วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา...

วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ISSN :2465-4523

หนวยงานทรบผดชอบ : สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

วตถประสงค 1. เพอสงเสรม สนบสนน ใหนกศกษา อาจารย นกวจย และนกวชาการทวไป ไดเผยแพรบทความทางวชาการ และ

บทความจากผลงานวจย ไดแก สาขาวชาสงคมศาสตร สาขาวชามนษยศาสตร และสาขาวชาวทยาศาสตร 2. เพอกระตนใหนกศกษา อาจารย นกวจย และนกวชาการทวไป ตระหนกถงความจาเปนในการใชเทคโนโลย

สารสนเทศเพอการศกษา (E-education) คนควา และวจย 3. เพอเปนแหลงกลางในการศกษา คนควา ขอมลและแหลงวทยาการความรตางๆ อนเปนการเปดโลกกวางทางการ

เรยนร แกสาธารณชนทวไป

ปทพมพ ปท 1 ฉบบพเศษ (ธนวาคม 2559)

กาหนดออกวารสาร ปละ 2 ฉบบ มกราคม-มถนายน , กรกฎาคม-ธนวาคม ครงทพมพ/จานวน 1/500 เลม

จานวนหนา 98 หนา

จดพมพโดย สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ชน 7 อาคาร 100 ป ศรสรยวงศ 1061 ซอยอสรภาพ 15 ถนนอสรภาพ แขวงหรญรจ เขตธนบร

กรงเทพฯ 10600

โทรศพท. 0-2473-7000 ตอ 1600 , 1606 โทรสาร. 0-2473-7000 ตอ 1601

เวบไซต: http://research.bsru.ac.th

จดหมายอเลกทรอนกส:[email protected] พมพท โรงพมพ บรษท สหธรรมก จากด

54/67-68 ซอย 12 ถนนจรญสนทวงศ แขวงวดทาพระเขตบางกอกใหญ กรงเทพฯ 10600

โทรศพท. 0-2864-0434-5 โทรสาร. 0-2412-3087

Email : [email protected]

ราคาเลมละ 200 บาท

วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ทกบทความไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการกลนกรองบทความ(Peer Review) อยางนอย 2 ทาน กอนลงตพมพในวารสารสถาบนวจยและพฒนามหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

บทความหรอขอคดเหนใดๆ ในวารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา เปนวรรณกรรมของผเขยนโดยเฉพาะ สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาและกองบรรณาธการไมจาเปนตองเหนดวย

กองบรรณาธการไมสงวนสทธในการคดลอกบทความเพอการศกษาแตใหอางองแหลงทมาใหครบถวนสมบรณ

สารบญ สารจากอธการบด ก

บทบรรณาธการ ข

ภาค 1 บทความวจยและบทความวชาการ 1.การพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลอง 1 คลนนงสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 นายเฉลมพล เพชรรกษ, ดร.อภชาต สงขทอง และ ผชวยศาสตราจารย ดร. อมรา เขยวรกษา 2.ปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบล 16 ในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด นายเอกลกษณ คนยง และ อาจารยสรศกด ชะมารมย 3.ความผกพนกบองคการของพนกงานสอบสวนหญงในพนทนครบาล 28 พนตารวจโทพชศาล พนธวฒนา 4.วธการปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ อาเภอนครไทย จงหวดพษณโลก 39 อาจารยวชชพงศ วรศาสตรกล และ อาจารยณฐกร หรญโท

5.บทเรยนมลตมเดยรายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร 51 โดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย

อาจารยอารรตน แกวประดษฐ และ นางสาวพนตฐา วงษเพชร 6.การศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย 62 ของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา นางสาวบงอร เหลาปนเพชร และ ดร.ปวช ผลงาม 7.แนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค 72 อาจารย ดร.กมปนาท คศรรตน และ อาจารย ดร.นชรตน นชประยร 8.แนวทางในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐเพอนาไปสการเปน 81 องคการทมขดสมรรถนะสง อาจารยสรศกด ชะมารมย

สารจากอธการบด

วารสารสถาบนวจยและพฒนาเปนวารสารทมคณภาพดานวชาการเปนสอกลางในการเผยแพรความรความคดและพฒนาการตางๆทไดจากการศกษาคนควาวจยตลอดจนความเคลอนไหวในแงมมตางๆของวทยาการอนหลากหลายโดยเฉพาะอยางยงในยคของการเปดเสรทางการศกษาและสามารถเขาถงขอมลขององคความรอยางไมจากดนนการเผยแพรบทความทางวชาการจงมความสาคญมากโดยจะเปนแหลงความรทผลกดนใหเกดการบรการขาวสารขอมลและองคความรใหมๆอยเสมอ

สถาบนวจยและพฒนาในฐานะเปนหนวยงานทสนบสนนทางวชาการไดเลงเหนความสาคญของการสงเสรมและสนบสนนใหเกดการเผยแพรงานวชาการจงไดจดทาวารสารสถาบนวจยและพฒนาขนซงถอวาเปนประโยชนตอวงการศกษาและเปนการสงเสรมศกยภาพของนกวชาการใหพฒนายงยงขนไปดวย

สงทพงตระหนกและพฒนาควบคไปกบวชาการคอความมศลธรรมจรรยาบรรณของความเปนนกวชาการกลาวคอตองมการศกษาคนควาขอมลอยางละเอยดถงแหลงปฐมภมเคารพกตกาและสทธของบคคลทเกยวของพรอมทงรายงานผลการวจยหรอผลการศกษาตามความเปนจรงในเชงสรางสรรควพากษวจารณอยบนฐานขอมลและหลกแหงเหตผลทสาคญนกวชาการตองสามารถนาความรนนไปพฒนาประเทศชาตอยางสรางสรรคและเทดทนไวซงสถาบนพระมหากษตรย

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ลนดา เกณฑมา) อธการบด

ข

บทบรรณาธการ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา ฉบบนเปน ปท ๑ ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม2559 ทางทมงานกองบรรณาธการไดจดพมพบทความวจยและบทความวชาการ ของนกวชาการรวมทงหมด 8 เรอง ตลอดทงบทวจารณหนงสอทายเลม ซงนกวชาการแตละทานกไดนาเสนอแนวคด และมมมองของตนอยางอสระ ประกอบกบหลกฐานขอมลทนาเชอถอ จงกลาวไดวาเนอหาสาระของวารสารฉบบนมคณภาพทางวชาการอนจะนาไปสการสรางสรรคองคความรใหแกผอานอยางเพยงพอ ประกอบดวยนกวชาการดงตอไปน

นายเฉลมพล เพชรรกษ, ดร.อภชาต สงขทอง และ ผชวยศาสตราจารย ดร. อมราเขยวรกษาไดนาเสนอบทความเรอง การพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลองคลนนง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5มเนอหาโดยสรปคอ งานวจยนมวตถประสงคเพอ 1) เพอออกแบบและสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เพอศกษาความสามารถในการทดลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชดทดลองคลนนงในเสนเชอก 3) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชดทดลองคลนนงในเสนเชอก 4) เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกกลมตวอยางทใชคอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนแผนการเรยนวทยาศาสตรคณตศาสตรภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จานวน 1 หองเรยนมนกเรยน 44 คนโดยการเลอกแบบเจาะจงผลการวจยพบวา1) ประสทธภาพของชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมประสทธภาพไดคาE1/E2 = 79.25/80.0 เปนไปตามเกณฑ80/80 2) ความสามารถในการทดลองของนกเรยนคาเฉลย3.17 จาก4.00 คดเปนรอยละ79.25 สงกวาเกณฑรอยละ60 ทกาหนด(S.D.= 0.75) 3) ผลสมฤทธในการเรยนเรองคลนนงของนกเรยนไดคะแนนเฉลย8.0 จากคะแนนเตม10.0 คะแนนคดเปนรอยละ80 สงกวาเกณฑ นายเอกลกษณ คนยงและอาจารยสรศกด ชะมารมยไดนาเสนอบทความเรองปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบล ในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดมเนอหาโดยสรปคอการวจยครงนมวตถประสงคคอเพอศกษาระดบการพฒนาทรพยากรมนษยเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยและขอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษยมกลมตวอยางเปนบคลากรสงกดเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดจานวน 152 คนคานวณจากสตรทาโรยามาเนทระดบความเชอมนรอยละ 95 เครองมอทในการวจยคอแบบสอบถามสถตในการวเคราะหขอมลคอคารอยละคาเฉลยคาสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบคาทการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวและการวเคราะหถดถอยเชงพหแบบขนตอน ผลการวจยพบวาการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมากผลการเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจาแนกตามปจจยสวนบคคลมความแตกตางกนทกดานอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 ปจจยทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดไดแกปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงานและปจจยดานโครงสรางองคการโดยสามารถอธบายความแปรปรวนรวมกนไดรอยละ 47.10 (R2 = 0.471) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และขอเสนอแนะคอควรสรรหาและเลอกสรรบคลากรดวย

ค

ความโปรงใสเปนธรรมและสามารถตรวจสอบไดเพอจะใหไดมาซงบคลากรทมความรความสามารถตรงตามสายงาน

พนตารวจโทพชศาล พนธวฒนา ไดนาเสนอบทความเรองความผกพนกบองคการของพนกงาน

สอบสวนหญงในพนทนครบาลมเนอหาโดยสรปคอบทความวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความตองการทจะอยกบองคการการยอมรบคานยมองคการและการยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการของพนกงานสอบสวนหญงใชแนวทางการวจย 2 ประเภท (1) เชงปรมาณเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากพนกงานสอบสวนหญงจานวน 73 รายและ (2) เชงคณภาพใชการสมภาษณเจาะลกกบพนกงานสอบสวนหญงผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญงเพอเสรมขอมลจากการศกษาเชงปรมาณใหมความสมบรณยงขนผลการศกษาพบวาพนกงานสอบสวนหญงมความเหนดวยเปนอยางยงตอการปรารถนาเปนสวนหนงขององคการการยนยอมทาตามคานยมโดยสมครใจและการตกลงยอมรบการปฏบตดวยความเตมใจตางกนอยางสนเชงกบเรองประสงคทางานทองคการตลอดไปการปฏบตตามสวนใหญแมไมตรงความคดและการปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนทพนกงานสอบสวนหญงไมคอยจะเหนดวย

อาจารยวชชพงศ วรศาสตรกล และอาจารยณฐกร หรญโทไดนาเสนอบทความเรองวธการปกผา

ของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ อาเภอนครไทย จงหวดพษณโลกมเนอหาโดยสรปคอบทความนมงศกษาวธการปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนออาเภอนครไทยจงหวดพษณโลกผเขยนไดใชทฤษฎชาตพนธวรรณา (Ethnography) มาอธบายและนาเสนอขอมลเชงพรรณนาวเคราะห (Descriptive Analysis) ในการเกบขอมลโดยการสมภาษณผเชยวชาญในทองถนและการวเคราะหขอมลจากผลการศกษาตางๆและทมาของการปกผาชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอจากการสมภาษณนางหมแซหวาไดกลาววาชาวเขาเผามงมวธการปกผาอย 3 ประเดนดงน 1)วธการปกผาเกดจากแรงบนดาลใจทางดานศาสนาและประวตศาสตรคอการปกผาทเกดมาจากความเชอทชาวเขาเผามงนบถอและตานานทางประวตศาสตรของชนเผาตวเองเชนลายปกบนไดฟาเปนลายทชาวเขาเผามงเชอวาสอถงวญญาณบรรพบรษทตายไปแลวจากบนฟามาสลกหลานของตนเองทยงมชวตอยเปนตน 2)วธการปกผาเกดแรงบนดาลใจจากธรรมชาตและสงแวดลอมและ 3.วธการลายปกทเกดจากรปทรงเลขาคณตคอลายทเกดจากรปทรงเลขาคณตในลายนจะเปนลายทเกดจากธรรมชาตแตวาเขาแบงตามทเกดทมลกษณะเปนภเขาและพนททอาศยอยเชนลายปกสเหลยมคเปนลายทมวธการปกจากพนทและสอถงการครองคชวตทแตงงานแลวใหอยจนแกตายหรอเปนการชวยกนของคนในหมบานและคนในหมบานอนๆอกดวยดงนนการปกผาถอวาเปนมรดกทางวฒนธรรมของกลมชาวเขาเผามงทมการดและรกษาสบทอดและพฒนาอยางตอเนองเหมาะสมเปนเวลามาชานานจนถงปจจบนน

อาจารยอารรตน แกวประดษฐ และนางสาวพนตฐา วงษเพชรไดนาเสนอบทความเรองบทเรยน

มลตมเดยรายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร โดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเยมเนอหาโดยสรปคองานวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1)เพอพฒนาบทเรยนมลตมเดย วชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร สาหรบนกศกษาสาขาวชาคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย 2)เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย 3)เพอศกษาความพงพอใจของ

ง

นกศกษาทมตอบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย ดาเนนงานวจย โดยใชกลมตวอยาง ไดแก นกศกษาชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมจานวน 35 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1)บทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร 2)แบบสอบถามความพงพอใจทมตอบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา 1)บทเรยนมลตมเดยทสรางขนตามแนวคดของกานเย สามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนและมยดหยนมากกวาบทเรยนมลตมเดยแบบปกต 2)ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทศกษาดวยบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3)ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชงานบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร อยในระดบ “มาก” ซงมคาเฉลย (X) เทากบ 4.45 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) เทากบ 0.55

นางสาวบงอร เหลาปนเพชร และ ดร.ปวช ผลงามไดนาเสนอบทความเรองการศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย ของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยามเนอหาโดยสรปคอการวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาและเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา โดยมประชากรทใชในการวจย คอ บคลากรและนสต รวมทงสน 32,115 คน โดยแบงตามเพศ สถานภาพ และระบบสารสนเทศทใชงาน โดยสมกลมตวอยางได จานวน 400 คนเครองมอทใชในการวจยครงน มแบบสอบถามแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2 ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมห า วทย าล ย ขอ ง น ส ตแล ะบ คล ากร มหา วทยาล ย ร าช ภฏบ านส ม เ ดจ เ จ าพ ร ะย า โ ดยแบ งออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ และดานการประมวลผลและความปลอดภย สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก การหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบ ยง เบนมาตรฐานผลการ วจย พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพ อการบรหารมหาวทยาลย สาหรบบคลากรสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 55.00 มสถานภาพเปนเจาหนาท รอยละ 48.30 สาหรบนสต/นกศกษาสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 63.90 มสถานภาพเปนนสต (ภาคปกต) รอยละ 67.90 เมอพจารณาในทกดานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเมอเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ระหวางเพศ สถานภาพ และระบบสารสนเทศทเขาใชงาน พบวา มความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน

อาจารย ดร.กมปนาท คศรรตน และอาจารย ดร.นชรตน นชประยรไดนาเสนอบทความเรอง แนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรคมเนอหาโดยสรปคอ บทความวชาการนม

จ

วตถประสงคเพอนาเสนอแนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรคโดยผเขยนไดจดทาการสงเคราะหวเคราะหองคความรเกยวกบการพฒนาบทเรยนแสวงรและความคดสรางสรรคโดยการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรของผเรยนและกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการแสวงหาความรทใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนฐานในการปฏสมพนธกบผเรยนบนแหลงความรบนเครอขายอนเทอรเนตออกแบบวางแผนการเรยนเพอใหผเรยนสามารถนาทกษะการคนหาสารสนเทศไปใชในการคนหาขอมลทผสอนจดไวใหและมกระบวนการขนตอนทผเรยนมปฎสมพนธรวมเพอชวยสงเสรมขนคดวเคราะหสงเคราะหแกไขปญหาของผเรยนเพอสงเสรมบทบาทของการรสารสนเทศเพอเนนใหผเรยนเกดความคดสรางสรรค

อาจารยสรศกด ชะมารมย ไดนาเสนอบทความเรอง แนวทางในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐเพอนาไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงมเนอหาโดยสรปคอ บทความฉบบน ผเขยนตองการชใหเหนถงการบรหารงานภาครฐทเปลยนแปลงจากการบรหารงานทเนนโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการทมขดสมรรถนะสงเปนประการแรก ประการตอมาไดอธบายใหเหนถงความหมาย ความเปนมา และองคประกอบขององคการทมขดสมรรถนะสงตลอดจนแนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐสองคการทมขดสมรรถนะสง ซงประกอบดวย 5 ประการคอ ภาวะผนาการเปลยนแปลง วฒนธรรมองคกรโครงสรางและระบบองคกรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร และการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเปนแนวทางใหผบรหาร ผปฏบตงาน และคณะทางานดานการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐของหนวยงานภาครฐสามารถนาไปปรบใชในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานตนไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงทประสบผลสาเรจตอไป

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 1 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

การพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลองคลนนง สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

The Development of the Ability in Science Experiment of 11th Grade Students by Learning through the Standing Wave Experimental Package

เฉลมพลเพชรรกษ1, ดร.อภชาตสงขทอง2, ผชวยศาสตราจารยดร. อมราเขยวรกษา3

บทคดยอ

วตถประสงคการวจย 1) เพอออกแบบและสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกใหมประสทธภาพตาม

เกณฑ 80/80 2) เพอศกษาความสามารถในการทดลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชด

ทดลองคลนนงในเสนเชอก 3) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวย

ชดทดลองคลนนงในเสนเชอก 4) เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอก

กลมตวอยางทใชคอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนแผนการเรยนวทยาศาสตรคณตศาสตรภาคเรยนท 1

ปการศกษา 2558 จานวน 1 หองเรยนมนกเรยน 44 คนโดยการเลอกแบบเจาะจง

ผวจยจดการเรยนรตามแผนการจดการเรยนรหนวยคลนกลประกอบดวย7แผนใชเวลาทงหมด36

ชวโมงโดยใหนกเรยนปฏบตการทดลองตามชดทดลองคลนนงทออกแบบและสรางขนแลวรวบรวมรายงานการ

ทดลองประเมนความสามารถในการทดลองของนกเรยนดวยแบบประเมนความสามารถในการทดลองและ

ประเมนผลสมฤทธดวยแบบทดสอบวดผลการเรยนรนาคะแนนจากการประเมนมาวเคราะหเปรยบเทยบกบ

เกณฑทกาหนดคอรอยละ60 นกเรยนประเมนความพงพอใจทมตอชดการทดลองนาผลการประเมนความพง

พอใจชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกของนกเรยนกลมตวอยางไปวเคราะหดวยวธการทางสถตเพอศกษา

ความพงพอใจตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอก

ผลการวจยพบวา1) ประสทธภาพของชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมประสทธภาพได

คาE1/E2 = 79.25/80.0 เปนไปตามเกณฑ80/80 2) ความสามารถในการทดลองของนกเรยนคาเฉลย3.17

จาก4.00 คดเปนรอยละ79.25 สงกวาเกณฑรอยละ60 ทกาหนด(S.D.= 0.75) 3) ผลสมฤทธในการเรยนเรอง

คลนนงของนกเรยนไดคะแนนเฉลย8.0 จากคะแนนเตม10.0 คะแนนคดเปนรอยละ80 สงกวาเกณฑรอยละ60

ทกาหนด(S.D.=1.16) 4) ความพงพอใจของนกเรยนตอชดการทดลองคลนนงทสรางขนมคาเฉลย4.28 จาก

5.00 ซงมความพงพอใจอยในระดบด 1มหาบณฑตหลกสตรวทยาสาตรมหาบณฑตสาขาวชาวทยาศาสตรศกษามหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร 2อาจารยภาควชาฟสกสประยกตคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร 3อาจารยภาควชาฟสกสประยกตคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 2 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

คาสาคญ:ความสามารถในการทดลอง/ ชดทดลองคลนนง/คลนกล

Abstract

The research’ objectives are: 1) To design and build the Standing Wave Experimental

Package Performance criteria 80/80 2) To conduct a study and develop 11th Grade

Students’ ability in Science Experiment by learning through the Standing Wave Experimental

Package 3) To analyze the results of 11th Grade Students who undergone learning through

the Standing Wave Experimental Package 4) To analyze the satisfaction level of students

with the Standing Wave Experimental Package. The respondents for the research were

determined through purposive sampling. They were 44 students in the 11th Grade at

Assumption Samutprakarn School taking up Science and Math on the 1st Semester academic

year 2558.

The research was conducted with 44 students learning from a lesson plan conducted

to orient students to an experiment of mechanical waves it consisted of 7 lesson plans. It

took 36 hours in total. It consisted of letting students do trial experiments on the

mechanical waves designed and built for the purpose of the research. After which,

experiments were compiled and a report was formed for the purpose of doing a trial

evaluation by assessing the ability of the students in the experiments. The results of the

tests were then assessed. The scores from the assessment were analyzed and compared

with the criteria of 60%. The students’ satisfaction level was then assessed and evaluated

through statistical analysis.

The results showed that 1) The performance of the Standing Waves Experimental Package has an acceptable performance, wherein the E1/ E2 = 79.30/80.00 criteria 80/80 2) The ability in Science Experiment of students consisted of 3 factors: planning, experimenting, and presentation. Overall, the average was 3.17 from 4.00 or 79.25% higher than the threshold set at 60% (S.D. =0.75) 3) The tests of 11th Grade Students who learned through the Standing Wave Experimental Package resulted to an average score of 8.0 points out of a full 10 points or 80 % higher than the threshold set at 60% (S.D.=1.16) 4) The satisfaction level of students with the Standing Wave Experimental Package consisted of two aspects: the physical characteristics and applications. Overall, satisfaction level resulted in an average of 4.28 out of 5.00, which translated to the set verbal interpretation of “Good”.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Keywords: Ability in Science Experiment/ Mechanical Waves/ The Standing Wave Experimental Package บทนา

การศกษาคนควาดวยวธการทดลองนนมความจาเปนในการเรยนวทยาศาสตร การทดลองทางวทยาศาสตร (Science experiment) เปนกจกรรมทตอบสนองตอธรรมชาตการเรยนรของเดกการทดลองทางวทยาศาสตรชวยสรางลกษณะนสยการเรยนรอยางมกระบวนการสงเสรมใหเดกคดอยางมระบบและศกษาสงตางๆดวยการนาเอาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใชเปนสงกระตนพฒนาการเรยนรและสงเสรมพฒนาการทกดานของเดก(นตธร, 2557 : 3) สอดคลองกบแนวคดของ จอหน ดวอ (John Dewey) ทกลาววาประสบการณสาหรบเดกเกดขนไดตองใชความคดและการลงมอปฏบตกจกรรมตางๆการทดลอง และการคนพบดวยตนเอง ทกษะการทดลองเปนความชานาญในการจดกระบวนการปฏบตกบตวแปรตางๆเพอทดสอบสมมตฐานทเกดขนโดยเฉพาะวชาฟสกสซงนกเรยนสวนใหญคดวาเปนวชาทยากทจะเรยนรและการจนตนาการใหเหนภาพทชดเจนและจากประสบการณสอนฟสกสของผวจยพบวานกเรยนมความเขาใจคลาดเคลอนในเรองของคลนนงจากการถามนกเรยนวาคลนนง(Standing Wave) คออะไร นกเรยนสวนใหญจะตอบวา คลนทอยนงๆ ไมมการเคลอนท แตความจรงแลวคลนนง(Standing Wave) คอปรากฏการณการแทรกสอด(Interference)ของคลนทมลกษณะเหมอนกนทกประการทงความถ(Frequency)แอมพลจด(Amplitude) ความยาวคลน(Wave Length) และความเรว(Speed)เทากน เคลอนทสวนทางกน ถาบรเวณหนงคลนรวมกนกจะรวมกนตลอดและถาบรเวณหนงคลนหกลางกนกจะหกลางกนตลอดทาใหเกดตาแหนงปฏบพ(Anti Node)และบพ(Node) อยซาทเดมตลอดเวลา(ธรรมสถต, 2557 : 41) จงพบวาเปนการยากทจะอธบายการเกดคลนนงใหนกเรยนเขาใจและเหนภาพชดเจนเกยวกบเวลาการสนของอนภาคตวกลางครบรอบเทากบเวลาทคลนเคลอนทครบหนงลกคลนหรอเรยกวา คาบ(Period) แอมพลจดของคลนเปนสองเทาของแอมพลจดคลนแตละขบวนมารวมกน

ดงนนการเรยนการสอนเรองคลนนงเปนเรองยากจาเปนตองใชชดทดลองเพอใหผเรยนไดเหนและปฏบตจรงจงจะเขาใจไดงายขน แตพบวาชดทดลองคลนนงบนเสนเชอกทขายในประเทศไทยประมาณรอยละ 90 ขนไปเปนเครองมอทไมสมบรณ ปรบเปลยนความถไมได ทาใหผลทแสดงจากการทดลองไมตรงกบทฤษฎ(ทนง,2555: 3) ดงนนจงมผพยายามสรางอปกรณและแบบจาลองการศกษาคลนนงในเสนเชอกทผานมาเพออธบายการเกดคลนนงในเสนเชอกตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ททางโรงเรยนอสสมชญสมทรปราการ ใชอยคอ ชดสาธตคลนนงในเสนเชอกรน H00211 จากบรษทEIS ชดคลนนงในเสนเชอกนใชอปกรณทประกอบดวยเชอกยาวประมาณ 1 เมตรผกตดกบเครองกาเนดคลนความถหนงปลายอกดานผกกบตาชงสปรงทตรงแนนไวกบท(ใชดงวดแรงตงเชอก)และมเสกลวดความยาวคลน เมอเปดสวตซเครองกาเนดคลน สงเกตคลนทเกดขน วดความยาวคลนแลวเปลยนความตงเชอกโดยการดงตาชงสปรงสงเกตผลทเกดขน จากอปกรณชดนนกเรยนจะไดความรความเขาใจดวาลกษณะคลนนงเกดจากการสะทอนของคลนมาแทรกสอดกนจนเกดเปนลป สามารถหาความยาวคลนได รความสมพนธระหวางความตงเชอกกบจานวนลป ขอจากดคอไมสามารถวดทกษะการทดลองของนกเรยนไดเนองจากเปนชดทดลองสาเรจรปนกเรยนเพยงเสยบปลกเปดเครองเทานนและอปกรณชารดไดงาย ขนาดใหญนาหนกมาก ขนยายไมสะดวกและราคายงสง ซงทางโรงเรยนตองใชงบประมาณจานวนมากและบางโรงเรยนอาจจะไมสามารถจดซอได

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 4 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จากทกลาวมาขางตนผวจยเหนวาชดทดลองมความสาคญและมประโยชนตอการศกษาเรองคลนนงของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนอสสมชญสมทรปราการ แตยงพบขอจากดในการคานวณหาตวแปรทเกยวของ ราคายงแพงและสนเปลองพลงงานไฟฟาผวจยจงสนใจทจะทาการศกษาและออกแบบสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกเพอใชเปนสอประกอบการจดการเรยนรเรองคลนนงขน เพอนกเรยนจะไดฝกทกษะกระบวนการทดลอง ไดทาการทดลองและวเคราะหหาความยาวคลน ความถ ความสมพนธของแรงตงเชอกกบการเกดคลนนงในเสนเชอก สามารถแสดงใหเหนแนวบพและปฏบพไดชดเจนและสามารถนาผลการทดลองเปรยบเทยบกบทฤษฎ การคานวณปรมาณตางๆ ได ทงนเพอเปนตนแบบใหกบโรงเรยนมธยมศกษาตางๆ ทจะสามารถทาอปกรณชดนไดเองเพราะมราคาถกหรอสามารถประยกตอปกรณทมอยแลวในโรงเรยนมาใชใหเกดประโยชนมากขน วตถประสงคของการวจย

1. เพอออกแบบและสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

2. เพอศกษาความสามารถในการทดลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

3. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

4. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอก

กรอบแนวคดในการวจย

งานวจยเรองการพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลองคลนนง

สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ โดยนามากาหนด

เปนกรอบแนวคดการวจย(Conceptual Framework) ประกอบดวยตวแปรตน (Independent Variables)

ตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดดงน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

วธการดาเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง

1.ประสทธภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

2. ความสามารถในการทดลองเรองคลนนงของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

3. ผลสมฤทธทางการเรยนเรองคลนนงของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

4.ความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

การจดการเรยนรดวยชด

ทดลองคลนนงในเสนเชอก

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 5 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

1.1 ประชากรทใชในการวจยครงนคอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 ทศกษาแผนการเรยน

วทยาศาสตรคณตศาสตรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 สถาบนสงเสรมการ

สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยกระทรวงศกษาธการ(สสวท)โรงเรยนอสสมชญสมทรปราการปการศกษา

2558 จานวน 4 หอง มนกเรยนทงหมด 178 คน

1.2 กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนอสสมชญ

สมทรปราการทเรยนแผนการเรยนวทยาศาสตร คณตศาสตรภาคเรยนท 1 ปการศกษา2558 จานวน 1 หอง

มนกเรยน 44 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง

2. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนประกอบดวย แบบประเมนคณภาพชดทดลองคลนนงในเสนเชอกโดย

ผเชยวชาญ แบบประเมนความสามารถในการทดลองเรองคลนนง แบบประเมนความพงพอใจชดทดลองคลน

นงในเสนเชอกของนกเรยน แบบทดสอบผลการเรยนรเรองคลนนงและชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกท

ออกแบบและสรางขนอปกรณการทดลองประกอบดวย

1. เชอกไสเทยน 2 เมตร

2. เครองชงนาหนกดจตอล 1 เครอง

3. รอก 1 อน

4. ตลบเมตร 1 อน

5.ขาตง 2 อน

6. ลกตมนาหนกขนาด 30 กรม 10 ลก

7. ไมบรรทดเหลก ขนาด 15 และ 30 เซนตเมตรอยางละ 1 อน

8. มอเตอรไฟฟาขนาด 9 โวลต พรอมแบตเตอร 1 อน

9. กระดาษกาวสองหนา 1 มวน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 6 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ประกอบเปนชดทดลองดงรป

3. วธการดาเนนการเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลดาเนนการตามขนตอนดงน

3.1 ผวจยดาเนนการจดการเรยนรกบนกเรยนกลมตวอยางจานวน 44 คน ตามแผนจดการการ

เรยนรทเนนกระบวนการทดลองหนวยคลนกลทใชอยในโรงเรยนอสสมชญสมทรปราการ ประกอบดวย 7 แผน

จดการเรยนรแผนละ 4 ชวโมงและแผนท 7 ม 12 ชวโมง ใชเวลาทงหมด 36 ชวโมง

3.2 ใหนกเรยนปฏบตการทดลองตามชดการทดลองคลนนงแลวสงเกตและรวบรวมรายงานการ

ทดลองของนกเรยนเพอประเมนการทดลองของนกเรยน

3.3 นาคะแนนจากการประเมนในขอ 3.2 มาวเคราะหเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดคอ รอยละ

80 เพอใชวเคราะหประสทธภาพของชดทดลอง

3.4 ผวจยประเมนความสามารถในการทดลองของนกเรยนดวยแบบประเมนความสามารถในการ

ทดลองและทดสอบวดผลการเรยนรเรองคลนนง

3.5 นาคะแนนจากการประเมนในขอ 3.4 มาวเคราะหเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดคอ รอยละ 60

3.6 ใหนกเรยนประเมนความพงพอใจตอชดการทดลองคลนนง

3.7 นาผลการประเมนความพงพอใจชดทดลองคลนนงในเสนเชอกของนกเรยนกลมตวอยางไป

วเคราะหเพอหาคาเฉลยเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนด

4. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลดาเนนการตามขนตอนตอไปน

รอก

ไมบรรทด

ขาตง

แบตเตอร 9 โวลต

มอเตอรแบบสน

เชอก

ลกตม

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 7 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

4.1 การวเคราะหหาคณภาพชดทดลองและใบกจกรรมโดยผวจย

1) ตรวจสอบคณภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขน โดยการแบงการทดสอบเปน 4

สวน คอ

สวนท 1 นาชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมาทาการทดลองตอนท 1 แลวหา

คาความถของคลนนงในเสนเชอก

สวนท 2 นาชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมาทาการทดลองตอนท 2 แลวหา

คาความถของคลนนงในเสนเชอก

สวนท 3 นาผลการทดลองจากทงสองสวนแรกมาเปรยบเทยบกน โดยผลการเปรยบเทยบ

ตองมรอยละความแตกตางไมเกนรอยละ 5

สวนท 4 จากผลการทดลองนาขอมลมาหาคาอตราเรวคลนและความถคลนบนเสนเชอกจาก

2 วธแลวนาคามาเปรยบเทยบกน โดยอตราเรวและความถคลนบนเสนเชอกจากทง 2 วธตองมคาใกลเคยงกน

4.2 การวเคราะหการประเมนคณภาพชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

1) การวเคราะหขอมลเพอตรวจสอบคณภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนทา

โดยนาคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ 3ทานมาหาคาเฉลย(푥) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) การ

คานวณคาเฉลยดงกลาวประเมนจากความคดเหนของผเชยวชาญใน 4 ดานโดยความหมายของการประเมน

คณภาพทสอดคลองกบคะแนนเฉลยเปนดงน

คะแนนเฉลย 0.00 – 0.50 การประเมนคณภาพอยในระดบใชไมได

คะแนนเฉลย 0.51 – 1.50 การประเมนคณภาพอยในระดบตองปรบปรง

คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 การประเมนคณภาพอยในระดบพอใช

คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 การประเมนคณภาพอยในระดบด

คะแนนเฉลย 3.51 – 4.00 การประเมนคณภาพอยในระดบดมาก

4.3 การวเคราะหหาประสทธภาพของชดทดลอง

หาประสทธภาพของชดการทดลองโดยใชเกณฑ E1/E2 เกณฑทใชคอ 80/80 โดยใชเกณฑ

ตามชยยงคพรหมวงศ(2556 : 11) เกณฑประสทธภาพของชดทดลองทผลตไดนนกาหนดไว 3 ระดบ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 8 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

1) สงกวาเกณฑเมอประสทธภาพของชดทดลองสงกวาเกณฑทตงไวมคาเกนรอยละ2.5ขนไป

2) เทากบเกณฑเมอประสทธภาพของชดทดลองเทากบหรอสงกวาเกณฑทตงไวไมเกนรอยละ2.5

3) ตากวาเกณฑเมอประสทธภาพของชดทดลองตากวาเกณฑแตไมตากวารอยละ2.5 ถอวา

ยงมประสทธภาพทยอมรบได

4.4 การวเคราะหการประเมนความสามารถในการทดลองเรองคลนนง

1) นาคะแนนการประเมนความสามารถในการทดลองของนกเรยน 44 คน มาหาคาเฉลยและ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

2) นาคะแนนเฉลยมาเปรยบเทยบกบเกณฑโดยกาหนดเกณฑทใชในการแปลความหมายของการ

ประเมนความสามารถในการทดลองเรองคลนนงออกเปน 4 ระดบ ตามสมศกด ภวภาดาวรรธน แลวเทยบเปน

คะแนนรอยละ ตามเกณฑประเมนของโรงเรยนอสสมชญสมทรปราการโดยนกเรยนตองไดคะแนนรอยละ 60

ขนไป หรอคะแนนเฉลย 2.4 ขนไป จากคะแนนเตม 4 คะแนน

4.5 การวเคราะหประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

1) หลงจากจดการเรยนรเรองคลนนงโดยใชชดทดลองทจดทาขนแลวใหนกเรยนทาแบบทดสอบวดผลการเรยนรจานวน 10 ขอ 10 คะแนน

2) เปรยบเทยบคะแนนเฉลยของนกเรยนเปน 100 คะแนน และแปลความหมายการใหระดบผล

การเรยนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ในการตดสนเพอใหระดบผลสมฤทธการเรยน

โดยใชตวเลขแสดงระดบผลการเรยนเปน 8 ระดบ ดงน

ผลสมฤทธการเรยนตากวาเกณฑขนตา ไดคะแนนตากวารอยละ 50

ผลสมฤทธการเรยนผานเกณฑขนตาทกาหนด ไดคะแนนรอยละ 50-54

ผลสมฤทธการเรยนพอใช ไดคะแนนรอยละ 55-59

ผลสมฤทธการเรยนนาพอใจ ไดคะแนนรอยละ 60-64

ผลสมฤทธการเรยนคอนขางด ไดคะแนนรอยละ 65-69

ผลสมฤทธการเรยนด ไดคะแนนรอยละ 70-74

ผลสมฤทธการเรยนดมาก ไดคะแนนรอยละ 75-79

ผลสมฤทธการเรยนดเยยม ไดคะแนนตงแตรอยละ 80 ขนไป

4.6 การวเคราะหการประเมนความพงพอใจชดทดลองคลนนงในเสนเชอกของนกเรยน

1) นาคะแนนการประเมนความพงพอใจชดทดลองคลนนงในเสนเชอกของนกเรยน 44 คน มา

หาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน กาหนดเกณฑทใชในการแปลความหมายของการประเมนคณภาพชด

ทดลองคลนนงในเสนเชอกออกเปน 5 ระดบตามปรยา อนพงษองอาจ(2554) ดงน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 9 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

คะแนนเฉลย 4.50 - 5.00 แสดงวามความพงพอใจระดบ ดมาก

คะแนนเฉลย 3.50 - 4.49 แสดงวาคณภาพระดบ ด

คะแนนเฉลย 2.50 - 3.49 แสดงวามความพงพอใจระดบ พอใช

คะแนนเฉลย 1.50 - 2.49 แสดงวามความพงพอใจระดบ ปรบปรง

คะแนนเฉลย 1.00 - 1.49 แสดงวามความพงพอใจระดบ ใชไมได

4.6 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

เมอรวบรวมขอมลจากผลการทดลองและแบบสอบถามมาไดแลวผวจยนามาวเคราะหผลดงน

1) ขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดการทดลองนามาวเคราะหผลวเคราะหการประเมน

คณภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอกจากผเชยวชาญเกยวกบลกษณะทางกายภาพทวไปลกษณะการใช

งาน การจดสรางการบารงรกษาและการซอมแซมและความเหมาะสมในการนาไปใชประกอบการเรยนการ

สอน จากมาตราสวนประมาณคา(Rating Scale) โดยใชวธหาคาเฉลย(Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)

และสรปเกณฑการใหคะแนนโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS

2) คานวณหาประสทธภาพในการหาประสทธภาพของชดทดลองโดยใชเกณฑ E1/E2เปน

วธการทสามารถชวดประสทธภาพของชดทดลองไดโดยใชสตรตอไปน

โดย E1คอ คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจากการปฏบตการทดลองระหวางเรยน

∑X1คอ คะแนนรวมของผเรยนจากการปฏบตการทดลองระหวางเรยน

A คอคะแนนเตมของการปฏบตการทดลอง

N คอจานวนผเรยน

10011 x

NxAX

E ∑=

10022 x

NxBX

E ∑=

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 10 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

โดยท E2คอ คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจากการทาแบบทดสอบวดผลการเรยนรหลงเรยน

∑X2 คอคะแนนรวมของผเรยนจากการทาแบบทดสอบวดผลการเรยนร

B คอ คะแนนเตมของการสอบวดผลการเรยนร

N คอ จานวนผเรยน

3) ขอมลจากแบบประเมนความสามารถในการทดลองนามาวเคราะหผล วเคราะหการ

ประเมนความสามารถในการทดลองเรองคลนนงของนกเรยนเกยวกบการวางแผนการทดลอง การ

ปฏบตการทดลองและการนาเสนอ จากมาตราสวนประมาณคา(Rating Scale) โดยใชวธหาคาเฉลย

(Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) และสรปเกณฑการใหคะแนนเปนรอยละโดยใชโปรแกรม

สาเรจรป SPSS

คะแนนรอยละ = ∑ × 100

โดยท ∑푥 = คะแนนเฉลย

N = คะแนนเตม

4)ขอมลจากแบบประเมนความพงพอใจชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกนามาวเคราะหผล

วเคราะหการประเมนความพงพอใจของชดทดลองคลนนงในเสนเชอกจากนกเรยนเกยวกบลกษณะทาง

กายภาพและการนาไปใช จากมาตราสวนประมาณคา(Rating Scale) โดยใชวธหาคาเฉลย(Mean) สวน

เบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) และสรปเกณฑการใหคะแนนโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS

ผลการวจย

1. ประสทธภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนจากการตรวจสอบประสทธภาพของ

ชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนสรปไดวาชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมประสทธภาพ

สามารถใชเปนสอในการเรยนการสอนคลนนงในเสนเชอกในโรงเรยนอสสมชญสมทรปราการไดเนองจากไดคา

E1 = 79.25 ซงตากวาเกณฑรอยละ0.75แตยงไมตากวารอยละ2.5 ถอวายงมประสทธภาพทยอมรบไดและหา

คา E2 = 80.00 ซงเทากบเกณฑทกาหนด ดงนนไดคา E1/E2 = 79.25/80.00 เปนไปตามเกณฑ 80/80

2. ความสามารถในการทดลองเรองคลนนงของนกเรยน

ความสามารถในการทดลองเรองคลนนงของนกเรยนทเรยนโดยใชชดการทดลองโดยมผลสรปคอ

ความสามารถในการทดลองเรองคลนนงของนกเรยนทง 3 ดาน ไดแกดานการวางแผนการทดลอง การ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 11 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ปฏบตการทดลองและการนาเสนอ โดยภาพรวมมคาเฉลย 3.17 จาก 4.00 คดเปนรอยละ 79.25 สงกวาเกณฑ

ทกาหนดไวทรอยละ 60 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.75 ซงอยในระดบด

3. ผลสมฤทธทางการเรยนเรองคลนนงของนกเรยน

ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเรองคลนนงของนกเรยนหลงจากไดรบการจดการเรยนรโดยใชชด

ทดลองคลนนงแลวเมอพจารณาจากผลการทดสอบวดผลการเรยนรไดผลสรป คอ คะแนนเฉลย 8.00 คะแนน

คดเปนรอยละ 80.00 สงกวาเกณฑทกาหนดไวทรอยละ 60 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.16 มผลสมฤทธทางการ

เรยนระดบดมาก

4. ความพงพอใจตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนโดยนกเรยนกลมทดลอง

ความพงพอใจของนกเรยนทใชชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนทง 2 ดาน ไดแกดานลกษณะ

ทางกายภาพและการนาไปใชงานโดยภาพรวมมคาเฉลย 4.28 จาก 5.00 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.54 ซงม

ความพงพอใจอยในระดบด

อภปรายผล

ผลการวจยพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลองคลนนงสาหรบ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท5 สามารถอภปรายผลการศกษาไดดงน

1. ดานประสทธภาพของชดทดลองคลนนงในเสนเชอก

จากผลการวจยเพอออกแบบและสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกใหมประสทธภาพตามเกณฑ

80/80พบวาชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนมประสทธภาพเปนไปตามเกณฑ เนองจากไดคา E1/E2 =

79.25/80.00 สอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทงนเพราะวา ชดทดลอง สามารถสรางไดงายโดยนกเรยนเหนผล

