ศึกษารูปแบบและวิธีการประชาสัมพันธ์ของยุวพุทธิกสมาคม แห่ง...

ศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

แหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

THE STUDY OF THE FORMS AND METHODS OF PUBLIC RELATIONS

OF THE YOUNG BUDDHISTS ASSOCIATION OF

THAILAND UNDER ROYAL PATRONAGE

พระพรพงศ พรสกโก (ศรฟา)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาธรรมนเทศ

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๕๓

ศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

แหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

พระพรพงศ พรสกโก (ศรฟา)

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาธรรมนเทศ

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๕๓

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

THE STUDY OF THE FORMS AND METHODS OF PUBLIC RELATIONS

OF THE YOUNG BUDDHISTS ASSOCIATION OF

THAILAND UNDER ROYAL PATRONAGE

Phra Perapong BhīrasakkŌ (Srefah)

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirement for the Degree of

Master of Arts

(Dhamma Communication) Graduate School

Mahachulalongkornrajavidyalaya University Bangkok, Thailand

(Copy By Mahachulalongkornrajavidyalaya University Bangkok, Thailand)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อนมตใหนบวทยานพนธ

ฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาธรรม

นเทศ

..........................................................

(พระสธธรรมานวตร)

คณบดบณฑตวทยาลย

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ........................................................ ประธานกรรมการ

(พระมหาสทตย อาภากโร, ดร.)

........................................................ กรรมการ

(พระมหากฤษณะ ตรโณ, ผศ.ดร.)

........................................................ กรรมการ

(พระมหาบญเลศ ธมมทสส)

........................................................ กรรมการ

(รศ. ดร. สมาน งามสนท)

........................................................ กรรมการ

(รศ. บ ารง สขพรรณ)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ พระมหากฤษณะ ตรโณ, ผศ.ดร. ประธานกรรมการ

พระมหาบญเลศ ธมมทสส กรรมการ

รศ. ดร. สมาน งามสนท กรรมการ

ก

ชอวทยานพนธ : ศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมแหง

ประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

ผวจย : พระพรพงศ พรสกโก (ศรฟา)

ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (ธรรมนเทศ)

คณะควบคมวทยานพนธ

: พระมหากฤษณะ ตรโณ, ผศ.ดร. ป.ธ. ๓, พธ.ม. (ปรชญา), Ph.D. (Phil.)

: พระมหาบญเลศ ธมมทสส ป.ธ. ๘, พธ.บ., พธ.ม.

: รศ. ดร. สมาน งามสนท รป.ด.

วนทส าเรจการศกษา :

บทคดยอ

การวจยในครงน เปนการวจยแบบเชงคณภาพ เพอศกษารปแบบและว ธการ

ประชาสมพนธของ "ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ" โดยมวตถประสงค

๓ ประการ คอ

๑) เพอศกษาแนวคดดานการประชาสมพนธและแนวคดทฤษฎดานการสอสาร

๒) เพอศกษาประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม ซงเกดจากคนรนใหมผม

อดมการณทมงมนเพอใหเปนสถานทศกษาและเผยแผพระพทธศาสนากบคนวยหนมสาว ใหมา

สนใจในพระพทธศาสนา

๓) รปแบบและวธการการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

ผลการวจยพบวา ยวพทธกสมาคมมการประชาสมพนธโดยการใชสอหลากหลาย

ประเภท ผกอตงประกอบดวย นายเสถยร โพธนนทะ, นายบญยง วองวานช และนายสพจน แสง

สมบรณ ไดจดตงยวพทธกสมาคมขนเมอวนพธ ท ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๒ และไดรบการโปรด

เกลาฯ วนท ๑๗ มนาคม ๒๕๐๓

สวนรปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมไดแก สอสงพมพ วทย

วทยโทรทศน Internet และสอบคคล เปนตน โดยมวธการทงสอเชงรบ คอ ใหประชาชนผสนใจ

ข

คนหาแหลงขอมลขาวสารจาก Internet และ ใชสอเชงรก ไดแก โครงการประกวดหนงส น

นทรรศการงานศลปะเพอพระธรรมทางสอสมยใหม

ค

Thesis Title : The Study of the Forms and the Methods of the Public Relation

of the Young Buddhists Association of Thailand under Royal

Patronage

Researcher : Phra Perapong BhīrasakkŌ (Srefha) Degree : Master of Arts (Dhamma Communication)

Thesis Supervisory Committee

: Assist. Prof. Dr. Phramahā Grissana TarunŌ Pali III, B.A., M.A.,

Ph.D.

: Phramaha Boonlert Dammatassī Pali VIII, B.A., M.A.

: Assoc. Prof. Dr. Sman Ngamsnit Ph.D. (Public Administration)

Date of Graduation : …../ …. / …..

ABSTRACT

This research is qualitative one to study the forms and the methods of public

relations undertaken by "Young Buddhists Association of Thailand under the Royal

Patronage" with three main objectives as follows :-

Firstly, to study the concept of Public Relations and Communication.

Secondly, to study the history of the Young Buddhists Association ideological commitment to be a place for study and propagation of Buddhism for the Young Buddhists.

And Lastly, to study the forms and the methods of Public Relations

undertaken by the Young Buddhists Association. Findings are as follows:

The Young Buddhists Association applier on any Public Relations media. The Young Buddhists Association was founded by Mr. Satien Phothinantha, Mr. Bunyong Wongvanish and Mr. Supot Sangsomboon. The Young Buddhists Association was

ง

established on Wednesday, January 15, 2492 and was accepted to be under the Royal Patronage on March 17, 2503.

The Young Buddhists Association used many forms and methods of Public Relations such as Print media, Electronic, Person Media by means of regular, re – active and Proactive Methods.

จ

กตตกรรมประกาศ

การศกษาวจยงานวทยานพนธเลมนสามารถส าเรจลงไดดวยดกเพระดวยความม

อปการะจากบคคลส าคญหลาย ๆ ทาน ในการเออเฟอดานตาง ๆ ใหการด าเนนงานวจยในครงน

เปนไปไดดวยดตลอดทงโครงการ ผวจยจงขอประกาศไวเพอเปนอนสรแหงคณงามความดไวใน

ทนดวย ไดแก

ขอขอบพระคณ พระอาจารยบญนพ สทธสโล และ พระครพนจกจาทร ณ วดสวนวาง

ต าบลแมนางขาว อ าเภอคระบร จงหวดพงงา ทไดเมตตาอนเคราะหในดานคาเลาเรยนและอปกรณ

ในการศกษาและวจย ตลอดถงใหความเปนหวงเปนใยในการศกษาตลอดมา ขอขอบพระคณ พระ

มหากฤษณะ ตรโณ ดร. ทเมตตาเปนองคประธานทปรกษา พระมหาบญเลศ ธมมทสส, ดร.สมาน

งามสนท ทใหค าปรกษาชวยเหลอตลอดทงโครงการตลอดถง พระน าชย ธมมานนโท และ รศ. ช

ศกด ทพยเกษร ทกรณาตรวจค าภาษาองกฤษในบทคดยอของการศกษาวจยในครงนจนส าเรจ

ขอขอบพระคณ พระครสวตถธรรมรต พระอปชฌาย และ พระครธรรมธรสทศน เจา

อาวาสวดลครท า ทไดใหพงพงค าสงสอนมปฏปทาทถกตองตามหลกพระวนย เขาสทางอนเปน

ประโยชนอนสงสดของผทออกจากเรอน และไดเมตตาเรองทพ านกในการศกษาเลาเรยนทวดละคร

ท า กรงเทพมหานคร ท าใหเกดความสะดวกในการศกษาเปนอยางยง

ขอขอบใจเจรญพรแกญาตโยมทใหการสนบสนนดานตางๆ ไดแก คณสรตน ศรฟา

และคณชยสงคม อครเดชากล ทใหค าปรกษาดานโปรแกรมและสนบสนนเครองมออปกรณ

คอมพวเตอรตาง ๆ

ดวยอานสงสแหงคณงามความดทเกดจากประโยชนในการวจยครงนและดวยอ านาจ

แหงสงเปนมงคลอนสงสด คอ พระรตนตรย จงดลบนดารใหทกทานจงมแตความสขความเจรญทง

ในทางโลกและทางธรรม ใหจตเขาความพนกเลส คอ กองทกขทงปวงโดยเรวพลน จงทกทานทก

ประการ เทอญ

พระพรพงศ พรสกโก (ศรฟา)

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอภาษาไทย ก

บทคดยอภาษาองกฤษ ค

กตตกรรมประกาศ จ

ค าอธบายสญลกษณและค ายอ ฉ

บทท ๑ บทน า

๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา ๑

๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๕

๑.๓ ขอบเขตการวจย ๕

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๕

๑.๕ ค าจ ากดความของศพททใชในการวจย ๖

๑.๖ ทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของ ๖

๑.๗ วธการด าเนนการวจย ๑๓

๑.๘ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑๔

บทท ๒ แนวคดเกยวกบการประชาสมพนธและทฤษฎการสอสาร

๒.๑ แนวคด ๑๕

๒.๑.๑ แนวคดเกยวกบการประชาสมพนธ ๑๕

๒.๑.๒วตถประสงคของการประชาสมพนธ ๒๗

๒.๑.๓ หลกวธการประชาสมพนธ ๓๑ ๒.๑.๔ เครองมอและสอทใชในการประชาสมพนธ ๓๗

๒.๒ แนวคดและทฤษฎดานการสอสาร ๔๗

ฌ

๒.๒.๑ แนวคดดานการสอสาร ๔๘

๒.๒.๒ ทฤษฎการสอสาร ๕๐

๒.๒.๓ การสอสารในทางพทธศาสนา ๖๐

๒.๒.๔ การประเมนผลการประชาสมพนธ ๖๕

บทท ๓ ประวตประวตความเปนมาของ ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

(ศนย ๑)

๓.๑ ประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย ๗๓

ในบรมราชปถมภ (ศนย ๑)

๓.๒ ประวตความเปนมา ศนยวปสสนายวพทธฯ เฉลมพระเกยรต ๗๙

ปทมธาน (ศนย ๒)

๓.๓ ประวตความเปนมาศนยวปสสนายวพทธฯ สวนประไพธรรม ๗๙

จงหวดชมพร (ศนย ๓)

๓.๔ นโยบายและพนธกจของยวพทธกสมาคม ๘๐

บทท ๔ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

๔.๑ หลกการและวตถประสงค ๘๓

๔.๑.๑ วตถประสงคการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ๘๓

๔.๑.๒วตถประสงคในการประชาสมพนธหลกสตรอบรม ๘๔

๔.๒ การประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ๘๕

๔.๒.๑ ศกษาสอประชาสมพนธจากผบรหารยวพทธกสมาคม ๘๖

๔.๒.๒ สรปรปแบบและวธการประชาสมพนธในสวนผบรหาร ๑๐๙

๔.๒.๓ ศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธจากผเขาอบรม ๑๑๑

๔.๒.๔ สรปผลรปแบบและวธการประชาสมพนธในสวนผเขาอบรม ๑๒๘

บทท ๕ สรปอภปรายผลและขอเสนอแนะ

๕.๑ สรปผลเชงพรรณนาความ ๑๓๐

๕.๑.๑ แนวคดดานการประชาสมพนธและแนวคดทฤษฎการสอสาร ๑๓๐

ญ

๕.๑.๒ ประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม ๑๓๑

๕.๑.๓ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ๑๓๒

๕.๑.๔ วเคราะหเชงเปรยบเทยบความสมพนธของการประชาสมพนธ ๑๓๗

๕.๒ อภปรายผล ๑๓๘

๕.๒.๑ อภปรายผลเชงแนวคดดานการประชาสมพนธและทฤษฎ ๑๓๘

การสอสาร

๕.๒.๒ อภปรายผลเชงปฏบตการ ๑๓๙

๕.๓ ขอเสนอแนะ ๑๔๐

๕.๓.๑ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ๑๔๑

๕.๓.๒ ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป ๑๔๑

บรรณานกรม ๑๔๒

ภาคผนวก ก. หนงสอขออนญาตเขาท างานวจย ๑๔๗

ภาคผนวก ข.

ยวพทธกสมาคมและกจกรรมการเผยแผพทธศาสนา ๑๔๘

ภาคผนวก ค.

แนว / แบบการสมภาษณ ๑๖๗

สรปแบบประเมน หลกสตรพฒนาจตใหเกดปญญาฯ ๑๖๘

สรปแบบประเมน หลกสตรวปสสนากรรมฐาน โดย พระมตสโอะ คเวสโก ๑๗๑

แบบประเมน หลกสตรวปสสนากรรมฐาน โดย พระครปลดวระนนท ๑๗๖

วรนนโท

ประวตของผวจย ๑๘๐

ฎ

สารบญตาราง

เรอง หนา

ตารางท ๔.๑ สรปรปแบบและวธการการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ๑๐๕

ตารางท ๔.๒ สรปรปแบบและชองทางสอประชาสมพนธทผเขาอบรมไดรบ ๑๒๒

ตารางท ๔.๓ สอประชาสมพนธทไดรบในครงแรกกอนเขาอบรมอบรม ๑๒๖

ตารางท ๔.๔ สอประชาสมพนธทไดรบหลงอบรม ๑๒๖

ตารางท ๔.๕ ประโยชนทไดรบจากการประชาสมพนธ (KAP) ๑๒๗

ตารางท ๔.๖ ความพงพอใจสอและการบรการ ๑๒๗

ตารางท ๔.๗ สรปขอเสนอแนะส าหรบสถานทปฏบตธรรมทวไป ๑๒๘

ตารางท ๕.๑ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ๑๓๕

ตารางท ๕.๒ รปแบบและวธการรบสอประชาสมพนธของผเขาอบรม ๑๓๖

ค าอธบายสญลกษณและค ายอ

ในการท าวทยานพนธฉบบน อกษรยออางองจากพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬา

ลงกรณราชวทยาลยฉบบภาษาไทย อางองโดยระบอกษรยอคมภร (ไทย) เลม/ขอ/หนา ตามล าดบ

เชน ม.ม.(ไทย) ๑๒/๒๔๐/๒๐๒ หมายถง มชฌมนกายมลปณณาสก เลมท ๑๒ ขอท ๒๔๐ หนาท

๒๐๒ อกชดหนง คอ อางองจากพระไตรปฎกคมภรอรรถกถาภาษาไทย ฉบบมหามกฏกราช

วทยาลย อางองโดย ระบอกษรยอคมภร (ไทย) เลม/ภาค/ ตอน/หนา ตามล าดบ เชน ข.ธ.อ. (ไทย) ๑/

๒/๒/๒๔๐. หมายถง พระสตรและอรรถกถาแปล ขททกนกายธรรมบท เลมท ๑ ภาค ๒ ตอน ๒

หนาท ๒๔๐ ฉบบมหามกฏกราชวทยาลย

พระสตตนตปฎก

อง.อฏก. (ไทย) = องคตตรนกาย อฏฐกนบาต (ภาษาไทย)

ข.ชา.ปญาส. (ไทย) = ขททกนกาย ปญญาสนบาตชาดก (ภาษาไทย) ข.ว. (ไทย) = ขททกนกาย วมานวตถ (ภาษาไทย)

ท.ปา. (ไทย) = ทฆนกาย ปาฏกวรรค (ภาษาไทย)

อรรถกถาพระสตตนตปฎก

ท.ส.อ. (ไทย) = ทฆนกาย สลขนธวรรคอรรถกถา (ภาษาไทย)

บทท ๑

บทน า

๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา การประชาสมพนธเปนกจกรรมดานนเทศศาสตรอยางหนง ทเปนกระบวนการหรอ

วธการสอสารสรางความสมพนธ และสรางภาพลกษณใหกบองคกรหรอบคคล ไมวาเปนการน าเสนอชอเสยง สญลกษณ จดด จดเดนของแตละองคกร หรอบคคลไปยงสาธารณะชนใหรบทราบตามเปาหมายหรอวตถประสงคทตงไว

ปจจบนการประชาสมพนธมความส าคญและมความจ าเปนในการด าเนนกจกรรมตางๆ

เพอน าองคกรไปสความส าเรจตามเปาหมายหรอนโยบายทวางไว องคกรภาครฐและเอกชนจงให

ความส าคญกนมากขน มการจดตงหนวยงานทรบผดชอบดานประชาสมพนธโดยตรงเพอให

ประชาชนหรอกลมบคคลเปาหมายไดรบทราบถง ขาวสาร โครงการ กจกรรมตาง ๆ อยางรวดเรว

ทวถง และมประสทธภาพ ดวยชองทางหรอวธการทเหมาะสมในการสงสาร (Message) ทใชใน

ปจจบน โดยทผรบสาร (Receiver) สามารถเลอกรบสารไดตามความเหมาะสมของแตละบคคล เชน

วทย โทรทศน สงพมพ ปายโฆษณา และสอออนไลน (สอทางอนเตอรเนต) ตางๆ เปนตน ซงจาก

การใชชองทางการสอสารในปจจบนโดยเฉพาะอยางยงสอออนไลน ทมสดสวนเพยง ๑ เปอรเซนต

ของมลคาการตลาดโฆษณาทงหมดถอเปนตวเดนทสดภายไตภาวะเศรษฐกจถดถอยเหตผลหลก คอ

ราคาคาโฆษณาขอนขางต าเมอเทยบกบสอเดม (เชน สอโทรทศน วทย หนงสอพมพ และอนๆ)

ขณะทสามารถเขาถงผชมไดเปนจ านวนมาก มโอกาสในการสรางความจดจ าและการชมซ า รวมไป

ถงการมสวนรวม (Engagement) ของผรบสอทสออนเดมท าไมได๑

ดวยเหตทการประชาสมพนธเปนกระบวนทศน (Paradigm) และกระบวนการ

(Process) ทตองอาศยความร และการมมจตส านกในดานการรบผดชอบตอสงคม ทท าหนาทเปน

สอกลางในการตดตอเชอมโยงสรางสมพนธใหเกดความเขาใจทถกตองระหวางองคกร สถาบน

ใหกบกลมประชาชน ซงตองมการประนประนอมหรอสรางผลประโยชนระหวางสถาบนกบสงคม

๑ ดร. ภเษก ชยนรนดร, Marketing Clic : กลเมดเคลดลบการตลาดออนไลน, (กรงเทพมหานคร :

บรษทซเอดยเคชน จ ากด (มหาชน) ,๒๕๕๒), หนา๗๙.

๒

ใหเกดความราบรนและสนตสขรวมกนได นกประชาสมพนธทดจงจ าเปนตองศกษากระบวนการ

สอสารใหมความรดเสยกอนจงด าเนนการ ผสงสาร (Source) ตองมความรขอมลขาวสาร การจดการ

ควบคมสถานการณในการสอสารตางๆ ความรในเรองขอสาร (Message) จะตองมความถกตองทง

ความหมายแลสญลกษณ มการจดเรยง มเนอหา และการเรยงล าดบอยางถกตองและเหมาะสม

ชองทางในการสงสาร (Channel) หรอพาหทน าหรอพาสารไปยงผรบทเหมาะสมแตละกลมบคคล

ผรบสาร (Receiver) ไดแกผชม ผฟง ผถอดรหสทมความแตกตางกนในการตความและการท าความ

เขาใจตอสาร และสดทายของกระบวนการคอ ผลทเกดจากการสงสาร หากใชกระบวนการสอท

ถกตองเหมาะสมแลวผลทไดรบจากการประชาสมพนธทด ยอมส าเรจเปนไปตามวตถประสงคท

ตองการ๒

การสอสารและการประชาสมพนธทเหมาะสมยอมน าไปสประโยชนกบองคกร คอ ท า

ใหเกดความไววางใจ ความเชอถอ ความศรทธา การเสรมสรางภาพลกษณทดในศาสนาและองคกร

ทเกยวของ เปนการสรางทศนคตในเชงบวกอนเปนผลประโยชนตอการเผยแผ สามารถชวยและ

ขจดความรสกเชงลบอยางมประสทธภาพเกดการรบรและมอทธพลเหนอความคดของ

กลมเปาหมาย เปนผน าทางความคดโดยอาศยจดยนทถกตองในการสอสารเนอหาไปย ง

กลมเปาหมาย เปนการน ากลยทธการเผยแผและประชาสมพนธมาใชรวมกนอยางลงตว (Pulling

together) เพอใหกลยทธนนสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน มงใหความส าคญกบบคคล

โครงการและหนวยงานองคกรเปนหลก ท าใหเกดแนวคดในการสรางเครองมอใหม มขนตอนการ

วางแผนการปฏบตงานและการประเมนผล

เมอการประชาสมพนธมความส าคญและมอทธพลอยางมากตอความรสกนกคด และ

การการจงใจผรบขาวสาร ถงกบเรยกสงคมยคนวา “ยคสารสนเทศ” แตองคกรทางพทธศาสนานน

ยงไมใหความส าคญเกยวกบงานประชาสมพนธมากนก องคกรดานพทธศาสนาจะตองปรบตวใน

การน าหลกวธการประชาสมพนธมาใชในการเผยแผกจกรรมดานพทธศาสนาใหมากขน เชน ตอง

น าหลกการประชาสมพนธแบบเชงรกมาประยกตใชในการเผยแผกจกรรมทางพทธศาสนา เพอ

ปรบเปลยนกระบวนการและวธการในการสอสารสรางความส าพนธ ภาพลกษณ ใหแกบคคลหรอ

๒ วรช ลภรตนกล, นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบต ยคสารสนเทศ, พมพครง

ท ๒ (ฉบบปรบปรงเพมเตม), (กรงเทพมหานคร : บรษท ดานสทธาการพมพ จ ากด, ๒๕๔๒), หนา ๑๕๗.

๓

กบองคกรอนๆ และถอเปนกจกรรมดานนเทศศาสตรอยางหนงทใชหลกการเพอสอสารระหวาง

บคคล ในรปแบบหรอวธการเพอใหบรรลเปาหมายกอใหเกดการรวมมอหรอสนบสนนงานเผยแผ

จากมวลชน ใหกบองคกรสงฆเพอกระตนใหเกดความเกดความรหลกธรรมทดๆ แกศาสนกชน เปน

สวนหนงขององคกรทแสดงถงความรบผดชอบตอสงคม ตลอดถงการสรางแรงศรทธาและความ

เชอถอจากสาธารณชนดวย๓

ดวยประโยชนดงกลาวขางตนใหเกดความส าเรจอยางจรงจงตามวตถประสงคในการ

เผยแผหลกธรรมและหลกวธการปฏบตตามแนวทางพทธศาสนา ผมหนาทเกยวของกบงานดาน

พทธศาสนาตองทราบและเขาใจในการน าหลกวธการสอสารประชาสมพนธไปประกอบกบ

หลกการสอสารการสอนเชงพทธ สงเสรมโครงการอบรมธรรมศกษาและโครงการอบรมปฏบต

ธรรมของส านกหรอศนยปฏบตธรรมตาง ๆ ทมในปจจบนใหเกดการสอสารสกลมเปาหมาย คอ

ผรบอยางมประสทธภาพ ยอมจะเกดความเจรญกาวหนาและเกดกระบวนการพฒนาของส านกหรอ

ศนยปฏบตธรรมทดขน ตวอยางองคการทมบทบาทส าคญในการสอสารและเผยแผธรรมทงทาง

ปรยตและแนวปฏบตตามทางพทธศาสนาทด าเนนการมาอยางชานาน มการน าหลกแนวความคด

ดานประชาสมพนธมาใชอยางเหมาะสม ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

หนวยงานของเอกชนทใชหลกการสอสารประชาสมพนธเปนเครองมอในการบอกกลาว แจง

ขาวสาร และเชญชวนประชาชนผสนใจในโครงการการอบรมและปฏบตธรรม จนกจกรรมของ

องคกรประสบความส าเรจเปนอยางสงในปจจบน ซงเปนส านกปฏบตธรรมทด าเนนกจการโดย

คณะบคคลทเปนคฤหสถทงหมด๔

ยวพทธสมาคมไดเปดใหบรการดานการเผยแผและปฏบตธรรมมามากวา ๖๐ ป ม

ผสนใจเขารวมในโครงการหลกสตรทเปดสอนและอบรมอยางตอเนอง จากเหตทมรปแบบและ

วธการประชาสมพนธทเขาถงกลมเปาหมายอยางมประสทธภาพ ยงผลใหโครงการการเผยแผและ

๓

รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ, ความรทางดานการสอสาร, พมพครงท ๔, (กรงเทพฯ : จามจร

โปรดกท, ๒๕๔๘), หนา ๕-๖. ๔ สมาคมจดทะเบยนจดต งอยางเปนทางการในวนท ๑๔ มถนายน ๒๔๙๓ วนท ๑๗ มนาคม

๒๕๐๓ สมาคมไดชอวา "ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ" (หนงสอทระลกพธเปดอาคารปฏบตธรรม, ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ, ๒๕๕๓, หนา ๘-๙.)

๔

อบรมธรรมะและปฏบตธรรมตาง ๆ เปนทรจกในแวดวงพทธศาสนกชนอยางกวางขวาง จนถงใน

ปจจบนเกดความหลากหลายในหลกสตรอบรมธรรมและการปฏบตธรรม มความพรอมดานพระ

วปสสนาจารย พนกงานเจาหนาท หลกสตรอบรม ตลอดถงมระบบการบรหารและกระบวนการ

อบรมวปสสนากรรมฐานทด สามารถสรางแรงจงใจและสรางความเชอถอแกบคคลทวไปเปนอยาง

มาก

การด าเนนกจกรรมทผานมา ยวพทธกสมาคมมชาวไทยและชาวตางประเทศเขามารวม

โครงการฝกอบรมหลกสตรตาง ๆ จ านวนมาก เชน ตวเลขในป พ.ศ. ๒๕๕๐ มผเขารบการอบรม

วปสสนากรรมฐานจ านวนทงสน ๑๒,๓๓๖ คน ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ มจ านวนผเขารบการอบรม

ทงสน ๑๒,๓๐๐ คน เปนตน ปจจบนมโครงการและหลกสตรอบรมกวา ๔๐ โครงการ จ านวนผเขา

การอบรมจ านวนมากขนและตอเนอง เปนสาเหตใหยวพทธกสมาคมตองขยายพนทและศนยอบรม

เพมขน มศนยบรการเปนจ านวนทงสน ๓ ศนย และทก าลงอยระหวางการพฒนาพนทอก ๒ ศนย

ในปจจบน

การด าเนนกจกรรม ยวพทธกสมาคมไดสรางความศรทธาความเชอมนไหกบ

ประชาชนเปนจ านวนมาก ประกอบกบประสบการณในการสอสารประชาสมพนธกจกรรมและ

หลกสตรอบรมทมประสทธภาพ ผวจยจงเหนวายวพทธกสมาคมมความเหมาะสมทจะเปนแหลง

ความรในการศกษารปแบบและวธการในการสอสารในการประชาสมพนธเปนอยางยง จะยงผลให

เกดองคความรและเปนแบบอยางในการปรบปรงพฒนาองคกรดานพทธศาสนาในโครงการเผยแผ

และปฏบตธรรมไดเปนอยางด เพอใหเกดความเจรญกาวหนาเพอเกอกลแกพทธศาสนกชนใน

อนาคตอยางเขมแขงไดสบตอไป

จากกจกรรมการด าเนนงานของ ยวพทธสมาคมทมความเจรญกาวหนาจนเปนทสนใจ

ของพทศาสนกชนและประชาชนทวไปในปจจบน อนเปนผลมาจากการประชาสมพนธองคกรและ

หลกสตรฝกอบรมทด ท าใหเกดความสมพนธระหวางองคการกบประชาชนอยางเหมาะสมตาม

หลกการในวตถประสงคการประชาสมพนธ ๓ อยางไดแก Knowledge, k คอการใหความร

Attitude, A คอการไหเกดทศนคตทด และ Practice, P คอ การน าไปปฏบต สามารถเขยนเปน

แบบจ าลอง KAP ตามทผวจยมความตองการศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธ

สมาคม ตามแบบจ าลองดงน

๕

๑.๒ วตถประสงคการวจย ๑.๒.๑ ศกษาแนวคดการประชาสมพนธและหลกทฤษฎการสอสาร

๑.๒.๒ ศกษาประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม

๑.๒.๓ ศกษารปแบบวธการประชาสมพนธของยวพทธสมาคม

๑.๓ ขอบเขตการวจย ๑.๓.๑ ขอบเขตดานเนอหา

๑) ศกษาหลกทฤษฎ แนวความคดดานการสอสาร การประชาสมพนธ ตลอดจน

ทฤษฎความพงพอใจ หลกในการการจงใจตางๆ เปนตน

๒) ศกษาประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม จากการกอตงสมาคมจนเกด

การปรบปรงและขยายสาขาถงปจจบน

๓) ศกษารปแบบและวธการสอสารประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมทสามารถ

ด าเนนการอยางมประสทธภาพ

๑.๓.๒ ขอบเขตดานพนททใชในการศกษา

๑) ศกษาทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ ศนยเพชร

เกษม ๕๔ เขตภาษเจรญ กรงเทพ (ศนย ๑ ส านกงานใหญ)

๒) ศกษาทยวพทธกสมาคมเฉลมพระเกยรต ปทมธาน (ศนย ๒)

๓) ศกษาทยวพทธกสมาคมสวนประไพธรรม จงหวดชมพร (ศนย ๓)

๑.๓.๓ ขอบเขตดานกลมตวอยางประชากรทใชในการศกษา

๑) ศกษาจากประชากรผบรหารของแตละศนย

๒) ศกษาจากประชากรผเขาอบรมของของแตละศนย

๑.๓.๔ ขอบเขตดานเวลา

ด าเนนการศกษาวจยระหวาง เดอนมถนายน - เดอนกรกฎาคม ๒๕๕๓

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ

๑.๔.๑ หลกแนวคดทฤษฎในการสอสารและการประชาสมพนธในทางพทธศาสนาและตามแบบสากล

๑.๔.๒ ประวตการประชาสมพนธยวพทธกสมาคม ตลอดจนหลกการนโยบายขององคกร

๖

๑.๔.๓ วธการและชองทางทใชในการสอสารประชาสมพนธของ ยวพทธกสมาคม ๑.๔.๔ ชองทางการรบขาวสาร ขอคดเหนและขอเสนอแนะในดานการประชาสมพนธ

๑.๕ ค าจ ากดความของศพททใชในการวจย ๑.๕.๑ การสอสาร หมายถง การของการถายทอดสาร (Message) จากบคคลหนงซง

เรยกวา ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงเรยกวา ผรบสาร (Receiver) โดยใชขอมลขาวสาร

(message) และ ชองทาง (channel) ทใชในการสงสาร ในเอกสารนหมายถง การน าหลกวธการ

สอสารมาใชในงานประชาสมพนธของ ศนยวปสสนายวพทธฯ

๑.๕.๒ การประชาสมพนธ หมายถง กจกรรมทกสงทรวมอยในกระบวนการสอสาร

เพอเสรมสรางทศนคตและความสมพนธทดของหนวยงานกบสาธารณชนทเกยวของ มขอบเขต

ของงานในกจกรรมตางๆ มากมาย เชน การเผยแพรขาวสาร (Publicity) การเสรมสรางทศนคต

(Public Attitude) กจกรรมตางๆ (Public Opinion) เปนตน

๑.๕.๓ รปแบบ หมายถง วธถายทอดความคดตลอดจนจตนาการทมตอปรากฏการณ

หรอเรองราวใดๆ ใหปรากฏ ในลกษณะของการสอสารลกษณะใดลกษณะหนง เปนแบบจ าลองใน

ลกษณะแบบหรอเปนตวแบบทใชเปนแบบอยาง เปนแผนผงแบบแผนของการด าเนนการอยางใด

อยางหนงตอเนองดวยความสมพนธเชงระบบตามหลกการประชาสมพนธยวพทธกสมาคมและ

โครงการฝกอบรมของยวพทธกสมาคม

๑.๕.๔ วธการ หมายถง วธการด าเนนการตามขนตอนการท างานเพอประชาสมพนธ

ของยวพทธกสมาคม เรมจากการน าเสนอแผน/โครงการ อนมต พจารณาการใชสอ เปนตน

๑.๕.๕ การฝกอบรม หมายถง กระบวนการในอนทจะท าใหเกดความร ความเขาใจ

ทศนคต และความช านาญในเรองใดเรองหนง เปนวธการเพอใหเกดการเปลยนพฤตกรรมไปตาม

วตถประสงคทก าหนดไว โดยใชสอชองทางและแบบวธการทเหมาะสม ในเอกสารนหมายถง การ

จดฝกอบรมตามหลกสตรของยวพทธกสมาคม

๑.๕.๖ ยวพทธกสมาคม หมายถง ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภเพชรเกษม (ศนย ๑) ส านกงานใหญ มศนยยอยจ านวน ๒ ศนย คอ ยวพทธกสมาคมเฉลม

พระเกยรต ปทมธาน (ศนย ๒) และ ยวพทธกสมาคมสวนประไพธรรม จ.ชมพร (ศนย ๓)

๑.๖ ทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของ

๗

๑.๖.๑ พระธรรมปฎก ไดใหทศนะเกยวกบภาษาพดไวในหนงสอเรอง “การสอภาษาเพอเขาถงสจธรรม” วา ทศนะเกยวกบภาษาพดวา ภาษาสามารถสอสารสจธรรมไดไมสมบรณ คอ ไมสามารถเอาสจธรรมวางตงไวใหเราเหนเหมอนวางสงของไวตอหนาได ตองอาศยประสบการณเกาทมอย ภาษาไมสามารถแสดงใหรในสมผสอยางประสบการณตรงได ความรสกในใจ ความรก ความโกรธ ความเกลยด การไดรบรสอรอยตางๆ ซงตองเปนประสบการณตรงเฉพาะตวทภาษาไมสมารถน ามาถายทอดโดยสมบรณได๕

๑.๖.๒ รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ ไดใหทศนะเกยวกบการสอสารไวในหนงสอ

เรอง “ความรทางการสอสาร” วา การสอสาร (Communication) คอกระบวนการของการถายทอด

สาร (Message) จากบคคลหนง คอ ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงเรยกวา ผรบสาร

(Receiver) เปนกระบวนการทมความเคลอนไหวและเปนการกระท าอยางตอเนองในการสงและรบ

สารระหวางผสงสารกบผรบสารโดยผานสอตางๆ (Channels) อยางมวตถประสงคทชดเจน เปนการ

กระบวนการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคลตอบคลหรอบคคลตอกลม โดยใชสญลกษณ

สญญาณ หรอพฤตกรรมทเขาใจกน๖

๑.๖.๓ ดวงพร ค านญวฒน และ วาสนา จนทรสวาง กลาวถงแนวความคดในการ

ประชาสมพนธไวในหนงสอเรอง “สอสารการประชาสมพนธ” วา การประชาสมพนธคอ กจกรรม

ทกสงทรวมอยในกระบวนการสอสาร เพอเสรมสรางทศนคตและความสมพนธทดของหนวยงาน

กบสาธารณชนทเกยวของ มขอบเขตของงานในกจกรรมตางๆ มากมาย เชน การเผยแพรขาวสาร

(Publicity) การเสรมสรางทศนคต (Public Attitude) กจกรรมตางๆ (Public Opinion) เปนตน๗

๑.๖.๔ วรช ลภรตนกล กลาวถงหนาทในการด าเนนประชาสมพนธไวในหนงสอเรอง

“นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบต ยคสารสนเทศ” วา หนาทในการด าเนน

ประชาสมพนธเรมตนจากการส ารวจงานวจย เพอประเมนถงทศนคตความคดเหนของประชาชน

๕

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต), การสอภาษาเพอเขาถงสจธรรม, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ

ธรรมสภา, ๒๕๔๘). ๖ รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ, ความรทางดานการสอสาร, หนา ๘-๒๐. ๗ ดวงพร ค านญวฒน และ วาสนา จนทรสวาง, สอสารการประชาสมพนธ, (กรงเทพมหานคร :

บรษท ท. พ. พรนท จ ากด, ๒๕๓๖), หนา ๕๖.

๘

แลวรวบรวมผงทไดจากการประเมนวจย น ารายงานสผเปนหวหนาผบรหารองการ เพอน า

ความรสกนกคด ความตองการของประชาชนมาพจารณาก าหนดเปนนโยบายและแนวทางปฏบต

ขององคการ๘

๑.๖.๕ จตราภรณ สทธวรเศรษฐ ไดกลาวถงสอทใชในการประชาสมพนธไวใน

หนงสอเรอง “ยทธวธการประชาสมพนธ” วา สอทใชในการประชาสมพนธไดแกสอทเปน

สอมวลชน เชน หนงสอพมพ วทย โทรทศน เอกสารสงพมพตางๆ และสอบคคลซงนบวาเปนสอท

มความส าคญมากตอการโนมนาวทศนคตของบคคลไปจนถงขนการยอมรบความคดใหม

โดยเฉพาะผน าความคด เขามโอกาสตดตอสอสารกบผอน และสงคมภายนอกมากกวาผอน

นอกจากนแหลงสอทเปนสถานศกษา หนวยงานราชการและสถาบนทมผคนมการเขามาตดตออยาง

สม าเสมอ จะชวยเปนผแนะน าแกผทเขามาตดตอทด๙

๑.๖.๖ วระ อรญมงคล ไดกลาวถงความส าคญของการประชาสมพนธไวในหนงสอ

เรอง “หลกการประชาสมพนธ” วา การประชาสมพนธมความส าคญมากตอการด าเนนงานของ

หนวยงาน องคการ สถาบน บรษท หางราน มลนธ และสมาคมตางๆ ซงเปนสวนหนงของสงคม จง

จ าเปนอยางยงทตองมการประชาสมพนธกน (Interaction) ซงอาจตองกระทบตอสงคม และใน

ขณะเดยวกนทศนคตและพฤตกรรมของสงคมกอาจสงผลกระทบตอการท างานของหนวยงาน

องคกร สถาบน ฯลฯ เหลานน ดงนนการสสรางสมพนธทดของหนวยงานกบสาธารณชนท

เกยวของ เปนสงทชวยสงเสรมใหระบบตางๆ ของสงคมด าเนนไปไดอยางราบรน ในทางตรงขาม

หากระบบสงคมขาดการรวมมอรวมใจทดกน ความเจรญกาวหนาและการพฒนายอมเกดขนได

ยาก๑๐

๑.๖.๗ ชยนนท นนทพนธ ไดกลาวถงคณสมบตของนกประชาสมพนธไวในหนงสอ

เรอง “การประชาสมพนธอยางไรจงไดผล” วา นกประชาสมพนธทเรยกวา “มออาชพ” จรงๆ จง

๘ วรช ลภรตนกล, นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบตยคสารสนเทศ, หนา ๒๓. ๙ จตราภรณ สทธวรเศรษฐ , ยทธวธการประชาสมพนธ, พมพครงท ๕, (กรงเทพมหานคร : โรง

พมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๑), หนา ๑๒๔-๑๒๕. ๑๐ วระ อรญมงคล, หลกการประชาสมพนธ, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพสดจต

ออฟเซต, ๒๕๓๘), หนา ๒๘.

๙

ควรเปนคนมความร และมความสามารถในดานการประชาสมพนธ เปนผทยอมรบของบคคลใน

วงการทวไป ตองอาศยการศกษาและการฝกอบรมใหพรอมอยเสมอ ซงนบวาเปนการยากทจะ

คนหาบคคลทมคณสมบตอยางครบถวนดงกลาว แตนกประชาสมพนธกไมจ าเปนทตองมคณสมบต

ครบถวนแตกพยามแสวงหาความรและประสบการของตนเองอยเสมอเทาทท าได๑๑

๑.๖.๘ รศ.ชม ภมภาค ไดกลาวในดานสอทใชในการศกษาไวในหนงสอเรอง

“หลกการประชาสมพนธอยางไร” วา วทยนบเปนแหลงขาวสารการศกษานอกโรงเรยนอนส าคญยง

ชาวชนบทของประเทศไทยไดอาศยวทยเปนแหลงขาวสารความรทส าคญมาก เพราะการอานออก

เขยนไดยงไมดพอ สงพมพมนอย การคมนาคมขนสงไมคอยสะดวก นอกจากนวทยยงเปนแหลง

ขาวสารทบคคลทวไปเชอถอดวย จงมผลในดานความรและดานชกจงใจสง ดงนนวทยจงม

ประโยชนมาก ทงทฟงเวลาวาง และฟงในเวลาท างาน การฟงวทยมผลเพอน าไปปฏบตและมผลตอ

วฒนธรรมเปนอนมาก๑๒

๑.๖.๙ สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ส านก ก.พ. ไดกลาวถงเรองทศนคตไวใน

เอกสารชด “องคการเรยนรตามรอยพระยคลบาทเพอเปนขาราชการทดและพลงของแผนดน” วา

ทศนคตเปนทศนะทบคคลยดถอหรอยอมรบเปนหลกปฏบต เปนคานยม เปนความเชอทคอยก ากบ

และมอทธพลตอตอการพฒนาความรสกนกคดในเรองตางๆ โดยไมตองมการจดอบรมอยางเป

นระบบ เปนกจจะลกษณะเกดขน เปนปรากฎการณสวนใหญของชวต การยอมรบอทธพลของ

ทศนคตทตอคณภาพของทรพยากรมนษย เปนจดเรมตนทส าคญทจะน าไปสการใหความจรงจงใน

การพฒนากลไกการหลอหลอม และ ปลกฝงทศนคต ทดทสรางสรรคเพอไหบงเกดขน๑๓

๑.๖.๑๐ กลชาต พงษจนทร ไดกลาวถงการจงใจไวในหนงสอเรอง “ศลปะการพดจง

ใจ” วา การจงใจหรอการโนมนาวใจคนนน กคอการพดทท าใหผอนคลอยตามคณซงเปนผพดได

๑๑ ชยนนท นนทพนธ, การประชาสมพนธอยางไรจงไดผล , (กรงเทพมหานคร: โรงพมพบา

กปกราฟฟค, ๒๕๓๒), หนา ๘. ๑๒ รศ.ชม ภมภาค , หลกการประชาสมพนธอยางไร, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : O.S.

PRINTING HOUSE Co., LTD, ๒๕๒๖), หนา ๒๘๙. ๑๓ โครงการเรยนรตามรอยพระยคลบาท สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ส านกงาน ก.พ.,

องคการเรยนรตามรอยพระยคลบาทเพอเปนขาราชการทดและพลงของแผนดน, (ชดท 1), หนา ๔.

๑๐

โดยทปราศจากการรสกนกคดจะตอตานหรอขดแยงกบสงทคณไดพดออกไป เพราะธรรมชาตของ

คนเรานนมลกษณะตอตานตอผอนในตวเองเสมอ ละธรรมชาตของคนมความรสกนกคดทแปลก

แยกแตกตางกนเปนประการส าคญอยแลว จงมความจ าเปนอยางยงทตองตดตอสอสารกบคนอนอย

ตลอดเวลา๑๔

๑.๖.๑๑ นางสาวพรพมล กอวงศ ไดกลาวถงการประชาสมพนธในงานวจยเรอง

“หลกการประชาสมพนธตามแนวพทธกบหลกประชาสมพนธสมยใหม” วา การประชาสมพนธ

เปนทงศาสตรและศลปะการจดการสอสารระหวางองคการและกลมประชาชนทเกยวของ เปนการ

รกษาและคงไวซงภาพลกษณอนดงามขององคการ หากใชหลกการสอน กลวธและอบาย

ประกอบการสอน การใชค าพด เชน กลยาณวาทะ ปยวาจา สมมาวาจา สภาษตและหลกตางๆ

เกยวกบหลกคณธรรมและบคลกภาพมหาบรษ มาใช ยอมรกษาภาพลกษณอนดงามขององคการให

อยไดย งยนได๑๕

๑.๖.๑๒ พระมหาสมพร สวรรณค า งานวจยเรอง “กระบวนการสอสารในการสอน

กรรมฐานของ พระธรรมวรสทธกว (พจตร ฐตวณโณ) วดโสมนสวหาร” ปจจยทมผลตอการสอน

กรรมฐานพบวา ปจจยดานผสอนและเนอหาเกยวกบหลกธรรมค าสอนในการอบรม ตามหลก

พนฐานการสอสารระหวางบคคลและกลมคน มรปแบบวธเพอประโยชนแกผรบการอบรม โดยใช

หลกพทธวธการสอน๑๖

๑.๖.๑๓ ลดดา ปยเศรษฐ และ คณะ ไดกลาวถงการจงใจไวในการวจยเรอง

“กระบวนการสอสารดานสขภาพทางวทยชมชน” ผลการศกษาพบวา มการน ากระบวนการสอสาร

๑๔ กลชาต พงษจนทร, “ศลปะการพดจงใจ”, (กรงเทพมหานคร : บรษท ไพลนบคเนต จ ากด,

๒๕๔๘), หนา ๙-๑๐. ๑๕

นางสาวพรพมล กอวงศ, “หลกการประชาสมพนธตามแนวพทธกบหลกประชาสมพนธ

สมยใหม”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย),

๒๕๕๐. ๑๖

พระมหาสมพร สวรรณค า , “กระบวนการสอสารในการสอนกรรมฐานของพระธรรมวรสทธกว

(พจตร ฐตวณโณ) วดโสมนสวหาร”, ปรญญาศลปศาสตรมหาหาบณฑต (สาขาวชาพฒนาชนบทศกษา:

มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๔๗.

๑๑

คอ “วทยชมชน” เขามาประยกตใชในการตดตอสอสารกบประชาชนในชมชน มการเชญชวนใหมา

มสวนรวมในการจดรายการ ประชาชนใหความสนใจชองทางการสอสาร (Channel) ในการ

ออกอากาศของสถานวทยชมชน สามารถรบฟงรายการไดชดเจนไดรบประโยชนในดานเนอหา

สาระขาวสารสขภาพ ความบนเทง ความเพลดเพลน ตลอดจนความรตางๆ ประชาชนทอาศยใน

ชมชนสวนใหญมความพงพอใจตอการจดรายการวทยชมชน๑๗

๑.๖.๑๔ กลธดา ธรรมวภชน , จรยา เหนยนเฉลย และ บญเลศ เพง ไดกลาวถงการจง

ใจไวในการวจยเรอง “การศกษาสภาพและปญหาการสอสารภายในองคการของผบรหาร อาจารย

และเจาหนาทในวทยาลยเทคนค สงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาในเขตสถาบนการ

อาชวศกษาภาคกลาง ๑” สภาพการสอสารของบคลากรทปฏบตงานในวทยาลยเทคนค จาก

การศกษาพบวา ดานผสงสาร บคลากรเปนผทมหลกการยดมนในสงทถกตอง เปนผทมทศนคตท

ดตอผรบสาร รบฟงและยอมรบในสงทผอนมความเหนทแตกตาง ดานสารพบวา บคลากรสวน

ใหญปฏบตเกยวกบสารในดานขาวสารในเรองตางๆ ตลอดจนคาสงทออกมาตองตงอยบนพนฐาน

ความจรงส าหรบชองทางในการสอสาร พบวาการสอสารดวยวาจามมากกวาการสอสารผานสอท

เปนลายลกษณอกษรซงการสอสารดวยวาจาทมการใชมากทสดเรยงตามล าดบคอ การสนทนาเปน

รายบคคล และการสนทนากลม การประชมคณะกรรมการ (กลมยอย) การสงการดดวยตนเองเปน

รายบคคล๑๘

๑.๖.๑๕ ผ ชวยศาสตราจารย ดร.อญชล วรรณรกษ ไดกลาวถงการใชกลไกวธการ

สอสารในการสอสารเปนภาษาองกฤษไวในการวจยเรอง “การศกษากลวธการสอสาร : กรณศกษา

นกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร” กลาวถงกลวธการสอสารทพบในการสอบสมภาษณ

ภาษาองกฤษของนกศกษา วากลวธการสอสารทนกศกษาไชมากทสด คอกลวธการปรบขอความ

๑๗ ลดดา ปยเศรษฐ และ คณะ, “กระบวนการสอสารดานสขภาพทางวทยชมชน”, วทยานพนธ

นเทศศาสตรมหาบณฑต (คณะนเทศศาสตร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย), ๒๕๔๒. ๑๘ กลธดา ธรรมวภชน , จรยา เหนยนเฉลย และ บญเลศ เพงสข, “การศกษาสภาพและปญหาการ

สอสารภายในองคการของผ บรหาร อาจารยและเจาหนาทในวทยาลยเทคนค ส านกงานคณะกรรมการการ

อาชวศกษาในเขตสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง ๑”, วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, (คณะเทคโนโลย

สารสนเทศ : มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร), ๒๕๔๘.

๑๒

กลวธทใชรองลงมาเรยงตามล าดบจากมากไปหานอย กลวธการไมใชภาษาพด กลวธทใชพนความร

ภาษาแมหรอภาษาอน กลวธทใชพนความรภาษาองกฤษและกลวธการหลกเลยง พบวา นกศกษาทม

ความสามารถในการสอสารตางกน มวธการใชกลวธการสอสารตางกนและใชความถมากนอย

ตางกน๑๙

กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

๑๙ ผชวยศาสตราจารย ดร.อญชล วรรณรกษ, “การศกษากลวธการสอสาร : กรณศกษานกศกษา

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร”, ดษฎบณฑตภาษาองกฤษศกษา, (สานกวชาเทคโนโลยสงคม : มหาวทยาลย

เทคโนโลยสรนาร), ๒๕๔๕.

