บทคัดย่อ ตรวจซีโรวาร์เชื้อ Salmonella จาก 110 ตัวอย่าง พบซีโรวาร์มากที่สุด 5 อันดับแรกได้แก่ S. Enteritidis, S. Agona, S. Albany, S. Weltevreden, S. Livingston และ S. Braenderup ตามลาดับ เมื่อทดสอบการดื้อยาต้านจุลชีพ 5 ชนิด ได้แก่ ampicillin (Am), cipoforxacin (Cip), norfloxacin (Nor), sulfamethoxazole- trimethoprim (Sxt), และtetracycline (Te) ตามมาตรฐาน CLSI พบว่าร้อยละ 64.5 ของเชื้อ Salmonella ไม่ดื้อต่อยาต้านจุลชีพที่ทดสอบ และไม่พบการดื้อต่อยา Cip หรือ Nor ในทุกไอโฃเลต ขณะที่พบการดื้อต่อยา Am, Te, และ Stx ที่ร้อยละ 39, 17 และ 16, ตามลาดับ พบว่าเชื้อ Salmonella มีรูปแบบการดื้อยาต้านจุลชีพแบบหลายชนิด (multi-drug resistance) ดังนี้ ดื้อยา 3 ชนิด (StxTeAm), 2 ชนิด (StxAm และ TeAm) และ 1 ชนิด (Am) ที่ร้อยละ 12.7, 2.7 และ 20, ตามลาดับ ข้อมูลการศึกษานี้บ่งชี้ว่า เชื้อ Salmonella ในเขตสุขภาพที่ 7 ส่วนใหญ่ยังไวต่อยาต้านจุลชีพที่ทดสอบ การดื้อยาของเชื้อ Salmonella จากโรงเชือดไก่และอาหาร ในเขตบริการสุขภาพที่ 7 The Antimicrobial Resistance of Salmonella from Chicken Slaughterhouse and Food in The 7th Health Area เตือนใจ บุตรโคตร วัจนา ช่างทอง นวรัตน์ รัตนดิลก ณ ภูเก็ต Taunjai butkot, Watjana Cangtong, Nawarat Rattanadilok na Phuket ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 7 ขอนแก่น เชื้อ Salmonella spp. เป็นเชื้อแบคทีเรียก่อโรคที่มี อาหารและน้าเป็นสื่อ เป็นหนึ่งในปัญหาที่ส้าคัญทาง สาธารณสุข เชื้อ Salmonella spp. มีแนวโน้มการดื้อ ยาต้านจุลชีพเพิ่มขึ้นทั้งจากการใช้ยาอย่างไม่เหมาะสม ในคนและการใช้ยาเพื่อส่งเสริมการเจริญในปศุสัตว์ ผู้บริโภคมีโอกาสได้รับเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ เหล่านี้ผ่าน ทางการปนเปื้อนจากฟาร์มและการเกษตรมาสู่อาหาร การดื้อยาต้านจุลชีพของเชื้อจะมีผลเสียต่อการรักษา และคุณภาพชีวิต การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจ รูปแบบการดื้อยาและเฝ้าระวังการดื้อยาของเชื้อ Salmonella spp. ที่แยกได้จากสิ่งส่งตรวจจากโรง เชือดไก่ และอาหารในเขตพื้นที่สุขภาพที่ 7 เพื่อเป็นข้อมูล ส้าคัญส้าหรับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในการเฝ้าระวังทาง สาธารณสุข การปศุสัตว์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ น้าไปใช้เป็นประโยชน์ XLD Swab บน MUELLER-HINTON AGAR TSB ปรับ 0.5 Mcfaland วาง disk ยาต้านจุลชีพ 5 ชนิด (BBL TM ) ampicillin (Am), ciprofoxacin (Cip), norfloxacin (Nor), sulfamethoxazole-trimethoprim (Sxt), tetracycine (Te) บ่ม 37 O C 18 ชั่วโมง อ่าน inhibition zone ทดสอบ Salmonella ดื้อยาต้านจุลชีพ วิธี Disk diffusion บ่ม 37 O C 18 ชั่วโมง สรุปและวิจารณ์ • เชื้อ S. Enteritidis ถูกพบในตัวอย่างส่งตรวจมากที่สุด (ร้อยละ 16.36) ซึ่งเชื้อ S. Enteritidis มักจะพบมากในฟาร์มไก่สอดคล้องกับรายงานวิจัยของธงชัยและคณะ, 2548 แต่มีความแตกต่างใน รายงานซึ่งเชื้อ Salmonella spp.ที่แยกได้ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 64.5) ของเขตสุขภาพที่ 7 ไม่ดื้อต่อ ยาต้านจุลชีพที่ทดสอบ และ เชื้อ Salmonella spp. ส่วนใหญ่พบรูปแบบการดื้อยาแบบชนิดเดียว มีการดื้อต่อยามีการดื้อยา Am สูงสุด • เชื้อ Salmonella spp.ทุกไอโฃเลตไม่พบการดื้อต่อยากลุ่มฟลูโอโรโนโลนส์ ชนิด Cip หรือ Nor • เชื้อ S. Agona และ S. Rissen มีรูปแบบการดื้อยาแบบสามชนิด (แบบ StxTeAm) มากที่สุด พบ ร้อยละ 75 ของไอโซเลตที่ตรวจพบ ผลการทดลอง % เชื้อSalmonella วิธีการ รูปที่ 1. ร้อยละของเชื้อ Salmonella ซีโรวาร์ต่างๆที่แยกได้จากจากโรงเชือดไก่และอาหารในเขตพื้นที่สุขภาพที่ 7 รูปที่ 3. ร้อยละของการดื้อยาต้านจุลชีพแบบ 3, 2, 1 ชนิดและไม่ดื้อยาของแต่ละซีโรวาร์ของ Salmonella % การดื้อยาแต่ละรูปแบบการดื้อยา อ้างอิง 1. ธงชัย เฉลิมชัยกิจ มณฑล เลิศวรปรีชา และจิโรจ ศศิปรียจันทร์, 2548. รูปแบบการดื้อยาต้านจุลชีพของเชื้อซัลโมแนลล่าในไก่ฟาร์มและไก่ฟาร์ม. สัตวแพทย์สาร 56(1):33-44 2. Verraes Cl., Boxstael SV., Meervenne EV., Coillie EV., Butaye P., Catry B, Mar.ie-Athénaïs de OfSchaetzen, Huffel XV, Imberechts H, Dierick K, Daube G, Claude Saegerman C, Block JD, Dewulf J and Herman L, 2013, Antimicrobial Resistance in the Food Chain: A Review, Int. J. Environ. Res. Public Health,10: 2643-2669 บทน้า รูปที่ 2. ร้อยละของรูปแบบการดื้อยาต้านจุลชีพแบบต่างๆของ เชื้อ Salmonella ที่พบ % ของรูปแบบการดื้อยา SxtTeAm SxtAm TeAm Am