วิวัฒนาการการศึกษาไทยkruinter.com].pdf · 2. ารศึษาองไทยสมัยปฏิรูปารศึษา (พ.ศ.

ววฒนาการการศกษาไทย The Evolution of Educational Reform in Thailand

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ววฒนาการการศกษาไทย

The Evolution of Educational reform in Thailand

ววฒนาการการศกษาไทย

The Evolution of Educational Reform in Thailand

คณะผจดท า

1. นางสาวรศม เกยจอหอ รหสประจ าตวนกศกษา 5670108124 2. นาย วชรากร พลาสมบต รหสประจ าตวนกศกษา 5670108138

3. นาย สทธศกด ทองวชรกรกล รหสประจ าตวนกศกษา 5670108139 4. นาย อรรถวฒน อรยะเจตพนธ รหสประจ าตวนกศกษา 5670108140

คณะ ครศาสตร เอกภาษาองกฤษ กศ.ปช. รน 17 ป 3 หม 1

เสนอ

ดร. ศกดชย ภเจรญ

รายงานนเปนสวนหนงของวชา ความเปนคร ( 106201) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ค าน า

การศกษาของไทยนนมการพฒนาอยางตอเนอง และมการเรมพฒนามาตงแตยคสมยสโขทย

จนกระทงปจจบนท าใหเราสามารถน าความรไปใชไดอยางชดเจนและมประสทธภาพ สามารถน าความร

เกยวกบหลกสตรไปตอยอดพฒนาใหอยางตอเนอง ววฒนาการทไดนนท าใหเราเราสามารถวเคราะหและ

มองเหนแผนการในการพฒนาการศกษาของไทยใหพฒนาอยางไรตอย งยน

ผจดท ารายงานไดรวบรวมววฒนาการของหลกสตรไทยตงแตสมยสโขทย อยธนา

และรตนโกสนทรจนถงหลกสตรปจจบน ในฐานะทเราเปนนกศกษาครศาสตร ยงเปนสงทส าคญทเราควร

จะทราบวาการศกษาไทยนนมการพฒนาอยางไร รวมทงการทเราจะไดน าความรมาบรณาการเขากบหลายๆ

วชาทก าลงศกษาในสาขาวชาชพคร

ทางผจดท าหวงวาผอานจะไดรบความรถงความเปนมาของการศกษาไทยตลอดจนการเปลยนแปลง

ทส าคญของการศกษาของไทยเพมมากขน

คณะผจดท า 24 สงหาคม 2558

สารบญ

ววฒนาการการศกษาไทย 1 -16 การศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310) การศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311 –พ.ศ. 2411)

การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412 - พ.ศ. 2474) การศกษาของไทยสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญระยะแรก (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2491) การศกษาไทยสมยพฒนาการศกษา (พ.ศ. 2492 พ.ศ. 2534) การศกษาสมยปจจบน (พ.ศ. 2535 ปจจบน)

พระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษา(ฉบบท 2) พ.ศ.2554 17-21

บรรณานกรม 22

~ 1 ~

ววฒนาการการศกษาไทย

การจดการศกษาของประเทศไทยมววฒนาการมาตงแตสมยโบราณเรอยมาจนถงปจจบน ดวยความเชอทวาการศกษาชวยก าหนดทศทางของชาต เพอพฒนาคนไทยใหมความพรอมทจะเปนก าลงส าคญส าหรบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา ความเปนมาของการศกษาไทยมประวตทนาสนใจแบงออกได 5 ชวง ดงน (ประไพ เอกอน. 2542 : 75) 1. การศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) (1) การศกษาสมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 1921) (2) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310) (3) การศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311 –พ.ศ. 2411) 2. การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412 - พ.ศ. 2474) 3. การศกษาของไทยสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญระยะแรก (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2491) 4. การศกษาไทยสมยพฒนาการศกษา (พ.ศ. 2492 พ.ศ. 2534) 5. การศกษาสมยปจจบน (พ.ศ. 2535 ปจจบน)

การจดการศกษาของไทยมววฒนาการมาโดยตลอด อาจจะเปนเพราะมปจจยทงภายในและภายนอกประเทศท าใหสงคมมการเปลยนแปลง กลาวคอ ปจจยภายในเกดจากความตองการพฒนาสงคมใหมความเจรญและทนสมย สวนปจจยภายนอกเกดจากกระแสความเปลยนแปลงของสงคมโลก ทงดานเศรษฐกจและการเมอง ตลอดจนการตดตอสอสารกนท าใหประเทศไทยตองปรบตวใหทนสมย เพอความอยรอดและประเทศไดเกดการพฒนาใหทดเทยมกบนานาประเทศ ดวยเหตผลทกลาวมาท าใหการจดการศกษาของไทยมววฒนาการเรอยมา ซงเปนปจจยทชวยเสรมความเจรญกาวหนาทงทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมองของชาตใหมนคงและเจรญกาวหนา ดงจะไดกลาวถงววฒนาการของการศกษาไทย ดงน 1.การศกษาของไทยสมยโบราณ ( พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) การศกษาสมยนเปนการศกษาแบบสบทอดวฒนธรรมประเพณทมมากแตเดม จ าเปนทคนไทยในสมยนนตองขวนขวายหาความรจากผรในชมชนตางๆ ซงการศกษาในสมยนมบานและวดเปนศนยกลางของการศกษา เชน บานเปนสถานทอบรมกลอมเกลาจตใจของสมาชกภายในบาน โดยมพอและแมท าหนาทในการถายทอดอาชพและอบรมลกๆ วงเปนสถานทรวมเอานกปราชญสาขาตางๆ มาเปนขนนางรบใชเบองพระยคลบาท โดยเฉพาะงานชางศลปหตถกรรมเพอสรางพระราชวงและประกอบพระราชพธตางๆ ซงเปนสถานททถายทอดความรตาง ๆ จากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง สวนวดเปนสถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา พระจะท าหนาทในการอบรมสงสอนธรรมะแกพทธศาสนกชน โดยเฉพาะผชายไทยมโอกาสไดศกษาธรรมะและบวชเรยน ในสงคมไทยจงนยมใหผชายบวชเรยนกอนแตงงานท าใหมคณธรรมและจตใจ

~ 2 ~

มนคงสามารถครองเรอนไดอยางมความสข นอกจากนผทมาบวชเรยนมาแสวงหาความรเรองธรรมะในวดแลว ยงสามารถแลกเปลยนและถายทอดความรในดานศลปวทยาการตาง ๆ ทเคยไดอบรมจาก ครอบครวมา จะเหนไดวาสถาบนทงสามนลวนแตม บทบาทในการศกษาอบรมส าหรบคนไทยในสมยนน ในการถายทอดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง นอกจากนในชมชนตาง ๆ กมภมปญญามากมายซงมปราชญแตละสาขาวชา เชน ดานการกอสราง หตถกรรม ศลปกรรม ประตมากรรม และแพทยแผนโบราณเปนตน สวนพระมหากษตรยในสมยนมพระราชกรณยกจอนเปนประโยชนตอการจดการศกษาในสมยนนและมอทธพลตอมา กลาวคอ พอขนรามค าแหงมหาราชและพระมหาธรรมราชาท 1 (พระเจาลไท) ซงพระราชกรณยะกจทส าคญ เชน การประดษฐอกษรไทยขนครงแรก โดยทรงดดแปลงมาจากตวหนงสอขอมและมอญ อนเปนรากฐานดานอกษรศาสตรจนน ามาสการพฒนาปรบปรงเปนอกษรไทยในปจจบน ศลาจารกหลกท 1 จงเปนศลาจารกทจารกเปนอกษรไทยใหความรเกยวกบประวตความเปนมาของสโขทยในดานประวตศาสตรสวนการบ ารงพทธศาสนาในรชกาลพระมหาธรรมราชาท 1 ( พระเจาลไท) ท าใหพระพทธศาสนาเจรญรงเรองมากในสมยน ดวยเหตผลทวาพระองคทรงสละราชยสมบตออกบวชเปนพระภกษชวระยะหนง นบเปนแบบอยางของการบวชเรยนในสมยตอมา การทพระองคทรงจดระเบยบการปกครองคณะสงฆโดยก าหนดใหการปกครองสงฆออกเปนสองคณะ กลาวคอ คณะอรญวาสและคณะคามวาส และการทพระองคทรงพระนพนธหนงสอไตรภมพระรวง ซงเปนหนงสอเกยวกบพระพทธศาสนาทมงเนนการสอนศลธรรมใหราษฎรประพฤตแตสงทดงามละเวนความชว ผประพฤตดจะไดขนสวรรคผประพฤตชวจะตองตกนรก ซงพระองคทรงบรรยายไวอนนาสะพรงกลวนบเปน วรรณคดรอยแกวทมความส าคญทสดในสมยสโขทย โดยกลาวถงโลกมนษย สวรรคและนรกเปนวรรณคดทไดรบการกลาวอางถงในวรรณกรรมตางๆ และเปน วรรณคดทมความส าคญตอค าสอนในพทธศาสนามาจนถงปจจบนน 1.1 การศกษาในสมยสโขทย (พ.ศ. 1781 พ.ศ. 1921) มลกษณะการจด ดงน 1. รปแบบการจดการศกษา แบงออกเปน 2 ฝาย กลาวคอ ฝายอาณาจกร แบงออกเปน 2 สวน ไดแก สวนทหนงเปนการจดการศกษาส าหรบผชายทเปนทหาร เชน มวย กระบ กระบองและอาวธตางๆ ตลอดจนวธการบงคบมา ชาง ต าราพชยยทธซงเปนวชาชนสงของผทจะเปนแมทพนายกอง และสวนทสอง พลเรอน เปนการจดการศกษาใหแกพลเรอนผชายเรยนคมภรไตรเวทโหราศาสตร เวชกรรม ฯลฯ สวนพลเรอนผหญงใหเรยนวชาชางสตร การปก การยอม การเยบ การถกทอ นอกจากนนมการอบรมบมนสย กรยามารยาท การท าอาหารการกนเพอเตรยมตวเปนแมบานแมเรอนทดตอไป