ปจจยสวนบคคล

เพศ อาย ต าแหนงงาน ,

อาชพ พนฐานดานธรรม

สถานก าร ณด า เ นน ช ว ต

ประสบการณก ารปฏบ ต

ธรรม

รปแบบการประชาสมพนธ

สอสงพมพ, วทย, โทรทศน, อน

เทอรเนต, สอบคคล, นทรรศการ

แสดงผลงานศลปะเพอพระธรรม ฯ วธการประชาสมพนธ

สอแนวรบ, สอปกต และ สอแนวรก

ความพงพอใจผอบรม

การบรการทด, ความสปปายะ, หลกสตร

ทเหมาะสม ฯ

แนวคดดานการประชาสมพนธ

ความรและทกษะในงานประชา

สมพนธ สอและชองทางประชาสมพนธ

ประ สทธภาพ เค รองมอและสอ ทใช

ประชาสมพนธ ก าหนดกลมเปาหมาย ฯ

พฤตกรรมการรบสอ

คว า ม ร , ส ถ าน ะ และ

ชวงเวลา, ความสามารถการ

แปลสาร , ชองทางการรบ สอทสะดวกและทศนคตทด-

ตอสารและผสงสาร

๑๓

๑.๗ วธด าเนนการวจย ในการวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพ (Documentary Research) มขนตอน

ด าเนนการศกษาวจย ดงน

๑.๗.๑ ศกษาขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

๑) ขอมลปฐมภมจาก พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ประวตสมาคม หลกสตรการฝกอบรม และสอเอกสารทใชในการประชาสมพนธตาง ๆ ของยว

พทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

๒) ศกษาขอมลทตยภมจาก ทฤษฎการสอสาร การประชาสมพนธ หนงสอ

เอกสารและวทยานพนธทเกยวของดานการสอสารและการประชาสมพนธ

๑.๗.๒ ศกษาขอมลเกบขอมลทางภาคสนาม

๑.๗.๒.๑ เกบขอมลทางภาคสนามจากผใหขอมลหลก (Key Informants) โดย

สมภาษณแบบเจาะลกรายบคคล (In - depth Interview) มขนตอน คอ

๑) กลมตวอยาง สมภาษณผบรหารยวพทธกสมาคม (สมภาษณกลมตวอยางรวม ๕

ทานจาก ๓ ศนย)

๒) กลมตวอยาง คอ ผทเขารบการอบรม (สมภาษณกลมตวอยางรวม ๖ ทาน๓ จาก

ศนย)

๑.๗.๒.๓ เกบขอมลประวตความเปนมาของ ยวพทธกสมาคม โดย

๑) ชองทาง รปแบบและขนตอนทใชในการประชาสมพนธโครงการฝกอบรมของ

“ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ”

๒) เกยวกบความรประสบการณของผท าหนาทการสอสารในการประชาสมพนธ

๓) เปาหมายและนโยบายเกยวกบหลกวธสอสารในการประชาสมพนธของ “ยว

พทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ”

๑.๗.๒.๒ การวเคราะหขอมล น าขอมลตางๆ จากเอกสารทฤษฎทเกยวของ การสอบถามและ และจากความร

ประสบการณของผศกษา มาท าการวเคราะหเนอหา จดหมวดหมค าหลก เพออภปรายผลโดยวธการพรรณนาความ

๑๔

๑.๘ ประโยชนทไดรบ

๑.๘.๑ ไดทราบถงรปแบบและทฤษฎการประชาสมพนธ ตลอดจนเทคนควธการและ

ชองทางทใชประชาสมพนธ

๑.๘.๒ ไดทราบถงประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม

๑.๘.๓ ไดทราบถงรปแบบและว ธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมทม

ประสทธภาพและเกดประสทธผลตงแตอดตถงปจจบน

๑.๘.๔ ไดทราบถงรปแบบชองทางในการประชาสมพนธ ทผเขาฝกอบรมไดรบ ตลอด

ถงขอคดเหนและความตองการของผเขาอบรมในโครงการ

บทท ๒

แนวคดเกยวกบการประชาสมพนธและทฤษฎการสอสาร

๒.๑ แนวคด

๒.๑.๑ แนวคดเกยวกบการประชาสมพนธ

การประชาสมพนธ เปนกระบวนการและว ธการในการสอสารเพอสราง

ความสมพนธ และสรางภาพลกษณใหแกตวบคคลหรอองคกรภาครฐ องคกรเอกชน และองคกร

ทางศาสนา ใหประสบความส าเรจตามทคาดหวง อนเกดมาจากองคประกอบการรบขอมลขาวสาร

การคนเคยและรจกชอเสยงในทางทดขององคกร เปนการท าใหผรบ สาร(Receive) ใหทราบถง

โครงการกจกรรมตาง ๆ หรอเพอน าเสนอชอหรอสญลกษณตวองคกรเองกตาม ซงในปจจบน

เทคโนโลยดานตาง ๆ มาสนบสนนการประชาสมพนธมมากมายหลายหลายชองทาง (Message)

ดวยกนตวอยาง เชน สอโฆษณาทางหนงสอพมพ ปายโฆษณา สอทเปนเสยง สอทเปนทงภาพและ

เสยง(โฆษณาผานทางคลนวทย วทยโทรทศน) สอโฆษณาผานทางโทรศพทมอถอ (Massage)

ตลอดจนสอทางอนเตอรเนตทมความสามารถสงสารอยางรวดเรว เปนตน ผบรโภคสามารถเลอกใช

ไดตามความเหมาะสมของแตละกลมผรบสาร (Receiver) และตามความสามารถรของผตองการสง

สารดวยการประชาสมพนธส าคญอยางหนงทหนวยงานหรอองคกรในสงคมปจจบนใหความส าคญ

ทนอกเหนอไปจากงานหลกทมการปฏบตตามปกต โดยมวตถประสงคเพอใหเกดการตอบสนอง

และการรบรครอความตองการของหนวยงาน/องคกรนนๆ ตามทก าหนดไว เพอประโยชนในการ

แขงขนในงานบรการหรองานทางดานธรกจตาง ๆ ปจจบน

๒.๑.๑.๑ ความส าคญของการประชาสมพนธ

ถาเราจะตงค าถามวา การประชาสมพนธนน มความส าคญมากนอยเพยงใดเรากจะ

ไดค าตอบวา การประชาชมพนธมความส าคญมากตอการด าเนนงานของหนวยงาน องคการ

สถาบน บรษท หางราน มลนธ และสมาคมตาง ๆ ซงหนวยงานทมอยดงกลาวนเปนสวนหนงของ

ระบบสงคม จ งจ า เ ปนอยา งย ง ท จะตอง มการปฏสมพนธกน ( Interaction) ซ งอาจจะ

กระทบกระเทอนตอสงคม และในขณะเดยวกนทศนคตและพฤตกรรมของสงคมกอาจจะสงผล

๑๖

กระทบตอการการท างานขององคกรเหลานน ดงนนการสรางความสมพนธทดระหวางงานองคการ

กบสาธารณชนทเกยวของจะเปนสงทชวยท าใหระบบตาง ๆ ของสงคมสามารถด าเนนงานไดอยาง

ราบรน และการรวมมอรวมใจทดตอกน ตลอดจนเปนการสงเสรม และสนบสนนใหหนวยงาน

องคการ สถาบนละบรษทหางรานมความเจรญกาวหนา ในทางตรงกนขาม หากระบบสงคมใดขาด

การปฏสมพนธระหวางกนและกน ความเจรญกาวหนาและการพฒนายอมเกดไดยาก๑

เปนทนาสงเกตวา การประชาสมพนธเปนงานสอสมพนธทส าคญยง และม

ขอบเขตกวางขวางเมอสงคมมขนาดใหญโตขน องคการ หนวยงาน สถาบนใด ยงขยายขอบขายของ

การบรหารงานออกไปเทาใด ระบบงานกยงมความสลบซบซอนมากขนเทานน สภาพดงกลาวจงท า

ใหการประชาสมพนธมความจ าเปนเพอท าการสอสารความเขาใจ และปรบความเขาใจกนระหวาง

หนวยงานแลสาธารณชนทเกยวของ ยงไปกวานนการประชาสมพนธยงชวยเสรมสรางลกษณะ

ความเปนผน าขององคการและบคคล เพราะผบรหารการประชาสมพนธจะชวยเสรมสรางการ

ปรบตว และความวองไวตอขาวสาร หรอความเคลอนไหวตอขาวสารหรอความเคลอนไหวในการ

ตดตอสอสารทงภายในองคการและกบประชาชน ซงจะท าใหเปนผลดตอการมองเหนภยทจะ

คกคามหนวยงานอนเกดจากกระแสประชามต ท าใหเกดแนวความคดใหม ๆ ในการปรบองคการ

เพอใหสามารถเขากบสงคมไดดกวา และมองเหนชองทางทจะสรางความสมพนธกบประชาชนและ

สงคมไดดขนกวาเดม

๒.๑.๑.๒ ความเปนมาของการประชาสมพนธ

การประชาสมพนธ เปนสงทมนษยใชกนมาตงแตครงดกด าบรรพ ซงแอบแฝงมา

ในรปแบบงายๆ โดยทมนษยไมรตว เมอมนษยไดเรมมการรวมตวกนเปนกลมเปนกอนขน สมาชก

ภายในกลมจะมการแบงปนเปนผปกครองและผอยใตปกครอง ดงนนการตดตอสอสารสมพนธกน

จงเปนสงทหลกเลยงมได มนษยในสงคมจงมการปฏบตตามกตกาและเงอนไขตาง ๆ ตามทไดมการ

ชแจงบอกกลาวและชกจงจากผน าหรอผปกครองของตน และในขณะเดยวกนกลมคนเหลานนกจะ

วระ อรญมงคล, การประชาสมพนธ, พมพครงท ๒, (กรงเทพฯ : โรงพมพสดจตออฟเซต,

๒๕๓๘), หนา ๒๗.

๑๗

มหนาทตาง ๆ กนไป เมอเชนน เราจงกลาวไดวา ‚สงคมมนษยจงเปนตวผลกดนใหมการ

ประชาสมพนธขนในระยะตอมา‛

อยางไรกตามการประชาสมพนธทมมานานแลว เปนเพราะความพยามยามของ

มนษยทจะตดตอสอสารกบผอน และมนเนนการใหความส าคญกบประชามต (Public Opinion)

เพยงแตอาจจะมความแตกตางกบการประชาสมพนธในยคปจจบนในแงของการใชเทคนค

เครองมอและสอการประชาสมพนธ ความช านานเฉพาะดาน และความรอบรทกวางไกลกวาใน

อดตเทาน น กอนทการประชาสมพนธจะมฐานะเปนวชาชพ (Profession) น น หลกการ

ประชาสมพนธ และศลปะการประชาสมพนธกลวนแลวแตทเปนสงทมนษยไดเคยปฏบตมาแลว

ทงสน จากประวตความเปนมาทมยาวนานน เราพอจะแยกววฒนาการของการประชาสมพนธได

เปน ๖ ยคดงน คอ๒

) การประชาสมพนธยคโบราณคด มนษยไดรจกการประชาสมพนธมา

ตงแตโบราณกาลแลว เมอมนษยมการรวมตวกนเปนเผา มหวหนาเผาเปนผน าจงหากลวธตาง ๆ ให

สมาชกในเผาฟงและปฏบตตาม ดวยการสรางความเชอถอความเลอมใสความแกรงกลาในตว

หวหนาเผาใหเปนทประจกษวา หวหนาเผาเปนบคคลศกดสทธ ดวยการอาศยไสยศาสตรและลทธ

บชาวญญาณเทพเจาตลอดจนการประกอบวธกรรมของพวกพอมดหมอผ ตาง ๆ ตอมาเมอสงคม

เจรญกาวหนากมววฒนาการในกลวธโฆษณาชกจงใจสงขน มการสรางเทวสถาน การตเกราะเคาะ

ไม ตฆองรองปาว การแตงเพลงปลกใจ การแตงนยาย ความศกดสทธ และวรกรรมของบรรพบรษ

เปนตน เปนทนาสงเกตวาการประชาสมพนธของหวนาเผา หรอผน ากลมในสมยโบราณมกม

จดประสงคเพยงเพอการชแจงบอกกลาวใหประชาชนไดทราบ และสรางความเขาใจใหเกด

สมพนธภาพทด หรอเพอสรางความรก ความสามคคและความกลมเกลยวเปนอนหนงอนเดยวกน

ในหมคณะของตน เครองมอทใชในการประชาสมพนธของยคน จงมกเปนเครองมอแบบงาย ๆ เชน

ค าพด กรยาทาทาง อาณตสญญาตาง ๆ เสยงกลอง และควนไฟ เปนตน

๒) การประชาสมพนธยคภาพเขยน เมอมนษยมความเจรญขนเปนล าดบมา

แมจะยงไมรจกประดษฐอกษรขนใชในการสอสาร แตกรจกการเขยนภาพเพอสอความหมายและ

๒ เรองเดยวกน. หนา ๐- ๓.

๑๘

ประชาสมพนธ มหลกฐานทางประวตศาสตรทคนพบในประเทศตาง ๆ ซงเปนภาพเขยนสและภาพ

สลกบนผนงถ า เชน ในประเทศฝรงเศสและสเปน (ประมาณ ๒๕,๐๐๐-๓๐,๐๐๐ ปมาแลว) ยงไป

กวานนประเทศไทยยงมการบนทกภาพเหลานอยในจงหวดตาง ๆ ในทกภาคของประเทศประมาณ

กวา ๐ จงหวด ภาพเขยนเหลานแสดงถงวถชวตความเปนอยของคนในยคนน นอกจากนยงม

ภาพเขยน การท าสงคราม ชวตธรรมชาตของสตวปา ซงภาพเขยนเหลานจะเปนการถายทอด

ความรสกนกคดและสอความหมายใหแกกนนนเอง

๓) การประชาสมพนธยคตวอกษร เมอมนษยไดมการประดษฐตวอกษรแลว

จงมการประชาสมพนธดวยการเขยนบนทกเรองราวตาง ๆ ดวยตวอกษรใหคนยคหลงไดทราบและ

ตดตามศกษาตอไป

ภายหลงจากทมการประดษฐตวอกษรขนใช กไดมการเผยแพรดวยตวหนงสอ

เชน ไดมผพบแผนจารกเกาแกอายประมาณ ๔,๐๐๐ ปในประเทศอรกปจจบน ซงขอความแผนจารก

ดงกลาวกไดประกาศขอความชแจงแกประชาชนใหรจกวธหวานเมลดพช วธทดน า การก าจดหนท

ท าลายพชในไรตลอดจนวธการเกบเกยวในประเทศจน สวนในประเทศอนเดยกมการบนทกค าภร

พระเวทยของศาสนาพราหมณ จะเหนไดวาทงจนและอนเดยตางกเปนทใหก าเนดอารยะธรรมของ

ซกโลกตะวนออก ในขณะเดยวกนทงกรกและโรมนตางกมการตนตวในเรองประชามตและ

ประชาธปไตยทเปนแหลงก าเนดอารยะธรรมของซกโลกตะวนตก ดงนนวธการจงใจโนมนาวของ

ผน าทใชกบผอยใตปกครองจงเปลยนไปจากการใชวธพดจงใจใหคลอยตาม การขมขใหเกรงกลว

โดยอางถงสงศกดสทธเหนอธรรมชาต ไดเปลยนมาเปนการเขยนบนทกเพอการประชาสมพนธและ

โนมนาวชกจงในรปแบบตาง ๆ เฉกเชนหลกฐานในสมยอาณาจกโรมน ในยคนจงมบทบาทของ

ประชามตเกดขน และผน าหรอผปกครองเรมใหความสนใจและความส าคญของพลงประชามต ยค

นนบวาเปนยคทมความตนตวทางดานการประชาสมพนธอยางมาก ยงไปกวานนผน าในยคนกไดใช

การบนทกเปนตวอกษรเปนเครองมอในการประชาสมพนธดวยวตถประสงคตาง ๆ เชนการบนทก

ถอยค าบนก าแพงเมองปอมเปอ เพอกระตนใหประชาชนออกไปใชสทธออกเสยงเลอกตง หรอสมย

ซซาร ไดประชาสมพนธกบประชาชนออกแถลงขาวประจ าวน เพอใหประชาชนไดรบทราบ

ขาวสารของทางราชการและของสวนรวม เชน การประกาศกฎหมาย ระเบยบขอบงคบตาง ๆ การ

ประกาศขาวประจ าวน เชน การเกด การตาย ภยธรรมชาต เปนตน

๑๙

๔) การประชาสมพนธยคบทกวนพนธและบทประพนธ ในสมยกรกโบราณ

ไดมพวกนกกวนพนธแตงบทประพนธรอยกรองตาง ๆ และพวกนไดน าเอาเทคนควธการ

ประชาสมพนธไปใชไดอยางมประสทธภาพจนถงกบมการกลาวขนานนามกนวา พวกนพนธ

เหลานเปนนกประชาสมพนธ ตอมาบทกวและบทประพนธเหลานนไดกลายเปนเครองสะทอนให

เกดประชามตในแงมมตาง ๆ

๕) การประชาสมพนธยคเครองพมพ ภายหลงทมนษยไดมการประดษฐ

ตวอกษร จงไดมความพยายามทจะคดคนในดานการพมพหนงสอ ซงเปนประโยชนตอการ

ประชาสมพนธ ในป ค.ศ. ๔๕๔ - ๔๕๕ จอหน กเตนเบอรก (John Gutenburg) ชาวเยอรมน ได

ประดษฐคดคนเครองพมพครงแรก จากผลการคดคนเครองพมพไดท าใหการประชาสมพนธ

กาวหนาไปอยางกวาขวางรวดเรว เพราะสามารถเผยแพรขาวสารความรไปสประชาชนไดในรป

สงพมพและหนงสอตาง ๆ การพมพในยคนจงมผลตอการประชาสมพนธและสามารถโนมนาว

ประชาชนทงดานการเผยแพรลทธศาสนา การสรางอทธพลตอประชามตเพอประโยชนดาน

การเมองปกครองรวมทงท าใหเกดการตดตอสอสารสองทาง (Two-way Communication) ระหวาง

รฐบาลกบประชาชน

ในยคเครองพมพน ท าใหหนงสอพมพเปนสอโฆษณา (Advertising Media)

ทมอทธพลและบทบาทส าคญยงตอการเผยแพรขอมลขาวสารตาง ๆ ไปสประชาชนอยางกวางขวาง

มากขน เปนผลดตอการบรหารประเทศและการปกครองระบอบประชาธปไตย โดยมหนงสอพมพ

เปนตวกลางในการตดตอสอสารเพอการประชาสมพนธ

๖) การประชาสมพนธในยคปจจบน เรมจากมนษยไดปรบปรงพฒนาและ

ประดษฐคดคนเครองมอเครองใชสอสารใหมๆ มาชวยเสรมใหงานประชาสมพนธด าเนนไปอยางม

ประสทธภาพยงขน เชน วทย โทรทศน โทรเลข โทรพมพ โทรสาร การสอสารดมเทยมและอนๆ

เครองมอและสอเหลาน ท าใหงานการประชาสมพนธปจจบนรวดเรวฉบไวและกวางไกลขน สงผล

ดตอการประชาสมพนธทจะบงเกดแกมวลมนษยชาต

๒.๑.๑.๓ ววฒนาการของการประชาสมพนธในประเทศไทย

ในประเทศไทยมการประชาสมพนธมาตงแตสมยกรงสโขทย อาณาจกรกรง

สโขทยรงเรองมากทสดในสมยพอขนรามค าแหงมหาราช พระองคทรงปกครองไพรฟาแบบพอ

๒๐

ปกครองลก ยามใดทประชาชนมเรองทกขรอนกจะมาสนกระดงหนาประตเมอง แลวพระองคกจะ

บ าบดทกขบ ารงสขใหแกอาณาประชาราษฎร ท าใหบานเมองมความรมเยนเปนสข นอกจากน

พระองคยงทรงประดษฐตวอกษรขนในป พ.ศ. ๘๒๖ ซงจากหลกฐานทปรากฏในแผนศลาจารก

ของพอขนรามค าแหงมหาราชไดมการบนทกประชาสมพนธวา อาณาจกรสโขทยมความอดม

สมบรณไปดวยพชพนธธญญาหาร ประชาชนมเสรในการท ามาหากน มสทธเสรภาพ กษตรยทรง

ปกครองประชาชนอยางใกลชดสนทสนม ซงสวนนถอเปนการสรางความรก ความภกดใหแก

ประชาชน ตลอดจนการสรางความรกใครกลมเกลยวกนเพอความเจรญรงเรองสบไป เมอสนยค

ของพอขนรามค าแหงแลว อาณาจกรสโขทยกเรมออนแอลง พระเจาอทองจงไดสถาปนากรงศร

อยธยาเมอป พ.ศ. ๘๙๒ มการจดระบบการปกครองแบบจตสดมภ คอ เวยง วง คลง นา กษตรยม

ความใกลชดสนทสนมกบประชาชนนอยลง ตลอดระยะเวลา ๔ ๗ ป อาณาจกรกรงศรอยธยามทง

รงเรองและตกต าถงขนเสยกรงสองครง แตกสามารถกอบกเอกราชกลบมาได การประชาสมพนธ

ในยคนรงเรอง โดยเฉพาะในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชมการสงราชทตไปเจรญ

สมพนธไมตรและคาขายกบตางประเทศ สวนทยคตกต า คอในชวงของการเสยกรงศรอยธยาใหแก

พมา กษตรยททรงกอบกเอกราช คอ สมเดจพระนเรศวรมหาราช พระองคทรงปลกจตส านก

กระตนเตอนใหประชาชนรกชาต ชวยกนขบไลศตรออกจากผนแผนดนไทย นอกจากนพระองคก

ทรงออกเยยมเยอนประชาชนเพอบ ารงขวญใหประชาชนกลบเขามาสกรงศรอยธยาเพอสรางชาต

สรางแผนดนใหเขมแขงตอไป

ในสมยกรงธนบร ภายหลงจากทสมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงกอบกเอก

ราชไดแลวมการต งก รงธนบร เปนราชธาน พระองคไดใชเทคนคการโฆษณาและการ

ประชาสมพนธ บ ารงขวญใหประชาชนทแตกกระจดกระจายใหเขามาอาศยอยในกรงธนบร โดย

การออกเยยมเยยนประชาชน เผยแพรใหประชาชนทราบวากรงธนบรมความมนคง ปลอดภย และ

จะตองรงเรองอกครงหนงในแผนดนของพระองค ตอมาอาณาจกรกรงธนบรกสนสดลงในยคของ

พระองค รวมเวลา ๕ ป

สมยกรงรตนโกสนทร ประเทศไทยเรมไดรบอทธพลจากอารยะธรรมของ

ประเทศตะวนตกในสมยรชกาลท ๓ แหงกรงรตนโกสนทร ไดเรมมการผลตหนงสอในประเทศ

ไทยโดยใชเครองพมพเมอไทยเรมตดตอกบประเทศตะวนตก ชาวองกฤษ ชอ เจมสโลว ไดศกษา

๒๑

ภาษาไทยทปนง และไดหลอตวพมพภาษาไทยทประเทศอนเดย พ.ศ. ๒๓ ๗ ไดมการเขยนและ

พมพหนงสอไวยากรณไทยขนทสงคโปรส าหรบชาวตางประเทศทประสงคจะเรยนภาษาไทย

หนงสอเลมนจงเปนหนงสอภาษาไทยทพมพขนเปนครงแรก

ในป พ.ศ. ๒๓๗๙ ชาวเมรกนชอ โรบนสน ไดน าเครองพมพเขามาใน

ประเทศไทยเปนครงแรก และในป พ.ศ. ๒๓๘๒ ดร. แบรคลย ไดประดษฐคดคนตวพมพ

อกษรไทยและไดมการจดพมพประกาศของรฐบาลไทยหามสบและหามคาฝนในรปแบบของ

ใบปลวจ านวน ๙๐๐๐ ฉบบ เมอวนท ๒๗ เมษายนพ.ศ. ๒๕๘๒ ตอมากไดมการออกหนงสอพมพ

ฉบบแรกของประเทศไทยชอ บางกอกรคอรเดอร (Bangkok Recorder) เปนหนงสอพมพรายปกษ

ซงพมพครงแรกครงละไมเกน ๕๐ ฉบบ และกลายเปนหนงสอพมพรายเดอนโดยลงขาวการเมอง

การคา บทความและรายงานเกยวกบเหตการณตาง ๆ ทงภายในและภายนอกประเทศ หลงจากนนก

มหนงสอพมพออกมาหลายฉบบและหลายแนวทาง สวนวทยกระจายเสยงประเทศไทยเรมมขนครง

แรกในรชกาลท ๗

ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองเมอวนท ๒๔ มถนายน พ.ศ. ๒๔๗๕

คณะราษฎรไดมการตงกองโฆษณา เมอวนท ๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ และตอมาไดเปลยนชอ

เปนส านกงานโฆษณาการ เมอวนท ๙ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ โดยท าหนาทในการใหขาวใหความร

แกประชาชนและปองกนแกไขความเขาใจผดเกยวกบรฐบาลและประชาชนโดยสวนรวม วนท ๕

กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๓ ไดเปลยนชอเปนกรมโฆษณาการ และเมอวนท ๘ มนาคม พ.ศ. ๒๔๙๕ ได

เปลยนชอเปนกรมประชาสมพนธจนถงปจจบน๓

๒.๑.๑.๔ การพฒนาการประชาสมพนธ

การประชาสมพนธไดมการพฒนาการกาวหนามาเปนล าดบ โดยไดใชการ

ประชาสมพนธเพอวตถประสงคในสาระส าคญดงน คอ

) ส านกงานตวแทนหนงสอจะท างานประชาสมพนธโดยรบจางบรษทตาง ๆ

เขยนบทความ เพอสงไปลงหนงสอพมพตาง ๆ เพอเผยแพรกจการและความเคลอนไหวใน

๓ เรองเดยวกน. หนา ๕- ๘.

๒๒

หนวยงานของบรษทใหประชาชนทวไปไดรบทราบเปนระยะ ตอมาส านกงานตวแทนหนงสอกได

พฒนาเปนส านกทปรกษาและใหบรการดานประชาสมพนธ

๒) การประชาสมพนธถกน าไปใชเปนเครองมอการรณรงคทางการเมอง

ประเทศสหรฐอเมรกาไดใชการประชาสมพนธเปนวธการสรางความนยมใหประชาชนเกดความ

เลอมใสเขาใจถกตองและสนบสนนพรรคการเมองของตน ประธานาธบดหลายทานของ

สหรฐอเมรกา เชน รสเวลท ไอเซนฮาว และเคนเนด ไดใชเครองมอสอสารหลายชนดในการสราง

ความนยมทางการเมองและความกาวหนาทางเทคโนโลยทเปนไปอยางรวดเรว ท าใหการ

ประชาสมพนธเปนไปอยางมประสทธภาพยงขนเปนล าดบมา

๓) การประชาสมพนธในวงการธรกจ ในสหรฐอเมรกาเปนตนก าเนดการ

ประชาสมพนธธรกจ ระหวางป ค.ศ. ๘๗๕ - ๙๐๐ ธรกจการคาและอตสาหกรรมเจรญกาวหนา

และมขนาดใหญจงมอทธพลในการครองชพของประชาชน

ในชวงนนธรกจถอนโยบายไมใหประชาชนรเปนเกยวกบธรกจของตน

ประชาชนเรมไมไววางใจบรษทธรกจ เกดความขดแยงระหวางแรงงานกบนายทนเมอประชาชน

เลอมศรทธามากขน ธรกจจงทจะเรมตระหนกทจะกอบกชอเสยงและภาพพจนคนมาดวยการ

ประชาสมพนธ

การประชาสมพนธธรกจจงเรมกาวหนา โดยมบรษทส านกงานทปรกษา และ

บรการดานประชาสมพนธเกดขนในระยะแรกมากมายในสหรฐอเมรกา และแพรหลายในประเทศ

ตาง ๆ จากนนบรษทธรกจตาง ๆ กไดจดตงหนวยงานประชาสมพนธขนภายในบรษทของตนเอง

๔) การประชาสมพนธในกจการตาง ๆ เชน การรณรงคเพอกจการ

สาธารณสขอาศยการประชาสมพนธเปนเครองมอส าคญ๔

๒.๑.๑.๕ การประชาสมพนธกบการโฆษณา

การโฆษณา (Advertising) คอ การกระท าใด ๆ ทเปนการชกจงใหมความประสงค

หรอความมงหมายเพอการจ าหนายผลตภณฑสนคาและบรการ หรอเปนการโฆษณาเชญชวนใหไป

ลงคะแนนเสยงเลอกต งสมาชกสภาผแทนราษฎร ดวยวธการโดยผานสอมวลชนตาง ๆ เชน

๔ เรองเดยวกน. หนา ๘.

๒๓

หนงสอพมพ วทยกระจายเสยง โทรทศน หรออาจจดรถโฆษณาเคลอนท (Mobile Unit) เชน รถ

โฆษณาเชญชวนใหไปเลอกพรรคการเมองใดพรรคการเมองหนงรถโฆษณาของธนาคาร การ

โฆษณาทวไปจะตองเสยคาใชจายในการซอสอตาง ๆ อนไดแก การซอเนอทโฆษณาใน

หนงสอพมพ นตยาสาร การซอเวลาจากสถานวทย โทรทศน คาปายโฆษณาขนาดใหญ (Cut out)

แผนโฆษณา (Poster) แผนพบ (Folder) นอกจากนยงมสอโฆษณาเคลอนทตดตามรถประจ าทาง

ตามดานขาง (Bus side) และดานหลง (Bus back) เปนตน๕

ฉะนนการโฆษณาจงหมายถง รปแบบของการเสนอใด ๆ ซงอาจตองเสยคาใชจาย

มไดเปนในรปสวนตว การโฆษณานเปนการสงเสรมเผยแพรความคดเหน สนคาหรอบรการตาง ๆ

โดมผอปถมภตามทระบไว การโฆษณาเปนหนาททางการตลาดทส าคญอกหนาทหนง ซงมบทบาท

ในการตดตอสอสารระหวางผผลตสนคาออกจ าหนายกบประชาชนผบรโภค เพราะการโฆษณาเปน

การสอสารโนนนาวใจ (Persuasive Communication) จาผขายไปยงผ ชอเ พอหวงใหสนคา

ผลตภณฑหรอบรการนน ๆ จ าหนายไดในปรมาณทสงขน

อยางไรกตาม แมวาการโฆษณาจะหมายรวมถง การเชญชวนหรอจงใจให

ประชาชนเกดความอยากใชหรออยากจะซอบรการ เพราะประชาชนกมความตองการทจะหาซอ

หรอใชบรการตาง ๆ อยแลว เชน การโฆษณาขายรถยนต บาน บรการซกอบรด เปนตน ซงเมอ

พจารณาแลวจะเหนวาเปนเรองธรกจ แตในขณะเดยวกนหนวยงานของทางราชการกมกจะใชวธ

โฆษณาในกจกรรมของตนเพอเชญชวนประชาชนมาใชบรการของตน เชน ธนาคารออมสน หรอ

เทศบาล เชญชวนใหประชาชนรกษาความสะอาดของถนน ดงนนในการนบางครงหนวยงานกตอง

เสยคาใชจายในการโฆษณา จงเหนไดวาการโฆษณาไมจ าเปนตองเปนเรองทเกยวกบการคาเสมอ

ไป

ลกษณะส าคญของการโฆษณาก คอ มงทจะชกจงปลกฝงความนยมไปสประชาชน

ฝายเดยว ซงเปนระบบเอกวธ (One-way Process) หรอ (One-way Communication) คอการโฆษณา

หรอเผยแพรไปสประชาชนแตเพยงฝายเดยว มกไมมการฟงความคดเหนหรอเสยงของประชาชนวา

จะมปฏกรยาอยางไร

๕ เรองเดยวกน. หนา ๓๒.

๒๔

เปนทนาสงเกตวาการโฆษณาสนคาในปจจบนน เปนทนาสนใจวาการโฆษณา

สนคาในปจจบนนมไดมงเพอการขายสนคาหรอบรการเพออยางเดยวแตมงทจะสรางความ

ประทบใจและสรางสรรคสงทมประโยชนใหแกสงคมตลอดจนเปนการสรางชอเสยง เกยรตคณ

ภาพลกษณทดใหแกองคการ/สถาบนหรอบรษท การโฆษณาประเภทนเราเรยกวา การโฆษณา

สถาบน/องคการ (Institutional Advertising) หรอการโฆษณาบรษท (Corporate Advertising)

๒.๑.๑.๖ กระบวนการและหนาทของการประชาสมพนธ

ศาสตราจารย คลลป และเซนเตอร รวมทงนกวชาการดานประชาสมพนธหลาย

ทาน ไดเคยใหแนวคดเกยวกบการประชาสมพนธเชงปฏบตในลกษณะทเปนกระบวนการและ

หนาทวา ๖

) เปนความพยายามอยางมระเบยบแบบแผนและมการเตรยมไวกอนอยาง

รอบคอบ

๒) เปนการชกจงประชามตดวยวธการทแสดงถงความรบผดชอบตอสงคม

๓) เปนการกระท าซงเปนทยอมรบของประชาชน (acceptable performance)

๔) เปนการกระท าทมพนฐานอยทการสรางความพงพอใจรวมกน (mutually

satisfactory)

๕)เปนการกระท าทยดถอระบบการตดตอสอสารสองทาง ( two-way

communication)

จะเหนไดวา แนวความคดทกลาวมาขางตนน เปนกระบวนการและหนาททเรมตน

มาดวยการมความพยายามอยางมระเบยบแบบแผน และมการตระเตรยมลวงหนาไวกอนอยาง

รอบคอบ และการปฏบตงานอยางตอเนองตามแผนทก าหนดหรอวางไวดวยการยดถอระบบแหง

การตดตอสอสารสองทาง คอ องคการ/สถาบนสอสารประชาสมพนธไปยงกลมประชาชน

ขณะเดยวกนกรบฟงปฏกรยาความคดเหนและความตองการหรอประชามตจากประชาชนซงจะ

ยงผลใหเกดการยอมรบจากประชาชนและใหความรวมมอสนบสนนกบองคการ/สถาบนในทสด

๖ วรช อภรตนกล, นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบต, พมพครงท ๒, (กรงเทพ :

บรษท ดานสทธาการพมพ จ ากด, ๒๕๒๙), หนา ๘-๒๐.

๒๕

นอกจากน การประชาสมพนธยงตองใชวธการชกจงประชามตเขารวมดวย

อยางไรกตามการชกจงประชามตจะตองเปนไปอยางเหมาะสมและมจรยธรรมหรอมความ

รบผดชอบตอสงคมจงจะเปนทยอมรบจากประชาชน หากใชวธการชกจงดวยทปราศจากจรยธรรม

หรอผดท านองคลองธรรมแลว (unethical) กจะมไดการยอมรบหรอสนบสนนจากประชาชน

ฉะนนโดยนยประชาชนยอมจะเปนผตดสนใจในการกระท าขององคการ/สถาบนวา มจรยธรรม

ถกตองตามท านองคลองธรรมหรอเปลา และมความรบผดชอบตอสงคมหรอไมเพยงไร

๒.๑.๑.๗ การประชาสมพนธเปนทงศาสตรและศลป

การประชาสมพนธ อาจพจารนาไดวามลกษณะเปนทงศาสตรและศลป (science

and art) พรอมกนในตวเองดงจะเหนไดจากทศนะของ Burnelt ทกลาววา การประชาสมพนธ คอ

ศาสตรและศลปแหงการรจกตวเราเองและผ อนทอยรอบขางเรา อนไดแกค วามเขาใจถง

ความสมพนธระหวางเราและบคคลอน รวมทงตวเรารจกการประพฤตปฏบตเพอใหความสมพนธ

ดงกลาวนนเปนทพออกพอใจรวมกนของทงสองฝายทงตวเราและผอนดวย๗

๒.๑.๑.๘ นกประชาสมพนธกบภาระหนาทในการด าเนนงานประชาสมพนธ

การด าเนนงานประชาสมพนธเปนกระบวนการตอเนอง (continuous process)

หนาทในการด าเนนงานประชาสมพนธจะเรมตนจากการส ารวจวจย เพอประเมนทศนคตความ

คดเหนของประชาชน แลวรวบรวมผลทไดจากการประเมนวจย น ารายงานสฝายบรหารององคการ

เพอน าเอาความรสกนกคดและความตองกาของประชาชนมาพจารณาก าหนดเปนนโยบายและ

แนวทางปฏบตขององคการแลวท าการสอสารนโยบายและกระท าขององคการไปสเปาหมาย เพอ

สรางสรรคความเขาใจอนดรวมกน ความนยมชมชอบและความรวมมอสนบสนนจากประชาชน

นกประชาสมพนธจงมไดหนาทเพยงประชาสมพนธกบประชาชนเพยงอยางเดยว

แตจะตองท างานอยางใกลชดกบฝายบรหารตลอดเวลา นกประชาสมพนธหรอผทท างานดานการ

ประชาสมพนธจงท าหนาทเปนผรบฟงความคดเหน (listener) ผใหค าแนะน าปรกษา (counselor)

ผท าการตดตอสอสาร (communicator) และผประเมนผล (evaluator) ในตวบคคลเดยวกน๘

๗ วระ อรญมงคล, การประชาสมพนธ, พมพครงท ๒, (กรงเทพฯ : โรงพมพสดจตออฟเซต,

๒๕๓๘), หนา ๒๗-๒๘. ๘ เรองเดยวกน, หนา ๒๓.

๒๖

๒.๑.๑.๙ การประชาสมพนธเรมตนจากฝายบรหารแลวสอสารไปสประชาชน

ศาสตราจารย มารสตน ไดใหทศนะและแนวความคดในเชงทฤษฎและปฏบต

เกยวกบการประชาสมพนธวา การประชาสมพนธเปนหนาทของฝายบรหารหรอฝายจดการ

(management) ซงจะตองท าหนาทประเมนถงทศนะคตของประชาชน เพอด าเนนนโยบายและการ

กระท าอนค านงถงผลประโยชนของประชาชน แลวท าการตดตอสอสารไปยงประชาชน เพอใหเกด

ความเขาใจและการยอมรบในตวสถาบน หมายความวา๙

) การประชาสมพนธ เปนภาระหนาทของฝายบรหารหรอฝายจดการ

(management) หรอฝายบรหารขององคการ ซงฝายจดการในทนหมายถง ฝายจดการหรอฝาย

บรหารขององคการ/สถาบนทกประเภท อนไดแก องคการของรฐ องคการธรกจเอกชนทแสวงหา

ก าไร (nonprofit organization)

๒) หนาทและกระบวนการของการประชาสมพนธ จะผนวกรวมอยในการ

กระท าทมขนตอนและระเบยบแบบแผนในการด าเนนงานประชาสมพนธขององคการ/สถาบน ซง

ไดแก

๒. การประเมนทศนะคตของประชาชน การส ารวจวจยประชามต ซงถอ

เปนงานขนท (Step ๑)

๒.๒ การน าเอาความรสกนกคดและความตองการของประชาชน มาพจารณา

ก าหนดนโยบายและการเนนงานขององคการโดยค านงถงผลประโยชนของประชาชนเปนหลกการ

ในการวางแผน ซงถอเปนงานขนท ๒ (Step ๒)

๒.๓ การปฏบตการประชาสมพนธดวยโครงการตดตอสอสารเพอสรางความ

เขาใจและการยอมรบจากประชาชน การสอสารประชาสมพนธไปสประชาชน จงถอเปนงานขนท

๓ (Step ๓)

๙ เรองเดยวกน, หนา ๒๐-๒ .

๒๗

๒.๔ การประเมนผลหลงจากทไดปฏบตการประชาสมพนธไปแลว เพอ

ทราบถงจดออน ขอบกพรอง เพอปรบปรงแกไขใหมประสทธภาพยงขน การประเมนผลเมอ

ปฏบตงานประชาสมพนธเสรจสนไปแลว จงถอเปนงานขนท ๔ (Step ๔)

สรปไดวา การประชาสมพนธทมมานานดวยความพยามยามของมนษยทจะ

ตดตอสอสารกบผอน ตงแตโบราณกาล เรมจากการตเกราะเคาะไม ตฆองรองปาว การแตงเพลง

ปลกใจ การเขยนภาพและภาพสลกบนผนงถ า ภายหลงจากทมการประดษฐตวอกษรขนใช กไดม

การเผยแพรดวยตวหนงสอ การประชาสมพนธยคเครองพมพเปนตน เมอสงคมขอบเขตกวางขวางม

ขนาดใหญโตขน องคการ หนวยงานการการประชาสมพนธมความจ าเปนเพอท าการสอสารความ

เขาใจหนวยงานและสาธารณชนทเกยวของการประชาสมพนธ เพอชวยเสรมสรางลกษณะความ

เปนผน าขององคการและบคคล โดยผบรหารมหนาทดานนโยบายการประชาสมพนธการส ารวจ

วจยประชามต พจารณาก าหนดนโยบาย การปฏบตการประชาสมพนธ และการประเมนผลหลง

ด าเนนการ นกประชาสมพนธจะมภาระหนาทความรบผดชอบในการประชาสมพนธ การรวบรวม

ผลทไดจาการส ารวจวจยความคดเหนของประชาชน รายงานสฝายบรหารหรอฝายจดการองคการ

ตลอดจนใหค าแนะน าปรกษา ตาง ๆ ในการด าเนนงานประชาสมพนธท เหมาะสมและม

ประสทธภาพ เปนการชกจงประชามตทเปนไปอยางเหมาะสมและมจรยธรรมหรอมความ

รบผดชอบตอสงคม

๒.๑.๒ วตถประสงคของการประชาสมพนธ

การประชาสมพนธขององคการสถาบนตาง ๆ จะเกดประสทธภาพและ

ประสทธผลขนมาไดเพราะองคการ/สถาบนเหลานน ไดมการก าหนดวตถประสงคการด าเนนงาน

ประชาสมพนธทแตกตางกน แตวตถประสงคหรอเปาหมายทปฏบตกนอยนน เราสมารถแบงการ

ด าเนนการไดเปน ๓ ดานดงน คอ ๐

๐ วระ อรญมงคล, การประชาสมพนธ, หนา ๔ -๔๒.

๒๘

๒.๑.๒.๑ วตถประสงคทวไป (General Objective) ของการประชาสมพนธจะเปน

การเผยแพรในเรองของนโยบาย วตถประสงค วธการด าเนนงาน ความประพฤตปฏบตของ

หนวยงาน ผล และบรการตาง ๆ ระเบยบขอบงคบ การปฏบต ตลอดจนความเคลอนไหวของ

หนวยงาน ทงนเพอใหประชาชนเกดความรความเขาใจทถกตอง เกดความไวเนอเชอใจ และ

เลอมใสศรทธาในองคกร/สถาบน

๒.๑.๒.๒ วตถประสงคเฉพาะงานหรอกจ (Specific objective) การด าเนนกจการ

ของภาครฐและเอกชนในแตละงาน โครงการ จะมการก าหนดวตถประสงคเฉพาะกจหร อ

เฉพาะงานทแตกตางกนไป วตถประสงคการประชาสมพนธทส าคญของโครงการ คอ เพอพฒนา

ขดความสามารถของการประชาสมพนธใหมประสทธภาพในการเผยแพรขอมลขาวสาร ความร

เพอการพฒนา ยกระดบคณภาพชวต สงคมจตใจ และวฒนธรรม รวมทงรกษาทรพยากรธรรมชาต

และแกปญหาสงแวดลอม

๒.๑.๒.๓ วตถประสงคเพอการบรหาร (Administrative objective) เปนการการ

ประชาสมพนธทใชเพอเปนสวนชวย หรอสงเสรมสนบสนนการบรหารดวยการด าเนนการเพอ

วตถประสงคในดานตาง ๆ ดงน

) เพอเรยกรองความรวมมอสนบสนนจากผปฏบตงานในองคกรและจาก

ประชาชน เพอปรบปรงการบรหารและบรการชมชนใหถกตองยงขน

๒) สรางสมพนธอนดภายในหนวยงานลดความตงเครยด ความขดแยง

เพอใหการบรหารและการบรการด าเนนไปอยางราบรน ใหเกดความส านกวา องคการนนเปนศนย

รวมของทกคน

๓) ใหขาวสารความรกบพนกงาน เพอใหเขาใจองคการดขนท งในแง

นโยบาย วตถประสงค ระเบยบปฏบต ฯลฯ

๔) พฒนาระดบการตดตอสอสารภายในองคการ ตลอดจนการตอบสนองตอ

ความคดเหน ปฏกรยา ปญหา และความรสกในดานตาง ๆ ภายในและภายนอกองคการ

๕) เพอสรางเสรม ชวยเหลอ แนะน า แกไข ปรบปรงขอบกพรองในเชง

บรหารของหนวยงาน

๒๙

๖) เพอหาชองทางใหเจาหนาทและประชาชนไดแสดงความคดเหน สะทอน

การประพฤตปฏบตของหนวยงานใหฝายบรหารปรบปรงแกไข

San Black ไดชใหเหนวา วตถประสงคทวไปของการประชาสมพนธมสาระส าคญ

ทพอสรปไดดงน

) เพอสรางความนยมเกดขนในประชาชน เพราะความนยมจากประชาชน

จะท าใหองคการไดรบความสนบสนนและท าใหอยรอด เพราะองคการ สถาบนใดทปราศจากแรง

ศรทธา ความนยมและความสนบสนนจากประชาชน องคการนนจะด าเนนการไดดวยความ

ยากล าบากและไมสามารถบรรลวตถประสงคทตองการไดอยางมประสทธภาพ

๒) เพอปองกนและรกษาชอเสยงขององคการหรอสถาบนมใหเสอมเสย

ดงนนไมวาเปนองคการประเภทใด ตองรกษาชอเสยงองคการของตนใหดอยเสมอ เชน

ก. ตองด าเนนงานอยางซอสตยสจรต

ข. ตองกระท าดดวยการเผยแพรขอมลขาวสารทเปนจรงสประชาชนอยเสมอ

ค. ตรงไปตรงมา

ง. แสดงออกถงความมสวนรวมรบผดชอบตอสงคมสวนรวม

จ. หลกเลยงทจะน าความเสอมเสยชอเสยงมาสองการ

เพอเสรมสรางความส าพนภายในองคการและระหวางองคการกบประชาชน หรอ

องคการ/สถาบนอนทเกยวของ การสรางความเขาใจรวมกนตองอยบนพนฐานแหงความเปนจรง

และการไดรบขาวสารขอมลอยางบรบรณเตมท โดยทวไปวตถประสงคการวางแผนประชาสมพนธ

เพอเปนการปองกนการเสยหาย เปนแนวทางในการควบคมการท างานใหเปนไปอยางม

ประสทธภาพและเตรยมวธการเผชญปญหาอปสรรคทจะเกดขนตลอดจนเพอเปนหลกและแนวทาง

ในการปฏบตงาน นอกจากนยงไดเนนถงสงตาง ๆ คอ๑๒

) ตองการใหมการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรม สรางความเขาใจท

ถกตองและการยอมรบดวยการชแจง ใหความร การศกษา และการโนมนาวใจ ซงจะตองมการ

ชยนนท นนทพนธ, ประชาสมพนธอยางไรจงไดผล, (กรงเทพมหานคร : บางกะปกราฟฟค,

๒๕๓๒), หนา ๗๘. ๒ วระ อรญมงคล, หลกการประชาสมพนธ, หนา ๓๖-๓๗.

๓๐

สอสารอยางตอเนอง องคประกอบปจจยหลายอยางทมสวนเกยวของตอการเปลยนแปลงนนอาท

ระยะเวลา สงแวดลอม สภาพบรรยากาศของการสอสาร ความพรอมทางดานรางกายและจตใจ

รวมทงอารมณ เปนตน

๒) กระตนใหเกดการแสดงออกซงพฤตกรรมทางความคด การสนบสนน

ความไววางใจ ความนยมศรทธา และกระตนความความรความเขาใจเดมทมอยแลว เพอเปนการ

สรางจตส านก การเผยแพรใหรบรขาวสารเพยงอยางเดยวไมพอ แตจะตองพยามใหกลมเปาหมาย

เกดตระหนกและเขามามสวนรวมในกจกรรม

๓) การอ านวยความสะดวก เพมประสทธภาพ และเพอปองกนไมใหเกด

ความเขาใจผดซงกนและกน ทงภายในและภายนอกสถาบน และระหวางสถาบนกบสาถารณชน

เปนเรองทเกยวกบการใหขอมลขาวสารทถกตอง อ านวยความสะดวกใหผทท างานมความรความ

เขาใจตอสงทก าลงท า

๔) เพอเปนการเลอกและก าหนดใชสอในการตดตอสอสารไดถกตองม

ประสทธภาพและเหมาะสมกลมเปาหมายทหนวยงานตอการเขาถง

๕) เพอเปนการปองกนและแกไขความเขาใจผด หรอการแสดงออกส

สาธารณะชนในทางลบ รวมทงในกรณทเกดภาวะวกฤต หรอปญหาเฉพาะหนา

วตถประสงคการประชาสมพนธสรปไดวา เปนการกระท าใหองคการไดรบความ

สนบสนนและท าใหอยรอด เปนแนวทางในการควบคมการท างานใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

และเตรยมวธการเผชญปญหาอปสรรคทจะเกดขน ในการก าหนดวตถประสงคของแผน

ประชาสมพนธทดนน จะตองเปนวตถประสงคทสามารถท าใหเปนจรงได เปนวตถประสงคททก

คนใหความรวมมอหรอสามารถปฏบตไดลตามเปาหมายทวางไว ถาหากตงวตถประสงคไวแตไม

สามารถท าใหบรรลเปาหมายตามทตองการและแผนการประชาสมพนธได ถอวาลมเหลว ในทสดก

กอใหเกดทศนคตในทางลบตอโครงการอนทจะตามมา มผลถงดานจตใจเกดความคบของใจของผ

ปฏบต การสนบสนนจากสาธารณชนกเสอมถอยลงไปในทสด

๓๑

๒. .๓ หลกวธการประชาสมพนธ

นกประชาสมพนธทมชอเสยง อาจใหความหมายของการประชาสมพนธแตกตาง

กนไปในเนอความ ถอยค า แตในความหมายนนจดอยในแนวเดยวกน เมอประมวลความหมายแลว

กลาวโดยสรปไดวา

การประชาสมพนธ คอ วธการของสถาบนอนมแผนและการกระท าทตอเนองกน

ไปทจะสรางหรอยงใหเกดความสมพนธอนดกบกลมประชาชน เพอใหประชาชนมความรความ

เขาใจและใหความสนบสนนรวมมอซงกนและกน อนเปนประโยชนใหสถาบนนนด าเนนไปได

ดวยด สมความมงหมาย โดยมประชามตเปนแนวบรรทดฐานอนส าคญดวย

จากความหมายนจงเปนเสมอนตวบทหรอแมบททตองขยายความออกไปไดอก

มากมาย ซงเปนบทบาทหนาทของผปฏบตงานดานประชาสมพนธโดยตรง จะตองอาศยเทคนค

วธการอกมากมายถงจะท าใหงานประชาสมพนธไดผล เพอใหบรรลความส าเรจไปตามเปาหมาย

ดงกลาวจ าเปนตองมการวจย การวางแผน การตดตอสอสาร และการประเมนผลซงเปนการ

ปฏบตงานเปนไปอยางมขนตอน

ขาวลอหรอขาวในทางไมเสรมภาพพจนกมสวนท าใหเกดขวญและก าลงใจของ

คนท างานเสยไปไดหรอท าใหเกดการแตกสามคค ไมเขาใจของคนทท างานรวมกนดงนนคนใน

องคกรทท างานรวมกนจงมสวนในบทบาททางชวยงานประชาสมพนธขององคการ เพราะเปนกลม

คนภายในทตองชวยกนประชาสมพนธกบกลมคนภายนอก ดงนนการสรางความเขาใจกบคน

ภายในองคการใหเกดความรก ความสามคค เปนเรองส าคญของการบรหารดวย๑๓

๒. .๓. หลกส าคญการประชาสมพนธ

ในการประชาสมพนธ สงหนงทเปนหลกการส าคญ คอ หนวยงานองคการ

จ าเปนตองบอกกลาวใหประชาชนทราบทงในสงทดละไมด ไมใชบอกกลาวเฉพาะเรองทดหรอ

เรองทนาภมใจทงนน หลกการประชาสมพนธถอวาการประชาสมพนธกบการท าดเปนของคกน ถา

ท าไมดถอวาการประชาสมพนธกไรผล การประชาสมพนธสมฤทธผลเพยงใด องคกร/สถาบน ตอง

๓ ชยนนท นนทพนธ, ประชาสมพนธอยางไรจงไดผล, หนา ๗๖-๗๘.

๓๒

มนโยบายทดในการด าเนนงาน ตลอดจนการปฏบตทดตอประชาชน ปฏบตทดตอประชาชน การ

ประชาสมพนธประกอบดวยหลกส าคญ ๓ ประการดงตอไปน ๔

) การบอกกลาวหรอชแจงเผยแพรใหทราบ โดยบอกกลาวใหประชาชน

ทราบถงนโยบาย วตถประสงคการด าเนนงาน ผลหรอกจกรรมตาง ๆ ขององคการ

๒) การแจงขางสารความเคลอนไหวขององคการ ใหประชาชนกลมเปาหมาย

ประชาชนทวไปและพนกงานภายในไดทราบ

๓) การปองกนและแกไขความเขาใจผด องคกรจ าเปนตองด าเนนการ

ประชาสมพนธเมอมสงบอกเหตวาอาจจะท าใหเกดความเขาใจผดในองคกร ไมวาเปนเรองนโยบาย

วตถประสงคการด าเนนการตาง ๆ อาจมทงทางตรงหรอทางออม

๒.๑.๓.๒ การวางแผนประชาสมพนธ

การส ารวจความร ทศนคต และการปฏบต (Kap survey) หลกการ KAP ในการ

ประชาสมพนธ คอ การสรางพนฐานทควบคมและหนกแนนในการปฏบตงานดานการ

ประชาสมพนธ ตอประชาชน เพอสรางความส าเรจในการท างานประชาสมพนธ อนประกอบดวย

วธการตาง ๆ ดงน คอ K = KNOWLEDGE เปนการใหขอมล ใหความรแกเขา เพอใหประชาชนเกด

ความร ความเขาใจในการด าเนนงานตาง ๆ ของหนวยงานภาครฐไดดยงขน A = ATTITUDE สราง

ทศนคตทดใหแกเขา เมอประชาชนเกดความร ความเขาใจทดพอสมควรแลว จะเกดทศนคตทเหน

ดวย ไมเหนดวย ชอบ ไมชอบตามมา และถาไดมขอมลไวเปนอยางดแลวกนาท าใหความไมชอบ

หรอความรสกทจะลกขนมาตอตานลดนอยลง P = PRACTICE สรางทศนคตทดใหแกเขา เปนผล

ตอเนองมาถงท าใหเกดการกระท า หลงจากทมความร ความเขาใจและเกดทศนคตทดแลวกจะเกด

การกระท าตาม

ความส าเรจและความลมเหลวของการประชาสมพนธในปจจบนขนอยกบความ

เขาใจในหลกการและวตถประสงคของการประชาสมพนธวา แตละสวนงานมความเขาใจ ไดทราบ

ทวถงแคไหนอยางไร และใชวธการประชาสมพนธเพอผลประโยชนในการเปนเครองปกตอง

ตนเอง หรอเพอใหไดยกยองนบถอของคนทวไปในสงคม ขณะเดยวกนฝายประชาสมพนธกตอง

๔ เรองเดยวกน. หนา ๔๔.

๓๓

เสนอแนะใหฝายบรหารไดทราบถงทศนคต ประชามตหรอความรสกของประชาชนทมตอ

หนวยงาน เพอทจะไดท าการแกไขปญหา คาดการณลวงหนา หรอคนหาจดบกพรองตาง ๆ เพอ

หาทางปองกนมใหเกดปญหายงยากในอนาคต

เมอมปญหายงยากเกดขนในหนวยงาน ประชาสมพนธตองคอยประสาน

ผลประโยชนและแกปญหายงยากตาง ๆ ในหนวยงาน เพราะชอเสยงของหนวยงานถอเปนเรองท

ส าคญ อนทจะท าใหสามารถด าเนนการไดอยางถกตองและไดรบการสนบสนนจากประชาชน

ตลอดไป โดยมเปาหมายก คอ ท าอยางไรเพอใหเกดความเลอมใสศรทธาและเปนการสรางคานยม

ของประชาชน

การสรางความสมพนธและความเขาใจอนดระหวางพนกงานทอยภายในองคการ

และประชาชนทอยภายนอก คนทท างานภายในตองมความรกกลมเกลยวสามคคกน มขวญและ

ก าลงใจทดในการท างานทกคนเขาใจนโยบายทด มการใชสอเพอการประชาสมพนธภายใน เชน

หนงสอเวยน จดหมายภายใน การประชมพบปะสงสรรคระหวางพนกงานผบรหาร

ในความส าเรจของงานประชาสมพนธเหลาน ไมวาจะเปนการประชาสมพนธ

ภายในหรอประชาสมพนธภายนอก ไดอาศยยดหลกก ารด าเนนประชาสมพนธโดยมการ

ตดตอสอสารแบบสองทางเปนสงส าคญ เมอมการสงขาวประชาสมพนธ ขณะเดยวกนกมการเปด

ชองทางใหกบผรบสอไดมโอกาสแสดงความคดเหนและประชามตตาง ๆ ดวยความรสกนกคดตาง

ๆ และความตองการของกลมประชาชนเพอน ามาใชในการปรบปรงแกไขก าหนดหลกการปฏบต

ตามความเหมาะสมขององคกรตอไป วตถประสงคในการวางแผนประชาสมพนธ แบงเปน ๒

ประเภท ๕

) วตถประสงคในการชแจงบอกลาวขอมล (Informational objective) เปน

วตถประสงคของการวางแผนการประชาสมพนธ ซงผวางแผนตองการใหขอมล ชแจง บอกลาว

เกยวกบเรองใดเรองหนงเพอเปนการใหความรความเขาใจแกประชาชนกลมเปาหมาย เชน แนะน า

โครงการหลกสตรฝกอบรม หรอเพอสรางความรจกใหเกดขน และใหแพรหลายในหมประชาชน

เปาหมายและสาธารณชน

๕ จตราภรณ สทธวรเศรษฐ , ยทธวธการประชาสมพนธ, พมพครงท ๕, (กรงเทพมหานคร :

๒๕๔ ), หนา ๗- ๘.