การทดลองทชดเจนสามารถทาใหเกดคลนนงในเสนเชอกอยางตอเนองตงแต 1 ลป ถง 6 ลป การทดลองหาคา

ตางๆ ทตองการวดได ผลการวดมความถกตองเชอถอไดสอดคลองกบผลงานวจยของ ทะนง อครธรานนท

(2555 : บทคดยอ) ทาวจยเรองการพฒนาชดทดลองคลนนงบนเสนเชอกประสทธภาพสงสาหรบทาปฏบตการ

และการเรยนการสอนวชาฟสกสเรองคลนทสามารถแสดงวงปดของคลนนงบนเสนเชอกไดอยางตอเนองตงแต

1วงถง 8 วง และ ชดการทดลองทสรางขนยงทาใหนกเรยนสามารถออกแบบการทดลองเพอหาความสมพนธ

ตางๆ ไดหลากหลายทาใหเขาใจคลนนงยงขนสงผลใหทาแบบทดสอบวดผลการเรยนรไดคะแนนสงขน

2. ดานสงเสรมความสามารถในการทดลองของนกเรยน

จากผลการวจยเพอศกษาความสามารถในการทดลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชด

ทดลองคลนนงในเสนเชอกพบวาความสามารถในการทดลองของนกเรยนเฉลยรอยละ 79.25 สงกวาเกณฑท

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 12 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

กาหนดซงอยในระดบด สอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทงนเพราะวา ชดทดลองทสรางขน ผวจยไดเลอกใชขา

ตงซงมใชอยแลวในหองทดลองประกอบเปนโครงสรางไดงายจงทาใหชดทดลองสรางไดงายมาก เครองสนททา

จากมอเตอรแบบสนตดกบไมบรรทดอลมเนยมโดยใชกระดาษกาวสองหนา จะเปนเครองสนอยางดทาไดอยาง

งายและปรบความถการสนโดยการเปลยนขนาดความยาวของไมบรรทดทตดกบมอเตอรทาใหนกเรยนสามารถ

สรางอปกรณการทดลองดวยตนเอง เปนการลงมอปฏบตดวยตนเองทกขนตอนการทดลองและกลาทจะใช

อปกรณการทดลองไมกลวความเสยหายทจะเกดขนกบ ชดทดลองเพราะเมอมความเสยหายเกดขนสามารถ

ซอมบารงไดงายในราคาถกและหาซอไดทวไป

3. ดานสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยน

จากผลการวจยเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนดวยชด

ทดลองคลนนงในเสนเชอกพบวาผลการทดสอบวดผลการเรยนรของนกเรยนมคะแนนเฉลย 8.00 คะแนน สง

กวาเกณฑทกาหนดมผลสมฤทธทางการเรยนระดบดมาก สอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทงนเพราะวา การท

ชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนไดรบการออกแบบมาสามารถสรางขนมาอยางงายๆ อปกรณหาได

ทวไปแตมประสทธภาพใกลเคยงกบทขาย ทาใหผเรยนสามารถใชงานชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขน

ไดงายและออกแบบและสรางเองไดตามทตนเองสนใจและออกแบบการทดลองไดหลากหลายสงเสรม

กระบวนการคดทางวทยาศาสตรแกนกเรยนเปนอยางดทาใหนกเรยนเขาใจเกยวกบคลนนงมากขน ดงนนชด

ทดลองจงเปนสอทสงเสรมการเรยนรของผเรยนไดดมากทาใหผเรยนสามารถพฒนาความสามารถในการ

ทดลองและความคดสรางสรรคมากขนจงสงผลใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน ดงนนสรปไดวา ชดทดลอง

หรอสอการสอนชวยใหนกเรยนมผลสมฤทธในการเรยนดขนสอดคลองกบผลงานวจยของ ธวชชยสวรรณวงศ

(2555 : บทคดยอ) ทาการวจยเรองความสามารถในการสอสารและผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเรอง

ของไหลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชเลรนนงออบเจกตพบวา นกเรยนทไดรบการเสรมความรวชา

ฟสกสเรองของไหลโดยใชเลรนนงออบเจกตมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสเรองของไหลหลงการ

จดการเรยนรสงกวากอนจดการเรยนรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ0.01 สายฝนพลผล(2553 : บทคดยอ)

ทาการวจยการพฒนาชดทดลองเรองคลนเสยงสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5พบวานกเรยนมผลสมฤทธ

ทางการเรยนสงขนหลงจดการเรยนรโดยใชชดทดลองเรองคลนเสยงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

สรชยนพรตนแจมจารสและคณะ(2555: บทคดยอ)ทาการวจยเรองการแกไขความเขาใจทคลาดเคลอนในเรอง

คลนเสยงภายในหลอดกาทอนพบวา ชดทดลองเรองการกาทอนในหลอดปลายปดทาใหนกเรยนทมความเขาใจ

ทคลาดเคลอนมจานวนลดลงเอกจตคมวงศ และคณะ(2555: บทคดยอ)ทาการวจยในชนเรยนเรองการ

แกปญหาการเรยนของนกศกษาเรองคลนนง(Standing Wave)ในรายวชาสนามแมเหลกไฟฟาสาขาวศวกรรม

อเลกทรอนกสและโทรคมนาคม คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลอสาน นครราชสมา ผลวจยพบวานกศกษามความเขาใจเรองคลนนงเพมขนรอยละ95

4. ดานความพงพอใจตอชดทดลองของนกเรยน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 13 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จากผลการวจยเพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดการทดลองคลนนงในเสนเชอกพบวา

ความพงพอใจของนกเรยนทใชชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนทง 2 ดาน ไดแกดานลกษณะทาง

กายภาพและการนาไปใชงานโดยภาพรวมมคาเฉลย 4.28 จาก 5.00 ซงมความพงพอใจอยในระดบด

สอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทงนเพราะวา เปนชดทดลองทแปลกใหมเมอนกเรยนไดใชชดการทดลองคลนนง

ในเสนเชอกนกเรยนมความกลาทจะใชเครองมอและอปกรณทดลองทกาหนดใหและมความสขในการทดลอง

เพราะไมตองกงวลวาอปกรณจะชารดเนองจากเมอมความเสยหายเกดขนสามารถซอมบารงไดในราคาถกและ

หาซอไดทวไปสงผลใหนกเรยนชอบการทดลองมากขนเพราะชดทดลองสามารถตอบสนองความตองการของ

นกเรยนได ทาใหนกเรยนมความรสกชอบและใหการยอมรบตอชดทดลองสอดคลองกบแนวคดของ กชกรเปา

สวรรณและคณะ(2550 : 13) ความพงพอใจเปนสงทเปนไปตามความตองการอทยพรรณสดใจ(2545 : 7)

ความพงพอใจ เปนความรสก รกชอบ ยนด เตมใจหรอมเจตคตทดของบคคลตอสงใดสงหนงBenjamin B.

Wolman. (1973 : 3) ความพงพอใจเปนความรสกมความสขเมอเราไดรบผลสาเรจตามจดมงหมาย (Goal)

ความตองการ(Wants) และสอดคลองกบผลการวจยของ ปรยาอนพงษองอาจ(2554: บทคดยอ) ทาการวจย

ออกแบบและพฒนาชดทดลองเรองการกาทอนของคลนในทออากาศโดยอาศยหลกการทางฟสกสและทาง

อเลกทรอนกสพบวา ระดบความพงพอใจตอชดทดลองเรองการกาทอนของคลนในทออากาศมคาเทากบ 4.24

สวนเบยงเบนมาตฐาน0.719 แสดงวานกศกษามความพงพอใจตอการใชชดทดลองนอยในระดบพงพอใจมาก

สายฝนพลผล(2553 : บทคดยอ) ทาการวจยการพฒนาชดทดลองเรองคลนเสยงสาหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 5พบวานกเรยนมความพงพอใจตอชดการทดลองอยในระดบด

ขอเสนอแนะ

จากการทาวจยการพฒนาความสามารถในการทดลองโดยการจดการเรยนรดวยชดทดลองคลนนงสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยมการออกแบบและสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกไดมขอเสนอแนะแบงออกเปน 2 ดาน คอ

1. ขอเสนอแนะการนาผลการวจยไปใช

เพอใหนาผลการวจยครงนไปใชใหเกดประโยชนในการจดการเรยนรเรองคลนนงควรปฏบตดงน

1) ประสทธภาพของชดทดลองจะสงหรอตากวาเกณฑทกาหนดไมไดขนอยกบชดทดลองนเพยงอยางเดยวหากแตขนอยกบตวผสอนดวยดงนนในกรณทครผสอนจะนาชดทดลองไปใชจะตองเขาใจเนอหาเกยวกบคลนกลและความถธรรมชาตรวมทงการเกดคลนนงทจะทาการสอนเปนอยางดทงนเพอจะอธบายคาถามนกเรยนเมอเกดเหนผลการทดลองทตางออกไปจะทาใหการสอนเกดประสทธภาพสงขน

2) กอนใชชดทดลองนผสอนควรจดการเรยนรเกยวกบสมบตของคลนกลและทฤษฏ

เบองตนเกยวกบคลนนงกอนทาการทดลอง เพอใหนกเรยนไดใชความรและความเขาใจจากการเรยน

ภาคทฤษฎมาคดแกปญหาตางๆจากใบกจกรรมการทดลอง

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 14 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

3) ผสอนตองทาการวางแผนในการใชระยะเวลาใหนกเรยนทาการทดลองจากใบกจกรรมการ

ทดลองใหเหมาะสมเพอใหนกเรยนไดใชความรและความเขาใจจากการเรยนภาคทฤษฎมาคดแกปญหาตางๆ

จากใบกจกรรมการทดลองโดยผสอนมหนาทตรวจสอบและปรบความรของนกเรยนเพอใหนกเรยนบรรล

วตถประสงคทกาหนดไวเพราะการทดลองแตละตอนตองใชเวลาอยางนอย2 คาบเรยน

4) การสรางชดทดลองคลนนงในเสนเชอกนตองใชขาตงในการเปนฐานเพอเพมความแขงแรงของฐานควรใช

เทปกาวตรงขาตงไวไมใหเกดการสนเพราะจะทาใหการทดลองคลาดเคลอนได

2. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

ชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนครงน มคณภาพและประสทธภาพเทาเทยมกบชดทดลองทสงซอจากทอน แตชดทดลองคลนนงในเสนเชอกทสรางขนควรไดรบการพฒนาใหมความสมบรณมากยงขนโดยอาจวจยพฒนาในดานตอไปน

1) พฒนาการตดตงเครองสนใหปรบเปลยนความถไดงายมความตอเนองและอานคาไดโดยตรงและ

กาจดความคลาดเคลอนในการสนของไมบรรทดเพอใหสามารถทาการทดลองไดอยางสะดวกยงขน

2) วจยและพฒนาตอยอดใหสามารถประยกตใชชดการทดลองคลนนงไดหลากหลายยงขนเชน ใช

ระบบการสนไปประกอบเปนถาดคลนเพอศกษาสมบตของคลนผวนาได

เอกสารอางอง

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2551).การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ตาม หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. ขตยา จนสงสา.(2555).ผลการใชชดกจกรรมเพอสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและทกษะการ คดขนสงสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตร โรงเรยนปรนส รอยแยลสวทยาลย จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต(วทยาศาสตรศกษา). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร. ชยยงคพรหมวงศ.(2556). การทดสอบประสทธภาพสอหรอชดการสอน, วารสารศลปากร ศกษาศาสตร วจย, 5(1), 7-19. ทะนง อครธรานนท. (2555). การพฒนาชดทดลองคลนนงบนเสนเชอกประสทธภาพสงสาหรบทาปฏบตการ และการเรยนการสอนวชาฟสกสเรองคลน.กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรว โรฒ. เทวนทร นลกลด. (2549).ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสของนกเรยนชวงชนท 4 โดยการจด

กจกรรมการเรยนรท เสรมภมปญญาชาวไทยภเขา. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ธรรมสถตทองเงนเจอธรรม. (2547). คมอเตรยมสอบฟสกส ฉบบรวม ม.4-5-6. กรงเทพฯ: ภมบณฑตการพมพ.

ธวชชยสวรรณวงศ. (2555).ความสามารถในการสอสารและผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรองของไหลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชเลรนนงออบเจกต. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. เชยงใหม :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 15 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ปารชาตราษแกว. (2556).ผลการจดการเรยนรแบบเอสเอสซเอสตอความสามารถในการแกปญหา และการสอสารทางวทยาศาสตรในวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. เชยงใหม :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

ปราณ กองจนดา. (2549). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและทกษะการคดเลขในใจของนกเรยนทไดรบการสอนตามรปแบบซปปาโดยใชแบบฝกหดทเนนทกษะการคดเลขในใจกบนกเรยนท ไดรบการสอนโดยใชคมอคร . วทยานพนธ ค .ม .(หลกสตรและการสอน) . พระนครศรอยธยา : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

ปรยา อนพงษองอาจ.(2554). การพฒนาชดทดลองเรองการกาทอนของคลนในทออากาศ.วารสารพฒนาการเรยนการสอนมหาวทยาลยรงสต, 5(2), 7-12.

ราชบญฑตยสถาน.(2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน. กรงเทพฯ : นานมบคพบลเคชนส.เลศ อานนทนะ. (2557).ศลปะในโรงเรยน.กรงเทพฯ : กราฟฟคอารต. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ.(2554).ฟสกส เลม 4. กรงเทพฯ : สกสค.ลาดพราว. สายฝนพลผล. (2554). การพฒนาชดทดลองเรองคลนเสยงสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. [ออนไลน]. สบคนขอมลวนท 28 มถนายน 2558. จาก http://www.scied.sci.ubu.ac.th/index.php. สรชย ทรพยเพม และคณะ. (2555). การศกษาการทดลองการทาความเยนดวยคลนเสยง.สภาคณบดบณฑต วทยาลยแหงประเทศไทย สรชย นพรตนแจมจารส และคณะ. ( 2555). รายงานการวจยเรองการแกไขความเขาใจทคลาดเคลอนในเรอง คลนเสยงภายในหลอดกาทอน. กรงเทพฯ อศเรศ ธชกลยา. (2555).การศกษาทดลองเครองยนตเทอรโมอะคสตกแบบคลนนง.วารสารวจยและพฒนา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 35(3), 7-9. อมาพร คนธรกษ. (2554).คลนนงของเสยงในภาชนะขวดแกวรปทรงกลม.รายงานการวจยมหาวทยาลยวลย ลกษณ, 3(1), 3-5. เอกจต คมวงศ และคณะ. (2555). การแกปญหาการเรยนของนกศกษาเรองคลนนงในรายวชาสนามไฟฟา. รายงานวจยในชนเรยน, 1(2), 3-4. Dewey . J . (1975). How We Thinking . Science Education . 49 ( March ) : 39 McCormick, E. J. & Daniel, L. R. (1965). Industrial Psychology. (7th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice - Hall. McGregor, Douglas. (1969).The Human Side of Enterprise. Now York : McGraw – Hill Book Company. Piaget, Jean. (1960). The Moral Judgment of the Child. Illinoid : The Free Pree. Wolman Benjamin B.(1973). Dictionary of Behavioral Science. New York : Van Nostrand Reinhold.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 16 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบล ในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด

Administrative Factors Affecting Human Resources Development of

Sub-district Municipalities in Moei Wadi District, Roi Et Province

นายเอกลกษณคนยง,1นายสรศกดชะมารมย,2

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคคอเพอศกษาระดบการพฒนาทรพยากรมนษยเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยและขอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษยมกลมตวอยางเปนบคลากรสงกดเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดจานวน 152 คนคานวณจากสตรทาโรยามาเนทระดบความเชอมนรอยละ 95 เครองมอทในการวจยคอแบบสอบถามสถตในการวเคราะหขอมลคอคารอยละคาเฉลยคาสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบคาทการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวและการวเคราะหถดถอยเชงพหแบบขนตอน ผลการวจยพบวาการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดในภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมากผลการเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจาแนกตามปจจยสวนบคคลมความแตกตางกนทกดานอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 ปจจยทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดไดแกปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงานและปจจยดานโครงสรางองคการโดยสามารถอธบายความแปรปรวนรวมกนไดรอยละ 47.10 (R2 = 0.471) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และขอเสนอแนะคอควรสรรหาและเลอกสรรบคลากรดวยความโปรงใสเปนธรรมและสามารถตรวจสอบไดเพอจะใหไดมาซงบคลากรทมความรความสามารถตรงตามสายงาน คาสาคญ: ปจจยการบรหาร/ การพฒนาทรพยากรมนษย/ เทศบาลตาบล

1 นกศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑตสาขาวชารฐประศาสนศาสตรคณะนตรฐศาสตรมหาวทยาลยราชภฎรอยเอด 2 อาจารยประจาสาขาวชารฐประศาสนศาสตรคณะนตรฐศาสตรมหาวทยาลยราชภฎรอยเอด

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 17 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Abstract The purposes of this research were to conduct a study on the level of human resources development, compare the human resources development based on the factors affecting human resources development, and make recommendations to improve the human resources development of sub-district municipalities in Moei Wadi District, Roe Et Province. The samples were 152 officials of sub-district municipalities in Moei Wadi district, Roi Et province, calculated by Taro Yamane’s formula at the confident level of 95%. The research instrument was a questionnaire. Statistical tools used to analyze data were percentage, mean, standard deviation, t-test, One-way ANOVA, and stepwise multiple regression. The main findings of the research revealed that; the human resources development of sub-district municipalities in Moei Wadi district is at a high level, the comparison of the human resources development was based on factors affecting human resources development, classified by personal factors, there is a significant difference at 0.05 level, three factors consisted of Staff, System, and Structure affected the human resources development of sub-district municipalities in Moei Wadi district, which could totally explain the dependent variables at 47.10 (R2 = 0.471) with .05 level of statistical significance. The recommendations mainly included; personnel recruitment and selection should be fair, transparent and verifiable in order to obtain personnel with the ability. Keywords: Administrative Factor/ Human Resources Development/ Sub-district Municipality

บทนา ภายหลงจากทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบพ.ศ.2540 และพระราชบญญตกาหนดแผนและ

ขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนพ.ศ. 2542 ทไดมการบญญตใหองคกรปกครองสวนทองถนมอสระในการปกครองและการบรหารงานรวมตลอดทงมการถายโอนอานาจการจดบรการสาธารณะใหกบองคกรปกครองสวนทองถนจงทาใหองคกรปกครองสวนทองถนอนซงประกอบไปดวยเทศบาล (เทศบาลตาบลเทศบาลเมองและเทศบาลนคร) องคการบรหารสวนตาบล (อบต.) องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) กรงเทพมหานครและเมองพทยามบทบาทสาคญและมภารกจมากมายในการพฒนาและสงเสรมคณภาพชวตของประชาชนในทองถนในพนททตนเองรบผดชอบโดยเปนการดาเนนการจดทาบรการสาธารณะในรปแบบตางๆอยางนอย 6 ดานอนไดแกดานโครงสรางพนฐานดานงานสงเสรมคณภาพชวตดานการจดระเบยบชมชน/สงคมและการรกษาความสงบเรยบรอยดานการวางแผนการสงเสรมการลงทนพาณชยกรรมและการทองเทยวดานการบรหารจดการและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมและดานศลปะวฒนธรรมจารตประเพณและภมปญญาทองถนเพอทาใหประชาชนมความเปนอยทดมสขภาพดและมความสข

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 18 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เทศบาลตาบลถอไดวาเปนองคกรปกครองสวนทองถนสาหรบเมองขนาดเลกทมความสาคญมากขนในปจจบน (วชชกรนาคธน, 2550: 159) ซงนอกจากจะมการดาเนนงานจดทาบรการสาธารณะในรปแบบดงกลาวขางตนแลวนนยงมอานาจหนาททตองดาเนนงานตามพระราชบญญตเทศบาลพ.ศ. 2496 แกไขเพมเตมพ.ศ. 2543 ไดแก 1) รกษาความสงบเรยบรอยของประชาชน 2) ใหมและบารงทางบกและทางนา 3) รกษาความสะอาดของถนนหรอทางเดนและทสาธารณะรวมทงการกาจดขยะมลฝอยและสงปฏกล 4) ปองกนและระงบโรคตดตอ 5) ใหมเครองใชในการดบเพลง 6) ใหราษฎรไดรบการศกษาอบรม 7) สงเสรมการพฒนาสตรเดกเยาวชนผสงอายและผพการ 8) บารงศลปะจารตประเพณภมปญญาทองถนและวฒนธรรมอนดของทองถนและ9) หนาทอนตามทกฎหมายบญญตใหเปนหนาทของเทศบาลอกดวย การดาเนนการจดทาบรการสาธารณะในรปแบบดงกลาวใหบรรลผลสาเรจจงมความจาเปนอยางยงทเทศบาลตาบลจะตองมงเนนใหความสาคญตอการพฒนาทรพยากรมนษยซงเปนทรพยากรทางการบรหารทมความสาคญอยางมากในอนทจะชวยใหการดาเนนงานหรอการขบเคลอนภารกจดานตางๆบรรลผลสาเรจทงนเนองจากทรพยากรมนษยมสภาวะจตใจสามารถพฒนาความรทกษะและความสามารถใหมสมรรถนะสงอนจะสงผลใหองคการประสบผลสาเรจได (สรศกดชะมารมย, 2558: 36-37)สอดรบกบระววรรณสมฤทธ (2556: 31) ทสะทอนใหเหนวาหนวยงานทมบคลากรทดมศกยภาพในการปฏบตงานสงจะสงผลตอการประสบความสาเรจในการปฏบตงานมากนอกจากนการพฒนาทรพยากรมนษยจะทาใหเกดการเรยนรและสรางสรรคนวตกรรมองคการวธการปฏบตของการบรหารทรพยากรมนษยเชนการฝกอบรมการจงใจและการประเมนผลและการควบคมทมประสทธผลเปนปจจยทมความสาคญตอการสรางสรรคนวตกรรมเนองจากพนกงานสามารถหาความรใหมๆไดอยางรวดเรวและสามารถพฒนาสมรรถนะ ดานนวตกรรมไดมากขนผ า น ท า ง ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ( พ ย ต ว ฒ ร ง ค , 2 5 5 9 : 1 9 ) แตจากผลการศกษาเกยวกบประเดนการบรหารและการพฒนาทรพยากรมนษยขององคกรปกครองสวนทองถนในชวงเวลาทผานมากลบพบวาการบรหารทรพยากรบคคลยงมการใชระบบอปถมภอยในบางแหงการจดหาทรพยากรบคคลการใหรางวลทรพยากรบคคลการพฒนาทรพยากรบคคลการธารงรกษาและปองกนทรพยากรบคคลยงขาดกลไกและเครองมออยางดพอจงสงผลใหบคลากรมขดความสามารถในการปฏบตงานยงไมดพอและยงไมสอดคลองตอหลกธรรมาภบาล (Good Governance: GG) (เสนหจยโต, 2553: 35-36) ในทานองเดยวกนผลงานวจยของบงอรบรรเทา (2558: 284) กพบวาโครงสรางและระบบการบรหารงานบคคลทองถนพบปญหาหลายประการประกอบดวย 1) โครงสรางการบรหารงานบคคลทองถนขาดความเปนเอกภาพ 2) การบรหารงานบคคลทองถนใหอานาจแกผบรหารทองถนมากเกนไป 3) กระบวนการบรหารงานบคคลของทองถนมความซบซอนและลาชา 4) พนกงานทองถนถกปดกนความกาวหนา 5) การบรหารงานบคคลสวนทองถนไมสามารถจงใจใหคนเขามาทางานและ 6) ความไมชดเจนของหลกเกณฑเกยวกบกระบวนการบรหารงานบคคลทองถนกลาวไดวาปญหาตางๆขางตนนนแสดงใหเหนอยางชดเจนวาประเดนการพฒนาทรพยากรมนษยขององคกรปกครองสวนทองถนยงไมมประสทธภาพเทาทควร อยางไรกตามการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลจะประสบความสาเรจมากนอยเพยงใดนนจาเปนตองอาศยปจจยการบรหารสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยซงสะทอนใหเหนถงประสทธภาพของการปฏบตงานของบคลากรไดเปนอยางดกลาวอกนยหนงคอความสาเรจหรอความลมเหลวขององคการยอมขนอยกบปจจยการบรหารเปนสาคญเพราะปจจยการบรหารจะเปนเครองมอสาคญในการพฒนาทรพยากรมนษยขององคการใหมความเขมแขงและมศกยภาพสงในขณะเดยวกนกจะสงผลใหองคการเกดประสทธภาพและประสทธผลอยางตอเนองและยงยนสอดคลองกบงานวจยของธณฐพลชอม (2558: 137) ทพบวาปจจยสาคญทสามารถอธบายประสทธผลการบรหารจดการเทศบาลตาบลในเขตภาคกลางของประเทศ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 19 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ไทยจะประกอบดวยทรพยากรการบรหารวฒนธรรมองคการการมสวนรวมและสมรรถนะ/ความสามารถทางการบรหารอยางไรกตามปจจยการบรหารทคาดวาจะสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยจะประกอบดวยปจจยดานกลยทธขององคการปจจยดานโครงสรางองคการปจจยดานระบบการปฏบตงานปจจยดานบคลากรปจจยดานทกษะความรความสามารถปจจยดานรปแบบการบรหารจดการและปจจยดานคานยมรวม (Peter & Watermam, 1982: 10) ดวยเหตผลดงกลาวจงสนใจทจะศกษาถงปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดซงผลจากการศกษาครงนคาดหวงวาจะเปนขอมลสารสนเทศใหแกผบรหารและผมสวนเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดการนาไปใชประกอบการวางยทธศาสตรการพฒนาของหนวยงานอยางเปนระบบและประสบผลสาเรจตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาระดบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด

2. เพอเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดจาแนกตามปจจยสวนบคคลดานเพศอายสถานภาพระดบการศกษาหนวยงานทสงกดและประสบการณการทางานมความแตกตางกน

3. เพอศกษาปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด

4. เพอศกษาขอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด

สมมตฐานการวจย

1. การเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดเมอจาแนกตามปจจยสวนบคคลดานเพศอายสถานภาพระดบการศกษาหนวยงานทสงกดและประสบการณการทางานมความแตกตางกน

2. ปจจยดานกลยทธขององคการปจจยดานโครงสรางองคการปจจยดานระบบการปฏบตงานปจจยดานบคลากรปจจยดานทกษะความรความสามารถปจจยดานรปแบบการบรหารจดการและปจจยดานคานยมรวมอยางนอย 1 ปจจยทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด

วธการดาเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยเปนบคลากรทงหมดจานวน 244 คนของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดจานวน 4 แหงคอเทศบาลตาบลเมยวดเทศบาลตาบลชมพรเทศบาลตาบลชมสะอาดและเทศบาลตาบลบงเลศ (ขอมลจากเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดณเดอนกรกฎาคม 2558) โดยมกลมตวอยางจานวน 152 คนกาหนดขนาดโดยใชสตรทาโรยามาเน (Taro Yamane) (Taro Yamane,

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 20 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

1973: 125) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 และทาการสมตวอยางโดยใชการสมแบบชนภมอยางเปนสดสวน (Proportional Stratified Random Sampling) 2. เครองมอ เครองมอทใชในการวจยคอแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงเปนเครองมอทสรางขนจากการประมวลแนวคดทฤษฎและผลงานวจยตางๆทเกยวของเพอนาไปใชในการสอบถามความคดเหนของบคลากรตามวตถประสงคของการวจยซงแบบสอบถามแบงออกเปน 4 ตอนคอ ตอนท 1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามลกษณะแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check-List) มขอคาถามจานวน 6 ขอ ตอนท 2เปนขอคาถามเกยวกบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบไดแกมากทสดมากปานกลางนอยและนอยทสดมขอคาถามจานวน 33 ขอ ตอนท 3เปนขอคาถามเกยวกบปจจยการบรหารทมผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบไดแกมากทสดมากปานกลางนอยและนอยทสดมขอคาถามจานวน 39 ขอ ตอนท 4เปนขอคาถามเกยวกบปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะแนวทางตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดลกษณะแบบสอบถามเปนแบบปลายเปด (Open - ended question) มขอคาถามจานวน 2 ขอ ทงนไดนาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขจากผเชยวชาญแลวไปทดลองใชกบบคลากรของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดทไมไดเปนกลมตวอยางจานวน 30 คนจากนนนามาตรวจใหคะแนนเพอหาคาสมประสทธแอลฟาของความเชอมนตามวธการของครอนบาค (Cronbach) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามตอนท 2 และตอนท 3 จานวน 72 ขอเทากบ 0.96

3. การเกบรวบรวมขอมล วธการเกบรวบรวมขอมลโดยแบงออกเปน 2 วธดงน 3.1 การเกบรวบรวมขอมลปฐมภมมวธดาเนนการตามขนตอนดงตอไปนคอขอหนงสอจากคณะนตรฐศาสตรมหาวทยาลยราชภฏรอยเอดเพอขออนญาตเกบขอมลจากบคลากรทเปนกลมตวอยางจดทาหนงสอสงถงนายกเทศมนตรทกตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดเพอขออนญาตเกบรวบรวมขอมลและแจงกลมตวอยางเพอขอความอนเคราะหใหความรวมมอในการใหขอมลกบผวจยจากนนผวจยดาเนนการลงพนทเกบรวบรวมขอมลดวยตวเองและรวบรวมแบบสอบถามทผตอบแบบสอบถามกรอกขอมลแลวทงหมดจานวน 152 ชดทาการตรวจสอบความถกตองและนาแบบสอบถามมาลงรหสเพอนาไปสการวเคราะหและแปลผลตอไป 3.2 การเกบรวบรวมขอมลทตยภมการเกบรวบรวมขอมลทตยภมซงเปนขอมลประเภทแนวคดและทฤษฎไดดาเนนการเกบขอมลดงกลาวจากเอกสารตางๆไดแกหนงสอตารารายงานการวจยและแหลงรวบรวมขอมลอนๆจากนนนาแนวคดและทฤษฎทเกยวของมาประมวลเพอใชสรางเปนเครองมอสาหรบการวจยและนาแนวคดทฤษฎและงานวจยตางๆไปใชเปนประเดนสนบสนนขอคนพบทไดจากการศกษาในการอภปรายผลการวจย

4. การวเคราะหขอมล 4.1 การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 21 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณในงานวจยนแบงออกเปน 2 สวนคอการวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชสถตเชงพรรณนาและการวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชสถตเชงอนมานดงน 4.1.1 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาเพอใชอธบายขอมลเบองตนของกลมตวอยางดงนคอ (1) การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามใชการหาคาความถ (Frequency) แลวสรปมาเปนคารอยละ (Percentage) (2)การวเคราะหขอมลความคดเหนเกยวกบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดและความคดเหนเกยวกบปจจยการบรหารจดทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดใชการหาคาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 4.1.2 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงอนมานดาเนนการดงน 1) การทดสอบสมมตฐานการวจยขอ 1 “การเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดเมอจาแนกตามปจจยสวนบคคลดานเพศอายสถานภาพระดบการศกษาหนวยงานทสงกดและประสบการณการทางานมความแตกตางกน”โดยใชสถตการทดสอบคาท (Independent Sample t-test) และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way Anova) 2) การทดสอบสมมตฐานการวจยขอ 2 “ปจจยดานกลยทธขององคการปจจยดานโครงสรางองคการปจจยดานระบบการปฏบตงานปจจยดานบคลากรปจจยดานทกษะความรความสามารถปจจยดานรปแบบการบรหารจดการและปจจยดานคานยมรวมอยางนอย 1 ปจจยทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด”โดยใชการวเคราะหถดถอยเชงพห (Multiple Regression Analysis) แบบขนตอน (Stepwise) 4.2 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ผลการวจย 1. การพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดโดยภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก ( =3.66, S.D.=0.40) และเมอพจารณาแยกเปนรายดานพบวาดานทมคาเฉลยสงสดไดแกดานการศกษาดงานซงมคาเฉลยสงสด ( =3.98, S.D.=0.61) รองลงมาไดแกดานการทากจกรรมทางสงคม ( =3.87, S.D.=0.47) ดานการเพมความรบผดชอบ ( =3.67, S.D.=0.46) ดานการใหการเรยนร (=3.64, S.D.=0.68) ดานการสอนงาน ( =3.58, S.D.=0.63) ดานการปฐมนเทศบคลากร ( =3.55, S.D.=0.75) ดานการฝกอบรม ( =3.52, S.D.=0.57) และดานการยายหนวยงาน ( =3.51, S.D.=0.66) ตามลาดบ 2. ผลการเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจาแนกตามปจจยสวนบคคลดานเพศอายสถานภาพระดบการศกษาหนวยงานทสงกดและประสบการณการทางานในภาพรวมและรายดานทกดานมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 3. ผลการวจยเกยวกบปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดพบวามปจจย 3 ปจจยจากจานวน 7 ปจจยทเปนปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอดเรยงตามลาดบจากมากไปหานอยคอปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงานและปจจยดานโครงสรางขององคการโดยมคาอานาจในการพยากรณไดรอยละ 47.10 (R2 = 0.471) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงแสดงในตารางท 1

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 22 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ตารางท 1 คาสมประสทธถดถอยของตวพยากรณในรปคะแนนดบ (B) และคะแนนมาตรฐาน (Beta) ของการทดสอบสมประสทธสหสมพนธพหคณและสมประสทธการตดสนใจในพหคณ โดย การวเคราะหถดถอยเชงพหแบบขนตอน(Stepwise Multiple Regression Analysis)

ตวแปรพยากรณ B Std.

Error Beta t Sig.

ปจจยดานบคลากร (X4) 0.188 0.072 0.273 2.605 0.000* ปจจยดานระบบการปฏบตงาน(X3) 0.135 0.052 0.240 2.606 0.000* ปจจยดานโครงสรางองคการ(X2) 0.135 0.062 0.239 2.194 0.004* a= 20.051, R =0.686, R2 = 0.471, adj. R2 = 0.460, F = 43.956, SEest = 0.29405

Sig >0.05* จากตารางท 1 พบวา ปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงาน และปจจยดานโครงสรางขององคการมคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรพยากรณในรปคะแนนดบ เทากบ 0.188, 0.135, 0.135 ตามลาดบ มคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน เทากบ 0.273, 0.240, 0.239 ตามลาดบมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ เทากบ 0.686 (R = 0.686) มคาอานาจในการพยากรณไดรอยละ 47.10 (R2 = 0.471)ซงหมายความวา ปจจยทง 3 ปจจยคอ ปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงาน และปจจยดานโครงสรางองคการสามารถอธบายความแปรปรวนของการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด รวมกนไดรอยละ 47.10 มคาความคลาดเคลอนมาตรฐานของการพยากรณเทากบ . 0.29405 (SEest = 0.29405)คาคงทของสมการพยากรณในรปคะแนนดบ เทากบ 20.051 (a = 20.051)การทดสอบนยสาคญของคาสมประสทธสหสมพนธพหคณมคาเทากบ 43.956 (F = 43.956)ซงสามารถสรางสมการพยากรณถดถอยในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐานของการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดดงน สมการพยากรณในรปคะแนนดบ Y'= 20.051+0.188X4 +0.135X3 + 0.135X2 สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน Z'y= 0.273ZX4 + 0.240ZX3 + 0.239ZX2 4. ขอเสนอแนะแนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดไดแก การสรรหาและเลอกสรรบคลากรตองเปนไปดวยความโปรงใสเปนธรรม สามารถตรวจสอบได เพอจะไดบคลากรทมความรความสามารถตรงตามสายงานและตองขจดระบบอปถมภใหหมดไปเพอไมใหเกดการคอรปชน ใหหนวยงานทเกยวของขยายเพดานคาใชจายขององคกรปกครองสวนทองถนจากเดมไมเกนรอยละ40 ใหเปนไมเกนรอยละ50 เพอไมใหมผลกระทบกบลกจาง ในสวนผบรหารตองสนบสนนเรองการเจรญเตบโตในสายการปฏบตงานโดยสงบคลากรใหเขารบการฝกอบรมบคลากรอยางตอเนอง และผบรหารควรตระหนกถงความสาคญ และสนบสนนใหบคลากรไปศกษาดงานเพอเปนการเพมพนและพฒนาความสามารถของบคลากร และสมควรมกฎหมายใหบคลากรสามารถรวมกลมหรอจดตงสมาคมขนเพอเปนศนยกลางในการพฒนาบคลากรและแลกเปลยนเรยนร

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 23 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

อภปรายผลการวจย

1. จากผลการวจยการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดทพบวา การพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดโดยภาพรวมมคาเฉลยอยในระดบมาก ทงน เนองมาจากหนวยงานมการเสรมสรางใหบคลากรในทกระดบใหเกดความมงมนและตงใจทจะปฏบตงานใหองคการอยางเตมความสามารถดวยการจดกจกรรมดานการศกษาดงาน โดยเลงเหนถงความจาเปนทบคลากรทกคนในหนวยงานควรจะไดรบการศกษาดงานอยางสมาเสมอ เพราะการศกษาดงานสามารถกอใหเกดความคดสรางสรรคในการปฏบตงาน อกทงยงสามารถทาใหบคลากรมทศนคตทด และกอใหเกดการประสานความสมพนธ ตลอดจนสามารถชวยลดความขดแยงระหวางบคลากรกบหนวยงานได นอกจากนน หนวยงานยงไดมการสงเสรมใหบคลากรทากจกรรมทางสงคมในอนทจะมสวนชวยเสรมสรางทศนคตทดตอการทางานเพมขน ในขณะเดยวกนการทากจกรรมทางสงคมกมสวนชวยเสรมสรางและกอใหเกดแรงจงใจในการทางานของบคลากรรวมตลอดทงยงทาใหบคลากรมความเตมใจทจะทางานทไดรบมอบหมายจากหนวยงานทเพมมากขนเพอพฒนาการทางาน และความรบผดชอบงานทแสดงใหเหนถงการมความสามารถในการทางานอยางมประสทธภาพ โดยผลการวจยครงนสอดคลองกบงานวจยของสนนทามงเจรญพร (2556: 157)ททาการวจยเรองการพฒนาทรพยากรมนษยของธนาคารออมสนสานกงานใหญพบวาการพฒนาทรพยากรมนษยของธนาคารออมสนสานกงานใหญมคะแนนเฉลยอยในระดบสง

2.จากผลการเปรยบเทยบการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวดจงหวดรอยเอด ดงนคอ 2.1 เพศ โดยภาพรวมไมแตกตางกนแตรายดานแตกตางกนจานวน 1 ดาน คอ ดานการฝกอบรม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05ซงพบวาเพศหญงมความคดเหนเกยวกบพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดมากกวาเพศชาย โดยเฉพาะในดานการฝกอบรม ทงนอาจเปนเพราะการจดกจกรรมดานการฝกอบรมของหนวยงานสวนใหญจดกจกรรมทสามารถตอบสนองและสอดคลองกบความตองการของบคลากรเพศหญงมากกวาเพศชาย ดงนนจงทาใหความคดเหนของเพศหญงมความคดเหนแตกตางจากเพศชาย 2.2 อาย โดยภาพรวมไมแตกตางกน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความแตกตางกน จานวน 2 ดาน คอ ดานการยายหนวยงาน และดานการเพมความรบผดชอบ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05ซงบคลากรทมอายระหวาง 25-30 ปกบบคลากรทมอาย 40 ปขนไป มความคดเหนเกยวกบพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในดานการยายหนวยงานแตกตางกน ทงนนาจะเปนเพราะบคลากรทมอายระหวาง 25-30 ป มโอกาสยายหนวยงานมากกวาในการทจะศกษาเรยนรและประสบการณในการทางานใหมๆอยตลอดเวลา ซงจะแตกตางจากบคลากรทมอาย 40 ปขนไป ซงถาพจารณาดแลวอาจจะเกดจากการทมอายมากแลวมความมนคงของอาชพแลว จงไมมความตองการทจะยายหนวยงาน ในสวนของการเพมความรบผดชอบของบคลากรทมอายระหวาง 25-30 ปแตกตางกบบคลากรทมอาย 40 ปขนไป ทงนอาจเนองมาจากบคลากรทมอายระหวาง 25-30 ปยงมความตองการทจะเรยนรงานใหมๆและพรอมทจะไดรบภาระงานเพมขน ซงตางกบบคลากรทมอาย 40 ปขนไปทมองวาไมตองการรบผดชอบภาระงานใหมแลว มประสบการณในการทางานมากแลวจงคดวาการเพมความรบผดชอบงานใหมๆ นนไมมความจาเปน 2.3 สถานภาพ โดยภาพรวมไมแตกตางกน แตเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความแตกตางกน จานวน 3 ดาน คอ ดานการสอนงาน ดานการยายหนวยงาน และดานการทากจกรรมทางสงคม อยางม

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 24 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

นยสาคญทางสถตทระดบ 0.05บคลากรทมสถานภาพโสดมความคดเหนตางกนกบบคลากรทมสถานภาพสมรส ทงนกนาจะเปนเพราะบคลากรทโสดไมมพนธะจงยงมความตองการทจะไดรบการสอนงานจากหนวยงาน สวนบคลากรทสมรสแลวคาดวานาจะมประสบการณในการทางานมากแลวจงไมมความจาเปนทจะไดรบการสอนงานแลว ในสวนการยายหนวยงานพบวาบคลากรทมสถานภาพหมาย/แยกทาง/หยารางมความคดเหนแตกตางกบบคลากรทมสถานภาพสมรส ทงนนาจะเปนเพราะผทสมรสแลวมขอจากดในการยายททางานและไมสะดวกทจะตองหางไกลกบครอบครวซงตางกบผทหมาย/แยกทาง/หยารางทมความเปนอสระสามารถไปปฏบตงานในสถานทตางๆ ไดอยางไมจากด 2.4 ระดบการศกษา โดยภาพรวมไมแตกตางกน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความแตกตางกน จานวน 1 ดาน คอ ดานการยายหนวยงาน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05บคลากรทมระดบการศกษาตากวาปรญญาตรมความคดเหนตางกนกบบคลากรทมระดบการศกษาทสงกวาปรญญาตร ทงนกนาจะเปนเพราะบคลากรทมระดบการศกษาทสงกวาปรญญาตร มโอกาสทจะเจรญกาวหนาในหนาทการงานไดมากกวาบคลากรทมระดบการศกษาตากวาปรญญาตร 2.5 หนวยงานทสงกด โดยภาพรวมไมแตกตางกน แตเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความแตกตางกน จานวน 3 ดาน คอ ดานการฝกอบรม ดานการศกษาดงาน และดานการทากจกรรมทางสงคม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05ในดานการฝกอบรมกองชางมความคดเหนแตกตางกนกบกองคลงจากโอกาสในการไดเขารบการฝกอบรมนอยกวากองคลง ทงนกนาจะเปนเพราะกองคลงมงบประมาณในดานการฝกอบรมมากกวากองชาง ในสวนของการทากจกรรมทางสงคม พบวากองชางมความคดเหนแตกตางกนกบสานกปลด เนองมาจากสานกปลดมภารกจหลกทจะตองพบปะกบชาวบานและมโอกาสในการเขาถงประชาชนในดานการใหบรการมากกวากองชาง 2.6 ประสบการณการทางาน โดยภาพรวมไมแตกตางกน แตเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความแตกตางกน จานวน 2 ดาน คอ ดานการฝกอบรม และดานการยายหนวยงาน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05ในดานการฝกอบรมบคลากรทมประสบการณการทางานตากวา 1 ป มความคดเหนแตกตางกนกบบคลากรทมประสบการณการทางาน 16 ปขนไป ทงนกนาจะเปนเพราะบคลากรทมประสบการณการทางานตากวา 1 ป ยงมความตองการฝกอบรมเพอพฒนาความร ทกษะ และประสบการณเพอใหสามารถทางานไดอยางถกตองตามหลกการและกฎหมายทเกยวของมากกวาบคลากรทมประสบการณการทางาน 16 ปขนไป ซงถอวามประสบการณในการทางานมากแลวมความร ทกษะ และประสบการณเพยงพอแลว ในสวนของการยายหนวยงานพบวาบคลากรทมประสบการณการทางาน 1-5 ป มความคดเหนแตกตางกนกบบคลากรทมประสบการณการทางาน 16 ปขนไป ทงนกนาจะเปนเพราะบคลากรทมประสบการณการทางาน 1-5 ป ยงคงตองการยายหนวยงานเพอคนหาหนวยงานทเหมาะสมกบตวเองเพอโอกาสในการเพมพนและพฒนาความร ความสามารถ ทกษะ และประสบการณการทางานใหมๆ ซงความคดเหนนมมากกวาบคลากรทมประสบการณการทางาน 16 ปขนไป ซงไมมความตองการยายหนวยงานเพราะไมอยากทจะเรมตนใหมกบหนวยงานหรอททางานใหม

3. จากผลการวจยปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดพบวา มปจจย 3 ปจจย จากจานวน 7 ปจจยทเปนปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด เรยงตามลาดบจากมากไปหานอยคอ ปจจยดานบคลากรปจจยดานระบบการปฏบตงาน และปจจยดานโครงสรางขององคการ โดยมคาอานาจในการพยากรณไดรอยละ 47.10 (R2 = 0.471) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 สามารถอภปรายผลตามลาดบทของสมการถดถอยดงน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 25 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

3.1 ปจจยดานบคลากร กรณทพบความสมพนธดงกลาว เนองจากการบรหารทรพยากรมนษยมความสาคญ และสามารถทจะเออประโยชนใหองคการดาเนนการตางๆ ไปสเปาหมายไดอยางมนใจ จะเหนไดวาทกองคการประสงคทจะพฒนาตนเองไปสความสาเรจโดยเฉพาะคณภาพของบคลากรนบไดวาเปนปจจยสาคญทจะนาพาองคการไปสเปาหมายไดในฐานะเปนผปฎบตทมคณภาพทงนเพราะงานดานการบรหารทรพยากรมนษยเปนงานทมงเลอกสรรคนด มความร ความสามารถ เขามาปฏบตงาน และเมอเราไดคดสรรใหบคลากรเหลานเขามาอยในองคการแลว งานดานการบรหารทรพยากรมนษยกไมไดหยดอยเพยงเทาน หนวยงานทรพยากรมนษยจะตองดแลฝกอบรมและพฒนาใหบคลากรไดรบความร ความสามารถ และประสบการณททนสมยสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงของโลกทมการพฒนาอยางตอเนอง โดยเฉพาะความกาวหนาดานเทคโนโลยทจะเปนพลงเสรมใหบคลากรปฏบตงานไดมประสทธภาพ และพรอมจะปฏบตงานททาทายความร ความสามารถ สรางความสาเรจใหแกองคการมากยงขน (วลาวรรณ รพพศาล: 2554: 1) บคลากรมความสาคญอยางยงตอการทางานใหประสบความสาเรจ ดงนนหลายองคการจงเนนการพฒนาบคลากร เพราะถอวาบคลากรมสวนสาคญททาใหงานประสบความสาเรจ จงทาใหปจจยดานบคลากรสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของหนวยงานใหประสบความสาเรจ 3.2 ปจจยดานระบบการปฏบตงาน กรณทพบวาระบบการปฏบตงานสามารถพยากรณการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดเนองจากระบบเปนกลมของสวนทเกยวของซงกนตองการบรรลจดมงหมายรวมกน (ศรวรรณ เสรรตน, สมชาย หรญกตต, สดา สวรรณาภรมย, ลทธกาล ศรวะรมยและชวลต ประภวานนท, 2539:31) หนวยงานจงใหความสาคญอยางยงตอระบบการพฒนาทรพยากรมนษย จดสรรงบประมาณไวอยางเหมาะสมกบภารกจของหนวยงาน อกทงยงมระบบการจดการทรพยากรมนษยทชดเจน จงทาใหปจจยดานระบบการปฏบตงานสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของหนวยงานใหประสบความสาเรจ 3.3ปจจยดานโครงสรางองคการ กรณทพบวาโครงสรางองคการสามารถพยากรณการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอดทงน เนองจากการมองคการทผานการจดระบบระเบยบ และโครงสรางองคการไวเปนอยางด มความสาคญตอการบรหารงานเปนอยางมาก ทาใหรวาใครจะทาอะไรทไหน รายงานหรอขนตรงตอผใดและสรปเปนขอๆเพอใหเกดประสทธภาพโดยรวมในการดาเนนกจกรรม เพอความชดเจนในการจดกาหนดขอบเขตของอานาจหนาท กฎ ระเบยบ เพอความเปนเอกภาพในการบงคบบญชาและสงการในการทางาน และเพอเปนการปรบเปลยนขนาดหรอรปแบบขององคการใหเหมาะสม (ยทธกาญจนทองรอง, 2553: 15-16)หนวยงานทมการกระจายอานาจการบงคบบญชาใหแกบคลากรเพอใหบคลากรมความรบผดชอบ มการจดโครงสรางองคการในแนวระนาบทสอดคลองกบภารกจของหนวยงาน มการจดแบงขอบเขตหนาทรบผดชอบของบคลากรอยางเหมาะสม มการรวมคดรวมทารวมแสดงความคดเหน ดงนนจงทาใหปจจยดานโครงสรางองคการสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของหนวยงานใหประสบความสาเรจ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 26 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ขอเสนอแนะจากการวจย

1. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใชประโยชน

1.1 ขอเสนอแนะดานการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด มดงนคอ หนวยงานควรสงเสรมใหบคลากรทบรรจใหมไดรบการปฐมนเทศกอนเขาทางาน วเคราะหความจาเปนในการฝกอบรมบคลากร เพอแกไขปญหาการทางานทไมบรรลวตถประสงคของหนวยงาน สงเสรมใหมระบบการสอนงานเกยวกบเทคนคและวธการทางานจากหวหนางานหรอผทมประสบการณในเรองนนๆเพอใหบคลากรสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ สนบสนนใหบคลากรในการยายหนวยงานเพอทจะสามารถสรางความเจรญกาวหนาในตาแหนงหนาทการงานได สนบสนนทนการศกษาแกผทตองการศกษาตอในระดบทสงขนตามกฎหมายและระเบยบทเกยวของ สงเสรมการพฒนาบคลากรโดยการศกษาดงานเพมมากขน มอบหมายงานทนอกเหนอจากงานในหนาทรบผดชอบเพอเปนการเพมความสามารถใหแกบคลากร และสงเสรมใหบคลากรมความร ความเขาใจในวตถประสงคของการทากจกรรมทางสงคม 1.2 ขอเสนอแนะดานปจจยการบรหารทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด มดงน 1) หนวยงานควรใหความสาคญกบการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเพมความสามารถในการทางานอยางตอเนอง จดใหมกระบวนการคดเลอกบคคลทมคณสมบตเหมาะสมกบตาแหนงทหนวยงานตองการ โดยใชวธการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรอยางมประสทธภาพ มการบรหารคาตอบแทนตามมาตรฐานทกฎหมายกาหนด รวมถงมกระบวนการสรรหาบคคลทเหมาะสมกบตาแหนงงาน 2) หนวยงานควรใหความสาคญตอระบบการพฒนาทรพยากรมนษย จดสรรงบประมาณไวเหมาะสมกบภารกจของหนวยงานจดใหมระบบการจดการทรพยากรมนษยทชดเจน นอกจากนกควรนาเอาเครองมอและเทคนคสมยใหมมาประยกตใชในการปฏบตงานดวย 3) หนวยงานควรมการกระจายอานาจการบงคบบญชาใหแกบคลากรมความรบผดชอบ จดโครงสรางในแนวระนาบทสอดคลองกบภารกจของหนวยงาน และจดแบงขอบเขตหนาทรบผดชอบของบคลากรไดอยางเหมาะสม นอกจากนควรมการสงเสรมแลกเปลยนและเพมพนความรทงในสายงานและขามสายงาน เชน มระบบการหมนเวยนงานตางๆ เปนตน 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการขยายขอบเขตของประชากรทใชในการศกษา ไดแก ผมารบบรการกบทางเทศบาลตาบล เพอนามาขยายผลในการศกษาใหมความชดเจนเปนรปธรรมยงขน 2.2 ควรศกษาปจจยทสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภออนๆ ในจงหวดรอยเอดหรอจงหวดใกลเคยง 2.3 ควรศกษาปจจยอนๆ ทนาจะมผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยของเทศบาลตาบลในเขตอาเภอเมยวด จงหวดรอยเอด 2.4 ควรศกษาโดยใชวธการสมภาษณแบบเจาะลก เพอใหไดขอมลทมความชดเจนอยางเปนรปธรรมมากยงขน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 27 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เอกสารอางอง ธณฐพล ชะอม. (2558).การบรหารจดการทมผลตอประสทธผลของเทศบาลตาบลในเขตภาคกลางของ ประเทศไทย. วารสารวทยาการจดการสมยใหม.8(1): 137-152. ธานนทร ศลปจาร. (2550). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. กรงเทพฯ:วอนเตอรพรนทร. บงอร บรรเทา. (2558). การบรหารงานบคคลขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอเชยงยน จงหวด มหาสารคาม. วารสารการเมองการปกครอง.6(1): 284-300. พยต วฒรงค. (2559). การพฒนาความสามารถในการสรางสรรคนวตกรรม ประเดนทาทายการพฒนาองคกร ในทศวรรษหนา ในการบรหารทรพยากรมนษยในทศวรรษหนา หนา 3-27. กรงเทพฯ: สานกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ยทธกาญจน ทองรอง. (2553). ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงโครงสรางองคการกบแรงจงใจของ พนกงาน บรษท ธนาคารกสกรไทย จากด (มหาชน) สาขาในจงหวด อบลราชธาน. วทยานพนธ ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการจดการทวไป มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน. ระววรรณ สมฤทธ. (2556). ความตองการกจกรรมการพฒนาบคลากรตาแหนงบรรณารกษในหองสมด มหาวทยาลยของรฐ. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและ สารสนเทศศาสตร. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. มหาวทยาลยบรพา. วชชกร นาคธน. (2550). เอกสารประกอบการสอนวชาระบบบรหารราชการไทย.คณะมนษยศาสตรและ สงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.พระนครศรอยธยา:มหาวทยาลยราชภฏ พระนครศรอยธยา. วลาวรรณ รพพศาล. (2554). ความรพนฐานในการบรหารทรพยากรมนษย. ในการบรหารทรพยากร- มนษย. (หนา 1-9). กรงเทพฯ : โรงพมพ วจตรหตถกร. ศรวรรณ เสรรตน, สมชาย หรญกตต, สดา สวรรณาภรมย, ลทธการ ศรวะรมย และชวลต ประภวานนท. (2539). องคการและการจดการ. กรงเพทฯ : สานกพมพพฒนาศกษา. เสนห จยโต. (2553). การพฒนาขดสมรรถนะบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน.วารสารการจดการ สมยใหม.8(2): 33-67. สนนทามงเจรญพร. (2556). การพฒนาทรพยากรมนษยกบผลการดาเนนงานขององคการของธนาคารออม สนสานกงานใหญ. วารสารวทยบรการ.24(2): 157-167. สรศกด ชะมารมย. (2558). การพฒนาทรพยากรมนษยในองคการ: ความหมาย มต และ วธการ. จลสารนต รฐศาสตร.2(1): 36-41. Peter, Tomas J. & Robert H. Waterman, Jr. (1982). In Search of Excellence: Lessons from America’s Best-Run Companies. New York: Harper & Row Publishers. Taro Yamane. (1973). Statistics: An Introductory Analysis. 3rdEd. New York. Harper and Row Publications.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 28 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ความผกพนกบองคการของพนกงานสอบสวนหญงในพนทนครบาล The organizational commitment of inquiry female police officials

in Bangkok metropolis

พนตารวจโทพชศาลพนธวฒนา1

บทคดยอ

บทความวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความตองการทจะอยกบองคการการยอมรบคานยมองคการและการยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการของพนกงานสอบสวนหญงใชแนวทางการวจย 2 ประเภท (1) เชงปรมาณเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากพนกงานสอบสวนหญงจานวน 73 รายและ (2) เชงคณภาพใชการสมภาษณเจาะลกกบพนกงานสอบสวนหญงผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญงเพอเสรมขอมลจากการศกษาเชงปรมาณใหมความสมบรณยงขนผลการศกษาพบวาพนกงานสอบสวนหญงมความเหนดวยเปนอยางยงตอการปรารถนาเปนสวนหนงขององคการการยนยอมทาตามคานยมโดยสมครใจและการตกลงยอมรบการปฏบตดวยความเตมใจตางกนอยางสนเชงกบเรองประสงคทางานทองคการตลอดไปการปฏบตตามสวนใหญแมไมตรงความคดและการปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนทพนกงานสอบสวนหญงไมคอยจะเหนดวย คาสาคญ:ความผกพนกบองคการ / พนกงานสอบสวนหญง

Abstract

The research aimed at studying the organizational commitment of inquiry female police officials in Bangkok metropolis. Both quantitative and qualitative approached were used to collect data from 73 inquiry female police officials in Bangkok metropolis, using in-depth interviews. The study showed that inquiry female police officials have the most favorable desire to be part of the organization, consent values were followed voluntarily and they willingly enforce the accepted practices. On the other hand, inquiry female police officials were not willing to work in the organization for long, compliance with the majority do not even think straight and want to adopt changes in their behavior. Keywords:The organizational commitment/ inquiry female police official

บทนา

1คณะตารวจศาสตรโรงเรยนนายรอยตารวจ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 29 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

พนกงานสอบสวนหญงเปนหนงในผปฏบตงานดานสอบสวนทมบทบาททสาคญตอสงคม เนองจากปจจบนมคดทเกดขนเกยวของกบเดกผหญงและสตรซงกาหนดใหพนกงานสอบสวนหญงเปนผรบผดชอบ (สานกงานตารวจแหงชาต, 2555) สานกงานตารวจแหงชาตในฐานะตนสงกดของพนกงานสอบสวนหญงจงควรตองสรางความผกพนอนเปนแนวทางหนงทสาคญในการดารงรกษาพนกงานสอบสวนหญงใหเกดความตองการทจะอยกบองคการ ยอมรบคานยมองคการ และยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการดวยความเตมใจ ความผกพนของคนทมตอองคการเปนสงสาคญอยางยงในการรกษาคนใหอยกบองคการ เปนความสมพนธทเกดขนระหวางคนกบองคการ ทาใหคนพรอมทมเทกาลงกาย กาลงใจในการทางาน โดยสงทองคการตองตระหนกเพอใหเกดประสทธผลบรรลเปาหมายทตงไวคอ องคการจะใชวธการใดเพอจงใจและสงเสรมใหพนกงานสอบสวนหญงเกดความผกพนกบองคการ ยอมรบเปาหมายองคการ อกทงมความพรอมทมเทความสามารถในการปฏบตงานในระหวางทเปนสมาชกขององคการ (Allen, & Meyer, 1990)

ความผกพนกอใหเกดความเชอและพฤตกรรมทแสดงออกทางทดอนเปนประโยชนตอองคการ (Ayaziara, & Guzelb, 2013) หากบคคลเกดความผกพนกบองคการจะสงผลดตอประสทธภาพขององคการเชนกน เพราะบคคลทมความรสกผกพนกบองคการมแนวโนมมสวนรวมกจกรรมขององคการในระดบสง มความปรารถนาอยางแรงกลาทตองการอยกบองคการและตองการทางานเพอใหองคการประสบความสาเรจ ซงลกษณะการแสดงออกถงความผกพนของบคคลทมตอองคการสามารถพจารณาไดจาก (1) มความเหนพองกบองคการ (2) มความเชอมนในองคการ (3) เตมใจและมงมนพรอมทมเทความพยายามในการทางาน (4) มสวนรวมในการตดสนใจ (5) มความรสกในเชงบวกตองาน (6) มการแสดงความคดเหนทหวงใยองคการ (7) มความจงรกภกดกบองคการ และ (8) มความรกและพรอมปกปององคการ (Allen, & Meyer, 1990) ลกษณะการแสดงออกดานพฤตกรรมนสอดคลองกบตวแปรความผกพนกบองคการทผวจยใชศกษาประกอบดวย (1) ความตองการทจะอยกบองคการ (Haftkhavania, Faghiharamb, & Araghieh, 2012; Dude, 2012; Porter, Mowday, & Steers, 2000) (2) การยอมรบคานยมองคการ (สานกงานยทธศาสตรตารวจ, 2555; Ghazanfar, Chuanmin, Khan, & Bashir, 2011;Sortheix, Dietrich, Chow, & Salmela-Aro, 2013) และ (3) การยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการ (Fischer, & Mansell, 2009; Thaksin Shinawatra, & Pongsapat Pongcharoen, 2006)

ความตองการทจะอยองคการเปนการแสดงออกของพนกงานสอบสวนหญงทมความผกพนกบองคการ มความรกตอองคการ รกในงานสอบสวน มความมงมนปรารถนาแรงกลาและภมใจทเปนสมาชกในระบบงานสอบสวน ไมปรารถนาลาออกหรอยายถงแมไดรบคาตอบแทนนอย เรองความตองการความผกพนหมายถงการทบคคลตองการการยอมรบ ตองการเปนสวนหนงของกลม ตองการมความสมพนธและผกพนกบสมาชกในกลม มความเปนมตรไมตร และมสมพนธภาพทดตอบคคลอน มความปรารถนาใหบคคลอนชอบและยอมรบตนเอง บคคลทตองการความผกพนสงมกมสงจงใจดานความเปนมตรและชอบสถานการณการรวมมอมากกวาการแขงขน ใหนาหนกความสาคญตอไมตรจต และความสมพนธระหวางกนโดยหวงไดรบการมนาใจตอบแทนหรอไดรบความไวใจจากคนอน (Boon, & Kalshoven, 2014)

การยอมรบคานยมองคการตองเกดจากความสมครใจของบคคลจงเปนการยอมรบทถก ตองและเกดประโยชนตอองคการกลาวคอ บคคลจะยนยอมพรอมใจโดยทปราศจากการถกบงคบหรอทาตามกลมทางสงคม ปราศจากการตอรองและเงอนไขไมเตมใจหรอไมสมครใจในการยอมรบ เพราะหากเปนหรอไมเปนไปตามพฤตกรรมทกลาวมาไมใชความหมายของการยอมรบทแทจรง เปนแตเพยงการยอมรบทางพฤตนยเทานนคานยมเปนหลกในการใชชวตและมอทธพลตอพฤตกรรม เปนมาตรฐานกฎเกณฑทตดสนโดยความคดของคน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 30 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

หมมากหรอในบางครงเปนการตดสนของผมอานาจในสงคม (Guiso, Sapienza, & Zingales, 2015)เรองคานยมเปนความคดและพฤตกรรมของบคคลในสงคมทเหนวาเปนสงทมคณคายอมรบมาปฏบตตามและหวงแหนไวระยะหนง คานยมมกเปลยนแปลงไปตามกาลสมยและความคดเหนของคนในสงคม คานยมจงเปนมาตรฐานการเรยนร การประเมนการเลอกและการตดสนใจของบคคลวาควรทาหรอไมควร มคาหรอไมมคา สาคญหรอไมสาคญ

การยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการหมายถง การทพนกงานสอบสวนหญงมพฤตกรรมทแสดงออกดงน (1) ตกลงยอมรบยอมตามพรอมทกระทาอยางเตมใจ (2) ปรบเปลยนความคด ปรบเปลยนพฤตกรรมปรบตวใหมความกลมกลนแนบเนยน และ (3) แกไขในสงไมเปนไปตามสงคมสวนรวมปฏบตเพอใหเขากบวถทางทปฏบตของสวนรวมและองคการการยอมปฏบตทาตามกฎกตกาขององคการเปนการทบคคลยนยอมตาม โดยคาวายนยอมตามมความหมายแตกตางกบการเชอฟงกลาวคอ เปนพฤตกรรมทรบอทธพลจากผเทาเทยมกนและจากความลงรอยกนเปนพฤตกรรมของสวนใหญซงการยนยอมทาตามบรรทดฐานสงคมบางครงเกดจากทกลมกดดนสมาชกของตนใหเปลยนทศนคตและพฤตกรรมใหเปนไปตามมาตรฐานของกลมตวอยาง (Lumley, Coetzee, Tladinyane, & Ferreira, 2011)ความผกพนดานบรรทดฐาน (Normative Commitment) ไดรบอทธพลจากประสบการณของแตละบคคลเรมจากครอบครว วฒนธรรมขบวนการหลอหลอมขดเกลาสงคมขององคการ (Organizational Socialization) แรกเรมเขาสองคการซงเปนสงทพนกงานเชอถอและฝงใจ (First Impression) หากพนกงานไดรบการปลกฝงเรองความสาคญของความจงรกภกดองคการแตแรกมแนวโนมวาเปนผมความผกพนองคการสง เพราะจากวถปฏบตในองคการตงแตเรมแรกไดปลกฝงความเชอของพนกงานทวาองคการคาดหวงใหมความจงรกภกดพรอมและยนยอมทาตามบรรทดฐานขององคการใหไดมากทสด ทางตรงขามตองยอมรบวาการไมปฏบตตามบรรทดฐานของพนกงานในองคการอาจมและเกดขนไดตามสญชาตญาณแตละบคคล(Fischer, & Mansell, 2009)

การรเรมตนเองดวยการยอมทาความเขาใจเปนลกษณะพฤตกรรมทบคคลไมขดหรอตกลงทาตาม และเปดตาเปดใจสงทเขามากระทบ ซงเปนลกษณะอนดทควรพงม โดยมหลกพจารณาตนเองเรมจากเมอบคคลเขามาเปนสวนหนงหรอสมาชกขององคการควรตองปรบตวใหเขากบวฒนธรรมองคการเพอใหตนสามารถดารงอยได(Metcalfe, & Dick, 2001)เปรยบดงพนกงานสอบสวนหญงตองยอมรบและยนยอมบรรทดฐานองคการ เพราะบรรทดฐานขององคการคลายกบกฎควบคมพฤตกรรมซงม 2 รปแบบไดแก (1) แบบเปนทางการเชน กฎหมาย และ (2) แบบไมเปนทางการเชน วถประชา จารต เปนตน

วตถประสงคการวจย

เพอศกษาสภาพทวไปดานความผกพนพนกงานสอบสวนหญงในเรองความตองการทจะอยกบองคการการยอมรบคานยมองคการ และการยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการ

ระเบยบวธการวจย

ผวจยใชแนวทางการวจยเชงปรมาณและคณภาพรวมกนเรยกวาพหวธ (Trangulation) (Jick, 2006; สชาต ประสทธรฐสนธ และกรรณการ สขเกษม, 2551) เพอใหไดขอคนพบทสงเสรมกนและกน (Mutually Complimentary Methods)

1. แนวทางการวจยเชงปรมาณ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 31 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

1.1 กลมตวอยาง: งานวจยใชหนวยวเคราะห (units of analysis) ทมคณสมบตของหนวยในระดบบคคลไดแกพนกงานสอบสวนหญง (กรงเทพฯ)จานวน 73 ราย

1.2. การสมตวอยางเชงปรมาณ: ผวจยเลอกการสมตวอยางจากการใชตารางสาเรจรปของเคอซและมอแกน (Krejcie, & Morgan, 1970) จานวนทงสน 73 ราย ใชการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Samping) โดยผเชยวชาญดานการสมตวอยางเสนอแนะวาขนาดตวอยางทเหมาะสมขนอยกบหลายปจจยเชน ความคลายกนของประชากร เทคนคทใชในการวเคราะหเปนตน ซงปจจยดานเทคนคทใชในการวเคราะหมงเนนทความสะดวกและสมครใจของกลมตวอยางในการใหขอมล สอดคลองกบบรบทเรองของผวจยทศกษากลาวคอ พนกงานสอบสวนหญงทปฏบตหนาทในพนทนครบาลมไมมากแตทกคนมความยนดและเตมใจอยางมากในการใหขอมลกบผวจย

1.3การใหนาหนกรายการทใชในการวดของแตละองคประกอบตวแปร:ใชการวเคราะหปจจยเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis, CFA) โดยนาคารายการทใชวดองคประกอบเดยวกนมารวมโดยมการใหนาหนกของแตละรายการและนามาคณกบคารายการ หลงจากนนเอาผลคณทงหมดรวมกนจงไดคารวมของมาตรวดทถกตองทางวชาการซงความผกพนกบองคการมตวแปรไดแก ความตองการทจะอยกบองคการ การยอมรบคานยมองคการ และการยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการประกอบดวยรายการขอคาถาม 4 ขอ ปรากฏทตาราง 1

ตารางท 1 คานาหนกของรายการทใชวดความผกพนกบองคการ รายการทใชวด คานาหนกรายการ ความตองการทจะอยกบองคการ

การมความปรารถนาเปนสวนหนงขององคการ .778 การประสงคทางานทองคการตลอดไป .782 การตกลงดวยใจสมครไมถกบงคบใหอย .597 การไมยายงานแมมงานอนทดกวาปจจบน .864

การยอมรบคานยมองคการ การยนยอมทาตามคานยมดวยความสมครใจ .798 การปฏบตตามเสยงสวนใหญแมไมตรงความคดตน .709 การพรอมปฏบตตามขอสรปขององคการ .375 การแกไขพฤตกรรมของตนใหเขากบคนหมมาก .683

การปฏบตตามบรรทดฐานองคการ การตกลงยอมรบวถปฏบตดวยความเตมใจ .675 การเปลยนความคดใหเขาสงคมสวนรวมไดอยางแนบเนยน .718 การปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนกบสงคมสวนรวม .705 การแกไขในสงไมเปนไปตามสงคมสวนรวมปฏบต .764

จากตารางท 1ผลทไดจากการวเคราะหปจจยเชงยนยนพบวา คานาหนกมาตรวดความผกพนกบ

องคการอยในเกณฑใชได โดยมาตรวดความตองการทจะอยกบองคการรายการทมคานาหนกสงสดไดแก การไมยายงานแมมงานอนทดกวาปจจบน (.864) รองลงมาไดแก การประสงคทางานทองคการตลอดไปการมความปรารถนาเปนสวนหนงขององคการและการตกลงดวยใจสมครไมถกบงคบใหอยเปนลาดบทายมาตรวดการยอมรบคานยมองคการรายการทคานาหนกสงสดคอ การยนยอมทาตามคานยมดวยความสมครใจ(.798)

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 32 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

รองลงมาไดแก การปฏบตตามเสยงสวนใหญแมไมตรงความคดตน การแกไขพฤตกรรมของตนใหเขากบคนหมมากและการพรอมปฏบตตามขอสรปขององคการเปนลาดบทายสวนมาตรวดการปฏบตตามบรรทดฐานองคการรายการทมคานาหนกสงสดคอ การแกไขในสงไมเปนไปตามสงคมสวนรวมปฏบตเพอใหเขากบวถทางทปฏบตของสวนรวม (.764) รองลงมาไดแก การเปลยนความคดใหเขาสงคมสวนรวมไดอยางแนบเนยนการปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนกบสงคมสวนรวม และการตกลงยอมรบวถปฏบตดวยความเตมใจเปนลาดบทาย

1.4ความเ ชอถอไดของมาตรวด: ทาการวดเพอหาคาความสอดคลองภายใน(Internal Consistency Method) คาสมประสทธความเชอถอไดของแตละรายการของมาตรวดโดยใชการหาคาครอนบคอลฟา (Cronbach’s Alpha)ภาพรวมมาตรวดในงานมความเชอถอไดปานกลาง โดยความตองการทจะอยกบองคการมคา .675 การยอมรบคานยมองคการมคา .552 และการปฏบตตามบรรทดฐานองคการมคา .681

1.5 การเกบรวบรวมขอมล: ผวจยเกบขอมลจากพนกงานสอบสวนหญงในกองบญชาการตารวจนครบาลทวพนทกรงเทพมหานครจานวน 73 ราย โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ขอคาถามเขาใจงายไมสลบซบซอนเพอปองกนมใหพนกงานสอบสวนหญงเกดขอสงสย มการแบงคาถามเปนหมวดหมตามตวแปรทใชศกษาเพอใหเกดความสะดวก ครอบคลมทกประเดนการศกษาตรงตามวตถประสงคการวจย ออกแบบโดยใชคาถามทงสองประเภททงคาถามเชงจตวสยและคาถามเชงวตถวสยเพอใหตรงตามความตงใจใชสถต มงเนนแบบสอบถามทสามารถวดในสงทตองการวดไดมความคงเสนคงวาใชกครงผลไมตางจากเดมซงผานกระบวนการทดลองใชแบบสอบถาม (Pretest) เพอปรบปรงรายการตางๆ ในขอคาถาม สาหรบงานวจยนใชการวดความเชอมนของความคงตว (Stability Reliability) โดยใชแบบสอบถามชดเดยวกนกบพนกงานสอบสวนหญงภายในระยะเวลาทหางกนหรอทเรยกวาวธทดสอบซา (Teat - retest Method)

ตารางท 2พนทรบผดชอบของพนกงานสอบสวนหญงกองบญชาการตารวจนครบาล กองบงคบการ รายชอสถานตารวจนครบาล กลมงานสอบสวน และกองกากบการ บก.น.1 กลมงานสอบสวน กองบงคบการอานวยการ สน.หวยขวาง สน.มกกะสน

สน.ชนะสงคราม และสน.สามเสน บก.น.2 กลมงานสอบสวน สน.สทธสาร สน.บางซอ สน.เตาปน สน.ทงสองหอง

สน.ดอนเมอง และสน.คนนายาว บก.น.3 กลมงานสอบสวนและสน.มนบร บก.น.4 กลมงานสอบสวน สน.หวหมาก สน.ลาดพราว และสน.วงทองหลาง บก.น.5 กลมงานสอบสวน สน.คลองตน สน.ทาเรอ สน.ทองหลอ สน.วดพระยาไกร และสน.

บางนา บก.น.6 กลมงานสอบสวน สน.พลบพลาไชย 1 และสน.พลบพลาไชย 2 บก.น.7 กลมงานสอบสวน สน.บางพลด สน.บางยขน สน.บางเสาธง สน.บางกอกนอยและสน.

ตลงชน บก.น.8 กลมงานสอบสวน สน.บางยเรอ สน.ตลงชน สน.ทงคร สน.ราษฎรบรณะ

สน.ปากคลองสาน และสน.สมเดจเจาพระยา บก.น.9 กลมงานสอบสวน สน.บางบอน สน.บางขนเทยน สน.เพชรเกษมและสน.หนองแขม บก.จร. กองกากบการ 3 หมายเหต: สานกงานกาลงพล, 2556

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 33 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จากตารางท 2 พบวา พนทความรบผดชอบของพนกงานสอบสวนหญงในเขตพนทนครบาลแบงชอเรยกเปน 3 แบบไดแก ระดบสถานตารวจ ระดบกลมงานสอบสวน และระดบกองกากบการ ซงพบวาระดบสถานตารวจมพนกงานสอบสวนหญงปฏบตงานประจาจานวนมากทสด รองลง มาคอ กลมงานสอบสวน และกองกากบการเปนลาดบทาย หากพจารณาเรองจานวนของ บก. ทพนกงานสอบสวนหญงประจาอยพบวา บก.น.2 และ บก.น.8 มมากทสด สวนทมพนกงานสอบสวนหญงปฏบตงานประจานอยทสดคอ บก.จร.

1.6 การวเคราะหขอมล: ผวจยเลอกใชเทคนคการวเคราะหจากโปรแกรมสาเรจรป SPSSfor windows ใชสถตพรรณนาเพอชใหเหนลกษณะของตวแปรทงสามทใชศกษาครงน

2. แนวทางการวจยเชงคณภาพ 2.1 ประชากรเปาหมาย: ประชากรประกอบดวย 2 กลม ไดแก พนกงานสอบสวนหญงจานวน 73

คน และผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญงจานวน 11 คน 2.2 การสมตวอยาง: ประชากรทใชสาหรบการวจยเชงคณภาพผวจยเลอกใชวธการเจาะ จงดวย

การสมตวอยางเชงทฤษฎ (theoretical sampling) โดยแบงกลมประชากรออกเปน 2 กลมตามขอ 2.1 2.3 การดาเนนการวจย: ใชการสมภาษณเจาะลกตอรายบคคลทงสองกลมตงใจใชเวลาครงละ

ประมาณ 90 นาท แตยดหยนไดตามแตสถานการณ รายละเอยดของการสมภาษณเจาะลกประกอบดวยคาถามหลก คาถามซกไซไลเรยง และคาถามตดตาม ผวจยปฏบตโดยปลอยตามสภาวะ (Emergent Design) ไมกาหนดลวงหนามากนก (สชาต ประสทธรฐสนธ และกรรณการ สขเกษม, 2551)

2.4 การเกบรวบรวมขอมล: งานวจยใชทฤษฎตดพนท (Grounded Theory) จากการ สมภาษณเจาะลก (In-dept Interview) สงเกตแบบมโครงสราง (Structured Observation) การบนทกสนาม (Field Notes) และการบนทกความจา (Memos) เปนเครองมอในการเกบขอมลเชงคณภาพ โดยผวจยตงใจใชหลากหลายวธแบบทเรยกวาพหวทยา (Triangulation) เพอใชการยนยนขอคนพบวามความถกตองและตรวจสอบความเชอถอไดของขอมลและขอสนเทศทไดภายใตความหลากหลายวธการจดเกบขอมล (Multiple Methods of Data Collection) โดยคานงถงความสมพนธกบวตถประสงคการวจยเปนสาคญ (สชาต ประสทธรฐสนธ และกรรณการ สขเกษม, 2551) การเกบรวบรวมขอมลแบงออกเปน 2 กลมตามขอ 2.1

2.5 ระยะเวลาในการเกบขอมลเชงคณภาพ: เรองระยะเวลาในการเกบขอมลไมสามารถกาหนดไดแนชดผวจยเกบขอมลจนกวาขอมลทไดไมมประเดนอะไรเพมเตมจากทมหรอทเรยกวา “เกดการอมตวเชงทฤษฎ” (Theoretical Saturation) หมายถงการเกบขอมลเพมไมสามารถทจะเพมเนอหาสาระไดอก

2.6 การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ: เรมจากการเตรยมแฟมขอมลดบและศกษารายละ เอยดเอกสารขอความใหเกดความคนเคยกบขอมลเหลานจากนนจงนาไปสการแยกประเดนเนอเรองตางๆ เพอไดมาในขอคนพบหรอแบบแผนของความสมพนธ (Patterns of Relationships) ทผานองคประกอบตางๆ ดวยกระบวนการทาซา (Iterative) การหมนวน (Cyclical) และเปรยบเทยบกรณมเชงลบ (A Constant Comparative Negative Case)

ผลการวจย

ผลการวจยคณลกษณะพนฐานของประชากรเปาหมายปรากฏในตารางท 3และความคดเหนของพนกงานสอบสวนหญงทมตอประเดนตางๆ ปรากฏทตาราง 4 ดงรายละเอยดตอไปน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 34 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ตารางท 3 คณลกษณะพนฐานของพนกงานสอบสวนหญง

คณสมบต อตราสวนรอย สถานภาพ โสด 67.1 สมรส 32.9 สถาบนทสาเรจการศกษา โรงเรยนนายรอยตารวจ 21.9

สถาบนการศกษาของรฐ 24.7 สถาบนการศกษาของเอกชน 53.4

สาขาทสาเรจการศกษา รฐประศาสนศาสตร 21.9 นตศาสตร 78.1

ระดบการศกษาปรญญาตร 71.2 ปรญญาโท 28.8

รายการทใชวด

คา ตา สด

คา สง สด

คา เฉลย

คา เบยงเบน มาตรฐาน

คา ความ เบ

คา ความ โดง

อายตามบตรประชาชน 24 48 34.75 6.87 .33 -.10 ระยะเวลารบราชการ 2 23 9.36 5.78 .67 -.81 อายงานพนกงานสอบสวน 2 12 6.11 2.96 .53 -.70

จากตารางท 3 พบวา พนกงานสอบสวนหญงมอายเฉลย 35 ป ผานการรบราชการ 9 ป ดารงตาแหนงพนกงานสอบสวนหญงมา 6 ป มสถานภาพโสด สาเรจการศกษาคณะนตศาสตรจากสถาบนการศกษาของเอกชนในระดบปรญญาตร

ความผกพนกบองคการม 3 ตวแปรประกอบดวย (1) ความตองการทจะอยกบองคการ (2) การยอมรบคานยมองคการ และ (3) การยนยอมปฏบตตามบรรทดฐานองคการ ขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพทไดจากแบบสอบถาม การสมภาษณเจาะลก การสงเกต การบนทกวดโอ และการบนทกสนาม ไดรวบรวมและประมวลผลดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS เลอกใชสถตพรรณนาอธบายคณลกษณะของตวแปร โดยพจารณาจากระดบความคดเหนของพนกงานสอบสวนหญงทมตอประเดนนน ๆ ซงผลทไดจากการวเคราะหขอมลตวแปรทงสามปรากฏดงตาราง 4

ตารางท 4 ความผกพนกบองคการของพนกงานสอบสวนหญง รายการทใชวด

ไม เหนดวย เลย

ไม คอย เหนดวย

คอน ขาง เหนดวย

เหน ดวย

เหน ดวย อยางยง

ความตองการทจะอยกบองคการ ความปรารถนาเปนสวนหนงขององคการ - 5.5 38.4 43.8 12.3 การประสงคทางานทองคการตลอดไป - 24.7 52.1 19.2 4.1 การตกลงดวยใจสมครไมถกบงคบใหอย - 8.2 49.3 34.2 8.2 การไมยายงานแมมงานอนทดกวาปจจบน - 15.1 43.8 35.6 5.5

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 35 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

การยอมรบคานยมองคการ การยนยอมทาตามคานยมโดยสมครใจ - 12.3 43.8 34.2 9.6 การปฏบตตามแมไมตรงความคด - 26.0 49.3 21.9 2.7 การพรอมปฏบตตามขอสรปขององคการ - 11.0 49.3 32.9 8.8 การแกไขพฤตกรรมตนใหเขากบหมมาก - 8.2 41.1 42.5 8.2

การปฏบตตามบรรทดฐานองคการ การตกลงยอมรบวถปฏบตโดยเตมใจ - 6.8 37.0 41.1 15.1 การเปลยนความคดใหเขาสงคมสวนรวม - 8.2 43.8 39.7 8.2 การปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลน 4.1 24.7 47.9 16.4 6.8 การแกไขสงไมเปนไปตามสงคมสวนรวม - 16.4 50.7 23.3 9.6

จากตารางท4 ความผกพนกบองคการของพนกงานสอบสวนหญงในดานความตองการทจะอยกบ

องคการพบวา ในภาพรวมพนกงานสอบสวนหญงสวนใหญเหนดวยโดยเรองทเหนดวยมากสดคอ ความปรารถนาเปนสวนหนงขององคการ รองลงมาไดแก การตกลงดวยใจสมครไมถกบงคบใหอย การไมยายงานแมมงานอนทดกวาปจจบน และการประสงคทางานทองคการตลอดไปดานการยอมรบคานยมองคการพบวา พนกงานสอบสวนหญงสวนใหญเหนดวยโดยเรองทเหนดวยมากสดคอ การแกไขพฤตกรรมตนใหเขาคนหมมาก รองลงมาไดแก การยนยอมทาตามคานยมโดยสมครใจ การพรอมปฏบตตามขอสรปขององคการ และการปฏบตตามสวนใหญแมไมตรงความคดเปนลาดบทาย สวนดานการการปฏบตตามบรรทดฐานองคการพบวา พนกงานสอบสวนหญงสวนใหญเหนดวยโดยเรองทเหนดวยมากสดคอ การตกลงยอมรบวถปฏบตดวยความเตมใจ รองลงมาไดแก การเปลยนความคดใหเขาสงคมสวนรวม การแกไขสงไมเปนไปตามสวนรวม และการปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนเปนลาดบทาย

อภปรายผล

เปนทสงเกตวาความคดเหนของพนกงานสอบสวนหญงสวนใหญคอนขางเหนดวยกบทกรายการของมาตรวด จะมเพยงเรองการปรบเปลยนพฤตกรรมใหกลมกลนเขากบสงคมหมมากเพยงเรองเดยวทมมมมองเชงบวกไมมากนก การปรบตวเปนการแกไขปรบปรงความคบของใจ ดวยการแสวงหาวถทางในการตอบสนองความตองการของตนเองทงการปรบตวทางภายนอกและภายในรางกาย ใหสามารถปรบตวไดดตอสภาวะแวดลอมในชวต รวมทงการตอบสนองความตองการทงทางรางกาย จตใจและสงคม ซงทฤษฎการปรบตวมนกการศกษาตางประเทศไดศกษาหลายทฤษฎเชน งานของรอย โรเจอร วลเลยมสนเปนตน ในบรบททศกษานเกยวเนองกบการปรบตวดานการพงพาระหวางกน (Interdependent Mode) เปนการปรบตวเพอความมนคงทางสงคมในดานความสมพนธทใกลชดระหวางบคคลหรอกลมคนหรอความผกพนระหวางกน โดยมงประเดนไปทการมปฏสมพนธระหวางบคคลในสงคมทเกยวของกบการใหและรบความรก ความนบถอและการยกยองซงกนและกนอยางเตมใจ ความตองการพนฐานในการปรบตวดานปฏสมพนธระหวางบคคลหรอความผกพนระหวางบคคลในองคการม 3 องคประกอบ คอ การไดรบความรกอยางเพยงพอ การไดรบการเรยนรและการเจรญเตบโตตามพฒนาการ และการไดรบการตอบสนองความตองการในเรองแหลงประโยชนของบคคลเพอจะใหบรรลถงความรสกมนคงในความสมพนธระหวางกน บคคลทสามารถปรบตวดานการพงพา

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 36 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ระหวางกน ( Interdependence) ไดอยางเหมาะสมตองมความสมดลระหวางการพ งพาตนเอง (Independence) และการพงพาผอน (Dependence) รวมท ง ตองมพฤตกรรมท งการเปนผ ให (Contributive Behaviors) และพฤตกรรมการเปนผรบ (Receiving Behaviors) อยางเหมาะสม จงจะทาใหบคคลสามารถดารงชวตรวมกบผอนในสงคมไดดวยความรสกมนคงและปลอดภย

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาความผกพนกบองคการของพนกงานสอบสวนหญงพบวา เรองการประสงคทางานทองคการตลอดไป การปฏบตตามสวนใหญแมไมตรงความคดของตน และการปรบเปลยนพฤตกรรมไดกลมกลน เปนรายการมาตรวดทง 3 เรองทพนกงานสอบสวนหญงมความเหนดวยนอยทสด ผวจยจงมขอเสนอแนะตอ 1) องคการ 2) ผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญง และ 3) พนกงานสอบสวนหญง เพอใหเกดความผกพนระหวางผปฏบตงานกบองคการดงตอไปน

องคการ: สานกงานตารวจแหงชาตควรคดเลอกบรรจพนกงานสอบสวนหญงทมแนวคดและคานยมสอดคลองกบกลมงานสอบสวนและตองสรางภาพลกษณงานสอบสวนดวยการประชาสมพนธตลอดจนใหความสาคญแกพนกงานสอบสวนหญงทปฏบตหนาทในปจจบนดวยการใหรางวลชมเชยแกผปฏบตงานดเดน ปกปองดแลพนกงานสอบสวนหญงเปนอยางด

ผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญง: ผบงคบบญชาควรพฒนาวฒนธรรมในกลมงานสอบสวน สรางทศนคตเชงบวกในการทางาน จดกจกรรมสงเสรมความรวมมอรวมใจภายในกลม สนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางบคคลและการทางานเปนทม และพยายามสอใหพนกงานสอบสวนหญงทราบวาเปนคนสาคญของกลมงานสอบสวน

พนกงานสอบสวนหญง: พนกงานสอบสวนหญงควรปฏบตตนตามระเบยบ กฎเกณฑทกาหนดไวอยางเครงครด ใหความรวมมอกบกจกรรมทกลมงานสอบสวนจดขน และมปฎสมพนธทดตอผบงคบบญชา เพอนรวมงานและผใตบงคบบญชา ใหชวยเหลอเมอบคคลรอบขางเดอดรอน มความเอออาทรเมอบคคลรอบขางตองการกาลงใจพรอมกบไมนงดดายกบปญหาทพบเจอในองคการ

ทงนรปแบบทควรปรบประยกตใชในองคการไดแก 3E ทประกอบดวย (1) E-Engaged (สรางความผกพน) หมายถงการทพนกงานมความผกพนกบองคการ เพราะเชอในแนวทางและเปาหมายขององคการ ทาใหเกดความภมใจทเปนสวนหนงและพรอมจะทางานหนกเพอองคการ (2) E-Enabled (ขจดอปสรรค) หมายถงการทพนกงานผกพนอยางเดยวอาจไมเพยงพอถาองคการไมชวยขจดปญหาอปสรรคในการทางาน ชวยพฒนาพนกงานใหมทกษะและใหเครองมอทเหมาะสมในการทางานเพอใหทางานไดดโดยไมเหนดเหนอยเกนไปจนทอ และ (3) E-Energized (สรางพลง) หมายถงองคการและผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนหญงตองดแลความเปนอยของพนกงานสอบสวนหญงใหดดวยเพอใหมพลงในการทางาน

เอกสารอางอง

สานกงานตารวจแหงชาต. (2555). อานาจหนาทพนกงานสอบสวนหญง. คาสงสานกงานตารวจแหงชาตท 538/2555 เรองการปฏบตและอานาจหนาทความรบผดชอบของพนกงานสอบสวนและผปฏบตงานสอบสวน. กรงเทพฯ: โรงพมพตารวจ.