~ 3 ~

ฝายศาสนาจกร เปนการศกษาเกยวกบพระพทธศาสนาการจดการศกษาในสมยสโขทย จงเปนการจดการศกษาทเนนพระพทธศาสนาและศลปศาสตร สมยนพอขนรามค าแหงไดน าชางชาวจนเขามาเผยแพรการท าถวยชามสงคโลกใหแกคนไทย และหลงจากททรงคดประดษฐอกษรไทยแลวงานดานอกษรศาสตรเจรญขน มการสอนภาษาไทยในพระบรมมหาราชวง มวรรณคดทส าคญ คอ หนงสอไตรภมพระรวงและต ารบทาวศรจฬาลกษณ

2. สถานศกษา ส าหรบสถานศกษาในสมยน ประกอบดวย (1) บาน เปนสถาบนสงคมพนฐานทชวยท าหนาทในการถายทอดความรดานอาชพตามบรรพบรษ การกอสรางบานเรอนศลปการปองกนตวส าหรบลกผชายและการบานการเรอน เชน การจบพล การท าอาหารและการทอผาส าหรบลกผหญง เปนตน (2) ส านกสงฆ เปนสถานศกษาทส าคญของราษฎรทวไป เพอหนาทขดเกลาจตใจ และแสวงหาธรรมะตางๆ (3) ส านกราชบณฑต เปนบานของบคคลทประชาชนยกยองวามความรสง บางคนกเปนขนนางมยศถาบรรดาศกด บางคนกเคยบวชเรยนแลวจงมความร แตกฉานในแขนงตางๆ (4) พระราชส านก เปนสถานศกษาของพระราชวงศและบตรหลานของขนนางในราชส านกมพราหมณหรอราชบณฑตเปนครสอน 3. วชาทสอน ไมไดก าหนดตายตว พอแบงออกไดดงน (1) วชาความรสามญ สนนษฐานวาในชวงตนสโขทยใชภาษาบาล และสนสกฤตในการศกษา ตอมาในสมยหลงจากทพอขนรามค าแหงไดทรงประดษฐอกษรไทยขนใชเมอ พ.ศ. 1826 จงมการเรยนภาษาไทยกน (2) วชาชพ เรยนกนตามแบบอยางบรรพบรษ ตระกลใดมความช านาญดานใดลกหลานจะมความถนดและประกอบอาชพตามแบบอยางกนมา เชน ตระกลใดเปนแพทยกจะสอนบตรหลานใหเปนแพทย (3) วชาจรยศกษา สอนใหเคารพนบถอบรรพบรษ การรจกกตญญรคณการรกษาขนบธรรมเนยมประเพณดงเดม และการรจกท าบญใหทาน ถอศลในระหวางเขาพรรษา เปนตน (4) วชาศลปะปองกนตว เปนการสอนใหรจกการใชอาวธ การบงคบสตวทใชเปนพาหนะในการออกศกและต าราพชยยทธ 1.2 การศกษาในสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310) กรงศรอยธยาซงเปนราชธานอนยาวนาน 417 ป ซงมความเจรญทงทางดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม การเปลยนแปลงดงกลาวนบเกดจากมชนชาตตาง ๆ ในเอเชยเขามาตดตอคาขายและเขามาเพอตงหลกแหลงหากนในดนแดนไทย เชน จน มอญ ญวน เขมร อนเดยและอาหรบ และตงแตรชสมยพระรามาธบดท 2 ชาตตะวนตกไดเรมเขามาตดตอคาขาย เชน ชาตโปรตเกสเขามาเปนชาตแรก และมชนชาตอน ๆ ตดตามมา เชน ฮอลนดา ฝรงเศส องกฤษ เปนตน มผลใหการศกษาไทยมความเจรญขน โดยเฉพาะใน รชสมยสมเดจพระเจาปราสาททองและสมเดจพระนารายณมหาราช

~ 4 ~

ลกษณะการจดการศกษาสมยกรงศรอยธยา มดงน 1. รปแบบการจดการศกษา มดงน (1) การศกษาวชาสามญ เนนการอาน เขยน เรยนเลข อนเปนวชาพนฐานส าหรบการประกอบสมมาอาชพของคนไทย พระโหราธบดไดแตงแบบเรยนภาษาไทย ชอ จนดามณ ถวายสมเดจพระนารายณมหาราชซงใชเปนแบบเรยนสบมาเปนเวลานาน (2) การศกษาทางดานศาสนา วดยงมบทบาทมากในสมยสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ พระองคทรงสงเสรมพทธศาสนาโดยทรงวางกฎเกณฑไววาประชาชนคนใดไมเคยบวชเรยนเขยนอานมากอน จะไมทรงแตงตงใหเปนขาราชการและในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชเปนตนมา มนกสอนศาสนาหรอมชชนนารไดจดตงโรงเรยนสอนหนงสอและวชาอน ๆ ขนเรยกโรงเรยนมชชนนารนวา โรงเรยนสามเณร เพอชกจงใหชาวไทยหนไปนบถอศาสนาครสต (3) การศกษาทางดานภาษาศาสตรและวรรณคด ปรากฏวามการสอนทงภาษาไทยบาล สนสกฤต ฝรงเศส เขมร พมา มอญ และภาษาจน ในรชสมยสมเดจ พระนารายณมหาราชมวรรณคดหลายเลม เชน เสอโคค าฉนท สมทรโฆษค าฉนท อนรทธค าฉนท และก าสรวลศรปราชญ เปนตน (4) การศกษาของผหญง มการเรยนวชาชพ การเรอนการครว ทอผา ตลอดจนกรยามารยาท เพอปองกนไมใหเขยนเพลงยาวโตตอบกบผชาย แตผหญงทอยใน ราชตระกลเรมเรยนภาษาไทยตลอดทงการประพนธดวย ในสมยนโปรตเกสเปนชาตแรกทน าวธการท าขนมหวานทใชไขมาเปนสวนผสม เชน ทองหยบ ฝอยทอง มาเผยแพรจนขนมเหลานเปนเอกลกษณขนมหวานของไทยในปจจบน (5) การศกษาวชาการดานทหาร มการจดระเบยบการปกครองในแผนดน สมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงแยกราชการฝายทหารและฝายพลเรอนออกจากกน หวหนาฝายทหารเรยกวา สมหกลาโหม ฝายพลเรอนเรยกวา สมหนายก ในรชสมยพระรามาธบดท 2 ทรงจดวางระเบยบทางดานการทหาร มการท าบญช คอ การเกณฑคนเขารบราชการทหาร ผชายอายตงแต 13 ปขนไปถง 60 ป เรยกวาไพรหลวง เชอวาตองมการศกษาวชาการทหาร เปนการศกษาดานพลศกษาส าหรบผชาย ฝกระเบยบวนยเพอฝกอบรมใหเปนก าลงส าคญของชาต 2. สถานศกษา ในสมยกรงศรอยธยานยงคงเหมอนกบสมยสโขทยทตางออกไป คอ มโรงเรยนมชชนนาร เปนโรงเรยนทชาวตะวนตกไดเขามาสรางเพอเผยแพรศาสนาและขณะ เดยวกนกสอนวชาสามญดวย 3. เนอหาวชาทสอน มสอนทงวชาชพและวชาสามญ กลาวคอ (1) วชาสามญ มการเรยนวชาการอาน เขยน เลข ใชแบบเรยนภาษาไทยจนดามณ (2) วชาชพเรยนรกนในวงศตระกล ส าหรบเดกผชายไดเรยนวชาวาดเขยน แกะสลก และชางฝมอตาง ๆ ทพระสงฆเปนผสอนให สวนเดกผหญงเรยนรการบานการเรอนจากพอแมสมยตอมาหลงชาตตะวนตกเขามาแลวมการเรยนวชาชพชนสงดวย เชน ดาราศาสตร การท าน าประปา การท าปน การพาณชย แพทยศาสตร ต ารายา การกอสราง ต าราอาหาร เปนตน