๓๔

๒) วตถประสงคเพอการสรางแรงจงใจ (Motivational objective) เปน

วตถประสงคเพอเปนการสรางแรงกระตนหรอสรางแรงจงใจ เพอใหกลมเปาหมายเกดความสนใจ

หรเกดการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมอยางใดอยางหนงตามทผวางแผนคาดการณไว

โดยทวไปวตถประสงคการวางแผนประชาสมพนธเพอเปนการปองกนการ

เสยหาย เปนแนวทางในการควบคมการท างานใหเปนไปอยางมประสทธภาพ และเตรยมวธการ

เผชญปญหาอปสรรคทจะเกดขนตลอดจนเพอเปนหลกและแนวทางในการปฏบตงาน นอกจากนยง

ไดเนนถงสงตาง ๆ คอ๑๖

๖) ตองการใหมการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรม สรางความเขาใจท

ถกตองและการยอมรบดวยการชแจง ใหความร การศกษา และการโนมนาวใจ ซงจะตองมการ

สอสารอยางตอเนอง องคประกอบปจจยหลายอยางทมสวนเกยวของตอการเปลยนแปลงนนอาท

ระยะเวลา สงแวดลอม สภาพบรรยากาศของการสอสาร ความพรอมทางดานรางกายและจตใจ

รวมทงอารมณ เปนตน

๗) กระตนใหเกดการแสดงออกซงพฤตกรรมทางความคด การสนบสนน

ความไววางใจ ความนยม ศรทธา และกระตนความความรความเขาใจเดมทมอยแลว เพอเปนการ

สรางจตส านก การเผยแพรใหรบรขาวสารเพยงอยางเดยวไมพอ แตจะตองพยามใหกลมเปาหมาย

เกดตระหนกและเขามามสวนรวมในกจกรรมดวย

๘) เพอการอ านวยความสะดวก เพมประสทธภาพ และเพอปองกนไมใหเกด

ความเขาใจผดซงกนและกนทงภายในและภายนอกสถาบน และระหวางสถาบนกบสาถารณชนเปน

เรองทเกยวกบการใหขอมลขาวสารทถกตอง อ านวยความสะดวกใหผทท างานมความรความเขาใจ

ตอสงทก าลงท า

๙) เพอเปนการเลอกและก าหนดใชสอในการตดตอสอสารไดถกตองม

ประสทธภาพและเหมาะสมกลมเปาหมายทหนวยงานตองการเขาถง

๐) เพอเปนการปองกนและแกไขความเขาใจผด หรอการแสดงออกส

สาธารณะชนในทางลบ รวมทงในกรณทเกดภาวะวกฤต หรอปญหาเฉพาะหนา

๖ เรองเดยวกน. หนา ๓๖-๓๗.

๓๕

วตถประสงคของแผนประชาสมพนธทดนน จะตองเปนวตถประสงคท

สามารถท าใหเปนจรงได เปนวตถประสงททกคนใหความรวมมอหรอสามารถปฏบตไดลตาม

เปาหมายทวางไว ถาหากตงวตถประสงคไวแตไมสามารถท าใหบรรลเปาหมายตามทตองการ

แผนการประชาสมพนธถอวาลมเหลว มผลถงดานจตใจ เกดความคบของใจของผปฏบตในทสดก

กอใหเกดทศนคตในทางลบตอโครงการอนทจะตามมา การสนบสนนจากสาธารณชนกเสอมถอย

ลงไปในทสด

๒.๑.๓.๓ การประชาสมพนธเชงรก Aggressive public relation (APR)

เปนการมงสรางโอกาสทางการใหขอมลขาวสารและชอเสยง ภาพลกษณของ

องคกรในสภาวะการแขงขนทางการตลาดอยางรนแรง การประชาสมพนธเชงรกมความจ าเปนอยาง

มากเพราะมงวตถประสงคทางการแขงขนเปนส าคญ ประโยชนการประชาสมพนธเชงรกสามารถ

แบงออกไดเปน ๗

) ท าใหเกดความไววางใจ เชอถอและศรทธาในกจกรรมและองคกรมากขน

๒) ชวยสรางทศนคตในเชงบวกอนเปนผลประโยชนตอการขายสนคาบรการ

๓) ชวยเสรมสรางภาพลกษณทดและขจดความรสกเชงลบใหกบกจการและ

องคกร

๔) ชวยใหการประชาสมพนธมประสทธการเขาถงกลมเปาหมาย ลดการสญ

เปลาและความสบสน

๕) สามารถสรางการรบรและมอทธพลเหนอความคดของกลมเปาหมาย โดย

อาศยจดยน และบคลกภาพ ของตราสนคาเปนหลกในการสอสารเนอหาไปยงกลมเปาหมาย

๖) สนคาบางประเภทไมสามารถท าโฆษณาไดก สามารถใชก าร

ประชาสมพนธเชงการตลาดแทน ซงใหผลกระทบตอสนคาและองคกรไดไมแตกตางกน

๗ ธรพนธ โลหทองค า, คอลมน ‚คลนความคด‛, มตชนรายวน, (วนท 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2549), หนา ๘.

๓๖

๗) น าท งกลยทธการตลาดและประชาสมพนธมาใชรวมกนอยางลงตว

(Pulling together) เพอใหกลยทธนนสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกนหรอทเรยกวา ‚One

Look-One Voice‛

๒.๑.๓.๔ การก าหนดกลมประชาชนเปาหมาย

ในทนหมายถงกลมเปาหมายทตองการเขาถงหรอตองการตดตอมากทสดเปน

อนดบแรกและอนดบรอง การก าหนดกลมเปาหมายมวตถประสงคเพอใหผวางแผนและผน าแผน

ไปปฏบต รจกและเขาใจประชาชนทแผนนนตองการเขาถง เพราะประชาชนแตละกลมตางมความ

แตกตางกนในหลายดาน ดงนนความส าคญของเปาหมายแตละกลมจงเปนเรองทตองค านงถง

เพราะการก าหนดกลมเปาหมายนน จะเกยวของถงการเขาถงกลมประชาชนเหลานนอยางม

ประสทธภาพ

ในการก าหนดกลมเปาหมาย จะแบงเปนกลมเปาหมายในและกลมภายนอก การ

ประชาสมพนธภายใน กลมเปาหมายหลกไดแก พนกงาน เจาหนาท เชน เจาหนาท พนกงานแตละ

แผนกภายในทมความเกยวของกบงานและรายละเอยดของแผนก กอนทจะมการเรมใหมการ

ด าเนนการตามทมก าหนดในแผน กจะตองประชาสมพนธใหพนกงานและเจาหนาทไดทราบและ

เขาใจในระเบยบและวธปฏบตใหถกตองเสยกอน เปนการสรางความพรอมเพรยงดานพนกงานและ

การด าเนนกจการของทกสาขา และเพอปองกนการผดพลาดและการไมไดรบความสะดวกตอผเขา

มาใชบรการอนจะท าใหเสยภาพพจนขององคกรได

ในขณะเดยวกนกลมเปาหมายภายนอกไดแก ผทตดตอและเขามาใชบรการภายใน

ทงทเปนประชาชนทวไป สมาชก เอกชน สถาบนการศกษา หนวยงานตาง ๆ ทตดตอ ซงจะตอง

ประชาสมพนธผานสอตาง ๆ ทมความเหมาะสมแตละชองทางทใชนน การก าหนดกลมเปาหมาย ม

ผลถงขนตอนของการด าเนนการตาง ๆ และการก าหนดกจกรรมและใชสอใหเหมาะสมกบกลมแต

ละประเภท และยงเปนการแนะถงการทผรบผดชอบฝายอน จะไดมการเตรยมความพรอมในการ

อ านวยความสะดวก และการใหบรการทถกตองรวดเรว โดยใชการประชาสมพนธผานทางวธการ

และสอตาง ๆ ท าใหเกดการอ านวยความสะดวกและรวดเรวใหกบผทมการตดตอและมาใชบรการ ๘

๘ เรองเดยวกน. หนา ๒ - ๒๓.

๓๗

๒.๑.๓.๕ การสงสารหรอสงขาวสาร (Communication-action)

เมอมการวางแผนการประชาสมพนธแลว หนวยงานจะด าเนนจะแบงเปน

กลมเปาหมายในและกลมภายนอก ซงตองค านงถงกระบวนการสอสารสองทาง คอการรบฟงความ

ตองการและความคดเหนหรอปฏกรยาสะทอนกลบ (Feedback) จากกลมเปาหมายดวย

การเลอกใชสอและการเขาถงกลมเปาหมาย ในทนหมายถงกลมทตองการเขาถง

หรอตองการตตอ การก าหนดกลมเปาหมายมวตถประสงคใหผวางแผนและผปฏบตไดมความรและ

ความเขาใจประชาชน เมอทราบกลมเปาหมายชดเจนแลวการหาวธและการใชสอทเหมาะสม ณ

ระยะเวลาใดเวลาหนง เชน ชวงเวลาทก าหนดไว คลอบคลมประชาชนควรไดมโอกาสรบฟง

ขาวสาร ครง โดยทวไปก าหนดระยะเวลา ๔ สปดาห และพจารณาความตอเนอง (Continuity) ท

ใชเผยแพรขาวสารออกไปในชวงระยะเวลาทก าหนดไว เชน ในชวงการณรงค วาจะใชเวลานาน

เทาใด ซงบางครงอาจจะใชฤดกาล เทศกาลหรอวนส าคญทางประเพณเปนเครองชวยในการ

พจารณาตดสนใจวาจะใชสอมความตอเนองอยางไร จะใชสอตวใด ๙

เนองจากสอตวเดยวกนมความหลากหลาย เชน หนงสอพมพรายวนและนตยสาร

ตางมความหลากหลายในเนอหา รปแบบ กลมเปาหมาย หรอสอวทยการกระจายเสยง สอโทรทศน

ซงมหลากหลายสถานทท ามรายการในชวงเวลาตาง ๆ มากมาย แตละรายการมความแตกตางของ

กลมเปาหมาย คอ ผอาน ผฟง ผชม อนมผลตอการจดเนอหา รปแบบการน าเสนอเพอออกอากาศ

เผยแพรใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายสวนใหญ จงเลอกสอเพอใหสอการประชาสมพนธไดผลมาก

ทสด

๒.๑.๔ เครองมอและสอทใชในการประชาสมพนธ

การเผยแผหรอการกระจายขาวสารตาง ๆ จ าเปนตองใชเครองมอเปนตวกลางการ

ถายทอดใหประชาชนไดรบทราบ เขาใจ นยม ศรทธา แตในทางการตดตอสอสารความเขาใจกนไม

วาเปนสอค าพด สงพมพ โสตทศนปกรณ ตลอดจนสออนๆ ลวนแตตองอาศยสอเปนตวกลางในการ

๙ Arnold M. Barban, Stiven M.Cristol, Frank Koperk, Essentians of Media Planning 2nd

edition, (Illinois U.S.A: NTC. Business Book, 1987), pp. 55-57.

๓๘

สอใหเขาใจกนทงสนเพอใหผรบ (Receiver) และผฟง (Source) ไดรบขาวสาร (Message) และ

ขอมลถกตองตรงกน

ดงนน เครองมอและสอจงเปนหวใจส าคญของการประชาสมพนธกบประชาชน

กลมเปาหมายตาง ๆ ซงอาจท าไดหลายวธโดยใชเครองมอสอสารเขามาชวยเสรมใหการ

ประชาสมพนธของหนวยงานองคการมประสทธภาพมากขน ปจจบนการด าเนนงานดาน

ประชาสมพนธไดขยายไปอยางกวางขวางและรวดเรวองคการ/สถาบนตาง ๆ เลงเหนความส าคญ

อยางยงทจะตองท าการบอกกลาวชแจงใหประชาชนมความร เขาใจในเรองตาง ๆ การตตอสอสาร

การประชาสมพนธกบกลมประชาชนเปาหมายยอมอาจท าไดหลายวธ การใชเครองมอและสอตาง

ๆ มาชวยงานประชาสมพนธมประสทธภาพมากขน สามารถถงกลมของประชาชนเปาหมายได

อยางรวดเรวและสมวลชนจ านวนมาก เครองมอทใชในการประชาสมพนธปจจบนมอยหลายชนด

อาจแยกไดเปนประเภทไดดงน ๒

๒.๑.๔.๑ สอการพดหรอสอบคคล

สอประเภทการพด การตดตอสอสารดวยวาจาหรอค าพดมรปแบบตาง ๆ ซงใชกน

มากมายพอสรปไดดงน

) การพดคยสนทนา เปนการตดตอสอสารระหวางบคคลทวไปเชน สอสาร

ระหวางหวหนากบลกนอง พอแมกบลก ฯลฯ

๒) การบรรยายสรป เปนการบรรยายชแจงใหผฟงมความรความเขาใจใน

เรองใดเรองหนงอยางกวางๆ ผบรรยายเปนผมความรในเรองทพดเปนอยางด เชนการพดเยยมเยยน

การบรรยายพเศษ ฯลฯ

๓) การประชมแบบตาง ๆ มการระดมความคด (Brain storming) การ

แลกเปลยนความคด การปรกษา และการเสนอความคดเหนตาง ๆ

๔) การอภปรายกลม เปนการเสนอความเหนหรอการใหทศนะของ

ผทรงคณวฒในหวขอเรองใดเรองหนงแกผเขารวมประชม

๒๐ วระ อรญมงคล, การประชาสมพนธ, หนา ๗๕- ๘ .

๓๙

๕) การกลาวปราศรย เปนการพดทมพธกรเฉพาะเรองหรอเฉพาะโอกาส เชน

การกลาวปราศรยของนายกรฐมนตรเนองในโอกาสวนส าคญตาง ๆ

๖) การใหโอวาท เปนการพดเพอใหขอคด ค าแนะน า หรอกระคนเตอนใน

โอกาสส าคญตาง ๆ เชน พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

๗) การกลาวสนทรพจน เปนการพดถอยค าไพเราะ เสนาะห ในโอกาสตาง ๆ

ของผน าระดบประเทศ

๘) การอบรมสมมนา เปนการพดของผมความรสมารถสง มาถายทอดใหแก

ผเขารบสมมนาไดฟง เพอใหสามารน าไปประยกตในการปฏบตงานได

๙) การพดในทประชม เปนการพดทมความส าคญในดานการประชาสมพนธ

เพราะบอยครงนกประชาสมพนธตองมการพดลกษณะเชนนอยเสมอ

นกประชาสมพนธจงตองทราบหรอศกษาหลกการพดอยางมประสทธภาพ

และส าฤทธผล จะตองอาศยความรความสามารถและทกษะหรอความเชยวชาญในการพด การฝก

บอยๆ จนเกดทกษะเชอมนในตนเองไมประหมาตนเตน นกประชาสมพนธตองสามารถพดไดใน

ลกษณะตาง ๆ เชน ในโรงแรมทโออา ศาลาวด ในหมบาน จงจ าเปนตองมการเตรยมตวใหพรอม

ท าการศกษาคนควาท าความเขาใจใหถองแท วเคราะหผฟง เวลา โอกาสสถานทรวมทงศกษา

หลกการพดเชงวชาการดวย

๒.๑.๔.๒ วทยกระจายเสยง

วทยกระจายเสยงเปนสอในการประชาสมพนธทมบทบาทเปนอยางยง ในปจจบน

คลนวทยสามารถปกคลมทวพนทในประเทศไทย เกอบทกครวเรอนไดรบคลนวทยเปนสวนมาก

เปนสอทสามารถเขาถงประชาชนอยางทวถง กวางขวาง และรวดเรวโดยเฉพาะในชนบท๒

ขอดของวทยกระจายเสยง

) วทยสามารถคลมพนทโดยไมจ ากดเวลาสถานท

๒) รวดเรวกวาขาวอน เมอเกดขาวดวน ขาวสด หรอเหตการณวกฤตตาง

๒ รองศาสตราจารยชม ภมภาค, หลกการประชาสมพนธ, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : โรง

พมพ O.S. PRINTING HOUSE Co., LTD., ๒๕๒๖), หนา ๒๘๗-๒๘๙.

๔๐

๓) มผลทางดานจตวทยาสงในการเขาถงประชาชนสามารถเราอารมณหรอ

จงใจไดงายโดยใชค าพดและน าเสยง

๔) ไมเสยเวลาในขนตอนการเขาถงเหมอนสออน

๕) เขาถงคนไดทกระดบอาชพ

๖) สามารถเสนอเหตการณ ตดตามรายงานเหตการณไดตลอด

๗) เครองรบราคาไมแพงเมอเทยบกบสอชนดอน

ขนตอนการผลตโฆษณาทางวทย

การสรปบทโฆษณา (Brief Script) คอ การสรปเนอหาและถอยค าโฆษณาระหวาง

ฝายสรางสรรคและฝายผลตเสยง พรอมทงเลอกเสยงของโฆษกทจะกลาว ค าโฆษณา ซงจะตองม

ความช านาญพเศษทางดานเสยง การบนทกเสยง (Sound Recording) คอ การอดเสยงโฆษณาและ

เสยงประกอบตาง ๆ การตดตอและเรยบเรยงเสยง (Sound Mixing) คอ การน าเสยงทงหมดมาตด

ตอและเรยบเรยงตามเนอหาทได

หลกวธการเขยนบท คอ ตองเขยนดวยภาษาสนทนาหรอพดคยกนแตตองสอ

ความหมายใหชดเจน ใชค าทผฟงคนเคย เมอฟงแลวเขาใจและเกดภาพพจนทชดเจน ใชประโยคสน

ๆ งาย ๆ ไมยดยาว ไมวกวน ชดเจน เขาใจไดทนท เลยงประโยคยาว ๆ ทเตมไปดวยคณศพทหรอ

ค าเชอมตาง ๆ จนไมรวาความส าคญของประโยคนนอยตรงไหน ใชประโยคบอกเลาใหมากกวา

ประโยคปฏเสธ เลยงการใชค าทมเสยงท าใหลนพนกนเวลาเปลงเสยง เชน ค าทมเสยงคลายกน ค า

ซ าในประโยคเดยวกน ค าทมอกษรซ ากนหรอการเลนค าอน ๆ ใชภาษาทบรรยายใหเกดภาพหรอ

จนตนาการ เชน การบอกล าดบขนตอนวาอะไรกอนอะไรหลง การบอกสสนการบอกต าแหนง การ

ใชภาษาเปรยบเทยบ เปนตน

๒.๑.๔.๓ โทรทศน

โทรทศนเปนสอทบทบาทส าคญยงในปจจบนเพราะมลกษณะทเดนและไดเปรยบ

กวาสออนๆ นยมแพรหลายจากมหาชนทวโลกประชาชนสามารถรบชมขาวสาร ความร ความ

บนเทง รวมทงสามารถแพรขาวเหตการณส าคญตาง ๆ ทเกอดขนสดๆ รอนๆ ทงเปนสอทใช

๔๑

สงเสรมศลปวฒนธรรม อนรกสงแวดลอมรายการเดก กฬาสาระ บนเทงฯลฯ ไดอยางกวางขวางอก

ดวย๒๒

ขอดของโทรทศน

) มความรวดเรวสง เชอถอได

๒) ใชน าเสนอเรองทเขาใจยาก สามารถใชทงค าพด เสยง ภาพประกอบเพอ

ดงดดความสนใจ

๓) เขาถงกลมเปาหมายไดมากเพราะสวนใหญปจจบนมเครองรบโทรทศน

๔) ใหความสนใจไดด เพราะประกอบดวยภาพ สสน ความเคลอนไหว

๕) มลกษณะคลายสอมวลชนหลายประเภท แตไดเปรยบกวา

ขนตอนการผลตสอโทรทศน

เปนการน าองคประกอบทางดานภาพ (Video Side) และเสยง (Audio Side) มา

ประกอบกนอยางสอดคลอง เปนเหตเปนผลและสความหมายไดตรงตามทผสรางสรรคโฆษณา

ก าหนดไว ขนตอนการผลตงานโฆษณาทางวทยโทรทศนมดงน

) ขนตอนเตรยมการกอนการถายท า เปนการเตรยมการจดท าบท(Script)

แลวจงน าไปเขยนผงการโฆษณา (Story Board) เมอไดผงการโฆษณาแลวจงน ามาแยกรายละเอยด

ของฉากตาง ๆ เพอจดท าตารางการถายท า จากนนจงเตรยมฉาก อปกรณประกอบฉาก(Property)

สถานทถายท า คดเลอกนกแสดง จดเตรยมเครองแตงกาย อปกรณการถายท าและอปกรณสรางผล

พเศษตาง ๆ นดหมายนกแสดงและทมงาน ตลอดจนการฝกซอมนกแสดงตามบท

๒) ขนตอนระหวางการถายท า เปนการปฏบตงานตามตารางทก าหนดไว โดย

มบคคลหลายฝายเชน ชางกลอง ผก ากบการแสดง เจาหนาทควบคมแสง เสยงผแสดง ชางแตงหนา

อาจถายท านอกสถานทหรอโรงถายทจดเตรยมฉากไว ในการถายท าอาจตองมการถายท าหลายครง

เพอใหไดภาพทดทสด โดยมมมภาพ ขนาดภาพและการเคลอนไหวของภาพทสอความหมายได

ชดเจน

๒๒ วระ อรญมงคล, การประชาสมพนธ, หนา ๘๔-๘๕.

๔๒

๒. .๔.๔ ภาพยนตร

ภาพยนตรเปนสอทน ามาใชในการประชาสมพนธคอนขางมาก เพราะเปนการ

สอสารผานโสตประสาท ทางตา ดวยภาพ แสง สและเสยงประกอบกน ซงชวยใหผชมเกดการเขาใจ

คลอยตามตลอดจนการสรางทศนคตแกผชมได๒๓

ขอดของภาพยนตร

) สามารถกระตน ปลกเราความสนใจใหผชมเกดความประทบใจและเกด

ความทรงจ าไดดวย แสง ส เสยงและการเคลอนไหว

๒) อธบายเรองราวตาง ๆไดอยางละเอยด เกดความรความเขาใจไดด

๓) สามารถควบคมความเรว ชา หยดภาพไดตามตองการ

๒.๑.๔.๕ หนงสอพมพ

หนงสอพมพทประกอบไปดวยเนอหาสาระรวมทงสารคดเกยวกบขาวตาง ๆ สวน

ใหญก าหนดออกเปนรายวน รายสปดาห เพอถายทอดขอเทจจรง ความคดเหนจากนกหนงสอพมพ

ขณะเดยวกนกเปนตวกลางถายทอดเปนกระบอกเสยงใหประชาชนดวย การประชาสมพนธท

เกยวกบหนงสอพมพ มงเปนสอกลางชวยน าขาวสารไปเผยแผสประชาชนโดยมไดมงหมายทจะซอ

เนอทโฆษณา แตผกสมพนธกบหนงสอพมพเพอคอยปอนขาวให หรอคอยบรการความสะดวกแก

บรรดาผแทนหนงสอพมพหรอนกขาวทมาตดตอหาขาว

ขอดและบทบาทของหนงสอพมพ

) เปนเครองมอในการประชาสมพนธทประชาชนหาอานไดงาย

๒) ก าหนดออกสม าเสมอ

๓) เขาถงประชาชนไดจ านวนมาก

๔) คงทนในการยอนกลบทบทวนได

๕) ราคาไมแพงนก เพราะมคาโฆษณา

๖) สามารถเขาถงกลมตาง ๆ ได เพราะเสนอขาวสารไดหลายดานมหลาย

ภาษา

๒๓ เรองเดยวกน. หนา ๘๗-๘๘.

๔๓

๗) ดงดดความสนใจโดยภาพประกอบตาง ๆ

ขนตอนการออกแบบสงพมพตาง ๆ

) เกบรวบรวมขอมลของสงพมพ

๒) สรปลกษณะตาง ๆ เชน ประเภทสอสงพมพ ลกษณะกระดาษ

๓) ออกแบบแนวคดสอสงพมพวาตองการใหออกมาใหรปแบบใด

๔) ทดลองท าและแกไขในสงทตองการปรบปรง

๕) พมพสอสงพมพ

๒.๑.๔.๖ นตยสาร

นตยสาร เปนเปนสงทเปนเครองมอและสอในการประชาสมพนธ ปจจบนบรษท

ธรกจสวนใหญหนมานยมท าโฆษณาในนตยสารมากขน ในประเทศไทยปจจบนมนตยสารมากมาย

เพราะนตยสารมคณภาพการพมพทด สามารถโฆษณาสนคาในรปทสสนชดเจน สวยงามนาอาน๒๔

ขอดของนตยสาร

) มรปเลมสสนประณตชวนใหนาอานและนาสนใจ

๒) สามารถเสนอเนอหาไดลกซง จงใจ สามารถดงดดความสนใจไดด

๓) สามารถถงกลมเปาหมายไดอยางเฉพาะเจาะจง เชน วยรน สตรนกศกษา

แมบาน

๔) สามารถเปลยนหรอสรางความเหน ทศนคตหรอเปนแบบอยางงาย

๕) มความคงทน ถาวร ทบทวนขาวสารได อายนานกวาหนงสอพมพ

๖) แนวโนมนตยสารในปจจบนมประโยชนและมเนอหาสาระยงกวาในอดต

เชน มการเสนอบทความ บทสมภาษณ บทวเคราะหตอเรองใดเรองหนงได

๒๔ เรองเดยวกน. หนา ๘๙.

๔๔

๒.๑.๔.๗ สงพมพอนๆ

สงพมพอนๆ ในปจจบนกมความส าคญและมบทบาทมากพอสมควรในการ

ประชาสมพนธขององคการหนวยงานตาง ๆ ซงมความเหมาะสมส าหรบงานตาง ๆ ทแตกตางกนไป

ไดแก๒๕

) วารสาร สงพมพทจดรปแบบเลมมสสนนาอาน สวนใหญจดท าขนเพอ

ประชาสมพนธทงในและ นอกองคการหนวยงาน มก าหนดออกเปนทงแบบ รายสปดาห รายปกษ

หรอรายเดอน สามารถเขาถงกลมเปาหมายไดตามตองการ มความสม าเสมอ ดงดดความสนใจไดด

มเนอหาแสดงไดอยางเตมท รวมทงคาใชจายไมสงนก

๒) จดหมายขาว มรปแบบเนอหาคลายแบบขาวในหนงสอพมพ มหว

กระดาษสวยงามเปนสญลกษณขององคการ ออกแบประณตตามตองการ จงเปนเครองมอส าคญใน

การโฆษณาองคการหนวยงาน

๓) แผนปลวและใบแทรก โดยมากเปนกระดาษแผนเดยวในรปแบบแผน

เดยวหรอใบปลว มกแจกดวยมอหรอเปนใบแทรก (Insert) บางทอาจใชโปรยเปนใบปลว

๔) โปสเตอรหรอแผนประกาศ ใชในการประชาสมกนธเพอเผยแพรใหผดม

ความร เขาใจและปฏบตตาม

๕) จลสาร เปนหนงสอเลมเลกๆ ลกษณะเปนปกออน แตละเลมมเรองเดยว

มกสรปเรองเปนเรองทมความสนใจของประชาชน สามารถจงใจผอานดวยส อกษร เทคนคตาง ๆ

อยางเหมาะสม

๖) แผนพบ มลกษณะคลายใบปลว พมพแผนเดยว หนาเดยวหรอสองหนาก

ได มงหมายเพอเผยแพรทมความละเอยดกวาใบปลว

๗) อนสาร เปนเอกสารทคลายจลสาร แตกตางอยทมรปเลมทใหญกวา

แนะน าหรอใชสรปเรองราวตาง ๆ

๒๕ เรองเดยวกน. หนา ๙๐-๙ .

๔๕

๒.๑.๔.๘ กจกรรมตาง ๆ ในการประชาสมพนธ

สอกจกรรมเปนสอทมความนยมมากอกอยางหนง ดวยการสรางความสมพนธกบ

กลมเปาหมาย โดยการเผยแผขาวสารขอมลเกยวกบองคการ/สถาบน เพอสรางความนยม ศรทธา

ตลอดจนสรางภาพพจนใหเกดความรสกหรอทศนคตของประชาชน ขณะเดยวกนกพยามจงใจให

ประชาชนมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ขององคการ/สถาบนดวย สอกจกรรมตาง ๆ มดงน๒๖

) การจดนทรรศการเพอการประชาสมพนธ สามารถจดไดทงภายในและ

ภายนอกอาคาร (กลางแจง) แบงออกไดเปน ( ) นทรรศการแบบถาวร แสดงเรองราวจากอดตสวน

ใหญจดเปนรปแบบพพธภณฑ (๒) นทรรศการแบบชวครา เปนการแสดงเรองราวตาง ๆ ใน

ปจจบน หรอเทคโนโลยใหมๆ สวนใหญจดตามโรงแรม หองประชมตาง ๆ (๓) นทรรศการ

เคลอนท เปนนทรรศการเรองใดเรองหนงทนาสนใจแลวเคลอนไปตามทตาง ๆ ตามกลมประชาชน

เปาหมาย

๒) การจดกจกรรมพเศษเพอประชาสมพนธ เปนโครงการขนาดเลกกวา

นทรรศการ แตมจดหมายวตถประสงคคลายคลงกน เพอสรางความสมพนธอนดระหวางองคการ/

สถาบนกบประชาชน เปาหมายหรอสาธารณะชนทวไป ไดแก การจดแสดง รวขบวนตาง ๆ

๓) การเปดใหสมภาษณแกสอมวลชน แลวเผยแพรไปสสาธารณชน และ

ขณะเดยวกนกเปดรบฟงปฏกรยาสะทอนกลบ เพอใหทราบขอมลมาปรบปรงในหนวยงานตอไป

๔) การเยยมชมกจการ เปนการเตรยมการไวเพอประชาสมพนธใหกลมผท

สนใจ เพอเผยแผกระบวนการด าเนนงานใหเกดความนยม ความเชอศรทธาแกองคการ/สถาบน

๒.๑.๔.๙ สอประชาสมพนธบนอนเทอรเนต

อนเทอรเนต (Internet) ไดเขามามบทบาทส าคญในชวตประจ าวนของคนทวไป

เนองจากเปนชองทางทสอสารงายและรวดเรวและสามารถท ากจกรรมไดหลายๆ อยาง ผใชสามารถ

เขาถงไดงายและมความตองการเพมขนทกวน จากสถตผใชอนเทอรเนตในป ๒๐๐๘ ส ารวจโดย

Internet World Stats พบวา จ านวนผใชอนเทอรเนตในทวปเอเชยมจ านวน ๕๗๘.๕ ลานคน ซงม

จ านวนมากทสด รองลงมา คอทวปยโรป ๓๘๔.๖ ลานคน และอนดบสาม คอทวปอเมรกาเหนอ

๒๖ เรองเดยวกน. หนา ๙๒-๙๔.

๔๖

๒๔๘.๒ ลานคน สวนในประเทศไทยมผใชอนเทอรเนตประมาณ ๓.๔ ลานคนและมแนวโนม

เพมขนทกป

จากขอมลของศนยเทคโนโลยอเลกทรอนคสและคอมพวเตอรแหงชาต พบวา

ประเทศไทยจ านวนคนใชคอมพวเตอรสงขนมาก ในป ๒๕๓๔ มจ านวนคนใชเพยง ๓๐ คน

จากนนในป ๒๕๓๙ มคนใชมากถง ๗๐,๐๐๐ คน จนมาถงป ๒๕๔๗ ท ๖,๙๗๐,๐๐๐ คน และคาด

วาในป ๒๕๕๐ คนใชอนเทอรเนตในประเทศไทยสงถง ๓,๔ ๖,๐๐๐ คน๒๗ จากขอมลดงกลาวท า

ใหยนยนไดวา อนเทอรเนตเปนชองทางสอสารชองทางหนงททนยมและเตบโตอยางรวดเรวจากคน

ในประเทศไทยและทวโลก

ณ ปจจบน ชองทางการสอสารมมากมายหลายชองทาง หากมองปรมาณสอเดมๆ

จะเหนวาสอโทรทศนมนบรอยชอง นตยสารกมมาก แมแตโทรศพทมอถอกมสวนเขามา

แบงสนปนสวนความสนใจไป แตละคนสามารถหาขอมลขาวสารดวยตวเองไดโดยงาย นน คอ

ทมาของสงคมตลาดออนไลน ซงเปนอกยคของการท าตลาดทพลกกระบวนทศนตาง ๆ ออกไปจาก

เดมจากทมลกษณะการสอแบบทางเดยวในลกษณะขององคกรทมตอปจเจกบคคล (Individual) โดย

ทไมไดมการปฏสมพนธตอองคกรจนถงรสกวาเปนพวกเดยวกน

สออนเทอรเนตจงนบวามความส าคญสอหนง โดยเฉพาะเวบไซดทางอนเทอรเนต

ซงมบทบาทมากในงานการโฆษณาและการประชาสมพนธปจจบน เนองจากการสอสารสามารถท า

ไดอยางกวางไกลไรขดจ ากด สามารถน าเสนอแพรภาพ ขอความ ขอมลตาง ๆไดอยางรวดเรว ใครๆ

กสามารถคลกไดตลอด ๒๔ ชวโมง สามารถเชอมโยงขอมลตาง ๆถงกนได สามารถทราบขอมล

ของสนคาและบรการไดงาย มระบบ Feedback จากผเขาดท าใหทราบพฤตกรรมในอดตและมการ

เชอมโยงขอมลตามความประสงคจากผเขาบรการได ๒๘

๒๗ ดร. ภเษก ชยนรนดร, Marketing Clic : กลเมดเคลดลบการตลาดออนไลน, (กรงเทพมหานคร :

บรษทซเอดยเคชน จ ากด (มหาชน) ,๒๕๕๒), หนา ๕. ๒๘ ดร.ภเษก ชยนรนดร, บนทกความส าเรจธรกจดอทคอม e-Commerce Success Case Study

มมมองการตลาดและกรณศกษาเวปไซตไทย, (กรงเทพมหานคร : บรษทซเอดยเคชน จ ากด (มหาชน) ,๒๕๕ ),

หนา ๓๓-๓๔.

๔๗

เครองมอและสอทใชในการประชาสมพนธการกระตนมงทกระท าเพอเสรมสราง

ภาพพจนใหเกดความนยม ความไววางใจ การสรางทศนคต การโนมนาวจตใจและการสรางความ

ศรทธาใหเกดขนกบองคกร ตลอดถงการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงทศนคต การสราง

ความสมพนธทดระหวางองคการหรอสถาบนนน การทผสงและผรบจะสามารถเขาใจกนไดด

เพยงใดยอมขนอยกบ ทกษะ ทศนคต ความร ระบบสงคมและวฒนธรรมของทงสองฝาย

สรปแนวคดดานประชาสมพนธ

หลกวธการและวตถประสงคของประชาสมพนธ กเพอการส ารวจความร ทศนคต

และการปฏบต (Kap survey) การท าใหประชาชนเกดความเลอมใส และเกดความศรทธาใหการ

สนบสนนองคการนน ไมใชเรองทงายหรอยากเกนไปแตตองอาศยเทคนคและวธการ เพอชวยใน

การสรางภาพพจนชอเสยงใหกบหนวยงาน และขวญก าลงใจของคนในองคการ การประชาสมพนธ

จะตองด าเนนการทงภายในและภายนอกองคกร เพราะเปนสาเหตใหเกดความสามคคและให

คนท างานอยางมประสทธภาพ เพอใหเกดความรในขาวสารความเคลอนไหวความเขาใจในกจการ

ของตาง ๆ ดวยการใชสอ ทหลากหลายในการสรางการรบรและมอทธพลดานความคดตาม

วตถประสงค ไดแก การใชค าพด การใชสอวทย โทรทศน สอหนงสอพมพและสออนเทอรเนต

และการใชสอประชาสมพนธเชงรกเพอมงสรางในสภาวะการแขงขนอยางรนแรง เปนตน

เครองมอและสอจงเปนหวใจส าคญของการประชาสมพนธกบประชาชน

กลมเปาหมายตาง ๆ ซงอาจท าไดหลายวธโดยใชเครองมอสอสารเขามาชวยเสรมใหการ

ประชาสมพนธของหนวยงานองคการมประสทธภาพมากขนไดแก การตดตอสอสารดวยวาจาการ

กลาวปราศรย การอบรมสมมนา วทยกระจายเสยงโทรทศน ภาพยนตร และ หนงสอพมพ เปนตน

เพอใหสอดคลองกบความตองการของคนสวนใหญไดอยางสมเหตสมผล ดวยการใชสอและ

เทคโนโลยทมความเหมาะสมตลอดถงจะตองอาศยการสนบสนนความรความสามารถจากบคลากร

ทมความรเพาะดานในการท างาน เพอใหการด าเนนการประชาสมพนธเปนไปตามขนตอน แผน

และวธการทถกตองในการการเลอกวธการเผยแพรขาวสารใหเหมาะสมตอไป

๒.๒ แนวคดและทฤษฎดานการสอสาร

สอหรอชองทางในการถายทอดและวธการในการตดตอเพอเปนแนวทางอยางไดผลด

ทสดสงส าคญทสดอยางหนงในกระบวนการสอสาร คอ การทจะสอความหมายอยางไรเพอใหผรบ

๔๘

สารนนเขาใจไดอยางถกตองวาผสงหมายความวาอะไรในขาวสารนนมนกวชาการหลายทานได

น าเสนอทฤษฏการสอสารทน ามาใชเปนหลกในการศกษาถงวธการสงผานขอมลสารสนเทศการใช

สอและชองทางการสอสาร ทฤษฏการสอสารเหลานไดน ามาใชในขอบขายของเทคโนโลย

การศกษาตงแตทศวรรษ ๙๘๐ เปนตนมา เพอเออประโยชนส าหรบใชเปนแนวทางในสอสาร

รวมถงการเลอกใชสอเพอประสทธภาพและประสทธผลในการเรยนรไดอยางด

๒.๒.๑ แนวคดทางดานการสอสาร (Theories about communication)

การสอสารมบทบาทในการพฒนาระบบสงคมและวฒนธรรม (socio - culture

systems) พฒนาประเทศและโลก ซงระบบสงคมและวฒนธรรมของคนในแตละชาตเปนสงทม

สวนก าหนดพฤตกรรมของประชาชนในประเทศนนๆ ซงเกยวของไปถงขนบธรรมเนยมประเพณท

ยดถอปฏบตดวยหลกวธการน าเสนอเนอหาจากผสงไปยงผรบ เปนกลไกทางสงคมทเขามาม

บทบาทในชวตมนษยมาตงแตครงอดตจนถงปจจบน คอ นอกจากการพฒนาทางดานดานการเมอง

เศรษฐกจและสงคมแลว มนษยมความตองการพฒนาในดานการสอสารเพอใหเกดความสะดวกใน

คณประโยชนการสอสารไมแพกน โดยมการพฒนาควบคกนไปเพอทจะเอออ านวยในดานขอมล

ขาวสารตาง ๆ ทเกดขนบนโลกนอยางกวางขวางและรวดเรวขน มความสมพนธกบความตองการท

สอดคลองกนในการพฒนาการขอระบบทางสงคม ดวยเหตนเองทฤษฎการสอสารจงมบทบาทใน

การพฒนาระบบสงคมและวฒนธรรม (socio - culture systems) พฒนาประเทศและโลกอยาง

หลกเลยงไมได ๒๙

สงคมและวฒนธรรมในแตละชาตยอมมความแตกตางกน การตดตอสอสารของ

บคคลตางชาตตางภาษา จะตองมการศกษาถงกฎขอบงดบทางศาสนาของแตละศาสนา หลง

สงครามโลกครงท ๒ มหาวทยาลยในสหรฐไดพฒนาการศกษานเทศศาสตรทเนนสอนการ

ปฏบตงานทางวชาชพ (professional practice) ไปสการศกษาวจยเพอสรางทฤษฎแนวปรชญา

วทยาศาสตร โดยแรงผลกดนสวนหนงจากอทธพลทางปญญา (intellectual influence) ของ

นกวชาการทอพยพมาจากยโรป อาท ลอนและลาซารสเฟลด ทฤษฎของการสอสารจงเรมกอตงขน

๒๙รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ, ความรทางดานการสอสาร, พมพครงท ๔, (กรงเทพฯ : จามจร

โปรดกท, ๒๕๔๘), หนา ๓๙.

๔๙

โดยคอย ๆ แยกจากทฤษฎทางสงคมวทยา จตวทยาและภาษา กลายมาเปนศาสตรใหมในตวของมน

เองทเรยกวา การสอสารมวลชน (mass communication study) มงวจยผลของสอมวลชนทมตอ

การเมอง สงคมและวฒนธรรม เราเรยกทฤษฎแนวปรชญาวทยาศาสตรในระยะเรมแรกนวา ทฤษฎ

การสอสารมวลชน (Mass Communication Theory) ซงจะเหนไดชดจากผลงานของวลเบอร ชรามม

เมลวน เดอเฟอร และ เดนส แมคเควล แตกลมทฤษฎระบบ (Systems Theories) ของวเนอร

แชนนอน และ วเวอร (Wiener-Sannon-Weaver) และในเชงการสอสารของมนษย (Human

Communication) ของเบอรโล (Berlo) รวมทงในเชงการสอสารระหวางบคคล (Interpersonal

communication) ของไฮเดอร นวคอมบ เฟสตงเกอรและออสกด (Heider-Newcomb-Festiger-

Osgood) สงผลใหการศกษาดานสอสารมวลชนขยายตวออกไปครอบคลมอาณาบรเวณของการ

สอสาร (communication spheres) ทกวางขวางขน๓๐

วชาการสอสารมวลชนจงไดปรบปรงตนเองและขยายตวจากความเปนเพยงนเทศศลป (communication art) มาเปนนเทศศาสตร (Communication art and science หรอทเรยกสน ๆ วา communication arts) สมบรณในสองทศวรรษสดทายของศตวรรษท ๒๐ ทฤษฎของการสอสารมไดจ ากดอยเฉพาะทเกยวกบสอมวลชนเทานน แตจะครอบคลมการสอสารทกประเภทและในทกปรบท (context) นบตงแตการสอสารภายในบคคล (intrapersonal communication) จนไปถงการสอสารของโลก (global communication) สรางเปนองคความรทอธบายการสอสารทวไป ในแงขององคประกอบ โครงสราง กระบวนการ บทบาทหนาท จดประสงค purposes) ประสทธผล (effectiveness) ประสทธภาพ (efficiency)และคาประสทธภาพ (cost-efficiency) ทฤษฎของการสอสารดงก ลาว อาจจ าแนกแยกยอยออกเปนทฤษฎ ตาง ๆ ในการ สอสาร (theories in communication) เมอองคความรเขาไปเกยวของกบการสอสารประเภทใดประเภทหนงโดยเฉพาะ เชน ทฤษฎตาง ๆ ในการสอสารระหวางบคคล หรอในการสอสารมวลชน เปนตน

การสอสารจดไดวาเปนปจจยทส าคญอกปจจยหนงในชวตประจ าวนของมนษย ใน

การเอออ านวยหลกปจจยพนฐาน ๔ อยาง อนไดแก อาหาร น า เครองดมและทอยอาศย แมการ

สอสารมไดมความเกยวของโดยตรงกบความตองการพนฐานทางกายโดยตรง แตเปนตวสอกลางท

๓๐ กดานนท มลทอง, เทคโนโลยและการสอสารเพอการศกษา, (กรงเทพฯ : โรงพมพอรณการพมพ

, ๒๕๔๘),หนา ๔๕.

๕๐

มความจ าเปนในกระบวนการของวถชวตและสงคมทขาดไมได ยงสงคมมความสลบซบซอนมาก

ขนเพยงไร มองคประกอบยงมากเทาไร การสอสารกยงมความส าคญและตองการมากขนเทานน

สงคมทมความหนาแนนและมความหลากหลายอยางมากมายในปจจบน ซงมการแขงขนกนมากใน

เรองขอมลขาวสาร ภายใตขอจ ากดในดานเวลาอยางเชนในปจจบน เพอแกปญหาตาง ๆ ดงกลาว

ระบบการสอสารทดจงมความจ าเปนมากขน โดยสามารถจ าแนกถงความจ าเปนของการสอสาร

ออกเปน ๖ ประการดวยกน คอ๓

) ความส าคญตองานในชวตประจ าวน

๒) ความส าคญตองานในสงคมสภาพแวดลอมและผลกระทบตาง ๆ

๓) ความส าคญตองานดานธรกจและอตสาหกรรม

๔) ความส าคญตองานการเมองการปกครอง

๕) ความส าคญตอความมนคงของชาตและระหวางประเทศ

๖) งานความส าคญตอการสบทอดศาสนาวฒนธรรมและการอนรกษ

๒.๒.๒ ทฤษฎการสอสาร

การสอสาร (Communication) คอกระบวนการของการถายทอดสาร (Message)

จากบคคลหนงซงเรยกวา ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงเรยกวา ผรบสาร (Receiver)

เปนกระบวนการทมความเคลอนไหวและเปนการกระท าอยางตอเนองในการสงและรบสารระหวาง

ผสงสารกบผรบสารโดยผานสอตาง ๆ (Channels) อยางมวตถประสงคทชดเจน

๒.๒.๒.๑ องคประกอบการสอสาร

องคประกอบการสอสารตามหลกการทฤษฎการสอสาร สามารถแบงออกเปน ๔

สวนไดแก

๑) ผ สงสาร (Source) คอผทท าหนาทสงขอมลสารไปยงผรบสารโดยผาน

ชองทางทเรยกวาสอ ถาหากเปนการสอสารทางเดยวผสงจะท าหนาทสงเพยงประการเดยวแตถาเปน

การสอสาร ๒ ทาง ผสงสารจะเปนผรบในบางครงดวย ผสงสารจะตองมทกษะในการสอสาร มเจต

๓ ปรมะ สตะเมทน, หลกนเทศศาสตร, (กรงเทพมหานคร : คณะนศาสตร จฬาลงกรณราช

วทยาลย, ๒๕๓๒), หนา .

๕๑

คตตอตนเอง ตอเรองทจะสง ตองมความรในเนอหาทจะสงและอยในระบบสงคมเดยวกบผรบกจะ

ท าใหการสอสารมประสทธภาพ

๒) ขาวสาร (Message) ในกระบวนการตดตอสอสารกมความส าคญ ขาวสาร

ทดตองแปลเปนรหสเพอสะดวกในการสงการรบและตความเนอหาสารของสารและการจดสารก

จะตองท าใหการสอความหมายงายขน

๓) ชองทางการสอสารหรอสอ (Channels) คอ ชองทางเพอใชในการรบรใน

ประสาทสมผสทงหา คอตา ห จมก ลนและกายสมผส ตอลดจนตวกลางทมนษยสรางขนมา เชน

สงพมพ กราฟก สออเลกทรอนกส ทจะพาขาวสารจากผสงสารไปยงผรบสาร ตามเกณฑตาง ๆ

ไดแกเกณฑสอทเปนบคคล เกณฑการมสวนรวมในสอของผรบสารและเกณฑแหลงก าเนดสอ

๔) ผ รบสาร (Receiver) คอผทเปนเปาหมายของผสงสาร การสอสารจะม

ประสทธภาพ ผรบสารจะตองมประสทธภาพในการรบร มเจตคตทดตอขอมลขาวสารตอผสงสาร

และตอตนเองในการเลอกทจะรบสารอยางไร เชน ถาผรบสารตองการรบสารตามทผสงสารกระท า

อยในขณะน นและผรบสารสามารถท าความเขาใจไดในสารนน การสอสารกกระท าส าเรจ

โดยงาย๓๒

๒.๒.๒.๒ การสอสารจ าแนกแบบใชจ านวนของผท าการสอสารเปนเกณฑ สามารถ

จ าแนกไดเปน ๕ ลกษณะ คอ ๓๓

) การสอสารภายในตวบคคล (Interpersonal Communication) เปนการ

สอสารของบคคลคนเดยว โดยคนเดยวกนท าหนาทเปนทงผสงสารและผรบสาร ตวอยาง เชน การ

รองเพลง การพดกบตวเอง การฟง การเขยนจดหมาย

๒) การสอสารระหวางบคคลและการสอสารกลมเลก (Interpersonal and

Small Group Communication) คอการสอสารทประกอบดวยบคคลตงแต ๒ คนขนไป มาท าการ

สอสารลกษณะตวตอตว กลาว คอ ทงฝายผสงสารและผรบสารสสามารถทจะแลกเปลยนสารกนได

โดยตรง ในขณะทอกคนสงสาร อกคนท าหนาทรบสาร ดงนนการสอสารระหวางบคคลจงเกดได

๓๒ รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ, ความรทางดานการสอสาร, หนา ๘-๒๐. ๓๓ Amatai Etzioni, Modern Organizations Englewood Cliffs, (N.J.: Prentice-Hall, 1964), P32.

