า สามารถตั้งแกนน้าผู้ใช้ ทรัพยากรน้าของแต่ละชุมชนโดยรอบพื้นที่บึงบอระเพ็ดได้ ๓ กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มของอ้าเภอ กลุ่มของอ้าเภอชุมแสง และกลุ่มของอ้าเภอ ท่าตะโก โดยก้าหนดให้มีการสร้างเครือข่ายระหว่างกลุ่มทั้ง ๓ กลุ่ม โดย เริ่มจากก้าหนดให้เกิดการประชุมเครือข่ายขึ้นเดือนละหนึ่งครั้งเป็นอย่าง น้อย ทั้งนี้ ได้แต่งตั้งให้ นายมานพ คงกลั่นดี เป็นประธานเครือข่าย และ นายสมบัติ อุทา เป็นรองประธานและเลขานุการ พร้อมด้วยกรรมการ เครือข่ายที่แต่งตั้งจากสมาชิกใน ๓ กลุ่มอีก ๑๒ คนเป็นกรรมการ ๓. กลุ่มเกษตรกรเครือข่ายผู้ใช้น้ามีการตั้งกฎ ระเบียบการบริหารจัดการ ทรัพยากรน้าที่มีประสิทธิภาพ ๑. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ชลประทานสามารถน้าความรู้ด้านการ เชื่อมโยงเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชน น้าไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ ที่มีสภาพบริบทพื้นที่ใกล้เคียงกัน ๒. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น องค์การบริหารส่วนต้าบลในพื้นที่เป้าหมาย และพื้นที่ใกล้เคียงได้ทราบข้อมูลการบริหารจัดการทรัพยากรน้าจากกลุ่ม เกษตรกรผู้ใช้ทรัพยากรน้าในพื้นที่บึงบอระเพ็ด ๓. องค์กรชุมชนอื่นๆ สามารถน้าความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการ ทรัพยากรน้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ คณะผู้วิจัยใครขอขอบคุณส้านักงานการอุดมศึกษา ผู้ให้ทุนหลักในการศึกษาวิจัย และชุมชนโดยรอบบึงบอระเพ็ด รวมถึงแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ซึ่งล้วนเป็น ประโยชน์และมีส่วนท้าให้งานวิจัยเล่มนี้ส้าเร็จลุล่วงลงได้ด้วยดี การขยายผลสู่ชุมชนกลุ่มเป้าหมายและชุมชนอื่นๆ โดยการน้าผลการวิจัย ไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยจัดท้าเป็นศูนย์การเรียนรู้เครือข่ายการ บริหารจัดการทรัพยากรน้าโดยชุมชนบริเวณล้าแม่น้าเจ้าพระยา ในเขตพื้นที่ จังหวัดนครสวรรค์ จัดท้าสื่อ แผ่นพับ แผนผัง นิทรรศการ จัดทีมวิทยากร เพื่ออธิบายและเผยแพร่ถึงเครือข่ายการเรียนรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากร น้าโดยชุมชนให้กับชุมชนหรือหน่วยงาน นิสิต นักศึกษาและบุคคลที่สนใจได้ เรียนรู้ต่อไป ๑. ศึกษาเครือข่ายการใช้ทรัพยากรน้าในลุ่มน้าภาคกลางทั้งหมด เพื่อการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้และการบริหารจัดการทรัพยากรน้าอย่างเป็นระบบ ๒. ปะยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์วิเคราะห์ข้อมูลทรัพยากรน้าทั้งระบบ เพื่อการวางเครือข่ายการบริหารจัดการทั้งประเทศอย่างมีประสิทธิภาพ