~ 5 ~

(3) ดานอกษรศาสตร มการศกษาดานอกษรศาสตร มวรรณคดหลายเลมทเกดขน เชน สมทรโฆษค าฉนท และก าศรวลศรปราชญ เปนตน อกทงมการสอนภาษาไทย บาล สนสกฤต ฝรงเศส เขมร พมา มอญ และจน (4) วชาจรยศกษา เนนการศกษาดานพระพทธศาสนามากขน เชนในสมยพระเจาอยหวบรมโกศ ทรงกวดขนในเรองการศกษาหลกธรรมของพระพทธศาสนามาก มการก าหนดใหผชายทเขารบราชการทกคนจะตองเคยบวชเรยนมาแลว เกดประเพณการอปสมบทเมออายครบ 20 ป นอกจากนในสมยสมเดจพระนารายณทรงใหเสรภาพไมกดกนศาสนา ทรงอปถมภพวกสอนศาสนา เพราะทรงเหนวาศาสนาทกศาสนาตางสอนใหคนเปนคนด (5) วชาพลศกษายงคงเหมอนสมยสโขทย 1.3 การศกษาในสมยธนบรและรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311 พ.ศ. 2411) การศกษาในสมยนเชนเดยวกบสมยอยธยา บานและวดยงคงมบทบาทเหมอนเดม การจดการศกษาในชวงน มดงน (1) สมยพระเจากรงธนบรเปนระยะเกบรวบรวมสรรพต าราจากแหลงตาง ๆ ทรอดพนจากการท าลายของพมา เนนการท านบ ารงต าราทางศาสนา ศลปะและวรรณคด (2) สมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงฟนฟการศกษาดานอกษรศาสตร วรรณคด มการแตงรามเกยรตไดเคาโครงเรองมาจากอนเดยเรอง รามายณะ ศลปะ กฎหมาย เชน กฎหมายตรา3ดวง และหลกธรรมทางศาสนา มการสงคายนาพระไตรปฎก (3) สมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เรมมชาวยโรปเชน ชาตโปรตเกสเขามาตดตอทางการคากบไทยใหม หลงจากเลกราไปเมอประมาณปลายสมยอยธยา และชาตอน ๆ ตามเขามาอกมากมาย เชน องกฤษ ฝรงเศส ฮอลนดา เปนตน เนองจากยโรปมการปฏวตอตสาหกรรมท าใหเปลยนระบบการผลตจากการใชมอมาใชเครองจกร พลงงานจากไอน าสามารถผลตสนคาไดมากขนจงตองหาแหลงระบายสนคา ในสมยนไดสงเสรมการศกษาทงวชาสามญ โหราศาสตร ดาราศาสตร จรยศาสตร มการตงโรงทานหลวงขนในพระบรมมหาราชวงเปนทใหการศกษา (4) สมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ทรงสงเสรมการศกษาดานศาสนาเปนพเศษ มการจารกวชาความรสามญและวชาชพลงในแผนศลาประดบไวตามระเบยงวดพระเชตพนจนมผกลาววาเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย มการใชหนงสอไทยชอ ประถม ก กา และประถมมาลา นบเปนแบบเรยนเลมท 2 และ 3 ตอจากจนดามณของพระโหราธบด ตอมานายแพทย ด บ บรดเลยไดน ากจการแพทยสมยใหม เชน การผาตดเขามารกษาคนไขและการตงโรงพมพหนงสอไทยเปนครงแรกในปพ.ศ. 2379 โดยรบจางพมพเอกสารทางราชการเรองหามสบฝน จ านวน 9,000 ฉบบ เมอปพ.ศ. 2382 (5) สมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ในสมยนชาวยโรป และอเมรกนเรมเขามาตดตอคาขายและสอนศาสนา มการน าวทยาการสมยใหม ๆ เขามาปรบใชในเมองไทยเพมขน และพระองคทรงเหนความส าคญของการศกษาจงทรงจางนางแอนนา เอช เลยวโนเวนส มาสอนสมเดจพระเจาลกยาเธอ เมอ พ .ศ. 2405 จนรอบรภาษาองกฤษเปนอยางด ลกษณะการจดการศกษาเปนแบบเดมทงวดและบาน ในสวนวชาชพ

~ 6 ~

และวชาสามญ มอกษรศาสตร ธรรมชาตวทยาหรอวทยาศาสตรการศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1780 - พ.ศ. 2411 ) ยงเนนการจดการศกษาทวดและบาน โดยมหลกสตรเกยวกบการอานและเขยนภาษาไทยทงในดานโคลง ฉนท กาพย กลอน โหราศาสตร และไสยศาสตรจากอาศยคมภรทางพระพทธศาสนา มาจนกระทงในสมยพระนารายณมหาราชเรมใชหนงสอจนดามณเลมแรก ตอมามประถม ก กา และประถมมาลา สวนครผสอนไดแก พระภกษ นกปราชญราชบณฑต พอแม ชางวชาชพตางๆ ส าหรบการวดผลไมมแบบแผนแตมกจะเนนความจ าและความสามารถในการประกอบอาชพจงจะไดรบการยกยองและไดรบราชการ 2. การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412 พ.ศ. 2475) มงใหคนเขารบราชการและมความรทดเทยมฝรงแตไมใชฝรง (คณะอาจารยภาควชาพนฐานการศกษา. 2532 : 7) แบงออกเปน 3 ชวง ดงน 2.1 การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว หลงจากทพระองคไดครองราชย กไดทรงปรบปรงประเทศใหเจรญรงเรองในทกๆ ดาน ทงในดานการปกครอง การศาล การคมนาคมและสาธารณสข เปนตน โดยเฉพาะดานการศกษานนพระองคไดทรงตระหนก เพอปรบปรงคนในประเทศใหมความรความสามารถจะชวยให ประเทศชาตมความเจรญกาวหนาในทกๆ ดาน ดงพระราชด ารสทวา “ วชาหนงสอเปนวชาทนานบถอและเปนทนาสรรเสรญมาแตโบราณวา เปนวชาอยางประเสรฐซงผยงใหญนบแต พระมหากษตรยเปนตนมา ตลอดจนราษฎรพลเมองสมควรและจ าเปนจะตองรเพราะเปนวชาทอาจท าใหการทงปวงส าเรจในทกสงทกอยาง… (ประไพ เอกอน. 2542 : 83 - 84) การทพระองคทรงเหนความส าคญของการศกษา จงไดมการจดการศกษาอยางมระเบยบแบบแผน (Formal education) มโครงการศกษาชาต มโรงเรยนเกดขนในวงและในวด มการก าหนดวชาทเรยน มการเรยนการสอบไล และมทนเลาเรยนหลวงใหไปศกษาวชา ณ ตางประเทศ ซงปจจยทมผลในการปฏรปการศกษาในครงนมหลายปจจย เชน (1) แนวคดและวทยาการตางๆ ของชาตตะวนตก ซงคณะมชชนมารไดน าวทยาการเขามาเผยแพรในดานการแพทย การพมพหนงสอและระบบโรงเรยนของพวกสอนศาสนา ตงแตสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวและพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวสบเนองมาถงในสมยน เปนเหตใหไทยตองรบและปรบปรงแนวคดในการจดการศกษาขนเพอประโยชนในการพฒนาประเทศ (2) ภยจากการคมคามของประเทศมหาอ านาจในตนครสตศตวรรษท 19หรอปลายพทธศตวรรษท 24 ลทธจกรพรรดนยมก าลงแผขยายมายงประเทศตางๆ ในเอเชยซงประเทศเพอนบาน เชน พมา ญวน เขมรและมลายเปนตน ตางตกอยภายใตการปกครองของประเทศมหาอ านาจ สวนประเทศไทยมจดออนทงในเรองความลาหลง ระบบการปกครองและการก าหนดเขตแดนทชดเจนพระองคจงทรงหวงใยบานเมอง จงด าเนนนโยบายตางประเทศแบบประณประนอมและเรงปรบปรงประเทศ โดยเนนการ ศกษาของชาต (3) ความตองการบคคลทมความรความสามารถ เขามารบราชการเนองจากพระองคทรงปรบปรงและขยายงานในสวนราชการตางๆ จงจ าเปนตองจดตงโรงเรยนเพอสอนคนใหเขามารบราชการ

~ 7 ~

(4) โครงสรางของสงคมไทยไดมการเปลยนแปลง โดยมการเลกทาสและมการตดตอกบตางประเทศมากขน วฒนธรรมแบบอยางตะวนตกไดแพรหลายจงจ าเปนตองการปรบปรงการศกษา เพอใหประชาชนไดรบการศกษาเพมขน (5) การทพระองคไดเสดจตางประเทศทงในเอเชยและยโรป ท าใหไดแนวความคดเพอน ามาปฏรปการศกษาและใชเปนแนวทางพฒนาบานเมอง 1. การจดตงสถานศกษาป พ.ศ. 2414 จดตงโรงเรยนหลวงขนในพระบรมมหาราชวง เพอฝกคนใหเขารบราชการ มพระยาศรสนทรโวหาร (นอย อาจารยางกร) ในขณะนนเปนหลวงสารประเสรฐเปนอาจารยใหญ โดยมการสอนหนงสอไทย การคดเลข และขนบธรรมเนยมราชการ นอกจากมการจดตงโรงเรยนหลวงส าหรบสอนภาษาองกฤษในพระบรมมหาราชวง เกดจากแรงผลกดนทางการเมองทสงผลใหไทยตองเรยนรภาษาองกฤษ เพอจะไดเจรจากบมหาอ านาจตะวนตก และมการสงนกเรยนไทยไปศกษาวชาครทประเทศองกฤษป พ.ศ. 2423 จดตงโรงเรยนสนนทาลยในพระบรมมหาราชวงเปนโรงเรยนสตร ป พ.ศ. 2424 ปรบปรงโรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบใหเปนโรงเรยนนายทหารมหาดเลก ตอมาไดกลายเปนโรงเรยนขาราชการพลเรอนในป พ.ศ. 2453 และป พ.ศ. 2459 ไดตงเปนจฬาลงกรณมหาวทยาลยป พ.ศ. 2425 จดตงโรงเรยนแผนทและในป พ.ศ.2427 จดตงโรงเรยนหลวงส าหรบราษฎรขนตามวดในกรงเทพมหานครหลายแหง และแหงแรก คอ โรงเรยนมหรรณพาราม ป พ .ศ. 2432 ตงโรงเรยนแพทยขน เรยกวา โรงเรยนแพทยากร ตงอยทรมแมน าหนาโรงพยาบาลศรราช ใชเปนทสอนวชาแพทยแผนปจจบน ป พ.ศ. 2435 จดตงโรงเรยนมลศกษาขนในวดทวไปทงในกรงเทพมหานครและหวเมอง โดยประสงคจะขยายการศกษาเลาเรยนหนงสอไทยใหแพรหลายเปนแบบแผนยงขน และตงโรงเรยนฝกหดครเปนแหงแรกทต าบลโรงเลยงเดก ตอมายายไปอยทวดเทพศรนทราวาส ป พ.ศ. 2437 นกเรยนฝกหดครชดแรก 3 คนส าเรจการศกษาไดรบประกาศนยบตรเปนครสอนภาษาไทยและภาษาองกฤษ ป พ.ศ. 2449 ยายโรงเรยนฝกหดคร ซงตงอยทวดเทพศรทราวาส ไป รวมกบโรงเรยนฝกหดครฝงตะวนตก (บานสมเดจเจาพระยา) ปรบปรงหลกสตรใหสงขนเปน โรงเรยนฝกหดอาจารยสอนหลกสตร 2 ป รบนกเรยนทส าเรจมธยมศกษา ป พ.ศ. 2456 ตงโรงเรยนฝกหดครหญงขนเปนครงแรกทโรงเรยนเบญจมราชาลย 2. การบรหารการศกษาเมอจ านวนโรงเรยนเพมมากขนจงจ าเปนตองมหนวยงานรบผดชอบ การศกษาเปนสวนหนงตางหาก เชน ป พ.ศ. 2430 ทรงโปรดเกลา ฯ ใหตงกรมศกษาธการโดนโอนโรงเรยนทสงกดกรมทหารมหาดเลกมาทงหมด ใหกรมหมนด ารงราชานภาพเปนผบญชาการอกต าแหนงหนง ป พ .ศ. 2432 รวมกรมศกษาธการเขาไปอยในบงคบบญชาของกรมธรรมการ และ ปพ.ศ. 2435 ประกาศตงกระทรวงธรรมการ มเจาพระยาภาสกรวงศ (พร บนนาค) เปนเสนาบด มหนาทในการจดการศกษา การพยาบาล พพธภณฑและศาสนา 3. การจดแบบเรยนหลกสตรและการสอบไลป พ.ศ. 2414 ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหพระยาศรสนทรโวหาร(นอย อาจารยางกร) เรยบเรยงแบบเรยนหลวงขน 1 เลม ชดมลบรรพกจ เพอใชเปนบทหลกสตรวชาชนตนป พ.ศ. 2427 ก าหนดหลกสตรชนประโยคหนง โดยอนโลมตามแบบเรยนหลวงหกเลม นบเปนปแรก