๕๒

ทง ๒ กรณ ตวอยาง เชน การพดคยกนระหวางคน ๒ คน การเขยนจดหมายถงกนและการโทรศพท

ถงกนเปนตนและกรณของกลมยอยทมคนมากกวา ๒ คนมารวมกนในลกษณะการตดตอ

แลกเปลยนสารกนโดยตรง เชน การเรยนหนงสอในชนเรยน การประชมกลม เปนตน

๓) การสอสารกลมใหญ (Large Group Communication) เปนการสอสาร

ในคนจ านวนมากซงอยในสถานทเดยวกนหรอใกลเคยงกน เชน การอภปรายในทประชม การหา

เสยงในการเลอกตงและการปราศรยในวาระตาง ๆ เปนตน

๔) การสอสารในองคกร (Organizational Communication) เปนการ

สอสารระหวางสมาชกองคกรตาง ๆ หรอของหนวยงาน ประกอบดวนผบงดบบญชากบผใตบงดบ

บญชา การสอสารระหวางผรวมงานระดบเดยวกนทกระดบ ทกหนวยงาน โดยมความสมพนธซง

กนและกนภาใตสภาพแวดลอม บรรยากาศขององคกรทสามารถเปลยนไปตามกาลเทศะและตวบ

คล ตลอดจนสาระเรองราวและวตถประสงคของการสอสาร

๕) การสอสารมวลชน (Mass Communication) เปนการสอสารขอมลอยาง

เดยวกน จากองคกรหรอสถาบนสอสารมวลชนไปยงคนจ านวนมากทอยในทตางกนและผรบสาร

จะมคณลกษณะดานประชากรศาสตรทแตกตางกน เปนการสงขาวสารใหกบคนจ านวนมากทม

ความแตกตางกน อยในถนตาง ๆ กนไดอยางทวถงในเวลาอนรวดเรวมประสทธภาพและม

สมรรถภาพ สอประเภทน เชน หนงสอพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน เปนตน

๒.๒.๒.๓ การสอสารของมนษย สามารถแบงไดโดยใชเกณฑ ๕ ประการ คอ

) การจ าแนกประเภทโดยใชจ านวนผท าการสอสาร

ก. การสอสารภายในบคคล

ข. การสอสารระหวางบคคล

ค. การสอสารกลมใหญ Large Group Com

ง. การสอสารในองคการ

จ. การสอสารมวลชน Mass Com

๒) การจ าแนกประเภทโดยใชภาษา

ก. การสอสารเชงวจจนะภาษา (Verbal Communication)

ข. การสอสารเชงอวจจนะภาษา (Nonverbal Communication)

๕๓

๓) การจ าแนกประเภทโดยใชการเหนหนา

ก. การสอสารแบบเหนหนากน

ข. การสอสารแบบไมเหนหนากน

๔) การจ าแนกประเภทโดยใชความแตกตางระหวางผสงสารและผรบสาร

ก. การสอสารระหวางเชอชาต

ข. การสอสารระหวางวฒนธรรม

ค. การสอสารระหวางประเทศ

๕) การจ าแนกประเภทโดยใชลกษณะทางวชาการ

ก. ระบบขาวสาร

ข. การสอสารระหวางบคคล

ค. การสอสารมวลชน

ง. การสอสารในองคการ

จ. การสอสารระหวางวฒนธรรม

ฉ. การสอสารการเมอง

ช. การสอสารการสอน

ซ. การสอสารสาธารณสข

๒.๒.๒.๔ ทฤษฏตาง ๆ ของการสอสาร

การสอสารแบงออกไดเปนสองลกษณะดวยกน คอ แบบทมการไหลของสารทาง

เดยว (One way Communication) และแบบทมการไหลของสารในลกษณะสองทาง (Two Ways

Communication) ซงใหความส าคญกบปฏกรยาตอบกลบ (Feedback)

ค าอธบายแบบงายๆ ในรปแบบของการเขยนความจรงหรอขอเทจจรงทตองการ

อธบายสงตาง ๆ ในการก าหนดทฤษฎดวยกระบวนการสอสารทยงยากและซบซอน จงมผทคดคน

แบบจ าลองแตละแนวคดแตกตางกนตามความสนใจของแตละคน ทฤษฏตาง ๆ ไดแก

๑) ทฤษฏ SMCR ของ เบอรโล

เดวด เค เบอรโล (David K. Berlo) ไดพฒนาทฤษฎทผสงจะสงสาร การ

แปลความหมายผรบรบและการโตตอบกบสารนน ทฤษฏ SMCR ประกอบดวย ผสง (source) ตอง

๕๔

เปนผทมทกษะความช านาญในการสอสารโดยมความสามารถใน ‚การเขารหส (Encode)‛ เนอหา

ขาวสาร มทศนคตทดตอผรบเพอผลในการสอสารมความรอยางดเกยวกบขอมลขาวสารทจะสง

และควรจะมความสามารถในการปรบระดบของขอมลนนใหใหเหมาะสมและงายตอระดบความร

ของผรบ ตลอดจนพนฐานทางสงคมและวฒนธรรมทสอดคลองกบผรบดวยกระบวนการสอสาร

ของ เดวด เค เบอรโล (David K. Berlo) ทน ามาใชเปนเครองมอในการศกษาในครงนสามารถ

อธบายสวนประกอบของกระบวนการสอสารไดดงรายละเอยด คอ๓๔

๑.๑ การสงสารเรมตงแตผสงสาร คอบคคลทตองการสงสารไปยงผอน โดย

ในการสงสารนนผสงสารท าการแปลสารใหอยใหอยในลกษณะทมนษยรวมกนสรางขนและเกด

ความเขาใจรวมกน เชน ภาษาและอากปกรยาตาง ๆ ดงนนในกระบวนการสอสารนน ผสงสารจง

ถอไดวาเปนผมสวนส าคญทท าใหกระบวนการสอสารนนเกดขน ดวยเหตน ผสงสารจงมหนาท

และบทบาทส าคญไดแก

ก. ผสง (source) ตองเปนผทมทกษะความช านาญในการสอสารโดยม

ความสามารถในการเขารหส (encode) เนอหาขาวสาร มทศนคตทดตอผรบ เพอผลในการสอสาร

มความรอยางดเกยวกบขอมลขาวสารทจะสงและควรจะมความสามารถในการปรบระดบของ

ขอมลน นใหใหเหมาะสมและงายตอระดบความรของผรบ ตลอดจนพนฐานทางสงคมและ

วฒนธรรมทสอดคลองกบผรบดวย ผสงสารนนสามารถแบงออกไดหลายประเภทตามหลกเกณฑท

ในการแบง เชน การแบงโดยใชหลกเกณฑของการสอสาร คอผสงสารในการสอสารระหวางบคคล

ผสงสารในการสอสารแบบสอมวลชนและการแบงประเภทการสอสารโดยใชหลกเกณฑตามหนาท

ในการสอสาร เชน ผสงสารทมหนาทในการใหความร ผสงสารมหนาทในการใหขอมลขาวสาร

หรอมหนาทในการใหความบนเทง เปนตน

ข. ขอมลขาวสาร (message) เกยวของดานเนอหา สญลกษณและวธการสง

ขาวสาร ซงขาวสารประกอบไปดวยเรองราวอนมความหมายและแสดงออกตาง ๆ โดยภาษาหรอ

สญลกษณใดๆ เพอใหเกดการรบรรวมกนได สารเกดจากความคดตาง ๆ ของผสงสารและมความ

๓๔ David K, Berlo Process of Communication, (New York : Holt, Rinehart and Winton) 1960,

p.57.

๕๕

ตองการทจะสงหรอแสดงความคดออกไปสผรบสาร การสงสารจงเปนการทผสงสารแสดง

พฤตกรรมอยางใดอยางหนงหรอหลายๆ อยางเพอแทนความคดตาง ๆ ดวยค าพด การเขยน การ

วาดและการแสดงอาการใดๆ ความส าคญของสาร คอการท าหนาทเปนสงเราใหผรบสารเกดการ

รบรความหมายและมปฏกรยาตอบสนองสารนน

ค. ชองทางในการสง (channel) หมายถง การทจะสงขาวสารโดยการใหผรบ

ไดรบขาวสารขอมลโดยผานประสาทสมผสทง ๕ หรอเพยงสวนใดสวนหนง คอการไดยน การด

การสมผส การลมรส หรอการไดกลน เปนสอหรอตวกลางทน าพาขาวสารไปยงผรบโดยทวไปสาร

ทถายทอดไปยงผรบ มทงแบบทอยตอหนาและการสอสารไปยงกลมคนทอยหางไกลกน หรอเปน

กลมใหญ จงมความจ าเปนตองมการใชสอทจะน าพาขาวสารไปยงผรบทใหเหมาะสมตอผรบ แต

โดยส าคญแลว การแบงประเภทของชองทางของสารหรอสอในกระบวนการสอสารมความส าคญ

นอยกวาการพยามเสนอใหไดทราบถงยงผรบสารใหมขอมลทไดรบครบมากทสด เพราะการแบง

สอไมขนอยกบการใชหลกเกณฑอะไร บางสอใชเพยงอยางเดยว บางครงอาจใชหลาย ๆ สอกได

ง. ผรบ (receiver) คอองคประกอบส าคญในกระบวนการสอสาร เพราะการ

สอสารใด ๆ กตาม อาจไมประสบความส าเรจ หรออาจจะส าเรจไมเตม ถาหากผรบสารไมเขาใจ

บทบาทหนาทในบทบาทของตนทมตอการตดตอสอสารนน บทบาทหนาทของผรบสารใน

กระบวนการสอสารมอย ๒ ประการ คอการรบรความหมายตามเรองราวของผสงสารผานสออยาง

ใดอยางหนงมาถงตนและการแสดงปฏกรยาตอบสนองตอผสงสารหรอขาวสารนน การแบงจ าแนก

ประเภทของผรบสารกเชนกน สามารถแบงไดหลายรปแบบดวยเชนกน เชนการแบงตามลกษณะ

การสอสารเชน กลมระหวางผรบสารระหวางบคคล ผรบสารแบบการสอสารกลม หรอผรบสารท

เปนระบบสอสารมวลชน เปนตน

๑.๒ ปจจยทส าคญตอขดความสามารถของผสงและรบ จะท าการสอสาร

ความหมายนนไดผลส าเรจหรอไมเพยงใด ตามลกษณะของทฤษฏ SMCR น ประกอบดวย

ก. ทกษะในการสอสาร (communication skills) หมายถง ทกษะซงทงผสง

และผรบควรจะมความช านาญในการสงและการรบการเพอใหเกดความเขาใจกนไดอยางถกตอง

เชน ผสงตองมความสามารถในการเขารหสสาร มการพดโดยการใชภาษาพดทถกตอง ใชค าพดท

ชดเจนฟงงาย มการแสดงสหนาหรอทาทางทเขากบการพด ทวงท านองลลาในการพดเปนจงหวะ

๕๖

นาฟง หรอการเขยนดวยถอยค าส านวนทถกตองสละสลวยนาอาน เหลานเปนตน สวนผรบตองม

ความสามารถในการถอดรหสและมทกษะทใหเหมอนกนกบผสงโดยมทกษะการฟงทด ฟงภาษาท

ผสงพดมารเรอง หรอสามารถอานขอความทสงมานนได

ข. ทศนคต (attitudes) เปนทศนคตของผสงและผรบซงมผลตอการสอสาร

ถาผสงและผรบ มทศนคตทดตอกนจะท าใหการสอสารไดผลด ทงนเพราะทศนคตยอมเกยวโยงไป

ถงการยอมรบซงกนและกนระหวางผสงและผรบดวย เชน ถาผฟงมความนยมชมชอมในตวผพดก

มกจะมความเหนคลอยตามไปไดงาย แตในทางตรงขาม ถาผฟงมทศนคตไมดตอผพดกจะฟงแลว

ไมเหนชอบดวยและมความเหนขดแยงในสงทพดมานน หรอถาทงสองฝายมทศนคตไมดตอกน

ทวงท านองหรอน าเสยงในการพดกอาจจะหวนหาวไมนาฟง แตถามทศนคตทดตอกนแลวมกจะพด

กนดวยความไพเราะอานหวานนาฟง เหลานเปนตน

ค. ระดบความร (knowledge levels) ถาผสงและผรบมระดบความรเทาเทยม

กนกจะท าใหการสอสารนนลลวงไปดวยด แตถาหากความรของผสงและผรบมระดบทแตกตางกน

ยอมจะตองมการปรบปรงความยากงายของขอมลทจะสง ความยากงายของภาษาและถอยค าส านวน

ทใช เชน ไมใชค าศพททางวชาการ ภาษาตางประเทศ หรอถอยค ายาว ๆ ส านวนสลบซบซอน ทงน

เพอใหสะดวกและงายตอความเขาใจ ตวอยางเชน การทหมอรกษาคนไขแลวพดแตค าศพท

การแพทยเกยวกบโรคตาง ๆ ยอมท าใหคนไขไมเขาใจวาตนเองเปนโรคอะไรแนหรอพฒนาการ

จากสวนกลางออกไปพฒนาหมบานตาง ๆ ในชนบทเพอใหค าแนะน าทางดานการเกษตรและเลยง

สตวแกชาวบาน ถาพดแตศพททางวชาการโดยไมอธบายดายถอยค าภาษางาย ๆ หรอไมใชภาษา

ทองถนกจะท าใหชาวบานไมเขาใจหรอเขาใจผดได หรอในกรณของการใชภาษามอของผพการ

ทางโสต ถาผรบไมเคยไดเรยนภาษามอมากอนท าใหไมเขาใจและไมสามารถสอสารกนได เปนตน

ง. ระบบสงคมและวฒนธรรม (socio-culture systems) ระบบสงคมและ

วฒนธรรมในแตละชาตเปนสงทมสวนก าหนดพฤตกรรมของประชาชนในประเทศนนๆ ซง

เกยวของไปถงขนบธรรมเนยมประเพณทยดถอปฏบต สงคมและวฒนธรรมในแตละชาตยอมม

ความแตกตางกน เชน การใหความเคารพตอผอาวโส หรอวฒนธรรมการกนอย ดงนนในการ

ตดตอสอสารของบคคลตางชาตตางภาษา จะตองมการศกษาถงกฎขอบงดบทางศาสนาของแตละ

ศาสนาดวย

๕๗

๒) การสอสารของ ลาสเวลล (Harold D. Lasswell)

ฮาโรล ด ลาสเวลส (Harold D. Lasswell) เปนนกรฐศาสตร สนใจศกษาการ

สอสารจากการโฆษณาชวนเชอ (Propaganda) ไดท าการวจยในเรองการสอสารมวลชนไวในป พ.ศ.

๒๔๙ และไดคดสตรการสอสารทถงพรอมดวยกระบวนการสอสารทสอดคลองกน โดยในการ

สอสารนนจะตองตอบค าถามตอไปนใหได คอ สตรการสอสารของลาสเวลลเปนทรจกกนอยาง

แพรหลายและเปนทนยมใชกนทวไปโดยสามารถน ามาเขยนเปนรปแบบจ าลองและเปรยบเทยบกบ

องคประกอบของการสอสารในการทจะจดใหการเรยนการสอนเกดขนอยางมประสทธภาพดนน

เราสามารถน าสตรของ ลาสเวลล มาใชไดเชนเดยวกบการสอสารธรรมดา คอ๓๕

๒. ใคร (Who) เปนผสงหรอท าการสอสาร เชน ในการอานขาว ผอานขาว

เปนผสงขาวารไปยงผฟงทางบาน ในสถานการณในหองเรยนธรรมดากเชนเดยวกนยอมเปนการพด

ระหวางผสอนกบผเรยน หรอการทผเรยนกลายเปนผสงโดยการตอบสนองกลบไปยงผสอน แตถา

เปนการสอนโดยใชภาพยนตรหรอโทรทศน ตวผสงก คอภาพยนตรหรอโทรทศนนน

๒.๒ กลาวอะไร ดวยวตถประสงคอะไร (Says what, with what purpose)

เปนสงทเกยวกบเนอหาขาวสารทสงไป ผสงจะสงเนอหาอะไรโดยจะเปนขาวสารธรรมดาเพอให

ผรบทราบความเคลอนไหวของเหตการณตาง ๆ ในแตละวน หรอเปนการใหความรโดยทผสอน

จะตองทราบวาจะสอนเรองอะไร ท าไมจงจะสอนเรองนน สอนเพอวตถประสงคอะไร และคาดวา

จะไดรบการตอบสนองจากผเรยนอยางไรบาง โดยใชวธการและชองทางใด (By what means, in

what channel) ผสงท าการสงขาวสารโดยการพด การแสดงกรยาทาทาง ใชภาพ หรออาจจะใช

อปกรณระบบไฟฟา เชน ไมโครโฟน หรอเครองเลนวซดเพอถายทอดเนอหาขาวสารใหผรบรบได

โดยสะดวก ถาเปนในการเรยนการสอน ผสอนอาจจะสอนโดยการบรรยายหรอใชสอสารสอนตาง

ๆ เพอชวยในการสงเนอหาบทเรยนไปใหผเรยนรบและเขาใจไดอยางถกตอง ท าใหเกดการเรยนร

ขน

๒.๓ ผานชองทาง (In which channel) เปนการศกษาคนควาเกยวกบชอง

ทางการสอสาร โดยดถงความสามารถหรอประสทธภาพของสอแตละชนดประเภทวา สอนนม

๓๕ Harold D. Lasswell, “The Structure and Function of Communication. In society”, The

Communication of Ideal Bryson ed, (New york : Harper and Row publishers), 1948, page 62.

๕๘

อทธพลอยางไรตอผรบสาร หรอดความใหเหมาะสมของสอในการสอสารวามการใชสอ ตาง ๆ

อยางใหเหมาะสมหรอไม ซงการศกษาเรองนเรยกวา การวเคราะหสอทใช (Media Analysis)

๒.๔ สงไปยงใคร ในสถานการณอะไร (To whom, in what situation) ผสง

จะสงขาวสารไปยง ผรบเปนใครบาง เนองในโอกาสอะไร เชน การอานขาวเพอใหผฟงทางบาน

ทราบถงเหตการณ ประจ าวน หรอแสดงการท ากบขาวใหกลมแมบานชม ผสงยอมตองทราบวาผรบ

เปนกลมใดบางเพอสามารถเลอกสรรเนอหาและวธการสงใหใหเหมาะสมกบผรบ การเรยนการ

สอนกเชนเดยวกน การสอน ผเรยนอาย ๘ ปกบอาย ๕ ปตองมวธการสอนและการใชสอการสอน

ตางกน ผสอนตองทราบถงระดบสตปญญาความสามารถและภมหลงของผเรยนแตละคนวามความ

แตกตางกนอยางไรบาง ตลอดจนสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ และสงแวดลอมทางกายภาพของ

การเรยน เชน มสอการสอนอะไรทจะน ามาใชสอนไดบาง สภาพแวดลอมหองเรยนทจะสอนเปน

อยางไร

๒.๕ ไดผลอยางไรในปจจบนและอนาคต (With what effect, immediate and

long term) การสงขาวสารนนเพอใหผรบฟงผานไปเฉย ๆ หรอจดจ าดวยซงตองอาศยเทคนควธการ

ทแตกตางกนและเชนเดยวกนกบในการเรยนการสอนทจะไดผลนน ผสอนจะตองตระหนกอยเสมอ

วาเมอสอนแลว ผเรยนจะไดรบความรเกดการเรยนรมากนอยเทาใดและสามารถจดจ าความรท

ไดรบนนไดนานเพยงใด โดยทผเรยนอาจไดรบความรเพยงบางสวน หรอไมเขาใจเลยกได การ

วดผลของการถายทอดความรนนอาจท าไดยากเพราะบางครงผเรยนอาจจะไมแสดงการตอบสนอง

ออกมา และบางครงการตอบสนองนนกอาจจะวดผลไมไดเชนกน

๓) การสอสารทางเดยวเชงเสนตรงของ แชนนนและวเวอร

คลอด อ แชนนน (Claude E. Shannon) และวอรเรนวเวอร (Warren

Weaver) ไดคดทฤษฏการสอสารทางเดยวเชงเสนตรง การสอสารเรมดวยผสงซงเปนแหลงขอมลท า

หนาทสงเนอหาขาวสารเพอสงไปยงผรบ โดยผานทางเครองสงหรอตวถายทอดในลกษณะของ

สญญาณทถกสงไปในชองทางตาง ๆ กนแลวแตลกษณะของการสงสญญาณแตละประเภท เมอทาง

ฝายผไดรบสญญาณแลว สญญาณทไดรบจะถกปรบใหใหเหมาะสมกบเครองรบหรอการรบเพอท า

การแปลสญญาณใหเปนเนอหาขาวสารนนอกครงหนงใหตรงกบทผสงสงมาก ในขนนเนอหาทรบ

จะไปถงจดหมายปลายทาง คอผรบตามทตองการ แตในบางครงสญญาณทสงไปอาจถกรบกวน

๕๙

หรออาจมบางสงบางอยางมาขดขวางสญญาณนน ท าใหสญญาณทสงไปกบสญญาณทไดรบมความ

แตกตางกนเปนเหตใหเนอหาขาวสารทสงจากแหลงขอมลไปยงจดหมายปลายทางอาจผดเพยนไป

นบเปนความลมเหลวของการสอสารเนองจากทสงไปกบขอมลทไดรบไมตรงกน อนจะท าใหเกด

การแปลความหมายผดหรอความเขาใจผดในการสอสารกนได๓๖

จากทฤษฏการสอสารนพจารณาไดวา แชนนนและวเวอร สนใจวาเมอมการ

สอสารกนจะมอะไรเกดขนกบขอมลขาวสารทสงไปนน ไมวาจะเปนการสงโดยผานอปกรณระบบ

ไฟฟา หรอการสงโดยใชสญญาณตาง ๆ เชน เมอมการเปดเพลงออกอากาศทางสถานวทย

เสยงเพลงนนจะถกแปลงเปนสญญาณและสงดวยการกล าสญญาณ (modulation) จากสถานวทยไป

ยงเครองรบวทย โดยเครองรบจะแปลงสญญาณคลนนนเปนเพลงใหผรบไดยน ในขณะทสญญาณ

ถกสงไปจะมสงตาง ๆ ‚สงรบกวน Noise source‛ เชน ในการสงวทยระบบ AM สญญาณจะถกรบ

กวนโดยไฟฟาในบรรยากาศ หรอในขณะทฉายวดทศน การรบภาพและเสยงของผเรยนถกระกวน

โดยสงรบกวนหลายอยาง เชน แสงทตกลงบนจอโทรทศนและเสยงพดคยจากภายนอก เปนตน จง

สรปไดวา ‚สงรบกวน‛ คอสงทท าใหสญญาณเสยไปภายหลงไปภายหลงทถกสงจากผสงและ

กอนทจะถงผรบท าใหสญญาณทสงไปกบสญญาณทไดรบมลกษณะแตกตางกนและอาจกลาวไดวา

เปนอปสรรคของการสอสารเนองจากท าใหการสอสารไมไดผลเตมทถกตองตามทควรจะเปน

๔) การสอสารเชงวงกลมของ ออสกด และ ชแรมม

ชารลส อ ออสกด และ วลเบอร แอล ชแรมม (Charles E. Osgood and Wibur

L. Schramm) ตามปกตแลวในการสอสารระหวางบคคลและแบบกลมบคคลนน ผสงและผรบจะม

การเปลยนบทบาทกนไปมาในลกษณะการสอสารสองทาง โดยเมอผสงไดสงขอมลขาวสารไปแลว

ทางฝายผรบท าการแปลความหมายขอมลทรบมาและจะเปลยนบทบาทจากผ รบกลบเปนผสงเดม

เพอตอบสนองตอ สงทรบมา ในขณะเดยวกนผสงเดมจะเปลยนบทบาทเปนผรบเพอรบขอมลท

สงกลบมาและท าการแปลความหมายสงนน ถามขอมลทจะตองสงตอบกลบไปกจะเปลยนบทบาท

เปนผสงอกครงหนงเพอสง ขอมลกลบไปยงผรบเดมการสอสารในลกษณะททงผสงและผรบจะ

วนเวยนเปลยนบทบาทกนไปมาในลกษณะเชงวงกลมดวยลกษณะดงกลาวท าให ออสกด (Charles

๓๖ Shannon, C, and Weaver, The Matemathical Theory of Communication. (Urbana :

University of Illinois Press), 1949, page 53.

๖๐

E. Osgood) และ ชแรมม (Wibur L. Schramm) ไดสรางแบบจ าลองการสอสารเชงวงกลมขน โดย

เนนถงไมเพยงแตองคประกอบของการสอสารเทานน แตรวมถงพฤตกรรมของทงผสงและผรบดวย

โดยทแบบจ าลองการสอสารเชงวงกลมนจะมลกษณะของการสอสารสองทางซงตรงกนขางอยาง

เหนไดขดกบการสอสารทางเดยวเชงเสนตรงของ แชนนนและวเวอร ขอแตกตางอกประการ คอใน

ขณะทความสนใจของ แชนนนและววเรอ อยทชองทางการตดตอระหวางผสงและผรบ แต ออสกด

และชแรมม ไดมงพจารณาและเฉพาะพฤตกรรมของผสงและผรบซงเปนผทมสวนส าคญใน

กระบวนการสอสาร

ขอบขายประสบการณในทฤษฏการสอสารของ ชแรมม ไดน าทฤษฏการ

สอสารทางเดยวเชงเสนตรงของเชนนนและวเวอรมาใชเพอเปนแนวทางในการอธบายการสอสารท

เกดขนในการเรยนการสอน โดยเนนถงวตถประสงคของการสอน การสอสารจะเกดขนไดอยางดม

ประสทธภาพเฉพาะในสวนทผสงและผรบทงสองฝายตางมวฒนธรรม ประเพณความเชอ ความร

ฯลฯ ทสอดคลองกลายคลงและมประสงการณรวมกน จงจะท าใหสามารถเขาใจความหมายทสอกน

นนได ท งนเพราะผสงสามารถเขารหสและผรบสามารถถอดรหสเนอหาขาวสารในขอบขาว

ประสบการณทแตละคนมอย เชน ถาไมเคยเรยนภาษารสเซย เราคงไมสามารถพดหรอแปล

ความหมายของภาษารสเซยได ดงนเปนตน ถาสวนของประสบการณของทงผสงและผรบซอนกน

เปนวงกวางมากเทาใด จะท าใหการสอสารนนเปนไปไดโดยสะดวกและงายมากยงขนเพราะตาง

ฝายจะเขาใจสงทกลาวถงนนไดเปนอยางด แตเมอใดทวงของขอบขายประสบการณซอนกนนอย

มากหรอไมซอนกนเลย แสดงวาทงผสงและผรบแทบจะไมมประสบการณรวมกนเลย การสอสาร

นนจะท าไดยากล าบากหรอแทบจะสอสารกนไมไดอยางสนเชง ซงสามารถทราบไดจากผล

ปอนกลบทผสงกลบไปยงผสงนนเอง๓๗

๒.๒.๓ การสอสารในทางพทธศาสนา

การสอสารเผยแผธรรมในทางพทธพระศาสนา พระพทธองคไดวางแนวทาง

ปฏบตไว เพอใชในการสอน การเผยแผ อธบายหลกธรรม ตลอดถงใชตกเตอนชแจงใหเหนโทษใน

๓๗ Schramm Wilber, How Communication Works, Chapter in the process and Effects of

Mass Communication, (Urbana : University of Illinois Press) Copyright 1954, page 68.

๖๑

การกระท าเพอเปนตวอยางทดในฐานะเปนอาจารย เปนศษย พและนองทด การเขารวมประกอบ

พธกรรมทางพทธศาสนาในโอกาสอนสมควร และปฏบตตามหลกการเผยแผศาสนาอยางสมควร

แกโอกาส ดวยวธการพด การเขยน หรอการใชหลกการสอสารทเหมาะสมเพอท าใหผอนรและ

เขาใจหลกค าสอนทถกตอง การปฏบตใหดเปนตวอยางใหรจกประวตความเปนมาของศาสนา ให

เหนการประกอบพธกรรมตาง ๆ ของศาสนา เมอรและเหนแลวใครมศรทธาจะนบถอหรอไมนน

เปนสทธของแตละคน ผทจะเผยแพรศาสนาไดนนตองเปนผมความรเขาใจและสามารถปฏบตตาม

หลกธรรมไดถกตอง การเผยแผพระพทธศาสนามวธการ คอ๓๘

. ถาเหนเขาไมเขาใจหลกธรรม กอธบายใหฟงตามทเราร หรอแนะน าหนงสอด ๆ ใหเขาอาน

๒. เหนเพอนประพฤตมชอบ เรากควรชแนะใหเหนคณและโทษวาไมดอยางไร ชวยใหเขาหลกเลยงสงใหลาน

๓. แนะน าชาวพทธทนานบถอใหคนทเปนชาวพทธแตชอไดรจกเพอวาใหเขาเหนวาการเปนคนดนนท าไดไมยากและท าใหชวตประสบความส าเรจดวย

๔. ชวนเพอนเขารวมประกอบพธกรรมทางศาสนาบางหลกการพดตามแนวพทธศาสนา

หลกการการสอสารเผยแผธรรมในทางพทธพระศาสนาทเกยวของในดานการสอสาร

และการประชาสมพนธไดวางแนวทางปฏบตไวเปนหลกทตาง ๆ ไดแก

๒.๒.๓. หลกการใชค าพดของบณฑต พระพทธองคไดทรงสอนหลกการพดในหลายหลกวธ ในการพดทดและไมด

พระพทธเจาทรงแสดงไวในพาลบณฑตสตร ทรงชไหเหนคณสมบตทส าคญของบณฑต คอ มการ

พดถอยค าทดทเคยพดมาเปนปกต ซงวจกรรมหรอการพดของบณฑตเปนวจกรรมทสภาพดงาม ซง

มลกษณะ ๔ ประการ คอ บคคลไมพดค าเทจ ท าใหคนอนเสยหาย ไมพดสอเสยดใหคนอนเขาใจ

ผดทะเลาะเบาะแวง ไมพดค าหยาบใหเกดความเสยหายกบผอน และไมพดเพอเจอไรสาระไร

ประโยชน การสอสารดวยสมมาวาจา ยอมกอใหเกดความเขาใจกนเปนเปาหมาย ดงใน

๓๘ ชยวฒน อตพฒน, หลกพทธศาสนา, (กรงเทพฯ : คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยรามค าแหง

,๒๕๒๓), หนา ๖๕- ๖๖.

๖๒

ÇÔÁÒ¹Çѵ¶Øวา ‚คนมปญญาท งหลายพดแตค าจรง ค าพดของบณฑตท งหลายจงไมกลบ

กลายเปนอยางอน คนท าบญไวจะไปในทใดยอมมแตสงทนารกนาใครบนเทงอยในทนน‛ ๓๙

หลกของการสอสารและเปนเครองชวดประสทธภาพความส าเรจของการสอสาร

ดวยค าพดดวย ไดแก๔๐

) พดค าจรง คอ ค าพดแนนอนและคงท รกษาค าพดไมเปลยนแปลงไปมา ๒) พดค าสมานไมตร คอ พดค าผกไมตรและพดค าประสานสามคค พด

แนะน าคนทยงไมรจกใหรจกกนและพดชกน าคนทรจกกนใหชอบพอกน พดชกจงคนทชอบพอกนใหสนทสนมกน

๓) ค าไพเราะ คอ ค าพดทดดดมและค าพดออนหวาน ถอยค าออกมาจากใจใส

สะอาดของผพด ใหเหนควรถอเอาเปนเยยงอยาง ซงจดเปนค าพดดพดใหก าลงใจ ท าใหผฟงชนใจ

๔) ค าพดทมประโยชน คอ ค าพดมเหตผล มหลกฐานยนยนผอนคดคานไมได

บทวา เจรจาผกไมตร ในโสณทณฑสตร คอ ทรงประกอบพรอมดวยพระด ารสผก

ไมตรททานกลาวไวโดยนยเปนตนวา บรรดาวาจาเหลานน ค าพดผกไมตรเปนไฉน ค าพดผกไมตร

คอวาจาทหาโทษมได เปนวาจาด ไพเราะเสนาะเปนไฉน ค าพดผกไมตร คอวาจาทหาโทษมได

เปนวาจาด ไพเราะเสนาะห ดงน อธบายวา มพระด ารสออนหวาน บทวา ชางปราศรย คอทรง

ฉลาดในการปฏสนถาร..๔

๒.๒.๓.๒ วธสอสารในการสอนของพระพทธเจา

หลกการเลอกใชชองสารในการเปดรบขอมลขาวสาร ชองทางการสอสารซง

ในทางพทธศาสนาในองคตตรนกายแสดงไววา ‚สงคหวตถ ๔ ประการทพระผมพระภาคไดทรง

แสดงไวแลว คอ ขาพระองครวา ‘ผนควรสงเคราะหดวยทาน’ กสงเคราะหดวยทานรวา ‘ผนควร

สงเคราะหดวยค าพดอนไพเราะ’ กสงเคราะหดวยค าพดอนไพเราะรวา ‘ผนควรสงเคราะหดวยการ

ท าประโยชนให’ กสงเคราะหดวยการท าประโยชนใหรวา ‘ผนควรสงเคราะหดวยการวางตว

๓๙ ข.ว. (ไทย) ๒๖/ ๒๕๖/ ๕๙. ๔๐ ฉตรสมาลย กบลสงห, ศาสนา, (กรงเทพฯ : คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาตร, ๒๕ ๘),

หนา ๓ . ๔

ท.ส.อ. (ไทย) /๒/ ๙๘/๒๙.

๖๓

สม าเสมอ’ กสงเคราะหดวยการวางตวสม าเสมอ ขาแตพระองคผเจรญโภคทรพยในตระกลของขา

พระองคมอยพรอม คนทงหลายยอมเขาใจค าพดของขาพระองควาควรฟงไมเหมอนค าพดของคน

จน๔๒ ในนฬนกาชาดกตรสวา ค าพดของเธอไมหยาบคาย ไมคลาดเคลอนนมนวลออนหวาน

ซอตรง ไมท าใหฟงซาน ไมคลอนแคลน เมอเปลงออกมา น าเสยงของเธอท าใหฟใจ ไพเราะจบใจ

ดจเสยงนกการเวก ท าใหใจของลกก าหนดยงนก๔๓

พระพทธเจาเมอจะทรงสอนใครแตละครง พระองคกทรงอาศยองคประกอบ

หลายๆ อยาง ในการสอนบคคลแตละระดบตามทมพนฐานความรและสตปญญาทแตกตางกน

พระองคไดประยกตค าสอนแตละลกษณะใหมความเหมาะสม พระองคทรงน าเนอหาทมอยมาท า

การตความโดยอาศยขอมลทมอยตามสถานการณตาง ๆ ทเคยเกดขน แลวน าเขาสหลกการทถกตอง

ตามค าสอนทางพระพทธศาสนา วธการสอนแบบตาง ๆ ของพระพทธองคก าหนดขอบขายตาม

ลกษณะหวขอทพระธรรมเพองายตอการจดล าดบขนตอนการท าความเขาใจ ทรงพจารณาจาก

บคคลทก าลงรบฟง ถาบคคลมระดบสตปญญานอยกจะทรงสอนธรรมะอกรปแบบหนง ผมปญญา

มาก กจะใชอกรปแบบหนง วธสอนแบบตาง ๆ วธการสอนของพระพทธเจาทนาสงเกต หรอพบ

บอย เมอจดเขาอยในประเภทแลวจ าแนกวธการสอนของพระพทธเจาได ๔ ประเภท คอ๔๔

๑) แบบสากจฉา การสนทนา เปนการสอนโดยใชวธการถามคสนทนา เพอ

ท าใหเกดความเขาใจธรรมและความเลอมใสศรทธา วธการสอนแบบนจะเหนไดจากการทพระองค

ใชโปรดบคคลในกลมทมจ านวน จ ากดทสามารถพดตอบโตกนได การสอนแบบนจะมปรากฏใน

พระไตรปฎกหลายๆ ท เชน กรณของปรพพาชกชอวา วจฉโคตร เขาไปทลถามเรองความเหน

สดโตง ๐ ประการกบพระองค และกไดมการสนทนาแบบถาม - ตอบ ในเรองดงกลาวระหวาง

ปรพพาชก กบพระพทธองค เปนตน

๔๒

อง.อฏฐก. (ไทย) ๒๓/๒๔/๒๖๗. ๔๓ ข.ชา.ปญญาส. (ไทย) ๒๘/๓๙/๗. ๔๔ เสฐยรพงษ วรรณปก, พทธวธการสอนจากพระไตรปฎก, (กรงเทพมหานคร : เพชรรงการพมพ

จ ากด, ๒๕๔๐), หนา ๕๔,

๖๔

๒) แบบบรรยาย พระพทธเจาจะทรงใชในทประชมใหญในการแสดงธรรม

ประจ าวน ซงมประชาชนและพระสาวกเปนจ านวนมากมารบฟง ถอวาเปนวธการทพระพทธองคใช

มากทสดในการแสดงธรรม มทงการแสดงธรรมทมใจความยาวและทมใจความแบบสนๆ ตามแต

สถานการณทเหนวาเหมาะสม เชน ในพรหมชาลสตร พระองคไดบรรยายเกยวกบเนอหาของศล ซง

แบงออกเปน ๓ ระดบ คอ

๒. ศลระดบตนทเรยกวาจลศล

๒.๒ ศลระดบกลางทเรยกวามชฌมศล

๒.๓ ศลระดบสงทเรยกวามหาศล

และในตอนทายกทรงแสดงเรองทฏฐ ทฤษฎหรอปรชญาของลทธตาง ๆ รวม

สมยพทธกาล ซงมทงหมด ๖๒ ทฤษฎโดยพระพทธเจาทรงน ามาแสดงหรอบรรยายและชใหเหนวา

พระพทธศาสนามความเหนหรอมหลกค าสอนทตางจากทฤษฎทง ๖๒ ประการนอยางไร

๓) แบบตอบปญหา การสอนแบบตอบปญหาของพระพทธเจา จะทรงสอน

ใหพจารณาดลกษณะของปญหาและใช วธตอบใหเหมาะสมกน ซงในการตอบปญหาของพระองค

นน จะทรงพจารณาจากความเหมาะสม ตามล าดบแหงภมรของผถามเปนส าคญ เชน ในเทวตาสง

ยตทมเทวดาไปทลถามพระพทธเจาวา ‚บคคลใหอะไรชอวาใหก าลง ชอวาใหวรรณะ ชอวาให

ความสข ชอวาใหจกษ ชอวาใหทกสงทกอยาง‛ พระพทธเจากตรสตอบวา ‚บคคลทใหขาว ชอวาให

ก า ลง ใหผาชอวาใหวรรณะ ใหยานพาหนะชอวาใหความสข ใหประทปชอวาใหจกษ และผใหท

พกชอวาใหทกสงทกอยาง สวนผพร าสอนธรรมชอวาให อมตะ‛ ในเนอหาดงกลาวแสดงใหเหนถง

ลกษณะการสอนแบบตอบปญหา และแสดงถงการใหความหมาย ดวยการตความค าถามใน

ขณะเดยวกนดวย แบบตอบปญหา ทานแยกประเภทปญหาไวตามลกษณะวธตอบเปน ๔ อยาง

คอ๔๕

๓. ปญหาทพงตอบตรงไปตรงมาตายตว (เอกงสพยากรณยปญหา)

๓.๒ ปญหาทพงยอนถามแลวจงแก (ปฎปจฉาพยากรณยปญหา)

๓.๓ ปญหาทจะตองแยกความตอบ (วภชชพยากรณยปญหา)

๔๕

ท. ปา. (ไทย) /๓ ๒/๒๙ ,

๖๕

๓.๔ ปญหาทพงยบย งเสย (ฐปนยปญหา) ไดแกปญหาทถามนอกเรองไร

ประโยชนอนจกเปนเหตใหเขว ยดเยอ สนเปลองเวลาเปลา พงยบย งเสยแลวชกน าผถามกลบเขาส

แนวเรองทประสงคตอไป

๔) แบบวางกฎขอบงคบ เปนการสอนโดยใชวธการก าหนดหลกเกณฑ กฎ

และขอบงคบใหพระสาวกหรอสงฆปฏบต หรอยดถอปฏบตดวยความเหนชอบพรอมกน วธการน

จะเปนลกษณะของการออกค าสงใหผศกษาปฏบตตาม ถอวาเปนการสอนโดยการวางระเบยบให

ปฏบตรวมกน เพอความสงบสขแหงหมคณะ ดงจะเหนไดจากการทพระองคทรงบญญตพระวนย

ตาง ๆ ซงใชเปนขอบงคบใหพระภกษไดปฏบตตาม และทส าคญกฎขอบงคบทพระองคทรงบญญต

นน สามารถเปนตวแทนของพระองคได การสอสารเผยแผธรรมในทางพทธพระศาสนา พระพทธ

องคทรงสงสอนหลกการวธการใชหลกค าพดในหลายวธ เพออธบายหลกธรรมตลอดถงชแจงและ

ตกเตอนใหเหนโทษการกระท า หรอเพอเปนตวอยางทด เชน หลกการพดทดและทไมด การพดท

สภาพดงาม การไมพดเทจ พดใหผอนเสยหาย ไมพดสอเสยด ไมพดค าหยาบเปนตน

วธการสอนแบบตาง ๆ ของพระพทธองค ทรงพจารณาตวบคคลเปนหลก ตาม

ระดบสตปญญา มปญญานอยกจะทรงสอนธรรมะอกรปแบบหนง ผมปญญามากกใชการสอนอก

รปแบบหนง ก าหนดขอบขายตามลกษณะหวขอทพระธรรมเพองายตอการจดล าดบขนตอนการท า

ความเขาใจ เพอใหเกดความเขาใจธรรมะและความเลอมใสศรทธา สอนแบบการสนทนา การแสดง

ธรรมทมใจความยาว และทมใจความแบบสนๆ ตามแตสถานการณ โดยตวผสอนตองมคณสมบตท

พรอมในดานการสอสารและหลกธรรมความรตาง ๆ เปนตน

๒.๒.๔ การประเมนผลการประชาสมพนธ

การประเมนผล คอ การเสาะแสวงหาหรอศกษาเพอใหไดมาซงขอมลทจ าเปนและ

เปนประโยชนตอความกาวหนาของงานหรอสงคมสวนรวม ขอมลทไดจากประเมนผลจะชวยให

ผบรหารมโอกาสทราบและใกลชดกบเหตการณมากขน พรอมทจะเผชญหนากบปญหา เหตการณ

และความยากล าบากตาง ๆ เพอการบรหารงานทดกวา ในการประชาสมพนธการประเมนผลเปนสง

ส าคญในการด าเนนการทมประสทธภาพ เรมจากการศกษาขอมลทไดมาอยางถกตอง ทงในดาน

ขอมลและวธการทไดมาซงขอมล การประเมนผลจะชวยใหไดสะทอนขอมลยอนกลบดงกระจกเงา

สะทอนไหเหนภาพพจนในสายตาประชาชน

๖๖

การประเมนผลการประชาสมพนธเปนการตรวจสอบการด าเนนงานและการ

ประชาสมพนธ เพอหาค าตอบดงตอไปน๔๖

) การเปลยนแปลงสภาพปญหาทางสงคม เปนทยอมรบกนแลววาปญหาของ

สงคมไดสงผลกระทบตอประชาชนหรอกลมชนโดยรวม ซงเปนปญหาทสถาบนจะตองแสดงถง

ความรบผดชอบทจะตองมการตรวจสอบตดตามวา การกระท านนๆ มผลดหรอเกดผลกระทบตอ

องคการหนวยงานอยางไร

๒) การเปลยนแปลงในดานโครงสรางและหนาทขององคการตองมการ

เปลยนแปลงแกไขขยายขอบเขตและปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน เพอใหสามารถรองรบงาน

และชวยการแกปญหาตลอดจนบรการสาธารณชนไดมากขนเตมท จงจ าเปนตองมการประเมนผล

การด าเนนงานและหาทางปรบปรงแกไขขอบกพรองทเกดขน และเพอเพมประสทธภาพในการ

ด าเนนงานบางอยาง เพราะขอมลทไดจากการประเมนจะเปนเครองชแสดงใหผบรหารทราบวาจะ

ด าเนนการไปในทางทศใดและจะใชทรพยากรทมอยใหมประสทธภาพทสด

๓) การเปลยนแปลงของความตองการและความมงหวงของสาธารณะเมอมปญหา

ทางสงคมและการบรการ ทศนคต พฤตกรรมและการใหการสนบสนนของคนในสงคมกยอม

เปลยนแปลงไปดวย ดงนนการใหความชวยเหลอสงใดๆ กตาม จะตองใหคนเหลานนมนใจวาเขา

จะไดประโยชนอยางแทจรงโดยทวหนา

๔) เมอสงคมและความเปนอยของสาธารณะชนเปลยน ความคาดหวงกมมากขน

ท าใหเกดการแขงขนกนมากขนเพอจะแดงขดความสารมารถและประสทธภาพของตนเองให

ปรากฏแกสายตาประชาชน ใหเกดการยอมรบและชนะใจประชาชน ดงนน การประเมนผลจงเปน

เครองมอทส าคญทจะสามารถสบทราบและเปดเผยความจรงขอบกพรองตาง ๆ อนเปนประโยชน

ตอการบรหารงานตอไปไดอยางมประสทธภาพ

๕) สงคมปจจบนเปนสงคมของโลกขาวสาร ความกาวหนาท าใหประชาชนไดรบร

ขางสารตาง ๆ อยางรวดเรว มผลตอทศนคตของประชาชนตอเรองราวเหตการณเหลานน ประกอบ

กบการศกษาของคนในสงคมปจจบนมมากขน ความตองการแสวงหาขาวสารมากขนกวาในอดต

๔๖

จตราภรณ สทธวรเศรษฐ, ยทธวธการประชาสมพนธ, หนา ๒ ๔-๒ ๙.

๖๗

เพอน ามาใชและการตดสนใจในชวตประจ าวน ประชาชนมการแสดงออกซงความคดตาง ๆ นานา

จากสงทตนไดรบรหรอไดยนมา ซงการเปลยนแปลงความคดเหนอาจกอใหเกดการบดเบอน

ขาวสารหรอเรองราวได หากเรองราวนนมผลกระทบเกยวของโดยตรงแลว หากองคมไดตดตาม

ขาวสารและประเมนความคด ส ารวจทศนคตประชาชนแลวอาจเปนการสายเกนไปทจะท าการ

แกปญหา เสยงตอภาพพจนและการยอมรบนบถอทประชาชนเคยมอยเดมกได

๒.๒.๔.๑ วตถประสงคในการประเมนผลการประชาสมพนธ

การประเมนผลการประชาสมพนธมวตถประสงคเพอ ตองการทราบผลลพธทได

หรอการบรรลเปาหมายทก าหนดไวในแผนหรอโครงการตลอดถงขอมลทไดจากการประเมนผลจะ

เปนผลดตอการด าเนนงานของแผนและโครงการในคราวตอไป โดยเชอมโยงไปถงการก าหนด

กจกรรม การคนหาขอมลและน าไปสการวางแผนด าเนนการแกไขปรบปรงและใชในการปฏบตใน

คราวตอไป การประเมนท าใหผปฏบตไดทราบวา การด าเนนงานของแผนหรอโครงการแตละ

กจกรรมมผลเปนอยางไร ควรมการปรบปรงแกไขจดใดจงจะมความเหมาะสมกบความตองการ

หรอความสนใจของกลมเปาหมายการประชาสมพนธ

๒.๒.๔.๒ ประเภทของการประเมนผล

เพ อ ใหมความสอดคลองกบวต ถประสงค ท ไดวา งไวต ง แตตนในการ

ประชาสมพนธ จงแบงประเภทของการประเมนผลออกเปน ๒ ประเภท คอ

( ) การประเมนความกาวหนา (Formative Evaluation) การประเมนผล

ความกาวหนาของแผนระหวางด าเนนงานหรอปฏบตตามแผน ขอมลทไดจะเปนขอมลกลบตอการ

ปรบปรงแผนหรอการด าเนนกาวตอไปกอนสนสดแผน

(๒) การประเมนผลสรปของงาน (Summative Evaluation) เปนการประเมนผล

เพอตดสนมลคาของผลงานทงหมด เปนการกระท าเมอโครงการเสรจแลว ดงนนขอมลทไดจากการ

ประเมนนจะเปนขอมลทชวยใหผวางแผนหรอผบรหารทราบประสทธภาพของโครงการโดย

สวนรวมทงหมด วาสมควรทจะสนบสนนตอไปหรอไม

๒.๒.๔.๓ วธการประเมนผลการประชาสมพนธ

( ) ท าเปน ๒ ระยะ

๖๘

. Pre-Test หมายถงทดสอบการท างานตามแผนทวางแผนเสรจแลวกอน

น าไปใชจรง เพอทดสองประสทธภาพในการตดตอสอสาร วาถงกลมเปาหมาย กลมเปาหมายเขาใจ

เจตนาของโครงการอยางถกตองหรอไม เพอตรวจสอบวามสงใดตองแกไขปรบปรง เชน ภาษาทใช

ถอยค าส านวนทใชมความชดเจนเหมาะสมในการสอความหมายหรอไม

วตถประสงคในการท า เพอดวาแผนหรอโครงการมความถกตองเหมาะสม

กบกลมเปาหมาทจะตองตดตอหรอไม โดยกลมทน าการ Pre - Test ไปใชตองมนใจวามความ

ใกลเคยงกบกลมเปาหมายทสดเพอความเทยงตรงในผลทจะออกมา

.๒ Post - test เปนการทดสอบแผนกบกลมเปาหมายทตองการศกษาเพอด

ผลหลงจากทไดมการทดลองน าแผนและกกรรมทไดมาใชกบกลมเปาหมายแลว เพอดวาไดมการ

เปลยนพฤตกรรมทางใดบาง อนเปนประโยชนในการด าเนนการปรบปรงการวางแผนตอไปใน

อนาคต

(๒) เทคนคอนในการประเมนผลแผนงานและการด าเนนงานประชาสมพนธ

ไดแก

๒. การวเคราะหความสมพนธดานเวลา เปนการประเมนผลโดยศกษาชวงท

น าแผนไปใชงาน เรมตงแตกอนน าแผนไปใช ขณะน าแผนไปใช และหลงจากมการน าแผนไปใชท า

ใหทราบผลทสามารถวดไดวา กอนและหลงการท าการประชาสมพนธโครงการ เปนผลความ

ตอเนองของรปแบบหรอลกษณะนสยเดม พนฐานเดม

๒.๒ การวเคราะหความคมทน เปนวธการวเคราะหเพอดวาโครงการหรอ

แผนงานนนคมคาหรอไมกบการลงทนดานเวลา ทรพยสนและสตปญญาหรออยางไร จดเดนวธน

คอ การวางแผนการเลอกใชทรพยากรและประมาณการวาเลอกวธการแตละอยางนนเหมาะสม คม

ทน หรอคมคามประโยชนมากนอยเพยงใดตอกลมเปาหมาย หรอคมคาตอการไดรบจากการลงทน

ลงแรง๔๗

๔๗

จตราภรณ สทธวรเศรษฐ, ยทธวธการประชาสมพนธ, หนา ๒๒๐-๒๒๒.