สานกงานกาลงพล. (2556). การกาหนดตาแหนงในสานกงานตารวจแหงชาต. กรงเทพฯ: โรงพมพตารวจ.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 37 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

สานกยทธศาสตรตารวจ. (2555). แผนปฏบตราชการสานกงานตารวจแหงชาตประจาปงบประมาณ พ.ศ.2556. กรงเทพฯ: โรงพมพตารวจ.

สชาต ประสทธรฐสนธ. (2555). ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร. (พมพครงท 15). กรงเทพฯ: สามลดา. สชาต ประสทธรฐสนธ และ กรรณการ สขเกษม. (2551). วธวทยาการวจยเชงคณภาพ: การวจยปญหา

ปจจบนและการวจยอนาคตกาล. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: สามลดา. Allen, N.J., & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance

and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.

Ayazlara, G., & Güzelb, B. (2013). The effect of loneliness in the workplace on organizational commitment. Procedia - Social and Behavioral Sciences 131, 319–325.

Boon, C., & Kalshoven, K. (2014). How high-commitment HRM relates to engagement and commitment: The moderating role of task proficiency. Human Resource Management, 53(3), 403–420.

Dude, D.J. (2012). Organizational commitment of principals: The effects of job autonomy, empowerment, and distributive justice. PhD (Doctor of Philosophy) thesis, University of Iowa, 2012. Retrieved November 5, 2016 from http://ir.uiowa.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3233&context=etd

Fischer, R., & Mansell, A. (2009). Commitment across cultures: A meta-analytical approach. Journal of International Business Studies, 40, 1339–1358.

Ghazanfar, F., Chuanmin, S., Khan, M.M., & Bashir, M. (2011). A study of relationship between satisfaction with compensation and work motivation. International Journal of Business and Social Science, 2(1), 120-131.

Guiso, L., Sapienza, P., & Zingales, L. (2015). The value of corporate culture. Journal of financial economics 117, 60–76. Retrieved November 12, 2016, from http://www.eief.it/files/2015/07/guiso_sapienza_zingales_jof fe_2015.pdf

Haftkhavania, Z.G., Faghiharamb, B., & Araghieh, A. (2012). Organizational commitment and academic performance case study: Students at secondary achools for girls. Procedia – Social and behavioral sciences 69, 1529-1538.

Jick, T.D. (2006). Mixing qualitative and quantitative methods: Triangulation in action. Administrative science quarterly, 24(4), 602-611.

Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. (1970). Determining samplesize for research activities. Educational and psychological measurement, 30, 607-610. Retrieved November 8, 2016, from http://opa.uprrp.edu/invsdocs /krejcieand morgan.pdf

Lumley, E.J., Coetzee, M., Tladinyane, R., & Ferreira, N. (2011). Exploring the job satisfaction and organizational commitment of employees in the information technology environment. Southern African Business Review, 15(1), 100-118.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 38 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Metcalfe, B., & Dick, G. (2001). Exploring organization commitment in the police implications for human resource strategy. An International Journal of Police Strategies & Management, 24(3), 399-419. Retrieved November 2, 2016 from http://core.ac.uk/download/pdf/91631.pdf

Porter, L.W., Mowday, R.T., & Steers, R.M. (2000). Organizational Behavior. Quoted in Steven L. McShance and Ann Mary.

Sortheix, F.M., Dietrich, J., Chow, A., & Salmela-Aro, K. (2013). The role of career values for work engagement during the transition to working life. Journal of Vocational Behavior, 83(3), 466-475. Retrieved November 8, 2016, from http://w ww.sciencedirect.com/science/journal/00018791/83

Thaksin Shinawatra, & Pongsapat Pongcharoen. (2006). Reforming: The police in Thailand. Printed in Thailand, Bangkok Printing (1984). Co.Ltd.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 39 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

วธการปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนออาเภอนครไทยจงหวดพษณโลก A Study on Hmong Embroidering Methods at HuaySaiNua Village,

Nakhon Thai district, Phitsanulok province

อาจารยวชชพงศวรศาสตรกล1, อาจารยณฐกรหรญโท2

บทคดยอ

บทความนมงศกษาวธการปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนออาเภอนครไทยจงหวด

พษณโลกผเขยนไดใชทฤษฎชาตพนธวรรณา (Ethnography) มาอธบายและนาเสนอขอมลเชงพรรณนา

วเคราะห (Descriptive Analysis) ในการเกบขอมลโดยการสมภาษณผเชยวชาญในทองถนและการวเคราะห

ขอมลจากผลการศกษาตางๆและทมาของการปกผาชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอจากการสมภาษณนาง

หมแซหวาไดกลาววาชาวเขาเผามงมวธการปกผาอย 3 ประเดนดงน 1)วธการปกผาเกดจากแรงบนดาลใจ

ทางดานศาสนาและประวตศาสตรคอการปกผาทเกดมาจากความเชอทชาวเขาเผามงนบถอและตานานทาง

ประวตศาสตรของชนเผาตวเองเชนลายปกบนไดฟาเปนลายทชาวเขาเผามงเชอวาสอถงวญญาณบรรพบรษท

ตายไปแลวจากบนฟามาสลกหลานของตนเองทยงมชวตอยเปนตน 2)วธการปกผาเกดแรงบนดาลใจจาก

ธรรมชาตและสงแวดลอม 2.1 ลายปกทเลยนแบบจากพชคอในลายนถอวาเปนสงทมความสาคญอยางยงใน

ชวตประจาวนของชาวเขาเผามงตงแตอดตจนถงปจจบนชาวเขาเผามงมความคนเคยกบพชพรรณตางๆรอบตว

เปนอยางดเนองจากเขาอาศยอยในถนทรกนดารนนเองเชนลายปกดอกฟกทองเปนลายทมวธการปกมาจาก

ดอกฟกทองและชาวเขาเผามงเชอถอวาคนทสวมใสลายผานไปทาไรหรอทางานอนๆทหารายไดมาสครอบครว

จะมรายไดดหรอสมบรณเปนตน 2.2 ลายปกทเกยวกบสตวมกจะเลยนแบบมาจากสตวทรจกกนดทงสตวปา

และสตวเลยงคอลายปภเขาเปนลายทชาวเขาเผามงเชอวาปกเปนลวดลายผาแลวนามาสวมใสจะเปนคนทขยน

อดทนในการทามาหากนเลยงชพในทางทชอบและไมอดอยาก 2.3 ลายปกทเกยวกบธรรมชาตคอลวดลายท

เลยนแบบจากธรรมชาตเชนลายปกขนเขาถอวาเปนลายทเกดจากภเขาทเปนธรรมชาตของมนซงลายนผทสวม

ใสลายปกผานนจะสอไปในทางทมวสยทศนทดทมองการณไกลสวนลายปกสายนานนคนทสวมใสนจะสอไป

ในทางทสภาพเรยบรอยไมแขงกระดางอยางนเปนตน 2.4 ลายปกทเกยวกบชวตคและประเพณคอลายปกท

เกดจากประเพณตางๆเชนลายปกเปเจาเปนลายทสอถงการละเลนบนเทงตางๆสวนลายคบาวสาวเปนลายปกท

สอถงการหาคครองการจบกนและ 3.วธการลายปกทเกดจากรปทรงเลขาคณตคอลายทเกดจากรปทรงเลขา

คณตในลายนจะเปนลายทเกดจากธรรมชาตแตวาเขาแบงตามทเกดทมลกษณะเปนภเขาและพนททอาศยอย

เชนลายปกสเหลยมคเปนลายทมวธการปกจากพนทและสอถงการครองคชวตทแตงงานแลวใหอยจนแกตาย

หรอเปนการชวยกนของคนในหมบานและคนในหมบานอนๆอกดวยดงนนการปกผาถอวาเปนมรดกทาง 1สาขาวชาภาษาไทยเพอการสอสารสานกวชาศกษาทวไปมหาวทยาลยราชภฏเลย 2สาขาวชาภาษาไทยเพอการสอสารสานกวชาศกษาทวไปมหาวทยาลยราชภฏเลย

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 40 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

วฒนธรรมของกลมชาวเขาเผามงทมการดและรกษาสบทอดและพฒนาอยางตอเนองเหมาะสมเปนเวลามาชา

นานจนถงปจจบนน

คาสาคญ:ชาวเขาเผามง/นครไทย/ชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ/วธการปกผา

Abstract

This article aims to conduct a study on Methods of Hmong embroidering at HuaySaiNua Village, Nakhon Thai district, Phitsanulok province. The author used ethnography theory to explain and present Descriptive Analysis information. For collecting data, it was done by interviewing local experts and analyses of data were based from various studies and sources of Hmong embroidery from HuaySaiNua Village. From the interview, Mrs. MeeSaewa said that there are 3 issues for the Hmong to do embroidery. Namely: 1.The method of embroidery was inspired by religion and history (the Hmong belief and historical Mythology) such as embroidered stairs from the sky which reflect ancestral spirits come from the sky to visit their living children; 2.The embroidery method was inspired by nature and the environment. 2.1 Embroidered pattern that mimics plants, this pattern is particularly important in the daily lives of the Hmong from past to present time. The Hmong are very familiar with the vegetation around them because they lived in wilderness. Pumpkin flower Embroidered pattern is the pattern that the Hmong consider as a good luck pattern. Whosoever wear cloth with this pattern, when doing farming or any kind of work, it would bring them wealth and abundance. 2.2 Animals embroidered pattern are often imitations of well-known animal as wildlife and pets which is hairy leg mountain crab pattern. Hmong believe that whoever wears this pattern are those who work hard, earn for a living and do not starve. 2.3 Natural embroidery patterns are the patters that mimic nature such as Mountain pattern which shows the natural beauty of mountains. This pattern is representing a good vision, so whoever wears this pattern would tend to have a good vision. Water embroidered pattern is representing softness or polite. Therefore, people who wear this pattern would tend to be polite. 2.4 Married life and traditions patterns. This pattern was from traditions, such as Hmong New Year pattern. It is representing different kind of entertainments and games. And for wedding couple pattern is representing finding a life partner, flirting etc. and 3.Embroidered patterns that from Geometric, this patterns occur similar to the pattern from nature but it was classified by the origin of the pattern which look like geometric shapes such as squares pair pattern which represents a married couple who stay together until death or represent help of the people in the village and other villages. In summary, the embroidery methods are considered as the cultural heritage of the Hmong which was observed, conserved, inherited, and even developed continuously for a long period of time until this very day.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 41 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Keywords: Hmong/ NakhonThai/ The Hmong hill tribes, Ban Huay Sai Neua/ Embroider method

บทนา การศกษาเรองราวของชาวเขาเผามงในยคโลกาภวตนนถอวายงศกษาไมมากเทาไร ดงนนผเขยนจงไดเขยนบทความนเพอเปนองคความรใหผสนใจไดอานและเขาใจในวฒนธรรมของชาวเขาเผามงมง (Hmong,Hmoob, Hmoong) คอ ชนชาตหนงทมประวตศาสตรยาวนาน และสามารถดารงชวตอยในปจจบนนไดอยางเหมาะสม ถงแมวาในยคปจจบนจะมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยตางๆ มากมาย และมการขยายตวออกไปอยางกวางขวาง ชาวเขาเผามงยงปรบตวไดอยางเหมาะสมในสงคมทเปลยนแปลงไป และกอนอนขอนาเสนอความหมายของคาวา “ มง ” ใหเขาใจกอน ชาวเขาเผามงเปนกลมชาตพนธหนงในประเทศไทย ซงถกเรยกวาแมว หรอถกเรยกวามง บาง ตอมามกจะถกใชอยางสบสนกบ คาวา แมว หรอ เหมยว ดงนนความหมายของคาวา มง แปลวา ตนขาวออน หนอและวชพชเหมาะสมกบการทาไรเปนหลก และในเวลาตอมาผคนมกนามาใชในทางทดถกทางชาตพนธ โดยทผคนนามาผกเขากบเสยงรองของแมว และแสดงความเปนนยยะของคนทปาเถอน ชาวบานไดเลาวา ชาวเขาเผามงไดอพยพสประเทศไทยนนมสามเสนทาง ซงสอดคลองกบ ประสทธ ลปรชา. (2548, 9-10) ไดกลาววา มสามเสนทางหลกทบรรพบรษชาวเขาเผามงอพยพเขาสดนแดนในปจจบน คอ เสนทางแรก อยบรเวณชายแดนจงหวดนานและพะเยา ซงมดอยภแวและภลงกาเปนหลก จากนนกลมทเขามาทางนจงอพยพโยกยายตอไปยงดอยขนสถาน (จงหวดนานและแพร) ดอยชาง ดอยอางขาง ภหนรองกลา เขาคอ และดอยลานสาง หรอดอยระแหง เปนตน สวนเสนทางทสองนนเขามาทางเสนทางผาตง ภชฟา ดอยผาหมน และทราบระหวางเมองเชยงของกบเชยงแสน จากนนขามมาทดอยยาว ดอยชางดอยอางขาง ดอยผาหมปก (Laimphuaspuv) และดอยจกตอก (Laimcaajtuj) ในบรเวณพมาปจจบน กบขามมาทดอยเชยงดาว ดอยสเทพ ดอยอนทนนท ดอยปาอง ดอยหมากพรก เปนตน สวนเสนทางทสามนน ขามแมนาโขงทางตอนบนบรเวณประเทศลาวและพมา เหนอทาขเหลก แลวจงลงมาทางขหวแมคา ซงอยใกลบานหนแตก อาเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย โดยกลมทเขามาเสนทางนเปนกลมทเขามาทหลงสด ในชวงประมาณ พ.ศ. 2480

ชาวเขาเผามงในประเทศม 2 กลม คอ กลมทหนงมงจวหรอมงดา บางทกเรยกวามงลาย (Hmoong Njua) ชอบแตงกายชดสดามากกวาสอน ผชายสวมเสอเปดใหเหนทอง ชอบตงบานเรอนอยพรหมแดนไทยและมอยางประปรายในเขตจงหวดเชยงราย เชยงใหม นาน สวนกลมทสองมงเดอหรอมงขาว (Hmoong Deaw) ทงชายหญงมแถบผาสขาว ตดตามอยปลายแขนเสอ ผหญงสวมกระโปรงสขาวไมมลวดลาย มจานวนมากกวามงดา (สมาคมสรางสรรคและพฒนามงในประเทศไทย, 2548, 40 -41)

ภาพท 1 หลงสมภาษณนางยวะ แซยา ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานวธการปกผา,

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 42 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ถายภาพโดย : วชชพงศ วรศาสตรกล,(26 ต.ค. 2559)

ชาวเขาเผามงถอวาการผาปกเปนภมปญญาทองถนของชาวเขาเผามงมายาวนาน มมาตงแตบรรพบรษ จากรนสรนมาจนถงปจจบนและการเยบปกถกรอยเปนประเพณวฒนธรรมของชาวชนเผามงทผหญงมงทกคนจะตองฝกปกใหเปนตงแตเดกเพอทาใชในครอบครวเพราะสมยกอนไมมเสอผาขาย ในสมยโบราณถอวาถาสตรทปกผาไมเปนกจะไมไดแตงงาน เนองจากถาใครแตงงานกบผหญงทปกผาไมเปนกจะเยบเสอผาใหกบลกและสามสวมใสไมได ฉะนนสตรชาวเขาเผามงทกคนจะตองปกผาเพอทาเปนเสอผาสวมใสหรอประดษฐเปนของใชเปนทกคนและการปกผาของชาวเขาเผามงเปนวฒนธรรมทสบทอดตอกนมาของสตรชาวเขาเผามง ซงในอดตนนชาวเขาเผามงทอพยพมาจากประเทศจนไดนาเอาเมลดกญชงมาปลกไวสาหรบนามาเอาเสนใยเพอถกทอเปนผามาตดเสอผาสวมใสกน ซงตอมาตนกญชงไดถกทาลายไปมากเนองจากมลกษณะเหมอนตนกญชา ซงในสมยกอน ไดนาเปลอกของกนชงมาตากแดดและฉกเอาเสนใยมาตมและนามาทาเปนเสนดายซงเสนใยของกนชงจะมความทนทานและเหนยวมากซงชาวเขาเผามงนามาทอเปนผาและนามาตดเปนเสอผาสวมใสกน ตอไปนจะนาเสนอการวถชวตการปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอดงน 1. การปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ

จากการสมภาษณนางบงอร แซลเปนคนรนใหมถงวธการปกผาของชาวเขาเผามง เขาไดกลาววาตงแตเขาจาความไดชาวเขาเผามงกมการสบทอดการปกผาในอดตจนถงปจจบน การผาปกชาวเขาสวนใหญจะใชผาไหมดบทผลตเองมาปกเปนลวดลายตาง ๆ ซงลวดลายเหลาน ชาวเขาเผามงคดคนออกแบบของลวดลายเอง ปกตแลวชาวเขาเผามงจะมความประณตในการคดลวดลายและการปกลวดลายตางๆ ซงจะเหนไดจากการเสอผา กระโปรงของชาวเขาเผามงททาจากผาบาตกและผาเขยนเทยมกบปกและเมอมการปกลายเรยบรอยแลว จะนามาแปรรปเปนเสอผาทจะสวนใสในเทศกาลปใหมหรอในวนสาคญตาง ๆ และสามารถทจะประดษฐเปนเครองใชอยางอนได เชน ถงยาม กระเปาสะพาย กระเปาเป กระเปาใสสตางค ถงใสโทรศพทมอถอเครองใชอน ๆ เปนตน ซงผาปกของชาวเขาเผามงจะมลวดลายทแตกตางกนไปและมชอเรยกแตกตางกน ดงนนในเรองของการตกแตง การออกแบบ ความสวยงามตาง ๆ มนษยทกชาตทกภาษายอมรกความสวยความงาม ชาวเขาเผามงกเขาใจหลกสจธรรมในขอนด จงทาใหเขามวฒนธรรมทสวยและดเรยบงาย อกทงชาวเขาเผามงยงมศลปวฒนธรรมทโดดเดนทสดในดานวฒนธรรมไมแพชาวเขาเผาตาง ๆ ฉะนนมรดกทางวฒนธรรมการแตงกายทโดดเดนและสาคญทสดของชนชาวเขาเผามงกคอ การผาปกนนเอง ในการปกผาของชาวเขาเผามงสตรมงจะนงรอยเรยงผลงานดวยฝมอของตน เพอความประณตและสวยงามทสาคญกวานนทผาปกของชาวเขาเผามงเปนตวบงบอกเลาเรองราวของชนเผาของตนเองทนาตดตามคนหา เพอเปนการอนรกษเอาไวบอกเลาหรอสบทอดใหลกหลานและคนทวไปไดรบรรบทราบ เพอเปนการจรรโลงประเพณวฒนธรรมการแตงกายนไวตลอดไป อกทงเพอแสดงววฒนาการความเปนมาของการปกผาของคนมงรนเกาและรนใหมทไดประยกตลวดลายตางๆ ในอดตและปจจบนมาผสมไดอยางกลมกลน สตรชาวเขาเผามงมงยงไดประยกตเอาลายดงเดมหรอลายพนฐานและลายเฉพาะของงานปกผาทไดรบการสบทอดจากคนรนหนงสคนอกรนหนงมาจนถงปจจบนน

2. ทมาของการปกผาชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ ทมาของการปกผาชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ จากการสมภาษณนางหม แซหวาและนางยวะ แซยา และผหญงชาวเขาเผามงคนอนๆ ทเปนปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ ไดกลาววาชาวเขาเผามงมทมาในการปกผาอย 3 ประเดน ดงน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 43 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

2.1 ชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอปกผาเกดจากแรงบนดาลใจทางดานศาสนาและประวตศาสตร คอ การปกผาทเกดมาจากความเชอทชาวเขาเผามงนบถอและตานานทางประวตศาสตรของชนเผาตวเอง เชน ลายปกบนไดฟา เปนลายทชาวเขาเผามงเชอวาสอถงวญญาณบรรพบรษทตายไปแลว จากบนฟามาสลกหลานของตนเองทยงมชวตอย เปนตน

2.2 ชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอปกผาเกดแรงบนดาลใจจากธรรมชาตและสงแวดลอม 2.1.1 ลกษณะลายปกทเกยวกบพช คอ ในลายนถอวาเปนสงทมความสาคญอยางยงในชวตประจาวนของชาวเขาเผามงตงแตอดตจนถงปจจบนชาวเขาเผามงมความคนเคยกบพชพรรณตาง ๆ รอบตวเปนอยางด เนองจากเขาอาศยอยในถนทรกนดารนนเอง คอ ลายปกดอกฟกทองเปนลายทชาวเขาเผามงเชอถอวาคนทสวมใสลายผานไปทาไรหรอทางานอนๆ ทหารายไดมาสครอบครวจะมรายไดดหร อสมบรณ เปนตน 2.1.2 ลายปกทเกยวกบสตวมกจะเลยนแบบมาจากสตวทรจกกนดทงสตวปาและสตวเลยง คอ ลายปภเขา เปนลายทชาวเขาเผามงเชอวาปกเปนลวดลายผาแลว นามาสวมใสจะเปนคนทขยน อดทน ในการทามาหากน เลยงชพในทางทชอบ และไมอดอยาก 2.1.3 ลายปกทเกยวกบธรรมชาต คอ ลวดลายทเกดจากธรรมชาตโดยตรง เชน ลายปกขนเขา ถอวาเปนลายทเกดจากภเขาทเปนธรรมชาตของมน ซงลายนผทสวมใสลายปกผานนจะสอไปในทางทมวสยทศนทด ทมองการณไกล สวนลายปกสายนานน คนทสวมใสนจะสอไปในทางทสภาพเรยบรอย ไมแขงกระดาง อยางนเปนตน 2.1.4 ลายปกทเกยวกบชวตคและประเพณ คอ ลายปกทเกดจากประเพณตางๆ เชน ลายปกเปเจา เปนลายทสอถงการละเลนบนเทงตาง ๆ สวนลายคบาวสาว เปนลายปกทสอถงการหาคครอง การจบกน อยางเปนตน 2.3 ชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอลายปกทเกดจากรปทรงเรขาคณต คอ ลายทเกดจากรปทรงเรขาคณตในลายนจะมคลายลายทเกดจากธรรมชาต แตวาเขาแบงตามทเกดทมลกษณะทางเรขาคณต เชน ลายปกสเหลยมค เปนลายทสอถงการครองคชวตทแตงงานแลวใหอยจนแกตาย หรอเปนการชวยกนของคนในหมบาน เปนตน ดงนนจากการสมภาษณนางหม แซหวาและนางยวะ แซยา ไดเลาวา การปกผาของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ นอกจากจะมความวจตรงดงามแลวยงสะทอนถงวถชวต และสถานภาพของวยผใชดวย เชน วยหนมสาวจะใชผาทมลวดลายสวย มสสนสดใส สวนวยผสงอายจะนยมใชผาทมลวดลายสไมมากนกสเทาๆ ไมคอยสดใส สวนทเกยวกบลวดลายผาในอดตไมมเขยนไวเปนลายลกษณอกษร แตถายทอดกนมาดวยการทาใหเหนเปนรปธรรม พรอมทงเลาเรองราวทเกยวกบลาย ในขณะทลงมอทาไปดวย ฉะนนการปกผาจงเปนมรดกทางวฒนธรรมของกลมชาวเขาเผามงและกลมชาตพนธมการพฒนาอยางตอเนองเหมาะสมเปนเวลาชานาน และมการปรบและเปลยนแปลง ดดแปลงเนองมาจากปจจยทงภายในและภายนอกของผปกทาใหการปกนนใหพฒนาอยตลอดเวลาและเปนการสนองความตองการของตลาดอกดวย

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 44 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ภาพท 2 หลงจากสมภาษณนางบงอร แซล คนรนใหมกบวธการปกผา, ถายภาพโดย : วชชพงศ วรศาสตรกล, (26 ต.ค. 2559)

3. สวนประกอบในการปกผา มดงน

3.1 ผาฝาย 100% หรอผาใยกญชง หรอผาดบ 3.2 เขม 3.3 ดายหลากส 3.4 เศษผาสตาง ๆ 3.5 สครามสาหรบยอม 3.6 ซป 3.7 กระพรวน 3.8 กรรไกรตดผา

ภาพท 3 ถายประกอบบทความ ถายภาพโดย : วชชพงศ วรศาสตรกล,(26 ต.ค. 2559)

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 45 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

4. วธการปกผาลวดลายของชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ ในอดตทมาผานชาวเขาเผามงไดมวธการปกผาลวดลายตาง ๆ มากมาย การดตวอยางจากธรรมชาต นามาปกโดยการลองผดลองถกใหเหมอนหรอคลายกบธรรมชาตมากทสด และจากการสมภาษณนางช แซล ซงปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ ไดกลาววา ในเวลาตอมาไดนาผาไหมดบทกลมชาวเขาเผามงทอเองมาเขยนเปนลวดลายตาง ๆ เพอทจะไดผนผา และนามาใชในการปกลวดลายผาตาง ๆ ทตองการ เชน ชดของผหญงมง ชดของผชายมง ชดของเดกมง เปนตน

จากการสมภาษณนางเซย แซหวาไดกลาวถงวธการปกผาลวดลายของชาวเขาเผามง ซงสอดคลองกบ

(http://www.hilltribe.org/thai/hmong/hmongembroidery.php, คนเมอ 27 ตลาคม 2559 ) ไดกลาว

วา ชาวเขาเผามงไดนาเสนผาไหมนนนามาจากเปลอกของเสนใยของตนกญชงทแหงทสด เพอจะไดนามาฉก

ออกเปนเสนเลก ๆ พอไดเสนดายทมขนาดเลกเหมาะสมกบการทอผา และโดยทวไปจะนาเสนใยกญชงมา

แบงเปน 4 สวน โดยแบงออกเปนอก 16-20 หรอ 17-20 เสน หลงจากนนชาวเขาเผามงจะนาเสนใยกญชงไป

ตาในครกกระเดอง เพอใหเปลอกนอกทหมตดกบเสนใยหลดออกไป ใหเหลอแตเสนใยแท ๆ เทานน เพราะ

เสนใยกญชงแทจะมความออนตว และสะดวกแกการปน หลงจากทมการตาเสนใยกญชงเรยบรอยแลวกจะ

นามาพนมวน ๆ เปนกอนโดยใชตนดว (ตนดว เปนเครองมอเฉพาะในการพนเสนใยกญชง) ทามาจากไมกลม ๆ

เสนผาศนยกลางยาวประมาณ 8-10 นว มทถอทาดวยหวายถกในขณะทนามาพนแกนไมนน จะมการตอเสน

ใยกญชงแตละเสน โดยใชนวมอขยสวนปลายของเสนใยกญชงใหแตกออกเปนสองเสน จากนนกจะนาอกเสน

หนงมาตอกบเสนเดม เมอเสนใยกญชงเตมแกนแลวจะคลายกบรองเทาจน จากนนจงถอดไมออกเกบมวนเสน

ใยไว นาไปจมนารอนใหออนตว แลวนาไปตเปนเกลยว โดยผานการเขาเครองตเกลยว นนคอ ชวดว เสนใยท

ผานการปนเปนเกลยวแลวจะกรอไวในแกนทเรยกวา ชาย และเครองชวดวสามารถแบงเสนใยกญชงไดครงละ

4 - 6 แกน เมอเสรจกจะเปลยนชดใหมถดไป

หลงจากนชาวเขาเผามงไปกดงดายออกจากแกนเขาเครองโกลเพอเกบตอไป และจากการสมภาษณนางย แซล ซงเปนปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ ไดกลาววาชาวเขาเผามงกจะนาดายเสนใยกญชงมาฟอกสและทาใหดายออนตว และกนามาตมกบนาขเถาประมาณ 4-5 กาละมง นามารอนเศษขเถาและถานออกแลวผสมนาใสลงในกะทะใบบวเสนผาศนยกลางประมาณ 3 - 3 1/2 ฟต เอาเสนใยกญชงลงตมจนดายนมยกลง และเสนใยคลกกบขเถา แชไวเชนนน เมอแหงสนทแลวนาไปตมกบนาขเถา แชไว 1 คน ลางขเถาออกใหหมด ตากใหแหง ถายงไมขาวตามทตองการ เรากสามารถทาซาเชนนจนกวาเสนดายจะขาวและสะอาดตามทเราตองการได แลวกนาเสนดายทปนเรยบรอยแลวมาทอเปนผาไหมดบ เมอทอเรยบรอยแลวกจะนามารดดวยกอนหน ซงกอนหนนใชสาหรบในการรดผาไหมดบเทานน หากวาไมรดใหเรยบแลว เวลานาผาไหมดบมาเขยนเปนลวดลายจะไมสามารถเขยนได เนองจากมปมของเสนดายทตอกน หากไมเรยบกจะเขยนลวดลายไดไมสวยและในปจจบนนการเผยแพรลายปกตาง ๆ นนกขนอยกบความพอใจของแตละคน ใครชอบลายปกไหนกขอยมตวอยางจากคนอนทเขามอยมาดรปแบบแลวกทาตามนนมาจนถงปจจบนน และในป จ จ บ น น จ า ก ก า ร ส ม ภ า ษ ณ น า ง ย แ ซ ส ง น น ย ง ส อ ด ค ล อ ง จ า ก เ ว บ (http://www.hilltribe.org/thai/hmong/hmongembroidery.php, คนเมอ 27 ตลาคม 2559) ไดกลาวชาวเขาเผามวธการปกลายผาดงน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 46 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

4.1 ชาวเขาเผามงจะนาขผงมาละลายหรอตมใหรอน โดยวธการดงน นากระปองทมขนาดเสนผาศนยกลางกวาง 10 เซนตเมตร เจาะฝาขางหนงออก แลวไมตองตดทง และทาใหฝาขางทเจาะขนนนมนเรยบรอย พรอมกบสามารถทจะเปนทหยดนาขผงได บรเวณรอบ ๆ ขอบของกระปองตองจดใหเรยบรอย โดยทไมเปนอนตรายตอคนทใช จากนนนาขผงใสลงไป นากระปองไปอนกบถานทรอนจด จากนนขผงกจะละลาย รอจนกวาขผงรอนจดถงจะใชได หรอนาผาฝายหรอผาใยกญชงยอมสครามโดยการยอมรอน ตมผากบสครามยอมและนามาซกลางตากแดด และนามาตมดวยนาขเถาเพอใหผานมทาตามขนตอนนจนกวาจะไดสของผาตามตองการและมนใจวาสตดผาสนท ไมหลดออกเมอซกครงตอไป

4.2 นาผาไหมททอไดเรยบรอย มาสรางตารางสเหลยมจตรส ขนาดของสเหลยมประมาณ 2-3 เซนตเมตร ตารางทกชองจะตองมขนาดเทากน โดยสรางตารางใหเตมผาไหมดบ ตองใชดนสอขดเสนตาราง หรอปากกานาเงนกได ไมควรทจะใชปากกาสแดง เพราะปากกาสแดงเมอนามาขด หรอสรางตารางแลวเวลายอมผาไหม จะเหนเสนตารางเปนสแดงอยทาให ผาไหมไมสวย จากนนนาปากกาเขยนขผง โดยนาปากกาไปจมขผง แลวนามาเขยนลวดลายตาง ๆ บนผาไหมดบ ปากกาเขยนขผงนนเรยกวา ดาตาะ ซงดาตาะทาจากเหลกหรอทองเหลอง วธการทา คอ นาแผนทอง เหลองหรอแผนเหลกมาวดเปนรปสามเหลยมทมขนาดประมาณ 2 เซนตเมตร จากนนแลวนามาขดดานหนงใหเรยบ เหลาไมไผทมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 2 เซนตเมตร หรอประมาณ 1 เซนตเมตร นาไมไผมาผาปลายดานใดดานหนง แลวนาแผนเหลกทตดมาเรยบรอยมา สอดใสลงไปในชองรอยผาแลวมดใหเรยบรอย หลงจากทเขยนลวดลายเสรจ หรอเมอไดผาสตามตองการแลว นามาปกเปนลวดลายตามตองการอยางประณตและสวยงามโดยใชเทคนคการสลบสใหเกดลวดลายและสสนทสวยงามเปนลวดลายทเกดขนตามจนตนาการของชาวเขาเผามงและเปนลวดลายดงเดมทนามาปกลงบนผาใหเกดความสวยงาม และนาผาททาเรยบรอยแลวมาขนรปเปนรปกระเปาสามเหลยมเทา ๆ กน และเยบขนรปกระเปาเปนรปบะจางโดยโชวลวดลายของผาปกอยางชดเจนบนตวกระเปา โดยใชซปเปนตวบงคบใหเกดเกรยวและเกดทรงสามเหลยมประมด หลงจากขนรปแลวกเยบเกบรายละเอยดของกระเปาใหปราณตและสวยงาม 4.3 จะนาผาบาตกไปยอมครามใหดา เมอยอมเสรจเรยบรอยแลว กจะนาไปลางสครามนนออกใหหมดกอน โดยทจะลางสครามออกไดนนจะมวธการดงน คอ ตมนารอนใหเดอด จากนนกนาผาบาตกมาแชนาเยนจากนนนาผาบาตก ทแชนาเยนออกรอใหแหงกอน แลวนาผาบาตกมาตมกบนารอนในกระทะทตงนาไว รอสกประมาณ 3-5 นาท พยายามลางคราบขผงออกใหหมด นาไปผงแดดใหแหง แลวกจงนาผาบาตกไปตดตกแตงใหสวยงาม โดยทนาผาสอนมาปะชนใหเรยบรอยดงน แลวจงนามาจบจบทงหมด 4.4 นาผาทปกเรยบรอยมาตอกบผาบาตก แลวจดกลบใหตรงกน จากนนรอยจบนนจะตองเอาดายรอยไวแนน เพอใหจบสามารถอยไดนาน และจดตวอยตลอดเวลา เมอถงงานเทศกาลปใหมจะสามารถนามาใชไดเลย เพราะหากวากระโปรงนนจบจบไมสวย กใสไมสวยเหมอนกน ดงนนเมอจบจบเรยบรอยแลวจะตองเกบประมาณ 1 เดอนเปนอยางนอย เพอใหจบคงทน และสวยงาม สามารถนามาใชไดเลย

5. ชอลวดลายปกผาชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ สมยโบราณนนลวดลายปกผามงไมมชอทแนนอน จากการสมภาษณนางหมาย แซยา ไดกลาววาการตงชอลายปกสวนมากมาจากสงทเปนธรรมชาตเนองจากชาวเขาเผามง อยตามภเขาและธรรมชาตนนเอง ฉะนนการตงชอลวดลายกพยายามจนตนาการตามแตละคนกแตกตางกนไปอก แตกมชอทคลายกนหรอทเหมอน เชน ลายดวงดาว (ปานกา) ลายฟนเลอย (เหนยเกอ) ลายดอกพวง (ปาเจา) ลายดอกไม (ปาดง) ลายหอยเบย (แย) ลายดอกจบมอ (ปาตวเต) ลายตนหน (แหนง) ลายดอกเหลยม (ปาเจย) ลายกนหอย (กากอ) นอกจากนลายปกบางอยางกหาชอตงไมได เพราะไดมการเอาลายหลากลาย

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 47 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

มาผสมกนกอาจเรยกชอในลายปกเดยวกนกไดพนฐานของผาปกชาวเขาเผามงกคงคลายกบตนตารบอนๆ ทมการกอการกาเนดงานมาจากหวใจทมใจรกในงานปกดวยการรอยเรยงเสนดายและผาเขาดวยกนโดยกลมงานปกของชาวเขาเผามงแบงออกเปน 3 กลม คอ 5.1 กลมปกเสนดายลายสายนา เปนการปกลายเปนเสนยาวจนเตมชองยาวกวาการปกในกลมไกเหยยม เชน ลายเขาหอ ลายหมากรกสามส ลายมงสามเหลยม ลายสเหลยมตงมม (ไขศร จตสาราญ และคณะ, 2549, 73) 5.2 กลมทปกเสนดายแบบลายไกเหยยมทนยม เชน ลายปภเขา ลายสทศ ลายแปดทศ ลายฝนแปด ลายฟนปลาเลก ลายฝนตก ลายฝนภเขา ลายเกรสรดอกฝน ลายนาเตา เปนตน ลกษณะลายเปนเสนเลกเหมอนเสนเนาปกขนรป ประกอบเปนรปรางตาง ๆ 5.3 กลมปกเสนดายลายกากบาท การขนลายเสนวธนเปนทนยมมากทสดมลายตาง ๆ ทมกจะใชวธการปกกากบาท เชน ลายสเหลยม ลายนกใหญ ลายสายนา ลายขนเขา ลายมงสามเหลยม ลายแผนดนแตก ลายดาวตรงค ลายหนงสอมง ลายกากบาก ลายภเขาค ลายจานตานกฮก ลายเมยนอยเมยหลวง ลายมงกฎเจาสาว ลายดาวพนดวง ลายดวงประทป งานปกลวดลายดวยมอน มกจะสรางชนงานทผสมผสานกนไดทง 3 วธดงกลาว แลวแตใครจะสามารถนาเอามาผสมแลวทาใหเกดลวดลายใหมๆ ทสวยงามมากกวาเดมนนแหละกคอการสรางลวดลายปกใหมเกดขนนนเอง ไมตางนกจากนกวทยาศาสตรเลยทพยายามหาทกวถทางใหไดสงใหมๆ ทนสมยอยเสมอการปกผาองชาวเขาเผามงกเชนกน และยงมการผสมดวยการปกมจากหมวด 2 และ 3 ทงนแลวแตการสรางสวรรคของแตละคนหรอความชอบของแตละบคคล

6. งานปกผาดวยมอชาวเขาเผามงบานหวยทรายเหนอ งานปกผาดวยมอนนจากการสมภาษณนางจง แซหวา ไดกลาววา การปกผาเปนการสรางงานในระดบชมชน โดยการตดฉกผานามาขนรปงานโดยการใชดายสอยพบเกบรมไลระดบไปตามรปรางของสายทไดรบการสอนสบตอกนมา สามารถแบงเปน 2 ประการคอ 6.1 งานปกผาเขามมโคงมวธเทคนคการตดผาทซบซอนเปนเทคนคโดยเฉพาะและเยบรมเปนเสนโคงใหเกดลายขน สตรชาวเขาเผามงวยกลางคนขนไปจงจะมฝมอในการปกผา งานชนดนปกไดสวยงามไมมทต เชน ลายตานกฮก ลายกนหอย เปนตน เชนเดยวกบงานปกผาเขามมเหลยมมการผสมผสานเอาลายเขามงเหลยมผสมกบลายเขามมโคงตามลกษณะเฉพาะของลายทไดรบการถายทอดตอมาจนถงปจจบน 6.2 งานปกผาเขามมเหลยม เชน ลายเขาลอม ลายเขาเปด ลายหมบาน ลายเกยวสาว ลายเกยวแมมาย ลายหลมเสอตก ลายปาแดง ลายปาหลง ลายภเขาค เปนตน โดยสวนมากลายปกเหลาน ปกรวมกบรายปกชนด นอกจากนงานปกผาดวยวสดตกแตง เปนการนาวสดตาง ๆ มาตกแตงลงบนลายทปกดวยผาหรอดายแลวใหมสสนสวยงามมากขน เชน การปกดวยลกปดตาง ๆ แสดงถงความเคารพยาเกรงตอพธกรรม เชน การปกเคลดปลา การปกขนนก การเพมสสนในพธกรรมเซนสงเวยตาง ๆ วสดทหาได เชน ลกปด เหรยญ เมลดพช ขนนก วสดธรรมชาต เปนตน ฉะนนลายปกดวยวสดนไมมเฉพาะเจาะจง โดยสวนมากปกวสดลงไปบนชองวาง จากลายปกดวยผาหรอดายทเวนไวเปนการตกแตงผลตภณฑหรอชนงานทนยมตกแตงปกดวยวสดอน เชน กระเปาสะพายคเหยยบรปอนเดย กระเปาใสเงน เสอชาย หมวกหญง หมวกชาย เขมขด สายรดศรษะ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 48 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ลายตาง ๆ ในเบองตนไมมการจากดวาจะสรางหรอปกลายขนมาดวยวธใด เพยงแตยกตวอยางทเปนทนยมนามาใชในการปก โดยไมจากดวาลายนตองปกดวยวธนมหลายกรณ เชน ลายปภเขาทปกดวยดาย ลายไกเหยยบ