~ 8 ~

ทจดใหมการสอบไลวชาสามญ และมการก าหนดหลกสตรชนประโยคสอง ซงเปนหลกสตรทเกยวกบวชาสามญศกษา หมายถง ความรตาง ๆ ทตองการใชส าหรบเสมยนในราชการพลเรอนตามกระทรวงตาง ๆป พ.ศ. 2431 กรมศกษาธการ จดท าแบบเรยนเรวใชแทนแบบเรยนหลวงชดเดม ผแตงคอ พระองคเจาดศวรกมาร (กรมพระยาด ารงราชานภาพ) 1 ชด ม 3 เลมป พ.ศ. 2433 ประกาศใชพระราชบญญตวชา พ.ศ. 2433 มผลท าใหหลกสตรภาษาไทยแบงออกเปน 3 ประโยค หลกสตรภาษาองกฤษแบงออกเปน 6 ชน ป พ.ศ. 2434 ไดแกไขการสอบไลจากเดมปละครงเปนปละ 2 ครงเพอไมใหนกเรยนเสยเวลานานเกนไป 2.2 การศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 1. ปจจยทมอทธพลตอการจดการศกษา มดงน (1) พระบรมราชโชบายในการปกครองประเทศ เพอใหประเทศมความเจรญกาวหนาทดเทยมกบนานาประเทศ โดยการสงทหารไปรวมกบฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 นอกจากนพระองคทรงสรางความรสกชาตนยมในหมประชาชนชาวไทยโดยมสาระส าคญของอดมการณชาตนยม คอ ความรกชาต ความจงรกภกดตอพระมหากษตรยและความยดมนในพทธศาสนา (2) พระองคทรงศกษาวชาการจากตางประเทศ และเมอเสดจกลบมาแลวพระองคไดทรงน าเอาแบบอยางและวธการทเปนประโยชนมาใชเปนหลกในการปรบปรงการศกษา เชน ทรงน าเอาแบบอยางและวธการทเปนประโยชนมาใชเปนหลกในการปรบปรงการศกษา เชน ทรงน าเอาวชาลกเสอจากประเทศองกฤษเขามาจดตงกองเสอปา พระองคทรงเปนนกปราชญโดย ทรงแปลวรรณคดตางประเทศเปนภาษาไทยและทรงนพนธวรรณคดไวหลายเรอง (3) ผลอนเนองจากการจดการศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เมอคนสวนมากทไดรบการศกษา มความรและแนวคดเกยวกบการปกครองประเทศในระบอบรฐธรรมนญในระบบรฐสภา จงมความปรารถนาจะเปลยนแปลงการปกครองไปเปนระบอบประชาธปไตย และปญหาอนเกดจากคนลนงานและคนละทงอาชพและถนฐานเดม มงทจะหนเขาสอาชพราชการมากเกนไป 2. ววฒนาการในการจดการศกษา มดงน ป พ.ศ. 2453 ประกาศตงโรงเรยนขาราชการพลเรอนเพอฝกคนเขารบราชการตามกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ และตอมาป พ.ศ. 2459 ไดประกาศยกฐานะโรงเรยนขาราชการพลเรอนน ขนเปนจฬาลงกรณมหาวทยาลย นบเปนมหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทยป พ.ศ. 2454 ตงกองลกเสอหรอเสอปาขนเปนครงแรกโครงการศกษา พ.ศ. 2456 และฉบบแกไข พ.ศ. 2458 โดยมงใหประชาชนมความรทางดานการท ามาหาเลยงชพตามอตภาพของตน พยายามทจะเปลยนคานยมของประชาชนไมใหมงทจะเขารบราชการอยางเดยว ป พ.ศ. 2459 จดตงกองลกเสอหญงและอนกาชาดโรงเรยนกลสตรวงหลงและไดจดตงกองลกเสอหญงขน เรยกวา เนตรนาร ป พ.ศ. 2461 มการปรบปรงและขยายฝกหดครขนโดยโอนกลบมาขนกบกระทรวงศกษาธการ ซงเดมเปนแผนกหนงของโรงเรยนขาราชการพลเรอน ป พ .ศ. 2461 ประกาศใชพระราชบญญตโรงเรยนราษฎร และ ป พ.ศ. 2464 ปรบปรงโครงการศกษาชาต โดยวางโครงการศกษาขนใหมเพอสงเสรมใหท ามาหาเลยงชพ นอกเหนอจากท าราชการ ป พ.ศ. 2464 ใชพระราชบญญตประถมศกษา

~ 9 ~

บงคบใหเดกทกคนทมอาย 7 ป บรบรณหรอยางเขาปท 8 ใหเรยนอยในโรงเรยนจนถงอาย 14 ปบรบรณหรอยางเขาปท 15 โดยไมตองเสยคาเลาเรยน และมการเรยกเกบเงนศกษาพลจากประชาชนคนละ 1- 3 บาทเพอน าไปใชจายในการจดด าเนนการประถมศกษา 2.3 การจดการศกษาในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว 1. ปจจยทมอทธพลตอการจดการศกษาในสมยนมดงน (1) ปญหาการเมองทเกดขนภายในประเทศ มกลมผตนตวทางการเมองในกรงเทพมหานคร เรยกรองใหมการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง มการวพากษวจารณระบอบสมบรณาญาสทธราช (2) ปญหาสบเนองจากอทธพลจกรวรรดนยมตะวนตก ซงตกคางมาตงแตรชกาลกอน ๆ (3) ปญหาสบเนองจากภาวะเศรษฐกจตกต า ในระหวาง พ.ศ.2463 - พ.ศ. 2474 เศรษฐกจของประเทศตกต า จนเปนเหตใหรฐบาลตองตดทอนรายจายลง มการยบหนวยงานและปลดขาราชการออก สรางความไมพอใจใหกบรฐบาลระบอบสมบรณาญาสทธราชย (4) ปญหาสบเนองจากการประกาศใชกฎหมายการศกษา คอพระราชบญญตประถมศกษา ท าใหการศกษาแพรหลายออกไป แตขาดความพรอมทางดานงบประมาณการศกษา 2. ววฒนาการการจดการศกษาในสมยน มดงน (1) ป พ.ศ. 2469 เปลยนชอกระทรวงธรรมการอยางเดม (2) ป พ.ศ. 2473 ยกเลกการเกบเงนศกษาพลคนละ 1 - 3บาท จากผชายทกคนทมอายระหวาง 16 - 60 ป โดยใชเงนจากกระทรวงพระคลงมหาสมบตอดหนนการศกษาแทน (3) ป พ.ศ. 2474 ปรบปรงกระทรวงธรรมการเพอใหสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจตกต าของประเทศ โดยยบกรมสามญศกษาในตอนนน กระทรวงธรรมการจงมหนวยงานเพยง 3 หนวยคอ กองบญชาการ กองตรวจการศกษากรงเทพ ฯ และกองสขาภบาลโรงเรยน (4) ยกเลกระเบยบวาดวยการควบคมแบบเรยน

3. การศกษาสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญ (พ.ศ. 2475 ปจจบน) 1. ปจจย ของไทยทมอทธพลตอการจดการศกษา (1) นโยบายการจดการศกษาของคณะราษฎร ประเทศไทยไดเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 คณะราษฎรซงเปนกลมบคคลทรวมตวกนเปลยนแปลงการปกครอง ไดวางเปาหมายส าคญหรออดมการณของคณะราษฎร มปรากฏอยในหลก 6 ประการ ขอท 6 จะตองใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎร เพราะคณะราษฎรมความเหนวาการทจะใหประชาชนมความรความเขาใจเรองการปกครองระบอบประชาธปไตย จ าเปนตองจดการศกษาใหกบประชาชนอยางทวถง เมอประชาชนมการศกษาดยอมจะท าใหประเทศชาตเจรญขนดวย ดงจะเหนไดจากค าแถลงนโยบายของรฐบาลพระยามโนปกรณนตธาดา พ.ศ. 2475 กลาวไววา การจดการศกษาเพอจะใหพลเมองไดมการศกษาโดยแพรหลาย กจะตองอนโลมตามระเบยบการปกครองทใหเขาลกษณะเกยวกบแผน

~ 10 ~

เศรษฐกจแหงชาต หลกสตรของโรงเรยนและมหาวทยาลยจะตองขยายใหสงขนเทาเทยมอารยประเทศ ในการนจะตองเทยบหลกสตรของนานาประเทศ หลกสตรใดสงถอตามหลกสตรนน” รฐบาลชดตอๆ มากไดพยายามทจะไดจดการศกษาใหทวถงในหมประชาชนทวไป ถาวเคราะหดจากค าแถลงนโยบายของรฐบาลพบวา ไดตงความหวงเรองการศกษาไวสงเกนไปจะใหเทาเทยมอารยประเทศ ซงสภาวการณในประเทศขณะนนยงไมมความพรอม โดยเฉพาะดานเศรษฐกจซงเปนปญหาใหญของประเทศในขณะนน เปนผลใหเกดปญหาในการจดการศกษานบแตนนเปนตนมา (2) การเกดสงครามโลกครงทสอง พ.ศ. 2484 - พ.ศ. 2488 ประเทศไทยตกอยในภาวะสงครามโลกครงทสอง ซงมผลกระทบกระเทอนตอประเทศไทยอยางรนแรงทงดานเศรษฐกจ สงคมและการศกษา หลงสงครามโลกครงทสอง ประเทศไทยไดรบความเสยหาย อนสบเนองมาจากสงครามโลกครงทสอง จงจ าเปนตองกเงนจากธนาคารโลกเพอน ามาใชในการพฒนาประเทศและประเทศไทยสมครเปนสมาชกองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต ท าใหประเทศไทยไดรบความชวยเหลอในดานตางๆ ตลอดจนแนวคดใหม ๆมาใชในการพฒนาประเทศ ท าใหแนวคดทางการศกษาของไทยเรมเปลยนแปลงจากเดมเปนอยางมาก 2. ววฒนาการการจดการศกษา มดงน (1) มการประกาศใชแผนการศกษาชาต หลงเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตยแลว โดยจดตงคณะกรรมการการศกษาและทรงพระกรณาโปรดเกลา ๆ ใหตงสภาการศกษา พ .ศ. 2475 ประกาศใชแผนการศกษาชาต ตอมามการปรบปรงการจดการศกษาภาคบงคบจาก 6 ป เหลอ 4 ป และประกาศใชแผนการศกษาชาต พ.ศ. 2479 (2) การมอบใหทองถนจดการศกษา พ.ศ. 2476 และยกฐานะทองถนขนเปนเทศบาลตราพระราชบญญตเทศบาลขน และเทศบาลไดจดการศกษาอยางแทจรงใน พ.ศ. 2478 (3) การปรบปรงหนวยงานทมสวนรบผดชอบในการจดการศกษาและเหตการณส าคญทางการศกษา ดงเชน ป พ.ศ. 2476 มการปรบปรงสวนราชการในกระทรวงธรรมการและประกาศตงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง ป พ.ศ. 2477 โอนคณะนตศาสตรในจฬาลงกรณมหาวทยาลยไปสมทบกบมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง ป พ.ศ. 2478 ประกาศใชพระราชบญญตประถมศกษาทวประเทศ ป พ.ศ. 2488 ประกาศใชพระราชบญญตครพทธศกราช 2488 ป พ.ศ. 2494 มการประกาศใชแผนการศกษาแหงชาต ฉบบท 1 ปพ.ศ.2503 ประกาศใชแผนการศกษาแหงชาต ฉบบท2 ปพ.ศ.2520 ประกาศใชแผนการศกษาแหงชาต ฉบบท3 และปจจบนก าลงใชแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2535 ฉบบท 4 และ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 การปฏวตเมอเดอนตลาคม 2501 ไดมการจดท าและน าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมมาใช ซงตอมาไดยบเลกและจดตงสภาการศกษาขนมาแทน สภานไดพจารณาเสนอแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2503 ขนมา เปนผลใหการศกษาในระยะหลงไดเปลยนไปอยาง

~ 11 ~

มาก การศกษาไดขยายตวขนทกระดบ เพราะประเทศก าลงอยในระหวางการพฒนา จงจ าเปนจะตองสงเสรมใหพลเมองไดรบการศกษาทดขน เพอจะไดเปนพลเมองทมคณภาพสามารถเพมรายไดของตน และชวยยกฐานะทางเศรษฐกจของประเทศใหสงขน ดวยเหตนรฐบาลจงไดใหสภาพฒนาเศษรฐกจและสงคมแหงชาตจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504 - พ.ศ. 2509) ฉบบท 2 (พ.ศ. 2510 - พ.ศ. 2514) ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515 - พ.ศ. 2519 ) ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520 - พ.ศ. 2524) ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525 - พ.ศ. 2529) ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530 - พ.ศ. 2534) ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 - พ.ศ. 2539) ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 - พ.ศ. 2544) และฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 พ.ศ. 2549) ซงการจดการศกษาในปจจบนไดมงยดแนวนโยบายทสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 (พ.ศ.2545- พ.ศ. 2549) ไดจดแผนการศกษาระยะ เวลา 15 ปเพอวางแนวทางในการพฒนาการอยางบรณาการคณภาพชวตในทก ๆ ดานและสอดรบกบวสยทศน แนวนโยบาย มาตรการและกฎหมายอน ๆ ทเกยวของกบการพฒนาสงคมไทย (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545 ข : ค าน า) สวนการจดการศกษาของประเทศไทยในสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญมการขยายสถานศกษาทงในสวนกลางและสวนภมภาค โดยเฉพาะในสวน ภมภาค เชน ป พ.ศ. 2503 เรมกอสรางและจดตงมหาวทยาลยเชยงใหม และรบนสตในป พ.ศ. 2507 ป พ.ศ. 2509 เรมกอสรางมหาวทยาลยสงขลานครนทรในภาคใต เปนตน เนองจากมผสนใจศกษาในระดบอดมศกษามากขนในป พ.ศ. 2514 มการจดตงมหาวทยาลยรามค าแหงเปนมหาวทยาลยเปดแหงแรกและป พ.ศ. 2521 ตงมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชเปนมหาวทยาลยเปดแหงทสอง ความเคลอนไหวในทางการศกษาไดน าไปสแนวคดการพฒนาระบบการบรหารและการจดการศกษาใหสามารถพฒนาทรพยากรบคคลในชาตตามแนวทางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มผลท าใหโครงสรางการบรหารงานและการจดการศกษาไดปรบเปลยน ทงการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญการเปดสอน ในสาขาวชาการและวชาชพมงพฒนาใหผรอบรเปนคนเกง คนดและใชชวตในสงคมอยางมความสข การปรบโครงสรางการบรหารการศกษาของกระทรวงศกษาธการใหมแบงออกเปน 4 สวน คอ สภาการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (กลมครเทคโน.2551 : Online) *เมอกลาวถงการศกษา คงไมสามารถทจะพดถงเฉพาะเรองของการศกษาเทานน เพราะประชากร สงคม เศรษฐกจ การเมองและวฒนธรรม มความสมพนธเกยวของอยกบการศกษาอยางแยกไมออก ดงเชนเมอพจารณาระบบการจดการศกษาของประเทศไทยบางยคบางสมย การศกษาเปนผลมาจากทางดานการเมองการปกครองบางสมย การจดการศกษากเพอสงผลไปสดานเศรษฐกจหรอสงคม เพอท าความเขาใจในเรองการศกษาไทยมากยงขน ควรไดทราบถงประวตความเปนมาตลอดถงการเปลยนแปลงทมขนจากอดตจวบจนปจจบน ไทยเรามประวตการศกษาควบคกบประวตศาสตร เชน ชาตอน ๆ คอ ตงแตสมยลานนา นโยบายการจดการศกษาตองการใหคนไทยรจกตวหนงสอใหสามารถอานเขยนหนงสอได เพอเปนพนฐานในการศกษาพระไตรปฏก นอกจากนยงมความรเกยวกบการประกอบอาชพ การตอสปองกนตว การเรยนการ