๖๙

๒.๒.๔.๔ ขอบขายในการประเมน

ขอบขายในการประเมนแผนและการด าเนนงานประชาสมพนธ กระท าในเรอง ๔

ประการ ดงน

( ) ศกษาคลอบคลมสอทมไปถงกลมเปาหมายวา ผฟง ผชม ผใชบรการสามารถ

รบสอขาวสารเรองเหลานนจากสอใด สามารถคลอบคลมไดไกลถงไหน และการทสอเขาถง

กลมเปาหมายคดเปนสดสวนเทาใดเทยบกบกลมทตองการสอทงหมด

(๒) การสนองตอบของกลมเปาหมายตอขาวสารทเผยแผกระจายออกไป (Auditor

Response) เปนการศกษาดวา กลมเปาหมายหรอผรบสารมททาหรอแสดงออกอยางไรเมอทราบ

ขาวสารนนแลว มความพงพอใจอยางไร กลมเปาหมายมความเขาใจเนอหาของขาวสารนนหรอไม

เปนตน

(๓) ศกษาผลกระทบซงมาจากการสอสาร (Communication Impact) เปน

การศกษาผลกระทบของสารทมตอกลมเปาหมาย อะไร คอสงทมอทธพลตอการยอมรบขาวสาร

และเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและทศนคตของกลมเปาหมายทงชวงระยะสนและ

ระยะยาว

(๔) กระบวนการชกจง (Process of Influence) เปนการศกษาดวาอะไร คอ

กระบวนการหรอกลไกทมอทธพลตอการชกจงโนมนาวใจกลมเปาหมายโดยใชผานสอใด อนมผล

ตอความคดหรอพฤตกรรมของบคคลหรอกลมเปาหมายนน

๒.๒.๔.๕ เครองมอชวยในการประเมนผล

(๑) เปนการรวบรวมขาวทไดท าการเผยแพรออกไปโดยผานสอ ตาง ๆ โดยม

วตถประสงคเพอใหสามารถประเมนผอานและนบจ านวนปรมาณความถหรอความบอยทไดท าการ

เผยแพรขาวสารไปสประชาชนเปาหมายวาเปนเทาใด และใหทราบวาสอไดรบความสนใจจาก

กลมเปาหมายหรอกลมนอกเปาหมายอยางไรบาง รวมทงเปนการวดผลการตอบสนองตอขาวสารม

อดตราสวนเทาใดทตองการเขาถง ชวยใหทราบความเปนไปของเรองราวตาง ๆ ได สามารถ

ประมาณการของตนอยางมระบบและมประสทธภาพ

(๒) การศกษาความสนใจของผอาน (Reader - Interest Study) เปนการสมภาษณ

ผอานไดผานการอาน ฟง ตวขอความเอกสาร สงพมพ และสอทเปนอกษร แลวจงสมภาษณใน

๗๐

ค าถามในเนอหาทสนใจของขอความ ท าใหสามารถวางแผนการสอประชาสมพนธไดตรงตามความ

สนใจผอานได

(๓) ศกษาความหมายในการอาน (Readability test) เปนการประเมนความยากงาย

ของขาวสารและรปแบบของภาษาทใชในการเผยแพรไปยงกลมเปาหมาย เพอดวากลมเปาหมาย

สามารถเขาใจเนอหาหรอไม โดยค านงถงอายและการศกษาเปนเกณฑ ไดแกการวดความสามารถ

ในการอานค ายาก ความยาวประโยคโดยเฉลย ค ากรยาในสดสวนทคลายคลงกน หรอ เปนการ

ทดสอบหรอวดผอานโดยค านงถงเนอหาทงหมดเพอวดความเขาใจและความสามารถในการอาน

เปนส าคญ ซงการวดนชวยใหการวางแผนประชาสมพนธสามารถผลตขาวสารเหมาะสมกบ

ความสามารถของผอาน มรปแบบและเนอหาทเหมาะสม

(๔) การวจยวทยและโทรทศน เปนการวดและประเมนขนาดของผชมทางดานสอ

กระจายเสยง วธการ ไดแกการสมภาษณทางโทรศพท การใหผฟงนกรายการและสถานทถายท าทท

จ าได การถามถงวนเวลาทไดรบชม เปนตน

สอตาง ๆ ทใชในการสอสารประชาสมพนธ ซงไดใชเทคนควธการหลากหลายวธ

จะเหนไดวาเปนการด าเนนการทมความเหมาะสมและตอเนอง (continuous process) เพอใหเกดการ

สอสารทสอดคลองทนทวงทและมประสทธภาพ หลงจากนนหนาทของงานประชาสมพนธ คอ

การส ารวจเพอประเมนถงทศนคตความคดเหนของประชาชน แลวรวบรวมผลประเมนผลเปน

รายงานใหกบฝายบรหาร

การวเคราะห ตรวจสอบการด าเนนงานประชาสมพนธทไดปฏบตไปแลวตาม

แผนงานประชาสมพนธ การตรวจสอบ ตดตามผล การประเมนผลกระทบ และการประเมน

ประสทธผลของโครงการ ทงแบบทไมเปนทางการ เชน การสงเกต หรอแบบทเปนทางการ เชน

การวจย เปนตน เพอน าความรสกนกคดและความตองการตาง ๆ ของประชาชนมาพจารณาก าหนด

เปนนโยบายและน าไปสวธการขนตอนทเหมาะสมสประชาชนเปาหมาย เพอสรางสรรคความเขาใจ

ทดงามอนดรวมกน เกดความนยมชมชอบและความรวมมอสนบสนนจากประชาชน

สรปไดวาการประเมนผลการประชาสมพนธเปนการตรวจสอบการด าเนนงานและ

การประเมนผล การประชาสมพนธ เพอประเมนผลการด าเนนการทมประสทธภาพชวยใหได

สะทอนขอมลยอนกลบในสายตาประชาชนวามผลดหรอเกดผลกระทบตอองคการหนวยงาน

๗๑

อยางไร ควรจะด าเนนการไปในทางทศใดและใชทรพยากรทมอยอยางไรใหมประสทธภาพทสด

ตลอดถงท าใหสามารถสบทราบและเปดเผยความจรงขอบกพรองตาง ๆ อนเปนประโยชนตอการ

บรหารงาน การแกปญหา สงทมผลตอภาพพจนและการยอมรบนบถอทประชาชนเคยมอยเดม

การประเมนผลการประชาสมพนธม ๒ ประเภท คอการประเมนความกาวหนา

(Formative Evaluation) และการประเมนผลสรปของงาน (Summative Evaluation) ท าเปน ๒ ระยะ

คอ ) Pre-Test เพอดวาแผนหรอโครงการมความถกตองเหมาะสมกบกลมเปาหมาทจะตองตดตอ

หรอไม และ ๒) Post-test เปนการทดสอบดผลหลงจากทไดมการทดลองน าแผนและกกรรมทไดมา

นอกจากนใชวเคราะหความสมพนธดานเวลากอนและหลงการท าการประชาสมพนธ การวเคราะห

ความคมทน วาคมคาหรอไมกบการลงทนดานเวลา ทรพยสนและสตปญญาทใช

สรปแนวคดและทฤษฎการสอสารไดวา เปนหลกวธการน าเสนอเนอหาจากผสงไป

ยงผรบ เปนกลไกทางสงคมทเขามามบทบาทในชวตมนษยมาตงแตครงอดตจนถงปจจบน ทท าให

มนษยเขาใจกนระหวางบคคลหรอกลมบคคล ในการสงสารรบสารตดตอกน ไมวาจะเปนทางวาจา

หรอการกระท า การแสดงออกหรอการแฝงความรสกอยขางในหรอการใชทาทางภาษาค าพดตาง ๆ

ใชเปนเครองมอเชอมตอในการพฒนาทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม มนษยมความตองการ

พฒนาในดานการสอสารเพอใหเกดความสะดวกในคณประโยชนการเอออ านวยในดานขอมล

ขาวสารตาง ๆ ทเกดขนบนโลกนอยางรวดเรวขนและสมพนธกบความตองการทสอดคลองกนใน

การพฒนาการขอระบบทางสงคม

การสอสาร (Communication) คอ กระบวนการของการถายทอดสาร (Message)

จากบคคลหนงซงเรยกวา ผสงสาร (Source) ไปยงบคคลอกฝายหนงเรยกวา ผรบสาร โดยผานสอ

ตาง ๆ ซงตามหลกทฤษฎในขางตนทมความเกยวของในดานการสอสารและการประชาสมพนธ

สามารถสรปไดโดยยอ ๆ ไดวา

เปนการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคลตอบคลหรอบคคลตอกลม โดยใช

สญลกษณ สญญาณ หรอพฤตกรรมทเขาใจกน มการไหลของสารสองแบบ คอ การไหลทางเดยว

(One way Communication) และแบบทมการไหลของสารในลกษณะสองทาง (Two Ways

Communication) ใชหลก S = ผสงสาร M = ตวขอมลขาวสาร C = ชองทางในการใชสอสาร และ R

= ผรบหรอแปลขอมลขาวสารทสงมา การวดผลของการถายทอดความรนนวาไดผลอยางไรใน

๗๒

ปจจบนและอนาคต การรบสงสารทถกระกวนมสงรบกวนเปนอปสรรคของการสอสารท าใหการ

สอสารไมไดผลเตมท และความส าคญของการสอความหมาย การรบรและการแปลความหมายของ

สญลกษณ เปนการสอสารทเหมาะส าหรบใชในการเรยนการสอนทสอดคลองกลายคลงและมประ

สงการณรวมกน เปนตน

การสอสารในประชาสมพนธไดใหประโยชนหลายประการทงตอองคการและ

หนวยงาน เปนสวนทชวยสงผลตอความส าเรจหรอลมเหลวของการด าเนนกจการองคกรหรอ

สถาบนดวย เปนการชวยสรางและท าความเขาใจซงกนและระหวางองคการและกลมเปาหมายให

แตละฝายไดมโอกาสสรางความคดเหน ความตองการ ความสนใจ และทศนคตตอเรองราวตาง ๆ ท

ตองเ กยวของ โดยการใชสอและเครองมอตลอดถงหลกว ธการด าเนนการข นตอนการ

ประชาสมพนธทถกตอง

บทท ๓

ประวตความเปนมา

๓.๑ ประวตประวตความเปนมาของ ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

(ศนย ๑)

ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (ศนย ๑) คอ ส านกงานใหญ

ของยวพทธกสมาคม เปนส านกปฏบตธรรมตามแนวพทธศาสนาทด าเนนกจการและบรหารของ

กลมบคลผมความรและมความสามารถ โดยจดตงเปนรปแบบขององคกรสมาคมเพอการกศล ม

ส านกงานใหญตงอย ๕๘/๘ เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร กอตงขนเปนทางการ

เมอวนท ๑๔ มถนายน พ.ศ. ๒๔๙๓ จากแรกเรม คอ คณะยวพทธกะซงเกดจากคนรนใหมผม

อดมการณมงมนทจะศกษาและเผยแผพระพทธศาสนา ประกอบดวย นายเสถยร โพธนนทะ นาย

บญยง วองวานช และนายสพจน แสงสมบรณ ทานทง ๓ ไดจดตงยวพทธกสมาคมขนเมอวนพธ ท

๑๕ มกราคม พ.ศ ๒๔๙๒ โดยมความเหนพองกนวาจะตองตงสมาคมเผยแผพระพทธศาสนา

ส าหรบคนวยเดยวกน เพอจะไดชกจงคนหนมสาวใหมาสนใจในพระพทธศาสนาซงไดรบการ

สนบสนนจาก อ.สชพ ปญญานภาพ เมอครงยงอยใตรมกาสาวพสตรทรงสมณะศกดพระศรวสทธ

ญาณ ไดอนญาตใหใชพระอโบสถวดกนมาตยาราม เปนทท าการ

ระยะแรกไดจดกจกรรมปจฉา -วสชนาธรรมในวนอาทตยและมอบรมปฏบต

สมถวปสสนาภาวนา ไดรบความสนใจจากประชาชนทวไปและไดรบความชนชมจากผใหญใน

สมยนน กระทงตอมาไดพฒนาจนเกดเปน “ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ” ในวนท ๑๔ มถนายน พ.ศ. ๒๔๙๓ ไดใชอกษรยอวา "ย.พ.ส." ไดด าเนนกจกรรมตางๆ

ทงดานการศกษา เผยแผ อบรมจรยธรรมคร และปฏบตธรรมตามหลกพระพทธศาสนาแกเยาวชน

ตลอดจนผทสนใจอยางสม าเสมอ ปจจบนทตงส านกงานใหญอยทเขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร

๗๔

เมอสงครามโลกครงท ๒ สงบลง มกลมบคคลผสนใจทางดานพระพทธศาสนา

ประกอบดวยบคคลส าคญ ๓ ทาน คอ

๑) นายเสถยร โพธนนทะ

๒) นายบญยง วองวานช

๓) นายสพจน แสงสมบรณ

ทง ๓ ทานจดตง "คณะยวพทธกะ" ขนเมอวนพธ ท ๑๕ มกราคม พทธศกราช ๒๔๙๒

โดยมความเหนพองกนวา จะตองตงสมาคมเผยแผพระพทธศาสนา ส าหรบคนวยเดยวกน เพอจะได

ชกจงคนหนมสาว ใหมาสนใจในพระพทธศาสนา และแกความเขาใจผดของคนปจจบนทวา

ศาสนาเปนของคนคร าคร โดยไดรบความเมตตาจาก พระศรวสทธญาณ หรอสชโวภกข (ทาน

อาจารยสชพ ปญญานภาพ ถงแกกรรม ) แหงวดกนมาตยาราม อนญาตใหใชพระอโบสถเปน

ส านกงานในขณะนน ระยะแรกจดกจกรรมปจฉา-วสชนาธรรมในวนอาทตย ปฏบตกจใน

พระพทธศาสนา และปฏบตสมถะวปสสนาภาวนา ไดรบความสนใจจากประชาชนทวไป ในวนท

๑๔ มถนายน ๒๔๙๓ ไดจดทะเบยนจดตงเปนสมาคมอยางเปนทางการ มกรรมการ ๑๑ คน เปน ยว

พทธกสมาคมแหงแรกของประเทศไทย และพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฯ ทรงพระกรณาโปรด

เกลาฯ ให นายบญยง วองวานช นายกยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ น า

คณะกรรมการเขาเฝาเมอ วนท ๑๔ มกราคม ๒๕๐๓ มส านกงานชวคราวอยในวดกนมาตยาราม

กรงเทพมหานคร ไดท าพธเปดปายส านกงานในวนออกพรรษา ตรงกบ วนท ๒๖ ตลาคม ๒๔๙๓

ตอมาวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๐๓ ไดรบพระมหากรณาธคณโปรดเกลาฯ รบยวพทธก

สมาคมเขาไวในพระบรมราชปถมภ สมาคมจงไดชอวา "ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย ในพระ

บรม ราชปถมภ "ใชอกษรยอ "ย.พ.ส."

เมอวนท ๑๒ กนยายน ๒๕๑๒ วนท ๑๒ กนยายน ๒๕๑๒ คณะกรรมการของสมาคม

ไดรบพระบรมราชานญาตใหเขาเฝาถวายเขมเครองหมายสมาคมแด สมเดจพระเจาลกยาเธอและ

สมเดจพระเจาลกเธอทง ๔ พระองค ณ พระต าหนกจตรลดารโหฐานซงทรงรบเปนองคสมาชก

กตตมศกดในครงนนดวย

๗๕

๓.๑.๑ การด าเนนกจการของยวพทธกสมาคม

๑) วนท ๒๔ สงหาคม ๒๕๓๒ คณะกรรมการของสมาคมไดรบพระกรณา ใหเขา

เฝาถวายเขมเครองหมายสมาคมแด พระเจาวรวงศเธอพระองคเจาโสมสวลพระวรชายา (พระ

อสรยยศในขณะนน) ในสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมารและพระเจาหลานเธอ

พระองคเจาพชรกตยาภา ณ พระทนงอมพรสถาน ทรงรบเปนสมาชกกตตมศกดทง ๒ พระองค

๒) ป พ.ศ.๒๕๑๘ นายขวญ เอยมออง ไดทลเกลาถวายทดนจ านวน ๕ ไรทแขวง

บางดวน เขตภาษเจรญ แดสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ซงพระองคทรงพระกรณาโปรด

เกลาฯ พระราชทานใหเปนทตงสมาคมจวบจนทกวนน

๓) ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๒๒ ฯพณฯ ศาสตราจารยสญญา ธรรมศกด เปนประธาน

พธวางศลาฤกษ อาคารหลงแรกของสมาคม คอ "อาคารวองวานช"

๔) วนท ๑๐ ธนวาคม ๒๕๒๓ ยายส านกงานจากวดกนมาตยาราม มาอย ณ อาคาร

หลงใหม ป พ.ศ. ๒๕๒๔ กอตงโรงเรยนยวพทธพทยา เพอจดการศกษาแกเดกนกเรยนอนบาลอาย

๓ - ๕ ป โดยปลกฝงใหเดกนกเรยนมความรดานวชาการและธรรมะเบองตน

๕) วนท ๗-๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐ พธอญเชญพระพทธรปปางประสต จาก

ประเทศเนปาล ในฐานะองคกรภาครวมขององคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก (พสล.) และ

องคการยวพทธศาสนกสมพนธแหงโลก (ยพสล.) ไดจดโครงการ “ธรรมศลปนานาชาตเพอพอ

หลวง” เพอเฉลมฉลองเนองใน ปมหามงคลทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงมพระชนมายครบ

๘๐ พรรษา โดยไดอญเชญพระพทธรปปางประสต จากประเทศเนปาล มาประดษฐาน ณ ทท า

การสมาคม ถนนเพชนเกษม ๕๔ เขตภาษเจรญ กรงเทพฯ เพอใหพทธศาสนกชนไดสกการบชา

ระหวางวนท ๗-๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐

๖) พระพทธรปปางประสตเมตตาอนเคราะหโดย พระเดชพระคณพระราชรตน

รงส (วรยทธ วรยทโธ) ประธานสงฆวดไทยกสนารา เฉลมราชย ประเทศอนเดยและเปนผดแลการ

กอสรางวดไทยลมพน ประเทศเนปาล เปนพระพทธรปยน พระหตถขวาชไปเบองบน พระหตถซาย

ชไปเบองลาง ขนาดความสง ๘.๕ นว ฐานกวาง ๓.๕ นว ท าดวยเรซนปดทองค าเปลวจ านวน ๘๐

องค และเรซนรมด า จ านวน ๒๐๐ องค ท าพธเจรญพระพทธมนต โดยสามเณรศากยะ ๑๙ รป ณ

พระอโบสถวดไทยลมพน และมหามายาเทววหารสถานทประสต เมองปาตน กรงกาฏมนฑ พระ

๗๖

พทธโฆษา พระสงฆนายกแหงประเทศเนปาลเจาอาวาสวดศรสมงคโลวหาร ไดเมตตาอธษฐานจต

กอนสงมอบใหคณะฯ กลบสประเทศไทย สมเดจพฒาจารย (เกยว อปเสโน) ประธานคณะผปฏบต

หนาทสมเดจพระสงฆราชเปนผแทนคณะสงฆไทย รบมอบอยางเปนทางการ

๗) องคกรผน าในการเผยแผพระพทธศาสนาสเยาวชนและประชาชนทวไป

อญเชญพระพทธรปปางประสตมารวมสมโภช ณ ยวพทธกสมาคม เพอเปนเครองเตอนใจถงธรรมะ

ของพระพทธองคครงไดตรสอาสภวาจาหรอประกาศตนอยางหาวหาญ หลงจากประสตจากพระ

ครรภมารดาวา “เปนลกผเลศ ลกผประเสรฐ” นนหมายถง การพฒนาคนตามวย ดวยเปาหมายการ

ใชชวตทเกดมาอยางมคณคา มความกตญญรคณบดามารดาผใหชวต คดอยางรอบคอบในการ

ด าเนนชวตและการเลยงดบตรหลานดวยคณธรรม

๘) พธอญเชญและประดษฐาน ณ ยวพทธฯ ไดรบความเมตตาจาก พระธรรมโกศา

จารย (ประยร ธมมจตโต) เปนองคประธาน เมอวนจนทรท ๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐ และเปดให

พทธศาสนกชนสกการะจนถงวนท ๒๗ พฤษภาคม ๒๕๕๐ กอนน าไปจดแสดงในโครงการธรรม

ศลปเพอพอหลวง ณ ศนยการคาสยามพารากอน

๙) งานนทางสมาคมไดรบเกยรตจากปลดกระทรวงวฒนธรรม คณวระ โรจนพจน

รตน เปนประทานจดธปเทยนบชาพระรตนตรย และอญเชญพระพทธรปปางประสต จ านวน ๑

องค ถวายใหพระธรรมโกศาจารย เพอน าพระพทธรปปางประสต มาประดษฐานหนาพระพทธ ว

สทธเทพ นอกจากนสมาคมไดรบความเมตตาจาก พระราชวรมน น าศาสนกชนนงสมาธถวาย เปน

พระราชกศล ตลอดจนการแสดงปาฐกถาธรรม เรอง “การเดนทางของ ลกผเลศ ลกผประเสรฐ” โดย

พระมหาปรชา กตตปญโญ

๓.๑.๒ โครงการภาพยนตรการตน "พระพทธเจา"

กลมธรรมะการตน ๘๐ พรรษามหาราช น าโดย ดร.วลลภา พมพทอง บรษท มเดย

สแตนดารด จ ากด ผลตภาพยนตรการตนเรองยงใหญ “พระพทธเจา” ทใชเทคนคแอนเมชน ๒ มต

ทนสรางกวา ๑๐๐ ลานบาท ความยาว ๙๐ นาท เสรจสมบรณในเดอนตลาคม ๒๕๕๐ ไดรบความ

รวมมอจากยวพทธกสมาคมในการบรหารจดการเผยแพรใหทนก าหนดฉายในโรงภาพยนตรชนน า

ในวนท ๕ ธนวาคม ๒๕๕๐ เพอเฉลมพระเกยรตและถวายเปนพระราชกศลแดพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวฯ ในโอกาสทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา โดยทมงานสรางคนไทยทงหมด

๗๗

กวา ๑๒๐ คน ซงสวนหนงมประสบการณการท างานใหกบผสรางแอนเมชนระดบโลกอยาง วอลท

ดสนย มาแลว นอกจากนยงมการศกษาคนควาขอมลอยางละเอยดเพอใหภาพและเรองราวมความ

สมเหตสมผลและสอดคลองกบพระไตรปฎกและอรรถกถา โดยมมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลยเปนทปรกษาดานวชาการและตรวจสอบเนอหา

ดานการออกแบบตวละครนน ไดผสมผสานระหวางจนตนาการและความเปน

สากลเพอใหสามารถเขาถงผชมในตางประเทศไดดวย อกทงไดออกแบบฉากใหใกลเคยงกบสภาพ

สงคมชมพทวปครงพทธกาลใหมากทสด โดยระดมความคดจากผรทางพระไตรปฎกและ

ผเชยวชาญดานภมสถาปตย เพอใหฉากและสถานทตางๆ ตามทองเรองมความละเอยดงดงามและ

สมจรง ทงน ภาพยนตรการตน "พระพทธเจา" ไดรบการบรรจเขาเปนโครงการเฉลมพระเกยรต

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาสทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ของรฐบาล

และแปลเปนภาษานานาชาตอยางนอย ๕ ภาษา คอ ภาษาองกฤษ ภาษาจน ภาษาเกาหล ภาษาญปน

และภาษาเยอรมน

๓.๑.๓ โครงการสรางอาคารปฏบตธรรม

ยวพทธกสมาคม (ศนย ๑) หลงพธวางศลาฤกษ ๒๗ มกราคม ๒๕๔๙ การ

กอสรางอาคารปฏบตธรรม ยวพทธกสมาคม ไดด าเนนการตอเนองมาตามล าดบ เรมจากการรอ

ถอนอาคารเดมและเตรยมพนทกอสราง ในเดอน ม.ค. ถง พ.ค. ๒๕๔๙ แลวไดด าเนนการงาน

เสาเขม โดยมพธลงเสาเอกในเดอน มถนายน ๒๕๔๙ แลวด าเนนการงานเสาเขมเจาะ จนกระทง

สามารถเรมงานฐานราก และโครงสรางใตดนไดใน เดอน ตลาคม ๒๕๔๙ และงานฐานรากพรอม

โครงสรางใตดน เสรจสนในเดอน กมภาพนธ ๒๕๕๐

ในการกอสรางอาคาร ผรบเหมาทชนะการประมล คอ บ. ๒๗ วศวกรรม โดยประมล

ไดในราคาการประมล ๑๔๗ ลานบาท ระยะเวลาตงแต ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ถง ๑๙ พฤษภาคม

๒๕๕๑ ผรบเหมาไดเรมการท างานโครงสรางหลงจากไดมการปรบเปลยนแบบอาคารหลายครง

เพอใหถกตองตามททางราชการก าหนด เพอรองรบการใชงานของสาธชนจ านวนมากในอนาคต

๓.๑.๔ ศนยพฒนาจตและปญญา

อกหนงความมงมนเพอสงคมธรรมมาภบาลในทศวรรษทผานมา ยวพทธกสมาคม

แหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภจงไดด ารกอตง “ศนยพฒนาจตและปญญา”(Mind and

๗๘

Wisdom Development Centre) เพอเผยแผความร ความเขาใจในวถชวตแนวพทธสบคคลระดบ

บรหารในภาครฐ ภาครฐวสาหกจ และภาคเอกชน เพอเออประโยชนทงชวตสวนตวชวตครอบครว

ตลอดจนการบรหารงานองคกรใหเกดบรรยากาศการท างานทด มอบคณภาพชวตทดยงขนแก

ผใตบงคบบญชา เกดความสข ความสามคคปรองดองในองคกร เพมภมคมกนใหสงคมไทยแขงแรง

เปนสงคมธรรมมาภบาลทมนคงและย งยน ศนยพ ฒนาจตและปญญา (Mind and Wisdom

Development Centre) จะท าหนาทสรางสรรคหลกสตรใหมๆ ส าหรบผบรหาร เพอประยกตเอาพระ

พทธธรรมมาใชในการบรหารตนและองคกรได โดยพฒนารปแบบการอบรมใหทนสมย เหมาะสม

ส าหรบนกบรหาร จดท าโดยผทรงคณวฒทมความรความเขาใจท งดานธรกจและธรรมะ ม

ประสบการณในการปฏบตธรรม และมทกษะในรปแบบการอบรมเชงธรกจ

การจดวางหลกสตรมแผนอยางตอเนองเปน ๔ ระดบเพอรองรบผบรหารทตองการ

พฒนาจตและปญญาอยางตอเนอง เรมตงแตหลกสตร ๑ วน / ๒ วนเพอสรางและกระตนความ

สนใจ หลกสตร ๓ วนเพอปพนฐานการพฒนาตนเอง หลกสตร ๔ วนเพอเตรยมความพรอมส าหรบ

การพฒนาปญญาในระดบเขมขนและหลกสตร ๗ วนทเปนการแนะน าวปสสนากรรมฐานในระดบ

เขม แมวาทกๆ หลกสตรจะมคาลงทะเบยน แตศนยพฒนาจตและปญญาฯนมไดกอตงขนมาเพอท า

ก าไร คาลงทะเบยนจะถกคนกลบมาในรปแบบของคาเชาหองอบรม หองพกทสะดวกสบาย อาหาร

คาเดนทางและคาตอบแทนวทยากร คาใชจายในการบรหารจดการ คาเอกสารและของทระลกเปน

ตน ศนยพฒนาจตและปญญาฯหวงเปนอยางยงวา หลกสตรตางๆ ทพฒนาขนนจะสามารถรวม

จรรโลงสงคมไทยใหเปนสงคมคณภาพ และเปยมดวยคณธรรม

จากการด าเนนงานดานการเผยแผงานพทธศาสนาดานหลกธรรมค าสอนและการ

ปฏบตมาอยางตอเนองและมระยะยาวนาน ดวยความมงมนและทมเททงก าลงกายและดวยใจจรง

เพอเผอแผความรทงเชงปรยตและแนวปฏบตตามค าสอนในพระไตรปฎกใหกบชาวพทธไดมอยาง

ถกตอง เพอเกดความสขความเจรญเปนแนวทางปฏบตกบผทไดชอวาเปนพทธอยางแทจรง ท าให

เปนศนยปฏบตธรรมยวพทธฯ มการปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง ท าใหในปจจบน ศนยปฏบต

ธรรมยวพทธฯ มการขยายสาขาออกไปอก ๔ สาขา ซงปจจบนสามารถใหบรการฝกอบรมจ านวน

๒ สาขา คอ

๗๙

๓.๒ ประวตความเปนมา ศนยวปสสนายวพทธเฉลมพระเกยรตปทมธาน (ศนย ๒)

ดวยศรทธาแหงมหาชนทหลงไหลเขามาปฏบตธรรมกบยวพทธกสมาคม จนกระทง

ศนยวปสสนากรรมฐานแหงท ๑ ไมสามารถรองรบมหาชนได ผมกศลจต นายผลต - นางปราณ

สระวาส ไดทลเกลาฯ ถวายทดน จ านวน ๑๐ ไร ณ อ าเภอคลองหลวง ปทมธาน แดสมเดจพระญาณ

สงวร สมเดจพระสงฆราช เพอมอบให ยวพทธกสมาคมฯ สรางเปน ศนยวปสสนาแหงท ๒ เพอ

เปนศนยวปสสนาแบบเขม ส าหรบผทเคยผานการอบรมวปสสนา จากศนยแหงท ๑ แลว อกทงเปน

สถานทฝกอบรมวทยากร และเปนทพ านกปฏบตธรรมส าหรบพระสงฆในชวงเขาพรรษาอกดวย ป

พทธศกราช ๒๕๔๐ เรมการกอสรางป ๒๕๔๑ อาคารฏบตธรรม แบบ ๗๒ หอง สรางส าเรจ ดวย

งบประมาณกวา ๕๐ ลานบาท และไดจดอบรมปฏบตธรรมจากนนเปนตนมา อาคารของศนย

วปสสนา ยวพทธฯเฉลมพระเกยรต มอาคารหลก ๆ แบงเปน ๓ สวน คอ

๑) อาคาร ๗๒ พรรษามหาราชาเปนอาคาร ๓ ชน แบงเปนหองเลกๆ ส าหรบผ

ปฏบตธรรมพกหองละ ๑ ทาน โดยผปฏบตธรรมสามารถ ออกมาใชพนทวาง ระหวางแตละหอง

ส าหรบเดนจงกรม – นงสมาธไดอกดวยหองฏบตธรรม อยชน ๒ ของอาคาร ๗๒ ป เปนหองโลง

ส าหรบปฏบตกจกรรมกลม เชน สวดมนตท าวตรเชา เยน , ฟงธรรมบรรยาย และผปฏบตธรรม

สามารถ เขามาปฏบตธรรมไดอกดวย หองพก เปนหองพกเดยว มทนอน และอปกรณเครองนอน

เหมาะสมแกการ ปฏบตธรรม มหองน าในตว ผปฏบตธรรมสามารถปฏบตธรรมในหองพก หรอใช

พนทวางระหวางหองพก ส าหรบปฏบตธรรม

๒) หองส านกงาน อยชนลาง ดานหนาของอาคาร๗๒ พรรษา ใชเปนทท างานของเจาหนาทประจ าของสมาคม มกลองทววงจรปดส าหรบตรวจตราความปลอดภยในบรเวณ อาคารและบรเวณรอบนอก อกทงมระบบอนฟาเรดเพอเพมความปลอดภยแกผปฏบตธรรมอกดวย

๓) กฎปฏบตธรรมแบบอกฤษฏ เปนกฏเดยวส าหรบพระสงฆปฏบตธรรม อยางเขมขนตลอดพรรษา และเพอรองรบส าหรบผตองการฝกตนขนสงสด มทงหมดจ านวน ๙ หลง อยดานหลงอาคาร ๗๒ พรรษามหาราชา

๓.๓ ประวตความเปนมาศนยวปสสนายวพทธฯสวนประไพธรรมจงหวดชมพร (ศนย ๓)

ศนยวปสสนายวพทธฯสวนประไพธรรม ไดถอก าเนดขนจากกศลจตของ นางประไพ

ไพฑรย ทไดมอบทดนจ านวน ๒๕ ไร ณ ต าบลนากระตาม อ.ทาแวะ จ.ชมพร ใหแกยวพทธก

๘๐

สมาคมฯ เมอพ.ศ.๒๕๔๕ โดยม พนเอก(พเศษ) ทองค า ศรโยธน นายกกตตมศกด เปนผรบมอบยว

พทธไดพจารณาเหนวาสาธชนผสนใจการปฏบตตามแนวสตปฏฐานส ในหลกสตรตางๆทสมาคม

จดขน มากขน จนศนยวปสสนาแหงท ๑ และ ๒ ทมอยเดมไมสามารถรองรบตอความตองการ

สาธชนได ยวพทธสมาคมจงไดมมตด าเนนการสรางศนยวปสสนายวพทธฯ สวนประไพธรรม

(ศนย ๓) ขน เพอรองรบผสนใจปฏบตธรรม ในภาคใต ทงเยาวชนและสาธชนนมตใหมของ

สถานปฏบตธรรมของชาวภาคใต ทสามารถเอออ านวยแกการปฏบตธรรม ศนยปฏบต

ธรรมยวพทธฯ สวนประไพธรรม ไดท าพธเปดอยางเปนทางการ เมอวนท ๑๘ มนาคม ๒๕๔๕ โดย

พระศรสทธเมธ เปนประธานฝายสงฆ พล.ต.ต.สถาพร วมตตานนท อดตอปนายกยวพทธกสมาคม

เปนประธานฝายฆราวาส พรอมดวยคณะกรรมการ เจาหนาท และแขกผมเกยรตในพนทจงหวด

ชมพรรวมงานเปนจ านวนมาก

๓.๔ นโยบายและพนธกจของศนยวปสสนายวพทธฯ

๓.๔.๑ นโยบายของศนยวปสสนายวพทธฯ

ยวพทธกสมาคมมนโยบายในการด าเนนกจการงานบรการและการเผยแผพทธศาสนา เพอเปนไป

อยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด คอ

“ เปนองคกรทางพระพทธศาสนาทบรหารจดการอยางม

ประสทธภาพ เปนผน าในการเผยแผ พระพทธศาสนาสเยาวชน

และผสนใจเขารวมศกษาและปฏบตธรรมตาม พระไตรปฎก

(เถรวาท) โดยเนนหลกวปสสนากรรมฐานตามแนวสตปฏฐาน

๔ ใหเกดศรทธาและปญญา เพอน าหลกธรรมมาใชในการ

ด าเนนชวต พรอมท ง เขา รวมเผยแผพระพทธศาสนา ให

กวางขวางมนคงตลอดไป ”

๓.๔.๒ พนธกจของยวพทธกสมาคม

๑) สรางศรทธาและความพงพอใจใหกบผเขารบการอบรมทวไป

๘๑

๒) ปรบปรงระบบการท างานการบรหารจดการสมาคมและการคดเลอกบคคลากร

๓) ขยายการเผยแผพทธศาสนาสเยาวชนในหลายชองทางมากขน

๔) ปรบปรงรปแบบและขยายสาขา สรางเครอขายองคกรและบคคลในการเผยแผ

พระพทธศาสนา ประชาสมพนธสกลมคนทกวางขน

๕) สรางความมนคงใหองคกรสามารถอยไดในระยะยาว

๓.๔.๓ ลกษณะเดนของยวพทธกสมาคม

๑) จดทะเบยนเปนยวพทธกสมาคมแหงแรกในประเทศไทย เมอว นท ๑๔

มถนายน ๒๔๙๓ ในเวลาตอมาจงมยวพทธกสมาคมจงหวดตางฯ เกดขน

๒) ยวพทธ บรหารงานโดยคณะกรรมการบรหารและเจาหนาทประจ า

๓) มการบรหารจดการ อยางเปนระบบ

๔) ยวพทธ เปนผรเรมหลกสตรตางฯ เชน บรรพชาสามเณรภาคฤดรอน เปนครงแรก เมอป พ.ศ. ๒๕๐๙

๕) เปนองคกรสาธารณกศล ทมศนยวปสสนากรรมฐานเปดใหผประชาชนทวไป

เขาอบรม ปฏบตธรรม ทกเดอนตลอดป โดยไมคดคาใชจายใดๆ เปนเวลารวม ๒๐ ป ยวพทธ

๓.๔.๔ หลกสตรและโครงการฝกอบรมของยวพทธกสมาคม

ยวพทธกสมาคม ไดจดหลกสตรปฏบตธรรมทงหลกสตรระยะสน ๑ วน, หลกสตร

๒ วน, หลกสตร ๓ วน, หลกสตร ๘ วน, หลกสตร ๑๕ วน หลกสตร ๑ เดอน และหลกสตร ๓

เดอน ใหบรการทกเพศทกวย ทงเดก เยาวชน ผใหญ และผสงอาย เพอใหผสนใจสามารถเลอกเขา

อบรมปฏบตธรรมในโครงการตางๆ ตามทเวลาของตนจะอ านวย เชน หลกสตรการพฒนาจตใหเกด

ปญญาและสนตสข หลกสตรส าหรบบคคลทวไปอายตงแต ๑๕ ปขนไป หลกสตรการเจรญสต

ก าหนดรปจจบนในชวต หลกสตรจตภาวนา เปนตน โดยมพระวปสสนาสอนตลอดโครงการ ณ

ศนยวปสสนายวพทธ

นอกจากน ยวพทธกสมาคมไดด าเนนกจกรรมตางๆ เพอสงเสรม พทธศาสนาโดย

ประสานงานรวมกบภาครฐและเอกชนอนไดแก กระทรวงศกษาธการ กรมการศาสนา กระทรวง

๘๒

วฒนธรรม ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต ฯลฯ มาเปนเวลานานกวา ๕๐ ป สมาคมจงเหน

ความส าคญของการถายทอดธรรมไปสเยาวชนวา ครเปนผมบทบาทส าคญยงในการปลกฝง

คณธรรมควบคไปกบวชาการ แตปญหาทพบกคอ ครผสอนพระพทธศาสนาจ านวนมากยงขาด

ทกษะและยทธศาสตรในการสอนเพอสรางความรความเขาใจอยางถองแทแกเยาวชน รวมทงการ

ขยายเครอขายออกไปทวประเทศ เพอเพมพนประสทธภาพในการสอนพระพทธศาสนา

วตถประสงคทส าคญคอ มงหมายเพอเพมพนพฒนาความรความเขาใจใน

พระพทธศาสนาใหแกคร อาจารย ในสถานศกษาทวประเทศ ชมรมครสอนพระพทธศาสนาไดจด

โครงการตางๆ เพอใหสามารถน าความรไปถายทอดปลกฝงยงผเรยนใหเปนพลเมองด มเหตผล

ด ารงชวตอยอยางพอเพยงในสงคมอยางมความสข โดยน าหลกธรรมค าสงสอนมาเปนแนวทางใน

การด าเนนชวตขน หรบครผสอนพระพทธศาสนาหลายรปแบบ อาทเชน โครงการสมมนาครสอน

พระพทธศาสนา โครงการอบรมครสอนพระพทธศาสนาแบบบรณาการ โครงการธรรมยาตรา

นมสการสงเวชนยสถาน ๔ ต าบล ประเทศอนเดย - เนปาล โครงการธรรมสญจรภายในประเทศ

และโครงการอบรมการท าวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนพระพทธศาสนา

โครงการธรรมยาตราทงภายในประเทศและนอกประเทศ อยาง เชน โครงการ

ธรรมยาตรา ไหวพระ ๙ วด, โครงการแสงธรรมในงานเทยน (เปนโครงการทศนศกษาเชง

วฒนธรรมและปฏบตธรรมเฉลมพระเกยรต เนองในมหามงคลเฉลมพระชนพรรษา ๘๐ พรรษา),

โครงเทยวดวย ธรรมดวย รวยบญ ณ ศนยวปสสนายวพทธฯ สวนประไพธรรม โดยใชชวงเวลาใน

การเดนทางระหวางวนไปและวนเดนทางกลบ นมสการพระบรมสารกธาตและไหวพระ ชม

สถานททองเทยวในจงหวดตางๆ ตามเสนทางในหลกสตรพฒนาจตพระภาสกร ภรวฑโน และ

โครงการธรรมยาตรา ณ พทธคยา - สารนารท ประเทศอนเดย เปนตน

สรปประวตความเปนมายวพทธกสมาคม

การสง เสรมกจกรรมในการเผยแผค าสอนและหลก ปฏบตตามแนวทาง

พระพทธศาสนาแตอดตจนถงปจจบน มสถาบนพระมหากษตรยชอวาทรงเปนองคศาสนปถมภก

เปนหลกอนสงสดใหกบชาวพทธมาแตครงสมยพทธกาล ประเทศไทยเรมตงแตสมยสโขทย อยธยา

ถงกรงธนบร ถงปจจบน รชกาลพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ภมพลอดลเดชมหาราชฯ กทรงสราง

๘๓

วด สนบสนนกจการสงฆในทกๆ ดาน เพอใหผอยภาไตพระบรมโพธสมภารของพระองค ไดรบ

ธรรมค าสงสอนของพทธศาสนา หวงเพอคนไทยจะไดเปนคนดมปญญา ใหคนดคอคนสวนมาก

ของประเทศชาต บานเมองประเทศและโลกททกคนอยอาศยจะสงบรมเยน ไมเกดปญหาความ

วนวายในชวตการเปนอย และเพอสบสานพระพทธศาสนาใหย งยนอยเปนหลกฐานไดสบตอไป

นโยบายการสงเสรมพทธศาสนาของรฐบาลคอสงหนงทสนองราชโองการของ

พระมหากษตรยโดยสายงาน มกระทรวงและกรมการตางๆ เขามารบผดชอบเปนงานระดบนโยบาย

ของชาต เพอพฒนาชวตและสงคม สนบสนนการศกษาเปนไปเพอสงเสรมศลธรรมแกเดกและ

เยาวชน มหนวยงานทเปนองคกรของศาสนาคอ มหาเถระสมาคมเปนหลกในการสงเสรมการศกษา

และการเผยแผ มทงการสนบสนนงบประมาณและบคลากรใหกบสวนตางๆ ทเกยวของและจ าเปน

ท าการเผยแผทงภายในประเทศและสงพระธรรมทตไปเผยแผยงตางประเทศใหกบคนไทยและชาว

ตางทสนใจศกษาพทธศาสนากน จนประเทศไทยในปจจบนไดรบการเชดชนยมในดานพทธศาสนา

จากชาวตางประเทศเปนอนมาก มชาวตางชาตทศสนใจและศกษาหลกธรรมอยางถองแทแลวมานบ

ถอศาสนาพทธกมแพรหลายขน

ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ คอ องคกรทด าเนนกจกรรม

ในรปของสมาคมการกศลทมความส าคญเปนอยางมากจากทไดรบพระมหากรณาธคณโปรดเกลาฯ

ในวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๐๓ รบยวพทธกสมาคมเขาไวในพระบรมราชปถมภ สมาคมจงไดชอวา

"ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย ในพระบรม ราชปถมภ" ใชอกษรยอ "ย.พ.ส." มสวนชวยท าให

เกดขวญและก าลงใจเปนอยางสงในการผลกดนใหงานเผยแผหลกธรรมค าสอนทางพทธศาสนา

เปนไปดวยความเขมแขงตอเนองและยาวนาน มหลกสตรฝกอบรมทครบถวนทงปรยตและปฏบต

มากกวา ๔๐ หลกสตร/โครงการ ดวยวสยทศน หลกคณธรรมความรและประสบการณทสงของผน า

องคกรแตอดต คอ คณบญยง วองวานช และในปจจบน คอคณอนรธ วองวานช ผสบทอดเจตนารม

มการบรหารทเปนระบบและเปนมออาชพพฒนาปรบปรงระบบการท างานทชดเจนมคณภาพอย

เสมอ ประกอบกบเจาหนาพนกงานปฏบตการทมความรสามารถและมจตใจศรทธาในการท างานท

มงหวงการกศลเปนพนฐาน

บทท ๔

รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

๔.๑ หลกการและวตถประสงค

๔.๑.๑ วตถประสงคการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

วตถประสงคการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม เพอทจะใชในการสอสารให

ไดรจกตวองคกร คอ ยวพทธกสมาคม เพอความนาเชอถอและนาสนใจทเกยวของกบกจการงาน

กจการการประกอบการของศนยตลอดถงสถานทตง ซงขณะนยวพทธกสมาคมมสถานทเปดบรการ

ถง ๓ แหงเพอรองรบผทสนใจอยางสะดวก ใกลสถานทใดกเลอกไปไดตามสะดวก และดวยความ

เปนหนวยงานดานเผยแผธรรมและธรรมปฏบตทประสบความส าเรจในหลายหลกสตรหลาย ๆ

ดาน การประชาสมพนธเพอใหผคนไดทราบขอมลในแงบวกเชนน โดยเฉพาะการประชาสมพนธท

เปนสอมวลชนไดท าอยอยางสม าเสมอ จงสามารถชวยเพมพนความเชอถอศรทธาในองคกรได

หลกการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมมว ตถประสงคการด าเนนงาน

ประชาสมพนธเพอบรรลถงเปาหมายอยางมประสทธภาพ ดวยอาศยทศนคตการท างานดาน

ประชาสมพนธทยดถอหลกปฏบต ไดแก

๑) การกระท าด หมายถงการประพฤตปฏบตทดมคณธรรม สมควรแกการเชอถอ

ศรทธาและใหความไววางใจแกสาธารณชน การกระท าดน นถอเปนบนไดขนแรกทจะท าให

ประชาชนประจก ศรทธา และยงเปนพนฐานส าคญสงผลใหการด าเนนงานประชาสมพนธประสบ

ผลส าเรจ เพราะหากยวพทธกสมาคมมพฤตกรรมปฏบตทไมด ประชาชนยอมจะเสอมศรทธาใน

เวลาไมชาตามล าดบ นอกจากนการปฏบตงานของยวพทธกสมาคมจะตองด าเนนไปดวยการรกษา

ความด มความซอสตย มผลงาน ซงควรคาแกการเผยแพรและประชาสมพนธใหประชาชนทราบ

โดยทวไป

๒) สรางความสนใจแกประชาชน การเผยแพรผลงานใหประชาชนทราบตาม

แผนงานหรอโครงการทก าหนดไว จะตองมเทคนคหรอวธการสรางความสนใจใหเกดขนในหม

ประชาชน ใหประชาชนหนมาสนใจในเรองหรอสงทประสงคจะสอสารและประชาสมพนธ เหนอ

๘๔

สงอนใดในการด าเนนงานประชาสมพนธทท าเพอสรางความสนใจแกประชาชนโดยค านงถง

ผลประโยชนสวนรวมมไดค านงถงประโยชนของยวพทธกสมาคมเพยงฝายเดยว

๓) ใชเครองมอสอสารประชาสมพนธทมประสทธภาพ ในการด าเนนงาน

ประชาสมพนธ มการวางแผนในการใชสอหรอเครองมอในการประชาสมพนธอยางรดกม

เหมาะสม รวมทงวธการและเทคนคในการสอสารตาง ๆ และคณภาพของเครองมอสอสารนน ๆ ซง

ในการด าเนนงานประชาสมพนธ บางครงอาจตองใชมอหรอเครองมอประชาสมพนธหลาย ๆ

ประเภทประกอบกนไป เชน การแถลงชแจงดวยวาจา การใชเอกสารสงพมพ การจดนทรรศการ

และเหตการณพเศษ การใชสอมวลชนชวยแพรกระจายขาว เชนวทยกระจายเสยง สอสงพมพ

อนเทอรเนต เปนตน ทงนเพอในการด าเนนงานประชาสมพนธเปนไปอยางมประสทธภาพและ

บรรลผลตามวตถประสงคทตองการ

เพอสงเสรมสนบสนนการบรหารจากผปฏบตงานพฒนาระดบการตดตอสอสาร

ภายในองคการ และจากประชาชน เปนวตถประสงคทสามารถท าใหเปนจรงทกคนใหความรวมมอ

หรอสามารถปฏบตไดจรง จากการศกษาพบวายวพทธกสมาคมมหลกวธการประชาสมพนธทใช วา

วตถประสงคเปนไปสมควรแกการเชอถอศรทธาและใหความไววางใจทค านงถงดานคณธรรม การ

สอสารเผยแผไหแกสาธารณชนตามแผนงานหรอโครงการทก าหนดไวนนค านงถงผลประโยชน

โดยสวนรวมใชสอหรอเครองมอในการประชาสมพนธเหมาะสม ถอไดวายวพทธกสมาคมมการ

ประชาสมพนธทเปนไปตามหลกการดานวตถประสงคการประชาสมพนธ เปนไปเพอสนบสนน

และท าใหองคกรอยรอด ท าใหงานเปนไปอยางมประสทธภาพ และการเผยแพรนโยบายเกยวกบ

การพฒนายกระดบคณภาพชวต สงคม และจตใจของคน

๔.๑.๒ วตถประสงคในการประชาสมพนธหลกสตรอบรม

เปนการใชสอในการประชาสมพนธกจกรรมหลกสตรของยวพทธกสมาคมใหกบ

สมาชก สาธชน และประชาชนทวไปไดทราบขอมล ขาวสาร ระเบยบวธการ การสอแจวขาว

ส าหรบกจกรรมพเศษตาง ๆ ทมการจดขนนอกเหนอจากหลกสตรปกต เชน กจกรรมวนส าคญ

ในทางพทธศาสนา งานบญเชญชวนตกบาตรท าบญพระสงฆบวชเขาพรรษา และยวพทธธกสมาคม

ขอมลจากฝายกจกรรมโสต/ งานบรหาร/ ธรการ/ งานยานยนต ศนยปทมธาน (ศนย ๒)

๘๕

มพระบวชเขาพรรษาทก ๆ ป นอกจากนสอในการประชาสมพนธสามารถใชในการสอสาร แจง

ขาวสารดานอน ๆ ใหกบสมาชกและผทสนใจไดทราบเกยวกบการเปลยนแปลงรายการรายละเอยด

การเตรยมพรอมของผต องการเขารวมในโครงการ และเปนการด าเนนการสอขอมล ตาง ๆ ซง

ปจจบนมความหลากหลายในการสอสารถงผรบแบบตาง ๆ ทไดผลมากขน เชน สงขอมลผานทาง

Email และSMS เปนตน

๔.๒ การประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

เพอบรรลวตถประสงคตามทมงหมายทวางไว ดวยรปแบบและวธการประชาสมพนธท

มความเหมาะสม ประกอบกบใชครองมอสอสารทเหมาะสมและหลากหลายทง ในเนอหา รปแบบ

กลมเปาหมาย อยางเชน หนงสอพมพ นตยสาร หรอสอวทยการกระจายเสยง สอโทรทศนซงม

หลากหลายสถานทท ามรายการในชวงเวลาตาง ๆ มากมาย แตละรายการมความแตกตางของ

กลมเปาหมายคอ ผอาน ผฟง ผชม อนมผลตอการจดเนอหา รปแบบการน าเสนอเพอออกอากาศ

เผยแพรใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายสวนใหญ จงเลอกสอเพอใหสอการประชาสมพนธไดผลมาก

ทสด ดงทผใหทศนคตในการสมภาษณในงานวจยในครงนจากองคการทประสบความส าเรจจาก

การใชสอในการประชาสมพนธใหกบประชาชนกลมตาง ๆ และกบกลมสมาชก โดยมล าดบ

การศกษาดงน

การศกษาขอมลรปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมโดยการ

สมภาษณแบบเชงลกก าหนดการศกษาทมาจาก ๒ สวน แยกน าเสนอเปนหวขอการสมภาษณแตละ

หวขอบคคลไดแก การสมภาษณเจาะลกผบรหารของสมาคม และจากการสมภาษณเจาะลกผเขา

ปฏบตธรรม มรายละเอยดดงตอไปน

รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม จากวตถประสงคการวจยเรอง

หลกและวธการประชาสมพนธ ในการเผยแผธรรมทงปรยตและปฏบต ของยวพทธกสมาคมทม

หลกสตรพฒนาจตงานเพอการเผยแผพทธศาสนาและงานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมแกประชาชน

ในสงคมมากกวา ๔๐ หลกสตร มศนยวปสสนาทง ๓ แหง การประชาสมพนธเพอแจงขาวสารให

ประชาชนและกลมสมาชกผสนใจปฏบตธรรมเหลาใหทราบอยางทวถงกนเปนเรองทยาก และถอ

ในถานะผทมรปแบบวธการประชาสมพนธ การด าเนนกจการในการเผยแผธรรม ท าใหปจจบน ยว

๘๖

พทธกสมาคมสามารถจดการด าเนนกจกรรมการสอนธรรมและการอบรมปฏบตธรรมจนประสบ

ความส าเรจในโครงการหลกสตรตาง ๆ ได

จากการสมภาษณแบบเจาะลกรายบคคล มระดบผบรหารของยวพทธกสมาคมจ านวน

ทงสน ๕ ทาน จากยวพทธกสมาคม ทง ๓ ศนย เพอการส ารวจหลกวธการและรปแบบทใชในการ

ประชาสมพนธ มรายละเอยดหวขอทใชสมภาษณ คอ

) วธการท าใหประชาชนรจกยวพทธกสมาคม

๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

๓) รปแบบหรอชองทาง (Channel) การประชาสมพนธของ ยวพทธกสมาคม

๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

๔.๒.๑ ศกษาสอประชาสมพนธจากผบรหารยวพทธกสมาคม

รายละเอยดการศกษาจากการสมภาษณแบบเชงลก (In-depth Interview) รายบคคล

สวนของผบรหารยวพทธกสมาคม มรายละเอยดดงตอไปน

. คณดวงกมล สวชชากล ผอ านวยการบรหาร ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ

(ศนย ) ไดใหค าสมภาษณถงรปแบบวธการประชาสมพนธและหลกวธการท าใหประชาชนรจกยว

พทธกสมาคมตามล าดบ คอ

ขอ ๑) วธการท าใหประชาชนรจก ยวพทธกสมาคม

การประชาสมพนธในชวงตนยงไมเนนใหความส าคญมากนก มการใชสอทเปน

สอบคคลสวนมากการสงลกหลานญาตพนองมาอบรมปฏบตธรรมและการสงเสมใหเจาหนาท

พนกงานทท างานในหางรานบรษทเขามาฝกอบรมปฏบตตามหลกสตรตาง ๆ โดยไมมการจ ากด

เรองอายและวยของผสมคร ทงการศกษาปรยตและปฏบตธรรม๒

มาถงยคหลงมการท าประชาสมพนธแนวรกมากขน มการจดท าฐานขอมลตาง ๆ ท

ครบครนโดยใชเทคโนโลยมาชวยในการใชการสอน เชน หลกสตรทมคนมากๆ ใชวทยากรมากกวา

ทานตามความสามารถของวทยากรและสอ VDO โดยมการสรางในภาพลกองคการมากขนดขน

๒สมภาษณ คณดวงกมล สวชชากล , ผอ. บรหาร ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ (ศนย ), ๒๕ ส.ค. ๒๕๕๓.