ลายสายนาลายกากบาทหรอลายเขาหอเชนลายเขาหอสามารถใชวธการหรอเทคนคใดกไดในการสรางรปงานขนเชนลายเขาหอดวยดายลายไกเหยยบลายเขาหอดวยดายลายสายนาลายเขาหอดวยดายลายกากบาทลายเขาหอดวยผาลายเขามมเหลยมลายยนกเชนกนทสามารถสรางรปขนมาดวยเทคนคทกวธการ (ไขศรจตสาราญและคณะ, 2549, 75)

ดงนนจากการปกผาของชาวเขาเผามงมวธการปกผาทไมเหมอนใครตามขางตนทกลาวมาแลวนนการปกผายงนยมปกตามความตองการของตนทตองการนาไปประดบตามเสอผาแตลายทงหลายทอยในปจจบนยงอาศยการปกแบบเดมตามทบรรพบรษสงสอนมาในปจจบนนไดมลายทประยกตจากลายดงเดมแตกยงใชวธการปกเลยบแบบเดมๆหรอตอปกแบบตอยอดจากลายเดมและเลยบแบบจากลายผาจากชนเผาอนๆและกเลยบแบบลายผาในเมองทไดพบเหนดงนนไมวาจะเปนลายเกาหรอลายใหมทตลาดนยมกนซงลายปจจบนนกนาลายดงเดมกบลายปจจบนมาผสมผสานกนเพอใหเกดลวดลายสวยจะมการปกมากขนจากการถายทอดความรเรองการปกลายมงคลจนทรบารง (2534 , 29-31) กลาววาการปกลายเมอเดกผหญงอายได4-5 ขวบกเรมสนใจการปกผาโดยชวยเหลอดวยการหยบดวยเขมและผาอาจคอยถามบางผเปนมารดากสนบสนนโดยการหาผาทมเสนใหญมาใหทดลองฝกปกลายผากอนอาจใชเศษกระสอบขาวททงแลวหรอเศษผาเกาๆกไดกเรยนรการจบเขมและการจบผาไดถกวธแลวกเรมหดปกลายโดยหดปกลายพนฐานดงน 1. ลายชฟา 2. ลายตะวน 3. ลายสายนา 4. ลายดอกฟกทอง5. ลายปาหลงเปนตน

ภาพท 4 หญงชาวเขาเผากาลงปกผา และสมภาษณไปดวย(นางไหม แซสง), ถายภาพโดย : วชชพงศ วรศาสตรกล,(26 ต.ค. 2559)

การถายทอดการปกลายของชาวเขาเผามงเปนการถายทอดและการเรยนรการปกลายเปนการหลอหลอมมากกวาหรอเปนแบบสอนปากตอปากซงยงสอดคลองกบนกวชาการ พอลกบอแวล ลวส, (2528, 138) กลาวไววา “มารดาจะเปนผถายทอดฝมอและวธการปกใหแกลกของตนเดกหญงจะเรมหดปกตงแตอายประมาณ 5-6ป โดยเรมจากลายมาตรฐานกอน แลวจงแตกแขนงลวดลายออกไปตามลวดลาย” ดงนนการปกผาของชาวเขาเผามงจงเปนการถายทอดจากมารดาสบตร ดงนนการถายทอดการปกผาผสอนจะบอกชอลายแกผเรยน แสดงวาผสอนไมไดสอนใหผเรยนปกเปนอยางเดยว ยงถายทอดความหมาย ความเปนมาและลกษณะความสาคญของแตละลายใหกบผเรยนอกดวยเพราะวาการปกผาของชาวเขาเผามงไมมตาราเขยนไว

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 49 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เปนลายลกษณะอกษร ฉะนนผสอนถงถายทอดความเชอแกผเรยนใหมากทสด เพอวตถประสงคในการดารงรกษาวธการปกผาของผเรยนในแตละลายผเรยนจะตองจดจาชอและวธการปกการแบบตาง ๆ พรอมทงความเชอทมอยในแบบนน ๆ ไปดวย ซงผสอนเรยกชอกลมลายทเรมสอนนวา ลายดงเดม ตอมามการพฒนาลวดลายทแปลก ๆ ซงมความทนสมยและเปนทนยมของผสวมใส ไมวาจะเปนชาวเขาเองหรอคนในพนราบ จะชอบซอลายทประยกตและลายเลยบแบบลายดงเดมมากกวา เพราะวามสสนมากกวาสวยกวา เชน ลายผเสอ ลายไกค ลายดอกไม และลายระบา เปนตน ซงสอดคลองไขศร จตสาราญ และคณะ (2549, 87-88) ไดกลาววาสทชาวเขาเผามงนยมนาผาทนยมหลายส เชน สชมพ สเหลอง สเขยว สขาว สนาเงน สแดง สชมพออน สเขยวออน ซงลวนแตเปนสทฉดฉาด สวยงาม ชาวเขาเผามงบอกวาเปนสทใหความรสกสดชนสบายสวยงามและทสาคญประการหนงคอนาเกรงตอผพบเหนนนเอง การปกผาของชาวเขาเผามง ถอวาเปนศลปะหตกรรมพนบานประเภทหนงเหมอนกน ซงสอดคลองกบ (อทมพร หมนทาการ, 2530, 9) ไดใหความหมายวา การสรางสรรคสงใชสอยดวยมอของชาวบาน หรอประชาชนในทองถนหรอชมนน ๆ ผลตภณฑเหลานยอมมคณคาทางประโยชนใชสอย ใชสอนทางดานความงามและความสอดคลองกบภาวะแวดลอมของทองถนหรอชมนน ๆ และนอกจากน (วบลย ลสวรรณ, 2527, 6) ไดใหความหมายวา ศลปหตถกรรมพนบาน หมายถงศลปหตถกรรมทเกดขนจากฝมอของคนในทองถนหนง การประดษฐสรางสรรคเปนไปตามเทคนคและรปแบบทถายทอดกนในครอบครว โดยตรงจากพอแม ป ยา ตา ยาย โดยมจดประสงคหลกคอทาขนเพอใชสอยในชวตประจาวน ฉะนนจากคานยามทนกวชาการทางศลปะพนบานไดใหไวดงกลาวมาแลวยงสามารถพจารณาการปกผาของชาวเขาเผามงไดวาเปนศลปหตถกรรมพนบานทมองจากแนวทางการพจารณาของผเชยวชาญดานศลปหตถกรรมพนบานดงทชาวญปนคอ โซเอส ยามาก (SoetsuYamaki) อางใน (วบลย ลสวรรณ , 2527, 26) ไดเขยนสาระสาคญของศลปหตกรรมพนบานไวดงน 1. สงนน (Object) จะตองเปนผลงานของชางนรนามทาขนเพอใหสอยในชวตประจาวน ความงามทปรากฏเกดจากความพยายามของของชางทฝกฝนและผลตงานนนสบตอมาหลายชวอายคน 2. สงนนมรปแบบงาย ๆ มความงามทเกดจากวสดธรรมชาตและผานการใชสอยมาเปนเวลานานจนถงปจจบน 3. สงนนโดยทวไปจะเกดความงามจากการฝกฝนและทาซา ๆ กน 4. สงนนมความเปนธรรมชาตปรากฏอยมากกวาความเปนศลปะเพอศลปะ

ฉะนนจากคานยามของนกวชาการและผเชยวชาญดานศลปหตถกรรมพนบานทงในและตางประเทศพอจะสรปการผาปกของชาวเขาเผามงวาแตกตางไปจากผาปกของชาวเขาเผาอนๆ ซงการปกผาของชาวเขาเผามงสวนใหญผาปกของผมอายจะแตกตางจากหนมสาว สามารถมองรโดยสายตาไดสาหรบชาวเขาเผามงดวยกน

ดงนนชาวเขาเผามงกมววฒนาการของการยอมผาสเกดขนโดยทชาวเขาเผามง ไดนาสมนไพร ทชอวา กานจวะ ซงเปนภาษามง ซงสนนษฐานวานาจะเปนตนครามนามายอมสเสอผาใหเปนสครามและปกลวดลายลงในผาเพอใหเกดสสนและลวดลาย โดยลวดลายดงกลาวนนไมไดมการออกแบบมากอน เกดจากจนตนาการของชาวเขาเผามงทปกลงบนผาเปนลวดลายตาง ๆ ซงในอดตนนไดมลวดลายเพยง 2 แบบ ทมกจะนามาปกลงบนผาเพอใหเกดความสวยงามคอลายกนหอย และลายตนชา ดงนนการผาปกลายมงเปนผาทชนชาวเขาเผามงผกพนธมาหลายสบป นบตงแตมการคดคนลวดลายบนผาเพอใหตดเยบเปนเสอผาสวยใสไดสวยงาม สตรชาวเขาเผามงทกคนมความสามารถในการปกผาสรางลวดลายบนผนผาใหสวยงามไดอยางวจตรสบทอดจากรน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 50 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

สรนนบเวลาเปนรอยป เพราะชาวเขาเผามงยงคงปกผา เยบผาและสรางตดเยบเปนเสอผาสวมใสเองในปจจบนรอยละ 98 มความสามารถในการปกผาอยางวจตรงดงาม และสรางผลตภณฑทเปนเอกลกษณไดอยางด

เอกสารอางอง

ไขศร จตสาราญ และคณะ. (2549). ศกษาความเปนมาและความเชอทปรากฏในลายปกบนผนผาของชาวเขาเผามงบานเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ. พษณโลก: มหาวทยาลยนเรศวร.

พอลและอแวน ลวส. (2528).หกเผาชาวดอย.เชยงใหม : หตถกรรม ชาวเขา. มงคล จนทรบารง.(2534). ชาวเขาในไทย. พระนคร : อมรการพมพ. ประสทธ ลปรชา. (2548). มงหลากหลายชวตจากขนเขาสเมอง. เชยงใหม : สถาบนวจยสงคม. สมาคมศนยรวมการศกษาและวฒนธรรมของชาวไทยภเขาในประเทศไทย. (2548) (ราง) องคความรทองถนมง

: ม.ป.ท. : ม.ป.พ. วบลย ลสวรรณ. (2527). ศลปหตถกรรมพนบาน. กรงเทพฯ : อมรนทรการพมพ. อทมพร หมนทาการ. (2530). การถายทอดเทคโนโลยหตถกรรมเครองจกสานไมไผ : ศกษาเฉพาะกรณเขต ตาบลไรหลกทอง อาเภอพนสนคม จงหวดชลบร. กรงเทพฯ : ภาควชาการประชาสมพนธ บณฑต วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. http://www.hilltribe.org/thai/hmong/hmong-embroidery.php, คนเมอ 27 ตลาคม 2559. นางย แซล, สมภาษณ, (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ. ตาบลหวยเฮย. อาเภอนครไทย. จงหวดพษณโลก. นางหมาย แซยา, สมภาษณ, (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ. ตาบลหวย เฮย. อาเภอนครไทย. จงหวดพษณโลก. นางหม แซหวา,สมภาษณ. (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ.ตาบลหวยเฮย. อาเภอนครไทย. จงหวดพษณโลก. นางยว แซยา,สมภาษณ. (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ. ตาบลหวยเฮย. อาเภอนครไทย. จงหวดพษณโลก. นางจง แซหวา,สมภาษณ. (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ. ตาบลหวย เฮย. อาเภอนครไทย. จงหวดพษณโลก. นางบงอร แซล,สมภาษณการปกผาทวไป. (26 ตลาคม 2559). ตาบลหวยเฮย. อาเภอนครไทย. จงหวด พษณโลก. นางเซย แซหวา. สมภาษณ. (26 ตลาคม 2559). ปราชญชาวบานหวยเหนอ ดานการปกผาตางๆ. ตาบลหวย เฮย. อาเภอ นครไทย. จงหวดพษณโลก.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 51 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

บทเรยนมลตมเดยรายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอรโดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย

The multimedia instruction course of data communications and computer networks. The model of computer network and accessing computer network.

The concept of learning of Gagne’s theory

อาจารยอารรตนแกวประดษฐ1, นางสาวพนตฐาวงษเพชร2

บทคดยอ

งานวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1)เพอพฒนาบทเรยนมลตมเดย วชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร สาหรบนกศกษาสาขาวชาคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย 2)เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย 3)เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย วธดาเนนงานวจย กลมตวอยางทใชไดแก นกศกษาชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมโดยกลมตวอยาง จานวน 35 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1)บทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร 2)แบบสอบถามความพงพอใจทมตอบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา 1)บทเรยนมลตมเดยทสรางขนตามแนวคดของกานเย สามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนและมยดหยนมากกวาบทเรยนมลตมเดยแบบปกต 2)ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทศกษาดวยบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3)ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชงานบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร อยในระดบ “มาก” ซงมคาเฉลย (X) เทากบ 4.45 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) เทากบ 0.55

คาสาคญ: การพฒนาบทเรยนมลตมเดย/ แนวคดการจดการเรยนรของกานเย/ แบบจาลองเครอขาย

คอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร

1อาจารยประจาสาขาวชาคอมพวเตอรศกษาคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฎนครปฐม 2นกศกษาสาขาวชาคอมพวเตอรศกษาคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฎนครปฐม

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 52 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Abstract

The research aimed; 1) the development of multimedia instruction Course data communications and computer networks. It aimed to develop the model of a computer network and access computer network for computer education program graduate students. It was aimed to utilize the concept of learning of Gagne’s theory and 2) find out the learning achievement after a study in the model of computer network and accessing computer network, Data communication and Computer network subject and 3) find out students’ satisfaction towards multimedia instruction on the model of computer network and accessing computer network relevant to the concept learning of Gagne’s theory. Under Research methodology, the population was students of Computer Education Program, NakhonPathom Rajabhat University. The samples are 35 students taken by purposive sampling. The instruments used are 1) multimedia lesson on the model of a computer network and accessing a computer network. 2) questionnaire on the satisfaction of students about the model of a computer network and accessing a computer network. The results found that 1) the multimedia lesson built on Gagne's theory, can respond to the needs of learners and are more flexible than traditional multimedia lessons; 2) the learning achievement of students using multimedia instruction on the model of a computer network and accessing computer network was higher than their pre-learning results; 3) differences are statistically significant at 0.5. 4) The students’ satisfactions towards using multimedia instruction on the model of a computer network and accessing computer network were good, by the average value X is 4.45 and the standard deviation (S.D) is 0.55.

Keywords: The development of multimedia instruction/ the concept learning of Gagne’s theory/ the model of computer network and accessing computer network

บทนา

ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบนจาเปนทเราตองเรยนรและกาวทนกบความเปลยนแปลง

ตาง ๆ ทเกดขน เพอใหสามารถนาเทคโนโลยนนมาประยกตใชในชวตประจาวน รวมถงนามาใชในวงการศกษา

ดวย ICT เปนเทคโนโลยใหมทสามารถนามาใชไดอยางมประสทธภาพ และมประสทธผลอยางยงในการเรยน

การสอน โดยการตงจดมงหมายใหทงผสอนและผเรยนมสมรรถนะในการใช ICT ได ในสวนของการใชใน

เนอหาบทเรยนและใชเปนเครองมอการเรยนผนวกกบการใชเทคโนโลยใหม และลกษณะการเรยนการสอน

รปแบบตาง ๆ ทจะชวยเสรมสรางใหการเรยนการสอนดวย ICT มประสทธภาพมากยงขน(กดานนท มลทอง,

2548)

เรองทนามาทาวจยในครงนสอดคลองกบการเรยนการสอนในรายวชาการสอสารขอมลและเครอขาย

คอมพวเตอร ผวจยมแนวคดในการใชบทเรยนมลตมเดยมาใชในการเรยนการสอนแทนการใชสอการสอน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 53 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

แบบเดมๆ โดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย ซงบทเรยนมลตมเดยเรองนสามารถใชงานบน

คอมพวเตอรแบบพกพาไดอกดวย ทาใหมความทนสมยมากขน เหมาะกบยคแหงการเรยนรทเปดกวาง

สภาพปญหางานวจยจากการสอบถามอาจารยผสอนและการสงเกตการสอนของผวจยพบวา

นกศกษาขาดความสนใจและความเอาใจใสในการเรยน เพราะการใชสอการสอนของอาจารยผสอนขาดความ

นาสนใจทจะชวยดงความสนใจของผเรยน ผวจยจงเหนวาการนาบทเรยนมลตมเดยเขามาใชในการเรยนการ

สอนแทนการใชสอการสอนแบบเดม ๆ จะมสวนชวยใหการเรยนการสอนของผสอนประสบผลสาเรจมากขน

และใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย มาใชในกจกรรมการเรยนการสอน นาจะชวยใหนกศกษาเกดความ

สนใจในกจกรรมการเรยนการสอนมากขน มความสข สนกกบการเรยนบทเรยนมลตมเดยนนมลกษณะ

คลายคลงกบบทเรยนโปรแกรม แตบทเรยนมลตมเดยใหประสทธภาพในการเรยนการสอนสงกวาบทเรยน

โปรแกรมหลายประการ ขอดของบทเรยนมลตมเดยคอ ผเรยนไมสามารถแอบดคาตอบหรอเฉลยได เนองจาก

บทเรยนมลตมเดยสามารถซอนคาตอบไวจนกวาผเรยนจะปฏบตกจกรรมเสรจ และคอมพวเตอรปอนกลบ

(Feedback) ไดรวดเรว ทาใหผเรยนทราบผลการเรยนของตนทนท (นพนธ ศขปรด, 2531 : 25)

การเรยนการสอนตามรปแบบ 9 ขนของกานเยนนไดมนกการศกษาหลายทานคนควาวจยจนสรปเปน

ทฤษฎทางการศกษาไวมากมายเพอเปนประโยชนตอการเรยนการสอน ผสอนควรนาแนวคดของกานเยมา

ประยกตใชกบการเรยนการสอนถงแมทฤษฎนจะเกดขนมานานแลว และความเจรญของเทคโนโลยจะกาวหนา

ไปเรอยๆ แตทฤษฎนกยงสามารถนามาใชไดทกยคทกสมยเชนกน ผวจยขอนาขนตอนการสอน 9 ขนของกาเย

ทจะนาไปประยกตใชในงานวจยนซงยดหลกการนาเสนอเนอหาและจดกจกรรมการเรยนรจากการม

ปฏสมพนธหลกการสอน 9 ประการ ดงน

1. เรงเราความสนใจ (Gain Attention)

2. บอกวตถประสงค (Specify Objective)

3. ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knowledge)

4. นาเสนอเนอหาใหม (Present New Information)

5. ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning)

6. กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit Response)

7. ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback)

8. ทดสอบความรใหม (Assess Performance)

9. สรปและนาไปใช (Review and Transfer)

ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะสรางสอการเรยนการสอนขน เพอพฒนาบทเรยนมลตมเดยใหม

ประสทธภาพสามารถนาไปประยกตใชในรายวชาอนๆไดเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาการสอสาร

ขอมลและเครอขายคอมพวเตอรวาบทเรยนมลตมเดยนนสามารถทาใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน

ไดหรอไมและผเรยนมความพงพอใจมากนอยเพยงใดกบการเรยนดวยบทเรยนมลตมเดยทผวจยจดทาขน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 54 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

วตถประสงคการวจย

1) เพอพฒนาบทเรยนมลตมเดย วชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร สาหรบนกศกษาสาขาวชาคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย

2) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย

3) เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยใชการแนวคดการจดการเรยนรของกานเย

กรอบแนวคดของการวจย 1) ประชากรและการคดเลอกกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกศกษาชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลย

ราชภฏนครปฐม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

กลมตวอยางทใชในการวจยน คอ นกศกษาชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลย

ราชภฏนครปฐม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม จานวน 35 คน ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง1 หมเรยน

จากนกศกษา 2 หมเรยน

2) เทคนคการเกบขอมล

ผวจยจะดาเนนการทดลองและเกบขอมลทสาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม โดยใชสถานททดลอง คอ ตก

คอมพวเตอร ชน 2 หอง 203 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม โดยผวจย

ดาเนนการเกบรวบรวมขอมลในการวจย ตามขนตอน ดงน

2.1 ทาหนงสอขออนญาตใชหองเรยนเพอดาเนนการวจย

2.2 จดเตรยมความพรอมดานเครองคอมพวเตอร จานวน 35 เครอง ใหอยในสภาพพรอมทดลอง รวมถงการจดสภาพแวดลอมในหองทดลองใหอยในสภาพทเหมาะสม เชน การจดทนง การควบคมแสงสวาง เปนตน

2.3 ดาเนนการทดลองกบกลมตวอยาง โดยมขนตอน ดงน

- ระยะกอนทดลอง ผ วจยใหนกศกษากลมตวอยางทาแบบทดสอบกอนเรยน เรอง แบบจาลองคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร ดวยบทเรยนมลตมเดย เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน โดยถอเอาคะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบนน เปนคะแนนกอนการทดลอง

- ระยะทดลอง ผวจยใหนกศกษากลมตวอยางเรยนวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรอง แบบจาลองคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยสอนตามแผนการ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 55 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จดการเรยนรทจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแนวคดการจดการเรยนรของกานเย โดยใชบทเรยนมลตมเดย

ผวจยเปนผดแลและดาเนนการทงหมด - ระยะหลงการทดลอง ผวจยทาการทดสอบหลงเรยน โดยใหนกศกษากลมตวอยางทา

แบบทดสอบหลงเรยน เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน และถอเอาคะแนนทไดจากการทา

แบบทดสอบเปนคะแนนหลงการทดลอง 2.4 ใหนกศกษากลมตวอยางทาแบบประเมนความพงพอใจทมตอการเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย 2.5 นาคะแนนจากการทดสอบกอนเรยน และการทดสอบหลงเรยน มาเปรยบเทยบโดยใช

โปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรปในการคานวณ

2.6 นาคะแนนแบบประเมนความพงพอใจ มาคานวณโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป

3) แผนการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยไดกาหนดแบบแผนการ

วจยโดยใชแบบแผนการวจยแบบ one group pretest-posttest design ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 แบบแผนการวจย

การทดสอบกอนเรยน ดวยบทเรยนมลตมเดย

การสอนดวยบทเรยนมลตมเดย

การทดสอบหลงเรยน ดวยบทเรยนมลตมเดย

T1 X T2

เมอ T1 แทน การทดสอบกอนเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย

T2 แทน การทดสอบหลงเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย

X แทน การสอนดวยบทเรยนมลตมเดยเรอง แบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขาย

คอมพวเตอรโดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย มาใชในกจกรรมการเรยนการสอน

ระเบยบวธการวจย 1) วธการสรางเครองมอทใชในการวจย

1.1 สรปขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนร - ศกษาหลกสตรรายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรอง แบบจาลอง

เครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร

- ศกษาวธการสรางแผนการจดการเรยนร การสอนดวยบทเรยนมลตมเดยและนาแนวคดการจดการเรยนรของกานเย มาใชในกจกรรมการเรยนการสอน

- ผเชยวชาญตรวจสอบความสอดคลอง - (หากไมผาน) ปรบปรงแกไข แลวนาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบอกครง

- ผานการตรวจสอบ - นาไปทดลองใชกบนกศกษาทเปนกลม

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 56 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

2) การพฒนาบทเรยนมลตมเดย บทเรยนมลตมเดยทใชในการวจยครงนเปนบทเรยนทผวจยสรางขนเพอใชประกอบการเรยน

รายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรอง แบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอ

เครอขายคอมพวเตอร สาหรบนกศกษาชนปท 2 โดยมลาดบการสรางดงน

2.1 ศกษาหลกสตร เอกสาร ตารา ขอบขาย รายวชาการสอสารขอมลและเครอขาย

2.2 กาหนดวธการนาเสนอเนอหาบทเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละหวขอเรองโดยยดกรอบคาอธบายรายวชาตามหลกสตรสถานศกษาทกาหนดไว

2.3 ศกษาทฤษฎ แนวคดของกานเย เกยวกบการสรางบทเรยนมลตมเดยตามแนวคดของกานเย 2.4 นาเนอหามาเขยนเปนแผนผงความคด เพอกาหนดรปแบบลาดบของการนาเสนอแตละ

บทเรยน ตามกระบวนการจดการเรยนรของกานเย คอ บอกวตถประสงคของบทเรยน การทดสอบกอนเรยน การนาเขาสบทเรยน การนาเสนอเนอหาสาระของบทเรยน การเสรมความเขาใจในบทเรยน การสรปเนอหา และการทดสอบหลงเรยน

2.5 นาแผนผงความคดทเขยน ไปเสนอใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบความถกตองเหมาะสม เพอนาไปปรบปรงแกไขกอนนาไปสรางบทเรยน

2.6 เลอกซอฟตแวร เพอใชในการสรางบทเรยนสาเรจรป โดยเลอกซอฟตแวรในการสรางบทเรยน ซอฟตแวรชวยในการสรางภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว ซอฟตแวรดานเสยง โดยผวจยเลอกใช

โปรแกรม Adobe Captivate 8 2.7 จดเตรยมทรพยากรตางๆ ทตองการใช ไดแก ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว วดโอ และ

เสยงประกอบตางๆ เนอหา กระบวนการ ภาษาและการวดประเมนผล จานวน 3 ทาน

2.8 ดาเนนการสรางและปรบปรงบทเรยนมลตมเดย 2.9 สรางแบบประเมนความพงพอใจทมตอบทเรยนมลตมเดย 2.10 นาบทเรยนมลตมเดยทสรางขนเรยบรอยแลวเสนออาจารยทปรกษาและใหผเชยวชาญทาการ

ประเมนระดบความพงพอใจ ดานเนอหา ดานเทคนค ผวจยสรปผลความพงพอใจของผเชยวชาญทมบทเรยนมลตมเดย เรอง แบบจาลองคอมพวเตอรและรปแบบการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร มรายละเอยดดงตารางท 2

ตารางท 2 ผลประเมนความพงพอใจของผเชยวชาญดานเนอหาและดานเทคนค

รายการประเมน ผลการประเมน ระดบ

คณภาพ คาเฉลย S.D. .1 ดานเนอหา 4.87 0.41 มากทสด .2 ดานเทคนค 4.82 0.39 มากทสด

คาเฉลยรวม 4.80 0.03 มากทสด

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 57 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จากตารางท 2 สรปไดวาระดบความพงพอใจของผเชยวชาญทมบทเรยนมลตมเดย เรอง

แบบจาลองคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร มคาเฉลย 4.80คา S.D. 0.03อยในระดบ

คณภาพ มากทสด

3) การวเคราะหทางสถต นาขอมลทไดจากการทดสอบ ไปวเคราะหขอมล ดงน

3.1 สถตท ใ ชในการตรวจสอบคณภาพเครองมอ ประสทธภาพของบทเรยนมลตม เ ดย แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจทมตอการเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย ไดแก

- หาคาความเชอมน โดยใชสตร KR-20

- หาคาความยากงาย และคาอานาจจาแนก - หาคาความเทยงตรง ประเมนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ

เรยน กบผลการเรยนรทคาดหวง โดยใชสตร IOC

3.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมล เปรยบเทยบความแตกตางระหวางผลสมฤทธทางการเรยนดวยคะแนนกอนเรยนและหลง

เรยนของกลมตวอยางเดยวกน โดยใชวธการทดสอบคา t-test คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย 1) ผลการพฒนาบทเรยนมลตมเดย

ผวจยไดดาเนนการพฒนาบทเรยนมลตมเดยโดยยดหลกการนาเสนอเนอหาของบทเรยนมลตมเดย

และจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของกานเย 9 ประการ ดงน

- เรงเราความสนใจ โดยผวจยเลอกใชภาพ แสง ส เสยง หรอใชสอประกอบกนหลายๆ อยาง โดยสอทสรางขนมานนตองเกยวของกบเนอหาและนาสนใจ

- บอกวตถประสงค บอกวตถประสงคของบทเรยน โดยเลอกใชประโยคสนๆ แตไดใจความ อาน

แลวเขาใจ ไมตองแปลความอกครง - ทบทวนความรเดม ผวจยเลอกใชแบบทดสอบกอนเรยนในการทบทวนความรเดม - นาเสนอเนอหาใหม นาเสนอภาพทเกยวของกบเนอหาประกอบกบคาอธบายสนๆ งาย ๆ แตได

ใจความ การใชภาพประกอบ เสยงบรรยาย วดโอการสอน - ชแนะแนวทางการเรยนร บทเรยนมลตมเดยตองมระบบการเสนอเนอหาทดและสมพนธกบ

ประสบการณเดมหรอความรเดมของผเรยนผเรยนจงจะสามารถวเคราะหและตความในเนอหาใหมลงบน

พนฐานของความรและประสบการณเดม รวมกนเกดเปนองคความรใหมได ผวจยเลอกใช เทคนคการใหตวอยางจะชวยทาใหผเรยนแยกแยะความแตกตางและเขาใจมโนคตของเนอหาตางๆ ไดชดเจนขน

- กระตนการตอบสนองบทเรยน ผเรยนสามารถมกจกรรมรวมในบทเรยนไดหลายลกษณะ ไมวาจะเปนการตอบคาถาม แสดงความคดเหน เลอกกจกรรม และปฏสมพนธกบบทเรยน กจกรรมเหลานจะทาให

ผเรยนไมรสกเบอหนาย เมอมสวนรวม กมสวนคดนาหรอตดตามบทเรยน ยอมมสวนผกประสานใหความจาดขน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 58 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

- ใหขอมลยอนกลบ ผวจยเลอกใชเกมสในการใหขอมลยอนกลบ ซงสามารถกระตนความสนใจ

จากผเรยนไดมากขน - ทดสอบความรใหม ผวจยเลอกใชวธทดสอบความรใหมโดยการใหผเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน - สรปและนาไปใช ผวจยนาเสนอบทเรยนและมการชแนะเนอหาทเกยวของหรอใหขอมลอางอง

เพมเตม เพอแนะแนวทางใหผเรยนไดศกษาตอในบทเรยนถดไป หรอนาไปประยกตใชกบงานอนตอไปได จงสรปไดวา การพฒนาบทเรยนมลตมเดยโดยยดหลกการนาเสนอเนอหาของบทเรยนมลตมเดย

และจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดของกานเยนน แตกตางจากบทเรยนมลตมเดยแบบปกต เพราะตอง

ดาเนนการตามหลกและขนตอน 9 ประการ ในขณะบทเรยนมลตมเดยแบบปกตไมไดมหลกเกณฑตายตว

สามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนและมยดหยนมากกวาจากการสอนของผวจย พบวา บทเรยน

มลตมเดยทสรางขนตามแนวคดของกานเย สามารถตอบสนองตอความตองการของนกศกษาไดด นกศกษาม

ความสนใจในกจกรรมการเรยนการสอนมากขน สนกกบการเรยนเขาใจในเนอหาของบทเรยนไดดขน ไมเบอ

หนายในการเรยน

2) บทเรยนมลตมเดยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน ผวจยศกษาผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน ของนกศกษาชนปท 2

สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม จานวน 35 คน

ซงมผลดงตารางท 3

ตารางท 3 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน เรองแบบจาลองเครอขาย

คอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร

การทดสอบ จานวน คาเฉลย S.D T-test

กอนเรยน 35 7.34 1.47 1.69

หลงเรยน 35 12.77 1.62

จากตารางท 3 สรปไดวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา กอนและหลงการใชบทเรยน

มลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร โดยหลงเรยนสงกวา

กอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเรยนดวย

บทเรยนมลตมเดย มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

3) วเคราะหความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชงานบทเรยนมลตมเดย ผวจยไดศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชงานบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลอง

เครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร จากผใชจานวน 35 คน ผลปรากฏดงตารางท 4

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 59 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ตารางท 4ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการใชงานบทเรยนมลตมเดย เรองแบบจาลองเครอขาย

คอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร

รายการประเมน ผลการประเมน ระดบความ

คาเฉลย S.D. พงพอใจ

1. ผเรยนมความสนใจเกยวกบการเรยนโดยใชบทเรยน

มลตมเดย 4.48 0.50 มาก

2. ผเรยนมความกระตอรอรนในการเรยนโดยใชบทเรยน

มลตมเดย 4.37 0.54 มาก

3. ผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยนโดยใชบทเรยน

มลตมเดย 4.48 0.56 มาก

4. ตวอกษรอานงาย มความเหมาะสมและเขาใจงาย 4.34 0.59 มาก

5. สอมความสวยงาม ดงดดความนาสนใจ 4.57 0.50 มากทสด

6. ภาษาทใชมความเหมาะสม ชดเจน ถกตอง 4.57 0.50 มากทสด

7. เนอหาในบทเรยนสามารถนาไปใชประโยชนใน

ชวตประจาวนได 4.31 0.63 มาก

คาเฉลยรวม 4.45 0.55 มาก

จากตารางท 4 สรปไดวาผลการประเมนความพงพอใจของนกศกษาทมตอบทเรยนมลตมเดย โดย

มคาเฉลยรวม (x) เทากบ 4.45สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.55 ซงแสดงวาอยในเกณฑทมความ

พงพอใจอยในระดบมาก

อภปรายผล จากการวจยครงนเปนการพฒนาบทเรยนมลตมเดย รายวชาการสอสารขอมลและเครอขาย

คอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร สาหรบนกศกษา

ปรญญาบณฑตสาขาวชาคอมพวเตอรศกษา โดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย เพอพฒนาบทเรยน

มลตมเดย เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอรของนกศกษา

ชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ปรากฏผลดงน บทเรยนมลตมเดยท

สรางขนตามแนวคดของกานเย สามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนและมยดหยนมากกวา

บทเรยนมลตมเดยแบบปกต ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย มผลสมฤทธ

ทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ความพงพอใจของนกศกษาทม

ตอการจดการเรยนรตามแนวคดของกานเยโดยใชบทเรยนมลตมเดย มความพงพอใจอยในระดบ มาก ม

คาเฉลยรวม เทากบ 4.45 และมสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55 จงสรปไดวา การพฒนาบทเรยน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 60 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

มลตมเดย รายวชาการสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการ

เชอมตอเครอขายคอมพวเตอร มประสทธภาพและสามารถชวยเพมผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาการสอสาร

ขอมลและเครอขายคอมพวเตอรของนกศกษาชนปท 2 สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา มหาวทยาลยราชภฏ

นครปฐม

จากการวจยครงนอภปรายผลไดวา การพฒนาบทเรยนมลตมเดย รายวชาการสอสารขอมลและ

เครอขายคอมพวเตอร เรองแบบจาลองเครอขายคอมพวเตอรและการเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร สาหรบ

นกศกษาปรญญาบณฑตสาขาวชาคอมพวเตอร โดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเยปรากฏผลดงน

1) บทเรยนมลตมเดยทสรางขนตามแนวคดของกานเย สามารถตอบสนองตอความตองการของผเรยนและมยดหยนมากกวาบทเรยนมลตมเดยแบบปกต

2) ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

3) ความพงพอใจของนกศกษาทมตอบทเรยนมลตมเดยโดยใชแนวคดการจดการเรยนรของกานเย ทสรางขนมคาเฉลยรวม (x)เทากบ 4.45 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.55 ซงนกศกษามความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนมลตมเดยทสรางขนอยในเกณฑทมความพงพอใจ มาก

ขอเสนอแนะ

1) ควรสนบสนนใหมการใชบทเรยนมลตมเดยเปนสอการเรยนการสอนแทนสอการสอนแบบเดม ๆ ในทกกลมสาระการเรยนร ใชทรพยากรทโรงเรยนมอยใหเกดประโยชนสงสด ชวยแบงเบาภาระของคร

2) ควรใหการสนบสนนใหมการสรางบทเรยนมลตมเดยเพอสรางเจตคตทดตอการเรยน เปนการ

พฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และสงเสรมใหนกเรยนตามความถนด และความสนใจของนกเรยน 3) ควรนาผลการวจยไปเผยแพร และนาบทเรยนมลตมเดยไปพฒนาตอใหอยในระบบออนไลน เพอ

เปนการประหยดทรพยากร และสามารถเรยนรไดทกททกเวลาสรปใหไดเนอหาหลกจากผลการทาวจย อธบายขอคนพบทขดแยงหรอสอดคลองกบสมมตฐานการวจยและหรอผลการทดลองงานวจยของผอนโดยมเหตผล

ประกอบ มการอภปรายถงขอบกพรอง ขอจากด ขอดของการวจย และนาไปสการใหขอเสนอแนะแนวทางในการศกษาวจยตอไป

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 61 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เอกสารอางอง

กตตชย ชาวกณหา,ผกากาญจน ศรออน, จรสลกษณ เลบสงวาล และจารรกษ โมงขนทด. (2554).อปกรณ

เ ค ร อ ข า ย ค อ ม พ ว เ ต อ ร . ค น เ ม อ 3 ม ก ร า ค ม 2559, จ า ก

https://www.youtube.com/watch?v=k2lrp_FrdJI

ผชวยศาสตราจารย ดร.ภาสกร เรองรอง. (2557). บทความวชาการเรองการประยกตใชบทเรยน WBI กบ

ขนตอนการสอน 9 ขนของกาเย.

วาสนา โมกขพนธ. (2552). ผลการเรยนรดวยบทเรยนชวยสอนแบบรวมมอ ทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

และการทางานรวมกน เรองการสอสารขอมลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนศรวชยวทยา.

วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, นครปฐม.

วนย เพงภญโญ. (มถนายน 2557). เอกสารประกอบการสอน การสอสารขอมลและเครอขายคอมพวเตอร,

นครปฐม: มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม.

ศภฤกษ เมฆแสน. (2557).ระบบเครอขายและการสอสาร LAN MAN WAN. คนเมอ 3 มกราคม 2559,จาก

https://www.youtube.com/watch?v=5-tXyBiHkkQ

สรกลยา. (2557). ทฤษฎการเรยนร 8 ขน ของกาเย (Gagne). คนเมอ 3 มกราคม2559, จาก

https://sirikanya926.wordpress.com/2014/01/28/ทฤษฎการเรยนร-8-ขน

สรศกด ดาวเรอง. (2555).สถาปตยกรรมเครอขายแบบ OSI. คนเมอ 3 มกราคม2559, จาก

https://www.youtube.com/watch?v=miZ7-SUN5q8

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 62 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

การศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย ของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

The level of satisfaction of the management information system for

students and staffs of Bansomdejchaopraya Rajabhat

นางสาวบงอร เหลาปนเพชร1

ดร.ปวช ผลงาม2

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาและเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา โดยมประชากรทใชในการวจย คอ บคลากรและนสต รวมทงสน 32,115 คน โดยแบงตามเพศ สถานภาพ และระบบสารสนเทศทใชงาน โดยสมกลมตวอยางได จานวน 400 คนเครองมอทใชในการวจยครงน มแบบสอบถามแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2 ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา โดยแบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ และดานการประมวลผลและความปลอดภย สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก การหาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานผลการวจย พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย สาหรบบคลากรสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 55.00 มสถานภาพเปนเจาหนาท รอยละ 48.30 สาหรบนสต/นกศกษาสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 63.90 มสถานภาพเปนนสต (ภาคปกต) รอยละ 67.90 เมอพจารณาในทกดานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเมอเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาล ยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ระหวางเพศ สถานภาพ และระบบสารสนเทศทเขาใชงาน พบวา มความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน คาสาคญ: ความพงพอใจ/ ระบบสารสนเทศ/ บคลากรและนสต ---------------------------------------------------------------------------------- 1นกวชาการคอมพวเตอร สานกคอมพวเตอร มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา 2ผอานวยการสานกคอมพวเตอร/อาจารยประจา สาขาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 63 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

Abstract

The objective of the research was to conduct a study on the level of satisfaction of the management information system for students and staffs of Bansomdejchaopraya Rajabhat University and to compare the level of satisfaction of the management information system for students and staffs of Bansomdejchaopraya Rajabhat University. The population in this research was 32,115 students and staff at Bansomdejchaopraya Rajabhat University. The population was classified to what kind of fields they are in and the results of the random sample of 400 individuals were used. The tool used was a questionnaire which has 2 sections about respondents’ general answers and satisfaction level on the management information system for students and staffs of Bansomdejchaopraya Rajabhat University. It consisted of questions on the Service information system, Efficiency of an information system, processing and security. The statistics used for analyzing information were percentage, mean, and standard deviation. The results were as follows: on Level of satisfaction on the management information system, Staff, a majority are female (55%), a majority of personnel level of satisfaction were positive at 48.30 %, students, a majority are female (63.90%) and level of satisfaction was positive at 67.90%. Considering all aspects of Satisfaction of the management information system, overall, were at the average level there was no significant difference between a level of satisfaction of staff and students with their gender, status and information system access. Lastly, the comparison between the level of satisfaction between staff and students has no significant difference.