~ 12 ~

สอนใชวดเปนสวนใหญ (วณช บรรจง. 2517 : 2) ตวอกษรทใชในสมยนนเปนตวอกษรไทยพวน หนงสอขอมและหนงสอฝกขาม เขาสยคไทยมอกษรใชคอสมยสโขทย จดมงหมายของการศกษากเพอทจะศกษาพระไตรปฏก เพราะเชอกนวาพระไตรปฏกคอประมวลวชาการทไมไดมความรอยางเดยว แตยงสรางวทยาคณแกผเรยนและผปฏบตตามดวย ผศกษาจบพระไตรปฏก จะไดรบการยกยองนบถอเหมอนผศกษาจบไตรเวทศาสนาพราหมณ และถอเปนผบรสทธเปนมงคลบคคล (เจรญ ไวรวจนกล. 2522 : 15 ) เมอถงสมยอยธยา ลกษณะการปกครองของไทย ไดเปลยนแปลงไปจากพอปกครองลกเขาสระบบศกดนา การศกษาจงถกจดใหเปนเครองมอในการสรางฐานอ านาจ หรอรกษาอ านาจของตน ดงจะเหนไดจากวรรณคดทแตงในยคนจะเทดทนฐานนดรศกด และความมอ านาจเหนอมนษยของตวพระตวนางในบทวรรณกรรม และใชสาระทางบาปบญ นรก สวรรค เปนแนวทางการ สงสอนใหมนษยเกรงกลวตอบาป ไมละเมดระบบศกดนาของชนชนดงเชนเรอง สมทโฆษค าฉนท นนโทปนนทสตร เปนตน (เจรญ ไวรวจนกล 2522 : 18) ตอมากรงศรอยธยาไดมการตดตอกบชาวตางประเทศ จงไดรบวทยาการใหม ๆ ของชาวตะวนตกเพอการพฒนาประเทศ มการเปดส านกสอนวชาเฉพาะขนอยางกวางขวาง ก าหนดคณสมบตของผจะเขารบราชการ น าการสอนแบบ 3RS มาใชในไทย โดยเฉพาะสมยแผนดนพระนารายณมหาราช นบเปนยคทองของไทยไดเปดโรงเรยนสามเณร ซงเปนโรงเรยนทบาทหลวงฝรงเศสตงขนเรมการสอนภาษาตางประเทศจนเกดการเกรงกลวตอวฒนธรรมตะวนตก นกปราชญของไทยจงไดแตงแบบเรยนภาษาไทยเลมแรกชอวา จนดามณขนมา (สภางค จนทวานช 2529 : 3) เขาสสมยรตนโกสนทรยคตน การศกษามไดแตกตางไปจากยคกอนมากนกมการจดตงโรงทานในรชกาลท 2 เพอเลยงอาหารและสอนวชาการ จะเหนไดวาการศกษาของไทยเราเทาทผานมา มองการศกษาวาเปนเครองมอทจะพาใหหลดพนจากกเลสตณหา ความดบชวนรนดรคอนพาน เชอในผลบญในชาตปางกอนทสงผลมาสชาตภพน และบญกรรมชาตนจะสงผลสภพหนา การทเรายากไรล าบากในชาตนกเพราะบญกรรมทท าแตชาตปางกอน ไมมทางทจะแกไขเปลยนแปลงไปได ดงนนในชาตนควรทจะประกอบผลบญใหมากไว เพอชาตหนาจะไดสบาย อทธพลความคดความเชอทศนคตเชนนยงตดตวคนไทยมาจนถงยคปจจบน สมยรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร ไดมการปฏวตเปลยนแปลงระบบการศกษาอยางมากมาย เนองจากเหตผลทางการเมองเหนไดจากนโยบายการจดการศกษาของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มวา 1. จดการศกษาเพอผลตคนเขารบราชการ 2. จดการศกษาเพอผลตคนใหมความรความสามารถแบบตะวนตก 3. เพอเปลยนแปลงฐานของคนไทย (สมย ชนสข. 2520 : 91-92) การทพระองคทรงมนโยบายจดการศกษา พฒนาคนไทยใหมความรแบบคนตะวนตก เพอเขารบราชการ กเพอไมใหชาวตะวนตกดแคลนคนไทยและประเทศไทย อกทงสะดวกในการตดตอกบชาวตะวนตก สามารถทจะรความคดความอาน และรเทาทนชาวตะวนตก เพอความอยรอดปลอดภยของไทยโดยสวนรวม มใหเหมอนกบนานาประเทศเพอนบานทตองเปนเมองขนของประเทศตะวนตกสมยนมการจดการศกษาใน

~ 13 ~

ระบบโรงเรยนอยางจรงจงไดตงกระทรวงธรรมการเพอท าหนาทรบผดชอบดานการศกษามการประกาศใชแผนการศกษาแหงชาตในรปแบบโครงการการศกษาป พ.ศ. 2441, 2445, และ 2456 หลงการเปลยนแปลงการปกครองไดมแผนการศกษาชาต พ.ศ. 2475 แผนการศกษาชาต พ.ศ. 2479 แผนการศกษาชาต พ.ศ. 2494 และแผนการศกษาชาต พ.ศ. 2503 ซงแผนการศกษาดงกลาวระบแนวทางการจดการศกษา ปรชญาและจดมงหมายของการศกษาแตละระดบโดยสวนรวม ก าหนดโครงสรางของการศกษา คอ ก าหนดระดบการศกษา ก าหนดรายอายผทจะเขาเรยนในระดบตางๆ ก าหนดชนเรยนและก าหนดความเกยวเนองระหวางระดบการศกษา (เจอจนทร จงสถตอย. 2529 : 49) โดยทวๆ ไปมระดบการศกษาภาคบงคบหรอระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา หรอทเรยกวาระดบ 2 และระดบอดมศกษาเปนการศกษาระดบท 3 หลกสตรการจดการเรยนการสอน ทฤษฎทใชในการเรยนการสอนของไทยยงน าเอาความรวชาการ การจดการเรยนการสอนตลอดถงรปแบบของการจดการศกษามาจากประเทศตะวนตกจวบจนถงปจจบน แมจะมการปรบปรงหลกสตรกครงกตาม สภาพการศกษาไทย สภาพการจดการศกษาไทย มระบบการบรหารเปนระบบราชการทเปนสวนหนงของระบบบรหารราชการแผนดน แบงออกเปนการบรหารสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน โดยมหนวยงานตาง ๆ ทรบผดชอบ 1. บรหารสวนกลาง หนวยงานทรบผดชอบ ไดแก 1 ส านกนายกรฐมนตร มส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตเปนหนวยงานทรบผดชอบ 2 ทบวงมหาวทยาลย ก าลบดแลการจดการศกษาของมหาวทยาลยทงของรฐและของเอกชน 3 กระทรวงศกษาธการ รบผดชอบการจดการศกษาระดบกอนวยเรยน ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา การศกษานอกโรงเรยน การฝกหดคร นอกจากนนยงรบผดชอบงานดานพลศกษา ศาสนา ศลปวฒนธรรม ซงมหนวยงานระดบกรม 14 หนวยงาน และมเขตการศกษา 12 เขต 4 กระทรวงมหาไทย มองคกรทองถนรบผดชอบในการจดการศกษา ไดแก เทศบาลเมองพทยา และกรงเทพมหานคร 5. กระทรวงอน ๆ จดการศกษาทงในระบบและนอกระบบ โดยจดการศกษาใน 2 รปแบบ ดงน 5.1. จดการศกษาเฉพาะกจเพอเตรยมบคคลเขารบราชการในหนวยงานของตน เชน กระทรวงกลาโหม มโรงเรยนนายทหารทกเหลาทพ วทยาลยพยาบาล วทยาลยแพทยศาสตร โรงเรยนดรยางค โรงเรยนชางฝมอ โรงเรยนนายสบ เปนตน กระทรวงสาธารณสข มวทยาลยพยาบาล โรงเรยนอนามย กระทรวงคมนาคม มโรงเรยนวศวกรรมรถไฟ โรงเรยนไปรษณยโทรเลข เปนตน กระทรวงการคลง มโรงเรยนศลการกษ และกระทรวงเกษตร มโรงเรยนชลประทาน โรงเรยนปาไม เปนตน 5.2 การจดการศกษาเพอสนองภารกจของหนวยงานของตน เชน กรมพฒนาชมชน กรมอนามย กรมการแพทย กรมแรงงาน กองบญชาการต ารวจตระเวนชายแดน กรมการปกครอง นอกจากนยงมหนวยงานอสระ