๘๗

เพอความนาเชอถอ โดยเฉพาะแนวการสอนในเรองหลกสตรปฏบต ยวพทธกสมาคมจะม

ความส าคญในเรองหลกวธทถกตอง นาเชอถอและความศรทธามากกวาจะใหคนรจกเฉพาะ

หลกสตรและกจการของยวพทธกสมาคม

ขอ ๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคมและหลกสตรอบรม

๒. วตถประสงคในการประชาสมพนธ ในปจจบนยวพทธกสมาคมมการ

ประชาสมพนธในเรองภาพพจนและการเผยแผธรรมค าสอนของพระพทธองคแบบกวางไกลโดย

ไมจ ากดกลมบคคล โดยเฉพาะเนนในเรองสอเชงรกเชงปฏบตมากกวา แตกมขอมลในเรองปรยตอย

ดวยโดยจดท าเปน DVD และอนเทอรเนต เพอใหมตลาดกวางทมากขน

๒.๒ วตถประสงคในการประชาสมพนธ หลกสตร เพอสอใหประชาชนทวไปจาก

สอใหมๆ ซงกมแนวความคดทจะท าเปนสอแนะน าหลกสตรอยางคราว ๆ ในการอธบาย

รายละเอยดตาง ๆ หรอประชาสมพนธส าหรบกลมสมาชกเดมใหรขอมลรายละเอยด โดยจ านวนผท

เขามารวมปฏบตม เปอรเซนตของผทไดรบสอจากการแนะน าปากตอปากประมาณท ๖๕

เปอรเซนต นอกจากนนจะเปนสอสอทเปนวารสารยวพทธสมพนธ และสออนๆ

ขอ ๓) รปแบบหรอชองทาง (Channel) การประชาสมพนธของ ยวพทธกสมาคม

การน าสอสมยใหมตาง ๆ มาใช เชน Facebooks อเมล หรอ SMS สงใหกบกลม

สมาชกลวงหนา (ประมาณ สปดาห) เปนตน สวนสอ TV เสร และสอเคเบล TV จะมการท าเปน

วาระๆ ไป ขนตอนการท าสอประชาสมพนธส าหรบโครงการเดมและโครงการใหมมขนตอน

ด าเนนการคอ เรมจากประธานโครงการด าเนนการเพอขออนมตโครงการกบกรรมการบรหาร ผาน

คณะอนกรรมการวชาการจงสงกรรมการบรหารอนมตโครงการ หลงจากนนสงใหเจาหนาท

ปฏบตงานและคณะกรรมการประชาสมพนธเพอเลอกเรองรายละเอยดทจะตองออกประชาสมพนธ

ตอไป

สอในการประชาสมพนธในปจจบนมอยหลายสอดวยกน เชน สอบคคล

หนงสอพมพรายวน นตยสาร วารสารตาง ๆ วทย โทรทศน ภาพยนตร และสอสารทางเครอขาย

อนเทอรเนตตาง ๆ จงตองเขาใจกลไกการเลอกสอใหเหมาะสมตามโอกาสและชวงเวลาทอ านวย

ทงนเพอใหแผนการประชาสมพนธมประสทธผลมากทสด นอกจากน ในการเขาถงประชาชนกลม

๘๘

ประชาชนเปาหมายดวยการเยยมเยยนและเขาถงตวบคคลทตองการตดตอประชาสมพนธดวย ยว

พทธกสมาคมมการใชสอเพอสนบสนนงานประชาสมพนธตาง ๆ ไดแก

๓.๑ สอบคคล ในสงคมไทย “สอบคคล” นบวามความส าคญมากตอการโนม

นาวทศนคตของบคคลไปจนถงขนการยอรบความคดใหม สอบคคลทส าคญทสดทของ ยวพทธก

สมาคมโดยเฉพาะศนยปทมธาน ซงมการส ารวจโดยวธการสอบถาม พดคยของเจาหนาทและ

ผบรหารกบผเขารวมอบรมในโครงการตาง ๆ เปนการประชาสมพนธโดยทผเคยเขารวมอบรมบอก

ปากตอปาก กบเพอนฝง ญาตพนองหรอทท างาน ดงททราบกนอยแลววาผมประสบการตรง เปรยบ

ดงเปนผน าความคด มโอกาสของการตดตอสอสารกบผอนและสงคมภายนอกมากกวาบคคลอน

เพราะฉะนน ผทมโอกาสไดรมาก เหนมาก และมประสบการณยอมมโอกาสน าความคดไป

ถายทอดความคดใหมๆ พรอมกบถายทอดทศนคตของตวเองทไดยนไปใหผอนไดฟงดวย เปนการ

ประมวลความคด ความรสกตอปญหาเรองราวนนอนมผลตอการเปลยนแปลงและผลการสะทอน

กลบของผฟงอน

๓.๒ กองทนเผยแผธรรมะเปนธรรมทาน

ยวพทธกสมาคมเปนแหลงรวมธรรมอนมคาของพระวปสสนาจารย ผมเมตตา

สอนกรรมฐานในหลกสตรตางฯ ของสมาคม เพอการน ามาศกษาปฏบต เผยแผ และอนรกษไวแก

คนรนหลง เพอเปนแรงทรพยสรางแรงธรรมอยางตอเนองกองทนเผยแผธรรมะเปนธรรมทาน คอ

แรงศรทธาจากศษยยานศษย และพทธศาสนกชนทเขารวมในโครงการของยวพทธฯ ดวยการจดตง

กองทนเผยแผธรรมะเปนธรรมทานขน เพอเปนทนในการจดหาอปกรณ ผลตวสดธรรมทงทเปนสอ

สงพมพ หนงสอ และสออเลคทรอนกส เพอการอนรกษและเผยแผ รายการ Audio CD, MP3, DVD

และ VCD ธรรมตาง ๆ

๓.๓ สอธรรมบรรยาย

ยวพทธกสมาคมจดท าสอธรรมะเพอเผยแพรแกสมาชกและส าหรบสาธชน

ผสนใจทวทตองการธรรมบรรยายของพระวปสสนาจารย วปสสนาจารย ผทรงคณวฒในทางพทธ

ศาสนาไปฟงทบาน ไดแก

๓.๓.๑ สอธรรมบรรยาย MP3 ตวอยางเชน

) ธรรมบรรยายเรอง “เรองของใจ” โดย รศ.ดร.นวลศร เปาโรหตย

๘๙

๒) ธรรมบรรยายเรอง “โลกกบธรรม” โดย พระชาญชย อธปญโญ

๓) ธรรมบรรยายเรอง “กรรมนนส าคญไฉน” โดย ดร.สนอง วรอไร

๔) ธรรมบรรยายเรอง “พระอสตมหาสาวก” โดย ดร.บรรจบ บรรณรจ

๕) ธรรมบรรยายเรอง “ความสข..ไมมบนปลาย” โดย พระภาสกร ภรว

ฑฒโน

๓.๓.๒ สอธรรมบรรยาย CD, VCD และ DVD เชน

) เทศนล าดบญาณ ทานเจาคณโชดก ญาณสทธ

๒) ๓ ภพภมในพระพทธศาสนา คณวรากร ไรวา

๓) บญกรยาวตถ ๐ คณฉตรชย สจรตกล

๔) เรองของใจ คณอโณทย เจยรสถาวงศ

๕) ทางสวสด พญ.สมาล นมมานตย

๓.๔ โครงการอาสาสมครเพอพระพทธศาสนา

โครงการอาสาสมครเพอพระพทธศาสนา จดตงขนเพอท าหนาทประสาน

ความรวมมอใหอาสาสมคร ทสามารถจดสรรเวลา เขามารวมท ากจกรรมเพอสง เสรม

พระพทธศาสนาและกจกรรมของ ยวพทธกสมาคมดวยแนวคดวาทกคนมเวลาวางในชวตประจ าวน

อยจ านวนหนง หากปนเวลานนมาชวยเหลองานเผยแผพระพทธศาสนาและการปฏบตธรรม ยอม

เปนพลงเวลาทมคณคามหาศาล ในการน าธรรมะในพระพทธศาสนาใหแผขยายฝงรากลกในจตใจ

ของประชาชนคนไทย อนจะน าสนตสขมา สสงคมไทย และเปนการรวมกนสบทอด

พระพทธศาสนาใหคงอยคสงคมสบไป

๓.๕ วารสารและสอสงพมพตาง ๆ ไดแก

๓.๕ วารสารยวพทธสมพนธ ยวพทธกสมาคมไดจดพมพเปนเอกสารฉบบ

ราย๓ เดอน เพอเผยแพรพระธรรมและความรตางฯ ทเปนประโยชนตอสงคม ตลอดจนรายงาน

กจกรรม ความเคลอนไหวของสมาคม ใหสมาชกและผสนใจทวไปไดรบทราบ คอ ประจ าเดอน

เดอน เดอนพฤศจกายน - ม.ค. ฉบบเดอน ส.ค. - ต.ค. ฉบบเดอน พ.ค. - ก.ค. ฉบบ ทเดอน ก.พ. -

เม.ย. ฉบบเดอนพฤษภาคม – กรกฎาคม ๒๕๕๐ฉบบ ๖๓ เดอนสงหาคม - ตลาคม

๙๐

๓.๕ แผนพบ ใบปลว มการจดท าเปนแผพบ ใบปลว ส าหรบใชในการ

แนะน าตว ยวพทธกสมาคมกจกรรมหลกสตรตาง ๆ ทด าเนนการและทจะจดขนในแตละชวง แตละ

โครงการ ตลอดจนใชในการแจงขาวสาร บอกขาวเผยแพรกจกรรมตาง ๆ ทไดจดขนในโอกาสตาง

ๆ โดยแจกจายใหกนผเขารวมอบรม และประชาชนผสนใจทวไป สถาบนตาง ๆ ใหไดทราบในแต

ละศนย

๓.๖ รายการวทย ยวพทธกสมาคมจดรายการวทยออกอากาศทางสถานวทย

อส.พระราชวงดสต FM ๐๔ MHz. และ AM ๓๓๒ MHz. ทกวนศกร เวลา ๗. ๕ - ๗.๔๕ น.

ด าเนนรายการโดย รศ.ดร.วไล เทยนรงโรจน หนนภกด และคณกาญจนา กรณยประเสรฐ

๓.๗ สอประชาสมพนธทางอนเทอรเนต (Website) ยวพทธกสมาคมได

พฒนาสอประชาสมพนธกจกรรมและการด าเนนงานของสมาคมผานระบบอนเตอรเนตทาง URL

WWW.YBAT.ORG เปนอกชองทางหนงซงมเนอหาและรายละเอยดสวนตางฯ เชน การกระจาย

เสยงธรรมบรรยายของโครงการตางฯ ทจดขนในสมาคมใหผทสนใจรบฟงผานเวบไซต เปนตน

และยงมเนอหาส าคญตางมหวขอหลกใหญๆ แบงไดดงน

ก. หลกสตรส าหรบผทยงไมเคยปฏบต จะเปนหลกสตรทเปนหลกสตร

พนฐานเชนหลกสตรคณแมสร, หลกสตรเบองตน อ.เรณ, หลกสตรเบองตนพระนวลจนทร

ข. หลกสตรส าหรบผทเคยปฏบตแลว จะเปนหลกสตรส าหรบตองการ

พฒนาตนเองไปในขนสงสดเหมาะส าหรบทผผานการปฏบตมาแลวอยางนอย ครง

ค. หลกสตรเดกและเยาวชน กลมเปาหมายจะเปนเยาวชน อายตงแต ๗ -

๒๕ ป โดยจะแยกตามกลมอายในการอบรม

ง. หลกสตรครและพระสงฆ ส าหรบครสอนวชาพระพทธศาสนาและหละ

สตรพระสงฆจ าพรรษา

จ. หลกสตรนกธรกจและนานาชาต เปนหลกสตรส าหรบผบรหารทมเวลา

นอยในการปฏบต และหลกสตรส าหรบชาวไทย-ตางชาต (หลกสตรดงกลาวมคาลงทะเบยน)

การรบอาสาสมครผานเวบไซต ไดเปดใหบรการตงแตชวงกลางป ๒๕๕๐

โครงการอาสาสมครเพอพระพทธศาสนา จงจดตงขนเพอท าหนาทประสานความรวมมอให

อาสาสมครทสามารถจดสรรเวลา เขามารวมท ากจกรรมเพอสงเสรมพระพทธศาสนา และกจกรรม

๙

ของยวพทธฯโดยมวตถประสงคเพอเปดโอกาสใหคนทมความรความสามารถไดมสวนชวยเหลอยว

พทธฯในการเผยแผพระพทธศาสนาและมสวนชวยเหลอกจกรรมสาธารณประโยชน ตาง ๆตาม

ความถนดและความสนใจ และสรางความสมพนธใกลชดระหวางอาสาสมครและยวพทธฯ

ในหมวดกจกรรมปฏบตธรรมนจะมรายละเอยด เกยวกบระเบยบการของแต

ละหลกสตรนน ใบสมครและวธการสมครซงมความแตกตางกน รวมไปถงตางรางการปฏบตในแต

ละวน ซงสามารถอานไดทางหนาเวบไซต หรอดาวนโหลดใบสมครเพอพมพและสมครทาง

ไปรษณยไดเชนกนการรบสมครปฏบตธรรมผานเวบไซต เปนอกชองทางหนงส าหรบผสนใน

ปฏบตธรรมสามารถสมครปฏบตธรรมผานเวบเพอความสะดวกและรวดเรว ซงไดเปดท าการตงแต

วนท ๗ มกราคม ๒๕๕ เปนตนมา จนถงขณะนมผสนใจสมครปฏบตธรรมทางเวบไซตจ าวนมาก

๓.๘ มลตมเดยและสอธรรมผานเวบไซต

สมาคมไดด าเนนการพฒนางานในดานระบบมลตมเดย ยวพทธกสมาคมอยาง

ตอเนอง โดยไดจดกจกรรมหลกสตรตาง ๆ หลายประเภท ซงในแตละหลกสตรจะมพระวปสสนา

จารย และวทยากรผมความรทางธรรมมาบรรยายธรรม ทผานมาสมาคมไดพฒนาเวบไซตให

สามารถรบฟงธรรมบรรยายผานเวบไซตได รวมถงสามารถดาวนโหลด MP3 ธรรมะจากเวบไซต

รวมถงสามารถดาวนโหลดวารสาร ยวพทธสมพนธ เลมตาง ๆ ได

๓.๙ นทศการแสดงผลงานศปะเพอพระธรรม “ธรรมศลป ศลปเพอธรรม”

ในโอกาสฉลอง ๖๐ ป ยวพทธกสมาคมดวยการแสดงศกยภาพในการเปนผน า

ในการเผยแผพทธศาสนาผานสอธรรมในรปแบบตาง ๆ อาท ศลปะ ดนตร ไอทภาพถาย และสอวด

ทศน จงไดเรมโครงการ “ธรรมศลป ศลปเพอธรรม” การจดแสดงผลงานศลปะเพอธรรมะ โดย

ศลปนรวมสมยรวมจดแสดงในชวงสปดาหวสาขะบชาวนส าคญของโลก มวตถประสงค เพอ

สงเสรมการเผยแผพระพทธศาสนาผานงานศลปะรวมสมย เนองในโอกาสเฉลมฉลอง ๖๐ ป ยว

พทธกสมาคมและเพอหารายไดสมทบกจกรรมสงเสรมพระพทธศาสนาสเยาวชนและสงคมไทย

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ยวพทธกสมาคมประกอบไปดวยกลไกและปจจยหลายดาน ซงประกอบไป

ดวยกรรมการบรหาร วทยากร ผอปถมภ และสวนเจาหนาท จะตองมความพรอมเพรยงท างาน

๙๒

เปนไปทางเดยวกนทง ๔ ฝาย เปนองการทผบรหารและหลายๆ ฝายเขามาชวยกนบรหารและ

สนบสนนดานตาง ๆ ท าใหการเผยแผสามารถประสบความส าเรจไปได

การสรางความศรทธาใหเกดขนดวยการมปฏปทาทด มอาคารสถานทเรยบ

งาย มพระด วธการด ผน าเปนผมวสยทศนกวางไกลทจะพฒนางานสอนและงานการบรหารจดการ

การทญาตโยมไปท าบญทวด พระควรเนนในดานการเทศสอนธรรมใหกบประชาชนเปนหลกแทน

การใหค าบาลอยางเดยว ตองประกอบไปดวย ค าสอนทด , หลกสตรทด, การบรการทด, สถานท

ปฏบตตองเหมาะ, มความสปปายะ, ความปลอดภย, มการแบงสดสวนทชดเจน, จ านวนคนตองไม

แออดเกนไป ประกอบกบปฏปทาของพระสงฆทนาเลอมใส ดงนนหากพรอมในสงตาง ๆ แลวการ

ประชาสมพนธกยอมประสบความส าเรวในการเผยแผธรรมและด าเนนการโครงการตาง ๆ ไดโดย

ไมยาก

๒. คณพมพพณธ หาญศรสกล รองผอ านวยการสายพฒนา/สงเสรมและอปถมภ

ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ (ศนย ) ไดใหค าสมภาษณถง หลกวธการท าใหประชาชนรจก ยว

พทธกสมาคมโดยใชรปแบบวธการประชาสมพนธ ดงน๓

๑) การท าใหประชาชนรจก ยวพทธกสมาคม รมตงแต ยวพทธกสมาคมฯ กอตงขนจากการชกชวนของกลมผสนใจศกษาศกษา

ธรรมและรวมกนปฏบตธรรมของสมาชก ไดมการขยายกลมสมาชกไปอยางกวางขวางมากขน โดย

อาศยการบอกกนปากตอปากหลงจากมการตงโรงเรยนวถพทธขน กจกรรมในการสงเสรมธรรม

ควบคไปกบการเรยนการสอนปกต ท าใหผปกครองนกเรยนและบคคลทวไปมความศรทธาเชอมตอ

ยวพทธมากขน ประกอบกบการททาง ดร.บญยงวองวานช นายกสมาคมในสมยนนไดมสวนชวยใน

การแนะน าเพอนฝง การประชาสมพนธในโอกาสตาง ๆ มการแถลงลงขาวการใหสมภาษณและงาน

สงคมทางธรกจบาง ตลอดถงคณะกรรมการแตละทานกชวยกนคนละไมคนละมอในการ

ประชาสมพนธหลกสตรโครงการตาง ๆ ดวย

โครงการบรรพชาสามเณรภาคฤดรอนส าหรบเดก ถอเปนอกโครงการหนงซงจด

ขนเปนประจ าทกป ท าใหเกดการบอกตอๆ กนของผปกครองญาตพนองทไดมาฟงธรรมและปฏบต

๓ สมภาษณ คณพมพพณธ หาญศรสกล, รองผอ านวยการพฒนา/สงเสรมและอปถมภ ยวพทธกสมาคม

แหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (ศนย ), ๒๕ ส.ค. ๒๕๕๓.

๙๓

ธรรมแลวเกดความเชอถอตอยวพทธกสมาคมฯไดชวยกนบอกตอๆ กนไปยงเพอนฝงญาตพนอง ท า

ใหมผทรจกและเขามาศกษาและปฏบตธรรมทยวพทธมากขนตามล าดบจนมาถงปจจบน มคนเขา

มามาก จนพนทและจ านวนหลกสตรไมสามารถรองรบไดเพยงพอตอความตองการ

๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธยวพทธกสมาคมและหลกสตรอบรม

๒. วตถประสงคในการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

มวตถประสงคเพอทจะสอสารเผยแผหลกธรรมค าสอนในทางพทธศาสนาควบค

ไปกบการสรางชอเสยงของ ยวพทธกสมาคมฯ ดวย โดยเรมตงแตป ๒๕๓๖ เปนตนมา ยวพทธก

สมาคมฯ มการพฒนาหลกสตรฝกอบรมธรรมไปถงหลกสตรปฏบตวปสสนาอยางจรงจงขน โดยม

หลกสตรปฏบตธรรมของ คณแมสร กรนชย เปนหลกสตรแรกๆ และมการเพมหลกสตรอกหลาย

หลกสตรในเวลาตอมา เพอใหเพยงพอตอความตองการของสมาชกและประชาชนทวไป เนองจากท

ชอเสยงและความนาเชอถอของ ยวพทธกสมาคมฯ ทมมาโดยตลอด ท าใหในปจจบนส าหรบศนย

บางแคทเดยวสามารถรองรบโครงการตาง ๆ เชน โครงการจตใสใจสบายไดถงจ านวน ๓๕๐๐ คน /

ครง ดวยความพรอมในดานการใชสอและอาคารสถานทๆ พรอมในขณะน

๒.๒ วตถประสงคในการประชาสมพนธ หลกสตรอบรม

มวตถประสงคในการประชาสมพนธใหกบกลมสมาชกและประชาชนทวไปไดรบ

ทราบขอมลและเกดความมนใจในหลกสตร ความพรอมและความนาเชอถอในตวผใหการอบรม

ตลอดถงสามารถทราบรายละเอยดหลกสตรตาง ๆ ทสนใจลวงหนาและสามารถสมครเขามากอนได

ลวงหนา ประมาณ ๓-๕ เดอน เพอใหเกดความสะดวกและสามารถใหบรการไดอยางทวถงทงกลม

สมาชกเกาและประชาชนโดยทวไปอยางทวถงในหลกสตรตาง ๆ

๓) รปแบบทใชในการสอประชาสมพนธ

มสอทเปนสอเกาไดแกสอบคคล สอวารสารยวพทธสมพนธ สออนเทอรเนต และ

สออนๆ ทใชในปจจบน รวมทงสอเชงรกท ยวพทธกสมาคมฯ ก าลงด าเนนการอยในขณะน ดวย

การมองการไกลของทานนายกสมาคมใหด าเนนโครงการ “แผนดนธรรมแผนดนไทย” ม

๙๔

วตถประสงคเพอเปดโอกาสใหกลมคนรนใหมและประชาชนทวไปไดมความใกลชดกบธรรมมาก

ขน ประกอบไปดวย ๔ โครงการดวยกน คอ

๓. โครงการนทรรศการธรรมศลป “ศลปะเพอพระธรรม” คอ โดยใชภาพวาดใน

การสอเผยแผ มการเชญศลปนสงภาพเขามารวมและใหการน าเสนอผลงานภาพทสอถงธรรมใน

แงมมตาง ๆ โดยมการเชญสอมวลชนมาถายท าเพอประชาสมพนธดวย

๓.๒ โครงการประกวดหนงสน เรอง “พระในบาน” โดยมกลมเปาหมายไปยงเดก

เยาวชน และประชาชนทวไป ทงทมความสนใจธรรมและทไมไดสนใจธรรม เพอใหเกดการเรยนร

การตนตวใหกบกลมเปาหมายกลมคนรนใหม เปนการสอทเรยกวา การสอแบบ “ใชสนทรยศาสตร

สรางศรทธา” โดยใหผเขารวมกจกรรมโครงการ เขยนเรองสนขนาดยาว หนากระดาษ A4 แลว

น ามาคดจากทงหมดใหเหลอเพยง ๐ เรอง ท าการสรางเปนหนงเพอใชในการเผยแผไปยงเดก

เยาวชน และประชาชนทวไป

๓.๓ โครงการประกวดภาพถายธรรม เปนการถายภาพทมเนอหาบรบทเปน

ลกษณะภาพสอธรรม โดยเอาภาพถายผสมผสานเขากบแนวความคดทสอดคลองกบหลกธรรมค า

สอนในเรองธรรม เรองคณงามความดเปนหลก

๓.๔ โครงการคอนเสรตธรรม ของคณมาลวลย เจมนาและเพอน ก าหนดวนเวลา

คอนเสรตในเดอนกมภาพนธ ๒๕๕๔ เพอหารายไดสมทบทนใหแกโครงการตาง ๆของเยาวชน

เผยแพรไปยงโรงเรยนในเครอขายกวาพนโรง ตลอดถงสอมวลชนแขนงตาง ๆ

๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ยวพทธกสมาคมฯ เปนองคการทมการวางระบบดานกจกรรมและขอมลตาง ๆ ไว

เปนอยางด ท าใหการท างานไมวาดานการบรหารจดการ ตลอดจนงานขอมลสนบสนนทจ าเปน

ส าคญๆ ประกอบไปดวยผน าทมวสยทศน มก าลงทรพยากรบคคลและเทคโนโลยทพรอมเพรยง ท า

ใหงายตอการพฒนาทงปจจบนและอนาคตอยางรวดเรวทนตอการแขงขนกบโลกภายนอก ตลอดถง

มโครงสรางทชดเจน บคลากรทท างานดวยใจรกเพราะงานทท าคองานทตองเสยสละเปนการท างาน

การกศล

ความคดเหนในสวนของวดหรอสถานปฏบตธรรมทจะท าในดานประชาสมพนธ

นน อนดบแรกวดตองมผน าทวสยทศนเสยกอน มจดเดนทชดเจนเสยกอน เปนนกเทศนกตองใช

๙๕

จดเดนในการประชาสมพนธดานการเทศนแสดงธรรม ตองเรมตนทจดแขงหาจดแขงใหเจอเพราะ

หากไมมขอเดนในดานใดดานหนงเปนจดเรมตนแลว การประชาสมพนธจะดกไมเปนประโยชน

แลวจงคอยๆ สรางความเขมแขงในดานวชาการกอนจงคอยสรางคน สรางเทคโนโลย สรางการสอ

สารประชาสมพนธไหมประสทธภาพ แลว ความนยมศรทธาและก าลงสนบสนนกมาเอง

๓. คณปรชา แสนเขยว หวหนาศนย ยวพทธกสมาคมเฉลมพระเกยรตปทมธาน

(ศนย ๒) ใหค าสมภาษณ หลกวธการท าใหประชาชนรจกยวพทธกสมาคมโดยใชรปแบบวธการ

ประชาสมพนธดงน๔

ขอท ๑) วธการท าใหประชาชนรจก ยวพทธกสมาคม การรบสอการประชาสมพนธหลกสตรและโครงการตาง ๆ จากการสอบถามพดคย

กบกลมผเขามาปฏบตธรรมและเขารวมกจกรรมโครงการในชวงตาง ๆ ในเรองการรบขาวขอมล

ขาวสารทผานมาของ ศนยยวพทธกสมาคม(ศนยปทมธาน) ท าใหมผเขามารวมกจกรรมหลกสตร

ตาง ๆ สามารถแบงสอการประชาสมพนธออกเปน ๒ สวน คอ

. สอบคคล จากการส ารวจและทราบถงผลและชองทางในการไดรบขอมล

ขาวสารน สามารถประมาณจ านวนผเขารวมโครงการในชองทางจากการบอกปากตอปาก หรอสอ

บคคลไดวา มความส าฤทธผลสงมาก ใชบคลากร ความยงยากในการสอสาร และมคาใชจายทต า

เมอเทยบกบวธการขนตอนแบบอน

ดวยเหตทสมาชกเกาและบคคลทวไปไดรบขอมลขาวสารประชาสมพนธจาก

หลายๆ ดาน ไมวาจากสอบคคล สอวทย สอสงพมพ และสออนเทอรเนต โดยเฉพาะสอบคคลทม

การบอกกนปากตอปากยอมมความนาเชอถอมากวา เพราะการแนะน าจากบคคลใกลชด หรอม

ความรจกมกคนกน ยอมเกดสมฤทธผลทงายกวาการไดรบสอโดยทวๆ ไป ประกอบกบในปจจบน

มการใชสออนเตอรเนตกนมาก สามารถเปดอานไดทกเมอมขอมลอธบายไดหลายรปแบบ และ

สามารถประชาสมพนธเพอสงขาวสารขอมลไดไกลไมจ ากด ประกอบกบ ยวพทธกสมาคมเปน

สมาคมทมชอเสยงดานความพรอมในดานการฝกอบรมธรรมและการปฏบต ธรรมคอนขางสง ท า

ใหมผคนคนเคยและรจกเปนอนมากขนเปนล าดบถงปจจบน

๔สมภาษณ คณปรชา แสนเขยว, หน.ศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย ๒), ๒๐ ก.ค. ๒๕๕๓.

๙๖

วธการประชาสมพนธขอมลขาวสาร คอ ทางศนยยวพทธกสมาคม(ศนยปทมธาน)

ไดก าหนดไวในวนสดทายของแตละหลกสตร โดยในวนนจะท าการประกาศบอกขาวชแจง

รายละเอยดกจกรรมหลกสตรโครงการตาง ๆ ทจะมขนภายในชวงเวลาเวลาอนใกลเพอ

ประชาสมพนธใหผทอบรมปฏบตธรรมไดทราบ และสามารถน าขาวสารขอมลไปแนะน าบอกไป

ยงญาตพนอง เพอนฝง และบคคลอนทสนใจ เพอไดทราบและเขามารวมกจกรรมกบทางยวพทธ

สมาคม ซงผลจากการส ารวจนไมไดมการวดผลเปนตวเลขแตอยางใด แตพอจะคาดคะเนอยาง

คราวๆ ไดวามจ านวนถง ๕๐ เปอรเซนตโดยประมาณจากผเขารวมกจรรมทงหมด

.๒ สอวทย สอสงพมพ สอแผนพบ สออนเทอรเนต (เวบไซด, อเมล) SMS และ

จากสออนๆ ซงมเหตผลมาจากท ยวพทธกสมาคมซงถอไดวาเปนสมาคมทมชอเสยงในขณะน

ประกอบกบผลจากผ ปฏบตธรรมทตองการอบรมตอเนอง หลงจากผานการอบรมปฏบต

ระดบพนฐานมาจากศนยบางแค ทอบรมในหลกสตรพนฐานเปนหลก ท าใหผอบรมตองการปฏบต

ระดบสงขนไปอก (ระดบผทผานการปฏบตหลกสตรพนฐานมากอน -๒ ครง) จงไดเขามารวมใน

หลกสตรทศนยแหงน จ านวนโดยรวมส าหรบในสวนของการประชาสมพนธชองทางทสอง คอ ม

จ านวนทผเขารวมโครงการประมาณ ๕๐ เปอรเซนตตอผทเขามาในหลกสตรโครงการทงหมด

ขอท ๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธองคกรและหลกสตรอบรม

๒. วตถประสงคในการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

มวตถประสงคเพอทจะสอสาร แจงขาวเพอใหกลมสมาชกเกา ประชาชน และ

สาธชนทวไปไดทราบและไดรจกตวองคการคอ ยวพทธกสมาคมใหรถงกจการ งาน การ

ประกอบการของศนยวามความเปนมาอยางไร เปนสถานทศกษาปฏบตเปนไปตามรปแบบไหน

อยางไร บคลากร สถานท ต าแหนงทตง ทประกอบกจกรรม มความนาเชอถอและนาสนใจอยางไร

โดยสมารถรองรบการบรการอยถง ๓ แหง ส าหรบผทมทอยใกลสถานทใดกสามารถเลอกไปได

ตามสะดวกในการเดนทาง เพอใหผคนไดทราบขอมลเพอความเชอถอศรทธาเกดขนกบองคการ

ดวย

๒.๒ วตถประสงคในการประชาสมพนธ หลกสตรอบรม

เปนการใชสอในการประชาสมพนธกจกรรมหลกสตรของ ยวพทธกสมาคมใหกบ

สมาชก สาธชนและประชาชนทวไปไดทราบขอมล ขาวสาร ระเบยบวธการ การสอแจวขาวส าหรบ

๙๗

กจกรรมพเศษตาง ๆ ทมการจดขนนอกเหนอจากหลกสตรปกต เชน กจกรรมวนส าคญในทางพทธ

ศาสนา งานบญเชญชวนตกบาตรท าบญพระสงฆบวชเขาพรรษา ซงในปน ยวพทธธกสมาคม มพระ

บวชเขาพรรษาทศนยปทมธานจ านวนถง ๒ รป นอกจากนสามารถใชในการสอสาร แจงขาวสาร

ดานอนๆ ใหกบสมาชกและผทสนใจไดทราบเกยวกบ การเปลยนแปลงรายการรายละเอยดตาง ๆ

ของหลกสตรอบรม การเตรยมพรอมของผตองการเขารวมในโครงการ และเปนการด าเนนการ

สอขอมลตาง ๆ ซงอาจมการใชการสอสารทางโทรศพทถงผรบโดยตรง การสง SMS และการสง

ขอมลผานทาง E mail เปนตน

ความสะดวกจากการใชสอประชาสมพนธหลกสตรตางนน กมการอ านวยความ

สะดวกเมอผทประสงคจะตดตอโดยตรงทางโทรศพทในการสอบถามขอมลกมแจงไว และขนตอน

การสมครเขารวมกจกรรม ผทสนใจกสามารถใชแบบฟอรมจากทศนยโดยตรง หรอใชสอทเปน

อนเทอรเนตในการ Print และ เขยนใบสมครสงมายงยวพทธกสมาคมได

ขอท ๓) รปแบบทใชในการสอประชาสมพนธ

สอในการประชาสมพนธในปจจบนมอยหลายสอดวยกน เชน สอบคคล

หนงสอพมพรายวน นตยสาร วารสารตาง ๆ วทย โทรทศน ภาพยนตร และสอสารทางเครอขาย

อนเทอรเนตตาง ๆ จงตองเขาใจกลไกการเลอกสอใหเหมาะสมตามโอกาสและชวงเวลาทอ านวย

ทงนเพอใหแผนการประชาสมพนธมประสทธผลมากทสด นอกจากน ในการเขาถงประชาชนกลม

ประชาชนเปาหมายดวยการเยยมเยยนและเขาถงตวบคคลทตองการตดตอประชาสมพนธดวย

นอกจากจะใชการแจงบอกขาวเกยวกบหลกสตรโครงการตาง ๆ ทจะมขนอกใน

วนทจบหลกสตรแลว ทางยวพทธกสมาคมยงมการใหสอประชาสมพนธทเปนแผนพบ ใบปลว

หนงสอ แผน CD, VCD และ DVD ธรรม ใหกบผผานกจกรรมการอบรมดวยแลวแตกรณ และบาง

ทานทตองการขอซอหนงสอ CD, VCD และ DVD ธรรม และ ธรรมปฏบต ททางศนยมเตรยมไวก

สามารถรบการอ านวยความสะดวกได ซงสอทชวยเปนเครองมอชวยใหผประชาสมพนธสามาถใช

เปนสงทดแทนค าอธบายทดอกสงหนง และใหความสะดวกในการฟงส าหรบคนทไมมเวลา

สามารถเปดฟงทใดกได ประกอบกบการแนะน าการพดคยกบผทเคยรวมกจกรรมผานมาแลว ความ

เชอใจในถานะญาต เพอนฝงคนรจกทแนะน ายอมไดผลทสงกวาสออน

ขอท ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

๙๘

ส าหรบส านกปฏบตทตองการประชาสมพนธหลกสตรหรอโครงการฝกอบรมท

ประสบความส าเรจไดนน จ าเปนตองอาศยบคลากรทมความพรอมพอสมควร ไดแก

๔. ความรในดานการสอสารประชาสมพนธ บคลากรควรมความรในการใชสอ

ทมอยในปจจบน มความเขาใจในเรองเทคนค วธการและกระบวนการบาง เกยวกบการใชเครองมอ

สอสาร เชน ดานคอมพวเตอรโปแกรมพนฐานดานงานพมพ รปภาพตาง ๆ ไดบาง หรอ การ

น าเสนองานผานเครองคอมพวเตอร เปนตน

๔.๒ บคลากร คอ ผเปนวทยากร หรอพระวปสสนาจารย ทมคณภาพ ตองมความร

มขอวตรปฏบต หากเปนไปไดควรเปนผทมคนเคารพนบถอหรอมความโดดเดนในเรองนนๆ

สามารถสอนไดเปนไปตามธรรม ตามค าสงสอนของพระไตรปฎก เปนตน

๔.๓ สรางความศรทธาใหมาก มบคคลทสนใจและมความพรอมทจะเขารวมอบรม

ปฏบตธรรม ในชวงแรกๆ อาจมจ านวนไมมาก หากกลมเปาหมายมความเชอถอความศรทธาแลวจะ

คอยเพมขนมาเองโดยธรรมชาต

๔. คณววฒน กลนนท หวหนากจกรรม - โสต ยวพทธกสมาคมเฉลมพระเกยรต

ปทมธาน (ศนย ๒) ใหค าสมภาษณถงหลกวธการท าใหประชาชนรจก ยวพทธกสมาคมดงน๕

ขอท ๑) วธการท าใหประชาชนรจก ยวพทธกสมาคม ในทางปฏบตโดยทวไปแลว การประชาสมพนธหนวยงานหรอองการเพอใหเปน

การรจกของมวลชนน นเปนสงทมความจ าเปนอยางมาก เพอใหเกดความคนเคยในชอของ

หนวยงานนนๆ เชน จากสอประชาสมพนธทเปนสงพมพ อนเทอรเนต หรอจากการแนะน าปากตอ

ปากของสมาชก ท าใหท งคนเกาและคนใหมไดรบรขาวสาร เปนการแนะน าใหรไดทราบถง

กจกรรมการด าเนนงานตลอดจนถงบคลากร ความพรอมของเจาหนาท ตวพระวปสสนาจารย หรอ

แนะน าวทยากรทนาสนใจ เปนการสรางความนาเชอถอตอโครงการและหลกสตร

ในการรบสอการประชาสมพนธหลกสตรและโครงการตาง ๆ ของ ยวพทธก

สมาคมเพอใหประชาชนไดทราบและเขามารวมในหลกสตรตาง ๆ โดยวธการและรปแบบตาง ๆ

สามารถแบงออกไดเปน ๓ ทาง คอ

๕ สมภาษณ คณววฒน กลนนท, หน.กจกรรมโสต/ งานบรหาร/ ธรการ/ งานยานยนต ศนยวปสสนายว

พทธปทมธาน (ศนย ๒), ๒๐ ก.ค. ๒๕๕๓.

๙๙

. จากความตอเนองขนพนฐานจาก ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ (ศนยบาง

แค) ซงเปนหลกสตรขนเบองตนสวนใหญ ผทตองการเขาปฏบตในหลกสตรทสงขน (หลกสตร

ส าหรบผทเคยผานหลกสตรพนฐานมาบางแลว มความรในขนตอนการปฏบตมาดแลว) กจะมาเขา

อบรมปฏบตตอกบ ยวพทธกสมาคมศนยปทมธาน ซงมหลกสตรส าหรบผเคยปฏบตเปดอบรมอย

หลายหลกสตร ท าใหมผปฏบตกลมนเขามารวมอบรมทนอกสวนหนง คอ มปรมาณผเขาอบรม

จ านวนประมาณ ๔๐ เปอรเซนตของทงหมด

.๒ กลมคนทไดรบขอมลขาวหลกสตรโครงการจากการบอกละการแนะน าตอๆ

กน ของผทกลบไปหลงจากไดออกจากโครงการตาง ๆ ของยวพทธกสมาคมซงมการประกาศชแจง

ตอนหลงจบโครงการใหทกคนรบทราบดวยสอและเอกสารตาง ๆ ซงมจ านวนของสมาชกกลมน

มากและไดผลพอสมควร จ านวนประมาณ ๓๐ เปอรเซนตของทงหมด

.๓ สออนๆ ไดแก สอวทย สออนเทอรเนต และสออนๆ โดยเฉพาะเกยวกบสอ

วทย มใชอย ๒ คลนความถ คอ คลน AM และคลน FM ความประสบความส าเรจในชองทางนอาจ

มไมมากนก เนองจากคลน FM ทเปนคลนหลกของ ยวพทธกสมาคมในการประชาสมพนธ

หลกสตรโครงการทเปนพเศษ เชน ในโครงการเทศกาล วนส าคญทางพทธศาสนาฯ สวนมากมกไม

ไดผลนก เพราะเปนการใชคลนความถทมรศมในการสงสารทจ ากด เปนบรเวณทไดทราบการ

ประชาสมพนธในบรเวณใกลกบทางศนยใหญเสยมากกวา แตสอทเปนอนเทอรเนตกเปนเครองมอ

ทมผลในการประชาสมพนธมากกวาสออนๆ ในกลมน เพราะมความกวางและสะดวกกวาส าหรบ

ในปจจบนทมความเจรญในดานเทคโนโลยการสอสารอยางทวถง จ านวนประมาณ ๓๐ เปอรเซนต

ของทงหมด

ขอท ๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธ องคกรและหลกสตรอบรม

การประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมมวตถประสงคแบงเปน ๒ สวน คอ

๒. วตถประสงคในการบอกขาวและแนะน าใหกลมประชาชนไดรจก ยวพทธก

สมาคมตลอดถงเพอใหทราบถงรายละเอยดในดานการใหบรการโดยเฉพาะในการเปดใหบรการ

ชวงแรกๆ เปนการสรางความคนเคย เกดความนาเลอมใสศรทธาเกดขนกบองคกรท าใหผสนใจใน

หลกสตรโครงการตาง ๆ โทรเขามาตดตอสอบถามขอมลอยางสม าเสมอ เมอมคนรแลวตอไปกจะม

จ านวนผเขามารวมหลกสตรตาง ๆ มากขนอยางตอเนอง

๐๐

๒.๒ วตถประสงคในการประชาสมพนธหลกสตรอบรม การประชาสมพนธเพอ

แจงขาวรายละเอยดของกจกรรมทเปดใหบการในชวงตาง ๆ ตลอดถงกจกรรมในโอกาสพเศษอน

นอกเหนอจากกจกรรมโครงการตามตารางประจ าเดอนของแตละศนย จะไดชแจงและใหขอมล

รายละเอยดกบผทสนใจเขาอบรมปฏบตธรรมกบ ยวพทธกสมาคมได เชน มรายละเอยดของวน

เวลา หลกสตร จ านวนทเปดรบตอหลกสตร คณสมบตผทสามารถเขาอบรมปฏบตธรรม ตลอดถง

บคลากรประจ าหลกสตร กคอ ตวผสอน ผบรรยาย หรอ พระวปสสนาจารย ซงในบางทานทมความ

สนใจ ไดมการตดตอกลบมายงศนยเพอสอบถามรายละเอยดตาง ๆ เพมเตม ตลอดถงไดเขามา

สอบถามรายละเอยดดวยตนเองทศนยดวย

ขอท ๓) รปแบบการประชาสมพนธของ ศนยปฏบตธรรมยวพทธฯ

รปแบบการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม มการใชสอเพอสนบสนนงาน

ประชาสมพนธตาง ๆ อยหลายวธดวยกน เพอใหสามารถสอสารประชาสมพนธไปยงกลมเปาหมาย

อยางทวถงและมความเหมาะสมกบสาธชนและประชาชนทวไป สอและวธการตาง ๆ ไดแก สอ

บคคล, สอธรรมบรรยาย วารสารและสอสงพมพตาง ๆ สอประชาสมพนธทางอนเทอรเนต

ขอท ๔) วธการประชาสมพนธของ ศนยปฏบตธรรมยวพทธฯ

การด าเนนการและขนตอนการท างานในการปฏบตเพอผลตสอ ยวพทธกสมาคม

ศนยปทมธาน มการใชสอเพอสนบสนนงานประชาสมพนธตาง ๆ โดยทมทงทเปนการด าเนนการ

ของทางศนยเอง และทสงขอมลและด าเนนการใหโดยส านกงานใหญ คอ ศนยบางแคเปน

ผด าเนนการออกสอแพรกระจายไปยงกลมเปาหมายตาง ๆ ตามทก าหนด มรายละเอยด คอ

๔. . สอประชาสมพนธททางศนยปทมธานเปนผด าเนนการเอง คอ สอทใชการ

ประชาสมพนธทเปนการประกาศขอมลขาวสารใหผเขารวมกจกรรมไดทราบ การด าเนนการกจะ

ท าโดยเจาหนาทพนกงานของทางศนยจะเปนผประชาสมพนธโดยประกาศผานเครองขยายเสยง

การตดประกาศ การใชเอกสารแผนพบใบปลว นอกจากนนกจะมการแจกและจ าหนายหนงสอ CD

และ DVD ใหกบผทมาปฏบตหรอมารวมโครงการดวยเปนตน

๔.๒ สอประชาสมพนธททางศนยบางแคเปนผด าเนนการให เปนลกษณะทเปน

สอประเภททมการประชาสมพนธทท ากนเปนประจ า มเทคนควธการทสลบซบซอนมากขน ไดแก

๐

สอตาง ๆทเปนสอวทย สออนเทอรเนต หรอเปนหนงสอ วารสาร เปนตน ขนตอนวธการในการ

ออกสอ มกระบวนการขนตอนโดย แบงออกเปน ๒ สวน คอ

(๑) หลกสตร/โครงการเชนเดยวกบปทผานมา

คอหลกสตรทมการด าเนนการเปนประจ าอยแลว การด าเนนการโดยเพยงแต

ขนตอนการประสานงานซงอยภาไตการรบผดชอบของประธารโครงการนนๆ (ในทกหลกสตรจะม

ประธานโครงการเปนผรบผดชอบอยหนงทาน) เปนการเตรยมการตดตอประสานงานกบพระ

วปสสนาจารย วนเวลาและรายละเอยดทเปลยนแปลงในงานตาง ๆ กบหวหนางานกจกรรมโสตของ

ศนยยวพทธกสมาคมปทมธาน เพอดรายละเอยดใหสอดรบกนและไมทบกนไมเกดปญหาในการ

อบรมปฏบตในภายหลง

(๒) โครงการใหม การท าโครงการหลกสตรทมการน าเสนอเขาผงตารางใหม

นน เปนความรบผดชอบในสวนของประธานโครงการในการตดตอประสานงานกบพระวปสสนา

จารย หรอวทยากร หลงจากนนจงประสานงานในรายละเอยดกบทางศนยปฏบตมาดชวงเวลาท

เหมาะสมและรายละเอยดทจ าเปนตาง ๆ เพอลงในตารางหลกสตร ซงตองพจารณาถงชวงเวลาท

เหมาะสมกบกลมผทจะเขามารวมโครงการดวยวาสอดคลองเหมาะสมเปนไปไดเพยงใด จงท าเปน

โครงการ หลงจากนนจงสงโครงการพรอมรายละเอยดเขาประชมฝายวชาการท ศนยบางแค เพอท า

การเสนอและอนมตโครงการเมอเหนสมควร

นอกจากจะใชการแจงบอกขาวเกยวกบหลกสตรโครงการตาง ๆ ทางยวพทธก

สมาคม ยงมการใหสอประชาสมพนธทเปนแผนพบ ใบปลว หนงสอ แผน CD, VCD และ DVD

ธรรม ใหกบผผานกจกรรมการอบรมดวยแลวแตกรณ และบางทานทตองการขอซอหนงสอ CD,

VCD และ DVD ธรรม และ ธรรมปฏบต ททางศนยมเตรยมไวกสามารถรบการอ านวยความสะดวก

ได ซงสอทชวยเปนเครองมอชวยใหผประชาสมพนธสามาถใชเปนสงทดแทนค าอธบายทดอกสง

หนง คอ CD, VCD และ DVD ธรรม และเปนสงทใหความสะดวกในการฟงส าหรบคนทไมมเวลา

มาอบรมปฏบต สามารถใหใครเปดฟงทบนรถ ทบานกได เมอมการไดเหนไดฟงแลว ประกอบกบ

การแนะน า การพดคยกบผทเคยรวมกจกรรมผานมาแลว ความเชอใจในถานะญาต เพอนฝงคนรจก

ทแนะน ายอมไดผลทสงกวาการไดเหน ไดอานจากสอตาง ๆ มากกวา หลายทานทมาเขามารวม

กจกรรมในโอกาสตอมาได

๐๒

๔.๓ วธการประชาสมพนธ ขนตอนด าเนนการเรมจากผเปนประธานโครงการ

ส ารวจและสรปโครงการน าเขาทประชมฝายวชาการส านกงานใหญ พรอมรายงานปญหาและสง

บกพรองตาง ๆ จากผลการด าเนนกจกรรมทผานมาหากเปนหลกสตรโครงการเกาแจงใหทประชม

รบทราบทราบ ตลอดถงผทเกยวของในการด าเนนการ หลงจากนนจงท าการเสนองบประมาณ

คาใชจายของโครงการ หลงอนมตแลวจงน ามาลงในแผนหลกสตร/โครงการ ซงตองสรปผลกอนลง

แผนลวงหนาอยางนอย เดอนกอนถงวนก าหนดโครงการ เพอเขาสการพจารณาชนดลกษณะสอท

จะใชการประชาสมพนธหลกสตรตามความเหมาะสม และ ด าเนนการประชาสมพนธเพอแจงให

สมาชกและประชาชนทวไปไดทราบก าหนดการตาง ๆ ของโครงการตอไป

ขอท ๔) ขอเสนอแนะงานประชาสมพนธ

งานประชาสมพนธ ถอเปนงานทส าคญเปนอยางยงในยคสมยน กจการเกอบทก

อยางมการน าการน าเสนอ การแนะน าองคการ ตลอดถงการน าเสนอสนคาบรการทตนตองการบอก

ใหสาธารณะชนใหรบทราบ ภายไตการแขงขนกนอยางมาก มการลงทนท งสอทเปนสอทองถน

สอมวลชน จนถงสอระดบทเปนสอระดบโลก กคอ การน าระบบอนเทอรเนตซงเปนสอทไมม

ขดจ ากดมาใชอยางแพรหลาย ทงภาครฐ เอกชน และสถาบนศาสนา จนท าใหหลายๆ วด หรอบาง

ส านก เกดมชอเสยงและความรงเรองเปนทรจกอยางกวางขวาง ละมบางทกยงไมประสบ

ความส าเรจในการใชประโยชนจากสอประชาสมพนธอยางเตมเมดเตมหนวยกมอย

หลกการประชาสมพนธทด ตองเสนอการประชาสมพนธภายไตสงทเปนจดแขง

จดเดนในกจกรรมของตน จ าเปนอยางยงทตองมความรและเขาใจถงเรองตาง ๆ ทจ าเปน พอทจะ

จ าแนกออกได คอ

๔. ขนตอนแรก ตองมบคลากรทมความรมความสามารถ ตองมเปนทมงาน มการ

เปดโอกาสใหกบผทมความสามารถ ใหมโอกาสไดใชความถนดในเรองของตนอยางเตมท และเปน

ระบบ เพราะหากเรามของทด ผทตองการกมมากและมจ านวนเพมขนไดในภายหลง

๔.๒ กจกรรมตองชดเจน กจกรรมทดตองเนนใหตรงกบวตถประสงคท

ประชาสมพนธแจงไว การด าเนนงานจรงๆ จะตองไมมกจกรรมอนมาปะปนใหมากเกนไป

โดยเฉพาะในเรองงานปฏบตธรรมกบงานบอกบญตองระมดระวงอยางมาก อยาใหเกดความรสกท

เสอมศรทธาตอผเปนสมาชก แตหากวาเขาเกดประทบใจแลว โอกาสทจะเกดประโยชนในการ

๐๓

ประชาสมพนธทเปนแบบปากตอปากจะมผลอยางสงของการสอสารประชาสมพนธในโอกาส

ตอไป

๔.๓ การเลอกใชสอในการประชาสมพนธตองมความหลากหลายและเหมาะสม

กบกลมเปาหมายในการรบ-สงสารกน อยางวทยชมชนกมสวนทจ าเปน แตขอบเขตอาจจะมรศม

จ ากด แตเปนสอทไดผลและมคาใชจายไมสงนก ตองใชสอใหหลากหลายโดยเฉพาะอนเทอรเนต

ถอเปนสงทโดดเดนอกสอหนงส าหรบกลมคนยคปจจบนเนองจากมความสะดวกในการสบคนและ

สามารถท าไดตลอดเวลา

๔.๔ การจดกจกรรมอบรมในวนส าคญทางพทธศาสนา ถอเปนหนทางหนงทเกด

ประโยชนในการเรมตนทดของหลกสตรโครงการใหมๆ เชน การจดอบรมปฏบตธรรมในวน

วสาขะบชา เมอถงวนวสาขะบชาของทกปทกคนกจะรและเกดการบอกกนปากตอปาก ชกชวนกน

มาปฏบตธรรมกนในชวงวนหยดได และทางวดกมโอกาสทจะประชาสมพนธโครงการตอๆ ไปให

รบทราบไดอกในชวงนน ซงถอเปนการเรมตนทมกประสบความส าเรจหากมการด าเนนกจกรรมท

นาเลอมใสและเกดศรทธาตอผเขารวมอบรมหรอปฏบตธรรม

๔.๕ สถานทตองพรอมและสะอาด หลายทมการลงทนจดเปนสวนใหมทวทศน ม

ภมทศนทงดงาม ปรบปรงทพก หองน าตองสะอาด โดยเฉพาะส านกทเปนวดตองระมดระวงใน

เรองสตวเลยง ไมควรม หรอหากมควรจดเปนสดสวนใหอย เพราะท าใหสถานทไมสะอาด ผมา

ศกษาปฏบตธรรมบางทานอาจแพหรอไมชอบสตวเลยงบางประเภท มจ านวนและลกษณะทเปน

สดสวน และเปนสวนตวเทาไรยงเปนผลดตอผปฏบต และเปนประโยชนตอภาพพจนของศนย

ปฏบตดวย เพราะบนหลกแหงพนฐานการเปนอยของคนยอมแตกตางกน และทส าคญอกอยาง ทาง

ศนยปฏบตจะตองมก าหนดเปนกฎระเบยบไวคอ ระเบยบและขอหามตาง ๆ ทเอออ านวยตอหม

คณะ ไมวาการใชเสยงทจะรบกวนผอน การใชเครองมอสอสาร เวลานอน หรอการดแลรบผดชอบ

งานสวนรวม เปนตน เพอใหเกดความเรยบรอยในกจกรรมโครงการ

๐๔

๕. พระคเชนทร สนทโร รบผดชอบดแลงานและกจกรรม ยวพทธกสมาคมศนย

สวนประไพธรรม จ.ชมพร (ศนย ) อาคารสถานทสามารถรองรบผเขาอบรมไดไมเกน ๐๐ คน ม

รปแบบการประชาสมพนธของศนยฯ มรายละเอยดดงตอไปน๖

ขอท ๑) วธการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคมศนยสวนประไพธรรม มการ

ปฏบต ทไมยงยากนก เ นองจากมกจกรรมหลกสตรอบรมปฏบตธรรมจ านวนไมมาก การ

ประชาสมพนธ เชน โครงการบรรพชาสามเณร (เยาวชนอาย ๐- ๕ ป) มการใชสอประชาสมพนธ

ในทองถนทสามรถคลอบคลมถงกลมเปาหมาย ไดแกสอวทยทองถน (FM ๙๗.๕) สถานวทย

พระพทธศาสนาวดนาสราง อ.ทาแซะ จงหวดชมพร และใชสอปายประชาสมพนธ Vinyl Inkjet

ส าหรบตดประกาศไวในเขตชมชน ตลาด ในบรเวณต าบล และอ าเภอใกลเคยง ท าใหประชาชนได

รจกโครงการ กจกรรมของยวพทธกสมาคมศนยสวนประไพธรรมขน

ขอท ๒) วตถประสงคการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคมศนยสวนประไพธรรม

จ.ชมพร (ศนย ) จ.ชมพร เปดรบกลมผปฏบตธรรมในบรเวณอ าเภอ และจงหวดใกลเคยงเปนหลก

มกลมผปฏบตธรรมจ านวนไมมากนก มหลกสตรส าหรบกลมนกเรยน เยาวชน และหลกสตร

ส าหรบขาราชการและประชาชนทวไปดวยหลกสตรอบรมปฏบตธรรมทเหมาะสมกบผเขาอบรม

ซงเปนสวนส าคญตอการประชาสมพนธภาพลกษณของศนยปฏบตธรรม ประกอบกบวธการใชสอ

ประชาสมพนธทมอยเพอประชาสมพนธหลกสตรอบรมใหกบประชาชนทวไปไดทราบขาวสาร

รายละเอยดตาง ๆ

ขอท ๓) ชองทางการประชาสมพนธ สามารถแยกออกไดเปน ๒ สวนคอ

( ) การประชาสมพนธหลกสตรทมในตารางประจ าทกป ขนตอนท าโดยการ

สอสารระหวางโรงเรยนกบ ยวพทธกสมาคมศนยสวนประไพธรรม เพอก าหนดตารางวนทอบรม

ไวลวงหนาอยางคราวๆ จงสงรายละเอยดตารางหลกสตรใหกบ ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ

เพอก าหนดลงในตารางหลกสตรประจ าป เพอลงประชาสมพนย ง สอตาง ๆ เชน แผนพบ

อนเทอรเนต วารสารยวพทธสมพนธ เปนตน เมอใกลถงวนทก าหนดวนอบรมจรงหากมการ

เปลยนแปลงก าหนดการอยางไรกจะประสานงานกนระหวางโรงเรยนและยวพทธกสมาคมศนย

๖สมภาษณ พระอาจารยคเชนทร สนทโร, ผรบผด ชอบงานกจกรรม-โสต ศนยสวนประไพธรรม (ศนย

๓), ๓๐ ส.ค. ๒๕๕๓.