Keywords: Satisfaction/ Information Systems/ Students and Staffs

บทนา ระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย (MIS: Management Information System)

เปนเครองมอหนงของการนาเสนอสารสนเทศเพอใชในดานการบรหารจดการอง คกรท ง ในเชง กลยทธ เชงกลวธและเชงปฏบตการ โดยมการปรบกระบวนการทางธรกจใหสอดคลองกบเทคโนโลยสารสนเทศทนามาใชทงในดานการบรหารและการควบคมดานตางๆ เพอเพมขดความสามารถในการปฏบตงานตามหนาท งานรบผดชอบของลกจางแตละบคคลภายในองคการไดอยางมประสทธภาพ มผเชยวชาญใหความหมายวาเปนระบบทใชสนบสนนการทางานภายใตกจกรรมตางๆ ของการบรหารทรพยากรมนษย อาทเชน การนาเสนอขอมลของลกจางทมความสามารถการจดเกบขอมลของลกจางทมอยในปจจบนและจดทาแผนเพอพฒนาความสามารถและทกษะของลกจางรายบคคล เปนตน และระบบสารสนเทศเพ อการบ รห ารทรพ ยากรม นษ ย ย งหมาย ถง ระบ บท ถ กออกแบบ เพ อ ใ ชส นบส นนงาน ดา นตางๆ ดงตอไปน 1) การวางแผนความตองการดานทรพยากรมนษยของธรกจ 2) การพฒนาลกจางใหสามารถ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 64 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ทางานไดอยางเตมศกยภาพ 3) การควบคมนโยบายตลอดจนการวางแผนดานการบรหารทรพยากรมนษยของธรกจ

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ไดดาเนนการจดทาโครงการจดหาและพฒนาระบบเพอการบรหารมหาวทยาลย (MIS: Management Information System) และระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรองคกร (ERP:Enterprise Resource Resource Planning) ตงแตป 2552 โดยสานกคอมพวเตอรและคณะกรรมการอานวยการไอซท มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาเปนผรบผดชอบโครงการ โดยทมระบบฐานขอมลทสามารถเกบขอมลไวรวมกน เพอปองกนความซาซอนของขอมลและเพมประสทธภาพการจดสรรขอมลใหไดประโยชนสงสด ไดแก ระบบบรการการศกษาผานเวบไซต ระบบฐานขอมลหลก ระบบตารางสอน ระบบลงทะเบยน ระบบประมวลผล ระบบการเงนนสตนกศกษา ระบบงานบรการ ระบบสาเรจการศกษา ระบบรบสมคร ระบบงานพฒนานสตนกศกษา ระบบงานศษยเกา ระบบวเทศสมพนธและภาษา ระบบงานสถตระบบสาหรบผดแลระบบ MIS ระบบงบประมาณ ระบบบญช ระบบจดซอจดจาง ระบบการเงน ระบบคลงพสด ระบบบรหารงานบคลากร ระบบแสดงขอมลบคลากรผานอนเทอรเนต ระบบตนทนตอหนวย ระบบขอมลสารสนเทศสาหรบงานประกนคณภาพ ระบบสารบรรณอเลกทรอนกส และระบบสาหรบผดแลระบบ ERP เปนตน โดยไดมเปาหมายทจะพฒนาระบบสารสนเทศเพอบรหารทรพยากรองคกรใหสามารถเชอมโยงกนเปนระบบฐานขอมลทเปนสวนกลางใชในการบรหารงานของมหาวทยาลยไดใน การพฒนาระบบฯ ซงเรมดาเนนการจดซอจดจางในปงบประมาณ 2554 โดยทางมหาวทยาลยไดทาการจดจาง บรษท วชนเนต จากด เปนผพฒนาระบบ มการพฒนาระบบและไดสงมอบงานใหกบทางมหาวทยาลยเรยบรอยแลว และใชงานมาจนถงปจจบน

จากความเปนมาและความสาคญ ดงกลาว จงเปนเหตใหผ วจยมความสนใจทจะศกษาความ พงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากร

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา 2. เพอเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ไดแก เพศ สถานภาพ และระบบสารสนเทศทเขาใชงาน กบทกดาน

วธดาเนนการวจย 1. ขอบเขตของเนอหา

การวจยในครงนเปนงานวจยเชงสารวจ เพอศกษาความพงพอใจการใชงานระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ปการศกษา 2559 ในดานดงตอไปน

1.1 ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 1.2 ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 1.3 ดานการประมวลผลและความปลอดภย

2. ขอบเขตดานประชากรทศกษา

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 65 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ป ร ะ ช า ก ร ท ใ ช ใ น ก า ร ว จ ย ใ น ค ร ง น ค อ บ ค ล า ก ร จ า น ว น 867 ค น ( ข อ ม ล จ า ก : กองบรหารงานบ คคล มหาวทยาลยราชภฏบานสมเ ดจ เจ าพระยา ณ 1 มกราคม 2559) และนสต จานวน 31,248 คน (ขอมลจาก: ระบบลงทะเบยน มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ณ 8 มกราคม 2559) รวมทงสน 32,115 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย จานวน 400 คน โดยใชวธการของทาโรยามาเน ไดกาหนดขนาดของกลมตวอยางจากประชากรเปาหมายทงหมด 32,115 คน และผวจยกาหนดใหความคลาดเคลอนของการสมตวอยางมเชอถอได รอยละ 95 หรอ มนยสาคญท 0.05

3. ขอบเขตดานสถานทและระยะเวลาทศกษา เปนการศกษาเฉพาะมหาวทยาลยราชภฎบานสมเ ดจ เจาพระยา โดยเกบ ขอมลจาก

แบบสอบถาม มระยะเวลาในการวจย มนาคม – ธนวาคม 2559

ผลการวจย 1. สรปผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สาหรบบคลากร

ผตอบแบบสอบถาม จานวน 120 คน สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 55.00 และเปนเพศชาย จานวน 54 คน คดเปนรอยละ 45.00 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมสถานภาพเปนเจาหนาท จานวน 62 คน คดเปนรอยละ 48.30 และเปนอาจารย จานวน 58 คน คดเปนรอยละ 48.30

2. สรปผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สาหรบนสต/นกศกษา ผตอบแบบสอบถาม จานวน 280 คน สวนใหญเปนเพศหญง จานวน 179 คน คดเปน

รอยละ63.90 และเปนเพศชาย จานวน 101 คน คดเปนรอยละ 36.10 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมสถานภาพเปนนสต (ภาคปกต) จานวน 190 คน คดเปน

รอยละ 67.90 และเปนนกศกษา (กศ.พ.) จานวน 90 คน คดเปนรอยละ 32.10 3. ผลการวเคราะหขอมลความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสต

และบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ตารางท 1 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการ

บรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ในภาพรวมทกดาน

ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศ Χ S.D. ความหมาย

1. ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 3.32 0.73 ปานกลาง 2. ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 3.46 0.79 ปานกลาง 3. ดานการประมวลผลและความปลอดภย 3.49 0.75 ปานกลาง

รวม 3.42 0.76 ปานกลาง

จากตารางท 1 พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา โดยภาพรวมทกดาน ม คาเฉลยอย ในระดบ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 66 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศทมคาเฉลยสงทสดคอ ดานการประมวลผลและความปลอดภย รองลงมา คอ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศและดานทมคาเฉลยตาทสด คอ ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการ

บรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ

ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ Χ S.D. ความหมาย

1. หนวยงานทรบผดชอบใหคาปรกษาและแนะนาตอบขอซกถามไดเปนอยางด 3.28 0.80 ปานกลาง 2. เจาหนาทใหบรการและดแลแกไขปญหาผใชงานระบบสารสนเทศ มความรวดเรวและทนตอการใชงาน 3.34 0.74 ปานกลาง 3. มการประสานงานและการประชาสมพนธขอมลทเกดขนผานระบบสารสนเทศ เชนเวบไซต http://mis.bsru.ac.th และอเมล 3.21 0.69 ปานกลาง 4. เมอเกดขอผดพลาดหนวยงานทรบผดชอบ สามารถแกไขปญหาใหทานไดทนทวงท 3.11 0.79 ปานกลาง 5. ระบบสารสนเทศมขอความ คาสง ชดเจน เหมาะสม งายตอการใชงาน 3.27 0.70 ปานกลาง 6. ขอมลในระบบสารสนเทศมความเปนปจจบนสาหรบนาไปใชงานไดตามตองการ 3.38 0.60 ปานกลาง 7. สามารถนาความรจากการแนะนา อบรม ระบบสารสนเทศทไดรบไปใชประโยชนในการปฏบตงานได 3.38 0.70 ปานกลาง 8. ระบบสารสนเทศทางานและใหผลลพธทนาเชอถอได 3.46 0.67 ปานกลาง 9. การเขาใชระบบสารสนเทศนนเปนสงทไมยงยากซบซอน 3.37 0.85 ปานกลาง 10. ระบบสารสนเทศมความรวดเรวตอบสนองตามความตองการของผใชตามหนาทความรบผดชอบในการปฏบตงาน 3.40 0.67 ปานกลาง

รวม 3.32 0.73 ปานกลาง

จากตารางท 2 พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ในดานการใชบรการระบบสารสนเทศ อยในระดบปานกลาง ทมคาเฉลยสงทสด คอ ระบบสารสนเทศทางานและใหผลลพธทนาเชอถอไดรองลงมา คอ ระบบสารสนเทศมความรวดเรวตอบสนองตามความตองการของผ ใชตามหนาทความรบผดชอบในการปฏบตงาน และทมคาเฉลยตาทสด คอ เมอเกดขอผดพลาดหนวยงานทรบผดชอบ สามารถแกไขปญหาใหทานไดทนทวงท

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 67 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ตารางท 3 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ

ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ Χ S.D. ความหมาย 1. เมนคาสงตางๆ ของหนาจอในระบบสารสนเทศ สามารถเขาใจไดงาย 3.59 0.81 มาก 2. การจดวางรปแบบของหนาจอระบบสารสนเทศ สามารถมองหาเมนคาสง ผลขอมล หรอรายการทตองใชไดด 3.43 0.92 ปานกลาง 3. ระบบสารสนเทศมความสะดวกรวดเรว ลดปญหาความซาซอน ขอมลมความถกตอง 3.42 0.76 ปานกลาง 4. การเขาถงขอมลในระบบสารสนเทศทตองการ ไดอยางสะดวก รวดเรวยงขน 3.48 0.77 ปานกลาง 5. การคนหาขอมลหรอสงทตองการในระบบสารสนเทศนน สามารถทาไดโดยงาย 3.52 0.72 มาก 6. ขอมลในระบบสารสนเทศทไดรบมความถกตอง ครบถวนสมบรณตามความตองการ 3.43 0.72 ปานกลาง 7. ระบบสารสนเทศสามารถลดปรมาณการใชกระดาษและพนทในการจดเกบเอกสารไดเปนอยางด 3.45 0.72 ปานกลาง 8. ระบบสารสนเทศมความสามารถในการปรบเปลยนฟงกชนตางๆ ใหตรงกบความตองการของผใชงานได 3.41 0.79 ปานกลาง 9. ระบบสารสนเทศสามารถทาการปรบเปลยนรปแบบรายงานไดตรงกบความตองการของผใชงานได 3.44 0.77 ปานกลาง 10. ระบบสารสนเทศสามารถทาการการโอนถายขอมล (Export) เพอนาไปใชงานในรปแบบตางๆ ได เชน Word Excel และ PDF เปนตน 3.42 0.86 ปานกลาง

รวม 3.46 0.79 ปานกลาง

จากตารางท 3 พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจ เจาพระยา ในดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ อยในระดบปานกลาง ทมคาเฉลยสงทสด คอ เมนคาสงตางๆ ของหนาจอในระบบสารสนเทศ สามารถเขาใจไดงาย รองลงมา คอ การคนหาขอมลหรอสงทตองการในระบบสารสนเทศนน สามารถทาไดโดยงาย และทมคาเฉลยตาทสด คอ ระบบสารสนเทศมความสามารถในการปรบเปลยนฟงกชนตางๆ ใหตรงกบความตองการของผใชงานได

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 68 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ตารางท 4 แสดงคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ดานการประมวลผลและความปลอดภย

ดานการประมวลผลและความปลอดภย Χ S.D. ความหมาย

1. การกาหนดสทธ (Username Account) ในการเขาใชงานระบบสารสนเทศ มความปลอดภยและเปนประโยชนตอการใชงาน 3.61 0.74 มาก 2. มการตรวจสอบสทธกอนการเขาใชงานของผใชระบบสารสนเทศในระดบตางๆ 3.65 0.79 มาก 3. ขอมลในระบบสารสนเทศมความปลอดภยคอนขางสง เนองจากมการกาหนดการเขาถงขอมลและการเปลยนแปลงแกไขเฉพาะผทไดรบสทธเทานน 3.48 0.66 ปานกลาง 4. มการจดการระดบความปลอดภยหรอกาหนดสทธในการเขาถงขอมลระบบสารสนเทศไดอยางเหมาะสม 3.49 0.76 ปานกลาง 5. ภาษาทใชในระบบสารสนเทศตรงและงายตอความเขาใจของผใชงาน 3.49 0.72 ปานกลาง 6. ผใชงานสามารถใชเครองคอมพวเตอรของทานกบระบบสารสนเทศของมหาวทยาลยไดอยางปลอดภยและมความนาเชอถอได 3.44 0.77 ปานกลาง 7. หนวยงานทรบผดชอบมอปกรณทางคอมพวเตอรฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) ทใชในระบบสารสนเทศทมความทนสมย 3.34 0.86 ปานกลาง 8. หนวยงานทรบผดชอบมทรพยากรและเครองมอทพรอมใชใหกบผทตองการใชงานระบบสารสนเทศ 3.48 0.64 ปานกลาง 9. ระบบสารสนเทศทใชอยมความเสถยรภาพสามารถเขาใชงานไดตลอดเวลา 3.44 0.83 ปานกลาง 10. ขอมลในระบบสารสนเทศทมการนาไปเผยแพรสภายนอกมความเหมาะสม 3.52 0.69 มาก

รวม 3.49 0.75 ปานกลาง

จากตารางท 4 พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ในดานการประมวลผลและความปลอดภย อยในระดบปานกลาง ทมคาเฉลยสงทสด คอ มการตรวจสอบสทธกอนการเขาใชงานของผใชระบบสารสนเทศในระดบตางๆ รองลงมา คอ การกาหนดสทธ (Username Account) ในการเขาใชงานระบบสารสนเทศ มความปลอดภยและเปนประโยชนตอการใชงานและขอมลในระบบสารสนเทศทมการนาไปเผยแพรสภายนอกมความเ ห ม าะส ม แล ะม ค า เ ฉ ล ย ต าท ส ด ค อ ห น ว ย ง า นท ร บ ผ ด ชอบ ม อ ป ก ร ณ ท า ง คอม พ ว เ ตอ รฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) ทใชในระบบสารสนเทศทมความทนสมย

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 69 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

อภปรายผล จากการศกษาความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและ

บคลากรมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา พบวา เมอพจารณาเปนรายดาน โดยภาพรวม ทกดาน มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ไดแก ดานการประมวลผลและความปลอดภยรองลงมา คอ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ และดานการใชบรการระบบสารสนเทศสอดคลองกบงานวจยของ สทธชย ประชานนท ไดศกษางานวจย เรอง ปจจยทสงผลตอความพงพอใจของผใชระบบการจดการความร กรณศกษาขององคกรโทรคมนาคม การวจยนมวตถประสงคทจะคนหาปจจยตางๆ ทสงผลตอความพงพอใจในระบบการจดการความรของพนกงานในองคกรซงเปนผใชระบบการจดการความร เพอใหองคกรนาผลการวจยไปใชในการปรบปรงและพฒนาระบบการจดการความรใหมประสทธภาพและตรงกบความตองการของผใชงานมากขน โดยปจจยท ศกษา มทงหมด 14 ปจจยแบงเปน 3 กลม ไดแก ปจจยดานคณภาพระบบ ปจจยดานคณภาพขอมลและปจจยดานอนๆผลการวจยพบวาผใชงานพงพอใจในระบบการจดการความรในระดบมากโดยมปจจยทสงผลตอความพงพอใจของผใชระบบการจดการความรนนม 4 ปจจย ซงสามารถเรยงตามลาดบความสาคญจากมากไปนอย ไดดงน 1) ความสมครใจในการใชระบบ 2) ความถกตองและนาเชอถอของระบบ3) ความสมพนธของขอมลกบงาน และ 4) ฟงกชนการทางานของระบบ จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยของนสตและบ คลาก รมหา วทย าล ยร าชภฏบ านสม เ ดจ เ จ าพร ะย า ท ง เพศชายและ เพศหญ ง พบ ว า ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน ดงน ดานการประมวลผลและความปลอดภย มการตรวจสอบสทธกอนการเขาใชงานของผใชระบบสารสนเทศในระดบตางๆ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ มเมนคาสงตางๆ ของหนาจอในระบบสารสนเทศสามารถเขาใจไดงายและดานการใชบรการระบบสารสนเทศมระบบสารสนเทศทสามารถทางานและใหผลลพธทนาเชอถอได

จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยระหวางสถานภาพ สาหรบบคลากร พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน ดงน ดานการประมวลผลและความปลอดภย มการตรวจสอบสทธกอนการเขาใชงานของผใชระบบสารสนเทศในระดบตางๆ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศมระบบสารสนเทศทสามารถทาการการโอนถายขอมล (Export) เพอนาไปใชงานในรปแบบตางๆ ไดเชน Word Excel และ PDF เปนตน และดานการใชบรการระบบสารสนเทศ มระบบสารสนเทศทสามารถทางานและใหผลลพธทนาเชอถอได

จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยระหวางสถานภาพ สาหรบนสต/นกศกษา พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน ดงน ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ มเมนคาสงตางๆ ของหนาจอในระบบสารสนเทศ สามารถเขาใจไดงาย ดานการประมวลผลและความปลอดภย มการตรวจสอบสทธกอนการเขาใชงานของผใชระบบสารสนเทศในระดบตางๆ และดานการใชบรการระบบสารสนเทศ เปนระบบสารสนเทศทมความรวดเรวตอบสนองตามความตองการของผใชตามหนาทความรบผดชอบในการปฏบตงาน

จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย(ระบบสารสนเทศเพ อการบรหารงาน (MIS) (Back office) ) กบระบบสารสนเทศท เ ขาใ ชงาน ส าหร บบคลากร พบวา ความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลยในแตละดานไมแตกตางกน มจานวน 13 ระบบ เมอพจารณาแตละระบบในแตละดาน มดงน 1. ระบบฐานขอมลหลกดานการ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 70 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ประมวลผลและความปลอดภย 2. ระบบตารางสอน ดานการประมวลผลและความปลอดภย 3. ระบบลงทะเบยน ดานการประมวลผลและความปลอดภย 4. ระบบประมวลผล ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 5. ระบบการเงนนสต/นกศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย6. ระบบงานบรการทวไป ดานการประมวลผลและความปลอดภย 7. ระบบสาเรจการศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 8. ระบบรบสมคร ดานการประมวลผลและความปลอดภย 9. ระบบงานศษยเกา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 10. ระบบงานพฒนานสต/ นกศกษา ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 11. ระบบวเทศสมพนธและภาษา ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ12. ระบบงานสถต ดานการประมวลผลและความปลอดภย 13. ระบบสาหรบผดแลระบบ MIS ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย(ระบบบรการการศกษาผานเวบไซต (MIS)) กบระบบสารสนเทศทเขาใชงาน สาหรบบคลากร พบวาความพงพอใจก า ร ใ ช ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ เ พ อ ก า ร บ ร ห า ร ม ห า ว ท ย า ล ย ใ น แ ต ล ะ ด า น ไ ม แ ต ก ต า ง ก น มจานวน 18 ระบบ เมอพจารณาแตละระบบในแตละดาน มดงน 1. สงขอมลผลการเรยน ดานการประมวลผลและความปลอดภย 2. คมอการใชงานระบบ ดานการประมวลผลและความปลอดภย3. ภาระการสอน ดานการประมวลผลและความปลอดภย 4. ภาระอาจาร ยทปรกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 5. ตารางสอน ดานการประมวลผลและความปลอดภย 6. ตรวจสอบตารางเรยน-ตารางสอบ(อาจารย) ดานการประมวลผลและความปลอดภย 7. คนหาขอมลนสต/นกศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 8. ตรวจสอบรายชอนสต/นกศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 9. ผลการประเมนโดย นสต/นกศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย 10. คนหาตารางการใชหองดานการประมวลผลและความปลอดภย 11. รายวชาทเปดสอนดานการประมวลผลและความปลอดภย 12. บนทกถงผเรยน ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ13. เสนอความคดเหน ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 14. หลกสตรทเปดสอน ดานการประมวลผลและความปลอดภย15. ขาวประชาสมพนธ ดานการประมวลผลและความปลอดภย 16. ตอบคาถามดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 17. สรปยอดบณฑต ดานการประมวลผลและความปลอดภย18. ปฏทนการศกษา ดานการประมวลผลและความปลอดภย

จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย(ระบบบรการการศกษาผานเวบไซต (MIS)) กบระบบสารสนเทศทเขาใชงาน สาหรบนสต/นกศกษาพบวา ความพงพอ ใ จ ก า ร ใ ช ร ะบ บ ส า ร ส น เ ทศ เ พ อ ก า ร บ ร ห า ร มห า วท ย าล ย ในแ ต ล ะ ด าน ไม แตก ต า ง ก น มจานวน 17 ระบบ เมอพจารณาแตละระบบในแตละดาน มดงน 1. ตรวจสอบผลการศกษา (ดเกรด) ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 2. ตรวจสอบตาราง เรยน ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 3. ลงทะเบยนเรยน ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 4. ตรวจสอบสถานะคารองดานการประมวลผลและความปลอดภย 5. ตรวจสอบจบดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ6. ตรวจสอบการชาระเงน ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 7. ตรวจสอบการผานกจกรรมดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 8. ขอมลความประพฤต ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 9. ประวตนสต/นกศกษา ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 10. ขอมลการเขารวมกจกรรม ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 11. เสนอความคดเหน ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 12. ขาวประชาสมพนธ ดานปร ะส ท ธภาพขอ ง ร ะบ บ ส าร สน เ ทศ 13 . ร า ย ว ช าท เ ป ด ส อน ด านป ร ะส ท ธภาพขอ ง ร ะบ บสารสนเทศ 14. หลกสตรทเปดสอน ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ15. สรปยอดบณฑต ดานการใชบรการระบบสารสนเทศ 16. ตอบคาถาม ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 17. ปฏทนการศกษา ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 71 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

จากการศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจการใชระบบสารสนเทศเพอการบรหารมหาวทยาลย(ระบบรบสม ครผ านเ วบไซต ) กบ ระบบสารสนเทศท เ ข าใ ช งาน ส าหรบ นสต / นกศกษา พบวา ความ พ งพอใ จการ ใ ชระบบ สารส นเทศเ พ อการ บรห า รมหา วทยาล ย ในแ ต ละ ดาน ไม แตก ตางก น มจานวน 3 ระบบ เมอพจารณาแตละระบบในแตละดาน มดงน 1. ลงทะเบยนเขาใชระบบ ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ 2. หลกสตรทรบสมคร ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ3. ขาวประชาสมพนธ อยในระดบปานกลาง ดานประสทธภาพของระบบสารสนเทศ

ขอเสนอแนะ 1. ควรมการปรบปรงและพฒนาระบบสารสนเทศใหตรงตามความตองการใหรวดเรวยงขน 2. ระบบสารสนเทศควรมการรองรบนสต/นกศกษาทชาระเงนคาเทอมชา ซงไมตองนาสาเนา

ใบเสรจรบเงนมายนเพอปลดลอค ควรจะใหระบบปลดลอคใหโดยอตโนมต เมอนกศกษาไดมาชาระเงนแลว 3. ระบบสารสนเทศควรใหนสต/นกศกษาทเรยนแลวไดผลการเรยน E เมอลงทะเบยนเรยนใหมซาใน

ระบบดวยวชาเดม เมอมเกรดในรายวชาทลงทะเบยนครงท 2 แลว เกรดควรมการปรบใหเปน PS โดยอตโนมต 4. ควรม การพฒนาระบบ เป ดประ วต นสต / นกศกษา ผ านแอพพล เค ชน (Application)

เพอให เกดความสะดวกในการตรวจสอบประวตนสตหรอตดคะแนนความประพฤตในกรณทนสต ทาผดได 5. ควรมการพฒนาระบบสารสนเทศตางๆ ททางานบนสมารทโฟน (Smartphone) หรอ แทบเลต (Tablet) เพอเพมความสะดวกในการใชงาน เชน ตรวจสอบผลการศกษา (ดเกรด) ตรวจสอบตารางเรยน และลงทะเบยนเรยน ตารางสอน (อาจารย) ภาระอาจารยทปรกษา ภาระการสอน ปฏทนการศกษา ตรวจสอบการชาระเงน 6. ควรมการพฒนาระบบสารสนเทศททางานผานเวบไซต เพอทดแทนการใชงานบนApplication ททาใหสามารถชวยเพมความสะดวกในการใชงาน เชน ระบบขาวประชาสมพนธและหลกสตรทรบสมคร

7. ควรมการพฒนาระบบสารสนเทศท สามารถใชงานเปนโมบายแอพพล เคชน (Mobile Application) ได เชน ระบบตารางสอน ระบบสาเรจการศกษา และระบบลงทะเบยน

เอกสารอางอง

กองบรหารงานบคคล มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา. (2559). สถตบคลากร.คนเมอวนท 3 มกราคม 2559. จาก http://person.bsru.ac.th/ ระบบลงทะเบยน มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา. (2559). สถต-ระบบลงทะเบยน.คนเมอวนท 8 มกราคม 2559. จาก http://erpmis.bsru.ac.th/VNCaller/ ลวน สายยศและองคณา สายยศ. (2548).เทคนควจยทางการศกษา.กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. สทธชยประชานนท. (2554).ปจจยทสงผลตอความพงพอใจของผใชระบบการจดการความร: กรณศกษาของ องคกรโทรคมนาคม. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตบณฑตวทยาลยมหาวทยาลย กรงเทพ. Yamane, Taro. (1973).Statistics : an introductory analysis. 3rded. Tokyo : Aoyama Gakuin University.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 72 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

แนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค Guideline for Developing Students‘ means of searching for information

related to their Lesson to Enhance Creative Thinking

อาจารยดร.กมปนาทคศรรตน1, อาจารยดร.นชรตนนชประยร2

บทคดยอ บทความวชาการนมวตถประสงคเพอนาเสนอแนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอส งเสรมความคดสรางสรรคโดยผเขยนไดจดทาการสงเคราะหวเคราะหองคความรเกยวกบการพฒนาบทเรยนแสวงรและความคดสรางสรรคโดยการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรของผเรยนและกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการแสวงหาความรทใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนฐานในการปฏสมพนธกบผเรยนบนแหลงความรบนเครอขายอนเทอรเนตออกแบบวางแผนการเรยนเพอใหผเรยนสามารถนาทกษะการคนหาสารสนเทศไปใชในการคนหาขอมลทผสอนจดไวใหและมกระบวนการขนตอนทผเรยนมปฎสมพนธรวมเพอชวยสงเสรมขนคดวเคราะหสงเคราะหแกไขปญหาของผเรยนเพอสงเสรมบทบาทของการรสารสนเทศเพอเนนใหผเรยนเกดความคดสรางสรรค คาสาคญ: บทเรยนแสวงร/ความคดสรางสรรค/การรสารสนเทศ

Abstract

The objective of this article was to present the guideline for developing student’s

means of searching for information related to their lesson to enhance their creative thinking.

The researcher synthesized and analyzed the students’ state of knowledge about a lesson

search and how it will enhance their creative thinking. A lesson was organized through the

students’ learning environment. It included learning activities which are technology based;

wherein students interact through the internet. The activities were designed so students can

learn from utilizing their information search skills to run a search for the information

provided by the instructor. In addition, there was an interaction process between teacher

and students; which aimed to enhance analysis and synthesis, and to solve the students’

problems as wells promote their role in providing information and encourage their creativity.

Keywords: Lesson search for information/ Creative Thinking/Information Literacy

1สาขาวชาแอนเมชนและมลตมเดยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา 2สาขาวชาการจดการเทคโนโลยคณะเทคโนโลยอตสาหกรรมมหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 73 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

บทนา

ความคดสรางสรรคเปนคณลกษณะทางการคดอยางหนงทมความสาคญตอเยาวชน เปนคณสมบตทมคณภาพสงกวาความสามารถดานอน ๆ ของมนษย ความคดสรางสรรคเปนขบวนการคดแบบอเนกนย ทบรณาการประสบการณทมแลวสรางรปแบบความคดใหมหรอผลตผลใหมทแตกตางไปจากเดม เพอแกไขปญหาเรองใดเรองหนง (ชยวฒน สทธรตน, 2553) ความคดสรางสรรคไมสามารถบงคบใหเกดขนไดแตสามารถสงเสรมใหเกดขนและพฒนาไดทงทางตรงและทางออม ในทางตรงทาไดโดยการสอน ฝกฝนและอบรม สวนในทางออมทาไดโดยการสรางบรรยากาศและการจดสงแวดลอมทสงเสรมความเปนอสระในการเรยนร กจกรรมหรอวธการทสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรคควรจดใหผเรยนไดฝก โดยตองทาอยางตอเนองและทาอยางสมาเสมอ ผสอนจงมบทบาทสาคญในการจดกจกรรมและสรางบรรยากาศ ทกอใหเกดความคดสรางสรรคและกระตนใหแสดงความคดชวยใหผเรยนคนพบความคดใหมและพฒนาศกยภาพตนเอง มความเปนอสระทางจตใจ เพอเปนการชวยเพมพนความรและทกษะการคดสรางสรรคของผเรยน บทความนจงมวตถประสงคเพอนาเสนอแนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค โดยผเขยนไดจดทาการสงเคราะห วเคราะห องคความรเกยวกบการพฒนาบทเรยนแสวงรและความคดสรางสรรค เพอแนวทางในการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค

ดงนนกระบวนการจดการศกษาจงตองมวธการใหเหมาะสมกบการคดสรางสรรค ตามกรอบแนวคดดงภาพท 1 โดยมงใหผเรยนเกดองคความรเปลยนจากการเนนเนอหามาสวธการเรยนรดวยตนเองจากสอ ตาง ๆ โดยบทบาทของผสอนเปนผเอออานวยความสะดวก เนนผเรยนเปนสาคญ โดยมการจดกระบวนการเรยนแบบแสวงร ผเรยนจะตองศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง ใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนฐานในการปฎสมพนธกบผเรยนบนแหลงตาง ๆ ในเครอขายอนเทอรเนตสบคนจากแหลงเรยนรทกาหนดไวไดและมกจกรรมสงเสรมผเรยนในขนการคดสรางสรรคอยางตอเนอง เพอเนนใหผเรยนเกดการเรยนรตลอดชวต

ภาพท 1 แสดงกรอบแนวคด

แนวคดเกยวกบความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการคดของสมองซงมความสามารถคดไดอยางหลากหลาย คด

กวางไกล และแปลกใหมจากเดม โดยสามารถนาไปประยกตทฤษฎ หรอหลกการจากประสบการณไดอยางรอบคอบและมความถกตอง จนนาไปสการคดคนและสรางสง ประดษฐ ทแปลกใหมหรอรปแบบความคดใหมทเปนกระบวนการตามแนวคดของทอรแรนน (Torrance, 1964)สามารถแบงออกเปน 4 ขนดงน

ความคด วธการ

วธการ บทเรยนแสวงรสงเสรมความคด

สรางสรรค

ความคดสรางสรรคCreative Thinking

วธการ วธการ

วธการ

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 74 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

1. ขนเรมคด คอขนพยายามรวบรวมขอเทจจรง เรองราวและแนวคดทมอยเขาดวยกนเพอหาความกระจางในปญหา ซงยงไมทราบวา ผลทจะเกดขนนนจะเปนไปในรปใด และอาจใชเวลานานจนบางครงจะเกดขนโดยไมรสกตว

2. ขนครนคด คอขนทผคดตองใชความคดอยางหนกแตบางครงความคดน อาจหยดชะงกไปเปนเวลานาน บางครงกจะกลบเกดขนใหมอก

3. ขนเกดความคด คอขนทผคดจะมองเหนความสมพนธของความคดใหมทซา ความคดเกาซงมผคดมาแลว การมองเหนความสมพนธในแนวความคดใหมน จะเกดขนใน ทนททนใด ผคดไมไดนกฝนวาจะเกดขน

4. ขนปรบปรง คอขนการขดเกลาความคดนนใหหมดจดเพอใหผอนเขาใจไดงายหรอตอเตมเสรมแตงความคดทเกดขนใหมนนใหรดกมและววฒนาการตอไป ในบางกรณ อาจมการทดลองเพอประเมนการแกปญหาสาหรบเลอกความคดสมบรณทสด ซงความคดเหลาน กอใหเกดการประดษฐผลงานใหม

ออสบอรน (Osborn,1963) ไดแบงกระบวนความคดสรางสรรคออกเปน 7 ขน คอ 1. ระบประเดนปญหาทตองการจะใชความคดสรางสรรคแกปญหา 2. การเตรยมและรวบรวมขอมลเพอใชในการแกปญหา 3. วเคราะหขอมลคดพจารณาและแจกแจงขอมล 4. การใชความคดหรอคดเลอกเพอหาทางเลอก 5. การฟกความคดและการทาใหกระจางทาใหความคดนนชดเจนขน 6. การสงเคราะหและนาสวนความคดมาเชอมตอกน 7. การประเมนผลเปนการคดเลอกจากคาตอบทมประสทธภาพทสด

ความคดสรางสรรคสามารถพฒนาขนไดดวยการสงเสรมความคดสรางสรรค ทฤษฎความคดออตาโมเดล (the AUTA Model) ของ Davis และ O’Sullivan ในป ค.ศ. 1980 เปนกระบวนการสงเสรมความคดสรางสรรค ประกอบดวย 4 ขนตอนดงน1. การตระหนกถงความสาคญในความคดสรางสรรค (Awareness) 2. การเขาใจในธรรมชาตของความคดสรางสรรค (Understanding) 3. เทคนคททาใหเกดความคดสรางสรรค (Technique) 4.การเพมพนศกยภาพหรอการนาความคดสร างสรรคมาประยกตใชในการทางาน(Actualization) นอกจากน Wallach and Kogan (1965) ไดกลาววาความคดสรางสรรค คอความสามารถคดสงทตอเนองสมพนธเปนลกโซ โดยเมอระลกถงสงใดสงหนง สงนนกจะเปนสะพานเชอมโยงใหระลกถงสงอนทสมพนธกนตอไป โดยสามารถผกเรองราวตาง ๆ เปนการเปดมมมองใหมทหลากหลายพรอมนาออกมาใชเปนความคดใหมทสรางสรรค

ผสอนสามารถสงเสรมความคดสรางสรรคนนอาจทาไดทงทางตรงโดยการสอนและฝกอบรมและทางออมกสามารถทาไดดวยการจดบรรยากาศสภาพแวดลอมทสงเสรมความเปนอสระในการเรยนร ชชนน ธานรตน (2012)เชน การสงเสรมใหใชจตนาการตนเองสงเสรมและกระตนการเรยนรอยางตอเนอง ยอมรบความสามารถและคณคาของคนอยางไมมเงอนไข แสดงใหเหนวาความคดของทกคนมคณคาและนาไปใชประโยชนได อยาพยายามกาหนดใหทกคนคดเหมอนกน ทาเหมอนกน ควรสนบสนนผคดคนผลงานแปลกใหมไดมโอกาสนาเสนอ เอาใจใสความคดแปลกๆของคนดวยใจเปนกลางและระลกเสมอวาการพฒนาความคดสรางสรรคตองคอยเปนคอยไปและใชเวลา การพฒนาความคดสรางสรรคของ มล.พนดา เทวกล (2552) นนมเทคนคทใชกนไดแก

1. การระดมสมอง (Brainstorming) เปนเทคนคเพอรวบรวมทางเลอกและการแกปญหาโดยใหโอกาสในการคดอยางอสระทสดและไมมการวพากษวจารณใดๆระหวางการคด เพราะการวพากษวจารณจะเปนการขดขวางความคดสรางสรรค

2. การปลกฝงความกลาทจะทาสงสรางสรรค เปนเทคนคทใชการตงคาถามงาย ๆ เพอใหคดโดยจดใหอยในสภาพแวดลอมทเปนทยอมรบของผอน เมอฝกฝนมากเขากจะชวยในการพฒนาความคดสรางสรรคใหมมากขน

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 75 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

3. การสรางความคดใหม เปนอกเทคนคหนงโดยใชการแจกแจงวธการในการแกปญหาใดปญหาหนงมาใหได 10 วธการ จากนนกแบง 10 วธการทไดออกเปนวธการยอย ๆ ลงไปอก เพอใหไดทางเลอกหรอคาตอบทดทสด

4. การตรวจสอบความคด เปนเทคนคทใชการคนหาความคดหรอแนวทางทใชในการแกปญหาตาง ๆ โดยการตรวจสอบความคดของผทเคยทาไวแลว

สรปไดวาแนวคดการสงเสรมความคดสรางสรรค ประกอบดวย ขนเรมตน (Start) เปนการรวบรวมขอมลเตรยมขอมลเพอแกปญหา ขนคดไตรตรอง (Contemplate) เปนการวเคราะหขอมลทรวบรวมเพอหาวธการอาจจะไดหลายวธการโดยคดซาไปซามา ขนเขาใจ (Insight) เปนการคดไตรตรองจนเขาใจและไดคาตอบจากการคดนน ขนการยนยน (Asseveration) เปนการนาคาตอบทไดมาพสจนซา เพอใหไดผลแนนอนรวมทงในแตละขนตองมความสมพนธกนเปนลกโซ ในการทากจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคควรทาการกระตนผเรยน การสงเสรมผเรยน การเตรยมการใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง และยกยองชมเชยผเรยนทพยายามเรยนรดวยตนเอง ผสอนลดบทบาทของการเปนผชแนะและลดการอธบาย เพอใหผเรยนมสวนรเรมกจกกรรมดวยตนเอง อนเปนทกษะทจาเปนสาหรบผเรยนในศตวรรษท 21

แนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค การสงเสรมความคดสรางสรรคดวยการสอนมความเชอพนฐาน คอ เกดขนอยเสมอ กระบวนการคดสรางสรรคไมใชสงลกลบซบซอน จาเปนตองใชกระบวนการทางสตปญญาเขามาเกยวของ ดงนนเราสามารถพฒนาการคดสรางสรรคโดยการฝกฝนและการเรยนรทางสตปญญามาเกยวของ โดยพฒนาบทเรยนบนเวบรวมกบกจกรรมการเรยนการสอนทผสอนเปนผจดเตรยมฐานขอมลและสารสนเทศทจาเปนตอกระบวนการเรยนรจากอนเทอรเนต เพอใหผเรยนสามารถคนควา แสวงหาความรดวยตนเองอยางมขนตอนและกระบวนการเปาหมายทสาคญในการรสารสนเทศคอ ผเรยนสามารถกาหนดความตองการสารสนเทศได ผเรยนตองเขาถงสารสนเทศทตองการไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ผเรยนสามารถประเมนสารสนเทศและแหลงสารสนเทศได และนาสารสนเทศทเลอกไปประยกตใชกบองคความรเดม และผเรยนสามารถนาสารสนเทศไปใชเพอวตถประสงคตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ การพฒนาบทเรยนบนเวบแบบแสวงรจงเปนการจดสภาพแวดลอมในการเรยนรของผเรยน โดยตองมการออกแบบวางแผนการเรยนเพอใหผเรยนสามารถทจะนาทกษะสารสนเทศไปใชในการคนหา สารสนเทศอนเปนประโยชน มนกวชาการหลายทานไดเสนอการพฒนาไวหลากหลาย แมคมานส (Mcmanus ,1998 อางถงใน Li, 2011 ไดเสนอรปแบบทเรยกวา HDM (Hypermedia Design Model)ดงน 1. กาหนดขอบเขตของการเรยนการสอนเปนการกาหนดขอบเขตและองคประกอบของการเรยนรทผเรยนควรจะไดรบตามความเหมาะสมกบเวลาเปนการกาหนดวาขอบเขตของการเรยนการสอนควรจะมแคไหนระบบการเรยนการสอนแบบไฮเปอรมเดยควรจะเปนขอบเขตความรทมความซบซอน มเสนทางการเชอมโยงองคประกอบความรทซบซอน และซาซอนหลายเสนทาง 2. กาหนดองคประกอบของกรณตวอยางทเกยวของกบการเรยนการสอนเปนการกาหนดองคประกอบยอยของกรณตวอยางทเกยวกบการเรยนการสอนทจะทาใหเกดการเรยนรแกผเรยน ซงรวมทง ขอความ กราฟก เสยงและวดโอ ทเกยวของกบ จดมงหมายทสาคญกรณตวอยางทผออกแบบเลอกมาควรจะมความเหมาะสมในทก ๆดานของขอบเขตการเรยน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 76 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

3. กาหนดหวขอและแนวคดในขนนจะเปนการกาหนดเคาโครงความร กาหนดเปาหมายการออกแบบเลอกเลอกรปแบบการเรยนทเหมาะสมและวธการนาเสนอองคความรแบบการตดตอทสอดคลองกบเปาหมายของการออกแบบเคาโครงความรทจะกาหนดในขนตอนนเปนองคความรทผเรยนควรจะไดรบเพอใหบรรลวตถประสงคของการเรยนตามขอบเขตไวในขนตอนการกาหนดขอบเขตของการเรยนการสอน 4. รวบรวมหวขอความรเพอเชอมโยงเขาสกรณตวอยางในขนตอนนจะเปนการรวบรวมและสรางเสนทางเพอเชอมโยงตวอยางตางๆเขาไวดวยกนซงจะเปนเสนทางนาไปสประเดนความรทกาหนดไวในขอบเขตของการเรยนการสอน 5. ใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนโดยใชกรณตวอยางการเปดโอกาสใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนดวยตนเองผานเสนทางการเรยนรจากกรณตวอยางทกาหนดไวจะทาใหผเรยนสามารถบรรลวตถประสงคของการเรยนทตงไวไดโดยใชแนวความคดตามทฤษฎคอนสตรคตวส (Constructivist) ซงผเรยนอาจจะไมจาเปนทจะตองเดนตามแนวความคดทผสอนวางไวแตผเรยนสามารถจะคดคาสาคญ (Keyword) ทใชในการคนหาดวยเครองมอชวยคน (Search Engine) ขนมาเองกได 6. ใหโอกาสผเรยนในการตรวจสอบตนเองเปนขนตอนการตรวจสอบตนเองของผเรยนในรปแบบทผเรยนจะเปนศนยกลางของการเรยนร ผเรยนทจะเลอกกาหนด คนหาขอมลความร และตอบคาถามทอยากรไดดวยตนเองผเรยนจงควรมการตรวจสอบตนเองวาสามารถบรรลวตถประสงคตามทตงไวไดหรอไมโดยผสอนควรออกแบบเครองมอชวยในการตรวจสอบตนเองของผเรยน แลมป (Lamb,2004 อางถงใน ธยาภรณ ศรเมอง และธระศกด พชรวภาส, 2557) ไดเสนอขนตอนการออกแบบบทเรยนแสวงร 6 ขนตอนคอ 1. เลอกหวขอ ควรเปนหวขอทมความเขาใจและสามารถสรางและใชเวบไซตได โดยตงอยบนพนฐานของคาถาม คอ ผสอนตองการจะสอนอะไร ตองการขอมลภายนอกอะไรบาง ตองการแบงปนอะไร ตองการความคดอะไรและความยากคออะไร 2. เลอกการออกแบบ เมอไดหวขอเนอหาหลกสตรทตองการสอนแลวกเขาสการเลอกกลยทธวธทจะใชในการสอน ในการออกแบบตองใหผเรยนไดรบขอมล ความร งานตาง ๆ นมหลาหลายดาน