~ 14 ~

อน ๆ เชน สภาการชาดไทย เปนตน 2. การบรหารสวนภมภาค มเขตจงหวดเปนเขตจดการศกษา หนวยงานการศกษาในเขตจงหวด แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 หนวยงานสวนจงหวด ไดแก ส านกงานศกษาธการจงหวด ส านกงานศกษาธการอ าเภอ และหนวยงานทเจาสงกดในสวนกลางมอบอ านาจใหผวาราชการจดหวดดแลรบผดชอบ 2.2 หนวยงานสวนกลาง เปนหนวยงานสวนงานทตงอยในเขตจงหวดแตขนตรงกบสวนกลาง เชน ส านกงานศกษาธการเขต มหาวทยา วทยาลยนาฏศลป วทยาลยพลศกษา วทยาเขตตาง ๆ ของสถาบนเทคโนโลยราบมงคล 3. การบรหารสวนทองถน หนวยงานทรบผดชอบ ไดแก 3.1 ส านกงานการศกษาทองถน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยรบผดชอบการศกษา 2 หนวย ดงน 3.1.1 เทศบาล จดการศกษาระดบประถมศกษาในเขตเทศบาล 3.1.2 เมองพทยา จดการศกษาในระดบประถมศกษาในเขตเมองพทยา 3.2 ส านกงานการศกษากรงเทพมหานคร รบผดชอบในการจดการศกษาในเขตกรงเทพมหานคร (วโรจน สารรตนะ. 2539:72-73) การศกษาในระดบอดมศกษา เมอพจารณาการศกษาระดบอดมศกษา ซงเปนการศกษาระดบทสาม ตอจากระดบทสอง คอ มธยมศกษา การจดอดมศกษาของไทย มระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง อนปรญญาถงระดบปรญญาตร โท และเอก การศกษาระดบนปจจบนเปนทงของรฐและเอกชน ปรชญาการอดมศกษานนในอดตจะมงเฉพาะดานปญญาและการปลกฝงคณธรรมเปนแหลงชมนมของผอยากรอยากเหนตองการหาความจรงทเปนสากลและนรนดร (วจตร ศรสะอาน. 2518 :7) โดยไมยงเกยวกบสงคม การเมอง หรอผลตก าลงคนเพอการประกอบอาชพแตอยางใด ตอมาสมยกลางยโรป ปรชญาของการอดมศกษาไดเปลยนแปลงไป คอมงผลตก าลงคนสนองความตองการของสงคม การเมอง เศรษฐกจ อกทงวฒนธรรมแบบใดแบบหนง ซงอาจกลาวไดวา เรมตงแตยคกลางของยโรป การอดมศกษาจะมงผลตก าลงคนเพอรบราชการ ดงเชนมหาวทยาลยออกซฟอรดขององกฤษ (สลกษณ ศวรกษ. 2530 : 33) ดงนน สถาบนอดมศกษาหรอมหาวทยาลยของไทยทไดแบบอยางมาจากตะวนตก เชนจฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และมหาวทยาลยศลปากร ตางกสอนวชาชพชนสง เพอทใหผทจบออกไปรบราชการไมวาจะเปนยคแรกทมความจ าเปนทางดานการเมองดงทกลาวมาแลว หรอยคหลงโดยเฉพาะเมอประเทศไทยเรมมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รฐตองการก าลงคนอยางมากเพอชวยพฒนาประเทศ สถาบนอดมศกษาไดจดตงเพมขน ทงในสวนกลางและสวนภมภาคอยางมากมาย เพอผลตก าลงคนใหกบสวนราชการ เอกชน ตามสาขาหลง คอ แพทย เกษตร วศวกร ทงนเพราะถอวา สถาบนอดมศกษาเปนแหลงผลตก าลงคนระดบสงตามความตองการของรฐเพอพฒนาประเทศ (วจตร ศร

~ 15 ~

สะอาน. 2518:31) ดงนนสถาบนอดมศกษาในประเทศไทยจงมหนาททจะถายทอดความรวชาการทไดรบจากประเทศทเจรญแลวมาแจกจายใหนสตนกศกษาโดยมไดมการสอบทาน หรอประยกตใหเปนความรทเหมาะสมกบประเทศไทย เพยงท าหนาทคนกลางรบสงทโลกตะวนตกคนพบและน ามาจายเพอผเรยนจะไดน าความรวชาการตลอดถงเทคโนโลยเหลานพฒนาประเทศใหเหมอนกบประเทศทางตะวนตกทเจรญแลวเทานนเอง (วทย วศทเวทย. 2530:11) เมอเปนเชนน สถาบนอดมศกษาของไทยยอมมไดท าหนาทใหครบถวนตามปรชญา โดยเฉพาะดานการวจยคนควาเพอความกาวหนา และความเปนเลศทางวชาการทจะเอออ านวยประโยชนตอความเจรญของมนษยชาต (วจตร ศรสะอาน. 2518:11) เพราะมงเพยงการถายทอดความรจากประเทศทเจรญแลวใหนสตนกศกษา เมอนกศกษาจบออกไปสสงคมกจะตกเปนทาสทางวชาการและเทคโนโลยตะวนตก อกทงไมสามารถน าความรเหลานนไปใชกบชวตประจ าวน หรออาชพทมอยในชนบท ซงเปนอาชพดงเดมของไทยโดยเฉพาะการเกษตรนอกจากนยงมทศนคตทไมดตอชนบทอกดวย มองเหนชนบทนนลาหลง ขาดความเจรญ ไมมความสะดวกสบายเทาในตวเมองเหนวาอาชพดานการเกษตรเปนอาชพทต าตอย ไมสามารถทจะน าตนเจรญกาวหนาหรอชวยยกระดบตวเองไดในอนาคต ตลอดถงมองเหนขอแตกตางความไดเปรยบเสยเปรยบของอาชพและสงคมท าใหผทจบอดมศกษาไมยอมประกอบอาชพหรออยในสงคมทมความเสยเปรยบมาก ดงนนจงมงแตจะรบราชการ เพราะเปนหนทางเดยวทสามารถยกระดบฐานะทางสงคมและความเปนอยของตนใหสงขน จงไมยอมกลบไปสอาชพเดมของบดามารดาไมคดทจะแกไขปรบปรงอาชพเดมใหดขน เมอเปนเชนนเกษตรกรและสงคมในชนบทแตเดมเคยเสยเปรยบหรอมความเปนอยเชนไรกยงเปนอยเชนนน จะเปลยนแปลงบางกในดานวตถ คอ มสภาพทเรยกวา เจรญแตไมพฒนา สภาพเชนนจะพบเหนไดอยางมากมายตามชนบทของไทย (สพล วฒเสน. 2532 : 22) ความเปนมาและความจ าเปนทจะตองมการพฒนาประเทศ เมอสงครามโลกครงทสองสงบลงประเทศตาง ๆ ในโลกตางกประสบความเสยหายจากภยของสงคราม ยกเวนประเทศสหรฐอเมรกาทไดรบความเสยหายจากภยสงครามนอยทสด สหรฐอเมรกาพยายามทจะใหความชวยเหลอประเทศตาง ๆ เพอฟนฟเศรษฐกจและพฒนาประเทศ โดยเฉพาะประเทศในยโรป นอกจากนอดมการณทางการเมองและเศรษฐกจของประเทศตาง ๆ ทวโลกกมองเหนความแตกตางไดอยางชดเจนวามสองคายใหญ ๆ คอคายทยดมนในอดมการณเศรษฐกจการปกครองแบบทนนยม คายนมประเทศสหรฐอเมรกา องกฤษ และฝรงเศสเปนผน า และคายทยดมนอดมการณการปกครองเศรษฐกจแบบสงคมนยม มโซเวยต รสเซย และจนในแผนดนใหญเปนผน า (ณฐพล ขนธไชย. 2527 : 1) ซงทงสองคายน ตางกพยายามน าความเชอและอดมการณทงทางดานการเมองและเศรษฐกจมาเปนหลกในการพฒนาประเทศในระยะหลงสงคราม ประเทศตาง ๆ ในยโรปเมอไดรบความชวยเหลอจากสหรฐอเมรกา ไดใชอดมการณทางการเมองและเศรษฐกจแบบทนนยมมาพฒนาประเทศ โดยเนนการพฒนาทางดานเศรษฐกจจนประสบผลส าเรจ สามารถฟนฟประเทศไดอยางรวดเรวทงนเพราะประเทศเหลานมฐานความเจรญมากอนทงทางดานอตสาหกรรมอกทงประชาชนไดรบการศกษามาแลวเปนอยางดและมคณภาพจากการทประเทศใน

~ 16 ~

ทวปยโรปสามารถพฒนาประเทศไดอยางรวดเรวโดยเนนการพฒนาทางดานเศรษฐกจท าใหเกดความเชอวา “ถาจะพฒนาประเทศแลว ตองพฒนาทางดานเศรษฐกจเปนส าคญ” (กอ สวสดพานช. 2529 : 3) ดงนน ตงแตป พ.ศ. 2493 เปนตนมา เมอมการกลาวถงการพฒนาประเทศ กเปนทเขาใจวา หมายถงการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ซงการพฒนาเศรษฐกจจะตองเรงรดใหมการเพมผลผลตรวมของประเทศ เพอเปนผลใหรายไดเฉลยของบคคลในประเทศสงขนทงนเพราะเชอวาถาประชาชนในประเทศมรายไดสงขนแลวภาวะความยากจนของประเทศกจะหมดไปแตความเขาใจดงกลาวนยงไมถกตองนก เพราะถงแมผลผลตรวมของประเทศสงขนและรายไดของบคคลภายในประเทศมระดบสง แตการกระจายรายไดยงไมมความเปนธรรม คอ มความเหลอมล าในทางเศรษฐกจระหวางประชาชน ทมอาชพดานสาขาการเกษตร และประชาชนทมอาชพนอกสาขาการเกษตรอยมากดงจะเหนไดจากขอมลส านกงานสถตแหงชาตไดระบวาประเทศไทยผลตภณฑประชาชาตตงแตป 2523 ถงป 2528 ของสาขาเกษตรกรรมไดเพยง 72,785.3 77,701.7 78,501.1 81,499.8 85,901.5 87,895.7 ตามล าดบ แตอยนอกสาขาการเกษตรไดถง 220,111.2 233,569.8 245,532.2 261.495.1 278.305.2 และ 290,865.4 ตามล าดบ (หนวยเปนลานบาท) เหนไดอยางชดเจนวาประชาชนในอาชพการเกษตรยงมรายไดนอยกวาสาขาวชาชพ อนอยมาก แมจะสนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 แลว การกระจายรายไดอยางเปนธรรมกไมสามารถปฏบตได นอกจากความเหลอมล าทางดานเศรษฐกจแลวประชาชนทอยในชนบทและอยในเมองยงมความแตกตางกนทางสงคมอกดวย ดงนนถงแมวาผลผลตรวมของประเทศจะเพมขน รายไดเฉลยตอบคคลในประเทศสงขน แตประชาชนบางกลมบางอาชพยงไมสามารถทจะไดรบผลจากความเจรญเหลานน เมอครงองคการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ไดส ารวจประชากรโลกหลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลง พบวา ประชากรทไมรหนงสอมอยประมาณ 2,000 ลานคน ซงประชากรเหลานสวนใหญอยในแอฟรกาและเอเชย การทประชากรไมรหนงสอนท าใหเกดปญหาทงทางดานสงคมและเศรษฐกจ เพราะผไมรหนงสอเหลานไมสามารถทจะพฒนาอาชพและเพมผลผลตไดมากเนองจากความไมร ซงจะสงผลไปถงความยากจน ขาดอาหารอกทงมโรคภยไขเจบอกดวย ถาประเทศใดมประชากรดงกลาวเชนนมากนบวาประเทศนนยงดอยพฒนาอย เพราะไมสามารถพฒนาทางดานเศรษฐกจไดเตมท (บญทน ฉลวยศร. 2526 : 52) ดงนนประเทศทเปนผน าทงสองคายตางกพยายามใหความชวยเหลอประเทศทมความลาหลงและดอยพฒนาในกลมของตน ตามความเชอ อดมการณทางการเมอง เศรษฐกจ ประเทศทดอยพฒนาเหลานสวนใหญอยในแถบแอฟรกาและเอเชยหรอประเทศทเคยเปนอานานคมของจกวรรดนยมตะวนตกมากอน กถกจดอยในกลมประเทศดอยพฒนานดวย (ณฐพล ขนธไชย. 2527 : 1) ประเทศไทยมประชากรประมาณรอยละ 81.8 ทอาศยอยในชนบท (ส านกงานสถตแหงชาต. 2526 : 7) และประมาณรอยละ 90 มอาชพทางการเกษตร (สเทพ เชาวลต. 2526 : 6) ประชากรเหลานมความเปนอยทยากจนขาดแคลนอาหาร เจบปวย ดอยการศกษา ซงสวนใหญอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รฐบาลทกยคทกสมยตางกทราบด และทกรฐบาลตางกพยายามทจะพฒนาชนบทเพอแกปญหาทประชาชนในชนบทประสบอยตลอดเวลา