๐๕

สวนประไพธรรม นอกจากนนกจะเปนการใชประชาสมพนธผานแผนปายโฆษณาและวทยทองถน

เพอแจงขาวสารไปย งประชาชนในทองถนต าบล อ าเภอใกลเคยงไดรบทราบอกทางหนง

ผลสมฤทธจากการประชาสมพนธจากวธการด าเนนตามหลกสตรฝกอบรมในสวนน มผลประมาณ

๗๐ เปอรเซนตของผเขาอบรมทงหมด

(๒) การประชาสมพนธโดยใช “สอบคคล” จากหลกสตรอบรมปฏบตธรรมใน

โครงการทผานมา มการบอกตอกนแบบปากตอปาก ดงเชน เมอกลมผทมาปฏบตธรรมหรอ

โครงการบรรพชาสามเณรซง พอแมผปกครองตลอดถงญาตๆ ททราบ มการรจกกไดชวยกนน าไป

ขยายบอกกนแบบปากตอปาก ท าใหกลมประชาชนโดยทวไปหนวยงานราชการ (โรงพยาบาล) เปน

ตน ไดรบทราบและรจกศนยปฏบตธรรมและโครงการกจกรรมตาง ๆ ไดอกทางหนง ผลสมฤทธ

จากการประชาสมพนธในสวนน จากการด าเนนการทผานมาประมาณจ านวนผเขาอบรมดวย

ชองทางนอยทประมาณ ๓๐ เปอรเซนตจากผเขาอบรมปฏบตธรรมทงหมด

ขอท ๔) ขอเสนอแนะ

รปแบบการประชาสมพนธและวธการปฏบตของศนยปฏบตธรรมไดแก

( ) ในปจจบนควรใหความส าคญในการอบรมเรองภาวนาใหมากขน การจดอบรม

ปฏบตธรรมประชนมสนใจมาก สถานวทยของวดแตวดทมอยในปจจบนควจใชในทางการเผยแผ

ใหมากขนอยางเหมาะสมกบประโยชนทควรจะได

(๒) ควรเนนการสอนการปฏบตมากกวากจกรรมเรองทานเรองบญ เพอใหเกด

ประโยชนกบพทธบรษทอยางจรงๆ ใหทกคนรจกไมประมาทในชวต ตามแนวทางพระพทธศาสนา

และเพอความมนคงในการสบตอพระพทธศาสนาตอไปได

จากขอมลการสมภาษณผบรหารแบบเชงลก (Indepth Interview) ขอมลจากฝาย

บรหาร สามารถสรปเปนตารางแยกเปนรายละเอยดขอมลและความคดเหนเปนหวขอๆ แตละทาน

ไดดงตารางท ๔. คอ

ตารางท ๔.๑ สรปรปแบบและวธการการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

ผใหขอมล วธการ วตถประสงค ชองทาง ขอเสนอแนะ

) คณดวงกมล - สอบคคล (สอท - เพอเสนอภาพพจนท --จากการบอกตอ - การท างานของ

๐๖

สวชชากล

ผอ.การบรหาร

ยวพทธกสมา

คมส านกงาน-

ใหญ

ใชแตอดตจนถง

ปจจบน)

- ส อ ส ม ย ใ ห ม

(เทคโนโลยสมย

ใหม เรมน ามาใช

ป ๒๕๓๓)

- สอเชงรก (การ

ประชาสมพนธ

ยคปจจบน)

ดแกองคกร

- เพอเสนอความรหลก

ค าสอนพทธศาสนาให

กวางขวางมากขน

-ใหสมาชกและประชา

ชนทวไปไดทราบขอ

มลหลกสตรตาง ๆ

- ใหประชาชนทวไป

สามารถศกษาหลกการ

สอนปฏบตธรรมแตละ

หลก สตรไดดวย สอ

อนเทอรเนต

ปากตอปาก

- สอธรรมบรรยาย

MP3, CD, VCD,

DVD

- แจกสอสงพมพ

แผนพบ ใบปลว

และหนงสอ

- ร บ ส ม า ช ก

วารสารยวพทธ

สมพนธ

-ว ท ย แ ล ะ ว ท ย

โ ท ร ท ศ น

( ส า ห รบ ว า ร ะ

ส าคญ)

- สออนเทอรเนต

เวบไซต

- โครงการ “ธรรม

ศล ป ศ ลปะ เพ อ

ธรรม”

องคกรตองประ

กอบดวยหลายๆ

ส ว น ท ม ค ว า ม

พรอมเพรยงกน

-ว ด ต อ ง ส ร า ง

ศรทธาใหเกดกบ

ประชาชนกอน

- ผน าตองมวสย

ทสนทกวางไกล

ทนสมย

- มความพรอมใน

ค าสอนมคว าม

ส ป ป า ย ะ

หลก สตร ท ด จง

ประชา สมพนธ

ห ล ก ส ต ร

โครงการ

๒) ค ณ พ ม พ

พณธ หาญศร

สกล

รองผอ านวย

ก า ร พฒ น า /

สง เส รมและ

อ ป ถม ภ ย ว

- สอบคคล (สอท

ใชแตอดตจนถง

ปจจบน)

-โครงการสอเชง

รก คอการประ

ช า ส ม พน ธ ย ค

ปจจบน

- เพอเผยแผหลกธรรม

ควบค กบก า รส ร า ง

ชอเสยงขององคกร

- สร างคว าม เ ช อ ถอ

ใหกบองคกร

- ใหประชาชนไดทราบ

รายละเอยดหลกสตรอ

- จากการบอกตอๆ

ของเพอนๆ ญาต

มตร

- โครงการ “แผน

ดนธรรมแผนดน

ไทย” ประกอบ

ดวย ) นทรรศ

- ยวพทธฯ มการจดก าร เอกสารขอมลทด บคคลและเทคโนโลยทพรอม - ผ น า ท ม ว ส ย ทศน ด ก อน ใชจดเดนทมมาใช

๐๗

พทธกสมาคม

ส า น ก ง า น

ใหญ

ยางทวถง การธรรมศลป ๒)

ประกวดหนงส น

๓) ประกวดภาพ

ถายธรรม ๔) คอน

เสรตธรรมะ

เ ป น ห ลก แ ล ะส ร า งค นส ร า งงานประช าสม พน ธ ใ ห ม ป ร ะ สทธภาพความศรทธาไดไมยาก

๓) ค ณ ป ร ช า

แสนเขยว

หน.ศนยว ปส

สน าย วพ ทธ

ป ท ม ธ า น

(ศนย ๒)

- สอบคคล

- สอวารสาร

- สออนเทอรเนต

- SMS

- Email

-แผนพบ/ใบปลว

- เพ อ ใหประชาชน

ทวไปไดรจกองคกร

- ใ ห ท ก ค น ท ร า บ

ขอมลหลกสตรอบรม

ตาง ๆ

- ใหทราบกจกรรม

ตาง ๆ นอกเหนอจาก

ห ล ก ส ต ร ป ก ต ใ น

ตารางอบรมประจ าป

- ใหทราบขาวสารการ

เปลยนแปลงตาง ๆ ท

เกยวของกบผรบ

- การเยยมเยยน

สมาชก

- สงขอความผาน

โทรศพทมอถอ

- แ จ ก เ อ ก ส า ร

แผนพบ /ใบปลว

ในวนจบโครงการ

- สงใชนตยสารยว

พทธสมพนธให

- มจ าหนายและ

แ จ ก ส อ ธ ร ร ม

MP3, VCD, DVD

ในวนจบโครงการ

- ความส าเรจการ

ประช าสมพน ธ

ประอบดวย

) มความรดาน

ประชาสมพนธ

๒) หลกสตรและ

วทยากรมคณภาพ

๓ ) ส ร า งค ว าม

ศ ร ท ธ า ใ ห ม า ก

ค ว า ม ส น ใ จ ผ

ปฏบตจะมมาเอง

ภายหลง

๔) ค ณ ว วฒ น

กลนนท

หน.กจกรรม

โสต/ งาน

บรหาร/

ธรการ/ งาน

ยานยนต ศนย

ปทมธาน

- สอบคคล

-สอสงพมพตาง

ๆ

- จดหมายเวยน

(ส าหรบสมาชก)

- สออนเทอรเนต

- ก า ร ใ ช ห ล ก

สตร ท ตอ เ น อง

- เพอแนะน าใหประ

ชาชนไดรจกองคกร

- ใหทราบรายละเอยด

โ ค ร ง ก า ร แ ล ะ ก า ร

ใหบรการอบรมของ

ศนย

- สรางความ คน เคย

และความนา เ ชอถอ

- การประชาสม

พนธขาวและขอ

มลใหกบผเขาใน

วน ส ดท า ย ก า ร

อบรม

- แจกแผนพบใบ

ป ล ว ใ ห ผ เ ข า

อบรมทราบขาว

- ก ารประชาสม

พนธสมยปจจบน

ตองใชสอททน

สมยมาใช

- วดตองมการประ

ชาสมพนธในจด

แขงของตว เอง

เปนเรองหลก

๐๘

(ศนย ๒) ก น จ า ก ศ น ย

ส านกงานใหญ

ไปยงศนยว ปสส

นาในเครอขาย

จากกา ร ใหขอม ล ท

นาเชอถอ

- ไดทราบถงขาวสาร

โ ค ร ง ก า ร ต า ง ๆ

เ พ ม เ ต ม จ ากต า ร า ง

หลกสตรปกต

- การน าเสนอบคลากร

และว ทยาก ร ทม ช อ

เสยงท าใหเกดความ

สนใจกบผท เ ลอมใส

ตววทยากร

สาร

- ส านกงานใหญ

เปนสอกลางใน

การออกสอวาร

สาร, อน เทอร

เนต, สอธรรม

บรรยายตาง ๆ ,

ก า ร ใ ช ร ะ บ บ

ห ล ก ส ต ร ท

ตอเนองกน

- ตองมบคลากร

แ ล ะ ท ม ง า น ท

พรอมและม ระ

บบงานทด

- ก จ ก ร ร มต อ ง

ชดเจนวาเปนงาน

บญหรองานปฏ

บตธรรม

-ใชสอทเหมาะสม

กบเปาหมายและ

หลากหลาย

- ว น ส า คญทา ง

ศาสนาจะมผลดตอ

ประชาสม พนธ

๕) พระอาจารย

คเชนทร สนทโร

ผ ร บ ผ ด

ชอบง าน ก จ

ก ร ร ม -โ ส ต

ศ น ย ส ว น

ประไพธรรม

จ.ชมพร

(ศนย ๓)

- สอบคคล

- ปายประกาศ

- วทยชมชน

- อนเทอรเนต

Website

- เพอใหประชาชนใน

เ ข ต ต า บ ล อ า เ ภ อ

ใกลเคยงไดทราบและ

รจกกจกรรมการให

บรการของยวพทธก

สมาคม

- ใหทราบถงรายละ

เอยดหลกสตรอบรม

และกจกรรมทจดขน

ประจ าเดอน

-ใชปายประกาศ

( แ ผ น Vinyl

Inkjet) ต ด

ประกาศในเขต

ชมชนต าบลและ

อ าเภอใกลเคยง

-ใหวทยทองถน

ว ท ย พ ร ะพ ท ธ

ศาสน า FM

๙ ๗ . ๕ เ ป น ผ

ประกาศในวน

ใกลถงก าหนด

- เสนอใหมใชงานประช าสมพน ธมากกวาน - ปจ จบนควรสง เสรมงานภาวนามากขนเพราะยงมประชาชนสนใจอกมากมาย - หลกการสอนการใหธรรมะวดควรใ ห ก บ ช ม ช นมากกวาเรองงานบญอยางปจจบน - ควรใชสถานวทย

๐๙

- ก าหนดตาราง

อบ รมประจ าป

ใหกบส านกงาน

ใหญ

ของวดทมอยหลายทน าเสนอธรรมใหคมคากบโอกาสมมอย

จากตาราง ท ๔. รปแบบและการประชาสมพนธทใชในงานสอสารและการเผย

แผของยวพทธกสมาคม สามารถเรยงตามล าดบความส าคญของสอไดตามล าดบดงตอไปน คอ

๑) สอบคคล มล าดบความส าคญมากทสด คอ จากการบรรยายสรปชแจงใหผฟงม

ความรความเขาใจในเรองใดเรองหลกสตรโครงการตาง ๆ ในวนทจบโครงการ ท าใหผผานการ

อบรมในแตละรนแตละไดทราบขอมลและสามารถน าไปเผยแพร หรอบอกตอใหกบผอนได

เกดผลเปนสอบคคลจากการแนะน าชกชวน และการบอกปากตอปากของผทเปนสมาชกและผทเคย

เขามารวมกจกรรมหลกสตรฝกอบรมตาง ๆ รวมถงมความประทบใจในโครงการหลกสตร ท าให

เกดความนาเชอถอ สงผลใหมการประชาสมพนธบอกตอแบบปากตอปากออกไปอยางกวางขวาง

๒) สอสงพมพตาง ๆ มล าดบความส าคญอนดบท ๒ คอ วารสารยวพทธสมพนธ

จดหมายเวยน ท าใหสมาชกไดทราบขอมลขาวสารไดทวถง

๓) สออนเทอรเนต มล าดบความส าคญอนดบท ๓ เปนสอทมความรวดเรว

กวางไกล และสะดวกตอการรบ- สงขอมลอยางไมจ ากด มขอมลตาง ๆ เกยวกบงานประชาสมพนธ

ยวพทธและโครงการหลกสตรทเกอบครบถวนทกประการ

๔) สออนๆ มล าดบความส าคญอนดบท ๔ ไดแกสอวทย ขอความสนผานโทรศพท

มอถอ และการประชาสมพนธแบบเชงรก เชน โครงการ “แผนดนธรรมแผนดนไทย” เปนตน เปนสอทเขามาชวยกระจายขาวสารและชวนเสรมประสทธภาพการการเผยแผและประชาสมพนธอก

ทางหนง

๔.๒.๒ สรปรปแบบและวธการประชาสมพนธในสวนผบรหาร

สอประชาสมพนธทมงผลประโยชนของ องคการและประโยชนตอประชาชน

สงคมเปนหลกของยวพทธกสมาคม สามารถน าไปพจารณาหลกแนวคดดานการประชาสมพนธ

และแนวคดทฤษฎดานการสอสารไดเปนล าดบดงตอไปน

๐

) มองดานหลกการสอสารและสอทใชในการประชาสมพนธ

ยวพทธกสมาคมมหลกการสอสารทใชในการประชาสมพนธทสอดคลองตามหลก

ทฤษฏการสอสาร เชน การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคลตอบคลหรอบคคลตอกลม โดย

ใชสญลกษณ สญญาณ หรอพฤตกรรมทเขาใจกน มการไหลของสารสองแบบ คอ การไหลทางเดยว

(One way Communication) ในการใชสอประชาสมพนธชนดตาง ๆ เชน การอบรมสมมนา

วทยกระจายเสยงโทรทศน ภาพยนตร แผยพบ และ วารสารยวพทธสมพนธฯ สงใหกบสมาชกและ

กบกลมเปาหมายทวไป และการใชสอประชาสมพนธแบบทมการไหลของสารในลกษณะสองทาง

(Two Ways Communication) ทเหนชดเจน คอ การวดผลจากแบบสอบถามหลงการอบรม และการ

จดนทรรศการแสดงผลงานศลปะในโอกาสครบ ๖๐ ป ยวพทธกสมาคมฯ โดยมการจดเสวนา

“ธรรมศลป... ศลปะเพอพระธรรม” ทกวนอาทตย ๙ สปดาห เปนตน๗

๒) มองดานหลกวธการประชาสมพนธ (Kap survey)

ยวพทธใชสอประชาสมพนธเพอการประชาสมพนธภายนอกองคกรเปนไปตาม

หลกวธการประชาสมพนธ ในการใหความร ทศนคต และการปฏบต (Kap survey) การท าให

ประชาชนเกดความเลอมใส และเกดความศรทธาใหการสนบสนนองคกร และ การสรางภาพพจน

ชอเสยงใหกบหนวยงาน ดวยการใชสอ ทหลากหลายในการสรางการรบรและมอทธพลดาน

ความคดตามวตถประสงค ไดแก การใชค าพด สอบคคล การใชสอวทย โทรทศน สอหนงสอพมพ

และสออนเทอรเนต การใชสอประชาสมพนธ และสอเชงรก เปนตน

ในการประชาสมพนธภายในเพอเปนขวญก าลงใจของคนในองคกร ซงเปนสาเหต

ใหเกดความสามคคและใหคนท างานอยางมประสทธภาพ จากการศกษาดงกลาวยงไมพบหลกและ

นโยบายอยางชดเจน มการประชาสมพนธภายในทมการกระท ากนตามปกตอยแลวเพยงแตยงไมได

ระบขนตอนทชดเจนลงไปในรายละเอยดวธปฏบต

๓) ดานการประเมนผลการประชาสมพนธ

๗ หนงสอ ๖๐ปยวพทธฯ โครงการแผนดนธรรมแผนดนไทย และ ธรรมศลป... ศลปะเพอพระธรรม

,หนาท ๗.

เพอประเมนผลการด าเนนการทมประสทธภาพชวยใหไดสะทอนขอมลยอนกลบ

ในสายตาประชาชนวามผลดหรอเกดผลกระทบตอองคการหนวยงานอยางไร ควรจะด าเนนการไป

ในทางทศใดและใชทรพยากรทมอยอยางไรใหมประสทธภาพทสด ตลอดถงท าใหสามารถสบ

ทราบและเปดเผยความจรงขอบกพรองตาง ๆ อนเปนประโยชนตอการบรหารงาน การแกปญหา สง

ทมผลตอภาพพจนและการยอมรบนบถอทประชาชนเคยมอยเดม การวเคราะหความคมทน วาคมคา

หรอไมกบการลงทนดานเวลา ทรพยสนและสตปญญาทใช, ใหทราบวาสอไดรบความสนใจจาก

กลมเปาหมายหรอกลมนอกเปาหมาย, การศกษาความสนใจของผอาน (Reader-Interest Study) และ

การประเมนความยากงายของขาวสารและรปแบบของภาษาทใชประชาสมพนธ

จากการศกษายวพทธกสมาคมมการวดผลประ เมนผลการด า เ นนการ

ประชาสมพนธ ซงไดท าการวดจากการใหผเขาอบรมกรอกแบบสอบถามถงผลและขอเสนอแนะ

จากการอบรมและ เปนขอมลทสอบถามถงชนดของสอประชาสมพนธทไดรบ แตยงไมมการวด

ประเมนผลดานการใชสอประชาสมพนธทมความชดเจน รวมถงวธการประเมนผลจากชองทาง

อนๆ ดวยซงจะท าใหสามารถประเมนผลของประสทธภาพการใชสอในแตละชองทางไดวามความ

ถกตองเหมาะสมกบกลมเปาหมายทจะตองตดตอ ความสมพนธดานเวลากอนและหลงการท าการ

ประชาสมพนธ ทราบวาสอไดรบความสนใจจากกลมเปาหมายหรอกลมนอกเปาหมาย การศกษา

ความสนใจของผอาน (Reader-Interest Study) และ การประเมนความยากงายของขาวสารและ

รปแบบของภาษาทใชประชาสมพนธได ฯ

ศกษาขอมลการสมภาษณแบบเชงลกผทเขาอบรมปฏบตธรรมดานรปแบบและ

ชองทางในการประชาสมพนธทผเขาฝกอบรมไดรบตลอดถงขอคดเหนและความตองการของผเขา

อบรม มรายละเอยดดงตอไปน

๔.๒.๓ ศกษารปแบบและวธการประชาสมพนธจากผเขาอบรม

ใหทราบถงวธการและรปแบบทผเขาอบรมไดรบสอประชาสมพนธของยวพทธก

สมาคมมรายละเอยดและหวขอศกษา คอ

) สอประชาสมพนธทไดรบในครงแรกจาก ยวพทธกสมาคม

๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๒

๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ผลการส ารวจการรบสารและความคดเหนมรายละเอยดการสมภาษณแบบเชงลก

(In-depth Interview) รายบคคลแตละหวขอ มรายละเอยดดงตอไปน

. คณวชรดลย ปรชญาธรรมกร

เขาปฏบตธรรมทยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ (ศนย ) ใหขอมลดานรปแบบ

วธการประชาสมพนธทไดรบจากทางยวพทธกสมาคม ตามล าดบหวขอดงน๘

ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบการแนะน าครงแรก

ผเขาอบรมโดยปกตเปนผสนใจและเขาปฏบตธรรมกบสถานทปฏบตธรรมตาง ๆ

อยกอนแลว เชน โครงการปฏบตธรรมทวดสงฆทาน และทวดอมพะวน เปนตน แตมแนวการสอน

ทไมประทบใจในรปแบบ วธการการปฏบต สถานท และการบรการของศนยปฏบตธรรม ไดไดรบ

การแนะน าใหรจกกบศนยปฏบตธรรมยวพทธฯ จากเพอนในป พ.ศ. ๒๕๕๐ หลงจากนนจงเขาไป

ดรายละเอยดทยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ เขาอบรมครงแรก หลกสตร “ธรรมะศลปะเพอการ

ท างาน” ของพระครใบฎกาอ านาจ โอภาโส และ หลกสตรเพยงแครของ พระอาจารยนวลจนทร

กตตปญโญ เปนตนตามล าดบ ท าใหเกดความประทบใจและไดเขาปฏบตธรรมทน นมาโดย

ตลอดจนปจจบนนเขาอบรมเปนประจ าทกเดอน

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

ขาวสารหลกสตรอบรมและโครงการพเศษตาง ๆ ปจจบนไดทราบขอมลขาวสารจากเอกสารแผน

พบทไดรบหลกการอบรมปฏบตธรรม และ “วารสารยวพทธส าพนธ” ไดรบการสงทางไปรษณถง

บาน มขาวสารและคอลมนธรรมดๆ เนองจากสมครสมาชกไวตอนเขาปฏบตทศนยปทมเปนครง

แรก โดยจะไดรบทก ๓ เดอน การยนยนการสมครเขาอบรมไดรบจาก SMS ท าใหสะดวกในการรบ

ขาวสาร/กจกรรม การสมครอบรมยงขน

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

๘สมภาษณ คณวชรดลย ปรชญาธรรมกร , อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ (ศนย ), ๒๗ ส.ค. ๒๕๕๓.

๓

มความพงพอใจสอแผนพบส าหรบแนะน าหลกสตรซงมรายละเอยดเกยวกบ

รายการหลกสตรทงหมด ท าใหสะดวกและสามารถวางแผนก าหนดชวงปฏบตธรรมและสมครไว

ลวงหนาได เพราะเขาปฏบตธรรมทนเปนประจ าทกเดอนโดยไปสมครทศนย ดวยตวเอง

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

พงพอใจทสด คอ หลกสตรของพระอาจารยนวลจนทร จะคอยๆ เรมทละขน ม

วทยากรชวยเหลอในหลกธรรมเสรมพฒนาเขามา เปนหลกสตรทเหมาะส าหรบผทเรมปฏบตใหม

ท าใหผปฏบตปรบตวในดานการปรบตวได สอนหลกการเดน การนงและหลกการปฏบตตาม

ก าหนดหลกธรรมสตปฏฐาน การพจารณาดวยขนธ ๕ ปฏจจสมปบาทเปนตน

รองลงมา คอ หลกสตรของ พระอาจารยอ านาจ จะเปนหลกสตรศลปบวกกบการ

ปฏบตธรรมโดยใหใชสวาดรป เปนการแสดงออกมาให รตวเองวาจรตอปนสยเปนไปลกษณะ

อยางไรไดและสอนปฏบตแนวรปนาม เปนการสอนใหเรามองไดชดเจนในการดตวเองได เปนการ

รรกก าหนดสตในการปฏบตในชวตประจ าวน

อกหลกสตร คอ หลกสตรอาจารยมาณพ ทานจะสอนการเดนทเปนธรรมชาต ท า

ใหการก าหนดในการเดนจงกรมเปน สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนจรงๆ ไดอยางงาย

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ขอเสนอแนะการประชาสมพนธ ควรเรมตนจากสอพนฐานทมอยในทองถน ควร

ศกษาจากแหลงขอมลตาง ๆ กอนเชนการใชอนเทอรเนตเปนตน การประชาสมพนธควรท าอยางตอ

เนอง การบรการหรอประชาสมพนธหลงจากการเขาอบรมแลว รวมทงหลกสตรตองมหลากหลาย

มการแบงคนแบงกจกรรมงานทมความเหมาะสมกบผปฏบต ดานสถานทปฏบตควนมการบรการท

ด การจ ากดจ านวนใหเหมาะสมจะไมท าใหเกดความแออด เจาหนาอาจารยดแลสอนไดทวถงจะท า

ใหผเรมใหมโดยเฉพาะเดก ๆ จะไมเกดการเบอหนายรสกทดท าใหไมเกดผลดส าหรบสถานปฏบต

ธรรม

๒. คณคมกฤช สารภาค ๙

๙สมภาษณ คณคมกฤช สารภาค, อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (ศนย

), ๒๙ ส.ค. ๒๕๕๓.

๔

เขาปฏบตธรรมเขาปฏบตธรรมท ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ (ศนย )

หลกสตร “พฒนาจตใหเกดปญญาและสนตสข” โดยคณแมสร กรนชย ไดใหขอมลดานรปแบบ

วธการประชาสมพนธทไดรบจากทางยวพทธกสมาคม ดงน

ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบการแนะน าในครงแรก

สอทไดรบเปนการแนะน าและสนบสนนใหเขาปฏบตธรรมจากทางผประกอบการ

และจากเพอนๆ ทท างานจากการเขาอบรมในครงกอน เนองจากเจาของบรษทเปนผทเคยเขาอบรม

ปฏบตธรรมท ยวพทธกสมาคม มากอนจงไดมการสนบสนนใหพนกงานของตนไดเขาปฏบตธรรม

ทกคนหมนเวยนกนไป ท าใหไดรจกและศรทธา ตอยวพทธกสมาคม เปนนโยบายของ

ผประกอบการทรเรมมาตงแตป ๒๕๕๒

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

เขาอบรมในวนท ๙-๒๓/๘/๒๕๕๓ จากการตดตอขอยวพทธกสมาคมมาจากการ

ประชาสมพนธผานทางผประกอบการ

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

การแนะน าบอกปากตอปากเปนสอทเหมาะสมกวาสออน ๆ เพราะผทแนะน าจะ

เปนผทมความคนเคยรจกเปนการสวนตว ยอมมความนาเชอถอมากกวาสออน

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

การบรรยายธรรม ท าใหไดรหลกธรรมและหลกการปฏบต สวนการปฏบตยงไม

ถนดในการปฏบต หลกสตรและการบรการทดท าใหเชอมนตอศนยปฏบตธรรม

๕) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ทยวพทธกสมาคมมความเหมาะสมดมาก สวนทวดสถานทกเปนธรรมชาต แต

หลกการสอนธรรมยงไมประทบใจ ผสอนนอย

๓. คณอนพนธ อนทรพงษ ๐

๐สมภาษณ คณอนพนธ อนทร พงษ, อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

(ศนย ), ๓๐ ส.ค. ๒๕๕๓.

๕

นกศกษามหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย ปท เขาปฏบตธรรมท ยวพทธก

สมาคมส านกงานใหญ (ศนย ) หลกสตร “พทธธรรม ” ไดใหขอมลดานรปแบบวธการ

ประชาสมพนธทไดรบจากทางยวพทธกสมาคม ดงน

ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบในครงแรกจาก ยวพทธกสมาคม

ไดเขาอบรมในหลกสตรนเพราะเปนนโยบายและกจกรรมทก าหนดอยในการเรยน

การสอนของทางมหาวทยาลย การสอสารกบทางยวพทธกสมาคมทางอาจารยประจ าคณะ (คณะคร

ศาสตร) เปนผด าเนนการให

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคมศนยปทมธาน

ในวนทจบหลกสตร มการแจกหนงสอเกยวกบค าสอนและธรรมให มทงหมด ๓

เลม

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

การแนะน าบอกปากตอปากจากอาจารยหรอผทมความนาเชอถอดกวาสออยาง

อนๆ เพราะผทแนะน าจะเปนผทมความคนเคยรจกเปนการสวนตว ยอมมผลมากกวาสอประเภทอน

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

การสอนการนงสมาธดมาก เพราะท าใหผอนคลายและไดรจกค าวาการมสต การม

จตจดจอแคอารมณเดยว ท าใหเยาชนไดมโอกาสเขาถงหลกปฏบตธรรม ประทบใจหลกสตรการ

บรการท าใหรสกวาไมนากลวและไมใชเปนสงทเหมาะเพยงแตผสงอายเพยงสวนเดยว และ

ประทบใจในเรองการเดนจงกลมมากกวานงสมาธ เนองจากมเวลาปฏบตและอบรมชวงสนๆ แค ๒

วน

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

การประชาสมพนธเพอใหถงกลมวยเรยนนนในเรองธรรมและการปฏบตธรรม

นาจะเปนการแนะน าของผทเปนวยเดยวกนมากกวา การใชสอสมยใหมเชนโดยชองทาง

อนเทอรเนต Facebook หลาๆ คนชวยกนสงใหเพอนจะไดผลมากกวาจะใหไปอานขอความ

บทความทเกยวกบธรรมในสออยางอน เปนเหมอนกบสอบคคลอกอยางหนง

๖

ในสถานทสอนธรรมและปฏบตธรรม จากทเคยไปอบรมครงทเรยนอย มธยมปท

๖ วดจะสอนและดแลไมคอยทวถงเนองจากมนกเรยนมาก การจดการยงไมดนกอยางเชนทยว

พทธกสมาคม

๔. คณวศษฎ วานชพงษพนธ พนกงานบรษท ทรมฟ อาย ๕๐ ป เขาปฏบตธรรมทยวพทธกสมาคมปทมธาน

(ศนย ๒) เขารวมหลกสตรวปสสนากรรมฐาน อ.เรณ ทศณรงค ไดใหขอมลดานรปแบบวธการ

ประชาสมพนธทไดรบจากทาง ยวพทธกสมาคมดงน

ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบการแนะน าในครงแรก

ไดทราบถงการอบรมปฏบตธรรมท ยวพทธกสมาคมจากการแนะน าของเพอนจงม

ความนาสนใจและรสกนาเชอถอตอองคกร เดนทางเขาไปดสถานทและรายละเอยดหลกสตรตาง ๆ

และสมครเขารวมอบรมหลกสตรพฒนาจตใหเกดปญญาและสนตสข โดยคณแมสร กรนชย ท ยว

พทธส านกงานใหญเปนครงแรก

จากพนฐานในการปฏบตจากทอนมากอนแลวจากทวดชลประทานยวราชรงสฤษฎ

จงหวดนนทบร และทวดอมพะวน จงหวดสงหบร จงไดมาปฏบต ตอทยวพทธกสมาคมศนย

ปทมธาน ปฏบตปละ - ๒ ครงตามแตสามารถลางานหยดประจ าปไดชวงไหน ในขณะนไดเขา

รวมปฏบตธรรมทยวพทธกสมาคมมาแลวประมาณ ๐ ครง ในหลกสตรวปสสนาการมฐานของ อ.

เรณ ทศณรงค เนองจากระยะเวลาพอดกบและเปนหลกสตรทมการจดอยางสม าเสมอทงป

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

ในการไดรบขอมลขาวสารเกยวกบหลกสตรหรอกจกรรมโครงการตาง ๆ ของยว

พทธกสมาคมในปจจบนมความสะดวกมาก เนองจากมการใชสอเทคโนโลยอนเทอรเนตมาใชใน

การสงขาวประชาสมพนธขอมลตาง ๆ ใหทราบ สามารถเขาไปดไดตลอดเวลา ประกอบกบใน

หนาทการงานปจจบน มความเกยวของกบงานบนอนเทอรเนตเปนปกตทกวนอยแลวจงถอไดวาม

ความสะดวกอยางมาก

สมภาษณ คณวศษฎ วานชพงษพนธ, อบรมทศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย๒), ๒ ส.ค.

๒๕๕๓.

๗

สอตาง ๆ ททราบขอมลขาวสารไดอกทางหนง คอ การเปนสมาชก “วารสารยว

พทธสมพนธ” ซงมออกและสงมาใหถงบานเปนประจ าทก ๓ เดอน เปนประโยชนกบสมาชกท าให

ไดทราบขาวกจกรรมตาง ๆ ทจดขนเปนกจกรรมพเศษจากหลกสตรทมการวางไวปรกต ไดแก

กจกรรมในวนส าคญทางพทธศาสนา การแสดงธรรมฟงธรรมในวนพระหรอในวนส าคญตาง ๆ

ทางพทธศาสนา หรอกจกรรมงานท าบญททางยวพทธจดขนเปนพเศษ ในปจจบนจะไปท าบญและ

รวมงานในวนส าคญตาง ๆ ท ยวพทธกสมาคมแทนการไปท าทวด เนองจากมความคนเคย มความ

ศรทธาในสมาคมและมความรสกดทไดรวมบญกบกลมคนทปฏบตธรรมดวยกน

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. มความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

สอ ทมความสะดวกและมการใชงานอยางสม า เสมอท เ ก ยวของกบการ

ประชาสมพนธขาวสารตาง ๆ ของ ยวพทธกสมาคมไดแก อนเทอรเนต ส าหรบการตรวจดขอมล

ขาวสารทเกยวของกบหลกสตรการอบรมตาง ๆ สอทางจดหมายอเลกทรอนกส (E-Mail) เปนสอท

ไดรบในขาวสารทเกยวของกบกจกรรมในวนพเศษตาง ๆ เชน งานบญในวนส าคญตาง ๆ งานทเปน

การฟงธรรมปฏบตธรรมในตาง ๆ ทนอกเหนอทมในจากตารางหลกสตรอบรม และสออกอยางท

ไดรบและมความสะดวกอกดานคอ ขอความสนทผานทางโทรศพทมอถอ (SMS) มกจะเปน

ขอความทคลายกบจดหมายอเลกทรอนกส แตเปนขอมลตาง ๆ ทสนกะทดรดกวา เชน งานตกบาต

ในวนเขาพรรษา หรองานท าบญในวนแม เปนตน

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

ยวพทธกสมาคมเปนสมาคมทใหบรการดานการอบรมปฏบตธรรมทมการจดการ

และมลกษณะศนยปฏบตธรรมทดมากในหลายๆ ดาน ไดแก ดานการแจงขาวการประชาสมพนธท

ดท าใหสะดวกในการรบรขอมลขาวสารตาง ๆ ดานสถานทสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ เชน ทพก

ทปฏบตธรรม สามารถจดไดเหมาะตอการปฏบต มหองทความสะอาด เปนสดสวนและเปนสวนตว

อาหารทใหรบประทานกมคณคาและหลากหลายเหมาะกบผปฏบตธรรม ตลอดถงการวางกฏ

ระเบยบการปฏบตในการมาของทกคนทเหมาะสมไมเกดความกงวลใจในเรองความสงทจะมา

รบกวนและความปลอดภยกบผปฏบตดวยกน

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

๘

ยวพทธกสมาคมโดยสวนรวมแลวมความเหมาะสมเกอบทกดาน พบปญหาคอ

หลกสตรพระวปสสนาจารยมนอย (มหลกสตรทวทยากรเปนฆราวาสมากกวา) ท าใหอบรม

หลกสตรทเปนพระสงฆสมครไดยากมจ านวนคนสนใจมาก (หลกสตรรบจ านวนจ ากด) และในบาง

หลกสตร (พระวปสสนาจารย) ระยะเวลาอบรมนานไป เชน หลกสตรใชเวลาในการอบรม ๙ วน ท า

ใหคนทท างานประจ าไมสามารถลางานมาปฏบตได

ส านกปฏบตทเกยวกบโครงการหลกสตรปฏบตธรรมและงานกจกรรมตาง ๆ มกม

ปญหาดานการจดการ เชน เรองความสะอาด หองน าทไมเพยงพอ มเจาหนาทใหบรการทจะให

ค าแนะน าไมเพยงพอ ท าใหการดแลผปฏบตไมทวถง บางสถานทมคนเขามาปฏบตมากเกนไป

สถานททจะเดนหรอนงกมความแออด มสตวเลยง แมว สนขเปนตน ท าใหไมสปปายะเทาทควร ซง

สงเหลานอาจท าใหผมาใชบรการไมประทบใจเปลยนไปยงสถานทอนทมความพรอมและเหมาะสม

กวาได เชน ทยวพทธกสมาคมเปนตน

อยางไรกตามความพรอมทกอยางคงเปนไปไดคอนขางยาก เพราะตองมพรอมทง

งบประมาณทมากและบคลากรทมความรพอสมควร หากเปนไปไดอาจเปนลกษณะตวอยางเชน วด

ชลประทานยวราชรงสฤษฎ จงหวดนนทบร ถอไดวาเหมาะสมด และในตวพระสงฆกส าคญ พระ

ตองเปนผทนาเลอมใสศรทธาแกผพบเหน กจการสงเสรมเผยแผหลกธรรมปฏบตกสามารถย งยน

ตอไปได

๕. คณน าพร ไววอง ๒

ขาราชการเกษยน ไดเขาปฏบตธรรมทยวพทธกสมาคมศนยปทมธาน (ศนย ๒) เขา

รวมหลกสตรวปสสนากรรมฐาน อ.เรณ ทศณรงค ไดใหขอมลในดานสอประชาสมพนธทไดรบ

จากทางยวพทธกสมาคม ดงน

ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบการแนะน าในครงแรก

รจกยวพทธกสมาคมจากการเขาอบรมปฏบตธรรมและจากแนะน าของ คณแมศร

ขณะทไปปฏบตธรรมทวดอนทราวหาร ท าใหเชอมนในองคกรจงไดเขาไปสมครเขารวมอบรมใน

หลกสตร วปสสนากรรมฐาน ในระดบพนฐานท ยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ เขาปฏบตทนนอย

๒สมภาษณ คณ น าพร ไววอง, อบรมทศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย๒), ๔ ส.ค. ๒๕๕๓.

๙

ประมาณ ๗ ป และเวนวางไป มการเขาปฏบตธรรมทวดตาง ๆ ในบางป ตอมาหลงเกษยณ มความ

สะดวกทจะปฏบตธรรมมากขน จงไดเขามาปฏบตในหลกสตรวปสสนากรมฐาน ทยวพทธก

สมาคมศนยปทมธาน โดยทในปจจบนไดวางแผนไววาจะเขาปฏบตธรรมทศนยปทมธานใหได

อยางนอยปละ ๒ ครงหรอมากกวานน อยางเชนในปทแลวเขาไปปฏบตธรรมท ยวพทธกสมาคม

ปทมธาน ถง ๗ ครง โดยสวนมากเปนโครงการของ อาจารยเรณดงเชนทไดปฏบตมาครงนดวย

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

ไดทราบขาวสารเกยวกบหลกสตรอบรมจากสอ “อนเทอรเนต” และ “วารสารยว

พทธส าพนธ” เปนหลก เนองจากไดเปนสมาชกสอยวพทธส าพนธ ซงไดรบเปนประจ าทก ๓ เดอน

ท าใหไดทราบรายการตาง ๆ เชน ตารางหลกสตรอบรมตาง ๆ กจกรรมตาง ๆ ทมก าหนดจดขน

นอกเหนอจากหลกสตรอบรมในตารางปกต เชน โครงการปฏบตธรรมในวนสงทายปเกาตอนรบป

ใหม กจกรรมในวนส าคญทางพทธศาสนาตาง ๆ เชน วนวสาขะบชา กจกรรมท าบญตกบาตในวน

เขาพรรษา เปนตน และอกสอหนงทมความส าคญคอ อนเทอรเนต เมอตองการทจะดถงความ

ปจจบนของขอมล เชน ตรวจดวาหลกสตรทตองการสมครอบรมมจ านวนครบตามหลกสตรหรอยง

กสามารถตรวจสอบได และสามารถสมครกบอนเทอรเนตไดเลยในปจจบน ท าใหเกดความสะดวก

เปนอยางมาก ไมตองสงจดหมายหรอตองไปสมครเองซงไมสะดวกตอการท าอยางนน

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. มความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

สอทพงพอใจทใชในปจจบน คอ มความพงพอใจสอสงพมพทเปน “วารสารยว

พทธส าพนธ” และ “สออนเทอรเนต” เปนอยางยง เนองจากมความสะดวก และโดยเฉพาะ“วารสาร

ยวพทธส าพนธ” เปนสอททางยวพทธกสมาคมไดจดสงใหถงบานท าใหการรบรขาวสารมความ

ชดเจน สามารถใชส าหรบแนะน าผอนใหอานและรบรโครงการกจกรรมทดๆ ได ซงไมตออธบาย

มาก นอกจากนนในวารสารยงมคอลมนธรรมซงถอดจากเทปของพระวปสสนาจารยทสอนการ

ปฏบตวปสสนากรรมฐานทานตาง ๆ หรอในคอลมนเกยวกบขอซกถามธรรมทนาสนใจตาง ๆ ท า

ใหผอานมความรและมความสนใจธรรมมากขน สามารถเปนสอในการเผยแผพทธศาสนาไดด

หนทางหนง ส าหรบสออนเทอรเนต พงพอใจเพราะมความสะดวกในการตรวจดขอมลปจจบนและ

๒๐

ใชส าหรบสมครเขารวมอบรมปฏบตธรรม ใครๆ ทสนใจกสามารถเขาไปดไปสมครไดเอง สะดวก

และรวดเรวทง ๒ ฝาย

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

ยวพทธกสมาคมเปนสถาทปฏบตธรรมทมความพรอมในเกอบทกๆ ดาน ส าหรบ

ศนยปฏบตส าหรบทกๆ วย ประทบใจทมหลกสตรตาง ๆ ไวรองรบมากมายตามแตสะดวกทจะเขา

รวมกจกรรม โดยทมความพรอมทงดานบคลากรทเพยงพอ พนกงานเจาหนาทมความสภาพออน

นอมและเอาใจใสกบทกๆ คนโดยไมเกยงวาเปนผสงอายหรอหนมสาว มระบบการจดการทด

รวดเรว ทพกทปฏบตธรรมทดเปนสดสวน สถานทมความสะอาดระเบยบทงภายในและภายนอกท า

ใหเกดความสดชนสงบเจรญหเจรญตาแกผมาเยอนเปนอยางด โดยเฉพาะในเรองทจอดรถมการด

และใหความสนใจกบรถผทมาปฏบตธรรมเปนอยางดซงไมเหมอนกบทไดไปปฏบตหรอไปท าบญ

ทวดซงมกไมคอยใหความส าคญในเรองน ท าใหรสกดเปนอยางมากจนปจจบนคดและรสกวาเปน

ความคนเคยกบ ยวพทธกสมาคมมาก และโอกาสตอไปหากมเวลาวางกจะมาปฏบตธรรมทนอก

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

ปญหาทพบในสวนของยวพทธกสมาคมถอวานอยมาก มเพยงเลกนอยเทานน พบ

ปญหาจากในเรองการบรการในการรบโทรศพทซงเขาใจวาเปนพนกงานของ ยวพทธสมาคม

ส านกงานใหญ ซงยงใหขอมลและการรบฟงขอมลไมด ท าใหการบอกขอมลใหกบเราไมถกตอง ท า

ใหเสยความรสกและท าใหเสยโอกาสของ ยวพทธกสมาคมทจะไดผมารวมปฏบตธรรมได

ปญหาทพบมอยบาง เชน เรองสตวเลยง เรองความสะอาดของสถานท บรเวณวด

ตลอดถงหองน า ผาเชดเทา ในดานการจดการโครงการยงไมดพอ และทพบและท าใหมความรสก

ไมดคอ การตอนรบและการใหบรการทไมสภาพ ท าใหไมประทบใจตอผปฏบตธรรมได ซงอาจจะ

ไมไปปฏบตทนนอก ซงปญหานอาจเปนเพราะเจาหนาทใหบรการมไมเพยงพอหรอทางวดอาจ

ไมใหความส าคญในเรองตาง ๆ เหลาน จงไมไดใหการแนะน าบอกกลาวเกยวกบการบรการ การใช

วาจาทสภาพและเหมาะสม ซงถอเปนสงส าคญอยางยงในสภาพปจจบนทม ทงของพระและของ

ฆราวาสทเปดส านกปฏบตใหบรการกนมากมาย

๒

๖. พ.ต.ท. หญง ศภรสม ขวญเกอเกยรต ๓ ขาราชการต ารวจ สน. ต ารวจแหงชาต อาย ๔๘ ปเขาปฏบตธรรมทยวพทธก

สมาคมปทมธาน (ศนย ๒) ในหลกสตรวปสสนากรรมฐาน อ.เรณ ทศณรงค ใหขอมลในดานสอ

ประชาสมพนธทไดรบจากทาง ยวพทธกสมาคมดงน ขอ ๑) สอประชาสมพนธทไดรบในครงแรก

ไดรจกยวพทธกสมาคมครงแรกจากการแนะน าของผบงคบบญชา มความ

นาเชอถอมากกวาสออนๆ โดยเขาอบรมในหลกสตรของ คณแมสร กรนชย ทศนยยวพทธกสมาคม

ศนยบางแค โดยเขาอบรมปฏบตธรรมในป ๒๕๔๘ จ านวน ๒ ครง และ ใน ป ๒๕๔๙ จ านวน ๒

ครง หลงจากนนไดมาเขาอบรมปฏบตธรรมตอท ยวพทธกสมาคมศนยปทมธาน ในป ๒๕๕

จ านวน ครง และ ในปน ๒๕๕๓ จ านวน ครง ทอบรมลาสด

ขอ ๒) ขาวสารประชาสมพนธทไดรบจาก ยวพทธกสมาคม

ขาวสารหลกสตรอบรมและโครงการตาง ๆ ในปจจบนไดทราบขอมลขาวสารจาก

แผนพบทไดรบหลกการอบรมปฏบตธรรม และจาก “วารสารยวพทธส าพนธ” เปนหลก เนองจาก

ไดเปนสมาชกสอยวพทธส าพนธ ทไดสมครไวตงแตเขาปฏบตทศนยปทมเปนครงแรก โดยจะ

ไดรบทก ๓ เดอน ท าใหไดทราบรายการตาง ๆ เชน ตารางหลกสตรอบรม กจกรรมตาง ๆ ทม

ก าหนดจดขนนอกเหนอจากหลกสตรอบรมในตารางปกต และอกสอหนงทมความส าคญคอ

อนเทอรเนต ปจจบนสามารถสมครผานทางอนเทอรเนตไดเลย ท าใหเกดความสะดวกเปนอยางมาก

ขอ ๓) ความพงพอใจสอการประชาสมพนธ ยวพทธกสมาคม

๓. มความพงพอใจสอการประชาสมพนธ

สอการประชาสมพนธ “วารสารยวพทธส าพนธ” มความสะดวกในการดขอมล

มากกวาอนเทอรเนตซงในบางคนกไมสะดวกทจะเปดเขาด และอนเทอรเนตไมไดมทกคน แต

วารสารเปนสอททางยวพทธกสมาคมไดจดสงใหถงบานท าใหการรบรขาวสารมความชดเจน

สะดวกในการเปดอานสามารถใชส าหรบแนะน าผอนใหอานและรบรโครงการกจกรรมทดๆ ได

๓สมภาษณ รตท.หญง ศภรสม ขวญเกอเอยรต อบรมทศนยวปสสนายวพทธปทมธาน (ศนย๒) ต.

คลองสาม อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน ๗ ส.ค. ๒๕๕๓.