3. การออกแบบการประเมน ตองใหเขากบวตถประสงคของเนอหา กจกรรมและการประเมน ชวยใหผเรยนแสดงผลตามสภาพจรง ซงไดระบลกษณะทพงจะมใหผเรยนอยางเปนขน ๆ ไปตามลาดบในการศกษาเนอหานน ๆ สวนการประเมนผลผสอนจะตองตดตามสงเกตผเรยนอยางใกลชด ตงแต ขนเรมตน คอผเรยนแสดงออกอยางไรในขนเรมตนบทเรยน ขนพฒนา คอ ผเรยนแสดงออกอนจะนาไปสความชานาญในขณะทกาลงศกษาบทเรยน ขนบรรลผลคอ ผเรยนแสดงออกซงแสดงถงความชานาญอยางไรเมอบรรลผลของบทเรยน และขนเปนแบบอยางคอผเรยนแสดงออกในขนสงสดอยางไร

4. พฒนากระบวนการ เปนการพฒนากระบวนการเรยนการสอนแบบบทเรยนแสวงรจะสมบรณไดกตอเมอมผออกแบบทด ผเรยนเขาถงเนอหาไดโดยตรงและชนาเปนกรอบโครงสรางเนอหาการออกแบบนนจาเปนตองพจารณาสองสวนคอ การเตรยมแหลงขอมลและตวนาทางแกนกเรยน

5. รวบรวมนาเสนอ กอนจะนาบทเรยนแสวงรไปเผยแพรจะตองรวบรวมองคประกอบตาง ๆ ทมอยเขาดวยกน โดยพจารณาพงหลกในการออกแบบ ไดแก ความยาวของคาในแตละบรรทด ความยาวของยอหนา เลอกใชตวอกษรทอานงาย เลอกตวอกษรทใชกนทวไป ใชคาหรอประโยคทมความเหมาะสมกบผอาน ใชตวอกษรแบบมเสนใต เวนชองวางระหวางภาพกบตวอกษรใหเหมาะสม เลอกสของพนหลงใหเหมาะสม เลอกกรอบของตารางใหเหมาะสม จดภาพและตวอกษรกลมเดยวกนใหเขากลมกน จดพนหลงของภาพใหตรงกบการใชงาน และตรวจสอบการเชอมโยงวาใชถกตอง ประเมนผลบทเรยนแสวงทสราง กอนนาบทเรยนแสวงรไป

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 77 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ใชในการเรยนการสอนจรง ผออกแบบควรนาบทเรยนแสวงรทสรางไปทดสอบเพอประเมนผลเบองตน โดยการประเมนบทเรยนแสวงตามหวขอดงน ดานภาพรวมความสวยงามและเหมาะสม ดานบทเรยน ดานกระบวนการ ดานแหลงคนควา ดงนนจากการสงเคราะห วเคราะห การพฒนาบทเรยนแสวงรและความคดสรางสรรค ของผเขยนพบวาการพฒนาบทเรยนแสวงรจะมองคประกอบและขนตอนทผสอนและผพฒนาตองจดเตรยมเนอหาทรพยากรดงภาพท 2 ดงน

ภาพท 2 แสดงการออกแบบกจกรรมของบทเรยนแสวงรเพอสงเสรมความคดสรางสรรค

1. จดหาหวเรองทเหมาะสมกบการสรางบทเรยนแสวงรโดยจะตองกาหนดขอบเขตและองคประกอบ กรณตวอยางของการเรยนรทผเรยนควรจะไดรบตามความเหมาะสมกบเวลา เปนการกาหนดวาขอบเขตของการเรยนการสอนควรจะมแคไหนรวมทง ขอความ กราฟก เสยงวดโอ ควรเลอกใหมความเหมาะสมในทกดานของขอบเขตการเรยน รวมทงจงใจผเรยนเพราะบทเรยนแสวงรเปนงานสรางสรรคทใหผเรยนไดเรยนรในสภาพแวดลอมใหมดวยการดาเนนกจกรรมดวยตนเองเปนหลก 2. จดหาแหลงสนบสนนแหลงการเรยนรรวบรวมหวขอความรเพอเชอมโยงกบกรณตวอยาง เขาไวดวยกนซงจะเปนเสนทางนาไปสประเดนทกาหนด ทงบนเวบไซตหรอแหลงเรยนรอน แตตองไดรบการจดหา คดสรรและจดหมวดหมผานการกลนกรองวามเนอหาทสอดคลองตอหลกสตรและวตถประสงคของบทเรยน รวมทงสงเสรมการคดสรางสรรคหรอไม 3. ออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนของบทเรยนแสวงรเปนสงทควรคานงในการเลอกกลยทธวธทจะใชในการสอนเนนการใชกจกรรมกลมทใหผเรยนรวมกนประกอบกจกรรมรวมกนคดอยางอสระ และรวมกนสรางสรรคผลงานออกมารวมทงสรางแรงจงใจใหกบผเรยนดวยการใหผเรยนเขาไปมบทบาทในบทเรยน เปดโอกาสใหผเรยนเปนผควบคมการเรยนดวยตนเอง โดยทจะเลอกกาหนด คนหาขอมลความร และตอบคาถามทอยากรไดดวยตนเองในรปแบบทผเรยนเปนศนยกลาง โดยคานงถง 6 ขนตอน ดงน คอ

บทนา(Introduction)

ภาระงาน(Task)

กระบวนการ (Process)

1. ขนเรมตน(Start)

2. ขนคดไตรตอรง (Contemplate)

3. ขนเขาใจ (Insight)

4. ขนการยนยน (Asseveration)

แหลงขอมล (Resource)

การประเมนผล (Introduction)

สรป(Conclusion)

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 78 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

3.1 บทนา (Introduction) เปนบทความสน ๆ ทแนะนาผเรยนเกยวกบหวขอและบอกถงเปาหมายของบทเรยนวาตองการทจะอะไร อยางไร 3.2 ภาระงาน (Task) ในสวนนจะอธบายใหผเรยนเขาใจถงภาระงานทตองการจะใหทา โดยกาหนดใหผเรยนใชจนตนาการตนเอง ยอมรบในความสามารถและคณคาของคนอยางไมมเงอนไข ซงในสวนนจาเปนตองใชขอความทกระชบ ชดเจน นาสนใจ ซงภาระงานนตองเปนกระบวนการทสรางองคความรใหกบผเรยน 3.3 กระบวนการ (Process) ในสวนของกระบวนการนจะเปนรายละเอยดใหผเรยนทราบถงลาดบขนตอนของกจกรรมหรอภาระงานเพอใหงานบรรลตามวตถประสงค ในขนตอนน เราสามารถนากจกรรมท สง เสรมความคดสรางสรร คโดยการสง เคราะหกระบวนการ ขนตอนของ ทอรแรนน (Torrance:1964) ซลลเวน (Davis and O’Sullivan:1980 ) และออสบอรน (Osborn:1963)ดงน

3.3.1 ขนเรมตน (Start)เปนระยะของการรวบรวมขอมลตาง ๆ เมอพบปญหาทเกดขนเตรยมขอมลเพอแกปญหา

3.3.2 ขนคดไตรตรอง (Contemplate) เมอรวบรวมขอมลแลว นามาคด เพอหาวธการอาจจะไดหลายวธการ โดยคดซาไปซามา

3.3.3 ขนเขาใจ (Insight) เปนระยะไดทาการคดไตรตรองหลาย ๆ รอบ จนเขาใจและไดคาตอบจากการคดนน

3.3.4 ขนการยนยน (Asseveration) เมอคดคาตอบออกแลวกจะพสจนซา เพอใหไดผลแนนอนทไดจากการกระทา 3.4 แหลงขอมล (Resource) จะตองเตรยมแหลงขอมลเพอใหผเรยนใชในการคนควา โดยเชอมโยงไปยงเวบไซตทเกยวของหรอแหลงขอมลอนทเกยวของ 3.5 การประเมนผล (Evaluation) เปนสวนทจะใชในการประเมนผล ซงอาจจะแจงใหผเรยนทราบถงเกณฑทใชในการประเมนผล โดยประเมนจาก การสงเกตพฤตกกรมของผเรยน ประเมนผลจากชนงาน ประเมนผลจากการนาเสนอ 3.6 บทสรป (Conclusion) ในสวนนเปนบทความสน ๆ เพอสรปวาผเรยนไดอะไรหรอเรยนรอะไรจากบทเรยนแสวงร โดยใชคาถามทเนนเหตผลในเชงสรางสรรค 4. พฒนาโปรแกรม สามารถทาไดทงดวยการเขยนโปรแกรมเพอสรางเวบเพจดวยตนเอง หรอดวยการใชโปรแกรมสาเรจรปสาหรบการพฒนาหรอหาเวบไซตตนแบบซงสามารถพฒนาไดงาย ลดปญหาดานความจากดเกยวกบการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอร แตตองคานงถงการเขาถงเนอหาและแหลงขอมลของผเรยน 5. ทดลองใชและปรบปรง กอนนาบทเรยนแสวงรใชควรมการทดสอบเพอประเมนเนอหาตรงกบวตถประสงค และกจกรรม รวมทงผสอนตองตดตามสงเกตผเรยนอยางใกลชด โดยพจารณาจดเดน จดดอยของบทเรยนและทาการปรบปรงใหมประสทธภาพสงขน ลกษณะบทเรยนแสวงรทดควรมลกษณะคองายตอความเขาใจในการใชงาน แหลงความรทเตรยมไวเพยงพอ เหมาะสมและมคณภาพบทเรยนมแรงจงใจ สนกสนานตอผเรยนขนตอนการเรยนชดเจนไมทาใหสบสน สงเสรมใหผเรยนไดรจกการสรางความคดใหมความคดอสระ ปลกฝงความกลาทจะทาสงสรางสรรค และตรวจสอบความคดของผทเคยทาไวแลว (อรรณพ ทองธรกล, 2555) ระยะเวลาของกจกรมในบทเรยนแสวงรตองใชเวลาในการทากจกรรมมากกวา 1 สปดาหขนไป โดยใหผเรยนไดวเคราะห สงเคราะหและแสดงความเขาใจ เพอสงเสรมการคดเชงสรางสรรคทมงใหผเรยนไดมองเหนความสมพนธเชอมโยงทออกมาในรป

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 79 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ของการเปรยบเทยบ เพอตอเตมเสรมแตงความคดทเกดขนใหมนนใหรดกมและววฒนาการตอไปกอใหเกดการสงใหมขนมาเพอนาความรทไดไปใชในชวตจรงทตองเผชญในประจาวนในยคสงคมสารสนเทศเพอสอดรบกบขอเสนอแนวทางการจดการศกษาไทยในยคประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) ทยกระดบคณภาพการศกษา สรางผเรยนทมสมรรถนะเปนทตองการ สนบสนนการคดนวตกรรมและการพงตนเองไดดวยเทคโนโลย

สรป จากแนวคดดงกลาวขางตน เปนแนวทางหนงทจะชวยใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยผสอนเปนผคอยชวยเหลอใหคาแนะนาเมอมปญหา มงเนนในเรองการเรยนรโดยอาศยทรพยากรเปนสาคญ กระตนใหเกดกระบวนการคดสรางสรรค ทาใหผเรยนสามารถเขาถงสารสนเทศดวยความเขาใจทถกตองเกยวกบขอมลในรายการทรพยากรสารสนเทศมงเนนทจะใหผเรยนสามารถเขาใจและตระหนกถงความสาคญ ความตองการสารสนเทศ สรางคาถามจากสารสนเทศทคนได ตลอดจนสามารถเขาถง เลอก และประเมนสารสนเทศจากแหลงตาง ๆ จงนาเสนอแนวทางการพฒนาบทเรยนแสวงรเปนสอนวตกรรมการเรยนรทนาเทคโนโลยการสอสารผานอนเทอรเนตเขารวม ทาใหผเรยนมทกษะในการสบคนขอมลตาง ๆ ทมอยบนระบบเครอขายอนเทอรเนต โดยอาศยกจกรรมบนบทเรยนใหผ เรยนเกดความใฝรและการสบเสาะคนหาขอมลจากการเชอมโยงยงแหลงขอมลความรตาง ๆ ทเกยวของกบเนอหาเพอใหผเรยนสามารถคนควาตอเนองไปไดไมรจบ ตามความสนใจของผเรยนแตละคน เปนการเปลยนแปลงจากรปแบบเดมทผเรยนมลกษณะเปนผตามและรบสารสนเทศจากผสอนไปสผเรยนทมความกระตอรอรน และเปนผควบคมการเรยนรของตนเองมากขน ชวยใหเกดการเรยนรทสอดคลองกบความสามารถและความสนใจของแตละคน ผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเองเมอไดรบมอบหมาย เสรมสรางกระบวนความคดสรางสรรคของผเรยน นาไปสการสรางผเรยนทมคณลกษณะในศตววรษท 21 ทสามารถแสวงหาความรจากแหลงความรตาง ๆ ดวยเทคโนโลย สงผลใหผเรยนเกดการเรยนรตลอดชวต

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 80 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เอกสารอางอง

ธยาภรณ ศรเมอง และธระศกด พชรวภาส.(2557).ผลการใชบทเรยนเวบเควสทมตอการเตรยมความพรอมผเรยน เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดวเคราะหในการเรยน เรองตอมไรทอ วชาชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนปทมวไล. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรบณฑต. มหาวทยาลยรงสต.

ชยวฒน สทธรตน. (2553). 80 นวตกรรมการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ. กรงเทพฯ : แดเนกซ อนเตอรคอรปปอเรชน.

ชชนน ธานรตน. (2555). การพฒนากระบวนการเรยนการสอนโครงงานโดยเรยนแบบผสมผสานทสงเสรมกระบวนการคดเชงสรางสรรค เรองชดส งเสรมและประชาสมพนธสอส งพมพในงานศลปะการแสดง สาหรบนกศกษาระดบปรญญาบณฑต. วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมบณฑต. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

นพาดา เทวกล, มล. (2552). ลกษณะความคดสรางสรรค. สบคนเมอ 21 กมภาพนธ 2560, จาก pirun.ku.ac.th/~agrpct/envelop/creative%20thinking.doc

อรรณพ ทองธรกล. (2555). ผลการเรยนแบบเรยนบนเครอขายเวบเควสทกบการเรยนแบบปกตรายวชา การสอสารขอมลและระบบเครอขาย ของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) วทยาลยอาชวศกษาขอนแกน. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาวทยาลยมหาสารคาม. Davis, G.A. & O'Sullivan, M.I. (1980). Taxonomy of creative objectives: the model AUTA.

Journal of Creative Behavior, 14, 149-160. Li. W. (2011). An information literacy integration model and its application in higher

education. Reference Services Review, 39 (4), 703 – 720. Osborn, A.F. (1963). Applied the Imagination : Principles and Procedure of Creative

Thinking. New York : Scribner. Torrance, E.P. (1964). Guild Creative Talent. Englewood Chiffs : Prentice-Hall. Wallach, Michael A. and Kogan Nathan. (1965). Model of Thinking in Young Children.

New York:Holt, Rinehart and Winston,Inc.

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 81 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

แนวทางในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐเพอนาไปส การเปนองคการทมขดสมรรถนะสง

Guidelines in Driving the Performance of Government Agencies into a High Performance Organization

อาจารยสรศกดชะมารมย1

บทคดยอ

บทความฉบบน ผเขยนตองการชใหเหนถงการบรหารงานภาครฐทเปลยนแปลงจากการบรหารงานทเนนโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการทมขดสมรรถนะสงเปนประการแรก ประการตอมาไดอธบายใหเหนถงความหมาย ความเปนมา และองคประกอบขององคการทมขดสมรรถนะสงตลอดจนแนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐสองคการทมขดสมรรถนะสง ซงประกอบดวย 5 ประการคอ ภาวะผนาการเปลยนแปลง วฒนธรรมองคกรโครงสรางและระบบองคกรพฤตกรรมการเปนสมาชกท ดขององคกร และการพฒนาทรพยากรมนษยเพอเปนแนวทางใหผบรหาร ผปฏบตงาน และคณะทางานดานการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐของหนวยงานภาครฐสามารถนาไปปรบใชในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานตนไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงทประสบผลสาเรจตอไป

คาสาคญ:แนวทางในการขบเคลอน/ หนวยงานภาครฐ/ องคการทมขดสมรรถนะสง

Abstract

In this article, the researcher tried to point out the public administration changing from a vertical focused organization structure into a high-performance organization. Secondly, the researcher explained the meaning, the origin and the components of a high-performance organization. And thirdly, the researcher explained an important guideline to drive the performance of government agencies to a high performance organization which consists of five components, namely; transformational leadership, organizational culture, organizational structures and systems, organizational citizenship behavior, and human resource development as a guideline for administrators, officers, and PMQA committee of any government agencies to be adapted to drive their agency into a successful high performance organization.

Keywords:Guidelines for Performance Driving/ Government Agencies/ High Performance

Organization 1สาขาวชารฐประศาสนศาสตรคณะนตรฐศาสตรมหาวทยาลยราชภฎรอยเอด

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 82 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

บทนา ในชวงทศวรรษ 1980 เปนตนมานน ถอเปนปรากฏการณของความเปลยนแปลงครงสาคญของการบรหารงานในหนวยงานภาครฐ ทเปนการเปลยนแปลงรปแบบองคการทในอดตทมงเนนโครงสรางการทางานตามสายลาดบบงคบบญชา ซงเปนโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการสมยใหมทเนนการทางานแบบมสวนรวมเปนทมในรปแบบแนวระนาบ กลาวอกนยหนงคอ โครงสรางขององคการสมยใหมมจดสนใจอยทผลผลตและผลลพธของการดาเนนงาน ทงน โดยมแนวคดการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management: NPM) ซงถอไดวาเปนตวเรงสาคญทกอใหเกดการเปลยนในเรองดงกลาว การจดการภาครฐแนวใหมตองการสรางหนวยงานใหมการขบเคลอนดวยพนธกจ มการกระจายอานาจ มลกษณะทยดหยน มการเชอมโยงเครอขายระหวางหนวยงานตางๆ เขาดวยกน ความตองการทจะใหหนวยงานเปนไปในแนวทางดงกลาว มวตถประสงคเพอตองการปรบปรงและพฒนาระบบการบรหารงานใหมประสทธภาพ สามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนในฐานะผรบบรการสาธารณะไดอยางครอบคลม สะดวกและรวดเรวยงขน ทงนโดยการนาเอาวธการหรอเทคนคตางๆทปฏบตกนอยในภาคธรกจเอกชน เขามาปรบใชในการบรหารงานภาครฐ อกทงยงไดมงเนนใหความสาคญของประชาชนตอการเขามามสวนรวมในการบรหารงานภาครฐดวย การเปลยนแปลงทเปนไปอยางรวดเรว อนเนองมาจากตวเรงทสาคญคอ การจดภาครฐแนวใหม ทาใหการบรหารงานของหนวยงานภาครฐมแนวโนมของการพฒนาระบบการบรหารไปสสงทเรยกกนวา องคการทมขดสมรรถนะสง (High Performance Organizations: HPOs) ทใหความสนใจตอการจดการการเปลยนแปลงและนวตกรรม เพอทาใหการพฒนาองคการและการเรยนรขององคการเกดขนในระยะยาว (เรองวทย เกษสวรรณ, 2556: 13) โดยองคการทมขดสมรรถนะสงเปนองคการทมความมงมนสงหรอองคการทมสวนรวมสงในองคการ การทางานทมประสทธภาพสง โดยพนฐานคอการสรางสภาพแวดลอมภายในทรองรบความตองการและความคาดหวงของลกคา (Gupta, 2011: 221) รวมตลอดถงผมสวนไดสวนเสยทกกลม ในบรบทสากล กลาวไดวา องคการทมขดสมรรถนะสงเกดขนประเทศสหรฐอเมรกาในราวทศวรรษ 1980 จากการทสหรฐอเมรกาสญเสยความสามารถในการแขงขนทางธรกจ เนองจากคแขงจากประเทศอนๆ มการพฒนามาตรฐานและคณภาพของการบรหารจดการผานกระบวนการปรบปรงอยางตอเนอง โดยในป ค.ศ.1987 ประเทศสหรฐอเมรกาไดรเรมสรางเกณฑรางวลคณภาพแหงชาตขน เพอสงเสรมใหเกดการบรหารจดการทด และเปนแนวทางในการเพมขดความสามารถในการแขงขนขององคการของประเทศสหรฐอเมรกาโดยใหชอวา Malcolm Baldrige National Quality Award : MBNQA) ซงกอใหเกดการปรบปรงและมงเนนคณภาพของผลตภณฑและบรการของประเทศสหรฐอเมรกาอยางทไมเคยเปนมากอน คณประโยชนทสาคญอยางยงของการม MBNQA คอ การทมกรอบการบรหารจดการทเปนกรอบเดยวกน มภาษาในการบรหารจดการทสอสารกนได อกทงยงเปนการกระตนใหองคการตางๆ มการแลกเปลยนขอมล ความรและทกษะ เพอชวยเหลอซงกนและกนใหมแนวทางการบรหารจดการทดขนปจจบน MBNQA ไดรบการยอมรบวาเปนแนวทางในการบรหารองคการทมประสทธผลทสด(สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2558: 3) อกทงยงเปนแนวทางใหกบประเทศตางๆ นาไปประยกตใชในการพฒนาเปนเกณฑรางวลคณภาพของชาตตนเองดวยเชน ประเทศญปนกไดมการพฒนาเกณฑรางวลคณภาพทพฒนาจาก MBNQA ภายใตชอวา Japan Quality Award หรอ JQA และเรมมการประกาศมอบรางวลในป ค.ศ.1995 เปนตน ในสวนของประเทศไทย โดยทางสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.) ไดรวมกบสถาบนเพมผลผลตแหงชาตไดมการนาเกณฑ Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) มาปรบใชใหสอดคลองกบบรบทของการบรหารงานภาครฐของไทย โดยพฒนาและจดทาเกณฑใหม

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 83 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เปนเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) ตงแตในป พ.ศ. 2547 เปนตนมา ซงเปนชดของคาถามเกยวกบเรองสาคญ 7 ดาน ในการบรหารและดาเนนงานของสวนราชการ ไดแก 1)การนาองคการ 2)การวางแผนเชงยทธศาสตร 3)การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 4)การวด การวเคราะห และการจดการความร 5)การมงเนนบคลากร 6)การมงเนนระบบปฏบตการ และ7)ผลลพธการดาเนนการ ทงน ไดดาเนนการปรบปรงเกณฑไปสเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐอยางตอเนอง โดยในป พ.ศ.2555 เปนตนมา สานกงาน ก.พ.ร. ไดจดใหมรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐรายหมวด เพอเปนการเชดชเกยรต สรางแรงจงใจ และสงเสรมใหเกดการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐของสวนราชการอยางตอเนอง และยกระดบมาตรฐานใหเทยบเทาสากล (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2557: 5) ขอมลการประกาศผลรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ลาสดในป พ.ศ. 2559 ปรากฏวา มหนวยงานทสามารถขบเคลอนไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสง จานวนเพยง 18 หนวยงาน ไดแก หมวด 1 การนาองคการและความรบผดชอบตอสงคม มหนวยงานไดรบรางวล จานวน 7 หนวยงานคอสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยสานกงานลดกระทรวงสาธารณสขกรมอนามยกรมธนารกษกรมสรรพสามตกรมสงเสรมสหกรณและจงหวดตรง หมวด 2 การวางแผนยทธศาสตรและการสอสารเพอนาไปสการปฏบต มหนวยงานไดรบรางวล จานวน 3 หนวยงานคอ กรมสรรพากรจงหวดสกลนครและจงหวดอานาจเจรญ หมวด 3 การมงเนนผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยมหนวยงานไดรบรางวล จานวน 4 หนวยงานคอกรมควบคมโรคกรมทางหลวงชนบทกรมสขภาพจตและจงหวดพงงาหมวด 4 การวเคราะหผลการดาเนนงานขององคการและการจดการความรมหนวยงานไดรบรางวล จานวน 2 หนวยงานคอกรมชลประทาน และกรมพฒนาทดน หมวด 5 การบรหารทรพยากรบคคล ไมมหนวยงานไดรบรางวล และหมวด 6 กระบวนการคณภาพและน วตกร รม มห นวยงานไ ด ร บ ร า ง ว ล จ าน วน 2 ห น วยง าน คอ กร มก าร ค าภายใน แล ะกรมวทยาศาสตรการแพทย (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2559: 1) จากผลรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ดงกลาว สะทอนใหเหนวา มหนวยงานภาครฐของไทยสามารถผานเกณฑและไดรบรางวลในปรมาณทยงนอยอยมากเมอเทยบกบสดสวนของหนวยงานภาครฐทมอยจานวนมากมายหลายหนวยงาน ประกอบกบแมวาการบรหารงานหนวยงานภาครฐจะมหลกเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐทชดเจน แตทวาในการขบเคลอนหนวยงานภาครฐไปสองคการทมขดสมรรถนะสงทสอดคลองตามเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐดงกลาว ในทางปฏบตยงคงเปนปญหาและอปสรรคสาคญสาหรบหนวยงานภาครฐตางๆของไทยอยคอนขางมาก ทงน เนองจากการขาดแนวทางการดาเนนงานทชดเจนนนเอง ดงนน ในบทความน ผ เ ขยนจะไดชใหเหนถงการบรหารงานภาครฐท เปลยนแปลงจากการบรหารงานทเนนโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการทมขดสมรรถนะสงเปนประการแรก ประการตอมา ผเขยนจะไดอธบายใหเหนถงความหมาย ความเปนมา และองคประกอบขององคการทมขดสมรรถนะสงตลอดจนแนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐสองคการทมขดสมรรถนะสง เพอเปนแนวทางใหแกหนวยงานภาครฐสามารถนาไปปรบใชในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงทประสบผลสาเรจตอไป

การบรหารงานภาครฐจากโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการทมขดสมรรถนะสง

หากพจารณาถงลกษณะของการบรหารงานของหนวยงานภาครฐ กจะพบวา การบรหารงานภาครฐแตเดมสนใจและใหความสาคญกบโครงสรางองคการในแนวดง หรอทเรยกกนวา โครงสรางขององคการทเนน

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 84 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

โครงสรางรปแบบทเปนทางการ หรอทเรยกวา ระบบราชการ (Bureaucracy) ซงแนวความคดเกยวกบระบบราชการเกดขนในชวง ค.ศ.1946 (Weber, 2004:50-55) โดยมพฒนาการมาจากนกสงคมวทยาและใหความสาคญกบองคการทชอวา Max Weber ซงเปนนกสงคมวทยาชาวเยอรมน ไดเสนอตวแบบโครงสรางขององคการทเนนโครงสรางรปแบบทเปนทางการ หรอทเรยกวา ระบบราชการ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการแบบราชการในอดมคตทไมไดเกดจากประสบการณในการทางาน ซงสาระสาคญของระบบราชการในทศนะของ Max Weber ทมองวาลกษณะขาราชการสมยใหมในรปแบบเฉพาะตอไปน (Weber, 2004: 50-55) 1. หลกการเรองขอบเขตอานาจตามกฎหมายทตายตวและเปนทางการ(Principle of Fixed and Official Jurisdictional Areas)ซงถกสงตามกฎ ไดแก โดยกฎหมายหรอกฎเกณฑทางการบรหาร 2. การมกฎระเบยบหรอขอบงคบทางการบรหาร (Rules or Administrative Regulation) ระบบราชการเปนแบบแผนทสงเสรมใหมการทางานอยางเปนระบบ มมาตรฐานในการทางาน มความเปนอนหนงอนเดยวกน และทาใหมการประสานงานของงานตางๆไดดขน สมาชกขององคการกสามารถดาเนนงานไดดวยด และมความมนคงหากมการเปลยนแปลงตวสมาชกขององคการ 3. การจดโครงสรางตามสายลาดบชนบงคบบญชา (Hierarchy)ระบบราชการจดหมวดหมตาแหนงตางๆตามลาดบชน ขาราชการในลาดบสงทาหนาทในการบงคบบญชาขาราชการทอยในตาแหนงทตารองลงมา 4. การเนนระเบยบแบบแผนเปนลายลกษณอกษร (Written Document)ระบบราชการมการทางานแบบสานกงานสมยใหม โดยยดเอกสารทมลายลกษณอกษรเปนสาคญ 5. การมงเนนใหมความเชยวชาญ (Expert) ระบบราชการกอใหเกดความยตธรรมและตรงตามความถนดหรอความสามารถของบคคลนน ซงจะทาใหบคคลทปฏบตงานเกดความชานาญในงานเฉพาะดาน (Specialization) และรบผดชอบตอผลการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพตามภาระหนาททไดรบมอบหมายให 6. การมงเนนการทางานเตมความสามารถ (Full Working Capacity)ระบบราชการสงเสรมใหยดถอหนวยงาน และการรบราชการเปนคณสมบตทางดานวชาชพ การเลอกบคคลเขาทางาน การไดความดความชอบ การเลอนขนเลอนตาแหนงหรอความกาวหนาในการประกอบอาชพจะตองพจารณาจากความรความสามารถเปนเกณฑ 7. เปนการจางงานตลอดชพ (Lifelong Career)ระบบราชการสงเสรมใหคนมความกาวหนาในตาแหนงหนาทเปนลาดบชน การเลอนขนเลอนตาแหนงขนอยกบความมอาวโสและการประสบความสาเรจในหนาทการเงนเปนสาคญ การจะไลออกจากงานไดกตอเมอมความผดทชดเจนเทานน 8. การไมยดตวบคคล (Impartiality)ระบบราชการถอวาความสมพนธของตวบคคลในองคการตองไมมเรองสวนตวเขามาเกยวของการปฏบตหนาทในองคการ จะตองมลกษณะทเปนทางการไมยดถอตวบคคล ไมมการใหผลประโยชนทขนอยกบความสมพนธทางดานมตรและความคนเคย แนวคดเกยวกบระบบราชการ (Bureaucracy) ของ Max Weber มขอดคอ ดาเนนการในระบบปดและควบคมโดยอานาจการบรหารงานทมาจากเหตผลและกฎหมาย การบรหารงานองคการทใชระบบราชการจะตองมการใชกฎระเบยบทเขมงวด มการแบงงาน การบรหารงานตามลาดบชนโดยชดเจน และการรวมศนยอานาจเหลานจะทาใหองคการมความเปนทางการโดยไมมอารมณของบคคลเขามาเกยวของแตกมขอเสยหลายอยาง เชน มความลาชา (Red Tape) ทมาจากลาดบขนบงคบบญชาทยาว การจางงานตลอดชพทาใหคนยดตดกบกฎระเบยบมากเกนไปทาใหเกดการทางานผดหนาทเกดขน โดยไมไดมงไปทผลลพธหรอเปาหมาย กระทงในเวลาตอมาเกดปรากฏการณแนวคดการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management: NPM) ซงเรมตนขนจากความพยายามในการอธบายปรากฏการณทางการบรหารงานภาครฐท

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 85 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

เกดขนราวทศวรรษท 1980 ในประเทศกลมเวสมนสเตอร (Westminster) ซงไดแกองกฤษออสเตรเลยนวซแลนดและแคนาดาประเทศเหลานไดดาเนนการปฏรประบบการบรหารงานภาครฐกาวหนาไปอยางมากดวยจดประสงคทตองการสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศแนวทางการบรหารงานภาครฐ จงตองมสมรรถนะในการจดการทสงเพยงพอเพอรองรบการขบเคลอนประเทศใหกาวไปในจงหวะและในทศทางทพงประสงคซงไดเกดขนจากแนวโนมคอ มการลดขนาดการเตบโตของรฐ มการแปรรปโดยใหใหเอกชนรบดาเนนการแทน มการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการพฒนาการผลตสนคาและบรการสาธารณะ และเปนหวขอในความรวมมอระหวางประเทศในประเดนการจดการภาครฐ การกาหนดนโยบาย และความรวมมอตางๆ ทเกดขน จงเปนทมาของหลกนยมในการจดการภาครฐแนวใหม ประกอบดวยหลก 7 ประการ ดงน (Hood, 1991:3-5) 1. การใชมออาชพดาเนนการในภาครฐมอานาจอสระในการจดการมการตรวจสอบไดทมความรบผดชอบทชดเจน 2. มาตรฐานและการประเมนผลงานมเปาหมาย ตวชวดความสาเรจเชงปรมาณ โดยเฉพาะการบรการอยางมออาชพมการตรวจสอบทมเปาหมายทชดเจน ประสทธภาพตองมองทวตถประสงค 3. มงเนนผลลพธการจดสรรทรพยากรและรางวลตามผลงาน มงเนนผลลพธมากกวาวธการทางาน 4. มงไปยงการทาใหหนวยงานในภาครฐเลกลง แยกหนวยงานทเปนหนงเดยวออกเปนสวนตางๆในการกระจายอานาจเพอใหมความเปนธรรมจาเปนตองสรางหนวยงานตางๆในการจดการ ใหมการแยกการจดหาและการผลตออกจากกน เพอประโยชนทางดานประสทธภาพ จากการใชสญญาใหผอนมาดาเนนการแทน 5. มงไปยงการแขงขนทมากขนในภาครฐเปนวธการใชสญญาของรฐการแขงขนทาใหลดตนทนและมมาตรฐานสงขน 6. เนนแนวทางบรหารของภาคเอกชนเปลยนจากจรยธรรมการบรการสาธารณะแบบทหาร ใหมความยดหยนมากขนในการจางและใหรางวลจาเปนตองใชเครองมอการจดการแบบเอกชนทพสจนแลวในภาครฐ 7. เนนการใชหลกการและหลกประหยดในการใชทรพยากรลดตนทนทางตรง มการสรางวนย ตอตานความตองการของสหภาพ และลดตนทนทปรบตวเปนแบบธรกจจาเปนตองตรวจสอบความตองการทรพยากรในภาครฐ และทาใหมากขนแตจายนอยลง แนวคดการจดการภาครฐแนวใหมเปนตวเรงสาคญทกอใหเกดการเปลยนแปลงในการบรหารงานภาครฐจากโครงสรางองคการในแนวดงมาสรปแบบองคการทมขดสมรรถนะสงทใหความสนใจตอการจดการการเปลยนแปลงและนวตกรรม เพอทาใหการพฒนาองคการและการเรยนรขององคการเกดขนในระยะยาว (เรองวทย เกษสวรรณ, 2556: 13) ยงไปกวานน นกวชาการบางคน เชน Barzelay and Armajani (2004:537-546)มองวาการบรหารงานภาครฐไดเคลอนตวจากกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา (Bureaucratic Paradigm) ไปสกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม (Post-Bureaucratic Paradigm) โดยไดพยายามชใหเหนถงความแตกตางระหวางกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา (Bureaucratic Paradigm) และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม (Post-Bureaucratic Paradigm) ดงน

1. กระบวนทศนระบบราชการแบบเกา (Bureaucratic Paradigm)จะมงเนนโดยคานงถงประโยชนสาธารณะ ใหความสาคญกบประสทธภาพ มงเนนการบรหารแบบนายสง เนนการควบคมสงการ กาหนดโครงสรางอานาจหนาท และความรบผดชอบไวอยางชดเจน คานงถงตนทน ตระหนกถงความรบผดชอบ การปฏบตตามกฎ ระเบยบ และกระบวนการทางาน และการปฏบตตามระบบการบรหาร

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 86 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

2. กระบวนทศนระบบราชการแบบใหม (Post-Bureaucratic Paradigm) จะมงเนนใหประชาชนไดรบสงทมคณคา ใหความสาคญกบคณภาพและสงทมคณคา เนนการเพมผลผลตหรอมงเนนงาน การยดมนในปทสถาน กาหนดภารกจทชดเจน ปรบปรงบรการเพอตอบสนองความตองการของลกคาและเนนผลลพธ การสงมอบสงทมคณคา การสรางระบบตรวจสอบและเสรมสรางความสมพนธในการทางานทแขงแกรง สรางความเขาใจในปทสถาน หาวธการ แกปญหาและปรบปรงอยางตอเนอง และการแยกการบรการออกจากการควบคมการสรางปทสถานการเพมทางเลอกใหกบลกคาสรางความรวมมอการใหสงจงใจการวดผลงานและวเคราะหผลลพธและการรบฟงผลสะทอนกลบจากผรบบรการ เพอปรบปรงการบรการใหมคณภาพสง

ความหมาย ความเปนมา และองคประกอบขององคการทมขดสมรรถนะสง

องคการทมขดสมรรถนะสง (High Performance Organizations: HPOs) หมายถงองคการทประสบความสาเรจอยางตอเนองมผลงานโดดเดนเปนทยอมรบในกลมองคการทมภารกจเดยวกนหรอคลายคลงกนและผเกยวของสามารถสงมอบผลผลตและบรการใหแกผรบบรการไดอยางมคณภาพ มประสทธภาพในกระบวนงานสรางความพงพอใจในการตอบสนองภารกจไดอยางยอดเยยม มการวเคราะหสถานการณทสามารถกระทบตอการทางานจากรอบดานทกมม พรอมทงมแผนรองรบสถานการณตางๆ ทชดเจน และสามารถยนหยดทามกลางกระแสโลกาภวตนไดอยางมนคง (Andre´de Waal., 2012, ศศรศมประสาทแกว, 2556 และดเรกฤทธเจนครองธรรม, 2558) จดเรมตนขององคการทมขดสมรรถนะสงเกดขนในราวทศวรรษ 1980 จากการทสหรฐอเมรกาสญเสยความสามารถในการแขงขนทางธรกจ เนองจากคแขงจากประเทศอนๆมการพฒนามาตรฐานและคณภาพของการบรหารจดการผานกระบวนการปรบปรงอยางตอเนอง โดยในป ค.ศ.1987 ประเทศสหรฐอเมรกาไดรเรมสรางเกณฑรางวลคณภาพแหงชาตขน เพอสงเสรมใหเกดการบรหารจดการทด และเปนแนวทางในการเพมขดความสามารถในการแขงขนขององคการของประเทศสหรฐอเมรกาโดยใหชอวา Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) ซงกอใหเกดการปรบปรงและมงเนนคณภาพของผลตภณฑและบรการของประเทศสหรฐอเมรกาอยางทไมเคยเปนมากอน คณประโยชนทสาคญอยางยงของการม MBNQA คอ การทมกรอบการบรหารจดการทเปนกรอบเดยวกน มภาษาในการบรหารจดการทสอสารกนได นอกจากน ยงเปนการกระตนใหองคการตางๆ มการแลกเปลยนขอมล ความรและทกษะ เพอชวยเหลอซงกนและกนใหมแนวทางการบรหารจดการทดขนโดยในปจจบน MBNQA ไดรบการยอมรบวาเปนแนวทางในการบรหารองคการทมประสทธผลทสด(สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร., 2557: 3)สงผลทาใหประเทศสหรฐอเมรกากลายเปนประเทศทมเศรษฐกจทมนคง และเปนผนาทยงใหญในเวทตลาดโลกในเวลาตอมา รวมตลอดทง MBNQA ยงเปนแนวทางใหกบประเทศตางๆนาไปประยกตใชในการพฒนาเปนเกณฑรางวลคณภาพของชาตอนๆอกดวย เชน ในป ค.ศ. 1984 ประเทศแคนาดาไดมการพฒนาเกณฑรางวลคณภาพทพฒนาจาก MBNQA โดยใชชอวา Canada Awards for Excellence หรอ CAE และเรมมการมอบรางวลในปเดยวกนน ในขณะทประเทศญปนกไดมการพฒนาเกณฑรางวลคณภาพทพฒนาจาก MBNQA ภายใตชอวา Japan Quality Award หรอ JQA และเรมมการประกาศมอบรางวลในป ค.ศ.1995 เปนตน รวมทงยงเปนตนแบบในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ของหนวยงานภาครฐไทยอกดวย ในสวนของประเทศไทย จากความพยายามในการปฏรประบบราชการกระทงประสบผลสาเรจในป พ.ศ.2545 รวมตลอดทงไดกาหนดใหมพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองท

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 87 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ดพ.ศ. 2546 สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.) ไดดาเนนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ซงไดนาแนวคดและโครงสรางของรางวลคณภาพของประเทศสหรฐอเมรกา (Malcolm Baldrige National Quality Award: MBNQA) มาปรบใชใหสอดคลองกบบรบทของราชการไทยและพระราชกฤษฎกาดงกลาว โดยกาหนดเปนรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) ซงเปนรางวลทมอบใหกบหนวยงานภาครฐทดาเนนการพฒนาองคการอยางตอเนอง และมผลดาเนนการปรบปรงองคการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐอยางโดดเดน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2557: 4-5) จงทาใหหนวยงานราชการตางๆ มงเนนการดาเนนงานทเปนไปอยางสอดคลองตามทศทางการพฒนาระบบราชการไทยในปจจบนทใหความสาคญกบการพฒนาสวนราชการและหนวยงานของรฐสองคการทมขดสมรรถนะสง (High Performance Organization) อนเปนการจดโครงสรางองคการทมความทนสมย กะทดรด มรปแบบเรยบงาย (Simplicity) มระบบการทางานทคลองตว รวดเรว ปรบเปลยนกระบวนทศนในการทางาน เนนการคดรเรมสรางสรรค (Creativity) พฒนาขดสมรรถนะของบคลากรในองคการ เนนการทางานทมประสทธภาพ สรางคณคาในการปฏบตภารกจของรฐ ประหยดคาใชจายในการดาเนนงานตางๆ และสรางความรบผดชอบตอสงคม รวมตลอดทงการอนรกษสงแวดลอมทยงยนดงทปรากฏใหเหนในแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ.2556 - พ.ศ.2561) ประเดนยทธศาสตรท 2: การพฒนาองคการใหมขดสมรรถนะสงและทนสมย บคลากรมความเปนมออาชพซงประกอบดวยประเดนสาคญ 4ประการดงน คอ 1)มงพฒนาหนวยงานของรฐใหมขดสมรรถนะสง2) พฒนาระบบบรหารจดการกาลงคนและพฒนาบคลากรเพอเพมประสทธภาพระบบราชการ3) เพมผลตภาพในการปฏบตราชการ โดยการลดตนทน และสงเสรมนวตกรรม และ4)สรางความรบผดชอบตอสงคมและอนรกษสงแวดลอมท ยงยน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2556: 34-38) สาหรบในประเทศไทย โดยทางสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.) ไดรวมกบสถาบนเพมผลผลตแหงชาตจดทาเกณฑใหมเปนเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) เปนชดของคาถามเกยวกบเรองสาคญ 7 ดาน ในการบรหารและดาเนนงานของสวนราชการ ไดแก 1)การนาองคการ 2)การวางแผนเชงยทธศาสตร 3)การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 4)การวด การวเคราะห และการจดการความร 5)การมงเนนบคลากร 6)การมงเนนระบบปฏบตการ และ7)ผลลพธการดาเนนการ (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2557: 9)ดงภาพท 1

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 88 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ภาพท 1 แสดงเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA)

ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2558: 8) ดงนน เกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA)ดงกลาวน จงถอไดวาเปนกรอบแนวทางหรอเครองมอทสาคญในการประเมนผลตนเอง (Self - Assessment) เพอการพฒนาองคการ ตลอดจนเปนบรรทดฐานในการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานภาครฐทกหนวยงาน ยงไปกวานน เครองมอดงกลาว ยงจะเปนการชวยยกระดบการดาเนนงานตามภารกจในการจดทาบรการสาธารณะของหนวยงานภาครฐของไทยใหมคณภาพและไดระดบมาตรฐานสากลมากยงขนอกดวย

แนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสง

จากการทการบรหารงานองคการภาครฐมความพยายามในการพฒนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐเพอใหการขบเคลอนภารกจของหนวยงานของรฐไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสง ซงมจดมงหมายเพอใหสวนราชการตางๆสามารถนาไปปรบใชไดเพอใหบรรลเปาหมายทาใหการสงมอบผลผลตและการบรการดขนปรบปรงผลการดาเนนการดานอนๆและเพมความสามารถในการแขงขน โดยทาใหเกดความสอดคลองกนของแผนกระบวนการการตดสนใจบคลากรการปฏบตการและผลลพธการนาเกณฑนไปใชจะชวยใหสวนราชการสามารถประเมนองคการตนเองไดอยางรอบดานวาขณะนสภาพแวดลอมเปนอยางไรและตองการมงไปทางใด เกณฑนเปนเครองมอในการตรวจสอบทกภาคสวนของระบบบรหารงาน การพฒนาปรบปรงกระบวนการและผลลพธโดยตระหนกถงคณคาทสงมอบแกผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทกกลม (สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.), 2557: 9)อยางไรกตาม ในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงอยางประสบผลสาเรจนน ผเขยนเหนวา หนวยงานภาครฐจาเปนตองอาศยแนวทางสาคญอยางนอย 5 ประการดงนคอ 1) ภาวะผนาการเปลยนแปลง 2) วฒนธรรมองคกร3) โครงสรางและระบบองคกร4) พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 89 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

และ5) การพฒนาทรพยากรมนษย(Prasit Sangomek and Somchai Ratanakomut (2010), ภาคภม ฤกขะเมธ(2554), Vipin Gupta (2011), Klint Walter Willert (2012), สพรรษาเศษแสงศรและสรศกด ชะมารมย (2557) และเสนห จยโต(2557)มรายละเอยดในแตละดาน ดงนคอ 1.ภาวะผนาการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) เปนพฤตกรรมของผนาทพยายามจะกระตนและจงใจใหลกนองเกดความปรารถนาหรอเกดแรงบนดาลใจทจะทางานโดยผนาจะมลกษณะทมบารม (Charisma) เพอสามารถกระตนความรสกดานอารมณของพนกงานหรอผตามใหเกดการลอกเลยนแบบผนา(สปญญาดา สนทรนนธ, 2558:30) และสวนใหญไดนาโมเดลภาวะผนาพสยสมบรณ (Model of Full Range of Leadership) ทนาเสนอโดยบาสและอาโวลโอ (Bass & Avolio) มาปรบใชในงานประกอบดวยภาวะผนา 3 แบบ (Bass & Avolio, 1994: 19, อางถงในสปญญาดา สนทรนนธ, 2558:30) ไดแก ภาวะผ นาการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) ภาวะผนาแบบแลกเปลยน (Transactional Leadership) และภาวะผนาแบบปลอยตามสบาย (Laissez-faire Leadership)โดยผนาการเปลยนแปลงนมลกษณะสาคญ 4 ประการ (4Is) ไดแก 1) การมอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence: II)คอ พฤตกรรมบงชทแสดงวาผนาเปนผนาทมอทธพลอยางมอดมการณทสาคญ ไดแก การทผตามเชอในความถกตองของความคดของผนาผตามมความเชอคลายกบผนา ผตามยอมรบผนาโดยไมสงสย ผตามรกใครผนา ผตามเตมใจเชอฟงผนา ผตามมความผกพนกบภารกจขององคการ ผตามมเปาหมายสงในการปฏบตงาน และผตามเชอวาผ นาจะชวยใหผตามปฏบตงานขององคการไดสาเรจ 2) การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation: IM)โดยการสรางแรงบนดาลใจน มกมความใกลชดกบการมอทธพลอยางมอดมการณ เพราะเปนวธการทผนาสามารถทาใหผรวมงานทราบวาในอนาคต ถาทกคนมสวนรวมในการทางานตามทผนาสรางแรงบนดาลใจไว กจะสามารถปฏบตภารกจทไดรบใหสาเรจลลวง 3) การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation: IS)เปนพฤตกรรมทผนาแสดงออกถงการกระตนใหผตามมการใชปญญาหรอใชความคดของตน โดยทผนาจะเปลยนสภาพเปนผสรางเงอนไขและใหผตามแกไขปญหานนดวยปญญา หรออาจเปนการกระตนการพฒนาระบบความคดของผตาม ซงนบเปนวธการแบบใหมทชวยใหผตามเรยนรวธการแกปญหาไดอยางสรางสรรค 4) การคานงถงปจเจกบคคล (Individualized Consideration: IC)เปนการแสดงพฤตกรรมทมงสรางความสมพนธทดระหวางผนากบผตาม โดยจะสงผลถงความพอใจของผตามทงระดบกลม และเนนรายบคคล 2. วฒนธรรมองคกร (Organizational Culture) เปนความเชอและคานยมพนฐานรวมกนของสมาชกภายในองคการและกระบวนการถายทอดความคดความเชอจากบคคลรนหนงไปยงอกรนหนง โดยวฒนธรรมองคกร (ดเรกฤทธเจนครองธรรม, 2558) ประกอบดวย 4 ขอตามทฤษฎวฒนธรรมองคการและประสทธผล (A Theory of Organization Culture and Effectiveness) ทเสนอโดย Denison (1990) เปนทฤษฎทมงเนนประเดนความขดแยงทเกดขนระหวางการทองคการพยายามบรรลการบรณาการภายในกบการปรบตวเพอรบมอกบสงแวดลอมภายนอกโดยแบงลกษณะวฒนธรรมองคการเปน 4 ลกษณะดงน (Denison, 1990: 14-15) 1)วฒนธรรมสวนรวม (Involvement Culture)เปนวฒนธรรมทองคการมงเนนการสรางพลงอานาจในการบรหารใหแกบคลากรในทกระดบมการใชโครงสรางทไมเปนทางการควบคมการปฏบตงานมากกวาใช

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 90 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

โครงสรางทเปนทางการมการทางานเปนทมโดยเนนการมสวนรวมของสมาชกมการพฒนาสมรรถภาพของบคลากรอยางตอเนององคประกอบหลกของวฒนธรรมสวนรวมไดแกการเสรมสรางอานาจ (empowerment) การทางานเปนทม (Team Orientation) และการพฒนาสมรรถภาพบคลากร (Capability development) 2) วฒนธรรมเอกภาพ (Consistency Culture)เปนวฒนธรรมทสะทอนใหเหนถงการมวฒนธรรมทเขมแขงซงมความคงเสนคงวาสงและสามารถทานายไดมการประสานงานและการบรณาการทดพฤตกรรมมรากฐานจากกลมของคานยมแกนกลางผนาและผตามมทกษะในการสรางการบรรลถงขอตกลงแมวาจะมทศนะทแตกตางกนองคประกอบหลกของวฒนธรรมเอกภาพไดแกคานยมแกนกลาง (Core Values) การตกลงรวม (Agreement) และความรวมมอและการประสานบรณาการ (coordination and integration) 3)วฒนธรรมการปรบตว (Adaptability Culture)เปนวฒนธรรมทการปรบตวขององคการถกผลกดนจากผรบบรการการเสยงและการเรยนรจากความผดพลาดมความสามารถและประสบการณในการสรางสรรคมการเปลยนแปลงองคการอยางเปนระบบและตอเนองเพอเปนการปรบปรงความสามารถโดยรวมในการตอบสนองความตองการของผรบบรการองคประกอบหลกของวฒนธรรมนไดแกการสรางการเปลยนแปลง (Creating Change)การเนนผรบบรการ (Customer Focus) และการเรยนรขององคการ (Organizational Learning) 4)วฒนธรรมพนธกจ (Mission Culture)เปนวฒนธรรมทองคการมสานกชดเจนเกยวกบเปาประสงคและทศทางซงนาไปสการกาหนดเปาหมายวตถประสงคและยทธศาสตรรวมทงการแสดงวสยทศนทองคการตองการเปนในอนาคตเมอพนธกจขององคการเปลยนแปลงจะสงผลใหการเปลยนแปลงเกดขนในดานอนๆของวฒนธรรมองคการดวยองคประกอบของวฒนธรรมพนธกจไดแกทศทางยทธศาสตรและความมงมน (Strategic Direction and Intent) เปาหมายและวตถประสงค (Goals and Objectives) และวสยทศน (Vision)

3. โครงสรางและระบบองคกร (Organizational Structures and Systems)เปนการแบงสวนงานการกาหนดงานทแตละสวนงานตองรบผดชอบการกาหนดและอธบายบทบาทของงาน (Work Roles) และความสมพนธระหวางบทบาททงหลายเหลานนทงในดานการบงคบบญชาและการตดตอสอสารและอานาจการตดสนใจของผบรหารระดบตางๆในองคการซงชวยทาใหสมาชกขององคการสามารถดาเนนงานใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพของงาน (Work Roles) และความสมพนธระหวางบทบาททงหลายเหลานน (Robbin, 1990: 82-83) ซงโครงสรางและระบบองคกรจะประกอบดวย 4 รปแบบดงน(Aldag and Stearns,1987: 295-299) 1)แบบหนาทเฉพาะ (Functional Design)เปนองคการแบบพนฐานของการออกแบบองคการทวไปมการปฏบตงานตามหนาทเฉพาะโดยจะแบงบคลากรเปนกลมตามลกษณะงานทคลายกนใชทกษะอยางเดยวกนหรอทากจกรรมอยางเดยวกนการออกแบบองคการรปแบบนใชไดทงในองคการทมขนาดเลกและขนาดกลางเพราะเปนแบบทจะทางานไดดทสดเมอมผลผลตจานวนไมมากนกตองการการแบงงานใหแยกยอยไปตามทกษะตางๆใหมากและมแนวโนมทจะรวมอานาจการตดสนใจไปสผบรหารสงสด 2)แบบสาขา (Division Design)เปนองคการทจดรวมเอากจกรรมตางๆในการผลตสนคาและบรการประเภทเดยวกนรวมเขาเปนหนวยงานทบรหารดแลกจกรรมของตนเองโดยเนนการจดกลมงานหรอกจกรรมตามผลผลตกลมลกคาหรอสถานทตงมแนวโนมทจะกระจายอานาจการตดสนใจไปทกลมงานเพราะผลผลตของแตละกลมจะมลกษณะเฉพาะชวงการบงคบบญชาจะถกทาใหลดลงโดยหวหนาแผนกมการประสานงานแบบรวมกน (Pooled Interdependence) 3)แบบผสม (Hybrid Design) เปนรปแบบทผสมผสานกนขององคการแบบหนาทเฉพาะกบองคการแบบสาขามลกษณะทมหนวยงานเปนสาขาแตแบงสวนงานตามหนาทและรวมอานาจการตดสนใจไปท

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 91 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

สานกงานใหญในลกษณะของการรวมมอกนเชนการกาหนดใหมหนวยงานบรหารงานบคคลรวมกนองคการแบบผสมนใชไดดเมอสาขาตางๆมการจดแบงแผนกงานในลกษณะทคลายกนอาทเชนธนาคารเปนตน 4)แบบเมทรกซ (Matrix Design) เปนการนาเอาวธการของโครงสรางแบบหนาทเฉพาะและแบบสาขามาใชพรอมกนโดยการดงเอาบคลากรทมความชานาญจากหนวยงานหนาทเฉพาะตามทตองการมารวมตวกนเปนหนวยโครงการ (Project) โดยผบรหารหนวยงานตามหนาทเฉพาะจะรบผดชอบการปฏบตงานสวนผเชยวชาญจากหนวยงานหนาทเฉพาะและผบรหารหนวยโครงการจะรบผดชอบในการรวมเอากจกรรมของผเชยวชาญจากแตละหนวยงานเพอทาใหโครงการสมบรณ

4. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร (Organizational Citizenship Behavior)เปนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการคอพฤตกรรมการทางานของบคลากรทเปนพเศษเกนความคาดหมายจากหนาทความรบผดชอบในงานของบคลากรนนๆซงองคการจะประสบความสาเรจไดนนจาเปนตองมบคลากรทมพฤตกรรมการทางานเชนนซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแบงออกไดเปน 5 ดานดงตอไปน (Podsakoff, MacKenzie, Moorman & Fetter, 1990, อางถงใน สรภาพรรณลภยเจรญ, 2557: 301-302)

1) พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism)คอพฤตกรรมของพนกงานทชวยเหลอเพอนรวมงานเมอเผชญกบปญหาทเกดขนในองคการ 2) พฤตกรรมความสานกในหนาท (Conscientiousness) คอพฤตกรรมของพนกงานทปฏบตตนในบทบาททองคการตองการเชนการใหความรวมมอการปฏบตตามระเบยบขอบงคบเปนตน 3) พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship)คอพฤตกรรมของพนกงานทมความอดทนอดกลนตอความคบของใจโดยไมทาการรองเรยนในเรองทตนเองไมพอใจ 4) พฤตกรรมการคานงถงผอน (Courtesy)คอพฤตกรรมของพนกงานทคานงถงผอนเพอปองกนไมใหเกดปญหากระทบกระทงซงกนและกน 5) พฤตกรรมการใหความรวมมอ (Civic Virtue)คอพฤตกรรมของพนกงานทใหความรวมมอและมสวนรวมในการดาเนนงานขององคการ

5. การพฒนาทรพยากรมนษย (Human ResourceDevelopment)เปนการดาเนนการเพอใหเกดการปรบปรงเปลยนแปลงตวบคลากรทกระดบตามกรอบทองคการไดกาหนดอยางมจดมงหมายชดเจน ผลลพธของการดาเนนสงผลใหตวบคลากรมศกยภาพเหมาะสมตอการประกอบอาชพและการปฏบตงานในองคการ ซงการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการจะกอใหเกดผลดตอองคการหลายประการ เชน ทาใหบคลากรมความร ทกษะ และความสามารถทดขน ทาใหสามารถปฏบตงานไดดและมประสทธภาพมากขน อนจะสงผลทาใหองคการมความเจรญกาวหนาและเตบโตอยางยงยนตอไปการพฒนาทรพยากรมนษยมกจะประกอบดวย 5 กจกรรมยอยทสาคญ 5 ประการดงน(สปญญาดา สนทรนนธ, 2558:32)

1) กจกรรมการฝกอบรม (Training)คอกจกรรมการเรยนรทกอใหเกดการปรบปรงการปฏบตงานในปจจบนใหดขนซงเปนกจกรรมทมงพฒนาความรและทกษะเพอการปฏบตงานในปจจบน 2) กจกรรมการศกษา (Education)คอกจกรรมการเรยนรเพอเตรยมความพรอมสาหรบปฏบตงานในอนาคตเปนการเรยนรในลกษณะเขาศกษาในสถาบนการศกษาอยางเปนทางการ 3) กจกรรมการพฒนาสวนบคคล (Individual Development)คอกจกรรมทเปนการเรยนรทเกดขนตามความตองการของพนกงานเองเพอรองรบการเปลยนแปลงทอาจจะเกดขนในอนาคตเปนการเรยนรทหวงผลในระยะยาวซงอาจเกยวหรอไมเกยวของกบการทางานในปจจบนกได

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 92 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

4) กจกรรมการพฒนาอาชพ (Career Development)คอกจกรรมเพอนามาสความกาวหนาในสาขาวชาชพของบคลากรภายในองคการ 5) กจกรรมการพฒนาองคการ (Organization Development)คอกจกรรมทองคการมงใหเกดการเปลยนแปลงในระยะยาวโดยมวตถประสงคทจะพฒนาความรความสามารถแบบองครวมใหบคลากร จากทกลาวมาสามารถสรปใหเหนถงแนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐสองคการทมขดสมรรถนะสงปรากฏดงภาพท 2

ภาพท 2 แสดงแนวทางสาคญในการขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐสองคการทมขดสมรรถนะสง

บทสรป

การปฏรประบบการบรหารจดการและระบบราชการนามาซงความเปลยนแปลงในการบรหารงานของหนวยงานภาครฐทเกดขนอยางตอเนอง โดยกอใหเกดการปรบเปลยนจากการบรหารองคการระบบราชการทเนนปจจยนาเขาและกระบวนการสการบรหารองคการทเนนผลลพธ และคณภาพการบรการ หรอทเรยกกนวาเปนการพฒนาไปสการเปน “องคการทมขดสมรรถนะสง” องคการทมขดสมรรถนะสงจงไดกลายมาเปนประเดนสาคญทไดรบความสนใจจากบรรดาองคการตางๆ ซงไมเพยงเฉพาะแตในองคการภาครฐและองคการภาคเอกชนเทานน หากรวมถงองคการในภาคสวนอนๆ ดงเชน องคการทไมแสวงหาผลกาไร (NGOs) เปนตน อกดวย จนทาใหกลายเปนกระแสทกาลงเตบโตในประเทศตางๆทวโลกในชวงหลายทศวรรษทผานมา โดยไดรบอทธพลทางความคดมาจากการจดการภาครฐแนวใหมทตองการใหหนวยงานของรฐมการบรหารงานทเนนวตถประสงค หรอผลสมฤทธทงในแงของผลผลต ความคมคาของเงน รวมทงการพฒนาคณภาพและการ

ปท 1 ฉบบพเศษเดอนธนวาคม 2559 93 วารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

สรางความพงพอใจแกผรบบรการโดยนาเอาเทคนควธการบรหารจดการสมยใหมเขามาใชและยงมงเนนใหความสาคญตอการมสวนรวมในการบรหารราชการของประชาชนดวย

โดยคณลกษณะสาคญของการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงคอ เปนองคการทประสบความสาเรจอยางตอเนองมผลงานโดดเดนเปนทยอมรบในกลมองคการทมภารกจเดยวกนหรอคลายคลงกนและผเกยวของสามารถสงมอบผลผลตและบรการใหแกผรบบรการไดอยางมคณภาพ มประสทธภาพในกระบวนงานสรางความพงพอใจในการตอบสนองภารกจไดอยางยอดเยยม มการวเคราะหสถานการณทสามารถกระทบตอการทางานจากรอบดานทกมม พรอมทงมแผนรองรบสถานการณตางๆทชดเจน ตลอดจนสามารถยนหยดทามกลางกระแสโลกาภวตนทมลกษณะเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวไดอยางมนคงและยงยน ดงนน การขบเคลอนการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐไปสการเปนองคการทมขดสมรรถนะสงดงกลาว หนวยงานภาครฐจาเปนทจะตองอาศยแนวทางสาคญอยางนอย 5 ประการอนไดแก 1) ภาวะผนาการเปลยนแปลง 2) วฒนธรรมองคกร3) โครงสรางและระบบองคกร4) พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร และ5) การพฒนาทรพยากรมนษยเพอใหสามารถยกระดบผลการดาเนนงานตามภารกจในการจดทาบรการสาธารณะใหมคณภาพและไดระดบมาตรฐานสากลตอไป

เอกสารอางอง

ดเรกฤทธเจนครองธรรม. (2558). การพฒนาสานกงานศาลปกครองสองคการทมขดสมรรถนะสง.ดษฎ นพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑตสาขาวชารฐศาสตรคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง. ภาคภมฤกขะเมธ. (2554).องคการทมสมรรถนะสงในองคการภาครฐ: ตามมมมองของทฤษฎโครงสรางตาม สถานการณและแนวคดดานวฒนธรรม. Journal of management sciences, 27 (1-2):33-46. เรองวทย เกษสวรรณ. (2556). การจดการภาครฐแนวใหม. กรงเทพฯ: บพธการพมพ. ศศรศมประสาทแกว. (2556). ปจจยเชงสาเหตพหระดบในการพฒนามหาวทยาลยสองคกรสมรรถนะสง แบบบรณาการพหม ต ศกษากรณมหา วทยาล ยวลยลกษณมหาวทยาลย ทก ษณและ มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ดษฎนพนธปรญญาดษฎบณฑตสาขาวชาภาวะผนาทางการบรหาร การศกษามหาวทยาลยทกษณ. เสนห จยโต. (2557). การพฒนาตวแบบการบรหารองคกรปกครองสวนทองถนสองคการสมรรถนะสง. รายงานการวจยของสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สรภาพรรณลภยเจรญ. (2557). กรอบแนวคดการพฒนาตวแบบความสมพนธเชงสาเหตพฤตกรรมการเปน สมาชกท ดขององคการของบคลากรสายสนบสนนมหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.วารสาร ปญญาภวฒน, 5 (ฉบบพเศษ):299-311. สพรรษาเศษแสงศรและสรศกด ชะมารมย. (2557). การพฒนาองคการสการเปนองคการทมขดสมรรถนะ สงของสานกงานจดหางานจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. รายงานการวจยฉบบสมบรณของ คณะนตรฐศาสตร มหาวทยาลยราชภฏรอยเอด. สปญญาดา สนทรนนธ. (2558).ปจจยภาวะผนาการเปลยนแปลงการพฒนาทรพยากรมนษย และความพรอม สาหรบการเปลยนแปลงทมอทธพลตอผลการปฏบตงานของบคลากรในมหาวทยาลยในกากบของรฐ. วารสารปญญาภวฒน, 7 (2):28-42. สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (สานกงาน ก.พ.ร.). (2556). แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบ ราชการไทย (พ.ศ.2556 – พ.ศ. 2561). กรงเทพฯ: วชน พรนท แอนด มเดย.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา 94 ปท 1 ฉบบพเศษ เดอนธนวาคม 2559 มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

_______. (2557). เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (พ.ศ.2558). กรงเทพฯ: วชน พรนท แอนด มเดย. _______. ( 2559) . ส บ ค น เ ม อ ว นท 1 ธ น ว าคม 2559 จ าก http://awards.opdc.go.th /index.php?url=content_view&id=26. Aldag, R. J., & Stearns, T. M. (1987). Management. Mason, OH: Thomson. Andre´de Waal. (2012). Applicability of the high performance organization framework in the Middle East: The case of Palestine Polytechnic University. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, Vol. 5 No. 3,: 213-223. Barzelay, M. and Armajani, B. J. “Breaking through Bureaucracy” in Shafritz, Jay M. & Hyde, Albert C. (2004) Classics of Public Administration. Wadsworth: Cengage Learning, 533-555. Denison, D. R. (1990). Corporate culture and organization effectiveness. New York: John Wiley & Sons. Hood, C.. (1991)“A Public Management for all seasons?”, in PublicAdministration, March 1991, Volume 69, Issue 1, Pages 3-19. Klint Walter Willert. (2012). Leadership for Excellence: A Case Study of Leadership Practices of School Superintendents Serving Four Malcolm Baldrige National Quality Award Recipient School Districts. Education Doctoral Dissertations in Leadership. The School of Education University of St. Thomas. Max, M. “Bureaucracy”, in Shafritz, Jay M. & Hyde, Albert C. (2004) Classics of Public Administration. Wadsworth: Cengage Learning, pp. 43-48. Prasit Sangomek and Somchai Ratanakomut. (2010). Criteria Factors of High Performance Organization (HPO) in the Air Force. Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences. Vol. 2, No .2: pp.706- 724. Quinn, J.B. (1980). Strategic for Change: Logical Increntalism. Homewood, III: Irwin. Robbins, S. P. (1990). Organization theory: Structure design and application. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Vipin G.. (2011) .Cultural basis of high performance organizations. International Journal of Commerce and Management, Vol. 21 No. 3: pp. 221-240.

วารสารสถาบนวจยและพฒนา วตถประสงค 1. เพอสงเสรม สนบสนน ใหนกศกษา อาจารย นกวจย และนกวชาการทวไป ไดเผยแพรบทความทางวชาการ และบทความจากผลงานวจย ไดแก สหวทยาการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และสหวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 2. เพอกระตนใหนกศกษา อาจารย นกวจย และนกวชาการทวไป ตระหนกถงความจ าเปนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษา (E-education) คนควา และวจย 3. เพอเปนแหลงกลางในการศกษา คนควา ขอมลและแหลงวทยาการความรตางๆ อนเปนการเปดโลกกวางทางการเรยนร แกสาธารณชนทวไป คณะกรรมการอ านวยการ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ลนดา เกณฑมา ทปรกษา 2. รองศาสตราจารยปรยานช กจรงโรจนเจรญ ทปรกษา 3. รองศาสตราจารย ดร.พนอเนอง สทศน ณ อยธยา ประธานกรรมการ 4. ผชวยศาสตราจารย ดร.จนดา ยนยงชยวฒน กรรมการ 5. ผชวยศาสตราจารยเกยรตขร โสภณาภรณ กรรมการ 6. ผชวยศาสตราจารยสรรพชญ เจยระนานนท กรรมการ 7. ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐภา นาฏยนาวน กรรมการ 8. อาจารยสรสนธ ฉายสนสอน กรรมการ 9. อาจารยชชนนท อนเอยม กรรมการ 10. อาจารยปารชาต มวงศร กรรมการ 11. อาจารยทกษณา สขพทธ กรรมการ 12. ผชวยศาสตราจารยนนทณธ ดลยทวสทธ กรรมการและเลขานการ 13. นางสาวจรภรณ คลายวจตร กรรมการและผชวยเลขานการ คณะกรรมการกลนกรองบทความ (Peer Review) คณะกรรมการกลนกรองบทความ(ภายนอก) 1. ศาสตราจารย(กตตคณ) ดร.ปยนาถ บนนาค ราชบณฑตยสถาน 2. ศาสตราจารย(กตตคณ) ดร.สจรต เพยรชอบ จฬาลงกรณมหาวทยาลย 3. ศาสตราจารย(พเศษ) ดร.ชาญวทย เกษตรศร ขาราชการบ านาญ 4. ศาสตราจารย ดร.ปารชาต สถาปตานนท จฬาลงกรณมหาวทยาลย 5. ศาสตราจารย ดร.ธเนศ อาภรณสวรรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร 6. ศาสตราจารย ดร.สมภาร พรมทา จฬาลงกรณมหาวทยาลย 7. ศาสตราจารย ดร.พมพพรรณ ศลปสวรรณ มหาวทยาลยมหดล 8. ศาสตราจารย ดร.ไพฑรย สนลารตน มหาวทยาลยธรกจบณฑต 9. ศาสตราจารย พงษศลป อรณรตน มหาวทยาลยศลปากร 10. รองศาสตราจารย ดร.สมพร กนทรดษฎ เตรยมชยศร มหาวทยาลยมหดล 11. รองศาสตราจารย ดร.ทรงศร สรณสถาพร มหาวทยาลยมหดล 12. รองศาสตราจารย ดร.อ านวย เดชชยศร ขาราชการบ านาญ

13. รองศาสตราจารย ดร.สมบรณ ศรสรรหรญ มหาวทยาลยมหดล 14. รองศาสตราจารย ดร.อาภรณพนธ จนทรสวาง มหาวทยาลยธรรมศาสตร 15. รองศาสตราจารย ดร.สมบต ฑฆทรพย ขาราชการบ านาญ 16. รองศาสตราจารย ศรจนทร ศรปทมานนท ขาราชการบ านาญ 17. รองศาสตราจารย ดร.เฉลมศกด พกลศร มหาวทยาลยขอนแกน 18. รองศาสตราจารย ดร.พงษแกว อดมสมทรหรญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร 19. รองศาสตราจารย ดร.มณรตน ธระววฒน มหาวทยาลยมหดล 20. รองศาสตราจารย ดร.สชาต แสงทอง มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค 21. รองศาสตราจารย ดร.อนรรฆ จรณยานนท มหาวทยาลยมหดล 22. รองศาสตราจารย ดร.อรนช ภาชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร 23. รองศาสตราจารย ดร. สมสข หนวมาน มหาวทยาลยธรรมศาสตร 24. รองศาสตราจารย ดร.จตราภรณ สทธวรเศรษฐ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 25. ผชวยศาสตราจารย ดร.เลศศรร บวรกตต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 26. ผชวยศาสตราจารย ดร.อนกร ภเรองรตน มหาวทยาลยสงขลานครนทร 27. ผชวยศาสตราจารย ดร.กลวรา สวรรณพมล มหาวทยาลยราชภฏภเกต 28. ผชวยศาสตราจารย ดร.อรณรง ปภาพสษฐ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 29. ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรณย วองไว มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร 30. ผชวยศาสตราจารย ดร.บญญต สรอยแสง ผทรงคณวฒ และนกวชาการอสระ 31. ผชวยศาสตราจารย ดร.กตชย รตนะ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 32. ผชวยศาสตราจารย ดร.วศน ปญญาวธตระกล มหาวทยาลยนเรศวร 33. อาจารย ดร.ปฐมพร อนทรางกร ณ อยธยา มหาวทยาลยธนบร 34. อาจารย ดร.ณภทร พานชการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร 35. อาจารย ดร.กนตวรรณ มสมสาร นกวชาการอสระ คณะกรรมการกลนกรองบทความ(ภายใน) 1. รองศาสตราจารย ดร.ปญจนาฏ วรวฒนชย 2. รองศาสตราจารย ดร.พนอเนอง สทศน ณ อยธยา 3. รองศาสตราจารย ดร.วรรณวด ชยชาญกล 4. รองศาสตราจารย ดร.วโฬฏฐ วฒนานมตกล 5. รองศาสตราจารย ดร.สาธต โกวทวท 6. ผชวยศาสตราจารย ดร.สพตรา วไลลกษณ 7. ผชวยศาสตราจารย ดร.กฤษดา ผองพทยา 8. ผชวยศาสตราจารย ดร.กมพล เชอแถว 9. ผชวยศาสตราจารย ดร.กจจา จตรภรมย 10. ผชวยศาสตราจารย ดร.จนทรวภา ดลกสมพนธ 11. ผชวยศาสตราจารย ดร.จนดา ยนยงชยวฒน 12. ผชวยศาสตราจารย ดร.จราภรณ หนสวสด 13. ผชวยศาสตราจารย ดร.นฤมล สนสวสด 14. ผชวยศาสตราจารย ดร.ประไพ ศรดามา 15. ผชวยศาสตราจารย ดร.ปราณต มวงนวล

16. ผชวยศาสตราจารย ดร.วเชยร อนทรสมพนธ 17. ผชวยศาสตราจารย ดร.วทยา วสตรเรองเดช 18. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรยา พนธโกศล 19. ผชวยศาสตราจารย ดร.อควทย เรองรอง 20. ผชวยศาสตราจารยเกยรตขร โสภณาภรณ 21. ผชวยศาสตราจารยชลต วณชยานนต 22. ผชวยศาสตราจารยพบลย วฑรยปญญากล 23. ผชวยศาสตราจารยสรรพชญ เจยระนานนท 24. ผชวยศาสตราจารยสงห สงหขจร 25. ผชวยศาสตราจารย ดร.สภาพร ศรหาม 26. อาจารย ดร.ธรรณปพร หงษทอง 27. อาจารย ดร.มนสว ศรราชเลา 28. อาจารย ดร.รงลกษณ แกววเชยร 29. อาจารย ดร.ศรกาญจน โพธเขยว 30. อาจารย ดร.สรายทธ คาน 31. อาจารย ดร.ชยารตน ศรสนนท 32. Lecturer Ana Camaligan บรรณาธการวารสาร 1. รองศาสตราจารย ดร.พนอเนอง สทศน ณ อยธยา 2. ผชวยศาสตราจารยนนทณธ ดลยทวสทธ กองบรรณาธการ 1. ศาสตราจารย(พเศษ) ดร.ชาญวทย เกษตรศร ขาราชการบ านาญ,นกวชาการอสระ 2. ศาสตราจารย(กตตคณ) ดร.ปยนาถ บนนาค ส านกราชบณฑตยสภา 3. รองศาสตราจารย ดร.ศานต ภกดค า มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 4. รองศาสตราจารย ดร.พนอเนอง สทศน ณ อยธยา ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา 5. ผชวยศาสตราจารย ดร.อ าพล บดดาสาร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 6. ผชวยศาสตราจารย ดร.จนดา ยนยงชยวฒน รองผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา 7. ผชวยศาสตราจารยเกยรตขร โสภณาภรณ รองผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา 8. ผชวยศาสตราจารยธเนศ ตงจตเจรญเลศ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 9. ผชวยศาสตราจารยนนทณธ ดลยทวสทธ รองผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา 10. อาจารย ดร.ก าธร จตศร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 11. อาจารยสรสนธ ฉายสนสอน รองผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา 12. อาจารยวรตม พลอยสวยงาม มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

ค ำแนะน ำกำรตพมพบทควำม

กองบรรณาธการวารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ไดก าหนด

ระเบยบการเขยนตนฉบบ เพอใหผเขยนยดเปนแนวทางในการด าเนนการ ส าหรบเตรยมตนฉบบเพอขอตพมพในวารสารสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ดงรายละเอยดตอไปน 1. กำรจดรปแบบ 1.1 ขนาดของตนฉบบ พมพหนาเดยวบนกระดาษขนาด A4 โดย ก าหนดคาความกวาง 15 เซนตเมตร ความสง 23.7 เซนตเมตร และเวนระยะหางระหวางขอบกระดาษดานบนและซายมอ 3.5 เซนตเมตร ดานลางและขวามอ 2.5 เซนตเมตร 1.2 รปแบบอกษรและการจดวางต าแหนง ภาษาไทยและภาษาองกฤษใชรปแบบอกษร TH Sarabun PSK ทงเอกสาร พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรด โดยใชขนาด ชนดของตวอกษร รวมทงการจดวาง ต าแหนงดงน 1) หวกระดาษ ประกอบดวย เลขหนา ขนาด 16ชนดตวธรรมดา ต าแหนงกงกลางกระดาษ 2) ชอเรองภาษาไทย ขนาด 18 และภาษาองกฤษ ขนาด 16 ชนดตวหนา ต าแหนงกงกลางหนากระดาษ ความยาวไมเกน 2บรรทด 3) ชอผเขยน ภาษาไทยขนาด 16 และภาษาองกฤษ (ถาม) ขนาด 14 ชนดตวเอยงธรรมดา ต าแหนงชดขอบกระดาษดานขวาใตชอเรอง ใหใสเครองหมายดอกจน * ก าหนดเปนตวยก ก ากบทายนามสกล ของผประสานงานหลก 4) หนวยงานหรอสงกดทท าวจย ภาษาไทย ขนาด 14.5 และภาษาองกฤษ ขนาด 10.5 ชนดตวธรรมดา ต าแหนงชดขวาใตชอผเขยน กรณคณะผเขยนมหนวยงานหรอสงกดทตางกน ใหใสตวเลข 1 และ 2 ก าหนดเปนตวยกตามล าดบก ากบทายนามสกล และดานหนาหนวยงานหรอสงกด 5) เชงอรรถ ก าหนดเชงอรรถในหนาแรกของบทความ สวนแรกก าหนดขอความ“ผประสานงานหลก (Corresponding Author)” ภาษาไทยขนาด 13 ภาษาองกฤษขนาด 13 ชนดตวธรรมดา สวนท 2 ระบขอความ “e-mail”ระบเปน e-mailของผประสานงานหลก ในสวนสดทายก าหนดขอความ “**กตตกรรมประกาศ” (ถาม) ระบเฉพาะแหลงทน และหนวยงานทสนบสนนงบประมาณ เชน งานวจยเรองน ไดรบสนบสนนทนวจยจาก “ทนงบประมาณแผนดน มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา” 6) หวขอบทคดยอภาษาไทยขนาด 18 ชนดตวหนา ต าแหนงกงกลางหนากระดาษดานซายใตทอย/หนวยงานสงกดของผเขยน เนอหาบทคดยอไทย 16 ชนดตวธรรมดา จดพมพเปน 1คอลมน บรรทดแรกเวน 1 Tab จากขอบกระดาษดานซาย และพมพใหชดขอบทงสองดาน 7) หวขอค าส าคญภาษาไทยขนาด 16 ชนดตวหนา ต าแหนงชดขอบกระดาษดานซายใตบทคดยอภาษาไทย เนอหาภาษาไทยขนาด 16 ชนดตวธรรมดา ไมเกน 4ค า เวนระหวางค าดวยเครองหมาย “/” 8) หวขอบทคดยอภาษาองกฤษขนาด 18 ชนดตวหนา ต าแหนงกงกลางกระดาษดานซายใตทอย/หนวยงานสงกดของผเขยน เนอหาบทคดยอภาษาองกฤษขนาด 16 ชนดตวธรรมดา จดพมพเปน 1คอลมน บรรทดแรกเวน 1 Tab จากขอบกระดาษดานซาย และพมพใหชดขอบทงสองดาน 9) หวขอค าส าคญภาษาองกฤษขนาด 16 ชนดตวหนา ต าแหนงชดขอบกระดาษดานซายใตบทคดยอภาษาองกฤษเนอหาภาษาองกฤษขนาด 10 ชนดตวธรรมดาไมเกน 4 ค าเวนระหวางค าดวย Slash (/) 10) หวขอหลกภาษาไทย 18 องกฤษขนาด 18 ชนดตวหนา ต าแหนงชดขอบกระดาษดานซาย

11) หวขอยอยภาษาไทย 16 ชนดตวหนา องกฤษขนาด 16 ชนดตวธรรมดา Tab 0.75 เซนตเมตรจากอกษรตวแรกของหวเรอง 12) เนอหาภาษาไทยขนาด 16 องกฤษขนาด 16 ชนดตวธรรมดา จดพมพเปน 1 คอลมน บรรทดแรกเวน 1 Tab จากขอบกระดาษดานซาย และพมพใหชดขอบทงสองดาน 13) อางอง (References) หวขอภาษาองกฤษขนาด 18 ชนดตวหนา ชดขอบซาย เนอหาภาษาไทยขนาด 16 ภาษาองกฤษขนาด 16ชนดตวธรรมดา ต าแหนงชอผเขยนชดขอบซายหากยาวเกน 1 บรรทดให Tab 0.75เซนตเมตร การอางองเอกสารใหเขยนตามแบบ APA (American Psychological Association) 14) ผเขยน/คณะผเขยน ภาษาไทยขนาด 16 ชนดตวหนา ชดขอบซาย เนอหาชอผเขยนขนาด 14ภาษาองกฤษขนาด 10 ชนดตวหนา ใหระบค าน าหนาชอไดแก นาย นาง นางสาว และต าแหนงทางวชาการ ต าแหนงชอผเขยนชดขอบซายหากยาวเกน 1บรรทด ให Tab 0.75 เซนตเมตร ขอมลทอยทตดตอไดพรอมรหสไปรษณย และอเมลล ในต าแหนงชดขอบซายหากยาวเกน 1 บรรทด ให Tab 0.75 เซนตเมตร 1.3 จ านวนหนา บทความตนฉบบมความยาวไมเกน 15 หนา 2. กำรเขยนอำงอง การอางองเอกสารใหเขยนอางองตามรปแบบ APA (American Psychological Association) โดยใหแปล รายการอางองภาษาไทยเปนภาษาองกฤษทกรายการ และยงคงรายการอางองภาษาไทยเดมไวดวยเพอใหกองบรรณาธการตรวจสอบความถกตองในการแปล สามารถดหลกเกณฑการอางองวารสาร สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาไดท (http://research.bsru.ac.th) 3. ล ำดบหวขอในกำรเขยนตนฉบบ การเขยนตนฉบบก าหนดใหใชภาษาไทยหรอภาษาองกฤษเทานน ในกรณเขยนเปนภาษาไทย ควรแปลค าศพท ภาษาองกฤษเปนภาษาไทยใหมากทสด ยกเวนในกรณทค าศพทภาษาองกฤษเปนค าเฉพาะ ทแปลไมไดหรอแปลแลวไมไดความหมายชดเจนใหใชค าศพทภาษาองกฤษได และควรใชภาษาทผอานเขาใจงาย ชดเจน หากใชค ายอตองเขยนค าเตมไวครงแรกกอน โดยเนอหาตองเรยงล าดบตามหวขอดงน 3.1 ชอเรองควรสน และกะทดรด ความยาวไมควรเกน 100 ตวอกษร ชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยใหน าชอเรองภาษาไทยขนกอน 3.2 ชอผเขยนเปนภาษาไทย และภาษาองกฤษ หากเกน 6 คน ใหเขยนเฉพาะคนแรกแลวตอทายดวย และคณะ 3.3 ชอหนวยงานหรอสงกด ทผเขยนท างานวจย เปนภาษาไทย และภาษาองกฤษ 3.4 บทคดยอเขยนทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ โดยเขยนสรปเฉพาะสาระส าคญของเรอง อานแลวเขาใจงาย ความยาวไมควรเกน 300 ค า หรอ 20 บรรทด โดยใหน าบทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract) ขนกอน ทงน บทคดยอภาษาไทย กบบทคดยอภาษาองกฤษ ตองมเนอหาตรงกน 3.5 ค าส าคญ(Keywords) ใหอยในต าแหนงตอทายบทคดยอ และ Abstract ทงนเพอประโยชนในการน าไปใช ในการเลอกหรอคนหาเอกสารทมชอเรองประเภทเดยวกนกบเรองทท าการวจย 3.6 บทน าเปนสวนของเนอหาทบอกความเปนมา และเหตผลน าไปสการศกษาวจย และควรอางองงานวจยอนทเกยวของ 3.7 วตถประสงคชแจงถงจดมงหมายของการศกษา 3.8 กรอบแนวคดชแจงความเชอมโยงตวแปรตน ตวแปรตาม ในการท าการวจย 3.9 ระเบยบวธการวจย

3.10 ผลการวจยเปนการเสนอสงทไดจากการวจยเปนล าดบ อาจแสดงดวยตาราง กราฟ แผนภาพประกอบการอธบาย ทงนถาแสดงดวยตาราง ควรเปนตารางแบบไมมเสนขอบตารางดานซาย และขวา หวตารางแบบธรรมดาไมมส ตารางควรมเฉพาะทจ าเปน ไมควรมเกน 5 ตาราง ส าหรบรปภาพประกอบควรเปนรปภาพขาว-ด าทชดเจน และมค าบรรยายใตรป กรณทผเขยนตนฉบบประสงคจะใชภาพสจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายดงกลาว 3.11 อภปรายผลควรมการอภปรายผลการวจยวาเปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไมเพยงใด และควรอางทฤษฎหรอเปรยบเทยบการทดลองของผอนทเกยวของประกอบเพอใหผอานเหนดวยตามหลกการหรอคดคานทฤษฎทมอยเดม รวมทงแสดงใหเหนถงการน าผลไปใชประโยชนและการใหขอเสนอแนะส าหรบการวจยในอนาคต 3.12 ขอเสนอแนะเกยวกบงานวจยควรเปนขอเสนอแนะทสามารถน าผลการวจยไปใชประโยชนไดจรง 3.13 ผเขยน หรอคณะผเขยนในสวนทายของบทความใหเรยงล าดบตามรายชอในสวนหวเรองของบทความ โดยระบต าแหนงทางวชาการ ทอยทสามารถตดตอได และ e-mail