~ 17 ~

พระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2) พ.ศ.2554

พระราชบญญต

เงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงขาราชการคร

และบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2)

พ.ศ.2554

ภมพลอดลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนท 30 มนาคม พ.ศ.2554

เปนปท 66 ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวาโดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงขาราชการครและบคลากรทางการศกษาจงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา ดงตอไปน

มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะและเงนประจ าต าแหนงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2) พ.ศ.2554”

มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไปมาตรา 3 ใหยกเลกความในมาตรา 3 แหงพระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะและเงนประจ าต าแหนงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2547 และใหใชความตอไปนแทน “

มาตรา 3 อตราเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนง ส าหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยสภาครและบคลากรทางการศกษาใหเปนไปตามทก าหนดไวในบญชเงนเดอนขนต าขนสงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา และบญชอตราเงนวทยฐานะและเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทายพระราชบญญตนต าแหนงทไมมใบอนญาตตามกฎหมายวาดวยสภาครและบคลากรทางการศกษา ไดแกต าแหนงตามมาตรา 38 ค. (2) ตาม

~ 18 ~

กฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใหน าบญชเงนเดอนขนต าขนสงและบญชอตราเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนสามญตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน ส าหรบต าแหนงตามมาตรา 38 ก. (3) (4) (5) (6) และต าแหนงผบรหารในหนวยงานการศกษาทสอนระดบปรญญาตามมาตรา 38 ข. วรรคสาม ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ใหน าบญชเงนเดอนขนต าขนสงและบญชอตราเงนประจ าต าแหนงของขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษาตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอนในสถาบนอดมศกษามาใชบงคบโดยอนโลม ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาผใดไดรบวทยฐานะในต าแหนงประเภทใด เมอมการเปลยนต าแหนงใหขาราชการครและบคลากรทางการศกษาผนนไดรบวทยฐานะนนตอไป ทงน ตามท ก .ค.ศ. ก าหนด เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงไมถอเปนเงนเดอน”

มาตรา 4 ใหยกเลกความในมาตรา 5 แหงพระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะและเงนประจ าต าแหนงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2547 และใหใชความตอไปนแทน มาตรา 5 คณะรฐมนตรจะพจารณาปรบเงนเดอนขนต าขนสง เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใหมความเหมาะสมยงขนตามความจ าเปนกได โดยหากเปนการปรบเงนเดอนขนต าขนสง เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงเพมไมเกนรอยละสบของเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงทใชบงคบอยใหกระท าไดโดยตราเปนพระราชกฤษฎกา และใหถอวาเงนเดอนขนต าขนสง เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงทายพระราชกฤษฎกาดงกลาวเปนเงนเดอนขนต าขนสง เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงทายพระราชบญญตน

เมอมการปรบเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงตามวรรคหนง การปรบเงนเดอนเงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทไดรบอยเดมเขาสอตราในบญชทไดรบการปรบใหม ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการท ก.ค.ศ. ก าหนด”

มาตรา 5 เพอประโยชนในการรบเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาตามพระราชบญญตน หากมาตราใดแหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2547 ไดบญญตค าวา “บญชอตราเงนเดอน” หรอ “อตราเงนเดอน” ใหหมายความถง “บญชเงนเดอนขนต าขนสง” หรอ “เงนเดอนขนต าขนสง” แลวแตกรณ

มาตรา 6 ในระหวางท ก.ค.ศ. ยงมไดปรบอตราเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบอตราเงนเดอนขนต าขนสงตามพระราชบญญตน ใหขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดรบเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนง ตามหลกเกณฑและวธการท ก.ค.ศ. ก าหนด การปรบเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาเขาตามบญชทายพระราชบญญต ใหเปนไปตามหลกเกณฑและ

~ 19 ~

วธการท ก.ค.ศ. ก าหนด เพอประโยชนในการด าเนนการตามวรรคสอง ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทรบเงนเดอนยงไมถงขนต าของอนดบตามบญชทายพระราชบญญตน ใหไดรบเงนเดอนไมต ากวาขนต าชวคราว ตามบญชทายพระราชบญญตน และใหไดรบการปรบเงนเดอนจนไดรบเงนเดอนในขนต าของอนดบตามบญชทายพระราชบญญตน ทงน ตามหลกเกณฑและวธการท ก .ค.ศ. ก าหนด

มาตรา 7 ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน

ผรบสนองพระบรมราชโองการ

อภสทธ เวชชาชวะ

นายกรฐมนตร

บญชเงนเดอนขนต าขนสงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

ทมใบอนญาตประกอบวชาชพ

แนบทายพระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนง

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2)

พ.ศ.2554

ขน บาท บาท บาท บาท บาท บาท

ขนสง 16,840 / 29,700 / 36,020 / 50,550/ 59,770 /66,480 /

ขนต า 8,700 /11,930 /15,410 /18,910 /23,230 /28,550 /

ขนต าชวคราว 7,940 /8,130 /12,530 /12,530 /

อนดบ ครผชวย คศ.1/ คศ.2 /คศ.3 /คศ.4 /คศ.5 /

~ 20 ~

บญชอตราเงนวทยฐานะของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

แนบทายพระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนง

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2) พ.ศ.2554

บญชอตราเงนวทยฐานะส าหรบต าแหนงครทมใบอนญาตประกอบวชาชพ

วทยฐานะ อตรา (บาท/เดอน)

ครเชยวชาญพเศษ 15,600/ 13,000

ครเชยวชาญ 9,900

ครช านาญการพเศษ 5,600

ครช านาญการ 3,500

บญชอตราเงนวทยฐานะส าหรบต าแหนงศกษานเทศกทมใบอนญาตประกอบวชาชพ

วทยฐานะ อตรา (บาท/เดอน)

ศกษานเทศกเชยวชาญพเศษ 15,600/13,000 /

ศกษานเทศกเชยวชาญ 9,900

ศกษานเทศกช านาญการพเศษ 5,600

ศกษานเทศกช านาญการ 3,500

บญชอตราเงนวทยฐานะส าหรบต าแหนงผบรหารสถานศกษาทมใบอนญาตประกอบวชาชพ

วทยฐานะ อตรา (บาท/เดอน)

ผอ านวยการเชยวชาญพเศษ 15,600/13,000

~ 21 ~

ผอ านวยการเชยวชาญ 9,900

ผอ านวยการช านาญการพเศษ 5,600

ผอ านวยการช านาญการ 3,500

รองผอ านวยการเชยวชาญ 9,900

รองผอ านวยการช านาญการพเศษ 5,600

รองผอ านวยการช านาญการ 3,500

บญชอตราเงนวทยฐานะส าหรบต าแหนงผบรหารการศกษาทมใบอนญาตประกอบวชาชพ

วทยฐานะ อตรา (บาท/เดอน)

ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญพเศษ 15,600/13,000

ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญ 9,900

รองผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญ 9,900

รองผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาช านาญการพเศษ 5,600

บญชอตราเงนวทยฐานะส าหรบต าแหนงทเรยกชออยางอนตามท ก .ค.ศ. ก าหนด

ต าแหนงทมวทยฐานะ อตรา (บาท/เดอน)

เชยวชาญพเศษ 15,600 13,000

เชยวชาญ 9,900

ช านาญการพเศษ 5,600

ช านาญการ 3,500

~ 22 ~

บรรณานกรม

ยทธนา พนธม.ววฒนาการการศกษาไทย(Innovation and Information Technology in Education ):http://eduweb.kpru.ac.th/wbi/index.php/menu-elementary1(online) http://wachum.org/dewey/300/edthai2.pdf

กฎหมายและพระราชบญญต.พระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2) พ.ศ.2554.

http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?ID=89017(online)