๒๒

ดวยนอกจากใชอานคอลมนธรรมหรอในคอลมนธรรมทนาสนใจตาง ๆ เปนสอส าหรบการเผยแผ

ธรรมไดทดอกทางหนง

๓.๒ ความพงพอใจหลกสตร

ยวพทธกสมาคมสถานทปฏบตธรรมทมความพรอมทกๆ ดาน ท าใหประทบใจ

หลกสตรและการบรการ ดวยมบคลากรทสภาพและการดแลทวถง มทพก, ทปฏบตธรรม, หองน า

สะอาดเปนสดสวนและก าหนดกฎระเบยบในการอยรวมปฏบตกบการอยรวมกนจ านวนคนมากๆ

ทเหมาะสมท าใหรสกดเหมอนอยบานตนเอง

ขอ ๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

การประชาสมพนธและการด าเนนกจกรรตาง ๆ ของ ยวพทธกสมาคมปญหาใน

การอบรมมเพยงปลกยอยเทานน ทพบจะเปนเรองปญหาของตวผปฏบตกบผเปนวทยากรในการสอ

กนมากกวา เชน การสอบอารมณมการแนะน าการปฏบตไมละเอยดและเหมาะกบแตละคน ท าให

เกดความอดอดบางในการปฏบตบาง เปนตน

ขอเสนอแนะส าหรบสถานปฏบตธรรม คอ ดานสถานทปฏบต ทพกและ

สภาพแวดลอมเมอมผปฏบตจ านวนมาก ท าใหเรองทปฏบต ทเดนจงกลมจะเบยดเสยดกน หองน า

หองนอนจะแออดไป ส าหรบเรองโดยทวไปแลวทพบปญหาเรองศรทธาหรอภาพพจนกส าคญ

พระสงฆไมควรมขาวในเรองต าแหนง สมณะศกด อกอยางการบอกบญไมควรมบอยเกนไป ท าให

ไมเลอมใสตอวดพระสงฆลดลงได ทงหมดนคอปญหาสวนหนงทท าใหญาตโยมหางจากวดไป

โอกาสทยะเรยกกลบคนมานนกจะท าไดยาก

จากขอมลการสมภาษณผเขาอบรมปฏบตธรรมแบบเชงลก (In-depth Interview)

สมภาษณรายบคคลขางตน สามารถสรปเปนตารางแยกเปนรายละเอยดขอมลและความคดเหนแต

ละทานเปนหวขอๆ ไดดงตารางท ๒ คอ

ตารางท ๔.๒ สรปรปแบบและชองทางสอประชาสมพนธทผเขาอบรมไดรบ

ผใหขอมล ชองทาง ประโยชนทไดรบฯ ความพงพอใจสอ/การบรการ

ขอเสนอแนะ

) คณ คณวชร

ดล ย ป ร ชญ า

- สอบคคล (สอท

ไดรบค รงแรก /

- มนใจองคกรจาก

การแนะน าบคคล

- หลกสตรแตละ

หลกสตรเหมาะกบ

- ว ด ไ ม ม แ จ ง

ขาวประชา สม

๒๓

ธรรมกร

อาย ๔ ป

อา ชพท า ธร ก จ

สวนตว (ปฏบตธรรมท ศนย )

เพอนแนะน า)

- สอแผนพบหลก

สต ร /โ ค รงก า ร

อบรม

- วารสารยวพทธ

ส าพนธ

- SMS

และเขาอบรมจรงๆ

- วารสารยวพทธม

ขาวสารและธรรม

ดๆ

- ส ะ ด ว ก ก า ร ร บ

ข อ ค ว า มส น ท า ง

โ ท ร ศ พ ท ม อ ถ อ

( SMS) ท า ใ ห ร

ขาวสาร /กจกรรม

และผลการสมครเขา

อบรม

- ศรทธาองคกรจาก

ค ว า มป ร ะทบ ใ จ

หลก สตรและการ

บรการ

แ ต ล ะ ค น แ ต ล ะ

ร ะ ด บ แ ล ะ ใ ห

ความ รหลกธรรม

และหลกการปฏบต

ดมาก

พน ธ ใ ด ๆ ใ ห

สมาชกหลงจาก

จบหลกสตร

- ว ดควรมหลก

สตรแบงระดบ

ให เหมาะกบผ

ปฏบต

- จ ากดจ านวนผ

ปฏบตไมจ ากด

จ า น ว น ท า ใ ห

แออดและดแล

ไมทวถง

๒) คณ คมกฤช

สารภาค

พนกงานบรษท

(ปฏบตธรรมท

ศนย ) เขา

อบ ร ม ท น ค ร ง

แรก

- สอบคคล (สอท

ไดรบค รงแรก /

เจานายแนะน า)

- ม ค ว า ม ม น ใ จ

เชอถอองคกรจาก

ก า รแนะ น า ข อง

เจานายและเพอนๆ

-หลกสตรและการ

บ ร ก า ร ท ด ท า ใ ห

เ ชอถอศนยปฏบต

ธรรม

- สถานทการบรการ

และความสะอาด

-ม ห ล ก ส ต ร ก า ร

อบรมดพรอม

- วดมเจาหนาท

นอยดแลผปฏบต

ไมทวถง

๓) คณอนพนธ

อนทร พงษ

น ก ศ ก ษ า

- สอบคคล (สอท

ไดรบค รงแรก /

อาจารแนะน า)

- มความมนใจและ

ความนาเชอถอตอ

องคกรจากสถาบน

- มหลกสตรการ

อบรมดพรอม

- ค ว ร จ ะม ก จ

กรรมประชา สม

พนธทเหมาะส า

๒๔

มห า ว ท ย า ล ย

จฬาลงกรณราช

วทยา ลย (ปฏบต

ธรรมท ศนย )

เ ข า อบรม ท ย ว

พ ท ธก สมาค ม

ครงแรก

การศกษาทใหการ

ยอมรบ

- ศรทธาองคกรจาก

ค ว า มป ร ะทบ ใ จ

หลก สตรและการ

บรการ

หรบวย รนและ

คนรนใหมดวย

- ว ดมบคลากร

อบ ร มน อ ย ไ ม

ทวถง

๔) คณวศษฎ วา

นชพงษพนธ

พนกงานบรษท

ทรมฟ (ป ฏบ ต

ธรรมท ศนย ๒)

- อ น เ ท อ ร เ น ต

(WWW.ybat.org)

- วารสารยวพทธ

สมพนธ ( สอท

ไดรบครงแรก)

- จดหมาย E-Mail,

SMS

- สอบคคลมความ

มน ใ จ แ ล ะ ค ว า ม

นาเชอถอตอองคกร

จากการแนะน าของ

บคคล

- สออนเทอรเนตได

ขอมลหลกสตรและ

รายละเอยดตาง ๆ

- มความสะดวกใน

การตรวจสอบขอ

มลใหมๆ

- ท าใหมโอกาสได

ท าบญฟงธรรมและ

ปฏบตธรรมมากขน

- มน ใจตวองคก ร

ม า ก ป ร ะ ท บ ใ จ

หลกสตรทด

- อนเทอรเนต

- วารสารยวพทธ

- รบ SMS ทางโทร

ศพท มอถอท าให

ทราบกจกรรมดๆ

- หลกสตรพระ

วปสสนาจารยม

น อ ย ( ศน ย ๒ )

และเวลายาวนาน

เกน ๗ วนท าให

คน ไมเหมาะกบ

คนท างานประจ า

- ป ญ ห า ก า ร

บรก ารควรทว

ถงกบจ านวนผ

ปฏบต

- ตองระวงเรอง

ป ฏ ป ท า ข อ ง

พระสงฆทด

- ความสะอาด

อาคารสถาน ท

ต า ง ๆ ค ว ร

เหมาะ

๕) คณ น าพร ไว - บ ค ค ล ( ส อ ท - สอบคคลเชอมน - วารสารยวพทธ - ก า ร ร บ

๒๕

วอง

ขา ราชการ

เกษยณ (ปฏบต

ธรรมท ศนย ๒)

ไดรบค รงแรก /

คณแมสรแนะน า)

- วารสารยวพทธ

สมพนธ

-อ น เ ท อ ร เ น ต

(WWW.ybat.org)

ในองคกรมากวาสอ

อนๆ

- ไดทราบกจกรรม

และหลกสตรจาก

วารสารยวพทธฯ

- ทราบกจกรรมงาน

บญตามเทศกาลตาง

ๆ

- วารสารยวพทธ

ส ม พ น ธ แ ล ะ ส อ

อนเทอรเนต ท าให

สะดวกในการสมคร

เขาอบรมและขอมล

ขาวสารทตองการ

- สออน เทอรเนต

- สถานทเหมาะสม

- หลกสตรทหลาก

หลายและมอบรม

ตลอดทงป

โทรศพททศนย

พนก งานให

ขอมลตองด

- ศ น ย ป ฏ บ ต

ตองสะอาด

- หลกสตรตอง

เหมาะกบผแตละ

ระดบผอบรม

- ก า ร ตอน รบ

ตองดแลผปฏบต

ใหทวถง

๖) ร ต ท . ห ญ ง

ศ ภ ร ส ม ข วญ

เกอเอยรต

ส า น ก ง า น

ต ารวจแหงชาต

(ปฏบตธรรมท

ศนย ๒)

- สอบคคล (สอท

ไดรบค รงแรก /

เจานายแนะน า)

- วารสาร ยวพทธ

สมพนธ

-อนเทอรเนต

(WWW.ybat.org)

- สอ บคคล ท า ให

เกดความนาเชอถอ

ดกวาสออน

- ไ ด ท ร า บ ร า ย

ละ เ อยดหลก สตร

จากแผนพบ

- วารสารใหความร

ทงธรรมปฏบตด

- ความประทบใจ

หลก สตรและการ

บรการ

- สถานทสถานท

และก ารบ ร ก า ร

ของเจาหนาท

- หลกสตรเหมาะ

กบผปฏบต

- วารสารยวพทธ

- กฎระเบยบเหมาะ

กบการอยของคน

จ าหมมาก

- ปญหาของยว

พ ท ธ เ ช น ก า ร

แ น ะ น า ก า ร

ป ฏบ ต อ า จ ไ ม

ต ร ง ก บ ค ว า ม

ตองการผปฏบต

- ไ ม ค ว ร ม ผ

ป ฏบ ต ม าก จ น

สถานทแออด

- ตองมปฏปทา

นาเลอมใส

๒๖

จากตาราง ๔.๓ สรปรปแบบและชองทางสอประชาสมพนธทไดรบจากผเขาอบรม

สามารถสรปไดเปนตารางสรป โดยคดขอมลเปนจ านวนความถของการรบสอประชาสมพนธของ

แตละทาน ดงตอไปน

ตาราง ๔.๓ สอประชาสมพนธทไดรบในครงแรกกอนเขาอบรมอบรม

ชนดสอประชาสมพนธ (Chaneal) ควาถ

สอบคคล ๕ สออนเทอรเนต

จากตาราง ๔.๓ อธบายถงชนดสอประชาสมพนธทไดรบในครงแรกกอนเขาอบรม

อบรมวา สอบคคลเปนสอทมบทบาทในการประชาสมพนธ ชกจงใหประชาชนโดยทวไปเขามา

อบรมทศนยยวพทธกสมาคมมากทสด และอนเทอรเนตเปนสอทชวยงานประชาสมพนธไดผล

รองลงมา และใชในการสมครเขาอบรมดวยสออนเทอรเนตนดวย เพอแสดงผลขอมลเปนการรบสอ

ประชาสมพนธของแตละขอมลตาราง ๔.๓

ตารางท ๔.๔ สอประชาสมพนธทไดรบหลงอบรม

สอประชาสมพนธ (Chaneal) จ านวน

วารสารยวพทธสมพนธ ๔ อนเทอรเนต ๓ SMS, Email ๒ สอแผนพบ

จากตารางท ๔.๔ สามารถอธบายถงประสทธภาพของสอประชาสมพนธโครงการ

อบรมปฏบตธรรมทผเขาอบรมไดรบ คอ อนดบท ) สอบคคลมจ านวนมากทสด อนดบท ๒) คอ

วารสารยวพทธสมพนธ ๓) อนเทอรเนต อนดบท ๔) สอ SMS และ Email ๕) สอแผนพบโครงการ

หลกสตรประจ าป

ประโยชนทไดรบจากการประชาสมพนธ (KAP) สามารถสรปลงในตาราง ๔.๕

แสดงโดยค านงถงจ านวนการรบสอประชาสมพนธดงตอไปน

๒๗

ตารางท ๔.๕ ประโยชนทไดรบจากการประชาสมพนธ (KAP)

K A P จ านวน สอบคคลท าใหองคกรนาเชอถอ ๖ มความศรทธาองคกรจากหลกสตรเหมาะทกคน ๕ สอทนสมยรบรขาวสารสะดวก ๓ ไดธรรมดๆ จากวารสารฯ ๓

จากตารางท ๔.๕ สามารถอธบายถงผเขาอบรมและศนยวปสสนากรรมฐานยว

พทธฯ ไดรบถงประโยชนจากการประชาสมพนธ (KAP) ตามล าดบ คอ อนดบท ) สอบคคล ม

ความนาเชอถอตอองคกรมากทสด อนดบท ๒) ศรทธาองคกรจากหลกสตรและบรการทด อนดบท

๓) สอทนสมยไดรบรขาวสารไดสะดวกและไดอานธรรมดๆ จากวารสารยวพทธ

๑) ความพงพอใจสอและการบรการ

สามารถสรปลงในตาราง ๔.๒.๓.๒ แสดงผลโดยคดขอมลเปนจ านวนของ

การรบสอประชาสมพนธของแตละขอมลดงตอไปน

ตารางท ๔.๖ ความพงพอใจสอและการบรการ

ความพงพอใจสอและการบรการ จ านวน

พงพอใจหลกสตรทด ๕ พงพอใจสอประชาสมพนธ ๔ พอใจสถานทและการบรการ ๓ อนๆ

จากตารางท ๔.๖ สามารถอธบายถงความพงพอใจในสอประชาสมพนธของผเขา

อบรม เรยงตามล าดบได คอ อนดบท ) พงพอใจสอประชาสมพนธ ๒) พงพอใจหลกสตรอบรม

อนดบท ๓) พงพอใจสถานทและการบรการทด และ ๔) พงพอใจเรองกฏระเบยบทดส าหรบคนหม

มาก

๒) สรปขอเสนอแนะส าหรบส านกปฏบตธรรมทวไป

๒๘

สามารถสรปลงในตาราง ๔.๒.๓.๕ แสดงผลโดยคดขอมลเปนจ านวนของ

การรบสอประชาสมพนธของแตละขอมลดงตอไปน

ตารางท ๔.๗ สรปขอเสนอแนะส าหรบสถานทปฏบตธรรมทวไป

ขอเสนอแนะ จ านวนปญหาทพบ

) การบรการไมประทบใจ ๔ ๒) หลกสตรไมเหมาะ ๓ ๓) ความสะอาด ๒ ๔) การประชาสมพนธ ๒ ๕) ปฏปทาของพระสงฆ ๒

จากตาราง ท ๔.๗ อธบายถงขอเสนอแนะทมผลตอภาพลกษณและงาน

ประชาสมพนธหลกสตรปฏบตธรรมของส านกปฏบตธรรมทวไป เรยงตามล าดบ คอ ) การบรการ

ทไมประทบใจ ๒) หลกสตรไมเหมาะ และ ล าดบ ๓) สถานทไมสะอาด, การประชาสมพนธ และ,

ปฏปทาของพระสงฆไมด

๔.๒.๔ สรปผลรปแบบและวธการประชาสมพนธในสวนผเขาอบรม

จากขอมลดานประสทธภาพ ประโยชนจากการประชาสมพนธ (KAP) และ ความ

พงพอใจในสอประชาสมพนธของผเขาอบรม น าไปพจารณาหลกแนวคดการประชาสมพนธ และ

แนวคดทฤษฎดานการสอสารได ๔ ดาน ดวยกนดงตอไปน

๑) หลกการสอสารและสอทไดรบจากการประชาสมพนธ

ยวพทธกสมาคมมหลกการสอสารทใชในการประชาสมพนธทสอดคลองตามหลก

ทฤษฏการสอสาร ในการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางบคคลตอบคลหรอบคคลตอกลม โดยใช

มการไหลของสารสองแบบ คอ การไหลทางเดยว (One way Communication) และการใชสอ

ประชาสมพนธแบบทมการไหลของสารในลกษณะสองทาง (Two Ways Communication)

มการรบรและการแปลความหมายตามหลกทฤษฏการสอสารของ ชแรมม ทให

ความส าคญในดานการสอสารทเหมาะส าหรบใชในการการสอนหลกธรรมและหลกปฏบตท

สอดคลองและมประสปการณรวมกนระหวางผเปนวทยากรและผปฏบต เนองจากยวพทธกสมาคม

มการแบงแยกหลกสตรส าหรบแตละระดบของผเขาอบรมอยางชดเจน ท าใหมความเหมาะสมและ

๒๙

สอดคลองเกยวกบพนฐานความรของผปฏบตแตละทาน ยอมสรางความประทบใจตอหลกสตรและ

เกดภาพพจนทดตอองคกรได

๒) หลกวธการประชาสมพนธ (KAP Survey)

ยวพทธใชสอประชาสมพนธเพอการประชาสมพนธภายนอกองคกรเปนไปตาม

หลกวธการประชาสมพนธ ในการใหความร ทศนคต และการปฏบต (KAP Survey) การท าใหผเขา

อบรมเกดความเลอมใส และเกดความศรทธาองคกร และ การสรางภาพพจนชอเสยงใหกบหนวยยว

พทธกสมาคม ดวยสอบคคลการใชสอสงพมพ สออนเทอรเนต และการใชสอประชาสมพนธเชงรก

เปนตน

๓) การสอสารเผยแผธรรมในทางพทธพระศาสนา

หลกการจดหลกสตรการอบรมของยวพทธกสมาคม ทมการแบงระดบกลมผเขา

อบรมตามพนฐานผปฏบตธรรม เปนไปตามหลกวธการสอนแบบตาง ๆ ของพระพทธองค ททรง

พจารณาตวบคคลตามระดบสตปญญาเปนหลก และ ตวผสอนตองมความรในหลกธรรมตาง ๆ

๔) การประเมนผลการประชาสมพนธหลงอบรม

สามารถสะทอนประสทธภาพผลการด าเนนการ เปนขอมลยอนกลบในสายตาผเขา

อบรมวามผลดหรอเกดผลกระทบตอองคการหนวยงาน ท าใหสามารถสบทราบและเปดเผยความ

จรงขอบกพรองตาง ๆ อนเปนประโยชนตอการบรหารงาน เพอการแกปญหา สงทมผลตอภาพพจน

และการยอมรบนบถอทประชาชนเคยมอยเดมได

บทท ๕

สรปอภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยในครงนเปนการวจยแบบเชงคณภาพ ศกษาหลกและวธการประชาสมพนธ

ของยวพทธกสมาคม วตถประสงคในการวจยในครงนม ๓ ประการ คอ ๑) ศกษาแนวคดทางการ

ประชาสมพนธและหลกทฤษฎการสอสาร ๒) ศกษาประวตความเปนมาของ ยวพทธกสมาคม และ

๓) ศกษารปแบบและวธการการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม มขนตอนการศกษาหลกและ

วธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม แสดงผลการวเคราะหขอมลเปนแบบเชงพรรณนาความ

จากการศกษาวจยไดดงน

๕.๑ สรปผลเชงพรรณนาความ

๕.๑.๑ แนวคดดานการประชาสมพนธและแนวคดทฤษฎการสอสาร

๕.๑.๑.๑ หลกแนวคดดานประชาสมพนธ

การประชาสมพนธเปนหนาทของฝายบรหารหรอฝายจดการ (management)

มวตถประสงคในการเผยแพรนโยบายเพอการพฒนายกระดบคณภาพชวต สงคม จตใจ สงเสรม

สนบสนนการบรหารจากผปฏบตงานพฒนาระดบการตดตอสอสารภายในองคกรและตดตอสอ

ประชาชนภายนอก เพอการส ารวจความร ทศนคต และการปฏบต (KAP survey) เพอท าให

ประชาชนเลอมใส ศรทธา และใหการสนบสนนองคการ อกอยางเพอชวยในการสรางภาพพจน

ชอเสยงใหกบหนวยงานและขวญก าลงใจของคนในองคกร เปนสาเหตใหเกดความสามคคและ

ท างานอยางมประสทธภาพ

การสงและรบสารจากการประชาสมพนธ จะเกดผลไดดเพยงใดยอมขนอยกบ

ทกษะ ทศนคต ความร ระบบสงคมและวฒนธรรมของทงสองฝายใหสอดคลองกน การใชสอและ

เทคโนโลยทมความเหมาะสมตลอดถงจะตองอาศยการสนบสนนความรความสามารถจากบคลากร

ทมความรเพาะดานในการท างาน เพอใหการด าเนนการประชาสมพนธเปนไปตามขนตอน แผน

และวธการทถกตองในการการเลอกวธการเผยแพรขาวสารใหเหมาะสมตอไป

๑๓๑

การประเมนผลการด าเนนประชาสมพนธ คอ ขนตอนทมความส าคญอกอยางหนง

สามารถท าใหทราบถงประสทธภาพ การสะทอนขอมลยอนกลบในสายตาประชาชนวามผลดหรอ

เกดผลกระทบตอองคการหนวยงาน ตลอดถงท าใหสามารถสบทราบและเปดเผยความจรง

ขอบกพรองตาง ๆ อนเปนประโยชนตอการบรหารงาน การแกปญหา การประเมนความกาวหนา

(Formative Evaluation) และ การประเมนผลสรปของงาน (Summative Evaluation) วามความ

ถกตองเหมาะสมกบกลมเปาหมายทจะตองตดตอหรอไม

๕.๑.๑.๒ สรปแนวคดและทฤษฎดานการสอสาร

การสอสารจดไดวาเปนปจจยทส าคญอกปจจยหนงในชวตประจ าวนของ

มนษย ในการเอออ านวยหลกปจจยพนฐานเปนตวสอกลางทมความจ าเปนในกระบวนการของวถ

ชวตและสงคมทขาดไมไดการในบทบาทการพฒนาระบบ สงคม วฒนธรรม ประเทศและโลก

เพอทจะเอออ านวยประโยชนในดานขอมลและขาวสารตาง ๆ ทเกดขนบนโลกนอยางกวางขวาง

และรวดเรวขน ดวยการตดตอสอสารทตองค านงถง บคคล ชนชาต ภาษา กฎขอบงคบทางศาสนา

สงคมและวฒนธรรมซงมความแตกตางกน

๕.๑.๑.๓ สรปการประชาสมพนธในพทธพระศาสนา

ในทางพทธพระศาสนา พระพทธองคไดวางแนวทางปฏบตไว เพอใชในการสอน

การเผยแผหลกธรรมโดยใชวธการตาง ๆ เชน การตกเตอนชแจงใหเหนโทษในการกระท า เพอเปน

ตวอยางทดในฐานะเปนอาจารย เปนศษย พและนองทด เปนตน สอนโดยทรงพจารณาตวบคคล

ตามระดบภมรสตปญญา และตามแตสถานการณเปนหลก มหลกการวธการใชค าพดทเหมาะสม

ผสอนตองมคณสมบตทพรอมในดานการสอสารและหลกธรรมความรตาง ๆ ดวย การสอนจงจะ

เกดผล

๕.๑.๒ ประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม

จากวตถประสงคการศกษาวจยดานประวตความเปนมาของยวพทธกสมาคม

สามารถอธบายถงประเดนสาระส าคญและเปนประโยชนในการศกษามประเดนตาง ๆ ดงตอไปน

๕.๑.๒.๑ สรปประวตการกอตงยวพทธกสมาคม

ยวพทธกสมาคมเกดจากคนรนใหมผมอดมการณทมงมนเพอเผยแผพระพทธศาสนา

ประกอบดวย กลมบคคลผมความร มความพรอมดานตาง ๆ เชน มทนทรพย การสนบสนนทด เปน

๑๓๒

ผเสยสละ มอดมการณ และมเปาหมายเดยวกน โดยเรมจากการสงเสมการศกษาและเผยแผธรรมค า

สอนทางพระพทธศาสนา ไดจดตงยวพทธกสมาคมขนเมอ วนพธท ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๙๒ ผ

กอตงประกอบดวย นายเสถยร โพธนนทะ, นายบญยง วองวานช, และนายสพจน แสงสมบรณ

จากการผลกดนใหกจกรรมการเผยแผธรรมะทงแนวปฏบตและปรยตธรรม

ของกลมบคคลผมจตทงดงามและเสยสละทงหลายดงกลาว ในปจจบนยวพทธกสมาคมมความ

เจรญรงเรองในกจการงานเผยแผและในสวนของตวองคกรเปนอยางมาก มการขยายศนยวปสสนา

ออกไปอก ๒ ศนย และก าลงด าเนนการกอสรางเปนศนยฝกอบรมอก ๒ ศนย ท งในกรงเทพ

ปรมณฑล และตางจงหวด ไดพฒนาหลกสตรฝกอบรมทเหมาะสมและถกตองตามหลกธรรมค า

สอนมากกวา ๔๐ หลกสตร เพอตอบสนองความตองการแกประชาชนทวไป

๕.๑.๓ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

จากการศกษาวจยรปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม สามารถแบงสรปผลออกไดเปน ๓ สวน คอ

๕.๑.๓.๑ สรปรปแบบวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

ดวยการสมภาษณผบรหารแบบเจาะลก (In-depth Interview) ผบรหารของยวพทธกสมาคมส านกงานใหญ (ศนย ๑) และ จากศนยสาขาคอ ศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย ๒) ศนยศนยวปสสนายวพทธ สวนประไพธรรม จ.ชมพร(ศนย ๓) สามารถสรปและอธบายประเดนสาระส าคญจากการศกษาไดดงตอไปน

๑) วธการท าใหประชาชนรจกยวพทธกสมาคม

รปแบบและว ธการประชาสมพนธของศนยยวพท ธกสมาคม เ ปนการ

ประชาสมพนธทมงผลประโยชนขององคการตอประชาชนและประโยชนตอสงคมเปนหลก ขอมล

จากการศกษาและสมภาษณผบรหารเกยวกบหลกและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ม

การใชสอประชาสมพนธหลายรปแบบ ใชวธการอยางทนสมยและเหมาะสม

พบวา ความเหนของผบรหารมความเปนไปในทางเดยวกนวา สอทใชได

ผลสมฤทธผลมากทสด คอ สอบคคล แมสมยทกอตงยวพทธกสมาคมกอาศยจากหลาย ๆ ผาย ใชสอ

บคคลในการแนะน าขาวสารโครงการหลกสตรและยวพทธกสมาคม เปนผลท าใหมกลมผปฏบต

ธรรมทมอยางตอเนองและเพมขนอยางตอเนองและขยายกลมสมาชกไปอยางกวางขวาง

๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธยวพทธกสมาคม

๑๓๓

การประชาสมพนธภายในองคกรของยวพทธกสมาคมมสวนชวยใหการท างาน

ความส าเรจในงานหรอโครงการตาง ๆ ดวยตองอาศยเวลาคอนขางยาวนานและมความตอเนองกน

โดยวตถประสงคการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมแยกเปน ๒ สวน คอ

(๑) วตถประสงคในการประชาสมพนธยวพทธกสมาคม

การประชาสมพนธ เพอเสรมสรางทศนคต ความรสกนกคดทดตอองคการ ดวย

กระบวนการสอสารใหกบสาธารณชนทเกยวของ (Public Attitude) กบองคกรและเปนการโฆษณา

ประชาสมพนธ (Public Relations Advertising) เพอชอเสยงขององคกร ดวยวธการประชาสมพนธท

หลากหลายและเหมาะสม

(๒) วตถประสงคในการประชาสมพนธหลกสตรอบรม

การใชสอในการประชาสมพนธกจกรรมหลกสตรของ ยวพทธกสมาคมม

วตถประสงค เพอใหสมาชกและประชาชนทวไปไดทราบขอมลขาวสารระเบยบวธการ รายละเอยด

ของกจกรรมทเปดใหบรการในชวงตาง ๆ ตลอดถงรายละเอยดหลกสตร เชน วทยากรผสอน เปน

ตน ท าใหเกดความสนใจจากกลมผปฏบตธรรมได

๓) รปแบบการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

รปแบบการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม เพอสนบสนนงานการสอสารไป

ยงกลมเปาหมายอยางทวถง มประสทธภาพ และเหมาะสมกบสาธชนทวไปดวยกลไกและท

หลากหลาย สามารถแบงสอประชาสมพนธแบงออกไดเปน ๓ แบบ คอ

(๑ )สอพนฐาน ไดแก สอบคคล (การบอกกนแบบปากตอปาก), สอสงพมพ เชน

นตยสาร วารสารตาง ๆ แผนพบ ใบปลว, สอวทย, และ สอวทยโทรทศน เปนตน

(๒) สอเชงรก คอ โครงการประชาสมพนธเพอเปดโอกาสใหกลมคนรนใหมและ

ประชาชนทวไปไดมความใกลชดกบธรรมมากขน เชนโครงการนทศการธรรมศลป โครงการ

ประกวดหนงสน เรอง “พระในบาน” โครงการคอนเสรตธรรมของวง “จวน BAND” เปนตน

(๓) สอเชงรบ สออนเทอรเนต, สอระบบมลตมเดย, สอธรรมบรรยาย Audio CD ,

MP3, VCD และ DVD เปนตน

๑๓๔

๕.๑.๓.๒ สรปสอประชาสมพนธทผเขาอบรมไดรบจากยวพทธกสมาคม

ประเดนสาระส าคญจากการศกษาจากขอมลการสมภาษณความคดเหนและ

ขอเสนอแนะผเขาอบรมมรายละเอยดสรปการวเคราะหแยกตามประเดนการศกษา มดงน

๑) สอประชาสมพนธทไดผเขาอบรมไดรบในครงแรก

ชองทางวธการรบสอการประชาสมพนธตาง ๆ กอนเขาอบรมปฏบตธรรมทยว

พทสมาคม ไดแก ๑.๑ไดรบการแนะน าจากเพอน ๑.๒ไดรบการแนะน าของลกคาใหรจกกบยว

พทธกสมาคม ๑.๓ แนะน าของผบงคบบญชา ๑.๔ จากอาจารยประจ าคณะของมหาวทยาลย ๑.๕

ผประกอบการ (บรษท) สงเขาอบรม และ ๑.๖ ไดรบการแนะน าจากวทยากรโครงการจากสถาน

ปฏบตธรรมอนๆ

๒) สอประชาสมพนธทไดรบหลงการอบรม

การไดรบขอมลขาวสารเกยวกบหลกสตรหรอกจกรรมโครงการตาง ๆ ชองทางสอ

ประชาสมพนธไดแก ๒.๑ สอสงพมพ “วารสารยวพทธสมพนธ” ๒.๒ สออนเทอรเนต

และ ๒.๓ แผนพบทไดรบหลกการอบรมปฏบตธรรม ๒.๔ SMS แจงขาว

๓) ความพงพอใจและประโยชนทไดรบจากการประชาสมพนธ

ความพงพอใจสอการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม สามารถเรยงตามล าดบ

ตามชนดของสอไดคอ ๑) “วารสารยวพทธสมพนธ” ๒) สออนเทอรเนต ๓) สอแผนพบแนะน า

หลกสตร ๔) สอขอความสนทผานทางโทรศพทมอถอ (SMS) และ ๕) การบรการและกจกรรมทม

ความประทบใจ

๔) ขอเสนอแนะส าหรบงานประชาสมพนธ

การประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมมความสมบรณในเกอบทกดาน ทพบม

เพยงเลกนอยทเกยวกบการสอสาร ไดแก การบรการทางโทรศพทกรณทมการตดตอเขามาสอบถาม

ขอมล มบางชวงเวลาทการบรการยงมขดจ ากดจ ากดและพนกงานรบโทรศพทไหขอมลไมดพอ ท า

ใหเสยโอกาสทงยวพทธกสมาคมและผสนใจจะปฏบตธรรม ซงเปนปญหาเฉพาะชวงเวลาสามารถ

แกไขไดไมยาก

๑๓๕

๕.๑.๓.๓ สรปผลการรบสอประชาสมพนธ

จากการศกการรบสอประชาสมพนธยวพทธกสมาคม สามารถสรปผลออกไดเปน

๒ สวน คอ

๑) รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

การประชาสมพนธเพอแจงขาวสารใหกบกลมสมาชกและประชาชนผสนใจปฏบต

ธรรมของยวพทธกสมาคม เครองมอการสอสารประชาสมพนธทใชไดผลทสดคอ สอบคคล เปนสอ

ทใชกระจายขอมลขาวสารและการเผยแผหลกธรรมค าสอนดวยการบอก การสอกนดวยปากตอปาก

คงเปนกลไกทส าคญจากอดตถงทกวนน

รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม สามารถแจกแจงสอทใช

ออกเปน ๓ สวน ตามรายละเอยดตามาตาราง ๕.๑ คอ

ตารางท ๕.๑ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

๒) การรบสอประชาสมพนธของผเขาอบรม

ชองทางการรบขาวประชาสมพนธสามรถสรปความพงพอใจการบรการ

ประชาสมพนธและขอเสนอแนะหลกสตรอบรม ตามตารางท ๕.๒

๑.๑ สอพนฐาน สอประชาสมพนธทมการ

ใชงานตามปกตตอเนองมาจนถงปจจบน ไดแก

◊ สอบคคล

◊ สอสงพมพ

◊ สออนเทอรเนต

◊สอธรรมบรรยาย MP3, มลตมเดย

๑.๒ สอ เ ช ง รก สอประชาสมพนธส าหรบการเผยแผธรรมไปยงเยาวชนคนรนใหมและประชาชนทวไปทอยนอกจากกลมเปาหมายอนดบแรก ไดแก

◊ โครงการนทรรศการธรรมศลป

◊ โครงการประกวดหนงสน

◊ โครงการประกวดภาพถายธรรม

◊ โครงการคอนเสรตธรรม

๑๓๖

ตารางท ๕.๒ รปแบบและวธการรบสอประชาสมพนธของผเขาอบรม

๒ . ๑ ช อ ง ท า ง ก า ร ร บ ส อ

ประชาสมพนธ ประสทธภาพของสอ

ประชาสมพนธทผเขาอบรมไดรบกอนเขา

อบรม สามารถเรยงตามล าดบความส าคญ

ได คอ

◊ อนดบท ๑) สอบคคล

◊ อนดบท ๒) วารสารยวพทธสมพนธ

◊ อนดบท ๓) อนเทอรเนต

◊ อนดบท๔) SMS และ Email

◊ อนดบท ๕) แผนพบหลกสตรประจ าป

๒.๒ การรบสอประชาสมพนธหลงการอบรม

สอประชาสมพนธทผเขาอบรมปฏบตธรรม

ไดรบหลงผานการอบรมปฏบตธรรมจากยวพทธก

สมาคมไปแลวสามารถเ รยงตามล าดบตาม

ประสทธภาพการประชาสมพนธได คอ

◊ อนดบท ๑) วารสารยวพทธสมพนธ

◊ อนดบท ๒) อนเทอรเนต

◊ อนดบท ๓) SMS , Email

◊ อนดบท ๔) แผนพบหลกสตรประจ าป

๒.๓ ความพงพอใจสอและการ

บรการ สามารถจดอนดบประสทธภาพ

ของสอประชาสมพนธได คอ

◊ อนดบท ๑) หลกสตรอบรม (ความพง

พอใจหลกสตรอบรม มผลท าใหเกดการ

อบรมซ า)

◊ อนดบท ๒) การประชาสมพนธ

◊ อนดบท ๓) สถานทและการบรการ

๒.๔ ประโยชนจากการประชาสมพนธ

สามารถอธบายถง KAP แสดงตามล าดบผลท

ไดรบทงผรบและผสงสาร คอ

◊ อนดบท ๑) สอบคคลท าใหมความนาเชอถอ

องคกร

◊ อนดบท ๒) หลกสตรทเหมาะสมท าใหมความ

เชอมนและศรทธาตอองคกร

◊ อนดบท๓) ชองทางการรขาวสารทสะดวกและ

สอทนสมยความเชอมนและองคกรมภาพลกษณท

ด

◊ อนดบท ๔) ไดรบรสาระธรรมดๆ จากสอ.

๑๓๗

๕.๑.๔ วเคราะหเชงเปรยบเทยบความสมพนธของการประชาสมพนธ

ขอมลสวนของผบรหารและสวนของผเขาอบรม จากตารางท ๕.๑ และ ๕.๒

สามารถน ามาใชวเคราะหสอในเชงเปรยบเทยบขอมลผสงสารประชาสมพนธและขอมลผรบสาร

ประชาสมพนธ แสดงไดเปนหวขอ คอ

๕.๑.๔.๑ รปแบบและวธการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม

สอการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคมสามารถแบงออกสอทใชออกเปน ๓

สวน คอ

๑) สอพนฐาน คอสอประชาสมพนธทมการใชงานตามปกตตอเนองมาจนถง

ปจจบน สอบคคล (สอทมความส าฤทธทสด) แผนพบ ใบปลว วทย โทรทศน เปนตน

๒) สอเชงรบ สอประชาสมพนธรปแบบชองทางการเผยแพรสอสารสาธารณะทให

ความร กลไกสงเสรมนการเผยแผและการใหขอมลตาง ๆ เชน สออนเทอรเนต แผนปายโฆษณา

ปานชอองคการ เปนตน

๓) สอเชงรก เปนสอประชาสมพนธส าหรบการเผยแผธรรมไปยงเยาวชนคนรน

ใหมและประชาชนทวไปทอยนอกจากกลมเปาหมายเดม และวารสารสมพนธส าหรบสมาชก

๕.๑.๔.๒ ผลการไดรบสอประชาสมพนธของผเขาอบรม

สามารถแบงไดเปนหวขอตามล าดบความส าฤทธผลไดแกดงน

๑) ล าดบชองทางการรบขาวประชาสมพนธ ไดแก ๑) สอบคคล ๒) วารสารยว

พทธสมพนธ และ ๓) อนเทอรเนต

๒) ล าดบความพงพอใจสอและการบรการ ไดแก ๑) มความพงพอใจหลกสตร

อบรม ๒) การบรการความสะอาดและอาคารสถานทและ ๓) พงพอใจการประชาสมพนธ

๓) ล าดบการรบสอประชาสมพนธหลงการอบรม ไดแก ๑) วารสารยวพทธ

สมพนธ ๒) อนเทอรเนต และ ๓) สอ SMS, Email

๔) ล าดบผลประโยชนจากการประชาสมพนธ ไดแก ๑) สอบคคลท าใหเกดความ

นาเชอถอตอองคกร ๒) ความศรทธาตอองคกรจากหลกสตรการอบรม และจากชองทางการรบร

ขาวสารทสะดวกและทนสมย

๑๓๘

๕.๑.๔.๓ พจารณาการสงสารและการรบสารประชาสมพนธ

จากขอมลรปแบบวธการประชาสมพนธและการไดรบสอประชาสมพนธผเขา

อบรมสามารถแสดงตามล าดบสอชนดทมผลสมฤทธจากมากไปหานอย คอ

๑) สอสงพมพ (วารสารยวพทธ, แผนพบ, ใบปลว)

๒) หลกสตรการอบรมทด การบรการ ความสะอาดและสถานทเหมาะสม

๓) สอบคคล คอสอชองทางชนดทมความสมฤทธในความเชอมนองคกรมากทสด

๔) สอ SMS , Email, MP3, DVD, มลตมเดย

๕.๒ อภปรายผล

จากขอมลการศกษาในครงนอนประกอบไปดวยเนอหาทางดานการสอสารการ

ประชาสมพนธและขอมลทางภาคสนาม ท าใหทราบวาปญหาทผวจยตองการทราบทงหมด ไดรบ

ค าตอบทครบถวนและสมบรณ ในทฤษฎในการสอสารและแนวคดดานการประชาสมพนธได

ทราบประวตและนโยบายการประชาสมพนธยวพทธกสมาคม วธการและชองทางทใชในการ

สอสารประชาสมพนธของ ยวพทธกสมาคม ตลอดถงชองทางการรบขาวสารและขอคดเหน

เกยวกบการประชาสมพนธจากผเขาอบรมดวย การอภปรายผลสามารถแบงการอภปรายผล

ออกเปน ๒ สวน คอ

๕.๒.๑ อภปรายผลเชงแนวคดดานการประชาสมพนธและทฤษฎการสอสาร

แนวทางพฒนาปรบปรงหรอใหการสนบสนนกจกรรมตาง ๆ เหมาะสมกบแตละ

กลมเปาหมายยอมท าใหงานขององคกรมความประสบกบความส าเรจเปนอยางสง สอดคลองกบ

หลกทฤษฎและประเดนทสนใจของงานวจยในครงน

พจารณาตามหลกแนวคดทฤษฎดานการสอสาร ดานการส ารวจวจยประเมนทศนะ

คตของประชาชนการวดผลของการถายทอดความรนนในปจจบนและอนาคต ตามหลกทฤษฎการ

สอสารและในหลกการประเมนผลหลงจากทไดปฏบตการประชาสมพนธ การวางแผน

ประชาสมพนธเพอเปนการปองกนการเสยหาย แนวทางในการควบคมการท างานใหเปนไปอยางม

ประสทธภาพ ทศนคตและพฤตกรรมการสรางความเขาใจทถกตองการเลอกและก าหนดใชสอใน

การตดตอสอสารไดถกตอง ตามทศนะ แนวความคดในเชงทฤษฎปฏบตการประชาสมพนธ

๑๓๙

ในกระบวนการประชาสมพนธของยวพทธกสมาคม ไดมกระบวนการประเมน

ทศนคตและส ารวจวจยของประเมนผลการอบรมตามเอกสารในภาคผนวก (ค) คอ สรปแบบ

ประเมน หลกสตรพฒนาจตใหเกดปญญาฯ และ สรปแบบประเมนหลกสตรพฒนาจตใหเกดปญญา

ฯ แตอาจจะตองมการประเมนผลการประชาสมพนธผรบสารกลมอนๆดวย เชน ประเมนผลตาม

ชนดและกลมเปาหมายการหรอชนดของวธการประชาสมพนธตามความเหมาะสม ท าใหเปน

ประโยชนในการปฏบต การวางแผนกลมเปาหมาย และเปนประโยชนทงฝายผสอ (Sender) และ

ผรบ (Receiver) การประชาสมพนธมากขนได

นอกเหนอจากการวจยน คอ การบรหารและการจดการทดของยวพทธกสมาคมถอ

เปนหวใจส าคญทขาดมไดอยางหนงของการด าเนนกจงานของหนวยงานหรอองคกรตาง ๆ เพอให

บรรลวตถประสงค ยวพทธกสมาคมจงถอไดวามความเหมาะสมเปนแหลงการศกษาใหกบ

หนวยงานหรอองคกรดานการเผยแผในทางพทธศาสนาไดเปนอยางดอกแหงหนง

๕.๒.๒ อภปรายผลเชงปฏบตการ

๑) จากการศกษาจากขอมลสรปแบบสอบถามของยวพทธกสมาคมในหลกสตร

“พฒนาจตรใหเกดปญญาและสนตสข” วนท ๑๙-๒๖ ก.ค. ๒๕๕๓ (ภาคผนวก ค) พบวา ผเขา

อบรมทงหมด ๓๖๙ ทาน ไดรบสอจากสอบคคล ๒๗๓ ทาน มความความสอดคลองกบผลการวจย

ครงนวา สอบคคล คอ สอทมผลในการประชาสมพนธทดทสด (ทราบจากสออน ๖๖ ทาน และวธ

อนๆ ๓๐ ทาน ดานอาย มอาย ๑๕ - ๓๐ = ๘๖ ทาน, มอาย ๓๑ - ๕๐ = ๑๖๔ ทาน, และ อาย ๕๑ -

๘๒ = ๘๐ ทาน)

๒) การส ารวจขอทกครงเมอจบโครงการอบรมโดยใชแบบสอบถามวดผลการ

ด าเนนกจกรรมหลกสตร, การบรการ และการไดรบสอประชาสมพนธตาง ๆ ผวจยมความเหนใน

สวนของค าถามในหวขอ “ทานรจกยวพทธกสมาคมไดอยางไร” การสอบถามหลกสตร พฒนาจตร

ใหเกดปญญาและสนตสข ของคณแมสร กรนชย (มการสอบถามถงสอทไดรบ) แตในหลกสตร

วปสสนากรรมฐาน โดย พระวซโอะ คเวสโก (ศนย ๑) ไมมการสอบถามถงสอทไดรบ และ ในสวน

ของขอมล “ชวงอายผอบรม” ทง ๒ ขอมล/หลกสต ระบไมตรงกนเปนตน ท าใหการวเคราะหผลใน

ประเดนกลมเปาหมายผปฏบตธรรมทเกยวกบวยหรออายไมเปนฐานขอมลเดยวกน และนอกจากน

๑๔๐

ผวจยเหนวากควรจะท าการศกษาผลการประชาสมพนธจากสอตาง ๆ ทใชอยดวย จะท าใหทราบถง

ประสทธภาพหรอความสมฤทธของสอแตละชนดได

๓) จากแนวความคดในดานการประชาสมพนธเกยวกบเรองการประชาสมพนธ

ภายในองคกร ชวยใหการท างานภายในมความคลองตว” ๑ ผวจยเหนวายวพทธมหลกการปฏบต

ดานการประชาสมพนธภายในองคกรตามวธการทเปนของยวพทธอยแลว ในการประชาสมพนธ

ภายในองคกร หรอ วธปฏบตในการประชาสมพนธภายในองคกรของแตละสวนงานเพอใหเกดการ

ปฏบตเปนไปในทางเดยวกน จะท าใหเกดความความคลองตวในการท างานของคนภายในองคกร

เปนขวญก าลงใจของคนในองคกร เกดความสามคคและท างานอยางมประสทธภาพมากขน

๕.๓ ขอเสนอแนะ

เพอใหเปนประโยชนอยางจรงจงจากการศกษาวจยในครงน ผ ศกษาจงไดให

ขอเสนอแนะส าหรบผทมความสนใจงานประชาสมพนธ เพอใหสาธารณะชนไดรบรและสราง

ความพอใจองคกร หรอ เพอแจงใหทราบในกจกรรมตาง ๆ ผวจยมขอเสนอแนะโดยแบงออกเปน

๓ สวน คอ

๒.๓.๑ ขอเสนอแนะและองคความรใหมดานหลกวธการประชาสมพนธ

ขอเสนอแนะการประชาสมพนธหลกสตรการอบรมและการเผยแผธรรมตาง ๆ ทม

ผลตอความส าเรจตามวตถประสงค เรยงล าดบความส าคญออกได คอ

๑) มการบรการใหประทบใจผมาเยอน

๒) แบงหลกสตรอบรมปฏบตธรรมใหเหมาะสมตวผเขาอบรม

๓) การใชสอประชาสมพนธททวถงกลมเปาหมาย

๔) พระสงฆและเจาหนาทตองมปฏปทาเปนทนาเลอมใส

๕) การบรหารและการจดการทดเปนเหตตอความเลอมใสและความส าเรจ

๑

วรช อภรตนกล, การประชาสมพนธ, พมพครงท ๒, (โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย ;

๒๕๒๗), หนา ๓๗.

๑๔๑

๕.๓.๒ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ขอเสนอแนะเชงนโยบายส าหรบการวจยหลกวธการประชาสมพนธในครงน ถอ

เปนเปนรปแบบการบรหารจดการทเปนสากล มหลกวธการประชาสมพนธการเผยแผหลกธรรมท

สมบรณครบครนและทนสมย สามารถใชเปนแนวทางการศกษาหลกวธการด าเนนการใน

ประชาสมพนธกจกรรมงานเผยแผทมประสทธภาพเหมาะสมกบศนยปฏบตธรรมและผทเกยวของ

ในองคกรทางพทธศาสนาตาง ๆ ได

๕.๔.๓ ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป

๑) ศกษาหลกการสอสารในหลกสตรการปฏบตธรรมเพอใหสามารถคลอบคลม

ทวถงผอบรม ในหลกสตรของยวพทธกสมาคม

๒) ศกษาหลกสตรการอบรมแตละระดบทสามารถสรางความประทบใจและ

เกดผลดานสภาวธรรมแกผปฏบตธรรมของยวพทธกสมาคม

๓) ศกษาเปรยบเทยบหลกวธการประชาสมพนธทของสถานปฏบตธรรมอน ทม

ประสทธภาพท าใหมชอเสยงเปนทยอมรบในปจจบน เชน กรณศกษา สวนโมกขพลาราม อ. ไชยา

จ. สราษฎรธาน, วดปาสนนทวราราม อ. ไทรโยค จ. กาญจนบร เปนตน

๔) ศกษาหลกวสยทศนในการใชสอประชาสมพนธในการเผยแผพทธศาสนาเพอ

แกปญหาวกฤตทางสงคมโลกในปจจบน กรณศกษาคณะกรรมการมหาเถรสมาคมมหานกาย

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย :

ก. ขอมลปฐมภม

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย . พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

มหามกฏราชวทยาลย. พระไตรปฎกอรรถกถาแปล ชด ๙๑ เลม. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ มหา

มกฎราชวทยาลย, ๒๕๓๔.

ข. ขอมลทตยภม

(๑) หนงสอ ;

กดานนท มลทอง. เทคโนโลยและการสอสารเพอการศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพอรณการพมพ ,

๒๕๔๘.

กลชาต พงษจนทร. ศลปะการพดจงใจ. กรงเทพมหานคร : บรษท ไพลนบคเนต จ ากด, ๒๕๔๘.

จตราภรณ สทธวรเศรษฐ. ยทธวธการประชาสมพนธ. พมพครงท ๕. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๑.

ฉตรสมาลย กบลสงห. ศาสนา. กรงเทพฯ : คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาตร, ๒๕๑๘.

ชยนนท นนทพนธ. การประชาสมพนธอยางไรจงไดผล. กรงเทพมหานคร : โรงพมพบากปกราฟ-

ฟค, ๒๕๓๒.

ชยนนท นนทพนธ. ประชาสมพนธอยางไรจงไดผล. กรงเทพมหานคร : บางกะปกราฟฟค,

๒๕๓๒.

ชยวฒน อตพฒน. หลกพทธศาสนา. กรงเทพฯ : คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง,

๒๕๒๓.

๑๔๓

ดวงพร ค านญวฒน และ วาสนา จนทรสวาง. สอสารการประชาสมพนธ. กรงเทพมหานคร : บรษท

ท. พ. พรนท จ ากด, ๒๕๓๖.

ธรพนธ โลทองค า. คอลมน “คลนความคด”, มตชนรายวน. ปท 29 ฉบบท 10363 (วนท 25

กรกฎาคม พ.ศ. 2549) : ๘.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). พทธธรรม. (ฉบบปรบปรงและขยายความ). พมพครงท ๑๑.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพ บรษท สหธรรมมก จ ากด, ๒๕๔๙.

________ . พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. พมพครงท ๑๒. กรงเทพมหานคร : โรง

พมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๑.

________ . พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท ๑๗. กรงเทพมหานคร : โรง

พมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๑.

________ . พทธวธการสอน. กรงเทพมหานคร : มลนธพทธธรรม, ๒๕๔๑.

รองศาสตราจารย กตมา สรสนธ. ความรทางดานการสอสาร. พมพครงท ๔, กรงเทพฯ : จามจรโปร

ดกท, ๒๕๔๘.

รองศาสตราจารยชม ภมภาค. หลกการประชาสมพนธ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

O.S. PRINTING HOUSE Co., LTD., ๒๕๒๖.

รองศาสตราจารยชม ภมภาค. หลกการประชาสมพนธอยางไร. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร :

O.S. PRINTING HOUSE Co., LTD, ๒๕๒๖.

รองศาสตราจารยชศร วงศรตนะ. เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครงท ๖. กรงเทพฯ : ศนหนงสอ จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๗.

วรช อภรตนกล. นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบต ยคสารสนเทศ. พมพครงท

๒. กรงเทพมหานคร : บรษท ดานสทธาการพมพ จ ากด, ๒๕๔๒.

วรช อภรตนกล. นกประชาสมพนธกบงานประชาสมพนธในเชงปฏบต. พมพครงท ๒, กรงเทพ :

บรษท ดานสทธาการพมพ จ ากด, ๒๕๒๙.

วระ อรญมงคล, หลกการประชาสมพนธ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสดจต

ออฟเซต, ๒๕๓๘.

๑๔๔

วระ อรญมงคล. การประชาสมพนธ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสดจตออฟเซต,

๒๕๓๘.

วระ อรญมงคล. หลกการประชาสมพนธ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสจตออฟเซท,

๒๕๓๘.

ศาสตราจารย ดร. พทยา สายห.รองศาสตราจารยศภรตน เลศพานชกล และ ผชวยศาสตราจารย ดร.

สมาล บ ารงสข. ไทยศกษา หนวยท ๑-๗ ฉบบปรบปรง. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, ๒๕๔๓.

สมชาย หรญกตต, การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : ธระฟลมและไซนเทกซ, ๒๕๔๒.

อรณ รกธรรม. พฤตกรรมองคกร. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร, ๒๕๒๖.

(๒) วทยานพนธ ;

กลธดา ธรรมวภชน , จรยา เหนยนเฉลย และ บญเลศ เพงสข. “การศกษาสภาพและปญหาการ

สอสารภายในองคการของผบรหาร อาจารยและเจาหนาทในวทยาลยเทคนค ส านกงาน

คณะกรรมการการอาชวศกษาในเขตสถาบนการอาชวศกษาภาคกลาง ๑” วทยานพนธ

มหาบณฑต : มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, ๒๕๔๘.

นางสาวพรพมล กอวงศ. “หลกการประชาสมพนธตามแนวพทธกบหลกประชาสมพนธสมยใหม”

วทยานพนธพทธศาสตรมหาหาบณฑต : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ,

๒๕๕๐.

ผชวยศาสตราจารย ดร.อญชล วรรณรกษ. “การศกษากลวธการสอสาร : กรณศกษานกศกษา

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร” สาขาวชาภาษาองกฤษ: มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

, ๒๕๔๕.

พระมหาสมพร สวรรณค า . “กระบวนการสอสารในการสอนกรรมฐานของพระธรรมวรสทธกว

(พ จตร ฐตวณโณ) ว ดโสมนสวหาร” ปรญญาศลปะศาสตรมหาหาบณฑต :

มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๗.

๑๔๕

พระมหาสมพร สวรรณค า. “กระบวนการสอสารในการสอนกรรมฐานของพระธรรมวรสทธกว

(พจตร ฐตวณโณ) วดโสมนสวหาร” วทยานพนธปรญญาศลปะศาสตรมหาหาบณฑต.

บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๗.

ลดดา ปยเศรษฐ และ คณะ. “กระบวนการสอสารดานสขภาพทางวทยชมชน” วทยานพนธ

มหาบณฑต : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๒.

วมลพรรณ ตงจตเพม. “ปจจยและวธการทสอสงพมพคดเลอกขาวและบทความประชาสมพนธของ

สถาบน เทคโนโลยราชมงคล ” วทยานพนธวารสารศาสตรมหาบณฑต .

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๙.

(๓) สมภาษณ ;

สมภาษณ พระอาจารยคเชนทร สนทโร, ผรบผดชอบงานกจกรรม-โสต ศนยสวนประไพธรรม

(ศนย ๓) ต. นากระตาม อ. ทาแซะ จ.ชมพร, วนท ๓๐ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณ น าพร ไววอง, อบรมทศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย๒) ต.คลองสาม อ.

คลองหลวง จ. ปทมธาน, ๔ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณคมกฤช สารภาค, อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

(ศนย ๑) ถ. เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษ เจรญ จ. กรงเทพ, ๒๙ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณดวงกมล สวชชากล, ผอ.การบรหาร ยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ (ศนย ๑) ถ. เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษเจรญ จ. กรงเทพ, ๒๕ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณปรชา แสนเขยว, หน.ศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย ๒) ต.คลองสาม อ. คลอง

หลวง จ.ปทมธาน วนท ๒๐ ก.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณพมพพณธ หาญศรสกล, รองผอ านวยการพฒนา/สงเสรมและอปถมภยวพทธก

สมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (ศนย ๑) ถ. เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษ

เจรญ จ. กรงเทพ, วนท ๒๕ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณวชรดลย ปรชญาธรรมกร, อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ (ศนย ๑) ถ. เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษ เจรญ จ. กรงเทพ, ๒๗ ส.ค. ๒๕๕๓.

๑๔๖

สมภาษณ คณววฒน กลนนท, หน.กจกรรมโสต/ งานบรหาร/ ธรการ/ งานยานยนต ศนยวปสสนา

ยวพทธปทมธาน (ศนย ๒) ต.คลองสาม อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน, ๒๐ ก.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณวศษฎ วานชพงษพนธ, อบรมทศนยวปสสนายวพทธ ปทมธาน (ศนย ๒) ต.คลอง

สาม อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน, ๒ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ คณอนพนธ อนทร พงษ, อบรมทยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ (ศนย ๑) ถ. เพชรเกษม ๕๔ เขตภาษ เจรญ จ. กรงเทพ, ๓๐ ส.ค. ๒๕๕๓.

สมภาษณ รตท.หญง ศภรสม ขวญเกอเอยรต, อบรมทศนยวปสสนายวพทธปทมธาน (ศนย๒) ต.

คลองสาม อ. คลองหลวง จ. ปทมธาน, ๗ ส.ค. ๒๕๕๓.

๒. ภาษาองกฤษ :

Books ;

Amatai Etzioni. Modern Organizations Englewood Cliffs. N.J.: Prentice-Hall, 1964.

Black, Mavin M. Practical Public Relation. New York : Haper & Bros., 1947.

Berlo, David K. Process of Communication. New York : Holt. Rinehart and Winton, 1960.

Lasswell, Harold D. “The Structure and Function of Communication. In society”. The

Communication of Ideal Bryson ed. New yor: Harper and Row publishers, 1948.

ประวตผวจย

ชอ ภาษาไทย : พระพรพงศ พรสกโก (ศรฟา)

ชอ ภาษาองกฤษ : Phra Perapong BhīrasakkŌ (Sreefah)

วน เดอน ปเกด : ๑๕ ตลาคม ๒๕๐๙

สถานทเกด : ต าบลตลงงาม อ าเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน

การศกษา : ปรญญาตรอตสาหกรรมศาสตรบณฑต สถาบนเทคโนโลย

. พระจอมเกลาพระนครเหนอ ป ๒๕๓๕

: ประกาศนยบตรบณฑตศกษา สาขาพระไตรปฎกศกษา

มหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ป ๒๕๕๒

อปสมบท : วนท ๒๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

สงกด : วดสามคคธรรม ต าบลคระบร อ าเภอคระบร จงหวดพงงา

เขาศกษาเมอ : ป พ.ศ. ๒๕๕๑

สาขาทศกษา : พทธศาสตรมหาบณฑต สาขาธรรมนเทศ

ส าเรจการศกษา : พ.ศ. ๒๕๕๓

ทอยปจจบน : เลขท ๑๕๖ วดลครท า ต าบลบานชางหลอ อ าเภอบางกอก-

นอย กรงเทพมหานคร